TS. PHAN THU PHƯƠNG PGĐ Trung tâm Hô Hấp – BV Bạch Mai

ĐỊNH NGHĨA Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) là tình

trạng bệnh lý đặc trưng bởi sự cản trở luồng khí thở

ra không có khả năng hồi phục hoàn toàn, sự cản trở

thông khí này thường tiến triển từ từ và liên quan đến

phản ứng viêm bất thường của phổi với các phân tử

nhỏ hoặc khí độc hại, bệnh có thể dự phòng và điều

trị được

Giảm triệu chứng

Giảm triệu chứng

Cải thiện khả năng gắng sức

Cải thiện tình trạng sức khỏe

Giảm nguy cơ

Dự phòng bệnh tiến triển

Dự phòng và điều trị cơn kịch phát

Giảm tử vong

GOLD Strategy Document 2011 (http://www.goldcopd.org/)

Có nhiều lựa chọn cho điều trị, các lựa chọn tùy thuộc vào

mức độ nặng, khả năng tiếp cận và khả năng dung nạp của

người bệnh đối với các trị liệu

MỤC TIÊU ĐIỀU TRỊ

GOLD Strategy Document 2011 (http://www.goldcopd.org/)

• Cá thể hóa điều trị: đánh giá mức độ nặng

dựa vào sự phối hợp nhiều thành phần.

• Các biện pháp điều trị không thuốc:

– Ngừng tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ

– Tiêm vắc xin phòng cúm

– Tập phục hồi chức năng

Global Initiative for Chronic Obtructive Lung Disease 2014

CÁC KHUYẾN CÁO ĐIỀU TRỊ

• Thuốc giãn phế quản là thuốc chính để điều trị

COPD

• Các thuốc GPQ tác dụng kéo dài làm giảm đợt

cấp và tần suất nhập viện vì đợt cấp

• Các thuốc GPQ dạng phối hợp (berodual,

combivent…) cải thiện triệu chứng tốt hơn và

giảm tác dụng phụ gây ra do tăng liều thuốc

GPQ dạng đơn lẻ.

Global Initiative for Chronic Obtructive Lung Disease 2014

CÁC KHUYẾN CÁO ĐIỀU TRỊ

• Điều trị bằng ICS thường xuyên ở Bn có

FEV1<50% cải thiện được triệu chứng, chức

năng phổi, chất lượng cuộc sống và giảm tần

suất đợt cấp

• ICS + LABA tốt hơn so với ICS đơn thuần ở Bn

COPD trung bình tới nặng

• Phối hợp ICS + LABA + Tiotropium mang lại

hiệu quả tốt cho Bn

Global Initiative for Chronic Obtructive Lung Disease 2014

CÁC KHUYẾN CÁO ĐIỀU TRỊ

(C)

(D)

(A)

(B)

NG

UY

CƠ

Phân loại tắ

c n

ghẽn đ

ườ

ng t

hở

theo G

OLD

NG

UY

CƠ

Tiề

n s

ử đ

ợt

cấp

4

3

2

1

≥ 2

0

1

MRC < 2

CAT < 10

MRC ≥ 2

CAT ≥ 10

Triệu chứng

ĐÁNH GIÁ DỰA VÀO: TRIỆU CHỨNG, HÔ HẤP KÝ VÀ

NGUY CƠ TƢƠNG LAI ĐỢT CẤP

GOLD 2011

Phân

loại BN

Đặc điểm Phân loại

CNHH

Đợt

cấp/năm

mMRC CAT

A Nguy cơ thấp/ ít

TC

GOLD 1-2 ≤ 1 0 - 1 < 10

B Nguy cơ thấp/ TC

nhiều hơn

GOLD 1-2 ≤ 1 2 10

C Nguy cơ cao/ ít TC GOLD 3-4 2 0 - 1 10

D Nguy cơ cao/ TC

nhiều hơn

GOLD 3-4 2 2 10

Hình 4.2. GOLD 2011

Global Strategy for Diagnosis, Management and Prevention of COPD

Modified MRC (mMRC)Questionnaire

mMRC: đánh giá tình trạng sức khỏe và nguy cơ tử vong trong tương lai.

Chọn một trong các ý

• mMRC 0: khó thở khi hoạt động gắng sức

• mMRC 1: khó thở khi đi nhanh hoặc leo dốc

• mMRC 2: Đi chậm hơn người cùng tuổi do khó thở, hoặc đang đi tôi phải dừng lại

để thở

• mMRC 3: phải dừng lại để thở sau khi đi 100m hoặc đi được vài phút

• mMRC 4: tôi khó thở khi đi lại trong nhà hoặc khi mặc quần áo

© 2014 Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease

(C)

ICS + LABA

hoặc LAMA

(D)

ICS + LABA

và LAMA

SAMA

hoặc

SABA (khi cần)

(A)

LAMA

hoặc

LABA

(B)

NG

UY

CƠ

Ph

ân

lo

ại tắ

c n

gh

ẽn

đƣ

ờn

g t

hở

th

eo

GO

LD

NG

UY

CƠ

Tiề

n s

ử đ

ợt

cấp

4

3

2

1

≥ 2

0

1

MRC < 2

CAT < 10

MRC ≥ 2

CAT ≥ 10 Triệu chứng

ĐIỀU TRỊ THUỐC/COPD ỔN ĐỊNH

(Lựa chọn ƣu tiên)

(C)

LAMA + LABA

ICS+LAMA+LABA (D) hoặc

ICS+LABA+PDE4.inh

hoặc LAMA+PDE4. inh

hoặc ICS+LAMA

hoặc LAMA+LABA

LAMA

hoặc LABA

hoặc SAMA+SABA

(A)

LAMA + LABA

(B)

NG

UY

CƠ

Ph

ân

lo

ại tắ

c n

gh

ẽn

đƣ

ờn

g t

hở

th

eo

GO

LD

NG

UY

CƠ

Tiề

n s

ử đ

ợt

cấp

4

3

2

1

≥ 2

0

1

MRC < 2

CAT < 10

MRC ≥ 2

CAT ≥ 10 Triệu chứng

ĐIỀU TRỊ THUỐC/COPD ỔN ĐỊNH

(Lựa chọn thay thế)

(C)

Theophylline

SABA +/or SAMA

Cân nhắc PDE-4.inh

(D)

Theophylline

SABA +/or SAMA

Carbocysteine

Theophylline

(A)

Theophylline

SABA +/or SAMA

(B)

NG

UY

CƠ

Ph

ân

lo

ại tắ

c n

gh

ẽn

đƣ

ờn

g t

hở

th

eo

GO

LD

NG

UY

CƠ

Tiề

n s

ử đ

ợt

cấp

4

3

2

1

≥ 2

0

1

MRC < 2

CAT < 10

MRC ≥ 2

CAT ≥ 10 Triệu chứng

ĐIỀU TRỊ THUỐC/COPD ỔN ĐỊNH

(Lựa chọn thay thế)

CÁC THUỐC GIÃN PHẾ QUẢN

Global Initiative for Chronic Obtructive Lung Disease 2014

ĐIỀU TRỊ BPTNMT 2.1. Thuốc giãn phế quản

Thuốc Biệt dược Liều dùng

Cường beta 2 tác dụng ngắn

Salbutamol Salbutamol,

Ventoline

Salbutamol

- Viên 4mg, uống ngày 4 viên, chia 4 lần, hoặc

- Nang 5mg, KD ngày 4 nang, chia 4 lần, hoặc

- Salbutamol 100mcg, xịt ngày 4 lần, mỗi lần 2 nhát

Terbutaline Bricanyl - Viên 5mg, uống ngày 4 viên, chia 4 lần, hoặc

- Nang 5mg, KD ngày 4 nang, chia 4 lần

Cường beta 2 tác dụng kéo dài

Formoterol Oxis - Dạng hít 4,5mcg/ liều. Hít ngày 2 lần, mỗi lần 2 liều

Salmeterol Serevent - Dạng xịt, 25mcg/liều , xịt ngày 2 lần, mỗi lần 2 liều

Bambuterol Bambec - Viên 10mg, uống ngày 1-2 viên, chia 4 lần,

ĐIỀU TRỊ BPTNMT

2.1. Thuốc giãn phế quản

Thuốc Biệt dược Liều dùng

Kháng cholinergic

Ipratropium

bromide Atrovent - Nang 2,5ml, KD ngày 3 nang, chia 3 lần

Tiotropium Spiriva - Dạng hít ngày 1 viên 18mcg

Kết hợp cường beta 2 tác dụng ngắn và kháng cholinergic

Fenoterol/

Ipratropium Berodual

- 500/250mcg/ml, KD ngày 3 lần, mỗi lần pha

1-2ml Ipratropium/fenoterol với 3 ml

Natriclorua 0,9%

- 50/20 mcg, xịt ngày 3 lần, mỗi lần 2 nhát

Salbutamol/

Ipratropium Combivent - Nang 2,5ml, KD ngày 3 nang, chia 3 lần

ĐIỀU TRỊ BPTNMT

2.1. Thuốc giãn phế quản

Thuốc Biệt dược Liều dùng

Nhóm Methylxanthine

liều (bao gồm tất cả các thuốc nhóm methylxanthine) không quá 10mg/kg/ngày

Không dùng kèm thuốc nhóm macrolide

Aminophylline Diaphyllin

- Ống 240mg. Pha truyền TM ngày 2 ống,

hoặc

- Pha 1/2 ống với 10ml glucose 5%, tiêm tĩnh

mạch chậm trong cấp cứu cơn khó thở cấp

Theophylline (SR) Theostat - Viên 0,1g hoặc 0,3g. Liều 10mg/kg/ngày,

uống chia 2 lần.

ĐIỀU TRỊ BPTNMT 2.2. Corticoide

Thuốc Biệt dược Liều dùng

Glucocorticosteroids dạng phun hít (Cần súc miệng sau sử dụng)

Beclomethasone Becotide - 100mcg/ liều. Xịt ngày 4 liều, chia 2 lần

Budesonide Pulmicort

xịt, KD

- Nang 0,5mg. KD ngày 2 - 4 nang, chia 2 lần, hoặc

- Dạng hít, xịt, 200mcg/ liều. Dùng 2 - 4 liều/ ngày, chia 2 lần.

Fluticasone Flixotide - Nang 5mg, KD ngày 2-4 nang, chia 2 lần

Glucocorticosteroids đường toàn thân

Prednisone Prednisone - Viên 5mg. Uống ngày 6 - 8v, 1 lần sau ăn sáng.

Dùng > 10 ngày phải giảm liều dần

ĐIỀU TRỊ BPTNMT

2.3. Dạng phối hợp

Thuốc Biệt dược Liều dùng

Kết hợp cường beta 2 tác dụng kéo dài và Glucocoticosteroids

Formoterol/

Budesonide Symbicort

- Dạng ống hít. Liều 160/4,5

- Dùng 2-4 liều/ ngày, chia 2 lần

Salmeterol/

Fluticasone Seretide

- Dạng xịt

- Liều 50/250 hoặc 25/250 cho 1 liều

- Dùng ngày 2-4 liều, chia 2 lần.

Bảng tóm tắt: đánh giá và điều trị GOLD 2011

•*Treatment recommendations according to GOLD Grades are in alphabetic order

•CAT: COPD Assessment Test

•mMRC: modified British Medical Research Council

GOLD

Grades

FEV1/FVC <

0.70

Gold Stages

Exacerbatio

ns previous

year

Symtom

score

mMRC

CAT

1st choice*

2nd choice*

A

Low risk

Less

symptoms

I:

FEV1> 80%

or

≤ 1

0-1 <

10

SAMA

or

SABA

LAMA

or

LABA

or

SABA and SAMA

B

Low risk

More

symptoms

II:

50% ≤ FEV1 <

80%

2

≥ 10

LAMA

or

LABA

LAMA and LABA

C

High risk

Less

symptoms

III:

30% ≤ FEV1 <

50%

> 2

0-1

< 10

ICS + LABA

Or

LAMA

LAMA and LABA

D

High risk

More

symptoms

IV:

FEV1 < 30%

2

≥ 10

ICS and LAMA or

ICS + LABA and LAMA or

ICS+LABA and PDE4-inh (if

Chronic Bronchitis). or

LAMA and LABA or

LAMA and PDE4-inh.

ĐƠN THUỐC

Họ tên bệnh nhân: Nguyễn Văn A tuổi 62 Địa chỉ: Hà Nội Chẩn đoán: Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính ổn định GOLD A 1. Ventolin inhaller 100µg/liều - 1 hộp. Khi khó thở xịt 2 liều. Hoặc khi khó thở uống Salbutamol 4 mg x 1 viên Hoặc Berodual xịt – 1 hộp. Khi khó thở xịt 2 liều. 2. Tư vấn tiêm vaccin cúm và phế cầu 3. Tư vấn về bỏ hút thuốc, về điều trị BPTNMT 3, Khám lại theo hẹn Ngày tháng năm 20

Bác sỹ khám

ĐƠN THUỐC

Họ tên bệnh nhân: Nguyễn Văn B tuổi 70

Địa chỉ: Hải Phòng

Căn bệnh: Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính ổn định GOLD B

1. Bambec 10 mg x 30 viên, Ngày uống 01 viên vào 20h tối

Hoặc Spiriva Respimart x 1 hộp, ngày hít 01 lần, 2 hít

Hoặc Serevent 25mcg/liều , xịt ngày 2 lần, mỗi lần 2 liều

2. Tư vấn tiêm vaccin cúm và phế cầu

3. Tư vấn về bỏ hút thuốc, về điều trị BPTNMT

4. Khám lại theo hẹn

Ngày tháng năm 20 Bác sỹ khám

ĐƠN THUỐC

Họ tên bệnh nhân: Nguyễn Văn C tuổi 72

Địa chỉ: Ninh Bình

Căn bệnh: Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính ổn định GOLD C

1. Seretide 25/250 - 1 hộp. Ngày xịt 2 lần mỗi lần 2 liều, cách nhau 12 giờ. Xịt đều hàng ngày

hoặc Symbicort 160/4,5 – 1 hộp, Ngày hít 2 lần mỗi lần 2 liều, cách nhau 12 giờ. Xịt đều hàng

ngày.

2. Bambec 10 mg x 30 viên, Ngày uống 01 viên vào 20h tối

3. Spiriva Respimart x 1 hộp, ngày hít 01 lần, 2 hít

4. Tư vấn tiêm vaccin cúm và phế cầu

5. Tư vấn dùng thuốc tăng cường hệ miễn dịch đường hô hấp

6. Tư vấn về bỏ hút thuốc, về điều trị BPTNMT

7. Khám lại theo hẹn

Ngày tháng năm 20 Bác sỹ khám

ĐƠN THUỐC

Họ tên bệnh nhân: Nguyễn Văn D tuổi 75

Địa chỉ: Nam Định

Căn bệnh: Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính ổn định GOLD D

1. Bambec 10 mg x 30 viên, Ngày uống 01 viên vào 20h tối

2. Spiriva Respimart x 1 hộp, ngày hít 01 lần, 2 hít

3. Tư vấn tiêm vaccin cúm và phế cầu

4. Tư vấn dùng thuốc tăng cường hệ miễn dịch đường hô hấp

5. Tư vấn về bỏ hút thuốc, về điều trị BPTNMT

6. Khám lại theo hẹn

Ngày tháng năm 20 Bác sỹ khám

XIN TRÂN TRỌNG CẢM ƠN