tr anspo rt

transpoansport

hoofdstuk 3

help 3 hoofdstuk 3 transport tekst p. 47

Conjuncties (vraag onderaan p. 47)



a. Nee, zodat geeft het gevolg aan en doordat geeft de oorzaak aan.



a. Nee, zodat geeft het gevolg aan en doordat geeft de oorzaak aan.

b. “Man of paard konden slechts geringe hoeveelheden van de zware ertsen vervoeren, daardoor nam de noodzaak het vervoer te verbeteren toe.” Nee, er is geen verschil in betekenis.


Conjunctieszodat gevolgopdat doel

daardoor oorzaak omdat reden


Conjunctieszodat gevolgopdat doel

http://taaladvies.net/taal/advies/vraag/629

daardoor oorzaak omdat reden

http://taaladvies.net/taal/advies/vraag/598



Antwoord:Meestal niet: opdat wordt gebruikt in

bijzinnen die een doel uitdrukken, en zodat in bijzinnen die een gevolg aangeven.

Alleen in bepaalde gevallen kan zowel opdat als zodat gebruikt worden.


Antwoord:Meestal niet: opdat wordt gebruikt in

bijzinnen die een doel uitdrukken, en zodat in bijzinnen die een gevolg aangeven.

Alleen in bepaalde gevallen kan zowel opdat als zodat gebruikt worden.

Opm.: Het voegwoord opdat behoort (volgens de ANS) tot het formele taalgebruik; het woord komt niet vaak voor.


“Er werd een nieuwe motie ingediend, _______ een kamerbeslissing kon worden geforceerd.”


“Er werd een nieuwe motie ingediend, opdat een kamerbeslissing kon worden geforceerd.

Doel (“met het doel dat”, “teneinde dat”)


“Er werd een nieuwe motie ingediend _______ een kamerbeslissing te forceren.”

Een andere manier om doel uit te drukkenGewoner, minder formeel


“Er werd een nieuwe motie ingediend om een kamerbeslissing te forceren.”

Een andere manier om doel uit te drukkenGewoner, minder formeel


“De brand heeft de fabriek verwoest, ________ er voorlopig niet gewerkt kan worden.”


“De brand heeft de fabriek verwoest, zodat er voorlopig niet gewerkt kan worden.”

Gevolg (“met het gevolg dat”)


“Zijn leraar gaf hem strafwerk, ____________ hij zou beseffen wat hij gedaan had.”


“Zijn leraar gaf hem strafwerk, opdat hij zou beseffen wat hij gedaan had.”

doel (“met het doel dat”, “teneinde dat”)“Zijn leraar gaf hem strafwerk, zodat hij

zou beseffen wat hij gedaan had.”gevolg (“met het gevolg dat”)


“Zijn leraar gaf hem strafwerk, opdat/zodat hij zou beseffen wat hij gedaan had.”

Doel en gevolg zijn niet altijd hetzelfde; een doel is iets wat men met een bepaalde handeling nastreeft; een gevolg is (bijvoorbeeld) het daadwerkelijke resultaat van die handeling. Soms echter kan een doel gezien worden als een gewenst gevolg. Dan kan zowel opdat als zodat gebruikt worden



Antwoord:Nee. Omdat geeft een reden of een

oorzaak aan; doordat geeft een oorzaak aan.


Antwoord:Nee. Omdat geeft een reden of een oorzaak

aan; doordat geeft een oorzaak aan.Opm.: Het onderscheid tussen omdat (=

redengevend) en doordat (= oorzaakaanduidend) wordt in het hedendaagse taalgebruik niet meer scherp in acht genomen. Omdat kan nu zowel een reden als een oorzaak aangeven. Doordat kan alleen een oorzaak aangeven.


oorzaak = omstandigheid die noodzakelijk en voldoende is om een zeker gevolg te hebben DOORDAT/ OMDAT

reden = datgene waarmee iemand zijn daden of zijn overtuiging motiveert OMDAT


“Het feest kon niet doorgaan _____________ de kok ziek was geworden.”


“Het feest kon niet doorgaan omdat/doordat de kok ziek was geworden.”

oorzaak (“door het feit dat”)


“Er is een boete verschuldigd _____________ de betaling te laat is uitgevoerd.”


“Er is een boete verschuldigd omdat de betaling te laat is uitgevoerd.”

reden (“om reden dat”, “aangezien”)

help 3 hoofdstuk 3 transport vocabulaire p.48

Open vragen

help 3 hoofdstuk 3 transport vragen p.48

1. ingrijpend


1. ingrijpend2. verwonderlijk


1. ingrijpend2. verwonderlijk 3. leidt


1. ingrijpend2. verwonderlijk 3. leidt4. afzonderlijke


1. ingrijpend2. verwonderlijk 3. leidt4. afzonderlijke5. ontstaan


1. ingrijpend2. verwonderlijk 3. leidt4. afzonderlijke5. ontstaan6. gering


1. ingrijpend2. verwonderlijk 3. leidt4. afzonderlijke5. ontstaan6. gering7. daardoor


1. ingrijpend2. verwonderlijk 3. leidt4. afzonderlijke5. ontstaan6. gering7. daardoor8. kostbare


9. Naarmate


9. Naarmate10. onhandig


9. Naarmate10. onhandig11. ledematen


9. Naarmate10. onhandig11. ledematen12. allerlei


9. Naarmate10. onhandig11. ledematen12. allerlei13. eis(en)


9. Naarmate10. onhandig11. ledematen12. allerlei13. eis(en)14. verbindt


15. vrijwel


15. vrijwel16. omstandigheden


15. vrijwel16. omstandigheden 17. nodig heeft


15. vrijwel16. omstandigheden 17. nodig heeft 18. veroorzaakt


15. vrijwel16. omstandigheden 17. nodig heeft 18. veroorzaakt19. besteedde


15. vrijwel16. omstandigheden 17. nodig heeft 18. veroorzaakt19. besteedde20. wezenlijk


15. vrijwel16. omstandigheden 17. nodig heeft 18. veroorzaakt19. besteedde20. wezenlijk21. verschil


Ik word een beetje ziek van die dijkbewoners die mijn mooie uitzicht wegkochten door op de dijk te gaan wonen en nu weer kankeren over een fabriek mijlenver van hun huis.

Het is tegenwoordig bon ton om te kankeren op de NMBS. Mensen, als u per se wil kankeren, doe het dan over een probleem met hoge maatschappelijke relevantie.


KankerenKankeren opKankeren over[hevig klagen,mopperen]


Een conferentie is een bijeenkomst van belangrijke personen die _______________ niets kunnen doen, maar te samen kunnen besluiten dat er niets gedaan kan worden.

Hoeveel CO2-uitstoot hebben de continenten _____________ en in het bijzonder de Europese landen?


Een conferentie is een bijeenkomst van belangrijke personen die afzonderlijk niets kunnen doen, maar te samen kunnen besluiten dat er niets gedaan kan worden.

Hoeveel CO2-uitstoot hebben de continenten afzonderlijk en in het bijzonder de Europese landen?


Een conferentie is een bijeenkomst van belangrijke personen die afzonderlijk niets kunnen doen, maar te samen kunnen besluiten dat er niets gedaan kan worden.

Hoeveel CO2-uitstoot hebben de continenten afzonderlijk en in het bijzonder de Europese landen?

[op zichzelf staand, apart]


Alle wijnen zijn van een hoog tot zeer hoog niveau. Het is dan ook niet ______________ dat de beste restaurateurs uit de gehele wereld zijn wijnen op de kaart voeren.

Deze uitzondering was Deshima, een kunstmatig eiland voor Nagasaki waar de Hollanders een handelspost hadden en via deze contacten liep alle informatie voor de Japanners. Het is dan ook niet _____________ dat oude gewoontes en cultuurinvloeden lang bewaard zijn gebleven en ook heden ten dage nog in gebruik zijn.


Alle wijnen zijn van een hoog tot zeer hoog niveau. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de beste restaurateurs uit de gehele wereld zijn wijnen op de kaart voeren.

Het is dan ook niet verwonderlijk dat oude gewoontes en cultuurinvloeden lang bewaard zijn gebleven en ook heden ten dage nog in gebruik zijn.

[verbazend]


Alle wijnen zijn van een hoog tot zeer hoog niveau. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de beste restaurateurs uit de gehele wereld zijn wijnen op de kaart voeren.

Het is dan ook niet verwonderlijk dat oude gewoontes en cultuurinvloeden lang bewaard zijn gebleven en ook heden ten dage nog in gebruik zijn.

[verbazend]


Het staat _____________ vast dat Verenigd Rusland, de partij van Poetin, de parlementsverkiezingen wint.

Het drinken van wijn is niet langer elitair: wijn wordt tegenwoordig in _______________ alle lagen van de Nederlandse bevolking geconsumeerd.


Het staat vrijwel vast dat Verenigd Rusland, de partij van Poetin, de parlementsverkiezingen wint.

Het drinken van wijn is niet langer elitair: wijn wordt tegenwoordig in vrijwel alle lagen van de Nederlandse bevolking geconsumeerd.

[zo goed als, nagenoeg]


Het staat vrijwel vast dat Verenigd Rusland, de partij van Poetin, de parlementsverkiezingen wint.

Het drinken van wijn is niet langer elitair: wijn wordt tegenwoordig in vrijwel alle lagen van de Nederlandse bevolking geconsumeerd.

[zo goed als, nagenoeg]


Wanneer u het EuroTech Center belt, wordt gevraagd naar uw persoonlijke code, zodat we u snel kunnen helpen en u geen ___________ tijd kwijt bent.


Wanneer u het EuroTech Center belt, wordt gevraagd naar uw persoonlijke code, zodat we u snel kunnen helpen en u geen kostbare tijd kwijt bent.

[waardevol]



AntwoordNee, kostelijk is in die betekenis geen

standaardtaal. In de standaardtaal zegt men van iets dat veel geld kost of waardevol is, dat het duur of kostbaar is. Van iets dat voortreffelijk, uitstekend of zeer nuttig is, kan men wel zeggen dat het kostelijk is.

Opm.: in België hoor het wel in die betekenis, maar het is geen Standaardtaal


Dus:kostelijk = voortreffelijk, uitstekend of

zeer nuttigkostbaar = duur


Als Astrid wat gedronken heeft, vertelt ze altijd _________________ grappen.


Als Astrid wat gedronken heeft, vertelt ze altijd kostelijke grappen. [geestig]


Als Astrid wat gedronken heeft, vertelt ze altijd kostelijke grappen. [geestig]


Op een kwade dag steelt het zwarte bosmannetje de ______________ ring van de koning.


Op een kwade dag steelt het zwarte bosmannetje de kostbare ring van de koning. [duur]


Op een kwade dag steelt het zwarte bosmannetje de kostbare ring van de koning. [duur]


Walter amuseerde zich _______________ met zijn nieuwe motor.


Walter amuseerde zich kostelijk met zijn nieuwe motor. [uitstekend]


Wat kan je allemaal besteden?[wijden aan; uitgeven]



Geld besteden aan ietsTijd besteden aan iets Zorg besteden aan iets



Geld besteden aan iets“Europeanen besteden dit jaar 51 miljard

euro aan online kerstinkopen.”



Tijd besteden aan iets “Vergeleken met een jaar geleden

besteedt eenderde van de Amerikaanse jeugd meer vrije tijd aan games.”



Zorg besteden aan iets “Ondanks de zorg die wij besteden aan

de uitvoering van onze werkzaamheden, kan het. gebeuren dat er fouten worden gemaakt.”


Als de raad ermee instemt zal komende zomer zwembad De Lieberg _____________ worden gerenoveerd.

PvdA wil leger ______________ veranderen.


Als de raad ermee instemt zal komende zomer zwembad De Lieberg ingrijpend worden gerenoveerd.

PvdA wil leger ingrijpend veranderen. [verstrekkend, met grote gevolgen]


De computer verandert ons onderwijs ______.

We moeten leren accepteren dat mislukking in organisaties een _____________ bestanddeel uitmaakt van het leven.

In een ziekenhuis in Keulen (Duitsland) worden oudere patiënten met diabetes dan ook _____________ anders behandeld dan de jongere patiënten.


De computer verandert ons onderwijs wezenlijk.

We moeten leren accepteren dat mislukking in organisaties een wezenlijk bestanddeel uitmaakt van het leven.

In een ziekenhuis in Keulen (Duitsland) worden oudere patiënten met diabetes dan ook wezenlijk anders behandeld dan de jongere patiënten.

[funbamenteel]


Opm.: spelling van wezenlijkIn een afleiding normaal geen “n”Maar: Als het grondwoord eindigt op een

“n”, wordt die behouden in de afleiding.openlijkwezenlijkgewetenloosmeedogenloosgelegenheid



r.1: onherstelbare


r.1: onherstelbarer.2 : leefbaar


r.1: onherstelbarer.2 : leefbaarr.5: brandbaar, onzichtbaar


r.1: onherstelbarer.2 : leefbaarr.5: brandbaar, onzichtbaarr.6: onvoorstelbaar


r.1: onherstelbarer.2 : leefbaarr.5: brandbaar, onzichtbaarr.6: onvoorstelbaarr.7: onbereikbaar


r.1: onherstelbarer.2 : leefbaarr.5: brandbaar, onzichtbaarr.6: onvoorstelbaarr.7: onbereikbaarr.8: onverklaarbaar


r.1: onherstelbarer.2 : leefbaarr.5: brandbaar, onzichtbaarr.6: onvoorstelbaarr.7: onbereikbaarr.8: onverklaarbaarr. 9: bewijsbaar


r.10: ondenkbaar, ontelbare


r.10: ondenkbaar, ontelbarer.11: bewoonbaar


r.10: ondenkbaar, ontelbarer.11: bewoonbaarr.12: onbetaalbaar


r.10: ondenkbaar, ontelbarer.11: bewoonbaarr.12: onbetaalbaarr.13: merkbare, onvindbaar


r.10: ondenkbaar, ontelbarer.11: bewoonbaarr.12: onbetaalbaarr.13: merkbare, onvindbaar r.14: beschikbaar


r.10: ondenkbaar, ontelbarer.11: bewoonbaarr.12: onbetaalbaarr.13: merkbare, onvindbaar r.14: beschikbaarr.15: onvervangbare, onschatbare


r.10: ondenkbaar, ontelbarer.11: bewoonbaarr.12: onbetaalbaarr.13: merkbare, onvindbaar r.14: beschikbaarr.15: onvervangbare, onschatbarer.17: onleesbaar, onbruikbaar


r.10: ondenkbaar, ontelbarer.11: bewoonbaarr.12: onbetaalbaarr.13: merkbare, onvindbaar r.14: beschikbaarr.15: onvervangbare, onschatbarer.17: onleesbaar, onbruikbaarr.18: onuitvoerbaar


Andere woorden op –baar?

[(on +) grondvorm werkwoord + baar] =adjectief



Bijv.: On + scheid[en] + baaronscheidbaar (“onscheidbare

werkwoorden” = werkwoorden die niet gescheiden kunnen worden)



Bijv.: On + duld[en] + baaronduldbaar (“onduldbare overlast” =

overlast [=schade, hinder] die niet geduld [= verdagen] kan worden)



Bijv.: verkrijg[en] + baarverkrijgbaar (“verkrijgbaar bij de beter

boekhandel”: iets kan verkregen worden bij de betere boekhandel)

help 3 hoofdstuk 3 transport spreken p.62-63

{Spreken}

filmpjes

filmpjes

Vlaams televisieprogramma Verkozen tot beste programma in

50 jaar (De Standaard en De Morgen)

Jay Leno en Nederland {De bus}

http://nl.youtube.com/watch?v=BkkUZvONKs0

{De treintjes}http://nl.youtube.com/watch?v=QYKZIZAitXU



http://nl.youtube.com/watch?v=QYKZIZAitXU


filmpjes

{De bus} http://nl.youtube.com/watch?v=BkkUZvONKs0


filmpjes

filmpjes


“het programma had te kampen met een acuut publiekstekort”


filmpjes


“het programma had te kampen met een acuut publiekstekort” [te maken hebben met, last hebben van]

Bijv.: “50% van de scholen had te kampen met problemen bij het Computer Examen.”


filmpjes


“Ivan de Vadder stak zijn ergernis niet onder stoelen of banken.”


filmpjes


“Ivan de Vadder stak zijn ergernis niet onder stoelen of banken.” [er rond voor uitkomen]

Willem-Alexander toonde zich verheugd dat zij hun liefde niet langer onder stoelen of banken hoefden te steken.


filmpjes


“een regelrechte blamage” = afgang, schande veroorzaakt door eigen falen


filmpjes


“Raymond kan het niet aan” = het werk niet aankunnen = als het werk te moeilijk is, als je niet over de juiste eigenschappen beschikt om iets tot een goed einde te brengen


filmpjes


“Raymond kan het niet aan” Bijv.: “Een werknemer met burnout

is emotioneel uitgeput, heeft een afstandelijke houding tot het werk en kan zijn werk niet aan.”


filmpjes


Opmerking over taalgebruik: “Vlaams”

De televisiepresentator: standaarduitspraak (zuidelijke variant)


filmpjes


Opmerking over taalgebruik: “Vlaams”

De acteurs: tussentaal (geen dialect, geen standaarduitspraak) Eén acteur: West-Vlaams accent Andere acteurs: Brabants accent


filmpjes


“dus ge zij van nature al een klein beteke zenuwachtig”


filmpjes


“dus ge zij(t) van nature al een klein beteke zenuwachtig”

“dus je bent van nature al een klein beetje zenuwachtig”


filmpjes


“kliekskes”


filmpjes


“kliekskes” Kliekjes = groepjes “Een kliek vormen” Kliek = aaneengesloten groep van

personen die elkaar steunen en bevoordelen


filmpjes


“watadier voor een gejingel en ne sirk was”


filmpjes


“watadier voor een gejingel en ne sirk was!”

“was me dat hier een herrie, net een circus”


filmpjes


“chauffeur, kunde gij da casseteken eens insteken”


filmpjes


“chauffeur, kunde gij da casseteken eens insteken”

“chauffeur, kan je dat cassettetje/cassetje eens insteken”


filmpjes


“ge staadegij mee uwen rug tegen de muur, he, zo ne buschauffeur is toch baas op zijnen bus”


filmpjes


“ge staadegij mee uwen rug tegen de muur, he, zo ne buschauffeur is toch baas op zijnen bus”

“je staat met je rug tegen de muur, hé, een buschauffeur is toch de baas op zijn bus”


filmpjes


“je staat met je rug tegen de muur, hé, een buschauffeur is toch de baas op zijn bus”

Met je rug tegen de muur staan = geen uitweg meer zien


filmpjes


“en dan begonnen die allemaal op dienen voorzitter zijn kap te zitten”


filmpjes


“en dan begonnen die allemaal op dienen voorzitter zijn kap te zitten”

“en dan begonnen zij de buschauffeur dingen naar het hoofd te smijten” (ze begonnen hem verwijten te maken)


filmpjes


“als gij ze nie in d’and kunt ‘ouwen, dan zal kik et doen.”


filmpjes


“als gij ze nie in d’and kunt ‘ouwen, dan zal kik et doen.”

“als jij ze niet in de hand kunt houden [onder controle kunt houden], dan zal ik het doen”


filmpjes


“en da snijdt, zenne”


filmpjes


“en da snijdt, zenne” “en dat doet pijn, hoor”


filmpjes


“diene voorzitter zat ier te janken”

“die voorzitter zat hier te huilen”


filmpjes

{De bus} http://nl.youtube.com/watch?v=BkkUZvONKs0http://nl.youtube.com/watch?v=BifNAqEQBU0&feature=related


http://nl.youtube.com/watch?v=BifNAqEQBU0&feature=related

filmpjes

{De treintjes} http://nl.youtube.com/watch?v=QYKZIZAitXU


Documents

tr anspo rt