Maturski rad:

TURISTIČKE VRIJEDNOSTI REPUBLIKE SRPSKE

1

UVOD

Slika današnjeg svijeta, u skoro svim segmentima može se posmatrati globalno. Tako su današnje vrijednosti fenomeni koji su poprimile globalne dimenzije u 21. vijeku. Većina zemalja u svijetu, u većem ili manjem obimu, čuva svoje bogatstvo zemlje . Po svojim ekonomskim, sociološkim, psihološkim, političkim i drugim konotacijama turi stičke vrijednosti , prema mnogim stručnim mišljenjima, nema tolikog značaja u nekoj drugoj pojavi ili u savremenom svijetu. Isto tako, mnogi stručnjaci smatraju da će turistička industrija za par decenija biti , najbolje rečeno „rame uz rame“ naftnoj i automobilskoj industriji . Odabrao sam ovu temu jer Republika Srpska raspolaže ogromnim turističkim potencijalom kojeg ipak treba bolje preusmjeriti kako bi naša bogatstva postala primarna strana naše domovine.

2

GEOGRAFSKI POLOŽAJ REPUBLIKE SRPSKE

U srcu Balkana, a na prostoru sjevera i istoka Bosne i Hercegovine nalazi se Republika Srpska. Republika Srpska ima izuzetan geografski položaj. Dva glavna Evropska turistička pravca (zapadna Evropa - Grčko primorje i Istočna Evropa - Jadransko primorje) prolaze preko njene teritorije. Uz poboljšanje putne i prateće infrastrukture može se ostvariti značajan prihod od tranzitnog turizma. Takođe, produženje boravka tranzitnih turista treba biti jedan od prioriteta razvoja.

U odnosu na površinu svoje teritorije ima nesrazmjerno duge i nepravilne granice. Republika Srpska ima atipičan oblik državne teritorije čiji je sjeverni dio izdužen u pravcu zapad-istok, a istočni u pravcu sjever-jug. Teritorija Republike Srpske nalazi se između 42°33' i 45°16' sjeverne geografske širine i 16°11' i 19°37' istočne geografske dužine . Ukupna dužina granice Republike Srpske iznosi oko 2170 km . Ovakav neobičan oblik predstavlja otežavajuću okolnost unutrašnje komunikacije i ekonomske integracije međusobno udaljenih zapadnih i južnih dijelova Republike. Zauzima manji dio jedinstvenog srpskog etničkog prostora zapadno od Drine, odnosno zahvata sjeverni i istočni dio geoprostora Bosne i Harcegovine .

Ono što može privući ne samo tranzitne turiste, već i one druge je idealan preduslov za razvoj seoskog turizma: očuvan ambijent i netaknuta priroda u najvećem dijelu Republike Srpske .

3

PEĆINE I JAME REPUBLIKE SRPSKE

Ledena Jama:

Kao što i samo ime kaže, odlikuje se velikim ledenim naslagama. Nalazi se na planini Bobiji, u blizini Gornjeg Ribnika i jedan je od najvećih ledenih podzemnih objekata u jugoistočnoj Evropi. Tokom istorije led iz ovih jama je korišćen za hlađenje namirnica. Danas na   ovaj segment ljudskog života podsjećaju debla sa urezanim gazištima kojima se nekad ulazilo u jamu. Desetine slojeva sedimentno uslojenog leda   krase podzemne dvorane i kanale ove jame. O dugotrajnom i snažnom procesu zaleđivanja svjedoče brojni zamrznuti trupci kao i 15 m visok ledeni stalagmit.

Omladinska pećina :

Na platou Ravne planine, u istočnoj RS, nalazi se ova interesantna pećina. Specifična je po posebnom pećinskom nakitu, tzv. ekscentričnim oblicima. Na nekoliko mjesta u ovoj pećini su pronađeni heliktiti i aragaonitske-igličaste forme. Najinteresantniji dio pećine predstavlja velika dvorana, ukrašena masivnim oblicima pećinskog nakita i pećinskih stubova.

Pavlova pećina :

Posjećivanje ove pećine ima vjerski karakter. Pavlova pećina se nalazi na brdu Dolovi pored Trebinja. Po tradiciji , na Petrovdan se u pećini okuplja lokalno stanovništvo te se uz prisustvo sveštenika obavlja služba. Po predanju u ovoj pećini je apostol Pavle, krijući se od rimskih vlasti, obavljao obred pokrštavanja. Sama pećina se sastoji od nekoliko dvorana, bogato ukrašenih pećinskim nakitom. Unutrašnjost krasi i jedno malo jezero za koje postoji vjerovanje da  umivanjem ovom vodom djevojke ostaju lijepe tokom čitave godine i da pomaže  nerotkinjama.

Pećina Banja stijena :

Nalazi se u kanjonu rijeke Prače i jedna je od najdužih u RS. Izuzetno je bogata pećinskim nakitom: stalaktitima, stalagmitima, salivima, draperijama, pećinskim stubovima i travertinskim kadama. Ova rijetka pojava pećinskog nakita još uvijek nije potpuno izražena, a poznato je da je tokom istorije korišćena u medicinske svrhe. Ovdje se nalaze i brojni potpisi austrijskih istraživača i posjetioca koji su ovu pećinu istraživali početkom 20. vijeka. Iako se trenutno se nalazi van svih komunikacijskih pravaca, predstavlja veoma atraktivnu turističku destinaciju za sve ljubitelje speleologije i prirodnih ljepota.

4

Pećina Đatlo :

Smještena na Koritskoj visoravni, u blizini Gacka, karakteristična je po velikom otvoru. Istraživana je još krajem 19. vijeka od strane austrijskih istraživača. Unutrašnjost krasi razgranati podzemni sistem, razvijen i vertikalno u nekoliko spratova. Razgranati kanali predstavljaju ostatke nekadašnjih podzemnih tokova. Iako u gotovo potpunosti istražena, neki kanali otvaraju mogućnost prolaza u neke nove podzemne kanale i prolaze.

Pećina Rastuša :

U blizini Teslića, kod sela Rastuša nalazi se ovaj najznačajniji arheološki pećinski lokalitet u RS. Interesantan detalj inače skromno ukrašenih dvorana i kanala, su neobični hijeroglifi na zidovima nazvani „leopardove šape“.Ova vrsta pećinskog nakita je vrlo rijetka u podzemnim objektima. Ipak ono što je najznačajnije vezano za ovu pećinu su ostaci pećinskih medvejeda i kamenog oruđa praistorijskih lovaca. Ovi važni pronalasci svrstavaju ovaj lokalitet u važna paleontološka nalazišta.

5

KULTURNO - ISTORIJSKO NASLJEĐE

D vorac Karađorđevića :

Na magistralnom putu Sarajevo-Beograd smješten je Han Pijesak, gradić okružen poodraslom crnogoričnom šumom, pa niste sigurni da li se gradić nalazi u planini ili planina u gradu. U toj šumi sakrivena od pogleda krije se Kraljeva vila. Iz perioda Kraljevine Jugoslavije sačuvana je jedinstvena reprezentativna rezidencijalna cjelina-ljetni kraljevski dvorac . Čist zrak, crnogorična šuma i visoka koncentracija ozona. Vila je građena tako da se uklapa u atraktivan, prirodni, planinski ambijent . Prizemni dio je sagrađen od domaćeg klesanog kamena, a iznad su drvena brvna, pa se pravi, kraljevski luksuz na prvi pogled nije mogao ni primijetiti .

Spomen-kompleksi:

Nezaobilazan dio kulturno-istorijskog naslijeđa nakon II svjetskog rata svakako predstavljaju spomen-kompleksi posvećeni borcima i civilnim žrtvama, od kojih se izdvajaju kompleksi na Kozari i Sutjesci, u Donjoj Gradini. Spomen-područje Donja Gradina je najveće stratište srpskog naroda i dio je koncentracijskog logora Jasenovac, koji je formiran za vrijeme Nezavisne Države Hrvatske, u Drugom svjetskom ratu. Sadašnji naziv spomen-područja je Javna ustanova Spomen-područje Donja Gradina.

6

BANJE

Banja Vrućica :

Banja Vrućica nalazi se nadomak grada Teslića u dolini rijeke Usore i predstavlja oazu mira i zdravlja. Zdravstveno-turistički centar "Banja Vrućica" je danas savremeni Centar za ultrazvučnu dijagnostiku, rehabilitaciju kardi-ovaskularnih i reumatskih oboljenja, kongrese, seminare, turizam, ugostiteljstvo i rekreaciju. Banja raspolaže sa dovoljno prostora za održavanje seminara, kongresa ili posebnih poslovnih susreta.

Banja Guber :

Banja Guber se nalazi u sjeveroistočnom dijelu Republike Srpske gotovo u samom gradu Srebrenica. Smještena je u planinskom području te tako okružena gustom borovom šumom planine Javor . Kao što joj i samo ime kaže kosristi se protiv gube. Bogatstvo prirodnih ljepota u okolini banje kao što su blizina jezera Perućac, rijeke Drine i Jadra, rezervat Sušica daju posjetiocima mogućnost da se bave lovom i ribolovom. Samo područije zbog specifične klime predstavlja idealno mjesto za odmor.  

Banja Dvorovi :

Banja je smještena u sjevernom dijelu Republike Srpske u gradu Bijeljina. Specifične indikacije su: reumatske bolesti i bolesti organa za varanje. Prostrani zeleni parkovi i šetališta se nalaze svuda naokolo. Kompleks banje predstavlja jednu od rijetkih ekoloških oaza idealnih za odmor i rekreaciju. U neposrednoj blizini banje  su rijeke Drina i Sava, kao i nekoliko jezera, što predstavlja poseban ugođaj za turiste  i nudi brojne mogućnosti za lov, ribolov i avanturistički turizam.  

Banja Laktaši :

Udaljena je od Banje Luke 19 km . Banja «Laktaši» je jedna od najstarijih banja u BiH. Specifične indikacije : reumatske bolesti , bolesti bubrega i mokraćnih puteva , bolesti organa za varenje i bolesti perifernih krvnih sudova. Park koji se nalazi unutar banjskog kompleksa pruža mogućnost ugodnih šetnji, uživanja i relaksacije u prirodnom okruženju .

7

Banja Lješljani :

Banja Lješljani se nalazi na jugozapadnim padinama planine Kozare, u selu Lješljani, 18 km od Novog Grada. Smještena u prekrasnom prirodnom ambijentu koji banji daje posebnu draž. Tu se nalazi izvorište termomineralne vode „Slatina“ koja se uspješno primjenjuje kod kožnih oboljenja i u kozmetičke svrhe. Prirodni ambijent banjskog kompleksa karakteriše netaknuta priroda, gdje je u toku izgradnja bungalova i ostalih pratećih objekata za sport i rekreaciju.

Banja Mlječanica :

Ova banja ima prepoznatljiv moto - "PRIRODA UZVRAĆA ZDRAVLJEM". Banja Mlječanica (Institut za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju) se nalazi u prelijepom prirodnom ambijentu na sjeverozapadnim obroncima planine Kozare. Institut je koncipiran kao savremena specijalizovana ustanova za fizijatriju i rehabilitaciju koja obezbjeđuje uslove za uspješan oporavak i ugodan odmor njenih korisnika.

Banja Slatina :

Banja Slatina se nalazi na 12 km od Laktaša . Specifične indikacije : reumatske bolesti i bolesti perifernih krvnih sudova . Pored banjske vode Slatinu je priroda obdarila izvorom pitke vode "Kiseljak" koji je bio poznat za vrijeme Rimljana. Okolina same banje je prekrivena prekrasnim šum ovitim terenom sa širokim izborom mogućnosti izleta, dok se u samom sklopu banje nalaze uređeni sportski tereni, što sveukupno daje banji mogućnost da svojim posjetiocima ponudi i sportsko rekreativni program.

8

VJERSKE VRIJEDNOSTI

Manastiri kao nosioci ponude naše vjerskog bogatstva, predstavljaju ujedno i kulturno-istorijske spomenike i duhovna središta. Među njima se izdvajaju hercegovački manastiri Tvrdoš i Dobrićevo iz 15. vijeka. Jedan od najstarijih manastira je Lovnica kraj Šekovića iz 13 vijeka. Poznati su i manastiri na Ozrenu, Gomionica, Moštanica i Liplje u Krajini. Posebna znamenitost su crkve-brvnare koje je narod vijekovima sačuvao od paljevina. Republici Srpskoj postoji veliki broj crkava i manastira koje datiraju još iz srednjeg vijeka, posebno atraktivnih za turiste zbog istorijskih uslova u kojima su nastali, svojih arhitektonskih karakteristika i privlačne unutrašnjosti koju su oslikaval i najpoznatiji umjetnici toga doba.

Manastiri su zastupljeni u 5 eparhija i to:     Banjalučka eparhija : manastiri Gomionica, Liplje, Krupa na Vrbasu i Moštanica Bihaćko – petrovačka eparhija : manastiri Rmanj i Veselinje Zvorničko – tuzlanska eparhija : manastiri Lovnica,Ozren, Tavna sase i Papraće Dabrobosanska eparhija : manastri Dobrun i Crkva u Čajniču Zahumsko – hercegovačka i primorska eparhija : manastir Tvrdoš, Dobrićevo i Duži

Manastir Moštanica :

Jedan od najstarijih manastira Bosanske Krajine, Moštanica, nalazi se skriven u Kozari pored rječice sa istim imenom - Moštanica, 12 k m istočno od Kozarske Dubice. Kao i većina drugih manastira, i manastir Moštanica imao je burnu prošlost - rušen je pa obnavljan čak devet puta. Manastirska crkva je monumentalna, duga je 23,4, široka deset i po, a visoka 13,5 metara, građena od pravilno tesanog kamena. U manastiru se čuva vosak kojim je bio pečaćen Hristov grob, kamen sa Hristovog groba kao i papuča sa moštiju Svetog Vasilija Ostroškog. Manastir je posvećen Svetom arhangelu Mihailu .

Manastir Svetog Vasilija Ostroškog :

U samom centru Bijeljine je novosagrađeni manastir (2001. godine) posvećen Svetom Vasiliju Ostroškom. Zvonik sa satom visok preko 30 m dominira okolinom i predstavlja simbol manastira. U jednom dijelu manastira je sjedište episkopa zvorničko-tuzlanskog Vasilija. U objektima manastira nalaze se muzej, trpezarija, biblioteka, kelije za monahe ... Ispred oltara su čestice moštiju Svetog Vasilija Ostroškog i Svetog Sisoja Velikog. Naročito je vrijedna kopija čudotvorne ikone Trojeručice, dar hilandarskog manastira.

9

PLANINE

Osnovne prirodne vrijednosti Republike Srpske čine njene planine, hidrografski objekti, klima, biljni i životinjski svijet. . . Planine naše Republike odlikuju se bogatim šumskim kompleksima, prostranim pašnjacima i neznatnom erozijom, te su pogodne za razvoj više vidova turizma. Na to najbolje ukazuje činjenica da su na nekima od njih 1984. god. održana takmičenja u okviru Zimskih olimpijskih igara.   Raznovrsne turističke privlačnosti naših planina odnosno dobro očuvana priroda, brojni visoki vrhovi, prostrani vidici i gostoljubivost lokalnog stanovništva, predstavljaju idealnu oazu mira za odmor i rekreaciju .

Kozara:

Kozara, kao veoma atraktivna planina, predstavlja idealno odredište za ljubitelje prirode. Ističe se očuvanim šumskim kompleksima sa bogatom i raznovrsnom florom i faunom. Svoje stanište na ovoj planini našle su brojne vrste četinarske i listopadne šume (bukva, jela, lipa, javor), kao i veliki broj ljekovitih biljaka (hajdučka trava, majčina dušica, valerijana, kanatarion itd.).

Maglić :

Planina se nalazi na oko 20 km jugozapadno od grada Foče i proteže se uz samu granicu između Crne Gore i Republike Srpske. Na sjeveru planina je oivičena rijekom Sutjeskom, na jugu planinom Volujak, na istoku rijekama Drinom i Pivom a na jugu dolinom Mratinjska Uvala. Najatraktivnija točka na planini je središnji greben s najvišim vrhom (2388 m).

Jahorina :

Jahorina je jedna od olimpijskih planina. Gostima je na raspolaganju 20 km uređenih staza, vrlo dobro povezanih sa sedam suvremenih žičara i šest ski liftova ukupnog kapaciteta preko 10.000 skijaša na sat, ski škola i ski servis. Odlični uvjeti za alpsko skijanje, skijaško trčanje, sankanje, noćno skijanje, šetnje, zabave i boravak u hotelima "Bistrica", "Košuta", "Termag", "Kristal" i dr.

10

NACIONALNI PARKOVI

Nacionalni park Kozara :

Smješten u srcu planine Kozare u sjeverozapadnom dijelu RS. Planina Kozara okićena rijekama Unom, Sanom, Savom i Vrbasom    s pravom nosi naziv „zelena ljepotica“ Krajine. Na Kozari se nalazi i jedan od najljepših pravoslavnih manastira u RS, manastir Moštanica, kao i nekoliko drugih vjerskih objekata, manjih crkava brvnara (Marićka, Jelićka, Busnovi, Gradina,.. .) . Takođe, treba spomenuti i arheološka nalazišta (Benkovac, Babići) kao i gotovo očuvanu tvrđavu (castrum), sagrađenu 1518. godine. Svojim klimatskim, prirodnim i antropogenim motivima čini idealno odredište planinskog, kulturno-istorijskog, manifestacionog i eko-turizma.

Nacionalni park Sutjeska :

Smješten je u jugoistočnom dijelu RS obuhvatajući područje planina Maglić , Volujak i Zelengora uključujući i prirodni rezervat Perućica - 1219 hektara netaknute i nedirnute prirode u kome je zakonom zabranjena bilo kakva aktivnost ljudskog faktora i što je smješta u najveću prašumu Evrope na turističkoj karti Evrope. Posebno se ističu prelijepa  planinska jezera glacijalnog porijekla,  koja su zbog svoje ljepote i atraktivnosti izuzetan turistički motiv ovog predjela, a poznata su još i kao „gorske oči“. NP Sutjeska je prepoznatljiva i po raznovrsnosti biljnog i životinjiskog svijeta.

11

9. LITERATURA:

1. www. turizamrs .or g (/pocetna.php?menu_id.. ).- 30.04.20102. www.uhr-bih.ba (/ . . . /Aktivnosti-Turističke-organizacije-Republike-

Srpske.html) – 30.04.20103. kozaraethno.com (/?page_id=19) – 30.04.20104. http://www.npkozara.com – 30.04.20105. www.mf-foca.com (/istorijat_nacionalnipark_c.html) – 30.04.20106. www.tors.rs.sr (/?id_jezik=1&pismo=lat ) – 01.05.20107. www.hanpijesak.net (/index.php?option... – ) – 01.05.20108. www.www.tors.rs.sr (/?option=btg_sekdelatnost.. .4&ide... ) –

01.05.20109. www.tors.rs.sr (/?option=btg_sekdelatnost&delatnostid=3... ) –

02.05.2010

12