TRUNG LUAÄNsachbaoluutru.viengiac.de/BoTrungQuanLuan/BO TRUNG... · cho do töï vaø tha coäng sinh, hoaëc cho do höõu sinh hoaëc cho do khoâng sinh (töï nhieân sinh, khoâng

LINH SÔN PHAÙP BAÛO ÑAÏI TAÏNG KINHTAÄP 103

TRUNG LUAÄN

SOÁ 1564( QUYEÅN 1 4 )

HOÄI VAÊN HOÙA GIAÙO DUÏC LINH SÔN ÑAØI BAÉC XUAÁT BAÛN

SOÁ 1564

TRUNG LUAÄNTaùc giaû: Boà-taùt Long ThoÏ.Giaûi thích: Phaïm chí Thanh Muïc.Haùn dòch: Ñôøi Dieâu Taàn, Tam Taïng Phaùp sö Cöu-Ma-La-Thaäp.

QUYEÅN 1

Phaåm 1: QUAÙN VEÀ NHAÂN DUYEÂN(Goàm 16 Keä)

Chaúng sinh cuõng chaúng dieätChaúng thöôøng cuõng chaúng ñoaïnChaúng moät cuõng chaúng khaùcChaúng ñeán cuõng chaúng ñi.Noùi phaùp nhaân duyeân aáyKheùo tröø caùc hyù luaänCon cuùi ñaàu leã PhaätBaäc thuyeát phaùp ñeä nhaát.

Hoûi: Vì sao taïo luaän naày?Ñaùp: Vì coù ngöôøi noùi vaïn vaät töø trôøi Ñaïi töï taïi sinh. Coù ngöôøi noùi

töø trôøi Vó nöõu sinh. Coù ngöôøi noùi töø söï hoøa hôïp sinh. Coù ngöôøi noùi töø thôøi sinh. Coù ngöôøi noùi töø theá taùnh sinh. Coù ngöôøi noùi töø bieán hoùa sinh. Coù ngöôøi noùi töø töï nhieân sinh. Coù ngöôøi noùi töø vi traàn sinh. Coù caùc sai laàm nhö vaäy neân bò rôi vaøo taø kieán nhö: khoâng nhaân, taø nhaân, ñoaïn, thöôøng v.v... vaø caùc thuyeát ngaõ, ngaõ sôû, khoâng hieåu ñöôïc chaùnh phaùp.

� BOÄ TRUNG QUAÙN

Phaät muoán ñoaïn tröø caùc taø kieán aáy ñeå laøm cho hieåu ñöôïc Phaät phaùp, neân tröôùc heát ñoái vôùi haøng Thanh-vaên, Phaät noùi möôøi hai nhaân duyeân, sau laïi vì nhöõng ngöôøi ñaõ tu taäp haønh trì, coù taâm trí lôùn, coù khaû naêng laõnh thoï giôùi phaùp thaâm dieäu, Ngaøi môùi duøng phaùp Ñaïi thöøa, noùi roõ thaät töôùng cuûa phaùp nhaân duyeân, nghóa laø heát thaûy phaùp chaúng sinh, chaúng dieät, chaúng moät, chaúng khaùc v.v... roát raùo khoâng, khoâng coù gì cuûa chính noù. Nhö trong kinh Baùt Nhaõ Ba-la-maät noùi: Phaät baûo vôùi Tu-boà-ñeà: “Boà-taùt khi ngoài ôû ñaïo traøng, quaùn möôøi hai nhaân duyeân nhö hö khoâng, khoâng theå cuøng taän”. Naêm traêm naêm sau Phaät dieät ñoä, vaøo thôøi töôïng phaùp, con ngöôøi caên taùnh trôû neân aùm ñoän, chaáp tröôùc saâu caùc phaùp, ñi tìm töôùng quyeát ñònh thaät coù cuûa möôøi hai nhaân duyeân, naêm aám, möôøi hai nhaäp, möôøi taùm giôùi. Khoâng hieåu yù cuûa Phaät, chæ chaáp vaøo vaên töï, nghe trong phaùp Ñaïi thöøa noùi “roát raùo khoâng”, nhöng khoâng bieát vì nhaân duyeân gì maø khoâng, lieàn sinh taâm chaáp kieán vaø nghi ngôø: “Neáu taát caû roát raùo khoâng, laøm sao phaân bieät coù toäi phöôùc baùo öùng, vaø nhö vaäy seõ khoâng coù Theá ñeá, vaø Ñeä nhaát nghóa ñeá?”. Chaáp giöõ laáy töôùng khoâng aáy, neân khôûi leân loøng tham ñaém, sinh ra nhieàu ñieàu sai laàm ñoái vôùi nghóa roát raùo khoâng. Vì nhöõng lyù do nhö vaäy, neân Boà-taùt Long Thoï taïo Trung Luaän naày.

Keä 1:Chaúng sinh cuõng chaúng dieätChaúng thöôøng cuõng chaúng ñoaïnChaúng moät cuõng chaúng khaùcChaúng ñeán cuõng chaúng ñi.

Keä 2:Noùi phaùp nhaân duyeân aáyKheùo tröø caùc hyù luaän (1)Con cuùi ñaàu leã Phaät (2)Baäc thuyeát phaùp ñeä nhaát.

Vôùi hai keä taùn thaùn Phaät naày laø ñaõ noùi toùm taét Ñeä nhaát nghóa ñeá.Hoûi: Caùc phaùp voâ löôïng, vì sao chæ laáy taùm vieäc (chaúng sinh, chaúng

dieät v.v...) naày ñeå phaù?Ñaùp: Phaùp tuy voâ löôïng, song löôïc noùi taùm vieäc cuõng ñuû phaù heát

taát caû phaùp.Chaúng sinh laø, vì caùc Luaän sö coù nhieàu chuû tröông khaùc nhau veà

töôùng sinh. Coù ngöôøi noùi nhaân vaø quaû laø moät. Coù ngöôøi noùi nhaân vaø quaû laø khaùc, hoaëc cho trong nhaân tröôùc ñaõ coù quaû, hoaëc cho trong nhaân tröôùc khoâng coù quaû, hoaëc cho chính töï theå sinh, hoaëc cho caùi khaùc sinh, hoaëc

SOÁ 156� - TRUNG LUAÄN - Quyeån 1 5

cho do töï vaø tha coäng sinh, hoaëc cho do höõu sinh hoaëc cho do khoâng sinh (töï nhieân sinh, khoâng coù nguyeân nhaân). Nhöõng thuyeát noùi veà töôùng sinh cuûa vaïn vaät nhö vaäy, khoâng ñuùng. Vieäc naày sau seõ noùi roäng. Vì töôùng sinh nhaát ñònh khoâng theå coù ñöôïc neân noùi chaúng sinh.

Chaúng dieät laø, neáu khoâng coù sinh thì ñaâu coù caùi gì dieät. Vì khoâng coù sinh dieät neân saùu vieäc kia cuõng khoâng coù.

Hoûi: Khoâng sinh khoâng dieät ñaõ phaù heát taát caû phaùp, vì sao coøn noùi theâm saùu vieäc kia?

Ñaùp: Vì ñeå thaønh töïu yù nghóa chaúng sinh chaúng dieät. Coù ngöôøi khoâng laõnh nhaän nghóa chaúng sinh chaúng dieät, maø chæ tin nhaân nghóa chaúng thöôøng chaúng ñoaïn. Neáu tìm hieåu saâu nghóa chaúng thöôøng chaúng ñoaïn töùc laø nghóa chaúng sinh chaúng dieät. Vì sao? Vì caùc phaùp neáu thaät coù, khoâng theå khoâng coù, tröôùc coù maø nay khoâng, töùc laø ñoaïn, neáu tröôùc saün coù taùnh, töùc laø thöôøng. Theá neân noùi chaúng thöôøng chaúng ñoaïn, lieàn nhaäp vaøo nghóa chaúng sinh chaúng dieät.

Coù ngöôøi tuy nghe noùi boán moân (chaúng sinh, chaúng dieät, chaúng thöôøng, chaúng ñoaïn) phaù tröø caùc phaùp, song coøn boán moân (moät, khaùc, ñeán, ñi) thaønh laäp caùc phaùp, vieäc aáy khoâng ñuùng. Neáu laø moät thì khoâng coù nhaân duyeân, neáu laø khaùc thì khoâng coù töông tuïc nhau. Sau ñaây seõ phaù töøng loaïi. Theá neân laïi noùi chaúng moät, chaúng khaùc.

Coù ngöôøi tuy nghe noùi saùu moân (chaúng sinh, chaúng dieät, chaúng thöôøng, chaúng ñoaïn, chaúng moät, chaúng khaùc) phaù tröø caùc phaùp, song coøn duøng ñeán vaø ñi ñeå thaønh laäp caùc phaùp. Ñeán laø cho caùc phaùp ñeán töø trôøi Töï Taïi, hoaëc theá taùnh hoaëc vi traàn v.v... Ñi laø trôû veà laïi choã cuõ.

Laïi nöõa, vaïn vaät khoâng coù sinh. Vì sao? Vì theá gian hieän thaáy. Theá gian maét thaáy kieáp ban sô luùa chaúng sinh. Vì sao? Vì lìa luùa trong kieáp ban sô thì luùa hieän nay khoâng theå coù ñöôïc. Neáu lìa luùa trong kieáp ban sô maø luùa coù hieän nay môùi goïi laø coù sinh ra, song kyø thaät khoâng nhö vaäy. Theá neân chaúng sinh.

Hoûi: Neáu chaúng sinh thì phaûi dieät?Ñaùp: Chaúng dieät. Vì sao? Vì theá gian hieän thaáy. Theá gian maét thaáy

luùa trong kieáp ban sô chaúng dieät, neáu dieät thì nay khoâng theå coù luùa, song kyø thaät coù luùa. Theá neân chaúng dieät.

Hoûi: Neáu chaúng dieät thì phaûi thöôøng?Ñaùp: Chaúng thöôøng. Vì sao? Vì theá gian hieän thaáy. Theá gian maét

thaáy vaïn vaät chaúng thöôøng, nhö khi haït luùa moïc maàm, thì haït luùa bieán hoaïi. Theá neân chaúng thöôøng.

Hoûi: Neáu chaúng thöôøng thì phaûi ñoaïn?

6 BOÄ TRUNG QUAÙN

Ñaùp: Chaúng ñoaïn. Vì sao? Vì theá gian hieän thaáy. Theá gian maét thaáy vaïn vaät chaúng ñoaïn, nhö töø haït luùa coù maàm. Theá neân chaúng ñoaïn. Neáu ñoaïn thì khoâng theå tieáp noái.

Hoûi: Neáu vaäy vaïn vaät laø moät chaêng?Ñaùp: Chaúng moät. Vì sao? Vì theá gian hieän thaáy. Theá gian maét thaáy

vaïn vaät chaúng moät, nhö haït luùa khoâng laøm maàm, maàm khoâng laøm haït luùa. Neáu haït luùa laøm maàm, maàm laøm haït luùa môùi laø moät, song kyø thaät khoâng nhö vaäy. Theá neân chaúng moät.

Hoûi: Neáu chaúng moät thì phaûi khaùc?Ñaùp: Chaúng khaùc. Vì sao? Vì theá gian hieän thaáy. Theá gian maét

thaáy vaïn vaät chaúng khaùc. Neáu khaùc thì côù sao phaân bieät ñaây laø maàm luùa, caønh luùa, laù luùa maø khoâng noùi ñaây laø maàm caây, caønh caây, laù caây? Theá neân chaúng khaùc.

Hoûi: Neáu chaúng khaùc thì phaûi coù ñeán?Ñaùp: Chaúng ñeán. Vì sao? Vì theá gian hieän thaáy. Theá gian maét thaáy

vaïn vaät khoâng ñeán. Nhö maàm trong haït luùa khoâng töø ñaâu ñeán. Neáu ñeán thì maàm aáy phaûi töø choã khaùc ñi ñeán, nhö chim ñeán ñaäu treân caây, song kyø thaät khoâng nhö vaäy. Theá neân chaúng ñeán.

Hoûi: Neáu chaúng ñeán thì phaûi coù ñi?Ñaùp: Chaúng ñi. Vì sao? Vì theá gian hieän thaáy. Theá gian maét thaáy

vaïn vaät chaúng ñi. Neáu coù ñi thì phaûi thaáy maàm töø haït luùa ñi ra, nhö raén töø trong hang boø ra, kyø thaät khoâng nhö vaäy. Theá neân chaúng ñi.

Hoûi: Tuy oâng ñaõ giaûi thích yù nghóa chaúng sinh chaúng dieät v.v... song toâi muoán nghe luaän thuyeát cuûa ngöôøi taïo luaän?

Ñaùp: Keä 3:

Caùc phaùp chaúng töï sinhChaúng do caùi khaùc sinhChaúng coäng, chaúng voâ nhaânVì vaäy bieát voâ sinh.

Chaúng töï sinh laø vaïn vaät khoâng sinh ra töø chính töï theå noù, maø nhaát ñònh phaûi chôø ñuû caùc nhaân duyeân môùi sinh ra.

Laïi nöõa, neáu phaùp sinh ra töø chính töï theå noù, thì moät phaùp coù hai theå, moät laø ñoái töôïng ñöôïc sinh, hai laø chuû theå sinh. Neáu khoâng caàn caùc nhaân, chæ töø chính töï theå noù sinh ra, thì thaønh ra khoâng coù nhaân duyeân vaø sinh ra laïi sinh nöõa, khoâng caàn nhaân duyeân, thì sinh sinh maõi voâ cuøng.

Vì töï khoâng coù, neân tha cuõng khoâng coù. Vì sao? Vì coù töï neân môùi coù tha. Neáu khoâng sinh töø chính noù, thì cuõng khoâng sinh töø caùi khaùc (neân

SOÁ 156� - TRUNG LUAÄN - Quyeån 1 �

tha sinh).(Töï vaø tha) coäng sinh thì bò hai loãi laø loãi töï sinh vaø loãi tha sinh nhö

treân.Neáu khoâng coù nguyeân nhaân maø coù vaïn vaät thì ñoù laø thöôøng, vieäc

aáy khoâng ñuùng, vì khoâng coù nhaân thì khoâng coù quaû. Neáu khoâng coù nhaân maø coù quaû, thì laøm vieäc boá thí, giöõ giôùi laïi bò ñoïa vaøo ñòa nguïc, maø laøm möôøi ñieàu aùc, naêm toäi nghòch laïi ñöôïc sinh coõi trôøi, vì khoâng coù nguyeân nhaân.

Laïi nöõa,Keä 4:

Nhö töï taùnh caùc phaùp Khoâng ôû trong caùc duyeân Vì töï taùnh: khoâng coùNeân tha taùnh cuõng khoâng.

Töï taùnh cuûa caùc phaùp khoâng coù saün ôû trong caùc duyeân (töùc caùc ñieàu kieän töông quan) chæ do caùc duyeân hoøa hôïp laïi neân coù ñöôïc teân goïi (laø phaùp naày phaùp kia). Töï taùnh chính laø töï theå. Trong caùc duyeân khoâng coù töï taùnh, vì töï taùnh trong caùc duyeân khoâng coù, neân khoâng töï sinh. Töï taùnh khoâng coù neân tha tính cuõng khoâng coù. Vì sao? Vì nhaân nôi töï taùnh maø coù tha taùnh, tha taùnh ñoái vôùi caùi khaùc cuõng laø töï taùnh. Neáu phaù töï taùnh laø phaù tha taùnh. Theá neân khoâng theå töø tha taùnh sinh. Neáu phaù nghóa töï taùnh sinh, tha taùnh sinh, töùc laø phaù nghóa (töï taùnh tha taùnh) coäng sinh. Coøn noùi khoâng nhaân sinh thì coù loãi lôùn. Noùi coù nhaân sinh coøn bò phaù, huoáng gì noùi khoâng nhaân sinh. ÔÛ trong boán caùch (töï sinh, tha sinh, coäng sinh, voâ nhaân sinh) treân, tìm töôùng sinh khoâng theå coù ñöôïc. Theá neân noùi voâ sinh.

Hoûi: Hoïc giaû A-tyø-ñaøm noùi: Caùc phaùp töø boán duyeân sinh, nay vì sao noùi khoâng sinh? Boán duyeân laø gì? Laø:

Keä 5:Nhaân duyeân, Thöù ñeä duyeânDuyeân duyeân, Taêng thöôïng duyeânBoán duyeân sinh caùc phaùpKhoâng coù duyeân thöù naêm.

Ñaùp: Taát caû duyeân ñeàu gom vaøo trong boán duyeân. Do boán duyeân aáy vaïn vaät ñöôïc sinh khôûi. Nhaân duyeân laø chæ cho heát thaûy phaùp höõu vi. Thöù ñeä duyeân laø chæ cho taâm, taâm sôû phaùp quaù khöù, hieän taïi, tröø taâm, taâm sôû phaùp toái haäu cuûa vò A-la-haùn quaù khöù, hieän taïi. Sôû duyeân duyeân vaø Taêng thöôïng duyeân laø chæ cho heát thaûy phaùp.

� BOÄ TRUNG QUAÙN

Keä 6:Quaû laø töø duyeân sinhHay töø phi duyeân sinhDuyeân aáy saün coù quaûHay laø voán khoâng quaû?

Neáu baûo coù quaû thì quaû aáy töø duyeân sinh ra hay töø phi duyeân sinh? Neáu baûo töø duyeân sinh ra thì trong duyeân aáy ñaõ saün coù quaû hay khoâng saün coù quaû? Caû hai ñeàu khoâng ñuùng. (Cöù caùi gì töø nhaân khaùc sinh ra, thì goïi laø quaû). Vì sao? Vì:

Keä 7:Neáu phaùp naøo sinh quaûGoïi phaùp aáy laø duyeânThì quaû khi chöa sinhSao khoâng goïi phi duyeân?

Caùc duyeân khoâng coù quyeát ñònh. Vì sao? Neáu quaû chöa sinh, khi aáy khoâng goïi noù laø duyeân. Chæ khi con maét thaáy quaû töø duyeân sinh ra goïi ñoù laø duyeân, duyeân thaønh laø do nôi quaû, vì quaû coù sau maø duyeân coù tröôùc. Neân neáu khi chöa coù quaû thì ñaâu ñöôïc goïi laø duyeân. Nhö caùi bình do ñaát nöôùc hoøa hôïp neân coù caùi bình sinh ra, vì thaáy caùi bình neân bieát ñaát nöôùc laø caùi duyeân cuûa caùi bình, vaäy neáu khi bình chöa coù thì sao khoâng goïi ñaát nöôùc laø phi duyeân. Theá neân bieát quaû khoâng töø duyeân sinh, duyeân coøn khoâng sinh, huoáng gì phi duyeân.


Quaû tröôùc ôû trong duyeân Coù khoâng ñeàu khoâng theåTröôùc khoâng laøm duyeân cho gìTröôùc coù, ñaâu caàn duyeân.

Trong duyeân tröôùc chaúng phaûi coù quaû, chaúng phaûi khoâng coù quaû. Neáu tröôùc ñaõ coù quaû, thì khoâng goïi laø duyeân, vì quaû ñaõ coù tröôùc roài. Neáu quaû tröôùc khoâng coù saün ôû trong duyeân, thì cuõng khoâng goïi laø duyeân, vì noù khoâng sinh ra vaät gì khaùc.

Hoûi: Ñaõ phaù heát taát caû nhaân duyeân, baây giôø muoán nghe (lyù leõ) phaù töøng duyeân moät.

Ñaùp: Keä 9:

Neáu quaû chaúng coù sinhCuõng laïi chaúng khoâng sinh

SOÁ 156� - TRUNG LUAÄN - Quyeån 1 �

Chaúng coù, chaúng khoâng sinhÑaâu ñöôïc noùi coù duyeân.

Neáu töø duyeân sinh ra quaû, thì phaûi coù ba loaïi laø hoaëc ñaõ coù quaû, hoaëc khoâng coù quaû, hoaëc coù vaø khoâng coù quaû, nhö trong keä tröôùc ñaây noùi: ÔÛ trong duyeân, neáu tröôùc ñaõ saün coù quaû, thì khoâng neân goïi laø sinh, vì ñaõ coù tröôùc roài, neáu tröôùc khoâng saün coù quaû, thì khoâng theå noùi laø sinh, vì tröôùc ñaõ khoâng coù. Nhö vaäy, duyeân vaø khoâng duyeân gioáng nhau, vì coù duyeân hay khoâng coù duyeân, quaû cuõng khoâng sinh. Coù vaø khoâng coù, töùc laø nöûa coù nöûa khoâng, caû hai ñeàu coù loãi. Laïi coù vaø khoâng coù traùi nhau, khoâng coù vaø coù traùi nhau, ñaâu ñöôïc trong moät phaùp maø coù hai töôùng. Ba loaïi nhö vaäy tìm töôùng sinh cuûa quaû khoâng theå coù ñöôïc thì sao noùi coù nhaân duyeân.

Keä 10:Neáu khi quaû chöa sinhThì khoâng theå coù dieätPhaùp dieät ñaâu theå duyeânNeân khoâng thöù ñeä duyeân.

Caùc taâm, taâm sôû phaùp thöù lôùp phaùt sinh traûi qua ba ñôøi. Taâm sôû hieän taïi dieät ñi dieät laïi laøm Duyeân thöù ñeä taâm sôû vò lai phaùt sinh. Vaäy khi phaùp vò lai chöa sinh, noù laøm Duyeân thöù ñeä cho caùi gì? Neáu phaùp vò lai ñaõ coù saün thì lieàn sinh, chöù caàn gì ñeán Duyeân thöù ñeä.

Taâm, taâm sôû hieän taïi khoâng coù luùc naøo an truï, neáu khoâng an truï thì ñaâu coù theå laøm Duyeân thöù ñeä. Neáu an truï thì noù chaúng phaûi laø phaùp höõu vi. Vì sao? Vì heát thaûy phaùp höõu vi, thöôøng coù töôùng hoaïi dieät. Neáu dieät thì khoâng theå laøm Duyeân thöù ñeä. Neáu cho phaùp dieät roài maø vaãn coù, töùc laø thöôøng, thöôøng thì khoâng coù toäi phöôùc. Neáu baûo khi dieät coù theå laøm Duyeân thöù ñeä, thì khi dieät moät nöûa dieät, moät nöûa chöa dieät, khoâng coù caùi thöù ba goïi laø khi dieät.

Laïi, Phaät daïy heát thaûy phaùp höõu vi nieäm nieäm dieät, khoâng coù moät giaây phuùt ngöng, vaäy laøm sao noùi phaùp hieän taïi coù moät phaàn saép dieät, moät phaàn chöa saép dieät. OÂng noùi trong moät nieäm khoâng coù moät phaàn saép dieät, moät phaàn chöa saép dieät, theá laø oâng töï phaù giaùo phaùp cuûa oâng. Trong luaän A-tyø-ñaøm cuûa caùc oâng noùi, coù phaùp dieät coù phaùp khoâng dieät, coù phaùp saép dieät, coù phaùp chöa saép dieät. Phaùp saép dieät laø phaùp hieän taïi, saép muoán dieät. Phaùp chöa saép dieät laø chæ taát caû phaùp hieän taïi khaùc vaø phaùp quaù khöù, vò lai, phaùp voâ vi, tröø phaùp hieän taïi saép dieät. AÁy goïi laø phaùp chöa saép dieät. Theá neân khoâng coù Duyeân thöù ñeä.

Sôû duyeân duyeân laø:

10 BOÄ TRUNG QUAÙN

Keä 11:Phaùp chaân thaät vi dieäuNhö Chö Phaät ñaõ noùiÑoái phaùp khoâng duyeân naàyLaøm sao coù duyeân duyeân.

Phaät daïy caùc phaùp Ñaïi thöøa, hoaëc coù saéc khoâng saéc, coù hình khoâng hình, höõu laäu voâ laäu, höõu vi, voâ vi, khi phaùp töôûng phaùp taùnh, thì taát caû ñeàu khoâng, khoâng töôùng, khoâng duyeân, ví nhö muoân soâng chaûy vaøo bieån, hoøa ñoàng moät vò, ñoù laø phaùp thaät ñaùng tin, coøn caùc phaùp Phaät noùi ra ñeå thích nghi theo caên cô, khoâng theå xem laø thaät. Theá neân khoâng coù Sôû duyeân duyeân.

Taêng thöôïng duyeân laø: Keä 12:

Caùc phaùp khoâng töï taùnhNeân khoâng coù töôûng coùNoùi laø coù vieäc aáyVieäc aáy coù, khoâng ñuùng.

Kinh noùi möôøi hai nhaân duyeân, vì vieäc naày coù neân vieäc kia coù, laø khoâng ñuùng. Vì sao? Vì caùc phaùp töø caùc duyeân sinh, töï noù khoâng coù taùnh nhaát ñònh, töï noù khoâng coù taùnh nhaát ñònh neân khoâng coù töôùng thaät coù, töôùng thaät coù khoâng coù, vaäy laøm sao noùi do vieäc aáy coù neân vieäc kia coù. Theá neân khoâng coù taêng thöôïng duyeân. Phaät tuøy theo choã phaøm phu phaân bieät coù vaø khoâng, neân noùi caùc duyeân.


Trong nhaân duyeân löôïc, roängTìm quaû khoâng theå ñöôïcTrong nhaân duyeân khoâng coùThì sao töø duyeân sinh.

Löôïc laø ôû trong nhaân duyeân hoøa hôïp khoâng coù quaû. Roäng laø trong moãi moãi duyeân cuõng khoâng coù quaû. Neáu trong nhaân duyeân löôïc hoaëc roäng ñeàu khoâng coù quaû, laøm sao noùi quaû töø nhaân duyeân xuaát sinh.


Neáu baûo duyeân khoâng quaûMaø quaû töø duyeân raVaäy vì sao quaû aáyChaúng töø phi duyeân sinh.


Neáu trong duyeân tìm quaû khoâng theå coù ñöôïc, (nhöng quaû töø nhaân duyeân xuaát sinh) vaäy côù sao quaû aáy khoâng töø trong Phi duyeân xuaát sinh, nhö trong ñaát khoâng coù bình, (vaãn sinh ra bình), taïi sao khoâng töø trong söõa sinh ra bình.


Neáu quaû töø duyeân sinhDuyeân aáy khoâng töï taùnhTöø voâ töï taùnh sinhÑaâu phaûi töø duyeân sinh.

Keä 16:Quaû khoâng töø duyeân sinhChaúng töø phi duyeân sinhVì quaû khoâng thaät coùDuyeân, phi duyeân cuõng khoâng.

Quaû töø caùc duyeân sinh, maø caùc duyeân aáy khoâng coù töï taùnh. Neáu khoâng coù töï taùnh, thì khoâng coù phaùp thaät, khoâng coù phaùp thaät thì ñaâu coù theå sinh ñöôïc. Theá neân quaû khoâng töø duyeân sinh. Khoâng töø phi duyeân sinh laø vì phaù duyeân neân noùi phi duyeân, chöù thaät khoâng coù phaùp phi duyeân, neân khoâng töø phi duyeân sinh. Neáu khoâng töø duyeân sinh, phi duyeân sinh thì khoâng coù quaû. Vì quaû khoâng coù neân duyeân vaø phi duyeân cuõng khoâng coù.

-----------------


Phaåm 2: QUAÙN VEÀ ÑI LAÏI(Goàm 25 Keä)

Hoûi: Theá gian maét thaáy ba thôøi coù ñoäng taùc. Thôøi ñaõ ñi, thôøi chöa ñi, thôøi ñang ñi. Vì coù ñoäng taùc aáy neân bieát coù caùc phaùp.

Ñaùp: Keä 1:

Ñaõ ñi khoâng coù ñiChöa ñi cuõng khoâng ñiLìa ñaõ ñi, chöa ñiKhi ñi cuõng khoâng ñi.

Ñaõ ñi khoâng coù ñi, vì ñaõ ñi roài. Neáu lìa ñi coù ñoäng taùc ñi, vieäc aáy cuõng khoâng ñuùng. Chöa ñi cuõng khoâng coù ñi, vì chöa coù ñoäng taùc ñi. Coøn luùc ñang ñi laø moät nöûa ñi moät nöûa chöa ñi, vì khoâng lìa khoûi ñaõ ñi vaø chöa ñi vaäy. (Neân cuõng khoâng coù ñi).

Hoûi: Keä 2:

Coù ñoäng thì coù ñiNgay khi aáy coù ñiChaúng phaûi ñaõ chöa ñiNeân khi ñi laø ñi.

Tuøy theo choã taùc ñoäng caát böôùc, ngay nôi ñoù laø coù ñi. Maét thaáy trong khi ñi coù ñoäng taùc ñi, coøn trong khi ñaõ ñi thì ñoäng taùc ñi ñaõ dieät maát, trong khi chöa ñi thì chöa coù ñoäng taùc ñi. Theá neân bieát trong khi ñang ñi coù ñi.

Ñaùp: Keä 3:

Laøm sao khi ñang ñiMaø laïi coù söï ñiNeáu lìa khoûi söï ñiKhoâng coù khi ñang ñi.

Trong khi ñi coù ñi, vieäc aáy khoâng ñuùng. Vì sao? Vì lìa ñoäng taùc ñi, thì khi ñi khoâng theå coù ñöôïc, neáu lìa ñoäng taùc ñi maø coù khi ñi, coù theå noùi trong luùc ñi coù ñi, nhö trong caùi hoäp coù traùi caây.


Neáu noùi khi ñi (laø) ñiThì ngöôøi aáy coù loãi


Lìa ñi, coù khi ñi(Vaäy) khi ñi ñi moät mình.

Neáu baûo trong söï ñaõ ñi, chöa ñi khoâng coù ñi, khi ñang ñi thaät coù ñi thì ngöôøi noùi aáy coù loãi, vì neáu lìa ñoäng taùc ñi maø coù thôøi gian ñi, aáy laø khoâng nhaân ñoái ñaõi nhau maø coù. Vì sao? Vì neáu noùi trong khi ñi coù ñi, song thaät teá khoâng phaûi. Theá neân khoâng ñöôïc noùi lìa ñi coù thôøi gian ñi.


Neáu khi ñi coù ñiThì coù hai loaïi ñiMoät goïi laø khi ñiHai laø ñi khi ñi.

Neáu baûo trong khi ñang ñi coù ñi, laø coù loãi, ñoù laø coù hai thöù ñi khaùc nhau, moät laø nhaân ñi maø coù khi ñi, (theá laø ñoäng taùc ñi coù tröôùc, thôøi gian ñi coù sau), hai laø trong khi ñi coù ñi (theá laø thôøi gian ñi coù tröôùc, ñoäng taùc ñi coù sau).

Hoûi: Neáu coù hai thöù ñi, thì coù loãi gì?Ñaùp:

Keä 6:Neáu coù hai söï ñiThì coù hai ngöôøi ñiVì lìa ngöôøi ñi raSöï ñi khoâng coù ñöôïc.

Neáu coù hai ñoäng taùc ñi, thì phaûi coù hai ngöôøi ñi. Vì sao? Vì nhaân nôi ñoäng taùc ñi maø coù ngöôøi ñi, neân moät ngöôøi maø coù hai ñoäng taùc ñi laø thaønh hai ngöôøi ñi, laø khoâng ñuùng. Theá neân khi ñi cuõng khoâng coù ñi.

Hoûi: Coù theå lìa ngöôøi ñi khoâng coù ñoäng taùc ñi, nhöng trong ba thôøi quyeát ñònh coù ngöôøi ñi?

Ñaùp: Keä 7:

Neáu lìa ngöôøi ñiThì söï ñi khoâng thaønhVì khoâng coù söï ñiSao coù ngöôøi ñi ñöôïc.

Neáu lìa ngöôøi ñi thì ñoäng taùc ñi khoâng theå coù ñöôïc. Vaäy nay taïi sao trong söï khoâng coù ñoäng taùc ñi maø laïi noùi trong ba thôøi quyeát ñònh coù ngöôøi ñi.

Laïi nöõa,

1� BOÄ TRUNG QUAÙN

Keä 8:Ngöôøi ñi thì khoâng ñiNgöôøi khoâng ñi khoâng ñiLìa ngöôøi ñi khoâng ñiKhoâng coù ngöôøi thöù ba (ñi).

(Khoâng coù ngöôøi ñi. Vì sao? Vì neáu coù ngöôøi ñi thì coù hai haïng: hoaëc ngöôøi ñi, hoaëc ngöôøi khoâng ñi, ngoaøi hai haïng ñoù khoâng coù haïng ngöôøi ñi thöù ba.

Hoûi: Neáu ngöôøi ñi ñi, coù loãi gì?Ñaùp:

Keä 9:Neáu noùi ngöôøi ñi ñiThì sao coù nghóa ñoùNeáu xa lìa söï ñiThì ngöôøi ñi khoâng thaønh.

Neáu baûo nhaát ñònh coù ngöôøi ñi duøng ñoäng taùc ñi, cuõng khoâng ñuùng. Vì sao? Vì lìa ñoäng taùc ñi thì ngöôøi ñi khoâng theå coù ñöôïc. Neáu lìa ngöôøi ñi, nhaát ñònh coù ñoäng taùc ñi, thì ngöôøi ñi môùi coù duøng ñeán ñoäng taùc ñi, nhöng thaät teá khoâng nhö vaäy.

Laïi nöõa, Keä 10:

Neáu ngöôøi ñi coù ñiThì coù hai thöù ñiMoät laø ngöôøi ñi ñiHai laø söï ñi ñi.

Neáu baûo ngöôøi ñi duøng ñoäng taùc ñi, thì maéc hai loãi, nôi trong moät ngöôøi ñi maø coù hai ñi, moät laø do ñoäng taùc ñi maø thaønh coù ngöôøi ñi, hai laø do ngöôøi ñi maø thaønh coù ñoäng taùc ñi, nghóa laø ngöôøi ñi thaønh roài, sau môùi duøng ñeán ñoäng taùc ñi. Vieäc aáy khoâng ñuùng. Theá neân tröôùc ñaây noùi trong ba thôøi, nhaát ñònh coù ngöôøi ñi duøng ñoäng taùc ñi, vieäc aáy khoâng ñuùng.


Neáu baûo ngöôøi ñi ñiNgöôøi noùi vaäy coù loãiLìa ñi, coù ngöôøi ñiNoùi ngöôøi ñi coù ñi.

Neáu ai noùi ngöôøi ñi duøng phaùp ñi (ñoäng taùc ñi) thì ngöôøi aáy maéc loãi lôùn, vì cho lìa phaùp ñi coù ngöôøi ñi. Vì sao? Vì noùi ngöôøi ñi duøng phaùp ñi,


theá laø tröôùc coù ngöôøi ñi, sau môùi coù phaùp ñi. Vieäc aáy khoâng ñuùng.Laïi neáu nhaát ñònh coù ñi, coù ngöôøi ñi, thì phaûi coù söï phaùt ñoäng luùc

ban ñaàu, nhöng tìm söï phaùt ñoäng aáy trong ba thôøi ñeàu khoâng theå coù ñöôïc. Vì sao?

Keä 12:Khi ñaõ ñi khoâng phaùtLuùc chöa ñi khoâng khôûiTrong khi ñi khoâng phaùtThì choã naøo phaùt khôûi?

Vì sao trong caû ba thôøi, khoâng coù söï phaùt ñoäng?Keä 13:

Khi chöa phaùt khoâng ñiCuõng khoâng coù ñaõ ñiCaû hai caàn phaùt khôûiChöa ñi sao coù phaùt?

Keä 14:Khoâng ñi khoâng chöa ñiCuõng laïi khoâng ñang ñiTaát caû khoâng phaùt khôûiSao coù ba giai ñoaïn.

Neáu ngöôøi chöa phaùt ñoäng caát böôùc thì khoâng coù ñang ñi, cuõng khoâng coù ñaõ ñi. Neáu coù phaùt khôûi thì phaûi phaùt khôûi ôû hai nôi laø nôi ñang ñi vaø ñaõ ñi, nhöng caû hai ñeàu khoâng ñuùng, vì khi chöa ñi neân chöa coù phaùt khôûi, trong khi chöa ñi thì ñaâu coù phaùt khôûi, vì phaùt khôûi khoâng coù neân khoâng coù ñi, khoâng coù ñi neân khoâng coù ngöôøi ñi, ñaâu coù phaân bieät ñöôïc ñaõ ñi, chöa ñi, ñang ñi.

Hoûi: Neáu khoâng coù ñi, khoâng coù ngöôøi ñi, neân coù söï ñöùng laïi vaø ngöôøi ñöùng laïi?

Ñaùp: Keä 15:

Ngöôøi ñi thì khoâng ñöùngNgöôøi khoâng ñi khoâng ñöùngLìa ngöôøi ñi khoâng ñiKhoâng ngöôøi thöù ba ñöùng.

Neáu coù ñöùng, coù ngöôøi ñöùng, thì phaûi laø ngöôøi ñi ñöùng, hoaëc ngöôøi khoâng ñi ñöùng, hoaëc lìa hai ngöôøi aáy, phaûi coù ngöôøi thöù ba ñöùng. Song caû ba ñeàu khoâng ñuùng. Ngöôøi ñi thì khoâng ñöùng, vì ñi chöa ngöøng, traùi vôùi ñi goïi laø ñöùng. Ngöôøi khoâng ñi cuõng khoâng ñöùng. Vì sao? Vì nhaân


ñoäng taùc ñi ngöøng môùi coù ñöùng, coøn ngöôøi khoâng coù ñi thì khoâng coù ñöùng. Lìa ngöôøi ñi vaø ngöôøi khoâng ñi, khoâng coù ngöôøi thöù ba ñöùng. Neáu coù ngöôøi thöù ba ñöùng, töùc laø ôû giöõa ngöôøi ñi vaø ngöôøi khoâng ñi. Vì theá, neân khoâng ñöôïc noùi ngöôøi ñi ñöùng laïi.


Neáu ngöôøi ñi seõ ñöùngLaøm sao coù nghóa naàyNeáu lìa ñoäng taùc ñiNgöôøi ñi khoâng coù ñöôïc.

OÂng cho ngöôøi ñi ñöùng laïi, vieäc aáy khoâng ñuùng. Vì sao? Vì lìa ñoäng taùc ñi, ngöôøi ñi khoâng theå coù ñöôïc. Neáu ngöôøi ñi ñang ôû trong töôùng ñi, thì laøm sao ñöùng laïi, vì ñi vaø ñöùng hai töôùng traùi nhau.


Ñi chöa ñi khoâng ñöùngKhi ñi cuõng khoâng ñöùngCoù phaùp haønh vaø chæÑeàu ñoàng vôùi nghóa ñi.

Neáu baûo ngöôøi ñang ñi ñöùng laïi thì ngöôøi aáy phaûi ñöùng laïi trong khi ñang ñi, ñaõ ñi, chöa ñi. Nhöng caû ba nôi aáy ñeàu khoâng coù ñöùng laïi. Theá neân oâng noùi ngöôøi ñi coù ñöùng laïi, vieäc aáy khoâng ñuùng. Gioáng nhö phaù phaùp ñi vaø phaùp ñöùng, phaù phaùp haønh vaø phaùp chæ cuõng nhö vaäy. Haønh laø nhö töø haït luùa tieáp tuïc ñi ñeán maàm, choài, laù v.v... Chæ laø haït luùa dieät tieâu, neân maàm choài, laù dieät tieâu. Tieáp noái neân goïi laø haønh, ñoaïn dieät neân goïi laø chæ.

Laïi nhö voâ minh laøm duyeân cho caùc haønh cho ñeán giaø cheát, ñoù goïi laø haønh. Voâ minh dieät neân caùc haønh dieät, ñoù goïi laø chæ.

Hoûi: Tuy oâng ñaõ duøng nhieàu moân phaù boû ñi vaø ngöôøi ñi, ñöùng vaø ngöôøi ñöùng, song chính maét thaáy coù ñi, coù ñöùng?

Ñaùp: Nhöõng ñieàu cuûa maét thòt thaáy, khoâng theå tin ñöôïc. Neáu thaät söï coù ñi vaø coù ngöôøi ñi, hoaëc cho moät phaùp thaønh hay cho hai phaùp thaønh thì ñeàu coù loãi. Vì sao?

Keä 18:Söï ñi töùc ngöôøi ñiThì vieäc aáy khoâng ñuùngSöï ñi khaùc ngöôøi ñiVieäc aáy cuõng khoâng ñuùng.

SOÁ 156� - TRUNG LUAÄN - Quyeån 1 1�

Neáu ñoäng taùc ñi vaø ngöôøi ñi laø moät, vieäc aáy khoâng ñuùng, ñoäng taùc ñi khaùc ngöôøi ñi, cuõng khoâng ñuùng.

Hoûi: Moät vaø khaùc, coù loãi gì?Ñaùp:

Keä 19:Neáu cho laø söï ñiCuõng töùc laø ngöôøi ñiThì ngöôøi laøm, vieäc laømVieäc aáy cuõng laø moät.

Keä 20:Neáu cho laø söï ñiCoù khaùc vôùi ngöôøi ñi(Thì) Lìa ngöôøi ñi coù ñiLìa ñi, coù ngöôøi ñi.

Caû hai ñeàu coù loãi nhö treân. Vì sao? Vì neáu ñoäng taùc ñi töùc laø ngöôøi ñi thì nhö theá laø roái loaïn, phaù lyù nhaân duyeân, laø nhaân ñi maø coù ngöôøi ñi, nhaân ngöôøi ñi maø coù ñi.

Laïi ñi laø phaùp, ngöôøi ñi laø ngöôøi, thì ngöôøi thöôøng, phaùp voâ thöôøng. Neáu ngöôøi vaø phaùp laø moät, thì caû hai neân laø thöôøng, hoaëc caû hai neân laø voâ thöôøng, noùi moät, coù loãi nhö vaäy. Neáu ngöôøi vaø phaùp khaùc nhau, thì traùi ngöôïc nhau, chöa coù phaùp ñi, tröôùc ñaõ coù ngöôøi ñi, chöa coù ngöôøi ñi, tröôùc ñaõ coù phaùp ñi, khoâng caàn ñôïi nhau, nhôø nhau, moät phaùp dieät, moät phaùp coøn laïi. Noùi ngöôøi vaø phaùp khaùc nhau cuõng coù loãi nhö vaäy.

Keä 21:Ñi, ngöôøi ñi laø haiMoät phaùp, khaùc phaùp thaønhCaû hai ñeàu khoâng thaønhLaøm sao maø thaønh ñöôïc.

Neáu ngöôøi ñi vaø phaùp ñi coù thaät, hoaëc moät phaùp thaønh, hay do khaùc phaùp thaønh thì caû hai ñeàu khoâng theå thaønh ñöôïc, nhö tröôùc ñaõ noùi khoâng coù phaùp thöù ba thaønh. Neáu baûo coù thaønh, neân noùi ñoù laø nhaân duyeân thaønh, chöù khoâng coù ñi, khoâng coù ngöôøi ñi. Nay seõ noùi laïi:

Keä 22:Nhaân ñi bieát ngöôøi ñiKhoâng theå duøng ñi aáyTröôùc khoâng coù söï ñiNeân khoâng ngöôøi ñi, ñi.

Theo ñoäng taùc naøo maø bieát ngöôøi ñi? Ngöôøi ñi aáy khoâng theå duøng


ñoäng taùc ñi aáy. Vì sao? Vì khi chöa coù ñi vaø ñoäng taùc ñi, thì khoâng coù ngöôøi ñi, cuõng khoâng coù khi ñang ñi, ñaõ ñi, chöa ñi. Nhö tröôùc coù ngöôøi vaø coù thaønh aáp, roài sau môùi coù choã ñi ñeán. Coøn ñoäng taùc ñi vaø ngöôøi ñi thì khoâng nhö vaäy. Vì ngöôøi ñi nhaân nôi ñoäng taùc ñi môùi thaønh, ñoäng taùc ñi nhaân nôi ngöôøi ñi môùi thaønh.


Nhaân ñi bieát ngöôøi ñiKhoâng theå duøng ñi khaùcÔÛ trong moät ngöôøi ñiKhoâng coù hai söï ñi.

Tuøy nôi ñoäng taùc ñi naøo maø bieát ngöôøi ñi? Ngöôøi ñi aáy khoâng theå duøng ñoäng taùc ñi khaùc. Vì sao? Vì trong moät ngöôøi ñi khoâng theå coù ñöôïc hai ñoäng taùc ñi.


Quyeát ñònh coù ngöôøi ñiKhoâng theå duøng ba (thôøi) ñiKhoâng quyeát ñònh ngöôøi ñiKhoâng duøng ba thôøi ñi

Keä 25:Söï ñi ñònh, baát ñònhNgöôøi ñi khoâng duøng ba (thôøi)Neân söï ñi, ngöôøi ñiChoã ñi ñeàu khoâng coù.

Quyeát ñònh nghóa laø thaät coù, khoâng nhaân nôi söï ñi sinh ra. Söï ñi töùc laø thaân di ñoäng. Ba ñoäng taùc ñi laø chöa ñi, ñaõ ñi vaø khi ñang ñi. Neáu quyeát ñònh thaät coù ngöôøi ñi, thì duø lìa ñoäng taùc ñi vaãn coù ngöôøi ñi, chöù khoâng neân coù söï ñöùng laïi. Theá neân noùi quyeát ñònh thaät coù ngöôøi ñi thì ngöôøi ñi khoâng theå duøng ba thôøi ñi. Neáu ngöôøi ñi khoâng quyeát ñònh, maø khoâng quyeát ñònh nghóa laø voán thaät khoâng coù, thì chæ nhaân nôi ñoäng taùc ñi maø ñöôïc goïi laø ngöôøi ñi. Vì khoâng coù ñoäng taùc ñi neân khoâng theå coù ba thôøi ñi (laø chöa ñi, ñaõ ñi, ñang khi ñi). Nhaân ñoäng taùc ñi neân coù ngöôøi ñi. Neáu tröôùc khoâng coù ñoäng taùc ñi, thì khoâng coù ngöôøi ñi, laøm sao noùi khoâng thaät coù ngöôøi ñi maø coù theå duøng ba thôøi ñi.

Gioáng nhö ngöôøi ñi, ñoäng taùc ñi cuõng nhö vaäy. Neáu tröôùc lìa ngöôøi ñi maø vaãn coù ñoäng taùc ñi, laø khoâng nhaân nôi ngöôøi ñi maø coù ñoäng taùc ñi. Theá neân ngöôøi ñi khoâng theå duøng ba thôøi ñi. Neáu quyeát ñònh khoâng coù


ñoäng taùc ñi, thì ngöôøi ñi duøng caùi gì maø ñi? Tö duy quaùn saùt nhö vaäy, thì thaáy ñoäng taùc ñi, ngöôøi ñi vaø choã ñi, ñeàu nhôø nhau ñôïi nhau maø thaønh. Nhaân ñoäng taùc ñi maø coù ngöôøi ñi, nhaân ngöôøi ñi maø coù ñoäng taùc ñi. Vaø nhaân ngöôøi ñi vaø ñoäng taùc ñi ñoù maø coù choã ñi, khoâng theå noùi laø quyeát ñònh coù, khoâng theå noùi laø quyeát ñònh khoâng.

Theá neân quyeát ñònh bieát ba phaùp ñeàu hö doái, roãng khoâng, khoâng sôû höõu, chæ coù teân giaû, nhö huyeãn nhö hoùa.

--------------------


Phaåm 3: QUAÙN VEÀ SAÙU TÌNH (CAÊN)(Goàm 8 Keä)

Hoûi: Trong kinh noùi coù saùu tình laø: Keä 1:

Maét, tai, muõi, löôõi, thaânVaø yù laø saùu tìnhSaùu tình maét, tai… naàyTieáp nhaän saùu traàn: saéc…

Trong ñaây maét laø caên beân trong, saéc laø caûnh traàn beân ngoaøi: maét hay thaáy saéc, cho ñeán yù laø caên beân trong, phaùp laø traàn caûnh beân ngoaøi: yù hay bieát phaùp.

Ñaùp: Khoâng phaûi vaäy. Vì sao?Keä 2:

Maét thaáy thì khoâng theåTöï thaáy chính mình ñöôïcNeáu khoâng theå töï thaáyLaøm sao thaáy vaät khaùc.

Maét khoâng töï thaáy ñöôïc chính mình. Vì sao? Vì nhö ñeøn töï chieáu ñöôïc mình vaø cuõng chieáu ñöôïc vaät khaùc, neáu maét laø töôùng thaáy, thì maét cuõng coù theå töï thaáy vaø coù theå thaáy vaät khaùc, nhöng thaät khoâng ñöôïc nhö vaäy, neân trong keä noùi: Neáu maét khoâng töï thaáy ñöôïc laøm sao thaáy ñöôïc vaät khaùc.

Hoûi: Tuy maét khoâng töï thaáy ñöôïc maø coù theå thaáy ñöôïc vaät khaùc, nhö löûa ñoát vaät khaùc ñöôïc, maø khoâng theå töï ñoát?

Ñaùp:Keä 3:

Khoâng theå duøng löûa duïNhö nôi maét thaáy saécÑi, chöa ñi, ñang ñiGiaûi ñaùp cho vieäc naày.

Tuy oâng neâu ví duï löûa, song noù khoâng theå chöùng minh cho con maét thaáy, vieäc aáy ñaõ giaûi ñaùp trong phaåm Ñi laïi: Nhö trong khi ñaõ ñi thì khoâng coù ñi, trong khi chöa ñi thì khoâng coù ñi, trong khi ñang ñi thì khoâng coù ñi. Nhö vaäy, löûa ñaõ ñoát, chöa ñoát, ñang ñoát, khoâng coù ñoát. Ñaõ thaáy, chöa thaáy, ñang thaáy ñeàu khoâng coù töôùng thaáy.



Thaáy, neáu khi chöa thaáyThì khoâng goïi laø thaáyNoùi thaáy, coù theå thaáyThì vieäc aáy khoâng ñuùng.

Maét chöa xuùc ñoái vôùi saéc, thì khoâng theå thaáy, khi naày khoâng goïi laø thaáy, nhaân xuùc ñoái vôùi saéc môùi goïi laø thaáy. Theá neân trong keä noùi: Khi chöa thaáy thì khoâng thaáy, laøm sao cho maét thaáy coù theå thaáy.

Laïi nöõa, hai nôi ñeàu coù thaáy. Vì sao?Keä 5:

Thaáy, khoâng theå coù thaáyChaúng phaûi thaáy khoâng thaáyNeáu ñaõ phaù caùi thaáyThì phaù luoân ngöôøi thaáy.

Caùi thaáy (kieán) khoâng theå thaáy, tröôùc ñaõ phaù roài, chaúng phaûi thaáy cuõng khoâng thaáy, vì khoâng coù töôùng thaáy. Neáu khoâng coù töôùng thaáy thì laøm sao coù theå thaáy. Caùi thaáy khoâng coù, neân ngöôøi thaáy cuõng khoâng coù. Vì sao? Vì neáu lìa caùi thaáy maø coù ngöôøi thaáy, ngöôøi khoâng coù maét cuõng coù theå duøng caùc caên khaùc thaáy ñöôïc. Neáu do caùi thaáy thaáy, thì trong caùi thaáy ñaõ coù töôùng thaáy, coøn ngöôøi thaáy thì khoâng coù töôùng thaáy. Theá neân trong keä noùi: Neáu ñaõ phaù caùi thaáy laø phaù luoân ngöôøi thaáy.


Lìa thaáy hay khoâng lìaNgöôøi thaáy khoâng coù ñöôïcVì khoâng coù ngöôøi thaáySao coù thaáy, bò thaáy.

Neáu coù thaáy thì ngöôøi thaáy khoâng thaønh, neáu khoâng coù thaáy thì ngöôøi thaáy cuõng khoâng thaønh. Vì ngöôøi thaáy khoâng coù, laøm sao coù caùi thaáy vaø bò thaáy. Neáu khoâng coù ngöôøi thaáy, ai duøng caùi thaáy ñeå phaân bieät saéc beân ngoaøi. Theá neân trong keä noùi: Vì khoâng coù ngöôøi thaáy neân khoâng laøm sao coù thaáy vaø bò thaáy.


Vì thaáy, bò thaáy khoâng Neân boán phaùp: thöùc… khoâng Boán thuû cuøng caùc duyeânLaøm sao maø coù ñöôïc?

Vì caùi thaáy vaø bò thaáy khoâng coù, neân boán phaùp laø thöùc, xuùc, thoï,


aùi ñeàu khoâng coù, vì aùi khoâng coù neân boán thuû, möôøi hai chi nhaân duyeân cuõng khoâng coù.


Tai, muõi, löôõi, thaân, yùTieáng, ngöôøi nghe, v.v...Neân bieát nghóa nhö theáÑeàu gioáng nhö treân noùi.

Nhö thaáy vaø bò thaáy ñeàu khoâng, vì noù thuoäc caùc duyeân, khoâng coù taùnh quyeát ñònh. Ngoaøi ra, naêm caên nhö: tai v.v... vaø naêm traàn nhö: tieáng v.v..., neân bieát cuøng ñoàng moät nghóa nhö thaáy vaø bò thaáy, neân khoâng giaûi rieâng.

----------------------


Phaåm 4: QUAÙN VEÀ NAÊM AÁM(Goàm 9 Keä)

Hoûi: Kinh noùi coù naêm aám, vieäc ñoù theá naøo?Ñaùp:

Keä 1:Neáu lìa nhaân cuûa saécThì saéc khoâng coù ñöôïcCoøn neáu xa lìa saécThì nhaân cuûa saéc khoâng.

Nhaân cuûa saéc laø, nhö vaûi nhaân nôi chæ (maø coù) tröø chæ ra thì khoâng coù vaûi, tröø vaûi ra thì khoâng coù chæ. Vaûi nhö laø saéc, chæ laø nhaân.

Hoûi: Neáu lìa nhaân cuûa saéc maø coù saéc thì coù loãi gì?Ñaùp:

Keä 2: Lìa nhaân (cuûa) saéc coù saécThì saéc aáy khoâng nhaânKhoâng nhaân maø coù saécThì ñieàu ñoù khoâng ñuùng.

Giaû söû lìa chæ maø coù vaûi, thì vaûi aáy khoâng coù nhaân, khoâng coù nhaân maø coù quaû laø vieäc theá gian chöa töøng coù.

Hoûi: Phaùp Phaät, phaùp ngoaïi ñaïo, phaùp theá gian ñeàu coù phaùp khoâng coù nhaân, nhö trong Phaät phaùp noùi coù ba thöù voâ vi, voâ vi laø thöôøng neân khoâng coù nhaân, trong ngoaïi ñaïo thì cho hö khoâng, thôøi gian, phöông höôùng, thöùc, vi traàn, Nieát-baøn laø thöôøng. Coøn phaùp theá gian thì cho hö khoâng, thôøi gian, phöông höôùng, khoâng choã naøo khoâng coù, theá neân noù laø thöôøng, thöôøng thì khoâng coù nhaân, sao oâng noùi theá gian khoâng coù phaùp naøo khoâng coù nhaân?

Ñaùp: Nhöõng phaùp khoâng coù nhaân aáy chæ coù treân ngoân thuyeát, coøn tö duy phaân bieät kyõ caøng khoâng coù, neáu nhöõng phaùp gì töø nhaân duyeân maø coù, thì khoâng theå noùi laø khoâng coù nhaân, neáu coù phaùp khoâng töø nhaân duyeân, thì nhö toâi ñaõ noùi treân (ñoù laø vieäc theá gian chöa töøng coù).

Hoûi: Coù hai thöù nhaân: Moät laø nhaân taùc, hai laø nhaân ngoân thuyeát. Phaùp khoâng coù nhaân laø khoâng coù nhaân taùc, nhöng coù nhaân ngoân thuyeát ñeå cho ngöôøi ta bieát?

Ñaùp: Tuy coù nhaân ngoân thuyeát, nhöng vieäc aáy khoâng ñuùng. Vì nhö hö khoâng, nhö trong phaåm Saùu chuûng ôû sau ñaây seõ luaän phaù, coøn caùc phaùp khaùc ñeán sau seõ luaän phaù.


Laïi nöõa, vieäc hieän tröôùc maét coøn bò phaù, huoáng gì vi traàn laø thöù khoâng theå thaáy. Theá neân noùi coù phaùp khoâng do nhaân duyeân sinh laø ñieàu theá gian chöa töøng coù.

Hoûi: Neáu lìa saéc maø coù nhaân cuûa saéc thì coù loãi gì?Ñaùp:

Keä 3:Neáu lìa saéc coù nhaânThì nhaân khoâng coù quaûNeáu noùi nhaân khoâng quaûThì khoâng coù ñieàu ñoù.

Neáu boû quaû saéc chæ coù nhaân cuûa saéc thì ñoù laø nhaân khoâng coù quaû.Hoûi: Neáu khoâng coù quaû maø coù nhaân thì coù loãi gì?Ñaùp: Khoâng coù quaû maø coù nhaân laø ñieàu theá gian khoâng töøng coù.

Vì sao? Vì do sinh quaû neân goïi laø nhaân, neáu khoâng sinh quaû sao goïi laø nhaân.

Laïi nöõa, neáu trong nhaân khoâng coù quaû thì sao caùc vaät laïi khoâng töø trong phi nhaân sinh ra? Vieäc naày nhö ñaõ phaù trong phaåm Quaùn nhaân duyeân. Theá neân khoâng theå coù caùi nhaân khoâng coù quaû.


Neáu ñaõ coù saéc roài(Thì) khoâng duøng nhaân cuûa saécNeáu ñaõ khoâng coù saéc(Cuõng) khoâng duøng nhaân cuûa saéc.

Hai nôi coù nhaân cuûa saéc khoâng theå ñöôïc. Neáu trong nhaân tröôùc ñaõ coù saéc, thì khoâng goïi noù laø nhaân cuûa saéc. Neáu trong nhaân tröôùc khoâng coù saéc, cuõng khoâng goïi noù laø nhaân cuûa saéc.

Hoûi: Neáu caû hai nôi ñeàu khoâng ñuùng, vaäy chæ coù caùi saéc khoâng coù nhaân, coù loãi gì?

Ñaùp: Keä 5:

Khoâng nhaân maø coù saécThì hoaøn toaøn khoâng ñuùngCho neân ngöôøi coù tríKhoâng neân phaân bieät saéc.

Hoaëc trong nhaân coù quaû, trong nhaân khoâng coù quaû, vieäc aáy coøn khoâng theå coù ñöôïc, huoáng gì khoâng coù nhaân maø coù saéc. Theá neân noùi khoâng coù nhaân maø coù saéc, vieäc aáy hoaøn toaøn khoâng ñuùng. Theá neân


ngöôøi coù trí khoâng neân phaân bieät saéc. Phaân bieät laø phaøm phu, vì voâ minh aùi nhieãm tham ñaém saéc, vaäy sau do taø kieán sinh taâm phaân bieät hyù luaän trong nhaân coù quaû, khoâng coù quaû v.v... Nay ôû trong ñoù tìm kieám saéc khoâng theå coù ñöôïc. Theá neân ngöôøi trí khoâng phaân bieät.


Neáu quaû gioáng vôùi nhaânThì vieäc aáy khoâng ñuùngNeáu quaû khoâng gioáng nhaânVieäc aáy cuõng khoâng ñuùng.

Neáu quaû vaø nhaân gioáng nhau thì vieäc aáy khoâng ñuùng, vì nhaân teá maø quaû thoâ. Saéc vaø löïc cuûa nhaân vaø quaû khaùc nhau. nhö vaûi maø gioáng chæ thì khoâng goïi laø vaûi, vì chæ nhieàu maø vaûi coù moät, neân khoâng ñöôïc noùi nhaân quaû gioáng nhau. Nhöng neáu nhaân quaû khoâng gioáng nhau thì cuõng khoâng ñuùng, nhö chæ gai khoâng theå deät thaønh luïa, chæ thoâ thì khoâng theå deät thaønh vaûi mòn. Theá neân khoâng ñöôïc noùi nhaân quaû chaúng gioáng nhau. caû hai leõ ñeàu khoâng ñuùng, neân bieát khoâng coù saéc, khoâng coù nhaân cuûa saéc.

Keä 7:Thoï aám vaø töôûng aámHaønh aám vaø thöùc aámCuøng taát caû phaùp khaùcÑeàu ñoàng vôùi saéc aám.

Boán aám (thoï, töôûng, haønh, thöùc) vaø taát caû phaùp, cuõng ñeàu neân tö duy nhö vaäy maø luaän phaù. Nay ngöôøi taïo luaän muoán khen ngôïi nghóa khoâng, neân noùi keä:

Keä 8:Neáu nhö coù ngöôøi hoûiLìa khoâng maø giaûi ñaùpNhö vaäy khoâng thaønh ñaùpMaø gioáng ngöôøi nghi aáy.

Keä 9:Neáu coù ngöôøi naïn vaánMaø lìa khoâng ñeå hoûiThì khoâng thaønh naïn vaánCuõng ñoàng vôùi ngöôøi nghi.

Neáu ngöôøi naøo trong khi nghò luaän, maø giöõ choã chaáp cuûa mình, khoâng y cöù treân nghóa khoâng, maø hoûi ñaùp, thì khoâng thaønh hoûi ñaùp,


traùi laïi ñoàng choã nghi ngôø vôùi ngöôøi kia. Nhö ngöôøi naày noùi bình laø voâ thöôøng, ngöôøi kia hoûi laïi vì sao voâ thöôøng? Neáu ñaùp vì töø caùi nhaân voâ thöôøng sinh ra thì ñaùp nhö vaäy khoâng goïi laø ñaùp. Vì sao? Vì ñoái vôùi nhaân duyeân kia coøn nghi khoâng bieát noù laø thöôøng hay voâ thöôøng, theá laø ñoàng choã nghi vôùi ngöôøi kia. Neáu ngöôøi muoán vaán naïn, khoâng y cöù treân nghóa khoâng maø noùi caùc phaùp voâ thöôøng, thì khoâng thaønh vaán naïn. Vì sao? Vì ngöôøi kia seõ noùi oâng laáy voâ thöôøng ñeå phaù caùi thöôøng cuûa toâi, thì toâi cuõng laáy thöôøng maø phaù voâ thöôøng cuûa oâng.

Neáu thaät voâ thöôøng thì khoâng coù nghieäp baùo, caùc phaùp maét, tai v.v... sinh dieät trong töøng giaây, cuõng khoâng coù phaân bieät. Coù caùc loãi laàm nhö vaäy, neân ñeàu khoâng thaønh vaán naïn, maø laïi ñoàng vôùi choã nghi cuûa ngöôøi kia. Neáu y cöù nghóa khoâng maø phaù thöôøng thì khoâng coù loãi ñoù. Vì sao? Vì ngöôøi aáy khoâng chaáp giöõ laáy töôùng khoâng, theá neân neáu muoán hoûi muoán ñaùp, thöôøng phaûi y cöù treân nghóa khoâng, huoáng gì ngöôøi muoán caàu töôùng tòch dieät xa lìa caùc khoå (laïi khoâng y cöù nghóa khoâng sao?).

----------------------


Phaåm 5: QUAÙN VEÀ SAÙU CHUÛNG(Goàm 8 Keä)

Hoûi: Saùu chuûng (cuõng goïi laø saùu giôùi) moãi thöù ñeàu coù töôùng nhaát ñònh, vì coù töôùng nhaát ñònh, neân coù saùu chuûng?

Ñaùp:Keä 1:

Töôùng khoâng khi chöa coùThì khoâng coù phaùp khoângNeáu tröôùc coù phaùp khoângTöùc laø khoâng coù töôùng.

Neáu khi chöa coù töôùng hö khoâng, tröôùc ñaõ coù phaùp hö khoâng, thì hö khoâng ñoù khoâng coù töôùng. Vì sao? Vì choã khoâng coù saéc goïi laø töôùng hö khoâng. Saéc laø phaùp taïo taùc voâ thöôøng, neáu khi saéc chöa sinh maø saéc chöa sinh thì khoâng dieät, baáy giôø khoâng coù töôùng hö khoâng. Vì nhaân nôi saéc neân coù choã khoâng coù saéc, choã khoâng coù saéc aáy goïi laø töôùng hö khoâng.

Hoûi: Neáu khoâng coù töôùng hö khoâng (maø coù phaùp hö khoâng) thì coù loãi gì?

Ñaùp:Keä 2:

Phaùp khoâng coù töôùng thaáyTaát caû choã ñeàu khoângÔÛ trong phaùp voâ töôùngKhoâng coù gì laø töôùng.

Tìm phaùp voâ töôùng nôi phaùp thöôøng vaø voâ thöôøng thì khoâng theå coù ñöôïc. Nhö luaän giaû noùi: Töôùng hö khoâng coù coù, laø khoâng, laøm sao bieát ñöôïc. Vì moãi thöù ñeàu coù töôùng, neân (phaùp gì coù töôùng) sinh, truï, dieät laø töôùng höõu vi, khoâng coù töôùng sinh, truï, dieät laø töôùng voâ vi, hö khoâng neáu khoâng coù töôùng, thì khoâng coù hö khoâng. Neáu baûo hö khoâng tröôùc khoâng coù töôùng, nhöng sau coù töôùng thì cuõng khoâng ñuùng. Vì neáu tröôùc khoâng coù töôùng, thì khoâng coù phaùp ñeå coù theå laøm töôùng. Vì sao?

Keä 3:Trong coù töôùng, khoâng töôùngTöôùng khoâng coù choã truïLìa coù töôùng, khoâng töôùngCuõng chaúng coù choã truï.

Ví nhö coù ñaàu coù söøng, ñuoâi thaúng coù loâng, döôùi coå baàu thoøng


xuoáng, theá goïi laø töôùng con boø, ngoaøi caùc töôùng aáy thì khoâng coù con boø. Neáu khoâng coù boø thì caùc töôùng khoâng coù choã truï, theá neân noùi nôi phaùp khoâng coù töôùng thì caùc töôùng khoâng coù choã hieän töôùng. Trong phaùp coù töôùng thì caùc töôùng khoâng truï, vì tröôùc ñaõ coù töôùng roài, nhö töôùng löûa khoâng ôû trong töôùng nöôùc, vì tröôùc ñoù nöôùc ñaõ coù töôùng roài.

Laïi nöõa, neáu töôùng ôû trong choã khoâng coù töôùng, thì khoâng coù nhaân, maø khoâng coù nhaân thì khoâng coù phaùp, nhöng coù töôùng, töôùng naêng (chuû theå) vaø töôùng sôû (ñoái töôïng) thöôøng phaûi nhôø ñoái ñaõi nhau maø coù, lìa phaùp coù töôùng, khoâng töôùng, laïi khoâng coù caùi thöù ba coù theå coù töôùng. Theá neân trong keä noùi, lìa töôùng coù, töôùng khoâng, cuõng khoâng ôû caùc choã khaùc.


Vì töôùng naêng khoâng coùNeân töôùng sôû cuõng khoângVì töôùng sôû khoâng coùNeân töôùng naêng cuõng khoâng.

Vì töôùng khoâng coù choã truï, neân khoâng coù phaùp cuûa töôùng sôû. Vì phaùp cuûa töôùng sôû khoâng coù, neân phaùp cuûa töôùng naêng cuõng khoâng coù. Vì sao? Vì do töôùng naêng maø coù töôùng sôû, do töôùng sôû maø coù töôùng naêng, hai beân ñoái ñaõi nhau.

Keä 5:Neân khoâng coù töôùng naêngCuõng khoâng coù töôùng sôûLìa töôùng naêng, töôùng sôûCuõng khoâng coù vaät khaùc.

Theo lyù nhaân duyeân suy tìm goác ngoïn veà töï taùnh quyeát ñònh cuûa phaùp töôùng naêng, phaùp töôùng sôû, ñeàu khoâng theå coù ñöôïc. Vì hai loaïi phaùp (töôùng naêng vaø töôùng sôû) ñeàu khoâng theå coù, neân heát thaûy phaùp ñeàu khoâng coù, heát thaûy phaùp ñeàu goàm thaâu vaøo töôùng naêng vaø töôùng sôû, hoaëc töôùng naêng vaø töôùng sôû, hoaëc töôùng sôû laøm töôùng naêng, nhö löûa laáy khoùi laøm töôùng, khoùi cuõng laáy löûa laøm töôùng.

Hoûi: Neáu khoâng coù phaùp coù, thì neân coù phaùp khoâng?Ñaùp:

Keä 6:Neáu khoâng coù caùi coùLaøm sao coù caùi khoângCoù khoâng ñaõ khoâng coù


Thì ai bieát coù khoâng.Vaät gì hoaëc töï taïi hoaëc bò caùi khaùc laøm tieâu hoaïi, baáy giôø goïi laø

khoâng. Nhö vaäy caùi khoâng aáy khoâng töï coù maø do caùi coù maø coù, theá neân noùi neáu khoâng coù caùi coù, thì laøm sao coù caùi khoâng, nhöõng thöù maét thaáy, tai nghe maø coøn khoâng theå coù ñöôïc, huoáng gì laø vaät khoâng coù nhö hö khoâng aáy, laøm sao coù ñöôïc.

Hoûi: Vì khoâng coù caùi coù, neân caùi khoâng cuõng khoâng coù. Nhö vaäy, neân phaûi coù ngöôøi bieát coù bieát khoâng aáy?

Ñaùp: Neáu coù ngöôøi bieát, vaäy ngöôøi bieát ñoái vôùi coù maø bieát, hay ñoái vôùi khoâng maø bieát. Nhöng coù vaø khoâng ñeàu ñaõ bò phaù, thì ngöôøi bieát cuõng ñoàng bò phaù.

Keä 7:Vì vaäy bieát hö khoâng Cuõng chaúng phaûi coù khoâng Chaúng phaûi töôùng naêng, sôûNaêm giôùi nhö hö khoâng.

Cuõng nhö hö khoâng, baèng ñuû moïi caùch tìm töôùng cuûa noù, nhöng khoâng theå coù ñöôïc, naêm ñaïi (ñaát, nöôùc, löûa, gioù vaø thöùc) kia cuõng nhö vaäy.

Hoûi: Trong saùu ñaïi chuûng, hö khoâng khoâng ôû vò trí ñaàu, khoâng ôû vò trí cuoái, taïi sao phaù hö khoâng tröôùc heát?

Ñaùp: Ñaát, nöôùc, löûa, gioù do caùc duyeân hoøa hôïp sinh, deã phaù, coøn thöùc, vì nhaân duyeân cuûa khoå, vui, neân bieát leõ voâ thöôøng bieán dò, cuõng deã phaù, rieâng hö khoâng thì khoâng coù töôùng nhö vaäy, nhöng vì phaøm phu hy voïng cho laø thaät coù, cho neân phaù tröôùc.

Laïi nöõa, hö khoâng coù khaû naêng giöõ gìn boán ñaïi, boán ñaïi laøm nhaân duyeân maø coù thöùc, vì vaäy tröôùc phaù caên baûn, thì caùc thöù khaùc töï phaù.

Hoûi: Ngöôøi theá gian ñeàu thaáy roõ raøng caùc phaùp laø coù laø khoâng, côù sao rieâng moät mình oâng ngöôïc laïi vôùi theá gian maø noùi khoâng coù thaáy gì?

Ñaùp: Keä 8:

Trí caïn thaáy caùc phaùp Hoaëc coù töôùng khoâng töôùngNhö vaäy khoâng theå thaáyPhaùp an oån dieät kieán.

Neáu ngöôøi chöa ñaéc ñaïo, khoâng thaáy thaät töôùng cuûa caùc phaùp, vì nhaân duyeân cuûa kieán vaø aùi neân hyù luaän ñuû thöù. Khi thaáy phaùp sinh


khôûi thì cho laø coù, chaáp giöõ laáy töôùng cuûa noù baûo laø thaät coù, khi thaáy phaùp hoaïi dieät thì goïi laø ñoaïn, chaáp giöõ laáy töôùng cuûa noù maø baûo laø thaät khoâng. Traùi laïi ngöôøi trí thaáy phaùp sinh khôûi thì lieàn dieät tröø chaáp kieán khoâng, thaáy phaùp dieät thì lieàn tröø chaáp kieán coù. Theá neân ñoái vôùi taát caû phaùp tuy coù thaáy, nhöng chuùng ñeàu nhö huyeãn nhö moäng, cho ñeán caùi chaáp kieán veà ñaïo voâ laäu cuõng coøn dieät tröø, huoáng gì caùc chaáp kieán khaùc. Theá neân neáu khoâng thaáy ñöôïc phaùp an oån dieät heát moïi chaáp kieán, thì coøn thaáy coù thaáy khoâng.

---------------------


Phaåm 6: QUAÙN VEÀ OÂ NHIEÃM NGÖÔØI OÂ NHIEÃM

(Goàm 10 keä)

Hoûi: Trong kinh noùi tham duïc, saân giaän, ngu si laø caên baûn cuûa theá gian. Tham duïc coù caùc teân: Ñaàu laø aùi, tieáp laø chaáp tröôùc, tieáp nöõa laø nhieãm, tieáp nöõa laø daâm duïc, tieáp nöõa laø tham duïc. Caùc danh töï aáy, chuùng laø kieát söû, nöông ôû nôi chuùng sinh. Chuùng sinh goïi laø ngöôøi nhieãm, tham duïc goïi laø phaùp nhieãm. Vì coù phaùp nhieãm, ngöôøi nhieãm neân coù tham duïc. Saân giaän vaø ngu si cuõng nhö vaäy. Coù phaùp saân giaän thì coù ngöôøi saân giaän, coù phaùp ngu si thì coù ngöôøi ngu si. Do nhaân duyeân cuûa ba ñoäc aáy maø khôûi leân ba nghieäp, do nhaân duyeân cuûa ba nghieäp maø khôûi thaønh ba coõi. Theá neân coù heát thaûy phaùp?

Ñaùp: Kinh tuy noùi coù danh töï ba ñoäc, song tìm taùnh thöïc cuûa noù thì khoâng theå coù. Vì sao?

Keä 1:Neáu xa lìa phaùp nhieãmTröôùc töï coù ngöôøi nhieãmDo ngöôøi nhieãm duïc ñoùNeân sinh nôi phaùp nhieãm.

Keä 2:Neáu khoâng coù ngöôøi nhieãmLaøm sao coù phaùp nhieãmHoaëc coù hoaëc khoâng nhieãmNgöôøi nhieãm cuõng nhö vaäy.

Neáu tröôùc quyeát ñònh ñaõ coù ngöôøi nhieãm, thì khoâng coøn phaûi dính nhieãm, vì ngöôøi nhieãm tröôùc ñaõ dính nhieãm roài. Neáu tröôùc quyeát ñònh khoâng coù ngöôøi nhieãm, thì laïi cuõng khoâng theå khôûi nhieãm, vì phaûi tröôùc coù ngöôøi nhieãm, vaäy sau môùi coù khôûi nhieãm, chöù neáu tröôùc khoâng coù ngöôøi nhieãm, thì khoâng coù ngöôøi chòu söï nhieãm, phaùp nhieãm cuõng nhö vaäy. Neáu tröôùc ñoù taùc lìa ngöôøi nhieãm maø chaéc chaén coù phaùp nhieãm, thì phaùp nhieãm aáy khoâng coù nhaân, (töùc laø khoâng choã töïa) thì laøm sao khôûi nhieãm, nhö löûa khoâng coù cuûi. Neáu tröôùc ñoù chaéc chaén khoâng coù phaùp nhieãm, thì khoâng coù ngöôøi nhieãm. Theá neân trong keä noùi: Hoaëc coù hoaëc khoâng nhieãm, ngöôøi nhieãm cuõng nhö vaäy (hoaëc coù hoaëc khoâng).

Hoûi: Neáu phaùp nhieãm vaø ngöôøi nhieãm tröôùc sau ñoái ñaõi nhau maø phaùt sinh, vieäc aáy khoâng theå ñöôïc, vaäy noù cuøng sinh ra trong moät luùc coù loãi gì?


Ñaùp: Keä 3:

Ngöôøi nhieãm vaø phaùp nhieãmÑeàu thaønh thì khoâng ñuùngVì ngöôøi nhieãm, phaùp nhieãmKhoâng coù chôø ñôïi nhau.

Neáu phaùp nhieãm vaø ngöôøi nhieãm cuøng thaønh moät luùc, thì khoâng chôø nhau, khoâng nhaân ngöôøi nhieãm maø coù phaùp nhieãm, khoâng nhaân phaùp nhieãm maø coù ngöôøi nhieãm, hai thöù nhö vaäy laø coù theå thöôøng, vì noù khoâng nhaân ñaâu maø thaønh, neáu thöôøng thì coù nhieàu loãi, khoâng coù phöông phaùp gì ñeå giaûi thoaùt ñöôïc.

Laïi nöõa, nay seõ duøng phaùp moät vaø khaùc ñeå phaù phaùp nhieãm vaø ngöôøi nhieãm:

Keä 4:Ngöôøi nhieãm, phaùp nhieãm moätÑaõ moät sao hôïp nhauNgöôøi nhieãm phaùp nhieãm khaùcÑaõ khaùc sao laïi hôïp.

Phaùp nhieãm vaø ngöôøi nhieãm, laø do hoaëc cuøng moät phaùp hôïp laïi hay do hai phaùp khaùc nhau hôïp laïi. Neáu laø moät phaùp thì khoâng thaønh hôïp. Vì sao? Vì moät phaùp thì laøm sao mình hôïp vôùi mình. Nhö ñaàu ngoùn tay khoâng theå chaïm ñaàu ngoùn tay. Neáu do khaùc phaùp maø hôïp laø khoâng theå ñöôïc. Vì sao? Vì hai beân ñaõ thaønh khaùc nhau, neáu ñaõ thaønh khaùc nhau roài, thì khoâng caàn phaûi hôïp laïi, tuy hôïp maø vaãn khaùc.

Laïi nöõa, moät vaø khaùc ñeàu khoâng ñöôïc. Vì sao? Vì:Keä 5:

Neáu moät phaùp coù hôïpThì lìa baïn coù hôïpNeáu khaùc phaùp coù hôïpThì lìa baïn cuõng hôïp.

Neáu phaùp nhieãm vaø ngöôøi nhieãm laø moät, nhöõng göôïng goïi laø hôïp, thì coù theå lìa caùc nhaân duyeân khaùc vaãn coù phaùp nhieãm vaø ngöôøi nhieãm.

Laïi nöõa, neáu laø moät theå, thì khoâng neân coù hai teân goïi laø nhieãm vaø ngöôøi nhieãm. Nhieãm laø phaùp, ngöôøi nhieãm laø ngöôøi. Neáu ngöôøi vaø phaùp laø moät, thì laø ñaïi loaïn. Neáu phaùp nhieãm vaø ngöôøi nhieãm khaùc nhau maø noùi hôïp, thì khoâng caàn caùc nhaân duyeân khaùc vaãn coù hôïp, vaø neáu khaùc nhau maø hôïp, thì daàu ôû xa cuõng coù theå hôïp.


Hoûi: Moät khoâng theå hôïp, ñieàu ñoù coù theå chaáp nhaän ñöôïc, coøn nhö maét thaáy saéc, ñoù laø hai phaùp khaùc nhau maø coù hôïp?

Ñaùp: Keä 6:

Neáu khaùc maø coù hôïpNhieãm, ngöôøi nhieãm thì sao?Caû hai tröôùc khaùc nhauSau laïi göôïng noùi hôïp.

Neáu nhieãm vaø ngöôøi nhieãm tröôùc ñaõ quyeát ñònh coù töôùng khaùc nhau, maø sau hôïp laïi, thì cuõng khoâng hôïp. Vì sao? Vì hai töôùng aáy tröôùc ñaõ khaùc nhau roài, sau chæ göôïng noùi laø hôïp chöù thaät söï khoâng hôïp.

Laïi nöõa, Keä 7:

Neáu phaùp nhieãm, ngöôøi nhieãmTröôùc ñaõ thaønh töôùng khaùcMaø ñaõ thaønh töôùng khaùcTaïi sao noùi laø hôïp.

Neáu nhieãm vaø ngöôøi nhieãm, tröôùc ñaõ thaønh töôùng rieâng bieät, côù gì nay oâng göôïng noùi ñoù laø töôùng hôïp?


Töôùng khaùc khoâng coù thaønhCho neân oâng noùi hôïpTöôùng hôïp khoâng theå thaønhMaø laïi noùi töôùng khaùc.

OÂng noùi phaùp nhieãm vaø töôùng ngöôøi nhieãm khaùc nhau khoâng ñöôïc, neân oâng laïi noùi töôùng hôïp, trong töôùng hôïp coù loãi laø phaùp nhieãm vaø ngöôøi nhieãm khoâng thaønh. OÂng vì muoán thaønh laäp töôùng hôïp neân laïi noùi laø töôùng khaùc. OÂng töï cho laø quyeát ñònh maø noùi ra baát ñònh. Vì sao?

Keä 9:Vì töôùng khaùc chaúng thaønhTöôùng hôïp cuõng chaúng thaønhÔÛ trong töôùng khaùc naøoMaø muoán noùi töôùng hôïp.

Trong ñaây laïi noùi töôùng nhieãm vaø ngöôøi nhieãm khaùc nhau khoâng thaønh, neân noùi töôùng hôïp cuõng khoâng thaønh, oâng ñoái vôùi töôùng khaùc naøo nöõa maø muoán noùi ñoù laø töôùng hôïp.

Laïi nöõa,


Keä 10:Nhö phaùp nhieãm, ngöôøi nhieãmChaúng phaûi hôïp, chaúng hôïpCaùc phaùp cuõng nhö theáChaúng phaûi hôïp, chaúng hôïp.

Gioáng nhö tham nhieãm, saân giaän vaø ngu si cuõng nhö vaäy. Vaø nhö ba ñoäc, thaûy phieàn naõo vaø heát thaûy phaùp cuõng nhö vaäy, chaúng phaûi tröôùc chaúng phaûi sau, chaúng phaûi hôïp chaúng phaûi taùn. Taát caû ñeàu do nhaân duyeân hôïp thaønh.


TRUNG LUAÄN

QUYEÅN 2

Phaåm 7: QUAÙN VEÀ BA TÖÔÙNG(Goàm 35 Keä)

Hoûi: Kinh noùi phaùp höõu vi coù ba töôùng laø sinh, truï, dieät. Vaïn vaät do töôùng sinh neân phaùp sinh, do töôùng truï neân phaùp truï, do töôùng dieät neân phaùp dieät. Theá neân coù ra caùc phaùp?

Ñaùp: Khoâng phaûi nhö vaäy. Vì sao? Vì ba töôùng khoâng coù quyeát ñònh. Ba töôùng aáy vì noù laø höõu vi coù theå laøm töôùng höõu vi, hay noù laø voâ vi coù theå laøm töôùng höõu vi, caû hai caùch ñeàu khoâng hôïp lyù. Vì sao?

Keä 1:Neáu sinh laø höõu viThì phaûi ñuû ba töôùngNeáu sinh laø voâ viSao goïi töôùng höõu vi?

Neáu sinh phaùp laø höõu vi, thì noù phaûi coù ñuû ba töôùng sinh, truï, dieät. Vieäc aáy khoâng theå ñöôïc. Vì sao? Vì ba töôùng aáy traùi nhau. Traùi nhau laø töôùng sinh chæ töông öng vôùi phaùp sinh, töôùng truï chæ töông öng vôùi phaùp truï, töôùng dieät chæ töông öng vôùi phaùp dieät. neáu khi phaùp sinh, thì khoâng theå coù töôùng truï dieät traùi vôùi noù, neáu cuøng trong moät luùc thì khoâng ñuùng, toái khoâng cuøng coù. Vì vaäy, neân sinh khoâng theå laø phaùp höõu vi. Töôùng truï, dieät cuõng phaûi nhö vaäy.

Hoûi: Sinh chaúng phaûi laø phaùp höõu vi, neáu laø phaùp voâ vi, thì coù loãi gì?

Ñaùp: Neáu sinh laø phaùp voâ vi, thì laøm sao coù theå laøm bieåu töôùng cho phaùp höõu vi. Vì sao? Vì phaùp voâ vi khoâng coù töï taùnh, nhaân dieät höõu vi maø goïi laø voâ vi. Theá neân noùi chaúng sinh chaúng dieät laø töôùng cuûa voâ


vi, laïi noù khoâng coù töï töôùng, theá neân voâ phaùp khoâng theå laøm bieåu töôùng cho phaùp, nhö söøng thoû loâng ruøa khoâng theå laøm bieåu töôùng cho phaùp gì ñöôïc. Theá neân töôùng sinh chaúng phaûi voâ vi, töôùng truï, dieät cuõng nhö vaäy.


Ba töôùng tuï hoaëc tanÑeàu chaúng theå coù töôùngLaøm sao ôû moät nôiÑoàng thôøi coù ba töôùng?

Töôùng sinh, truï, dieät aáy hoaëc moãi töôùng coù theå laøm bieåu töôùng cho phaùp höõu vi, hoaëc hoøa hôïp laïi coù theå laøm bieåu töôùng cho phaùp höõu vi, caû hai caùch ñeàu khoâng theå ñöôïc. Vì sao? Vì neáu laø moãi töôùng rieâng thì ôû trong moät choã hoaëc coù töôùng naày, khoâng coù töôùng kia, nhö khi sinh thì coù töôùng sinh khoâng coù töôùng truï, dieät, khi truï thì coù töôùng truï khoâng coù töôùng sinh, dieät, khi dieät thì coù töôùng dieät khoâng coù töôùng sinh, truï. Coøn neáu hoøa hôïp thì ba töôùng aáy traùi nhau, laøm sao cuøng trong moät luùc coù ñuû ba töôùng. Neáu cho ba töôùng laïi coù ba töôùng, thì cuõng khoâng ñuùng. Vì sao?

Keä 3:Neáu cho sinh, truï, dieätLaïi coù töôùng höõu viNhö vaäy laø voâ cuøngNeáu khoâng, khoâng höõu vi.

Neáu cho sinh, truï, dieät laïi coù ba töôùng höõu vi nöõa, sinh laïi coù sinh, coù truï, coù dieät. Nhö vaäy ba töôùng laïi coøn coù ba töôùng, theá thì voâ cuøng. Neáu laïi ba töôùng khoâng coøn coù ba töôùng nöõa, thì ba töôùng aáy khoâng goïi laø phaùp höõu vi, cuõng khoâng theå laøm bieåu töôùng cho phaùp höõu vi.

Hoûi: OÂng noùi ba töôùng laø voâ cuøng, vieäc aáy khoâng ñuùng. Sinh, truï, dieät tuy laø höõu vi maø chaúng phaûi voâ cuøng. Vì sao?

Keä 4:Sôû sinh cuûa sinh sinhSinh ra baûn sinh kiaSôû sinh cuûa baûn sinhLaïi sinh ra sinh sinh.

Khi phaùp sinh thì chung caû töï theå cuûa noù coù baûy phaùp cuøng sinh: Moät laø phaùp, hai laø sinh, ba laø truï, boán laø dieät, naêm laø sinh sinh, saùu laø truï truï, baûy laø dieät dieät. Trong baûy phaùp aáy, baûn sinh thì tröø töï theå, noù


coù theå sinh ra saùu phaùp, sinh sinh coù theå sinh ra baûn sinh, baûn sinh coù theå sinh ra sinh sinh. Vì theá, neân ba töôùng tuy laø höõu vi maø chaúng phaûi voâ cuøng.

Ñaùp: Keä 5:

Neáu cho laø sinh sinhCoù theå sinh baûn sinhSinh sinh töø baûn sinhSao sinh baûn sinh ñöôïc.

Neáu sinh sinh coù theå sinh ra baûn sinh, thì sinh sinh aáy khoâng goïi laø töø baûn sinh sinh ra. Vì sao? Vì sinh sinh aáy ñaõ töø baûn sinh sinh ra, laøm sao laïi coù theå sinh ra baûn sinh.


Neáu cho laø baûn sinhCoù theå sinh sinh sinhBaûn sinh töø sinh sinhLaøm sao sinh sinh sinh.

Neáu cho baûn sinh coù theå sinh ra sinh sinh, thì baûn sinh aáy khoâng goïi laø töø sinh sinh maø sinh ra. Vì sao? Vì baûn sinh aáy ñaõ töø sinh sinh maø sinh ra, laøm sao laïi coù theå sinh ra sinh sinh. Sinh sinh coù theå sinh ra baûn sinh, nhöng nay sinh sinh khoâng theå sinh ra baûn sinh, vì sinh sinh chöa coù töï theå, thì laøm sao sinh ra baûn sinh ñöôïc. Theá neân baûn sinh khoâng theå sinh ra sinh sinh.

Hoûi: Ngay khi sinh sinh aáy sinh ra, chaúng phaûi tröôùc, chaúng phaûi sau, coù theå sinh ra baûn sinh. Chæ ngay sau khi sinh sinh sinh ra, laø coù theå sinh ra baûn sinh?

Ñaùp: Noùi vaäy khoâng ñuùng. Vì sao?Keä 7:

Neáu khi sinh sinh sinhCoù theå sinh baûn sinhSinh sinh coøn chöa coùLaáy gì sinh baûn sinh.

Neáu cho ngay khi sinh sinh sinh ra, coù theå sinh ra baûn sinh, coù theå ñöôïc, nhöng kyø thaät khi aáy sinh sinh chöa coù, thì laáy gì maø sinh ra baûn sinh. Theá neân ngay sau khi sinh sinh sinh ra, khoâng theå sinh ra baûn sinh.

Laïi nöõa,


Keä 8:Neáu khi baûn sinh sinhCoù theå sinh sinh sinhBaûn sinh coøn chöa coùLaøm sao sinh sinh sinh.

Neáu cho ngay khi baûn sinh sinh ra, thì coù theå sinh ra sinh sinh, coù theå ñöôïc, nhöng kyø thaät khi aáy baûn sinh chöa coù. Theá neân ngay khi baûn sinh sinh ra, khoâng theå sinh ra sinh sinh.

Hoûi: Keä 9:

Nhö ñeøn töï chieáu saùngCuõng chieáu saùng vaät khaùcPhaùp sinh cuõng nhö vaäyTöï sinh vaø tha sinh.

Nhö ñeøn vaøo nhaø toái chieáu saùng moïi vaät, ñeøn cuõng coù theå töï chieáu saùng mình, sinh cuõng nhö vaäy, coù theå sinh ra caùi kia, cuõng coù theå töï sinh mình.

Ñaùp: Noùi vaäy khoâng ñuùng. Vì sao?Keä 10:

Trong ñeøn khoâng coù toáiChoã chieáu ñeán khoâng toáiPhaù toái môùi laø chieáuKhoâng toái thì khoâng chieáu.

Töï baûn theå ñeøn khoâng toái, choã aùnh saùng chieáu ñeán cuõng khoâng toái, vì toái saùng traùi ngöôïc nhau. Phaù boùng toái neân goïi laø chieáu saùng, khoâng coù boùng toái thì khoâng coù chieáu saùng, ñaâu ñöôïc noùi ñeøn töï chieáu saùng, cuõng chieáu saùng caùi khaùc.

Hoûi: Khoâng phaûi ñeøn khi chöa ñoû coù chieáu saùng, cuõng khoâng phaûi khi ñoû roài coù chieáu saùng, maø chính ngay khi ñang ñoû coù theå töï chieáu saùng vaø chieáu saùng vaät khaùc?

Ñaùp: Keä 11:

Laøm sao khi ñeøn saùngCoù theå phaù boùng toáiÑeøn naày khi môùi ñoátKhoâng theå ñeán choã toái.

Ñeøn ngay khi ñang ñoû laø moät nöûa ñoû moät nöûa chöa ñoû, töï theå ñeøn chöa thaønh töïu, laøm sao coù theå phaù boùng toái.


Laïi nöõa, ñeøn khoâng theå ñeán choã boùng toái, nhö ngöôøi baét ñöôïc giaëc, môùi goïi laø phaù giaëc. Neáu cho ñeøn tuy khoâng ñi ñeán boùng toái, nhöng coù theå phaù boùng toái, noùi vaäy cuõng khoâng ñuùng. Vì sao?

Keä 12:Neáu ñeøn chöa ñeán toáiMaø coù theå phaù toáiThì ñeøn ôû nôi naàyCoù theå phaù heát toái?

Neáu ñeøn coù naêng löïc, khoâng ñi ñeán boùng toái maø coù theå phaù boùng toái. Neáu vaäy ôû choã naày ñoát ñeøn, coù theå phaù heát taát caû boùng toái ôû choã khaùc, vì caû hai khoâng ñi ñeán nhau.

Laïi nöõa, ñeøn khoâng theå chieáu saùng mình vaø chieáu saùng vaät khaùc. Vì sao?

Keä 13:Neáu ñeøn töï chieáu ñöôïcCuõng chieáu ñöôïc vaät khaùcThì toái cuõng töï toáiVaø laøm toái vaät khaùc.

Neáu ñeøn toái vaø toái traùi nhau, maø ñeøn coù theå töï chieáu saùng mình cuõng chieáu saùng vaät khaùc, thì toái vaø ñeøn traùi nhau coù theå töï che toái mình cuõng che toái vaät khaùc. Neáu toái vaø ñeøn traùi nhau khoâng theå töï che toái mình vaø che toái vaät khaùc, thì ñeøn vaø toái traùi nhau cuõng khoâng theå töï chieáu saùng mình cuõng chieáu saùng vaät khaùc. Theá neân oâng laáy ñeøn laøm ví duï (cho ba töôùng sinh, töï sinh vaø sinh ra töôùng sinh khaùc) laø khoâng ñuùng. Do caùc lyù do nhö treân phaù boû töôùng sinh chöa roát raùo, neân nay seõ noùi tieáp:

Keä 14:Töôùng sinh neáu chöa sinhSao coù theå töï sinhNeáu sinh ñaõ töï sinhThì caàn gì sinh nöõa.

Khi töôùng sinh aáy töï sinh laø ñaõ sinh roài maø töï sinh, hay chöa sinh maø töï sinh. Neáu chöa sinh maø töï sinh, thì khoâng coù phaùp, khoâng phaùp thì laøm sao coù theå töï sinh, coøn neáu sinh ñaõ sinh roài laø ñaõ thaønh roài, chaúng caàn phaûi sinh nöõa, nhö vieäc ñaõ laøm xong, thì khoâng phaûi laøm nöõa. Hoaëc ñaõ sinh (maø töï sinh) hoaëc chöa sinh (maø töï sinh) caû hai ñeàu khoâng sinh, theá neân phaùp voâ sinh. Tröôùc oâng noùi töôùng sinh gioáng nhö ñeøn, coù theå töï sinh cuõng sinh caùi khaùc, vieäc aáy khoâng ñuùng. Truï vaø dieät cuõng nhö

�0 BOÄ TRUNG QUAÙN

vaäy.Laïi nöõa,

Keä 15:Chaúng phaûi ñaõ sinh sinhChaúng phaûi chöa sinh sinhÑang sinh cuõng chaúng sinhPhaàn ñi, ñeán ñaõ ñaùp.

Sinh laø caùc duyeân hoøa hôïp maø coù sinh, trong khi ñaõ sinh roài khoâng coù taùc duïng neân khoâng sinh, trong khi chöa sinh khoâng coù taùc duïng neân khoâng sinh, trong khi ñang sinh cuõng khoâng ñuùng. Lìa phaùp sinh khi sinh khoâng theå coù ñöôïc, lìa khi sinh thì phaùp sinh khoâng theå coù ñöôïc, laøm sao ñang khi sinh coù sinh. Vieäc aáy ñaõ giaûi ñaùp trong phaåm Ñi Laïi. Phaùp ñaõ sinh khoâng sinh. Vì sao? Vì ñaõ sinh roài laïi sinh. Nhö vaäy laàn löôït ñeán voâ cuøng, nhö vieäc ñaõ laøm roài laïi laøm nöõa.

Laïi nöõa, neáu phaùp ñaõ sinh roài laïi sinh, thì laáy phaùp sinh gì maø sinh, neáu töôùng sinh aáy chöa sinh maø noùi noù sinh roài laïi sinh, thì töï traùi vôùi ñieàu mình noùi. Vì sao? Vì töôùng sinh chöa sinh maø oâng laïi noùi noù sinh. Neáu chöa sinh maø noùi sinh thì phaùp aáy hoaëc coù theå sinh roài laïi sinh, hoaëc coù theå chöa sinh maø sinh, so vôùi tröôùc ñaây oâng noùi sinh roài sinh, vaäy laø baát ñònh.

Laïi nöõa, nhö ñoát chaùy roài, khoâng theå laïi ñoát chaùy nöõa, ñaõ ñi roài khoâng theå ñi laïi nöõa. Do caùc nhaân duyeân nhö vaäy neân bieát sinh roài khoâng theå sinh, phaùp chöa sinh cuõng khoâng sinh. Vì sao? Vì neáu phaùp chöa sinh ra thì khoâng hoøa hôïp vôùi caùc duyeân sinh ra noù thì khoâng coù phaùp sinh, neáu khoâng hoøa hôïp vôùi caùc duyeân sinh ra noù thì khoâng coù phaùp sinh. Neáu phaùp chöa hoøa hôïp vôùi caùc duyeân sinh ra noù maø vaãn sinh, nhö vaäy khoâng taïo taùc töùc laø taïo taùc, khoâng ñi töùc laø ñi, khoâng oâ nhieãm töùc laø oâ nhieãm, khoâng saân giaän töùc laø saân giaän, khoâng ngu si töùc laø ngu si. Neáu nhö theá thì phaù hoaïi heát thaûy phaùp theá gian, theá neân phaùp chöa sinh thì chaúng sinh.

Laïi nöõa, neáu phaùp chöa sinh maø sinh, thì ôû theá gian nhöõng phaùp chöa sinh ñeàu coù theå sinh, heát thaûy phaøm phu chöa sinh taâm Boà-ñeà, nay coù theå sinh taâm Boà-ñeà baát hoaïi, caùc vò A-la-haùn khoâng coù phieàn naõo, nay coù theå sinh phieàn naõo, choàn thoû khoâng coù söøng, nay ñeàu coù theå moïc söøng. Caùc vieäc aáy ñeàu khoâng hôïp lyù. Theá neân, bieát phaùp chöa sinh cuõng chaúng sinh.

Hoûi: Phaùp chöa sinh thì chaúng sinh laø vì chöa hoäi ñuû duyeân, khoâng coù taùc nghieäp, khoâng coù taùc giaû, khoâng coù thôøi gian, khoâng coù phöông

SOÁ 156� - TRUNG LUAÄN - Quyeån 2 �1

höôùng neân chaúng sinh, neáu coù ñuû duyeân, coù taùc nghieäp, coù taùc giaû, coù thôøi gian, coù phöông höôùng hoøa hôïp laïi thôøi phaùp chöa sinh seõ sinh. Theá neân neáu noùi heát thaûy phaùp chöa sinh ñeàu chaúng sinh, laø khoâng ñuùng?

Ñaùp: Neáu noùi phaùp coù ñuû duyeân, coù thôøi gian, coù phöông höôùng hoøa hôïp laïi maø sinh thì tröôùc ñaõ coù saün cuõng chaúng sinh, tröôùc ñaõ saün coù vaø khoâng saün coù cuõng chaúng sinh, ba caùch aáy nhö tröôùc ñaõ phaù. Theá neân ñaõ sinh cuõng chaúng sinh, chöa sinh cuõng chaúng sinh, ñang khi sinh cuõng chaúng sinh. Vì sao? Vì phaàn ñaõ sinh roài thì chaúng sinh, phaàn chöa sinh cuõng chaúng sinh, nhö tröôùc ñaõ giaûi ñaùp.

Laïi nöõa, neáu lìa sinh maø coù luùc sinh, thì coù theå luùc sinh coù sinh. Nhöng lìa sinh khoâng coù luùc sinh. Theá neân luùc ñang sinh cuõng chaúng sinh.

Laïi nöõa, neáu noùi luùc ñang sinh coù sinh, thì coù loãi laø hai sinh: moät laø do sinh neân goïi laø khi sinh, hai laø do sinh trong luùc sinh, caû hai ñeàu khoâng ñuùng, vì khoâng thaät coù hai phaùp (laø thôøi gian vaø phaùp sinh) thì laøm sao coù hai sinh. Theá neân ñang luùc sinh cuõng chaúng sinh.

Laïi nöõa, phaùp sinh chöa phaùt khôûi, thì khoâng coù luùc sinh, luùc sinh khoâng coù thì sinh nöông vaøo ñaâu. Theá neân khoâng ñöôïc noùi luùc sinh coù sinh. Cöù suy tìm nhö vaäy, bieát phaùp ñaõ sinh khoâng sinh, phaùp chöa sinh khoâng sinh, ñang luùc sinh khoâng sinh, vì khoâng coù sinh ra neân sinh khoâng thaønh. Töôùng sinh khoâng thaønh, neân töôùng truï vaø dieät cuõng khoâng thaønh, töôùng sinh, truï, dieät khoâng thaønh neân phaùp höõu vi khoâng thaønh. Theá neân trong keä noùi: Nhö ñaõ giaûi ñaùp trong muïc ñaõ ñi, chöa ñi, ñang luùc ñi.

Hoûi: Toâi khoâng noùi chaéc, sinh roài sinh, chöa sinh sinh, ñang luùc sinh sinh, toâi chæ noùi do caùc nhaân duyeân hoøa hôïp neân coù sinh?

Ñaùp: Tuy oâng coù noùi nhö vaäy, nhöng ñieàu aáy khoâng ñuùng. Vì sao?

Keä 16:Neáu baûo khi sinh sinhVieäc aáy ñaõ khoâng thaønhSao noùi caùc duyeân hôïpKhi aáy môùi laø sinh.

Noùi ñang luùc sinh coù sinh, ñieàu naày thì ñaõ duøng nhieàu lyù do ñeå phaù roài. Nay vì côù gì oâng laïi noùi do caùc duyeân hoøa hôïp neân coù sinh. Caùc duyeân ñaày ñuû vaø khoâng ñaày ñuû, ñeàu bò phaù nhö ñaõ phaù töôùng sinh roài.


Neáu phaùp do duyeân sinh

�2 BOÄ TRUNG QUAÙN

Töùc laø taùnh tòch dieätNeân sinh vaø ñang sinhCaû hai ñeàu tòch dieät.

Phaùp do caùc duyeân sinh, töùc khoâng coù töï taùnh neân tòch dieät, tòch dieät neân goïi laø khoâng ñaây khoâng kia, voâ töôùng, döùt ñöôøng ngoân ngöõ, tröø heát hyù luaän. Caùc duyeân coù nghóa nhö nhaân sôïi tô maø coù vaûi, nhaân caây laùt maø coù chieáu. Neáu tô töï coù töôùng nhaát ñònh, thì khoâng theå töø gai maø ra, neáu vaûi töï coù töôùng nhaát ñònh, thì khoâng theå töø tô maø coù, nhöng kyø thaät töø tô maø coù vaûi, töø gai maø coù tô, theá neân tô khoâng coù tính nhaát ñònh, vaûi cuõng khoâng coù tính nhaát ñònh, nhö ñoát chaùy vaø bò ñoát chaùy, do nhaân duyeân hoøa hôïp thaønh, khoâng coù töï taùnh. Bò ñoát chaùy khoâng coù, neân ñoát chaùy cuõng khoâng coù, ñoát chaùy khoâng coù neân bò ñoát chaùy cuõng khoâng coù. Heát thaûy phaùp cuõng nhö vaäy.

Theá neân phaùp do caùc duyeân sinh khoâng coù töï taùnh. Khoâng coù töï taùnh neân “khoâng”, nhö soùng naéng khoâng thaät. Theá neân trong keä noùi: Sinh vaø luùc sinh, caû hai ñeàu tòch dieät, khoâng theå noùi luùc sinh coù sinh. Tuy oâng muoán duøng ñuû lyù do ñeå thaønh laäp töôùng sinh, song taát caû ñeàu laø hyù luaän, chaúng phaûi noùi ñuùng thaät töôùng tòch dieät.

Hoûi: Nhaát ñònh coù ba ñôøi khaùc bieät. Phaùp ôû ñôøi vò lai coù khaû naêng sinh, heã gaëp ñöôïc nhaân duyeân lieàn sinh, vì sao noùi phaùp voâ sinh?

Ñaùp:Keä 18:

Neáu coù phaùp chöa sinhThì môùi noùi coù sinhPhaùp naày tröôùc ñaõ coùCaàn gì phaûi sinh nöõa.

Neáu trong ñôøi vò lai coù phaùp chöa sinh môùi sinh, neáu phaùp aáy tröôùc ñaõ coù saün, caàn gì sinh nöõa, phaùp ñaõ coù roài khoâng theå laïi sinh nöõa.

Hoûi: Phaùp ôû ñôøi vò lai tuy coù, nhöng chaúng phaûi nhö töôùng hieän taïi, do coù töôùng hieän taïi neân goïi laø sinh?

Ñaùp: Töôùng hieän taïi khoâng coù ôû trong vò lai. Neáu khoâng coù thì laøm sao noùi phaùp trong vò lai coù khaû naêng sinh neân sinh. Neáu phaùp ñaõ coù saün thì khoâng goïi laø vò lai, maø neân goïi laø hieän taïi, nhöng hieän taïi thì khoâng theå laïi sinh nöõa. Nhö vaäy phaùp ñaõ coù saün hay khoâng coù saün trong ñôøi vò lai, ñeàu khoâng sinh, cho neân chaúng sinh.

Laïi nöõa, oâng cho luùc sinh töï sinh, vaø cuõng coù theå sinh caùi khaùc, nay seõ noùi tieáp.

Keä 19:


Neáu noùi khi sinh sinhLaø ñaõ coù sôû sinhThì ñaâu coøn sôû sinhMaø sinh caùi sinh aáy.

Neáu phaùp sinh trong luùc sinh coù theå sinh caùi khaùc, thì phaùp sinh aáy caùi gì sinh ra?

Keä 20:Neáu baûo laïi coù sinhThì sinh sinh khoâng cuøngLìa sinh sinh coù sinhCaùc phaùp ñeàu töï sinh.

Neáu sinh aáy laïi coù sinh, thì sinh sinh maõi voâ cuøng, neáu sinh aáy laïi khoâng coù sinh caùi khaùc maø chæ töï sinh, thì heát thaûy phaùp cuõng ñeàu töï sinh, nhöng thaät khoâng phaûi vaäy.


Coù phaùp, khoâng theå sinhKhoâng phaùp cuõng khoâng sinhCoù, khoâng cuõng khoâng sinhNghóa naày tröôùc ñaõ noùi.

Nhöõng gì coù sinh ra, laø ñaõ coù phaùp roài coù sinh, hay khoâng coù phaùp maø coù sinh, hay vöøa coù vöøa khoâng coù phaùp maø coù sinh, taát caû ñeàu khoâng ñuùng, vieäc aáy tröôùc ñaõ noùi. Lìa ba vieäc aáy laïi khoâng coù sinh, theá neân caùc phaùp voâ sinh.


Neáu caùc phaùp khi dieätKhi aáy khoâng theå sinhNeáu phaùp maø khoâng dieätHaún khoâng coù vieäc ñoù.

Neáu phaùp coù töôùng huûy dieät, thì phaùp aáy khoâng theå sinh. Vì sao? Vì hai töôùng sinh vaø dieät traùi nhau: moät laø coù töôùng dieät, neân bieát phaùp laø dieät, hai laø coù töôùng sinh, neân bieát phaùp laø sinh. Hai töôùng laø phaùp traùi nhau maø cuøng coù trong moät luùc laø khoâng ñuùng. Theá neân phaùp coù töôùng huûy dieät thì khoâng theå sinh.

Hoûi: Neáu phaùp coù töôùng huûy dieät thì khoâng theå sinh, vaäy phaùp khoâng coù töôùng huûy dieät, thì coù theå sinh?

Ñaùp: Heát thaûy phaùp höõu vi, nieäm nieäm bieán dieät, khoâng coù moät

�� BOÄ TRUNG QUAÙN

phaùp naøo khoâng huûy dieät, lìa phaùp höõu vi quyeát ñònh khoâng coù phaùp voâ vi. Phaùp voâ vi chæ coù danh töï, theá neân noùi ñoù laø phaùp khoâng bò huûy dieät, chöù hoaøn toaøn khoâng coù phaùp naøo laø phaùp khoâng huûy dieät.

Hoûi: Neáu phaùp khoâng “sinh” thôøi coù theå “truï”?Ñaùp:

Keä 23:Phaùp khoâng truï, khoâng truïPhaùp truï cuõng chaúng truïKhi truï cuõng khoâng truïKhoâng sinh laøm sao truï?

Phaùp khoâng truï thì khoâng “truï” vì khoâng coù töôùng truï. Phaùp truï cuõng khoâng truï. Vì sao? Vì ñaõ coù truï roài, nhaân nôi ñi maø coù truï. Neáu phaùp truï ñaõ coù tröôùc, thì khoâng theå laïi truï nöõa. Coøn phaùp khoâng truï cuõng khoâng truï, vì khoâng töôùng truï, luùc truï cuõng khoâng truï, vì lìa truï vaø khoâng truï, laïi khoâng coù luùc truï, theá neân luùc truï cuõng khoâng truï. Nhö vaäy suy tìm taát caû choã ñeàu khoâng coù truï, khoâng coù truï töùc laø voâ sinh, neáu voâ sinh thì laøm sao coù truï.


Neáu caùc phaùp khi dieätThì ñoù laø chaúng truïNeáu caùc phaùp khoâng dieätÑoù laø ñieàu khoâng coù.

Neáu phaùp coù töôùng dieät thì phaùp aáy khoâng coù töôùng truï. Vì sao? Vì trong moät phaùp maø coù hai töôùng traùi nhau. Moät laø töôùng dieät, hai laø töôùng truï. Trong moät choã, cuøng moät luùc maø coù hai töôùng truï vaø dieät, vieäc aáy khoâng ñuùng. Theá neân khoâng theå noùi phaùp cuûa töôùng dieät coù “truï”.

Hoûi: Neáu phaùp khoâng huûy dieät thì coù theå coù truï?Ñaùp: Khoâng coù phaùp naøo laø phaùp khoâng dieät. Vì sao?

Keä 25:Taát caû phaùp hieän coùÑeàu laø töôùng giaø cheátTroïn khoâng thaáy coù phaùpLìa giaø, cheát maø truï.

Heát thaûy phaùp khi sinh ra laø ñaõ coù söï voâ thöôøng luoân theo doõi. Voâ thöôøng coù hai laø giaø vaø cheát. Nhö vaäy, heát thaûy phaùp luoân coù giaø vaø cheát, neân khoâng coù luùc naøo truï.

Laïi nöõa,


Keä 26:Truï, khoâng töï töôùng truïKhoâng do töôùng khaùc truïNhö sinh chaúng töï sinhChaúng do töôûng khaùc sinh.

Neáu coù phaùp truï laø töï töôùng noù truï, hay nhôø töôùng khaùc maø truï thì caû hai ñeàu khoâng ñuùng. Neáu töï töôùng noù truï, töùc laø thöôøng. Heát thaûy phaùp höõu vi do caùc duyeân sinh, neáu phaùp truï töï truï, thì khoâng goïi noù laø phaùp höõu vi. “Truï” neáu laø töï töôùng noù truï, thì “phaùp” cuõng coù theå töï töôùng noù truï. Nhö maét khoâng theå töï thaáy maét, truï cuõng nhö vaäy. Neáu do töôùng khaùc maø truï, thì truï laïi coù truï, theá neân voâ cuøng.

Laïi nöõa, thaáy phaùp khaùc sinh töôùng khaùc, khoâng theå khoâng nhaân nôi phaùp khaùc maø coù töôùng khaùc, vì töôùng khaùc baát ñònh, nhaân nôi töôùng khaùc maø coù truï, laø vieäc khoâng ñuùng.

Hoûi: Neáu khoâng “truï” thì neân coù “dieät”?Ñaùp: Khoâng coù dieät. Vì sao?

Keä 27:Phaùp ñaõ dieät, khoâng d

Documents

TRUNG LUAÄNsachbaoluutru.viengiac.de/BoTrungQuanLuan/BO TRUNG... · cho do töï vaø tha coäng sinh, hoaëc cho do höõu sinh hoaëc cho do khoâng sinh (töï nhieân sinh, khoâng