TS5414

5/21/2018 TS5414

1/59

ICS 13.040.35 TRK STANDARDI tst EN ISO 14644-7

TRK STANDARDITURKISH STANDARD

TS CEN/TS 54-14Ocak 2008

ICS 13.220.20

YANGIN ALGILAMA VE YANGIN ALARM SSTEMLER-BLM 14: PLANLAMA, TASARIM, MONTAJ, LETMEYEALMA, KULLANIM VE BAKIM N KILAVUZ BLGLER

Fire detection and fire alarm systems - Part 14: Guidelines forplanning, design, installation, commissioning, use andmaintenance

Ahmet Sedat STN Dr. Mahmut ZDEMRKonu Raportr htisas Grubu Bakan

TRK STANDARDLARI ENSTTSNecatibey Caddesi No.112 Bakanlklar/ANKARA

5/21/2018 TS5414

2/59

Bugnk teknik ve uygulamaya dayanlarak hazrlanm olan bu standardn, zamanla ortaya kacakgelime ve deiikliklere uydurulmasmmkn olduundan ilgililerin yaynlarizlemelerini ve standardn

uygulanmasnda karlatklaraksaklklarEnstitmze iletmelerini rica ederiz.

Bu standardoluturan Hazrlk Grubu yesi deerli uzmanlarn emeklerini; tasarlar zerinde grlerinibildirmek suretiyle yardmc olan bilim, kamu ve zel sektr kurulular ile kiilerin deerli katklarnkranla anarz.

Kalite Sistem Belgesi

malt ve hizmet sektrlerinde faaliyet gsteren kurulularn sistemlerini TS EN ISO 9000 KaliteStandardlarna uygun olarak kurmalardurumunda TSE tarafndan verilen belgedir.

Trk Standardlarna Uygunluk Markas(TSE Markas)TSE Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin ilgili Trk Standardna uygunolduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda Trk Standardlar Enstitsnngarantisi altnda olduunu ifade eder.

TSEKKalite Uygunluk Markas(TSEK Markas)TSEK Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin henz Trk Standardolmadndan ilgili milletleraras veya dier lkelerin standardlarna veya Enstit tarafndan kabul edilenteknik zelliklere uygun olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda TrkStandardlarEnstitsnn garantisi altnda olduunu ifade eder.

DKKAT!TS iareti ve yannda yer alan say tek bana iken (TS 4600 gibi), mamuln Trk Standardna uygun

retildiine dair reticinin beyan

n

ifade eder. Trk Standardlar

Enstits taraf

ndan herhangi birgaranti sz konusu deildir.

Standardlar ve standardizasyon konusunda daha genibilgi Enstitmzden salanabilir.

TRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

5/21/2018 TS5414

3/59

ICS 13.220.20 TRK STANDARDI TS CEN/TS 54-14/Ocak 2008

n sz

Bu standard, CENELEC tarafndan kabul edilen CEN/TS 54-14 (2004) standard esas alnarak, TSEMhendislik Hizmetleri htisas Grubunca hazrlanmve TSE Teknik Kurulunun 31 Ocak 2008 tarihlitoplantsnda Trk Standardolarak kabul edilerek yaymna karar verilmitir.

Bu standardn daha nce yaymlanmbulunan basklargeersizdir.

Bu standardda kullanlan baz kelime ve/veya ifadeler patent haklarna konu olabilir. Byle bir patenthakknn belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.

5/21/2018 TS5414

4/59


indekiler

0 Giri ........................................................................................................................................................... 11 Kapsam.................................................................................................................................................. 12 Atf yaplan standardlar ve/veya dokmanlar........................................................................................ 1

3

Terimler ve tarifler .................................................................................................................................... 2

3.1Kabul ....................................................................................................................................................... 2

3.2Alarm yk............................................................................................................................................... 23.3Yardmctehizat..................................................................................................................................... 23.4Onay........................................................................................................................................................ 23.5Onay kuruluu ......................................................................................................................................... 23.6Yetkili makam.......................................................................................................................................... 23.7Huzme dedektr.................................................................................................................................... 23.8Devre....................................................................................................................................................... 23.9Hizmete alma........................................................................................................................................... 23.10 Hizmete alma mhendisi ................................................................................................................. 23.11 Yeterlilie sahip kii ......................................................................................................................... 23.12 Bileen............................................................................................................................................. 2

3.13

Tasarmc......................................................................................................................................... 23.14 Yanlalarm..................................................................................................................................... 2

3.15 Arza ................................................................................................................................................ 33.16 Arza sinyali ..................................................................................................................................... 33.17 Arza ikaz ........................................................................................................................................ 33.18 Yangn ............................................................................................................................................. 33.19 Yangn alarm .................................................................................................................................. 33.20 Yangn alarmna reaksiyon stratejisi ............................................................................................... 33.21 Yangna mdahale sresi................................................................................................................ 33.22 Yangn blmesi................................................................................................................................ 33.23 Yangn sinyali .................................................................................................................................. 33.24 Hiyerarik sistem ............................................................................................................................. 33.25 Muayene.......................................................................................................................................... 3

3.26

Montaj.............................................................................................................................................. 33.27 Tesis edilmisistem ........................................................................................................................ 3

3.28 Montajc ........................................................................................................................................... 33.29 Entegre sistem................................................................................................................................. 33.30 Bakm............................................................................................................................................... 33.31 Mimik emas................................................................................................................................... 33.32 Mill dokman................................................................................................................................... 43.33 ebeke sistemi ................................................................................................................................ 43.34 n ikaz............................................................................................................................................. 43.35 Alc.................................................................................................................................................. 43.36 Nitelikli ............................................................................................................................................. 43.37 Skunet hli..................................................................................................................................... 43.38 Tamir................................................................................................................................................ 4

3.39

Tekrarlama gsterge paneli............................................................................................................. 43.40 Arama mesafesi............................................................................................................................... 4

3.41 Servis............................................................................................................................................... 43.42 Yedekleme yk .............................................................................................................................. 43.43 Tedariki .......................................................................................................................................... 43.44 nc taraf .................................................................................................................................... 43.45 Kullanc ........................................................................................................................................... 43.46 Dorulama....................................................................................................................................... 43.47 Blge................................................................................................................................................ 53.48 Blge kart........................................................................................................................................ 53.49 Blge haritas................................................................................................................................... 5

4 Genel.......................................................................................................................................................... 54.1Klavuzun kullanlmas............................................................................................................................. 5

4.2Klavuzun format .................................................................................................................................... 5

4.3Emniyet artlar........................................................................................................................................ 64.4Yanlalarmlar......................................................................................................................................... 64.5Garantiler ve teminatlar........................................................................................................................... 6

5/21/2018 TS5414

5/59


4.6Dokmantasyon....................................................................................................................................... 64.7Sorumluluk............................................................................................................................................... 74.8Nitelikler................................................................................................................................................... 7

5 htiyalarn deerlendirilmesi.................................................................................................................. 75.1Ama ....................................................................................................................................................... 75.2Danma .................................................................................................................................................. 7

5.3Binann korunmasgereken blmleri..................................................................................................... 8

5.4 tfaiyenin mdahalesi............................................................................................................................... 95.5Yangn alarmna tepki stratejisi ............................................................................................................... 95.6Dokmantasyon....................................................................................................................................... 95.7Sorumluluk............................................................................................................................................. 105.8Nitelikler................................................................................................................................................. 10

6 Planlama ve tasarm............................................................................................................................... 106.1Sisteme balcihazlar ........................................................................................................................... 106.2Sistem tasarm...................................................................................................................................... 106.3Blgeler ................................................................................................................................................. 116.4Dedektrlerin ve alarm butonlarnn seilmesi ...................................................................................... 116.5Dedektrlerin ve alarm butonlarnn yer seimi ve aralklar ................................................................. 136.6Alarm sistemleri ve cihazlar.................................................................................................................. 14

6.7Kontrol ve gsterge ............................................................................................................................... 14

6.8G kaynaklar....................................................................................................................................... 156.9Yangn alarmalma istasyonuna giden sinyaller................................................................................... 166.10 Dier cihazlar ve sistemler ............................................................................................................ 166.11 Kablolar ve ara balantlar............................................................................................................. 166.12 Elektromanyetik giriime karkoruma.......................................................................................... 176.13 Dokmantasyon............................................................................................................................. 176.14 Sorumluluk..................................................................................................................................... 176.15 Nitelikler......................................................................................................................................... 17

7 Montaj...................................................................................................................................................... 177.1Genel..................................................................................................................................................... 177.2Tehizatn yer seimi ve yerletirilmesi................................................................................................. 177.3Kablo montaj......................................................................................................................................... 18

7.4Radyoaktivite......................................................................................................................................... 18

7.5Dokmantasyon..................................................................................................................................... 187.6Sorumluluk............................................................................................................................................. 187.7Nitelikler................................................................................................................................................. 18

8 Hizmete alma ve dorulama.................................................................................................................. 198.1Genel..................................................................................................................................................... 198.2Hizmete alma......................................................................................................................................... 198.3Dorulama............................................................................................................................................. 198.4Dokmantasyon..................................................................................................................................... 198.5Sorumluluk............................................................................................................................................. 198.6Nitelikler................................................................................................................................................. 19

9 nc taraf onay ................................................................................................................................. 209.1Genel..................................................................................................................................................... 20

9.2Yetkili makamlar ve dierleri tarafndan onay ....................................................................................... 20

9.3Onay ilemleri........................................................................................................................................ 209.4Onay kuruluunun periyodik muayenesi ............................................................................................... 219.5Nitelikler................................................................................................................................................. 21

10 Sistemin kullanlmas ......................................................................................................................... 2110.1 Sorumluluk..................................................................................................................................... 2110.2 Dokmantasyon............................................................................................................................. 21

11 Bakm ................................................................................................................................................... 2211.1 Genel ............................................................................................................................................. 2211.2 Muayene ve servis......................................................................................................................... 2211.3 zel servis..................................................................................................................................... 2211.4 Tamir ve tadilat .............................................................................................................................. 2311.5 Yedekler......................................................................................................................................... 23

11.6

Dokmantasyon............................................................................................................................. 23

11.7 Sorumluluk..................................................................................................................................... 2311.8 Nitelikler......................................................................................................................................... 23

12 Tesis edilmisistemin tadilatveya geniletilmesi......................................................................... 23

5/21/2018 TS5414

6/59


12.1 Genel ............................................................................................................................................. 2312.2 nc taraf onay ........................................................................................................................ 2312.3 Uygunluun kapsam ..................................................................................................................... 23

13 Dier yangndan korunma sistemlerinin altrlmas ................................................................... 2413.1 Genel ............................................................................................................................................. 2413.2 Sorumluluk..................................................................................................................................... 24

14

zel risklerde uygulama .................................................................................................................... 2414.1 Genel ............................................................................................................................................. 24

14.2 Elektronik veri ileme alanlar........................................................................................................ 2414.3 Yksek rafldepolar....................................................................................................................... 2514.4 Atriyumlar....................................................................................................................................... 2514.5 Tehlikeli alanlar.............................................................................................................................. 2514.6 Bina dalanlar............................................................................................................................. 2514.7 Sorumluluk..................................................................................................................................... 25

15 Entegre sistemler................................................................................................................................ 2516 Hiyerarik sistemler............................................................................................................................ 25Ek A (Bilgi iin) - zel tavsiyeler.................................................................................................................. 27Ek B (Bilgi iin) - Yanlalarmlar ................................................................................................................. 40Ek C (Bilgi iin) - Model dokmanlar ........................................................................................................... 43

TASARIM BELGES........................................................................................................................................ 44MONTAJ BELGES......................................................................................................................................... 45

HZMETE ALMA VE DORULAMA BELGES .............................................................................................. 46KABUL BELGES ........................................................................................................................................... 47SSTEM KT........................................................................................................................................... 48Ek D (Bilgi iin) - Farkltip kablolar iin yangn yk model listesi......................................................... 49Kaynaklar........................................................................................................................................................ 53

5/21/2018 TS5414

7/59


1

Yangn alglama ve yangn alarm sistemleri - Blm 14: Planlama,tasarm, montaj, iletmeye alma, kullanm ve bakm iin klavuz bilgiler

0 GiriYangn alglama ve yangn alarm sistemlerini kapsayan klavuzlar Avrupada birok farklkurulutarafndanyaynlanmaktadr. Bu standardn amacbu farkl dokmanlarbir araya getirerek Avrupa genelinde yangnalglama ve yangn alarm sistemlerinin planlama, tasarm, montaj, hizmete alma, kullanm ve bakm iinmakul bir teknik artname oluturacak birletirilmibir klavuz setini meydana getirmektir.

Bu klavuzun mevcut dokmanlar hkmsz klmas amalanmamtr. Bu klavuzun uzun (ancak henzbelirli olmayan) bir sre dier dokmanlarla birlikte mevcut olmasbeklenmektedir. Ancak, ortak bir klavuzsetinin mevcut olmasnn Avrupa apnda yangn alglama ve yangn alarm sistemlerindeki uygulama vestandardlarn zaman iinde uyumlatrlmasna yardmcolmasmit edilmektedir.

Bu klavuzda yer alan tavsiyeler mecburi deildir ve dorudan yaptrma sahip deildir. Ancak, kendisimecburi olan bir dokmanda belirtilmek suretiyle mecburi hle getirilebilir. rnein, mahall veya millmevzuata gre yetkili olan bir makam bu klavuza uygunluu art koabilir veya bir alc ile bir tedariki

arasndaki szlemede uygunluk istenebilir (bu durumda o sistem iin szleme hukukuna gre mecburi hlegelir). Tavsiyelerin mecburi hle gelmesi ile ilgili ayrntlmetotlar bu dokmanda belirtilmemitir ve bu hususgerekli yetkilere sahip kurululara ait bir konudur.

Klavuzun dayandrld prensipler standardn metninde verilmitir. Bu prensiplerin karlanmas iinkullanlacak ayrntltavsiyeler bu standardn eklerinde verilmitir.

1 KapsamBu standard bina ilerinde ve evresinde otomatik yangn alglama ve yangn alarm sistemlerininuygulanmasyla ilgili klavuzluk bilgilerini kapsar. Teknik artname sistemlerin planlama, tasarm, montaj,hizmete alma, kullanm ve bakmnkapsar.

Klavuz, can ve maln korunmas iin amalanan sistemleri kapsar. Klavuz en az bir yangn dedektrnesahip sistemleri kapsar. Sistemler yangn durumunda yardmccihazlarn (sabit yangn sndrme sistemlerigibi) altrlmasn veya dier tedbirlerin veya ilemlerin uygulanmasn (makinalarn kapatlmas gibi)balatacak sinyalleri verme kabiliyetine sahip olabilir. Ancak bu klavuz bu yardmchizmetlerin kendilerinikapsamaz.

Klavuz, yangn alarm fonksiyonlarn yangnla ilgili olmayan dier fonksiyonlarla birletiren sistemlerikapsamaz.

Klavuz, otomatik yangn alglama ve/veya yangn alarm sistemlerinin belirli sahalara tesis edilip edilmemesikonusunda tavsiye iermez.

Bu standardn hazrlanmasnda standardn hkmlerinin uygulanmasnn, uygun yeterlilie sahip personeleverildii varsaylmtr. Ancak, yangn alglama ve/veya yangn alarm sistemlerini satn alan veya kullanandier kiiler iin de klavuzluk bilgileri verilmitir.

2 Atf yaplan standardlar ve/veya dokmanlarBu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin dier standardlara atf yaplmaktadr. Bu atflar metinierisinde uygun yerlerde belirtilmive aada liste hlinde verilmitir. Tarih belirtilen atflarda daha sonrayaplan tadil veya revizyonlar, atf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yaplmasart ile uygulanr.Atf yaplan standardn tarihinin belirtilmemesi hlinde ilgili standardn en son baskskullanlr.

EN, ISO, IECvb. No

Ad(ngilizce)

TS No1) Ad(Trke)

EN 54-1 Fire detection and fire alarm

systems Part 1: Introduction

TS EN 54-1 Yangn alglama ve yangn alarm

sistemleri - Ksm 1: Giri

1) TSE Notu: Atf yaplan standardlarn TS numaras ve Trke ad 3. ve 4. kolonda verilmitir. iaretliolanlar bu standardn basldtarihte ngilizce metin olarak yaymlanmolan Trk Standardlardr.

5/21/2018 TS5414

8/59


2

3 Terimler ve tariflerBu standardn amalariin EN 54-1de verilen terimler ve tarifler ile aadakiler uygulanr.

3.1 KabulTesis edilmisistemin nceden zerinde anlama salanmolan artnameye uygun olduu karar.

3.2 Alarm ykYangn durumunda gerekli olan azami g (normal olarak elektrik gc).

3.3 YardmctehizatYangn alglama ve/veya yangn alarm sistemlerini harekete geiren veya bunlar tarafndan hareketegeirilen tehizat.

3.4 OnayTesis edilmisistemin nc tarafn artlarnkarladnn nc tarafa kabul edilmesi.

3.5 Onay kuruluuTesis edilmisistemin bu standarda uygunluunu deerlendirmek iin gerekli uzmanla sahip olduu yetkilibir makam veya baka bir yeterli kurulutarafndan kabul edilen kurulu.

3.6 Yetkili makamMahall, blgesel, mill veya Avrupa mevzuatna gre yetkisi olan kurulu.

3.7 Huzme dedektrDuman dedektr iin kullanlan daha yaygn terim. letilen k huzmesi kullanan hat dedektr (EN 54-12).

3.8 DevreBirbirine balkablo, bileen ve elemanlardan meydana gelen, kontrol ve gsterge cihazlarnda sonlanan,yangn alglama ve yangn alarm sisteminin dier blmlerine olan balants sadece kontrol ve gstergecihazlarzerinden olan ve kontrol ve gsterge cihazlarile kontrol edilen kademe.

Not 1 - Bir devrenin kontrol ve gsterge cihazlarna birden fazla balants olabilir (kontrol ve gstergecihazlarna her iki utan balevrim devresinde olduu gibi).

Not 2 - ki veya daha fazla sayda kablo kontrol ve gsterge cihazlarnn iinde dorudan birbirine balisebunlar ayndevrenin parassaylr.

3.9 Hizmete almaTesis edilen sistemin belirtilen artlara uygun olduunu dorulama prosesi.

3.10 Hizmete alma mhendisiHizmete alma prosesini yrten kii.

3.11 Yeterlilie sahip kiiYaplan ile ilgili olarak, ii tatminkr bir ekilde ve hibir kiiyi tehlikeye atmadan veya yaralanmasna sebepolmadan tamamlamak iin gerekli bilgi, beceri ve tecrbeye sahip olan kii.

3.12 BileenEN 54-13te Tip I veya Tip II bileen olarak tarif edilmiolan cihaz.

3.13 TasarmcMadde 6da aklanan iin sorumluluunu alan kii veya kurulu.

3.14 YanlalarmYangn dndaki sebeplerden dolaymeydana gelen alarm.

Not Yanlalarmlarla ilgili bilgiler Ek Bde verilmitir.

5/21/2018 TS5414

9/59


3

3.15 ArzaSistemin doru almasntehlikeye atan ve sistemde meydana gelen bozukluk.

3.16 Arza sinyaliArzann meydana geldiini gstermesi amalanan sinyal.

3.17 Arza ikaznsanlarn alglayabilecei arza sinyali.

3.18 YangnCana ve mala gelebilecek tehlikelerin nlenmesi iin aratrlmasve/veya dzeltici ilem yaplmasgerekenpiroliz veya yanma.

3.19 Yangn alarmYangnn grme, iitme veya dokunma duyularile alglanmasnn salanmas.

3.20 Yangn alarmna reaksiyon stratejisiYangn alarmdurumunda takip edilmesi beklenen, nceden planlanmilemler.

3.21 Yangna mdahale sresiYangn alarmile eitimli itfaiye ekibinin gelii arasndaki sre.

3.22 Yangn blmesiSnr bileenlerinin ynetmelikler gereince belirli bir yangn direncine sahip olmasgereken blme.

3.23 Yangn sinyaliYangnn meydana geldiini belirtmesi amalanan sinyal.

3.24 Hiyerarik sistem

inde bir kontrol ve gsterge cihaznn ana kontrol ve gsterge cihazolarak tayin edildii ve ana kontrol vegsterge cihaznn aadaki ilemleri yapabildii ebeke sistemi:a) Alt kontrol ve gsterge cihazlarndan sinyal almak ve/veya sinyal gndermek,b) Alt kontrol ve gsterge cihazlarnn durumunu gstermek.

3.25 MuayeneSistemin, fonksiyonlarnn ve gstergelerinin nceden belirlenmi aralklarla insanlar tarafndan kontroledildii rutin prosesler.

3.26 MontajBir sistemin bileenlerinin ve elemanlarnn sabitlenmesi ve birbirine balanmas ii. Montaj bir veya dahafazla tarafa yaplabilir (Madde 8.2).

3.27 Tesis edilmisistemMontajve hizmete alma ilemi tamamlanmolan sistem.

3.28 MontajcMontaj ileminin tamamnn veya bir ksmnn sorumluluunu alan kii veya kurulu.

3.29 Entegre sisteminde yangn alglama ve alarm fonksiyonlarnn dier yangn dfonksiyonlarla entegre edildii sistem.

3.30 BakmTesis edilmisistemin verimli ekilde alabilmesi iin gerekli olan muayene, servis ve tamir ileri.

3.31 Mimik emasBinann yerleimi ile dorudan ilgili olan aktif gstergelere sahip bina ematik gsterimi.

5/21/2018 TS5414

10/59


4

3.32 Mill dokmanMill bir standard kuruluu tarafndan yaynlanan ve tesis edilmisistem iin tavsiyeler veya artlar belirten,ancak CEN lkelerinde genel uygulamasolmayan dokman.

3.33 ebeke sistemiinde eitli sayda kontrol ve gsterge cihaznn bulunduu ve birbiriyle bilgi alverii yapabildii yangnalglama ve yangn alarm sistemi.

3.34 n ikazAlglaycdan gelen sinyalin normal seviyeyi at fakat henz yangn seviyesine ulamad durumdaverilen ikaz.

3.35 AlcTesis edilmisistemin demeleri iin esas sorumluluu alan kii veya kurulu.

3.36 NitelikliYeterlilik iin gerekli mill, blgesel veya mahall artlarkarlayan.

3.37 Skunet hliTesis edilmisistemin ana g kaynandan beslendii fakat hibir yangn alarm, arza ikazveya devre ddurumu gstergesi olmaddurumu.

3.38 TamirTesis edilmisistemi verimli alma durumuna dndrmek iin yaplmasgereken rutin olmayan i.

3.39 Tekrarlama gsterge paneliKontrol ve gsterge cihazlarzerindeki gstergelerin bazsnveya tamamntekrarlayan panel.

3.40 Arama mesafesi

Yang

n

n konumunu grmek iin bir kiinin yang

n blgesi iinde gitmesi gereken uzakl

k.

3.41 ServisSistem zerinde dzenli aralklarla yaplan rutin ilemler (temizleme, hizalama, ayarlama ve deitirmedhil).

3.42 Yedekleme ykAna g kaynann arzalanmasdurumunda ve bunun dnda skunet hlinde sistemin ektii g.

3.43 TedarikiTesis edilmisistemin donanm ve/veya yazlmnn tamamnn veya bir ksmnn satn alndkurulu.

Not - Tesis edilmisistemin donan

m ve/veya yaz

l

m

n

n tamam

tek bir kurulutan al

nm

sa, bu kuruluasistem tedarikisi adverilir.

3.44 nc tarafMontajc, tedariki ve mteri dnda kalan kurum veya kurulu.

3.45 KullancYangn alglama ve alarm sisteminin iine monte edildii binann (veya bir blmnn) kontroln elindetutan kii veya kurulu.

3.46 DorulamaTesis edilmisistemin tarif edilmiartlarkarlad konusunda montajcnn ve yklenicinin mteriyi ikna

etmesi prosesi.

5/21/2018 TS5414

11/59


5

3.47 Blgeinde bir fonksiyonun dier alt blmlerden bamsz olarak yaplabildii, korunan sahalarn corafi altblm.

Not 1 Fonksiyon aadakilerden biri olabilir:- Yangnn meydana geldiinin gsterilmesi (alglama blgesi),

- Yangn alarmnn verilmesi (alarm blgesi).

Not 2 Farklfonksiyonlarn blgelerinin edeer olmasgerekmez.

3.48 Blge kartBir veya daha fazla mnferit blgeyi kapsayan portatif blge haritas.

3.49 Blge haritasBlgelerin corafi snrlarnve gerekiyorsa blgelere eriim yollarngsteren ema.

4 Genel

4.1 Klavuzun kullanlmasBu klavuz, yangn alglama ve yangn alarm sistemlerinin planlama, tasarm, montaj, hizmete alma, kullanmve bakmile ilgili tavsiyeleri salar. Bu ekliyle bu tavsiyeler mecburi deildir, fakat iyi sistemlerin temini vekullanm iin uygun bir temel salayacaklar kabul edilmektedir. Tavsiyeler mecburi olmad iin neyinyaplmasgerektiini belirten artlar yerine, neyin yaplmasnn tavsiye edildii beyanlarbelirtir.

Ayrca Madde A.4.1e baklmaldr.

4.2 Klavuzun formatKlavuzun meydana gelebilecek btn durumlar kapsayamayacaaikrdr. Bunun iin, btn ilgili taraflararasnda tartlmak ve mutabk kalnmak artyla tavsiyelerden sapma yaplmasmmkndr (Madde 5.2).

Bu klavuz tesis edilmisistemin tedarik ve kullanmnn ekil 1de gsterilen dzeni takip edecei varsaymile hazrlanmtr.

Tasarm prosesindeki ilk admn binann yangn alglama ve yangn alarm sistemine olan ihtiyacnndeerlendirilmesi olduu varsaylr (Madde 5). Bu deerlendirme, aadaki hususlarn dikkate alnmasnierebilir:

a) Binann tamamnn veya bir ksmnn korunaca,b) Tesis edilecek sistemin tipi,c) Sistemin dier yangndan korunma tedbirleriyle etkileimi.

kinci adm sistemin planlanmasve tasarmlanmasdr (Madde 6). Buna aadakiler dhil olabilir:

d) Dedektr tipinin seilmesi ve binann eitli ksmlarnda yer seimi yaplmas,e) Binann alglama ve/veya alarm blgelerine ayrlmas,f) Sistemin kontrolnn ve gstergelerinin dzenlenmesi,g) G kaynaklarnn temini.

nc adm tehizatn montajve ara balantlarnn yaplmasdr (Madde 7).

Drdnc adm sistemin hizmete alnmas ve doru altnn dorulanmasdr (Madde 8). Klavuzda ilkhizmete alma ileminin yklenici tarafndan yaplaca, bundan sonra alc veya vekili ile birliktedorulamann icra edilecei varsaylmtr. Baz sistemler iin nc taraf onay gereklidir. Bu klavuz,nc taraf onaygerekli olup olmadkonusunda tavsiyede bulunmaz, fakat bu ilemin nasl yaplmasgerektii konusunda tavsiye verir (Madde 9).

Sistem alcya devredildikten sonra tatminkr ekilde almas doru kullanm, bakm ve servise baldr(Madde 10, Madde 11).

5/21/2018 TS5414

12/59


6

ekil 1 -En uygun hle getirilmisistem akemas

Klavuz, ekil 1de verilen proseslerin her biri farklbir kurulu tarafndan yaplacakmgibi yazlmtr. Bukuruluun kendi uzmanlolmaldr, fakat nceki ilerden alnacak bilgilere de ihtiyacvardr. Bundan dolay,klavuz her safhada bir safhadan dierine tanacak olan personelin ve kurulularn nitelikleri, isorumluluuve dokmantasyon hakknda tavsiyeler vermektedir.

4.3 Emniyet artlarSistemin emniyeti ile ilgili olarak elektrik emniyeti gibi mill artlar veya Avrupa artlarolabilir;. Bu artlar buklavuzda ele alnmamtr.

4.4 YanlalarmlarYanl alarmlar binada yaplmakta olan ilemlerde pahalkesintilere ve gerek alarmlarn ihmal edilmesineyol aabilir. Yanl alarmlarn nlenmesi iin sistem tasarmclar, montajclar, kullanclar ve bina sahipleriazami dikkati gstermelidir. Yanlalarmlarn sebepleri ve nlenmesi hakkndaki klavuzluk bilgileri, Ek Bdeverilmitir.

4.5 Garantiler ve teminatlarMevzuatn gerektirdii garantilere ilave olarak, tesis edilmisistemin cihazlar genel olarak imalatlar veya

tedarikiler tarafndan garanti edilir. Tesis edilmi sistemin performans tedarik, tasarm veya montajdansorumlu olan kurululardan biri tarafndan garanti edilebilir.

Garantiler yazlolmalve en azndan aadakileri belirtmelidir:

a) Garantiyi yerine getirme sorumluluuna sahip olan kurulu,b) Garantinin balama tarih/tarihleri,c) Garanti sresi,d) Garanti sorumluluunun kapsam.

Mmkn olan durumlarda btn garantiler ayntarihte balamaldr.

4.6 Dokmantasyonin her safhasnn doru ekilde yapld o safhann sorumluluunu alan kii veya kuruluabelgelendirilmelidir. Model belgeler Ek Cde verilmitir.

5/21/2018 TS5414

13/59


7

4.7 SorumlulukTesis edilmisistemin planlanmas, tasarm, montajve ilk altrlmassorumluluu aka belirlenmeli vedokmante edilmelidir.

ou zaman szleme safhasnda bir kuruluun projenin tamamnn sorumluluunu almastercih edilir.

Madde 8.4e gre tesisin kullanmndan sorumlu olan kiiye verilmesi gereken kullanm ve rutin bakmtalimatlar ile deney ilemlerini kapsayan dokmantasyon iin sorumluluun belirlenmesine zel dikkat sarfedilmelidir.

Sistemin devredilmesinden sonra balang performansnn devam ile ilgili sorumluluk normal olaraksistemin kullanclarve/veya sahipleri tarafndan alnmaldr.

4.8 NiteliklerBu klavuzda atf yaplan herhangi bir ii yapan kiiler veya kurulular uygun yeterlilie, tecrbeye veniteliklere sahip olmaldr. Nitelikler iin mill artlar olabilir.

5 htiyalarn deerlendirilmesi

5.1 AmaYangn alglama ve yangn alarm sistemleri cann, maln veya her ikisinin korunmas amacyla tesisedilebilir.

5.2 DanmaTesis edilmisistem mevzuata tabi ise, yetkili makama danlmalve onlarn artlarbelirlenmelidir. Tesisedilecek sistemle ilgili artlar sistemin alcs tarafndan dier ilgili taraflara danldktan sonra tespitedilmelidir.

Not - Dier ilgili taraflar aadaki kurulularierebilir:- Sistem tedarikileri,- Sistem montajcs,- Korunan tesis iindeki dier yangndan korunma sistemlerinin tasarmclarve montajclar,

- Yangn riski sigortacs.

Bu artlar nc taraf onayna ihtiya olup olmadn belirtmelidir. Sistemin tasarm onay kuruluununartlarna balolacandan, bu kuruluun mmkn olan en erken safhada belirlenmesi ve artlarnn tespitedilmesi nemlidir.

Birden fazla kuruluun onaygerekli ise ve bu kurulularn tesis edilmisistem iin farklartlara sahip olmassz konusu ise, tesis edilmi sistem bu artlarn en sk olanna uygun olmaldr. ki kuruluun artlarnnbirbiriye uyumsuz olmasgibi beklenmeyen bir durumda, bu uygunsuzluk grme yoluyla zmlenmelidir.

Ele alnacak konular aadakileri kapsayabilir:

a) Yangn alglamada yeni gelimelerin kullanlmas (Madde 4.7),b) Yangn alarmna reaksiyon stratejisi (Madde 5.5),c) Onay kurulularnn farklartlar(Madde 9.2.3),d) Hiyerarik sistemlerin kullanlmas(Madde 16),e) Varsa, bu klavuzun tavsiyelerinden sapmalar (Madde 4.1),f) Arzalarn etkilerinin snrlandrlmas(Madde A.6.2.2.1),g) Alglama blgelerinin bykl (Madde A.6.3.2),h) artnamelerin kapsamnda olmayan rnlerin kullanma artlar,i) Kontrol ve gsterge cihazlarnn yer seimi (Madde A.6.7.1),j) Alarm yerinin tespitinde yardmcolan cihazlarn temini (Madde A.6.7.4),k) Bataryalardan salanmasgereken yedekleme sresi (Madde A.6.8.3),l) Yanlalarmlarn azaltlmasiin faaliyetle ilgili sistemlerin kullanlmas (Madde B.7).

5/21/2018 TS5414

14/59


8

5.3 Binann korunmasgereken blmleri

5.3.1 Koruma kapsamBinann korunacak blmleri ve tesis edilecek sistem tipleri yetkili makam veya sigorta irketi gibi bir nctarafa belirlenebilir. Sistemin kapsamnn nc tarafa belirtilmedii durumlarda veya daha kapsamlbirsistemin kurulmas istendiinde her alandaki riski deerlendirirken aadaki hususlarn dikkate alnmas

gerekir:a) Tutuma ihtimali,b) Yangnn balang odasnn iinde yaylma ihtimali,c) Yangnn balang odasnn dna yaylma ihtimali,d) Yangnn sonular(lm, yaralanma, mal kaybve evre hasardhil),e) Dier yangndan korunma tedbirlerinin varl.

5.3.2 Kapsamn tarifiKoruma kapsamaadaki gibi aklanabilir:a) Toplam koruma: Binann btn blmlerinin korunmas,b) Blme korumas: Bina iinde bir veya daha fazla sayda yangn blmesinin korunmas,c) Kayolu korumas: Kayollaryangn veya dumanla kapatlmadan nce bunlarn kullanlabilmesini

salamak zere kayollarnn korunmas,d) Mahall koruma: Bina iinde bulunan ve bir yangn blmesinin tamamnoluturmas gerekmeyen belli

bir cihazn veya fonksiyonun (kayollarhari) korunmas,e) Tehizat korumas: Belli bir cihazn veya tehizatn korunmas.

5.3.3 Toplam korumaToplam koruma sistemi, bu klavuzun zel olarak muaf tuttuklarnn dnda binann iindeki btn hacimlerikapsayan bir otomatik yangn alglama sistemidir.

5.3.4 Blme korumasBlme korumassistemi binann sadece belirli ksmlarn(genellikle en hassas alanlar) kapsayan birotomatik yangn alglama sistemidir.

Bir blme korumassisteminin snrlar, yangn blmesi snrlarolmaldr. Bu snrlar iindeki koruma toplamkoruma sistemininki ile aynolmaldr. Bir ksmi koruma sistemi kullanlacaksa, binann korunacak ksmlarMadde 5.6daki dokmantasyonda belirtilmelidir.

5.3.5 Kayolu korumasSadece ka yollarn koruyan bir sistemin insanlara, ka yollar duman ve s ile kapanmadan ncekamalariin zamannda yangn alarmvermesi amalanr. Bu tip sistemlerin yangnn kaynaolan odadabulunabilecek insanlarkorumasbeklenmemelidir. Bu sistem sadece yangnla dorudan ilgili olmayanlarabilgi vermek amacntar.

Genel olarak, ka yollarna monte edilen duman dedektrlerinin insanlara bu yollardan kamalar iinzamannda yangn alarm vermesi beklenir. Ancak, ka yollarna bitiik odalardaki baz yangndurumlarnda dumann yangndan dar aklklar vastasyla (kap atlaklar gibi) kaarken souduu ve

tavana monte edilmiolan dedektrler almadan nce bahizasnda ve altnda duman birikmesine sebepolduu grlmtr. Byle bir souma ihtimali varsa kayollarnn korunmas iin bitiik odalara yangnalglayclarn monte edilmesi gerekli olabilir.

5.3.6 Mahall korumaMahall koruma belirli fonksiyonlar, zel cihazlarve yksek riskli alanlarkorumak iin kullanlabilir.

Mahall koruma alannn tecrit edilmesi gerekmez, toplam koruma veya blme korumas iinde yer alabilir,fakat genel korumadan daha yksek bir koruma seviyesine sahip olabilir. Mahall koruma kendi banakorunan alan iinde balayan yangnlara kar iyi koruma salayabilir, fakat bu alann dnda balayanyangnlar iin koruma etkisi ok azdr veya hi yoktur.

5/21/2018 TS5414

15/59


9

5.3.7 Tehizat korumasTehizat korumas belirli tehizatn iinde balayan yangnlara kar koruma salar. Tehizat korumassalayan dedektrler ounlukla tehizat mahfazasnn iine yerletirilir ve bylece genel koruma amaldedektrlerden daha nce yangn alglayabilir. Mahall korumada olduu gibi, tehizat korumas kendibana korunan alan iinde balayan yangnlara kar iyi koruma salayabilir, fakat bu alann dndabalayan yangnlar iin koruma etkisi ok azdr veya hi yoktur.

5.3.8 Korunmasgerekmeyen alanlarzel artlar yoksa, bazalanlar yangndan korunma gerektirmeyecek kadar dk yangn riskine sahipalanlar olarak deerlendirilebilir (Madde A.5.3.8).

5.4 tfaiyenin mdahalesi

5.4.1 letiimtfaiye ile iletiim metotlarotomatik veya elle (telefonla) olabilir. Otomatik iletiim metotlar dorudan veyainsanlbir istasyon vastasyla itfaiyeye balantsalayabilir.zin verilen iletiim metotlarmill mevzuat ile snrlandrlabilir.

5.4.2 Mdahale sresiYangnn alglanmas ile eitimli itfaiyecilerin olay yerine gelmesi arasndaki muhtemel gecikme sresideerlendirilmelidir. Bu srenin fazla uzun olmas ihtimali varsa, otomatik yangn sndrme gibi alternatifmetotlarn kullanlmasdnlmelidir.

5.5 Yangn alarmna tepki stratejisiYangn alglama ve yangn alarm sisteminin tasarm, yangnn alglanmasndan sonra uygulanmasgerekenfaaliyetlere bal olabilir. Bunun iin, bu faaliyetlerin nceden planlanmas ve erken safhada tartlmasgereklidir (Madde 5.2).

Yangn alarmna reaksiyon stratejisinin planlanmasnda en azndan aadaki hususlar dikkate alnmalveMadde 5.6daki dokmantasyona dhil edilmelidir:

a) Yangn durumunda nasl bir tahliye dzeni beklenmektedir; bu dzen yangnn konumuna balmdr?b) Binann beklenen doluluk orannedir ve bu oran saate veya gne gre nasl deimektedir?c) tfaiyenin beklenen mdahale sresi ne kadardr?d) Organize yangnla mcadele veya tahliye dhil olmak zere, personelin grevleri ve sorumluluklar

nedir?e) Binada bulunanlara yangn durumu nasl haber verilmektedir?f) Yangnn yerinin belirtilmesi artlarnelerdir?g) Yukardaki e) ve f) bentlerine gre, bina alglama ve alarm blgelerine nasl ayrlmaldr?h) Byk ve birbirine bal binalarda (al-verimerkezleri gibi) hiyerarik sisteme ihtiya var mdr, oklu

kontrol istasyonlarkurulmal mdr? Kurulacaksa kontroln istasyonlar arasnda aktarlmas iin hangidzenlemelere gerek olacaktr?

i) tfaiye nasl arlmalve hangi bilgiler verilmelidir?j) tfaiye iin zel tesislere ihtiya var mdr?

k) Yanlalarmlarn etkilerini azaltmak iin zel tedbirlere ihtiya var mdr?l) Gece ile gndz veya i gn ile hafta sonu arasnda yangna reaksiyon stratejisi bakmndan fark

olmalmdr?m) Yardmc cihazlarn iletilmesi ve blgelere ayrlmas gibi dier aktif yangndan korunma tedbirleri ile

etkileim olmalmdr?n) Binann acil durum g kaynaklariin zel tedbirleri olmalmdr?o) Yanlalarm veya arza durumunda hangi ilemler yaplmaldr?p) Devre d brakma, ayrma veya tecrit iin zel artlar olmal mdr ve normal almaya geme

sorumluluu kime ait olmaldr?q) Yangnn alglanmasndan sonra sistemin (veya bir blmnn) belirli bir sre alr durumda kalmas

gerekli midir? (rnein alglamadan sonra alarm cihazlarnn on dakika daha sesli alarm vermesi gereklimidir?)

5.6 DokmantasyonBina iin yangn alarmna reaksiyon stratejisini ve tesis edilmi sistem iin genel artlar kapsayandokmanlar hazrlanmaldr. Bu dokmanlarda verilen ayrnt miktar tasarmlarn ortak bir temele greyaplmasna imkn vermelidir.

5/21/2018 TS5414

16/59


10

Uygulanabilen yerlerde dokmanlar aadakileri iermelidir:a) nc taraf onayve belgesi iin gerekli artlar,b) Binann tehlikeli alan oluturabilecek alanlarhakknda bilgi (Madde 14).

Not - Bazlkelerde sistem iin temin edilecek tehizatetkileyen mill artlar olabilir. Bu artlar, EN 54-2deki belirli seenekler veya belirli bir itfaiye paneli gibi hususlar hakknda olabilir. Bu gibi artlar bu

maddeye gre hazrlanacak dokmantasyona dhil edilmelidir.

5.7 SorumlulukMadde 5.6daki dokmantasyonun deerlendirilmesi ile tam ve doru olmas konusundaki sorumluluksistemin alcsna aittir.

5.8 NiteliklerMadde 5.6daki dokmantasyonun deerlendirmesini ve hazrlanmasn salayan kiiler gerekli ileriyapmak iin ihtiya duyulan teorik ve pratik bilgiye sahip olmaldr. Nitelikler ve tecrbe iin, mill artlarolabilir.

6 Planlama ve tasarm

6.1 Sisteme balcihazlar

6.1.1 BileenlerSistemde kullanlan cihazlar EN 54-3teki Tip I veya Tip II bileen artlarna uygun olmalveya Avrupa TeknikOnayplanna gre onaylanmaldr.

Not 1 - Burada atf yaplan Avrupa Teknik Onay Yap Mamulleri Direktifinin Blm IIInde aklananplandr.

Not 2 - Mill dokmanlar, bir yangn alglama ve alarm sistemine balanabilecek cihaz tipini ve saysnsnrlandrabilir.

6.2 Sistem tasarm

6.2.1 UyumlulukSisteme balanan btn cihazlarn EN 54-13e gre deerlendirilmesine veya deneyden geirilmesine dikkatedilmelidir. Cihazlarla birlikte verilen dokmantasyonda, sistem tasarm ve yerleimi ile ilgili kstlamalarauyulmaldr.

Not Temin edilen dokmantasyon, EN 54-13e gre yaplan deerlendirme ve deneylerde grlenkstlamalaryanstmaldr.

6.2.2 Arza etkileri

6.2.2.1 Arza etkilerinin snrlandrlmasSistemin tasarm, kablolardaki ve ara balantlardaki arzalarn etkilerinin snrlolmasnsalayacak ekildeolmaldr (Madde A.6.2.2.1).

6.2.2.2 Arza gstergeleriArza gstergeleri, EN 54-2 ve EN 54-4'e uygun olmaldr. Arzalarn gsterilmesiyle ilgili mill tavsiyelerolabilir.

6.2.3 Tehlikeli atmosferlerYangn alarm tehizatnyancgaz, toz veya buhardan dolaypatlama tehlikesi olan alanlara yerletirmekgerektiinde bu duruma uygun cihazlar kullanlmaldr. Tehlikeli atmosferlere sahip alanlarda zel kablolamakurallaruygulanr.

6.2.4 YanlalarmlarYanl alarmlar nlemek iin mmkn olan btn tedbirler alnmaldr. Yanl alarmlarn sebepleri venlenmesi ile ilgili klavuzluk bilgileri, Ek Bde verilmitir.

5/21/2018 TS5414

17/59


11

6.2.5 Dier yangndan korunma sistemleriDier yangndan korunma sistemlerine balantiin tavsiyeler Madde 13te verilmitir.

6.2.6 zel risklerzel risklere karkoruma salayan sistemler iin tavsiyeler, Madde 14te verilmitir.

6.3 Blgeler

6.3.1 GenelBinann alglama ve alarm blgelerine ayrlmas, yangn alarmna reaksiyon stratejisine uygun olmaldr(Madde 5.6ya gre hazrlanan dokmantasyona baklmaldr).

6.3.2 Alglama blgeleriBina, alglama blgelerine ayrlmal, bylece gsterge cihazlarnn verdii gstergelerden alarmn balangnoktashzla tespit edilebilmelidir. Alarm butonlarnn sinyallerini tanmak iin tedbir alnmal, bylece yanltcgstergeler nlenmelidir. Blgelere ayrma ileminde binann i yerleimi ve zel tehlikelerin varldikkatealnmaldr. Yangn alglama sisteminin dier yangndan korunma sistemlerini harekete geirmek iinkullanlddurumlarda blgelere ayrma ilemine zel olarak dikkat edilmelidir.

Madde A.6.3.2de alglama blgelerinin snrlarile ilgili kstlamalar verilmitir.

6.3.3 Alarm blgeleriBinann alarm blgelerine ayrlmas, verilecek alarm tipini ayrt etme ihtiyacna baldr. Her zaman btnbinada alarm sinyali verilecekse, blgelere ayrmaya gerek yoktur. Alarm blgelerine ayrma, yangnalarmna reaksiyon stratejisine uygun olmaldr.

6.4 Dedektrlerin ve alarm butonlarnn seilmesi

6.4.1 Dedektrler - GenelDedektr tipinin seimini etkileyen faktrler aada verilmitir::

a) Mevzuat artlar,b) Alanda bulunan malzemeler ve bunlarn yanma ekli,c) Alann konfigrasyonu (zellikle tavan ykseklii),d) Havalandrma ve stmann etkileri,e) ncelenen odalarn iindeki ortam artlar,f) Yanlalarm ihtimali.

Seilecek dedektrler genellikle iine yerletirilecekleri alann iindeki ortam artlarnda en erken uyaryverebilecek olanlar olmaldr. Btn uygulamalar iin en uygun durumda olan bir dedektr yoktur ve nihaiseim mnferit artlara baldr. Bazen farkltipteki dedektrlerin karmfaydalolabilir.

Yangn dedektrleri yangnn bir veya daha fazla zelliini duman, s, radyasyon (alev) ve dier yanma

rnlerini alglamak zere tasarmlanr. Her tip dedektr farkl yangn tiplerine kar deiik bir hzdareaksiyon gsterir. Genel olarak sdedektr en yavareaksiyonu verir, ancak ok hzlsoluturan ve okaz duman karan bir yangn, bir duman dedektrnden nce bir s dedektrn altrabilir. Yavaa veiten ie gelien yangnlarda (bir mukavvann yanmaya balamas gibi) genel olarak en nce dumandedektr alr. Bir svyangnnda en erken alglama, genel olarak bir alev dedektrnden gelir.

Nokta tipi s ve duman dedektrlerinin alglad yangn maddeleri yangndan dedektre konveksiyonlailetilir. Bu dedektrler maddeleri alevin etrafndan darya doru ynlendirmek iin bir tavann (veya benzerbir yzeyin) varlna ihtiya duyar. Bunun iin bu dedektrler ou binalarda kullanma uygundur, fakat binadkullanm iin genellikle uygun deildir.

Alev dedektrlerinin algladyaylma dz hatlar hlinde ilerler ve maddelerin darya doru ynlendirilmesiiin tavana ihtiya duymaz. Bu sebepten dolaysve duman dedektrlerinin kullanlmasnn uygun olmad

bina dnda ve ok yksek tavanlkapalmekanlarda alev dedektrlerinin kullanlmasuygundur.

5/21/2018 TS5414

18/59


12

CO, CO2, NH3gibi bazgazlar her yangnda ortaya kar. Gaz dedektrleri bu gazlaralglayabilir ve bunlarnvarln yangn olarak yorumlar. Bunlar yeni tip dedektrler olduu iin kullanmlar hakknda ok fazlatecrbe birikimi yoktur.

ki veya daha fazla sayda dedektr tipinin (duman/s veya duman/s/alev) birletirilmesi ve her bir tipinsinyalinin matematiksel yntemlerle hesaplanmassuretiyle ok alglamaldedektrler elde edilir. Bylece,

en azndan teorik olarak gerek alarmlarla istenmeyen alarmlar daha iyi ayrt edilebilir.

6.4.2 Duman dedektrleriyonizasyon odasve optik duman dedektrlerinin her ikisi genel kullanm iin yeterli tepki aralna sahiptir.Ancak, her tipin uygun olduu ve olmadbelirli riskleri tar.

yonizasyon odas duman dedektrlerinin hzla alevlenen yangnlarda grlen, iinde kk paracklarbulunan dumana kar zel hassasiyeti vardr, fakat iten ie yanan malzemelerden kan optik olarakyoun, fakat iinde daha byk paracklar olan dumana karhassasiyeti azdr. Salan k prensibine grealan duman dedektrleri optik olarak youn dumanda bulunan daha byk, optik olarak aktif parac klarakarhassastr, fakat temiz yanan yangnlardaki kk paracklara karhassasiyeti azdr. Bazmalzemeler(PVC gibi) ar stldveya iten ie yandzaman optik duman dedektrlerinin zellikle hassas olduu,esas olarak byk paracklar ieren duman karr.

Hava ekmeli duman dedektrleri korunan alann atmosferinden numune alarak bunu korunan alannuzanda olabilen bir alglaycya gtren bir boru sistemi kullanr. Bir numune alma tp birka tane numunealma deliine sahiptir ve alglaycdaki duman younluu numune alma borusunun btn deliklerindekiduman younluunun ortalamasdr. Hava ekmeli duman dedektrleri genellikle elektronik cihazlarnkorunmasnda kullanlr.

Huzme dedektrleri genellikle bir k huzmesinin engellenmesini hisseder ve bunun iin huzme boyuncaolan duman younluunun ortalama deerine karhassastr. Bunlar, zellikle dumann alglamadan ncegeni bir alana yayld yerlerde kullanm iin uygundur ve yksek tavanlarn altnda kullanlmasna izinverilen tek duman dedektr tipi olabilir (izelge A.1).

Genellikle duman dedektrleri sdedektrlerinden ok daha hzltepki verir, fakat doru tesis edilmedikleri

takdirde yanlalarm verme ihtimalleri daha yksektir.

Duman dedektrleri temiz yanan svlardan (alkol gibi) kan maddeleri tespit edemez. Yangnn bu gibimalzemelerle snrl olmas ve dier malzemeleri iermemesi bekleniyorsa bu alanda s veya alevdedektrleri kullanlmaldr.

Duman dedektrlerini altrabilecek duman, toz vb. karan retim prosesleri veya dier prosesler varsa,farklbir dedektr tipi (sveya alev gibi) kullanlmaldr.

6.4.3 IsdedektrleriIsdedektrleri genellikle mevcut dedektrlerin en az hassas olanlarolarak bilinir. Basit bir klavuzluk bilgisiolarak, s dedektrlerinin yangn alevleri yangnn taban ile tavan arasndaki mesafenin te birineulatnda altsylenebilir.

Ykselme hzelemanolan sdedektrleri, ortam scaklklarnn dk olduu veya yavadeitii yerleriin uygundur. Ortam scaklklarnn ksa sreler iinde hzl deitii yerler iin sabit scaklk dedektrleridaha uygundur.

Genel olarak, sdedektrleri dier tiplere gre kt evre artlarna kardaha fazla dayankldr.

6.4.4 Alev dedektrleriAlev dedektrleri yangnlardan gelen radyasyonu alglar. Mor tesi ma, kzl tesi ma veya ikisininkombinasyonu kullanlabilir. ou alevlenen malzemeden yaylan radyasyon herhangi bir alev dedektrtarafndan alglanabilecek kadar geni bantldr. Ancak, baz malzemeler iin (inorganik malzemeler gibi)dalga boyu spektrumunun belirli ksmlarna tepki veren alev dedektrlerinin seilmesi gerekebilir.

Alev dedektrleri alevli yangna, s ve duman dedektrlerinden daha hzl tepki verir. ten ie yananyangnlar alglayamamalarndan dolay, alev dedektrleri genel maksat dedektrleri olarakdnlmemelidir.

5/21/2018 TS5414

19/59


13

Radyasyon tipi iletimden dolay, alev dedektrlerinin tavana monte edilmesi gerekmez.

Alev dedektrleri byk depolar ve kereste sahalargibi geniak alanlarn ve alevli yangnn ksa sredeyaylabilecei yancmadde ihtiva eden pompalar, vanalar ve boru hatlargibi kritik alanlarn ve paneller veyalboyalar gibi diey konumlu ince alanlarn genel gzetiminde kullanm iin zellikle uygundur.

Alev dedektrleri sadece korunan alanla dorudan ak grhattolan yerlerde kullanlmaldr.eitli maddelerden gei zellikleri bakmndan mor tesi radyasyon ile kzl tesi radyasyon birbirindenfarkldr. Yangn alglama iin kullanlan mor tesi radyasyonu dalga boyu aralklarpetrol, ya, ou yaygncam eitleri ve birok duman eidi tarafndan absorbe edilebilir. Kzl tesi ma iseok daha az etkilenir.

Petrol, yave toz birikimine kartedbir alnmaldr.

Alevler belirmeden nce ok miktarda duman olumashlinde yangnda oluan mor tesi ma, dedektreulaamayabilir. Mor tesi dedektrler malzemelerin iten ie yanmasbeklenen yerlerde kullanlmalve diertip dedektrlerle yedeklenmelidir.

malat proseslerinin ve dier proseslerin radyasyon oluturduu yerlerde, alev dedektrlerininkullanlmasnda dikkatli olunmaldr.

Alev dedektrlerinin gne na maruz kalabilecei yerlerdei gne masn alglamayan tiptededektrler kullanlmaldr.

6.4.5 Alarm butonlarBtn tesisteki alarm butonlarnormal olarak ayn alma metoduna sahip olmal ve tercihen ayn tipteolmaldr. alma tipi hakknda mill kurallar olabilir. Yangn sinyali amal alarm butonlarnn bakamaksatlarla kullanlanlardan aka ayrt edilmesine dikkat edilmelidir.

6.5 Dedektrlerin ve alarm butonlarnn yer seimi ve aralklar

6.5.1 Genel

Otomatik yang

n dedektrleri, korunan alan iindeki herhangi bir yang

ndan

kanlar

n seyreltilmeden,zayflatlmadan ve gecikmeden dedektrlere ulaabilecei yerlere monte edilmelidir. Dedektrlerin yangnnbalayp yaylabilecei sakl yerlere de monte edilmesine dikkat edilmelidir. Bu gibi yerler demelerinaltnda veya asma tavanlarn stnde olabilir.

Alarm butonlar yangn tespit eden herhangi bir kii tarafndan kolaylkla ve hzla kullanlabilecek yerleretaklmaldr.

malatverilerinde verilen zel talimatlara dikkat edilmelidir.

Bakm amacyla eriim dikkate alnmaldr.

Yer seimi ve aralklar ile ilgili kstlamalar, Madde A.6.5.1de verilmitir.

Mill dokmanlarda veya Ek Ada klavuzluk bilgisi verilmemise dedektrler imalatnn tavsiyelerine grekullanlmaldr.

6.5.2 Isve duman dedektrleriHer dedektrn kapsama alan snrl olmaldr. Snrlamada dikkate alnacak faktrlerden bazlaraadakiler olabilir:a) Korunan alan,b) Gzetlenen alandaki herhangi bir nokta ile en yakn dedektr arasndaki uzaklk,c) Duvarlarn yaknl,d) Tavann ykseklii ve konfigrasyonu,e) Havalandrma ile oluan hava hareketi,f) Yangn ktlarnn konvektif hareketine engel olan nesneler.

Optik duman dedektrlerinin huzmelerinin engellenmemesine zel olarak dikkat gsterilmelidir.

Ayrca Madde A.6.5.2ye baklmaldr.

5/21/2018 TS5414

20/59


14

6.5.3 Alev dedektrleriHer dedektrn kapsama alan snrl olmaldr. Snrlamada dikkate alnacak faktrlerden bazlaraadakiler olabilir:a) Gzetlenen alandaki herhangi bir nokta ile en yakn dedektr arasndaki grhatt,b) Radyasyon engelleri,c) Giriim yapan radyasyon kaynaklar.

Alev ve radyasyon dedektrleri korunan alann iyi gzetlenmesine imkn verecek ekilde yerletirilmelidir.

6.5.4 Alarm butonlarAlarm butonlarkayollarzerine, kamerdivenlerinin alan btn kaplarna (i ve d) ve ak havayaalan btn klara konulmaldr. zel tehlike arzeden yerlerin yaknna da konulabilir. Alarm butonlarnnyer seiminde zrl insanlarn hareket etmesi beklenen yerlere zel dikkat sarf edilmesi gerekebilir.

Alarm butonlaraka grlebilmeli, tannabilmeli ve kolayca eriilebilir olmaldr.

Ayrca Madde A.6.5.4e baklmaldr.

6.5.5 Kimlik tanmaKontrol ve gsterge tehizat alarmn verildii dedektr veya alarm butonunu mnferit olarak tanyabilmezelliine sahip olabilir. Bu durumda, kontrol ve gsterge tehizat gstergesinin ilgili dedektr ileilikilendirilmesini salayacak bir metot temin edilmelidir.

Ayrca Madde A.6.5.5e baklmaldr.

6.6 Alarm sistemleri ve cihazlar

6.6.1 GenelBinada bulunan insanlara alarmn bildirilme usul,yangn alarmna reaksiyon stratejisi ile uyumlu olmaldr.

Bazdurumlarda yangn ilemi nce binada gerekli tedbirlerin sorumluluunu alacak eitimli personele alarmverilmesini gerektirebilir. Bu gibi durumlarda genel yangn alarmnn derhal verilmesi gerekmez, fakat genel

alarm vermek iin bir kolaylk salanmaldr. Eitimsiz personelin (halk) almas beklenen alarmlar enazndan ses cihazlaryla verilmelidir. Bunlar, alarm cihazlar veya insan sesi alarm sistemleri (anonssistemleri gibi) olabilir.

Bu sistem ayn anda birden fazla mikrofon, konuma modl veya mesaj retecinin yaynlanmasnengelleyecek ekilde tasarmlanmaldr.

Ses sinyallerinin etkisiz olacayerlerde (fon grltsnn yksek olduu yerler), binada bulunanlarn sarolduu veya kulak koruyucusu kullanmalarnn beklendii yerlerde ses sinyallerine ilave olarak grnrve/veya dokunulur sinyaller kullanlmaldr.

6.6.2 Ses sinyalleriSes seviyesi, yangn alarm sinyalinin ortam grltsnn zerinde derhal duyulmasnsalamaldr.

Yangn alarmamacyla kullanlan ses binann her yerinde aynolmaldr. Alarm cihazlarnn yerleimi ile ilgilikstlamalar, elde edilmesi gereken ses seviyeleri ve ses mesajlarnn ekilleri, Madde A.6.6.2de verilmitir.

6.6.3 Grnr yangn alarm cihazlarGrnr yangn alarm cihazlar sadece sesli alarm cihazlarna ek olarak kullanlmal, tek banakullanlmamaldr. Grnr yangn alarmlaraka grlebilir olmalve tesiste kullanlan dier sinyallerdenayrt edilebilmelidir.

6.7 Kontrol ve gsterge

6.7.1 Kontrol ve gsterge tehizatnn yeri

Kontrol ve gsterge tehizatnn yeri aadaki hususlar salanacak ekilde seilmelidir:a) Gstergeler ve kontroller itfaiye personelinin ve binada bulunan sorumlu kiilerin kolayca eriebilecei

yerlerde olmaldr.b) Aydnlatma etiketlerin ve grnr iaretlerin kolaylkla grlmesine ve okunmasna imkn vermelidir.

5/21/2018 TS5414

21/59


15

c) Fon grlts seviyesi sesli uyarlarn duyulmasnengellememelidir.d) Ortam temiz ve kuru olmaldr.e) Tehizata mekanik risk dk olmaldr.f) Yangn riski dk olmal, seilen yer sistemdeki en az bir dedektrn kapsama alannda olmaldr.

Kontrol ve gsterge tehizatbirden fazla kabin iinde ise;

g) her kabinin yeri yukardaki a) ila f) klarndaki artlarkarlamal,h) kabinler arasndaki ara balantlar yangna ve mekanik hasara karuygun ekilde korunmal, (Madde6.11.2, Madde 6.11.3),

i) arza izleme tertibatkabinler arasndaki ara balantlar kapsamaldr.

Kontrol ve gsterge tehizattercihen srekli insan bulunan bir alanda olmaldr.

Uygulamaya ynelik sebeplerden dolaykontrol ve gsterge tehizatnn yukarda d), e) ve f) klarndakitavsiyelere uygun olarak yerletirilmesi mmkn olmazsa, tehizatkorumak iin zel tedbirler alnmaldr.

6.7.2 Tekrarlama gstergeleriKontrol ve gsterge tehizatnn itfaiye giriinin uzanda olduu, birden fazla itfaiye giriinin bulunduuveya kontrol ve gsterge tehizatnn srekli insan bulunan yerlerde olmad durumlarda tekrarlama

gsterge panelleri gerekli olabilir. Tekrarlama gsterge panelleri Madde 6.7.1 a) ila f) klarndaki artlarauygun yerlere konulmaldr. Binann itfaiye giriine yanp snen iaret gibi grnr gstergelerkonulabilir.

6.7.3 Tekrarlama kontrolleriBirden fazla kontrol paneli salanarak birden fazla yerden kontrol imknnn temin edildii yerlerde, birbiriyleelien ilemlerin yaplmasnnleyecek tedbirler alnmaldr.

6.7.4 Alarm yeri tespit yardmclarKontrol ve gsterge tehizatnn gstergelerini hzla, kolaylkla ve karkla meydan vermeden alarm verendedektrn veya alarm butonunun corafi konumu ile ilikilendirmek mmkn olmaldr. Alglama blgesineilave olarak en azndan aadakilerden biri salanmaldr:

a) Alglama blgesi kartlar,b) Alglama blgesi haritalar,c) Mimik emalar,d) Uzak gsterge lambalar,e) Adreslenebilir noktalarolan kontrol ve gsterge tehizat(KGT) .

6.7.5 tfaiye panosuBazlkelerde itfaiyenin kullanmiin standardize edilmibir pano gerekir. tfaiye panosu iin gerekli artlar,mill dokmanlarda verilmitir.

6.8 G kaynaklar

6.8.1 G kaynatehizatG kaynatehizatnn k, sistemin azami talebini karlamaya yetmelidir.

6.8.2 Ana g kaynaGenel olarak, sistemin ana g kayna ehir elektrik ebekesi olmaldr. Gvenilirlii en az ehirebekesininki kadar olan zel jeneratrler kullanlabilir. ehir ebekesi olmayan yerlerde de zel jeneratrlerkullanlabilir.

Yangn alglama sisteminin ana g kayna, binaya girinoktasna mmkn olan en yakn yerde izole edicizel bir koruyucu cihaz ile donatlmaldr.

Ana g kaynandan yetkisiz ayrma ilemlerini nlemek iin tedbir (etiketleme, eriimin kstlanmasgibi)alnmaldr.

Birden fazla g kaynann kullanlddurumlarda, btn cihazlarn g kaynaklarbu tavsiyelere uygunolmaldr.

5/21/2018 TS5414

22/59


16

6.8.3 Yedek g kaynaAna g kaynann devre d olmas hlinde, yedek bir bataryadan g salanmaldr. Bu bataryannkapasitesi ana g kaynandan beklenen btn kesintiler sresince sistemi beslemeye veya dier dzelticiilemlerin yaplmasna yetmelidir. Bazdurumlarda yedek jeneratrlerden veya kesintisiz g kaynaklarndanda g alnabilir. Bu durumlarda yedek bataryann kapasitesi azaltlabilir, ancak her zaman bu ie tahsisli birbatarya mevcut olmaldr.

Yedek jeneratrlerin kullanlddurumlarda, yakt bitmeden nce yakt ikmali yaplmassalanmaldr.

Madde A.6.8.3te aadakiler hakknda kstlamalar verilmektedir:a) Gerekli yedekleme sresi,b) Gerekli yedekleme ykn ve alarm ykn beslemek iin yedek bataryann kapasitesi,c) zin verilen yedek g kaynatipleri.

6.9 Yangn alarmalma istasyonuna giden sinyallerBir yangn alglama ve alarm sisteminden azami verimi alabilmek iin alarm sinyalleri en az gecikme ileitfaiyeye iletilmelidir. Bunun en iyi yolu tercihen dorudan itfaiyeye balotomatik bir balantnn kullanlmasveya insan kontrolndeki bir uzak merkez vastasyla iletilmesidir. nsan kontrolndeki bir uzak merkezinkullanlmasdurumunda, bu yerin mill standardlara uygun olmasgerekir.

Tesiste srekli personel bulunuyorsa itfaiyenin nceden belirtmiolduu bir numaraya veya mill acil durumnumarasna telefon edilebilir. tfaiyeye telefon ederken gecikme yaanmamas iin, binada yeterli saydatelefon olmasna dikkat edilmelidir.

Otomatik sinyalleme kullanlsa bile yangn esnasnda tesiste personel varsa alarm telefonla teyit edilmelidir.

Otomatik balantlar tercihen izlenmeli, bylece balant hatt zerinde olabilecek arzalar ya uzakistasyonda veya kontrol ve gsterge tehizatnda gsterilmelidir. nsan kontrolndeki uzak merkezin kabuletmesi hlinde en azndan genel yangn ve arza sinyalleri iletilmeli ve iletim arzalar zerindednlmelidir.

6.10 Dier cihazlar ve sistemlerAna ama olan alglama ve alarma ilave olarak sistemden gelen sinyaller aadaki gibi yardmccihazlardorudan veya dolaylolarak tetiklemek iin kullanlabilir:a) Yangn sndrme tehizat,b) Duman veya yangn kaplar,c) Duman havalandrma tehizat,d) Duman veya yangn damperleri,e) Havalandrmann kapatlmas,f) Asansr kontrol,g) Emniyet kaplar.

Bir yardmccihazn almasveya arzalanmasyangn alglama sisteminin almasn tehlikeye atmamalveya dier yardmccihazlara sinyal vermesini engellememelidir.

Yardmccihazlarn balanmasyla ilgili mill artlar olabilir.

6.11 Kablolar ve ara balantlar

6.11.1 Kablo tipleriKablolar tehizat imalatsnn veya tedarikisinin belirttii artlara uygun olmaldr.

Akm tama kapasitesine ve veri sinyallerinin zayflamasna zel dikkat sarf edilmelidir. Kablo tipleri vebunlarn montajile ilgili mill dokmanlardaki tavsiyelere uyulmaldr.

6.11.2 Yangna karkorumaMmkn olan yerlerde kablolar yangn riski dk olan alanlardan geirilmelidir. Kablolarn baka yerlerdengeirilmesi gerekiyorsa ve bu kablolarda meydana gelebilecek arzalar aadakileri engelleyebiliyorsa yayangna kardayanklkablolar kullanlmalveya kablolar yangna karkorunmaldr:

5/21/2018 TS5414

23/59


17

a) Bir alglama sinyalinin kontrol ve gsterge tehizattarafndan alnmas,b) Alarm cihazlarnn almas,c) Yangn alglama sisteminden gelen sinyallerin yangndan korunma tehizatnn kontrol tarafndan

alnmas,d) Yangn alglama sisteminden gelen sinyallerin yangn alarmynlendirme tehizattarafndan alnmas.

Madde A.6.11.2de kablolarn yangna karkorunmasile ilgili tavsiyeler verilmitir.6.11.3 Mekanik hasara karkorumaKablolar yeterli ekilde korunmaldr.

Kablolar uygun korumaya sahip yerlere (kablo tepsileri, demetleme, kablo kanallargibi) monte edilmelidir.Alternatif olarak kablo bulunduu yere uygun dayanklla sahip olmal veya ilave mekanik takviyeyaplmaldr.

Not - evrim durumunda bal devrelerin kullanlmas hlinde tek bir olayn her iki tarafa da hasarvermesinin (rnein bir tatn arpma ile her iki kabloya hasar vermesi gibi) etkileri dikkatealnmaldr.

Bu gibi hasarlara karzayflk varsa ya mekanik takviye yaplmalveya aynanda hasar grmeyecek ekilde

evrimin kenarlarbirbirinden uzaklatrlmaldr.

6.12 Elektromanyetik giriime karkorumaHasar ve yanl alarmlar nlemek iin tehizat (kablolar dhil) yksek seviyede (cihazn deneydengeirildii seviyelerden yksek) elektromanyetik giriim olabilecek yerlere yerletirilmemelidir. Bununsalanamamashlinde, yeterli elektromanyetik koruma salanmaldr.

6.13 DokmantasyonTasarmc, montajcnn montaj tatminkr ekilde yapmasna imkn verecek dokmantasyonu teminetmelidir. Asgari olarak, buna amalanan tipte yerleim emalar, btn cihazlarn yerleri ve bunlarn arabalantlarngsteren emalar dhil olmaldr. Tasarmcbir tasarm belgesini hazrlamalve imzalamaldr.Model belge Ek Cde verilmitir. Balang dokmantasyonundan sonra tadilat yaplm ise bu tadilatlar ve

varsa yeni dokmantasyon benzer ekilde belgelendirilmelidir (Madde 7.1).

6.14 SorumlulukMadde 6.13teki dokmantasyonun planlanmasve tasarmile tam ve doru olmaskonusundaki sorumlulukMadde 4.7de olduu gibi aka tarif edilmelidir.

6.15 NiteliklerMadde 6.13teki dokmantasyonun tasarmn ve hazrlanmasn yapan kiiler gerekli ileri yapmak iinihtiya duyulan teorik ve pratik bilgiye sahip olmaldr.

7 Montaj

7.1 GenelSistem, Madde 6.13e gre hazrlanan dokmantasyona gre monte edilmelidir. Herhangi bir sebeptendolay Madde 6ya gre hazrlanm olan tasarm, montaj safhasnda uygun grlmezse, gerekli grlendeiiklikler zerinde ve tasarm belgesi dhil olmak zere dokmantasyon zerinde yaplmas gerekendeiiklikler iin tasarmcile anlama salanmaldr.

7.2 Tehizatn yer seimi ve yerletirilmesi

7.2.1 Yer seimiTehizatn konumu, dokmantasyona gre kontrol edilmelidir. Farkllklar danma yoluyla giderilmelidir.

7.2.2 Tehlikeli alanlar

Bina kullan

ld

nda mevcut olabilecek zel tehlikeler tehizat

n yer seiminde dikkate al

nmal

d

r. Potansiyelolarak patlaycatmosfer bulunabilecek yerler iin mill dokmanlara uyulmaldr.

5/21/2018 TS5414

24/59


18

7.3 Kablo montaj

7.3.1 GenelGenel olarak kablolar mill kurallara gre monte edilmelidir. zel durumlarda Madde 6.11 ve Madde6.12deki tavsiyelere uyulmaldr.

7.3.2 Kablo kanallarve demetlemeKondviler ve kablo kanallar kullanlyorsa bunlarn boyutlar ilgili kablolarn sokulmasn ve karlmasnkolaylatracak ekilde olmaldr. karlabilen veya menteeli kapaklarla eriim salanmaldr.

7.3.3 Kablo gzerghBir yangn alglama ve yangn alarm sistemi iin g veya sinyal tayan kablolarn gzergh sistemzerinde olumsuz etkileri nleyecek ekilde dzenlenmelidir. Aadaki hususlarn dikkate alnmasgerekir:

a) Doru almaynleyebilecek elektromanyetik giriim,b) Yangndan hasar grme ihtimali,c) Mekanik hasar ihtimali, sistem kablolarile dier kablolar arasnda ksa devreye yol aabilecek hasarlar

dhil,

d) Sistemler zerinde bak

m al

mas

ndan kaynaklanan hasar.Gerektiinde yangn alglama ve alarm sistemi kablolar dier kablolardan yaltkan veya toprakl iletkenblmelerle ayrlabilir veya yeterli bir uzakla yerletirilebilir.

Ayrma ile ilgili tavsiyeler Madde A.7.3.3te verilmitir.

Sistemin btn kablolar ve metal paralar yldrmdan korunma sisteminin paras olan metalmalzemelerden iyice ayrlmaldr. Yldrmdan korunma tedbirleri mill dokmanlara uygun olmaldr.

7.3.4 Yangnn yaylmasna kartedbirlerKablolarn bir yangn blmesinin duvarn, demesini veya tavanndelip getii durumlarda, geiyaplanbileenin yangna dayankllazalmayacak ekilde geiyeri yangndan tecrit edilmelidir.

7.3.5 Kablo ekleri ve sonlandrmalarTehizat kabinleri dnda olanlar hari, kablo eklerinden mmkn olduu kadar kanlmaldr. Kabloekinden kanmann mmkn olmad yerlerde dier tesisatlarla karkl nlemek zere yaplacak ek,uygun, eriilebilir ve tannabilir bir balantkutusunun ierisine alnmaldr. Ekleme ve sonlandrma metotlargvenilirlikte ve yangna dayankllkta eksiz kabloya gre azalmayasgariye indirecek ekilde seilmelidir.

7.4 RadyoaktiviteRadyoaktif madde ieren dedektrlerin tanmas, depolanmas ve kullanlmas mili mevzuatn artlarnatabidir.

7.5 Dokmantasyon

Bak

m ve kay

t amalar

bak

m

ndan eitli tehizat

n, balant

kutular

n

n vb. konumlar

n

gsteren izimlermontajc tarafndan alcya verilmelidir. Balant kutularnn ve datm mahfazalarnn kablo emalar daverilmelidir. Kaytlar kalcolmalve kullanma kolaylsalamaldr.

Montajc alcya bir montaj belgesi ve sistem kt vermelidir. Model belge ve sistem kt, Ek Cdeverilmitir.

7.6 SorumlulukTesis edilmi sistemin Madde 6.13 ve Madde 7.5teki dokmantasyona uygunluu ve sorumluluu montajbelgesini imzalayan kii veya kurulua aittir.

7.7 NiteliklerMontaj iini yapan kiiler veya kurulular uygun yeterlilie, tecrbeye ve ehliyete sahip olmaldr. Nitelikler vetecrbe iin mill artlar olabilir.

5/21/2018 TS5414

25/59


19

8 Hizmete alma ve dorulama

8.1 GenelHizmete alma ve dorulama, prosesinin amac tesis edilmi sistemin Madde 5.2de belirtilen ve Madde5.6da dokmante edilen artlara uygunluunun belirlenmesidir.

Not Bu prosese birden fazla kurulukatlabilir.

8.2 Hizmete almaHizmete alma mhendisi iin doru ekilde yaplmolduunu, kullanlmolan metotlarn, malzemelerin vebileenlerin bu klavuza uygun olduunu ve altrma talimatlarnn tesis edilmisistem iin doru olduunukontrol etmek zere gzle kapsamlbir muayene yapmaldr.

Hizmete alma mhendisi tesis edilmi olan sistemin doru altn denemeli, dorulamal ve zellikleaadaki hususlarkontrol etmelidir:a) Btn dedektrler ve alarm butonlarnn alt,b) Kontrol ve gsterge tehizatnn verdii bilgilerin doru olduu ve Madde 5.6da belirtilen artlara uygun

olduu,

c) Varsa, yangn alarm alma istasyonu veya arza ikaz alma istasyonuna giden balantlarn alt,mesajlarn doru ve ak olduu,

d) Alarm cihazlarnn bu klavuzda belirtildii gibi alt,e) Btn yardmccihazlarn harekete geirilebildii,f) Madde 7.5e gre gerekli olan btn dokmanlarn ve talimatlarn temin edildii.

8.3 DorulamaTesisin dorulamasna gemeden nce tesis edilmiolan sistemin normal ortam artlarndaki kararllngzlemek zere tahmini bir n alma sresi belirlenmelidir. Alglama ve alarm sisteminin dorulanmasvekabul normal olarak montajcnn teknik temsilcisi ile alc veya vekili tarafndan yaplr. nc tarafmuayenesi artvarsa Madde 9daki tavsiyelere uyulmaldr.

Kabul deneyi aadakilerden meydana gelir:a) Bu klavuzun gerektirdii dokmanlarn temin edildii,b) Gzle muayene ile yaplabilecek deerlendirmeler dhil olmak zere, sistemin artnameye uygun olarak

monte edildiinin gzle muayenesi,c) Sistemin doru almasnn fonksiyonel olarak denenmesi; yardmccihazlarla ve iletim ebekesi ile ara

yzler dhil, zerinde anlama salanan sayda alglama cihaznn altrlmassuretiyle yaplr.

8.4 DokmantasyonTesis edilmi olan sistemin kullanlmas, rutin kontrolleri ve deneyleri iin yeterli talimatlar tesislerinkullanmndan sorumlu kiiye verilmelidir. Rutin kontroller iin tavsiyeler Madde A.11.2de verilmitir. Hizmetealma mhendisi alcya imzalbir Hizmete Alma Belgesi vermelidir. Model belge Ek Cde verilmitir.

8.5 SorumlulukDorulama ilemi alcytatmin edecek ekilde tamamlandnda sistem resm olarak devredilmelidir. Devirtarihi, sistemin sorumluluunun alctarafndan stlenildii zamangsterir (Madde 10.1).

in tamamlanmasile alcnn bir Kabul Belgesinimzalamastavsiye edilir. Model belge Ek Cde verilmitir.

8.6 NiteliklerHizmete alma mhendisleri uygun yeterlilie, tecrbeye ve ehliyete sahip olmaldr. zel olarak, tesisedilmekte olan sistemin karakteristikleri ve bu klavuzdaki tavsiyeler hakknda bilgi sahibi olmaldr.

Hizmete alma mhendisinin nitelikleri iin mill artlar olabilir.

5/21/2018 TS5414

26/59


20

9 nc taraf onay

9.1 GenelTesis edilmi sistemin onay ounlukla ilk incelemeye dayal olur. Bununla birlikte sistemin dorukullanld, bakmnn yapld ve gerektiinde tadil edildiinin kontrol iin srekli periyodik muayeneleryaplr.

9.2 Yetkili makamlar ve dierleri tarafndan onay

9.2.1 Yetkili makamlareitli mill, blgesel ve mahall kurulularn farkl mevzuat artlarvardr. Genel olarak bu klavuza uygunolan ve nc taraflarca onaylanan sistemler yetkili makamlarn artlarn karlar, ancak yetkililer kendiincelemelerini yapmak isteyebilir.

9.2.2 Sigorta kurulularYangn sigortasyapan kurulularn artlarnda mill veya mahall farkllklar olabilir ve bunlar genellikle kendidokmanlarnda belirtilir. Bu artlar tesis edilmisistemin incelenmesinde sigorta kuruluunun dorudan yeralma ihtiyacolup olmadnbelirtir.

9.2.3 Birden fazla kurulutarafndan onayki onay kuruluunun artlarnn elimesi gibi beklenmeyen bir durumda uyumsuzluu gidermek zeremontajdan nce grmeler yaplmaldr (Madde 5.2).

9.3 Onay ilemleri

9.3.1 GenelMontaj yaplmakta olan sistemin muayeneye ve deneye tabi olduu eitli safhalarnn montajcyabildirilmesi onay kuruluunun sorumluluundadr. eitli sebeplerden dolay montaj tamamlanm sistemzerinde yaplmas mmkn olmayan muayene ve deneylere zel olarak dikkat edilmelidir. Montajsafhalarnn tamamlanma durumunun bildirilmesi montajcnn sorumluluundadr.

9.3.2 Muayene ve deneyMuayeneler onay kuruluu tarafndan veya onay kuruluunun kabul edecei baka bir kurulu tarafndanyaplabilir.

Tesis edilmiolan sistemin onaydan nce hangi oranda muayeneye ve deneye tabi tutulacaonay kuruluutarafndan belirtilmelidir.

9.3.3 almann denenmesiOnay iin gerekli deney programzerinde kullancve/veya tesis sahibi, montajcve onay kuruluu mutabkkalmaldr.

Yardmc sistemlere veya cihazlara sinyal gnderilmesini gerektiren deneylerde deney sinyallerininngrlmeyen veya hasara sebep olan ilemlere (yangn sndrcnn istenmeden boalmas gibi) yolamamasiin tedbir alnmaldr.

Onay kuruluu, nihai onay vermeden nce sistemin normal artlar altnda belli bir sre almasnisteyebilir.

9.3.4 zel deneyler (saha deneyi)Onay kuruluu sisteme veya binaya hasar verebilecek zel deneyler isterse meydana gelebilecek hasarnsorumluluu iin nceden anlama salanmaldr.

9.3.5 DokmantasyonOnay kuruluu tesis edilmisistem iin bir onay belgesi vermelidir. Bu belge planlamay, tasarm, montajve

monte edilen cihazlar kapsamaldr. Bu klavuzdan sapmalar zerinde anlama salanmsa belge busapmalar gstermelidir. Sistem ktnde bu belgeye atf yaplmaldr. Onay kuruluu onaynverilemeyeceine karar verirse sistemin eksiklikleri yazlolarak bildirilmelidir.

5/21/2018 TS5414

27/59


21

9.4 Onay kuruluunun periyodik muayenesi

9.4.1 GenelOnay kuruluu onaynn devam iin periyodik muayenelerin yaplmasn isteyebilir. Yaplacak deneyler vemuayeneler onay kuruluunun takdirine baldr.

9.4.2 DokmantasyonMuayene veya onay kuruluu onayn devamiin gereken dokmantasyonu belirtmelidir. Periyodik muayeneraporu yazlolarak verilmelidir. Muayene sistem ktne kaydedilmelidir.

Muayene sonucunda deiiklik yaplmasgerekirse bu durum kullancya ve/veya tesis sahibine yazlolarakbildirilmelidir. Bildirimde deiikliklerin tamamlanmas iin sre verilebilir ve tamamlandktan sonra yenidenmuayene hakksakltutulabilir.

Onay kuruluu sistemdeki eksikliklerden dolay onayn geri ekilmesine karar verirse, sistemin eksiklikleriyazlolarak bildirilmelidir.

9.5 Nitelikler

Muayene kuruluu sistemin muayenesini yapmak iin gerekli teorik ve pratik bilgiye sahip olmaldr.Muayeneyi yapan kiilerin nitelikleri ve tecrbesi ile ilgili mill artlara uyulmaldr.

10 Sistemin kullanlmas

10.1 SorumlulukBinann tesis edilmi sistemi barndran blmnn kontroln elinde tutan kii aadaki ilemlerinyaplmasndan sorumlu olacak bir veya daha fazla sayda kiiyi tayin etmelidir:

a) Sistemin bu klavuzun tavsiyelerine ve varsa onay kuruluunun artlarna uygunluunun balangtasalanmasve daha sonra srdrlmesi,

b) Sistemden kaynaklanan eitli alarmlar, ikazlar ve dier olaylar iin ilemlerin belirlenmesi,

c) Binada bulunanlar

n eitilmesi,d) Sistemin iyi alma durumunda tutulmas,e) Btn dedektrlerin etrafnda ve altnda en az 0,5 m aklk bulundurulmas,f) Yangn rnlerinin dedektrlere doru hareketine mani olacak engellerin olmamasnn salanmas,g) Alarm butonlarna eriimin engellenmemesi,h) Dedektrlerin kesme, kaynak yapma, testere ile kesme, sigara ime, stma, yemek piirme, egzoz

duman karma gibi eylerle harekete gemesini nlemek iin yeterli tedbirleri almak suretiyle yanlalarmlarn nlenmesi,

i) Binann kullanmnda veya konfigrasyonunda byk deiiklikler olmashlinde sistemin uygun ekildetadil edilmesi,

j) Bir sistem ktnn tutulmas ve sistemden kaynaklanan veya sistemi etkileyen btn olaylarn bukte kaydedilmesi,

k) Bakmn (Madde 11) uygun aralklarla yaplmasnn salanmas,

l) Arza, yangn veya sistemi olumsuz ynde etkileyebilecek dier olaylardan sonra sistemin uygun ekildebakmdan geirilmesinin salanmas.

Sorumlu kiilerin isimleri sistem ktne kaydedilmeli ve gncel tutulmaldr. Binann tesis edilmisistemibarndran blmnn kontroln elinde tutan kii, sorumlu kiileri tayin etmezse kontrol elinde tutan kiisorumlu kii olarak kabul edilir.

Bu ilemlerin tamam veya bir ksm szleme ile baka kurululara (montaj ve servis kuruluu gibi)devredilebilir. Bu klavuzda devredilen ilemlere ait sorumluluk paylamele alnmamtr.

10.2 DokmantasyonSistem kt yetkili kiilerin eriebilecei bir yerde (tercihen kontrol ve gsterge tehizatnn yaknnda)tutulmaldr. Bu kte tesis edilmisistemle ilgili btn olaylar kaydedilmelidir. Sistem kt iin tavsiye

edilen bir form ekil C.5te verilmitir.

5/21/2018 TS5414

28/59


22

11 Bakm

11.1 GenelSistemin doru almaya devamnn salanmasiin sistem dzenli olarak muayene edilmeli ve bakmdangeirilmelidir. Sistem tamamlandktan sonra iinde insan bulunup bulunmamasna baklmakszn bu i iin

gereken dzen derhal kurulmal

d

r.Genel olarak muayene, servis ve tamir iin kullancve/veya tesis sahibi ile imalat, tedariki veya dieryeterli kurulular arasnda bir dzenleme yaplmaldr. Bu dzenlemede tesislere giri iin irtibat kurmametodu ve bir arzadan sonra tehizatn yeniden iletmeye verilmesi gereken sre belirtilmelidir. Serviskuruluunun adve telefon numaraskontrol ve gsterge tehizatnda gze arpar ekilde gsterilmelidir.

11.2 Muayene ve servis

11.2.1 Bakm dzeniBir muayene ve bakm dzeni benimsenmelidir. Bu dzenin amac normal artlar altnda sistemin dorualmaya devam etmesidir. Uygun bir bakm dzeni Madde A.11.2.1de verilmitir.

Bataryalar, batarya imalatsnn tavsiyelerini amayan srede ekilde deitirilmelidir.

Deneylerden sonra btn cihazlarn uygun ekilde yerlerine konulmasna dikkat edilmelidir.

11.2.2 Rutin deneyler esnasnda yanlalarmlarn nlenmesiBakm ve servis ilemlerinin yanlyangn alarmlarna yol amasnn nlenmesi nemlidir. Deney esnasndainsanl bir uzak merkeze giden balant hattnn kullanlmas gerekiyorsa, deney yaplmadan nce bumerkeze haber verilmesi gerekir.

Deney esnasnda insanluzak merkeze giden iletim sinyalleri engelleniyorsa kontrol ve gsterge tehizatndabu durumla ilgili bir gsterge verilmelidir. Bu gsterge otomatik olarak verilmiyorsa, insanl uzak merkezegiden balanthattnn kullanlmadnbelirten bir uyargsterge paneline elle konulmaldr.

Not -EN 54-2ye uygun kontrol ve gsterge tehizatnn kendisine ait iletim engellendiinde otomatik olarakgrnr iaret vermesi gerekir. Fakat bu engelleme binann yangn alarm sisteminin dndanyaplyorsa (rnein yangn alarm ynlendirme tehizat [EN 54-1 Ek E] ile yangn alarm almaistasyonu [EN 54-1 Ek F] arasndaki balantyayrmak suretiyle) bu iareti veremeyebilir.

Sesli cihazlarn almasna sebep olabilecek sistem deneylerinden nce tesiste bulunanlara haberverilmelidir.

11.2.3 Rutin deneyler esnasnda istenmeyen almann nlenmesiBakm ve servis ilemlerinin yangndan korunma amal dier tehizatn istenmeden almasna yolamasnn nlenmesi nemlidir.

Yangndan korunma dier tehizata balanthattsalanmsa ve deneyin sz konusu tehizat denemeside amalanmamsa, ya balanthattveya tehizat deney esnasnda devre dbraklmaldr. Yangn alarmsisteminin yangn kaplarnve benzeri cihazlarotomatik olarak altrddurumlarda binada bulunanlarndeneyin etkilerinden haberdar edilmesine dikkat edilmelidir.

11.3 zel servisMadde 11.2de aklanan rutin bakm sistemin normal artlarda alr durumda tutulmasiindir. Ancak, zelilgi gerektiren ve servis kuruluunun tavsiyesinin alnmasgereken zel durumlar da olabilir.

Bu durumlar aadakileri ierebilir:a) Herhangi bir yangn (otomatik olarak alglansn veya alglanmasn),b) Anormal yanlalarm olaylar,c) Tesisin geniletilmesi, deitirilmesi ve dekore edilmesi,

d) Sistemin kapsama alanndaki kiilerin veya faaliyetin deimesi,e) Ortam grlt seviyesinin veya ses zayflatmasnn ses cihaz artlarn deitirecek derecede

deimesi,f) Sistemin hasar grmesi (derhal grlen arza olmasa dahi),

5/21/2018 TS5414

29/59


23

g) Yardmctehizatn deimesi,h) naat ileri tamamlanmadan ve bina tam olarak teslim edilmeden nce sistemin kullan lmas.

11.4 Tamir ve tadilatAadaki durumlardan herhangi birinin meydana gelmesi hlinde gerekli dzeltici ilemlerin yaplabilmesiiin kullancve/veya tesis sahibi derhal servis kuruluuna haber vermelidir:

a) Sistemde arza gstergesi olmas,b) Sistemin herhangi bir blmnn hasar grmesi,c) Tesisin yapsnda veya kullanclarnda deiiklik olmas,d) Korunan alandaki faaliyetlerde yangn riskini deitirebilecek deiiklikler olmas.

11.5 YedeklerSahada belli bir miktar yedek malzeme (normal olarak sahada tutulan alarm

Documents

TS5414