ODASI TRKSORUNLAR VE FlRSATLAR PANEL 12.12.2009 YAYlN NO: 2010-45 2010 Copyright Tm haklar Bu hi bir blm, yazann ve nceden izni mekanikolarak,fotokopiyoluyla veya herhangi bir Eserinblmleri veya sadece veyazel yazann ve belirtilmek suretiyle ISBN 978-9944-60-676-9 ISBN 978-9944-60-675-2 (Elektronik) ARI MERKEZi Tel:(212) 444 O 486 iin bilgi Bilgi ve Dkman Ynetimi Dokmantasyon Servisi'nden Tel Faks E-posta : (212) 4556329 : (212)512 06 41 : ito.yayin@ito.gov.tr : www.ito.org.tr tam metin ve cretsiz olarak internetten YAYINA HAZIRLIK, BASKI, MATBAACILIK Tel:(212)876 3868 1. OTURUM "Sorunlar ve KURALAY Ynetim Kurulu yesi--------------------------- _ -------------------------------- ---- ---- ---- ------ 7-69 1.Oturum Esin KKTEPEPlNAR Sinema ---------------- ---------------- -------------------------------------------------------------- ------------ __ --9 Mahmut ZDEN 27 No'lu Bilgi ve Hizmetleri Komitesi 10 Mehmet ALTIO KLAR Film --------------------------------------- -------------------------------------------------------------------- 12-36-39-44 Film Ynetmeni------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 19-26 EzelAKAY Film Ynetmeni------------------------------------------------------------------ ---------------------------------------------------------------- 23 ZaferALGZ Tiyatro ve Sinema Oyuncusu ------------------------------------------------------------------------------------------ 29-46 SORU- CEVAP -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------33 3 2.OTURUM "Sorunlar ve 2.Oturum Prof. Dr. Ahmet Emre Kltr ve Turizm Mdr-------------------------------------- ------------------------------- 48 BurakGRAL Sinema -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 49 Baran SEYHAN Film _____________ _ ------------------------------ -------------------------------------------------------- 56-78-81 Film Ynetmeni___________________________________________________________________________________________________________64-7 4 Hseyin LGER Kltr ve Turizm TelifHaklan ve Sinema Genel Mdr. Yrd._____-------------------------------------------------- 67 SORU-CEVAP--------------------------------- ____________________________________________________________________________________________71 EK: SUNUM YAYlN ______________________________________________________________83 4 SUNU lkemizinsektrlerinden sinema sektrnde var olan ve var olmaya meslek rgtleri, ve yer alankesimlerin ortak ve en nemlisi Trk iin ortak retimidesteklemek,kltrel iin ok nemlidir. ABD ve Avrupa lkeleri, sanat eserleri yoluyladzeyde kltrel sempative Kltrelvebelgeselsinema, animasyon filmler ile bu lkeler dnya bir pazar elde ve daha da iin ortakimza Btn lkelerinlokomotif,stratejik endstrilerinin lke hareketle endstrilerden sinemasektrnndelkemizdestratejikvezelbirpolitikaileedilmesi gerekmektedir. Bu lkelerde, ulusal sinemaile sanatsal ve endstriyel bir reglasyon sistemi Szkonusu sistem ierisinde defikrimlkiyet sosyalgvenlik sermaye pazarlamaolarakinternetvedigitalteknolojilerdenazami yararlanmavesermaye dahazerkbir sinema yntemleri Trkiye'de arenada bir filmendstrisinin iinortak vefilm azamiye bualandaki ikili yeniden dzenlenmesi, iki lkebir ve 5 Bu itibarla,sinemasektrnnmevcutdurumuortayakonularakulusalbir sinema vesektrnilerigelen temsilcilerininvenerilerin "Trk Sorunlarve isimlibu sektr ve dil er, olarak sektr ternsilcilerine, konunun vebu yayma Ekonomik veSosyal U zman zgrKacar 'a ederim. 6 Dr. Cengiz Ersun Genel Sekreter LOTURUM KURALAY'IN ODASIKURULU YESi misafirler, oturum panelistler; Ti-caret "Trk ve Sorunlar" Bugn gryorum ki bu biraz daha sa-mimibiratmosferinde vesi-lediliyorum. Hembu sektrde bir ola-rak hem de Ticaret Ynetim Kurulu yesi sektrro-zn meselelerine hep beraber zmler retmek bu tr platformla- nemli Bu dnem,27 No'lu Bilgi ve Hiz-metleriMeslek Komitesiolarak12No'lu Kltr,Sanat veSpor Hizmetle-riMeslek Komitesiile beraber kltr sanat,sinema televizyon vehabereilik sektrnnilgilenmeyi,zmler retmeyibir vazife de sizlere istiyorum. Trk 100. 1895te ve Louis Lumiere Paris 'te ilk filmden bu yana dn-ya da 115. kutluyoruz. sinema filmimizin deki Rusabidesinin Fuat biliyoruz. varsasinema dzeltebilir.OgndenbugneTrk byk mesafeler bykkaydetti. Zaman zaman byk Fakat son10 Trk gerekten ok gzel var.Trk byd, ge-ve sektrn gerekten temsil eden, byk bir ivme 7 Gerekulusalgerekse byk imzaatan filmlerimiz,ynetmenlerimiz, var.Bu gerekten mutluluk ve-ricibir tablodur. Ticaretolaraksadecesanat olarak yeterli Sinema zamanda bir endstri,onuniinTrk dnyayaverecekok naBelki Ticaretolarak bu sektryapma- gereken bu sektr dnyayave bu sekt-r dnya Bu da bunun bir Ticaret Ynetim Kurulu yesi olarak, bundan sonra da bu me-selelerin takipisi bir kezdaha makistiyorum.Tabii niteliksel,nicelikselsorunlanokfazla; telif ve mesleki sorunlar, sinema salonlan oyuncu senaryo retimi setinden, ynetmeninden, oyun-cusuna kadar birok sorunlandaierisinde Ama okdinamik, ok kendisiniyenileyenbirsektrndeiindebulunuyoruz. Trk sinema sektrnndnyagerekince yaparsak ok yol festivallerde Trk si- gerekten temsil ediliyor ama filmleri-nimarketlerde gremiyoruz. ncelikle bu organize edilmesinde byk olan 27 No'lu Bilgive HizmetleriMeslek Komitesi'neveKomiteMah-mutzden'e ediyorum.Kendileribtngayretiylebu iin ok aba sarf etti. vesile tekrar diliyor, hepinizi 8 1. OTURUM KKTEPEPlNAR Sinemancelikle ben ediyorum. bu yana Trk ok byk ve rnesans Panel Mehmeto klar olarak, olarak Ezel AkayEzel Akay,yeni bir ile Trk hi olmayan orta bir dolduruyor.Hem hem de Trk olmayan mzik,dekor,kostm gibi kendihi-kayesini aniatmada ara olarak kendisinin bu bir olan tiyatrove sinemaoyuncusuZafer Algz sz,27No'lu Bilgi ve HizmetleriMeslekKomitesiMahmutzden'e yorum. 9 MAHMUT ZDEN 27NO'LU VE MESLEK ncelikle, bulunanlara ediyo-rum.Ynetim Kurulu yesiKuralay,syleyecekleriminsyledi.zellikle bu erken saatinde ve bu buraya gel-dikleri iin siz konuklara ve ediyorum. Bir bukomitedeyim.Bupanelile Ticaret smdansektrrozn gnceldurumuna istedik.270bine ak-tif yesiile bykTicaretOdada faaliyetgsteren27No'luBilgive HizmetleriMeslek Komitesi'nin 8500 yesi ve 5000 den aktif ye-dir.Komitenin ilk ncesinemadan sebebi,sonlarda umut vericibir Sinema, syle- gibi,sadecesanat zamanda endstridir.Bir sr iin-de velkemiziin ok nemli bir katma Si-nema ile bir denmzdeki dneminde pazarlama ve sorunu ile devam etmeliyiz diye Bu erevede, Komite ola-rakfestivallere,fuarlaravesinema marketlerine maya ok byk bir srpriz olmaz ise ikib-yk festivale Ticaret stand kurarak temsil ve kat- Uluslar filmile Trk ynetmenleri-ni veistiyoruz.Benim en byk sorun olarak gr- uluslar dzeyde bir iinde tam olarak 10 yer Trk sanayi haline gelebilmesi iin biraz daha yol gerekmektedir. 50milyon Avrupa'daherhangibirortafilminbtesi50milyonAmerika'da biroyuncunun cretbununstndedir.lkemizinsektrlerin-de busektrdedaha zankTrk hikaye,yeteneklioyuncu,ynetmen ve konusunda zengindir. 2010 Avrupa Kltr nemli Ticaret gayretini de buna katarsak Trkok daha ileriye gidebilecektir. Sizlere,panelimize iintekrar ediyorum.Bu paneli hemgrntl hem de olarak vemmkn olan merciiere Burada bu panel a- ile daha ileriye gidecek faaliyetlerimiz iin bir zemin Hepinize iyi diliyorum. Oturum Mahmutzden'e ediyorveszsadecefilm bulunanbelirlibirsanatsal olanMehmet 'a ll MEHMET ALTlKLAR Film nce ve bir endst-riolarak ve Trkiye'deki filmendstrisinin, bo- bir parasizeaktarmaya Sektrn zincirinde 3 tane temel oyuncu var. senaristler, ynet-menler,oyuncular; ve tedarikiler; ve perakendeci-ler olaraksinema vetelevizyon vedigital plat-formlar geliyor. Buplatformlardantketiciye Dahakk gznn-debulundurmazsak,15tane kameraveekipmankiralamavar. kapasitelerisinema filmi,kalitelitelevizyon,dnyakalitesindete-levizyondizisiekmeyemsait Platokonusunda Trkiye'de okciddibir SadeceAntalya' da andaetkinolmayan,ku-ruluolmayanekimplatosuBu plato,gerekboyut ge-rek iindeki imkanlardnyadaki platolarla seviyede-dir.sadeceplato ya da stdyo sistemler Plato, ok temel alt bir tanesidir. 448 tane ya- varken 2009 44 tane ana kadar sinema filmi 18 bunlardan 3 tanesi, UIP,Wamer Bros ve zen Film' dir. pazann% 75ine film Ay-nca Wamer Bros gibi firmalar kendi ofislerini Trkiye'de Amerikan stdyosu Fox, Tiglon film Colombia yaniSony'nin filmlerideWamer Bros Trk film-12 lerini ise btn Trk filmlerine daha az vergi, daha az yzde uygulama ya da belirli bir kapasitesini Trk filmlerinema gibi bir uygulama yoktur.Film 2008 itibariylepazar2008 UIPliderdirvesonrazen Film ile Wamer Bros gelmektedir. Trkiye'de 700'e sinema salonu Bu rakam ol-dukabirlkedekienbykikisinemasalonuzinciri olan Cinebonus ve AFM'nin pazardaki seyirci% 25 000 bir datekvekendi sinemaok-lusalon sistemleri kurulmaya sektre bir dinamizm Trkiye'de bir salona 50bin Bu rakam Avrupa'da bin, ABD'de 8 bindir.Bu demektir ki,lkemizde yeterli salon yoktur.Ta-bii ki bu da seyircive taleple ilgilidir. Televizyon da bahsetmek gerekirse,Trkiye'deki ulusalyapan kanal 31 'dir. Haber,spor,mzik,digital,belgesel, o-cuk,fashion tv gibi kanallar Trkiye'de pay,btede%3,Avrupa'da%9'dur. Ortalama gelir seviyesi bu ve dola- da sinemaya dadaha fazlabteden pay yorum. Televizyonun toplam evlerdeki sahiplik % 97'nin zerinde olup, mzik seti ya da makinesinin evlerde bile televizyon Sinema seyircisi kitle, Trkiye'nin genel profilinden ok bir ki tl edir.Trkiye' dekisinemayaseyirci sisosyo-ekonomikstat 13 Al ve Cl2006bakarsak, sinemaya giden erkek ve lkemizinsinema seyirci kitlesiolduka gentir.%88'i 18-24 Sinema seyir-cisinin dzeyine %71 'den niversite veya mezunudur.% 25ten da lise mezunudur.% 29'u kendi olan veya ynetici, nitelikli 21,herhangi bir 20'dir.izilmesi gereken sinema filmiseyir-cisi Sinema filmlerininvizyon zamanlamalanyla ilgiliolarak bir getirmek istiyorum. Sinema filmi vizyona 3-6 ay sonra de izlet sistemlere ve DVD marketiere 6-9aysonra abonelik sistemiyle (Digitrk,e-TV gibi izlenebiliyor. sene sonra da ulusal kanallara ge-liyor.Sinema filminin vizyon dahatekniklerle vesinemaendstrisindebiroktekrartarifi yorum. Vergiler vemodellerine gz atmak istiyorum. Ynetmen, oyuncu ve mzis-yen% 20stopajla bunun zerindenkendi ge-lir vergisi dyorlar.Senaristler ise sektrdeki en nk sadece % 17stopajdyorlar.Film ekibi normal gibi ya da geici ise,serbest meslek makbuzu ve stopajvergisi ile Kurum-lar Vergisindebirfarkyoktur.10TL. olansinema biletinin0.74 TL. 'si KDV,0.84 TL' side Resum vergisidir.Eskiden bu vergi Kltr ve Tu-rizm giderkenMaliye gidiyor.Bununbir daha sonra Kltr Resum ve KDV bir-likte %18dir. 10 TL olan bir biletin,8.42 TL.'si net bilet Bu miktar ve bir O TL.olan bir biletin 4.21TL. 'si sinema salonunda,4.21TL. 'si 14 gre% 5-15 Trkiye'deinsanlar ortalama iki bir sinemaya gi-diyorlar. Avrupa' da ise bir sinemaya senede ortalama birden fazla gidiyor. bu oran, 2.5, ABD'de ise5'in zerindedir. Trk film endstrisinde, 1994 nedeni,Wamer Bros ve DIP'nin kendi ofislerinive filmierin 3, 6 ay gibi aralarla Trkiye' de kurumsalbir Trk dnm bir tanesi,95-96 ve Ka-isimli filmierinognekadar getirmesi ve Trk filmlerindendepara sektr itibaren ise merkezlerindeki ve bu merkezlerin ilerindeki kaliteli sinema ile sektrn ge-2000 ekonomik kriz ve2001 'den 2002 'ye geerken seyirci Bunun nedeni, sinema-ya gitmemesi Trk filmlerinin 2006 ise "Kurt-lar Vadisi Irak" filmiile izleyici4 milyon 2008 bir "gnctrl" isimli Turkcell'in "bir al,biri bedava" kampan- Sadece 2.8 milyon bilet bu kampanya sayesinde 5.2 milyon bu kampanya sayesinde sinemayaSinemada ok dahadaha nce. dahafazlainsansinemayagidiyor. daha azgidiyor. Amerika'da isebunun tersidir. okullar tatil dahafazlainsansinemaya gider; Avrupa'da ise daha fazlainsan gider.Bu bir kader gibigzkr-d ama filmlerin, birazda korsandan kamak iin gn gn-ne, vizyona kaliteli Trk filmleri ok yer bula-15 vevizyona birlikte,sektrde bir gzlendi.2008 hafta ok netsyleyemiyoruz.'Peak' ykselme noktalanyla ilgili bilgileri Ama bu ykselme Haziran'da, Temmuz' da,Eyll'egreok daha gerekirken,Eyll'dedahagr-lyor. mevsimdenoktatilzamanlanylailgiliolmayaBayramlardadahafazlaseyircisinemayagidiyor.Fakatyksek ra dahaokfilmlerle gryoruz."Recep hafta,bir nceki misliseyircisinemaya zamanlarda, veya Trk filmivizyona gir- zaman, seyirci sinemaya gidiyor.Bayramda tabii bir durum da olu-yor.Seyirci ok daha fazla sinemayageen sene Ramazan bayra- nce 5 tane filmanda vizyona Bir yapan "Mus-tafa"filmiilk ok byk bykda,4 milyona seyircinin bir haftada sinemaya "AROG" ve "Muro"nun vizyona zamanda bununok nemlibir saptama okfilm kalitelifilmecevap veren bir seyircimiz Bununsektrnemli nyorum. Trk filmleri ve filmlerin,vizyona ve seyirci lan bir tarihsel bilgi vermek istiyorum. 90'larda, Trk filmleri-nin pazar 0.8 gibi rakamlarla ifade ediliyordu, 2000'lerden sonra zel-liklebir var.2002'de dokuz tane Trk filmi 159 yaban- filmveTrk filmi,8.45Pazar Trk filmleri,2008dezirve ya- 48 tane Trk filmivar.264 film neredeyse% 60'hk bir elde ediyor. Trk filmlerine ortalama 350, 400 bin giderken,filmiereortalama 40- 50bin gidiyor.Avru-pa ile Trk filmlerinin yerli pazardaki sz ko-nusudur.Dnyada nc yadadrdncsektr olarakgzkyor.Tabiki ABD kendidnyada da birok yerde gibi,birinci lke ko-16 Sonra Hindistan geliyor, Trkiye ve Kore onlardan sonra, n-c ve drdnc lkelerdir. Trkiye' de ilk yz film ierisinde, sadece 49 film var. 5 1 tane yerli film var.50'leri, 25'leri geiyorum. 10 film ierisinde, hatta ilk 20 filmierisin-de,sadece bir tane film var.O film "Titanic". Onun se-yirci bu 90'lardan sonra bilgi, 60'lar ve 70'lerin istatistikleri maalesef elimizde yok. Ama gryoruz ki, bizim film-Ierinsperliginegirmekte filmlerhakikatenok ncele-ri Trkiye' de komedi yaparsan para diye bir ama filmler bunu filmiyi zaman, hikaye gerekten bizim dinlemeyihikayelere zaman filmleri; Ko-medinin filmler,aksiyonNefes, Kurtlar Vadisi Irak" gibi filmlerdir. Drama filmleri; Adam, Babam ve gibifilmlerdir.Trkiye'deortalama bilet 7.85- 8 TL.'dir. Bundan sonraki birok rakam tahminidir. bfe 1 TL seviyesinde Byk zincirlerde, Etiler'deki sinemalarda bu 2.5 - 3 TL. olarak ortayaAma Trkiye yoruz. geliri 300 milyonun zerinde, 24- 25milyon bir rsum Bunun nesinemaya geri dnyor? Bfeden 40 milyon TL. 'ye bir gelir Perde 25milyonliraciva- yine DVD 30 milyon TL. zerinde bir toplam gelir Televizyon gsterim 50 milyon TL. bir gelir var ve sektrnendstrinin toplam tahmini 468 milyon TL., bu450 -500 milyon diye riz. Tabii ki film retme sadece sinema ile Televizyona retilen ilgilidebilgivermek isterim.Trkiye'de senedetoplam200tane yayma girendizi var. 3400, 3500 dizi blm 17 5000 zerinde, birlikte, bu ok daha fazla tab ki. Dizileriniin 300 binin zerinde saat Gnde 824 saat dizi retimi 225bin TL.ortalama bteleri var. Dizi retiminin toplam 800 milyon TL. 'nin zerindedir. Oturum ynetmen dinliyoruz. 18 Film Ynetmeni burada bu endstriyi rettiktensonra,ha- idame ettirecekleriyle ilgili, telifte ilgili bir sylemek is-tiyorum.Televizyonlarda veya gazetelerde, ncesininok in-:sanlan ya Darlaceze ya da banklarda Ne oturacak bir ev-leri ne de bir yuvalan Bunun temel nedeni, Trkiye'de1951 'de 5846 Telif Haklan maalesef sinema bugn dahi hi tir.Mzikeserleri1951 'dedeeser iin,m-zik:iler bizden 7,8 daha nce telif alma konusunda bir eldeet-durumdalar ama sinema maalesef 1951 'de sinema eserleri, eser 1980 3257 Yasa, desteklen-mesiyle ilgili birBu ierisinde hibir yerindeg-rlemeyecek bir ve korsan bir teliftarif Devletin byk bir telif ile ilgili birvarken, bir kenar ierisinde telif ta-rif ve sinema eserini her birlikte Bu ta-rifte ne ynetmen var,ne senaryovar,nediyalog yazan var nemzik bestecisi 1951 'de haklanndanmzikiler teliflerini Dahasonra1995'de, Avrupa uyum erevesinde ok ciddi bir ve bu birlikte as- sektrbitiyor. nk hkm bir yerde bu yasayla birlikte, biraz cehaletten, biraz da takip etmemekten eser y-netmenin ya da senaryo oluyor.Sonuta film retilmemeye nk yasal olarak filmin onun olmuyor Bu durum,daha ok ekonomiyle ilgileurneye bir dnem-dir ve filmler retilmerneye filmler retiliyor bundan sonra, ynetmenler mecburen kendi mesleklerini idame ettirebilmek iin kk ya-19 kuruyorlar hem ynetmeni, hem senaryo hem de bir olan filmler retiliyor. Trkiye'detelevizyondevletle iin,TRT"istisna bir filmin her niyle fecibirki,gelecekte olabilecek tm eserlerinin da oluyorlar. TRT'nin telif dememek zerine bu sistem, zel sektre ve zel sektrdeki televizyonlar da telif verme-me konusunda 1986'da 5846 iinde meslek birliklerini tarif eden Meslek Birlikleribir yasa SESAM,MESAM,YESAMve olmak zere4 yerdemeslek kuruluyor.SESAM, meslek iin koruyor.1986' da henz daha ynetmen,senaryovediya-log yazan, oyuncu ve mzisyen, eser sahibi iin SES AM bir devletgibi, telif de, koruma faaliyet gsteren bir meslek oluyor. alanlarda da MESAM, faaliyet srdryorlar. Soma 1995ile birlikte bu meslek birlikleriyle ilgili yasa ve eser sa- alanlannda da meslek birlikleri kurulmaya nc- BSB vebelgesekiler kendi rgtleni-yorlar. bir rgtlenme biimi olarak rgtleniyorlar nk belgeselci-lik diye bir meslek yok.SETEM, (Sinema Eseri ve Televizyon Eseri Sahiple-ri Meslek faaliyet gsteriyor. Ve da benim Sinema EseriSahipleri Meslek ncekuruluyor. hak anda kuruluolan tane meslek var: VE SEYAP olmak zere.Burada YAP Ankara'da kurulan bir meslek Oyuncular daha nce 20 ama bir trl ilgilenilmeyen oyuncu meslek olarak geici ynetimi ile Bizim sekiz tane meslek var.Bu sekiz tane meslek3 tane iin, tarafla masaya ve iin de telif konusunda da or-tak bir Sekiz tane meslekSEYAP hari yedisi birle- bir ortak tarife ilan ediyor ve bu ortak tarife Kltr ve Turizm TOBB Komisyonu" Bundan nce-kigeneldebir problem 5846 Yasa ile TOBB 'u tarif eden Yasa birbiri ile iin TOBB ile mes-lek birlikleri ortak bir komisyonun iinde yer alsalarda karar lar.B-tnbir ve bir meselesine 5846 Yasa,herkesdeliniyor,sokaktakiinsan deliyor, televizyon-lardeliyor,belediyeler deliyor,herkesdeliyorbir Yanibelediyeler filmi bedavaya zel gsterim dzenleyip, bedava se-yirciyegsteriyorlar, iin,hergllkgibi duruyor ama o tilmin gsterilmesine sebep olan, ynetmeni, senaryo ya- oyuncusu, mzikisi, bir lira telif2007korsanla mcadele iin Adalet ve Kltr ve Turizm ve btn meslek birliklerinin ve genel sekreterlerinin davet edildikleri ortak Herkes bir korsanla mcadelenin konusunda fikrini beyan ettikten sonra, ben, bizim korsanla hibir ifadeettim. Birinindemedeneserinindahaoranlarda,sokaklardaticari kayda girmeden gsterilmesi, korsan demek midir? Kim zarar gryor bundan?Birinci derecede zarar veoyz-den korsan sanki bir gibi ele Peki bu film-21 lerin tekrar gsterilmesine sebep olan acaba sadece Genel-de kendi dller ynetmenlerin, senaryo ve filmlerinidefalarca seyretmehissederiz. Bu yzden,bu kadar filmidefalarcaTRT,eser sahiplerinin telif vermek konusunda diye Kltr ve Tu-rizm TRT Genel Mdr gayri resmi olarakdavet ederek benim de yapma- istediler.Bunun zerine TRTGenel Mdr,3 milyon TL. bir mzikilere vereceklerini, gerekirse 3 milyon TL. bir da sinema eseri sahiplerine verebileceklerini ifade etti. 1.5 ieri-sinde sekizsonunda gelinen nokta, meslek birliklerini bir nemli bir olsa da eser sahiplerinin daha iyi eser retmeleri iin eser bedellerinin denmesini is-tirham ediyorum. ediyorum. Oturum Gerekten tebrikediyorum.Eklemekbir yoksa Bey, Ezel Akay'a geelim. BugnbizimSinemaEserleriSahipleri saat 13:00'de genel kurulvar,saat12:00'dezr diliyorum. 22 EZELAKAY Film Ynetmeni Benolarak ilk defa Ticaret bir yorum. defa devlet bir Bakan ile lobi -drt iinde,yz sinema tarihindeilk defadev-let vehkmetlobi yapmak zere davet etti.Bu daokciddiye vepolitik danemlibir sektr oldu- gsteriyor.Tabiibiz dnyadasinemasektrnnpoli-tik bir ara ya da politik aralar iin ok iyibili-yoruz.Bunu hemolumlu,hemolumsuz anlamdasylyorum.Byleceger-ekten bir lkenin bir lkenin bu-luyorlar.Bunun en ciddi Amerikan kltrnn Ameri-kan Yinebunuhem bu lkede biri olarak, hem olumlu, hem olumsuz syle-mem Kemal ile bir lobi Ora-dasektrnbizehaberdarMehmet oklar,sektrle ilgili istatistiki bilgi verdi ama nedurumdur ki,bu bil-gileri ben buradazorunda bu bilgilerin oktan etrafta, yer gerekiyordu vehatta bugnn konulanndan biri bu olabilirdi. ok ok daha ince gerekirken biz daha ken-di kendimizden bihaber haldeyiz. son-ra grnyor ki,sadece sinema ve televizyon iin, sinernatografik retimi he- her 1 milyar 200 milyon- 1 milyar 300 milyon TL.kadar bir byklk ortaya.Bu kadar para sektre bu da ye-terli nk istatistiki verilerin gere-kiyor.Bundan10 nce bizdegerekten istatistiki bilgi yoktu.Bir filmin ne bilemezdik,seyirciseyreder mi,seyretmez mi? Ne ka-23 dar gelir getirir? hibirini bilemeyiz diyorduk.Ama ylede- ok fazla bilgi toplanmaya Bu sefer debu bilgileri recek operasyonlarBurada ile Meh-met korsan rn dola- sektr ciddi bir gelir Sinemagidippara harca-yan insanlar kadar bir gelir deorada kayboluyor. Yurt gelirlerini detabii eklemek gerekir. hepsi sektre akan gelirlerdir.Burada akademileri de unutuyoruz, Trkiye' de1O iinde sinema, televizyon blm Neredeyse her mutlaka bir sinema televizyon blm var, para deniyor ve muazzam bir 70 tane film bu sene,70 filminsinemalarda yerya da seyir-ciden pay gibi bu de bulamayacaklar. sektrn 1.5milyar TL. 'yi ekonomisinin bunun zerinden anda prensipolarak hibir almayan,yani24 milyon TL.bir gelir-den sz edildi,12milyon TL' de var sadece.Bu, iki tane byk bte-lifilmin toplam btesi kadar birNeredeyse nevergiindirimi,ne dehukuksal hibir yoktur.Seyirci bizim iin yeterli olabilir amasadecesektrn ekonomisiniseyirci Ancak seyirciartarsa, bu filmler rgtler glenecek-tir midemeliyiz?Ben, bugn itibariyleseyirci ok nem-li bir nedenden bu byledir:bir kere bir sanat zamanda da bir endstri oldu- gryoruz, Ticaret dedik ama ben ter-sini sylemek dnyada sinema bir endst-riolarak grnyor ama bu ekonominin bir sanat retimiyle Mzik gibisinema da sanat eseri,eser bir ekonomi, bir endstriBu sektre, bir adet malzeme bile yerli retimden gelmiyor. Bu sektrn btn teknoloji, yurt ithal ediliyor. 24 Filmden,kameraya, hatta bir yeribantlamak iin teypbile yurt ithal ediliyor.Bu bir keresek-trbydke,bumiktarokbyyecektir.Bu teknolojiye,niversitelerin iin teknolojiyi ve televizyon tekno-lojiyi dahil edelim. tahmin edebileceksiniz.Bugn her bir televizyon var. sektrn muazzam bir teknolojik sz konusudur.Bugn dnya tek-nolojik n ayak zamandada kuvvetli l-kelerin hepsi, Almanya, Fransa, Amerika teknoloji retiyor-lar ve daha kk teknolojiler reten lkeler devar.Kamera kk rnleriretebilmektedirler.bu tr re-timleri birokset set doludur. Teknolojiler belki bu rnlere olacak,olacak,ama na- sinema sonra tiyatro lmediyse, teknoloji de gnn bi-rinde mutlaka topluca bir hikaye dinlemeyi isteyecekler. sinema- olmayan bir ticari faaliyet bir sanatsal retim 25 Film Ynetmeni Ezel beyin 5224 Yasa zerinden birka nokta iletemas etmek istiyorum. 2004 Erkan Mumcu'nunve sek-trnde 20belkide30tane Btn bu 2 srd.Sonunda 5224Yasa Sinema filmlerinin de-vedesteklenmesiyleilgili birBunun hemen akabin-de bir yasa daha 5225 Yasa kltr sponsorlukla ilgi-li bir5224 Yasa'da zere gelir nere-deyse Mehmet biraz evvel tarif rsum gelirlerin-denYasa gelirlerini tarif ederken, belediyeler ierisindeki bir maddeye ithafen diyor ki,belediyeler kanununun toplanan gelir olarak kaydedilir.Her 24 ile 25 milyon TL bir gelir fakat Sa- Kemal gayretleriyle bir srete, bunun sadece serbest Yani12,11.5,12,12.5milyon TL, ser-best anda,Kltr veya 5224 veya sektrn Maliye 80milyon TL' dir.Bunu serbest Burada bir var. 20 ile 40 film bir destek sz konusudur. tane senede ve 200 bin TL ile 400 bin TL filmiere destek veriliyor.Bu manaya geliyor,dar bte ile oyuncu bir film oluyor.Byle bir film bile olmazsa olmaz olan 1 milyon TL.ki 1 milyon ile 2 milyon TL.olan bir btenin ierisinde 200 bin TL.yani % 20si ile, bileme-diniz% 30'una tekabl eden bir tarifediyor ki,Euromage'dan bile daha alabiliyorsunuz, yani Avrupaiin 26 ve ye lkelerin de para bir destekleme fonu bile bunun tam iki misli veriyor. Siz Euromage finansyaparken,Kltr para 100 bin Euro,ama oradan talep para 200 bin Euro. Trkiye'nin bt-esinde debtelerin ierisinde dekomik olabilecek bir ra- yani 200 bin TL.ile 400 bin TL. 'yi 400 bin- 800 bin TL. 'ye iin yeterli destek Dnyada ve festivaller ile Trkiye hi kadar duyuluyor vebu kk filmlerdenbir tanesinin ynetmeninin bir laf,btn Nuri Bilge szleriniidari sistem anla- ve buradan bir yereKeza 5225 Yasa diyor ki,si-nema, tiyatro, yapmak ve kurmak iin niyetlenirseniz ve yeriniz yoksa, bunu devlet temin eder. yoksa da,denecek verginizinsa- diyor. oldu Yanibu kadar nemli bir kltr bir devrimyaratabileceksponsorluk maa-lesef sebebini bir Kanu-niSultanSleyman,Mimarfinanseetmeseveyabenzer tezhipleri, vesanat rnlerini finanseetmese,biz te nereden Bugnkcambinalar kalacak Ne kalacak kalacak olan sinema- Bu gelecekte anlayabilecekleri tek belge si- Onun insanlar post modern ok sonra yerleri mze zorunda Ama biz bugn ar- yerleri birer sanat gibi endstri gibi ruz ve yenidenBu yzden kalacak olan nn ticaretolarak diyorum.Bu konu-27 da bize olun,bu alma konusunda,bu destek-lenmeyen veya5225 konusunda bize edin,biz desize edelim.Bu gelecek ediyorum. Oturum Evet zlerek beyi Gayet can noktalara tabii. Ezel Bey daha sonratamamlamak istersiniz? Ezel Akay: Yok.Ben soru cevapta Oturum Buyurun o zaman Zafer Bey,sizin 28 ZAFERALGZ Tiyatro ve Sinema Oyuncusu Efendim herkesemerhaba,benim tabiikiTrk ilgiliilk mam hepimizin gibi, bir seyirci olarak nk da ailece sinemalaragitmeile Sonra meslekolarakseince, olaya dahabir boyuttan bakmaya Trk 00 bir tarihi var.00 tarih hi de yabana mayacak bir zaman Binlerce film yani Trkok siyah beyaz filmlerden,renkli filmierin ya- dnem, dnem, sosyal ierikli filmierin dnem, seks filmleri daha sonrakovboy filmleri dnemi, hepsi ama,ne ki bu binlerce filmierisindenbir lke-ye gidip ya sizin ilgili, bize sanatsal anlarnda ka tane filminiz var deseler,ne ki 50 taneden fazla nk ben Trk en byk sorunu nedir diye kafa sonuta karar verdim ki,olay sadece parayla ilgili Sinema gerekten para ama Trk en byk sorunu senaryodur. ok zengin bir kl-tr hazinesi olan bir lkede Bizde hikaye ok, ne ki iyi senar-yo Geen gn bana internetten bir filmseyrettirdiler. Cneyt nce bir film,Cneyt sonra film,"Cesurlar Ayakta lr" dr.Filmin sonunda C- 7 ve ayakta ld adam. bu mesela bir senaryo oyuncu bunu kabul Onu , bana di oyuncu olarak ynetmen byle bir getirse, dese ki, elimde byle bir se-naryo var.Sizi7vuruyorlar ve ayakta lyorsun.Glerirn herhal-de.yle bir dnem Kksal biz7 kutu nega-tifle koskoca sinema filmini bitirirdik yavrum dedi. Defalarca 29 ..En nihayet hadi birineide ekelim ve bitirelim vezaman-da ekerken de tilmin zaten ynetmen kendi ki, fazla hem demalzeme 1986senesinde mede ay,rahmetli ztrk Serengil ile beraber olma z-trkSerengil'denTrk nedenbirsektr konusunda hakikaten ok Dedi ki, ben gnde 3 ya da 4 film za-biliyorum.Bir oyuncuyu sabah 6.30-7deevden yorsunuz.Sabah 8 debir sette oluyorsunuz.Oradan sizi hemen arabayla yorlar oradan bir sete,oradan bir sete.ztrk Serengil'i Ingmar Bergman'la en nl ynetmenlerinden biri, kibu Trkiye'nin andaki en komedyenlerinden biri ve herkes bununla film yapmak istiyor. Adam ztrk Serengil'i grnce ki, muh-bir tip. Ka tane film ztrk Serengil 400 deyince, Ing-mar Bergman ki,sen ka Hani insanboyunca o ka-dar ektirmeyeolmaz, sen ne ara bu kadar film anlamda adedin ok ook kaliteli na gelmiyor. Daha sonra Trk hepinizin de gibi,ok hakimiyetiyle birlikte,seks filmleri birlik-te,ailelerin, daha mazbut Trkelini, ekmesi, o biraz daha sebep oldu. MehmetBeyinde Trk Mustafa ve Yavuz Turgul'unfilm-leri,bunlarbir roketleme ve sektrn gveninin yerinegelmesi-ni Trknk 30 veya 40 kopya ile1.5 milyon ile 3 milyon seyirci yakalamak hakikaten ok byk Belki gnmz-de veyafilmi300, 400 hatta 500 kopya ile belki de Trkiye'nin en ok seyredilen filmleri olabilirdi. Genel olarak sinema ile benim tabii, hep bir nok-30 ta daha Televizyonlarda hep haberlerde, oyuncu verdi,300-500 filmde hastane kimse ilgilenmiyor, kimsencekisene Antalya Film Festivali Kltr Gnay zel bir oldu. Bir grup oyuncu olarak dedik ki,mzisyenleri olarak grp telif deyen bir zih-niyet,oyuncuyu nedenolarak grp telif demez,nedenbun-dan imtina ediliyor. filan onlara talimat verdi, ocuklarm bu sorununu zmek iin birlikte hareket edelim ve bunu en zamanda dedi.Sonra bizdndk a, Oyuncular Meslek diye bir meslekAnkara'ya gittik,ilk dilekemizi verdik.yada ay ncesine ka-darKltr resmi olarak bundan byle te-lif konusunda meslek olarak ko-nusunda, biz deelimizden geleni ve bir iki ay sonra da bir genel kurul genel kuruldan sonra, yoluyla, bu telif telifhikaye-si bir tek bizde byle ne ki, yurt byle bir yok.Mesela Ha-luk Bilginer 32 sene nce BBC ye bir dizi Trkiye'ye o dizi-yi anda adamlar, YeniZelanda televizyonuna Ha-luk Bilginer'ihesap mi,oraya sizin telif deyip, Bizdeoyun-cularda bir de fark ettim. ekiniyorlar gerekten, yani oyuncuyu ok nk oyuncuziyade oiinde olup, olmak bakar, senaryoyuok ynetmeniok iyibir oyuncugrubunuz, varsa,sizdeo iin-deolmak istersiniz ama,gel ara zaman adama, 75-77 500tane film adam bile, biz bu meslek ye olursak, acaba bizevermemezlik yaparlardiyor. Ar- 75 senin 500 tane filmi,televizyon kanallannda d-31 np Kemal her filminin emin olun, televizyonlarda ilk ona girer.Girmez mi?Onun ilk ona girmesi demek,rek-lam 1 milyon dolarile2milyon dolarbir para demek.Sen televizyonolarak o filmden2 milyon dolar reklam o zaman KemalSunal'la birlikte,o filmde olan oyuncu- niye vermekten gibi biz buko-nusunda bu senenin sonundan itibaren de bu konuda ok daha somut atmaya benim syleyecekle-rim bu kadar, ederim. Oturum ok ederiz dinleyen-ler de sorabilecekler. bir koy- Ticaret Sorunlar ve gibi hep sorunlara parmak ve ki,hep o byk bir ener-ji ve birvar. Yeter ki o bir Evet sorusu olan var almak isterim.Buyurun, mikrofonusonra nce kendinizi memnun oluruz. 32 SORU-CEVAP 27 No'lu Bilgi ve Hizmetleri Meslek Komitesi yesi. Esin da gibi biraz olarak belki sorun odak- konulara Ama te taraftan Mehmet Beyin de gerekten ok tak-dir edilecek bir istatistiki Trk seyirci da ok Ben yine sektrdeki insanlara butrendine ne tr dinamikler gryorsunuz diyesor-mak istiyorum. Tamam sorunlar var ama, te taraftan da Trkdansz ettiriyor,ciddikonu oluyor,festivallerde Bunun sebepleri size gre ne? Her Trkneden ykseliyor? bir sorum, bir olarak sinemaya sinema bir kar ve perspektifi sunuyor. Ama te ta-raftan ciddi riskler de bir sektr, her bir gelir yok-gibi duruyor. Bu acaba kabul edilebilir bir risk ekilebilir? Bir yandan 4 milyon seyirciyi kavalayan filmler te taraftan bir ba- gerekten, ve byk hayal filmler de oluyor. Yineparadoksal bir biimde Trkiye'de iyi reaksiyonu almayan filmierin yurt festivallerdeciddidller de gryoruz. Bu buben hepinize olarak soru-yorum, siz oradan Oturum ederiz, kimister? En he-pinizin de rica ediyorum. 33 27 No'lu Bilgi ve Hizmetleri Meslek Kornitesi yesi. birkereben dednyadasinemaseyircisitkenmeyecek kehanetindebulundum. nedenlerivar bukehanetin,insanlarhika-yedinlernektenvazgemeyecekler.Fakat bir rneseledahavar. da Trk dnemebir bakacak olursak,50'lerden 80'lere kadar olan dnemdedeTrk filmleri yksek ol- 200-300 film ve Trk seyircisinin Trk filminige-nellikletercih grrz.Sonraarayabirdnemgirdi. bir30 Oradaherkt,bencetelevizyonyzndenbyk birekonomik krizinetkisi unutmamak Yani70'ler-den 90'lara kadar hale gelmesinin en byk nedeni b-yk ihtimalleekonomi. Amerikan filmlerinin gcyle,dnyada lanbtnfilmleri Trkiye'deamalanyla,tekrarseyircininsinema-yagitmeye gryoruz.Herkeskendihikayelerinidinlemek isti-yor.Yanibir dnya kltrnn syleyemeyiz henz.Her lkenin kendidilinde retilenleri, izledikleri,ya- ve hikayeleriniseyretmek istiyor.Tr-kiye kim kim vekim sorusunu so-ran lkesi.Bu kendi kimlikleriyle ilgili filmleri talep et-meleri,ok normal geliyor bana.Heledaha bir toplumda bu ta-lepler daha da talep iin Trk filmlerinin ykseldi. Her zaman gibi,arz,talepten ok daha Bu seneitibariylesi-nemalarda her hafta iki Trk filmigsterilereksalon ve izleyici sa- 70 tane filmin tatmin edici izleyici ok zor gr-nyor.70tane Trk filmigirincesinemaya,ister istemez hepimiz, birini hadibrn deseyredeyim diyecek. Belki bu sene anda ya-34 filmiere ama,bu filmierin ykselmesibilese-yircidesinemayaolanilgiyi Bu dabir kehanet belkiama,ben bu seneyi 40 milyon seyirci belki 41-42 milyon seyir-ci yani geenoranla kk bir %1O luk- % 5 lik bir kapa- ama nmzdekisenesinema biraz daha arta- Oturum Mehmet Bey, cevap vermek istiyorsunuz.Siz debuyurun. 35 MEHMET ALTlKLAR Film Birka bilgi daha vermek isterim. Trkiye film endstrisi, daha nceki tagibi, yerli pazarda olduka kuvvetli,% 60'lar dzeyi-ne pazarlarda da olabilmesi iin, nce yerli pa-zarda ok gl Bizimbizim endstrimiz anda yerli pazarda ok gl. Bir doberman gibi, yani beyin kafaya Trk 150 tane film zaman, yurt da satabiliyor ki,daha byk bir dinamik endstriye girsin. Yurt satma konusunda ok uzun bir gn, bir panel, bu konula da bize destek olursunuz, yapmakBenim birka tanesini ok kolay bir zellikle Avrupa' da dn-ya filmleriseyredilir, Avrupa filmler deseyredilir. gelecek olan filmlerdedaha ok oradaki hayattaki dertlerini, gnlk problemlerini grmek isterler. Bu bir ifte standart- oradaki zaman kendi hayatlan daha iyi ol- iin kendilerini daha iyi hissederler. Avrupa' da dl alan filmle-re genelde,bizim orta ve uzak rafyalardaki anlatan filmleri dl Ama bu bir kural maz bir Korefilmlerimesela,bugn vaziyette,on-lar kendi kltrleriyle ilgili filmlerve da satabiliyorlar. Ben Trkiye'deki endstrinin dnyaya rn satabilmesinin anda en nemli kri-terinin Bizbirka konudadestekkibunlardan bir tanesi ikincisidaha Bizkendihikayelerimizi,dinlemeyivegrmeyiok seviyoruz,Recep ok glebiliyoruz. Amaya da ya da dnyadaki insanlar iin hibir ifade etmeyebiliyor.36 la hem onlara ifade edecek formllerin hem ve aa-cak diye Dnyaya satmak iin en nemli kri-ter yksek bteli bir sine-ma filminin, "retum on investment" geri d-tablosu bir tabloya 3 milyon dolar, bu ok yksek bir bte Trkiye' debundanok daha yksek btelifilmler 2milyon dolar bteyle bir filmne kadarseyirciylegerid-ner, ne kadar seyirci olursa, ne bir kar sz konusudur? Trkiye'de bi-let kalan 3 TL. bir para var-sa,bufilmlerAvrupa'da rakamdahayksek Avrupa'daki daha yksek ve bilet daha yksek iin ortalama kalan da daha yksek Avrupa'da iin para gerekiyor. Ulusal kanallar da,bu kadar bteli filmlerin,750 bin TL. gsterim bedeli alabilir. Bundan ok daha yksek alanlar da var. Daha de olabilir, ama yine bir ok dir.Ulusal kanallarance, Digitrk'te ya da bu gibi kanallarda karsa, dijital yadaPay TV'lerde,bin TL. bir gelir lir. DVD' den de yine bu seviyelerde bir gelir elde edilebilir. Bun-lar televizyon sabitgelirolarak bakarsak,seyirci belki kolondaseyircigre, kolonda da brt kar yani vergi ncesi ama bu sonu olarak kaza- 2 milyon dolar olan bir film, 600 bin yi yakalar. Btn televizyon ve gelirleri de gz nndeburada yine bir tahmin sz konusudur. istatistiklerebakarak bu tahminiAvrupa' dakiseyirci hemen hemen Trkiye'nin% uoluyor.Yanimilyon gidiyorsa Trkiye'de bu filme, Avrupa' da00 bin gidiyor. Bu filmden filmeok biliyor. 37 Mesela"Kurtlar VadisiIrak"gibidahamilliyetifilmlere,Avrupa'dadaha fazla oluyor. Ama biraz daha sanat filmlere daha az bet oluyor.2 milyon dolar.olan bir film,biraz daha hedefimizi Mese-la 4 milyon izler ise,11-12 milyon TL. bir kazan sz konusu. Tabii ki 2 milyon dolar.Bteylefilm4 milyon izlettirmek, ok kolay birBu hakikatenikisenede,senedebir olan birama hiolmayabilir de.Bunun seyirci da filmlerle vermek istedim. "O diye bir film 713 bin "Gnl 897bin Herhangi bir bir fil-meortak olmak yada bir tilminyapmak isterse,Riskleriazaltmak bu tip bir bilgiyi almakta ok fayda var.1 milyon stnde, acaba benim filmimyaparve yaparsa ne kadar sorusu nem-lidir."Mustafa" filmini1 rnilyonun stnde seyirci izledi. "Maskeli Cumhuriyeti", "Hokkabaz", "Beyaz Melek"i 2 milyonun stnde seyirci izledi. Oturum :Festivallerdedller ediliyoruz,Ezel Bey de yorumlar getirdi bu konuda. Ama birok yerinde de sanatrnleri ok seyredilmiyor. Bunun zerinde mak istiyor musunuz? 38 MEHMET ALTIO:KLAR Film Galiba ilkbiraz bizim dl alan filmlerimiz ile ilgiliydi, bizim genelevrensel YaniNuri Bilge Ceylan ya da Reha Erdem sadece bu lkedeki lkemizdedahapopler kltrhakim.Televizyonun destekleme-si,seyirciyive bir gerek oyuncu, gerek ya- gerek ynetmen konusunda insan olur-ken,galiba popler tketimiok daha niteliklidiyebilece-tketimidebir para kreltebiliyor.Eskiden iindesanatfilmi denen kiben hep btn filmlerde diyeSanat eseridir hepsiama,Popler olamayacak bir konuyla ilgilenen,yanise-yircinin ne de, kendinin ne ilgilenen filmler, yapmaya"Sonbahar" fil-mi Antalya Altmkoza' da dl asla 200 bine bir seyir-ci Tamam, yani btn mekler bunu ama bu ynde seyircinin gryoruz.Kendinifilmseyrederek gryo-ruz. 50 tane film ve 40 milyon izleyici gitti, bunun 25milyo-nu Trk filmlerinegitti.25milyonu 3 TL' den hesaplarsak,75milyon TL.50 tilmin btesini,1 milyonTL'den hesaplayacakolursak,50mil-yon TL.50 filmide bir iinde karaBenim iddiarn her zaman byle nmzdeki1O boyunca kara sektrn. bu Amerikan stdyolan- da en byk anda bir tane filme yapmamak.Riskle-riblmek, tabii ki iinde,festival uluslar ba- alacak filmleri desemek, yani byle bir paketle, yapan, her si-39 nema nmzdekiTrk filmlerinden para kazanabilecek-tir gibi grnyor. SORU:neticede40-42milyonlukbirseyircipotansiyelinden bahse-diyoruzama,bu gerekten nfusun72milyonunun 42milyonu mu sinema-ya gidiyor.Yoksa, 5 milyon midnp btn filmleridola- YANlT: Ben 3 milyon, 2-3milyon, toplam 5 milyon seyirci diye tahmin edi-yorum. YANlT:Evet ben de YANlT: hepbyleTrkiye' desadece5milyon sinemayagidiyor.Hisinemayagitmeyenlervar,televizyondanidare ediyor. OTURUM 10dakikavaktimiz memnuniyetle almayadevamedebiliriz.Evet.Buyurun. alabi-lir miyiz? SORU: Trkneoldu da geti.Biz Trk filmleriniizle-meye vermeye Siz kendibize neler sy-lersiniz?nkeskidenTrk filmlerinegidiyorduk,komik buluyorduk,e-kimgryorduk,ok zr diliyorum,gerekten dalga geiyorduk. Ama sonra bir oldu vebizim bir anda hitapetme-ye ve biz Hollywood filmlerinden ya daAvrupa filmlerinden ok Trk izlemeye bizim gzmzde yceldi.Yanineoldu? Yani sizler mi bir gerekiyor,merak ediyorum. 40 YANlT: o filmlerle dalga geenler, film yapmaya Gerek-ten o nesil, yani o filmlerle dalga geen,fakat sinemaolan veya sek-trde filmyapma buldular.Mehmet Bey istatistik verirken, 800 milyon TL.televizyon dizilerinden kaynaktan sz etti, birden 800 milyonTL.kaynak sinemasektrne.Televizyoncia btn ynetmenlerin hepsinin cebinde bir sinema senaryosu Esas bir de tele-vizyon dizilerindekiTam da gibi,Trk televizyon dizileriilk Diyalogdeninceakla Amerikan di-zilerindedublajla olan diyalog tipigeliyordu.BunlarAme-rikan dizisiseyrettik televizyonda, siyah beyaz dneminde zellikle,diyalog yazmaya diyalog olarak gelen tek o model bir di-yalog. Yaniok sahte bir diyalog Trk dizileri,ger-ekten tabi da hikayelerini tele-vizyona orada bir oldu. Trk Filmlerinin hala ses problemi var. Trkiye'de hala birok seyirci, ekilen Trk filmlerinin sesini anlayamamak-tan Bunu benim sylememin tabiizelbirda olabilir. Ama ben biliyorum, benimbtn iingeerli.Nedenbylebirvar?nk hala bizsesdinlemeye Televizyoncia dublaj,o ka-dar kises mesela bir Amerikan filmiseyrederken hi sesi ileilgiliproblem nkzaten Ama Trk filmini Trke sinema filmindeTrkekonu-insanlar, televizyonciabir bunu, ses, ne sesefektiyok, bir diyalogsesi,buna kulaklar, sinemada daha natrel iddia edilen,ben deyle saha-dakimikrofonlasesanlamakta glk ekiyor,kadar iyi miksaj Bunlar ok ilgin kltrel yani biz bu Trk sine-41 dilini yenidenAraya bir nesil,otuz bir ko-pukluk Trk filmiseyretmeyi ok mkemmel ve bu kl-trle ilgili ok ciddi bir ama dilini Dil derken,illa dili kastetmiyorum. Trk hitap etme slubunu, se-yirciyehitapetme slubunu,daha henz Bize ok gel- Trk yenibirkulvaragirmesindeinternet topluma hkmetmesinin deok byk etkisi oldu bence.nk gen nesil bilgisayar ok iyi biliyor ve her yerinde olan bir izleme sahipler. olduklanbir filmi birbirlerine iletip gs-terme sahipler.Eskiler biraz teknolojinin gerisinde Gen ne-sildegerektenynetmenler gryorum ben,ok mut-lu oluyorum. Ben sosyoloji uzman ama bir gzlemim var.Hikayeanlat-ma ile dinlemeyi ok seven bir toplumuz.hibir dilde, benim bildikle-rimde,en dillerde yok.Kendi hikayelerimizi,kendimizah- kendi kendihayal anlatmaya zaman hikayeler,burada bir endstriortaya ortalannda filmlerle,sinemadan para da ortaya Tek sa-nat olarak maalesefbir endstriye Ama sanatm ti-careti olarak birok yerde ki,benim dekanaatim buna ya- Bundan byleok profesyonel sanatla profesyonel-lik iin, ok daha iyi olarak bir milyon dolar12ayierisinde 4milyon dolar,kazanma ihtimaliniz olan ka bir sektr yok.Yani vs. bunda mutlaka var, ama yasal olarak byle bir sektr yok.Tabii kibu kadar yksek kazanihti-mali,riskinidegetiriyor.Yksek kazan hayalleriyle riskleri42 ya, daha yksek bteli ve daha iyi Televizyon da da byle,sinemadadabyle.Burayadabirdenbiregelinmedi.95 'tenbugne kadar,1O seneden fazla,15seneye var.%5 pazar 55'lere her sene2-3-5artarak oldu.Benim de byle. Oturum Evet, birka Bir soru bura-da ama ok abuk alabilirsek. SORU: nce Mehmet Bey' e sormak istiyorum. Acaba bu piyasada-kinedir? bte nedir? de bu lkede bir korsan gibi bir birim var.Bunu nk televizyonlarda biz "Nefes" fil-minin Bulkede biz iimize misindirdik? Korsanla ilgilinegibi zmler retebiliriz, bunu sormak istedim. 43 MEHMET ALTlKLAR Film ok ediyorum,acaba kimse sormazsa,sonunda ben kendi kendime bu konudan bahsetsem midiyemcadeleiindeydim.Tabiiyasa veka- iin,sadece tahmini Ama ben bir biletin 3 korsan izienim Daha 30milyon,40mil-yon biletbunun kadar korsan izlenim rum.Burada ok nemli bir bilgi var,onu aktarmadan Bir-kasenenceyurt konferansta,korsanlailgiliFBIdanbirisisu- FBI'in tespitlerivegre,korsanen byksinemada, daha sonra kitapta ve anda dnyadaki terr besleyen en nemli kaynak.Bundan ncesinde terrn kaynaklar silah ka- ve Ama korsan 8 ya da1O daha yksek kar getiriyor.Risk olarak onlarla kadar k-k riskivar. terr kendinibesleme olarak korsana y- vaziyette.Burda birparantezi bir bahsedece-hukukfakltesindeykseklisansyaparken,fikirhaklandersin-de "bu ka korsan sorusu-na el parmak Yani fikir haklan dersinde-ki btnkorsan ve Byle bir lkede korsa- nne geilir, hakilcaten bir sz konusu ama iki bir-korsamn yann evinizin nnde ya da merke-zindebir bomba konusunda bilinlendirebilirsek, bel-ki bir ihtimal stne gitmek ve engellemek daha kolay grnr.nk emni-yetteki oradaki bir gariban, seyyaryok. Ama arkamaalesef yle 44 Mustafa bir tezgahta, gryor ve satma kal- diyor. Tam ikenkendisinden iin kita-ba imza istiyor. Oturum Evet.Byle var ve trajikomik durumlarda. Siz sonbir sylemekister misiniz Zafer Bey? Ticaret ok ederiz. Bu bir ve konularda zincirleme gelebilir. 45 ZAFERALGZ Tiyatro ve Sinema Oyuncusu Korsanlailgili,yaniVCDya daDVDyapanlaravealanlara dahapisceza- gelmesi gerekir diye Korsan DVD 5 sene ha-pisvar,kesinlikle paraevrilmeyecek, alan desulu ola-cak,bandrol gelecek,bunlar zaman dnyada bence kor-san engellenir. nk bundan nceki Emniyet Mdr, da byle ok nemli bir operasyon Sonra birlikte bir yapmak istedi Celalettin Cerrah. Biz degittik, ona destek vermek iin. Hepsi-ni bir yere o korsan DVD'leri, VCD'ler, ya- kadar biralandatavana kadarsilmedoluydu.Benim mesela bir sinema filminin,4 tane korsan grdm. Ama bunda ha-kikaten bilinlendirmekHem dedevletin bu konuda ok sert nlemler diye internet sa- %100olarak ele internet sebebi ise, ne var ne yok hepsini indirmek iin, da filmindirmek iin.devlet korsanla mcadele ederse,diyelim internet-ten filmindirmek yasak derse,internet gelirinden mahrum olacak,b-yk bir yzde ile.Sizce devlet buna gerekten samimi olarak mcadele eder mi?Ederse gibi byk bir gelirden mahrum olacak devlet. Oturum Peki, ederiz. Dinleyici:Ben ok buna.Bun durum,intemeti varacak,bunlaryol hukukinlemlersayesinde lkelerde korsan,bizim lkemizdekindenokdahakk birorantutuyor.Bir daha var,siz DVD'yi 25TL. 'ye 46 Trkiye'deoksinemaseyretmekisteyeninsan 74'te 50milyon nfusa,240milyon-250milyonseyirci yani5 kere sinemayaherkes. Biz sinema salonu sahipleriyle,ya-parken,kendilerineyabiletniyeindirmiyorsunuzhep ki,%50indirsek %50Fakatevvelkisene,30 milyondan39milyona %30 %30indirim bilet zarar filanetmeyeceklerdi.ok byk ihtimalle% 50arta- Gencturkcell veriliyor, ne kadar byk bir ok Son 3 senede bilet fiyatlanenflasyonun zerinde Bugn sine-ma salonusahipleriindirimyaparsa bilet 15gnsonraetkisini grebilecekleri bir seyirci kitlesiyle Kesinlikle da bi- engellemenin yolu,bu lkenin gelir seviyesinin ok stnde seyreden, bilet ve DVD, video Bu Oturum Bence de,evet buyurun. Dinleyici:herhangi bir indirenlere,faturaya eklenerek bunun tahsiliyolunda var.oluyor,sizin indiriyor,fatura geliyor. Gryorsunuz bedelini olma- tedbirler o gibi,herkessonuta kolayaveucuzagidiyor.nkbylebirekolojivar. nedense, hem telif hem yasal koruma kazanma anlammda hep sinema sek-trnn nnde gidiyorlar. Oturum Evet,eklemek bir yoksa,ok ediyoruz.Hem Ticaret hem desiz dinleyicilere. 47 H.OTURUM 2.OTURUM : PROF. DR. AHMET EMRE Kltr ve Turizm Mdr Ticaret "Trk Sorunlar ve lar" panelimizin ikincioturumunu Tabiincelikle Ticaret sinema meselesineel tebrik ediyorum,ediyorum.nk pek bir benimkada- Ticaret sinema endstrisinde,sinema konusundan uzak dur- zaten buoturumumuzda,byledanuzak iyibiryok olsam, rum daha iyiolur. sinema Burak Gral'a vermek istiyorum. 48 BURAKGRAL Sinema 5 buiindeyim,film bunun var. Sektrn, da biri olarak daha ok filmierin hi ierisindeza-ten film biraz daha ok ilgileniyoruz. biz son kadar bupek fazla ilgilenmedik, ancak yle bir noktaya gelindi ki, bir anda Trk geirdi- bir dnemin ierisine girince, biz de bu konunun ierisine bir dahil olmaya Fikir retmeye Seyirci pro-filini ve da olmaya bizim en dikkat benim olarak en ok il- mesele, Trk bu niceliksel nitelik olarak ne derece ve sektr olarak bir zerindeki Bu-nun zerinde kendimizi ynlendirdik.bir daha ru tespit edebilmek iin, biraz Mesela 990 da 74 tane film ve ok gsterime99 33 tane film sadece. da 39, ok ciddi bir Ama ilkbu kadar azekilme-sine "Berdel", "Camdan Kalp" "Gizli Gz", "Karartma Gecele-ri" daha ok filmler.Ama sevdi- filmler, ilgi filmler, "Tatar Ramazan","Abdullah" ya da gibi daha ana diyebugn tabirmiz tre filmler. biraz bir bir arada bir elektriklen-me tr film, 93 ve 94 film 82 ye nk burada yeni bir sinema yapmaya Zeki Demir-49 kubuz,U Kutlu Ataman,Tomris gibi ilk filmleri bu sen el eredenk geliyor.995 3 7 filmeyine ini n-k bu yeni da bizim kitleok fazla 995 da 37 film var ama,ilerinde bir tanesi, bir ilke imza O bin seyirciye yeniden sinema bir ivme1995itibaren seyirci Sonra-ki yine 3 7 film yine seyircinin yo-ilgisiyle ve ticari motoru 97 de, 98 de ve bu 2002 ye gelene kadar 30, 40 film derken, hep by-le 20'lerde seyreden,20'lere inen bir rakam sz konusu.Birka ncesine kadar da50-60 filmvebu senederekor bir seviyeyeson 1990'dan beri gelen srete,70 filmibulduk.70 filmin da,tabii kideok filmoldu, bu sene 2009senesi ierisinde le bir gidildi.Daha az para daha ok para kazanmak. Ta-bii buna sebep olan birka film oldu. "Recep en olan bir rnek. Zannediyorum maliyeti yani00 bin yada 200 bin dolar, yada lediyeyim500 bin gemeyecek bir maliyetle men, trilyonlar kazanan bir film oldu. de eldeedince,ieriksel anlamda biraziini biraz daha ticari anlamda komediler retilmeye ve bylelik-le o kar yksek tutulmaya Ancak bunun en biraz greceli bir var.Uzun vadede kazan ise,seyircinin Yani mesela bu tip filmlerdenson birka tanesi bu sene biz yineprofili,yaniseyirciprofili zaman,seyircinin bu tip filmiere ufaktan tepkigs-termeye hissedebiliriz gibigeliyor.Yani mesela bu son dnemde seyredilen komedi filmleri,daha ok fazla zerine d- zerine komedi filmlerinin ok 50 byk miktarda vebunlara seyircinin sylemek mmkn.Seyircinin ne ok iyi birka filmden da mmkn Bir senencesine kadar bunu yapmak pek mmkn zerinde emek dzgn btelerle, yani filmierinveinsan- kendilerini,kendi ilgili,doneleribulabileceklerifilmlerin, nekadar iyirnekleri varmesela Hayat" bunlardan en son rnek. biz neden ok bizden bir Amerikan ok rahata bir formlbizim kahraman formlne,uygun bir alakah bir sonu elde formlen beri 'Holl-ywood' un da forml.Sadece bir araya getirmek ve o forml ok dzgn,ticari bahsediyorum, ok dzgn olarak uygu-layabilmekte, olay bitiyor. Tabii ki de sadece ya olan olarak bir de sektrle ilgili olan var ki, burada daendstri-konusunda gereken hamleler var.Bizimdan bu grlyor. Mesela ortak neredeyseyokgibibirolarakgrld Trk sinemasmda. Eskiden bunun rnekleri daha ok, Ancak bu sene bu kadar filmin ortak miz film bir elin gemez.Tabii bu birincisi,ikincisi. Yaban- sinema sektrn Trkiye'ye Yasada var, yasal dzenlemeleri Cazip hale getirmiyoruz Trkiye'yi. Bu-rada filmekmeyi daha cazip hale getirmek Yanibunu len lkeler var.Sadecesektrolarak lkeolarak lar bu anlamda,mesela Fas,iinde motifleriolan herhangibir filmigi-dipFas'ta ekiyorlar.Meselahi gelmiyor veya geliyor bir 51 mevzuatlan vevegidi-yorlar.Bir de tabii bunu yaparken da insanlarla makBir keresinde beni bir Bir ba-yan, bir stdyoyu temsilen burayave mekan mekan ve para Para en sonunda syledi tabiiki,ama ok byk bt-eli bir aksiyon filminiburada ekmek istediklerini ve bunun iin dedevlet-ten istediklerini bu 1O milyon dolar gibi bir para Charlize Theron'un byk bir aksiyon fil-mi diye lanse Yani tabiidaha ok mevzuat ok iin, bunun ok da mmkn tahmin syledim. nk hkmetlerinin hep gelen bir gelenekle,sinema politikala- ok fazla bir durumun sinemaya daha az destek ve bu konuda da Hollywood'un za-man zaman gelip geri biraz da destek olmak-la bu syledim.nk Fas'a ekoslovakya'ya da hep daha ok vere-rekdestek oldular veoradandastdyolar kurarak,kendilerineyeni alanlar yenimekanlar Bizde sermayeve bu biraz daha zerinegidilmesi d-Bizimhep daha ok ilgili bir so-runumuzvar.Trkiye'nin,Trkiyelilerin zihniyetiilealakahbirolarak gryorum bunu.Bu konuda en ok uyanan,iki lkeden biridir Amerika.Ya tabii ki daha rnekleri mmkn ama, byk bir si-lah bir Hitler biliyordu,bir deAmerika biliyor gibigeliyor bana. nk bu bir tarafa, devletlerin derdini anlatabilme, ulus- platformda derdini anlatabilmenin en keskin ve en kolay yolunun,si-nema ve'Hollywood' da da bunu ok byk52 la Bizim en de bu ok ba-sit bir aksiyon filmigibi gsterip, iten ie, kendi politi- veriyor "Armageddon" filmini mesela hepiniz nizdir,dnyaya gelen bir meteoru yok etmeye gnderilen petrok-lerin hikayesi. Birki mesaj, nkleer zaman olarak mesela iten ie veren ve nkleer silahlanmaya hafiften omuz atan biriinde Bunun gibi rnekler ok fazla var. da bunun g-cn buraya ve bu orada orduPentagon CIA, FBIsrekli ediliyor,srekli destek var vesreklibesleniyor osektr. Ordu sonuna kadar,b-tn imkanlar, beyaz sarayda film ekilmesine izin veriliyor. Neden? Hepsinin ok ciddi anlamdaoluyor, btn dnyaya ok ciddi bir sal- ve kuruluyor. Biz seyirciler, bir gryoruz. Bir bilin devletin bu gcnn gerekiyor ve bu ynde sinemaya daha fazla destekgerekiyor. Onu bir reklamolarakgerekiyor. nkAmerika'Hollywood'ureklam olarakBir nemlisorunda zelsektrn Benher zaman memleketimizin, zenginler listesine bir bak- bu listeden ok az sinemaya grp, rum nk bu sinemayla en birnu insanlar evlerinde film seyrediyorlar. Sinemaya gidiyor-lar,yani bu insanlar hani hep deniyor ya,Trkiye' de,5 - 10milyon si-nema seyircisivar.Bu daogrubuniinderum. Ancak nedense, sinemaya bir tedirginlik var.Ya kaybedersem, ya komik duruma gibi, nk kt rnekler Mesela bir grup, diye bir filme,ok byk mali destek ver-53 di ve film o grup bir daha film girmedi ve tv-beetti.Byle rnekler var ama,bu ktrnekler bizim belirleyici-mizde gibi Nitekim filmlerdemarkalar ve ok iyi para kazanabilme sa-hipler.Trkiye'deki ortamdan bahsediyorum,nk tane Trk filmini hafta ierisinde hepsi birbirini eziyor, nk ne ya- ki Trkiye'de yle bir seyirci profili yok.Her hafta bir Trk filminegide-yirn, bakan bir seyirci yok Trkiye'de.Bu 70 bir yan-dan da bunun sebebinin Trkiye'de salon 70 ya da100 Trk filmi-neuygun da bu rakamlar beklenen sevi-yeye bu tr beklentilerin biraz altmdanksalon zaman, filmler birbirlerini eziyorlar,bir tanesi seyir-cisiyle daha tam kalkmak zorundank ticari filmler vizyona,300-400 kopya ile bu biraz daha vesponsor kurumunu rn ok dzgn bir ve bu rneklerin bir para yor hale getirilmesi gerekiyor ki,zel sinema sektr debiraz cazip hale gel-sin;TV dizilerinin,Trk hem hem deeksileri 90 televizyon dizileri,seyircide bir doygunluk yara- 90 dizi,her bir tane90 dizi za-man, filmseyretrne lyor. her hafta bir filmegideyim bakan seyircimiz ok faz-layok.Bu zaten gerekirken,biztamtersine,bu tatmin ediyoruz,televizyon yoluyla,televizyon evinebedava giriyor, yor seyrediyor.90 diziningerekiyor Trkiye'de. Bun-larnormal gerekenseviyelere,45,50dakikayainmesi Onlar da gelen reklam taleplerindenbu 90 indiremiyorlar. ben ara senaryoiin durumundaBen diyorum ki, 54 90 diziyazamam.Yanibu insan stbir bylebir diyorum.Amaonlar o zamangit Amerika' da diyorlar. 90 dakikaiine daha fazla reklam iin gibi seyircinin hikaye seyretme zedeleyen bir sistem durumda.Bu zannediyorum sadece Meksika ya da Arjantin gibi Gney Ame-rika lkelerinde filan birBizde Avrupa' da,ya da byle bir uygulama yok.Bizim bile 90 dakika ki,sitcom 22dakikadan bu biliyorlar da yle Biz ne ki90 dizilerle tketi-yoruz.Ben burada hepsinden birgzyle anlatmaya Biraz fazla da olabilirim.Sinema endstrinin ama bu hibirinin zlemeyecek sorunlar Sadecedahaok dahaok platformlarda bir araya gelip, Oturum Burak Gral'a ediyoruz. Trk iinde durumla ilgili ciddi bir analiz TrkTrkiye'nin vezellikle vurguEvet,ikinci Baran Seyhan'a sz 55 BARANSEYHAN Film Bir sokak olarak bana gre Trkiye Sokaktan bir piyasa ha-line piyasadan endstriye gitme yolunda,ama bu ok zor bir sre.Kolaybirsre AznceBurakGral'mdaifade nokta-lara ben de tekrarolacak belkiamaizrnek da an-olabilir.nk bir endstriyeilerlemesinin belirli ko-var. daha rasyonel, ncelikli ifade edilmeli. Daha rasyonelbakmak lebilmelisiniz,biebilmelisiniz,he-sapyapabilmelisiniz,projeksiyonyapabilmelisiniz.Bugnden hatta br gne, bir hafta sonraya neler kestirebiliyor ok ilerledik, vakit, olarak film retimimiz st-nestlk trlerdefilmler hepsyleye bir benzer trlerin birbirinden bir palet, bir iz-lenimiverebilecek filmtrlerinin sylyorduk.Evet,ol-maya bugn 70'lerle ifade sinema retimimiz ierisinde oktrlerdefilmlerle Tamamen komedi filmie-rin bu lkenin ok net bir biimde anlatan, gerek dramatik filmlerdeizliyoruz.Bir korku filmitr de Her sezon birka tane farkh birlikteDemek ki biz retimle ilgili olarak,endstriye gitme yolunda retimleilgili olarak byk lde iz, tabii ki bunu da gerekiyor. Bir tesadf olan sinema destekleme, desteklenmesine kanunun bunda ok ama ok byk bir etkisi var.Her ne kadar kanunun uygulamala-nyla ilgili ufak tefek, przler olsa ki, bu ok Yeni bir kanun Dinamik bir lkede Buna56 yan yana gelerek hep birlikte zebiliriz. Bu kanuna ok byk nem atfediyorum.retimin kat- Ancak galiba bir oldu, retimi ynelik, enerjimizi biimde verirken, retim ve pazarlama ok fazla kafa galiba. Az nce Burak da gibi, anda elimdeki rakamlara gre mevcut perdelkede-kibu kadar bir film pek de lde gzkmyor. ki, eldeki lrolere izlenim, toplamda 1O milyon bile 7,5-8 milyon btn tekraren si-nemaya iin,30 milyonlara denk bir kitlevar.70 milyon bir lkede,7,5-8 milyon sinemaya gidiyor bir iinde, da byk bir sorununDemek ki retim dzen-lemeler, kafa yormalar,abalar, mesailer sarf ederken, ve pazarlama konusunda da bir Bu anlamda da yeni seyirci yaratmak, seyirciyi hi sinemayaseyir-ciyi, salona ekmenin de yntemlerini bulmak durumunda- itiraf ediyorum bu bugne kadarki belirli l-deiinde birisi olarak,bu yndeherhangi bir gndeme bir herhangi bir fikir tretmedim. Ama bundan sonra yapma- Belki demesaimizin buna har- TabiBurak az nce syledi, Hocam Bilgilide bulundu.sinema bir lkenin dnyayla da bir de dnyayla Sinema yapmak netice itibariyle der-dini anlatmak, meseleni anlatmak, kendini ifade etmektir.Bir lke de kendi-ni btn olarak ifade eder. Bir lkeyaratabilirsek ben btn uluslar henz bir lkeoldu- kimsekusura nk bu bir istikrar ister.Son iki senede en nemli festivallerindeen az bir fil-57 mimiz Herhangi bir ya da jri yelerinden bir tanesi Trkiye Bu tabii ki ok nemlidir. Ama biz bunu ve sreklilik yorum, bu ynde umudum var,ama hata gerekiyor. Kendi ken-dimize gibibirvar,toplumolarak biliyorsunuz. sinema bu zellikten birkurtuluruz,kavga etmek-ten bir sonu gryoruz nihayetinde. veile ktphaneleri-ni,Milli ilveilektphanelerini veyahut Kltr ve Turizm denetimindeki ktphanelerde, bir kitap alana, bir sinema bileti,yerlifilmizlemek verilmesi,bir seyirci potansiyeli olabilecek. Buvakit, tabir b-yk sinema da ayakta tutabilecek bir Yer-li filmleri,daha az seyirci potansiyeli olan yerli filmleri msait si-nema sorununu da belki deortadan bir nk bu salonlar kresel rekabet belki deok fazla gibi gzkmyorlar. lkelerin pek sinema salonlan direk birin-ci elden desteldeniyor..Bylelikle hem kitapokumaya, ktp-hanelere davet oluyoruz.Hem yerlifilmierimize yeniseyirciler oluyoruz, hem de sinema o filmleri izleye-bilecekleri mabetieriayaktaoluyoruz.Bugn kalbininat- gerekten ona ismini olan Emek sinema- bile ok byk sorunlarla ve bu sebepten bir bir degidiyorlar. bir nk hepimizi sinema yapan, kendini sine- diye herkesin ieri andan itibaren iliylerinidiken di-ken Emek salonu,belki debirkasenesonra ok daha byk sorunlar sebe-biyle olmayacak elimizde. Cenazelerimizi yer, Ernek.Bu kadar bizimiin.Cenazelerimizi birsalondanmahrum ka-labiliriz.Byk bir tehlike.Bu sadece gzmzn nndeki Emek. Ama bir 58 de,bir Van' da,bir Kars'ta, veya ilelerde bu sa- pek yadakapanmak zere.Bu nemli bir nokta bana gre, zamanda ekonomik boyutuolarak dabunu geri toplumumuzda,tabii bu noktada vakit,sine- bu yolundaemin iin,yanibana gre tam olarak bir endstriden sz edebilmemiz iin, stratejik bir sektr olarak ilan edilmesiNeden stratejik bir sektr? az nce sy-ledik,bir lkeninkendiderdiniifadeedebilmesiiin,kltrn mesiiin,kendi ok daharahat pazadayabilmesi iin.lkereti-mindealanda nde alanlar var, teks-til, hepinizin ok iyitekstil rnlerimizin ok daha iyi su- nkgayriihtiyariolarak bir bir merkezinde, X nnden geti- o X nndendefalarca izle-yen birbir o markaya bilinci, olacak.Bu bile llemeyecek, para bir Bunun tabii kiturizme ok olabilir. Sizlerin de gibi,devletler her yerinde kendi kendilerine bir- kabul etmezler.kabulettirecek olan nihayetinde sizler-sinizdir,bizatihisizlersinizdir.Sinema kendi ilehenz bunu ba-gte maalesef Ama bu noktada Trkiye'nin belki deen byk biri olan,tanbulTicaret meslekrgtleri,benceokdaha bir ierisinde Bunun herikitaraf iindebyk bir kaza- var eden, unsurlar, ze-re,kamuoyuindinde,dahaparlak vitrinyzler,bu yzlerle Ticaret isminin yan yana Ticaret da mevcut du-rumundanok daha ok daha prestijli bir hale getirecek-59 tir Ama sinemaya da ok byk olacak. bir ola-cak? Nihayetinde bu yolunda, bizlerin aznce Burak Gral'm da ifade gibi,biraz eksik bir sz konusu. iktisatkonusundakiaz, deneyimlerimizi miz Ticaret birikimindenzi Bugn bilmeyenleriniz varsa,ben ifade edeyim.Bir byk bir meslek rgtmzn bir kongresi var.Onunla ilgili bir oradalar. Artvin' de bir festival var. Osmangazi ilesinde bir lik var.Onun iin byle bir bir tesadfedenk Stratejik sektrn ilan edilebilmesi iin,Ticaret gerektenkulla- Ben mesela bu sonra, mes-lek rgtne, buizlenimleri Burada sizlerle onlara da telaar Benim Ticaret bir daha var. bizimkk ve orta l-ekli statsnde Ticaret indinde. Yanibizim o gibi,Ticaret kaynaklanndan istifade etme yok. Bunun dzeltilmesinin ok byk Sinemay-la Az nce gibi, Ticaret da faydalan nk bizim yenikaynaklardagerekiyor. Mevcut kaynaklada retimimizi, daha daha bir hale getirmemiz ok imkanh Sadece finansmanolarakdevlete birsinema dabulmarn.Tabiikidevlet n rum.Birinci derecededevlet nemsiyorum. Ama Ticaret kaynaklanndandabizniye faydalanabiliriz mesela.Bizimdesteklemekanununa olarak bu desteklemeden istifade ederken, belirli teminatlar gstermemiz ge-rekli.Neye teminatlar? Amme tahsiliusulkanununda ifadeedilenteminatlangstermemizgerekiyor. ok da yleok banka ipo-60 tek verebilecek gayrimenkulleri filanolmuyor. Bizim en filmlerimiz,ancakkanunbunu iin,bizimfilmlerimizteminat olarak kabuledilemiyor.Maatteessf,bunuanlayabiliyorum,mevzuat by-le.Belkimevzuattada gidilebilirama bu anlamda tanbulTicaret Neden olma- Ticaret gerekten basiretli tccar ya- bu destekleme gstermesi gerekli teminatlan, kendi ke-faletiyle nk bizim devlet maliyeye, yasalara bir filmin bu-lunan bir tilminne rasyonel olarak aniatma ma-alesefyok. Bugne kadar bunu Ama bir Ticaret na bizim debir bir odaya.Gerek tccarlara,o o filmierin ne kadar ok anlatabiliriz. Yani bul Ticaret bizim filmlerimiziteminat olarak kabuledebilir.Vekendi kefaletiniortaya koyabilir.Bu benden bir neri. belirli plat-formlardabu noktalarvar.Ben Ticaret belki de deneyimleri da sizesunmak istiyorum.Bizim vergilere de var. var?Pek ok alanda gibi,Trkiye'de harcamalan belgelememiz, zor.ok zor. Yani1 trilyon TL. para da, muhasebe bunun en iyimser halde, 500 bin, 500 milyar TL. eskiparayla,500binTL gnmz belgeleyebiliyorsunuz.Budo-olarak bizim ileriki srelerde byk sorunlar sebep olabili-yor.Bu konuda da Trkiye' deki Ticaret iledaha birgirmesi bu sorunlan aza indirgemek iin.Bu tabiiki Trkiye'nin sorunu,gibi,sadece sorunu Bunun ziyadesiyle orap retimi iin degeerli. Kristalretimiiin de geerli.VeyahutSultanhamam'daki herhan-gi bir esnaf iin de geerli.nc lokomotifbir alan olabilecek sine- bu anlarndakisorunu hatiftetmesi de belki alanlara da bu sirayet 61 edebilir,bir rnek edebilir.Neden Devlet otoritesinin da, bizim gncel retimde ok byk sorun yerel ynetimlerle de zmekonusunda Ticaret kesin-likle var.Basit bir rnek vereyim, bir yerel ynetim-le bir olabilir? bir senaryoyu ki anda belki onunla el ve ynetmen ola-rak da, duayenimizAtadeniz' e teklif onun da kabul sizlerin de birka tanesini ikna ettikten sonra,Eminn'nde Sultanahmet Camii'ne yryerek bir film hayal edin, bura-dan bunun ne ikincidakikada nk birmemuru nnde duracak ve yolumuzu ke-secektir. Neden? nk bizden verme ihtimalimiz olmayan, hi-birolmayan, paralar talep ediliyor. Bu stne stlk bir lszlk ierisinde,yle bir lszlk ierisinde ki, belediyeye zaman,saatleilgilisizdenbir taleptebulunuyorlar. Bu belediyeyezaman,sizden bir dakika dahi,4saat a- dahi, yacak, anda Trkiye' deekilen en byk prodksiyonlu filmin,en grkemli bile denmeyecek paralar iste-niyor.stne stlk kendi vergilerimizle olan yollarda iin,daha da bir tutum var.Diyelim ki bu sav-mak istediniz ve budediniz, makbuz birmakbuzu. Yani biz bir ilekefeye konuluyoruz.ile bu yapan in- da buna zaten bir isyan etmesiBu orta-daniin, tekrar ediyorum ben Ticaret da greve davet edi-yorum. istiyorum ve bunuTicaret da yeleriolarak bizlerevermesigerekenbirhizmet Ltfen bu konuyu burada Oturum Bir iki 62 BARANSEYHAN Film btn iin, hatta burada Ticaret dahimesi iin, kendi ve bir zmesi gibi gzkenalanda faaliyet gsteren meslek rgtleri yan yana gelerek,gcmz ortaya 70 170 bin deretebiliriz,7 tane de film retebiliriz, ama gzel filmler Hepimizin tak-dir yer filmler retece- Buna urnudumu koruyorum,hala bugn bu lu,tuhaf ka etkinliklerin alanda bile, bu saatinde buraya bu kadar gre,bunun son derece ediyorum. OturumBusrecintam stratejikbirsektr olup ilgili,bir karar ifadeetti.Ben detam bugnlerdebirbilimsel ierisindeyim. sek-trler yeniden zerinebir Si-nernanm da btn olursak, iin zellikle stra-tejikbirsektrkabulnn dahaokinanmaya budinlediktensonra.Tabii Ticaret rol zerine bunu da bugnden itibaren bir diye Birmeselesi fiilibir problemdir bu.Bil-gibi, ile ilgili btn alan ekim izinlerini,Kltr veTu-rizm bir veriyor.Eskiden Emniyetveriyordu.Fakat fiilidururnda icraat yaparkenmutlakala olumsuz olabiliyor. Evet, ynetmenmaz Atadeniz' e geldi. Trkneden konusunu yecek Merakla bekliyoruz. 63 RA GIP YILMAZ Film Ynetmeni nce 7 bir rapor Bunu elden korniteye Ama bunun ok nemlisizinle istiyorum.GenMurat birsormakistiyorum. filmivizyonagirece- Mine ile Reklama ne kadar para zaman Mine ne olur bana tekrarlatma" dedi.Ben ettim.Dedi ki,filminmaliyetini bir kenara koyun, 200 tane kopya biner dolardan 200 bin dolar ediyor.Bunun gazete billboardlar, televizyon radyo reklamlan vs .ler, 400 bin dolar,600 ksur milyar dolarpara bahsetti. Sonrabir Safanal,"Hicran isimlibirfilm niversitedegsterdik,zaman,niversiteninsalonu na kadar dolu,dediler ki,ne zamanbu filmi.Efendim vizyo-nu bitti dedik.Yanireklam yoksa,film demektir bu.Bu sene80film Muhakkak80filmindeiyi bekleyemeyiz. Ama bizim2008desalon koltuk olarak 22milyonseyirciye byk bir King Kong, Truva, Harry Potter gibi ya-filmierinyksek ile Onlar15.600'de kal- biz 22.700'Bu iindeni nk nmzdeki gnler,salon bulmakta zoralanabilir, seyirciyi Bizim ynetmenolarak ikiiyihikayeyi Seyircinin ne bilerek,seyirciye gre ama iyisini e-kelim,bana seyirciyle zaman,soruyorlar,ne Diyorum ki,iyi filmegidin,bir bilet o nuz zaman en byk diyorum.Zira bu ok nemli.Yani 64 seyirci ama bilelim kibu bizimiin Trkiye mecburiyetinde. Aksi takdirde, bunu nk film para ama onun muhakkak yrek, onun muhakkak fikirok nemli. 990senesinde ve9 defilmierin bahsedildi. Sebebinin neol- biliyor musun Murat? Ben biliyorum,ama tarihleri ile size. 989 tarihinde giren, Trkiye Cumhuriyeti ile Byk Bri-tanya,Kuzey gelir vesermaye zerinden vergilerde ifte vergilendirmeyi nleme ve vergi engel olma Bunun maddesi ok ente-resan, filmler var ya, o filmlerdeki, ka para kaza- onun% stopajolarak veriyorlar.Geri kalan%yurt para birimiyle enilginci, 200kopya Harry Potter filmi geliyor. Hi gmrksz 6 ay ieriye giriyor. 6 ay ie-risinde Trkiye'deki btn sonra, stopajolarak vererek btn oyurt ak-tarabiliyorlar. Bunu bylece bilin, ama bundan daha kts var. 6 ay sonra bu kopyalan ya, Yine kanunlar gere- filmieretutuluyor ve o kopyalar, nakliyebile o Vebenimyani fakltelerinebu kopyalardan birer tane verin,ocuklar seyretsin.yerli filmdekisyledim.Projeksiyonolanniversitelerebirer kop- gnderiyorlar Yine olayda,bizbudevrenin bykbir Kuralay,Soylu beraber yer, Aksaray' da makinenizi koyup,isterseniz belgesel ekin,ya da AvrupaKltr projesiiinbirok ya-65 pm,bu byk zorluklar geiriyorlar.Biz baya- mcadeleettik,mesafeBenburadaTicaretolarak mit ediyorum ki,Mahmut zdenilebirliktebu Trksine- ok Busene'Oscar'a gi-den Grdm" filminin byk gayretler-le, Amerika' dakisalonlarda gsterilmesi iin 500 bin TL verdi.Bu para yet-mez ama bir ok atlak sesler geldi. niye veri-yorsunuz.Halbukio para bile yetmez. filminiozerine yine paralar ilave ederek salonlarda BenSESAMolaraktakiptekusuretmedim.Kendisidediki,salondafilmi zaman, 27 ama geen sene " Maymun"u seyreden 3 Kltr dagayretleriyle ok nemli yor. zannederim ilk ierisinde olan Ticaret ola-rak birok festivallerde,'Cannes'da, Venedik'te veyerlerde ltfen destek versin,Baran konularda destek versin.Ka-bahati biz,kendimizdesektr olarak geliyor.Halbuki zarar- yine sinema sektr oluyor.Sinema yle bir ki,kendi iinde var- gsteren,yaratan ve lkebir filmile bir olgu. Oturum zamanda 201 OAvrupa Kltr Y-rtmeKurulu yeleriBu proje lke iin getiri-yor.nemli projelere karar verildi. Bir hareketlilik Evet,bizimsonszdevletsyler. sinema Trkiye'de GenelMdrlklerin gelmesi Ankara'yaolarak Telif veSinemaGenel gelmesi gerekir.Trkiye'nin ola-rak ederim, Buyurun Hseyin lger. 66 HSEYiN LGER Kltr ve Turizm ve Sinema Genel Mdr. Yrd. ederim ncelikle bu paneli dzenleyen Ti-caret yrekten kutluyorum.taraftan Atadeniz, te-minat ilgiliyntem biraz daha Tabiyineteminat isteniyor ama, kefalet deoluyor.Bunlara soma bu srece biraz saca anlatmak istiyorum.2004nce biliyorsunuz bir sinema fonumuz 1989 ancak dzenli bir olmayan bir fondu. 2004 Sinema Kanunu'nda bir kaynaklar-la, Kltr ve en nemlisi deolan ile sektr belli bir nok-tayagidiyor.Bu seneBerlin' de Alman toplanBavyera eyaletindeki daGenelMdrmzgittiler.Bu filim 20 olarak Biz de1O Ancak git-bu rakam 60-70 i buldu. Trk belli bir yere gryoruz tabii.Olduka nemli. bir tarihte deParis' e sinema platformuyla birlikte, daveti var.Dnyada Trkbyk bir ilgi gryorum,taraftan tabii bir de Hindistan,Bollywood Trk seyircileri, kendi filmleriniseyreder duruma geldi. anda ortalama bu 45-50 bu sene biraz daha 70 oldu. Ama yurt gelenfilmler,200'n zerinde,yani200filme yinebir zaman, bizim seyircinin daha da gre- Bu bizim iin tabii sevindirici bir Her festivalde bizim filmiere davet-ler geliyor.Bizfilmiolduka ama bu de tabii seve seveBu sene Temmuz KDV muafiyeti getirdik. anda Trkiye'de film ekrnek isteyenler, Trkiye'de harca-malardan herhangibir KDV demeyecekler,bunun iinde Ankara' da, 67 ve 3 tane Vergi Dairesi grevlendirildi. Tabii anlat- sonra, Ticaret ok gzel lar.2005 Spansorlukvar. Ancak bugne ka-dar filmiere yeteri kadar spansorHi yok ama bizim miz dzeye hibir zamanzamanda tabii bu birda bir sanat eseri ortaya bu sanat eserininda olacaklar. Her biliyorsunuz en az 2 kere ve filmleri Bizim bir Kurulumuz var. da ve bir deteknik var,Kltr olarak,ll Byk o- sanatseverler,belki brokratlardan herhalde boyutu daha ok olur-du.bir taraftan da tabii gn getike bu filmierin bir ta-raftan da seyirci Geen sene6 milyon 37 bu sene40milyonugeecek. Ama hibir zaman yeterli anda Fransa seyirci180 milyon. sinema kurumunun maddi kaynakla- ise, bizim Kltr daha fazla. Kltr bt-enin% 85 'epersonel giderlerine gider. kltr merkezleri. Gnl isterdi ki bir olsun: ynetmenler senaristler oyuncular ama da Gryoruz bir ynetmenzamanda senaristtir, zamanda bir taraftanpara bulamaz,onun ynetmenin bile yok. Ama bizim byk sermayesi olanlar ve bu gnl verip ok ileriye Hepinize kr ederim, beniiin.Oturum Evet, ben Hseyin lgen'e ve btn kr ediyorum. Ticaret Ynetim Kurulu yesi Kuralay'a sz68 KURALAY ODASI KURULU YESi size ve ok ediyorum.Biz bir yerden Ti-caret olarak buna de nk bu ko-nuda istekliyiz, kendi da syleyeyim, rek,bu bir olarak,sinema-tv sine-ma, televizyon, radyo yiyen bir Tica-ret Ynetim Kurulu yesiyim. Ama belirtmek istiyorum. Hem kamu iin,hem Ticaret iin hem sektr iin genel sektr birsorunuyla gerekten kurmaktaBuralar hepimizinplatformu, sizler buralara yesiniz, biz desizin Ama anda bu sy-lenrniyor. nmzdeki bizdebelkistand beraber hep beraberarzu ediyoruz. Bu mesela ekimler kameraya s-releilgili, ok byk mcadeleverdik fakat Enson1O gn nce, Kltr Daire ile Dedik ki, ya hi olmazsa, bir ad-resten, bir noktadan para da bir yerden ve elimize bir belge ve-rin. Yanibelgeselciler, reklam eken bir alanakoydu- zaman, gelip nneelini yani.Bizimdeeli-mizdebirbelgeolsun,kapara deyeceksekdebir yeredeyelim.skdar Belediyesi'ne Belediyesi'ne eparalar de-meyelim. Onlarla dahem fikirolduk,ama bugn gibi Kltr olarak bizbu belgelendiriyorsak,bizim belediyeylebelki mcadelehem kamu, hem sektr olarak beraber mcadele etmemiz gerekir.Bir nce,Atadeniz'in de bir grupla beraber Be-69 Belediye ziyaret ettik. da syledik.Biz bu beraber Beraber iin de,beraber mcade-le etmemiz gerekiyor. Ticaret gerekten var, gc var, biraz nce syledim, ilk 5 iinde ve 350 bin yesi ile btn sektrleri temsil ediyor. Trkiye'nin yan vergisiniveriyor. ya- 'un byle byk bir cazibesi, byk bir gc var. Bu gc ne kadar Bu stratejik sektr da ok ho- gitti,ilk defa byle bir st olarak dikkatebir kavram.Bunu da mutlaka beraber Biz Ahmet Emre Bilgili ile beraber,zamanda 201 OAvrupa Kl-tr Yrtme Kurulu yesiyiz.Orada da oksi-nema, belgesel,animasyon projeleri iin vermeye Sinema- televizyonun, bir kamu boyutu var.Ben 2010 AKBa- bunu gryorum. Yani bir ortak zeminde Bir dil ok byk sorun.Hi siyasal,ideolojik,kavramsal bir tar- dilegetirmediniz.Bu iin bir oksevindim. ykselenbirhalinegeldiTrk ama mesaj ierik Korkuyorum ki,daha nce 70'li ii tketilensinema,yeniden tketilecekBuna da mes-lek rgtleriolarak veya buiindeolan insanlar olarak sahip Yoksa yine sinemadan,seyirciyi Haberiniz olsun.ok te- ediyorum. 70 SORU-CEVAP Oturum Evet, ederizbu gzeliin.Evet, kim soru sormak ister? Buyurun. SORU: Ticaret Meslek Komitesi, Meclis yesiyim, az ev-vel Baran Bey'in konuya, hem bilgilendirmebir cevap,hem de izleyiciler de bilsinler istiyorum. 2004bu tarafa B- Belediyesiilebu filmekimlerinde tahsiledilen paralada ilgili,ta-biri caizse Ben 2004 vergilerininokykseltilmesinedeniyleitirazlar Biz debudillendirdikFakatsonucu Maliye Asma, tahsis ve creti bir para da bu cret devre farkettik, kanunda,belediyelerin talepedilmesi halin-deasma,tahsis creti alabilirler gibi bir ifade var.Bu ifadede ki,talep edileniBelediyesi Tm ilan, reklam ne varsa,asma,tah-sisve creteevirdi. para verginin ikibu-uk-,yerlerde olay,sinema filmiekimlerindede Vermediklerihizmetin alamazlar.Bizim bu noktada, mahkemeyegi-diyor zaten Atadeniz bu konuya okok da destekliyor-du. Ancak hala sonu bir film,4ilede ekilecek-se bu 4 'nde birden paralar demek prose-dr deciddi anlamda bir iinde geiyor.Evraklar zaman ciddi rakamlar deniyor. -drt defa, kimi zaman kentsel kimi za-71 man Byk Belediyesi Genel iki defaBele-diye dosya vennemize hibir yasal altolmama- eleparasal vazgemek istemiyorlar. o cmleyi ben sylemiyorum ama gerektenbu noktalarda.Peki,burada ne gerekir? Onun iin ben izleyicilerle istedim. Bir 40 kere sylerseniz ancak diye bir atasz byle bir deyim Onun iin bunundillendirilmesi belkimahkemesrecinin,belki da devreyesokularak,grltyfazla gerekirdiyeAma Ticaret bu noktada gerekten 4-5beri sonu ciddi bir En sonu da bir hafta nceydi,sadece bilgi-lendirrnek istedim. ederim. Bir neride bulunabilir miyim bu konuyla ilgili olarak? Oturum Buyurun. Dinleyici: Gelin dilerseniz bir daha kuvvet-li,daha ileri bir noktaya gitmesini bir st bir siolur, olur.Bu konuyla ilgili olarak ben sizesektrrn sy-lyorum.Gerekli Birdzenleyelirn. Hattabunu TicaretMeclissalonunda Adetbuysa, yani Ticaret gcn, bir biimdeBuraya bizim sektrrozn btn isimlerinin gelmesi-ni ben ternin Gl btn sektr temsil eden birTicaret gcn alarak,bu bildirisini Hatta bu mademki mahkeme boyutuna ysa, bunun net bir ifadesi olsun.Bu da bizim bir olsun. Oturum Evet, buyurun. 72 Dinleyici:bu hepsininorganizeedilmesila- Bir kapta ve analiz Biz hepimiz, ekmek ticaret yapan iinnemliolanH-seyinlgen'e ediyorum,kendisibu en isabetlisyledi. Devletin bize ok nemlidir ve Uygulamada olabilir. Yeter ki, destek versinler. Bizsz veriyoruz. Dinleyici:Devletten bekleme gibi birvar.hepimiz bir ara-ya gelebilir, yapabiliyor bugn80tanergtletemsil ediliyor Tabii ki sanatitibariyle Bu para-salkoordine edilmesiyle ilgili olarak, bir ara karar Mehmet Al- ile bu konuyu. Kore'de buna benzer bir sistem. Sponsorlukla devlet organize edebilir mi? Devlet bir orta-ya,onun ilgili biz zaman zaten olmasa da olur haline geliyor. Teminat o kadar da gerekmiyor. Kefalet yeterli oluyor.Kimin kefaleti yeterlioluyor. Bu konuda Ticaret ola-rakbize ne Bu lkede, TRT ile bir dizi filmden bir zel bankadan kredi teminat gstererek bir de benim kanaat getirdiler ve bana talep onda biri kadar kredi verdiler ama, bir kredi verdiler. Siz bizimle bir ban- devreyenk sonuta Hollywood'un zerindeennemliayak,bankalar.Bunda para,yani diye en nemli bankalar. Bunun bizim sektre iin bir musunuz? 73 RAGIP YILMAZ Film Ynetmeni Bir milyonbir filmeharcayan Filmi vizyona sokacak, film 300 bin veya 500 bin grecek. Ne oluyor biliyor musunuz? bunu Maliye harcanangider ola-rak kabul ediyor. % 40bir sene sonra, 201 O da kabul ediyor. Bu ok nem-li.Bir tccar olarak soruyorum.Siz1 milyon dolar bunun % gidergsterebiliyorsunuz.Var bylebirticaret?BuradaMehmet grdnz o O bir zaman, bunun%gider gsteriyorsunuz,%bir senesonra gstereceksiniz vekar zaman,devlet sizden% 35,% 40 vergi Bir biz yle bir sektrde Birbankagirermibu Girmez.OnuniinKanun, Meclis' e giremedi bir trl.Btn bu hususta Bunlar ok nemli. Antalya' da bir stdyomuz var,stdyo ryor.Kimse ge-lip Sebebi?Hseyinlgen'in gibi,Kltr Maliye ve Gmrk bir ma-saya oturacaklar.Bir karar verecekler. karar Fas'ta film ekiyor, Yugoslavya' da film ekiyor, Romanya' da,Bulgaristan' da filmler e-kiliyor,Kanada'daveFas'taekiliyor. Gr-dm"dekibtnpavyonsahneleriniRomanya' daekti, %35'inigeri Antalya'da kayak ini-yorsunuz, denize giriyorsunuz ve Antik kentler sadece 35-40 kilometre uzak- Bubir olay vebiz lkemizi Platoola-rak,ilk ostdyo zaman,binbirgece ekildi.Antalya'da kontrplak vilayetinde kontrplak ve btn marangoz-74 larbuldu.Bunun getirisiok fazla,50 milyon dolar,Truva filmibizde ol- neler Bir Biz o dekorlan,harite dekorlar-la,istifade ederdik, gezdirirdik,nk filmler turizme at giden nesneler, iimizden Nuri Bilge Ceylan Orhan Pamuk bunlar bizim iin ok byk avantajlar ve her evvel en byk reklamlar. Trkiye'ye ka gelmek isteyecek? En son Baran Seyhan ile Macaristan'a gittik.nk Macaristan'da gibi,kltr ilk filmlerinifilmlerinigtrdk,4filmgtrdk,orada gster-dik.Onlar da buraya gelecekler.yine mracaat ettik, Es-sen de bizim gibi kltr onunla ierisindeyiz.Orada-ki Macaristan'da gittik grdk, ama Macaristan'da benim dikka-timieken Parka gittik,Kanuni'nin byle bir heykeliolamaz, bir heykel veBelediye gittik,Kanuni'nin resmi ve bele-diye resmi Kanuninin resmi her yerde mevcuttu.Gzel bir seyahatti, byle Trk filmlerini gsteririz. burada olabilir?Bizgeliderimizi belgeliyoruzama giderlerimizibelgeleyemiyoruz.benbiliyorumki,biroksektrde, anda ama belgelerneden vergiden bir oran var.Bizimkinde ok az.Beyanla diyorsunuz ki%20ye varan,biroksektrdebeyanatabiolarak,benbunu diyorsunuz, vergiden biz desizebelge veren o kadar ok azin-san var ki, ben yani belgeleyebilmek iin, benimgeeni si- gnlksigorta var,hattabizimsektrde hepbir hep birbiriniekemez,beni kitlediler. Bir ieride, bu konuda sizin Maliye Sanayi gibi muhatap olan var. bir koordinasyon teklifinde bulunuyorum. Bir para-75 bulma konusunda bir koordinasyongrevi yapabilir misiniz diye,ikibu dertlerimizio nezrindezebilmek iinnclk yapar Sadece iinsylyorum. biralmaya, belgelerneye Sigortada da ciddisorunlar var.Bu sektrn sigor-ta sorunu var. dezerre yok.Biz ilk defa Siz geliyorsunuz gzelce bizeiyi Biz desiziglerek luyoruz ve unutuyoruz. SORU: Ben Baran Seyhan'a sormak istiyorum. Bir kere Trk as- eminim,genel anlamda kudrette nu Sorun diye hususlar ise, bu mo-ralgkatacak,cesaret vereceknk bir sektrn bir endst-ri da var.Bu byle bir endstrinin12milyon TL'lik bir fonlazlmez.Oitibarla,hep bakmah,formllerret-meli, bu bu diyalogu gtrmeliyiz ki, gerekmanadazlebilsin vebizilerleyelim. perspektifindebak- da Trk dizileriilebirazdahasosyo-politik konjonktrn bir hususvar. lkelerimizde,Trk filmlerinevehikayelerinebir ya- gzlemleniyor.Bu gerekten sinema da bir derinlik mu?Bu yndekiTrk bir projeksiyonu var Bu hususu size soruyorum. bir denerim var. Yani bu sorun-lar,bu tr tabii bir da,somut nerilerde Ticaret bu ekonomik krizmesela belli fonlada b-yk kredi hacimleri Diyelim ki20-30milyondolar.bir fonla,bellibir vadeilebankaya teminat gstererek,kredihacmi 12milyon TL'lik birfon,biimine zaman, genyetenekleritesindeok ciddibir getirmiyor.Yaniciddi ancakciddibtelerle 76 o ki, benzer bir Kltr da uygulayabi-lir mi? modelin,O, milyon TL' nin 00 milyon dolarlar muhasebe-sine Bu konuda, kredi fon sistemlerini bilen hizmet Ticaret olarak iyiniyetlibir durumda, bu durumda, ancak bu kuruma byle m-kellefiyetler gibi, medya kamu olaninsanlarla siviltoplumkuru-da belli bir mkellefiyet Bu somut neri de ok gzel,hemen bence hayata geirilmeli.Dedikten sonra,tekrar sizin g-merak ediyorum. 77 BARANSEYHAN Film desteklenmesine kanunda var.Hi bu n-k iki trl ifade ediyor.Bir destek tarif ediyor, bir de do lay- destek tarif ediyor. Bizim bugne kadar sinema zaten rsum gelirlerindenparayla,kionun da hepsiniMaliye Ba- rsumlangerekirken,btnyle gerekirken, te bir mi genel mdrm, herhalde benimka-danyla te birini ancak aktanyor.Bu miktar destek olarak Kanunda var olan destek aynen sizin tarif model, de-finans devreye sokmak. Devlet otoritesi kendi finans kredi vermesi iin, hem de ok uygun kredi ver-mesi iin devreye mmkn. Bunun iin ekstra bir sbvansiyona da ge-rek yok.Devlet garantisi iin,ok uygun kredi almak mm-kn. Bu hibir zaman Bizim ok ciddi bir nakit da var. Yani bir dneme bir harcama sz konusu,daha sonra bunun pazarlan- ve gelirlerinin ciddi bir zaman var.Bizim bunu finanse edebilecek gcmz yok. Benim bir filmvizyonu sonra,yakla- bir sonra televizyon gsterimegirecek,televizyondanacak. Buna bir 400 milyar TL.Gzel, ne zaman sen bir filmi teslim et de o zaman. Ona daolduk. Bu 400 milyar TL. ile bir kredi varTecrbelerden de istifade etmek bir kk komisyonuivedilikle bu bildirim meselesini Daha mesela bu kredi modelizerin-de Ne yapabiliriz ona, byle bir nerim olacak. Televizyon dizileri, ziyadesiyleyer buluyor.Anadoluharman kltr, uzun sre var hala belli ller-78 de iin.Sinema iin bu oldu mu? henz.Televizyon dizisi iin byle bir kestirdi ok tesadfi bir biimde Antalya, PortakalFilm Festivalindeydik.Beni birisiile Ku-zey Irak kkenli,biraz Ankara' da,biraz Dubai'de bir beyle lar.Kendisi almak syledi. iin bubir teklif etti,dedi ki,ben esasmda televizyon dizisi de dedi. Bu hep gazetede, televizyonda MMC Hatta bana da teklif etti. olan birka ar- vebirincisinin sonra, debu kadar ilgi hesaplayarak,kanallar veyayine kanalbenzeriyntemlerlebudizileri Bunlar pazarlan- oldu,gerekten bir ruhu mu diyelim,bir sezgisi kuvvetli birisi mi diyelim.Bunun bir oldu bu, biraz da tesadfi oldu. Ama hani belki o vesile oldu, ben za-ten.Filmler iin ise bir var.Mesela biz vizyona neden nk ki sinema mekanizma-lan,bizdekinden daha kt durumda mesela Azerbaycan' da,Trkiye'den her-hangi bir film niye Vizyonda,sinemada,yani televizyonda gsterimi Orada da byle bir me-kanizma yok.TrkiCumhuriyetler iinde szkonusu.Hemen gelelim, yani Suriye' de bir para var ama yine bizdeki gibi Irak zatendanna dumandurumda. Ama ben mesela ilk bunun yerin Kuzey Irak ok zamanda sinemalar fa-aliyete geecek Kuzey Irak'ta vegrecekseniz bizden filmler kendile-rinin de filmretimleri var.Bizden de filmler gelecek veoynayacak orada Bal-kanlara burada Mesela pek seyahat herhalde, Trkiye' den bile gtrseniz,dan her duyulan byk bir kabulg-79 rrsnz. Ortak da var bizim Yunanistan'la biliyorsunuz ama, hat-ta bir Damat dizisini orada bizde kiKurtlar Vadisiefekti-ni gnlerisokakta insan orada dagnndegerektensokakta grdm.Sinemada Bir iki filmierin vizyona girmesini orada denedi. ilgi da ilgi gstermediler.nk orada yerli sinema ile ilgili so-run var, Yunanistan' da,henz bizdeki Bulgaristan re-tim bir s,aznceda geti bir iki,ama benim la Bulgaristan' da sinema izlenme o kadar yksek Orada da yle bir sorun var. Yinebize ok daha mesela Bosna Hersek deneden byle bir ok daha bir toplum var.Orada da yine sinema bu.Bu alt olmuyor amamekaniz-malar benbununok Bunun da ok zor bir byle bir kk bir ajans eliyle bile yapabilir.Trkiye yurt sadece yrelerdede iin bir ajansolabilir. sinema kurumu bir vemerkeziolan si-nema kurumu da halledebiliriz. Oturum Evet, ederiz SORU:Bugnekadar meselagndemdeolan sinemaileilgilibu sene ok fazla film ve bunun da bir Film ekecek ekip bir araya geliyor ve herkeselini cebine benim evim var, var,hepsiipotekediliyorveylefilmekiliyor.Ama seyredilmiyor ise Trkbir Oturum Kime soruyorsunuz? 80 BARANSEYHAN Film ok dar bir dnemden bahsediyorsunuz. Yanisadece bu sezona bir sylyorsunuz. olarak bir retim oldu. Bunun nicelik ykse- nitelikparalelolup Ama sezon sonun-da bu ortaya bu sadece bireysel olarak dnp de kendi kendine bir biz de yanyanaolarak mes- kendiiimizde de yoruz.Hatta Trkiyesinema platformunun icra kurulunda bu se-zonsonunda sektr yan yanagelerek bir mn sylendi.Bu bir nk bunun bir sebebi Tahminlerimizin altmda Evet film artarsa,arzartarsa,perde paralelliklesa, belli bir film seyircinin beklenebilir bir ama, filmler de Burada bir var.Bu ierik olabilir. kanaatim benim deo ynde.Bunun olabilir.Beklenti-lerin yksek olabilir.nk geen sene bir de birbirini gaza getirme hali de Medya da biraz fazla gaza getirdi. bir halk kitlesinifilme yntemleri var. gerekendramatikkurallanvar.Bunun oza-man onun kendiiin film oluyor ama halbuki bu sizin sanat anla- ilgili bir Sanata sinemaya ilgili bir dir.Halk iin filmde ki,bunlar da zaten daha ok seyredil-sin, daha ok insanlara daha hikayesini hi-kayelerdir.Bu bir seimdir, tercihidir.Bu kadar ok filmi 81 bir seyirciye seyirci Trk sine- anilk gerekensorunlanndan biri.Bir desalon seyirci seyircinin daalakahbir nk seyirci ye an hala 1930 'larda, 20 'lerde yada1800 lerin sonunda edebiyat eserlerini seyrettiriyoruz, televizyonda.Her hafta 90 dakika.Memnu", "Samanyolu", Bugnn pers-pektifinden eserlerSeyirciye hala hikayeler tekrar veriliyor. Dinleyici:Siz ne bekliyorsunuz? Sizin fikriniz ne? nemli seyirci, profil olay sensin,sen ne istiyorsun? Yanisen mzikal bir film mi bekli-yorsun? Komide avantr m bekliyorsun? Yani kendiniz ne Eskitabirlederiz, ofilmi Anlatamazsa,o filmegitmez zaten.Ben onu sizin biz eskiden yandaki ofilmikelirneleriyle,en kolaykildeanlatabiliyorsa,biz oseyirciye demel(]> oo oo NN o --,; .o No Trkiye Film Endstrisi (]> o o N N o:i Kaynak: Antrakt Sinema Box Office TRK VEYABANCI Trk f il mif ilmTrk filmi seyircifilmToplamseyi rci seyirci 200291591.987.57421.522.47723.510.051 2003161725.631.83218.988. 31724.620.149 20041818911.108.04418.594.42729.702.471 20052719411.139. 29915. 589.79526. 729.094 20063320418.067.56216.754.55834.822.120 20074221012.113.64619.006.41331.120.059 20084826422.618.38315.792. 53238.410.915 2009*6725121.262.75515.672.30836.890.363 (") 1 2009 Tarihinden itibaren 102 Trkiye Film Endstrisi Trkfi l mi Pazar 8,45/o 22,87/o 37,40/o 41, 670/o 51,89/o 38,93% 58,89/o 57,64/o FRANSIZ FiLMLERi Toplam FilmSeyirci Kopya Seyirci 2008403.609.808855.71811338.410.915 2007213.851.255829.3647931.120.059 2006261.779.065415.0415134 .822.120 2005192.114.675546.80510326. 729.094 ... TURKIVE VE AVRUPA 60 40 Trkiye D Ispanya Yerlirn Pazar D Fransa Hollanda D Danimarkaitalya O AlmanyaO Norve _ 103 Finlandiya Trkiye Film Endstrisi % 2,23% 2,67% 1,19% 2,05% Trkiye Film Endstrisi SIRA 1 2 3 4 s 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 ENOK YAPAN100 Trkiye Film Endstrisi Yerli filmfilm 100 film ierisinde5149 50film ierisinde3416 25 film ierisinde232 20 film ierisinde191 10 f i lm ierisi nde91* (*) tita n i c TOP 20 FILMSEYIRCI SAYISI(2005-2009) KOPYASAVISI Recep 2zenFilm13.02.20097504.330.714 Recep zenFilm22.02.20082304.301.641 Kurtlar Va d isi: IrakKenDa03.02.20064804.256.567 G.O.R.A.WB12.11.20042403.932.315 A.R.O.GUIP05.12.20086853.707.086 WB02.02.2001903.308.120 VIZONTELE TUUBAWB23.01.20041812.894.802 TITANICZEN20.02.1998322.844.022 Organize KenDa23.12.20054442.618.244 HababamAskerdezenFilm14.01.20052502.587.824 WB29.10.1996162.572.287 GrdmPinema12.03.20096402.491.454 KAHPE ZEN21.01.2000512.472.298 Nefes: Vatan Medyavizyon16.10.20096082.419.136 M urozenFilm05.12.20083432.315.902 Babam ve zen18.11.2005962.151.954 Hababam3,5zenFilm06.01.20062802.068.165 Beyaz MelekMedyavizyon16.11.20072002.030.985 AdamCF07.11.20081592.012.780 UIP14.12.20074102.002.512 104 TR TERCiHi SOfilmiinde Dokdrama 3,7% Aks iyon 3,7% Tarihidrama 7,4% D rama 20,4% Aks iyon Komedi 9%Aks iyon d rama 1,9% Korku 1,9% Dramedy 22, 2% Komedi 37,0% Trkiye Film Endstrisi Kavnak : www.boxofficeturkive.com RAKAMLARLA ENDSTRi - 2008 Trkiye Film Endstrisi 1 = 2,24 n Ortalama bilet Bfe geliri (tek seyirci) Bilet kesilen vergi Toplambfe Vizyon DVD, VCD (e) Tv Endstri'nin ToplamSINEMA PPV PayTV Free TV 105 TL 7,853,51 1,000,45 301.584.909134.636.120 24.126.79310.770.890 38.410.91517.147.730 24.126.79310.770.890 30.158.49113.463.612 49.840.00022.250.000 1.840.000821.429 8.000. 0003.571.429 40.000.00017. 857.143 468.247.900173.325.629 RAKAMLARLA Trkiye Film Endstrisi TV YAPIMLARI Toplam dizi Toplam dizi blm Toplam ilk TV Dizileriniinharcanan zaman Dizilerin iinharcanan adam saat 200 3.400 5.021dk 300.888 saat Dizilerin iin gnde harcanan ortalama saat Blm ortalama bte 284.785.200 adamsaat 824 hrs 255,677 TL TL (@2,24) DiZi RETiMi TOPLAM BYKLG915,800,000408,389,286 KAYNAKLAR www.boxofficeturkiye.com: TiE (StatisticalInstitute of Turkey): A&Gresearch: FiDA: Antrakt Sinema Box Office Mediasalles lnterpretation&comments: 106 3 slides 2 slides 2slides 3 slides 4 slides 3 slides Mehmet2009-1 2009-2 2009-3 2009-4 2009-5 2009-6 2009-7 2009-8 2009-9 2009-] o 2009-11 2009-12 2009-13 2009-14 2009-15 2009-16 2009-17 200