Topografya ve Kayaçlar

HAZIRLIK ÇALIŞMALARI

Çevrenizdeki yeryüzü şekilleri hangi faktörlerin eseridir?

Çevremizde yer alan yer şekillerine baktığımızda dağlar,vadiler,ovalar,deltalar,baraj gölleri olduğunu görürüz.Bu yeryüzü şekillerinin oluşumuna neden olan faktörler şunlardır.Dağlar-KıvrılmaVadiler-Akarsu aşındırmaDeltalar-Akarsu biriktirmeBaraj gölleri-Akarsu biriktirme

Kayaçların oluşum şekilleri aynımıdır?

Kayaçların oluşum şekilleri farklıdır.Püskürük taşlar- VolkanizmaTortul taşlar-Birikme,tortulaşmaBaşkalaşım taşları-Tortul ve volkanik taşların değişime uğramasıyla oluşur.

Andezit,kil,kum,marn ve alüvyonların aşınmaya karşı dirençleri nasıldır?

Bazı maddelerin aşınmaya karşı dirençleri fazla iken,bazılarının dirençleri azdır.Özellikle kil,marn,kum ve alüvyonların aşınmaya karşı dirençleri yoktur.Çok kolay aşınırlar.Andezit ise aşınmaya karşı daha çok dirençlidir.

İNCELEMELER

Yeryüzünde farklı görünümündeGranit bloklarına rastlanır.

Bunda Kayacın hangi özellikleri etkilidir?

Yeryüzünde farklı görünümünde Granit bloklarına rastlanır.Bunda Kayacın hangi özellikleri etkilidir?

Granitler, yeryüzünde çok yaygın olarak bulunurlar. Granitler;dikey ve yatay damar katmanları veya düzgün şekilleri olmayan kütleler halinde oluşurlar. Çoğu granitler jeosenklinal (tabakaların geniş bir alanda aşağıya doğru tekne biçiminde çöktüğü yapılar) dağ oluşumlarının dibine yerleşirler.

Peri bacalarının oluşumunda kayaçların hangi özellikleri etkilidir?

Peri bacalarının oluşumunda kayaçların hangi özellikleri etkilidir?

Daha çok Ürgüp civarında bulunan şapkalı peribacaları konik gövdeli olup, tepe kısımlarında bir kaya bloku bulunmaktadır. Gövde tüf ve volkan külünden oluşmuş kayaçtan; şapka kısmı ise lahar ve ignimbirit gibi sert kayaçlardan oluşmaktadır. Yani şapkayı oluşturan kaya türü, gövdeyi oluşturan kaya topluluğuna oranla daha dayanıklıdır. Bu peribacasının oluşumu için ilk koşuldur.

KAYAÇ DÖNGÜSÜ NEDİR?

KAYAÇ DÖNGÜSÜ NEDİR?

Kayaçlar sürekli döngü halindedir.

KAYAÇ DÖNGÜSÜ NEDİR?

Bir magmatik kayaç sıcaklık ve/veya basınç altında metamorfik kayaca, metamorfik bir kayaç sıcaklıkla eriyerek magmaya ardından da magmatik kayaca, hem magmatik kayaç hem de metamorfik kayaç ayrışarak tortul kayaca dönüşür.

KAYAÇ DÖNGÜSÜ NEDİR?

Buna kayaç döngüsü adı verilir.

KAYAÇ DÖNGÜSÜ NEDİR?

Kayaçların oluştukları günden bu yana devam eden ve farklı tür kayaçların doğal yollarla birbirine dönüşmesini açıklayan sürece "kaya döngüsü" denir.

NASIL OLUŞUR

İÇ PÜSKÜRÜK TAŞLAR

Magmanın yeryüzünün derinliklerinde soğuyup, katılaşmasıyla oluşan taşlardır.İç püskürük taşların en tanınmış örnekleri granit, siyenit, diyorit ve gabro’dur.

GRANİT

GRANİT

GRANİT

siyenit

siyenit

siyenit

DİYORİT

DİYORİT

Gabro

DIŞ PÜSKÜRÜK TAŞLAR

Magmanın yeryüzüne çıkıp, yeryüzünde soğumasıyla oluşan taşlardır.

ÖZELLİKLERİ

ÖZELLİKLERİYapıları kristallidir.En çok heykel yapımında ve inşaatlarda kullanılır. Tabakalanma yokturKütleler halindedirlerİçlerinde fosil bulunmaz

DIŞ PÜSKÜRÜK TAŞLAR

Dış püskürük taşların en tanınmış örnekleri bazalt, andezit, obsidiyen ve volkanik tüftür.

BAZALT

ANDEZİT

ANDEZİT

İNCİ TAŞI

VOLKAN CAMI

VOLKANİK TÜF TAŞI

OBSİDİYEN

NASIL OLUŞUR?Denizlerde, göllerde ve çukur yerlerde meydana gelen tortulanma ve çökelmelerle oluşan taşlardır. Tortul taşların yaşı içerdikleri fosillerle belirlenir.

ÖZELLİKLERİYapıları kristalli taneli değildirİçlerinde fosil bulunabilirTabakalı bir yapıdadırlarAsitten etkilenirler.

MEKANİK(KIRINTILI)TORTUL TAŞLAR

Akarsuların, rüzgarların ve buzulların, taşlardan kopardıkları parçacıkların çökelip, birikmesi ile oluşur.Örnek:Kil taşı (şist), kumtaşı (gre) ve çakıl taşı (konglomera)’dır.

KUMTAŞI (GRE)

ÇAKILTAŞI (KONGLOMERA)

KONGLOMERA

KİMYASAL TORTUL TAŞLAR

Suda erime özelliğine sahip taşların suda eriyerek başka alanlara taşınıp tortulanması ile oluşur.Örnek:Jips, traverten, kireç taşı (kalker), çakmaktaşıdır.

JİPS

TRAVERTEN

KALKER

KALKER

ORGANİK TORTUL TAŞLAR

Bitki ya da hayvan kalıntılarının belli ortamlarda birikmesi ve zamanla taşlaşması sonucu oluşur.Organik tortul taşların en tanınmış örnekleri mercan kalkeri, tebeşir ve kömürdür.

ATOL

TEBEŞİR TAŞI

KÖMÜR

ANTRASİT

Karbon miktarı % 94 ise antrasit adını alır.

TAŞKÖMÜRÜKarbon miktarı % 80 – 90 ise taş kömürüdür.

LİNYİT

Karbon miktarı %70 ise linyit oluşur.

TURBA

Karbon miktarı % 60 ise turba oluşur.

Elmas

Kaşıkçı Elması

METAMORFİK (BAŞKALAŞIM) TAŞLARI

Başkalaşım taşları biçimleri değişmiş olan kayalardır.

NASIL OLUŞUR?Tortul ve volkanik taşların yüksek sıcaklık ve basıncın etkisiyle eski özelliklerini kaybederek yeni özellikler kazanması ile oluşur.

NASIL OLUŞUR?Bazen yer kabuğundaki hareketler sonucunda bir kaya derinlere inerek mantodan gelen sıcaklıkla değişime neden olur.

ÖZELLİKLERİYapıları kristallidir.Tabakalı ve sert yapıdadırlarFosil bulundurmazlarAsitlerden etkilenmezler.

METAMORFİK TAŞLAR

Kalker ------->Mermer Kil taşı------->Mikaşist Kum taşı----->KuvarsitGranit-------->Gnays Kil taşı-------Arduaz

Mikaşist

Kuvarsit

Kuvarsit

Kuvarsit

Gnays

MERMER

MERMER