Tuyen Tap Truyen Ngan Thai Ba Tan 1

TUYÏÍN TÊÅP TRUYÏÅN NGÙÆN THAÁI BAÁ TÊN 1

http://ebooks.vdcmedia.com

Muåc luåc Àöi àiïìu vïì baãn thên vaâ nghïì nghiïåp .......................................3 Nhûäng viïn cuöåi nhiïìu maâu.......................................................7 Chuyïån cêy chuöëi ........................................................................9 Àavñt ...........................................................................................10 Möna Liza ..................................................................................11 A phoâng cung.............................................................................12 Moán quaâ tùång meå.......................................................................13 Hoa giaã, hoa thêåt.......................................................................14 Têåp xe àaåp..................................................................................15 Laåi chuyïån cêy chuöëi.................................................................16 Hai chiïëc gûúng.........................................................................17 Ngûúâi khöng nhúá tïn mònh.......................................................19 Cöng chuáa, quaã taáo vaâng vaâ traái tim nhaâ thú ........................21 Ruá Thêìn......................................................................................23 Àiïåu nhaãy chêåm.........................................................................26 Àöi tay àeåp................................................................................31 Chuyïån nhaâ chuâa - 1.................................................................33 Chuyïån nhaâ chuâa - 2.................................................................36 Chuyïån nhaâ chuâa - 3.................................................................38 Chuyïån nhaâ chuâa - 4.................................................................39 Vïì nghïå thuêåt - 1.......................................................................40 Vïì nghïå thuêåt - 2.......................................................................42

THAÁI BAÁ TÊN 2


Vïì nghïå thuêåt - 3.......................................................................44 Vïì sûå nöíi tiïëng...........................................................................45 Vïì leä söëng vaâ haånh phuác...........................................................47 Vïì phaái yïëu ................................................................................49 Nero - nghïå sô, baåo chuáa...........................................................51 Chaán àúâi .....................................................................................53 Maåc gia thû kiïëm......................................................................59 Muâi sûäa.......................................................................................72 Sa pa mêy phuã ...........................................................................78 Böng höìng chûa tùång................................................................90 Cö gaái baán hoa ...........................................................................98 Gioåt nùæng bïn thïìm ................................................................106 Gûãi naâng elizer........................................................................114 Ngûúâi khöíng löì mùæt xanh.......................................................121 Chiïën tranh..............................................................................128 Möåt ngûúâi vûát ài ......................................................................135 Têm...........................................................................................140 Cuöåc trúã vïì cuãa àûáa con lêìm löîi .............................................147 Àïm, úã möåt ga yïn tônh...........................................................153 Kñ sûå vïì möåt ngoån àeân àaä tùæt .................................................160 Thiïn thêìn beá nhoã cuãa ba.......................................................170 Anh Duäng Caãm vaâ anh Heân...................................................178 Haâ nöåi, nhûäng ngaây trûúác Tïët................................................186 Say nùæng...................................................................................194 Möåt ngûúâi laåc quan..................................................................204 Àöi hoa tai................................................................................212



Àöi àiïìu vïì baãn thên vaâ nghïì nghiïåp

Töi sinh ra vaâ lúán lïn úã möåt vuâng nöng thön ngheâo, trong möåt gia àònh nöng dên, têët nhiïn cuäng ngheâo, vaâ bao àúâi nay chó biïët möîi nghïì laâ laâm ruöång. Tuöíi thú cuäng chùèng coá gò àùåc biïåt, haâng ngaây chùn trêu vaâ ài hoåc nhû nhûäng àûáa treã khaác trong laâng, may töi hoåc khöng àïën nöîi nïn àûúåc lïn cêëp ba, röìi ài hoåc nûúác ngoaâi.

Hònh nhû töi laâ ngûúâi àêìu tiïn trong xaä coá àûúåc vinh dûå êëy. Chùèng hiïíu sao. Hoåc xong phöí thöng, nùm 1967, caã lúáp viïët àún tònh nguyïån ra mùåt trêån, nhûng vêîn coá möåt söë ñt, rêët ñt àûúåc giûä laåi hoåc úã caác trûúâng àaåi hoåc trong vaâ ngoaâi nûúác. Nùm êëy khöng phaãi thi, cûá töët nghiïåp xong, ai àûúåc phên ài àêu cûá ài. Khöng khöng lûåa choån, khöng kïu ca, vaâ coá leä cuäng khöng coá tiïu cûåc. Vêåy laâ mûúâi baãy tuöíi, chûa bao giúâ ài xa hún phöë huyïån, chûa thêëy nhaâ hai têìng, àuâng möåt caái töi àûúåc àûa sang Matxcúva, Liïn Xö. Àïí hoåc tiïëng Anh, caái thûá tiïëng thúâi êëy phe xaä höåi chuã nghôa chùèng ai duâng vaâ khöng hy voång sau naây coá luác seä duâng àïën. Quaã àuáng thïë, töi vïì nûúác nùm 1974, nhûng maäi àïën nùm 1992 múái sûã duång laåi tiïëng Anh möåt caách thûúâng xuyïn. Àïí daåy hoåc thïm tùng thu nhêåp nuöi nghïì vùn chûúng. Tûâ bêëy àïën nay töi vêîn haâng ngaây àïìu àïìu ài daåy, vúái caãm giaác haâi loâng rùçng mònh coân khaã nùng giuáp àûúåc gò àoá cho thïë hïå treã.

Coá thïí noái töi bûúác vaâo con àûúâng vùn hoåc khöng chuã yá, mùåc

duâ thúâi phöí thöng töi àaä coá möåt söë baâi thú àùng baáo, àûúåc choån ài thi hoåc sinh gioãi vùn toaân Miïìn Bùæc, vaâ hònh nhû coân àûúåc giaãi ba. Suöët baãy nùm úã nûúác ngoaâi, töi rêët mï êm nhaåc, thûúâng boã hoåc trûúâng chñnh àïí sang hoåc úã trûúâng nhaåc, vaâ suyát bõ àuöíi vïì nûúác vò

THAÁI BAÁ TÊN 4


chuyïån naây. Hoåc xong, biïët khöng thïí ài tiïëp con àûúâng êm nhaåc, töi múái quyïët àõnh àeo àuöíi nghïì vùn chûúng.

Töi coá ba maãng hoaåt àöång lúán, laâ dõch thú, saáng taác thú, vaâ

nhûäng nùm gêìn àêy laâ viïët truyïån ngùæn. Thêëm thoùæt cuäng àaä gêìn ba mûúi nùm. Nïëu tûå nhêån xeát vïì mûác àöå thaânh cöng thò töi coá thïí xïëp dõch lïn haâng àêìu, tiïëp àïën laâ thú saáng taác, vaâ cuöëi cuâng laâ truyïån ngùæn.

Baâi thú dõch àêìu tiïn laâ Mùåt trúâi cuãa nhûäng ngûúâi khöng nguã

cuãa Byron, nùm 1973, ngêîu nhiïn àoåc thêëy thñch thò dõch chúi chûá chûa coá chuã àõnh naâo cuå thïí trong àêìu. Hai nùm sau töi múái bùæt àêìu chuyïn têm vaâo dõch thuêåt. Chùèng laâm gò khaác ngoaâi dõch thú. Khi dõch, töi àùåt haâng àêìu nhiïåm vuå chuyïín àaåt hònh thûác, vêìn àiïåu vaâ chêët nhaåc. Chñnh xaác hún, töi àoåc hiïíu, caãm nhêån vaâ viïët laåi theo caách cuãa mònh. Vò vêåy maâ töi luön coi thú dich cuäng laâ thú töi saáng taác. Coá thïí nïu möåt söë cuöën töi têm àùæc nhêët: Àön Juan cuãa Byron, Thú cöí phûúng àöng, nhêët thú böën cêu cuãa Öma Khayam, Thú trûä tònh Robert Burns, têåp thú thiïëu nhi Goác trúâi tuöíi thú, Nghõch lyá cuãa baân tay cuãa Megielaitis, Baâi thú baåch dûúng, vaâ àùåc biïåt laâ têåp Cöí thi taác dõch. Töi laâ ngûúâi luön coá chuã àñch, àaä quyïët laâm gò thò cöë laâm bùçng àûúåc.

Àïën nay, vúái mêëy chuåc têåp thú dõch àaä in, töi coi nhû laâm xong möåt viïåc lúán, vaâ quyïët àõnh thöi khöng dõch nûäa, trûâ möåt moán núå maâ súám muöån töi seä phaãi traã, laâ dõch têåp Laä Àûúâng Di Caão Thi Têåp cuãa cuå töí Thaái Thuêån. Nhên tiïån xin noái thïm laâ doâng hoå Thaái Baá chuáng töi hiïån nay khöng mêëy nöíi bêåt, nhûng trûúác kia vöën laâ doâng hoå lêu àúâi vaâ rêët danh giaá. Theo gia phaã thò ngûúâi àêìu tiïn mang doâng hoå naây vaâo Viïåt Nam laâ cuå Thaái Baá Àoåi, tûâ Vên Nam, Trung Quöëc, àïën nguå úã Àöng Triïìu, Quaãng Ninh, vaâo nùm 1350. Baãn thên cuå chó laâ möåt nhaâ nho laâm nghïì daåy hoåc, nhûng sau naây chaáu chùæt cuå àïìu laâm quan to. Vïì vùn thú nöíi bêåt nhêët laâ nhaâ thú lúán Thaái Thuêån, nguå úã Thuêån Thaânh, Bùæc Ninh, àöî tiïën sô nùm 1475, àûúåc àùåc caách phong laâm Tao Àaân phoá nguyïn suyá, nghôa laâ chó sau vua Lï Thaánh Töng trong “cêu laåc böå” thú nöíi tiïëng möåt thúâi. Trong Truyïìn ky maån luåc, Nguyïîn Dûä coá hùèn möåt truyïån viïët vïì cuå, laâ Kim hoa thi thoai kyá. Tuy nhiïn, caác nhên vêåt kiïåt xuêët doâng hoå Thaái Baá chuã yïëu vïì àûúâng trêån maåc, tiïu biïíu laâ Thaái phoá



Chên quêån cöng Thaái Baá Du cuâng taám ngûúâi con trai cuãa cuå, têët caã àïìu laâ danh tûúáng àúâi Lï . Àïìn thúâ cuå vaâ cuäng laâ nhaâ thúâ chung cuãa caã doâng hoå chuáng töi hiïån úã Nghïå An, nùm 1995 àûúåc Nhaâ nûúác cêëp bùçng cöng nhêån di tñch lõch sûã, vùn hoáa (Xem thïm truyïån Kiïm quêån cöng Thaái Baá Kyâ).

Quan niïåm saáng taác thú cuãa töi khaác nhiïìu ngûúâi. Töi khöng

bao giúâ tòm caác hònh thûác múái trong thú. Lúâi vaâ yá cuäng dung dõ, dïî hiïíu. Chuã yïëu töi viïët thú chó àïí noái nhûäng gò khöng thïí hoùåc khöng tiïån noái bùçng vùn xuöi. Hiïån àaä xuêët baãn ba têåp daây, möîi têåp ba, böën trùm trang. Töi nghô töi àaä àaåt àûúåc àiïìu gò àoá trong têåp Luåc ngön thi têåp vaâ Baân tay hònh chiïëc laá xuêët baãn gêìn àêy. Töi cuäng quyïët àõnh thöi khöng bao giúâ viïët thú nûäa.

Vêåy chó coân laåi vùn xuöi, cuå thïí laâ truyïån ngùæn. Taác phêím

vùn xuöi àêìu tiïn cuãa töi laâ truyïån Nhûäng con thiïn nga bùçng giêëy, in úã baáo Vùn Nghïå nùm 1976. Sau àoá trong nhûäng nùm tûâ 1979 àïën 1984 töi viïët raãi raác möåt söë truyïån, phêìn nhiïìu mang tñnh ngêîu hûáng, sau têåp húåp laåi in thaânh têåp Thaái Baá Tên. Truyïån ngùæn, gêìn 600 trang, 1996. Nùm ngoaái, sau khi boã thú, töi têåp trung viïët möåt maåch khoaãng hún ba mûúi truyïån, vûâa xuêët baãn trong cuöën Öng giaâ vaâ chiïëc àaân pianö. Caách àêy mêëy thaáng, ngêîu nhiïn töi nêíy yá àõnh viïët möåt têåp truyïån coá caác chi tiïët ly kyâ, phi hiïån thûåc, taåm goåi laâ truyïån ma, duâ chêët ma trong àoá rêët ñt.

Hiïån àaä xong vaâi chuåc truyïån, phêìn nhiïìu àaä in trïn caác baáo, vaâ nïëu moåi viïåc diïîn ra àuáng kïë hoaåch, thaáng mûúâi hai naây seä coá saách, dûúái tïn Tiïíu aái. Chùèng biïët laâ hay hay dúã, töi thûúâng viïët rêët nhanh, trung bònh möîi tuêìn möåt truyïån, nïëu muöën, vaâ thûúâng thò sau mêëy thaáng viïët liïn tuåc, töi phaãi nghó möåt thúâi gian cho oác vaâ yá nghô àêìy laåi. Hiïån giúâ töi àang nghó viïët. Chó àoåc vaâ suy nghô. Àoåc rêët nhiïìu, àïí biïët caái hay, caái khöng hay cuãa ngûúâi khaác maâ traánh hoùåc hoåc hoãi. Caách àêy khoaãng chuåc nùm, töi àõnh viïët möåt böå tiïíu thuyïët lúán, thêåm chñ àaä lïn xong daân yá vaâ bùæt àêìu àûúåc dùm chuåc trang. Nhûng sau laåi thöi, vaâ cöët truyïån cuãa cuöën tiïíu thuyïët khöng thaânh êëy àûúåc töi xeá nhoã thaânh möåt söë truyïån ngùæn, nhû Àïm úã möåt ga yïn tônh, Chõ Têm, Möåt chuyïån àau loâng, Chúâ àúåi, Haâ Nöåi nhûäng ngaây trûúác Tïët , vên vên. Àïën nay, töi àaä viïët àûúåc hún möåt trùm truyïån, nïëu trúâi coân cho söëng lêu vaâ khoãe

THAÁI BAÁ TÊN 6


maånh, töi seä cöë viïët thïm ba, böën trùm truyïån nûäa. Töi chuã trûúng viïët thêåt nhiïìu, theo kiïíu chuyïín tûâ lûúång sang chêët. Vúái töi, caãm hûáng giûä vai troâ rêët nhoã. Moåi caái àïìu theo kïë hoaåch vaâ muåc àñch cuå thïí tûå àùåt ra cho mònh trong tûâng giai àoaån.

Hiïån nay töi coá möåt lúåi thïë so vúái nhiïìu àöìng nghiïåp khaác, laâ

khöng phaãi bêån bõu cöng viïåc cú quan (töi xin nghó hûu non nùm 1999, luác múái 50 tuöíi), coá nhiïìu thúâi gian muöën laâm gò thò laâm. Chuyïån gia àònh, vúå con, kinh tïë suön seã, tinh thêìn thoaãi maái, ñt àam mï, khöng cay cuá, ghen tõ, vaâ thûåc loâng, cuäng chùèng tú maâng danh voång. Töi viïët vò àún giaãn àêëy laâ yá nghôa cuöåc söëng. Mong muöën duy nhêët cuãa töi laâ mang laåi chuát lúåi ñch naâo àoá cho àúâi, qua nhûäng trang viïët vaâ caác giúâ daåy hoåc cuãa mònh. Nhiïìu ngûúâi goåi töi laâ ngûúâi may mùæn, haånh phuác. Töi nghô coá leä àuáng thïë thêåt. Haånh phuác nhêët laâ àûúåc thêëy àêët nûúác thanh bònh, öín àõnh vaâ caâng ngaây caâng phaát triïín.

Haâ Nöåi, ngaây 2 thaáng Mûúâi nùm 2002 Thaái Baá Tên



Nhûäng viïn cuöåi nhiïìu maâu Ngaây beá chùn trêu, chuáng töi thûúâng hay vaâo khe Ruá Baåc tòm

nhùåt nhûäng viïn cuöåi coá maâu sùæc khaác nhau. Àoá laâ cûãa miïång möåt con suöëi ngêìm ùn sêu vaâo loâng nuái, àûúåc nhûäng buåi cêy mua vaâ cêy mêm xöi um tuâm che kñn phña trïn.

Trong khe coá nhiïìu cuöåi, nhûäng viïn cuöåi maâu trùæng ngaâ bõ nûúác baâo moân lêu ngaây thaânh trún nhùén. Nhûng luä treã chuáng töi laåi cêìn nhûäng viïn coá maâu caâng sùåc súä caâng töët. Nhûäng viïn nhû thïë ñt lùæm, thûúâng phaãi vaâo thêåt sêu trong khe, phaãi ngêm mònh dûúái nûúác, chõu laånh, chõu àuã thûá lo súå vaâ khöí súã, may lùæm múái tòm àûúåc möåt vaâi viïn vûâa yá. Treã con bao giúâ cuäng laâ treã con, vaâ chuáng töi àaä laâm caái cöng viïåc tòm kiïëm nhûäng hoân àaá vö tñch sûå êëy möåt caách say mï, nhû ngûúâi lúán say mï sùn luâng àöì cöí hoùåc nhûäng thûá khaác maâ chuáng töi cho laâ vö böí.

Chùæc bêy giúâ töi coân giûä àûúåc böå sûu têåp àaáng yïu êëy cuãa mònh, nïëu nùm 1967 nhaâ töi khöng bõ truáng bom vaâ biïën thaânh àöëng gaåch vuån. Luác êëy töi àaä laâ ngûúâi lúán vaâ àang úã xa, rêët xa. Trûúác khi ài, töi goái nhûäng viïn cuöåi nhiïìu maâu cuãa töi vaâo möåt chiïëc tuái nhoã, lùång leä giêëu vaâo chöî kñn nhêët trong nhaâ.

Coân khe Ruá Baåc? Tiïëc thay khe Ruá Baåc ngaây nay khöng coân nûäa. Chöî àoá bêy giúâ laâ möåt caái höì daâi vaâ rêët sêu, nûúác trong xanh àïën rúån ngûúâi. Söë laâ caách àêy mêëy nùm, ngûúâi cuãa Nhaâ maáy bï töng àuác sùén thaânh phöë Vinh phaát hiïån ra noá. Thïë laâ haâng chuåc chiïëc xe taãi khöíng löì rêìm röå keáo àïën. Nghe noái chûa àêìy möåt thaáng, chuáng àaä chúã hïët têët caã soãi cuãa khe Ruá Baåc, têët nhiïn trong àoá coá caã nhûäng viïn cuöåi nhiïìu maâu maâ ngaây nhoã chuáng töi hùçng mong ûúác...

THAÁI BAÁ TÊN 8


Tûâ lêu töi khöng coân laâ möåt cêåu beá. Töi khöng quaá tiïëc nhûäng viïn cuöåi kia cuãa mònh, cuäng chùèng lïn aán nhûäng ngûúâi laâm hoãng khe Ruá Baåc. Ngûúåc laåi, lyá trñ coân nhùæc töi phaãi vui mûâng, vò ñt ra, nhûäng viïn cuöåi chó laâm àöì chúi cuãa ngaây xa xûa êëy, bêy giúâ tòm àûúåc cuöåc söëng múái coá ñch hún trong nhûäng ngöi nhaâ cao têìng xinh àeåp cuãa thaânh phöë quï hûúng töi.

Qui luêåt cuöåc söëng laâ thïë, rêët thiïët thûåc vaâ lö-gñch... êëy vêåy maâ bêy giúâ, möîi lêìn nghô laåi, khöng hiïíu sao töi cûá caãm thêëy buöìn buöìn. Buöìn coân vò caã nhûäng lyá do khaác. Tûâ cêåu beá chùn trêu ngaây naâo, vêng, múái ngaây naâo, nay töi àaä thuöåc thïë hïå ngûúâi giaâ. Töi laâm thú, viïët vùn, nghôa laâ suy cho cuâng, cuäng giöëng nhû ngaây xûa, töi say mï tòm caách laâm giêìu thïm böå sûu têåp yá nghô vaâ caãm xuác cuãa mònh. Trong trûúâng húåp naây, khe Ruá Baåc laâ àêìu töi, coân nhûäng viïn cuöåi nhiïìu maâu laâ nhûäng yá nghô loáe saáng maâ vö tònh töi bùæt gùåp trong cuöåc söëng haâng ngaây.

Àêy, chuáng àêy, töi têåp húåp nhûäng viïn cuöåi - yá nghô cuãa töi êëy úã àêy. Rêët khaác nhau vïì maâu sùæc, kñch thûúác, vaâ têët nhiïn, caã vïì chêët lûúång.



Chuyïån cêy chuöëi Caã àúâi mònh, möîi cêy chuöëi chó cho möåt buöìng quaã, vaâ khi

buöìng quaã êëy bõ cùæt, noá seä chïët. Àoá laâ quy luêåt phaát triïín tûå nhiïn cuãa loaåi cêy naây.

Töi biïët thïë, nhûng vêîn caãm thêëy ngúä ngaâng khi nhòn nhûäng cêy chuöëi xanh tûúi àêìy nhûåa söëng hùm húã tröí hoa, nghôa laâ hùm húã vûún túái caái chïët. Hún thïë, töi cuäng buöìn caã khi chuáng ta, con ngûúâi, chuáng ta giêån dûä, khoá chõu nïëu coá cêy naâo àoá trong söë nhûäng cêy chuöëi hiïìn laânh mïìm yïëu êëy khöng chõu chïët hoùåc khöng muöën chïët vò chuáng ta.

THAÁI BAÁ TÊN 10


Àavñt Tûâ möåt taãng àaá lúán ngêîu nhiïn coá úã sên nhaâ thúâ Àömú,

thaânh phöë Flörùngxú, trong böën nùm, Mikïlùngiú àaä laâm nïn bûác tûúång Àavñt tuyïåt àeåp.

Laâm thïë naâo? Thêåt àún giaãn: nhaâ àiïu khùæc thiïn taâi lêëy möåt chiïëc àuåc sùæt bònh thûúâng, möåt chiïëc buáa cuäng bònh thûúâng, vaâ röìi hïët ngaây naây sang ngaây khaác, hïët mêíu naây àïën mêíu khaác, öng boác ài caác chöî thûâa, àïí löå dêìn dêìn, coá thïí luác àêìu laâ vêìng traán, àöi mùæt, àöi tay, röìi àïën thên ngûúâi, àöi chên... Röìi möåt höm, khöng coân gò nûäa ngoaâi möåt chaâng trai bùçng àaá, cao hún nùm meát, vúái caác àûúâng neát haâi hoâa, khoãe maånh vaâ coá möåt ma lûåc hêëp dêîn àuã biïën taác giaã cuãa noá, möåt thanh niïn hai mûúi tû tuöíi múái vaâo nghïì, thaânh möåt trong ba ngûúâi khöíng löì cuãa nghïå thuêåt yá thúâi Phuåc Hûng.

Thêåt khoá tin rùçng tûâ möåt taãng àaá thö vaâ xêëu xñ coá thïí laâm nïn möåt bûác tûúâng vô àaåi nhû thïë. Vaâ cuäng thêåt khoá tin möåt cú thïí söëng, hoaân haão, khoãe maånh nhû Àavñt àaä bõ giam trong taãng àaá kia haâng triïåu hay thêåm chñ haâng chuåc triïåu nùm trûúác khi Mikïlùnggiú àïën giaãi thoaát àûa vïì cuöåc söëng.

Traái àêët coá nhiïìu, rêët nhiïìu nuái àaá, nghôa laâ traái àêët coân coá nhiïìu, rêët nhiïìu nhûäng Àavñt àang bõ giam cêìm, ngöåt ngaåt, chúâ ngûúâi àïën giaãi phoáng.

Ai seä laâm àiïìu àoá?



Möna Liza Vïì nuå cûúâi bñ hiïím cuãa naâng Möna Liza trong tranh cuãa

Lïöna àú Vanhxi, àaä coá haâng àöëng saách àûúåc viïët. Suöët böën, nùm thïë kyã nay biïët bao giêëy mûåc, cöng sûác vaâ thúâi gian àaä phñ töín vò noá!

Coá ngûúâi noái: Naâng àang cûúâi nhûäng caái yïëu, caái khöng hoaân thiïån cuãa loaâi ngûúâi.

Nïëu quaã àuáng naâng àang cûúâi chuáng ta, thò theo töi, caái àaáng cûúâi hún caã laâ giûäa cuöåc söëng söi àöång, bûâa böån nhûäng viïåc lúán vaâ cêëp thiïët àang chúâ laâm nhû thïë, maâ suöët böën, nùm trùm nùm nay chuáng ta àaä àïí hao töín chûâng êëy giêëy mûåc, chûâng êëy cöng sûác vaâ chûâng êëy thúâi gian cho nuå möåt cûúâi, hay àuáng hún, nûãa nuå cûúâi. Maâ laåi trïn tranh veä!

THAÁI BAÁ TÊN 12


A phoâng cung Suöët haâng chuåc nùm, Têìn Thuãy Hoaâng bùæt baãy mûúi vaån

ngûúâi Trung Quöëc dûång möåt lêu àaâi bùçng göî khöíng löì úã Haâm Dûúng bïn búâ söng Võ, goåi laâ A Phoâng Cung. Möåt cöng trònh kiïën truác thuöåc loaåi coá möåt khöng hai cuãa thúâi cöí àaåi - chó riïng têìng trïn cuãa noá àaä coá thïí chûáa àûúåc mûúâi vaån ngûúâi.

Thêåt vô àaåi! Thêåt nùång nïì! - caái nùång cuãa sûå saáng taåo. Sau naây, khi àaánh àöí nhaâ Têìn, Haång Vuä cho phoáng lûãa àöët

chaáy toaân böå A Phoâng Cung. Theo sûã kyá Tû Maä Thiïn, phaãi mêët ba thaáng múái chaáy hïët.

Thêåt ghï gúám! Thêåt nùång nïì - caái nùång cuãa sûå huãy diïåt. Vaâ hai caái nùång êëy treo úã hai àêìu chiïëc àoân gaánh àeâ lïn vai

baãy mûúi vaån ngûúâi àaä dûång nïn A Phoâng Cung, nhûäng ngûúâi khöng àûúåc sûã duång, cuäng nhû khöng phoáng lûãa àöët noá.



Moán quaâ tùång meå Khöng biïët bao giúâ vaâ úã àêu, nhûng coá ngûúâi àaä kïí töi nghe

möåt cêu chuyïån thïë naây: Möåt thanh niïn àïën hoãi mua quaã gò àêëy úã möåt baâ baán haâng

noå. Baâ kia, khi thêëy baão laâ mua cho meå, liïìn vöåi vaâng choån cho anh ta möåt quaã to nhêët, ngon nhêët vaâ noái:

- Tûâ saáng àïën giúâ biïët bao ngûúâi mua haâng cuãa töi, nhûng anh laâ ngûúâi àêìu tiïn hoãi mua cho meå. Vò loâng töët cuãa anh vaâ vò ngûúâi meå àaä sinh ra anh, töi xin biïëu anh quaã naây...

Bêy giúâ, bêët chúåt nhúá àïën cêu chuyïån trïn, töi ài laåi möåt baâ baán dûâa, baão baâ ta choån cho töi möåt quaã thêåt ngon, nhùæc to hai lêìn laâ àïí mang vïì Diïîn Chêu cho meå.

Baâ baán dûâa ngûúác nhòn lïn, suy nghô möåt laát röìi thaãn nhiïn baão töi:

- Mua cho meå thò anh phaãi tûå mònh choån lêëy. Vaâ cuäng khöng nïn quaá nhiïìu lúâi nhû thïë vïì moán quaâ anh sùæp tùång meå.

THAÁI BAÁ TÊN 14


Hoa giaã, hoa thêåt Àûáa beá chó vaâo loå hoa coá cùæm mêëy böng lay-dún nhûåa maâu

trùæng àuåc, hoãi: - Sao hoa kia khöng heáo haã meå? - Vò àoá laâ hoa giaã, con aå. - Sao hoa giaã laåi khöng heáo? - Vò... vò khöng nhû hoa thêåt, hoa giaã khöng söëng, nïn noá

cuäng chùèng bao giúâ chïët. - Thïë hoa giaã vaâ hoa thêåt, hoa naâo töët hún? - Têët nhiïn laâ hoa thêåt, con gaái yïu cuãa meå aå. - Vêåy sao nhaâ ta duâng hoa giaã? Baâ meå khöng àaáp, chó öm con vaâo loâng, dõu daâng hön lïn maái

toác cuãa noá. Àûáa beá chùèng hoãi gò thïm, boã sên chúi vúái caác baån. Chúâ con ài khoãi, baâ meå àïën bïn loå hoa, cêìm mêëy böng lay-dún

nhûåa trïn tay, têìn ngêìn nhòn höìi lêu nhû cên nhùæc coá nïn àem ra vûát soåt raác hay khöng. Cuöëi cuâng, baâ kheä thúã daâi, lùång leä cùæm hoa vaâo loå nhû cuä.



Têåp xe àaåp Ngaây coân beá têåp xe àaåp, hïî anh töi thaã tay, ngûâng àêíy laâ thïë

naâo töi cuäng ngaä. Möîi lêìn ngaä, anh töi laåi cöëc cho möåt caái vaâo àêìu, noái: "Xem àêy!" Röìi anh töi dûång xe dêåy, toát lïn yïn, phoáng vuâ ài.

Töi àûáng nhòn theo, têëm tûác. Laå thêåt, khi töi têåp, coá ngûúâi àúä cêín thêån, ài chêåm nhû àûáng yïn möåt chöî, thïë maâ vêîn ngaä. Coân anh töi, tröng kia, cûá bon bon dïî nhû chúi maâ xe àûáng thùèng. Töi hoãi taåi sao, nhûng anh töi, coá thïí vò àang bûåc mònh, cuäng coá thïí vò khöng biïët traã lúâi thïë naâo, nïn chùèng noái gò.

Lúán lïn, töi hiïíu àêëy laâ quy luêåt thùng bùçng. Coân bêy giúâ, khi àêìu àaä hai thûá toác, töi laåi hay suy nghô möåt caách triïët lyá, rùçng chiïëc xe àaåp kia cuäng nhû chñnh baãn thên cuöåc söëng, chó töìn taåi vaâ àûáng thùèng àûúåc trong möåt sûå chuyïín àöång khöng ngûâng vïì phña trûúác.

THAÁI BAÁ TÊN 16


Laåi chuyïån cêy chuöëi Cêy chuöëi moåc úã búâ ao. Trïn àêìu laâ taán laá xum xuï cuãa cêy

öíi giaâ, núi haâng ngaây chim àua nhau àïën hoát. Phña dûúái laâ mùåt nûúác ao maát laånh vúái nhûäng böng hoa beâo têy thanh nhaä maâu tñm nhaåt. Chöî àêët noá moåc, ngêîu nhiïn, cuäng laâ chöî mêìu múä nhêët, thaânh ra cêy chuöëi cûá thïë lúán lïn, xanh tûúi, mún múãn. Noá thêëy cuöåc àúâi xung quanh thêåt àeåp. Vöën chên thêåt vaâ àêìy loâng biïët ún, noá muöën laâm viïåc gò àêëy thêåt töët, thêåt phi thûúâng àïí buâ laåi nhûäng gò cuöåc àúâi àaä cho noá.

Thïë laâ, trong niïìm haånh phuác ngêët ngêy cuãa mònh, cêy chuöëi biïët ún êëy àaä tröí möåt buöìng chuöëi coá thïí noái laâ phi thûúâng nhû noá muöën. Buöìng chuöëi thêåt to, daâi vaâ ngaây möåt lúán thïm, lúán thïm, àïën mûác noá keáo cêy chuöëi lïåch hùèn vïì phña ao. Coân cêy chuöëi thò quaá vö tû vaâ haånh phuác àaä khöng nhêån ra àiïìu êëy, vêîn khöng ngûâng vùæt kiïåt nhûäng chêët dinh dûúäng coân laåi trong cú thïí maãnh mai, quaá û non treã vaâ chûa tûâng traãi cuãa noá àïí nuöi lúán buöìng chuöëi...

Möåt saáng noå, baâ chuã nhaâ ra ao, thêëy cêy chuöëi bõ ngaä gaäy xuöëng nûúác vò khöng chõu nöíi sûác nùång cuãa buöìng quaã quaá lúán. Baâ thúã daâi tiïëc reã, röìi lêëy dao àùén cêy chuöëi vaâo laâm thûác ùn cho bêìy lúån haáu àoái. Caã buöìng quaã non cuäng phaãi chõu chung söë phêån.



Hai chiïëc gûúng Tònh cúâ, nhaâ töi coá hai chiïëc gûúng giöëng nhau - caã kñch

thûúác, khung göî, ngaây, núi saãn xuêët, thêåm chñ caã túâ giêëy cûáng daán phña sau cuäng thïë. Nghôa laâ hoaân toaân giöëng nhau, duy coá möåt àiïìu laâ khaác, khaác cú baãn: Möåt chiïëc cho aãnh thêåt, coân chiïëc kia thò khöng, ai soi vaâo cuäng thêëy mònh àeåp hún. Têët nhiïn anh seä coá caãm tònh vúái chiïëc gûúng biïët chûäa caác khuyïët têåt bêím sinh naây. Coá leä anh seä nêng niu sûã duång noá suöët àúâi, nïëu khöng vò möåt caãm giaác bêët tiïån, êm ó khöng àïí anh yïn, rùçng noá laâ... möåt keã noái döëi. Möåt keã noái döëi dõu daâng vaâ àaáng yïu!

Vêng, nhaâ töi coá hai chiïëc gûúng nhû thïë. Nhûng trong möåt cùn phoâng nhoã maâ treo hai chiïëc gûúng lúán (hún nûäa laåi giöëng nhau) laâ thûâa. Thïë laâ chuáng töi (töi vaâ hai cö em cuãa töi) quyïët àõnh cêët ài möåt chiïëc. Chiïëc naâo? Têët nhiïn khöng phaãi chiïëc cho aãnh thêåt - chuáng töi laâ nhûäng ngûúâi biïët yïu chên lyá vaâ cùm gheát giaã döëi.

Töi biïët chùæc hai cö em töi, tuy khöng noái ra, nhûng trong loâng rêët tiïëc khi phaãi thaáo boã chiïëc gûúng àaáng yïu kia. Vúái tû caách laâ anh caã, töi bùæt chuáng phaãi laâm viïåc àoá, nhûng chuáng cûá uân àêíy nhau maäi. Cuöëi cuâng möåt àûáa àïì nghõ cûá àïí treo caã hai, mùåc cho ai ûa nõnh tha höì soi vaâo chiïëc gûúng giaã döëi. Töi àöìng yá.

Cho àïën nay, caã hai chiïëc gûúng vêîn úã nguyïn võ trñ cuä trong cùn phoâng beá nhoã cuãa chuáng töi. Hai chiïëc kïì bïn nhau. Vö tònh, chiïëc gûúng thûá hai àaä trúã thaânh sûå caám döî àêìy thûã thaách àöëi vúái möîi chuáng töi. Cuäng dïî hiïíu: ai chùèng muöën àûúåc thêëy mònh xinh àeåp, nhêët laâ phuå nûä vaâ möåt ngûúâi bïì ngoaâi khöng mêëy hêëp dêîn nhû töi. Thaânh ra, nhiïìu khi phaãi vêët vaã lùæm töi múái khöng boã chiïëc gûúng naây àïí sang soi vaâo chiïëc gûúng khaác.

THAÁI BAÁ TÊN 18


Möåt vaâi lêìn töi bùæt gùåp caác em töi leán luát àûáng trûúác chiïëc gûúng giaã döëi. Nhûng töi lúâ nhû khöng nhòn thêëy, phêìn súå chuáng xêëu höí, phêìn nghô con gaái vöën yïëu àuöëi, àiïìu naây àöi luác coá thïí tha thûá àûúåc.

Coân töi? Laâ àaân öng, töi cûúng quyïët khöng àïí bõ caám döî. Töi coá thïí tûå haâo maâ noái rùçng töi àaä luön àûáng vûäng, trûâ möåt lêìn, vêng, chó möåt lêìn thöi, êëy laâ khi töi chuêín bõ cho buöíi heån àêìu tiïn vúái möåt cö gaái.

Töi ùn mùåc rêët chónh tïì, hïët sûác chaãi chuöët, nhûng khöën nöîi, nhû àaä noái, töi khöng thuöåc loaåi ngûúâi àeåp trai, hún thïë laåi bùæt àêìu giaâ, nïn têët nhiïn chiïëc gûúng thêåt àaä khöng laâm töi haâi loâng. Töi giêån mònh, röìi giêån lêy caã noá. Thïë naây thò töi khöng thïí ài gùåp ngûúâi yïu àûúåc. Töi laåi boã ài thay quêìn aáo, laåi chaãi chuöët. Mêëy phuát sau, töi àaä cöë tònh nhêìm, àïën àûáng trûúác chiïëc gûúng giaã döëi àaáng yïu kia (thò hai chiïëc rêët giöëng nhau maâ!) Lêåp tûác töi thêëy töi dïî coi hún, caác nïëp nhùn trïn traán daän ra, caác àûúâng neát trúã nïn thanh tuá hún. Chó luác êëy töi múái àuã can àaãm ài àïën chöî heån.



Ngûúâi khöng nhúá tïn mònh Trong lêìn àiïìu tra dên söë gêìn àêy, ngûúâi ta àïën hoãi möåt baâ

cuå nghïînh ngaäng gêìn taám mûúi tuöíi úã laâng Vônh Löåc: - Tïn cuå laâ gò? Phaãi höìi lêu, sau khi nhùæc laåi cêu hoãi túái lêìn thûá ba, baâ cuå

múái hiïíu ra, vaâ vûâa moám meám nhai trêìu vûâa thong thaã àaáp: - Coân laâ gò nûäa, ngûúâi ta vêîn goåi töi laâ Cöë Chuyïn. - Nhûng àoá laâ tïn àûáa beá naây, - möåt ngûúâi trong töëp caán böå

chó àûáa beá hai tuöíi àang ngöìi chúi bïn caånh. - Trûúác khi coá noá, tïn cuå laâ gò?

- Laâ Chñnh, theo tïn chaáu nöåi töi. - Thïë trûúác àêëy? - Trûúác àêëy töi mang tïn con gaái töi. - Trûúác nûäa? - Trûúác nûäa töi àûúåc goåi theo tïn chöìng... - Nhûng xin löîi, cuöëi cuâng thò tïn thêåt cuãa cuå laâ gò? - Möåt

ngûúâi khaác söët ruöåt hoãi . - Têët caã nhûäng tïn trïn cuãa töi àïìu laâ tïn thêåt, - baâ cuå bònh

thaãn àaáp. - Khöng, thûa cuå, chuáng töi muöën biïët tïn cuå, tïn riïng cuãa

cuå cú! Tïn thúâi con gaái êëy! - Àïí laâm gò?

THAÁI BAÁ TÊN 20


Ngûúâi ta laåi phaãi daâi doâng giaãi thñch cho baâ cuå hiïíu thïë naâo laâ àiïìu tra dên söë vaâ tïn cuãa cuå àöëi vúái hoå quan troång ra sao.

Baâ cuå ngöìi im höìi lêu, cöë dûång laåi trong àêìu oác chêåm chaåp, luá lêîn cuãa mònh nhûäng hònh aãnh rúâi raåc àaä bõ boã quïn tûâ nhûäng nùm xa xûa múâ mõt.

- Töi khöng nhúá nöíi, - cuöëi cuâng baâ cuå noái, gioång buöìn buöìn. - Saáu mûúi nùm röìi coân gò, vaâ trong suöët chûâng êëy nùm, caác öng caác baâ laâ ngûúâi àêìu tiïn nhùæc túái chuyïån naây. Vaã laåi, töi coân cêìn gò àïën noá, caái tïn riïng êëy, möåt khi töi àaä coá tïn chöìng, tïn con, tïn chaáu, vaâ nay laâ tïn cuãa thùçng beá naây?

Röìi baâ cuå quay sang chúi vúái chaáu. Mêëy anh caán böå àiïìu tra dên söë nhòn nhau bêët lûåc, àaânh ghi vaâo söí tïn baâ cuå bùçng tïn cuãa ngûúâi chöìng àaä chïët caách àêy böën mûúi nùm.

úã quï töi, bao àúâi nay böë meå luön àûúåc goåi bùçng tïn con caã, sau con àïën chaáu, sau chaáu àïën chuát chùæt. Möåt truyïìn thöëng dên daä, möåc maåc, töët àeåp? Chñ ñt cuäng vö haåi? Vêng. Baãn thên töi thñch caái truyïìn thöëng êëy. úã laâng ngûúâi ta luön goåi böë meå töi laâ öng Tên baâ Tên. Nhiïìu ngûúâi thùæc mùæc sao maäi àïën giúâ hai cuå chûa àûúåc goåi tïn múái laâ öng Hiïìn baâ Hiïìn, theo tïn con gaái töi. Vò töi laâ con caã nhûng söëng úã Haâ Nöåi. Baãn thên caác cuå cuäng lêëy laâm khoá chõu, thêåm chñ nhû thïí bõ xuác phaåm. Möåt phong tuåc töët àeåp, hùèn thïë, nhûng xeát kyä, noá cuäng taân nhêîn khöng keám, vò núä cûúáp ài caái quñ nhêët cuãa con ngûúâi laâ tïn cuãa hoå.



Cöng chuáa, quaã taáo vaâng vaâ traái tim nhaâ thú

Ngaây nhoã töi coá àoåc cêu chuyïån nöåi dung àaåi khaái thïë naây: Möåt cöng chuáa xinh àeåp àïën tuöëi lêëy chöìng, àûúåc vua cha múã

höåi cho choån phoâ maä. Têët nhiïn, ngûúâi àïën dûå höåi rêët àöng, vaâ ai cuäng muöën àûúåc thaânh ngûúâi kïë tuåc ngöi baáu. Nhiïìu ngaây tröi qua maâ cöng chuáa vêîn khöng choån àûúåc ai vûâa yá.

Möåt höm coá hai ngûúâi cuâng möåt luác àïën xin ra mùæt cöng chuáa. Ngûúâi thûá nhêët laâ möåt hoaâng tûã. Chaâng mang àïën möåt quaã taáo bùçng vaâng laâm lïî hoãi. Ngûúâi thûá hai laâ möåt nhaâ thú ngheâo coá taâi. Vò ngheâo nïn chaâng chùèng coá gò ngoaâi nhûäng baâi thú bêët huã vaâ traái tim yïu thûúng cuãa chaâng. Vaâ chaâng àaä dêng traái tim êëy lïn cöng chuáa.

Têët caã höìi höåp chúâ àúåi. Cöng chuáa im lùång höìi lêu. Naâng thöng minh, vò vêåy khöng bao giúâ vöåi vaä khi lûåa choån. Naâng thñch quaã taáo vaâng, hùèn thïë, nhûng naâng cuäng thñch nghe nhûäng lúâi thú ca ngúåi naâng, thñch coá traái tim chên thaânh yïu naâng. Thêåt tiïëc, naâng phaãi choån möåt trong hai caái àoá. Choån caái gò bêy giúâ?

Àoåc àïën àêy, töi, maâ coá leä phêìn lúán chuáng ta cuäng thïë, cûá nghô cöng chuáa seä choån nhaâ thú. êëy thïë maâ cuöëi cuâng naâng àaä lùång leä cêìm quaã taáo vaâng röìi khoaác tay hoaâng tûã àïën trònh vua cha.

Luác êëy coân nhoã, tin vaâo sûå coá thêåt cuãa cêu chuyïån, töi rêët giêån cö cöng chuáa kia. Töi cho cö ta tham lam, thiïín cêån, hay ñt ra cuäng khöng xûã sûå giöëng caác cöng chuáa khaác trong nhûäng chuyïån cöí tñch töi àaä àoåc hoùåc nghe kïí rêët nhiïìu trûúác àoá. Lúán lïn, hiïíu hún àûúåc nhiïìu thûá, töi traách nhaâ vùn cho cêu chuyïån kïët thuác nhû vêåy. Àaânh rùçng trong cuöåc söëng, nhûäng viïåc tûúng tûå coá thïí vaâ

THAÁI BAÁ TÊN 22


thûúâng vêîn xêíy ra. Nhûng vùn hoåc vúái chûác nùng thêím myä vaâ giaáo duåc cuãa noá thò sao? Khöng leä vùn hoåc chó miïu taã cuöåc söëng möåt caách thuå àöång, àöìng tònh hay im lùång trûúác nhûäng haânh àöång nhû thïë?

Bêy giúâ, nhiïìu nùm àaä tröi qua, chñnh töi cuäng trúã thaânh möåt ngûúâi cêìm buát nhû nhaâ vùn kia. Töi phaãi viïët thïë naâo bêy giúâ? Khöng leä bùæt cöng chuáa choån traái tim, khi thûåc tïë, cö ta yïu quaã taáo vaâng hún? Vaâ bùçng caách êëy, töi seä lûâa döëi baån àoåc? Hay töi cûá thïë naâo viïët thïë êëy, àïí chuöëc lêëy nhûäng oaán giêån cuãa ngûúâi khaác nhû thúâi nhoã töi tûâng oaán giêån nhaâ vùn noå?

Töi àaä suy nghô vaâ phên vên khöng ñt, nhû coá leä àaä tûâng suy nghô vaâ phên vên khöng ñt nhaâ vùn tuöíi thú cuãa töi, trûúác khi öng viïët cêu chuyïån trïn vïì möåt sûå lûåa choån taân nhêîn cuãa cuöåc söëng.



Ruá Thêìn Ngay saát búâ Kïnh Nhaâ Lï caånh laâng töi coá möåt ngoån nuái nhoã

goåi laâ Ruá Thêìn. Tiïëng laâ nuái nhûng thûåc ra noá chó laâ möåt goâ àêët cao löín nhöín nhûäng taãng àaá lúán, nöíi bêåt lïn giûäa möåt vuâng bùçng phùèng.

Ruá Thêìn thiïng lùæm - caác cuå giaâ trong laâng thûúâng hay kïí nhûäng cêu chuyïån ly kyâ, ruâng rúån vïì noá, khiïën höìi nhoã luä treã chuáng töi nghe phaãi rúån caã ngûúâi. Dûúái chên nuái coá möåt ngöi àïìn cöí, tuy lúán lïn töi khöng thêëy dên laâng ài lïî nûäa, nhûng noá vêîn coân nguyïn veån, vêîn giûä àûúåc voi quyâ ngûåa àûáng, cuâng nghï haåc, gûúm àao vaâ nhûäng thûá cêìn thiïët khaác maâ möåt ngöi àïìn cöí kñnh phaãi coá. Trûúác àïìn laâ chiïëc höì nhoã, cuäng goåi laâ Höì Thêìn, nguöìn cung cêëp nûúác uöëng cho caã laâng töi bao àúâi nay.

Thuúã beá, chuáng töi thûúâng chùn trêu úã àêy. Ruá Thêìn ngaây êëy rêët rêåm. Vuát lïn cao, xum xuï laâ nhûäng cêy thöí lûãa cöí thuå quaã chñn vaâng to nhû quaã chanh, thúm vaâ ngoåt. Phña dûúái chùçng chõt nhûäng buåi dêy leo, phaãi kheáo leáo laách ngûúâi múái qua nöíi. Chuáng töi àuâa nghõch, chúi tröën tòm trong àoá, hoùåc luâng haái nhûäng quaã sim ùn tñm caã rùng vaâ lûúäi, hoùåc ngöìi yïn haâng giúâ höìi höåp theo doäi hai böë con öng laäo laâng bïn bêîy coâ, nhûäng àaân coâ vêîn thûúâng keáo àïën rêët àöng vaâo nhûäng ngaây xuên trúâi êëm...

Ruá Thêìn tuöíi thú cuãa töi, trong thûåc tïë vaâ trong trñ nhúá cuãa töi, bao giúâ cuäng thïë - xinh àeåp, thiïng liïng vaâ tûúi maát. Röìi lúán lïn, töi rúâi laâng ra ài. Sau naây möîi dõp trúã laåi, töi àûúåc chûáng kiïën nhûäng àöíi thay - lúán hoùåc nhoã, buöìn hoùåc vui - cuãa quï hûúng. Dô nhiïn, möåt trong nhûäng caái töi quan têm nhêët laâ söë phêån cuãa Ruá Thêìn.

THAÁI BAÁ TÊN 24


May thay, trong suöët cuöåc chiïën tranh phaá hoaåi cuãa giùåc Myä, noá vêîn àûúåc àïí yïn khöng hïì suy xuyïín. Nhûng sau àoá thò tai hoaå àaä liïn tiïëp àöí xuöëng àêìu noá. Àêìu tiïn laâ ngöi àïìn. Hoaâ bònh, cêìn möåt truå súã húåp taác xaä to hún, àaâng hoaâng hún. Thïë laâ noá àûúåc caãi taåo thaânh chöî laâm viïåc luön nêëp nêåp ngûúâi ra vaâo. Têët caã nhûäng caái thûâa nhû voi ngûåa, gûúm àao àïìu bõ phaá boã - cho húåp vúái tinh thêìn vaâ phong caách cuãa thúâi àaåi. Tiïëp àïën laâ nhûäng cêy thöí lûãa. Cuäng vò nhu cêìu xêy dûång cêëp thiïët vaâ dïî hiïíu cuãa möåt vuâng bõ chiïën tranh taân phaá nùång nïì, chuáng bõ chùåt xuöëng, cûa thaânh tûâng têëm lúán nhoã khaác nhau. Trong möåt dõp vïì thùm quï khaác, töi laåi thêëy Ruá Thêìn bõ àaâo xúái nham nhúã àïí lêëy caát vaâ àaá xêy nhaâ. Coân lêìn naây thò trïn àûúâng tûâ ga vïì laâng, töi àaä dûâng laåi khaá lêu trûúác Ruá Thêìn töåi nghiïåp cuãa töi. Dûúái chên noá, ba chiïëc maáy uãi cúä lúán àang àûáng àúåi sùén.

- Sang nùm xaä ta seä xêy trûúâng múái úã àêy. Hai têìng, maái bùçng hùèn hoi! - möåt ngûúâi cuâng laâng vui veã noái, gioång khöng giêëu nöíi veã tûå haâo.

Têët nhiïn, nghe möåt tin nhû thïë khöng ngûúâi yïu quï naâo khöng caãm thêëy sung sûúáng. Thïë maâ luác naây trong töi vêîn coá caái gò bêng khuêng, luyïën tiïëc. Töi buöìn rêìu nhòn phêìn coân laåi àaáng thûúng cuãa Ruá Thêìn, nhòn nhûäng chiïëc maáy uãi to lúán, thö kïåch - biïíu tûúång cuãa sûác maånh kyä thuêåt. Sùæp túái, chuáng seä hùm húã san bùçng Ruá Thêìn, seä vônh viïîn chêëm dûát sûå töìn taåi bao àúâi nay cuãa noá.

Sûå kïët thuác caái cuä bao giúâ cuäng laâ sûå bùæt àêìu cuãa caái múái. Nay mai, trïn chöî vöën xûa laâ Ruá Thêìn seä moåc lïn möåt ngöi trûúâng hai têìng to àeåp coá nhûäng ö cûãa söí röång thoaáng gioá. Luä treã laâng töi seä àûúåc ngöìi hoåc trong àoá - cöí quaãng khùn àoã, neát mùåt tûúi vui, tiïëng cûúâi vang xa khöng dûát. Àoá laâ cuöåc söëng múái, laâ haånh phuác. Nhûng dêîu sao, dêîu sao...

Nïëu laâ töi, töi seä cho xêy ngöi trûúâng xinh àeåp êëy bïn chên Ruá Thêìn (chûá khöng phaãi ngay trïn ngûúâi noá, chiïëm chöî cuãa noá)... Nïëu laâ töi, töi seä laâm hïët sûác mònh àïí chùm soác vaâ giûä Ruá Thêìn nguyïn veån, àïí lúáp treã bêy giúâ, ngoaâi caái haånh phuác àûúåc hûúãng höm nay, chuáng coân àûúåc hûúãng caã caái haånh phuác cuãa chuáng töi ngaây xûa - àûúåc chúi tröën tòm, àung àûa trïn nhûäng dêy leo chùèng chõt cuãa Ruá Thêìn, àûúåc ngùæm nhûäng àaân coâ bay xuöëng àêåu ngay bïn ngöi trûúâng cuãa mònh, àûúåc ùn nhûäng quaã thöí lûãa vaâng thúm



vaâ ngoåt maâ töi, duâ ài nhiïìu, thêëy nhiïìu, chûa hïì gùåp úã bêët kyâ núi naâo khaác.

Nïëu laâ töi, töi seä chùèng cho phaá ngöi àïìn cöí kñnh, duâ coá thïí noá khöng mang laåi lúåi ñch gò thiïët thûåc. Nhûng noá laâ möåt phêìn cuãa quaá khûá, möåt saãn phêím vùn hoaá cuãa dên laâng töi, maâ nhûäng gò thuöåc vïì quaá khûá vaâ vùn hoaá thò nhû ta biïët, cêìn àûúåc ào bùçng nhûäng àaåi lûúång ào lûúâng riïng biïåt.

Tiïëc laâ nhiïìu khi chuáng ta, vò nhûäng nhu cêìu cêëp thiïët cuãa cuöåc söëng, vò àêìu oác thûåc duång àêìy tñnh toaán, chuáng ta àaä vônh viïîn àïí tuöåt khoãi tay nhûäng caái àeåp maâ sau naây seä coá luác chuáng ta höëi hêån, cöë cûáu vúát laåi möåt caách bêët lûåc. Chuáng ta quïn rùçng ngoaâi tñnh thûåc tïë, con ngûúâi cuäng cêìn - rêët cêìn - caã tñnh laäng maån, möåt trong nhûäng àöång lûåc chñnh thuác àêíy cuöåc söëng ài lïn phña trûúác.

THAÁI BAÁ TÊN 26


Àiïåu nhaãy chêåm Saáng möìng baãy thaáng Ba vûâa röìi, nguã dêåy, nhû thûúâng lïå töi

múã email vaâ nhêån àûúåc bûác thû àiïån tûã cuãa Rodney Dickson, möåt ngûúâi baån hoåa sô úã New York. Àêy laâ loaåi chain letter, tûác thû gûãi chuyïìn nhau qua maång cho nhiïìu ngûúâi khùæp núi trïn thïë giúái, khöng coá tñnh riïng tû vaâ thûúâng vïì möåt vêën àïì xaä höåi, nhên àaåo naâo àêëy. Rodney nhêån àûúåc tûâ ai àoá röìi àïën lûúåt mònh gûãi cho töi vaâ möåt söë baån beâ khaác cuãa anh. Bûác thû múã àêìu bùçng mêëy doâng cuãa nhûäng ngûúâi tham gia chûäa trõ cho möåt beá gaái úã New York:

"Caác baån thên mïën, Xin haäy gûãi bûác thû àiïån tûã naây cho têët caã nhûäng ngûúâi caác

baån quen biïët vaâ khöng quen biïët. Àêy laâ mong muöën cuöëi cuâng cuãa möåt cö beá chó coân saáu thaáng nûäa àïí söëng vò cùn bïånh ung thû hiïím ngheâo. Àêy cuäng laâ caách duy nhêët chuáng ta coá thïí mang laåi cho em vaâ gia àònh em chuát ñt hy voång, vò cûá thïm möåt ngûúâi nhêån àûúåc thû, Höåi ung thû Myä seä taâi trúå thïm cho em 3 xu Myä àïí thûåc hiïån nöî lûåc cûáu chûäa cuöëi cuâng. Coá ngûúâi àaä gûãi thû naây cho 500 ngûúâi khaác. Chuáng töi hy voång möîi chuáng ta ñt nhêët cuäng gûãi thïm cho 5-6 ngûúâi nûäa. Cö beá New York töåi nghiïåp àún giaãn chó mong muöën chuáng ta àoåc baâi thú naây cuãa em àïí söëng töët hún, coá yá nghôa hún, vaâ quan têm nhiïìu hún àïën nhûäng ngûúâi xung quanh.

Baác sô Yeou Cheng Ma, Giaáo sû Dennis Shields, Khoa sinh hoåc phên tûã vaâ phaát triïín, 1300 Moris Park Avenue



Bronx, New York 10461" Vaâ àêy laâ baâi thú cuãa em (khöng thêëy ghi tïn tuöíi, sùæc töåc vaâ

hoaân caãnh gia àònh). Möåt baâi thú hay, caãm àöång vaâ cuäng àêìy chêët triïët lyá. ñt ra, qua nguyïn baãn tiïëng Anh töi caãm nhêån àûúåc nhû vêåy. Xin taåm dõch nhû sau:

Àiïåu nhaãy chêåm Cö chuá tûâng thêëy treã Nö àuâa chúi àu quay, Hay nghe mûa thaánh thoát Rúi trïn tûâng laá cêy? Tûâng thñch thuá chaåy theo con bûúám nhoã Hay trêìm tû ngùæm hoaâng hön rûåc àoã? Nhaãy chêåm thöi, nhaãy chêåm Àïí lùæng nghe moåi ngûúâi Vò thúâi gian vaâ nhaåc Khöng keáo daâi suöët àúâi. Àaä bao giúâ vò vöåi, Cö chuá chaâo rêët nhanh, Vöåi àïën mûác khöng kõp Nghe ngûúâi khaác chaâo mònh? Vaâ töëi lïn giûúâng nguã, Vò vöåi, nguã rêët mau. Àaä bao giúâ yá nghô

THAÁI BAÁ TÊN 28


Vûúng vêën maäi trong àêìu? Töët hún nïn nhaãy chêåm Àïí lùæng nghe moåi ngûúâi, Vò thúâi gian vaâ nhaåc Khöng keáo daâi suöët àúâi. Àaä bao giúâ cö chuá Baão con: Chúâ ngaây mai! Vaâ vò vöåi, khöng thêëy Con buöìn khoác, thúã daâi? Hay àaä tûâng àïí mêët Möåt tònh baån àeåp sao, Chó vò cö chuá bêån Khöng noái nöíi tiïëng "Chaâo!"? Nhaãy chêåm thöi, nhaãy chêåm Àïí lùæng nghe moåi ngûúâi, Vò thúâi gian vaâ nhaåc Khöng keáo daâi suöët àúâi. Vò viïåc vöåi, lo kõp ài àêu àêëy, Àaä laâ mêët nûãa niïìm vui viïåc êëy. Vaâ möåt khi cûá lo, vöåi suöët ngaây, Thò cuöåc àúâi ta àïí mêët khöng hay. Khöng phaãi àua töëc àöå,



Àúâi - baãn nhaåc khöng daâi. Haäy lùæng nghe chêìm chêåm, Khöng quïn ai, soát ai. Baâi thú cûá laâm töi bêng khuêng suy nghô maäi. Trûúác hïët vïì

söë lûúång ngûúâi àaä àoåc noá vaâ keâm theo àêëy laâ söë tiïìn Viïån ung thû Myä taâi trúå àïí cûáu em, nïëu coá thïí. Noá laâm töi nhúá laåi cêu chuyïån cuãa cö beá Nhêåt caách àêy khoaãng böën mûúi nùm. Cö bõ nhiïîm xaå bom nguyïn tûã, mùæc bïånh maáu trùæng, vaâ cuäng phaãi nùçm nhêím àïëm nhûäng ngaây coân laåi ñt oãi cuãa àúâi mònh. Cö beá Nhêåt thú ngêy êëy àaä tin vaâo möåt truyïìn thuyïët cöí noái rùçng nïëu gêëp àuã möåt nghòn con thiïn nga bùçng giêëy trùæng, cö seä khoãi bïånh. Cö khöng muöën chïët. Cö àaä lùång leä, kiïn nhêîn thûåc hiïån yá àõnh cuãa mònh. Biïët chuyïån, treã em cuãa thaânh phöë Hiröshima quï hûúng cö, cuãa caã toaân nûúác Nhêåt vaâ nhiïìu núi khaác trïn thïë giúái àaä túái têëp gûãi àïën cho cö haâng nghòn, haâng vaån con thiïn nga bùçng giêëy. Dêîu khöng cûáu àûúåc cö, viïåc laâm naây cuãa caác em àaä laâ möåt caái gò àêëy thêåt caãm àöång vaâ àêìy yá nghôa, khiïën ngûúâi lúán phaãi suy nghô. Nhûng em beá New York lêìn naây khöng yïu cêìu chuáng ta cûáu em thoaát chïët (caái saáng kiïën taâi trúå cuãa Viïån ung thû Myä chó laâ yá àõnh àeåp àeä cuãa ngûúâi lúán). Em chó muöën trûúác khi chïët nhùæn nhuã chuáng ta möåt àiïìu giaãn dõ, laâ chuáng ta haäy nhaãy chêåm trong àiïåu nhaãy cuöåc àúâi, (nïëu quaã thêåt cuöåc àúâi laâ möåt àiïåu nhaãy), àïí coá thúâi gian chuá yá vaâ quan têm nhiïìu hún àïën ngûúâi khaác.

Töi àoåc baâi thú maâ nhû thêëy em, möåt cö beá khöng quen biïët úã têån bïn kia búâ àaåi dûúng, àang khiïín traách töi, rùçng suöët mêëy chuåc nùm qua hònh nhû töi àaä noái quaá nhiïìu, söëng vaâ viïët quaá aâo aåt, quaá nhanh, vaâ do vêåy àaä boã qua khöng nhòn thêëy nhiïìu àiïìu xung quanh, vui cuäng nhû buöìn, rùçng töi phêìn naâo ñch kyã chó biïët àïën mònh, ñt àoåc àïí hiïíu àöìng nghiïåp. Coá thïí vò luön vöåi vaä, töi àaä ñt chaâo ngûúâi khaác hoùåc ngûúâi khaác chaâo mònh maâ khöng biïët àïí àaáp laåi. Cuäng vò lyá do êëy, thêåt xêëu höí, maäi gêìn àêy töi múái biïët àïën ngûúâi àöìng hûúng vô àaåi cuãa töi, nhaâ àaåo hoåc, nhaâ tû tûúãng, giaáo sû Cao Xuên Huy úã caách laâng töi chó möåt caánh àöìng. Con ngûúâi êëy söëng thêåt thanh thaãn, thêåt thiïìn, ñt noái, ñt àoâi hoãi, chó lùång leä àoåc vaâ suy ngêîm. Trong àúâi, con ngûúâi êëy ài thêåt chêåm, thêåt kheä, êëy thïë maâ àïën àñch thêåt vinh quang vaâ dêëu êën àïí laåi cho àúâi thêåt sêu àêåm.

THAÁI BAÁ TÊN 30


Àêy chó laâ nhûäng yá nghô chên thaânh, coá thïí phêìn naâo húi böåt phaát cuãa töi. Töi hy voång baâi thú trïn seä gúåi àûúåc úã baån àoåc möåt vaâi liïn tûúãng vïì baãn thên, vïì baån beâ, cöng viïåc vaâ vïì cuöåc söëng noái chung.

Phêìn töi, töi àaä nhúâ Rodney Dickson, nïëu àûúåc, haäy noái vúái cö beá New York êëy rùçng töi cuäng àaä gûãi baâi thú cuãa em túái ñt nhêët 5-6 ngûúâi (cuäng coá nghôa laâ àoáng goáp thïm khoaãng 20ôu Myä cho nöî lûåc cûáu chûäa em), vaâ rùçng töi caãm ún em àaä nhùæc töi möåt àiïìu tûúãng nhû rêët giaãn dõ nhûng khöng phaãi luác naâo ta cuäng nhúá, rùçng "cuöåc àúâi khöng phaãi cuöåc àua töëc àöå, maâ chó laâ chó laâ baãn nhaåc khöng daâi, vaâ do vêåy, phaãi lùæng nghe chêìm chêåm àïí khöng quïn ai, soát ai".



Àöi tay àeåp Khöng hiïíu sao töi cûá bõ aám aãnh maäi búãi möåt cêu chuyïån cöí

Trung Quöëc. Chùèng roä thûåc hû thïë naâo, nhûng cêu chuyïån coá nöåi dung thïë naây.

Kinh Kha laâ möåt thñch khaách nöíi tiïëng cuãa nûúác Nguåy. Noái theo ngön ngûä hiïån àaåi, laâ möåt tay àêm thuï cheám mûúán rêët thaåo nghïì vaâ rêët àûúåc tñn nhiïåm. Vúái tham voång thöëng nhêët saáu nûúác hoâng baá chuã thiïn haå, Thaái tûã Àan nûúác Yïn àaä thuï Kinh Kha giïët vua nûúác Têìn laâ Doanh Chñnh, tûác Têìn Thuãy Hoaâng. Tiïëc rùçng luác naây Kinh Kha àang coá yá giaãi nghïå nïn khöng mêëy mùån maâ vúái söë tiïìn cöng lúán khaách haâng àïì nghõ àûúåc traã. Àïí mua chuöåc, Thaái tûã Àan cho múã tiïåc suöët ngaây àïm vúái àuã caác thûác ngon vêåt laå vaâ vö söë myä nûä luön hêìu haå, mua vui bïn caånh.

Möåt töëi noå, khi tû lûå nghe möåt nûä cöng chúi àaân, Kinh Kha vö tònh thöët lïn lúâi khen naâng coá àöi tay tuyïåt àeåp. Saáng höm sau, Kinh Kha thêëy ngûúâi cuãa Thaái tûã Àan mang àïën möåt höåp quaâ phuã luåa àoã. Múã ra, thêëy bïn trong laâ àöi tay thon nhoã cuãa cö gaái chúi àaân töåi nghiïåp... Hùæn, tïn àêm thuï cheám mûúán khöng ghï tay êëy, sûäng súâ xuác àöång, chön cêët àöi tay cêín thêån röìi lïn àûúâng ài túái nûúác Têìn. Nhûng hùæn cöë tònh khöng giïët Doanh Chñnh, vaâ àaä phaãi àem maång söëng cuãa mònh traã giaá cho viïåc naây.

Cêu chuyïån chó coá thïë, nhûng noá gêy êën tûúång àuã maånh àïí chuáng ta thêëm thña hïët thên phêån beâo boåt cuãa ngûúâi dên bònh thûúâng, cuäng nhû sûå àöåc aác vö liïm sô cuãa nhûäng keã cêìm quyïìn.

Noá cuäng laâm töi nhúá laåi chuyïån "Cêåu Trúâi" Àùång Mêåu Tön, em trai Àùång Thõ Huïå ngaây xûa. Möîi lêìn ra àûúâng, gùåp cö gaái naâo xinh àeåp, hùæn liïìn sai lñnh chùån laåi àïí haäm hiïëp ngay taåi chöî. Gêìn

THAÁI BAÁ TÊN 32


àêy thöi, chñnh xaác laâ vaâo nûãa àêìu cuãa thïë kyã hai mûúi, úã Liïn Xö cuäng coá möåt "Cêåu Trúâi" tûúng tûå. Àoá laâ Bïria, böå trûúãng böå nöåi vuå, vaâ nïëu khöng bõ kõp thúâi ngùn chùån, hùæn àaä coá thïí leo lïn chûác àûáng àêìu àêët nûúác röång lúán vaâ huâng maånh naây. Coá àiïìu, hùæn khöng cöng khai hiïëp ngûúâi trïn àûúâng phöë, maâ thñch ai thò bùæt vïì nhaâ, vaâ sau khi thoãa maän thuá tñnh, hùæn cho neám nhûäng phuå nûä xêëu söë êëy vaâo möåt böìn tùæm bùçng àaá hoa cûúng khöíng löì chûáa a-xñt àïí laâm "böëc húi" xaác hoå. Viïåc naây keáo daâi haâng chuåc nùm maâ khöng ai biïët, hay biïët nhûng khöng ai daám noái. Naån nhên cuãa hùæn vûúåt xa con söë hai trùm.

Lõch sûã thïë giúái xûa nay coá nhiïìu, rêët nhiïìu nhûäng chuyïån nhû thïë. Caã nhûäng chuyïån àaä biïët vaâ nhûäng chuyïån chûa biïët.

Töi laâ möåt phêìn rêët nhoã cuãa söë àöng nhûäng con ngûúâi bònh thûúâng. Hún thïë, laåi coân laâ nhaâ vùn, nghôa laâ cuäng chùèng khaác mêëy so vúái cö gaái àaä chúi àaân cho Kinh Kha nghe. Têët nhiïn töi khöng muöën laâm naån dên cuãa ngûúâi khaác, nhûng cuäng chùèng bao giúâ muöën laâm keã coá quyïìn sinh quyïìn saát. Àïí khoãi bõ chùåt tay hoùåc phaãi chùåt tay ai àoá.



Chuyïån nhaâ chuâa - 1 úã chuâa N. möîi thaáng ngûúâi ta múã hoâm cöng àûác möåt lêìn, vaâo

ngaây rùçm. Viïåc naây àûúåc giao cho möåt nhaâ sû chûa giaâ lùæm nhûng thöng thaåo viïåc giao tiïëp vúái àúâi thûúâng trêìn tuåc. Mùåc duâ àûúåc tiïëng linh thiïng, laåi úã núi thuêån tiïån vaâ thûúâng coá nhiïìu khaách, nhûng tiïìn cöng àûác thu àûúåc chùèng laâ bao, thûúâng leâo teâo mêëy túâ giêëy baåc loaåi möåt vaâi nghòn, cao nhêët chó mûúâi hoùåc hai mûúi nghòn àöìng. Maâ nïëu coá cuäng rêët hiïëm.

êëy thïë maâ möåt höm nhaâ sû kia múã hoâm ra laåi thêëy coá nhiïìu túâ giêëy baåc loaåi nùm mûúi nghòn àöìng. Chñnh xaác laâ chñn túâ, coân múái. Nhaâ sû ngaåc nhiïn, cöë nhúá trong thaáng qua nhûäng ai àaä túái àêy vaâ ai àaä haâo phoáng cuáng nhaâ chuâa möåt söë tiïìn lúán nhû vêåy. Àêy chó coá thïí cuãa möåt ngûúâi khaách laå chûá khöng phaãi mêëy baâ giaâ caác laâng bïn vêîn thûúâng àïën àïìu àùån vaâo ngaây rùçm, ngaây möìng möåt vaâ caác dõp lïî höåi. Nhûng ai? Nhaâ sû chõu khöng nhúá nöíi.

Öng mên mï nhûäng túâ giêëy baåc trïn tay röìi thoaáng giêåt mònh, ngaåc nhiïn lêìn nûäa. Tiïìn giaã! Hònh nhû laâ tiïìn giaã. Caã chñn túâ. Caác baáo cho biïët daåo naây àang coá nhiïìu tiïìn giaã lûu haânh. Höm qua möåt baáo coân àùng baâi phên tñch kyä sûå khaác nhau giûäa tiïìn giaã vaâ thêåt. Öng vûâa àoåc xong coân àïí trong nhaâ. Phaãi àoåc laåi xem thêåt giaã thïë naâo!

"Àuáng tiïìn giaã thêåt röìi. Khöng nghi ngúâ gò nûäa". Nhaâ sû buöng túâ baáo xuöëng, thúã daâi, vûâa tiïëc vûâa giêån keã àang têm lûâa caã nhaâ Phêåt. Öng giú lïn mùåt trúâi soi. Khöng thêëy hònh in chòm. Khöng thêëy caã súåi chó an toaân. Möåt loaåi baåc giaã khöng mêëy tinh vi, chó tinh yá nhòn laâ biïët. "Laâm thïë naâo bêy giúâ nhó? Vûát ài thò tiïëc, àem ra tiïu cuäng khöng àûúåc. Laåi àuáng luác nhaâ chuâa àang cêìn

THAÁI BAÁ TÊN 34


tiïìn..." Öng lûúäng lûå höìi lêu röìi quyïët àõnh thûa laåi chuyïån naây vúái võ sû giaâ truå trò.

- Baåch cuå, trong söë tiïìn úã hoâm cöng àûác höm nay coá mêëy túâ baåc giaã...

Võ sû giaâ luác êëy àang ngöìi thiïìn nhû thûúâng lïå trong phoâng mònh. Öng kia phaãi chúâ khaá lêu múái daám lïn tiïëng, vaâ laåi lùång leä àûáng chúâ bïn caånh. Cuöëi cuâng öng giaâ àaáp, gioång àïìu àïìu, dûãng dûng:

- Khöng coá tiïìn cuáng nhaâ chuâa naâo laâ tiïìn giaã. Chó coá nhûäng têëm loâng giaã.

- Vêåy cuå baão con phaãi laâm gò vúái nhûäng túâ giêëy baåc naây aå? Laåi lêìn nûäa phaãi chúâ rêët lêu. - Àûác Phêåt daåy caái gò lêëy cuãa àúâi thò phaãi traã laåi cho àúâi. - võ

sû truå trò noái möåt cêu triïët lyá chung chung nhû vêåy, röìi laåi chòm vaâo thïë giúái thiïìn cuãa mònh. Öng kia khöng daám hoãi thïm, àaânh ài ra, mùåc duâ chûa thêåt hiïíu cuå thïí phaãi laâm gò.

"Caái gò lêëy cuãa àúâi, phaãi traã laåi cho àúâi! Nhû thïë nghôa laâ gò? Khöng coá tiïìn cuáng nhaâ chuâa naâo laâ tiïìn giaã? Tûác laâ nhûäng túâ giêëy baåc naây laâ tiïìn thêåt? Vaâ ngûúâi àúâi àaä cho mònh thò mònh traã laåi bùçng caách cûá àem tiïu nhû tiïìn thêåt? Nhûng ngöå nhúä ngûúâi ta phaát hiïån thêëy thò sao?"

Suöët buöíi chiïìu höm êëy nhaâ sû cûá bùn khuùn maäi vúái nhûäng cêu hoãi nhû vêåy. úã chuâa naây öng laâ ngûúâi chùm lo phêìn àúâi, tûác laâ moåi chuyïån liïn quan àïën cuöåc söëng vêåt chêët cuãa caã chuâa, vaâ öng luön nhêët nhêët laâm theo yá cuãa võ sû giaâ. Tiïëc lêìn naây cuå chùèng chõu noái roä, cûá bùæt öng phaãi suy àoaán vaâ tûå giaãi quyïët theo caách suy àoaán êëy.

Höm sau, vúái niïìm tin tuyïåt àöëi vöën coá vaâo võ sû truå trò, vaâ phêìn naâo bõ hoaân caãnh thuác baách - caái búâ tûúâng quanh chuâa tûâ lêu àaä hoãng cêìn xêy laåi àïí àïì phoâng keã gian vaâ luä treã con vaâo phaá vûúân, - öng àaåp xe ài ra cûãa haâng vêåt liïåu xêy dûång duy nhêët úã phöë huyïån caách chuâa khöng xa. Khi chuã cûãa haâng - möåt ngûúâi àaân baâ to beáo maâ öng nhúá mang maáng nhû àaä coá lêìn tûâng vaâo lïî úã chuâa N. àïëm tiïìn röìi cêín thêån àûa tûâng túâ giêëy baåc vaâo maáy kiïím tra, öng thoaáng giêåt mònh lo súå. May thay, moåi chuyïån àïìu ïm àeåp. Têët caã àïìu tiïìn thêåt.



Xong viïåc, baâ kia vöìn vaä múâi öng uöëng nûúc, coân liïëc mùæt nhòn tònh tûá, nhûng öng vöåi chùæp tay "mö phêåt" röìi xin lui.

Doåc àûúâng vïì nhaâ, öng thêìm ngaåc nhiïn khöng hiïíu vò sao chiïëc maáy hiïån àaåi kia khöng phaát hiïån thêëy àoá laâ nhûäng túâ baåc giaã. Hay chuáng laâ tiïìn thêåt maâ mònh cûá tûúãng giaã? Khöng, khöng thïí thïë àûúåc. Hay àûác Phêåt toaân nùng àaä hoáa pheáp biïën chuáng tûâ giaã thaânh thêåt?

Chuâa N. àûúåc xêy laåi búâ tûúâng raâo múái, àûúåc sûãa sang chuát ñt, vaâ vêîn lùång leä àoán khaách túái lïî hoùåc vaän chuâa nhû trûúác. Nhaâ sû kia vêîn têån tuåy chùm lo phêìn àúâi cuãa caã chuâa, vêîn àïìu àùån möîi thaáng möåt lêìn múã hoâm cöng àûác vaâo ngaây rùçm. Laåi vêîn leâo teâo nhûäng túâ giêëy baåc giaá trõ nhoã, coá khi chó mêëy trùm àöìng.

Möåt höm, baâ chuã cûãa haâng vêåt liïåu xêy dûång phöë huyïån mang lïî àïën chuâa. Möåt mêm lïî khaá sang so vúái ngûúâi khaác. Baâ ta àùåt lïî lïn baân thúâ, thùæp hûúng, vaái laåy röìi bùæt àêìu khêën laåy say sûa vaâ thaânh khêín. Vò baâ to beáo, chùæc quen ùn to noái lúán nïn luác êëy nhaâ sû àang àûáng caånh àaä nghe hïët.

"Nam mö a di àaâ Phêåt, lêìn trûúác con troát daåi daám trïu àuâa núi cûãa Phêåt. Con àaä bõ Ngaâi trûâng phat, laâm ùn thua löî, coân suyát bõ cöng an bùæt vò töåi lûu haânh tiïìn giaã. Nay con sùæm chuát lïî moån naây mong Ngaâi xuöëng tay xaá töåi, cho con àûúåc bònh an phaát àaåt nhû trûúác".

Röìi baâ ta moác tuái boã vaâo hoâm cöng àûác möåt xêëp giêëy baåc loaåi nùm mûúi nghòn àöìng coân múái. Nhaâ sû quay mùåt móm cûúâi haâi loâng. Öng biïët têët caã coá chñn túâ vaâ toaân tiïìn thêåt.

THAÁI BAÁ TÊN 36


Chuyïån nhaâ chuâa - 2 Möåt nhaâ nghiïn cûáu vùn hoáa bêët ngúâ phaát hiïån thêëy úã chuâa

noå möåt sûå thêåt khöng mêëy thuá võ. Thò ra suöët hai trùm nùm qua ngöi chuâa naây (vò nhûäng lyá do dïî hiïíu, töi xin pheáp khöng noái tïn, kïí caã tïn nhûäng ngûúâi liïn quan) àaä thúâ möåt nhên vêåt khöng xûáng àaáng, thêåm chñ coân laâ ngûúâi xêëu, keã àaä khön kheáo leo lïn buåc thúâ nhúâ caác mûu mö xaão quyïåt cuãa mònh. Ngaây xûa, nhûäng chuyïån nhû thïë vêîn xêíy ra, möåt söë vua triïìu Nguyïîn coân coá luêåt trõ nghiïm töåi naây.

Vêåy laâ bao àúâi nay haâng ngaây khaách thêåp phûúng haáo hûác keáo àïën dêng hûúng lïî, cung phuång, tön vinh hùæn vaâ nhúâ hùæn ban ún giuáp àúä. Coân hùæn thò nghiïîm nhiïn ngöìi trïn bïå thúâ, àûúåc sún son thïëp vaâng, tön nghiïm, thaánh thiïån ngang haâng caác võ anh huâng dên töåc.

- Öng khöng nhêìm àêëy chûá? - töi hoãi nhaâ nghiïn cûáu vùn hoáa kia, cuäng laâ möåt ngûúâi baån cuãa töi.

- Khöng. Töi àaä boã ra ba thaáng tòm àoåc haâng àöëng taâi liïåu múái khaám phaá àûúåc vuå naây. Hùæn laâ möåt tïn quan xaão quyïåt vaâ àêìy quyïìn lûåc cuãa triïìu vua Tûå Àûác. Quyïìn lûåc vaâ sûå xaão quyïåt êëy cuãa hùæn àaä laâm nhiïìu trung thêìn thiïåt maång, giuáp hùæn dûång nïn chuâa naây àïí thúâ chñnh hùæn vaâ möåt chuâa nûäa thúâ böë meå hùæn. Nhûng chuâa êëy àaä bõ phaá thúâi caãi caách ruöång àêët.

- Thò bêy giúâ ta phaá nöët chuâa naây! - töi hùng haái noái. - Khöng àûúåc. - Baån töi toã yá thêët voång. - Vò sao?



- Vò caái thúâi phaá chuâa àêåp tûúång qua röìi. Xaä höåi vùn minh khöng bao giúâ laâm nhûäng viïåc tûúng tûå.

- Nhûng àêy laâ chuâa röím, tûúång röím. Hùæn àaä vaâ àang lûâa döëi biïët bao nhiïu ngûúâi...

- Àuáng thïë. Nhûng thúâi gian àaä kõp biïën caái röím êëy thaânh di saãn vùn hoáa. Maâ di saãn vùn hoáa thò khöng thïí phaá àûúåc. Hún thïë, noá àaä àûúåc xïëp haång, thuöåc diïån cêëm xêm phaåm.

- Thïë caác öng xïëp haång êëy coá biïët khöng? - Chùæc laâ khöng. Maâ coá biïët cuäng chùèng laâm gò àûúåc. - Caã võ sû truå trò ngöi chuâa? - Têët nhiïn. - Thïë öng boã cöng khaám phaá ra caái sûå thêåt naây àïí laâm gò? - Chùèng laâm gò caã. Cuâng lùæm chó àïí biïët ngûúâi àúâi dïî bõ lûâa

gaåt thïë naâo. Töi im lùång, têëm tûác chùèng biïët noái gò thïm. Nhêån ra àiïìu àoá,

anh baån töi haå gioång noái thïm, hïåt nhû möåt nhaâ hiïìn triïët: - Caái gò troát àûa lïn baân thúâ thò cûá giûä nguyïn nhû thïë.

Khöng phaãi moåi caái àûúåc tön thúâ àïìu thiïng liïng. Vaã laåi, ngûúâi ta àïën chuâa naây thûåc chêët khöng vò thùçng kia. Thêåm chñ khöng biïët vaâ cuäng chùéng muöën biïët hùæn laâ ai.

Mêëy höm sau, coá viïåc ài ngang, hai chuáng töi reä vaâo ngöi chuâa naây. Rêët tûå nhiïn vaâ vúái veã cuãa möåt ngûúâi möå àaåo, baån töi, nhaâ nghiïn cûáu vùn hoáa coá cöng khaám phaá àiïìu giaã döëi êëy, àaä thùæp möåt neán hûúng, kñnh cêín cùæm trûúác bûác tûúång göî tïn gian thêìn. Coân hùæn thò tûâ trïn cao khinh khónh nhòn xuöëng luä chuáng sinh thöng minh quaá maâ thaânh ngu ngöëc àang xun xoe khuám nuám trûúác hùæn bùçng caái nhòn ban ún vaâ vúái nuå cûúâi giaã döëi cuäng àûúåc sún son thïëp vaâng cuãa hùæn.

THAÁI BAÁ TÊN 38


Chuyïån nhaâ chuâa - 3 Nhûäng tiïëng cêìu xin rêët thaânh têm, Nhûäng caái chùæp tay lïî àöå... Thïë maâ Phêåt vêîn laâm ngú - Phêåt laâ ngûúâi hay laâ göî? Möåt öng laäo muâ loaâ Chòa tay xin nhûäng ngûúâi kia Rêët thaânh têm, lïî àöå, Thïë maâ hoå vêîn laâm ngú ài qua - Hoå laâ ngûúâi hay laâ göî?



Chuyïån nhaâ chuâa - 4 Tiïëng moä àïìu àïìu. Tiïëng tuång kinh. Khoái. Hoa. Nhûäng öng giaâ bùçng göî... Öi, buöìn sao! Thïë maâ nhûäng cö gaái àaáng yïu, Hiïån àaåi vaâ xinh Laåi lùng xùng trûúác hoå... Öi, buöìn sao!

THAÁI BAÁ TÊN 40


Vïì nghïå thuêåt - 1 Múái àêy möåt baác sô ngûúâi Anh àaä boã ra 33 nghòn àö-la àïí

mua möåt bûác tranh sún dêìu thuöåc trûúâng phaái hiïån àaåi. Hiïån àaåi àïën mûác trïn bûác tranh êëy khöng coá gò khaác ngoaâi maâu trùæng cuãa toan veä! Ngûúâi mua tuyïn böë àêy laâ möåt taác phêím tuyïåt àeåp rêët xûáng àaáng vúái chûâng êëy tiïìn öng ta boã ra. Coân hai ngûúâi baån thên cuãa öng thò baão laâ öng àiïn röì, dúã húi, vên vên. Cûá thïë hoå tranh caäi nhau vïì "giaá trõ nghïå thuêåt". Khöng ai chõu ai, cuöëi cuâng dêîn àïën êíu àaã.

Chuyïån tûúãng nhû àuâa, nhûng maâ coá thêåt. Dûåa theo àoá, ngûúâi ta àaä viïët möåt vúã kõch coá tïn laâ "Nghïå thuêåt" àang àûúåc trònh diïîn úã nhiïìu sên khêëu Luên Àön vaâ möåt söë núi khaác. Cuäng coá thêåt caã viïåc nhûäng "bûác tranh" trûâu tûúång do voi veä hoùåc suáng phun mûåc treã con teá bêín maâ thaânh, coá giaá nhiïìu nghòn àö-la.

Thõ hiïëu möîi ngûúâi möåt khaác, têët nhiïn, vaâ giaá trõ caác taác phêím nghïå thuêåt, cûá cho bûác tranh khöng veä gò kia laâ möåt taác phêím nghïå thuêåt, phuå thuöåc vaâo thõ hiïëu cuãa tûâng ngûúâi cuå thïí. Têët nhiïn, öng baác sô kia coá quyïìn tiïu tiïìn theo caách öng ta muöën.

Töi laâ ngûúâi baão thuã, khöng chó trong höåi hoåa maâ caã vùn chûúng, êm nhaåc vaâ kiïën truác. Coá thïí àêy laâ haån chïë vaâ thiïåt thoâi cuãa töi, vò tûå töi tûúác ài cuãa mònh caãm thuå caái àeåp cuãa sûå múái meã, khöng khuön pheáp. Têët nhiïn, nhû ngûúâi khaác, töi cuäng coá quyïìn giûä cho mònh caách àaánh giaá riïng vïì nghïå thuêåt.

Töi coá dõp ài nhiïìu nûúác, thùm nhiïìu baão taâng danh tiïëng thïë giúái. Möîi lêìn àûáng trûúác möåt taác phêím trûâu tûúång, siïu hiïån àaåi kiïíu vûâa noái, töi luön caãm thêëy luáng tuáng khöng biïët nïn nghô gò. Töi khöng coá lyá do naâo àïí phuã nhêån chuáng. Chùèng qua khöng



thñch, àún giaãn thïë thöi. Vaâ töi boã ài. Tuy nhiïn, lêìn naâo trong àêìu vêîn quanh quêín maäi cêu hoãi maâ àïën bêy giúâ vêîn khöng traã lúâi nöíi: Phaãi chùng àoá laâ nhûäng taác phêím nghïå thuêåt àñch thûåc, chuáng xûáng àaáng vúái lúâi khen vaâ caái giaá cuãa ngûúâi àúâi? Coân töi thò do ngu döët nïn khöng nhêån ra giaá trõ cuãa chuáng? Thûúâng nhûäng luác êëy töi laåi nhúá àïën cêu chuyïån cöí tñch nöíi tiïëng cuãa Andersen vïì öng vua cúãi truöìng.

Xin thïm möåt yá nhoã: Nïëu àïí yá, ta seä thêëy hiïån nay söë lûúång hoåa sô veä tranh trûâu tûúång rêët nhiïìu, coân ngûúâi veä theo phong caách cöí àiïín (vúái nghôa giöëng thêåt) thò rêët ñt. Chùæc phaãi coá lyá do cuãa noá. Trong söë nhûäng ngûúâi töi quen biïët, khöng ñt ngûúâi xûa nay vöën xa laå vúái höåi hoåa böîng dûng àöíi nghïì thaânh hoåa sô, cuäng múã triïín laäm vaâ àöi khi baán àûúåc tranh. Coá àiïìu töi chûa thêëy ngûúâi naâo trong söë hoå giûäa chûâng chuyïín sang chúi nhaåc cöí àiïín. Chúi pianö nhû Àùång Thaái Sún chùèng haån. Àïí coá thïí bûúác lïn sên khêëu, Àùång Thaái Sún phaãi têåp àaân möîi ngaây khoaãng saáu àïën mûúâi giúâ liïn tuåc trong hai mûúi nùm. ñt nhêët cuäng phaãi mûúâi lùm nùm.

Thaáng trûúác töi nghõch, lêëy möåt toan veä cuãa vúå töi (cuäng möåt daång hoåa sô nhûng may chó veä phong caãnh), böi nhùng nhñt caác maâu lïn àoá, àùåt cho möåt caái tïn cuäng nhùng nhñt khöng keám, röìi àoáng khung àeåp treo lïn tûúâng. Phêìn lúán moåi ngûúâi xem khöng noái gò. Nhûng cuäng coá ngûúâi khen àeåp.

THAÁI BAÁ TÊN 42


Vïì nghïå thuêåt - 2 Yehudi Menuhin, nghïå sô viölöng haâng àêìu thïë giúái, thûúâng

caãm thêëy bùn khoùn khi nhiïìu ngûúâi than phiïìn khöng mua àûúåc veá vaâo caác phoâng hoâa nhaåc lúán àïí nghe öng biïíu diïîn.

Möåt höm, nghe kïí laåi, öng caãi trang thaânh öng giaâ ngheâo khöí röìi mang àaân ra Times Square, quaãng trûúâng lúán nhêët vaâ cuäng àöng ngûúâi qua laåi nhêët úã thaânh phöë New York.

Öng àïí chiïëc muä nhaâu naát trûúác mùåt, bùæt àêìu àaân. Öng choån nhûäng baâi nöíi tiïëng nhêët, quen thuöåc nhêët vaâ àaân möåt caách say sûa nhû nhûäng lêìn trònh diïîn trûúác cöng chuáng. Coá àiïìu lêìn naây khöng coá aánh saáng rûåc rúä cuãa phoâng hoâa nhaåc thûúång lûu vaâ nhûäng lúâi taán dûúng nöìng nhiïåt cuãa ngûúâi giúái thiïåu chûúng trònh. Coá leä vò thiïëu nhûäng caái êëy hoùåc vò nhûäng lyá do khaác maâ suöët ba giúâ liïìn hêìu nhû chùèng ai lùæng nghe hoùåc chuá yá àïën öng, trûâ möåt söë rêët ñt ngûúâi dûâng laåi vaâi giêy àïí toâ moâ nhòn hoùåc neám cho öng vaâi àöìng xu.

Trúâi àang chuyïín sang àöng, khaá laånh, vaâ do yïëu tim sùén, öng àaä ngêët xóu trong luác chúi àaân. Caãnh saát àûa öng vaâo bïånh viïån cêëp cûáu, cho thöng baáo ai laâ ngûúâi nhaâ cuãa möåt öng giaâ Yehudi Menuhin naâo àoá haäy túái bïånh viïån àïí thanh toaán viïån phñ vaâ àûa öng vïì nhaâ.

Lêìn êëy öng öëm khaá nùång. Àoá laâ caái giaá öng phaãi traã cho yá àõnh kiïím nghiïåm trònh àöå thûúãng thûác nghïå thuêåt cuãa ngûúâi àúâi. Sau àêëy öng laåi tiïëp tuåc biïíu diïîn úã caác phoâng hoâa nhaåc danh tiïëng cuãa chñnh caái thaânh phöë New York êëy vaâ cho chñnh nhûäng con ngûúâi àaä thúâ ú ài qua öng trong suöët ba giúâ khi öng chúi àaân úã



quaãng trûúâng Times. Nhû trûúác, öng laåi tiïëp tuåc àûúåc nghe nhûäng lúâi than phiïìn vïì viïåc khoá mua veá caác buöíi öng biïíu diïîn.

Têët nhiïn coá sûå khaác nhau giûäa öng giaâ ngheâo khöí maâ öng caãi trang vaâ nghïå sô bêåc thêìy Yehudi Menuhin, möåt ngûúâi New York chñnh göëc (sinh nùm 1916 vaâ hiïån coân söëng) nhûng mang quöëc tõch vaâ tuúác hiïåu quñ töåc Anh cuâng vö söë phêìn thûúãng cao quñ khaác cuãa toaân thïë giúái. Nhûng tiïëng àaân cuãa öng thò chó möåt.

Cêu hoãi àûúåc àùåt ra laâ: Phaãi chùng àöi khi giaá trõ möåt taác phêím nghïå thuêåt úã chñnh caái tïn con ngûúâi taåo ra noá chûá khöng phaãi úã baãn thên taác phêím êëy?

THAÁI BAÁ TÊN 44


Vïì nghïå thuêåt - 3 Coá möåt chi tiïët ngûúâi àúâi ñt biïët vïì Têìn Thuãy Hoaâng, tïn baåo

chuáa thúâi Trung Hoa cöí àaåi, tûâng ra lïånh àöët saách vaâ chön söëng nhûäng ngûúâi coá hoåc. Àoá laâ viïåc hùæn, möåt keã cùm gheát vùn hoaá nhû vêåy, laåi cuäng rêët yïu êm nhaåc.

Cao Tiïåm Ly thöíi saáo rêët hay, àïën mûác mùåc duâ biïët öng laâ ngûúâi cuãa nhoám àõnh giïët hùæn khöng thaânh vaâ àaáng leä phaãi bõ cheám àêìu nhû nhiïìu ngûúâi khaác, Têìn Thuãy Hoaâng vêîn cho öng söëng àïí haâng ngaây thöíi saáo hùæn nghe. Coá àiïìu, àïí traánh bêët trùæc, hùæn choåc muâ caã hai mùæt öng. Hùæn khöng ngúâ ngûúâi nghïå sô muâ êëy vêîn nuöi chñ cùm thuâ, vaâ àaä leán àöí chò vaâo öëng saáo chúâ dõp àaánh vaâo àêìu hùæn.

Nïëu Têìn Thuãy Hoaâng khöng lêm bïånh chïët àöåt ngöåt, rêët coá thïí sûá maång giïët hùæn, keã huãy diïåt vùn hoáa, seä àûúåc trao cho ngûúâi saáng taåo vùn hoáa laâ Cao Tiïåm Ly.

úã àêy coá hai àiïìu àaáng suy ngêîm: Möåt baåo chuáa biïët yïu êm nhaåc, vaâ möåt nghïå sô coá yá àõnh giïët ngûúâi, cho duâ ngûúâi êëy àaáng bõ giïët.



Vïì sûå nöíi tiïëng Nhû tiïìn baåc vaâ quyïìn lûåc, àöëi vúái nhiïìu ngûúâi, sûå nöíi tiïëng

laâ muåc àñch töëi thûúång, vaâ hoå sùén saâng tòm caách àaåt àûúåc bùçng moåi giaá.

Thúâi cöí àaåi, àoá laâ trûúâng húåp cuãa Ïröstrat, möåt keã têìm thûúâng, möåt tïn laái buön ti tiïån úã thaânh Ephes. Chó vúái yá muöën duy nhêët laâ àûúåc moåi ngûúâi biïët àïën, nùm 356 trûúác cöng nguyïn, hùæn àaä khöng ngêìn ngaåi chêm lûãa àöët truåi àïìn thúâ nûä thêìn Artïmis, möåt trong baãy kyâ quan thïë giúái. Hùæn àaä bõ caác cöng dên lûúng thiïån Hy Laåp trûâng trõ, têët nhiïn. Hún thïë, ngûúâi ta coân ban lïånh cêëm nhùæc tïn hùæn úã moåi núi, moåi luác. Tûác laâ ngùn khöng cho hùæn trúã thaânh "nöíi tiïëng", laâ àiïìu hùæn luön theâm muöën möåt caách bïånh hoaån. êëy thïë maâ thêåt trúá trïu, bêy giúâ, gêìn 2500 nùm sau ngaây hùæn chïët, töi vaâ caác baån laåi àang nhùæc àïën caái tïn Ïröstrat àaáng nguyïìn ruãa êëy. Duâ chó vúái muåc àñch nhùæc nhúã ngûúâi àúâi vïì hiïím hoåa tiïìm êín trong nhûäng Ïröstrat khaác àang lúãn vúãn quanh ta.

Ngaây nay, cuäng nhùçm muåc àñch nöíi tiïëng, khöng ñt ngûúâi laâm àuã troâ quaái dõ. Nhêët laâ caác "ngöi sao" nghïå thuêåt lúán beá àuã cúä. Nhiïìu khi chó laâ nhûäng troâ vö haåi khöng gêy tai hoåa têìm cúä Ïröstrat. Hoå tûå dûång nïn caác vuå xò-cùng-àan vïì mònh, tûå noái xêëu mònh, thêåm chñ coân töìng ngöìng ài giûäa phöë àïí trúã thaânh àöåc àaáo, tûác laâ thaânh nöíi tiïëng. Vaâ hoå àaä thaânh nöíi tiïëng. Hoå, nhûäng ngûúâi trêìn truöìng núi cöng cöång, chûá khöng phaãi chuáng ta, nhûäng ngûúâi tûå troång ùn mùåc bònh thûúâng.

úã hoå, luön coá möåt àiïím chung. Àoá laâ sûå bêët taâi.

THAÁI BAÁ TÊN 46


Trong àúâi söëng vùn hoåc nûúác ta thúâi gian gêìn àêy, tiïëc thay, hiïån tûúång naây vêîn töìn taåi vaâ coá xu hûúáng gia tùng. Möåt ngûúâi taâi nùng khöng àïën nöîi, ñt ra möåt thúâi laâ thïë, àaä tûå biïën mònh thaânh anh hïì trong laâng vùn chûúng. Hïì caã ngoaâi àúâi lêîn trong cêu chûä. Möåt nhaâ thú nûä coân treã, rêët treã, nïëu khöng muöën noái coân treã con, viïët thú tuåc tôu vaâ trú treän àïën mûác, theo nhêån xeát cuãa nhiïìu ngûúâi, àang "cúãi truöìng vïnh vang giûäa phöë". êëy laâ noái theo nghôa boáng vúái yá phï phaán nhûäng vêìn thú tònh duåc löå trú treän cuãa naâng. Möåt võ àaáng kñnh tûå viïët möåt baâi khen mònh hïët lúâi, röìi kyá tïn ngûúâi khaác àûa àïën baáo in. Hún thïë, öng ta coân khuyïn baån beâ cuäng nïn laâm thïë. Möåt lúâi khuyïn chên thaânh vúái gioång cuäng rêët chên thaânh, vaâ khöng chuát ngûúång ngêåp.

Nhû trong höåi hoåa, khi caác hoåa sô khöng coá khaã nùng veä giöëng thêåt thò hoå nghô ra caách böi baác loâe àúâi nhên danh àuã loaåi chuã nghôa naây noå. Trong laâng vùn hiïån nay khöng hiïëm ngûúâi viïët nhaãm nhñ àïí toã ra mònh khaác ngûúâi, khaác àúâi, vaâ tûå goåi caái múá nhaãm nhñ êëy laâ "caách tên", "khaám phaá"... Nhûäng chuyïån nhû thïë thêåt löë bõch vaâ àaáng laå. Nhûng coân löë bõch vaâ àaáng laå hún laâ viïåc nhûäng "caách tên" vaâ "khaám phaá" êëy khöng ñt khi àûúåc tung hï, khen ngúåi (chuã yïëu theo àún àùåt haâng vaâ trïn cú súã coá ài coá laåi). Thêåm chñ ngûúâi ta coân trao giaãi, hoùåc töí chûác höåi thaão khoa hoåc vïì caác "taác giaã" vaâ "taác phêím" êëy. Röìi dêìn dêìn noái maäi, nghe maäi thaânh quen, hoå cuäng thaânh nöíi tiïëng vaâ bùæt àêìu nhòn nhûäng ngûúâi tûã tïë bùçng con mùæt khinh miïåt.

Nhûäng keã haáo danh kïí trïn, tûâ Ïröstrat àïën nûä nhaâ thú treã con töìng ngöìng giûäa phöë kia, coân coá möåt àiïím chung nûäa - sûå vö liïm só.



Vïì leä söëng vaâ haånh phuác Xûa nay ngûúâi ta baân luêån rêët nhiïìu vïì àïì taâi naây. Moåi viïåc

dûúâng nhû àaä roä. Töi chùèng muöën, vaâ cuäng khöng biïët noái gò thïm. Ngêîu nhiïn tòm luåc trong àöëng baãn thaão cuä, töi thêëy coá baâi thú baâi thú dûúái àêy cuãa nhaâ thú Myä hiïån àaåi E. Robinson töi dõch tûâ luác naâo chùèng nhúá. Hy voång noá seä giuáp ta suy ngêîm thïm àöi àiïìu.

Richard Cory Richard Cory maâ coá viïåc ài àêu, Laâ chuáng töi cûá àûáng nhòn laác mùæt: Öng cao quñ suöët tûâ chên àïën àêìu, Luön lõch sûå, thöng mònh vaâ diïån nhêët. Öng xûa nay rêët tïë nhõ, ñt lúâi, Luön giuáp àúä nhûäng ngûúâi ngheâo, àau khöí, Khöng tiïët kiïåm cêu chaâo hoãi, nuå cûúâi. Öng àïën àêu laâ saáng lïn úã àoá. Öng rêët giaâu, coân giaâu hún vua nhiïìu. Öng laâ gûúng cho moåi ngûúâi hoåc hoãi. Chuáng töi nghô: Trong têët caã moåi àiïìu,

THAÁI BAÁ TÊN 48


Ai cuäng mong àûúåc nhû öng, khoãi noái. Chuáng töi söëng, mong möåt ngaây khöng xa Seä sûúáng hún, khöng thiïëu ùn, àoái reát. Coân Cory, möåt töëi noå vïì nhaâ Cêìm suáng bùæn vaâo àêìu mònh - vaâ chïët!



Vïì phaái yïëu Tûâ möåt cö gaái con nhaâ bònh dên, Voä Myå Nûúng (623-705) àaä

ngoi lïn laâm Voä Tùæc Thiïn, nûä Hoaâng Àïë duy nhêët cuãa lõch sûã 3000 nùm Trung Hoa phong kiïën. Taåm gaåt sang möåt bïn caác thuã àoaån xaão quyïåt vaâ àöåc aác àïí àaåt bùçng àûúåc muåc tiïu àaä àõnh, riïng àiïìu naây àuã thêëy quyïët têm vaâ nghõ lûåc cuãa phuå nûä àaáng kñnh phuåc vaâ àaáng súå nhûúâng naâo.

Suöët nùm mûúi nùm thûåc quyïìn cai trõ, Voä Tùæc Thiïn àaä tiïën haânh nhiïìu caãi caách to lúán trong viïåc trõ nûúác, duâng ngûúâi, biïën triïìu àaåi cuãa baâ thaânh möåt trong nhûäng giai àoaån phaát triïín nhêët cuãa thúâi Thõnh Àûúâng.

Àiïìu naây lêìn nûäa khùèng àõnh sûác maånh vaâ taâi nùng cuãa phuå nûä.

Lïn ngöi nùm 60 tuöíi, Voä Tùæc Thiïn tuyïn böë: "Caác nam hoaâng àïë coá biïët bao cung têìn myä nûä, taåi sao caác nûä hoaâng àïë khöng àûúåc coá nhiïìu phi têìn duäng nam cho mònh?" Vaâ baâ liïìn cho lêåp Nam Cung Têìn vúái haâng nghòn thanh niïn khoãe maånh àïm ngaây thûúâng trûåc bïn caånh. Trong söë hoå khöng ñt ngûúâi thuöåc giúái àaåo sô vaâ tùng lûä. Chûa hïët, caác võ tên quan cuäng thûúâng àûúåc baâ cho triïåu vaâo hêåu cung, coá khi hai ba ngaây hoùåc lêu hún, têët nhiïn khöng phaãi àïí baân "quöëc sûå". Sûã cheáp rùçng, möîi lêìn coá ngûúâi vaâo nhû vêåy, baâ giaâ canh cöíng hêåu cung laåi cheáp miïång: "Thïë laâ toi thïm möåt maång ngûúâi nûäa!" Nhiïìu ngûúâi vïì nhaâ àûúåc ñt höm thò chïët. Cuäng coá ngûúâi "chïët ngay taåi trêån". Têët nhiïn khöng phaãi ai cuäng chïët vò "quaá sûác". Coá rêët nhiïìu giai thoaåi vïì khaã nùng tònh duåc "siïu phaâm" vaâ sûå àöåc aác cuãa baâ.

THAÁI BAÁ TÊN 50


Vïì mùåt naây, chùæc ñt ai àaä àoåc tiïíu sûã Voä Tùæc Thiïn coân tiïëp tuåc baão thuã cho rùçng phuå nûä laâ "phaái yïëu".



Nero - nghïå sô, baåo chuáa Nhû Têìn Thuãy Hoaâng úã Trung Hoa thúâi cöí, Nero (37- 68 sau

CN, võ hoaâng àïë thûá nùm cuãa àïë chïë La Maä) laâ tïn baåo chuáa kheát tiïëng úã phûúng têy. Lïn ngöi nùm mûúâi baãy tuöíi, hùæn cûúái vaâ sau àêëy treo cöí chõ gaái àöìng thúâi laâ vúå mònh, giïët anh trai, giïët meå vïì töåi deâm pha nhên tònh cuãa hùæn, giïët ngûúâi thêìy vaâ laâ nhaâ triïët hoåc nöíi tiïëng Seneca. Röìi hùæn giïët nhên tònh, giïët möåt nhaâ quñ töåc àïí cûúáp vúå ngûúâi êëy... Danh saách caác naån nhên bõ hùæn giïët coá thïí keáo daâi vö têån.

Vïì thaânh tñch cheám giïët, cöng bùçng maâ noái, hùæn cuäng chùèng khaác mêëy nhûäng tïn baåo chuáa trûúác vaâ sau hùæn. Nhûng hùæn àaä daám laâm möåt viïåc coá thïí xem laâ àöåc nhêët vö nhõ. Thaáng Baãy nùm 64, chó àïí giaãi trñ, hùæn ra lïånh àöët chaáy caã thaânh Röm hoa lïå. Chùæc ngoån lûãa vô àaåi êëy khöng laâm hùæn vui lêu, nïn möåt phêìn ba thaânh phöë coân giûä laåi àûúåc.

Sûå àöåc aác cuâng nhûäng troâ cheám giïët, àöët phaá quaái àaãn cuãa hùæn coá thïí giaãi thñch bùçng sûå àiïn röì. Nhûng àiïìu khöng thïí giaãi thñch nöíi laâ taåi sao thêìn dên àïë quöëc La Maä röång lúán, luác êëy bao göìm hêìu hïët chêu Êu, keáo daâi túái Ai Cêåp, Têy Phi vaâ Jerusalem, laåi cho pheáp hùæn ngöìi trïn ngai vaâng cai trõ mònh nhûäng mûúâi böën nùm liïn tuåc? Liïåu coá thïí àùåt cêu hoãi nghi ngúâ vïì caái goåi laâ sûác maånh vaâ vai troâ lõch sûã cuãa nhên dên àûúåc khöng?

Vaâ phaãi chùng chñnh vò àiïn loaån maâ Nero baåo chuáa trïn thûåc tïë laåi coân laâ möåt nghïå sô vúái àuáng nghôa cuãa tûâ naây. Theo sûã saách, hùæn àaä cho dûång laåi thaânh phöë hùæn vûâa àöët, xêy nhaâ tïë bêìn cho nhûäng ngûúâi khöng núi nûúng tûåa vaâ cêëp khöng lûúng thûåc cho dên chuáng. Àöìng thúâi hùæn coân laâ nhaâ baão trúå haâo phoáng cuãa nghïå

THAÁI BAÁ TÊN 52


thuêåt sên khêëu. Hùæn tûå nguyïån tham gia caác vúã kõch vúái tû caách möåt diïîn viïn bònh thûúâng, vaâ nghe noái diïîn xuêët khöng àïën nöîi.

Trûúác sûác eáp cuãa Viïån Nguyïn laäo, ngaây 9 thaáng Saáu nùm 68 hùæn buöåc phaãi tûå tûã. Theo Bairún trong tiïíu thuyïët thú nöíi tiïëng Àön Juan, àïm höm êëy, trong khi caã thaânh Röm reo hoâ vui mûâng vò thoaát àûúåc tïn baåo chuáa àaáng nguyïìn ruãa, thò coá ai àêëy àaä leán luát àùåt möåt böng höìng bïn xaác hùæn.

Böng hoa êëy cho ai - Nero baåo chuáa hay Nero nghïå sô? Àïën nay àiïìu naây vêîn coân laâ àiïìu bñ êín.

Haâ Nöåi, 1983 - 2001



Chaán àúâi Trïn chiïëc cöí thon daâi vaâ rêët trùæng cuãa naâng coá vaâi nöët ruöìi

nhoã maâu höìng höìng, ngay dûúái nhûäng súåi toác thûa mïìm vaâ ngùæn úã gaáy. Toác naâng buái tuåm ngûúåc àùçng sau theo kiïíu cuãa ngûúâi chûäng chaåc chûá khöng nhû úã caác cö múái lúán. Anh àùåc biïåt nhaåy caãm vúái nhûäng súåi toác nhû thïë trïn nïìn trùæng mõn cöí phuå nûä. Theo anh, úã hoå àoá laâ chöî hêëp dêîn nhêët. Bêy giúâ sûå hêëp dêîn êëy àûúåc tön lïn búãi mêëy nöët nhoã àaáng yïu kia, laåi cöång thïm maâng möì höi êím ûúát tröng thêåt quyïën ruä, àïën mûác anh muöën, rêët muöën àûúåc chaåm kheä àöi möi mònh lïn àoá.

Mêëy phuát trûúác naâng coân ngöìi möåt mònh úã baân bïn. Möåt mònh vúái chiïëc ly lúán rûúåu ngoaåi. Röìi bêët chúåt naâng àûáng dêåy, thaãn nhiïn ài àïën baân anh, vaâ cuäng thaãn nhiïn nhû thïë, naâng noái: “Anh cho em ngöìi cuâng vúái”.

Nhaâ haâng àang luác vùæng ngûúâi. Àêy laâ möåt trong nhûäng àiïím nghó ngúi giaãi trñ cuöëi tuêìn cuãa dên giaâu thuã àö, úã vuâng àöìi nuái caách trung têm thaânh phöë chûa àêìy nûãa giúâ ö tö, coá àuã caác tiïån nghi hiïån àaåi cho nhu cêìu ùn nguã vaâ giaãi trñ. Moåi caái àûúåc thiïët kïë theo kiïíu nûúác ngoaâi, duâ àöi chöî húi phö trûúng, khöng húåp lùæm vúái caãnh quan xung quanh, nhûng noái chung thêåt àeåp, yïn tônh vaâ dïî chõu. Nhaâ haâng nùçm ngay bïn con suöëi nûúác chaãy roác raách vúái têìm nhòn röång tröng ra möåt vuâng xanh ngaát nhêëp nhö. Àang thaáng tû, mùåt trúâi chûa quaá noáng vaâ múái nhö lïn khoãi daäy nuái. Coá caãm giaác nhû aánh nùæng cuäng laånh, ûún ûúát nhû muöën dñnh vaâo tay. Trûúác àoá hònh nhû coá mûa vò thoang thoaãng muâi êím, muâi laá muåc, thêåm chñ, nhû coá nhaâ thú àaä noái, caã muâi hoaâng hön, duâ luác naây múái coân buöíi saáng. Tûác laâ phaãng phêët caái gò àoá buöìn buöìn, dòu dõu. Trûúác nhaâ haâng, ngay bïn kia àûúâng coá mêëy con boâ àang thong thaã gùåm

THAÁI BAÁ TÊN 54


coã. Khöng thêëy luä treã chùn chuáng, têët nhiïn cuäng khöng coá tiïëng saáo muåc àöìng, nhûng quang caãnh thêåt àiïìn viïn, thú möång. Trong phoâng, hònh nhû nhaåc cuäng àûúåc cöë tònh choån baâi thñch húåp vaâ vúái êm lûúång vûâa phaãi.

“Àûâng vöåi nghô xêëu vïì em!” naâng noámoo röìi uöëng möåt húi hïët cöëc rûúåu vûâa mang àïën.

Anh coá thïí nghô gò vïì naâng, möåt cö gaái khöng quen tûå nhiïn saán àïën, uöëng rûúåu, vaâ chùæc chùæn chöëc nûäa seä hoãi xin möåt àiïëu thuöëc. Möåt phuå nûä xinh àeåp traåc ba mûúi, ba lùm tuöíi, ùn diïån hiïån àaåi nhûng lõch sûå. Khuön mùåt naâng thanh tuá, húi buöìn, àöi mùæt sêu troân, chiïëc muäi thon thùèng, nhòn toaân cuåc coá nhiïìu neát giöëng àûác meå àöìng trinh. Tuy nhiïn anh khöng thêåt chùæc lùæm khi thêìm nhêån xeát khuön mùåt êëy. Cuâng möåt luác dûúâng nhû noá coá caã veã traác taáng lêîn sûå thanh khiïët thaánh thiïån. Nhûng vò thúâi buöíi naây ñt ngûúâi thaánh thiïån nhiïìu gaái laâm tiïìn, nïn dêîu khöng muöën, anh vêîn thiïn vïì nghô naâng thuöåc loaåi thûá hai. Caâng töët, vò anh cuäng àang cö àún, vaâ nïëu gùåp dõp seä khöng tûâ chöëi àïí cuöën vaâo nhûäng cuöåc phiïu lûu nho nhoã. Khöng nhiïìu, khöng chuã àöång tòm, nhûng nhûäng cuöåc phiïu lûu nhû thïë vêîn coá, vò anh cuäng thuöåc loaåi coá tiïìn vaâ chûa giaâ.

“Em buöìn lùæm”, naâng laåi noái vaâ vúái tay lêëy bao thuöëc. Khöng hoãi xin. Khi vûún ngûúâi vïì phña anh, àêìu cuái xuöëng, chiïëc cöí trùæng noän cuãa naâng cuâng nhûäng tuám löng mõn kia trïn gaáy gêìn nhû chaåm mùåt anh. Anh coá caãm giaác nïëu cuái xuöëng hön lïn àoá, chùæc naâng khöng phaãn àöëi.

“Laâm sao möåt ngûúâi nhû em coá thïí buöìn àûúåc?” anh noái thùm doâ.

Naâng khöng àaáp ngay, ra hiïåu goåi möåt chai Martelle, röìi thaânh thuåc múã nuát, roát cho hai ngûúâi.

Anh thoaáng giêåt mònh vïì sûå tûå nhiïn quaá àaáng êëna, caã vïì giaá tiïìn chai rûúåu ngoaåi maâ chùæc chùæn anh seä phaãi thanh toaán, nhûng khöng noái gò, chó nghô túái chiïëc cöí vaâ thên hònh tuyïåt myä bïn trong chiïëc aáo thun moãng maâu mêån chñn vaâ chiïëc vaáy àêìm xeã quaá àêìu göëi. Caã öëng chên thon thùèng cuãa naâng cuäng coá nhûäng nöët ruöìi nhoã, xêîm maâu hún.

“Àaân baâ ai chùèng buöìn, nhêët laâ em. - Anh àïí yá thêëy naâng khöng goåi mònh laâ con gaái, maâ àaân baâ. - Maâ thöi, chuyïån êëy khöng



liïn quan gò àïën anh. Khöng quan troång. Anh laâ ngûúâi tûã tïë. Vò vêåy em múái àïën vúái anh...”

“Sao em biïët anh tûã tïë?” “Cuäng vò em laâ àaân baâ. Nhòn laâ biïët. Em coân biïët anh àang

muöën em. Àuáng thïë khöng?” Anh gêåt àêìu. “Thïë thò ta ài!” Naâng chòa baân tay nhoã beá cho anh. Baân tay

rêët noáng, khiïën anh tûúãng nhû naâng àang söët. úã quêìy lïî tên, naâng hoãi xin möåt phoâng, vúái veã thaânh thuåc vaâ

tûå tin khiïën anh khöng coân chuát nghi ngúâ naâng thuöåc loaåi ngûúâi naâo. Thêåm chñ anh nghô coá thïí naâng laâ nhên viïn àûúåc chuã giùng ra bêîy khaách, vaâ chöëc nûäa seä coá möåt vuå cheám àeåp. Nhûng luác naây àiïìu êëy vúái anh àaä khöng coân quan troång.

* “Em khöng nhû anh tûúãng àêu. Vò Chuáa, àûâng nghô xêëu vïì

em! - Naâng noái khi hai ngûúâi tûâ cêìu thang ài xuöëng. Röìi nhû thïí giaãi thñch vò sao nhùæc àïën Chuáa, naâng noái thïm: - Em theo àaåo àêëy. Maâ bïn àaåo, chuyïån thïë naây laâ töåi lúán lùæm. Töåi chïët. Têët nhiïn àêy laâ lêìn àêìu vaâ cuäng lêìn cuöëi. Vúái anh cuäng ngêîu nhiïn thöi. Khöng anh thò ngûúâi khaác”. Gioång naâng run run, coá veã nhû khoác.

Naâng vöåi àïën quêìy lïî tên, ruát vñ thanh toaán tiïìn phoâng, tiïìn chai rûúåu vaâ nhûäng thûá khaác goåi trûúác àêëy. Anh àõnh tranh traã nhûng naâng nhêët quyïët khöng chõu. “Khöng àûúåc nghô xêëu vïì em! Em noái röìi”. Naâng giú ngoán tay troã trûúác muäi.

“Coá phaãi anh àang nghô em laâ ngûúâi àaân baâ hû hoãng khöng?” Naâng hoãi khi hai ngûúâi ngöìi xuöëng chiïëc baân vúái chai rûúåu uöëng dúã luác naäy.

“Anh khöng nghô gò caã. Caâng khöng nghô em hû. Chó thêëy húi laå. Em thêåt xinh maâ cuäng thêåt kyâ laå”.

Naâng roát hai cöëc rûúåu àêìy, àêíy möåt cöëc vïì phña anh, cöëc kia uöëng möåt húi hïët saåch, röìi laåi roát cho mònh cöëc nûäa. Mùåt naâng àoã

THAÁI BAÁ TÊN 56


ûãng, vò rûúåu vaâ coá leä caã vò xêëu höí. Bêët chúåt naâng ngûúác nhòn anh, àöi mùæt long lanh, ûún ûúát.

“Coá luác con ngûúâi ta thïë àêëy. Em chùèng hiïíu mònh ra laâm sao nûäa. Em thêëy ngöåt ngaåt khoá thúã. Caã hai nghôa.Thêåm chñ muöën chïët. Buöìn cûúâi thêåt. Àaáng leä giúâ laâ luác em àaáng söëng nhêët. Em giaâu. Anh khöng tûúãng tûúång nöíi em giaâu àïën mûác naâo àêu! Àuáng hún laâ chöìng em giaâu. Caái gò cuäng coá. Muöën gò cuäng àûúåc.Thïë maâ buöìn, chaán. Muöën chïët. Muöën àêåp phaá caái gò àoá. Cuöëi cuâng laåi àêåp phaá chñnh cuöåc àúâi mònh. Vò vêåy múái coá chuyïån höm nay. Trûúác àêy em ngheâo nhû moåi ngûúâi, vaâ têët nhiïn söëng bònh thûúâng nhû moåi ngûúâi. Ngheâo cuäng sûúáng, anh nhó. Àûúåc coá caái vui khi goáp àuã tiïìn mua chiïëc aáo múái, hay thêåm chñ thoãi son Haân Quöëc mêëy nghòn àöìng. Àûúåc bon chen têët bêåt, àûúåc thêëy ngûúâi khaác nhiïìu tiïìn maâ theâm. Coân bêy giúâ...”

“Bêy giúâ thò sao?” “Bêy giúâ têët caã chó laâ sûå chaán chûúâng, tröëng traãi vaâ vö nghôa.

Chùèng thiïët gò. Chùèng muöën laâm gò. Chùèng biïët laâm gò”. “Coân chöìng con?” “Em chûa coá con. Chaán khöng muöën coá. Chaán caã chöìng, nhêët

laâ caách kiïëm tiïìn vaâ caách nhòn nhêån tiïìn cuãa öng ta. Öng chuã “Cöng ty vêån taãi V and T” úã phöë Loâ Àuác àêëy. (T laâ tïn em. Tuyïët). Möåt doanh nhên thaânh àaåt vaâ àaáng kñnh. Baáo ca ngúåi nhiïìu lêìn, chùæc anh biïët. Em biïët hún ngûúâi khaác öng ta “àaáng kñnh” mûác naâo”.

“Coân öng ta àöëi vúái em?” “Yïu. Rêët yïu. Gêìn bùçng yïu kiïëm tiïìn. Kïí ra khöng àïën nöîi,

nhûng bïn öng ta em thêëy ngheåt thúã. Em thêëy ngheåt thúã caã khi möåt mònh trong toâa nhaâ böën têìng úã Höì Têy. Naây, coá lêìn em àõnh giïët öng ta àêëy, anh coá tin khöng? Giïët bùçng dao khi öng ta trêìn truöìng nùçm bïn, nguã vúái veã mùåt lûúng thiïån nhû möåt võ thaánh. Nhûng em àaä khöng giïët. Em chùèng bao giúâ daám giïët ai. Chó ra toa-let nön thöëc nön thaáo. Chùæc anh cho em laâ con àiïn. Maâ coá leä em àiïn thêåt. Khöng àiïn ai àem nhûäng chuyïån naây noái vúái ngûúâi laå? Nhiïìu khi em ûúác coá caánh àïí bay lïn trúâi nhû con chim. Bay thêåt xa khoãi cuöåc söëng túãm lúåm hiïån coá. Hoùåc boã têët caã vïì quï laâm ruöång, hay laâm cö cöng nhên bõt khùn kñn mùåt àöí nhûåa àûúâng giûäa nùæng. Höm noå em coân dûâng xe höìi lêu ngùæm mêëy cö nhû thïë laâm



viïåc êëy úã Ninh Bònh. Viïåc nùång nhoåc nïn hoå khöng coá thúâi gian àïí nghô vêín vú nhû em. Vaâ chùæc phaãi vui lùæm khi cuöëi thaáng nhêån böën, nùm trùm nghòn àöìng tiïìn lûúng”.

Naâng uöëng caån cöëc rûúåu vaâ roát thïm cöëc nûäa. “Anh uöëng ài vaâ àûâng bûåc mònh vò nhûäng lúâi nhaãm nhñ cuãa

em. Coi nhû sûå àïìn buâ cho viïåc anh khoãi phaãi boã tiïìn àïí löi möåt con àiïëm lïn giûúâng. - Röìi naâng ngûúác nhòn anh vúái veã rêët nghiïm tuác: - Anh àaä bao giúâ nghô ngûúâi ta coá thïí bêët haånh khi coá quaá nhiïìu tiïìn khöng? Vaâ rùçng em àaä trúã thaânh caái nhû caác cuå noái “sûúáng quaá hoáa röì?”

Anh chùèng biïët traã lúâi thïë naâo, toâ moâ nhòn ngûúâi àaân baâ ngöìi àöëi diïån. Thûúâng thò ngûúâi ta khöí vò thiïëu tiïìn chûá khöng ngûúåc laåi. Tiïìn coá thïí laâm sa àoåa ngûúâi yïëu baãn lônh, gêy töåi aác vaâ nhiïìu chuyïån khaác. Nhûng trong trûúâng húåp naây, nïëu nhûäng gò naâng noái laâ àuáng sûå thêåt, thò àau khöí, buöìn chaán, thêåm chñ muöën chïët chó vò quaá giaâu thò kïí cuäng laå. Hay naâng àiïn thêåt, chñ ñt cuäng mùæc bïånh trêìm caãm? Hay quaã àuáng naâng àang trong cún tuyïåt voång cuâng cûåc, vaâ coân nhûäng bi kõch lúán khaác maâ naâng chûa noái? Böîng nhiïn anh thêëy aái ngaåi cho naâng.

“Em àûâng uöëng nhiïìu nhû thïë. Khöng töët àêu”, anh noái khi naâng laåi uöëng caån cöëc rûúåu.

“Caãm ún anh. Caãm ún caã chuyïån trïn giûúâng”. Naâng àûáng dêåy, ài vïì phña chiïëc Land Cruser múái tinh maâ anh cûá tûúãng cuãa öng chuã khu naây.

“Em khöng ài bêy giúâ àûúåc àêu! - Anh chaåy theo, cêìm tay naâng. - Em àang...”.

“Khoãi lo. Coá luác em uöëng nhiïìu hún maâ chùèng sao. Vaã laåi, coá chuyïån gò ài nûäa thò cuäng thïë caã”.

Naâng àoáng dêåp cûãa xe vaâ röì maáy phoáng ài. Luác êëy àaä quaá trûa, caã nhaâ haâng chó coân laåi mònh anh vaâ möåt

àöi coân rêët treã àang ùn cúm úã goác xa phña trong. Chai rûúåu trïn baân coân gêìn möåt nûãa. Anh ngöìi uöëng möåt mònh, lú àaäng nhòn ra ngoaâi.

Mêëy con boâ gùåm coã bïn kia àûúâng luác saáng khöng thêëy àêu nûäa. Con suöëi vêîn roác raách, thúâ ú vaâ àún àiïåu. Con veåt trong chiïëc

THAÁI BAÁ TÊN 58


löìng cêìu kyâ treo bïn cûãa ra vaâo chöëc chöëc ngûáa miïång laåi kïu “Chaâo khaách! Chaâo khaách!” Hònh nhû sùæp mûa. Trúâi böîng töëi hùèn laåi. Coá thïí chó do àaám mêy daây bay ngang che lêëp mùåt trúâi. Nhûng gioá thò roä laâ àang möîi luác möåt maånh.

Möåt chiïëc laá bõ gioá thöíi vaâo, rúi ngay trûúác mùåt, caånh cöëc rûúåu. Anh chùèng biïët laá gò. Maâ cuäng chùèng muöën biïët. Anh vêîn khöng thöi nghô vïì ngûúâi phuå nûä kyâ cuåc vúái caãm giaác mú höì lêîn löån. Vïì khaái niïåm giaâu ngheâo, haånh phuác, khöí àau. Vïì caã baãn thên anh, möåt ngûúâi cuäng àang gùåp thúâi, thaânh àaåt, chûa àïën mûác “quaá nhiïìu” nhûng coá tiïìn, àuã àïí cho pheáp mònh vaâ vúå boã viïåc nhaâ nûúác àaä ba nùm nay. Anh thò lo bêån laâm ùn. Vúå anh chùèng laâm gò, chùèng phaãi laâm gò, vaâ coá leä cuäng khöng biïët laâm gò, khöng thiïëu thöën caái gò. Vúå anh coá haånh phuác khöng? Coá caãm thêëy cuöåc àúâi vö nghôa, tröëng röîng, ngheåt thúã vaâ buöìn chaán khöng? Àaä bao giúâ cö êëy muöën giïët anh chûa? Kïí cuäng laå, tûâ trûúác àïën nay àêy laâ lêìn àêìu anh tûå hoãi mònh nhûäng cêu nhû vêåy.

Cuöëi cuâng, khi khöng coân rûúåu nûäa àïí uöëng, anh laái xe vïì Haâ Nöåi theo àûúâng Laáng - Hoâa Laåc, con àûúâng naâng àaä ài trûúác àoá hai giúâ, duâ àaáng leä anh coân coá viïåc phaãi túái thõ xaä Sún Têy. Chó laâ chiïëc Camry, khöng coân múái nhûng àúâi choát.

Túái àoaån reä vaâo Chuâa Thêìy, anh thêëy coá chiïëc xe khöíng löì chúã cöng-te-nú, gêìm thêëp, àûáng bïn àûúâng. Phña sau noá laâ chiïëc Land Cruser beåp ruám. Xe cuãa naâng. Loaåi xe naây maâ bõ beåp nhû thïë thò chùæc phaãi lao vaâo àuöi chiïëc kia vúái töëc àöå rêët lúán. ñt coá khaã nùng ngûúâi laái coân söëng soát. Gêìn àoá chó coá anh cöng an aáo vaâng vaâ vaâi ngûúâi hiïëu kyâ, chûáng toã tai naån xêíy ra àaä lêu. Anh ruâng mònh cho xe ài tiïëp.

Möåt tuêìn sau, ngêîu nhiïn àoåc baáo, anh thêëy coá tin öng Nguyïîn Àûác Baåch, chuã “Cöng ty vêån taãi V and T” tûå tûã. Öng àïí laåi bûác thû tuyïåt mïånh noái roä öng ài túái quyïët àõnh cûåc àoan naây chó vò khöng chõu nöíi caái chïët bi thaãm cuãa ngûúâi vúå öng yïu quñ. Tuy vêåy, cöng an vêîn tiïën haânh àiïìu tra xem coá vêën àïì taâi chñnh hoùåc thuâ hùçn gò liïn quan àïën vuå naây khöng.



Maåc gia thû kiïëm

Möåt saáng noå, töi àang ngöìi uöëng caâ phï ngoaâi vûúân thò baâ

giuáp viïåc mang túái möåt bûác thû, noái ngûúâi ta àûa tûâ chiïìu höm qua nhûng quïn mêët. Baâ vêîn quïn nhû vêåy, coá khi mêëy ngaây liïìn. Vò thû nhiïìu vaâ thûúâng chùèng coá gò àùåc biïåt nïn töi khöng giêån.

Bûác thû viïët: “Thûa öng, Moåi ngûúâi seä cho rùçng cêu chuyïån Tiïíu aái öng in úã taåp chñ

Nhaâ Vùn thaáng trûúác laâ chuyïån bõa nhû hêìu hïët nhûäng truyïån ngùæn khaác xûa nay. Nhûng töi thò töi tin tûâng chûä öng viïët. Àûâng hoãi vò sao. Cuäng àûâng nghô töi àiïn. Töi tûâng laâ nhaâ khaão cöí hoåc, haâng chuåc nùm nay chuyïn nghiïn cûáu àiïín tñch Trung Quöëc, thêåm chñ coá thïí cung cêëp thïm möåt söë chi tiïët liïn quan àïën Tiïíu aái. Hún thïë, nïëu muöën, öng coân àûúåc têån mùæt nhòn thêëy úã nhaâ töi möåt trong hai chiïëc kiïëm cuãa Can Tûúng maâ töi nghô möåt ngûúâi nhû öng khöng thïí chûa nghe noái àïën. Hên haånh àûúåc àoán öng”.

Cuöëi thû coá chûä kyá cuãa ngûúâi viïët laâ Cao Kiïm Ngaåc, vaâ àõa chó.

“Coá chuyïån gò vêåy?” vúå töi luác êëy ngöìi bïn, hoãi khi thêëy töi àùåt bûác thû xuöëng baân, mùåt bêìn thêìn.

“Möåt öng àiïn naâo àoá nhêån xeát vïì truyïån Tiïíu aái. Bêy giúâ nhiïìu ngûúâi àiïn thêåt. Nghe noái riïng úã Haâ Nöåi àaä hún mûúâi nghòn.

Vúå töi cêìm bûác thû àoåc qua röìi àûáng dêåy sûãa soaån ài laâm. “ûâ, àiïn thêåt. Coá leä öng cuäng laâ möåt trong con söë mûúâi nghòn

kia!”

THAÁI BAÁ TÊN 60


*

Coá nhiïìu truyïìn thuyïët khaác nhau vïì hai thanh kiïëm nöíi

tiïëng Can Tûúng, Maåc Gia, hay coân goåi Huâng kiïëm (kiïëm öng) vaâ Thû kiïëm (kiïëm baâ).

Theo Àöng Chu Liïåt Quöëc thò Can Tûúng laâ thúå kim khñ gioãi cuãa nûúác Ngö. Möåt lêìn, vua Ngö luác êëy laâ Haåp Lû sai öng àuác möåt thanh kiïëm thêåt töët, thêåt quñ. Öng cho múã loâ úã ngay cûãa Tûúång Mön, röìi choån giúâ töët, sai ba trùm àöìng nam, àöìng nûä ngaây àïm tuác trûåc àöët than bïn loâ, nhûng suöët ba thaáng liïìn vaâng vaâ sùæt vêîn khöng chaãy. Öng buöìn lùæm, vò biïët àïí àuác kiïëm töët, ngoaâi kim khñ, cêìn coá thïm “nhên khñ”. Tûác laâ thêìn linh àang muöën àûúåc tïë bùçng ngûúâi söëng, maâ phaãi ngûúâi cao quñ, thên thñch. Öng nghô ngay túái Maåc Gia, vúå öng. Trûúác kia ngûúâi thêìy cuãa öng cuäng phaãi bùæt vúå mònh hy sinh nhû vêåy. Theo àaåo lyá toâng phu, trung quên, cuöëi cuâng Maåc Gia chêëp nhêån. Baâ tùæm rûãa saåch seä, mùåc quêìn aáo múái röìi nhaãy vaâo loâ lûãa àang chaáy rûâng rûåc. Quaã möåt luác sau sùæt vaâ vaâng àïìu chaãy, Can Tûúng àem àuác àûúåc hai thanh kiïëm töët. Thanh àuác trûúác àùåt tïn laâ Can Tûúng, coá maâu saáng trùæng. Thanh sau nhoã hún chuát ñt, maâu xanh nhaåt buöìn buöìn, goåi laâ Maåc Gia. Caã hai àïìu rêët sùæc, àïën mûác con ruöìi vö yá àêåu lïn lûúäi seä bõ cùæt laâm àöi. Öng àem thanh àuác trûúác dêng lïn vua Ngö, àûúåc vua tùång möåt trùm neán vaâng. Sau naây coá ngûúâi maách coân thanh nûäa, vua cho quên àïën lêëy. Can Tûúng khöng chõu, ruát kiïëm Maåc Gia àõnh chöëng traã. Thanh kiïëm böîng hoáa thaânh con röìng xanh. Öng cûúäi lïn lûng röìng röìi bay mêët, tûâ àêëy khöng tin tûác gò nûäa. Àïën àúâi nhaâ Têën, tûác khoaãng saáu trùm nùm sau, huyïån lïånh Phong Thaânh laâ Löi Hoaán ngêîu nhiïn àaâo àûúåc caái rûúng bùçng àaá daâi saáu thûúác, röång ba thûúác, múã ra thêëy hai thanh kiïëm cöí, lêëy àêët úã nuái Têy Sún maâ àaánh thò möåt thanh saáng choái, thanh kia maâu lam nhaåt. Trïn kiïëm, chöî saát tay cêìm coá ghi hai chûä Can Tûúng vaâ Maåc Gia. Öng àem thanh Huâng kiïëm tùång thûâa tûúáng Trûúng Hoa. Möåt höm, hai ngûúâi mang kiïëm baáu ài chúi, àïën bïën Diïn Bònh Têy thò böîng nhiïn caã hai thanh kiïëm nhaãy xuöëng söng, biïën thaânh hai con röìng nguä sùæc. Tûâ àêëy khöng ai biïët gò thïm vïì caã hai thanh Can Tûúng vaâ Maåc Gia.



Saách Liïåt Dõ Truyïån, tûúng truyïìn cuãa Taâo Phi, thò cheáp nhû sau: “Can Tûúng reân kiïëm cho vua Súã ba nùm múái xong. Öng dêng Thû kiïëm cho vua, coân Huâng kiïëm thò dêëu ài, baão vúå: ‘Ta dêëu kiïëm úã phña bùæc Nam Sún, phña àöng Bùæc Sún, caånh cêy tuâng moåc trïn àaá. Nïëu vua biïët maâ giïët ta, vaâ nïëu mònh sinh con trai, thò haäy baão noá túái àêëy lêëy kiïëm maâ traã thuâ’. Quaã nhiïn vua biïët chuyïån, giïët Can Tûúng. Maåc Gia àeã con trai, àùåt tïn laâ Xñch Tyå. Lúán lïn, Tyå àaâo búái khùæp núi, chùåt hïët caã tuâng baách úã Nam Sún vaâ Bùæc Sún vêîn khöng thêëy kiïëm àêu, tònh cúâ àaâo dûúái cöåt nhaâ mònh laåi thêëy. Vua Súã chiïm bao thêëy coá ngûúâi muöën haåi mònh, beân sai quên àïën giïët Xñch Tyå. Tyå tröën vaâo nuái Chu Hûng, gùåp àûúåc ngûúâi àöìng yá giuáp chaâng baáo thuâ cha. Theo kïë, Tyå duâng Maåc Gia kiïëm tûå cùæt àêìu mònh, àûa cho ngûúâi êëy mang vaâo cung nöåp vua Súã. Vua sai neám vaâo vaåc dêìu, nhûng nêëu ba ngaây àïm àêìu Tyå vêîn khöng chòm. Thêëy laå, vua gheá laåi xem, liïìn bõ ngûúâi kia duâng kiïëm cheám àêìu rúi xuöëng vaåc, röìi öng ta cuäng tûå cùæt àêìu mònh neám vaâo àoá. Möåt luác sau caã ba àêìu àïìu chòm, da thõt troác hïët, khöng phên biïåt àûúåc cuãa ai laâ caái naâo. Ngûúâi ta àaânh àem caã ba chön chung möåt möå, goåi laâ möå ba vua. Vùn haâo Löî Têën vïì sau dûåa trïn tñch naây viïët truyïån ngùæn Luyïån Kiïëm nöíi tiïëng cuãa öng.

Cuöën Sûu Thêìn Kyá cuãa Can Baão àúâi Têën, cuöën Súã Vûúng Truâ Kiïëm Kyá cuãa Triïåu Hoa àúâi Hêåu Haán vaâ chùæc coân nhiïìu cuöën khaác maâ töi khöng biïët cuäng nhùæc àïën hai thanh kiïëm Can Tûúng vaâ Maåc Gia. Têët caã chó laâ nhûäng truyïìn thuyïët, ngûúâi ta àoåc nhû àoåc nhûäng cêu chuyïån cöí tñch ly kyâ. Riïng töi chó thêëy hay vaâ xuác àöång nhûäng chi tiïët liïn quan àïën Maåc Gia, ngûúâi àaân baâ - naån nhên muön thuúã cuãa àaân öng vaâ nhûäng giaáo lyá àöåc aác hoå nghô ra.

Coân caái öng Cao Kiïm Ngaåc kyâ cuåc naây thò liïn quan gò? Laâm sao möåt trong hai thanh kiïëm kia rúi vaâo tay öng ta, nïëu quaã trïn àúâi coá nhûäng thanh kiïëm nhû thïë? Öng ta laâ keã àiïn khuâng, hùèn thïë. Nhûng sao daám hûáa cho töi xem? Hay coá êm mûu múâ aám gò chùng? Töi cûá bùn khuùn maäi àiïìu êëy. Cuöëi cuâng, do bõ aám aãnh khöng sao thoaát ra nöíi, tñnh toâ moâ àaä khiïën töi quyïët àõnh àïën gùåp öng ta theo àõa chó àaä ghi. Töi ruã vúå ài cuâng nhûng baâ êëy khöng chõu.

*

THAÁI BAÁ TÊN 62


Hoáa ra öng Ngaåc úã trong möåt ngöi nhaâ tûã tïë, khu phöë tûã tïë. Baãn thên öng hònh nhû cuäng laâ ngûúâi tûã tïë nöët. Chñ ñt khöng àiïn hoùåc dúã húi nhû töi vêîn ngaåi. Àoá laâ möåt öng giaâ gêìy goâ trong böå veát röång maâu xaám kiïíu cöí, àaä cuä nhûng coân tûúm têët. Thoaåt nhòn, tröng öng tûâa tûåa möåt con chim. Con cuá xaám. Maái toác öng baåc gêìn hïët, chiïëc muäi nhoån, khuön mùåt daâi nhoã vaâ quùæt. Luác töi bûúác vaâo, öng àang ngöìi trïn chiïëc ghïë khöng lûng tûåa caånh baân vaâ cuái xuöëng laâm gò àoá, àuáng caái thïë möåt con cuá co ro trïn cêy, nïn töi múái naãy ra sûå so saánh êëy, chûá baãn thên con ngûúâi öng khöng toaát lïn sûå gian traá hay àöåc aác naâo. Möåt ngûúâi tûã tïë nhû àaä noái.

Öng ngûúác àöi mùæt chim nhòn töi, àêìu húi ngoeåo. “Töi biïët thïë naâo öng cuäng àïën”, öng noái, coá veã biïët roä töi laâ

ai, vaâ khöng maãy may ngaåc nhiïn. “Maâ àïën laâ àuáng. Öng seä khöng höëi tiïëc àêu”.

“Vò toâ moâ, - töi thaânh thêåt àaáp. - Chûá chùèng vò tin nhûäng gò öng noái”.

“Khöng sao. Röìi öng seä tin”. Noái àoaån, öng nheå nhaâng bûúác vaâo phoâng trong. Caã caách ài

cuãa öng cuäng giöëng loaâi chim. Töi àûa mùæt nhòn quanh. Khöng gò àùåc biïåt, ngoaâi viïåc trong phoâng coá rêët nhiïìu àöì cöí àïí raãi raác trong tuã, caác goác vaâ trïn tûúâng. Caã cùn phoâng cuäng thuöåc loaåi phoâng xûa, saåch vaâ ngùn nùæp theo caách riïng cuãa mònh. Àiïìu naây laâm töi àoaán öng söëng möåt mònh.

Laát sau chuã nhaâ quay ra vúái möåt thanh göî deåt hònh chûä nhêåt àen xaåm vò thúâi gian, nhòn kyä thêëy giöëng chiïëc voã kiïëm.

“Noá àêy! Thanh Maåc Gia thû kiïëm töi noái àêy! Àuáng chiïëc Can Tûúng àaä àuác. Coá phêìn maáu thõt cuãa vúå öng ta trong àêëy!”

Öng Ngaåc laåi chùm chuá nhòn töi, àêìu vêîn ngoeåo sang möåt bïn.

“Töi biïët öng khöng tin. Nïëu coá tin thò àang tûå hoãi bùçng caách naâo noá loåt vaâo tay töi. Àuáng khöng?”

Töi gêåt àêìu. “Trûúác hïët ta thöëng nhêët vúái nhau möåt àiïìu. Nhû töi tin vaâ

khöng cùn vùån gò vïì cêu chuyïån Tiïíu aái cuãa öng, xin öng cûá tin nhûäng gò nghe, thêëy höm nay, vaâ khöng hoãi nhûäng cêu ngöëc nghïëch. Àúâi coá nhiïìu sûå laå, tiïëc bêy giúâ ngûúâi ta quaá thiïín cêån



khöng nhêån ra. Töi laâ hêåu duïå cuãa cuå Cao Biïìn Trung Hoa ngaây xûa. Chùæc öng biïët cuå. Cuå ngûúâi Böåt Haãi, möåt nhaâ thú lúán àúâi Àûúâng. Hònh nhû öng coá dõch möåt söë baâi tûá tuyïåt cuãa cuå? - Töi laåi gêåt àêìu, thêìm ngaåc nhiïn öng giaâ naây cuäng àoåc têåp Cöí Thi Taác Dõch töi in mêëy nùm trûúác. - Vêåy thò nhû öng biïët, cuå àûúåc phong Chinh Nam Tûúáng Quên sang trêën trõ Giao Chêu tûâ nùm 864 túái nùm 875. Cuå coá cöng khai khêín nhiïìu vuâng àêët, goáp laâm nïn nûúác Viïåt Nam ta ngaây nay. Têët caã ngûúâi Viïåt mang hoå Cao àïìu con chaáu cuå. Cuå gioãi phong thuãy, thûúâng cûúäi diïìu ài khùæp núi àïí yïím àõa maåch. Caác giai thoaåi vïì cuå chùæc öng coân biïët nhiïìu hún töi. Tiïëc rùçng sau khi àûúåc goåi vïì nûúác laâm Tiïët àöå sûá Höì Nam, cuå bõ boån gian thêìn gieâm pha maâ buöåc phaãi tûå tûã. Tûå tûã chûá khöng bõ giïët nhû sûã saách cheáp. Cuå àuã khön ngoan àïí biïët trûúác sûå viïåc vaâ lo kïë truâ liïåu. Möåt thaáng trûúác khi chïët, cuå sai ngûúâi con uát laâ Cao Kiïåm mang baáu vêåt duy nhêët cuãa gia töåc laâ thanh kiïëm naây sang Giao Chêu cêët giêëu. Rêët tiïëc töi khöng biïët cuå coá noá tûâ bao giúâ vaâ caách naâo. Chó biïët Cao Kiïåm àõnh cû hùèn úã Giao Chêu, chñnh xaác laâ úã töíng An Laäo, Bùæc Ninh ngaây nay, vaâ lêåp nïn doâng hoå Cao àöng àuác cuãa chuáng töi úã àoá. Coân thanh baão kiïëm thò àûúåc truyïìn hïët àúâi naây sang àúâi khaác cho àïën töi”.

Öng Ngaåc àûáng dêåy, ruát thanh kiïëm khoãi voã. Noá moãng vaâ khaá daâi. Khöng phaãi maâu xanh nhaåt maâ húi trùæng xón, àöi chöî àen nhû vïët gó. Tröng noá khaá bònh thûúâng, laâ àiïìu ñt nhiïìu laâm töi thêët voång.

“Öng coá thêëy hai chûä Maåc Gia àêy khöng?” Töi cuái xuöëng nhòn nhûng chùèng thêëy gò ngoaâi mêëy neát múâ

voâng veâo chöî saát àuöi kiïëm. Tuy vêåy, töi vêîn coá caái caãm giaác höìi höåp thêåt laå khi chaåm ngoán tay vaâo thanh kiïëm maát laånh nhû chaåm vaâo quaá khûá xa xöi cuâng nhûäng truyïìn thuyïët ly kyâ cuãa noá, duâ thûåc ra chûa tin lùæm nhûäng gò àang àûúåc chûáng kiïën.

“Àûâng chaåm vaâo lûúäi. Sùæc lùæm àêëy!” Röìi nhû àïí chûáng minh cho àöå sùæc cuãa thanh kiïëm, öng vung

tay cheám cêy nïën coân múái nguyïn daâi bùçng gang tay trïn chiïëc àön göî lim caånh àêëy.

“Öng xem naây! - Öng Ngaåc noái, chòa cêy nïën cho töi. - Töi múái cheám ngang qua noá, nhûng lûúäi kiïëm sùæc àïën mûác dêîu bõ cùæt laâm àöi, cêy nïën vêîn coân nguyïn, àún giaãn vò khöng coá thúâi gian àïí àûát.

THAÁI BAÁ TÊN 64


Chó àïí laåi möåt nhaát cùæt rêët maãnh, nïëu mùæt keám, chùæc öng khöng thêëy”.

Töi nhòn thêëy vïët cùæt êëy, thêëy caã lûúäi kiïëm cheám àuáng giûäa thên nïën, nhûng khöng thïí tin caách öng giaãi thñch.

Biïët töi àang bùn khuùn, öng Ngaåc àûa mùæt nhòn quanh nhû muöën thûã lêìn nûäa. Böîng nhiïn töi thêëy súå. Möåt nöîi súå mú höì nhû àang bõ löi vaâo möåt êm mûu múâ aám, dêîu con ngûúâi àang cêìm thanh kiïëm sùæt ngoåt trûúác mùåt coá veã tûã tïë vaâ chùæc khöng muöën haåi töi.

Chúåt möåt con meâo tam thïí rêët to nhûng gêìy tûâ phoâng trong ài ra. Noá nhaãy lïn àûáng trïn goác xa chiïëc baân lúán töi àang ngöìi, röìi uïí oaãi vûún cöí ngaáp àuáng luác öng Ngaåc vêíy lûúäi kiïëm vïì phña noá. Con meâo kïu möåt tiïëng. Chùèng hiïíu vò bõ cheám hay noá vêîn kïu nhû vêåy möîi lêìn ngaáp.

“Töi múái cheám àûát cöí noá xong. Àûát maâ khöng àûát nhû vûâa noái. Bêy giúâ chùæc öng àaä tin?”

Töi ngöìi im, phêìn vò sûäng súâ, phêìn chùèng biïët noái gò. “Vêåy hoáa ra cheám maâ khöng cheám?” Cuöëi cuâng töi lïn tiïëng. “Theo caách öng nghô thò àuáng thïë. - Öng Ngaåc maäi möåt luác

sau múái àaáp. Öng cêín thêån cho kiïëm vaâo voã. Töi leán thúã daâi nheå nhoäm. May öng khöng coá yá àõnh thûã cheám ngûúâi. - Tûác laâ möåt thanh kiïëm vö tñch sûå vò khöng coân chûác nùng cheám giïët? Khöng. Àêy laâ Maåc Gia Thû kiïëm, baáu vêåt coá möåt khöng hai trïn àúâi. Chuyïån noá hoáa röìng xanh cuâng nhiïìu chuyïån khaác laâ do ngûúâi ta phõa, nhûng quaã àuáng thanh kiïëm coá pheáp laå. Muöën giïët ai, chó cêìn chó muäi kiïëm vaâo ngûúâi àoá. Öng laåi ngaåc nhiïn? Vò noá sùæc vaâ maånh àïën mûác coá thïí laâm chïët ngûúâi qua khoaãng caách, têët nhiïn nïëu khoaãng caách êëy khöng quaá lúán”.

“Thïë thò thêåt nguy hiïím, - töi nghô. - Vò vö yá hoùåc do àuâa, ngûúâi ta coá thïí gêy aán maång”.

“Àuáng. Nhûng khöng phaãi trong bêët kyâ tay ai noá cuäng coá àûúåc pheáp laå êëy” Öng Ngaåc noái. (Töi thêìm ngaåc nhiïn sao öng àoaán hiïíu àiïìu töi nghô. Hay töi àaä noái lïn thaânh lúâi?) “Chó nhûäng ngûúâi chuã húåp phaáp cuãa noá múái laâm àûúåc. Maâ luác chóa muäi kiïëm, phaãi coá yá nghô muöën giïët ngûúâi êëy. Öng coá muöën töi thûã cho xem khöng?”

“Khöng, caãm ún”, töi vöåi àaáp.



“Öng ta kïí mònh nghe, cho mònh xem têët caã nhûäng àiïìu naây àïí laâm gò nhó? - Töi laåi nghô. - Öng ta cêìn gò úã mònh? Chùæc mònh àûúåc múâi àïën àêy khöng phaãi vö cúá ”.

“Vêng, töi muöën thûúng lûúång vúái öng möåt chuyïån”. Öng Ngaåc noái ngay. Lêìn naây thò töi tin chùæc öng coá khaã nùng

àoåc àûúåc yá nghô ngûúâi khaác, vaâ thêìm nhùæc mònh phaãi cêín thêån. “Chuyïån gò?” töi hoãi. “Nïëu öng àöìng yá, töi xin àûúåc àöíi thanh kiïëm gia baão naây lêëy

caánh tay naâng Tiïíu aái”. “Nhûng àoá laâ cêu chuyïån töi phõa hoaân toaân. - Töi kïu lïn,

suyát nûäa phò cûúâi. - Töi laâ nhaâ vùn nhû öng biïët, vaâ chùèng coá caánh tay Tiïíu aái naâo caã. Caái tïn êëy cuäng do töi phõa ra!”

“Khöng quan troång! Tiïíu aái hay khöng Tiïíu aái khöng quan troång. Caái quan troång laâ tûâng coá möåt cö gaái bõ chùåt tay nhû thïë, vaâ nhúâ öng, cö gaái êëy àaä söëng laåi, àûúåc moåi ngûúâi biïët àïën, àûúåc cuâng ai àoá laâm àaân baâ trïn giûúâng. Coá thïí öng khöng coá caánh tay Tiïíu aái thêåt, nhûng töi nghô chùæc öng coân giûä àûúåc caái gaäi lûng bùçng nhûåa hònh baân tay ngûúâi mua nùm ngoaái úã Trung Quöëc. Caái maâ öng viïët bõ con choá con gùåm mêët möåt ngoán vaâ baâ vúå ghen àem dêëu ài êëy maâ. Bêy giúâ öng vêîn coá noá chûá?”

“Coá. Luön úã ngay trïn baân laâm viïåc cuãa töi. Nhûng töi cuäng phõa caã chi tiïët noá bõ vúå dêëu...”

“Khöng quan troång. Vêåy öng coá àöìng yá àöíi noá cho töi àïí lêëy thanh kiïëm naây khöng? Möåt khi chùèng xem troång noá nhû thïë thò chùæc öng khöng tiïëc. Xin öng khoãi bêån têm töi cêìn noá laâm gò. Töi laâ ngûúâi tûã tïë nhû öng vêîn nghô, vaâ têët nhiïn chó laâm nhûäng viïåc tûã tïë”.

“Nhûng àêy laâ Maåc Gia Thû kiïëm, baão böëi vö giaá cuãa doâng hoå öng?”

“Thò caánh tay Tiïíu aái, hay caái gaäi lûng nhûåa reã tiïìn trïn baân nhû öng noái, cuäng laâ vêåt quñ hiïëm khöng keám. Vaã laåi, töi àaä giaâ, söëng möåt mònh vaâ hiïån khöng ngûúâi thên thñch. Lúáp ngûúâi treã chi hoå Cao Kiïm chuáng töi ngaây nay chùèng àûáa naâo ra höìn, khöng àaáng truyïìn laåi möåt vêåt quñ hiïëm thïë naây. Trong tay keã xêëu, noá coá thïí gêy tai hoåa. Thaâ giao cho öng coân hún. Laåi àûúåc thïm naâng Tiïíu aái! Thïë naâo, öng àöìng yá chûá?”

THAÁI BAÁ TÊN 66


“Töi seä laâm gò vúái möåt thanh kiïëm quñ nhû thïë?” Töi hoãi, thêìm nghô öng giaâ naây coá leä àiïn thêåt, nhûng vöåi àoã mùåt khi chúåt nhúá öng ta biïët àoåc yá nghô ngûúâi khaác. Quaã coá àiïn múái nghô ra àûúåc möåt vuå àöíi chaác kyâ cuåc nhû thïë. Tûác laâ öng ta cho khöng töi thanh kiïëm.

“Àoá laâ viïåc cuãa öng. Cuäng nhû viïåc cuãa töi muöën laâm gò vúái Tiïíu aái thò laâm. Hy voång öng seä khöng giïët ngûúâi möåt caách vö cúá...”

“Töi khöng bao giúâ giïët ngûúâi”. “Vêåy thò haäy giûä noá nhû möåt thûá àöì cöí. Öng chùèng thñch àöì cöí

lùæm àoá sao?” Thêëy töi coá veã xuöi xuöi, öng Ngaåc noái thïm: “Xin öng àûâng lo töi thiïåt. Coá thïí öng chûa biïët hïët giaá trõ caái

gaäi lûng cuãa öng. Töi seä coá caách lêëy noá maâ chùèng phiïìn öng mang àïën àêy. Coân cêy kiïëm naây thò coi nhû àaä thuöåc vïì öng. Hoaân toaân húåp phaáp. Thïë laâ chuáng ta thoãa thuêån xong. Caãm ún öng”.

Öng Ngaåc laåi nghiïng àêìu nhòn töi bùçng àöi mùæt chim maâu xaám cuãa mònh, röìi àûáng dêåy, öng thong thaã ài vaâo phña trong. Chiïëc aáo veát röång maâu xaám xoâe hai thên nhû hai caánh chim àang vöî. Möåt chöëc sau öng biïën mêët (coá caãm giaác nhû öng nheå nhaâng bay ài), àïí töi möåt mònh ngú ngaác bïn baân vúái thanh kiïëm Maåc Gia trïn tay.

* Vïì nhaâ, viïåc àêìu tiïn töi laâm laâ chaåy túái baân xem chiïëc gaäi

lûng coá coân úã àêëy khöng. Khöng. Töi ngöìi xuöëng giûúâng, thûâ ngûúâi möåt luác. Vêåy laâ öng Cao Kiïm Ngaåc àaä lêëy noá ài. Bao giúâ, caách naâo khöng biïët, nhûng chùæc chùæn laâ öng. Noá vêîn luön nùçm úã chöî cöë àõnh êëy vaâ chùèng ai ngoaâi töi àöång àïën noá.

Caái öng Ngaåc naây laâ ai nhó? Ngûúâi hay ma? Hay chim cuá? Hay àún giaãn têët caã chó laâ möåt troâ àuâa chùèng mêëy thuá võ?

Coân baân tñn baán nghi, nhûng töi bõ kñch àöång thûåc sûå vaâ rêët höìi höåp. Duâ trong nhaâ chùèng coá ai trûâ baâ giuáp viïåc luön úã trong bïëp, töi vêîn àoáng chùåt cûãa phoâng mònh vaâ quyïët àõnh thûã chiïëc



kiïëm. Töi run run ruát noá khoãi voã, àïí ngûãa lïn mùåt baân, vaâ cuäng run run nhû thïë, àùåt lïn lûúäi kiïëm möåt túâ giêëy trùæng múái cûáng. Ngay lêåp tûác túâ giêëy bõ cùæt laâm àöi. Lûng töi ûúát àêîm tûâ luác naâo. Sùén trïn baân coá cêy nïën, khöng coân nguyïn nhûng khaá daâi, töi vöåi cêìm kiïëm cùæt ngang. Chêåm thöi, coá leä vò vêåy àoaån bõ cùæt rúi xuöëng chûá khöng dñnh liïìn nhû úã nhaâ öng Ngaåc. Töi thûã lêìn nûäa, nhanh hún, maånh hún, röìi cêìm lïn xem, coân beã beã úã chöî múái bõ cheám. Quaã noá khöng sao. Thêåm chñ khöng thêëy caã vïët cheám. Töi laåi ngöìi thûâ ngûúâi nhòn thanh kiïëm, khöng phaãi khöng thoaáng lo súå. Tuy nhiïn, vêîn coân möåt àiïìu nûäa phaãi thûã. Nhaâ töi khöng nuöi meâo nhûng coá con choá con nghõch ngúåm, hay suãa vu vú. Noá laâ con choá dïî thûúng. Dûúâng nhû noá yïu töi nhêët vò khöng bõ mùæng vaâ hay cho ùn. Töi khöng thïí àem noá laâm vêåt thñ nghiïåm. Cuöëi cuâng, ngöìi trûúác baân laâm viïåc nhòn ra ngoaâi qua ö cûãa söí coá kñnh che, töi giú thanh kiïëm nheo mùæt chó àuáng vaâo möåt quaã trïn cêy cau trûúác nhaâ, úã khoaãng caách khoaãng baãy meát. Caã buöìng coân xanh non, khöng hiïíu sao noá coá maâu vaâng. Vûâa ngùæm, töi vûâa mong noá ruång. Mêëy giêy sau, noá ruång thêåt, hònh nhû bõ böí laâm àöi. Röìi töi chôa muäi kiïëm vaâo quaã boáng nhûåa maâu xanh boån treã àaá lïn maái nhaâ haâng xoám tûâ bao giúâ. Lêåp tûác noá cuäng rúi xuöìng àêët. Töi coân thûã möåt söë khoaãng caách khaác, vaâ phaát hiïån thêëy noá chó coá taác duång trong voâng hai mûúi lùm, ba mûúi meát. Thïë cuäng àuã xa lùæm röìi.

Töi cho kiïëm vaâo voã, giêëu kyä dûúái gêìm tuã röìi lïn giûúâng nùçm suy nghô miïn man.

* Vêng, khöng nghi ngúâ gò nûäa, töi àang coá trong tay Maåc Gia

thû kiïëm, thanh kiïëm quñ giaá nhêët trïn àúâi, quñ hún caã naâng Tiïíu aái kiïìu diïîm, nïëu quaã thêåt naâng àang êín mònh trong chiïëc gaäi lûng reã tiïìn cuãa töi maâ öng Cao Kiïm Ngaåc àang giûä. Töi thêìm móm cûúâi thûúng haåi öng giaâ töåi nghiïåp. Mong öng àûúåc haånh phuác vúái naâng.

Nhûng töi seä laâm gò vúái thanh kiïëm quñ coá pheáp laå êëy? Trûúác hïët töi quyïët àõnh giêëu kñn khöng cho ai biïët, vò súå vúå töi vò toâ moâ coá thïí bõ àûát tay hoùåc thêåm chñ laâm chïët töi hay ai àoá. Töi coá thïí àún giaãn giûä noá nhû giûä möåt thûá àöì cöí quñ hiïëm. Öng Ngaåc cuäng tûâng noái nhû vêåy. Têët nhiïn, nhûng noá khöng chó laâ àöì cöí, maâ coân

THAÁI BAÁ TÊN 68


laâ thûá vuä khñ lúåi haåi. Ngêîu nhiïn töi àûúåc trao pheáp laå coá thïí huãy diïåt caái gò àoá, ai àoá maâ khöng ai biïët. Chùèng phaãi àêëy khöng laâ möåt caám döî lúán? Tuy nhiïn, vöën hiïìn laânh, laåi àaä qua tûâ lêu caái thúâi coá thïí hung hùng gêy göí, nïn bêy giúâ töi hoaân toaân khöng coá nhu cêìu giïët ngûúâi. Maâ cuäng khöng coá ai thuâ oaán àïën mûác phaãi giïët.

Töi coá anh haâng xoám laâ möåt chuã doanh nghiïåp tû nhên treã. Möåt tay haänh tiïën lùæm tiïìn nhiïìu thïë lûåc. Kïí ra anh ta cuäng chùèng quaá töìi so vúái ngûúâi khaác, coá àiïìu thñch khoe khoang giaâu coá möåt caách löå liïîu nïn bõ caã xoám ghen gheát, chñnh xaác hún laâ ghen tõ. Töi thò dûãng dûng, chó húi khoá chõu vò chiïëc Mercedes múái toanh cuãa anh ta hay àöåt ngöåt bêëm coâi (àïí nhùæc ngûúâi khaác chuá yá àïën sûå hiïån diïån cuãa noá), laåi thûúâng xuyïn àïí chïình ïình trûúác nhaâ töi, laâm vûúáng löëi ài. Höm noå thêëy töi vöåi vaä ra bïën xe buyát, anh ta ngoã yá múâi lïn xe ài cuâng vò tiïån àûúâng. Coá thïí chên thaânh chûá chùèng yá gò, nhûng töi vêîn thêëy nhû thïí bõ xuác phaåm. Luác naây, tûâ trong phoâng nhòn ra, vúái thanh kiïëm coá pheáp laå bïn caånh, töi bêët chúåt thêëy mònh coá yá nghô muöën chôa muäi kiïëm sùæc nhoån vaâo löëp hay lúáp sún boáng löån cuãa chiïëc xe, biïíu tûúång giaâu coá vaâ àõa võ xaä höåi, àöìng thúâi cuäng laâ caái laâm ngûúâi súã hûäu noá trúã nïn kïåch cúäm. Chùæc thêëy xe xeåp löëp hoùåc thên bõ choåc thuãng, anh ta seä àau àúán lùæm. Hay cûá daåy cho anh ta möåt baâi hoåc?

Vò khöng laâ ngûúâi aác, têët nhiïn töi àaä khöng laâm àiïìu êëy. Nhûng yá nghô kyâ cuåc naây cûá lêîn quêët maäi trong àêìu, àïën mûác khöng têåp trung laâm viïåc àûúåc. Cuöëi cuâng töi giêëu kiïëm vaâo chöî cuä vaâ boã ài daåo.

Thûúâng vêîn thïë, khi ta cöë khöng nghô àïën caái gò àoá, thò dûúâng nhû caái êëy caâng aám aãnh ta nhiïìu hún. Àuáng, töi àang bõ thanh kiïëm aám aãnh, aám aãnh ghï gúám. Suöët buöíi chiïìu höm êëy töi khöng nghô àûúåc gò khaác ngoaâi noá. Thêåm chñ tay nhû ngûáa ngaáy. Bûúác ài trïn heâ phöë, töi hònh dung àang cêìm kiïëm giïët keã aác giuáp àúâi. Giïët caã boån khuãng böë quöëc tïë nhû Bin Laden chùèng haån. Ngúá ngêín, nhûng quaã thêåt töi coá nhûäng yá nghô nhû vêåy. Hïåt nhû möåt tïn khaát maáu giïët ngûúâi khöng ghï tay. Thêëy con choá chaåy ngang, töi nghô, kïí cuäng hay nïëu cheám noá àûát àöi maâ khöng àûát àöi nhû cêy nïën úã nhaâ öng Ngaåc. Chiïìu höm êëy töi phoáng xe àïën nhaâ öng, vaâ khöng tin nöíi mùæt mònh khi thêëy úã àuáng söë nhaâ trïn phöë höm trûúác töi àaä àïën theo àuáng àõa chó ghi trong thû, bêy giúâ laâ möåt nhaâ khaác hùèn vúái baâ laäo chuã nhaâ àang ngöìi baán mêëy thûá vùåt vaänh



trûúác cûãa. Vêåy laâ öng Ngaåc naây khöng phaãi ngûúâi maâ ma quó! Töi lo lùæng nghô röìi boã ài luön.

Buöíi töëi ngöìi ùn cúm, töi nhòn chiïëc cöí trùæng húi àêîy àaâ cuãa vúå, vaâ laåi nghô àïën thanh kiïëm. Töi ruâng mònh hònh dung thêëy thanh kiïëm sùæc ngoåt cheám àûát caái cöí trùæng àêîy àaâ êëy maâ àêìu vêîn khöng rúi. Khöng coá maáu. Khöng chïët.

“Öng nhòn gò thïë?” Vúå töi hoãi. “Hònh nhû daåo naây baâ beáo ra”. “Vúá vêín. ùn ài. Laåi phõa ra möåt naâng Tiïíu aái naâo nûäa chùæc?

Àaä àiïn coân laâm ngûúâi khaác àiïn theo”. Vúå töi vêîn coá caái kiïíu noái nhû vêåy, nhûng thûúâng laåi nghô

khaác nïn töi khöng bao giúâ caäi laåi. “Lêìn naây thò laâ chuyïån thêåt àêëy, vaâ khöng àuâa chuát naâo àêu!” töi nghô, nhûng têët nhiïn khöng noái ra miïång.

Töi nguã möåt àïm chêåp chúân nhûäng giêëc mú kyâ cuåc vaâ kinh haäi.

“Luác gêìn saáng öng dêåy luåc tuã laånh àêëy aâ?” Vúå töi hoãi khi ngöìi vaâo baân ùn saáng.

“Khöng, - töi àaáp. - Thò sao?” “Chùèng sao caã. Töi nghe coá tiïëng àöång”. “Hònh nhû nhaâ ta coá ma...”, baâ giuáp viïåc ruåt reâ lïn tiïëng.

“Àïm qua, luác gêìn saáng, chaáu thêëy àöång úã phoâng khaách, súå con meâo nhaâ baâ Nguyïåt nhaãy vaâo laâm àöí mêëy loå sûá, nïn chaåy vaâo xem. Chaáu hoaãng höìn àûáng lùång ngûúâi khi thêëy ai àoá mùåc mùåc àöì xanh àang muáa may quay cuöìng nhû têëm vaãi lúán lûúån voâng vúái caái gò àoá saáng loaáng trong tay. Chaáu súå quaá khöng kïu lïn nöíi. Nhûng khi duåi mùæt nhòn kyä thò chùèng thêëy gò nûäa. Noái öng baâ àûâng cûúâi, nhûng ngûúâi êëy, têëm vaãi êëy muáa thïë naây naây...” Baâ àûa baân tay àang cêìm àuäa khua möåt voâng trûúác mùåt. “Sau àoá chaáu chùèng daám nguã nûäa, cuäng chùèng daám vaâo phoâng khaách, nhûng chùæc chùæn ngûúâi àoá coân muáa thïm möåt luác múái thöi”.

“Nhaãm nhñ. Ma vúái quó!” töi noái aát ài, bêët chúåt laåi nghô túái thanh kiïëm.

“Ngûúâi ta baão xoám ta trûúác àêy laâ nghôa àõa phaãi khöng aå?”

THAÁI BAÁ TÊN 70


“Cuäng nhaãm nhñ nöët. Ao muöëng chûá nghôa àõa naâo?” Töi àaáp, duâ biïët quaã àuáng nhû thïë. Nghôa àõa laâng Ngoåc Lêm. Nhûng chùæc àiïìu naây khöng liïn quan gò àïën chuyïån baâ ta kïí. Chuáng töi söëng úã àêy gêìn chuåc nùm maâ chùèng coá gò xêíy ra.

Caã ba ngaây tiïëp theo baâ giuáp viïåc vêîn kïu nhaâ coá ma, mùåt phúâ phaåc hùèn ài do mêët nguã vaâ lo súå. Vúå töi khöng noái gò thïm, nhûng chùæc nghô chöìng àïm àïm vêîn luåc tuã laånh.

Töi laåi lêëy thanh kiïëm ra xem. Noá vêîn úã chöî cuä, laånh leäo, vö höìn. Tûâ trong phoâng, qua lúáp kñnh cûãa söí, töi thûã nghõch, laâm àûát möåt caânh lúán hoa giêëy, caách chöî ngöìi khoaãng dùm meát. Nhûäng yá nghô vúá vêîn laåi lúãn vúãn trong àêìu. Hai tay laåi nhû ngûáa ngaây muöën laâm àiïìu gò. Sûå ngûáa ngaây cuãa ngûúâi coá sûác maånh muöën àem ra sûã duång. Àêëy laâ möåt sûå laå, vò xûa nay töi ñt bõ phên taán tû tûúãng, caâng khöng nghô vêín vú viïåc cheám giïët. Nghôa laâ àaä xuêët hiïån möåt sûå thay àöíi naâo àoá trong töi. Vö tònh töi laåi nghô àïën thanh kiïëm. Chñnh sûác maånh vaâ pheáp laå cuãa noá laâm töi thay àöíi. Thay àöíi theo hûúáng nguy hiïím. Thïë thò thêåt àaáng súå...

Töëi êëy, àang nguã, töi chúåt múã mùæt vaâ thêëy àûáng ngay àêìu giûúâng laâ möåt ngûúâi phuå nûä, hay àuáng hún caái gò àoá giöng giöëng möåt ngûúâi phuå nûä vúái thanh kiïëm saáng loaáng trong tay. Tûúãng mònh mú, töi duåi mùæt, vêîn thêëy ngûúâi êëy àûáng yïn vaâ àang chùm chuá nhòn töi. Duåi laåi lêìn nûäa thò chùèng coân thêëy àêu. Saáng höm sau, chûa kõp dêåy, töi àaä nghe bïn ngoaâi nhöën nhaáo tiïëng ngûúâi. Thò ra coá keã ghen tõ àöåc aác naâo àoá àaä duâng dao àêm thuãng hai vïët lúán vaâo thên xe boáng löån chiïëc Mercedes cuãa anh haâng xoám vêîn àöî bïn cöíng nhaâ töi nhû moåi lêìn...

P.S. Chuyïån naây xêíy ra caách àêy ba ngaây. Trong khoaãng thúâi

gian êëy cöng an àaä kõp àûa cêåu Hoaâng lïn àöìn vïì vuå chiïëc xe. Cêåu ta thuöåc loaåi “thanh niïn chêåm tiïën”, con möåt gia àònh trong xoám vûâa coá trêån caäi nhau vúái chuã chiïëc Mercedes. Töi kõp thuyïët phuåc baâ giuáp viïåc àûâng vò súå ma vu vú maâ boã vïì quï. Trong ba ngaây êëy, töi cuäng kõp leán luát àem thanh Maåc Gia Thû kiïëm quñ hiïëm àïën möåt loâ reân úã phöë Sinh Tûâ nhúâ reân thaânh mêëy chiïëc liïìm cùæt coã. Vò sao laåi liïìm cùæt coã? Àún giaãn luác êëy töi khöng nghô àûúåc gò khaác ngoaâi chuáng. Töi vöën tûâ nöng thön, ngaây beá tûâng chùn trêu cùæt coã. Öng chuã loâ reân coá veã tiïëc khi phaãi àem thanh kiïëm cöí laâm thaânh



nhûäng vêåt têìm thûúâng nhû vêåy. Öng gaå mua, traã giaá cao nhûng töi khöng chõu. Cuöëi cuâng, sau ba giúâ mêëy ngûúâi laâm viïåc cêåt lûåc, töi coá àûúåc böën chiïëc liïìm mang vïì nhaâ. Nhûäng chiïëc liïìm bònh thûúâng, thêåm chñ húi thö. Töi àõnh giûä möåt chiïëc cho mònh laâm kyã niïåm, coân laåi coá dõp seä gûãi vïì quï.

Vêåy laâ thoaát àûúåc thanh kiïëm quñ. Thêåt laå rùçng töi coá thïí giaãi quyïët moåi viïåc àún giaãn vaâ nhanh choáng nhû vêåy. Thêåm chñ khöng maãy may luyïën tiïëc. Baâ giuáp viïåc khöng coân thêëy ma vaâ do vêåy àïm nguã khöng bêåt àeân saáng trûng nhû trûúác. Töi cuäng lêëy laåi àûúåc sûå thanh thaãn, trong àêìu khöng coân luêín quêín nhûäng yá nghô kyâ cuåc, trûâ möåt yá nghô nhoã rùçng möåt ngûúâi bònh thûúâng coá thïí söëng thaãnh thúi, haånh phuác suöët àúâi nïëu khöng vò böîng nhiïn coá àûúåc sûác maånh hay loaåi vuä khñ phi thûúâng naâo àoá. Luác êëy moåi viïåc seä phûác taåp vaâ nguy hiïím hún nhiïìu. Cho mònh vaâ cho ngûúâi khaác.

aâ, coân thïm àiïìu naây nûäa. Àïm qua töi àaä gùåp Maåc Gia. Vêng, àuáng thïë. Söë laâ àang nguã, töi coá caãm giaác nhû ai àang chùm chuá nhòn mònh. Múã mùæt ra thò thêëy ngûúâi àaân baâ aáo xanh höm noå. Baâ xûng tïn vaâ cho biïët trûúác àêy baâ chó laâ cö gaái nöng thön ngheâo bònh dõ, vò coá chuát nhan sùæc nïn bõ Can Tûúng bùæt vïì laâm leä, sau cuäng chñnh öng ta xö baâ vaâo loâ luyïån kiïëm chûá chùèng phaãi tûå baâ hy sinh vò chöìng nhû ngûúâi ta noái. Tûâ êëy baâ phaãi laâm caái viïåc cheám giïët maâ baâ luön kinh túãm. Nay àûúåc giaãi phoáng vïì vúái caái mònh vöën quen thuöåc laâ laâm ruöång, baâ rêët mûâng, do vêåy baâ àïën àïí caãm ún töi trûúác khi lïn àûúâng trúã laåi quï cuä. Cêu chuyïån ly kyâ àïën mûác töi khöng daám tin laâ thêåt, vaâ duâ àûúåc têån mùæt nhòn thêëy baâ, nghe baâ noái, töi vêîn nghô coá thïí àêëy àún giaãn chó laâ möåt giêëc mú. Daåo naây giaâ, thónh thoaãng töi vêîn coá nhûäng giêëc mú nhû vêåy.

Haâ Nöåi, 11. 4. 2003 T.B.T

THAÁI BAÁ TÊN 72


Muâi sûäa Ngûúâi àaân öng - möåt öng giaâ saáu mûúi, khö gêìy, vúái maái toác

baåc gêìn hïët vaâ neát mùåt cùng thùèng - tûâ tûâ keáo dêy khoáa chiïëc aáo len moãng mõn cuãa ngûúâi àaân baâ àang nùçm trïn giûúâng, hai mùæt nhùæm chúâ àúåi, traán lêëm têëm möì höi duâ luác êëy àaä cuöëi thu, trúâi laånh.

Bïn trong laâ chiïëc sú-mi luåa sêîm maâu vúái möåt daäy cuác daâi bùçng xaâ cûâ lêëp laánh. Tuy cöë giûä bònh tônh, nhûäng ngoán tay thon daâi cuãa öng vêîn run run khi lêìn múã chiïëc cuác thûá nhêët saát cöí, röìi chiïëc thûá hai, thûá ba, àïí löå dêìn laân da rêët trùæng vaâ mõn. Caác àöång taác cuãa öng thong thaã, dõu daâng nhû khi ngûúâi ta nhêm nhi taách traâ ngon, duâ baãn nùng àaân öng àang raåo rûåc thöi thuác.

Böîng möåt yá nghô ngöì ngöå xuêët hiïån trong àêìu. Öng coá caãm giaác viïåc öng àang cúãi quêìn aáo ngûúâi àaân baâ naây cuäng giöëng nhû khi thêån troång múã höåp àaân vi-ö-löng. Àêìu tiïn laâ keáo khoáa lúáp vaãi nó cûáng boåc ngoaâi, röìi múã chiïëc höåp göî bïn trong loát nó, cuöëi cuâng boã têëm nhung mïìm phuã kñn chiïëc àaân. Vïì hònh daáng, khöng loaåi nhaåc cuå naâo àeåp bùçng àaân vi-ö-löng. Möåt taác phêím nghïå thuêåt tuyïåt myä luön àûúåc boåc dûúái nhiïìu lúáp vaãi.

Phaãi mêët mêëy phuát öng múái àûa àûúåc chiïëc àaân - ngûúâi ra khoãi höåp quêìn aáo cuãa mònh. Vaâ öng chúåt sûäng súâ trûúác veã àeåp cú thïí trêìn truöìng cuãa ngûúâi àaân baâ, möåt cö gaái treã, coân rêët treã. Vïì cú baãn, noá coá nhiïìu àûúâng cong giöëng chiïëc àaân. Vaâ chó veã àeåp cuãa noá múái saánh àûúåc.

Mêëy phuát trûúác àoá, cö gaái treã êëy noái vúái öng: “Súám hoùåc muöån, con cuäng thaânh àaân baâ. Con muöën àiïìu êëy

xêíy ra vúái thêìy!”



Röìi lùång leä lïn giûúâng nùçm chúâ, nhùæm mùæt àïí khoãi phaãi thêëy öng phaãn ûáng thïë naâo. Coá leä caã vò xêëu höí.

Öng àûáng lùång, ngùæm cö rêët lêu. Cö gaái vêîn nùçm bêët àöång. Hònh nhû àaä thiïëp ài. Coá thïí nguã àûúåc trong nhûäng trûúâng húåp thïë naây û?

Cö àaä hai mûúi hai tuöíi nhûng dûúâng nhû cú thïí chûa phaát triïín hoaân toaân. Cùåp vuá nhoã vaâ nhoån, nuám höìng höìng. Tuám löng dûúái buång thûa, ngùæn vaâ mïìm. Ngûúâi cö nhoã nhûng khöng gêìy, coá thïí noái muäm môm. Sûå muäm môm cuãa möåt àûáa treã hún möåt cö gaái trûúãng thaânh. Caã kiïíu nùçm ngoeåo àêìu möåt bïn, möi chuám laåi phuång phõu cuäng giöëng möåt àûáa treã. Öng cuái xuöëng, giú tay àõnh chaåm vaâo caái cú thïí treã con êëy nhûng böîng baân tay öng chûäng laåi, treo lú lûãng trïn ngûúâi cö. Baân tay xûúng xûúng, löëm àöëm nhûäng nöët àöìi möìi trúã nïn àen xaåm, xêëu xñ trïn nïìn trùæng mõn cuãa da thõt cö gaái.

. . . Öng laâ giaáo sû vi-ö-löng. Cö gaái laâ hoåc troâ yïu cuãa öng hún mûúâi nùm qua, tûâ sú cêëp cho àïën hïët àaåi hoåc. Ngaây mai cö ài Pari hoåc cao hoåc, coá thïí quay vïì, maâ cuäng coá thïí khöng, cö baão thïë. Vaâ höm nay cö àïën tûâ biïåt öng.

Cö luön laâ möåt hoåc troâ gioãi, ngoan, thöng minh, xinh àeåp, vaâ cuäng rêët caá tñnh. Con gaái cuãa ngûúâi quen, möåt trñ thûác nöíi tiïëng. Öng àùåc biïåt caãm tònh vúái cö, coi nhû con, vaâ àoaán cö cuäng nghô thïë vïì öng. Khi coân nhoã, ài àêu öng cuäng àûa cö theo, coá khi caã mêëy ngaây. Nùm ngoaái öng ài nghó Àöì Sún möåt mònh, cö cuäng àoâi theo. Öng thêëy bêët tiïån nïn tûâ chöëi, cö khoác xin, öng phaãi baáo vúái böë meå cö vaâ hoå nhúâ öng cho ài. Têët nhiïn öng thuï phoâng riïng vaâ hai ngûúâi àöëi xûã vúái nhau nhû böë con. Tûâ beá cö luön goåi thêìy xûng con. Öng cuäng thïë. Möåt mûác thên mêåt hún so vúái quan hïå thêìy troâ bònh thûúâng. Tuy nhiïn, khi trúã thaânh cö gaái, möëi quan hïå trong saáng êëy bùæt àêìu coá ñt thay àöíi, nhûäng thay àöíi rêët tinh tïë, tûâ phña cö chûá khöng phaãi öng. Cö trúã nïn hay ruåt reâ e theån. Àöi khi öng chúåt bùæt gùåp cö nhòn öng vúái caái nhòn khaác hùèn. Maäi sau naây múái àoaán hiïíu cö yïu öng. Öng chó móm cûúâi, tuy luác àêìu thoaáng chuát böëi röëi. Öng laâ ngûúâi coá taâi, àaáng kñnh vïì moåi mùåt, tïë nhõ vaâ hay mùåc caãm. Sûå tïë nhõ, mùåc caãm êëy khöng cho pheáp öng vûúåt qua mûác chïnh lïåch böën mûúi tuöíi giûäa hai ngûúâi. Nhûng dûúâng nhû cö thò khöng. Cö ngûúäng möå, yïu öng möåt caách böìng böåt, bêët chêëp têët caã, têët nhiïn khöng böåc löå ra ngoaâi. Chó do tinh tïë öng múái nhêån ra àiïìu êëy.

THAÁI BAÁ TÊN 74


Nhêån ra maâ vúâ nhû khöng nhêån ra àïí khoãi laâm cö böëi röëi vaâ cuäng àïí tûå kiïìm chïë mònh.

Höm nay thò tûå cö noái thùèng, laåi coân naãy ra caái yá àõnh xin àûúåc öng cho thaânh àaân baâ. Cö àang nùçm kia, trïn giûúâng, trêìn truöìng, sau khi àûúåc öng cúãi boã hïët quêìn aáo nhû nhû cúãi nhiïìu lêìn vaãi boåc chiïëc àaân vi-ö-löng.

Öng bõ bêët ngúâ trûúác lúâi àïì nghõ khaác thûúâng êëy. Tuy coá tuöíi nhûng coân laâ ngûúâi àaân öng khoãe maånh, sau chuát ñt do dûå, öng àaä buöng mònh cho tònh caãm löi cuöën. Vaã laåi, öng nghô nïëu laâm khaác, coá thïí cö seä thêëy bõ xuác phaåm vaâ àau khöí. Têët nhiïn giûäa hai ngûúâi khöng thïí coá caái tònh yïu theo nghôa thöng thûúâng, nhûng leä naâo öng khöng thïí vûúåt qua mùåc caãm àïí chiïìu cö vaâ cuäng laâ chiïìu mònh möåt lêìn, chó möåt lêìn duy nhêët trûúác khi hai ngûúâi chia tay, coá thïí chia tay maäi maäi?

Àuáng thïë, trïn nïìn da trùæng cuãa cö gaái, baân tay öng, vöën thon daâi vaâ àeåp nhû úã nhûäng nghïå sô vi-ö-löng khaác, böîng trúã nïn xêëu xñ, àen àuãi. Nhû tay phuâ thuãy, öng nghô vaâ thêìm ngaåc nhiïn vúái phaát hiïån múái cuãa mònh. Tuöíi giaâ. Chñnh tuöíi giaâ àaä taåo nïn sûå tûúng phaãn êëy. Giaá öng treã hún hai, ba mûúi tuöíi thò chùèng sao. Luác êëy chùæc moåi viïåc seä diïîn ra möåt caách tûå nhiïn, öng khoãi bõ mùåc caãm, baân tay öng khoãi bõ treo lú lûãng thïë naây. Öng coá caãm giaác nhû nïëu chaåm vaâo, noá seä àïí laåi nhûäng vïët àen bêín, laâm ö uïë cú thïí thanh khiïët cuãa cö.

Cuöëi cuâng, baân tay êëy chó daám kheä chaåm maái toác cö, êu yïëm ve vuöët, nhêët laâ phña sau gaáy. Cö gaái dûúâng nhû àaä thiïëp ài thêåt. Cuäng coá thïí coân thûác nhûng cöë tònh nùçm yïn, mùæt vêîn nhùæm, húi thúã àïìu àïìu.

Öng cuái xuöëng àõnh hön cö, vêîn chûa quyïët àõnh seä hön vaâo àêu - mùæt, traán hay möi. Trûúác àêy öng nhiïìu lêìn hön lïn traán vaâ mùæt cö, nhûng möi thò chûa lêìn naâo. Cuäng tûâng chaåm vaâo ngûúâi, cöë tònh chaåm, vò àiïìu àoá mang cho öng möåt caãm giaác thñch thuá khoá taã. Thêåm chñ öng coá thïí laâm hún nïëu muöën, nhûng öng àaä luön kòm mònh àïí khöng bûúác qua caái vaåch ngùn caách vö hònh do öng àùåt ra. Coá thïí lêìn naây seä khaác chùng?...

Khi cuái xuöëng saát mùåt cö gaái, lêìn nûäa bêët chúåt öng chûång laåi. Coá muâi gò nhû muâi sûäa. Muâi sûäa tûâ miïång nhûäng àûáa treã coân buá meå! Khöng hoi gùæt, chó thoang thoaãng dïî chõu, nhûng àuáng laâ caái muâi êëy. Thêåt kyâ cuåc, öng thêìm nghô. Cö gaái naây àaä hai mûúi hai



tuöíi vaâ chó coá thïí uöëng sûäa àùåc, sûäa tûúi, sûäa cöëc-têy... Hay tûâ vuá? Khöng, úã àêëy chó coá muâi thúm maát cuãa da thõt, muâi tuöíi treã.

Vêîn mùåc nguyïn quêìn aáo, öng lùång leä nùçm xuöëng caånh cö gaái. Sûå ham muöën thöi thuác giaãm nhiïìu tûâ khi khöng daám chaåm tay vaâo ngûúâi cö, giúâ bõ caái muâi kia laâm tan biïën. Vò sao, öng khöng hiïíu vaâ àang cöë hiïíu.

Mêëy nùm trûúác, trong möåt cuöåc vui vúái baån beâ, bõ hoaân caãnh àûa àêíy, öng àaä boã tiïìn mua tònh yïu cuãa möåt cö gaái. Ngêåm vuá cö, öng thêëy trïn lûúäi coá caái gò ngoân ngoåt. Khi àûúåc hoãi, cö kia baão múái sinh, cêìn tiïìn nuöi con nïn phaãi laâm nghïì naây. Öng mêët hïët hûáng thuá, àûáng dêåy mùåc quêìn aáo, cho cö kia gêëp àöi söë tiïìn àaä hûáa röìi boã vïì nhaâ vúái caãm giaác gêìn nhû töåi löîi. Sau àêëy öng khöng bao giúâ túái nhûäng chöî tûúng tûå.

Öng coá àûáa chaáu ngoaåi coân beá vaâ thûúâng thñch thuá ùém noá trïn tay àïí ngûãi muâi sûäa meå thoang thoaãng tûâ miïång noá. Sao cuäng chñnh möåt muâi trong ba trûúâng húåp laåi coá caái gò àêëy vûâa giöëng, vûâa khaác hùèn nhau? Vö tònh, öng liïn tûúãng cö gaái àang trêìn truöìng nùçm bïn vúái àûáa chaáu maâ khöng ñt khi öng cuäng bïë trêìn truöìng nhû thïë. Maâ sao cö hoåc troâ cuãa öng laåi laâm thïë nhó? Vò tònh yïu? Hiïën dêng vò ngûúäng möå, biïët ún? Hay àún giaãn chó laâ cún böåt phaát cuãa tuöíi treã? Thanh niïn bêy giúâ hiïån àaåi thêåt. Nhiïìu ngûúâi giaâ bêy giúâ cuäng hiïån àaåi khöng keám. Hoå tûå cho pheáp mònh nhûäng àiïìu maâ àaáng leä vò tuöíi taác vaâ àõa võ, hoå khöng àûúåc pheáp laâm. Coân öng, öng hiïån àaåi hay cöí huã? Öng coá àûúåc pheáp cû xûã vúái cö beá nùçm bïn nhû vúái möåt ngûúâi àaân baâ khöng? Coá phaãi laâ sûå sa àoåa àaåo àûác khöng, khi möåt ngûúâi giaâ nhû öng hùm húã chiïëm àoaåt möåt cú thïí treã trung, trong trùæng nhû thïë?

Öng quay ngûúâi, dõu daâng luöìn tay vaâo maái toác cö, àùåt möi mònh lïn àöi mùæt àang nhùæm, hïët mùæt naây àïën mùæt khaác. Coá võ mùçn mùån. Vêîn phaãng phêët muâi sûäa...

Öng nhúá àaä àoåc àêu àêëy cuöën saách noái úã Nhêåt coá nhûäng nhaâ nghó daânh riïng cho caác öng giaâ bêët lûåc. úã àêëy, hoå vaâo nhûäng cùn phoâng coá caác cö gaái nùçm chúâ sùén, trêìn truöìng vaâ àang nguã. Hoå chó cêìn àûúåc coá caãm giaác suöët àïm nùçm caånh möåt cö gaái treã coân trinh tiïët. Cö gaái àûúåc cho uöëng thuöëc nguã àùåc biïåt, khöng thïí tónh dêåy trûúác giúâ àaä àõnh, nïn khaách khöng bõ mùåc caãm vïì sûå bêët lûåc cuãa mònh. Caác cö giuáp hoå söëng laåi nhûäng kyã niïåm thúâi treã, vui cuäng nhû buöìn, vaâ lêìn nûäa chiïm nghiïåm caã cuöåc àúâi daâi mònh àaä söëng.

THAÁI BAÁ TÊN 76


Caách giaãi trñ naây mang laåi cho hoå sûå thû giaän laå luâng. Nhiïìu ngûúâi muöën àûúåc chïët vúái möåt cö gaái nhû thïë bïn caånh. Trong truyïån coá möåt öng ngêîu nhiïn chïët thêåt, nhûng chuã nhaâ nghó kõp àûa öng ta ài núi khaác, coân cö gaái thò, nhû nhûäng cö gaái khaác, saáng dêåy khöng hïì biïët ai àaä qua àïm vúái mònh, khöng biïët coá ngûúâi àaä chïët bïn cö.

“Ngûúâi Nhêåt nghô ra lùæm troâ kyâ cuåc thêåt”, öng thêìm nghô vaâ chúåt nhúá trong cuöën truyïån êëy cuäng coá möåt öng giaâ giöëng öng luác naây, chûa bêët lûåc, suöët àïm nùçm bïn cö gaái trinh tiïët trêìn truöìng maâ khöng daám chaåm tay vaâo ngûúâi cö, súå laâm ö uïë tuöíi treã trong trùæng. Öng ta cuäng ngûãi thêëy muâi sûäa tûâ húi thúã cö gaái. Muâi hoi hoi sûäa meå. Tiïëc laâ àïm êëy, àïí àûúåc nguã say bïn cö, öng ta uöëng thuöëc nguã quaá liïìu, vaâ trong mú àaä boáp cöí cö gaái. Xaác chïët bõ àûa ài ngay, möåt cö khaác àûúåc àem vaâo thïë chöî, vaâ saáng nguã dêåy öng ta khöng hïì biïët mònh àaä phaåm töåi giïët ngûúâi. Thêåm chñ khöng nhêån thêëy coá gò khaác laå.

Öng ruâng mònh khi nghô vïì chi tiïët kinh khuãng êëy. “Àaáng leä öng nhaâ vùn kia khöng nïn viïët noá, caã khi coá thêåt nhûäng chuyïån nhû thïë.”

Cuöëi cuâng öng nhoãm dêåy, laåi hön lïn mùæt cö gaái. Vêîn coá võ mùçn mùån.

“Con nguã aâ?” öng hoãi. Cö gaái kheä gêåt àêìu. “Con chûa bao giúâ hön ngûúâi àaân öng naâo, vaâ cuäng chûa àûúåc

hön?” Gêåt àêìu. Öng im lùång möåt luác, veã böëi röëi: “Thêìy xin löîi. Thêìy mùåc quêìn aáo cho con nheá?” Cö gaái laåi gêåt àêìu, mùæt vêîn nhùæm. Öng bùæt àêìu mùåc quêìn aáo cho cö, tûâng caái möåt, thong thaã vaâ

thêån troång nhû khi möîi lêìn biïíu diïîn xong öng cho àaân vaâo höåp. Cö gaái vêîn nùçm yïn, chó kheä cûã àöång nhûäng luác cêìn giuáp öng. Khi cú thïí tuyïåt àeåp cuãa cö laåi àûúåc boåc trong chiïëc höåp quêìn aáo, öng coá caãm giaác nhû hêîng huåt àiïìu gò.

Cö gaái àûáng dêåy, nhòn öng vúái veã ngú ngaác röìi bêët chúåt boã chaåy ra ngoaâi. Hònh nhû cö khoác.



Saáng höm sau öng ra sên bay tiïîn cö. Khi phaãi bûúác vaâo khu

vûåc chó daânh riïng cho haânh khaách, cö böîng öm chêìm lêëy öng, nûúác mùæt daân duåa:

“Em yïu anh!... Chñnh vò vêåy maâ em phaãi ra ài vaâ coá leä khöng quay vïì nûäa...”

Öng hön nheå lïn traán cö, àõnh noái “Thêìy cuäng yïu con”. Möåt cêu noái coá thïí hiïíu theo hai caách - tònh yïu giûäa àaân öng, àaân baâ, vaâ tònh yïu giûäa bêåc cao tuöíi vúái con chaáu. Nhûng öng chó àûáng im, lêìn nûäa àùåt möi lïn maái toác cuãa cö. Thêåt laå, caã maái toác cuäng phaãng phêët muâi sûäa.

Bêët chúåt, öng thêëy mònh nhû giaâ hún thïm chuåc tuöíi.

Haâ Nöåi, 12. 5. 2003

THAÁI BAÁ TÊN 78


Sa pa mêy phuã Hoå àïën Sa Pa luác trúâi gêìn töëi. Mùåt trúâi thaáng Ba khuêët sau

nuái, aánh lïn möåt vêìng saáng maâu da cam laånh vaâ buöìn. Caã khöng khñ cuäng àûúåm buöìn, caái buöìn vùæng ngûúâi vaâ vuâng nuái quaá û yïn tônh. Tûâ ö tö nhòn xuöëng, möåt vaâi ngöi nhaâ múái xêy maái àoã tûúâng trùæng tröng laåc loäng giûäa möåt maâu xanh thêîm suäng húi sûúng.

Ngöìi sau tay laái laâ möåt ngûúâi àaân öng àûáng tuöíi àeo kñnh trùæng mùæt daây chûáng toã öng cêån nùång, neát mùåt hiïìn hêåu tuy khùæc khöí. Vúå öng, möåt phuå nûä beá nhoã coân giûä àûúåc veã àeåp thanh thoaát thúâi treã, ngöìi phña sau, lú àaäng nhòn ra ngoaâi. Caã hai àïìu coá veã giaâu coá, àaáng kñnh, thïí hiïån qua caách ùn mùåc, àiïåu böå, vaâ caã chiïëc Ford Mondeo maâu àen boáng, loaåi ö tö Myä nöíi tiïëng múái thêëy xuêët hiïån úã Haâ Nöåi.

“Töi khöng hiïíu öng lïn àêy laâm gò. Trúâi laånh thïë naây.” Baâ noái khi höm sau hai ngûúâi ngöìi ùn saáng úã khaách saån sang

nhêët cuãa thõ trêën trïn möåt ngoån àöìi. Maâ quaã reát thêåt. Baâ ngöìi co ro, quaâng lïn ngûúâi chiïëc khùn len to maâu xanh. Nhû thûúâng lïå khi nguã dêåy, baâ trang àiïím chuát ñt, àuáng kiïíu ngûúâi giaâ quen ùn diïån nhûng yá tûá.

Öng lùång yïn cêìm chai rûúåu vang roát vaâo hai chiïëc li chên cao, möåt luác sau múái àaáp:

“Coá leä baâ noái àuáng, nhûng töi khöng muöën ài núi khaác. Vaã laåi, úã àêy coá chuát kyã niïåm...”

“Kyã niïåm? Sao öng khöng bao giúâ kïí töi nghe?” “Taåi töi nghô baâ khöng cêìn biïët, khöng muöën biïët. Chuyïån

xûa êëy maâ.”



“Höm nay töi thêëy öng nhû buöìn buöìn àiïìu gò. Chùæc vò caái kyã niïåm êëy?”

Öng khöng àaáp, laåi roát rûúåu cho mònh. “Möåt thiïn tònh sûã laäng maån? Möåt thön nûä xinh àeåp vaâ hoang

daä?” Baâ kheä cûúâi, pha chuát chêm biïëm. “ûâ, khöng hoaân toaân nhûng àuáng thïë. Möåt cö gaái ngûúâi Thaái,

rêët xinh, nöìng chaáy vaâ pha chuát ñt hoang daä nhû baâ noái.” “Sao öng khöng lêëy cö ta laâm vúå?” “Vò töi biïët seä gùåp baâ, lêëy baâ”. “Caãm ún. Öng kïí nghiïm tuác cho töi nghe vúái naâo”. Khi thêëy

chöìng cûá mên mï maäi ly rûúåu, baâ noái thïm: “Hay àêëy, tûå mònh khúi chuyïån röìi laåi im lùång khöng chõu noái gò nûäa!”

“Thûåc ra chùèng coá nhiïìu àïí noái. Vò chuáng töi quen nhau àûúåc ba thaáng thò cö êëy chïët. Thúâi gian yïu nhau coân ñt hún”.

“Chïët?” Baâ àõnh hoãi vò sao, nhûng laåi thöi. Öng cuäng chùèng noái gò thïm. Mùåt trúâi àaä nhö lïn quaá haâng cêy trûúác khaách saån, vêët vaã

lùæm múái chui ra khoãi àaám mêy daây àùåc. Gioá se se thöíi. Xa xa phña dûúái, nhûäng maãng sûúng muâ moãng maâu trùæng àuåc nhû àûáng yïn möåt chöî, nhûng öng biïët chuáng àang tröi chêìm chêìm vò coá gioá. Coân úã àêy thò khöng coá sûúng muâ, chó êím ûúát, trïn laá cêy lêëm têëm nhûäng gioåt nûúác nhoã. Khöng khñ trong laânh, thoang thoaãng muâi gò àoá öng khöng tòm àûúåc tïn goåi.

“Töi àõnh túái àoá.” Öng laåi lïn tiïëng khi cö hêìu baân mùåc aáo daâi maâu höìng vûâa bï baát àôa ài, chó chûâa laåi chai rûúåu vaâ hai chiïëc cöëc. “Baâ coá ài vúái töi khöng?”

“Túái àoá laâ túái àêu?” “Baãn Veåo. Ngaây xûa töi àûúåc phên vïì daåy hoåc úã àoá, núi töi àaä

gùåp vaâ yïu cö êëy... Caách àêy chó mûúi cêy söë, nhûng àûúâng xêëu”. “Khöng. Öng ài ài. Höm nay töi mïåt”, baâ noái röìi àûáng dêåy boã

lïn phoâng. Àaä qua caái thúâi coá thïí ghen tuöng, vaã laåi thûåc ra chùèng coá gò

àïí ghen, nhûng baâ vêîn thêëy êëm ûác vö cúá. Baâ söëng vúái öng gêìn ba mûúi nùm nay, coá thïí noái yïn êëm, haånh phuác. Öng laâ ngûúâi chöìng

THAÁI BAÁ TÊN 80


töët, chu àaáo vúái vúå con, nhûng vúái nhaåy caãm cuãa ngûúâi àaân baâ tinh tïë, baâ biïët hònh nhû suöët chûâng êëy nùm vêîn coá caái gò àêëy, ai àêëy àûáng xen giûäa vúå chöìng hoå. Baâ nhiïìu lêìn cöë àoaán maâ khöng àoaán ra. Bêy giúâ baâ biïët ngûúâi êëy laâ ai. Dêîu khöng nhoã nhen cöë chêëp, baâ vêîn khöng kòm àûúåc thaái àöå húân döîi cuãa mònh. Öng biïët. Baãn thên öng cuäng khöng thûåc sûå muöën vúå ài cuâng. Chó lúâ múâ thêëy nhû mònh coá löîi.

Quaã àûúâng xêëu thêåt, göì ghïì vaâ nhaäo nhoeát. Coá leä höm trûúác vûâa coá mûa. Chiïëc ö tö lêëm àêìy buân, vaâ phaãi sau hún möåt giúâ múái túái àûúåc núi cêìn túái.

Öng bûúác ra khoãi xe, ngöìi phïåt xuöëng àaám coã ûúát bïn chiïëc höì nhoã nûúác nöng vaâ trong, àïí löå lúáp àaáy buân maâu gaåch.

* Àoá laâ möåt ngaây mûa têìm taä vaâo thaáng Chñn nùm 1967, khi

töët nghiïåp xong Àaåi hoåc sû phaåm anh àûúåc phên vïì vuâng naây. Vò lyá do sûác khoãe, cuå thïí mùæt cêån ba ài-öp, ngûúâi ta khöng goåi anh nhêåp nguä nhû nhiïìu baån cuâng lúáp. Ra ài tûâ saáng súám vúái chiïëc ba lö con coác toâng teng trïn lûng, maäi gêìn töëi múái àïën àûúåc núi cêìn àïën, trûúâng cêëp ba Cêím Yïn, nhûng anh chùèng thêëy ai trong mêëy ngöi nhaâ nûáa tuïình toaâng úã àêëy, àaânh hoãi thùm nhaâ öng chuã tõch xaä àõnh xin nguã qua àïm röìi sau hùéng hay. Laåi phaãi àöåi mûa dêîm buân thïm ba cêy söë nûäa àïí àïën nhaâ öng chuã tõch. Hoáa ra öng naây àaä àûúåc baáo trûúác anh seä àïën, vaâ àûúåc giao nhiïåm vuå tòm cho anh möåt nhaâ dên àïí úã troå vò trûúâng khöng coá nhaâ riïng cho giaáo viïn. “Tòm núi naâo kha khaá möåt chuát. Tay naây dên Haâ Nöåi göëc, coá thïí khoá tñnh àêëy!” Baãn Veåo cuãa öng söëng qui tuå, ngûúâi Kinh nhiïìu hún ngûúâi Thûúång, do trûúác àêy coá nöng trûúâng cheâ gêìn àêëy, nay àaä giaãi thïí. Öng ngûúâi Thaái, vúå öng vöën laâ möåt trong nhûäng cö gaái tûâ dûúái xuöi lïn cuãa caái nöng trûúâng êëy. Caã buöíi chiïìu trûúác àoá öng àau àêìu khöng biïët phaãi böë trñ “anh chaâng Haâ Nöåi khoá tñnh” naây úã àêu. Trong baãn nhaâ naâo cuäng ngheâo. Thïm chiïëc giûúâng khöng khoá, chó ùn uöëng, sinh hoaåt, vïå sinh múái phiïìn. Laåi thïm caái chuyïån nùm ngoaái coá anh giaáo viïn miïìn xuöi, cuäng cuãa trûúâng Cêím Yïn, leáng pheáng vúái möåt cö gaái trong baãn, coá chûãa, bõ àuöíi viïåc röìi lùån ài àêu mêët. Khöng kheáo röìi anh chaâng naây cuäng gêy tai hoåa. Tuy nhiïn, laâ ngûúâi àûáng àêìu àõa phûúng, laåi vöën sô khöng



muöën “ngûúâi ta” khinh thûúâng xaä mònh, cuöëi cuâng öng quyïët àõnh cho anh ta söëng ngay trong nhaâ öng, möåt gia àònh tûå öng àaánh giaá coá vùn hoáa nhêët vaâ khaá nhêët trong caã xaä. Taåm thúâi thïë àaä, röìi sau öng seä dûång cho trûúâng mêëy nhaâ tranh laâm chöî úã cuãa giaáo viïn.

Ngöi nhaâ “nhêët xaä” êëy coá tûúâng xêy, traát vûäa möåt mùåt phña trong, maái ngoái hùèn hoi duâ àöi chöî döåt, àuöìn àuöîn böën gian nhoã nhû nhaâ têåp thïí. Anh àûúåc úã gian tröëng cuöëi, coá chiïëc cûãa söí khöng caánh, che bùçng vaãi nhûåa nhòn ra möåt baäi sùæn. Xa hún tñ nûäa laâ chiïëc höì nhoã bònh thûúâng nhûng vúái anh laåi rêët thú möång. Nhaâ ñt ngûúâi so vúái dên trong vuâng, ngoaâi öng chuã tõch xaä coá vúå öng, möåt ngûúâi àaân baâ quï Hûng Yïn, hún böën mûúi tuöíi, ñt noái, coá veã möåt thúâi xinh àeåp nhûng bêy giúâ gêìy àeát, da xaám nhû ngûúâi bõ söët reát lêu ngaây. Anh thêëy hai àûáa treã, möåt cêåu beá khoaãng mûúâi ba vaâ àûáa con gaái thoâ loâ muäi xanh. Thêëy noái coân àûáa nûäa, àaä lúán, luác anh àïën khöng coá nhaâ.

Anh tùæm giùåt, thay quêìn aáo xong vaâ àang ngöìi uöëng nûúác, noái chuyïån vúái öng baâ chuã tõch thò coá ngûúâi bûúác vaâo nhaâ. Bïn ngoaâi trúâi vêîn mûa nùång haåt. Luác êëy àaä töëi hùèn vaâ cùn nhaâ àûúåc chiïëu saáng bùçng chiïëc àeân baäo to nhû quaã dûa búã, boáng aám muöåi do lêu ngaây khöng lau. Trong goác phoâng thêëy treo chiïëc àeân mùng-xöng chùæc chó daânh cho nhûäng dõp long troång phuåc vuå nhiïìu ngûúâi.

“Caái Bònh, con gaái töi àêëy!” öng chuã nhaâ noái. Coá vúå ngûúâi Kinh, mêëy nùm ài böå àöåi, laåi laâm chuã tõch xaä xuöëng huyïån höåi hoåp thûúâng xuyïn nïn öng àaä bõ “xuöi hoáa” tûâ lêu, dïî nhêån thêëy qua caách cû xûã, noái nùng vaâ caách àùåt tïn cho con. “Nùm nay xong lúáp mûúâi, töët nghiïåp phöí thöng, coân chûa biïët laâm gò, ài àêu àêy.” Röìi öng quay sang con gaái: “Àêy laâ thêìy Thoå múái tûâ Haâ Nöåi lïn. Seä daåy trûúâng con àêëy.”

Cö gaái luáng buáng “chaâo thêìy’’, quay sang nhòn anh, ruâng mònh hùæt maái toác daâi vïì phña sau röìi ài xuöëng bïëp.

Dûúái aánh àeân dêìu tuâ muâ anh kõp nhêån thêëy möåt khuön mùåt tuyïåt àeåp, àeåp àïën mûác khiïën anh sûäng súâ chöëc laát. Noá khaác hùèn veã àeåp thûúâng thêëy úã caác cö gaái àeåp thuã àö. Coá caái gò àoá múái meã, tinh khiïët, bñ êín, thêåm chñ hoang daä. Khuön mùåt xinh àeåp êëy àang ûúát suäng nûúác mûa (khöng hiïíu sao cö ài àêu vïì khöng muä noán gò caã), böå quêìn aáo moãng dñnh chùåt cú thïí con gaái múái lúán vúái nhûäng àûúâng nïët thêåt mïìm maåi vaâ gúåi caãm. Anh coá caãm giaác nhû nhòn thêëy da thõt cö qua lúáp vaãi ûúát. Coá thïí caái nhòn êëy laâm cö xêëu höí

THAÁI BAÁ TÊN 82


cuái mùåt. Cuäng coá thïí chó do anh tûúãng tûúång vò luác àoá àang úã trong möåt cún söëc thûåc sûå, söëc trûúác veã àeåp ngúä ngaâng, bêët ngúâ. Àöi chên cö àïí trêìn, cuäng rêët trùæng vaâ àeåp, theo àoá, nûúác tûâ ngûúâi chaãy xuöëng thaânh vïët loang lêëp laánh dûúái aánh àeân.

Àïm êëy vaâ nhiïìu höm sau anh coân bõ aám aãnh maäi búãi cuöåc gùåp lêìn àêìu naây. Anh giêåt mònh lo lùæng khi phaãi tûå thuá rùçng hònh nhû anh àaä yïu cö, yïu ngay tûâ caái nhòn àêìu tiïn nhû ngûúâi ta vêîn noái. Xûa nay anh khöng tin vaâo kiïíu tònh yïu seát àaánh nhû thïë. Anh nghô coá leä do tñnh anh dïî xuác àöång, do bõ choaáng chuát ñt vò ài àûúâng mïåt vaâ thúâi tiïët, röìi moåi viïåc àêu seä vaâo àêëy. Nhûng anh nhêìm...

Trûúâng cêëp ba Cêím Yïn chó veãn veån möåt lúáp mûúâi, hai lúáp chñn vaâ ba lúáp taám. Anh àûúåc phên daåy sûã, kiïm luön caã mön àõa lúáp taám vaâ chñn. Thúâi êëy khöng chó hoåc sinh ñt maâ thêìy cuäng thiïëu. Viïåc giaãng daåy chùèng mêëy vêët vaã. Chó buöìn, caái buöìn miïìn nuái suöët ngaây chùèng coá gò laâm, chùèng ài àêu, chùèng biïët noái chuyïån vúái ai. Hún thïë, trúâi hay mûa, khöng mûa thò sûúng muâ phuã daây àùåc, da thõt luön êím ûúát nhû àöí möì höi muâa heâ. Khöng khñ coá muâi gò nhû muâi möëc, lùæm luác buöìn nön. Rêët ñt ngaây trúâi àeåp. May anh mang theo mêëy cuöën tiïíu thuyïët, chuã yïëu tiïíu thuyïët cöí àiïín Nga, trong àoá coá cuöën Töåi aác vaâ Trûâng phaåt cuãa Àötxtöiepxki, àoåc nhiïìu lêìn àïën mûác bõ aám aãnh muöën tûå mònh phaåm möåt töåi aác naâo àoá. Coá caã cuöën Axia cuãa Tuöëcghïnheáp maâ anh thêëy Bònh, cö con gaái öng chuã tõch xaä, na naá giöëng möåt nûä nhên vêåt trong àoá.

Anh vaâ Bònh ñt gùåp nhau, ngoaâi möåt ngaây hai bûäa ùn trûa vaâ töëi. ñt khi coá ùn saáng. Buöíi saáng ài hoåc, buöíi chiïìu höm naâo cö cuäng theo meå lïn àöìi tröìng gò ngoaâi êëy àïën töëi múái vïì. Trong bûäa ùn, tûâ khi coá anh, cö thûúâng cuái mùåt hoùåc nhòn ài núi khaác. Noái chuyïån thò hêìu nhû khöng, ngoaâi nhûäng cêu chaâo hoãi bùæt buöåc. Chñnh àiïìu naây khiïën anh, coá thïí caã böë meå cö nûäa, àoaán hiïíu cö khöng thúâ ú vúái anh. Àöi khi anh thêëy nhòn tröåm mònh, vaâ lêìn naâo ngêîu nhiïn gùåp nhau maá cö cuäng àoã bûâng. Coân anh thò bêy giúâ, àûúåc quan saát kyä hún, bònh tônh hún, anh caâng thêëy cö xinh àeåp vaâ àùåc biïåt hêëp dêîn. Nhû con thuá nhoã vûâa nhuát nhaát, vûâa coá caái gò àêëy maänh liïåt vuång vïì che giêëu bïn trong. Têët nhiïn anh phaãi cöë giûä kñn tònh caãm thêåt cuãa mònh, laâm nhû khöng àïí yá túái cö, chó thónh thoaãng giuáp cêåu em laâm baâi khi cêìn. Cêåu naây hoåc döët nhûng thñch àoåc saách, coá thïí do vêåy nïn rêët quñ anh, vò vúái cêåu, anh laâ nguöìn saách vö têån. Thónh thoaãng, theo yïu cêìu cuãa baâ meå, anh noái nïëu Bònh coá



gò khöng hiïíu, anh laâm giuáp, nhûng lêìn naâo cö cuäng lùång leä lùæc àêìu. Anh chùèng hiïíu yá baâ thïë naâo. Coá thïí vö tònh, cuäng coá thïí lo xa, baâ nghô túái cuöåc hön nhên tûúng lai giûäa con gaái baâ vaâ anh chaâng thû sinh Haâ Nöåi àeåp trai, laåi laâ öng giaáo, caái nghïì rêët àûúåc coi troång úã vuâng naây. Suy cho cuâng, àiïím mùåt têët caã, baâ thêëy chùèng ai xûáng àaáng hún. Chùæc baâ cuäng nhêån thêëy tònh caãm cuãa anh àöëi vúái Bònh. Coân öng böë thò khöng quan têm, hay ñt ra toã veã khöng quan têm. Coá leä öng cuäng khöng phaãn àöëi. Con öng àaä mûúâi taám, caái tuöíi nïn lo chuyïån chöìng con. Anh cuäng múái hùm hai. Öng chó súå nhû anh chaâng nùm ngoaái, laâm con ngûúâi ta ïînh buång röìi lùån mêët tùm. Vêåy laâ coá veã nhû moåi chuyïån thuêån lúåi, nhûng anh vêîn chûa daám.

Möåt höm, ài àêu vïì, anh chúåt thêëy Bònh chaåy böí tûâ trong nhaâ ra, böëi röëi vaâ xêëu höí. Hònh nhû tûâ phoâng anh. Anh vöåi bûúác vaâo vaâ thêëy möåt mêíu giêëy nhoã trïn baân xeá tûâ cuöën vúã hoåc troâ. “Töëi nay em chúâ anh bïn höì”.

Anh ngöìi thûâ trïn ghïë, ngaåc nhiïn vaâ mûâng lo lêîn löån. Bûäa ùn töëi diïîn ra nhû thûúâng lïå. Bònh khöng möåt lêìn nhòn

anh. ùn xong, cö baão meå sang nhaâ baån hoåc baâi röìi ài luön. Vò thónh thoaãng vêîn ài daåo vaâo buöíi töëi, nïn anh coá thïí ra ài maâ khöng bõ ai nghi ngúâ. Khöën nöîi höm êëy cêåu em cûá nùçng nùåc nhúâ giaãi giuáp baâi toaán khoá, nïn khi anh ra khoãi nhaâ àaä gêìn chñn giúâ.

Àêìu thaáng, aánh trùng baâng baåc, moãng vaâ êím ûúát. Böën bïì yïn ùæng, chó buöìn buöìn tiïëng cön truâng àêu àoá voång laåi. Anh bûúác nhanh qua baäi sùæn vïì phña höì, tim àêåp maånh vò höìi höåp. Thêåm chñ khöng nghô túái hêåu quaã. Khöng nghô gò ngoaâi viïåc coá ngûúâi àang chúâ anh bïn höì.

Bònh ngöìi trïn taãng àaá lúán trïn búâ. Bïn caånh coá taãng khaác nhoã hún. Caã hai àïìu trún nhùén do mûa gioá vaâ caã do ngûúâi ngöìi. Anh cuäng tûâng nhiïìu lêìn ngöìi lïn àoá, vaâo buöíi chiïìu chûá khöng phaãi ban àïm thïë naây, vaâ têët nhiïn chó möåt mònh. Cö öm göëi, àêìu cuái guåc, im lùång caã khi anh lïn tiïëng goåi. Anh laåi gêìn, kheä àùåt tay lïn vai cö vaâ biïët cö àang khoác. Anh ngöìi xuöëng caånh, höìi lêu khöng biïët noái gò, cuöëi cuâng nheå nhaâng nêng àêìu cö lïn vaâ hön vaâo àöi mùæt ûúát.

“Ngûúâi ta noái con gaái dên töåc maänh liïåt lùæm”, anh nghô. “Nhûng àïí chuã àöång heån thïë naây thò chùæc Bònh phaãi yïu anh ghï gúám, àêëu tranh ghï gúám vaâ cuäng bêët chêëp ghï gúám”.

THAÁI BAÁ TÊN 84


“Anh yïu em! Yïu ngay tûâ caái nhòn àêìu tiïn nhû trong tiïíu thuyïët.” Anh noái möåt caách giaãn dõ röìi cûúâi thaânh tiïëng, cöë lêëy veã thêåt tûå nhiïn. Hònh nhû tiïëng cûúâi naây giuáp caã hai vûúåt qua sûå luáng tuáng ban àêìu.

Anh voâng tay öm cö, xoay vïì phña mònh. Ngûúâi cö run lïn nhû bõ söët.

“Em coá yïu anh khöng?” Cö kheä gêåt àêìu, aáp mùåt vaâo ngûåc anh. Hai ngûúâi im lùång höìi

lêu. “Cuäng tûâ caái nhòn àêìu tiïn?” “Khöng. Phaãi mêëy ngaây sau. Röìi em trúã thaânh nhû àûáa mêët

höìn”, cö noái, cuäng thêåt giaãn dõ. “Anh khöng nhêån thêëy aâ?” “Coá”, anh àaáp. Thûåc ra anh khöng nhêån thêëy gò caã. Laåi caâng

khöng biïët cö “mêët höìn” vò anh. “Coân em, em coá biïët anh rêët yïu em khöng, yïu ngay tûâ

àêìu?” “Coá. Vaâ em chúâ. Sao anh khöng noái gò vúái em? Sao anh bùæt

em chúâ lêu thïë, cho àïën luác khöng chúâ àûúåc nûäa?” “Taåi anh súå. Dêîu sao cuäng múái ba thaáng. Anh súå moåi ngûúâi

nghô anh nhû anh chaâng nùm ngoaái. Nhûng ngay ngaây mai anh seä noái chuyïån vúái böë meå em...”

“Àûâng. Khoan àaä.” Röìi cö ngûúác nhòn lïn, nghiïm tuác hoãi: “Anh seä cûúái em?”

“Têët nhiïn!” “Anh thïì ài!” “Khöng cêìn thïì”, anh cûúâi. “Anh cuäng mêët höìn vò em. Khöng

phaãi mêëy ngaây sau, maâ ngay tûâ höm àêìu múái gùåp. Têët nhiïn anh seä lêëy em. Coân em?”

“Em laâ con gaái. Khöng cêìn hoãi”. Hai ngûúâi laåi im lùång, röìi anh noái, thêåt thaâ àïën mûác ngêy

ngö, nhûng khöng ai àïí yá àïën sûå ngêy ngö êëy: “Vêåy laâ chuáng ta yïu nhau vaâ seä lêëy nhau!” “Vêng. Röìi anh seä àûa em vïì Haâ Nöåi? Em thñch àûúåc söëng úã

Haâ Nöåi. úã àêy buöìn lùæm”.



“Anh seä àûa em vïì Haâ Nöåi. Maâ thöi, ta phaãi vïì, keão moåi ngûúâi nghi”.

Hai ngûúâi àûáng dêåy. Chó luác naây hoå múái hön nhau. Möåt caái hön vuång vïì. Anh thêëy ngûúâi cö noáng rûåc vaâ run run.

“Mai ta laåi ra àêy nheá?” “ûâ, mai.” Anh àaáp, vaâ hai ngûúâi laåi hön nhau. Trùng coá veã múâ hún, sûúng cuäng nhiïìu hún nhû muöën che hoå

khoãi nhûäng con mùæt toâ moâ. Nhûäng ngaây tiïëp theo àïm naâo hoå cuäng heån gùåp nhau bïn höì

maâ khöng ai biïët, hoùåc coá thïí biïët nhûng giaã vúâ khöng. Tuy nhiïn, bêy giúâ, khi nhaâ vùæng ngûúâi, hoå vui veã noái chuyïån vúái nhau, hön nhau trong niïìm haånh phuác ngêy ngêët.

Möåt töëi noå, khi hai ngûúâi vûâa ra túái höì, cö baão anh: “Ta xuöëng tùæm ài!”

Anh chûa kõp traã lúâi thò cö àaä nhanh nheån cúãi hïët quêìn aáo, ngay trûúác mùåt anh maâ khöng chuát e theån, röìi möåt mònh löåi xuöëng nûúác.

“Con gaái miïìn nuái höìn nhiïn thêåt!” Anh thêìm nghô vaâ móm cûúâi möåt mònh. Nhûng anh khöng

xuöëng tùæm, chó ngöìi chúâ trïn búâ. Laåi caâng khöng muöën tùæm truöìng. Khöng hiïíu sao anh thêëy ngûúång, duâ yá nghô àûúåc tùæm truöìng vúái ngûúâi yïu dûúái àïm trùng thêåt hêëp dêîn. Thñch nhûng vêîn ngûúång, vò tñnh anh vöën nhuát nhaát vaâ hay caã theån.

Mûúâi lùm phuát sau, cö lïn. “Anh lau ngûúâi cho em ài!” Cö noái röìi öm ghò lêëy anh àïí nûúác

thêëm hïët caã quêìn aáo. Phaãi noái anh húi thoaáng chuát böëi röëi. Têët nhiïn anh hiïíu cö

muöën gò vaâ anh coá thïí laâm gò. Anh öm chùåt cö. Ngûúâi anh cuäng run lïn, hûâng hûåc. Nhûng möåt luác sau anh tûâ tûâ buöng cö ra:

“Em mùåc quêìn aáo vaâo, keão laånh”. Cö ngoan ngoaän nghe theo, röìi hoå ra vïì trong im lùång. Ba höm sau anh àûúåc biïët cö àaä viïët àún xung phong ra mùåt

trêån, vaâ sùæp phaãi lïn àûúâng. “Trúâi! Sao em laâm thïë?” Anh kïu lïn, gêìn nhû hoaãng höët.

THAÁI BAÁ TÊN 86


“Caã lúáp viïët. Ngûúâi ta chó choån ba àûáa. Em laâ lúáp trûúãng nïn àûúåc choån”.

“Em muöën boã anh maâ ài thêåt aâ?” “Khöng. Em khöng muöën ài. Nhûng em laâ lúáp trûúãng... Em

muöën úã laåi vúái anh!” “Vêåy sao xung phong?” “Caã lúáp xung phong...” Cö thuát thñt khoác. Khöng biïët noái gò hún, anh öm cö vaâo loâng,

nhû súå buöng ra, cö seä biïën ài mêët. “Hay anh vaâ em cuâng boã tröën? Vaâo rûâng chùèng haån. Em biïët

möåt chöî rûâng rêåm lùæm, khöng ai tòm thêëy àêu!” Cuöëi cuâng cö ngûúác nhòn anh, gioång nghiïm tuác.

Anh thêëy buöìn cûúâi vúái yá nghô treã con êëy. “Khöng àûúåc. Phaãi tòm caách khaác. Khöng coá em, anh chïët

mêët. Maâ em cuäng coá thïí chïët. Chiïën tranh khöng àuâa vúái ai àêu...” “Em khöng súå chïët. Chó súå xa anh”, cö trêìm ngêm möåt luác röìi

noái: “Maâ coá chïët cuäng chùèng sao. Em seä chúâ anh dûúái êëy!” “Em chó noái vúá vêín. Chïët thïë naâo àûúåc.” “Em noái thêåt maâ. Nïëu ra ài vaâ khöng may phaãi chïët, em seä

chúâ anh dûúái êëy. Chúâ suöët àúâi. Em seä khöng yïu ai, khöng lêëy ai caã! Anh khöng thñch em laâm thïë sao?”

Anh khöng àaáp, chó öm chùåt cö hún vaâ hön túái têëp khùæp mùåt cö.

Höm êëy laâ àïm cuöëi cuâng trùng coân saáng. Trùng àang bõ mêy che khuêët phña àùçng têy. Khöng hiïíu sao àaám mêy coá maâu vaâng bïåch vaâ ung uãng.

Möåt tuêìn sau cö lïn àûúâng. Àûúåc nûãa thaáng thò coá tin cö chïët khi àoaân xe chúã cö vaâ nhûäng cö gaái nhû cö bõ truáng bom luác àang vûúåt cêìu Haâm Röìng.

*



“Öng nghô ngúåi gò thïë? ùn ài keão nguöåi”. Baâ noái bïn baân ùn saáng ngaây höm sau.

“Chùèng nghô gò caã”, öng thúâ ú àaáp. “Höm nay Sa Pa nhiïìu mêy quaá.”

“Sa Pa thò luác naâo chùèng vêåy.” “ûâ, nhûng höm nay nhiïìu hún. Baâ khöng thêëy thïë sao?” “Töi thêëy bònh thûúâng. Chó coá öng khöng bònh thûúâng. Laåi

chuyïån naâng kia, caái naâng ngûúâi Thûúång xinh àeåp vaâ hoang daä êëy chûá gò?”

Öng lùång thinh roát àêìy cöëc rûúåu cho mònh. Khöng hiïíu àaä laâ cöëc thûá mêëy. Àuáng, öng àang nghô vïì Bònh, möëi tònh àêìu ngùæn nguãi, àeåp àeä vaâ àau àúán. Thûåc ra suöët mêëy mûúi nùm qua luác naâo öng cuäng nghô àïën noá. Chuyïån chó coá thïë. Àún giaãn maâ thêåt chua xoát. Àuáng nhû öng noái vúái baâ: quen nhau ba thaáng, yïu nhau coân ñt hún. Thêåm chñ chûa coá caã “chuyïån êëy”. Thïë maâ vúái öng, noá laâ möëi tònh àeåp nhêët, quan troång nhêët, coá leä coân duy nhêët. Öng caãm thêëy sau khi ngûúâi yïu chïët, öng khöng coân söëng vúái àuáng nghôa cuãa noá.

Moåi chuyïån trúã nïn vö nghôa, caã chuyïån sau naây öng lêëy vúå vaâ söëng “haånh phuác” vúái baâ trong con mùæt cuãa nhiïìu ngûúâi. Àuáng, coá thïí öng quaá àa caãm, coá thïí quaá nêng niu, thi võ hoáa nhûäng kyã niïåm cuä, nhûng quaã thûåc öng khöng thïí naâo quïn duâ nhiïìu lêìn àaä cöë. Höm qua öng ngöìi gêìn nhû suöët ngaây trïn taãng àaá núi cö chuã àöång heån öng àïën. Öng ngöìi, nhúá laåi lêìn àêìu nhòn thêëy cö trong caái àïm mûa gioá êëy. Khuön mùåt xinh àeåp húáp höìn cuãa cö. Àöi mùæt to troân. Böå quêìn aáo ûúát moãng dñnh baám saát cú thïí maãnh mai vúái nhûäng àûúâng cong tuyïåt myä dêîu chûa phaát triïín hoaân toaân. Öng nhúá nhûäng caái hön, nhûäng troâ àuâa nghõch treã con. Nhúá lêìn caã hai höët hoaãng giêåt bùæn ngûúâi khi àang hön nhau thò bêët chúåt öng böë vïì, may chûa kõp nhòn thêëy. Têët nhiïn nhúá caã àïm trùng cuöëi cuâng bïn höì, khi cö trêìn truöìng trong voâng tay öng, sùén saâng hiïën dêng maâ öng àaä ngu ngöëc chöëi tûâ. Àiïìu naây àùåc biïåt laâm öng day dûát. Chùæc luác êëy cö xêëu höí vaâ giêån öng lùæm. Öng thêëy thûúng cho cö vaâ caã cho mònh rùçng chuyïån êëy àaä khöng xêíy ra. Maâ cö thò chó mêëy ngaây sau àaä chïët.

“Chùæc höm qua öng vaâo thùm gia àònh cö êëy?” baâ hoãi. “Chùèng coân ai nûäa. Sau caái chïët cuãa cö êëy hai nùm, öng böë

ngûúâi Thaái chïët vò ung thû. Baâ vúå ngûúâi Kinh àûa hai con vïì quï

THAÁI BAÁ TÊN 88


cuä Hûng Yïn. Thónh thoaãng töi coá túái thùm, nhûng àiïìu êëy chùèng liïn quan gò àïën chuyïån naây”.

“Öng chûa kïí töi nghe vò sao cö êëy chïët?” “Chûa aâ? Àún giaãn thöi. Xung phong ra mùåt trêån. Chûa àaánh

àêëm gò, caã xe chúã mêëy chuåc cö gaái hoåc sinh bõ truáng bom úã Haâm Röìng. Chïët hïët. Àoá laâ àiïìu khuãng khiïëp nhêët cuãa chiïën tranh. Baâ haâi loâng chûa?”

“Öng thö löî quaá àêëy!” “ûâ, töi xin löîi”. “Maâ sao öng uöëng nhiïìu vêåy? Tûâ naäy àïën giúâ töi àïëm àûúåc

nùm cöëc röìi àêëy.” “Xin löîi. Àêy laâ cöëc cuöëi cuâng”. “Khöng leä suöët mêëy chuåc nùm qua öng khöng thïí naâo quïn

àûúåc cö êëy?” “Khöng.” “Vaâ vêîn yïu cö êëy?” “Vêîn.” “Tûác laâ suöët chûâng êëy nùm öng söëng vúái töi maâ luön nghô àïën

ngûúâi àaân baâ khaác?” Khöng chúâ cêu traã lúâi, baâ àöåt ngöåt àûáng dêåy boã lïn phoâng. “Töi xin löîi baâ. Khöng hùèn nhû vêåy. Töi cuäng yïu baâ. Nhûng

àoá laâ chuyïån khaác. Xin löîi!” Öng noái khi chó coân laåi möåt mònh, vúái tay lêëy chai rûúåu.

Buöíi chiïìu höm êëy hoå trúã vïì Haâ Nöåi. Baâ ngöìi sau tay laái, vúái

lyá do öng chûa tónh hùèn rûúåu. Öng ngöìi phña sau, lúâ àúâ nhòn ra ngoaâi. Vêîn caãnh cuä Sa Pa mêy phuã trùæng. Bêët chúåt öng coá caãm giaác nhû àêu àoá dûúái nhûäng àaám mêy êím ûút kia coá ai àang àûáng chúâ öng. Chúâ àaä lêu. Chúâ möåt caách moân moãi vaâ àau àúán.

“Em seä chúâ anh dûúái êëy”. Cö Bònh ngaây xûa cuãa öng àaä noái nhû thïë. Con gaái miïìn nuái

kyâ lùæm. Àaä noái nhêët àõnh thïë naâo cuäng laâm.



Haâ Nöåi, 23. 5. 2003 T.B.T

THAÁI BAÁ TÊN 90


Böng höìng chûa tùång Taám giúâ keám mûúâi. Lêìn nûäa chuöng rung daâi phña trong Nhaâ

Haát Lúán. Mêëy ngûúâi àïën muöån àang vöåi vaä leo lïn caác bêåc àaá laát àïí ài

qua chiïëc cûãa sùæt nhoã coá baâ soaát veá to beáo àûáng caånh, vûâa xeá veá vûâa giuåc hoå nhanh lïn vò buöíi biïíu diïîn sùæp bùæt àêìu. Àuáng taám giúâ, chiïëc cûãa sùæt bõ khoáa. Baâ kia lui sang bïn, lú àaäng nhòn ra ngoaâi.

Cuöëi cuâng, trûúác nhaâ haát chùèng coân ai ngoaâi mêëy ngûúâi baán haâng rong, möåt thanh niïn mùåc quêìn aáo böå àöåi vêîn ngöìi trïn yïn xe àaåp, chên chöëng xuöëng àêët, möåt cö gaái treã mùåc aáo khoaác maâu saáng luön nhòn àöìng höì, ài laåi veã söët ruöåt, vaâ töi.

Töi khöng ài laåi, khöng söët ruöåt vò chùèng chúâ ai, chó buöìn do khöng mua àûúåc veá vaâo nghe buöíi hoâa nhaåc cuãa möåt nghïå sô pianö nöíi tiïëng ngûúâi Nga maâ töi hêm möå.

Àang cuöëi thaáng Hai, múái Tïët xong, trúâi coân khaá laånh. Laåi thïm chuát mûa phuân lêët phêët, nhoã thöi, vaâ chó nhêån thêëy trong aánh saáng vaâng nhaåt cuãa mêëy cöåt àeân gêìn àoá.

Anh thanh niïn àaä àaåp xe ài. Cö gaái vêîn nêën naá chúâ ngûúâi nhúä heån. Töi thò àûáng ngay dûúái caánh cûãa sùæt vò coân hy voång biïët àêu ai àêëy vaâo phuát choát coá thïí thûâa veá nhûúång laåi.

Cö gaái khöng àöåi muä. Maái toác phi-dï cùæt ngùæn xúái phöìng vúái nhûäng gioåt nûúác li ti baám phña trïn. Töi ngaåc nhiïn thêëy chuáng coá maâu khaác nhau. Tïë nhõ khöng nhòn lêu, nhûng khi naâng ài ngang töi cuäng kõp nhêån thêëy möåt khuön mùåt rêët xinh, húi gêìy, trùæng vaâ thanh thoaát, coá leä nhúâ chiïëc muäi thùèng vaâ àöi mùæt sêu. Möåt veã àeåp cöí àiïín, sang troång cuãa ngûúâi coá vùn hoáa. Mêëy lêìn töi àõnh nhûng



khöng daám hoãi mua laåi möåt trong hai chiïëc veá maâ töi tin chùæc naâng àang giûä trong chiïëc vñ àêìm àeo bïn höng.

Bêët chúåt naâng ài laåi gêìn töi vaâ noái, rêët thaãn nhiïn, giaãn dõ: “Anh coá muöën ài daåo vúái em möåt chöëc khöng?” Luác êëy töi múái hai mûúi taám tuöíi, àaä têåp taänh bûúác vaâo nghïì

vùn vaâ àang yïu. Töi yïu möåt ca sô, nghiïåp dû thöi nhûng àang nöíi, ñt ra cuäng mêëy lêìn àoaåt giaãi taåi caác cuöåc thi vùn nghïå phong traâo. Naâng cuäng xinh, vaâ chuáng töi yïu nhau thûåc sûå. Coá àiïìu, khaác hùèn töi, naâng khöng thñch nhaåc cöí àiïín nïn chùèng bao giúâ chuáng töi cuâng vaâo Nhaâ Haát Lúán, mùåc duâ chiïìu naâng, töi luön coá mùåt úã nhûäng àïm ca nhaåc töi chùèng mêëy thñch thuá.

Cö gaái húi luáng tuáng khi töi, vò ngaåc nhiïn, böëi röëi chûa biïët traã lúâi thïë naâo. Tuy nhiïn, chi mêëy phuát sau, chuáng töi àaä soáng àöi ài daåo doåc theo phöë Traáng Tiïìn röìi voâng quanh búâ höì Hoaân Kiïëm.

Thaânh phöë ban àïm thêåt àeåp vaâ yïn tônh. aánh àiïån hùæt lïn mùåt höì thaânh tûâng vuâng troân nhû nhûäng chiïëc trûáng traáng trong chaão. Phña nhaâ Thuãy Taå coá mêëy ngoån àeân xanh, in ngûúåc xuöëng nûúác thaânh nhûäng chiïëc coåc run rêíy, têët nhiïn cuäng maâu xanh, nhû muöën khuyåu dûúái sûác nùång cuãa chiïëc quaán hai têìng trïn àoá. Coá tiïëng keân xùæc-xö-phön buöìn buöìn voång laåi, xuyïn qua lúáp sûúng muâ maâu trùæng êím ûúát.

Chuáng töi lùång leä ài möåt àoaån daâi khöng ai noái gò. Cuöëi cuâng töi lïn tiïëng:

“Chõ vûâa chúâ ai nhûng ngûúâi êëy khöng túái?” “Em chúâ chöìng em”, naâng àaáp, cuäng rêët tûå nhiïn. “Nhûng

khöng sao, em quen vúái caãnh naây röìi”. “Vaâ àïí traã thuâ chöìng, chõ múâi töi, möåt ngûúâi laå ài chúi thïë

naây?” Naâng khöng àaáp. Töi cuäng im, lêëy laâm tiïëc àaä hoãi caái àiïìu

àaáng leä khöng nïn hoãi. Töi thêëy laå trûúác caách cû xûã cuãa naâng. Cûá nhû trong tiïíu thuyïët hoùåc úã möåt nûúác phûúng Têy naâo àoá. Roä raâng naâng khöng thuöåc loaåi phuå nûä dïî daäi, chûa hùèn àaä thñch phiïu lûu, vò úã naâng töi caãm thêëy caái gò àoá saåch seä, nghiïm tuác. Thïë thò sao naâng, möåt ngûúâi coá chöìng nhû naâng noái, laåi chuã àöång múâi töi ài daåo? Coá êín yá gò úã àêy chùng? Naâng laâ ai vaâ cêìn gò úã töi?

THAÁI BAÁ TÊN 92


Vò luác êëy coân treã vaâ àang bõ trñ toâ moâ kñch thñch, töi chùèng bùn khoùn nhiïìu vúái nhûäng cêu hoãi nhû thïë, chó thêëy sung sûúáng àûúåc ài daåo cuâng ngûúâi àeåp trong möåt àïm Haâ Nöåi mú möång.

Chuáng töi vaâo Thuãy Taå ùn kem, nhûäng hai suêët. Naâng àïí töi traã tiïìn khöng chuát kiïíu caách. Röìi chuáng töi thong thaã ài thïm möåt voâng quanh höì, sau khi quaânh sang phöë Nhaâ Thúâ, phöë Haâng Tröëng vaâ möåt àoaån phöë Haâng Gai. Khi trúã laåi Nhaâ Haát Lúán thò vûâa àuáng mûúâi giúâ rûúäi, cuäng laâ luác buöíi diïîn kïët thuác vaâ laác àaác àaä coá vaâi ngûúâi ài ra. Töi àïì nghõ àûúåc àûa naâng vïì nhûng naâng lùæc àêìu.

Naâng chòa baân tay nhoã beá cuãa mònh cho töi. Baân tay mïìm vaâ êëm, lêìn àêìu töi àûúåc chaåm vaâo noá.

“Anh dïî thûúng thêåt àêëy. Suöët caã mêëy tiïëng àöìng höì khöng hoãi möåt cêu ngöëc nghïëch naâo. Em thñch nhûäng ngûúâi nhû vêåy. Em cuäng thñch anh. Nïëu anh hay àïën nhaâ haát naây thò chùæc ta coân nhiïìu dõp gùåp nhau. Tam biïåt vaâ caãm ún!”

Röìi naâng boã ài, àïën àûáng chïëch phña bïn phaãi nhaâ haát. Möåt luác sau coá chiïëc ö tö maâu àen ài túái àûa naâng ài. Möåt cö gaái kyâ laå maâ luác êëy töi chûa biïët tïn vaâ cuäng chûa biïët tïn töi.

Khöng phaãi töi khöng hoãi cêu naâo. Theo yïu cêìu cuãa töi, naâng noái chöìng naâng laâ möåt quan chûác quan troång, hún naâng nhûäng hai mûúi lùm tuöíi. Vaâ naâng àöìng yá lêëy öng vò böë meå bùæt thïë chûá chùèng vò tònh yïu. Tuy nhiïn, àoá chùèng phaãi lyá do àïí naâng khöng quñ troång öng hoùåc caãm thêëy bêët haånh. Àún giaãn naâng nghô möåt khi àaä laâ vúå chöìng thò phaãi cû xûã theo àuáng àaåo vúå chöìng. Xuêët thên tûâ gia àònh gia giaáo, naâng nghô cêìn phaãi thïë. Chó tiïëc öng khöng hiïíu vaâ khöng kñnh troång nghïì naâng. (Töi hoãi nghïì gò nhûng naâng chó cûúâi). Phêìn töi, töi noái àang yïu vaâ cuäng àûúåc yïu laåi. Möåt caách xaä giao vaâ húi kyâ cuåc, chuáng töi chuác nhau haånh phuác. Ngoaâi ra khöng hoãi nhau gò hún vïì àúâi tû möîi ngûúâi.

Möåt tuêìn sau töi laåi vaâo Nhaâ Haát Lúán, àïí xem vúã ba-lï Giselle do möåt àaåo diïîn ngûúâi Phaáp giuáp Viïåt Nam daân dûång. Vaâ laåi gùåp naâng. Khöng phaãi trûúác nhaâ haát maâ ngay trïn saân diïîn. Hún thïë, trong vai chñnh, tûác laâ naâng Giselle xinh àeåp phaãi chõu nhiïìu àau khöí trûúác khi tòm àûúåc haånh phuác cuãa mònh nhû úã phêìn kïët hêìu hïët caác vúã ba-lï khaác. Xem túâ rúi giúái thiïåu nöåi dung, töi biïët tïn naâng laâ Lïå Trinh, diïîn viïn treã àêìy triïín voång cuãa Nhaâ haát Nhaåc, Vuä kõch Trung ûúng, múái töët nghiïåp trûúâng ba-lï danh tiïëng nhêët Liïn Xö, úã chñnh thaânh phöë töi tûâng hoåc trûúác àoá mêëy



nùm. Vúái caãm giaác ngaåc nhiïn, xuác àöång vaâ lêng lêng, suöët buöíi diïîn töi chó ngùæm nhòn möåt mònh naâng trong böå àöì ba-lï trùæng moãng tinh khiïët, (caã ngûúâi naâng cuäng trùæng moãng tinh khiïët), thoùn thoùæt bûúác ài trïn hai àêìu ngoán chên beá nhoã, xen nhûäng cuá nhaãy nheå tûúãng nhû khöng troång lûúång. Naâng àeåp möåt caách löång lêîy. Caái àeåp hoaân thiïån, thoaát tuåc, àïën mûác trong töi chó coân laåi caãm giaác ngûúäng möå nhû khi ngûúâi ta ngûúäng möå möåt nûä thêìn. Thêåt khoá tin múái chó mêëy ngaây trûúác àoá töi àûúåc nûä thêìn êëy múâi ài daåo, thêåm chñ àûúåc chaåm tay naâng.

Sau buöíi diïîn, àûáng khuêët phña xa trûúác nhaâ haát, töi thêëy naâng, vêîn chiïëc aáo khoaác höm noå, àang cuâng möåt ngûúâi àaân öng cao to mùåc com-lï àen êu yïëm dêîn naâng àïën chiïëc ö tö maâu àen àúåi sùén. Chiïëc ö tö chúã naâng lêìn trûúác. Trong vúã diïîn, naâng àûúåc chaâng hoaâng tûã nêng trïn àöi tay khoãe maånh cuãa mònh, coân ngoaâi àúâi, nêng àúä naâng laâ chiïëc ö tö cuãa chöìng, chûác vuå vaâ coá leä caã àöi tay cuäng rêët khoãe cuãa öng ta. Töi thúã daâi, thêìm móm cûúâi vúái sûå so saánh ngöì ngöå êëy.

Töi thúâ thêín bûúác ài giûäa phöë, àuáng löå trònh töi vaâ naâng àaä ài lêìn trûúác. Lêìn naây trúâi quang àaäng vaâ àêìy sao. Nhûäng ngöi sao khaá lúán chen chuác trïn mùåt nûúác höì Hoaân Kiïëm. Töi àûáng khaá lêu trïn cêìu Thï Huác, tay võn vaâo thaânh cêìu àêîm húi sûúng nhûng khöng hiïíu sao laám nhaám nhûäng haåt caát nhoã. Töi lúâ múâ thêëy mònh àang yïu. Àuáng, yïu naâng. Nhûng laâ thûá tònh yïu khaác hùèn vúái tònh yïu àöëi vúái cö ca sô nghiïåp dû àang nöíi. Möåt tònh yïu trûâu tûúång, vö voång vaâ pha chuát mùåc caãm töåi löîi, vò naâng àaä coá chöìng.

Xûa nay ngoaâi saách, nhaåc cöí àiïín laâ àam mï lúán nhêët cuãa töi, nïn hêìu nhû töi khöng boã soát buöíi hoâa nhaåc naâo loaåi naây úã Haâ Nöåi. Thêåm chñ thúâi sinh viïn, töi tûâng mú ûúác trúã thaânh nhaåc sô hoùåc chó huy daân nhaåc giao hûúãng.

Mêëy höm sau töi laåi coá mùåt úã Nhaâ Haát Lúán àïí nghe möåt chûúng trònh nhaåc Beethoven, göìm baãn caác giao hûúãng söë Möåt, söë Saáu vaâ khuác daåo àêìu (ouverture) Coriolant. Lêìn naây may töi mua àûúåc veá, têët nhiïn chó ài möåt mònh.

Naâng xuêët hiïån àuáng luác töi sùæp bûúác vaâo nhaâ haát, mùåc quêìn jeans, ài daây da vaâ khoaác trïn ngûúâi chiïëc aáo len röång maâu xanh nhaåt. Töi coá caãm giaác mùåt naâng àoã ûãng, húi thúã gêëp, coá leä do trûúác àoá phaãi chaåy möåt quaäng.

THAÁI BAÁ TÊN 94


“Chaâo Lïå Trinh,” töi lïn tiïëng trûúác, cöë giêëu veã höìi höåp. “Höm nay chöìng chõ laåi nhúä heån nûäa aâ?”

Hònh nhû naâng khöng lêëy laâm ngaåc nhiïn khi töi goåi àuáng tïn.

“Khöng. Em ài möåt mònh. Em àïën àêy vò anh,” naâng àaáp, cuäng tûå nhiïn vaâ giaãn dõ nhû lêìn trûúác. “Anh coá sùén saâng boã buöíi hoâa nhaåc àïí ài daåo vúái em khöng?”

Chuáng töi laåi ài theo caác phöë cuä, coá gheá vaâo Thuãy Taå nhûng khöng ùn kem maâ uöëng caâ phï. Vûâa uöëng vûâa ngùæm mùåt höì ban àïm vaâ ön chuyïån Liïn Xö. Dûúâng nhû àïì taâi naây laâm hai ngûúâi tûå nhiïn vaâ thên mêåt hún. Tõnh khöng möåt lúâi vïì àúâi söëng riïng cuãa nhau. Sau àoá, nhû lêìn trûúác, töi àûa naâng trúã laåi nhaâ haát chó mêëy phuát trûúác khi chöìng naâng àaánh ö tö àïën àoán naâng vïì.

Nhûäng thaáng tiïëp theo töi coân mêëy lêìn àûúåc naâng ruã ài chúi nhû thïë. Mêëy lêìn thêëy chöìng naâng cuâng vaâo nhaâ haát. Tuy nhiïn, naâng chùèng toã ra thên mêåt hún trûúác, ngoaâi viïåc töi coá thïí giûä tay naâng lêu hún, thêåm chñ möåt lêìn coân nêng lïn hön maâ khöng bõ ruát laåi. Thónh thoaãng, nhû vö tònh, naâng hoãi chuyïån tònh yïu cuãa töi vúái cö kia, vaâ töi noái moåi chuyïån vêîn bònh thûúâng.

“Phaãi chùng naâng cuäng yïu töi, hay chùèng qua àoá chó laâ troâ àuâa cuãa nhûäng ngûúâi xinh àeåp, giaâu coá vaâ rêët hiïíu roä àõa võ cuãa mònh?” Cêu hoãi êëy cûá laâm töi bùn khoùn maäi. Vöën hay mùåc caãm vaâ khöng muöën rúi vaâo thïë löë bõch, dêîu rêët yïu, töi luön toã ra kiïìm chïë khöng böåc löå tònh caãm mònh. Dêîu sao naâng cuäng àaä coá chöìng.

Möåt lêìn töi coân chuêín bõ sùén möåt böng höìng giêëu trong cùåp àõnh tùång naâng, nhûng khi gùåp laåi khöng àuã can àaãm trao naâng böng höìng êëy.

Röìi möåt thúâi gian rêët lêu, töi khöng thêëy naâng xuêët hiïån, caã trïn saân diïîn lêîn trûúác cûãa Nhaâ Haát Lúán. Linh tñnh baáo töi coá chuyïån khaác thûúâng. Töi nhúâ ngûúâi doâ hoãi vaâ àûúåc biïët chöìng naâng bõ bùæt caách àêëy khöng lêu (vò lyá do gò khöng roä), àang bõ giam àêu àoá têån Têy Nguyïn, vaâ naâng àaä boã hùèn vaâo àêëy àïí chùm soác öng.

*



Tûâ àoá töi chùèng biïët gò thïm Lïå Trinh. Röìi moåi caái cuäng qua

ài, kïí caã tònh yïu cuãa töi àöëi vúái naâng, coân laåi bêy giúâ chó laâ sûå luyïën tiïëc mú höì, möåt kyã niïåm àeåp. Töi lêëy vúå, coá con, khöng phaãi lêëy cö ca sô xinh àeåp khöng yïu nhaåc cöí àiïín, cuäng khöng phaãi vaâi ngûúâi nûäa töi yïu sau àoá. Cuöåc àúâi dêìn dêìn ài vaâo nïëp öín àõnh. Töi lêëy thïë laâm haâi loâng vaâ chùèng coá gò phaãi than phiïìn. Töi vêîn àïìu àùån vaâo Nhaâ Haát Lúán nghe hoâa nhaåc hoùåc xem ba-lï. Chó nhûäng luác êëy, töi múái nhúá àïën Lïå Trinh, àùåc biïåt höm àêìu tiïn thêëy naâng trïn saân diïîn trong vai cö gaái Giselle xinh àeåp, tinh khiïët vaâ dûúâng nhû khöng troång lûúång. Töi cuäng nhúá caã nhûäng àïm àûúåc ài daåo bïn naâng hoùåc phaãi lang thang möåt mònh giûäa caác phöë Haâ Nöåi cho àïën têån saáng nhû moåi chaâng trai si tònh khaác. Röìi töi thûúng cho naâng àaáng leä àûúåc öng chöìng to khoãe, àaåo maåo, àêìy chûác quyïìn kia nêng trïn tay ài hïët cuöåc àúâi, thò laåi phaãi vaâo têån chöën rûâng nuái hoang vu miïìn Nam àïí nuöi öng, nêng caái cú thïí to khoãe kia cuãa öng bùçng chñnh àöi tay beá nhoã cuãa naâng, trïn àöi chên ài nhûäng bûúác nhoã bùçng ngoán kiïíu ba-lï cuãa naâng. Bêy giúâ naâng thïë naâo vaâ àang úã àêu?

Möåt höm, bêët ngúâ töi nhêån àûúåc bûác thû tûâ Myä. Thû cuãa Lïå

Trinh. “Chùæc anh khöng coân nhúá em vaâ àang ngaåc nhiïn? Em laâ Lïå

Trinh, ngûúâi cuâng anh mêëy lêìn ài daåo quanh höì Hoaân Kiïëm caách àêy àaä nhiïìu nùm.” Naâng viïët, vêîn bùçng caái gioång tûå nhiïn, chên thaânh nhû xûa. “Bêy giúâ, khi àaä úã rêët xa caã vïì àõa lyá lêîn thúâi gian, em múái daám noái vúái anh àiïìu naây. Em yïu anh! Em àaä rêët yïu anh nhûäng ngaây àûúåc gùåp vaâ khöng àûúåc gùåp anh thúâi êëy. Anh khöng biïët, hay àuáng hún, em khöng cho anh biïët àiïìu àoá, vò em àaä coá chöìng, coân anh thò àang yïu ngûúâi khaác. Dêîu maänh liïåt, tònh caãm cuãa em àöëi vúái anh vêîn khöng thùæng àûúåc yá thûác àaåo nghôa vúå chöìng trong em. Vaã laåi, em cuäng khöng thïí cho pheáp mònh cûúáp ài haånh phuác cuãa cö gaái anh yïu vaâ yïu anh. Àöëi vúái em, àoá laâ nhûäng ngaây haånh phuác nhêët, àaáng söëng nhêët. Coân sau àoá chó laâ möåt sûå töìn taåi, thuêìn tuáy möåt sûå töìn taåi theo caác khuön pheáp àaåo àûác do xaä höåi qui àõnh.

Duâ khöng yïu, em àaä hïët loâng têån tuåy vúái chöìng, cho àïën khi öng êëy chïët bïånh sau ba nùm trong tuâ. Sau àoá em theo mêëy ngûúâi

THAÁI BAÁ TÊN 96


baån vûúåt biïn vaâ hiïån àang söëng úã Myä. Em àaä coá chöìng, coá con, dûúâng nhû coá têët caã, chó trûâ tònh yïu. Anh laâ tònh yïu duy nhêët cuãa em. Leä ra em àaä coá thïí àïën vúái anh, nïëu em àuã duäng caãm thoaát ra khoãi nhûäng raâng buöåc cuãa qui ûúác xaä höåi.

Viïët thû naây, em khöng coá mong muöën naâo khaác ngoaâi àûúåc böåc löå vúái anh nhûäng suy nghô thêìm kñn cuãa mònh. Em nhûäng muöën, vaâ àaä cöë, khöng bao giúâ noái ra, nhûng khöng àûúåc.

Haäy tha thûá cho em. Lïå Trinh. PS. Xin anh àûâng viïët thû cho em. Àiïìu êëy khöng cêìn thiïët.

Hún thïë, noá seä laâm em thïm àau khöí. Bûác thû àïì ngaây... thaáng... nùm 1989. Mûúâi lùm nùm kïí tûâ

àïm töi nhòn thêëy naâng lêìn cuöëi. * Thaáng Nùm nùm 2000, trong lêìn ài du lõch möåt thaáng vúái vúå

úã Myä, töi àaä tòm àïën nhaâ naâng theo àõa chó ghi trïn bò thû. Têët nhiïn möåt mònh. Töi khöng coá yá àõnh gùåp hay troâ chuyïån vúái naâng vò naâng khöng muöën àiïìu êëy. Àún giaãn töi chó muöën àûúåc nhòn qua ngöi nhaâ naâng àang söëng. Àûáng tûâ xa maâ nhòn. Àoá laâ möåt ngöi nhaâ nhoã, bònh thûúâng nhû bao ngöi nhaâ khaác xung quanh úã ngoaåi ö thaânh phöë Raleigh, tiïíu bang North Carolina. Nhaâ àoáng cûãa, chó hai ö cûãa söí laâ khöng, nhûng àûúåc che bùçng nhûäng chiïëc maânh trùæng moãng. Töi thong thaã ài hai lêìn qua ngöi nhaâ êëy, ngöìi xuöëng caånh möåt göëc cêy àöëi diïån, huát hïët möåt àiïëu thuöëc röìi trúã vïì khaách saån.

Thaáng trûúác, töi laåi nhêån àûúåc möåt bûác thû nûäa tûâ Myä. Bûác

thû chó mêëy doâng, àûúåc viïët bùçng neát chûä àaân öng rùæn roãi, gêìn nhû tö tûâng neát.



“Theo yïu cêìu cuãa ngûúâi àaä khuêët, töi xin baáo öng biïët rùçng vúå töi, baâ Lïå Trinh, àaä tûâ trêìn ngaây...vò nhöìi maáu cú tim. Vúå töi cuäng nhúâ noái laåi rùçng baâ êëy àaä nhòn thêëy öng ngöìi huát thuöëc trûúác cûãa nhaâ chuáng töi caách àêy hún hai nùm. John Nguyen Van Bach.”

* Àoá laâ toaân böå cêu chuyïån vïì Lïå Trinh maâ chùæc töi seä khöng

viïët ra nïëu khöng nhêån àûúåc bûác thû ngùæn naây cuãa chöìng naâng. Töi chùèng coân gò àïí noái thïm, ngoaâi viïåc nïëu coá dõp túái Myä lêìn nûäa, nhêët àõnh töi seä tòm àïën möå naâng vaâ àùåt lïn àoá böng höìng nùm naâo töåi àõnh maâ chûa kõp tùång.

Haâ Nöåi, 22. 6. 2003 T.B.T

THAÁI BAÁ TÊN 98


Cö gaái baán hoa Thaânh phöë àïm trùng. Àeân saáng rûåc khùæp núi nhûng khöng

aát àûúåc thûá aánh saáng huyïìn aão coá maâu vûâa baâng baåc vûâa xanh lú cuãa trùng rùçm thaáng Saáu cao trïn àêìu. Trúâi khöng mêy. Gioá êëm thöíi nheå thêåt dïî chõu. Thêåm chñ phaãng phêët muâi gò àêëy caác thi sô thûúâng hûáng lïn goåi muâi trùng. Àuáng hún, coá leä àoá laâ muâi haånh phuác.

Öng àang caãm thêëy haånh phuác, caái haånh phuác bònh dõ cuãa möåt ngûúâi khöng àoâi hoãi nhiïìu úã àúâi. Chó mong muöën cho, nïëu coá caái àïí cho. Möåt ngûúâi töët, chên thaânh àïën mûác ngêy thú, do vêåy nhiïìu khi laåc loäng vaâ dïî bõ töín thûúng. Ngûúâi töët thûúâng dïî töín thûúng.

Àûáng dûúái vaânh trùng troân vùçng vùåc êëy, öng thêëy ngûúâi lêng lêng nhû bay lïn àûúåc. Caãm giaác naây laâm öng nhúá túái chuyïån khoa hoåc àaä chûáng minh rùçng khi àûáng àuáng dûúái trùng troân, troång lûúång ta seä nheå hún chuát ñt. Nheå hún bao nhiïu? Öng khöng biïët, nhûng quaã ngûúâi öng àang rêët nheå. Öng coân nhuán ngûúâi, nhaãy lïn möåt caái nhû treã con.

Öng móm cûúâi, àûa mùæt nhòn quanh, haâi loâng thêëy ai cuäng no àuã, ùn mùåc àeåp, phöë xaá khang trang, xe cöå boáng löån nöëi àuöi nhau nûúâm nûúåp. Öng haånh phuác vúái yá nghô rùçng öng vaâ caã dên töåc àaä phaãi chõu vêët vaã, hy sinh mêëy mûúi nùm khöng uöíng àïí coá àûúåc ngaây höm nay.

Khi haånh phuác, ngûúâi ta dïî xuác àöång, dïî nêíy ra yá àõnh laâm möåt viïåc gò àêëy thêåt lúán lao, phi thûúâng, thêåt töët cho ngûúâi khaác.

Nhên vêåt chñnh cêu chuyïån naây cuãa chuáng ta àang úã têm traång àuáng nhû thïë khi öng nïån goát giaây ài daåo doåc theo möåt trong nhûäng àûúâng phöë àeåp nhêët cuãa Haâ Nöåi.



Caác baån toâ moâ muöën biïët ngûúâi àoá laâ ai? Chñnh laâ giaáo sû N. xêëu söë töi viïët trong truyïån “Say Nùæng” nùm ngoaái! Öng giaáo sû thú ngêy, “mùæc bïånh tim to” vaâ àöåc thên àaä nghó hûu êëy, möåt höm trúâi nùæng àeåp quyïët àõnh daåo phöë, tûå cho pheáp mònh huát thuöëc ba con nùm, uöëng rûúåu vang Phaáp, vaâo hiïåu “göåi àêìu maáy laånh”, núi öng, vò “say nùæng” àïí mònh loåt vaâo voâng tay möåt cö gaái treã röìi bõ àûa lïn àöìn cöng an... Öng laâ baån thên cuãa töi. Chuyïån xêíy ra àuáng nhû thïë. Coá àiïìu, öng khöng treo cöí tûå tûã khi bõ baáo nïu àñch danh, mùåc duâ coá yá àõnh êëy, may töi vaâ mêëy ngûúâi baån nûäa kõp can ngùn. Thûúâng vêîn thïë, trong àúâi moåi viïåc khöng àún giaãn vaâ quyïët liïåt nhû trong truyïån. Töi phaãi xin löîi baån àoåc vò caái kïët phõa nhûng theo töi húåp lö-gich êëy. Tuy nhiïn, lêm vaâo hoaân caãnh tûúng tûå, coá leä töi cuäng coá caái yá nghô cûåc àoan kia nhû öng. Chuáng töi àaä laâ nhûäng ngûúâi giaâ, hún thïë, laåi coá hoåc, tûå troång vaâ coân biïët xêëu höí.

Vêåy laâ giaáo sû N., lêìn naây ban àïm dûúái aánh trùng, laåi lêng lêng bûúác ài trïn àûúâng phöë thuã àö xinh àeåp. Coá noái öng bõ “say trùng” cuäng chùèng sai nhiïìu lùæm. aánh trùng laâm ngûúâi öng mïìm ra, húi húi mïåt möåt caách dïî chõu. yá tûúãng vïì viïåc laâm “töët”, “vô àaåi” vêîn lúãn vúãn trong àêìu. Tiïëc rùçng öng khöng coân treã, ngûúâi gêìy nhom, laåi giûäa luác thanh bònh haånh phuác thïë naây, chùæc coá ñt àiïìu kiïån giuáp öng thûåc hiïån àûúåc caái yá tûúãng àaáng khen êëy. Nïn öng cûá thong thaã bûúác ài, cho àïën luác bêët chúåt nhòn thêëy möåt cö gaái àûáng bïn goác phöë, tay cêìm boá hoa chòa phña trûúác. Ngûúâi, xe ài ngang qua cö rêët àöng, nhûng chùèng ai àïí yá. Cuäng àuáng thöi, ban àïm ai mua hoa? Maâ röìi hònh nhû hoa àaä heáo, chùèng àeåp tñ naâo. Khöng hiïíu hoa gò, chó thêëy trùng trùæng möåt cuåc. Coân cö gaái thò roä raâng àang tuyïåt voång vò ïë êím. Chùæc cö ta buöìn vaâ caãm thêëy bêët haånh... Bêët haånh? Giûäa àïm trùng tuyïåt àeåp thïë naây, úã möåt thaânh phöë cuäng tuyïåt àeåp vúái bao con ngûúâi haånh phuác thïë naây maâ bêët haånh?

Giaáo sû N. nhû khûång laåi, nhùn traán möåt caách khoá hiïíu, nhûng röìi öng hùng haái ài laåi gêìn cö gaái. Cú höåi thûåc hiïån viïåc laâm “vô àaåi” àaä àïën.

Öng moác tuái lêëy hïët söë tiïìn mònh coá àûa cho cö (khöng nhiïìu, nhûng cuäng kha khaá), röìi cêìm boá hoa heáo lïn tay. Vêåy laâ öng àaä biïën àûúåc con ngûúâi bêët haånh, coá leä duy nhêët cuãa thuã àö àïm nay, thaânh ngûúâi haånh phuác! Öng móm cûúâi, sung sûúáng vaâ höìn nhiïn nhû àûáa treã.

“Baác... Anh khöng mua hoa gò nûäa aâ?”

THAÁI BAÁ TÊN 100


Öng khöng hiïíu, àûáng àúâ ra höìi lêu. “Töi giaâ röìi. Cö goåi baác cho tiïån.” Cuöëi cuâng öng noái. “Töi àaä

mua hïët hoa cuãa cö röìi àêëy thöi.” “Em baán caã hoa kia nûäa.” Cö kia êëp uáng noái, phúát lúâ yïu cêìu

thay àöíi caách xûng hö. “Hoa naâo?” Cö gaái coá veã luáng tuáng, chùæc lêìn àêìu gùåp phaãi öng khaách

chêåm hiïíu thïë naây. Cö phaãi àaânh noái thêåt: “Em laâ gaái baán hoa... Nïëu thñch, anh àûa em ài àêu àoá, laâm

gò thò laâm. Chó cêìn cho em dùm chuåc nghòn. Ba chuåc cuäng àûúåc.” Giúâ thò öng giaáo sû giaâ hiïíu. Öng thêëy coá caái gò nhoi nhoái

trong ngûåc. Nhòn kyä, öng thêëy cö gaái coân treã, chùæc chûa àïën hai mûúi, khöng xinh àeåp nhûng ûa nhòn, coá veã thêåt thaâ chêët phaác kiïíu nhaâ quï.

“Baác tûâ quï lïn aâ?” Cö gaái hoãi, chuyïín sang baác, xûng em. “Em cuäng tûâ quï lïn àêëy. Quï em Thaái Bònh. Baác úã àêu?”

“Töi ngûúâi Haâ Nöåi, söëng úã àêy saáu mûúi nùm röìi.” öng àaáp, vêîn chûa hïët ngúä ngaâng. Noá hùéng coân laâ möåt con beá.

Möåt con beá ngöëc nghïëch! “Sao chaáu khöng úã quï, laåi lïn àêy laâm nghïì naây?” “Öi, sao àaân öng ngûúâi naâo cuäng hoãi em cêu êëy nhó? Nhêët laâ

caác öng giaâ.” Cö gaái noái to, gioång khoá chõu vaâ thaách thûác. “Hoãi ra veã thûúng lùæm. Röìi sau löi con ngûúâi ta túái xoá xónh naâo àoá! Taåi sao khöng àûúåc lïn àêy? Haâ Nöåi cuãa riïng caác ngûúâi aâ? Haâ Nöåi khöng cêìn nhûäng àûáa nhaâ quï nhû em aâ? Chó gioãi àaåo àûác giaã. Thöi, khöng cêìn daâi doâng. Coá muöën thò ta ài. aâ maâ luác naäy àûa nhiïìu tiïìn röìi àêëy. Àuã cho caã hai loaåi hoa. Khöng phaãi traã thïm nûäa àêu. Dên quï boån em cuäng tûå troång, soâng phùèng nhû ai!”

Giúâ thò giaáo sû N., nhaâ vêåt lyá lyá thuyïët àaä àoåc haâng nuái saách vïì chuyïn mön mònh trong cùn höå “hang chuöåt” úã möåt nhaâ chung cû kiïíu cuä hiïíu cùån keä caác haåt vêåt chêët vaâ phi vêåt chêët vö hònh, àang böëi röëi thûåc sûå khöng hiïíu cö gaái treã con trûúác mùåt àang noái gò, vò sao coá thïí noái nhû thïë, vaâ quan trong hún caã laâ öng phaãi laâm gò bêy giúâ. Hònh nhû vuå göåi àêìu thû giaän úã quaán Minh Höìng nùm ngoaái khöng giuáp öng hiïíu biïët thïm nhiïìu vïì cuöåc söëng hiïån àaåi.



Thûúâng vêîn thïë, nhûäng ngûúâi quaá chên thaânh, caã tin chùèng bao giúâ ruát àûúåc baâi hoåc naâo cho mònh.

Öng im lùång khaá lêu, cho àïën luác suyát bõ cö kia àuöíi ài thò böîng noái, gioång quaã quyïët:

“Thïë thò ài!” “Ài àêu?” “Vïì nhaâ töi.” “Khöng súå sû tûã Haâ Àöng aâ?” “Töi söëng möåt mònh.” “Àûúåc àêëy. Vêåy ta ài. Nhûng nhaâ anh coá xa khöng? Em

khöng muöën ài böå lêu, mêët thúâi gian. Höm nay chûa àûúåc khaách naâo. Anh khöng coân tiïìn thuï xe aâ?”

Öng nhòn cö, nghiïm gioång noái: “Töi nhùæc laåi: Àûâng xûng anh em. Baác chaáu dïî nghe hún.” “Cuäng àûúåc. Nhûng baác baác chaáu chaáu, röìi laâm chuyïån êëy

ngûúång lùæm. Coá ngûúâi vûâa laâm vûâa hoãi coá sûúáng khöng con. Kinh!” “Seä khöng coá chuyïån êëy!” “Khöng? Vêåy vïì nhaâ laâm gò?” “Röìi chaáu seä biïët. Yïn têm. Baác chó mong àiïìu töët cho chaáu

thöi.” “Hay baác àõnh àûa chaáu vïì àöìn cöng an? Àûâng, àûâng! Chaáu

van baác. Súå lùæm. Chaáu bõ bùæt möåt lêìn röìi...” “Cöng an naâo! Vúá vêín. Thöi, khöng noái nhiïìu nûäa. Naâo ta ài!” Röìi öng cêìm tay cö gaái dùæt ài. Trïn cao trùng vêîn saáng, thú möång vaâ quyïën ruä. Vêîn ngay

trïn àónh àêìu, nhûng öng khöng coân caái caãm giaác lêng lêng luác naäy. Coá thïí caác nhaâ khoa hoåc àaä sai khi kïët luêån vïì sûå giaãm troång lûúång do sûác huát mùåt trùng. Quang caãnh phöë xaá, ngûúâi xe vêîn thïë, tuy nhiïn, bûác tranh haånh phuác bêy giúâ khöng coân troån veån nhû trûúác, vò trïn noá öng phaát hiïån thêëy möåt vïët öë nhoã, laâ cö beá naây. Khöng hiïíu sao öng thêëy nhû mònh coá löîi àaä àïí noá xuêët hiïån. Àöåt ngöåt vaâ nhanh choáng, öng phaác qua trong àêìu möåt kïë hoaåch thay àöíi vïët öë êëy. Laâm àûúåc, àoá múái chñnh laâ viïåc “töët, vô àaåi” öng vêîn mong ûúác.



* Baâ haâng xoám to beáo vaâ töët buång rêët ngaåc nhiïn khi bõ giaáo sû

N. goä cûãa vaâo àïm khuya - luác êëy mûúâi rûúäi vaâ baâ àaä ài nguã. Baâ söëng möåt mònh vúái àûáa chaáu gaái àûúåc gûãi tûâ quï ra nhúâ nuöi höå. Hún thïë, öng coân xin baâ cho möåt cö gaái khöng quen biïët nguã taåm, ñt nhêët cuäng mêëy töëi.

“Ngûúâi baâ con baác aâ?” “Khöng. Chó möåt cö gaái baán hoa töi gùåp ngoaâi phöë.” Laâ ngûúâi tûâng traãi, baâ hiïíu àuáng nghôa cuãa tûâ naây. “Trúâi! Laåi coân dêîn vïì nhaâ? Nïëu quaã baác cêìn cö êëy thò sao

khöng àûa vïì phoâng mònh?” “Baâ hiïíu sai röìi, töi chó àún giaãn muöën giuáp cö êëy àöíi nghïì.” “Giuáp caách naâo?” “Taåm thúâi chûa roä lùæm, nhûng phaãi giuáp, vaâ chùæc giuáp àûúåc.

Nhaâ töi röång, nhûng cho úã àêëy khöng tiïån. Vêåy múái nhúâ àïën baâ. Coá thïí cö êëy àoái, baâ coá gò cho ùn höå. Mai töi noái hïët moåi chuyïån.”

Vêåy laâ töëi höm êëy cö gaái baán hoa nguã laåi nhaâ baâ haâng xoám. Baâ naây thûúng ngûúâi, laåi rêët quñ öng giaáo sû nïn àaä nhêån lúâi. Baâ khöng chó cho cö ùn maâ coân bùæt tùæm rûãa thêåt kyä. “Khi naâo moân hïët nûãa baánh xaâ phoâng naây múái thöi,” baâ dùån thïë. Coân cö gaái thò suöët doåc àûúâng ài trûúác àoá àaä àûúåc nghe noái vïì kïë hoaåch cuãa öng nïn cuäng yïn têm. Cö cuäng kïí nhiïìu vïì mònh vaâ àûúåc öng tin möåt caách tuyïåt àöëi nhû têët caã nhûäng ngûúâi töët buång coá loâng trùæc êín khaác. Dêîu coá bõ lûâa nhiïìu lêìn, hoå vêîn khöng bao giúâ thay àöíi àûúåc sûå caã tin êëy.

Sau àoá öng goåi àiïån cho töi, baão phaãi àïën ngay coá chuyïån quan troång. Hiïíu tñnh baån, töi àöìng yá maâ khöng cùn vùån àiïìu gò, duâ àaä mûúâi möåt giúâ àïm.

“Töi coá loâng, öng coá tiïìn. Vêåy ta thûã giuáp con beá!” Öng noái sau khi kïí töi nghe vùæn tùæt sûå viïåc.

“Töi cuäng coá loâng,” töi àaáp, húi chuát tûå aái. “Öng maäi vêîn khöng chûâa àûúåc caái tñnh böëc àöìng. Khöng kheáo laåi chuöëc vaå vaâo thên.”



“Thò àaä sao? Suy cho cuâng, nhûäng gò töi laâm mêëy mûúi nùm qua trong lônh vûåc vêåt lyá lyá thuyïët, cuäng nhû caã trùm truyïån ngùæn nhên àaåo, daåy àúâi cuãa öng, khöng bùçng cûáu àûúåc möåt con ngûúâi cuå thïí nhû cö gaái naây...”

“Coá thïí nhû vêåy. Nhûng Löî Têën boã nghïì y chuyïín sang viïët vùn vúái yá nghô cuâng möåt luác giuáp àûúåc nhiïìu ngûúâi hún.”

“Öng khöng vñ mònh vúái vùn haâo Löî Têën àêëy chûá?” Giaáo sû N. nhòn töi chêm choåc. “Töi àuâa thöi. Cöng bùçng maâ noái, truyïån öng khöng àïën nöîi. ñt ra àoåc xong ngûúâi ta thêëy yïu àúâi vaâ coân muöën söëng. Chûá nhû nhiïìu võ bêy giúâ viïët gò maâ khiïëp - àöåc aác, tuåc tôu, toaân möåt maâu àen xõt. Tuy nhiïn, caái töët, caái thûúng ngûúâi cuãa öng vêîn chó trïn trang giêëy, coân àêy laâ möåt cö gaái töåi nghiïåp, bùçng xûúng bùçng thõt vaâ àang chúâ ta keáo ra khoãi vuäng buân...”

“Nïëu cö ta khöng muöën àûúåc keáo ra thò sao?” “Khöng thïí coá chuyïån êëy. Khöng ai muöën söëng trong buân

nhúáp nhuáa” “Nïëu cö ta lûâa öng, hoùåc sau bao nhiïu vêët vaã, àêu laåi vaâo

àêëy?” “Thò coi nhû töi tñnh sai möåt con söë, öng viïët möåt cêu vùn sai

ngûä phaáp. Àúâi coân daâi maâ. Vaã laåi, coá sai múái coá àuáng.” Töi thêëy àuöëi lyá trûúác nhûäng lêåp luêån giaãn dõ êëy. Hai ngaây sau, vúái tiïìn cuãa töi (öng baão mûúån, sau con gûãi vïì

seä traã), sûå nùng nöí àaáng khêm phuåc cuãa öng vaâ caã sûå giuáp àúä cuãa baâ baâ haâng xoám, cö gaái baán hoa àûúåc úã trong cùn phoâng mûúâi lùm meát vuöng têìng böën möåt ngöi nhaâ chung cû vúái giaá thuï ba trùm nùm mûúi nghòn àöìng möåt thaáng, traã trûúác ba thaáng. Öng boã tiïìn sùæm cho cö nhûäng vêåt duång cêìn thiïët cuâng nùm mûúi cên gaåo, hai chai nûúác mùæm vaâ möåt nöìi caá kho lúán. Nhûäng thûá naây do baâ haâng xoám gúåi yá vaâ lo liïåu. Àïí tûå nuöi söëng mònh, öng thuï cho cö möåt goác cûãa haâng (chó caách núi öng gùåp cö lêìn àêìu mêëy chuåc meát) cuâng möåt triïåu àöìng laâm vöën àïí cö mua hoa vïì baán. Töi hoãi sao nhêët thiïët baán hoa chûá khöng phaãi caái gò khaác, öng noái àïí cö vêîn laâ cö gaái baán hoa nhû öng nghô luác àêìu. Baán hoa laâm àeåp cho àúâi chûá khöng ngûúåc laåi. Möåt yá tûúãng thêåt àöåc àaáo vaâ àaáng yïu!

Moåi viïåc coá veã suön seã. Öng húán húã ra mùåt. Töi cuäng vui lêy vúái öng, möåt lêìn coân ài theo àïën cûãa haâng hoa vaâ cùn phoâng múái thuï. Cö gaái toã ra chñ thuá vaâ cuäng ngoan. Tuy nhiïn, àöå möåt thaáng



sau, böîng möåt thùçng leão kheão mùåt àêìy muån vaâ hay ngaáp vùåt tòm àïën nhaâ giaáo sû N. laâm êìm lïn, nhû thïí öng “ùn cûúáp vúå” hùæn. May coá anh baão vïå töëng hùæn ra ngoaâi, nhûng cuäng khöëi ngûúâi trong chung cû nghi öng laâm àiïìu bêët chñnh. Sau àoá vaâi tuêìn thò öng chuã nhaâ àem tiïìn àïën traã, khöng cho thn, vúái lyá do nhaâ öng bõ biïën thaânh nhaâ chûáa, vaâ rùçng cö gaái baán hoa vêîn àïm àïm ra àûáng àûúâng “baán hoa” úã chöî cuä, bùæt àûúåc khaách laåi dùæt vïì phoâng mònh.

Giaáo sû N. nhêët quyïët khöng tin, àang àïm bùæt töi cuâng túái àoá àïí xem thûåc hû thïë naâo. Nïí baån, töi phaãi ài theo. Cö gaái töëi êëy úã nhaâ. Khi chuáng töi goä cûãa bûúác vaâo thò hai anh cöng an khu vûåc àöåt ngöåt xuêët hiïån (chùæc rònh sùén tûâ trûúác àêu àoá). Möåt anh nghiïm mùåt noái: “Àaáng leä caác cuå nïn laâm gûúng cho con chaáu, àùçng naây...” May öng chuã nhaâ kõp àïën thanh minh höå.

Höm sau thò cö gaái baán hoa biïën mêët, têët nhiïn àem theo têët caã nhûäng gò coá thïí àem theo àûúåc.

* Nhiïìu baån àoåc cûá hoãi nhûäng gò töi viïët coá àuáng thêåt sûå xêíy ra

nhû thïë khöng. Cêu hoãi thêåt khoá. Vûâa àuáng laåi vûâa khöng. “Vùn noái laáo, baáo noái pheát,” ngûúâi àúâi hay noái thïë. Viïët vùn laâ hû cêëu, têët nhiïn, nhûng khöng phaãi hoaân toaân. Muöën hay khöng, vêîn phaãi coá möåt liïìu lûúång sûå thêåt nhêët àõnh, röìi tûâ àêëy thïm thùæt, khaái quaát thaânh cêu chuyïån coân thêåt hún caã ngoaâi àúâi coá thêåt. Khöng thò ai chùèng viïët àûúåc vùn, nïëu àaä hoåc ngûä phaáp vaâ ñt nhiïìu biïët caách kïí chuyïån. Cûá tin töi ài, nïëu ai àoá viïët giaã döëi hoùåc phõa hoaân toaân, súám muöån ngûúâi ta cuäng phaát hiïån ra. Khöng möåt kyä thuêåt nghïì nghiïåp naâo coá thïí che giêëu àûúåc àiïìu êëy. úã nhûäng neát cú baãn, cêu chuyïån töi kïí trïn àêy laâ coá thêåt, xêíy ra vúái öng baån giaâ cuãa töi laâ giaáo sû N., vaâ trong chûâng mûåc naâo àoá, caã vúái töi nûäa. Vöën laåc quan vaâ luön tin vaâo sûå töët àeåp úã àúâi, töi thñch vaâ thûúâng viïët nhûäng cêu chuyïån coá hêåu.

Thûåc tïë cuöåc söëng coân coá nhûäng ngûúâi nhû cö gaái baán hoa kia. Töi nghô ñt thöi nhûng vêîn coá. Hay àuáng hún, töi mong muöën noá ñt. Vò vêåy töi àang vùæt oác tòm möåt phêìn kïët àeåp hún cho truyïån ngùæn naây. Taåm thúâi chûa tòm ra. Töi seä rêët biïët ún nïëu ai àoá trong baån àoåc gúåi yá höå. Caã baâ vúå àûúåc töi hoãi yá kiïën cuäng lùæc àêìu (Töi coá



thoái quen chuyïån gò cuäng hoãi vúå, caã chuyïån viïët laách). Baâ êëy chó phaán möåt cêu, vúái caái gioång chêm biïëm khöng aác yá haâng ngaây: “Roä mêëy öng giaâ lêím cêím!”

Töi khöng hoãi giaáo sû N., thêåm chñ giêëu khöng cho biïët töi viïët truyïån naây. Öng vûâa úã nhaâ töi vïì xong. Nhû cuá “say nùæng” nùm ngoaái, lêìn “say trùng’ naây cuäng laâm öng buöìn. Vêën àïì chùèng úã tiïìn baåc vaâ cöng sûác. Öng buöìn vò cö kia boã ài khöng noái möåt lúâi. öng baão töi chùæc cö laâm thïë vò hoaân caãnh bùæt buöåc, vaâ rùçng nïëu noái ra, coá thïí öng seä giuáp àûúåc. Tñnh öng dïî buöìn, nhûng buöìn khöng lêu, vaâ röìi cuöëi cuâng bao giúâ caái baãn chêët tin ngûúâi, thûúng ngûúâi cuäng tröåi lïn lêën aát têët caã. Töi daám chùæc nay mai öng seä laåi bõ “say” lêìn nûäa, vaâ lêìn nûäa öng seä laåi hùm húã lao vaâo möåt viïåc naâo àoá “töët vaâ vô àaåi” àïí giuáp ngûúâi khaác. Thò öng àaä noái, nïëu bõ lûâa, àoá àún giaãn cuäng chó laâ pheáp tñnh öng tñnh sai. Sai thò tñnh laåi! Cuöåc àúâi laâ caã triïåu pheáp tñnh, tñnh sai möåt pheáp cuäng chùèng sao.

Coân töi? Töi cuäng thûâa giêëy mûåc vaâ nghõ lûåc. Troát viïët sai möåt cêu thò viïët laåi. No problem, nhû ngûúâi Anh thûúâng noái. Hún thïë, bêy giúâ töi saáng taác trïn maáy vi tñnh, tha höì xoáa, tha höì viïët, cho àïën khi tòm àûúåc caái cêìn tòm múái thöi! Dêîu khöng àûúåc nhû Löî Têën, töi cuäng mong baån àoåc khöng vò möåt cö baán hoa traáo trúã naâo àoá maâ buöìn. Àúâi vêîn àeåp. Suy cho cuâng, theo caách noái cuãa giaáo sû N., cö ta cuäng chó laâ con söë sai trong caã triïåu con söë àuáng cuãa cuöåc àúâi. Trong nghïì cuãa töi, möåt cêu vùn chûa chuêín khöng thïí laâm hoãng caã möåt truyïån ngùæn hay. Miïîn laâ caã giaáo sû N., töi, vaâ têët caã chuáng ta coân “coá loâng” vúái àúâi.

Haâ Nöåi, 29. 5. 2003 T.B.T



Gioåt nùæng bïn thïìm Xe vûâa vûúåt qua àeâo thò chïët maáy. Cêåu laái xe bûúác xuöëng, hyá

huaáy möåt luác röìi noái: “Coá veã hoãng nùång, thuã trûúãng aå. Phaãi mêët vaâi giúâ múái chûäa

xong”. “Coá chùæc chûäa àûúåc khöng?” “Chûäa àûúåc. Em biïët bïånh naây röìi. Coá àiïìu húi lêu. Khoaãng

cêy söë nûäa laâ àïën thõ trêën Xuên Yïn. Thuã trûúãng chõu khoá ài böå túái àêëy, nghó ngúi, ùn uöëng chúâ em”.

Öng im lùång veã do dûå. “Thöi àûúåc. úã laåi àêy cuäng chùèng ñch gò. Túá túái àêëy trûúác vêåy”. Luác êëy àang giûäa trûa, nhûng may trúâi khöng noáng lùæm vò

hònh nhû sùæp coá giöng. Dõp naây miïìn trung du hay coá giöng, choáng àïën vaâ cuäng choáng tan. Mêy àen uân uân xuêët hiïån tûâ phña chên trúâi sau ngoån àeâo bêy giúâ àaä ngaã maâu xanh thêîm. Nhûäng àaám mêy thêëp, buâ xuâ bay nhanh theo gioá. Tuy nhiïn, cao phña trïn, bêìu trúâi vêîn saáng, vaâ qua caác khe húã nùæng vêîn chiïëu xuöëng. Nghôa laâ coá thïí mûa maâ cuäng coá thïí khöng. Cêåu laái xe seä khöng bõ ûúát. Öng hñt thêåt sêu laân khöng khñ maát laånh röìi bûúác tiïëp theo con àûúâng nhoã raãi nhûåa nûát loang löî, vùæng ngûúâi.

Quang caãnh hai bïn thêåt buöìn. Nhûäng ngoån àöìi troåc khöng cêy xanh göëi vaâo nhau, chó thûa thúát vaâi àaám coã uáa, chùçng chõt nhûäng raänh nûúác xoái trú àêët àoã. Phoáng têìm mùæt thêåt xa múái thêëy laác àaác vaâi ngöi nhaâ maái ngoái àen xón. Khöng thêëy nhûäng con boâ quen thuöåc cuâng luä treã chùn chuáng. Lêu lùæm öng múái coá dõp thoaát



ra khoãi thaânh phöë àïí nhúãn nhú ngùæm thiïn nhiïn, laåi khöng may gùåp caãnh aãm àaåm thïë naây.

Öng laâ nhên vêåt quan troång cuãa möåt böå cuäng rêët quan troång. Chiïìu nay coá cuöåc hoåp laâm viïåc vúái laänh àaåo tónh súã taåi, nhûng kiïíu naây coá leä khöng kõp. Têët nhiïn ngûúâi ta seä chúâ, hoùåc hoaän sang höm sau, nhûng viïåc giûäa àûúâng hoãng xe vaâ öng phaãi cuöëc böå caã cêy söë thò quaã laâm öng khoá chõu. Coá thïí vò thïë maâ öng thêëy vuâng naây tiïu àiïìu? Tiïu àiïìu àïën mûác khöng gúåi àûúåc chuát caãm hûáng naâo trong têm höìn thi sô bêím sinh cuãa öng. Vêng, öng vöën trûúác laâ nhaâ thú, höåi viïn Höåi Nhaâ vùn Trung ûúng hùèn hoi, thêåm chñ tûâng nöíi tiïëng möåt thúâi vúái nhiïìu baâi in trïn baáo. Röìi sau khöng hiïíu sao öng chuyïn têm chùm lo àûúâng quan chûác. Àïën nay, öng àûúåc àuâa goåi laâ ngûúâi laâm quan cao nhêët trong giúái thú vaâ ngûúåc laåi, nhaâ thú coá chûác vuå cao nhêët trong giúái quan.

Vöën khöng quen ài böå nïn khi túái àûúåc thõ trêën Xuên Yïn àöi chên öng moãi dûâ, aáo ûúát àêîm möì höi. Öng bûúác vaâo caái quaán àêìu tiïn öng cho laâ tûã tïë vaâ thñch húåp. Àoá laâ ngöi nhaâ hai têìng múái xêy lúåp tön xanh coá buåi hoa giêëy xum xuï phña trûúác. Öng ngöìi xuöëng chiïëc ghïë àaá bïn caånh, cúãi möåt luác hai cuác aáo sú mi cho maát. Öng biïët chó chöëc nûäa seä coá ngûúâi ra hoãi öng muöën ùn gò, uöëng gò. Quaán nhoã nhûng khaá saåch seä vúái ba chiïëc baân luác êëy khöng coá ai ngöìi. Trïn chiïëc baân ngoaâi cuâng thêåm chñ coá chiïëc cöëc thuãy tinh vúái mêëy böng höìng coân tûúi. Trûúác cûãa coá têëm baãng mi-ca khung nhöm in to hai chûä Àùåc Saãn. Chùèng biïët úã àêy baán loaåi àùåc saãn gò.

Bêët chúåt öng nhúá mònh tûâng túái thõ trêën Xuên Yïn naây. Hún thïë coân úã àêy ba thaáng thúâi sú taán chiïën tranh. Têët nhiïn bêy giúâ noá khaác nhiïìu, hêìu nhû khöng nhêån ra nöíi, trûâ mêëy ngoån nuái xa xa phña àöng vaâ chùæc caã doâng suöëi nhoã àêu àoá sau nhûäng ngöi nhaâ taåo nïn con phöë duy nhêët cuãa thõ trêën. Ngoaâi ra öng khöng nhúá gò, maâ thûåc sûå cuäng chùèng coá gò àaáng nhúá.

Tûâ trong nhaâ bûúác ra möåt phuå nûä traåc nùm mûúi tuöíi, daáng maãnh deã vaâ coân giûä àûúåc nhûäng àûúâng neát xinh àeåp, thanh tuá thúâi treã. Caách ùn mùåc, àiïåu böå cuäng cho thêëy baâ thuöåc loaåi ngûúâi coá hoåc vaâ lõch sûå. Öng theo baâ vaâo ngöìi xuöëng chiïëc baân coá loå hoa. Khoaãng mûúâi lùm phuát sau baâ bï ra chiïëc mêm vúái nhûäng thûá öng yïu cêìu, keâm theo chai rûúåu mú öng yïu thñch. Chùæc baâ laâ chuã quaán nhûng do ñt khaách nïn tûå mònh laâm moåi viïåc.



Öng thoaáng ngaåc nhiïn khi thêëy baâ ngöìi xuöëng chiïëc baân caách àoá khöng xa, vûâa nhùåt rau, vûâa chöëc chöëc ngûúác nhòn vïì phña khaách. Nhûäng caái nhòn coá gò àoá khaác thûúâng.

ùn xong, vaâ cuäng uöëng caån gêìn nûãa chai rûúåu mú pha àaá, öng thêëy ngûúâi phêën chêën hùèn lïn. Bïn ngoaâi, trúâi àaä quang, nghôa laâ cún giöng khöng àïën. Bêy giúâ chó mong cêåu laái xe xong viïåc súám àïí ài tiïëp, may coân kõp hoåp.

“Thõ trêën Xuên Yïn bêy giúâ àöíi khaác nhiïìu quaá baâ nhó?” öng lïn tiïëng, gioång to vaâ vui veã hún thûúâng ngaây.

“Vêng”. Baâ chuã quaán àaáp. “Tûâ bêëy àïën nay àaä ba mûúi lùm nùm röìi coân gò”.

“Tûâ bêëy àïën nay nghôa laâ thïë naâo?” öng ngaåc nhiïn hoãi. “Tûác laâ tûâ ngaây öng sú taán vïì àêy nùm 1972 traánh maáy bay

Myä raãi thaãm Haâ Nöåi. Öng quïn röìi aâ, öng Minh?” Lêìn àêìu tiïn hoå nhòn thùèng vaâo nhau. Nhòn lêu. “Baâ biïët tïn töi?” “Vêng, luác êëy töi laâ giaáo viïn trûúâng cêëp möåt thõ trêën. Öng vaâ

mêëy ngûúâi cuãa baáo öng úã nhaâ bïn caånh, gêìn àûúâng reä xuöëng suöëi caách àêy hai trùm meát. Nhûng bêy giúâ ngöi nhaâ êëy ngûúâi ta phaá ài röìi. Caã trûúâng cuãa töi cuäng khöng coân nhû trûúác. Moåi caái àïìu thay àöíi. Töi thaânh baâ chuã caái quaán naây. Coân öng laâ ngûúâi nhû höm nay. Chùèng daám traách öng khöng nhúá vò chùæc öng luön bêån nhûäng viïåc nhaâ nûúác quan troång. Thïë maâ coá thúâi öng àaä yïu töi àêëy. Töi vaâ öng yïu nhau. Say àùæm nûäa laâ khaác. Röìi öng boã rúi töi vïì Haâ Nöåi...”

Baâ cuái àêìu, mùæt chúáp chúáp, tuy gioång noái vêîn nhoã nheå, bònh thaãn.

Khöng tûå cho mònh coá trñ nhúá töët, öng thûã nhúá maâ maäi vêîn khöng nhúá nöíi àaä yïu ai àoá úã caái thõ trêën heão laánh naây. Yïu say àùæm laåi caâng khöng. Nïn chó biïët ngöìi yïn, böëi röëi nhòn baâ. Nhûng àuáng tïn öng laâ Minh, àuáng öng vaâ mêëy ngûúâi nûäa tûâng sú taán vïì àêy ba thaáng cuöëi nùm 1972, úã caånh möåt trûúâng hoåc khöng roä cêëp möåt hay cêëp hai, núi coá nhiïìu cö giaáo treã maâ öng vaâ caác baån thûúâng gùåp. Laå thêåt. Baâ ta nhêìm? Hay bõa chuyïån yïu àûúng coá muåc àñch gò chùng? Tuy nhiïn, öng khöng caãm thêëy coá gò giaã döëi, khuêët têët úã



ngûúâi àaân baâ nhoã beá, àaáng yïu naây. Chùæc ngaây trûúác baâ phaãi xinh àeåp lùæm.

“Thúâi êëy öng thûúâng laâm thú. Thú öng hay lùæm”. Baâ kheä noái röìi bêët chúåt thúã daâi. “Vò thïë maâ töi àem loâng yïu öng ngay. Öng coá nhúá baâi thú àêìu tiïn öng tùång töi khöng? Ngûúâi con gaái naâo chùèng xiïu loâng khi àûúåc viïët tùång nhûäng baâi thú nhû thïë. Baâi thú vïì hoaâng hön, vïì nhûäng gioåt nùæng bïn thïìm naâo àoá, mùåc duâ luác êëy öng vaâ töi ngöìi trong nhaâ vaâo buöíi trûa sau giúâ daåy nhû thûúâng lïå. Cuäng coá thïí öng viïët vïì chiïìu höm trûúác khi ruã töi cuâng ài daåo trïn àöìi. Trïn àöìi chûá khöng phaãi bïn thïìm. Nhûng thöi, àiïìu êëy khöng quan troång. Caái chñnh laâ öng yïu töi vaâ àaä viïët noá àïí tùång töi. Töi àoåc laåi öng nghe nheá!

Hoaâng hön. Gioåt nùæng bïn thïìm, Anh nhùåt cho vaâo tay em. Gioåt nùæng lung linh nhû ngoåc, Em àõnh caâi lïn maái toác. Nhûng Àïm bay àïën, vaâ Àïm Mang ài gioåt nùæng cuãa em. Luác êëy trúâi sùæp töëi, sûúng bùæt àêìu rúi, töi truâm khùn che àêìu

nïn têët nhiïn khöng coá gioåt nùæng naâo, maâ nïëu coá cuäng khöng thïí caâi lïn toác. Nhûng àuáng laâ möåt baâi thú hay. Con gaái tónh leã chuáng töi vöën dïî xuác àöång, dïî yïu vò àûúåc nõnh bùçng thú...”

Bêët chúåt baâ ngûâng lúâi, nhû àïí öng coá thúâi gian búái tòm trong trñ nhúá nhûäng kyã niïåm cuä bõ laäng quïn.

Àuáng laâ thú cuãa öng. Thúâi êëy öng viïët möåt loaåt nhûäng baâi thú ngùæn, chó saáu cêu möîi baâi vaâ khöng coá àêìu àïì. Baâi thú naây thò öng nhúá. Nhûng öng khöng nhúá àaä tûâng bao giúâ ài daåo trïn àöìi vúái möåt trong nhûäng cö giaáo trûúâng bïn, vaâ tûâng viïët noá àïí tùång ngûúâi êëy. Nhûäng baâi thú laäng maån, pha chuát uãy mõ, saáo röîng maäi gêìn àêy öng múái cho in vaâo möåt tuyïín têåp lúán nùm trùm trang, vúái söë baãn rêët ñt nhû moåi têåp thú khaác. Öng khöng nghô ngûúâi àaân baâ luöëng



tuöíi úã miïìn trung du heo huát naây coá thïí biïët túái noá àïí mua, àïí àoåc vaâ thuöåc möåt vaâi baâi trong àoá. Vêåy laâ öng àaä viïët tùång baâ maâ khöng nhúá? Nhûng sao ngûúâi ta coá thïí khöng nhúá caã möåt möëi tònh vúái nhûäng chi tiïët àaáng nhúá nhû thïë? Trong àúâi öng, caã thúâi treã, àêu phaãi coá quaá nhiïìu möëi tònh!

“Kïí cuäng laå”, cuöëi cuâng öng lïn tiïëng vúái gioång cuãa ngûúâi coá löîi. “Àuáng laâ thú töi, nhûng thûåc tònh töi khöng nhúá coá lêìn cuâng ài daåo vúái baâ trïn àöìi...”

“Nhiïìu lêìn chûá khöng phaãi möåt”, baâ xen ngang. “Vêng, coá thïí. Dêîu sao töi cuäng àaä coá tuöíi, trñ nhúá khöng coân

nhû xûa. Hay baâ àoåc noá trong têåp thú gêìn àêy nhêët cuãa töi?” “Khöng. Rêët tiïëc töi chûa coá àûúåc têåp thú naâo cuãa öng, tuy

thónh thoaãng vêîn thêëy öng trïn ti vi. Höm êëy öng àoåc töi nghe, vaâ töi nhúá àïën têån bêy giúâ. Möåt lêìn nûäa, chùæc bêy giúâ öng cuäng quïn röìi, cuâng nhau ngöìi bïn búâ suöëi cho àïën luác trïn trúâi xuêët hiïån nhûäng ngöi sao àêìu tiïn, öng böîng cêìm tay töi êu yïëm noái:

ûúác gò xêu àûúåc sao àïm Thaânh voâng àeo lïn cöí em, Vaâ nhûäng giêëc mú àeåp nhêët Anh seä traãi höìng dûúái àêët Àïí em bûúác lïn... ûúác gò Em àûâng vöî caánh bay ài... Thêåt buöìn cûúâi. Coá àõnh bay ài àêu maâ phaãi súå. Töi àang yïu

vaâ muöën úã bïn öng maäi maäi. Têët nhiïn àoá chó laâ möåt baâi thú nûäa öng múái nghô trong àêìu, vïì töi vaâ daânh riïng cho töi vò luác àoá öng cuäng rêët yïu töi. Yïu chên thaânh vaâ böìng böåt nhû töi yïu öng vêåy. Chùæc öng chó nhúá thú chûá khöng nhúá àaä cuâng töi ngöìi bïn búâ suöëi. Trïn taãng àaá lúán caånh löëi moân ài xuöëng, núi boån con gaái chuáng töi vaâ caác öng thûúâng àïën tùæm vaâ lêëy nûúác. Bêy giúâ con suöëi, taãng àaá êëy vêîn coân, nïëu muöën öng coá thïí ra xem laåi, nhûng phaãi voâng qua



Bûu àiïån thõ trêën múái túái àûúåc, vò ngûúâi ta àaä xêy nhaâ, bõt mêët löëi ài cuä...”

“Vêng, quaã thêåt töi khöng nhúá gò caã. Baâi thú àaä àûúåc in thaânh saách...”

“Coân töi thò luön giûä noá trong tim. Söëng vúái noá vaâ nhúâ noá maâ söëng”, baâ nheå nhaâng cùæt ngang.

“Töi nhúá thónh thoaãng coá ra suöëi vúái caác cö giaáo, nhûng khöng nhúá coá lêìn naâo vúái baâ khöng”, öng àõnh noái, nhûng laåi thöi.

Baâ àûáng dêåy ài vaâo phña trong, laát sau quay ra vúái túâ giêëy àaä

öë vaâng. “Àêy laâ caái öng duái vaâo tay töi khi töi vûâa bûúác ra khoãi cöíng

trûúâng àuáng hai tuêìn trûúác khi öng vïì Haâ Nöåi. Möåt baâi thú, vaâ cuäng laâ lúâi heån gùåp”.

Öng àúä lêëy túâ giêëy. Àuáng neát chûä cuãa öng, àûúåc viïët trïn loaåi giêëy söí tay khöí nhoã coá keã haâng, bùçng mûåc tñm bêy giúâ àaä ngaã maâu.

Haäy àïën cuâng anh àïm àïm. Chùæc khöng ai nhòn thêëy em Khi em men theo löëi nhoã Cuãa giêëc mú àêìy hoa àoã. Haäy úã vúái anh thêåt lêu. Anh khöng laâm gò em àêu. “Theo lúâi heån, töi àaä àïën vaâ úã laåi vúái öng thêåt lêu. Maäi àïën

gêìn saáng múái vïì. Khöng phaãi trong nhaâ öng maâ trïn àöìi. Nhûng öng àaä khöng giûä lúâi hûáa “khöng laâm gò em àêu”. Töi khöng cûúäng laåi àûúåc tònh caãm cuãa mònh. Töi yïu öng, tin öng, vaâ têët nhiïn khöng nghô chó mêëy ngaây sau öng boã rúi töi. Tuy nhiïn, töi chùèng oaán traách öng. Khöng ngûúâi àaân baâ naâo coá thïí oaán traách ngûúâi àaân öng àaä tùång mònh nhûäng “gioåt nùæng bïn thïìm”, nhûäng ngöi sao



àeåp àeä àûúåc xêu thaânh voâng àeo lïn cöí. Vò chuáng, cuäng khöng ai coá thïí quïn ngûúâi àaân öng êëy àïí yïu ngûúâi khaác...”

Öng caãm thêëy ngheåt thúã, cay cay úã mùæt. Vêåy laâ chñnh öng àaä tùång baâ baâi thú êëy. Tûác laâ moåi chuyïån coá thêåt, chó do öng khöng nhúá? Vaâ baâ àaä yïu, àaä chúâ àúåi öng suöët chûâng êëy nùm vaâ “khöng yïu ngûúâi khaác”? Coá thïí baâ àaä coá con, con öng? Öng rêët muöën hoãi àïí biïët nhûäng àiïìu êëy maâ khöng daám, khöng noái nïn lúâi.

Àang luác luáng tuáng khöng biïët cû xûã thïë naâo thò böîng coá ba tiïëng coâi ö tö vang lïn liïn tuåc. Xe àaä chûäa xong vaâ àang goåi tòm öng. Öng vöåi àûáng dêåy, moác vñ lêëy túâ giêëy baåc möåt trùm nghòn àïí lïn baân. Noá bõ chiïëc quaåt trêìn thöíi bay xuöëng chên ghïë.

Öng ài laåi gêìn baâ, huáng hùæng ho röìi noái: “Ngûúâi ta àang goåi töi. Cêu chuyïån baâ kïí höm nay nghe thêåt

laå. Töi chùèng nhúá gò vaâ cuäng chùèng biïët noái gò bêy giúâ ngoaâi viïåc nïëu quaã töi àaä laâm àiïìu gò khöng töët vúái baâ thò mong baâ haäy tha löîi cho töi.”

Baâ chuã quaán im lùång. Öng àûáng thïm chuát nûäa röìi quay ngûúâi bûúác ài, gêìn nhû chaåy. Khi àaä ngöìi trïn xe, öng giuåc cêåu laái cho chaåy thêåt nhanh.

“Nhûng em coân chûa ùn trûa”. “Chöëc nûäa àïën núi seä ùn!” Àaä hai giúâ chiïìu. Trúâi khöng mûa nhûng u aám. Khöng hoaâng

hön. Khöng gioåt nùæng bïn thïìm. Khöng nhûäng vò sao vaâ giêëc mú höìng traãi trïn mùåt àêët. Khöng coá gò ngoaâi nhûäng ngoån àöìi nhêëp nhö buöìn teã vaâ sûå tröëng röîng xen thoaáng lo súå mú höì trong loâng.

Öng lú àaäng nhòn ra ngoaâi, thêìm àiïím laåi cuöåc àúâi mònh vöën àûúåc coi laâ thaânh àaåt nhûng thûåc ra àêìy bêët haånh, nhêët laâ chuyïån gia àònh, con caái. Bêy giúâ öng gêìn nhû tin hoaân toaân vaâo sûå coá thêåt nhûäng àiïìu baâ noái.

Vaâ thêìm hònh dung seä thïë naâo nïëu öng khöng heân haå boã rúi baâ ngaây êëy. Cuäng coá thïí laâ boã rúi caã haånh phuác cuãa chñnh öng cuâng nhûäng gioåt nùæng vaâ chuöîi sao àïm àûúåc öng haái xuöëng xêu thaânh voâng lêëp laánh.



Haâ Nöåi, 10. 7. 2003 T.B.T



Gûãi naâng elizer Chiïëc xe buyát du lõch cao ngêët ngûúäng, sún maâu sùåc súä chêåm

chaåp ài theo nhûäng tuyïën àûúâng raãi nhûåa nhûåa ngoeâo trong cöng viïn - vûúân thuá Safari úã ngoaåi ö Bùng Cöëc.

Nïëu àûúåc phoáng têìm mùæt chuát nûäa, ngûúâi ta seä coá caãm giaác nhû àang ài trong caác vûúân quöëc gia chêu Phi, hoùåc trûåc tiïëp tham gia quay phim Thïë giúái Àöång vêåt cuãa chûúng trònh Discovery. Thêåt phêën khñch, ngúä ngaâng kyâ laå. Thónh thoaãng chiïëc xe dûâng laåi nhûúâng àûúâng cho möåt àaân hûúu cao cöí. Möåt àaân chûá khöng phaãi vaâi con. Nhûäng con vêåt vuång vïì tuyïåt àeåp vúái chiïëc cöí cao lïu àïu ngêåt ngûúäng ài ngay bïn caånh. Coá con coân dûâng laåi, chaåm chiïëc àêìu beá möåt caách mêët cên àöëi vaâo lúáp kñnh thaânh xe nhû toâ moâ muöën biïët bïn trong caái höåp biïët ài kyâ cuåc naây coá nhûäng gò. Xa hún chuát ñt laâ bêìy tï giaác, möåt hoùåc hai sûâng, con nùçm con àûáng, con trú treän hñt hñt möng con khaác. Mêëy con höí (hoùåc sû tûã, gêëu, tuây luác êëy xe ài túái àêu) àang nùçm phúi nùæng trïn ö àêët cao bïn khe nûúác. Hònh nhû möîi loaâi coá möåt khu riïng, nhûng khöng thêëy coá gò ngùn caách. Laå möåt àiïìu laâ caác loaâi hiïìn laânh nhû nai, dï söëng caånh nhûäng loaâi ùn thõt maâ chùèng thêëy caãnh sùn àuöíi chïët choác.

Trïn xe coá khoaãng böën chuåc khaách du lõch ngûúâi Viïåt, phêìn lúán göìm caác öng, caác baâ àaä coá tuöíi múái ra nûúác ngoaâi lêìn àêìu àûúåc cú quan bao troån goái caã tua du lõch nùm ngaây sang Thaái Lan. Möîi cú quan mêëy ngûúâi, göåp laåi thaânh àoaân. Cuäng coá gia àònh boã tiïìn tuái ài riïng, nïn hêìu hïët àïën àêy múái gùåp nhau lêìn àêìu. Hai xe ài trûúác vaâ sau hoå cuäng coá thaânh phêìn nhû thïë. Sau dõch SARS, theo söë liïåu cuãa nûúác chuã nhaâ, khaách du lõch tûâ Viïåt nam túái Thaái Lan chiïëm söë àöng, thêåm chñ hún caã tûâ Trung Quöëc vaâ Höìng Cöng cöång laåi.



Hûúáng dêîn cho àoaân suöët caã tua laâ möåt Viïåt Kiïìu sang àêy àaä hún hai mûúi nùm, böën mûúi tuöíi nhûng chûa vúå, ngûúâi gêìy, da àen, hoám hónh vaâ thñch pha troâ, tuy àöi khi khöng àuáng chöî. Ngoaâi ra coân coá möåt cö ngûúâi Thaái treã àeåp noái tiïëng Anh rêët soäi, thûá tiïëng ñt ngûúâi biïët àïí trao àöíi, nïn cö luön im lùång vúái nuå cûúâi thûúâng trûåc trïn möi.

Xe àang ài qua möåt khu coá rêët nhiïìu chim. Anh hûúáng dêîn ngûúâi Viïåt böîng ngûâng lúâi quaãng caáo caác troâ giaãi trñ úã Bùng Cöëc, söi nöíi noái:

“Caác võ haäy nhòn kia! Àêy laâ loaâi chim nöíi tiïëng chung thuãy nhêët trong caác loaâi chim. Àiïìu êëy coá àaáng biïíu dûúng hay khöng thò laåi laâ chuyïån khaác, nhûng quaã chuáng bao giúâ cuäng söëng coá àöi. Vaâ khi möåt con chïët, con kia seä bay tñt lïn cao àïí lao àêìu xuöëng chïët theo!”

“Tuyïåt nhó!” möåt baâ thöët lïn. Baâ mùåc chiïëc vaáy soåc to, ngûúâi àêîy àaâ, mùåt àoã lûå vò hay xuác àöång.

“Ngúá ngêín. Thïë laâ ngu!” öng ngöìi bïn àaáp. Öng naây nhoã con, maái toác baåc gêìn hïët, coá veã phong trêìn nhûng gioång nhoã nheå, chùèng tûúng xûáng chuát naâo vúái cêu thö löî öng vûâa noái.

Baâ kia cuåt hûáng, nhùn traán khoá chõu nhûng khöng àaáp laåi. Moåi ngûúâi nhòn theo hûúáng àûúåc chó. Trïn möåt caânh cêy cuåt

coá àöi chim gò àoá to lúán àang àêåu, maâu sùåc súä vaâ àuöi daâi nhû chim cöng.

“Töi daám chùæc chó con caái lao xuöëng chïët chûá con àûåc thò khöng.” Möåt öng khaác lïn tiïëng.

Anh hûúáng dêîn do dûå möåt chöëc röìi àaáp: “Rêët tiïëc rùçng quaã àuáng nhû thïë. Chó con caái. Chó phaái yïëu

múái biïët hy sinh vò tònh yïu. Do vêåy, trong vêën àïì naây hoå cao hún hùèn àaân öng chuáng ta.”

“Vaâ caã khi con caái cuãa mònh coân söëng,” öng àêìu baåc noái, “con àûåc vêîn thûúâng xuyïn lùng nhùng vúái caác con caái khaác?”

“Töi khöng chùæc lùæm, nhûng coá leä àiïìu êëy cuäng coá.” “Vêåy töi noái ngu khöng àuáng û? êëy laâ töi noái vïì nhûäng con

chim caái kia, têët nhiïn, chûá khöng phaãi caác baâ. Àún giaãn nhiïìu baâ chûa àûúåc nhû thïë.”



Baâ vaáy soåc quay sang nhòn öng, mùåt àaä àoã caâng àoã hún: “Öng laâ ngûúâi thö löî hiïëm thêëy!” Xe dûâng, vò laåi coá con rùæn lúán nùçm chùæn àûúâng. Nhên dõp naây

anh Viïåt Kiïìu chuyïín àïì taâi, noái rùçng coá loaâi rùæn thúâi gian giao cêëu keáo daâi nhûng ba mûúi tû tiïëng àöìng höì. Moåi ngûúâi coá veã ngaåc nhiïn nhûng khöng ai noái gò. Chó möåt baâ kheä thöët lïn “Khiïëp”, röìi khöng hiïíu sao cûúâi khuác khñch möåt mònh.

Buöíi trûa ùn xong, ngöìi nghó bïn suöëi nûúác àêìy nhûäng con caá to bùçng bùæp chên àuã maâu, chúâ buöíi biïíu diïîn mö phoãng möåt söë caãnh trong phim Àiïåp viïn 007, öng àêìu baåc quay sang noái vúái baâ vaáy soåc:

“Baâ àûâng giêån nûäa. Töi noái laâ noái cho vui thïë thöi. Nhûng chùæc baâ cuäng phaãi àöìng yá vúái töi rùçng trong tònh yïu quaã coá nhiïìu àiïìu kyâ cuåc khöng giaãi thñch nöíi.”

Baâ kia im lùång. Möåt ngûúâi xen vaâo: “Coá thïë múái laâ tònh yïu. Chûá khöng thò chaán chïët.” “Nùm ngoaái úã phöë töi coá ngûúâi vúå chïët, buöìn quaá maâ tûå tûã

àêëy. Öng baão thïë cuäng ngúá ngêín sao?” möåt ngûúâi nûäa hoãi. “Àuáng. Ngúá ngêín! Chïët chûa phaãi laâ bùçng chûáng möåt tònh

yïu lúán.” “Thïë theo öng thò laâ gò?” “Chó nhûäng ngûúâi yïëu àuöëi múái chïët vò tònh. Söëng àïí yïu múái

khoá!” Ai àoá bònh luêån. “Töi thò cho laâ ngûúåc laåi.” Thïë laâ do röîi viïåc, caã vò do khöng coá chuyïån gò nûäa àïí noái,

ngûúâi ta bùæt àêìu tranh luêån vïì tònh yïu. Khöng mêëy hùng haái. Coá ngûúâi nguã gêåt. Cuöëi cuâng öng àêìu baåc lïn tiïëng:

“Àïí töi kïí caác võ nghe chuyïån naây. Sau àoá ai muöën kïët luêån thïë naâo thò tuây.”

Öng ngoå nguêåy trïn ghïë, kheä hùæng gioång röìi bùæt àêìu. *



Trong tònh yïu quaã coá nhiïìu sûå laå thêåt, maâ chuã yïëu tûâ phña phuå nûä. Töi biïët möåt ngûúâi, coá thïí noái troån veån vïì moåi mùåt. Xinh àeåp, coá hoåc, gia àònh ïm êëm vúái möåt öng chöìng trñ thûác vaâ hai àûáa con rêët ngoan. êëy laâ töi noái trûúác àêy, khi cêu chuyïån múái xêíy ra mêëy chuåc nùm vïì trûúác. Thïë maâ con ngûúâi coá hoåc thöng minh vaâ àang haånh phuác êëy böîng dûng boã chöìng con chaåy theo möåt gaä trai chùèng ra gò. Luác êëy baâ ta àaä hún ba mûúi, coân thùçng kia múái hùm lùm, chûa vúå nhûng nöíi tiïëng chim gaái nhêët nhò thaânh phöë. Caác võ muöën biïët vò sao? Àún giaãn vò möåt höm ngêîu nhiïn gùåp nhau àêu àoá vaâ baâ ta àûúåc hùæn (luác êëy múái töët nghiïåp khoa pianö Nhaåc Viïån Haâ Nöåi) chúi cho nghe möåt baãn nhaåc ngùæn. Vêåy maâ trúâi xui àêët khiïën thïë naâo, baâ ta àem loâng si mï hùæn, vaâ ba höm sau theo hùæn ài chúi xa àuáng möåt tuêìn. Luác vïì thò cûúng quyïët àoâi li dõ chöìng, khöng àûúåc, liïìn khùn goái sang úã hùèn vúái ngûúâi tònh múái.

Chùæc coá võ baão töi phõa, vò nhûäng chuyïån nhû thïë chó bïn Têy múái coá chûá khöng phaãi úã ta, nhêët laâ vaâo caái thúâi àoái khöí êëy. Baãn thên töi cuäng khöng hiïíu, nhûng sûå thêåt noá xêíy nhû àuáng nhû thïë. Thò àaä baão sûå laå maâ. Töi nghô trong böå naäo con ngûúâi, hay noái traái tim cuäng àûúåc, coá möåt chöî naâo àêëy rêët mïìm, rêët nhaåy caãm vaâ dïî bõ töín thûúng búãi sûå xuác àöång maånh, sau àoá thò khöng sao laânh laåi àûúåc. Coá thïí trûúâng húåp caái baâ töi àang kïí cuäng vêåy. Baãn nhaåc kia àaä laâm baâ ta mêët trñ. Nïëu khöng chùèng sao giaãi thñch nöíi nhûäng viïåc baâ ta laâm sau naây. úã xoám töi coá möåt öng nhúâ àoåc saách Luêån Ngûä cuãa Khöíng Tûã vaâ Àaåo Àûác Kinh cuãa Laäo Tûã maâ trúã thaânh ngûúâi khaác hùèn àêëy. Theo hûúáng töët hún, têët nhiïn. Töi cuäng àoåc nhûng chùèng thay àöíi gò. Nghôa laâ tuây ngûúâi, tuây hoaân caãnh.

Àoá laâ baãn nhaåc cöí àiïín Fur Elizer, Gûãi naâng Elizer, cuãa öng nhaåc sô ngûúâi Àûác Beethoven. Noá ngùæn thöi, laåi àún giaãn, nhûng phaãi noái rêët hay, dïî gêy xuác àöång, nhêët laâ khi ngûúâi nghe àûúåc kïí rùçng öng nhaåc sô thiïn taâi giaâ àiïëc naây gûãi noá thay thû cho möåt naâng Elizer naâo àoá öng lùång leä yïu say àùæm maâ khöng àûúåc yïu laåi. Chùæc thùçng kia vûâa àaân vûâa phõa thïm cho cêu chuyïån tònh laäng maån àoá nhiïìu chi tiïët lêm ly àïí gêy aãnh hûúãng vúái ngûúâi hùæn àõnh taán. Vaâ hùæn àaä thaânh cöng nhû ta thêëy.

Töi chùèng hiïíu chuyïån gò àaä xêíy ra trong caái àêìu thöng minh maâ ngu ngöëc kia cuãa baâ ta. Baãn nhaåc laâm baâ ta muå ngûúâi, àïën mûác coá thïí yïu, yïu möåt caách si mï möåt ngûúâi nhû hùæn - mùåt lûúäi caây, mùæt ti hñ, gêìy nhom nhû thùçng nghiïån, laåi baãn tñnh thö löî, lûúâi nhaác vaâ ñch kyã nhêët haång. Sau ba thaáng söëng vúái nhau nhû vúå



chöìng, hùæn chaán röìi thùèng tay àuöíi ngûúâi tònh ra khoãi nhaâ. Trong ba thaáng êëy baâ kiïëm tiïìn nuöi hùæn söëng, cung phuång, tön thúâ hùæn nhû möåt con nö lïå, têët caã chó àïí àûúåc thónh thoaãng hùæn chúi cho nghe baãn nhaåc Gûãi naâng Elizer kia! May böë meå giaâu, mua cho ngöi nhaâ nhoã trong ngoä chúå nïn baâ khöng phaãi quay laåi vúái chöìng, duâ öng naây àaä tha thûá vaâ cöë thuyïët phuåc nhûng baâ nhêët àõnh khöng nghe. Coá thïí vò tònh yïu vúái hùæn, cuäng coá thïí baâ xêëu höí vúái chöìng con nïn quyïët àõnh àaä àêm lao thò phaãi theo lao.

Vaâi tuêìn sau, quen àûúåc ngûúâi cung phuång, thùçng kia moâ àïën tòm. Baâ vöåi vaä ài theo hùæn nhû súå bõ thay àöíi yá kiïën, khöng möåt lúâi cùn vùån, traách moác. Coá àiïìu lêìn naây hùæn trúã nïn quaá quùæt hún, thö löî hún, vaâ têët nhiïn khöng theâm giûä yá tûá, taán tónh nhû trûúác. Hùæn ngang nhiïn dêîn gaái vïì nhaâ, caã khi baâ àang coá mùåt. Thêåt kyâ laå, baâ nhêîn nhuåc chõu àûång têët caã. Vò hùæn. Vò baâi Gûãi naâng Elizer cuãa hùæn! Töi khöng laâ baác sô, khöng biïët gò vïì thuyïët phên têm cuãa Freud, nhûng töi cho rùçng coá thïí àêy laâ möåt daång bïånh têm thêìn. Àaåi khaái nhû têm thêìn tònh yïu chùèng haån.

Röìi cuöëi cuâng böë meå thùçng kia cuäng bùæt hùæn lêëy vúå. Baâ laåi luãi thuãi quay vïì vúái ngöi nhaâ trong ngoä chúå. Luãi thuãi heáo hon chúâ àúåi möîi thaáng àöi lêìn hùæn àïën xin tiïìn. Baâ nhõn ùn, ki coáp tûâng xu, coá khi phaãi ài vay àïí àûa cho hùæn. Nhûäng luác êëy, mùåt baâ raång rúä haånh phuác, noái nùng êëp uáng vò xuác àöång. Coá thïí tûâ lêu baâ nghô mònh laâ naâng Elizer vaâ ngûúâi tònh laâ Beethoven chùng? Thùçng Beethoven naây khöng thêët tònh àau khöí maâ luön khinh khónh nhòn baâ, vaâ hïî coá àûúåc tiïìn laâ tòm caách chuöìn ngay.

Cûá thïë keáo daâi àuáng hai mûúi nùm. Caác võ laåi ngaåc nhiïn? Thïë töi múái noái laâ ngu, laâ ngúá ngêín. Trong hai mûúi nùm êëy baâ coá thïí quay laåi vúái chöìng con bêët kyâ luác naâo, nhûng baâ àaä khöng laâm thïë. Öng chöìng àïìu àùån haâng thaáng gûãi tiïìn cho ngûúâi vúå chûa li dõ cuãa mònh - chùèng hiïíu vò tònh yïu hay loâng thûúng. Sau naây anh con lúán ài laâm thónh thoaãng cho thïm. Têët nhiïn baâ àûa hêìu hïët söë tiïìn àoá cho Beethoven cuãa mònh. Vò hùæn, baâ àaä bõ àuöíi viïåc tûâ lêu do tûå yá nghó quaá nhiïìu.

Suöët thúâi gian êëy baâ söëng lùång leä, vêåt vúâ nhû caái boáng, khöng coá sûå cöë gò àùåc biïåt, trûâ hai lêìn bõ àêíy àïën töåt àónh cuãa haånh phuác vaâ súå haäi. Chñnh xaác laâ möåt höm cuöëi nùm 1978, àïí baâ àöìng yá kiïëm cho möåt khoaãn tiïìn khöng nhoã, hùæn àaä àûa baâ vaâo Nhaâ Haát Lúán nghe buöíi hoâa nhaåc cuãa möåt nghïå syä dûúng cêìm ngûúâi Nga. Trong chûúng trònh coá baãn Fur Elizer. Baâ daânh troån ba ngaây chuêín bõ



cho sûå kiïån troång àaåi àoá. Sûå kiïån thûá hai xêíy ra khoaãng mêëy nùm sau. Möåt sûå kiïån buöìn. Baâ bõ vúå hùæn taåt a-xit do ghen tuöng. May khöng truáng mùåt. Chó bõ boãng nheå úã baân tay phaãi. Sau àêëy vò lo súå, baâ öëm mêët möåt thaáng múái khoãi.

Bêy giúâ baâ àaä laâ möåt muå giaâ. Möåt muå giaâ khöën khöí nhûng maän nguyïån vò àaä mûúâi nùm nay àûúåc söëng vúái ngûúâi mònh yïu. Söë laâ vúå thùçng kia khöng chõu nöíi chöìng cuöëi cuâng àaä boã ài, àïí laåi hùæn möåt mònh khöng viïåc laâm, khöng àöìng xu dñnh tuái, hún thïë laåi mùæc bïånh hen xuyïîn vaâ xú gan nùång vò rûúåu. Thúâi gian gêìn àêy thò hùæn hêìu nhû nùçm möåt chöî, thêåm chñ coá muöën cuäng khöng chúi nöíi baâi Fur Elizer àïí goåi laâ traã cöng cho moåi lo toan vêët vaã cuãa muå. Vò yïëu vaâ bêët àöång, hùæn khöng thïí thö löî vaâ trêng traáo nhû trûúác, nhûng thónh thoaãng vêîn quaát muå bùçng gioång khoâ kheâ the theá khi cêìn caái gò àoá. Nhûäng luác êëy ngûúâi àaân baâ töåi nghiïåp naây laåi cuöëng lïn lo chaåy thoãa maän yïu cêìu cuãa hùæn, miïång xuyát xoa àïën caãm àöång...

* “Àuáng laâ möåt muå àiïn!” Ai àoá lïn tiïëng khi ngûúâi kïí chuyïån

dûâng lúâi. “Dêîu sao cuäng laâ möåt tònh yïu lúán. Ngûúâi yïu àûúåc nhû thïë ñt

lùæm”. Möåt ngûúâi khaác noái, khöng hiïíu sao thúã daâi roä to. Baâ vaáy soåc quay sang öng àêìu baåc, thaái àöå luác naây coá veã thên

thiïån hún: “Öng khöng laâ nhaâ vùn àêëy chûá? Öng phõa gioãi lùæm. Phi lyá

nhûng nghe muâi mêîn. Hay öng àoåc àûúåc àêu àoá ?” “Tin hay khöng hoùåc nghô thïë naâo tuây baâ. Töi àaä noái trûúác röìi

maâ. Nhûng chuyïån coá thêåt àêëy. Trùm phêìn trùm, duâ àuáng laâ ngúá ngêín vaâ phi lyá nhû baâ noái. Maâ röìi suy cho cuâng, úã ngûúâi àaân baâ naâo cuäng coá chuát ñt chêët ngúá ngêín vaâ phi lyá êëy, àùåc biïåt khi chuyïån liïn quan àïën tònh yïu. Vêën àïì chó úã mûác àöå. Baâ khöng tin, höm naâo vïì Haâ Nöåi töi dêîn àïën gùåp ngûúâi àaân baâ êëy. Baâ ta coá quaán nûúác traâ úã Ngaä Nùm Loâ Àuác. Àïí coá tiïìn, baâ ta coân laâm thïm bao nhiïu viïåc, tûâ giùåt thuï, tröng treã cho àïën tröng xe. Khöng ñt khi coân giúã troâ laáu lónh tñnh gian tiïìn cuãa khaách. Vêët vaã lùæm, nhûng maän nguyïån ra mùåt. Baâ cûá àïën röìi khùæc thêëy. Thêåm chñ ngûúâi àaä bùæt àêìu phaát phò”.



“Thïë coân öng chöìng cuä?” möåt ngûúâi hoãi. “Chùèng sao caã. Öng êëy khöng li dõ vúå maâ cuäng chùèng lêëy vúå

khaác. Möåt ngûúâi töët nhû töi noái. Àïën giúâ vêîn àïìu àïìu haâng thaáng gûãi tiïìn cho baâ. Nghe noái öng coân tûå hoåc pianö àïí chúi baâi Gûãi naâng Elizer cho baâ nghe. Nhûng tiïëc tiïëng àaân cuãa öng khöng laâm baâ xuác àöång maâ quay laåi”.

“Cuäng laåi möåt thùçng ngöëc nöët!” “Coá thïí. Tònh yïu cuäng biïën àaân öng chuáng ta thaânh nhûäng

thùçng ngöëc. Hún thïë, chuáng ta dûúâng nhû khöng chó àau khöí maâ coân lêëy laâm haånh phuác vò sûå ngu ngöëc êëy”.

“Töi nghi khöng kheáo öng chñnh laâ chöìng cuãa baâ ta?” Baâ mùåc vaáy soåc cûúâi noái, nhûng öng àêìu baåc khöng àaáp. Chó

quay mùåt hûúáng khaác. Àïën giúâ ài tham quan tiïëp. Khöng khñ chùèng mêëy hûáng khúãi,

phêìn vò bûäa ùn no àang goåi cún buöìn nguã, coá leä coân phêìn caã vò cêu chuyïån vûâa röìi. Khöng ai nhùæc túái noá, nhûng chùæc coân vûúng vêën suy nghô, chuyïån ngûúâi khaác vaâ chuyïån cuãa mònh. Thêåm chñ nhûäng con hûúu cao cöí, tï giaác, höí baáo trûúác àoá laâm hoå phêën khñch àïën thïë bêy giúâ dûúâng nhû cuäng chó laâ nhûäng con vêåt bònh thûúâng.

Buöíi töëi úã khaách saån, trûúác khi ài daåo phöë, öng àêìu baåc ngöìi xuöëng trûúác chiïëc àaân pianö loaåi lúán boáng loaáng maâu àen taåi phoâng ùn. Nhûäng ngoán tay loáng ngoáng cuãa öng roán reán daåo trïn caác phñm àaân. Baãn Fur Elizer cuãa Beethoven! Öng àaân hai lêìn, may àïìu lûu loaát, trûâ möåt chöî vêëp úã àoaån giûäa. Tiïëng àaân coân vuång vïì nhûng diïîn caãm vaâ àuáng nhõp.

Moåi ngûoâi quay sang nhòn. Àaân xong, öng àùåt tay lïn àêìu göëi, noái vúái mêëy baâ àang àûáng caånh:

“Khöng ai si mï töi aâ?” Haâ Nöåi, 16.9.2003 T.B.T



Ngûúâi khöíng löì mùæt xanh Möåt lêìn àïën chúi nhaâ ngûúâi quen, ngêîu nhiïn öng àoåc àûúåc

baâi thú trong cuöën taåp chñ cuä. Sau àoá öng ngöìi thûâ ngûúâi höìi lêu, lûng tûåa vaâo chiïëc ghïë baânh boåc da, hai tay àùåt ngay ngùæn trïn àêìu göëi, mùæt nhùæm, àïën mûác chuã nhaâ hoaãng höët tûúãng khaách àöåt tûã vò nhöìi maáu cú tim, chûáng bïånh öng mùæc hai mûúi nùm nay vaâ theo lúâi baác sô thò coá thïí chïët bêët cûá luác naâo.

Baâi thú cuãa möåt taác giaã nûúác ngoaâi, coá àêìu àïì “Ngûúâi khöíng löì mùæt xanh”. Toaân böå chó thïë naây:

Coá möåt ngûúâi khöíng löì mùæt xanh

Yïu möåt ngûúâi àaân baâ beá nhoã. Ngûúâi àaân baâ chó mú ûúác laâm sao Coá ngöi nhaâ xinh xinh Cuâng giaân hoa bïn cûãa söí. Ngûúâi khöíng löì yïu theo caách khöíng löì, Vaâ laâm viïåc, quen laâm àiïìu to taát, Nïn àaä khöng xêy tùång ngûúâi yïu Möåt ngöi nhaâ con con Cuâng giaân hoa rêm maát. Coá möåt ngûúâi khöíng löì mùæt xanh



Yïu möåt ngûúâi àaân baâ beá nhoã. Ngûúâi àaân baâ ài theo chaâng, moãi chên, Muöën ngöìi nghó trong vûúân àêu àoá. Röìi naâng noái vúái àöi mùæt xanh: “Chaâo vônh biïåt!”

Möåt ngûúâi luân tûã tïë Dêîn naâng vaâo möåt ngöi nhaâ xinh xinh Cuâng giaân hoa nhoã beá. Giúâ thò chaâng khöíng löì hiïíu ra Rùçng tònh yïu khöíng löì chaâng coá Khöng àuã chöî cho ngöi nhaâ con con Cuâng giaân hoa bïn cûãa söí. Baâi thú khiïën öng nhúá laåi quaá khûá, caái quaá khûá xa xùm tûúãng

nhû khöng coá coá thêåt. Hún thïë, öng ngaåc nhiïn thêëy nhû baâi thú phêìn naâo noái vïì chñnh mònh.

Öng khöng laâ ngûúâi khöíng löì, têët nhiïn, mùæt cuäng chùèng xanh, nhûng xaám nhaåt, khaác maâu mùæt ngûúâi aá àöng. Coá leä khi nhòn caái gò àoá maâu xanh, cuäng coá thïí noá coá maâu xanh thêåt. Nùm 1942, àang theo hoåc nùm cuöëi khoa triïët trûúâng Sorbonne úã Paris, öng yïu möåt cö gaái, cuäng ngûúâi Viïåt, hoåc mön canh nöng nhûng sau öng hai lúáp. Luác êëy cö coá daáng ngûúâi nhoã beá, nhñ nhaãnh vaâ cuäng xinh. Ba nùm sau, theo tiïëng goåi töí quöëc, caã hai trúã vïì Haâ Nöåi tham gia xêy dûång chïë àöå múái. Röìi khaáng chiïën, hoå cuâng lïn chiïën khu, vaâ chùèng bao lêu sau thò hai ngûúâi chia tay. Chuã yïëu do baâ. Khöng phaãi vò öng khöng xêy àûúåc cho baâ “möåt ngöi nhaâ con con cuâng daân hoa beá nhoã”. Viïåt Bùæc khöng phaãi Paris, khöng ai coá lûúng vaâ cuäng chùèng coá nhu cêìu xêy möåt ngöi nhaâ nhû thïë. Baâ biïët nïn chùèng traách öng àiïìu êëy. Tuy nhiïn, vò tònh yïu, baâ theo öng vïì Viïåt Nam. Cuäng vò tònh yïu baâ boã laåi moåi tiïn nghi úã thuã àö àïí lïn àêy. Cho nïn baâ nghô baâ coá quyïìn àoâi hoãi úã öng möåt tònh yïu têån tuåy, àúâi thûúâng, qua nhûäng cûã chó chùm soác nhoã nhùåt vaâ coá



tñnh thûúâng trûåc, laâ caái öng khöng coá vaâ cuäng khöng muöën coá, duâ rêët yïu baâ, vò dêîu khöng laâ ngûúâi khöíng löì nhûng öng luön bêån “laâm nhûäng àiïìu to taát”. Öng nghiïn cûáu triïët hoåc. Tûâ triïët hoåc cöí Hy Laåp àïën nhûäng trûúâng phaái phûúng Têy hiïån àaåi nhêët. Triïët hoåc phûúng Àöng maäi sau naây öng múái quan têm. Khaáng chiïën thúâi êëy chûa cêìn nhûäng nghiïn cûáu trûâu tûúång coá veã vö böí êëy. Nïn dïî hiïíu vò sao ngûúâi ta khöng àaánh giaá cao öng, ngoaâi caái danh “trñ thûác Viïåt Kiïìu yïu nûúác”.

Chùèng coá “ngûúâi luân tûã tïë” naâo àïën “dêîn baâ ài”. Àuáng hún, baâ ài theo öng ta, möåt chñnh uãy sû àoaân cao to, coá nûúác da ngùm àen cuãa ngûúâi nöng dên vuâng chiïm truäng Haâ Bùæc. Khi vïì tiïëp quaãn Thuã Àö nùm 1955, hai ngûúâi nghiïîm nhiïn àûúåc vaâo úã möåt trong nhûäng ngöi nhaâ àeåp nhêët khu Ba Àònh. Möåt ngöi nhaâ lúán, coá vûúân röång, hai têìng, nhiïìu cûãa söí vaâ bïn cuãa söí naâo cuäng coá hoa. Sau naây öng chöìng laâm túái cêëp tûúáng, coân baâ khi vïì hûu laâ vuå trûúãng möåt böå quan troång. Nïëu khöng vò tuöíi taác, coá thïí coân àûúåc àïì baåt thaânh thûá trûúãng.

Vêåy laâ gêìn saáu mûúi nùm tröi qua kïí tûâ ngaây êëy. Öng nay àaä taám mûúi hai tuöíi nhûng coân minh mêîn vaâ khoãe maånh. Vêîn möåt mònh söëng trong cùn phoâng têåp thïí mûúâi lùm meát vuöng úã phöë Haâng Chuöëi, vêîn “laâm nhûäng àiïìu to taát” laâ nghiïn cûáu triïët hoåc (khaác chùng, bêy giúâ öng àaä nöíi tiïëng, khöng chó trong maâ caã ngoaâi nûúác). Mêëy chuåc nùm gêìn àêy öng coân thïm möåt àam mï múái laâ nhaåc cöí àiïín. Chùæc caã nûúác khöng ai coá àûúåc böå sûu têåp àôa lúán nhû öng, biïët nghe nhaåc nghiïm tuác vaâ baâi baãn nhû öng. Nhû trong triïët hoåc, öng thñch caái löëi tû duy êm nhaåc vûâa khö khan nhûng cuäng vûâa laäng maån, kõch tñnh cuãa ngûúâi Àûác. Hiïån öng àang ngêët ngêy söëng trong nhûäng baãn giao hûúãng daâi lï thï vaâ khoá hiïíu cuãa Gustav Mahler, mön àïå cuãa Richard Wagner, ngûúâi öng mï àïën mûác nhúâ hiïåu phoáng to aãnh treo ngay àêìu giûúâng. Thaânh ra traái tim cuãa öng, dêîu to lúán vaâ àêìy caãm xuác nhûng àaä quaá chêåt vò Socrat, Platon, Kant, Nieztsche ... bêy giúâ thïm caã Beethoven, Schubert, Wagner vaâ Mahler, khöng coân chöî tröëng cho “ngûúâi àaân baâ beá nhoã” naâo nûäa.

Thûåc ra xûa nay öng cuäng khöng cêìn hoå, khöng nghô nhiïìu túái hoå. Thïë maâ àoåc baâi thú naây, böîng nhiïn nhû coá caái gò àoá khang khaác trong ngûúâi. Möåt sûå uãy mõ mú höì. Àêìu oác duy lyá, raânh roåt cuãa öng böîng trúã nïn múâ mõt, lêîn löån...



* Noá múâ mõt, lêîn löån àïën mûác chùèng vò cúá gò, öng thong thaã

chöëng gêåy ài túái khu phöë coá ngöi nhaâ “con con” maâ “ngûúâi àaân baâ beá nhoã” cuãa öng àang söëng.

Caånh àêëy coá vûúân hoa nhoã. Öng ngöìi xuöëng chiïëc ghïë àaá àöëi diïån, lú àaäng nhòn ngöi nhaâ.

Võ tûúáng giaâ (ngûúâi luân) àang vûâa sûúãi nùæng vûâa nguã gêåt trïn ban cöng têìng hai. Bïn buåi hoa giêëy maâu àoã gùæt dûúái aánh nùæng vaâng hoe buöíi chiïìu. Maái toác baåc lú thú xoäa kñn mùåt. Chöëc chöëc öng ta laåi giêåt mònh ngöìi thùèng ngûúâi àïí àêìu khoãi va vaâo thaânh lan can, núi chùæc coá dñnh möåt ñt nûúác daäi àang ri ró tûâ khoáe miïång.

“Ngûúâi àaân baâ beá nhoã” cuãa öng luác êëy vûâa ài chúå vïì, tay xaách

chiïëc laân vaãi nhûåa nùång caáu bêín. Möåt baâ giaâ chùèng beá nhoã chuát naâo. Ngûúâi thêëp luân, daáng uåc õch, vûâa ài vûâa thúã khoâ kheâ vò chûáng bïånh hen xuyïîn. Àöi maá xïå, mùæt húi löìi. Hún thïë, ùn mùåc cuäng chùèng lêëy gò laâm trau chuöët. Vaâi nùm möåt lêìn, öng vêîn ngêîu nhiïn gùåp baâ ngoaâi phöë. Chó gêåt àêìu chaâo chûá chùèng bao giúâ dûâng laåi noái chuyïån. Baâ laâ ngûúâi nhoã nhen, thêåm chñ àöåc aác. Thúâi úã chiïën khu baâ tûâng xuái ngûúâi ta àêëu öng vïì töåi “tiïíu tû saãn”, “mêët lêåp trûúâng”. Sau naây baâ coân nhiïìu lêìn tòm caách haåi öng vò nhûäng lyá do sêu xa naâo àêëy khöng ai hiïíu. Nhûng vò luön bêån vúái nhûäng yá tûúãng cao siïu cuãa mònh nïn öng khöng quan têm lùæm, maâ cuäng chùèng giêån. Öng chó thêëy laå luâng vaâ khoá chõu khi nghô rùçng möåt thúâi öng tûâng yïu ngûúâi àaân baâ naây.

Laát sau coá tiïëng ai mùæng chûãi the theá vang lïn tûâ trong nhaâ. Röìi möåt con beá chay ra, baâ giaâ kia cêìm ngûúåc caán chöíi àuöíi theo.

“Maây cuát vïì nhaâ quï maây ài! Daám nhên luác tao ài vùæng ùn cùæp nhûäng hai mûúi nghòn àöìng! To gan thêåt! Liïåu traã laåi cho tao, khöng thò tao àuöíi. Àuöíi vïì vúái thùçng böë, con meå maây!”

Tûå nhiïn öng thêëy buöìn, lúâ múâ nhúá laåi nhûäng buöíi chiïìu hai ngûúâi cêìm tay nhau daåo chúi trïn búâ söng Seine hoùåc vaâo baão taâng Louvre.



Con beá nhaâ quï chûâng mûúâi möåt, mûúâi hai tuöíi. Noá àang thuát thñt khoác, lñ nhñ kïu oan. Coá leä noá bõ oan thêåt vaâ àang lo mêët viïåc.

Öng ra hiïåu goåi noá laåi gêìn, ruát ra túâ möåt trùm nghòn àöìng coân múái.

“Mang vaâo àûa cho baâ êëy. Baão coá öng baån cuâng úã Paris ngaây xûa cho àïí àïìn cho baâ!”

Con beá lûúäng lûå möåt chöëc röìi cêìm túâ giêëy baåc chaåy vaâo nhaâ. Khöng coân nghe tiïëng chûãi. Baâ kia cuäng chùèng bûúác ra khoãi

nhaâ, chñ ñt àïí toâ moâ nhòn laåi “ngûúâi khöíng löì” cuãa mònh. Mùåt trúâi khuêët sau rùång cêy. Võ tûúáng giaâ thêëy hïët nùæng, chùæc àaä vaâo giûúâng nguã tûâ luác naâo.

Chùèng coân gò àïí nhòn, àïí nghe, nhûng öng vêîn ngöìi yïn trïn

ghïë àaá. Àuáng laâ öng giaâ thêåt röìi, têm trñ muå mõ, lêîn löån. Trong àêìu öng cuâng möåt luác vang lïn giai àiïåu beâ viölöng cao tinh khiïët àïën mûác thêìn thaánh baãn Ouverture vúã öpïra Lohengrin cuãa Wagner (nhiïìu lêìn öng àaä quò xuöëng, rúm rúám nûúác mùæt khi nghe baãn nhaåc naây), tiïëng chûãi the theá cuãa baâ giaâ kia, vaâ caã tiïëng thuát thñt cuãa con beá töåi nghiïåp.

Öng luá lêîn àïën mûác khöng hiïíu vò traái tim öng quaá lúán hay quaá beá maâ khöng chûáa nöíi ngöi nhaâ coá nhiïìu hoa trûúác mùåt cuâng baâ giaâ chuã noá. Maâ noá “con con” hay to lúán nhó? Öng laâ ngûúâi khöíng löì hay anh luân?

Trong têm traång mêåp múâ lêîn löån nhû thïë, öng ngaã ngûúâi lïn thaânh ghïë vaâ nguã thiïëp. Cuäng coá thïí öng àaä chïët, vò maäi rêët lêu khöng thêëy öng àöång àêåy...

PS. Ngûúâi kïí cêu chuyïån naây xin noái thïm möåt cêu. Lêìn êëy úã nhaâ ngûúâi quen, trong cuöën taåp chñ cuä öng coân àoåc

möåt baâi thú nûäa chûá khöng chó baâi “Ngûúâi khöíng löì mùæt xanh”. Tuy nhiïn, baâi thûá hai naây, cuäng cuãa möåt taác giaã nûúác ngoaâi, chùèng ùn nhêåp gò vaâo àêy, laåi caâng khöng liïn quan gò àïën ngûúâi àaân baâ kia. Thêëy noá hay thò nhên tiïån trñch ra àêy. Ai cho rùçng vò thïë maâ laâm hoãng caã cêu chuyïån thò cûá coi nhû khöng coá noá.



Giaá hoaâng tûã möåt lêìn

Naâng laâ möåt que diïm beá nhoã Treã trung vaâ maãnh mai, Mùåc chiïëc aáo khiïm nhûúâng maâu àoã. Möåt höm, ngêîu nhiïn Naâng va vaâo bûác tûúâng thö raáp. Vaâ thïë laâ buâng chaáy lïn - Naâng àem lûãa traái tim mònh Trao cho ngûúâi àêìu tiïn naâng gùåp. Vöën treã trung, maãnh mai, Mùåc chiïëc aáo höìng höìng beá nhoã, Nay naâng bõ chaáy thaânh tro, Xaác vûát vaâo möåt xoá Cuâng nhûäng que diïm khaác giöëng naâng, Duâng xong, bõ ruöìng boã phuä phaâng... Giaá hoaâng tûã möåt lêìn Àûúåc nhòn thêëy naâng Maãnh mai, treã trung, chiïëc aáo höìng beá nhoã... Nhûng hoaâng tûã khöng duâng diïm. Chaâng chó duâng maáy lûãa.



Haâ Nöåi, 18. 7. 2003 T.B.T



Chiïën tranh Caác baån thûã hònh dung möåt chuyïån nhû sau: Coá möåt àöi trai gaái yïu nhau, rêët yïu nhau. Cûúái xong àûúåc ñt

höm thò chaâng trai lïn àûúâng ra mùåt trêån, àïí laåi ngûúâi vúå treã úã nhaâ, möåt mònh vûâa laâm luång vêët vaã, vûâa moãi moân chúâ àúåi. Maâ naâo chúâ àúåi möåt hai nùm! Khöng, àuáng mûúâi nùm. Vaâ trong suöët mûúâi nùm daâi êëy, cö gaái khöng hïì nhêån àûúåc tin tûác naâo vïì chöìng. Vò sao thò khoá maâ ai biïët àûúåc. Thïë röìi chiïën tranh kïët thuác, chaâng trai trúã vïì, sung sûúáng caãm àöång khi thêëy vúå vêîn chung thuãy. Nhûng khi hai ngûúâi àaä lïn giûúâng nùçm, àùåt möåt tay lïn buång vúå, chaâng trai böîng ngöìi bêåt dêåy:

- Em coá chûãa? - Vêng. Im lùång keáo daâi. - Vúái ai? - Vúái anh, têët nhiïn, - cö gaái bònh thaãn àaáp. – Em coân coá chûãa

vúái ai àûúåc nûäa, ngoaâi anh? Chaâng trai khöng noái gò, lùèng lùång chui ra khoãi maân, mùåc

quêìn aáo, röìi àïën ngöìi huát thuöëc bïn baân - möåt giúâ, hai giúâ, cuäng coá thïí lêu hún. Sau àoá, vò caã nhaâ chó coá möåt giûúâng, anh luåc ba lö lêëy têëm vaãi nhûåa traãi xuöëng saân vaâ nùçm xuöëng.

Moåi chuyïån bùæt àêìu tûâ àïm êëy, caái àïm chêëm dûát mûúâi nùm chúâ àúåi, thûúng nhúá cuãa möåt cuöåc chiïën tranh vö cuâng aác liïåt, vaâ cuäng laâ àïm múã àêìu nhûäng thûã thaách múái, núi con ngûúâi laåi lêìn nûäa phaãi mùåt àöëi mùåt vúái chiïën tranh, loaåi chiïën tranh khöng suáng àaån sau cuöåc chiïën tranh suáng àaån maâ hoå vûâa vûúåt qua möåt caách thùæng lúåi.



Liïåu lêìn naây, hoå laåi àûáng vûäng, hay seä bõ àaánh guåc? Traã lúâi cêu hoãi naây thêåt khoá, vò nhûäng thûã thaách múái trûúác mùåt àoâi hoãi khöng phaãi sûác chõu àûång ghï gúám vïì gian khöí vaâ thiïëu thöën, maâ laâ möåt caái gò àêëy coân to lúán hún, phûác taåp vaâ tïë nhõ hún: àoá laâ sûå tónh taáo, tònh thûúng vaâ loâng võ tha.

Baån àoåc thên mïën, bûác tranh töi miïu taã trïn khöng phaãi trñch tûâ cuöën saách naâo àoá, cuäng khöng phaãi do töi nghô ra, maâ laâ chuyïån coá thêåt úã laâng töi. Nhên àêy, töi xin pheáp dûâng laåi àïí noái àöi lúâi vïì noá, caái laâng beá nhoã êëy, àïí baån àoåc hiïíu thïm nhûäng gò töi sùæp kïí.

Nhû phêìn lúán caác laâng khaác cuãa miïìn Trung gian khöí, laâng töi ngheâo, thûúâng xuyïn bõ chaâ xaát, vuâi dêåp búãi bom àaån keã thuâ, búãi haån haán, luä luåt, gioá Laâo vaâ giöng baäo. Coá leä cuäng chñnh vò thïë maâ theo quy luêåt tûå vïå baãn nùng, têm höìn vaâ khuön mùåt nhên hêåu cuãa laâng töi àûúåc giêëu rêët sêu dûúái lúáp voã ngoaâi cùçn khö, xú xaác, caái vêîn laâm e ngaåi khöng ñt caác cû dên tónh khaác, thêåm chñ caã möåt söë ngûúâi vöën sinh ra vaâ lúán lïn ngay trong loâng noá.

Trong thúâi gian chiïën tranh, laâng töi àûúåc goåi laâ laâng tuái bom, nghôa laâ, vò nùçm chñnh giûäa àiïím nöëi caác truåc giao thöng thuyã, böå vaâ àûúâng sùæt, nïn ngoaâi nhûäng trêån àaánh phaá thûúâng xuyïn, noá coân phaãi hûáng chõu söë bom àaån thûâa cuãa maáy bay Myä vûâa àaánh phaá àêu àoá vïì khöng duâng hïët. Thûã nhùæm mùæt vaâi giêy àïí hònh dung möåt phêìn sûå khuãng khiïëp cuãa chiïën tranh, xeát vïì söë ngûúâi chïët, söë nhaâ cûãa bõ san bùçng, söë trai laâng ra ài khöng trúã laåi, chuáng ta seä khöng thïí khöng baâng hoaâng ngaåc nhiïn, vaâ möåt caãm giaác höëi hêån pha lêîn xêëu höí seä xêm chiïëm loâng ta, nhûäng ngûúâi con rúâi laâng ài xa tûâ lêu, caãm giaác rùçng trong suöët nhiïìu nùm chuáng ta àaä quaá vö tû àïí boã qua khöng biïët, hay biïët möåt caách húâi húåt möåt nöîi àau nhû thïë.

úã laâng töi chiïën tranh kïët thuác àaä mûúâi nùm nay, nhûng chiïën tranh, hay àuáng hún - hêåu quaã cuãa noá - vêîn coân tiïëp tuåc. Möåt baâ laäo nghe tin con hi sinh àaä phaát àiïn, vaâ suöët tûâ nùm 1969 túái nay haâng ngaây baâ ra ngoä ngöìi chúâ con trai, gùåp ai cuäng nñu laåi hoãi thùm tin tûác. Chùæc baâ laäo coân tiïëp tuåc ra ngoä ngöìi chúâ con lêu rêët lêu nûäa, nïëu thaáng trûúác khöng vò caãm laånh maâ chïët. Khoaãng möåt phêìn ba söë nhaâ trong laâng, trïn baân thúâ töí tiïn laâ nhûäng khuön mùåt böå àöåi treã mùng, nhûäng ngûúâi chïët ài àïí laåi cuäng chûâng êëy cö gaái muöån chöìng vaâ coá thïí khöng lêëy àûúåc chöìng. Möåt àûáa beá sinh ra àuáng luác giùåc Myä neám bom. Noá bõ chêën thûúng soå naäo vaâ lúán lïn



hoaân toaân ngúá ngêín. Cho àïën nay duâ àaä hai mûúi baãy tuöíi, noá vêîn chûa biïët noái. Vên vên vaâ vên vên.

Trúã laåi cêu chuyïån trïn. Nhû àaä noái, noá xaãy ra úã laâng töi, hoaân toaân coá thêåt, vaâ àuáng nhû töi àaä kïí úã phêìn àêìu.

Àöi trai gaái êëy laâ Nam vaâ Xuyïën. Suöët àïm àoá khöng ai noái thïm möåt lúâi naâo, duâ caã hai khöng hïì chúåp mùæt. Saáng höm sau, Nam ài voâng quanh laâng àïí thùm hoãi moåi ngûúâi, nhûng thûåc chêët cöët doâ biïët tin tûác vïì vúå nhûäng nùm anh ài vùæng. Anh ngaåc nhiïn, böëi röëi khi nghe moåi ngûúâi nhêån xeát rêët töët vïì Xuyïën, rùçng cö cêìn cuâ, nïët na vaâ àùåc biïåt nghiïm tuác trong quan hïå.

"Chùæc cö ta kheáo giêëu nïn ngûúâi ta khöng biïët” - Nam nghô thïë. Vïì nhaâ, khöng kòm àûúåc nûäa, anh laåi hoãi vúå, vêîn cêu hoãi cuä:

- Cö chûãa vúái ai? - Vúái anh, - vêîn caái gioång nhoã nheå, bònh tônh êëy. - Vúái töi? Sao laåi coá thïí vúái töi àûúåc? Cö khinh töi quaá! - Nam

giêån dûä quaát to. - Cö thûã giaãi thñch töi nghe naâo? Xuyïën ngûúác lïn nhòn chöìng, hai mùæt rúm rúám nhû muöën

khoác, khuön mùåt cö ûãng àoã vò ngûúång nguâng. - Naâo, cö noái ài, noái ài! - Anh Nam, - Xuyïën noái. - Anh àûâng mùæng em nhû thïë. Em

van anh... Em yïu anh, bao giúâ cuäng yïu anh, bao giúâ cuäng chung thuãy vúái anh! Giaá anh biïët, duâ chó möåt phêìn thöi, rùçng em phaãi vêët vaã, àau khöí vaâ lo súå thïë naâo trong suöët mûúâi nùm chúâ anh vûâa qua. Coân vïì viïåc vò sao em coá chûãa thò àún giaãn thöi. Vò trong suöët chûâng êëy nùm, töëi naâo ài nguã em cuäng kï sùén möåt chiïëc göëi cho anh caånh göëi em. Nhiïìu höm saáng dêåy, em thêìm xêëu höí khi nhúá laåi chuyïån anh vaâ em töëi trûúác. Caách àêy khöng lêu, anh cuäng vïì vúái em nhû thïë. Lêìn naây hònh nhû em caãm thêëy anh gêìn hún, cuå thïí hún. Khi tónh dêåy, em vêîn thêëy em möåt mònh nhû bao lêìn khaác, nhûng em biïët chùæc laâ anh vûâa úã bïn em, thêåm chñ húi êëm cuãa anh coân baám vaâo da thõt em, thêåm chñ chùn coân nhaâu naát...

- Cö phõa ra chuyïån êëy àïí bùæt töi tin, vaâ röìi dêìn dêìn chñnh cö cuäng tin vaâo caái àiïìu nhaãm nhñ êëy chûá gò?

- öì khöng, anh Nam, anh àûâng noái thïë, oan em. Em khöng hïì...

Nhûng Nam àaä boã ra ngoaâi.



Nhûäng lúâi Xuyïën vûâa noái, thûåc ra, khöng phaãi khöng laâm anh caãm àöång vaâ suy nghô. Anh rêët hiïíu vaâ thöng caãm vúái Xuyïën, vò baãn thên anh trûúác àêy cuäng nhiïìu àïm nùçm mú coá vúå bïn caånh. Nhûng khöng leä vò thïë maâ vúå anh coá chûãa? "Khöng! Khöng thïí nhû thïë àûúåc!" - anh nghô, tuy rêët muöën tin vaâo àiïìu vúå noái. Anh tòm moåi caách baâo chûäa cho cö, thêåm chñ viïån caã caái thuyïët àöìng giao caách caãm maâ gêìn àêy ngûúâi ta hay nhùæc túái, nhûng cuöëi cuâng anh vêîn phaãi àau khöí maâ thûâa nhêån rùçng Xuyïën àaä khöng chung thuãy vúái anh, àaä ùn nùçm vúái möåt ngûúâi àaân öng khaác. Maâ àiïìu êëy thò quaá sûác anh chõu àûång, möåt trúã ngaåi quaá lúán anh khöng vûúåt qua nöíi, thêåm chñ caã khi anh rêët yïu thûúng vúå, trûúác kia cuäng nhû bêy giúâ. Biïët laâm thïë naâo àûúåc, con ngûúâi anh laâ thïë, anh khöng thïí laåi öm möåt ngûúâi àaân baâ, khi ngûúâi êëy àaä tûâng trong voâng tay möåt ngûúâi àaân öng khaác.

Hoå, hai vúå chöìng vaâ thùçng beá múái sinh, vêîn úã chung, trong cuâng cùn nhaâ chêåt heåp. Khöng ai nghe hoå to tiïëng vúái nhau lêìn naâo. Chöìng - anh Nam - laâ ngûúâi àaân öng khoeã maånh vaâ chñ thuá. Anh laâm khoãe, khöng nhûäng àuã ùn maâ coân coá thûâa thoác baán cho Nhaâ nûúác. Trong möåt thúâi gian ngùæn, anh sùæm àuã thûá cêìn thiïët cho gia àònh. Tñnh anh hiïìn, ñt noái. Caã vúái vúå, anh cuäng chó noái khi thêåt cêìn thiïët. Ban ngaây anh laâm luön tay, laâm huâng huåc moåi viïåc. Hïët viïåc, anh ngöìi im, thûúâng nhòn trên trên möåt àiïím naâo àoá trûúác mùåt. Vaâ rêët buöìn. Töëi àïën, anh vêîn nguã riïng, têët nhiïn khöng phaãi giûäa saân nhaâ, maâ trïn möåt chiïëc giûúâng nhoã múái mua, àùåt saát cûãa söí. Chõ vúå thò sau khi sinh àeã, vöën nhoã beá, laåi caâng trúã nïn nhoã beá hún, bao giúâ cuäng lùång leä nhû caái boáng. Vúái yá thûác möåt ngûúâi coá löîi, chõ rêët muöën chiïìu chuöång chöìng, muöën san seã búát nhûäng yá nghô nùång nïì anh àang chõu àûång, nhûng rêët tiïëc, moåi cöë gùæng cuãa chõ àïìu vö ñch trûúác veã laänh àaåm taân nhêîn cuãa anh, nïn chõ cöë traánh gùåp mùåt vaâ thûúâng ngöìi im úã möåt goác naâo àêëy.

Coân thùçng beá thò thêåt laå, caâng lúán lïn caâng giöëng Nam. Möåt sûå ngêîu nhiïn? Hay lêìn nûäa buöåc phaãi suy nghô vïì lúâi giaãi thñch vö lñ cuãa Xuyïën? Àiïìu naây quaã coá laâm Nam bùn khoùn khöng ñt. Àûáa beá thêåt khaáu. Nam khöng coá chuát aác caãm naâo vúái noá, duâ chñnh noá laâ trúã ngaåi ngùn caách hai vúå chöìng, laâ nguyïn nhên cuãa moåi bêët haånh trong gia àònh. Ngûúåc laåi, anh thûúng noá, nhû thûúng Xuyïën, vúå anh, vaâ anh caãm thêëy thûåc sûå khöí súã khi phaãi giêëu khöng böåc löå tònh caãm àoá. Nhiïìu luác cao hûáng, hoùåc vò vúå bêån, anh coân bïë vaâ giùåt caã taä cho con. Tuy nhiïn, sau nhûäng lêìn àêëu tranh, dùçn vùåt nhû



vêîn thûúâng xaãy ra, cuöëi cuâng caái con ngûúâi àõnh kiïën, cöë chêëp trong anh vêîn thùæng, vaâ anh vêîn cûúng quyïët khöng chõu cho thùçng beá mang hoå anh, vêîn bùæt chûäa laåi thaânh "baác" möîi khi noá quen miïång goåi anh bùçng "böë". Nhiïìu àïm nghe vúå öm con khoác úã giûúâng bïn, anh nhûäng muöën laåi gêìn vúå vuöët ve, an uãi cö, muöën laâm àiïìu gò àoá thêåt töët àeåp cho cö, êëy thïë maâ anh vêîn nùçm yïn, trên trên nhòn lïn trêìn nhaâ, hoùåc boã ra ngoaâi sên huát thuöëc cho túái têån saáng. Nhûäng luác êëy anh rêët caáu giêån. Anh giêån Xuyïën, giêån àûáa beá, giêån baãn thên anh - nhêët laâ baãn thên anh. Con ngûúâi anh, caái tñnh anh laâ thïë, biïët laâm thïë naâo àûúåc?

Möåt höm, Nam sang nhaâ töi chúi. - Àûúåc mêëy ngaây vïì thùm quï maâ cûá ngöìi lyâ úã nhaâ maäi thïë aâ?

- vaâo túái ngoä, anh noái to thay cho lúâi chaâo. - Laåi viïët laách? - Khöng, - töi àaáp. - Múâi anh ngöìi chúi. Luác naây àûáa beá àaä lúán, biïët chaåy lon ton khùæp laâng, nhûng

gia àònh anh thò vêîn nhû cuä. Nghe noái baâ con vaâ chñnh quyïìn àaä nhiïìu lêìn khuyïn anh laâm laânh vúái vúå, nhûng anh khöng nghe. Thïë àêëy, ngûúâi dên laâng töi, töi biïët - rêët chên thaânh vaâ caã tin, nhûng möåt khi coá yá nghô naâo àoá chui vaâo àêìu thò khöng dïî maâ giuä ra nöíi.

- Thïë naâo, anh Nam, vêîn "chiïën tranh" aâ? - töi ûúám hoãi. Nam khöng àaáp, nhûng neát mùåt buöìn hùèn xuöëng. Maäi luác

sau anh múái noái: - Anh xem, töi coân biïët laâm thïë naâo khaác àûúåc? - Sao laåi laâm thïë naâo? - töi cao gioång. - Thò "hoaâ bònh" ài! Anh

khöng thêëy rùçng anh àang laâm khöí chõ êëy aâ? - Thïë anh tûúãng töi sung sûúáng lùæm chùæc? - Nam vùån laåi. - Chñnh vò vêåy maâ cêìn phaãi boã qua cho nhau, vaâ caâng súám

caâng töët. Nam ngöìi im, röìi bêët chúåt nghiïm mùåt hoãi töi: - Coá àiïìu naây, töi hoãi thêåt anh nheá? - Vêng, anh cûá hoãi. - Anh coá tin cö Xuyïën khöng? Vïì chuyïån cö êëy coá chûãa êëy

maâ?



- Tin, töi tin, - töi àaáp. - Vò sao? - Vò sao thò khöng biïët, nhûng töi tin. - Coân töi thò khöng! - anh bêåt àûáng dêåy noái to möåt caách giêån

dûä. - Khöng! Khöng bao giúâ! - Nhûng suy cho cuâng àiïìu êëy khöng quan troång, - töi cuäng

nöíi noáng. - Quan troång laâ cö êëy àaä chúâ anh chûâng êëy nùm! Quan troång laâ cö êëy vêîn yïu anh! Quan troång laâ anh khöng thïí vaâ khöng coá quyïìn àöëi xûã vúái cö êëy nhû thïë!

- Anh noái dïî lùæm, anh nhaâ vùn aå, - Nam nhïëch meáp cûúâi vúái veã móa mai khöng che giêëu. - Vúái caác anh, moåi chuyïån thêåt àún giaãn.

Röìi khöng noái thïm möåt lúâi naâo, anh boã ài. Àêëy, caác baån xem: möåt con ngûúâi àaä mûúâi nùm lùn löån khoái

lûãa chiïën trûúâng, coá thïí àaä lêåp nhiïìu chiïën cöng phi thûúâng, àaä vûúåt qua trùm nghòn thûã thaách ghï gúám, êëy thïë maâ bêy giúâ con ngûúâi tûâng traãi àûúåc töi luyïån êëy khöng vûúåt qua nöíi caái trúã ngaåi tûúãng nhû rêët beá kia, àïí chêëm dûát àau khöí cho chñnh baãn thên vaâ cho ngûúâi mònh yïu quyá nhêët. Thêåt bêët cöng, vaâ cuäng thêåt chua xoát! Nhûng caã töi, caã caác baån cûá thûã thuyïët phuåc anh ta ài!

Thaáng hai nùm 1979, khi xaãy ra chiïën tranh úã biïn giúái phña Bùæc, Nam tònh nguyïån gia nhêåp laåi quên àöåi. Vúå anh khöng giûä, chó noái:

- Anh ài, em seä chúâ. Bao lêu em cuäng chúâ... - Vaâ cö seä tiïëp tuåc àïm àïm mú töi vïì thùm, vaâ coá thïí cö seä

laåi coá chûãa? - anh chêm choåc. - Vêng. - vúå anh àaáp nhû khöng hïì nhêån thêëy sûå chêm choåc

êëy. - Nhûng anh haäy tin bao giúâ em cuäng yïu anh, vaâ nïëu coá chûãa thò cuäng chó vúái anh, möåt mònh anh...

Tûâ êëy àaä hún nhiïìu nùm tröi qua. Cö Xuyïën nay àaä laâ baâ Xuyïën. Baâ giaâ vaâ yïëu hùèn ài möåt caách nhanh choáng. Baâ vêîn moân moãi chúâ chöìng nhû nùm naâo, vaâ vêîn nhû nùm naâo, baâ khöng hïì nhêån àûúåc möåt bûác thû nhoã cuãa chöìng, xûa laâ anh, bêy giúâ laâ öng Nam.



Àêy laâ chuyïån riïng cuãa hai ngûúâi, luác àêìu töi khöng coá yá àõnh viïët lïn giêëy, nhûng röìi cên nhùæc kyä nhiïìu mùåt, cuöëi cuâng, bùæt chûúác nhaâ vùn Phaáp Angàrï Möroa trong truyïån Cuöåc trúã vïì cuãa ngûúâi tuâ, töi viïët vaâ cho àùng baáo chuyïån naây, vúái hi voång moãng manh, rùçng biïët àêu àoåc noá, öng Nam seä nghô laåi. Töi, öng Nam vaâ baâ Xuyïën dêîu sao cuäng laâ ngûúâi cuâng laâng vúái nhau, maâ àaä laâ ngûúâi cuâng laâng thò, töi nghô, khöng ai coá quyïìn thúâ ú vúái söë phêån cuãa ngûúâi khaác.

Diïîn Chêu, 1987



Möåt ngûúâi vûát ài úã Huïë, ngoaâi nhûäng chiïëc xe lam chaåy dêìu ma duát nhaã khoái

muâ mõt vaâ kïu taânh taåch tûâng traâng daâi nhû suáng maáy, phûúng tiïån ài laåi chuã yïëu trong thaânh phöë laâ xñch lö vaâ xe àaåp thöì. Xe àaåp thöì múái xuêët hiïån mêëy nùm trûúác àoá, thoaåt tröng dïî laâm ngûúâi ta mêët caãm tònh, nhûng röìi nhòn maäi cuäng quen. Vaã laåi, caái chñnh laâ sûã duång noá thuêån lúåi vaâ reã. Chó cêìn bûúác ra phöë, giú tay laâ lêåp tûác coá ngay mêëy chiïëc xe àoái viïåc cuâng àaåp àïën möåt luác. Anh choån möåt chiïëc trong söë àoá, thoãa thuêån giaá caã - möåt, ba hoùåc nùm àöìng tuây ài xa hay gêìn - ngöìi lïn pooác-ba-ga phña sau (thûúâng àûúåc loát bùçng miïëng muát boåc vaãi nhûåa àïí khaách ngöìi cho ïm vaâ cuäng àïí phên biïåt vúái nhûäng chiïëc xe àaåp bònh thûúâng, nghôa laâ khöng chúã ngûúâi lêëy tiïìn), thïë laâ ngûúâi kia seä chúã anh ài. Nïëu anh laâ khaách tûâ xa àïën, anh ta seä kiïm luön caã vai ngûúâi hûúáng dêîn tham quan thaânh phöë. Anh hoãi bêët kò àiïìu gò, kïí caã viïåc riïng tû, anh ta àïìu sùén saâng traã lúâi, têët nhiïn trong thêm têm hi voång anh seä traã thïm ñt tiïìn cho dõch vuå àoá.

Lêìn êëy, hai ngaây sau khi àïën Huïë, laâm xong nhûäng viïåc cêìn laâm, töi muöën ài thùm caác lùng möå nöíi tiïëng cuãa Cöë Àö, trûúác hïët laâ Lùng Khaãi Àõnh. Vaâ töi àaä choån caái phûúng tiïån giao thöng tuy thö sú nhûng thuêån tiïån vaâ reã tiïìn naây.

Thöng thûúâng, nhûäng ngûúâi nghó úã khaách saån "Söng Hûúng" nhû töi, ài tham quan bùçng xe con, ö tö buyát, hay beát ra cuäng bùçng xñch lö. Cho nïn, thêëy töi tûâ khaách saån bûúác ra, laåi ùn mùåc nghiïm chónh, àeo maáy aãnh, ngûúâi àaåp xe thöì bõ töi ra hiïåu dûâng laåi coá veã ngaåc nhiïn khi àûúåc thuï chúã ra lùng Khaãi Àõnh, caách àêëy haâng chuåc cêy söë, chúâ xem xong laåi chúã laåi khaách saån. Tuy nhiïn, hai phuát sau, chuáng töi àaä lïn àûúâng. Anh ta ngöìi àaåp phña trûúác, töi



ngöìi sau, hai chên buöng thoäng hai bïn - àuáng nhû nhûäng tay chúi "baãn àõa".

Anh baån àûúâng cuãa töi ñt noái, mùåt aãm àaåm nhû àang coá àiïìu gò khoá chõu. Sau vaâi cêu hoãi thùm mang tñnh xaä giao, hêìu nhû anh ta khöng noái gò thïm. Traã lúâi caác cêu hoãi cuãa töi, anh ta hoùåc êåm ûâ tiïëng möåt, hoùåc lúâ nhû khöng nghe thêëy. Àiïìu naây laâm töi - möåt ngûúâi toâ moâ – ñt nhiïìu thêët voång. Töi àaä bùæt àêìu höëi hêån vïì caái quyïët àõnh laäng maån cuãa mònh. Töi àaä coá thïí ài nhúâ xe buyát cuãa möåt àoaân nghó cuâng khaách saån.

Höm êëy trúâi àeåp, caãnh nïn thú, chó tiïëc àûúâng lùæm döëc vaâ nhiïìu luác töi phaãi xuöëng uãn xe tûâng àoaån khaá daâi. Anh kia - coân treã nhûng gêìy yïëu, da àen, ngûåc leáp nhû ngûúâi ho lao - nhòn töi vúái veã biïët ún, nhûng vêîn im lùång möåt caách bûúáng bónh. Cûá thïë, chuáng töi ài tiïëp.

- Anh coá lïn xem khöng? - Töi hoãi khi hai chuáng töi àïën núi, dûång xe, ngöìi vaâo möåt quaán giaãi khaát.

- Khöng. - Thïë töi phaãi àïí anh chúâ úã àêy aâ? - Khöng sao, - anh kia àaáp. - Öng cûá xem bao lêu tuyâ thñch.

Töi àúåi. Mùåc duâ coân treã, coá khi ñt tuöíi hún, khöng hiïíu sao töi àûúåc goåi

bùçng öng. Anh ta muöën böåc löå thaái àöå bùçng caách êëy chùng? So vúái caác lùng khaác, lùng Khaãi Àõnh àûúåc nhiïìu ngûúâi noái

àïën vaâ hay túái tham quan hún caã. Cuäng coá lñ do cuãa noá. Toaân böå khu lùng àûúåc xêy trïn möåt ngoån àöìi tûâ chên lïn àónh phaãi hún möåt trùm bêåc àaá lúán. Àêy cuäng laâ lùng duy nhêët xaác àõnh àûúåc chöî chön ngûúâi chïët - tûác laâ ngay dûúái ngai vaâng àúä bûác tûúång ngöìi toaân thên bùçng àöìng maå vaâng cuãa Khaãi Àõnh. Phoâng möå àûúåc trang trñ löång lêîy, vúái nhûäng neát chaåm tröí vaâ nhûäng hònh gheáp sûá hïët sûác tó mêín. Nghe noái phaãi nhiïìu ngûúâi, nhiïìu nùm múái laâm nïn caái taác phêím nghïå thuêåt àöåc àaáo naây. Cuäng nghe noái khöng ñt ngûúâi phaãi chïët vò noá.

Vaâo phoâng möå, khaách phaãi boã giaây deáp úã ngoaâi, ài nheå, noái kheä, vaâ nhêët thiïët phaãi nghe möåt baâ giaâ ngûúâi beá nhoã ngöìi caånh cûãa nhùæc nhúã nhûäng àiïìu cêìn thiïët vïì nöåi qui tham quan, hoùåc múâi mua bûu aãnh, thuöëc laá, nûúác ngoåt - nhûäng thûá baâ ta luön àïí sùén trïn chiïëc baân con bïn caånh. Nïëu anh ài möåt mònh vaâ cêìn ngûúâi



hûúáng dêîn, baâ ta seä laâm àiïìu àoá, hún thïë, coân traã lúâi möåt caách àêìy àuã, tó mó têët caã caác cêu anh hoãi. Têët nhiïn, sau àoá anh seä phaãi traã tiïìn cöng.

Khi töi xem xong quay xuöëng, anh àaåp xe thöì vêîn ngöìi úã chöî cuä, tay chöëng cùçm tò lïn goác baân, hai mùæt lim dim - chùæc àang nguã gêåt. Thêëy töi, anh ta chùèng toã ra mûâng, tuy phaãi chúâ khaá lêu.

Mùåt trúâi àaä ngaã sang phña Têy, nhûng trúâi vêîn noáng vaâ ngöåt ngaåt. Anh ta àûáng dêåy, buáng buáng vaâo àöi löëp xe.

- Ngöìi nghó àaä, - töi noái. - Chöëc nûäa maát hùéng vïì. Anh khöng vöåi chûá?

Anh ta lùæc àêìu, laåi miïîn cûúäng ngöìi xuöëng. Töi goåi hai àôa baánh vaâ hai cöëc nûúác ngoåt.

- Anh laâ dên úã àêy, chùæc xem lùng naây nhiïìu lêìn röìi nhó? - Hai lêìn. Luác coân beá vaâ nùm kia. - Sao ñt thïë? - Töi khöng thñch. Hai chuáng töi laåi ngöìi im. Möåt luác sau, anh ta chúåt hoãi: - Höm nay, caái baâ baán bûu aãnh coá hûúáng dêîn öng xem khöng? - Khöng. - Cuäng khöng kïí öng nghe ai xêy vaâ bao nhiïìu ngûúâi àaä chïët

khi xêy caái lùng naây? - Khöng, - töi ngaåc nhiïn nhòn anh ta. - Sao anh laåi hoãi thïë? - Chùèng sao caã. - Anh ta àaáp, coá veã khöng lêìm lò nhû trûúác.

Nhûng àöi mùæt àïí löå veã giêån dûä àöåc aác. Töi àoaán anh ta àang coá àiïìu gò muöën noái ra cho nheå ngûúâi. Töi kiïn nhêîn chúâ.

- Tiïëc laâ öng khöng àûúåc nghe baâ ta kïí, kïí möåt caách say sûa vaâ thñch thuá, vïì caái chïët thï thaãm cuãa öng nöåi baâ ta... Vaâ cuäng laâ öng nöåi cuãa töi nûäa.

- Ra baâ ta laâ ngûúâi baâ con vúái anh? - Chõ gaái töi. - Öng nöåi anh laâ möåt trong nhûäng ngûúâi xêy lùng naây?.. - Vêng. - Vaâ xêy xong cuäng bõ Khaãi Àõnh giïët chïët?



- Àuáng thïë. Töi khöng hoãi gò thïm, chó im lùång ngöìi uöëng nûúác. Töi tûâng

tiïëp xuác vúái nhiïìu loaåi ngûúâi, trong nhiïìu hoaân caãnh khaác nhau, nïn biïët gêìn nhû chùæc chùæn rùçng trong nhûäng trûúâng húåp thïë naây, ngûúâi noái chuyïån seä chùèng bao giúâ chõu rúâi anh, nïëu chûa kïí hïët nhûäng gò anh ta vûâa bùæt àêìu.

Àuáng thïë, möåt luác sau, ngûúâi baån àûúâng cuãa töi lïn tiïëng, veã trêìm ngêm nhû tûå noái vúái mònh nhiïìu hún laâ vúái töi:

- Cuäng vò caái lùng naây maâ chõ em töi giêån nhau, thêåm chñ coân tûâ nhau nûäa. Chõ töi laâ möåt ngûúâi töët, rêët töët, chûá khöng phaãi loaåi vûát ài nhû töi. Khöng chöìng, khöng con, suöët àúâi chõ úã vêåy nuöi em, röìi em lúán - giuáp àúä caác chaáu. Thïë maâ, öng biïët khöng, chõ töi laåi laâm caái cöng viïåc... - anh ta dûâng laåi tòm tûâ, - caái cöng viïåc khöën naån êëy. Tûác laâ tûå nguyïån àïm ngaây hêìu haå caái thùçng àaä giïët öng nöåi mònh. Queát nhaâ cho noá, lau chên, phuãi buåi cho noá! Móa mai thay, laåi coân say sûa kïí cho ngûúâi khaác nghe viïåc noá àaä giïët öng nöåi mònh thïë naâo! Töi khuyïn ngùn, töi cêëm, chõ töi vêîn khöng nghe, túái nay vêîn tiïëp tuåc laâm caái viïåc nhû öng thêëy. Thêåt xêëu höí! Thêåt nhuåc nhaä!...

Töi vêîn ngöìi im, toâ moâ lùæng nghe. - Öng xem, thïë thò hoãi coân chõu sao nöíi. Töi cûá löån caã ruöåt khi

nghô àïën caãnh chõ töi xun xoe trûúác noá, ho khöng daám ho, noái khöng daám noái. Nhiïìu luác töi nhûäng muöën leo lïn, giaá coá suáng, lia cho noá, tûác laâ caái tûúång bùçng vaâng hay maå vaâng gò àoá cuãa noá, vaâi bùng vaâo mùåt. Töi laâ ngûúâi döët naát, khöng hiïíu gò, nhûng cuäng biïët rùçng luác laâm vua, hùæn laâ thùçng baán nûúác vaâ gêy khöng ñt töåi aác cho nhên dên. Thïë maâ taåi sao bêy giúâ ngûúâi ta àua nhau àïën àêy chiïm ngûúäng hùæn? Phaãi leo àuáng möåt trùm bêåc múái àûúåc nhòn hùæn! Phaãi nhòn lïn, phaãi nñn thúã! Phaãi àïí deáp ngoaâi cûãa! Phaãi coá giúâ, coá ngaây! Coá àuáng laâ bêët cöng khöng? Àuáng, bêët cöng! Möåt sûå bêët cöng àûúåc àùåt lïn ngai vaâng! Töi thêåt khöng sao hiïíu nöíi. Trûúác kia, thúâi thùçng Myä, thùçng nguåy laâ möåt nheä, coân bêy giúâ caác öng - Viïåt cöång, Caách maång, - sao caác öng chõu thïë? Laåi nghe noái thïë giúái àõnh boã haâng chuåc triïåu baåc àïí tö veä thïm cho noá nûäa. Àêëy, öng noái töi nghe ài, vò sao, vò sao laåi thïë?

- Vò öng nhêìm lêîn giûäa vua Khaãi Àõnh vaâ tûúång vua Khaãi Àõnh. - Töi àaáp. - Caái ngûúâi ta àïën àêy xem khöng phaãi möåt con



ngûúâi cuå thïí naâo àoá cuâng nhûäng viïåc laâm xêëu töët cuãa öng ta, maâ laâ möåt taác phêím nghïå thuêåt do nhên dên taåo ra...

- Ha, ha, ha! Taác phêím nghïå thuêåt! - Anh ta cûúâi to ngùæt lúâi töi. - Vêng, nhûng leä naâo öng khöng hiïíu rùçng chñnh nhúâ caái taác phêím nghïå thuêåt êëy cuãa öng maâ noá söëng àûúåc qua caác chïë àöå, söëng cho túái ngaây nay vaâ seä coân söëng nûäa? Thïë múái laâ vua! Thïë múái laâ Khaãi Àõnh! Hùæn biïët àaánh vaâo chöî yïëu cuãa ngûúâi khaác. Hùæn laâ con moåt biïët baám vaâo baân thúâ töí tiïn ngûúâi khaác maâ söëng. Mêëy ai dïî vûát boã töí tiïn mònh chó vò möåt con moåt? Nïn con moåt êëy cûá àaâng hoaâng söëng. Maâ thûã hoãi söëng úã àêu, söëng thïë naâo? Ha, ha!... - anh ta cûúâi to nhû möåt ngûúâi àiïn, röìi ngûâng möåt giêy, noái tiïëp: - Öng khöng àïí yá thêëy mùåt thùçng Khaãi Àõnh àang vïnh lïn aâ? Vò noá biïët khöng nhûäng noá àûúåc an toaân, cung phuång chu àaáo, maâ noá coân laâ ên nhên, hay àuáng hún laâ nguöìn söëng cuãa nhiïìu ngûúâi khaác. Nhû chõ töi chùèng haån...

- Vaâ caã nhûäng ngûúâi àaåp xe thöì chúã khaách tham quan nûäa, - töi chêm choåc.

- Vêng, caã töi nûäa, - anh ta cuåt hûáng, cuái àêìu thúã daâi. - Nhûng töi thò noái laâm gò. Töi laâ möåt ngûúâi vûát ài. Töi laâ con söë khöng, con söë khöng caã vúái nùm miïång ùn trong nhaâ. Töi gheát chõ töi nhû thïë, nhûng töi àaä laâm ngú àïí vúå töi àïìu àùån nhêån tiïìn giuáp àúä cuãa ngûúâi töi gheát... Vêng, töi laâ thùçng vûát ài. Töi khöng bao giúâ xem mònh ngang haâng vúái chõ töi, vúái caác öng. Caác öng phaãi khaác, phaãi khaác cú... Öng noái cho töi hiïíu ài!...

Anh ta nhòn chùçm chùåm vaâo mùæt töi, mùåt mïëu maáo nhû muöën khoác. Töi lêëy laâm tiïëc àaä àaánh vaâo chöî yïëu cuãa anh ta. Töi traã tiïìn röìi àûáng dêåy, khöng muöën keáo daâi thïm cêu chuyïån.

Chuáng töi laåi lïn xe. Khöng ai noái thïm cêu naâo nûäa. Àûúâng trúã laåi thaânh phöë khoá ài hún, nùæng gùæt, nhiïìu döëc ngûúåc. Lêìn naây, hêìu nhû chuáng töi àöíi chöî hùèn cho nhau. Töi ngöìi trûúác coâng lûng àaåp xe, coân anh ta, con ngûúâi vûát ài êëy, ngöìi phña sau, thónh thoaãng nhaãy xuöëng uãn xe cho töi.

Huïë - Haâ Nöåi, 1982



Têm - Thöi, chaáu khöng têåp nûäa àêu, - Têm, möåt cö gaái mûúâi bêíy

tuöíi, sinh viïn trûúâng muáa, coá daáng ngûúâi gêìy vaâ nheå nhû luác naâo cuäng coá thïí bay lïn cao, àang muáa chûa hïët baâi Thiïn nga giaäy chïët cuãa Xanh-Xùng maâ töi keáo viölöng laâm nhaåc, böîng baão töi nhû thïë vúái veã giêån döîi cuãa möåt àûáa treã quen laâm nuäng. Röìi cö mïåt moãi ngöìi xuöëng saân xi mùng coân chûa mêët hïët caái noáng cuãa möåt ngaây heâ oi bûác, àêìu guåc xuöëng, hai tay xoaäi vïì phña trûúác, gêìn giöëng caái thïë con thiïn nga hêëp höëi cö muáa luác naäy.

- Vò sao? - töi hoãi, lùång leä xïëp àaân vaâo höåp. - Chùèng vò sao caã, - Têm àaáp, vêîn khöng ngêíng àêìu lïn. - Hay muáa àiïåu khaác, Melody cuãa Gluck? Con thiïn nga nhoã

cuãa Traicöëpxki? - Khöng. - Höm nay chaáu múái bùæt àêìu têåp, maâ chûúng trònh thi thò

nhû chaáu noái, rêët nùång. Vaã laåi, chaáu cuäng biïët chuá bêån, khöng thïí cûá giûäa chûâng boã dúã cöng viïåc, leo lïn sên thûúång ngöi nhaâ saáu têìng naây àïí giuáp chaáu têåp mûúi, mûúâi lùm phuát vaâ...

- Chaáu chaán lùæm röìi. - Chaán? Nhûng vò sao? - Vò sao? Vò sao? - Têm noái to nhû theát lïn, àöíi thïë ngöìi, nhòn

töi bùçng àöi mùæt múã to àêìy xuác àöång vaâ giêån dûä maâ luác naây töi thêëy rêët roä, thêåm chñ caã dûúái aánh trùng àêìu thaáng múâ àuåc. - Khöng leä chuá khöng biïët noái gò hún ngoaâi hai chûä "vò sao" ngu ngöëc êëy? Khöng biïët laâm gò hún ngoaâi viïåc haâng ngaây chuái àêìu trïn trang



giêëy hoùåc coâ cûa caái àaân viölöng beá tñ êëy? Vò sao aâ? Vò chaáu muöën chïët!

- Vúá vêín! Töi noái röìi buöìn baä xaách àaân ài xuöëng, àïí laåi Têm möåt mònh,

hai tay öm àêìu ngöìi trïn sên thûúång nhaâ nghó Baäi Chaáy röång vaâ hoaân toaân vùæng ngûúâi giûäa àïm khuya yïn tônh. Töi khöng giêån vò nhûäng lúâi xuác phaåm kia cuãa cö, do biïët xûa naây tñnh cö vêîn thïë - höìn nhiïn àaáng yïu, nhûng thêët thûúâng, hay nhû möåt söë baån beâ quen goåi - àöìng boáng.

Tûâ phña baäi biïín coá tiïëng keân co trêìm vaâ mïìm nhû nhung àang buöìn buöìn voång laåi - hònh nhû möåt giai àiïåu naâo àêëy cuãa Rakhmanhinöëp. Àoá laâ Quaán, coân àûúåc goåi laâ Quaán Bi (bi àaát, bi quan), sinh viïn nùm cuöëi Nhaåc viïån Haâ Nöåi. Cêåu ta yïu Têm mï mêín, cuäng vò thïë maâ theo cö xuöëng àêy. Coân Têm thò chùèng hïì chuá yá àïën tònh yïu cuãa cêåu ta. Cuäng coá thïí chuá yá nhûng töi khöng biïët - thanh niïn bêy giúâ laâ thïë, khi yïu khi khöng, khoá loâng àoaán nöíi. Chó biïët Têm rêët gheát keân co, nïn khöng bao giúâ Quaán daám mang keân laåi gêìn nïëu khöng àûúåc pheáp. Töåi nghiïåp, anh chaâng cûá thui thuãi nhû thïë möåt mònh vúái chiïëc keân suöët àïm ngoaâi baäi biïín, dai dùèng thöíi nhûäng baâi buöìn ai oaán àïí baây toã nöîi loâng vúái ngûúâi yïu. Thöíi trong nhaâ thò khöng àûúåc, vò öng chuã nhiïåm nhaâ nghó àaä hai lêìn doåa àuöíi, “nïëu cûá tiïëp tuåc laâm mêët yïn tônh cuãa ngûúâi khaác". Cêåu ta cuäng chùèng biïët chúi vúái ai. Têm thò hoùåc laâ nguã hoùåc têåp muáa, coân töi luác naâo cuäng bêån, khöng àïåm àaân cho Têm thò tröën tòm chöî yïn tônh ngöìi viïët. Cuâng ài vúái chuáng töi xuöëng àêy coân coá möåt àöi nûäa, àïìu dên Nhaåc Viïån. Chaâng chúi pianö, naâng haát, - nhûng möîi ngaây chó xuêët hiïån úã nhaâ ba lêìn vaâo giúâ ùn, coân thò anh chõ dùæt nhau ài chúi àêu biïåt tùm.

"Phaãi àïën baão Quaán lïn vúái Têm múái àûúåc", töi nghô, thêìm hònh dung thêëy Têm àang ngöìi khoác, àöi vai gêìy run run theo tiïëng nêëc...

Höm sau, chuáng töi laåi têåp. Vêîn baâi "Thiïn nga giaäy chïët" cuãa Xanh-Xùng. Phaãi thûâa nhêån Têm muáa rêët àeåp. Àöi chên thon nhoã nheå nhaâng di àöång trïn àêìu ngoán chên, hai tay dang röång mïìm maåi vöî lïn vöî xuöëng nhû àöi caánh thiïn nga. Töi coá caãm giaác nhû chó cêìn nhuán möåt caái lêëy àaâ, laâ cö coá thïí bay lïn mêët huát trong bêìu trúâi àïm Haå Long huyïìn aão.



Tuy nhiïn, cuäng giöëng nhûäng lêìn trûúác, chùèng bao lêu, cö laåi chaán naãn ngöìi xuöëng.

Töi im lùång, kiïn nhêîn chúâ àúåi. Möåt luác sau, traái vúái àiïìu töi dûå àoaán, Têm ngûúác lïn noái vúái

töi, gioång àûúåm buöìn: - Chaáu noái chuá àûâng cûúâi nheá. Chaáu muöën bay lùæm. Chaáu

nghô chaáu coá thïí bay àûúåc. Chuá tin khöng? - Coá, - töi àaáp. - Chuá xem, Haå Long ban àïm àeåp chûa kòa! - Têm àûáng dêåy,

söi nöíi chòa tay vïì phña Võnh löëm àöëm aánh àeân cuãa vö söë thuyïìn àaánh caá vaâ nhûäng chiïëc taâu lúán thaã neo chúâ ùn than hoùåc böëc haâng. - Hïî nhùæm mùæt laâ chaáu thêëy ngûúâi chaáu nheå tïnh, röìi chaáu tûâ tûâ bay lïn cao, thêåt cao, àïí laåi dûúái àêët têët caã: Kyâ thi sùæp túái, cuöåc söëng haâng ngaây buöìn teã. Caã chuá nûäa... - Cö phaá lïn cûúâi to sung sûúáng: - Chuá tin khöng?

- Tin, - töi noái. - Trûúác chaáu cuäng tûâng coá möåt cö gaái bay nhû vêåy...

- Ai thïë? - Vêîn chòm trong cún mú quyïën ruä, Têm lú àaäng hoãi. - Möåt cö gaái Bungary, tïn laâ Àörötïa. Àïm àïm, cö ta bay tûâ

sên thûúång möåt ngöi nhaâ mûúâi hai têìng úã Xöphia... - Chuá noái thêåt àêëy chûá? - Têm chaåy laåi tuám lêëy tay töi,

nghiïm mùåt hoãi. - Cö êëy bay bùçng caách naâo? - Bùçng caách chaáu vûâa noái - nhùæm mùæt, vung hai tay lêëy àaâ,

vaâ thïë laâ bay. Röìi töi kïí Têm nghe nöåi dung cuöën tiïíu thuyïët "Barie" cuãa

nhaâ vùn Paven Vïginöëp töi vûâa àoåc. Têm chùm chuá nghe töi nhû uöëng lêëy tûâng lúâi, khöng chen ngang möåt cêu naâo.

- Coá lêìn cö ta coân giuáp möåt ngûúâi nûäa cuâng bay. Hoå cêìm tay nhau lûúån mêëy voâng trïn bêìu trúâi Xöphia tuyïåt àeåp. Dûúái chên hoå laâ caã thaânh phöë rûåc rúä aánh àeân, trïn àêìu, muön vaân vò sao nhêëp nhaáy... Cö Àörötïa êëy thêåt haånh phuác...

- Nhûng röìi cuöëi cuâng cö ta chïët! Chuáng töi cuâng ngoaái àêìu laåi nhòn, thêëy Quaán àaä lïn ngöìi

bïn tûâ bao giúâ.



- Vaâ thïë laâ àuáng! - cêåu ta noái tiïëp, gioång móa mai. - Cö ta chó laâ möåt ngûúâi àiïn!

- Khöng ai múâi anh xen vaâo chuyïån ngûúâi khaác, - Têm khoá chõu vò trñ tûúãng tûúång bay böíng cuãa mònh bõ cùæt àûát búãi möåt cêu phuä phaâng nhû thïë. - Anh ài ài, haäy ài trïn àöi chên àêët nùång nïì, vúái têìm nhòn khöng cao quaá àêìu muäi teåt cuãa anh.

Quaán ngoan ngoaän àûáng dêåy. - Vêng, nïëu Têm khöng thñch thò töi khöng noái nûäa. Töi ài.

Töi biïët töi khöng bay àûúåc, nïn töi ài bùçng chên trïn mùåt àêët. Chêåm, xêëu xñ nhûng an toaân vaâ húåp vúái khaã nùng coá thêåt cuãa töi. Coân nhûäng chuyïån viïín vöng àeåp àeä kia chó laâ saãn phêím cuãa nhûäng böå oác têm thêìn. Àûâng tin, Têm. Cuäng àûâng tin caã nhûäng yá nghô nhaãm nhñ vaâ nguy hiïím àang chûáa àêìy trong àêìu Têm. Töi àaä àoåc cuöën saách êëy. Öng nhaâ vùn Vïginöëp kia laâ möåt tay àaåi bõp. Muöën vûát boã nhûäng troái buöåc àang kòm haäm mònh, con ngûúâi cêìn tòm caách khaác thûåc tïë hún, chûá khöng phaãi bay lïn möåt caách ngu ngöëc nhû vêåy. Àïí röìi chïët... Àûâng tin, Têm, vaâ haäy cêín thêån...

- Anh ài ài! Àuã röìi. - Têm xua tay. Khi chó coân hai ngûúâi, Têm quay sang nhòn töi, neát mùåt hïët

sûác nghiïm tuác: - Coá àuáng cö ta bõ àiïn khöng? - ñt ra moåi ngûúâi xung quanh cho laâ thïë. Cö ta bõ nhöët vaâo

bïånh viïån têm thêìn, chó thónh thoaãng múái àûúåc ra khoãi àoá. - Nhûng cö ta àaä bay? - Àuáng thïë, bay nhiïìu lêìn. Cö ta gioãi lùæm, coân coá thïí àoåc àûúåc

yá nghô ngûúâi khaác, hoùåc löåi xuöëng nûúác maâ khöng chòm... - Thïë maâ cuöëi cuâng laåi chïët... - Vêng, vò tai naån. Nhû ngûúâi khaác coá thïí chïët vò tai naån maáy

bay, vò trûúåt chên rúi xuöëng vûåc... Têm khöng hoãi gò thïm. Cö ngöìi im, thêîn thúâ nhòn maäi möåt

àiïím naâo àêëy trûúác mùåt. Cuöëi cuâng cö lïn tiïëng, khöng roä vúái töi hay vúái chñnh mònh:

- Nhûng chïët maâ àûúåc bay, àûúåc biïët thïë naâo laâ haånh phuác thûåc sûå thò cuäng boä. Coân hún söëng thïë naây... Coân hún nhû anh Quaán, bao giúâ cuäng àûâng tin, cêín thêån, bao giúâ cuäng thûåc tïë...



- Nhûäng àiïìu cêåu ta noái khöng phaãi khöng coá caái àuáng. Maâ sao chaáu taân nhêîn vúái Quaán thïë? Chaáu khöng yïu aâ? Theo chuá, cêåu ta laâ ngûúâi töët àêëy chûá - tónh taáo, thêåt thaâ, töët buång...

- Chñnh vò thïë maâ chaáu khöng thïí yïu àûúåc. - Laå thêåt. Thïë thò chaáu yïu ai? - Yïu chuá. Têm noái hai chûä êëy thêåt tûå nhiïn, nhû thïí khöng phaãi vïì

mònh, maâ vïì möåt ngûúâi naâo àêëy. Töi thò vò quaá àöåt ngöåt, khöng tòm àûúåc cêu naâo hún ngoaâi cêu töi thûúâng noái trong nhûäng trûúâng húåp tûúng tûå.

- Vúá vêín. Chaáu àiïn röìi sao? Têm ngöìi, hai tay öm göëi, àêìu guåc xuöëng. Chiïëc aáo moãng

dñnh chùåt vaâo cú thïí gêìy nhûng cên àöëi. Luác êëy töi rêët muöën laåi gêìn, muöën àùåt tay lïn vai cö àïí noái vaâi lúâi an uãi, nhûng khöng hiïíu sao, möåt caái gò àêëy àaä giûä töi laåi. Coá leä àoá laâ caãm giaác xêëu höí, vò duâ sao töi cuäng lúán hún Têm gêëp hai lêìn tuöíi. Xûa nay töi luön xem Têm laâ möåt cö beá, vaâ vúái tû caách laâ baån cuãa böë meå cö, töi coá traách nhiïåm phaãi giuáp àúä, che chúã.

- Vêng, chaáu àiïn, chaáu laâ Àörötïa. Nhûng ngûúâi ta khöng àiïn, ngûúâi ta khöng biïët gò caã, khöng thêëy gò caã!...

Têm têëm tûác noái liïìn möåt maåch nhû súå bõ ngùæt giûäa chûâng. Röìi cö boã chaåy xuöëng phoâng mònh.

Tûâ phña baäi biïín laåi vang lïn tiïëng keân cuãa Quaán, buöìn vaâ da diïët nhû moåi lêìn.

*

* * Töëi höm sau, vaâ caã nhûäng höm tiïëp theo, nhû khöng coá

chuyïån gò xaãy ra, Têm vêîn têåp muáa vaâ töi vêîn àïåm àaân cho cö. Möîi lêìn têåp xong, Têm laåi say sûa thöí löå vúái töi caái yá nghô àang nung nêëu trong àêìu, rùçng cö muöën bay vaâ coá thïí bay nhû Àïrötïa. Coân töi thò, sau khi khöng coân gò àïí noái nûäa vïì cuöën saách cuãa Paven Vïginöëp, töi bùæt àêìu daâi doâng noái vïì chûác nùng cuãa nghïå thuêåt, rùçng nghïå thuêåt phaãi chùæp caánh cho ûúác mú cuãa con ngûúâi, nêng



con ngûúâi lïn cao hún cuöåc söëng haâng ngaây buöìn teã, àïí vûún túái nhûäng haânh àöång phi thûúâng, àeåp àeä, vên vên...

Têët caã nhûäng àiïìu êëy àûúåc Têm lùæng nghe möåt caách hïët sûác chùm chuá.

*

* * Möåt buöíi saáng, töi àang nguã thò Quaán böîng tûâ àêu xö cûãa

chaåy vaâo. - Têm àaä àûúåc àûa ài bïånh viïån cêëp cûáu. - Coá chuyïån gò xaãy ra vêåy? - Töi tung chùn vuâng dêåy, hoãi. - Rúi tûâ sên thûúång têìng saáu xuöëng sên phuå têìng böën! Theo

chuêín àoaán ban àêìu - gaäy xûúng sûúân vaâ möåt tay. Möåt chiïëc caánh maâ Têm mú ûúác duâng àïí bay ra Võnh Haå Long... - Quaán móm cûúâi möåt caách móa mai.

- Cêåu noái thïë maâ khöng biïët xêëu höí aâ? - Khöng giûä àûúåc bònh tônh, töi quaát to. - Kïí laåi roä raâng xem naâo. Bao giúâ? Vò sao?

- Rêët àún giaãn. Hai giúâ saáng höm qua, àang ài tuêìn, öng giaâ baão vïå nhaâ nghó böîng nghe coá tiïëng ngûúâi rïn. Chaåy lïn thò thêëy Têm. Öng laäo cho laâ Têm ngöìi sú yá ngaä xuöëng. Khöng muöën laâm huyïn naáo nhaâ nghó, öng êëy lùång leä baáo vúái öng Chuã nhiïåm, xin xe àûa vaâo bïånh viïån. Nhûng töi thò töi hiïíu vò sao Têm gùåp tai naån naây. Cö ta àõnh bay, nghôa laâ àõnh laâm caái àiïìu khöng bao giúâ coá thïí laâm àûúåc. Cö ta bõ xuác àöång, thêìn kinh quaá cùng thùèng vaâ àang khöng kiïìm chïë nöíi baãn thên. Trong trûúâng húåp naây, àaáng leä giuáp àûa cö ta trúã laåi traång thaái thùng bùçng, vúái nhûäng àiïìu coá thûåc bònh thûúâng trong cuöåc söëng, thò caác öng, öng vaâ Paven Vïginöëp, bùçng caái vùn hoåc vúá vêín vaâ vö böí cuãa mònh, caác öng àaä... Töi seä viïët àún kiïån caác öng vïì viïåc àaä àêíy möåt cö gaái àaáng thûúng nhû Têm àïën chöî taân phïë.

Röìi Quaán boã ài, sêåp maånh caánh cûãa möåt caách giêån dûä. Coân laåi möåt mònh, töi vûâa sûãa soaån vaâo bïånh viïån thùm Têm,

vûâa suy nghô vïì nhûäng lúâi buöåc töåi cuãa Quaán, vaâ caã vïì nhûäng chûác



nùng cao caã cuãa vùn hoåc maâ töi àaä söi nöíi noái vúái Têm nhûäng àïm trûúác àoá.

Quaãng Ninh, 1984



Cuöåc trúã vïì cuãa àûáa con lêìm löîi 1 Haâng nùm, cûá vaâo ngaây möìng baãy thaáng Giïng êm lõch laâ caã

laâng D.T nhöån nhõp hùèn lïn. Caái nhöån nhõp êëy coân lan sang nhûäng laâng lên cêån. Vaâo ngaây êëy, tûâ saáng súám, ngûúâi ta ñ úái goåi nhau ài chúå, àïën trûa thò nhaâ naâo trïn baân thúâ töí tiïn cuäng coá möåt mêm cöî vúái nhûäng que hûúng trêìm nghi nguát khoái. Trong khi luä treã hoùåc àaám thanh niïn múái lúán vö tû cûúâi noái bïn caånh, nhûäng ngûúâi giaâ àûáng chùæp tay trûúác baân thúâ, cuái àêìu lêìm rêìm cêìu khêën àiïìu gò chó mònh hoå biïët. Cuöëi cuâng mêm cöî àûúåc haå xuöëng, möåt lêìn nûäa, khi caánh treã ùn uöëng vui veã, nhûäng ngûúâi giaâ - thûúâng ngöìi riïng vúái nhau úã mêm trïn, - vûâa nhêëm nhaáp uöëng rûúåu, vûâa khe kheä nhùæc laåi nhûäng gò àaä xêíy ra vaâo caái ngaây khuãng khiïëp êëy...

Àoá laâ ngaây möìng baãy thaáng Giïng êm lõch nùm 1954, nghôa laâ lêu, lêu lùæm röìi, àïën mûác bêy giúâ nhúá laåi, ngûúâi ta khöng khoãi khöng mêu thuêîn vúái nhau vïì chi tiïët, thêåm chñ caã nhûäng chi tiïët quan troång. Möîi ngûúâi kïí möåt caách, têët nhiïn, ai cuäng cho mònh àuáng. Àaåi khaái sûå viïåc xêíy ra thïë naây.

Vaâo àöå nùm giúâ saáng caái ngaây khuãng khiïëp êëy, möåt chiïëc maáy bay khu truåc Phaáp bêët ngúâ tûâ phña biïín bay vaâo, neám möåt loaåt nùm quaã bom xuöëng D.T. luác êëy hùéng coân laâ möåt laâng nhoã nhaâ cûãa àûáng saát sñt bïn nhau. Chiïëc maáy bay êëy coân lûúån thïm hai voâng nûäa, sau möîi voâng lûúån noá laåi chuác xuöëng neám nhûäng loaåt bom daâi vaâ chñnh xaác nhû trûúác. Röìi vuát lïn, noá bay mêët huát vïì phña biïín.



Sau àêëy laâ möåt nöîi kinh hoaâng thêåt sûå. Laâng D.T nùçm daâi thaânh möåt vïåt, bõ ba lêìn neám bom truáng ngay vaâo ba phêìn àêìu, giûäa vaâ cuöëi, thaânh ra caã laâng, hêìu nhû khöng coân ngöi nhaâ naâo nguyïn ven. Söë ngûúâi chïët laåi caâng khuãng khiïëp hún, vò luác êëy coân súám, hoùåc ngûúâi ta nguã chûa dêåy, hoùåc dêåy röìi nhûng chûa ài àêu khoãi laâng. Coá ngûúâi baão chïët hai trùm, coá ngûúâi baão ba, cuäng coá ngûúâi noái nhiïìu hún. Coân viïåc vò sao laâng D.T. bõ neám bom chûá khöng phaãi laâng naâo khaác, maâ laåi möåt caách daä man, mang tñnh huãy diïåt nhû thïë, trong khi suöët möåt thúâi gian daâi trûúác àêëy caã huyïån Diïîn Chêu röång lúán chûa bõ neám bom lêìn naâo, thò khöng ai hiïíu nöíi, mùåc duâ ngûúâi ta àaä àûa ra nhiïìu giaã thiïët khaác nhau.

Tûâ àêëy haâng nùm àuáng ngaây möìng baãy thaáng Giïng êm lõch laâ caã laâng D.T nhaâ naâo cuäng coá giöî. Keâm theo giöî laâ nhûäng cêu chuyïån röm raã, nhûäng höìi tûúãng àau buöìn, nhûäng tiïëng khoác...

2 Nùm nay vïì D.T dûå "giöî laâng" coá thïm möåt ngûúâi. Ngûúâi êëy

lêåp tûác thu huát sûå chuá yá cuãa dên laâng. Àoá laâ möåt öng giaâ khoaãng 65 tuöíi, toác baåc trùæng, da deã tröng höìng haâo nhûng hònh nhû khöng àûúåc khoãe lùæm, vò öng phaãi duâng gêåy àïí ài laåi. Öng vïì laâng trûúác ngaây coá giöî hai höm, tûác laâ vaâo ngaây möìng nùm thaáng Giïng. Khöng ai nhêån ra öng, coá leä öng cuäng chùèng nhêån ra ai quen trong laâng, ñt ra vaâo nhûäng phuát àêìu. Öng noái tïn nhûäng ngûúâi öng muöën gùåp, ngûúâi ta lùæc àêìu khöng biïët. Öng phaãi tòm hoãi ngûúâi cuâng tuöíi, tûå giúái thiïåc mònh laâ ai, tûâ àêu túái, vên vên, luác êëy ngûúâi ta múái àöìng thanh "öì", "aâ" caã lïn.

Thò ra öng giaâ laâ dên laâng naây, coá àiïìu öng àaä xa noá hún böën mûúi nùm, vaâ nay, sau böën mûúi nùm daâi êëy, öng múái trúã laåi thùm laâng lêìn àêìu. Khöng phaãi khöng muöën, öng noái, maâ vò öng úã xa, rêët xa, têån bïn nûúác Thuåy Sô hay gò gò êëy úã chêu Êu. Coân nhûäng ngûúâi öng hoãi gùåp thò thuöåc gia àònh möåt àõa chuã lúán ngaây xûa úã vuâng naây. Coá àiïìu bêy giúâ caái gia àònh êëy chùèng coân ai, trûâ baâ Sen, möåt baâ giaâ àún àöåc söëng cuöëi laâng.

- Chïët hïët röìi, - ngûúâi ta thúã daâi baão öng. - Chïët vaâo caái ngaây khuãng khiïëp êëy. Bom, maáy bay neám bom... öng biïët chûá? - Röìi nhû



àïí an uãi, ngûúâi ta aái ngaåi nhòn öng, noái thïm: - Khöng riïng gò gia àònh nhaâ baác, maâ caã laâng, nhiïìu lùæm...

- Coá, töi coá nghe noái, - öng giaâ lùång leä lêëy khùn muâ-xoa lau lau àöi mùæt hoe àoã vò xuác àöång. - Cuäng vò thïë maâ töi vïì àêy xem thûåc hû thïë naâo. Kinh khuãng quaá, trúâi, kinh khuãng quaá...

Öng giaâ laåi lêëy khùn chêëm chêëm vaâo mùåt. Gioång öng run run. Àöi tay khö vaâ nhùn nheo cuãa öng cuäng run run. Möåt chöëc sau luä treã dêîn öng chöëng gêåy chêåm chaåp ài vïì phña nhaâ baâ Sen.

Àïm höm êëy, dô nhiïn öng vaâ baâ Sen thûác, troâ chuyïån vúái nhau rêët lêu.

- Trúâi, baác aánh, khöng leä baác coân söëng àêëy aâ? - Baâ Sen kïu lïn khi nhêån ra khaách laâ ai. Baâ vaâ öng laâ con chuá con baác vúái nhau, tuy ñt hún öng mêëy tuöíi, baâ coá veã giaâ yïëu hún. - Chûâng êëy nùm baác úã àêu? Söëng thïë naâo?

Khöng chúâ khaách traã lúâi, baâ vöåi boã ài lêëy ghïë, muác nûúác. Coân öng giaâ thò cöë toã ra bònh tônh. Öng thong thaã àûa caã hai tay bï baát nûúác cheâ vöëi nguöåi lïn têån miïång, röìi cuäng thong thaã nhû thïë, öng uöëng tûâng nguåm nhoã cho àïën hïët baát nûúác, trong khi baâ Sen ngöìi àöëi diïån, vûâa toâ moâ quan saát, vûâa kiïn nhêîn chúâ nghe öng noái.

- Baâ biïët röìi àêëy. Nùm böën mûúi, töi ra Haâ Nöåi hoåc. Röìi sang Phaáp. Röìi laåi vïì nûúác, laâm caái thùçng lñnh. Àïën nùm nùm tû thò töi theo ngûúâi Phaáp rúâi Viïåt Nam, sang söëng vúái böë meå úã nûúác ngoaâi. úâ, maâ hai cuå chïët àaä lêu, hai mûúi nùm röìi. Coân töi vêîn söëng möåt mònh, khöng vúå con, nhûäng tûúãng chùèng bao giúâ àûúåc thùm laåi quï cuä, thïë maâ töi vêîn lêìn àûúåc vïì. Töi muöën biïët...

- Vêng, - àoaán hiïíu yá öng, baâ Sen vöåi tiïëp lúâi, - ngaây kia laâ giöî laâng röìi. Caã laâng, cêåu aå, - nhûäng hai ba trùm ngûúâi chïët chûá àêu ñt...

- Nhiïìu thïë cú aâ? - Öng aánh kheä hoãi. - Vêng, thêåt khuãng khiïëp! Túâ múâ saáng, baác aå. Möåt chiïëc maáy

bay... öi! - Baâ Sen thúã daâi, röìi ngöìi im, rúm rúám nûúác mùæt. - Hai cuå nhaâ cö cuäng chïët lêìn êëy? - Vêng, caã chöìng vaâ con trai töi nûäa. Möåt quaã bom rúi truáng

nhaâ. May töi luác êëy ra vûúân haái rau chuêín bõ laâm cúm saáng nïn múái thoaát.



- Coân gia àònh baác Võ ? (Baác Võ laâ anh trai caã cuãa böë meå öng aánh, baâ Sen).

- Cuäng thïë. Coá àiïìu baác gaái bõ thûúng, phaãi nûãa nùm sau múái chïët àûúåc.

- Coân chuá Xuên? - Chuá Xuên luác êëy khöng úã nhaâ. Chuá êëy tröën ài böå àöåi tûâ hai

nùm trûúác, sau naây hy sinh úã Àiïån Biïn. - Coân laâng xoám? - Laâng xoám thò baác thêëy àêëy, nhaâ naâo cuäng bõ, khöng ngûúâi

naây thò ngûúâi noå. Ngaây kia giöî, röìi baác xem. Öng aánh khöng hoãi gò thïm. Öng cuái àêìu ngöìi im, hai tay öm

maái toác baåc. Ngoaâi sên, trúâi àaä töëi tûâ lêu. Trong aánh saáng àoã nhúâ cuãa chiïëc àeân dêìu ma-duát, baâ thêëy úã khoáe mùæt öng coá hai gioåt nûúác lêëp laánh àang möîi luác möåt to dêìn. Baâ cuäng ngöìi im thêîn thúâ, cho àïën luác bêët chúåt vuåt àûáng dêåy vò sûåc nhúá phaãi laâm cúm cho khaách.

Àïm êëy hai ngûúâi coân ngöìi noái vúái nhau nhiïìu chuyïån, nhûng nhû àaä heån trûúác, ai cuäng cöë khöng nhùæc túái àïì taâi luác naäy.

Röìi caáo mïåt, öng aánh lïn giûúâng. Tûâ buöìng trong, baâ Sen nghe roä tiïëng öng nùçm trùn trúã maäi, cho àïën khi baâ thiïëp ài luác naâo khöng biïët.

Höm sau, tûác laâ ngaây möìng saáu, aánh nhúâ baâ Sen dêîn ra thùm möå nhûäng ngûúâi bõ bom chïët trong caái ngaây xa xûa êëy. Àïën núi, öng baão baâ ài vïì àïí öng úã laåi möåt mònh. Tuy khöng hiïíu yá öng muöën laâm gò, baâ Sen chùèng hoãi, lùèng lùång ra vïì.

Nghôa àõa Gia Quaán nùçm trïn meá àöìi thoai thoaãi bao quanh búãi nhûäng buåi gai coâi coåc thêëp teâ. Möå àûúåc xïëp thaânh tûâng haâng daâi, möîi hoå möåt khu, chiïëc naây dñnh liïìn chiïëc kia nhû möåt luöëng khoai lúán, phña trïn nöíi lïn nhûäng mö àêët nhoã àïí àaánh dêëu tûâng chiïëc. Phêìn bõ mûa xoái, phêìn do trêu boâ xeáo, nhiïìu chiïëc suåt lúã, meáo moá. Àêët cùçn, coã khöng moåc nöíi, khöng boáng cêy, khöng lùng bia, möå chñ. Noái chung quang caãnh khaá tiïu àiïìu vaâ aãm àaåm.

Öng aánh thêån troång chöëng gêåy ài àïën trûúác haâng möå ngûúâi thên cuãa öng baâ Sen vûâa chó. Tay cêìm höåp diïm, run run, öng bêåt lûãa chêm mêëy boá hûúng mang theo, cùæm xuöëng àêëy nùm que. Söë coân laåi öng chia àïìu cho têët caã nhûäng haâng möå bïn caånh. Sau àoá,



öng choån möåt hoân àaá phùèng, ngöìi xuöëng, höìi lêu thúâ thêîn nhòn möåt àiïím naâo àêëy trûúác mùåt...

Töëi àïën, öng chöëng gêåy ài hïët nhaâ naây sang nhaâ khaác. Àïën àêu öng cuäng gúåi àïí chuã nhaâ noái vïì caái sûå kiïån khuãng khiïëp kia àaä xaãy ra caách àêy mêëy mûúi nùm. Coân öng, öng chó im lùång ngöìi nghe, thónh thoaãng múái thïm àöi lúâi cöët giûä cho cêu chuyïån khoãi bõ ngùæt quaäng.

Ai cuäng aái ngaåi cho öng giaâ sau chûâng êëy nùm xa caách nay trúã laåi quï hûúng, phaãi nghe nhûäng chuyïån buöìn nhû vêåy.

3 Raång saáng ngaây möìng baãy, khi mùåt trúâi chûa lïn vaâ sûúng

muâ coân dêìy àùåc, coá möåt baâ gaánh rau caãi xuöëng chúå baán súám. Àïën cêy àa cuåt cuöëi laâng, vò maãi nhòn xuöëng àûúâng àïí traánh nhûäng vuäng nûúác àoång laåi sau cún mûa, baâ böîng thêëy àêìu mònh va phaãi caái gò àêëy khö cûáng.

Baâ ngûúác nhòn lïn, kïu to möåt tiïëng vò ngaåc nhiïn vaâ súå haäi, röìi vûát gaánh, uâ teá chaåy trúã laåi. Chûa àêìy mûúâi lùm phuát sau, coá leä phaãi möåt phêìn ba dên laâng D.T. àaä coá mùåt. Moåi ngûúâi àûáng quanh cêy àa cuåt, sûäng súâ nhòn caãnh tûúång trûúác mùåt.

Trïn caânh cêy choaäi ra phña mùåt àûúâng, coá möåt ngûúâi treo cöí chïët, xaác luãng lùèng, möìm haá höëc, àêìu ngoeåo sang möåt bïn, múá toác baåc loâa xoâa dñnh bïët vaâo traán - coá thïí vò möì höi, cuäng coá theã vò sûúng ûúát.

Ngûúâi àoá laâ öng aánh. Chiïëc gêåy cuãa öng àïí tûåa göëc cêy. Trïn gêåy laâ chiïëc muä daå vúái möåt túâ giêëy àûúåc gêëp tû cêín thêån, to bùçng loâng baân tay. Theo yïu cêìu cuãa moåi ngûúâi, möåt thanh niïn roán reán laåi gêìn göëc àa, cêìm túâ giêëy lïn, àoåc to:

"Thûa baâ con dên laâng, Chñnh töi laâ ngûúâi laái maáy bay neám bom laâng ta böën mûúi

nùm vïì trûúác. Töi àaä xin cêëp trïn àûúåc laâm àiïìu àoá, vò nghe tin gia àònh töi bõ Cöång Saãn cûúáp hïët ruöång àêët vaâ nhaâ cûãa, chia cho dên ngheâo. Luác êëy töi coân treã vaâ nöng nöíi. Töi theâm khaát traã thuâ, laåi sùén bom àaån trong tay, thïë laâ töi àaä gêy nïn töåi aác khuãng khiïëp kia, caái maâ tûâ ngaây êëy cho àïën nay khöng àïí lûúng têm töi thanh



thaãn möåt phuát naâo. Töi àaä phaåm möåt sai lêìm khöng cûáu vaän nöíi, laâ taách rúâi khaái niïåm "Cöång Saãn" khoãi khaái niïåm quï hûúng laâng nûúác...

Bêy giúâ àaä böën giúâ hai mûúi phuát, nghôa laâ töi coân phaãi chúâ thïm mûúâi phuát nûäa àïí tûå kïët liïîu àúâi mònh. Thûåc ra, töi xem töi àaä chïët vaâo àuáng caâi giúâ phuát êëy caách àêy ba mûúi nùm, khi töi bêëm nuát neám quaã bom àêìu tiïn xuöëng khu laâng àaä sinh vaâ nuöi töi lúán.

Töi chùèng daám xin àûúåc baâ con tha thûá cho töi, möåt àûáa con töåi löîi sau bao nhiïìu nùm lûu laåc, nay trúã vïì quï cuä àïí tûå àïìn töåi. Trong tuái töi hiïån coân ñt tiïìn, nïëu àûúåc, nhúâ baâ con cho thuï ngûúâi chön töi úã nghôa àõa Gia Quaán, caånh nhûäng ngûúâi töi àaä giïët.

Nguyïîn Vùn aánh”

Diïîn Chêu, 1985



Àïm, úã möåt ga yïn tônh Chuyïën taâu Haâ Nöåi - Vinh höëi haã chaåy qua, trong chöëc laát

phaá tan sûå yïn tônh cuãa möåt àïm muâa heâ lùång gioá. Àûáng bïn cûãa söí phoâng mònh, öng Phaát nhòn theo cho àïën khi ngoån àeân àoã tñn hiïåu sau àuöi àoaân taâu chó coân laâ möåt chêëm nhoã, rung rinh röìi tùæt hùèn. Theo lõch laâ chñn rûúäi, nhûng taâu thûúâng vïì chêåm, nïn bêy giúâ chùæc àaä muöån hún.

Sûå yïn tônh laåi bao truâm lïn khu xoám nhoã nùçm doåc theo chên nuái Baåc, ngay saát ga Myä Lyá. Lúáp khöng khñ daây àùåc, êím húi sûúng vûâa bõ àoaân taâu nhû muäi thuyïìn giûäa mùåt nûúác phùèng chia ra laâm àöi, giúâ àûúåc nöëi liïìn trúã laåi.

Öng vêîn àûáng yïn bïn cûãa söí. Tûâ möåt núi naâo àêëy phña kïnh Nhaâ Lï coá tiïëng maáy búm nûúác àïìu àïìu voång laåi. Öng àûáng nhû thïë àaä lêu, bïì ngoaâi bònh tônh vaâ thanh thaãn, nhûng trong loâng àang rêët böìn chöìn. yá nghô cuãa öng rúâi raåc, lêîn löån, vaâ öng khoá chõu vúái sûå rúâi raåc, lêîn löån àoá. Röìi viïåc noå xoå viïåc kia, öng khoá chõu caã vúái anh con trai maäi khöng thêëy vïì, duâ öng biïët giúâ naây noá chûa thïí vïì àûúåc. Khi ài, con öng baáo nhû thïë. "Àïm nay, vêng, nhêët àõnh àïm nay mònh seä noái vúái noá àiïìu êëy. Noái hïët têët caã. Àïí khoãi do dûå thïm nûäa. Noá vïì laâ bùæt àêìu ngay! Bùæt àêìu thùèng vaâo àiïìu cêìn noái nhêët!" Vúái quyïët àõnh dûát khoaát vaâ roä raâng nhû thïë, öng thêëy nheå nhoäm hún chuát ñt. "Nhûng mònh nïn bùæt àêìu thïë naâo nhó? Khöng leä cûá noái: Bùæc naây, con lúán röìi, böë nghô àaä àïën luác coá thïí cho con biïët sûå thêåt, caái sûå thêåt böë phaãi mang nùång trong loâng haâng chuåc nùm nay. Con seä ngaåc nhiïn nhûng àûâng vöåi oaán gheát böë. Böë... Böë khöng phaãi laâ böë cuãa con. Hún thïë, böë laâ möåt thùçng giïët ngûúâi, maâ ngûúâi bõ giïët laåi chñnh laâ böë àeã cuãa con, möåt àöìng chñ cuãa böë..."



Öng Phaát khöng daám nghô tiïëp. Öng tûúãng tûúång thêëy trûúác thùçng Bùæc seä phaãn ûáng thïë naâo. Luác àêìu, vöën vö tû, böìng böåt, noá seä àûáng nghe öng möåt caách lú àïînh nhû moåi khi, nhûng khi yá nghôa cuãa cêu noái kia àïën àûúåc vúái noá, möåt caách khoá khùn vaâ chêåm chaåp, noá seä ngú ngaác nhòn öng, hai mùæt múã to vò ngaåc nhiïn. Sau àoá... Sau àoá coá thïí noá seä hoaãng súå luâi laåi mêëy bûúác, coá thïí seä tiïëp tuåc àûáng yïn khöng noái gò, hai mùæt àêìy ghï túãm vaâ cùm giêån. Cuäng coá thïí noá laâ ngûúâi chñn chùæn hún öng tûúãng, bònh tônh nghe kïí hïët moåi chuyïån vaâ seä tha thûá cho öng. Nhiïìu tònh huöëng coá thïí xaãy ra, öng khöng hònh dung hïët. Öng chó biïët chùæc möåt àiïìu, laâ sau chuyïån naây quan hïå giûäa hai böë con öng seä khöng coân nhû trûúác. Thêåm chñ coá thïí öng seä chùèng coân àûúåc goåi noá laâ con. Àiïìu êëy seä laâm öng rêët àau khöí.

Öng Phaát àûáng lùång ngûúâi. Möåt sûå mïåt moãi ghï gúám êåp àïën, laâm cú thïí öng ruãn ra, laão àaão nhû sùæp ngaä. Öng àûa tay nùæm chùåt hai song sùæt queát sún maát laånh, nhòn àùm àùm vaâo maân àïm trûúác mùåt. Xa xa, nhûäng thûãa ruöång múái gùåt aánh lïn maâu nûúác baâng baåc. Àïm khöng trùng, saáng thïë, chùæc trúâi phaãi nhiïìu sao lùæm...

*

* * Chuyïån àaä lêu, nhûng trong àêìu öng Phaát têët caã vêîn coân múái

nguyïn nhû vûâa xaãy ra höm qua. Vêng, chñnh öng àaä giïët böë thùçng Bùæc. Bùçng chñnh àöi tay naây àêy. Àoá laâ möåt sûå thêåt khöng thïí chöëi caäi, maâ röìi öng cuäng khöng bao giúâ àõnh chöëi caäi sûå thêåt àoá. Ngûúåc laåi, höm nay öng coân muöën tûå mònh noái ra têët caã.

Nùm êëy, trong chuyïën taâu thûåc dên Phaáp chúã öng vaâ nhiïìu tuâ chñnh trõ khaác ra Cön Àaão, ngûúâi ta phaát hiïån thêëy möåt tïn chó àiïím traâ tröån trong anh em tuâ nhên. Hùæn àaä gêy khöng ñt tai hoåa. Cuöëi cuâng, töí chûác Àaãng bñ mêåt quyïët àõnh trûâng trõ hùæn. Kïë hoaåch thêåt àún giaãn: àïm àïën, chúâ têët caã nguã say, lúåi duång boáng töëi vaâ boån cai tuâ vùæng mùåt, ba ngûúâi seä lêìn àïën chöî hùæn nùçm - trûúác àêëy àaä àûúåc xaác àõnh vaâ àaánh dêëu cêín thêån - truâm chùn lïn ngûúâi hùæn; möåt ngûúâi giûä chên, möåt giûä tay, ngûúâi coân laåi boáp cöí; xong, lùång leä quùèng xaác hùæn xuöëng biïín. Vò laâ ngûúâi khoeã hún caã, öng Phaát àûúåc phên cöng boáp cöí. Kïë hoaåch àûúåc thûåc hiïån ïm thêëm -



khöng tiïëng àöång, khöng chöëng cûå, xung quanh khöng ai hay biïët. Àïm êëy, öng Phaát trùçn troåc maäi khöng sao nguã àûúåc. Duâ sao àêy cuäng laâ lêìn àêìu tiïn öng giïët ngûúâi, tuy àoá laâ con ngûúâi xêëu xa, xûáng àaáng vúái caái chïët nhuåc nhaä cuãa hùæn.

Thïë maâ saáng höm sau, laå luâng thay, khi tónh dêåy, ngûúâi àêìu tiïn öng nhòn thêëy khöng ngúâ laåi chñnh laâ tïn chó àiïím noå. Trong àúâi, chûa bao giúâ öng ngaåc nhiïn vaâ tûâ ngaåc nhiïn trúã thaânh lo súå àïën thïë. Nghôa laâ öng vaâ caác baån öng àaä giïët nhêìm ai àoá. Ai? Chó nûãa tiïëng sau, öng biïët àûúåc àoá laâ möåt àöìng chñ trung kiïn, rêët töët, öng múái quen trïn taâu. Suöët mêëy ngaây liïìn, öng nhû ngûúâi mêët höìn, êm thêìm àau xoát, dùçn vùåt lûúng têm vaâ höëi hêån.

Hoaâ bònh lêåp laåi, trúã vïì àêët liïìn, öng tòm àïën gia àònh ngûúâi chïët vúái yá àõnh kïí hïët moåi chuyïån. Coá thïë, loâng öng múái thanh thaãn trúã laåi. Tuy nhiïn khi àïën núi, öng chó thêëy möåt ngûúâi phuå nûä treã àang bïånh nùång vaâ àûáa beá khoaãng nùm tuöíi. Hai meå con söëng vúái nhau, khöng baâ con, khöng ngûúâi giuáp àúä. Àiïìu êëy khöng cho pheáp öng thûåc hiïån yá àõnh êyá, ñt nhêët vaâo luác naây. Bõ hoaân caãnh bùæt buöåc, öng àaânh tûå giúái thiïåu laâ baån thên cuâng úã tuâ vúái chöìng chõ, kïí nhiïìu chuyïån töët àeåp vaâ vïì caái chïët anh duäng cuãa ngûúâi chñnh öng àaä giïët. Öng phõa chuyïån àaä hûáa vúái ngûúâi chïët, vaâ bêy giúâ xin àûúåc giuáp àúä - chùm soác àûáa beá, chaåy chûäa thuöëc thang cho meå noá. Öng àõnh khi naâo chõ khoãi bïånh, seä tûå thuá hïët röìi ra ài. Oaái oùm thay, ngûúâi àaân baâ cûá öëm yïëu maäi. Cuöëi cuâng, àïí húåp phaáp hoáa sûå coá mùåt keáo daâi cuãa mònh, öng xin àûúåc cûúái chõ. Möåt nùm, hai nùm tröi qua, vúå öng vêîn khöng khoãi bïånh, hêìu nhû luác naâo cuäng nùçm möåt chöî trïn giûúâng, thaânh ra öng cûá nêën naá maäi khöng daám noái gò. Cûá thïë, hïët ngaây naây sang ngaây khaác, öng söëng trong lûâa döëi, möåt sûå lûâa döëi bùæt buöåc vò lúåi ñch ngûúâi khaác, cho àïën luác vúå öng chïët nùm nùm sau àoá.

Tûâ êëy àïën nay öng söëng möåt mònh nuöi thùçng Bùæc, con riïng cuãa vúå vaâ bêy giúâ àûúng nhiïn cuäng laâ con öng. Öng quyïët àõnh chúâ noá àïën tuöíi trûúãng thaânh seä noái hïët cho noá biïët. Heâ vûâa röìi, con öng töët nghiïåp phöí thöng, thêëy noá vui quaá, öng laåi chêìn chûâ. “Thöi, àïí noá yïn têm thi àaåi hoåc àaä, sau hùéng hay,- öng nghô. - Bêëy nhiïu nùm coân chúâ àûúåc, möåt vaâi thaáng nûäa coá laâ bao”. Röìi con öng thi àêåu àaåi hoåc, coá giêëy goåi têåp trung mûúâi ngaây nay maâ öng vêîn chûa noái àûúåc nhûäng àiïìu muöën noái. “Àûúåc, ngaây mai! Nhêët àõnh ngaây mai mònh seä noái!” Tiïëc thay, ngaây höm sau laåi diïîn ra àuáng nhû ngaây trûúác àoá. Bao giúâ öng cuäng tòm àûúåc lyá do àïí trò hoaän. Caâng



gêìn túái ngaây con lïn àûúâng, nghôa laâ caâng gêìn túái thúâi haån cuöëi cuâng maâ öng coá thïí cho pheáp mònh keáo daâi, loâng öng caâng böëi röëi, höìi höåp. Öng vûâa súå, vûâa chúâ àúåi giêy phuát maâ öng nghô phaãi àïën vaâ nhêët àõnh thïí naâo cuäng àïën.

*

* * Öng Phaát vêîn àûáng yïn bïn cûãa söí, trêìm ngêm nhòn khoaãng

khöng múâ aão trûúác mùåt. Tiïëng maáy búm phña kïnh Nhaâ Lï àang chaåy àïìu àïìu khöng hiïíu sao böîng nhiïn im bùåt. Xung quanh laâ möåt sûå yïn tônh hêìu nhû tuyïåt àöëi, àiïìu àoá caâng laâm öng thïm nön nao khoá taã. Thùçng Bùæc vêîn chûa vïì. Öng khöng giêån, vò mai àaä laâ ngaây noá lïn àûúâng. Noá coân phaãi gùåp gúä, taåm biïåt baån beâ cuãa noá. Noá laâ thùçng beá töët, öng biïët thïë, nhûng duâ sao öng vêîn coá caãm giaác cuãa möåt ngûúâi ñt nhiïìu bõ xuác phaåm. Öng laâ böë maâ vaâo caái àïm cuöëi cuâng naây noá núä àïí öng úã nhaâ möåt mònh chúâ noá lêu nhû thïë. Nhû phêìn lúán nhûäng ngûúâi coá tuöíi khaác, öng söëng vúái quaá khûá nhiïìu hún hiïån taåi, luác naâo cuäng chòm ngêåp trong suy nghô vaâ nhûäng lúâi àöåc thoaåi êm thêìm bêët têån. Coân con öng thò ngûúåc laåi - söi nöíi, aâo aåt, vö tû. Vö tû àïën mûác nhiïìu luác öng cho laâ nöng nöíi, húâi húåt. Caâng ngaây öng caâng buöìn rêìu nhêån thêëy caái höë ngùn caách giûäa hai böë con öng trúã nïn lúán hún. Coân ngaây mai thò nhû con chim àuã löng àuã caánh, noá seä xa öng, coá thïí xa maäi maäi, nïëu khöng kïí sau naây möåt nùm àöi lêìn noá trúã laåi thùm öng úã caái ga xeáp beáp nhoã, yïn tônh naây...

Thïë laâ ngaây mai con öng ra ài. Öng buöìn hay vui? Thêåt khoá noái. Öng biïët öng chó laâ möåt phêìn cuãa quaá khûá coân soát laåi - giaâ yïëu, mïåt moãi, coân con öng laâ caã tûúng lai àang lao vïì phña trûúác, tûå tin vaâ khoeã maånh. Öng chó laâ chiïëc laá vaâng trïn cêy xanh cuöåc àúâi rúi xuöëng, nhêåp vaâo àêët, laâm phên nuöi söëng nhûäng chiïëc laá khaác non hún, khoeã hún, laâ con öng vaâ nhûäng àûáa nhû noá. Öng biïët thïë. Öng biïët caã viïåc öng àang lùång leä hy sinh vò con, cuäng nhû chiïëc laá vaâng lùång leä lòa caânh, nhûúâng chöî cho nhûäng chöìi non múái nhuá. Àoá laâ quy luêåt. Àoá cuäng laâ àiïìu cêìn thiïët. Nhûng phaãi chùng vò thïë maâ öng khöng coá quyïìn àoâi hoãi ngûúâi khaác biïët àïën sûå hy sinh cuãa öng? Phaãi chùng bêy giúâ, sau bao nùm giûä kñn àiïìu êëy trong loâng, - vò con öng, vò cuöåc söëng thanh thaãn cuãa noá, - öng vêîn chûa coá



quyïìn noái hïët sûå thêåt àïí noá, möåt thanh niïn khoãe maånh, san seã búát gaánh nùång maâ luác naây cú thïí giaâ nua, rïåu raä cuãa öng àaä bùæt àêìu khöng kham nöíi? Khöng! Nhêët àõnh öng phaãi noái!

*

* * Thùçng Bùæc chó trúã vïì khi con gaâ tröëng nhaâ bïn ruåt reâ cêët

tiïëng gaáy àêìu tiïn. - êëy chïët, böë vêîn chûa nguã aâ? - Noá hoãi. - Böë thûác laâm gò

khuya thïë? - Böë àúåi con, - öng Phaát àaáp. Vaâ àïí khoãi do dûå thïm, öng

quyïët àõnh ài thùèng vaâo cêu chuyïån. Cöë giûä bònh tônh, öng kheä bùæt àêìu bùçng caái cêu maâ öng nghô rêët kyä trûúác àoá: - Bùæc naây, böë coá chuyïån muöën noái vúái con. Böë...

- Böë chúâ con tñ nheá,- thùçng Bùæc noái röìi chaåy vöåi ra bïí nûúác. úã àoá, noá vûâa öìn ô khoaát nûúác lïn mùåt, vûâa êìm ûâ haát baâi haát ngöå nghônh naâo àoá. Roä raâng noá àang vui. Vui vò cuöåc gùåp baån beâ vûâa röìi. Vò caã nhûäng gò àang chúâ noá phña trûúác.

Àûáng trong nhaâ, öng Phaát hònh dung roä tûâng bùæp cú trïn cú thïí àïí trêìn khoãe maånh cuãa noá. Bêët giaác, nghô àïën mònh, öng laåi thêëy buöìn. Lêìn nûäa, quaá khûá laåi hiïån lïn trûúác mùåt, raânh roåt vaâ àïìu àùån nhû cuöën phim chiïëu hïët bêy giúâ àûúåc cho lïn maáy quay laåi. Nhûäng lúâi öng chuêín bõ sùén àõnh noái böîng biïën àêu mêët. Caái yá nghô rùçng öng laâ möåt keã giaã döëi, möåt thùçng giïët ngûúâi, laåi trúã vïì daây voâ öng. yá nghô êëy laâm öng àau khöí suöët mêëy mûúi nùm nay, duâ trong thêm têm tûå thêëy mònh khöng coá löîi. Khöng coá löîi, têët nhiïn, nhûng duâ sao... öng nghô, duâ sao... Caái mïåt tûâ àêu böîng laåi êåp àïën. Àöi vai gêìy cuãa öng nhö cao, lûng coâng xuöëng, ngûúâi nhû beá hùèn laåi, àöi chên run run, àïën nöîi öng súå ngaä khuyåu liïìn vöåi ngöìi xuöëng chiïëc ghïë àêíu bïn caånh.

Ngoaâi sên, thùçng Bùæc vêîn khoaát nûúác rûãa raáy öìn ô, vêîn êìm ûâ haát tiïëp baâi haát ngöå nghônh cuãa noá. Lêìn nûäa öng Phaát laåi hònh dung roä tûâng bùæp thõt khoeã maånh cuãa noá. Öng nhùæm mùæt, thêëy caái cú thïí to khoeã êëy trúã nïn to dêìn, to dêìn, coân hònh ngûúâi meáo moá, xöåc xïåch cuãa öng thò ngaây möåt beá ài, cuöëi cuâng chó coân laåi möåt



chêëm nhoã röìi mêët hùèn. Röìi öng bùæt àêìu tûúãng tûúång khi öng truát àûúåc gaánh nùång quaá khûá sang ngûúâi noá thò ngûúåc laåi, cú thïí khoãe maånh kia cuãa con öng seä thöi teá nûúác öìn ô, thöi êìm ûâ haát, röìi bùæt àêìu xuêët hiïån nhûäng nïëp nhùn, bùæt àêìu teo laåi, beá dêìn, beá dêìn cho àïën luác thaânh chñnh baãn thên öng höm nay, hay thêåm chñ coân töìi tïå hún. Coân öng thò lúán thïm, lúán thïm maäi, thaânh möåt laäo giaâ beáo nêîn, to xïå... àïën nöîi khöng coân mùåc vûâa chiïëc aáo naâo. Caãm giaác khoá chõu vò sûå chêåt chöåi êëy àaä àûa öng Phaát trúã laåi vúái hiïån taåi. Ngaây mai con öng lïn àûúâng, seä bûúác vaâo àúâi, bùæt àêìu cuöåc söëng tûå lêåp haånh phuác vaâ gian khoá cuãa mònh. Öng coá gò cho con vaâo caái ngaây troång àaåi naây cuãa noá? Öng coá thïí laâm àûúåc gò àïí giuáp noá? yá àõnh noái hïët sûå thêåt cuãa öng thò sao? Duâ khöng muöën, bêët chúåt trûúác mùæt öng Phaát laåi hiïån lïn caái hònh aãnh maâ öng vûâa tûúãng tûúång. Öng xêëu höí, múã to mùæt röìi lùæc maånh àêìu, cöë xua noá ài nhû xua möåt con ruöìi dai dùèng.

Thùçng Bùæc quay laåi tûâ luác naâo, hònh nhû quïn viïåc böë àõnh noái àiïìu gò àoá. Noá vui veã baão öng:

- Höm nay êëy maâ, böë aå, chuáng con liïn hoan vúái nhau vui lùæm. Àïën nhû con maâ cuäng haát mêëy baâi cú àêëy, böë xem coá ngöå khöng? Thùçng Quên, con baác Vi trûúãng ga cuäng phaãi haát. Noá truáng tuyïín böå àöåi, ngaây mai ài. Tiïëc laâ khöng cuâng àûúâng. Coân caái Liïn, Liïn luân êëy, àaä nhêån àûúåc giêëy baáo trung cêëp thuá y röìi, nhûng nhûäng möåt thaáng nûäa múái têåp trung. Chuáng con göåp laåi, liïn hoan möåt lêìn têët. Quêëy lùæm...

Thêëy böë ngöìi im, thùçng Bùæc böîng dûâng laåi. Noá nghô ngúåi möåt phuát röìi haå gioång noái:

- Thöi böë ài nghó ài, mai coân dêåy súám ài laâm. Con thêëy daåo naây böë coá veã mïåt moãi, giaâ ài tröng thêëy.

Öng Phaát vêîn ngöìi im. “ûâ, coá leä mònh giaâ thêåt röìi. Àïën phaãi vïì hûu thöi...”

Thùçng Bùæc vêîn àûáng yïn trûúác mùåt öng. - Hònh nhû luác naäy böë coá àiïìu gò muöën noái vúái con?... “Böë coá àiïìu gò muöën noái vúái con khöng aâ?” Öng Phaát àûa àöi

mùæt mïåt moãi nhòn con trai. “Coá chûá! Böë coá nhiïìu, rêët nhiïìu àiïìu muöën noái vúái con. Böë muöën noái rùçng con, chûâng êëy nùm úã vúái böë, lúán lïn bïn böë, con khöng hïì biïët, vaâ hònh nhû chùèng toã ra muöën biïët, rùçng vò con, böë àaä phaãi àau khöí thïë naâo. Con chó söëng vúái hiïån



taåi vaâ tûúng lai, maâ böë chó laâ quaá khûá, nïn böë àûáng yïn, laâm caái höë chûáa àûång moåi sûå nùång nïì cuãa cuöåc söëng. Ngaây mai con ài, vö tû vaâ sung sûúáng, con seä bay nhû con chim, quïn rùçng con àaä àïí laåi phña sau cho böë möåt gaánh nùång khöng nhoã. Cuäng thïë bao nùm nay, laâm ngûúâi beã ghi úã caái ga xeáp beá nhoã naây, chûa ngûúâi naâo trïn nhûäng àoaân taâu vuân vuåt lao qua àïí yá àïën böë, möåt ngûúâi beá nhoã, öëm yïëu àang àûáng giú cúâ hiïåu an toaân cho àoaân taâu ài qua. Vêng, böë beá nhoã, öëm yïëu, böë suöët àúâi àûáng yïn möåt chöî, nhûng thûã hoãi thiïëu böë, àoaân taâu coá daám aâo aåt lao qua nhû thïë khöng? Thiïëu böë, con coá àûúåc söëng nhû con àang söëng höm nay vaâ seä söëng ngaây mai khöng? Böë khöng traách, nhûng quaã con àaä khöng nghô túái àiïìu àoá, nhûäng ngûúâi ài taâu cuäng khöng möåt lêìn nghô túái àiïìu àoá?...”

Öng Phaát nghô nhû thïë, muöën noái nhû thïë. Mùåt öng meáo xïåch, àöi möi mêëp maáy khöng thaânh tiïëng. Dûúái aánh trùng múâ chiïëu qua cûãa söí, hai gioåt nûúác mùæt lúán àang lùn trïn maá öng ngaã thaânh maâu trùæng àuåc.

- Kòa böë, coá chuyïån gò thïë böë? - Anh con lo lùæng hoãi. Öng Phaát khöng àaáp, thúâ thêîn nhòn phña trûúác. Maäi luác sau,

öng múái lïn tiïëng: - Khöng, khuya röìi, con vaâo nguã ài, - öng huáng hùæng ho. - Böë

chó muöën dùån con mai ài, cöë gùæng hoåc têåp, àûâng bêån têm lo nghô gò vïì böë...

Vaâ nhû àïí chêëm dûát cêu chuyïån, öng Phaát àûáng dêåy, doâ dêîm bûúác vïì phña cûãa söí.

Möåt àoaân taâu, khöng hiïíu laâ taâu gò, laåi rêìm rêåp ài qua khu ga yïn tônh. Öng Phaát àûáng nhòn theo vaâ nghô túái viïåc ngaây mai, trïn sên ga beá nhoã naây, öng seä àûáng cêìm cúâ ra hiïåu an toaân cho möåt àoaân taâu khaác, trong àoá coá con öng, cuäng seä lao ài, khoãe maånh vaâ vûäng tin nhû thïë.

Diïîn Chêu, 9, 1982



Kñ sûå vïì möåt ngoån àeân àaä tùæt 1 úã cöng ty S.B, khi àûúåc hoãi ai laâ àiïín hònh töët cuãa cöng nhên

àeân biïín nhûäng nùm gêìn àêy, moåi ngûúâi nhêët trñ nïu tïn Nguyïîn Thiïëu Sún, àaão trûúãng àaão àeân Hoân mûåc. Sau àêy laâ möåt söë yá kiïën nhêån xeát vïì anh ta.

Giaám àöëc cöng ty: öì, àoá laâ möåt anh chaâng tuyïåt diïåu. "Ngûúâi huâng" cuãa chuáng

töi àêëy. Nùm nùm liïìn chiïën sô thi àua. Tuy khöng phaãi nhiïåm vuå cuãa mònh, nhûng cêåu êëy tònh nguyïån ra àaão vaâ úã liïìn möåt maåch cho àïën têån bêy giúâ. Cuäng trong chûâng êëy nùm, chûa àïí xaãy ra möåt sûå cöë naâo, àùåc biïåt khöng bao giúâ kïu ca khoá khùn, khöng bao giúâ xin vïì àêët liïìn! Möåt anh chaâng ñt lúâi, khiïm töën, thöng minh, coá yá thûác kó luêåt töët. Thïë maâ trûúác àêëy thuöåc loaåi "coá vêën àïì" cú àêëy. Thïë naâo nhaâ baáo cuäng phaãi ra Hoân Mûåc thùm cêåu êëy, nïëu coá thïí, xin viïët cho möåt baâi kha khaá vaâo. Chuáng töi muöën moåi ngûúâi hiïíu hún nûäa caái nghïì gian khöí thêìm lùång naây. Vaã laåi, cuäng cêìn nïu möåt caái gûúng cho lúáp treã noi theo, chûá noái thêåt, boån chuáng quen sung sûúáng úã àêët liïìn, ra àaão chûa êëm chöî laâ àoâi vïì ngay.

Thû kñ cöng àoaân: Hiïëm coá trûúâng húåp naâo nhû cêåu Sún - nùm nùm liïìn khöng

ài pheáp lêìn naâo. Hònh nhû cêåu êëy khöng muöën rúâi àaão ài àêu, duâ chó ñt ngaây. Cuäng chùèng coá nhu cêìu tiïëp xuác vúái ai. Ngûúâi ta kïí vúái



töi rùçng cêåu ta thûúâng cho àûáa baån cuâng nhaâ àeân vïì àêët liïìn, coá khi àïën caã thaáng. Coân laåi möåt mònh, cêåu ta àaãm nhiïåm hïët moåi viïåc. Têët nhiïn nhû thïë laâ vi phaåm nguyïn tùæc, laâ maåo hiïím, nhûng duâ sao theo töi, phaãi laâ möåt ngûúâi thûåc sûå yïu nghïì vaâ thöng caãm vúái beâ baån múái xûã sûå nhû vêåy. aâ, maâ saáu thaáng àêìu nùm naây Cöng àoaân Töíng cuåc Àûúâng biïín laåi coá giêëy khen cho Nhaâ àeân Hoân Mûåc, khi naâo ài, caác anh nhúá nhùæc töi gûãi ra cho cêåu êëy.

Möåt cöng nhên, baån cuä cuãa Sún: Em thò em nghô moåi chuyïån khöng àún giaãn nhû thïë. Söëng

vúái nhau nhiïìu, em biïët. Àuáng laâ noá "an têm cöng taác" nhû ngûúâi ta noái, suöët nùm nùm khöng nghó pheáp lêìn naâo, khöng kïu ca, khöng àoâi vïì àêët liïìn. Nhûng thûã hoãi vò sao? Nhêët laâ trûúác kia noá tûâng hiïëu àöång, ham hiïíu biïët vaâ ûa giao tiïëp. Chñnh vò thïë maâ bao lêìn mang vaå vaâo thên, àïí röìi khöng hiïíu sao cuöëi cuâng tònh nguyïån ra àaão, úã rõt àïën têån bêy giúâ. Nïëu coá dõp, anh thûã tòm hiïíu xem.

Möåt thuãy trïn taâu VS.735, chuyïn tiïëp tïë cho caác àaão àeân khu

vûåc phña Bùæc: Sún Hoân Mûåc êëy aâ? Àoá laâ möåt thùçng hêm tó àöå. 2 Nhûäng tòm hiïíu thïm khi ài trïn têìu VS.735. Nguyïîn Thiïëu Sún quï úã Thaái Bònh, nùm nay vûâa troân 32

tuöíi, möì cöi caã cha lêîn meå vaâ hiïån khöng coân ai thên thñch. Hïët phöí thöng, Sún àûúåc choån sang Rostok, Cöång hoaâ Dên chuã Àûác, hoåc trung cêëp kô thuêåt, ngaânh sûãa chûäa maáy taâu biïín trong ba nùm. Sau àoá úã laåi laâm viïåc taåi nûúác baån böën nùm nûäa laâ bêíy. Vïì nûúác, àûúåc phên cöng taác úã cöng ty S.B naây, têët nhiïn theo chuyïn mön àaä hoåc - sûãa chûäa maáy thuãy.

Vïì cöng ty chûa bao lêu, Sún àaä nöíi tiïëng möåt anh chaâng lêåp dõ. Thûåc ra úã anh moåi caái - caã caách ùn mùåc lêîn cû xûã - àïìu bònh thûúâng, thïë nhûng ngûúâi ta vêîn thêëy coá caái gò àêëy khoá noái, vûâa chûúng chûúáng vûâa buöìn cûúâi, trûúác hïët laâ sûå thêåt thaâ quaá àaáng,



nhiïìu khi àïën mûác khöng tïë nhõ. Coá leä anh quaá àún giaãn moåi chuyïån, nghô ai cuäng nhû mònh nïn söëng cúãi múã, hïët sûác thoaãi maái maâ khöng maãy may àïí yá nhûäng möëi quan hïå tinh vi, phûác taåp cuãa cuöåc söëng xung quanh chùng?

Anh laâ ngûúâi thöng minh, nhanh nheån vaâ coá trònh àöå chuyïn mön gioãi, laâm viïåc hùng haái - quaá û hùng haái - thûúâng hoaân thaânh caác viïåc àûúåc giao nhanh vaâ töët àïën mûác ai cuäng phaãi ngaåc nhiïn. Khöng khoá hònh dung anh laâ ngûúâi thïë naâo giûäa möåt têåp thïí xûa nay vöën trò trïå nhû phên xûúãng núi anh àïën cöng taác.

Luác àêìu moåi ngûúâi lùång leä quan saát, khöng khen cuäng chùèng chï, nghô tay naây cuäng chùèng mêëy maâ "xõt" nhû nhiïìu “lñnh múái hung hùng” trûúác àoá, tûå hoâa vaâo caái khöng khñ chung úã àêy vaâ trúã thaânh nhû hoå.

Nhûng thûåc tïë ngûúåc laåi. Sún toã ra laâ ngûúâi coá baãn lônh. Anh vêîn giûä àûúåc phong caách laâm viïåc nhûäng ngaây múái àïën. Hún thïë, anh coân bùæt àêìu cöng khai phï phaán tònh traång kó luêåt loãng leão vaâ nhûäng àiïìu bêët húåp lñ trong quaá trònh saãn xuêët cuãa phên xûúãng. Nhûäng yá kiïën anh nïu àïìu àuáng, tuy nhiïn, phêìn vò do caách phï bònh quaá cùng, phêìn vò ngûúâi bõ phï tûå aái khöng chõu tiïëp thu, nïn dêìn dêìn anh bõ döìn vaâo thïë cö lêåp, möåt mònh choåi caã têåp thïí. Anh khöng nao nuáng, thêåm chñ coân lêëy laâm thñch trong sûå cö àún kiïu haänh cuãa mònh. Ngûúâi khaác tuy khoá chõu nhûng cuäng chùèng laâm gò àûúåc, vò anh laâm viïåc töët, khöng coá gò àïí bùæt beã, cho àïën möåt höm...

Àêy laâ lêìn va chaåm lúán àêìu tiïn. Sú kïët saáu thaáng àêìu nùm, Sún kiïn quyïët khöng nhêån danh hiïåu Lao àöång Tiïn tiïën, noái rùçng mònh chó laâm viïåc bònh thûúâng. Coân tûâ chöëi caã moán tiïìn thûúãng phên xûúãng "Hoaân thaânh vûúåt mûác kïë hoaåch", vò theo anh, thûåc ra phên xûúãng khöng nhûäng khöng vûúåt, maâ coân chûa àaåt kïë hoaåch àûúåc giao.

Lêìn naây, vò uy tñn vaâ quyïìn lúåi cuãa caã phên xûúãng bõ àe doåa, ai cuäng nhao lïn phaãn àöëi quyïët liïåt. Hoå kïët anh àuã caác thûá töåi, tòm àuã moåi caách, caã cûáng lêîn mïìm, cöë thuyïët phuåc, nhûng anh khöng nhên nhûúång. Lêìn àêìu tiïn, sûå laâm ùn döëi traá bõ cöng khai vaåch trêìn, bùçng nhûäng söë liïåu chñnh xaác.

Sún khöng laâ ngûúâi thñch chúi tröåi, khöng coá àöång cú caá nhên naâo, maâ àún giaãn vúái nhiïåt tònh, tñnh ngay thùèng trong saáng cuãa tuöíi treã, anh chó àêëu tranh vò leä phaãi. Anh viïët àún baáo caáo têët caã lïn cöng ty. Möåt thúâi gian sau, anh thêët voång khi thêëy phên xûúãng



vêîn àûúåc cöng nhêån vûúåt mûác kïë hoaåch, têët caã moåi ngûúâi, trûâ anh, àïìu Lao àöång Tiïn tiïën vaâ lônh thûúãng.

Sau vuå naây, tònh hònh phên xûúãng vêîn y nguyïn. Sún caâng bõ cö lêåp hún. Bêy giúâ, thay cho thaái àöå khöng khen, khöng chï trûúác kia, ngûúâi ta bùæt àêìu chuá yá túái nhûäng àiïìu nhoã nhùåt nhêët úã anh àïí búái moác. Dïî nhêët laâ àêìu toác vaâ caách ùn mùåc. Khöng thïí noái toác anh quaá daâi, thïë maâ trong möåt cuöåc hoåp vêîn bõ àem ra phï bònh. Anh chó nhñu traán ngöìi nghe, sau àoá, khöng nhûäng khöng cùæt ngùæn, maâ coân cöë tònh àïí daâi hún nhû muöën thaách thûác. Kïët quaã laâ toác anh daâi thêåt, daâi luát gaáy, àïën nöîi möåt lêìn bõ cöng an khu phöë bùæt vaâo àöìn cùæt trùæng nûãa àêìu. Höm sau vaâ suöët caã thaáng tiïëp theo, anh àïën phên xûúãng vúái caái àêìu bõ cùæt troåc möåt nûãa êëy, ai khuyïn can thïë naâo cuäng khöng chõu chûäa laåi. Khi Giaám àöëc Cöng ty nhùæc nhúã, anh noái: "Àïí toác thïë naâo laâ quyïìn cuãa töi. Bõ xuác phaåm möåt caách thö baåo, töi phaãi àïí moåi ngûúâi thêëy roä àiïìu êëy".

Àúåt sú kïët saáu thaáng tiïëp theo, phên xûúãng laåi vûúåt kïë hoaåch, laåi chia thûúãng, vaâ Sún laåi tûâ chöëi khöng nhêån, sau khi chûáng minh xaác àaáng rùçng caái vûúåt kïë hoaåch êëy chùèng qua chó laâ troâ aão thuêåt trong tñnh toaán cuãa öng quaãn àöëc. Nghôa laâ chuyïån cuä lùåp laåi, nhûng lêìn naây anh laâm cùng hún. Anh àïën vùn phoâng laänh àaåo Cöng ty, Àaãng uãy cú quan, röìi laâm êìm lïn úã nhûäng núi àoá. Ngûúâi ta lùæng nghe anh, tuy khöng thêåt chùm chuá lùæm, vaâ hûáa seä cho àiïìu tra laåi. Trûúác khi chia tay, hoå daânh hún nûãa tiïëng àöìng höì nhùæc anh vïì taác phong sinh hoaåt, vïì sûå khiïm töën, àoaân kïët nöåi böå.

Mêëy ngaây sau, nghe tin phên xûúãng vêîn àûúåc cöng nhêån vûúåt kïë hoaåch, Sún boã khöng ài laâm suöët caã tuêìn. Luác trúã laåi, anh húâ hûäng nhêån quyïët àõnh caãnh caáo toaân Cöng ty vò töåi nghó viïåc vö lñ do. Àang sùén buöìn bûåc do truåc trùåc vúái ngûúâi yïu, ngay höm êëy anh viïët àún xin ra àaão laâm cöng nhên gaác àeân biïín, möåt viïåc luön thiïëu ngûúâi vaâ xûa nay chûa coá ai tònh nguyïån...

3 Hoân Mûåc laâ möåt àaão àaá nhoã nhûng khaá cao úã xa ngoaâi biïín,

nùçm trïn luöìng taâu chaåy vaâo caãng Cûãa Öng. Khi taâu VS.735 chúã chuáng töi tûâ àaão Long Chêu àïën, trúâi àaä ngaã vïì chiïìu. Gioá thöíi



maånh, soáng lúán, coá leä phaãi àïën cêëp nùm, cêëp saáu - úã àêy muâa naây bao giúâ soáng cuäng lúán.

Khaác vúái caác nhaâ àeân khaác thûúâng àoaán ngaây giúâ taâu tûâ àêët liïìn ra àïí àûáng chúâ sùén tûâ trûúác, nhaâ àeân Hoân Mûåc naây toã ra rêët thúâ ú. Taâu chuáng töi phaãi keáo coâi mêëy lêìn múái thêëy möåt boáng ngûúâi chui ra khoãi ngöi nhaâ chuöìng chim treo chïnh vïnh trïn vaách àaá. Ngûúâi êëy thong thaã tuöåt xuöëng theo chiïëc thang sùæt thùèng àûáng, röìi laåi gêìn taâu chuáng töi bùçng chiïëc thuyïìn nan nhoã.

- Maây laåi cho thùçng Ba vaâo àêët liïìn röìi haã Sún ? Öng trûúãng traåm hoãi, khi chiïëc thuyïìn nan aáp vaâo thaânh taâu.

Öng laâ möåt öng giaâ nhoã beá, da àen xaåm, nghe noái tûâng coi àeân úã àaão hún ba mûúi nùm. Lêìn naây öng ài kiïím tra khùæp möåt lûúåt caác nhaâ àeân dûúái quyïìn öng phuå traách. Cuâng ài vúái öng coân coá möåt ngûúâi nûäa, thúå chûäa maáy nöí, nïëu cêìn, chûäa luön caã maáy vö tuyïën àiïån.

- Hùæn baão úã nhaâ coá viïåc gò àêëy quan troång... - Sún àaáp. - Lêu chûa? - Tuêìn trûúác. - Thïë sau hùæn ra bùçng caách naâo? - Chùæc ài nhúâ taâu Haãi quên. Öng trûúãng traåm thúã daâi röìi buöng möåt cêu maâ coá leä öng àaä

noái nhiïìu lêìn nhûng khöng tin lùæm vaâo hiïåu quaã cuãa noá: - Cêåu phaãi liïìu liïåu àêëy, chûá thïë laâ khöng öín àêu. úã àêy möåt

mònh, nhúä cêåu öëm chïët, ai chõu traách nhiïåm? Thöi, - öng haå gioång, - cêåu cho túá vaâ anh nhaâ baáo naây vaâo trûúác, röìi àoán öng maáy nöí vaâ mêëy thûá àöì tiïëp tïë.

Möåt giúâ sau, khi kiïím tra hïët moåi viïåc khöng thêëy coá vêën àïì gò, öng trûúãng traåm giao àöì tiïëp tïë cho Sún vaâ Ba (vùæng mùåt), thöng baáo sú qua tònh hònh cöng ty. Röìi bêët chúåt àùåt maånh cöëc nûúác xuöëng baân, öng noái:

- Thöi, Hoân Mûåc thïë laâ àûúåc. Bêy giúâ tranh thuã coân súám ài luön ra Cö Tö. Anh nhaâ baáo thêëy thïë naâo? - Öng quay sang töi. - Ngoaâi êëy soáng lúán àêëy. Nhaâ àeân Cö Tö laåi khöng coá thuyïìn con ra àoán nhû úã àêy. Phaãi búi vaâo búâ, nhûäng hai trùm meát, khöng ngaåi chûá? Hay anh úã àêy möåt höm, mai chuáng töi quay laåi àoán ài Moáng Caái luön thïí?



Töi khöng súå soáng lúán, khöng ngaåi búi hai trùm meát, nhûng àaä àöìng yá úã laåi Hoân Mûåc. Töi muöën tòm hiïíu nhiïìu hún vïì Sún.

* * * Phaãi noái ngay tûâ àêìu töi coá aác caãm vúái con ngûúâi naây, duâ

trong thêm têm rêët muöën ngûúåc laåi. úã anh coá caái gò àêëy vûâa laånh luâng, vûâa khinh khónh khiïu khñch. Ngûúâi anh dong doãng, ùn mùåc cêín thêån (àiïìu ñt thêëy úã dên àeân biïín); khuön mùåt coá thïí noái ûa nhòn, nïëu khöng kïí àöi mùæt mïåt moãi nhiïìu khi böîng aánh lïn nhûäng tia hùçn hoåc.

- Töi khöng thñch nhûäng ngûúâi laâm vùn, viïët baáo nhû anh. - Àoá laâ cêu àêìu tiïn anh noái khi chó coân hai ngûúâi.

- Vò sao? - Vò caác anh noái döëi khöng biïët ngûúång. - Coá thïí cuå thïí hún àûúåc khöng? Sún lùång leä nhòn tûâ àêìu àïën chên, röìi nhïëch meáp cûúâi khinh

khónh: - Riïng viïåc anh vúâ khöng biïët àuã chûáng toã anh àang noái döëi.

- Hònh nhû caãm thêëy mònh quaá lúâi, anh haå gioång noái tiïëp, chên àaá vaâo goái saách baáo öng trûúãng traåm vûâa mang ra coân àïí ngöín ngang giûäa nïìn nhaâ cuâng mêëy quaã bñ àoã: - Ra àêy yïn tônh, anh àoåc laåi caái múá naây seä roä.

Töi tûå aái, muöën àêåp laåi vaâi cêu thêåt àau, nhûng röìi nghô thïë naâo laåi thöi, vaâ boã ài rûãa raáy. Sún cuäng lùèng lùång xaách böå àöì nghïì leo lïn àónh nuái, núi coá ngoån àeân cuâng chiïëc maáy phaát àiïån chaåy bùçng sûác gioá.

Ngöi nhaâ lúåp ngoái hiïån Sún àang úã àûúåc xêy trïn möåt chöî tûúng àöëi bùçng phùèng úã lûng chûâng nuái, diïån tñch khoaãng ba mûúi meát vuöng, bao göìm caã nhaâ úã, sên, bïëp vaâ àöå hai meát vuöng àûúåc phuã àêët chúã tûâ àêët liïìn àïí tröìng rau sam. Ra ngoaâi giúái haån ba mûúi meát êëy, hoùåc laâ rúi xuöëng biïín, hoùåc va àêìu vaâo vaách àaá dûång àûáng.



Töi àûa mùæt nhòn möåt lûúåt khùæp nhaâ. Coá hai chiïëc gûúâng möåt. Möåt chiïëc khöng chiïëu, khöng maân, choãng chú mêëy caái xoong àen nheãm. Giûäa nhaâ laâ chiïëc baân vuöng göî moåt vúái hai chiïëc ghïë, trïn baân coá chiïëc àeân dêìu, chiïëu àiïëu caây, baân cúâ tûúáng àang àaánh dúã vaâ möåt böå tuá lú-khú àaä quaá nhaâu naát. Trong möåt goác tûúâng treo hai khêíu suáng trûúâng, chiïëc baãn àöì ngaã vaâng vaâ chiïëc àaâi baán dêîn chùæc hïët pin tûâ lêu. Ngay phña dûúái, trïn chiïëc hoâm göî khöng khoáa laâ chöìng saách àïí löån xöån, coá caã mêëy cuöën bòa cûáng khaá daây, töi àoaán laâ saách kô thuêåt bùçng tiïëng Àûác.

úã àêët liïìn, ngûúâi ta kïí vúái töi rùçng nùm 1955, maãi ruát chaåy khoãi nûúác ta, ngûúâi Phaáp quïn khöng tiïëp tïë cho àaão Hoân Mûåc vaâ àaä àïí öng giaâ coi àeân chïët àoái. Khi ta ra tiïëp quaãn thò xaác öng àaä thöëi rûäa nùçm trïn saân xi mùng. Nghe noái bêy giúâ, gùåp höm trúâi êím, nïìn nhaâ laåi nöíi lïn hònh ngûúâi öng giaâ, àuã caã àêìu vaâ tay chên. Luác naây, nhúá laåi chuyïån êëy, bêët giaác töi cuái xuöëng nhòn, nhûng may khöng thêëy gò.

Khöng coân chöî naâo khaác, töi àùåt chiïëc tuái du lõch khaá möët múái mua xuöëng chiïëc gûúâng khöng maân, khöng chiïëu, cuâng möåt haâng vúái mêëy chiïëc xoong bêín. Böën giúâ chiïìu, chuáng töi ùn töëi, khöng ai noái vúái ai cêu naâo.

Àêy laâ bûäa cúm àêìu tiïn töi àûúåc ùn vúái cöng nhên àeân biïín trïn àaão. Sûå kham khöí cuãa noá laâm töi ngaåc nhiïn àïën sûãng söët, duâ töi chùèng laâ ngûúâi khoá tñnh vïì ùn uöëng, vaâ tûâng nïëm muâi caác bïëp ùn sinh viïn nhûäng ngaây gian khöí nhêët. Àùåt trïn túâ baáo cuä nhaâu naát laâ möåt baát nûúác muöëi maâu vaâng nhaåt (do muöëi bêín), möåt àôa rau sam luöåc haái tûâ ö àêët hai meát vuöng noái trïn, möåt xoong canh loäng boäng mêëy miïëng bñ àoã vûâa chúã tûâ àêët liïìn ra, vaâ nöìi cúm gaåo hêím böëc muâi sùåc suåa. Hay Sún cöë tònh doån thïë naây àïí thûã thaách hoùåc toã thaái àöå vúái töi? Khöng, sau naây ài caác àaão khaác, töi hoãi vaâ biïët àúâi söëng nhûäng ngûúâi coi àeân bao giúâ cuäng kham khöí nhû vêåy. Möåt thaáng múái coá möåt lêìn taâu tûâ àêët liïìn ra, chuã yïëu mang saách baáo, tiïìn lûúng, gaåo vaâ ñt rau xanh, thi thoaãng thïm àöi cên caá khö. Gaåo vaâ nûúác ngoåt thuöåc "haâng chiïën lûúåc", phaãi dûå trûä ñt nhêët àuã duâng mêëy thaáng, nïn quanh nùm anh em luön ùn gaåo hêím.

Ùn xong, töi thong thaã múã tuái lêëy ra túâ giêëy khen ngûúâi ta nhúâ mang cho Sún. Anh cêìm lêëy, ngùæm nghña nhòn noá vúái nuå cûúâi giïîu cúåt röìi vûát xuöëng àêët. Laát sau anh ra bïëp mang vaâo siïu nûúác söi meáo moá, àen xõt àang phaã húi phò phò, röìi thaãn nhiïn àùåt lïn túâ giêëy khen sùåc súä vúái nhûäng doâng chûä nùæn noát.



- Anh thêåt quaá àaáng! - Khöng chõu thïm àûúåc nûäa, töi lïn tiïëng.

Sún im lùång höìi lêu vúái veã khiïu khñch. Cuöëi cuâng anh ta nhòn thùèng vaâo mùæt töi, àaáp dùçn tûâng tiïëng:

- Cuäng nhû moåi ngûúâi caã thöi! Caác lêìn trûúác töi daânh chuáng vaâo nhûäng viïåc coân tïå hún nhiïìu.

- Nhûng vò sao? Àêy laâ phêìn thûúãng, laâ sûå àaánh giaá cuãa têåp thïí, laâ...

- Laâ sûå giaã döëi àïíu caáng vaâ trùæng trúån! Töi khöng tin nhûäng túâ giêëy loaåi naây. Töi khöng tin nhûäng lúâi caác anh noái. Khöng tin bêët kò ai.

- Nhûng chùèng phaãi moåi ngûúâi vêîn töët vúái anh àêëy sao? Hoå àaánh giaá cao viïåc anh laâm, hoå thûúãng tiïìn vaâ giêëy khen cho anh! - Töi cuäng cao gioång.

- Chñnh vò thïë maâ töi caâng kinh túãm hoå. Àoá laâ viïåc laâm àaåo àûác giaã. Trûúác kia, möåt thúâi töi tûâng ngu ngöëc tin vaâo nhûäng àiïìu nhaãm nhñ nhû thïë. Nhûng nay thò àûâng hoâng! Àûâng hoâng!

Sún neám hai chûä cuöëi cuâng êëy vaâo mùåt töi, cuâng vúái têët caã sûå giêån dûä bõ àeâ neán lêu nay. Nhû àïí ra hiïåu chêëm dûát cêu chuyïån, anh ta cêìm chiïëc baát vaâ àöi àuäa cuãa mònh, àûáng dêåy:

- úã àêy coá lïå ùn xong, baát ngûúâi naâo, ngûúâi êëy rûãa. - Thïë àôa vaâ xoong nöìi thò sao? - Töi chêm choåc. Anh ta khöng àaáp, chó lùèng lùång ài ra bïí nûúác. Sau àoá, suöët mêëy giúâ liïìn töi vaâ Sún khöng ai noái thïm cêu

naâo. Sún ngöìi àaánh cúâ möåt mònh trong nhaâ, coân töi mang saách ra hiïn àoåc.

Töëi àïën, töi quyïët àõnh ài nguã súám. Thêëy töi loay hoay sûãa soaån giûúâng chiïëu, vêîn khöng theâm ngoaái àêìu laåi, Sún noái:

- Nïëu lûúâi doån xoong nöìi trïn gûúâng thò coá thïí traãi chiïëu xuöëng àêët maâ nguã. Ngay trïn chöî öng giaâ ngaây xûa nùçm chïët caâng töët! - Anh ta àêåp maånh quên cúâ xuöëng baân. - Chùèng coá gò àaáng súå. Khöng phaãi höm naâo hònh öng ta cuäng hiïån lïn àêu. Maâ coá hiïån cuäng chùèng sao, àuáng thïë khöng, öng nhaâ vùn?

Laåi chêm choåc! Töi nghiïm mùåt nhòn thùèng vaâo mùæt anh ta, cöë kòm giêån àïí khöng buöåt ra möåt lúâi naâo àaáng tiïëc. Sún vêîn lò lúåm



khöng chõu neá traánh cuãa nhòn cuãa töi. Khuön mùåt treã, coá thïí noái laâ àeåp trai cuãa anh ta vïnh lïn möåt caách khoá chõu. Trong àöi mùæt sêu, laånh luâng vaâ hùçn hoåc êëy khöng coân dêëu vïët möåt con ngûúâi khaác hùèn nhû töi àûúåc biïët. Anh ta àaä thaânh keã hùçn hoåc, cûåc àoan vaâ luön sùén saâng buâng nöí.

Tuy nhiïn, êín sêu phña trong caái veã ngoaâi khoá chõu, giaã taåo vaâ ñt nhiïìu bõ àêíy lïn quaá mûác kia, töi vêîn nhêån thêëy úã Sún caái gò àoá khaác hùèn, möåt nöîi àau nhûác nhöëi thêìm kñn, möåt sûå theâm khaát àûúåc trúã laåi cuöåc söëng bònh thûúâng, àûúåc tin vaâo nhûäng àiïìu töët àeåp nhû möåt thúâi trûúác kia tûâng tin.

Böîng töi thêëy thûúng hún giêån. Àïí anh ta khöng nghô mònh heân nhaát, töi lùång leä queát nïìn nhaâ, traãi chiïëu, tòm caách mùæc chiïëc maân caá nhên bao giúâ töi cuäng mang theo, röìi chui vaâo nùçm àuáng chöî Sún gúåi yá, núi öng giaâ gaác àeân biïín ngaây xûa àaä chïët.

Sún quay laåi àaánh cúâ möåt mònh. Duâ rêët mïåt, töi nùçm trùçn troåc maäi vêîn khöng sao nguã àûúåc. Nhûäng yá nghô rúâi raåc, haäi huâng cûá baám chùåt lêëy töi. Àêu àoá phña dûúái, tiïëng soáng vöî vaâo vaách nuái dûång àûáng nghe àïìu àïìu, dûä döåi, nhiïìu khi to nhû traâng phaáo ngên daâi. Cuöëi cuâng töi cuäng thiïëp ài, nhûng nûãa àïm laåi chúåt thûác giêëc. Chiïëc àeân dêìu vêîn leo leát chaáy trïn baân cúâ àùåt trïn giûúâng Sún, tuy nhiïn töi khöng thêëy anh ta vúái daáng ngöìi quen thuöåc bïn caånh. Töi àûa mùæt nhòn quanh. Anh ta àang àûáng trong goác phoâng, tay mên mï khêíu suáng trûúâng múái àûúåc lau saåch boáng. "Hùæn àõnh laâm gò thïë nhó?"- töi lo lùæng tûå hoãi, söëng lûng böîng thêëy laânh laånh. Töi nhûäng muöën kïu to hay vuâng dêåy boã chaåy, nhûng sûåc nhúá mònh àang úã àêu, àaânh tiïëp tuåc nùçm im giaã vúâ àang nguã say. Thêåt may, möåt luác sau, ngùæm nghña chaán khêíu suáng, Sún treo noá lïn tûúâng, röìi leo lïn gûúâng vúái vaán cúâ boã dúã.

Anh ta ngöìi bêët àöång, àêìu ngoeåo sang möåt bïn, möåt tay chöëng cùçm, tay kia luön giûä möåt quên cúâ bïn àen hoùåc bïn trùæng, tuây luác. Cûá thïë, mònh chöëng laåi chñnh mònh, anh ta ngöìi im lùång hïët giúâ naây àïën giúâ khaác, ngaây naây àïën ngaây khaác, nùm naây àïën nùm khaác.

Töi böîng caãm thêëy ngöåt ngaåt khoá thúã vaâ quyïët àõnh dêåy, leo lïn choâi àeân ngöìi möåt chöëc cho maát. Thêåt laå luâng, nhû àoaán àûúåc yá töi, khi thêëy töi vûâa chui ra khoãi maân, vêîn khöng quay laåi, Sún noái:

- Ài uãng vaâo, àûúâng lïn trïn kia nhiïìu rùæn lùæm àêëy!



Töi lùång leä tòm uãng röìi ài ra ngoaâi. Nùm phuát sau, men theo vaách nuái, töi àaä lïn àïën choâi àeân, khoan khoaái àûáng tûåa vaâo chiïëc lan can bùçng sùæt sún trùæng bao quanh. Chiïëc àeân haãi àùng cûåc maånh vêîn tûâ tûâ quay, chiïëu ra böën phña nhûäng luöìng aánh saáng daâi, khi tùæt, khi àoã do àûúåc che búãi nhûäng miïëng kim loaåi caách nhau àïìu àùån.

Ban àïm, biïín thêåt àeåp. Trúâi àêìy sao. Trùng múái moåc nhûng coân bõ che khuêët sau möåt trong vö söë nhûäng ngoån nuái nhoã giûäa võnh. Mùåt biïín töëi àen, löëm àöëm nhûäng ngoån àeân xanh cuãa caác con thuyïìn àaánh caá. Chùæc tûâ àoá, haâng trùm con mùæt àang hûúáng vïì Hoân Mûåc quen thuöåc. Ngoån haãi àùng vêîn saáng, nghôa laâ têët caã vêîn bònh thûúâng. Nhûäng ngûúâi ài biïín nhòn noá àïí àõnh hûúáng, coá thïí yïn têm cho taâu thuyïìn ài laåi maâ khöng súå bõ va àaá ngêìm hay mùæc caån.

Tûâ xa, möåt chiïëc taâu lúán nhû toâa nhaâ nhiïìu têìng rûåc aánh saáng tûâ tûâ tiïën vaâo caãng Cûãa Öng àïí ùn than. Àûúåc Hoân Mûåc chó àûúâng, noá vûäng tin lao lïn phña trûúác.

Bêët chúåt, töi böîng muöën àaánh tñn hiïåu cêëp cûáu, muöën kïu to, kïu lïn thêåt to vúái ngûúâi thuyïìn trûúãng con taâu kia, vúái nhûäng chiïëc thuyïìn àaánh caá, vúái cöng ty S.B, trong àêët liïìn, vúái têët caã moåi ngûúâi, rùçng úã àêy ngoån àeân haãi àùng vêîn saáng, nhûng möåt ngoån àeân khaác coân quan troång hún nhiïìu, ngoån àeân chiïëu saáng cho noá, ngoån àeân trong traái tim ngûúâi coi àeân àaä tùæt vaâ àang cêìn àûúåc nhanh choáng thùæp laåi! S.O.S!

Quaãng Ninh - Àaâ Laåt, 22.4.1987



Thiïn thêìn beá nhoã cuãa baâ Hïåt nhû Chñ Pheâo ngaây trûúác, hùæn vûâa ài vûâa chûãi. Coá àiïìu

hùæn khöng chûãi caã laâng Vuä Àaåi, tûác laâ caã phöë, maâ chó lêìu bêìu chûãi thùçng con nùm tuöíi ngu vaâ duát daát khöng daám lao vaâo xe ngûúâi ta, chõu "sûát tñ àêìu, gaäy tñ chên" àïí ùn vaå.

- Nhûng con súå lùæm! - thùçng con mïëu maáo. - Con súå àau! Hùæn taát böëp möåt caái, laâm thùçng beá loaång choaång, suyát ngaä

xuöëng àûúâng. - Ngu! Khöng sûát àêìu gaäy chên thò choá noá chõu àïìn tiïìn cho

thùçng böë maây söëng haã? - Hùæn trúån mùæt quaát röìi giú tay àõnh taát caái nûäa. Thùçng beá töåi nghiïåp vöåi quò xuöëng laåy hùæn nhû ngûúâi ta laåy Phêåt úã chuâa. Noá laâm àiïìu naây khaá thaânh thaåo, chùæc kïët quaã cuãa nhûäng trêån àoân thûúâng nhêåt.

- Xin böë àûâng àaánh con! Àûâng àaánh! Ngaây mai con seä lao vaâo xe ngûúâi ta...

- Lao vaâo xe maáy? - Vêng aå, lao vaâo xe maáy. Àïí àûúåc àïìn nhiïìu tiïìn nhû böë dùån. - Àûúåc, röìi tao xem. Mai maâ khöng thaânh thò liïåu höìn! Tao seä

giïët! Giïët! - Hùæn rñt qua keä rùng, suâi caã boåt meáp. - Phaãi nhúá lao vaâo xe maáy. Nhûäng chiïëc àang phoáng nhanh êëy, nghe chûa?

- Daå, con nghe röìi aå. Röìi hùæn ài tiïëp, miïång vêîn khöng ngúát chûãi ruãa. Thùçng con

ài sau, cöë giûä khoaãng caách an toaân vò coân núm núáp súå hùæn böîng caáu lïn laåi àaánh. Hùæn ài àïën àêu, ngûúâi trong ngoä phöë laåi lùång leä neá xa. Mêëy cö baán haâng rong thò vöåi quaãy gaánh uâ teá chaåy nhû chaåy



cöng an. Öng töí trûúãng dên phöë, ngûúâi can àaãm nhêët, thêåm chñ cuäng luâi hai bûúác khi hùæn ài ngang, röìi öng lùæc àêìu nhòn theo, lêím bêím:

- Khöën khöí thùçng beá! Khöng riïng ngoä phöë maâ caã caái khu naây chùèng ai laå gò hùæn

cuâng caái nghïì ùn vaå cuãa hùæn. Coá söëng laåi, chùæc anh Chñ phaãi phuåc hùæn lùæm. Nhûng thúâi nay ngûúâi ta khön, nguá ngúá lùæm cuäng chó mùæc vaâi lêìn, thaânh ra hùæn laåi thêët nghiïåp. Thêëy hùæn, ngûúâi ta traánh thêåt xa. Coá baâ coân cêín thêån xuöëng dùæt xe ài cho chùæc. Hùæn luön thuã möåt chiïëc xi-ranh trong ngûúâi. Hïî coá chuyïån gò laâ löi ra, giaã vúâ chñnh vaâo caánh tay röìi dñ vïì phña trûúác, trêng traáo noái:

- Coá thñch si-àa thò laåi àêy! Têët nhiïn khöng ai daám laåi, duâ chùèng biïët chñnh xaác hùæn coá

bõ si-àa hay khöng. Nghe noái caã mêëy öng cöng an khu vûåc cuäng khöng muöën löi thöi vúái hùæn. Bùæt maäi cuäng chaán, laåi phaãi nhöët, phaãi nuöi. Hùæn àaä mêëy lêìn vaâo tuâ. Khöën nöîi toaân vò töåi tröåm cùæp lùåt vùåt, chûa àuã àïí tûã hònh hoùåc chung thên cho dên phöë nhúâ, nïn súám hoùåc muöån hùæn laåi vaác mùåt vïì. Dêìn dêìn, thêëy boáng hùæn, chñnh caác öng cöng an cuäng lónh nöët. Thïë laâ hùæn chùèng coân súå ai, muöën laâm gò thò laâm. Ngang nhiïn lêëy quaã cam, chiïëc baánh trong thuáng ngûúâi ta laâ chuyïån thûúâng, coân noái gò àïën viïåc vùng tuåc, chûãi ruãa vö cúá. Hùæn coân óa caã trïn heâ phöë, vò nhaâ hùæn khöng coá höë xñ, maâ ra nhaâ vïå sinh cöng cöång thò xa, hùæn lûúâi.

Caái troâ duâng con ùn vaå laâ möåt saáng kiïën múái cuãa hùæn. Àïí coá tiïìn, hùæn nghô ra nhiïìu saáng kiïën lùæm. Nhûng xem chûâng caã caái troâ naây khoá maâ keáo daâi àûúåc lêu. Nhû vúái chñnh hùæn, sau mêëy lêìn tûå ngaä vaâo xe ngûúâi ta, lu loa bùæt àïìn, vaâ hùæn àûúåc àïìn kha khaá, chùèng ai chõu mùæc mûu hùæn nûäa. Hùæn chuyïín sang bùæt con phaãi tûå lao xuöëng àûúâng. Khöën nöîi thùçng beá laåi súå, súå hún caã böë àaánh.

Nhûng hùæn àang cêìn tiïìn. Rêët cêìn. Àïí coá caái cho vaâo buång, vaâ quan troång hún laâ àïí chñch. Vò hùæn laâ möåt thùçng nghiïån. Nghiïån nùång. Thuöåc loaåi coá thêm niïn cao nhêët úã khu phöë naây. Mùåt hùæn sêìn suâi, àêìy muån lúã. Ngûúâi loeão khoeão. Àöi mùæt lúâ àúâ. Chöëc chöëc hùæn ngoaác miïång ngaáp, àïí löå nhûäng chiïëc rùng vaâng kheâ. Biïíu hiïån muön thuúã cuãa dên nghiïån nùång. Hùæn cuäng tûâng coá möåt caái tïn nhû moåi ngûúâi, tïn àeåp nûäa laâ khaác, nhûng tûâ lêu röìi, ai cuäng goåi hùæn laâ Thùçng Nghiïån. Hùæn coá veã tûå haâo vúái caái tïn êëy,



nhû nhûäng tay anh chõ tûå haâo khoe chuyïån tuâ töåi cuãa mònh àïí doaå àúâi.

êëy thïë maâ coá möåt ngûúâi luön goåi hùæn laâ Thiïn Thêìn, goåi nghiïm tuác chûá khöng phaãi diïîu cúåt. Ngaây hùæn coân con nñt laâ Thiïn Thêìn Beá Nhoã, bêy giúâ àún giaãn chó Thiïn Thêìn. Àoá laâ baâ ngoaåi hùæn, möåt baâ cuå baãy mûúi tuöíi vêîn haâng ngaây búái nhùåt caác thuâng raác àïí tòm caái ùn. Cho mònh, cho Thiïn Thêìn cuãa baâ vaâ thùçng con hùæn. Bêy giúâ hùæn àang ài vïì nhaâ vúái baâ hùæn. Caái gò chûa roä, nhûng hùæn biïët chùæc chùæn seä àûúåc ùn. Thêåm chñ, nïëu baâ hùæn coá chuát tiïìn, hùæn seä biïët caách moi bùçng àûúåc àïí ài chñch. Vò baâ hùæn thûúng hùæn, yïu hùæn lùæm. Möåt tònh thûúng yïu luá lêîn cuãa ngûúâi giaâ, khöng cùæt nghôa nöíi, nhû coá tñnh àõnh mïånh.

*

Hùæn möì cöi tûâ nhoã. Böë laâ liïåt sô. Meå hùæn chïët trong àúåt maáy

bay Myä neám bom raãi thaãm Haâ Nöåi 1972. Chùèng coân ai thên thñch, hùæn àûúåc baâ ngoaåi, vöën goáa chöìng söëng àöåc thên tûâ lêu, àûa vïì nuöi. Ngaây beá hùæn thöng minh, xinh àeåp vaâ khaáu khónh lùæm. Coá leä möåt phêìn vò thïë múái coá caái tïn Thiïn Thêìn kia. Nghe noái daåo êëy möåt öng gioãi tûúáng söë nhòn hùæn höìi lêu röìi tuyïn böë nhû àinh àoáng cöåt: "Thùçng naây lúán lïn hoùåc laâ thiïn taâi, hoùåc laâ thùçng khöën naån!" Vò khöng chõu hoåc haânh, laåi súám hûúáng caái thöng minh trúâi phuá vaâo nhûäng chuyïån lïëu laáo, nïn hùæn thaânh thùçng khöën naån nhû ngaây nay. Coân hún caã khöën naån. Hùæn laâ möåt thùçng nghiïån.

Trûúác kia baâ hùæn khöng àïën nöîi naâo, khaá giaã nûäa laâ khaác. Baâ tûâng coá möåt ngöi nhaâ mùåt phöë lúán hùèn hoi. Nhaâ thuï cuãa nhaâ nûúác nhûng giaá trõ lùæm. Riïng tiïìn cho thuï nûãa ngoaâi laâm cûãa haâng àaä thûâa àuã àïí baâ söëng sung tuác. Àêëy laâ chûa noái khoaãn lûúng hûu cöng nhên vaâ tiïìn trúå cêëp liïåt sô. Àïën nöng nöîi naây cuäng chó vò hùæn, “thiïn thêìn beá nhoã cuãa baâ”.

Khöng biïët hoåc úã àêu chûá múái nûát mùæt, hùæn àaä nhiïîm toaân thoái xêëu. Tûâ höìi coân beá tñ, hùæn àaä laâ bêåc thêìy vïì àoáng kõch, noái döëi vaâ phónh nõnh. Trúâi úi, hùæn noái kheáo lùæm, giaã vúâ thú ngêy cuäng kheáo lùæm. Ngûúâi tónh taáo, nghiïm khùæc chùæc cuäng tin, noái gò möåt baâ giaâ àang thûúng yïu chaáu àïën mêët hïët lyá trñ. Thïë laâ baâ coá bao nhiïu tiïìn, hùæn ngon ngoåt taán tónh moi hïët. Luác àêìu chó àïí ùn quaâ



nhû nhûäng àûáa treã khaác, sau thò hùæn àaánh baåc. Coân nhoã maâ àaä àaánh baåc ùn tiïìn. Viïåc naây hùæn cuäng rêët gioãi vaâ thûúâng thùæng. Nïëu biïët giûä, chùæc hùæn àaä giaâu to. Tiïëp àïën hùæn hoaân thiïån nghïå thuêåt ùn cùæp, luác àêìu têët nhiïn vêîn laâ cuãa baâ hùæn. Cuöëi cuâng thò hùæn sa vaâo nghiïån ngêåp. Maâ àaä nghiïån thò chùèng coân gò àïí noái nûäa. Hùæn bêåp vaâo thûá chïët ngûúâi naây tûâ khi thaânh phöë múái xuêët hiïån dùm ba con nghiïån. Maâ khöng theâm tûâ tûâ nhû ngûúâi khaác. Hùæn chúi luön heroin trùæng. Tiïìn trêën cuãa baâ khöng àuã, hùæn ngang nhiïn mang àöì àaåc ài baán. Hïët àöì àaåc coá thïí baán àûúåc, hùæn ùn cùæp. Vaâo tuâ, ra tuâ, röìi laåi vaâo tuâ...Viïåc hùæn àïën traåi cai nghiïån cuäng lùåp ài lùåp laåi nhû vêåy.

Möåt lêìn ra traåi, hùæn mang vïì möåt àûáa àaân baâ, cuäng nghiïån nhû hùæn, vaâ tuyïn böë vúái moåi ngûúâi laâ vúå. Hùæn bùæt baâ lo tiïìn cho hùæn cûúái vúå, cûúái àaâng hoaâng. Baâ laäo mûâng lùæm, cuöëng cuöìng van vó núi naây, núi noå kiïëm tiïìn àûa cho hùæn. Töëi höm êëy, hai àûáa cêìm tiïìn ài huát chñch, cúâ baåc hoùåc ùn nhêåu àêu àoá suöët àïm. Saáng höm sau chuáng baão khöng cêìn cûúái nûäa, coân bùæt baâ laäo ra bïëp nguã àïí vúå chöìng hùæn úã phoâng lúán.

Mêëy thaáng sau thò baâ laäo coá chaáu. Chûa àêìy thaáng, vúå hùæn vûát con cho baâ àïí "ài laâm". Tûác laâ ra chúå Mú lûâa àaão vaâ ùn cùæp. Thùçng chöìng cuäng "ài laâm". Laâm gò chùèng biïët, chó thêëy chùèng bao lêu sau caã hai àûáa cuâng ài tuâ. Lêìn naây khaá lêu, nhûäng böën nùm. Baâ laäo möåt mònh nuöi chaáu. Vêët vaã lùæm, têët nhiïn, nhûng baâ vui, vò coá chaáu àñch tön, vò vùæng vúå chöìng hùæn, moåi ngûúâi trong phöë laåi àïën chúi. Xûa nay hoå quñ baâ, coi baâ gêìn nhû thaánh thiïån, chó töåi thûúng chaáu quaá thaânh luá lêîn. Àïm àïm baâ khöng ngúát cêìu trúâi Phêåt che chúã cho thiïn thêìn cuãa baâ vaâ àûa hùæn trúã laåi con àûúâng chñnh àaåi. Kïí cuäng laå, àïën nûúác naây maâ baâ laäo vêîn tin rùçng bùçng thaái àöå chõu àûång nhêîn nhuåc vaâ tònh thûúng yïu cuãa minh, baâ coá thïí caãm hoáa hùæn, dêìn dêìn biïën hùæn thaânh ngûúâi töët àuáng nhû caái tïn baâ vêîn êu yïëm goåi.

Viïåc àêìu tiïn hai vúå chöìng hùæn laâm khi ra tuâ laâ bùæt baâ laäo baán nhaâ. Khaách thuï nûãa ngoaâi laâm cûãa haâng boã ài tûâ lêu vò hay bõ hùæn xin àïíu, vaâ cuäng vò ïë êím do sûå hiïån diïån cuãa hùæn.

- Baâ baán caái nhaâ naây ài. Ùn nhiïìu chûá úã mêëy. - Hùæn noái nhû ra lïånh.

- Nhûng àêy laâ nhaâ cuãa nhaâ nûúác... - baâ laäo yïëu úát chöëng laåi. - Maâ röìi, baán ài thò úã àêu?



- Mua núi khaác nhoã hún maâ úã, chûá àêu nûäa. Con vúå hùæn chïm vaâo: - Giaâ chïët àïën àñt röìi maâ coân tham röång. Ngu thïë khöng biïët. - Khöng, baâ khöng baán. Caã àúâi baâ söëng úã àêy, baâ con quen

biïët àïìu úã àêy. Caã baân thúâ töí tiïn nûäa... Baâ khöng baán àêu. - Töí vúái chaã tiïn, - hùæn lêìu bêìu. - Vûát meå caái töí tiïn ài. Tiïìn!

Tiïìn trïn hïët. - Röìi hùæn cao gioång: - Naâo, cuå coá baán khöng thò baão? Tûâ lêu hùæn àaä khöng cêìn àïën caái nghïå thuêåt giaã vúâ khön

kheáo. Vuä lûåc nhanh vaâ tiïån hún. Coá lêìn hùæn àaá baâ laäo ngaä quyå vò chêåm cho hùæn tiïìn.

Baâ laäo ngöìi yïn khöng àaáp. Baâ nghiïåm thêëy möîi lêìn ra tuâ, tñnh khñ hùæn caâng trúã nïn hung dûä hún, cuäng nhû möîi lêìn hïët cai úã traåi, hùæn laåi nghiïån nùång hún. Hai àûáa boã ài. Höm sau chuáng dêîn khaách mua nhaâ àïën. Hùæn tuyïn böë àêy laâ nhaâ hùæn, àûáng tïn hùæn, tûå hùæn àùåt giaá vaâ mùåc caã. Khaách muöën xem giêëy túâ nhaâ, baâ laäo khöng àûa. Hùæn quaát cuäng khöng àûa. Thêëy coá àiïìu khöng öín, khaách boã ài khöng quay laåi nûäa.

Àïm höm êëy hùæn lêëy dao ra maâi. Möåt con dao choåc tiïët lúån nhoån vaâ sùæc. Hùæn maâi rêët lêu, ngay trûúác mùåt baâ hùæn. Maâi thïë thöi, khöng noái àïí laâm gò, nhûng baâ laäo hiïíu, vaâ cûåc chùèng àaä àaânh nghe theo hùén.

Khöng hiïíu sao chuyïån loåt àïën tai öng töí trûúãng dên phöë. Öng naây lïn baáo cöng an. Cöng an hoãi, baâ baão tûå mònh quyïët àõnh baán chûá chùèng bõ ai eáp. Hoå khöng tin nhûng àaânh chõu. Cuöëi cuâng, vò thûúng baâ, töí dên phöë nhúâ cöng an can thiïåp baán höå röìi mua cho baâ möåt cùn nhaâ cêëp böën trong ngoä. Coân laåi bao nhiïu tiïìn, àem gûãi tiïët kiïåm hïët, àûáng tïn baâ vaâ chó baâ múái àûúåc ruát ra.

Thùçng chaáu thiïn thêìn tuy khoá chõu ra mùåt, nhûng im khöng noái gò. Dêîu sao hùæn cuäng múái úã tuâ ra vaâ àang trong thúâi gian quaãn thuác. "Caác ngûúâi tûúãng laâm thïë thò giûä àûúåc tiïìn haã? - hùæn thêìm nghô. - Àïí röìi xem". Hùæn àaä coá caách.

Vêîn caách cuä. Maâi dao. Lêìn naâo baâ laäo khöng chõu àûa tiïìn cho vúå chöìng hùæn huát chñch, hùæn laåi lêëy con dao choåc tiïët lúån vöën àaä rêët sùc nhoån ra maâi. Hïåt nhû lêìn trûúác. Maâi möåt caách kiïn nhêîn vaâ lùång leä. Chùèng möåt lúâi àe doaå giïët ai, nhûng sau àoá baâ hùæn cûá àïìu àïìu tûå nguyïån ruát tiïìn àûa cho hùæn. Khöng kïu ca,



cuäng khöng traách moác, vò baâ vêîn thûúng yïu hùæn vaâ thûåc sûå nghô seä caãm hoáa àûúåc hùæn.

Haâng ngaây, luác vúå hùæn ài ùn cùæp ngoaâi chúå chûa vïì, baâ roán reán àïën chöî hùæn nguã, lêëy khùn dêëp nûúác êëm lau mùåt muäi, tay chên cho hùæn. Hùæn khöng cho baâ laâm viïåc naây khi coân thûác, khöng thñch caã viïåc baâ êu yïëm goåi hùæn laâ "thiïn thêìn cuãa baâ". "Thiïn thêìn caái con c... Àang àoái thuöëc àêy. Tiïìn chùèng coá, cûá vúá vêín".

Nhûäng luác êëy baâ laäo töåi nghiïåp chó coân biïët quay laåi caái xoá cuãa baâ, lùång leä khoác khöng thaânh tiïëng, khöng nûúác mùæt. Baâ nhúá luác hùæn coân nhoã, hai baâ chaáu thûúâng chúi vúái nhau vui lùæm. Baâ kïí hùæn nghe àuã chuyïån, laåi coân phõa bao nhiïu cêu thú ngöå nghônh àïí ru hùæn nguã. Möåt lêìn hùæn hoãi nïëu baâ chïët, hùæn seä söëng thïë naâo. Baâ haát: "Bao giúâ trùm tuöíi qui tiïn, Baâ lïn trïn êëy úã bïn chuáa trúâi. Nhúá baâ, cûá goåi baâ úi, Baâ laåi bay xuöëng cuâng chúi suöët ngaây..."

Bêy giúâ baâ hùæn giaâ yïëu vaâ mïåt moãi lùæm röìi. Baâ nhûäng muöën àûúåc lïn vúái chuáa nhûng khöng thïí boã mùåc thiïn thêìn cuãa baâ trong luác khoá khùn thïë naây. Noá àang bõ quó aám, àang thay moåi ngûúâi gaánh chõu hònh phaåt ghï gúám cuãa söë phêån vò möåt töåi löîi naâo àêëy cuãa ai àêëy ngaây trûúác. Baâ phaãi söëng àïí giuáp noá vûúåt qua sûå trûâng phaåt nghiïåt ngaä naây. Bao lúâi khuyïn can cuãa haâng xoám, chñnh quyïìn vaâ caã caác cö úã quêìy tiïët kiïåm àïìu àûúåc baâ chùm chuá lùæng nghe, gêåt àêìu taán thaânh, nhûng cuöëi cuâng baâ vêîn laâm theo caách mònh. Cuäng khöng hùèn vò baâ súå con dao cuãa thùçng chaáu.

Chùèng mêëy chöëc söë tiïìn baán nhaâ gûãi tiïët kiïåm, duâ khaá lúán, àaä hïët. Vúå chöìng hùæn laåi quaát: “Baán nhaâ!” Baâ nhêîn nhuåc chêëp nhêån nhû möåt àõnh mïånh. Khöng möåt lúâi phaãn àöëi. Khöng cêìn chúâ àïën luác thiïn thêìn lêëy dao ra maâi. Baâ àûúåc gia àònh möåt ngûúâi baâ con xa thûúng tònh cho àïën úã nhúâ cuâng àûáa con hùæn luác êëy múái ba tuöíi. Vúå chöìng hùæn thò söëng vêåt vaå nay àêy mai àoá cuâng luä baån nhû chuáng, vúái toaân böå söë tiïìn baán nhaâ múái coá. Khi chñnh quyïìn biïët chuyïån thò viïåc àaä röìi, muöën can thiïåp cuäng chùèng àûúåc. Àiïìu duy nhêët hoå coá thïí laâm laâ cêëp cho baâ möåt cùn nhaâ tònh nghôa theo chïë àöå liïåt sô, duâ àaáng ra phaãi nùm sau hoùåc sau nûäa múái àïën lûúåt. Ruát kinh nghiïåm, lêìn naây chñnh quyïìn giûä hïët giêëy túâ cùn nhaâ naây, tuyïn böë dûát khoaát khöng ai àûúåc pheáp mua baán noá.

Hai àûáa laåi keáo nhau vïì úã vúái baâ trong cùn nhaâ tònh nghôa êëy. Chuáng mêëy lêìn tòm caách baán nhûng khöng àûúåc. Thïë múái giûä àûúåc àïën bêy giúâ. Tuy nhiïn, baâ laäo cuäng chùèng vò thïë maâ sûúáng hún.



Khöng coá tiïìn, chuáng àöëi xûã vúái baâ tïå hún trûúác. Khoaãn lûúng hûu nhoã maâ baâ phaãi chia laâm mûúâi lêìn ài nhêån àïí khoãi bõ hùæn cûúáp luön möåt luác. Möîi lêìn nhêån tiïìn, baâ àem mua hïët ngay lêåp tûác nhûäng thûá töëi cêìn thiïët.

Caách àêy nûãa nùm, khöng hiïíu sao con vúå hùæn tûå nhiïn biïën ài àêu mêët. Coá thïí àaä chïët àêu àoá, coá thïí laåi vaâo tuâ hoùåc theo thùçng khaác. Baãn thên hùæn chùèng biïët, maâ cuäng chùèng bùn khuùn lêu àiïìu êëy. Hùæn chó bûåc mònh vò mêët ài möåt khoaãn thu nhêåp nhêët àõnh. Vêåy thò hùæn phaãi trêën cuãa baâ hùæn hún nûäa. Thïë laâ baâ laäo ài búái raác, ài ùn xin àïí cung phuång hùæn. Con dao choåc tiïët lúån àûúåc hùæn àem ra maâi thûúâng xuyïn hún, àïën mûác noá àaä nhoã ài tröng thêëy. Baãn thên hùæn cuäng phaãi tñch cûåc kiïëm tiïìn hún trûúác, theo caái caách àaä noái.

*

Khi hùæn vaâ thùçng con vïì àïën nhaâ, trúâi àaä töëi tûâ lêu maâ trong

nhaâ vêîn töëi om. Hùæn lêëy laâm laå nhûng chùèng bêån têm tòm hiïíu vò sao. Hùæn lùn ïình xuöëng giûúâng, giaã vúâ nguã àïí chúâ baâ hùæn roán reán àem khùn êëm àïën lau mùåt muäi, tay chên vaâ cho hùæn ùn nhû thûúâng ngaây. Hùæn chúâ khaá lêu khöng thêëy àöång tônh gò, beân quaát vúái sang àöëng chùn bïn giûúâng caånh:

- Àõnh àïí ngûúâi ta chïët àoái hay sao maâ khöng chõu dêåy? Baâ hùæn khöng àaáp. - Cêm röìi haã? - hùæn gêìm lïn. Vêîn im lùång. Hùæn vuåt àûáng dêåy, keáo maånh chiïëc chùn trïn giûoâng baâ hùæn,

giêån dûä vûát xuöëng àêët. Dûúái aánh àeân àiïån tuâ muâ múái bêåt, hùæn thêëy baâ laäo nùçm coâng

queo bêët àöång, hai mùæt nhùæm nghiïìn. Baâ hùæn chïët tûâ luác naâo. Hùæn àïí ngoán tay troã lïn muäi thûã. Àuáng, baâ hùæn àaä chïët, neát mùåt vêîn àêìy veã lo êu, nhû súå chïët ài, chùèng coân ai chùm soác cho thiïn thêìn cuãa baâ.

Hùæn àûáng àúá ngûúâi höìi lêu, khöng biïët nïn laâm gò. Thùçng con böîng oaâ lïn khoác. Caáu tiïët, hùæn àaá cho möåt caái bay vaâo goác tûúâng, vaâ noá cûá thïë àûáng àêëy ti tó khoác möåt mònh.



Cuöëi cuâng, hùæn ngöìi phïåt xuöëng giûúâng, hai tay öm chiïëc àêìu buâ xuâ caáu bêín. Hònh nhû hùæn khoác. Chùèng hiïíu hùæn khoác vò thûúng baâ hay vò tiïëc khöng coân ai nuöi hùæn. Cuäng chùèng hiïíu röìi thónh thoaãng hùæn coá goåi baâ tûâ trïn trúâi xuöëng àïí cho hùæn tiïìn huát chñch hay khöng...

*

Cêu chuyïån naây xêíy ra úã ngoä 15, phöë L.X.D, Haâ Nöåi. Töi chó

muöën noái thïm hai àiïìu. Thûá nhêët laâ nïëu ngûúâi naâo trong söë baån àoåc coá viïåc qua àêëy, haäy caãnh giaác vúái Thùçng Nghiïån, vò àïën nay hùæn coân söëng vaâ vêîn haâng ngaây dùæt con ra kiïëm ùn úã àêëy. Thûá hai laâ töi muöën caác cêëp chñnh quyïìn vaâ àoaân thïí liïn quan nïn coá caách nhòn khaác hún vúái caái goåi laâ "duâng tònh thûúng yïu àïí caãm hoáa nhûäng ngûúâi sa ngaä". Chñ ñt nhûäng àûáa nhû hùæn.

Öng töí trûúãng dên phöë möåt höm baão töi: - Töi maâ laâ nhaâ nûúác, caái boån êëy töi bùæn, bùæn hïët! Bùæn hïët!

Anh nghô thïë naâo? Haâ Nöåi, Nöen 2000



Anh Duäng Caãm vaâ anh Heân Öng Sïkhöëp coá möåt truyïån àöåc àaáo vaâ thuá võ, laâ "Anh Beáo vaâ

anh Gêìy". Cêu chuyïån àang viïët àêy, vöën bõ hoaän nhiïìu lêìn chó vò khöng tòm àûúåc möåt caái tïn vûâa yá, töi bùæt chûúác öng, taåm goåi laâ "Anh Duäng Caãm vaâ anh Heân".

Xin bùæt àêìu cêu chuyïån cuãa töi, chuyïån "Anh Duäng Caãm vaâ anh Heân". Trûúác hïët vïì anh Duäng Caãm.

úã huyïån ngoaåi thaânh Haâ Nöåi noå coá möåt ngûúâi nöíi tiïëng duäng caãm, khöng phaãi chuyïån chiïën trûúâng hoùåc sùn bùæt cûúáp, duâ caã hai viïåc naây anh tûâng traãi qua vaâ chùæc khöng laâ thùçng heân. Duäng caãm úã àêy vúái nghôa àêëu tranh chöëng nhûäng àiïìu chûúáng tai gai mùæt, caái bêy giúâ àûúåc goåi laâ "hiïån tûúång tiïu cûåc", vaâ rêët tiïëc àang àêìy rêîy khùæp núi, àïën mûác nhiïìu ngûúâi khaác cuäng duäng caãm nhû anh àêm naãn maâ thöi. Nhûng anh thò khöng, cûúng quyïët khöng. Anh àaä qua caái tuöíi ba mûúi lùm, to con, khoãe maånh, tûâng laâ lñnh àùåc cöng nïn nghe àöìn gioãi voä lùæm. Tiïëc laâ trong cuöåc chiïën naây anh khöng àûúåc pheáp phaát huy nhûäng súã trûúâng àoá.

Hoáa ra úã àúâi laâm ngûúâi tûã tïë vaâ duäng caãm thêåt khoá. Caái giaá phaãi traã cho sûå duäng caãm êëy cuäng khöng nhoã. Tûâ chiïën trûúâng trúã vïì vúái àuã loaåi huên huy chûúng, caác bùçng duäng sô, anh àûúåc ngûúâi ta höì húãi chaâo àoán vaâ böë trñ möåt chên trong chñnh quyïìn àõa phûúng, phuâ húåp vúái cöng traång. Nhûng röìi dêìn dêìn, cuäng chñnh "ngûúâi ta" êëy àaä kheáo leáo gaåt anh ra ngoaâi, truâ dêåp anh möåt caách tinh tïë, khiïën anh biïët àêëy maâ khöng bùæt beã vaâo àêu àûúåc. Cuöëi cuâng anh chó coân laâ möåt tay lûåc àiïìn caây sêu cuöëc bêîm nhû bao ngûúâi khaác, àïí nuöi cö vúå hay àau öëm vaâ ba àûáa con coân nhoã. Têët caã chó vò anh khöng giöëng caác caán böå khaác - quaá thùèng thùæn, quaá thêåt thaâ, quaá yïu cöng lyá vaâ cuäng vò quaá duäng caãm.



Laâm ruöång laâ möåt súã trûúâng nûäa cuãa anh, vò anh vöën tûâ àöìng ruöång maâ lúán lïn röìi ra trêån. Anh thaáo vaát, biïët lo toan, laåi chõu khoá nïn noái chung cuöåc söëng khöng àïën nöîi. Anh chùèng coá gò àïí phaân naân. Caái laâm anh khoá chõu laâ nhûäng chuyïån bêët cöng xung quanh, "nhûäng viïåc àêu àêu" nhû vúå anh thûúâng noái. Mùåc duâ khöng phaãi luác naâo chuáng cuäng liïn quan àïën anh, nhûng hïî thêëy laâ anh cûá lao vaâo "àêëu tranh", theo kiïíu "àêu coá giùåc laâ ta cûá ài" cuãa ngaây trûúác. Maâ anh àêëu tranh maånh meä, trûåc diïån, khöng chuát khoan nhûúång, àöi luác thiïëu mêët sûå khön kheáo tïë nhõ cêìn thiïët. Nhiïìu khi anh laâm quaá, khöng chó khöng mang laåi hiïåu quaã maâ coân bõ hiïíu lêìm, bõ coi laâ hêm gaân vaâ khöng hiïíu thúâi cuöåc. Möåt kiïíu Àöng Kisöët maâ ngûúâi ta thêëy vûâa àaáng yïu vûâa töåi nghiïåp.

Möåt höm, vúå anh lïn cún hen nùång, phaãi ài bïånh viïån cêëp cûáu. Viïåc naây nùm naâo cuäng xêíy ra, ñt thò möåt, nhiïìu coá khi ba böën lêìn, nïn anh coá chuát kinh nghiïåm, ñt ra cuäng biïët phaãi laâm gò.

Giöëng moåi lêìn, ngûúâi ta cho vúå anh hñt thúã qua möåt loaåi maáy àùåc biïåt ba öëng Ventolin Nebule, loaåi 5 mg. Ba öëng thuöëc naây àûúåc möåt cö baác sô treã viïët lïn túâ giêëy röìi chó cho anh sang phoâng bïn mua. Ngöìi trong phoâng cêëp cûáu, dêîu lo lùæng vaâ thûúng vúå, anh vêîn giûä àûúåc veã bònh tônh. Anh biïët chöëc nûäa vúå anh seä tónh laåi, thúã àûúåc, vaâ nïëu khöng coá gò nghiïm troång thò sau mêëy tiïëng hoå coá thïí vïì nhaâ tûå àiïìu trõ tiïëp. Bïånh hen laâ vêåy.

Anh lùång leä àûa mùæt nhòn quanh. Vêîn nhûäng caãnh quen thuöåc. Phêìn lúán bïånh nhên laâ dên quï, vúái veã ngú ngaác súå sïåt thûúâng trûåc trïn mùåt vaâ sûå khuám nuám trong thaái àöå. Lo cho bïånh tònh àaä khöí, hoå coân bõ aám aãnh búãi möåt caái khöí khaác coân ghï gúám hún, laâ túâ phiïëu thanh toaán viïån phñ vaâ thuöëc men àang àúåi. Túâ phiïëu vúái nhûäng con söë àaáng súå, nhêët laâ khi qui ra thoác, thûá haâng duy nhêët hoå coá maâ laåi àang ngaây caâng xuöëng giaá.

Caác nhên viïn y tïë thò vêîn caái veã bònh tônh nghïì nghiïåp êëy, (bònh tônh àïën mûác ngûúâi nhaâ bïånh nhên caãm thêëy söët ruöåt vaâ nghô hay vò mònh chûa laâm nhûäng thuã thuåc khöng qui àõnh thaânh vùn naâo àoá), vêîn thaái àöå ñt nhiïìu mang tñnh ban ún êëy cuãa nhûäng ngûúâi yá thûác roä quyïìn lûåc vaâ têìm quan troång cuãa mònh. Anh quaá quen vúái caãnh naây, luön nhùæc mònh kiïìm chïë khöng "àêëu tranh vò leä phaãi" úã bïånh viïån vaâ nhûäng "thiïn thêìn aáo trùæng" úã àoá. Hoå coá chuyïn mön, cuäng phaãi laâm viïåc vêët vaã, vaâ tûâng cûáu söëng nhiïìu ngûúâi, trong àoá coá vúå anh. Àêy laâ lônh vûåc tïë nhõ, anh thêìm nghô,



coá tiïu cûåc chuát ñt cuäng khöng nïn cöë chêëp. Àaåo laâm ngûúâi khöng cho pheáp lêëy oaán traã ên. Xûa nay anh chûa bao giúâ to tiïëng úã bïånh viïån naây, vaâ theo lïå chung, ngûúâi ta laâm gò anh laâm nêëy, caã nhûäng viïåc maâ úã núi khaác, anh nhêët àõnh khöng boã qua. Têët nhiïn anh caãm thêëy bûát rûát, khoá chõu.

Ba tiïëng sau, cuäng taåi phoâng cêëp cûáu, anh àûúåc yïu cêìu thanh toaán àïí xuêët viïån. Anh bònh tônh, lùång leä thûåc hiïån caái yïu cêìu chñnh àaáng àoá. Nhûng anh böîng nhñu maây höìi lêu nhòn túâ giêëy thanh toaán. Suy nghô möåt luác nhû àùæn ào àiïìu gò, anh hoãi ngûúâi thu tiïìn:

- Xin löîi chõ, cho töi hoãi. Loaåi thuöëc Ventolin Nebule naây ngoaâi quêìy thuöëc bïånh viïån giaá böën mûúi nghòn àöìng möåt vó nùm öëng, sao úã àêy thêëy ghi hai mûúi nghòn àöìng möåt öëng? Tûác laâ möåt trùm nghòn àöìng möåt vó, àùæt hún saáu mûúi nghòn...

- Töi khöng biïët. - Ngûúâi kia khoá chõu àaáp. - Töi chó thu tiïìn. - Vêåy ai biïët? - Anh bònh tônh hoãi laåi, cöë lêëy gioång nheå nhaâng. - Töi àaä baão khöng biïët maâ. Cûáu àûúåc ngûúâi röìi, khöng lo maâ

vïì, coân thùæc mùæc raách viïåc. Anh laåi àûáng suy nghô, àùæn ào, röìi ài tòm cö baác sô treã. Anh

nhùæc laåi thùæc mùæc cuãa mònh, möåt caách mïìm moãng vaâ lõch sûå. - Anh naây hay nhó, - cö ta àaáp, hònh nhû cöë tònh to tiïëng àïí

laâm anh phaãi xêëu höí. - Anh biïët thïë sao khöng ra hiïåu thuöëc maâ mua, àïí bêy giúâ khoãi meâ nheo vò tiïëc tiïìn. Àaä tiïëc tiïìn sao coân àûa vúå àïën àêy nhúâ cêëp cûáu?

Anh thêëy noáng mùåt tûác giêån vò thaái àöå höîn xûúåc cuãa cö, nhûng vêîn cöë giûä bònh tônh.

- Nhûng chñnh chõ chó cho töi sang phoâng kia mua, chûá khöng ra quêìy thuöëc chó caách àêy vaâi chuåc bûúác. Töi xin hoãi chõ: Caái giaá naây do bïånh viïån chñnh thûác qui àõnh hay caác chõ tûå àùåt ra, thñch bao nhiïu thò baán bêëy nhiïu?

Thêëy gioång anh coá veã cûáng rùæn, lêåp luêån chùæc chùæn, khaác hùèn caách noái cuãa nhûäng öng baâ nöng dên khaác, cö baác sô thoaáng chuát böëi röëi, nhûng cöë noái aát:

- Thúâi buöíi thõ trûúâng, möîi núi möåt giaá. Giûäa caái söëng vaâ caái chïët maâ anh coân so àoå möåt vaâi chuåc nghòn! Tiïëc àùæt thò lêìn sau tûå chûäa lêëy úã nhaâ, àûâng àïën àêy nûäa.



- Vêåy laâ caác ngûúâi thöng àöìng vúái nhau, lúåi duång chñnh caái àiïìu maâ caác ngûúâi goåi laâ "giûäa caái söëng vaâ caái chïët" êëy àïí bùæt cheåt, ùn chùån, ùn cûúáp nhûäng bïånh nhên ngheâo, chuã yïëu laâ nhûäng ngûúâi nhaâ quï nhû töi. - Anh noái to, raânh roåt tûâng tiïëng. Anh àaä khöng coân giûä àûúåc bònh tônh vaâ quïn hùèn sûå kiïìm chïë vêîn luön nhùæc mònh khi vaâo bïånh viïån. - Caác ngûúâi laâ möåt luä ùn cùæp!

- Anh noái sao? Anh daám baão chuáng töi ùn cùæp? - Cö kia lu loa. - Vêng, àuáng thïë, - anh haå gioång, cuái saát mùåt cö ta. - Töi àaä

noái vaâ xin nhùæc laåi rùçng cö, chñnh cö laâ möåt con ùn cùæp, cöng khai, trùæng trúån vaâ vö liïm só. Cö ùn cùæp hïët ngaây naây sang ngaây khaác. Nhûng höm nay töi bùæt cö quaã tang. Vaâ theo luêåt, töi phaãi àûa cö àïën àöìn cöng an àïí giaãi quyïët nhû vúái nhûäng con ùn cùæp chuyïn nghiïåp khaác. Ài, bêy giúâ cö phaãi ài theo töi. - Anh tuám chùåt tay cö ta, àõnh löi ài.

- öëi laâng nûúác úi, cûáu töi vúái! - Cö kia la lïn. - Coá möåt thùçng àiïn, möåt thùçng mêët daåy àang laâm nhuåc töi.

- Cêm möìm! Nïëu maây khöng phaãi àaân baâ thò tao àaánh vúä mùåt. Ùn cùæp coân giaâ möìm.

Thêëy àöång, moåi ngûúâi nhanh choáng keáo laåi. Khi biïët chuyïån, nhiïìu bïånh nhên vaâ ngûúâi nhaâ toã yá àöìng tònh. Hoå mûâng ra mùåt vò böîng dûng coá àûúåc anh chaâng lêåp dõ noái höå àiïìu hoå àang êëm ûác.

- Xûa nay hoå vêîn thïë àêëy maâ chùèng ai daám noái gò! - Lûúng y nhû tûâ mêîu. Àeåp gúám! - Àöì mêët daåy, phaãi trõ cho chuáng möåt meã! - Traã tiïìn laåi cho ngûúâi ta, khöng nuöët àûúåc àêu! - Nhûng maâ caái öng kia cuäng quaá àaáng. Phaãi cho ngûúâi ta

söëng vúái chûá. Laâm vêët vaã, lûúng ñt. Coá mêëy àöìng baåc... - Baâ noái chaán boã meå. Viïåc gò ra viïåc êëy. Lûúng ñt thò àoâi nhaâ

nûúác tùng. Laâm vêët vaã thò ngûúâi ta àaä traã hai mûúi lùm nghòn àöìng tiïìn cêëp cûáu röìi coân gò. Baâ tñnh xem, möåt ngûúâi chuáng ùn cheåt mêëy chuåc nghòn nhû thïë, trong khi möîi ngaây chuáng cêëp cûáu bao nhiïu ngûúâi, chia nhau möîi àûáa bao nhiïu?

- Àaánh boã meå noá ài!



Möåt thanh niïn mùåc aáo trùæng huâng höí ài laåi, xö maånh vaâo ngûåc ngûúâi Duäng Caãm, àõnh gúä cö baác sô vêîn bõ anh tuám chùåt cöí tay.

- Boã ra. Boã ra ngay! Anh àõnh gêy röëi aâ? - Cêm möìm! Noá thò tao khöng àaánh, chûá maây thò tao àaánh

àêëy. - Anh quùæc mùæt noái, vaâ boáp maånh möåt caái vaâo vai hùæn bùçng baân tay coân laåi, khiïën hùæn àûáng àúâ ra bêët àöång, chùèng noái thïm àûúåc lúâi naâo nûäa. - Naâo, bêy giúâ thò maây phaãi theo tao ra àöìn cöng an, con ùn cùæp!

Röìi anh keáo cö baác sô, luác naây àang khoác vaâ àaä bùæt àêìu hiïíu roä mûác àöå nghiïm troång cuãa vêën àïì.

- Chuáng töi laâ cöng an àêy. Anh cêìn gò? Coá chuyïån gò vêåy? - Hai anh cöng an vûâa vöåi vaä bûúác laåi gêìn, vûâa noái.

- öì, thïë thò hay quaá. Caác anh àïën rêët àuáng luác. - Anh Duäng Caãm sung sûúáng noái. Röìi anh vùæn tùæt kïí laåi nhûäng gò àaä xêíy ra. - Bêy giúâ nhúâ caác anh àûa höå con ùn cùæp naây vïì àöìn xûã lyá theo àuáng luêåt phaáp nhaâ nûúác. Caác anh coá mang coâng theo khöng. Cêìn nhiïìu àêëy, khöng phaãi möåt àêu.

Hai anh kia toã veã luáng tuáng. Hoå khöng thïí khöng nhêån thêëy anh Duäng Caãm noái coá lyá. Xung quanh laåi nhao nhao tiïëng àöìng tònh cuãa nhiïìu ngûúâi.

- Chuáng töi chó laâ cöng an baão vïå bïånh viïån, - möåt ngûúâi noái. - Vaã laåi, theo töi, goåi àêy laâ haânh vi tiïu cûåc thò àuáng hún, chûá baão laâ ùn cùæp nhû anh kïí cuäng húi quaá...

- Ùn cùæp, theo töi, laâ lúåi duång luác ngûúâi khaác khöng àïí yá hoùåc caã tin, khöng hiïíu biïët àïí lêëy tiïìn cuãa ngûúâi ta. Vêåy àêy àuáng laâ haânh vi ùn cùæp chûá khöng phaãi tiïu cûåc. Chûa noái àïën tñnh cao quñ cuãa ngaânh y vaâ sûå ngheâo àoái cuãa ngûúâi nöng dên.

- Àaânh thïë, nhûng dêîu sao... Biïët noái vúái anh thïë naâo àûúåc nhó?

- Caác anh laâ ngûúâi àaåi diïån vaâ baão vïå phaáp luêåt. Hùèn caác anh biïët xûã lyá thïë naâo. - Anh Duäng Caãm haå gioång. - Töi àaä bùæt quaã tang. Giêëy thanh toaán àêy, thuöëc àêy, giaá àêy. Bêy giúâ caác anh àõnh giaãi quyïët thïë naâo?

Möåt chöëc sau hoå, göìm anh Duäng Caãm, hai nhên viïn cöng an vaâ cö baác sô, cuâng lïn phoâng giaám àöëc bïånh viïån.



Öng giaám àöëc laâ möåt ngûúâi nghiïm khùæc, möåt giaáo sû nöíi tiïëng vaâ àaáng kñnh trong ngaânh. Öng chùm chuá nghe anh Duäng Caãm, chöëc chöëc laåi gêåt àêìu toã veã àöìng yá. Nghe xong, öng ngöìi im luác lêu, mùåt ûãng àoã, möåt bïn maá dêåt dêåt. Cuöëi cuâng öng noái, thong thaã vaâ dûát khoaát. Cö baác sô - ùn cùæp cuái nhòn xuöëng àêët, vaâ vêîn coân khoác.

- Thûá nhêët, thay mùåt toaân bïånh viïån, töi thaânh thêåt xin löîi anh vaâ nhûäng ngûúâi nhû anh. Vúái tû caách laâ thuã trûúãng cú quan, töi cuäng coá löîi, vaâ vò vêåy töi xin löîi anh. Thûá hai, töi àöìng yá vúái anh khi goåi viïåc laâm àaáng xêëu höí naây laâ haânh vi ùn cùæp, vò noái gò thò noái, àêy quaã àuáng laâ ùn cùæp. Möåt caách coá hïå thöëng, haâng ngaây, trùæng trúån vaâ àïíu giaã nhû anh noái. Töi thûåc sûå lêëy laâm àau loâng vaâ xêëu höí vò viïåc laâm naây cuãa caác nhên viïn töi.

Röìi öng cho ngûúâi goåi trûúãng khoa cêëp cûáu àïën, bùæt ngay lêåp tûác phaãi mang tiïìn chïnh lïåch traã laåi cho ngûúâi bõ haåi.

- Töi hûáa vúái anh seä kyã luêåt nghiïm khùæc nhûäng ngûúâi coá löîi, vaâ seä khöng àïí lùåp laåi hiïån tûúång naây.

- Caãm ún giaáo sû, - anh Duäng Caãm noái. - Xin giaáo sû cho biïët bïånh viïån seä kyã luêåt nhû thïë naâo?

- Chuáng töi seä àem vuå naây ra Höåi àöìng kyã luêåt cuãa bïånh viïån vaâ xûã lyá theo qui àõnh cuãa böå.

- Nhûng àêy laâ haânh vi ùn cùæp nhû chñnh giaáo sû àaä thûâa nhêån. Maâ töåi ùn cùæp, theo töi biïët, thò phaãi truy cûáu hònh sûå, tûác laâ phaãi xûã úã toaâ aán chûá khöng giaãi quyïët nöåi böå qua Höåi àöìng kyã luêåt.

Àïën lûúåt öng giaáo sû luáng tuáng. - Vêng, coá leä anh noái àuáng. Quaã thêåt àêy laâ lêìn àêìu töi gùåp

ngûúâi nhòn nhêån sûå viïåc theo hûúáng naây. Maâ töi laåi khöng am hiïíu lùæm vïì luêåt phaáp. Töi seä nïu yá kiïën cuãa anh, thêåm chñ bïnh vûåc anh trûúác Höåi àöìng kyã luêåt vaâ caác cú quan chûác nùng. Anh biïët àêëy, úã àêu cuäng coá ngûúâi töët, ngûúâi xêëu. Töi rêët mong vaâ hy voång khöng vò viïåc naây maâ anh mêët niïìm tin vaâo bïånh viïån chuáng töi vaâ nhûäng ngûúâi àang laâm viïåc úã àêy. Xin anh cho biïët àõa chó. Töi seä àñch thên thöng baáo kïët quaã xûã lyá vuå naây cho anh.

Röìi anh Duäng Caãm, nhên vêåt cuãa chuáng ta, àûa vúå vïì nhaâ. Doåc àûúâng ài, khöng hiïíu sao anh böîng thêëy thêåt buöìn. Anh àaåt àûúåc caái cöng lyá anh muöën, vúå anh àaä qua cún nguy hiïím, sûå tûác giêån khöng coân nûäa. êëy vêåy maâ anh vêîn caãm thêëy buöìn, nhû coá caái



gò àêëy hêîng huåt trong loâng. Anh khöng hiïíu vaâ khöng thïí xaác àõnh roä àoá laâ caái gò. Anh cùm gheát têët caã boån ùn cùæp, nhêët laâ boån ùn cùæp mùåc aáo blu trùæng. Nhûng chñnh caái boån ùn cùæp thûá hai êëy laåi vûâa cûáu vúå anh thoaát chïët. Anh coá laâm quaá khöng, coá thûåc sûå anh àaä lêëy oaán traã ên khöng? Nïëu con beá ùn cùæp kia bõ àuöíi viïåc, bõ tuâ töåi thêåt thò sao? Chuyïån gò seä xêíy ra vúái noá vaâ gia àònh noá? Caâng nghô, anh caâng thêëy röëi. Suöët àïm êëy anh cûá quêín quanh maäi vúái nhûäng suy nghô chùèng mêëy vui veã naây. Cuöëi cuâng, anh quyïët àõnh khi nhêån àûúåc tin baáo cuãa öng giaáo sû giaám àöëc bïånh viïån, anh seä tûå mònh xin tha cho cö kia, nïëu mûác àöå trûâng phaåt quaá nùång.

Àêëy, chuyïån vïì anh Duäng Caãm laâ nhû thïë. Bêy giúâ chùæc caác baån seä hoãi: "Coân chuyïån anh Heân thò sao?"

*

Anh Heân laâ töi. Töi phaãi xin löîi baån àoåc rùçng chùèng hïì coá anh

Duäng Caãm naâo caã. Cuäng nhû khöng hïì coá chuyïån anh ta söëng úã ngoaåi thaânh, àûa vúå cêëp cûáu cuâng nhûäng viïåc duäng caãm àaáng khen cuãa anh. Têët caã àïìu do töi hû cêëu, hay "phõa" nhû ngûúâi ta vêîn noái. Töi laâ nhaâ vùn maâ. Phõa, nhûng trïn cú súã nhûäng chuyïån coá thêåt. Caái sûå thêåt àoá laâ: Caách àêy khöng lêu töi phaãi àûa vúå töi vaâo bïånh viïån cêëp cûáu. Cuäng bïånh hen, cuäng bõ nhên viïn phoâng cêëp cûáu thöng àöìng nhau bùæt mua möîi öëng Ventolin Nebule vúái giaá cuãa hoå laâ hai mûúi nghòn àöìng, trong khi quêìy thuöëc bïånh viïån êëy baán möîi vó nùm öëng vúái giaá böën mûúi nghòn. Töi cuäng ngaåc nhiïn vaâ bêët bònh khöng keám. Thêåm chñ töi suyát laâm êìm lïn, têët nhiïn khöng úã mûác nhû anh Duäng Caãm. Nhûng töi àaä nhêîn nhuåc im lùång chùèng noái gò. Thûá nhêët vò vúå töi khöng cho laâm. Baâ êëy àang öëm nùång, laåi dïî xuác àöång, laâm sao töi coá thïí hy sinh maång söëng vúå vò caái cöng lyá trûâu tûúång naâo àoá? Sau nûäa, maâ àêy múái laâ lyá do quan troång nhêët, vò töi heân. Trong yá nghô, töi hònh dung, töi muöën töi phaãi laâ anh Duäng Caãm kia, phaãi laâm àuáng nhûäng viïåc anh àaä laâm. Nhûng trong thûåc tïë rêët tiïëc töi khöng coá àûúåc sûå duäng caãm êëy. Töi súå laâm vúå buöìn, súå mêët thúâi gian, súå cùng thùèng thêìn kinh, súå ngûúâi khaác cûúâi chï vò tiïëc mêëy nghòn baåc maâ laâm êìm ô, súå mònh coá noái cuäng chùèng giaãi quyïët àûúåc gò. Chñnh cö nhên viïn quêìy thuöëc bïånh viïån baão töi viïåc êëy vêîn xêíy ra thûúâng xuyïn, trûúác àêy



cuäng nhû bêy giúâ vaâ coá leä caã sau naây nûäa. Àêu cuäng thïë. Toám laåi laâ töi heân, vaâ coá cúá xaác àaáng àïí heân.

Chùèng ai àem caái heân cuãa mònh ra khoe. Töi cuäng vêåy. Nhûng sûå thêåt thïë naâo thò phaãi cöng nhêån àuáng thïë êëy. Thïë maâ trûúác àêy, caác baån biïët khöng, töi cuäng thuöåc loaåi ngûúâi "hïî thêëy bêët cöng úã àêu laâ xöng vaâo àaánh" cú àêëy. Vaâ têët nhiïn, cuäng laänh àuã, nhûng töi chûa möåt lêìn höëi tiïëc vïì viïåc mònh laâm. Chùèng qua möîi tuöíi möåt caách suy nghô, haânh àöång, hay "söng coá khuác, ngûúâi coá luác" nhû caác cuå noái. Bêy giúâ töi àaä giaâ, an phêån vúái sûå yïëm thïë cuãa ngûúâi vïì hûu. Töi viïët vùn, suöët ngaây goä goä bïn chiïëc maáy vi tñnh. Caái troång lûúång cú thïí hún taám mûúi kilö cûá nhû keáo töi dñnh chùåt vaâo chiïëc ghïë, khöng cho bay vuát lïn cao nhû ngaây naâo. Caác hoaâi baäo, ham muöën, caã thïí xaác lêîn tinh thêìn, cûá teo dêìn, teo dêìn, vaâ cuâng vúái noá laâ caái quyïët têm àêëu tranh vò cöng lyá vaâ leä phaãi. Nghôa laâ trong chûâng mûåc naâo àoá, töi àaä laâ ngûúâi thoaái hoáa. Tuy nhiïn, töi vêîn luön cöë cûúäng laåi khöng chõu àêìu haâng, chûâng naâo coân coá thïí. Truyïån ngùæn naây töi viïët cuäng nhùçm muåc àñch êëy. Töi hy voång noá àïën àûúåc tay nhûäng ngûúâi cêìn àïën. Biïët àêu hoå seä laâm caái gò àoá àïí ngùn chùån hiïån tûúång tiïu cûåc trïn. Àaä biïët phêån mònh heân thò chó daám àùåt muåc tiïu khiïm töën thïë thöi.

Vò khöng muöën biïën truyïån ngùæn cuãa mònh thaânh baâi phoáng sûå, töi xin pheáp khöng nïu àñch danh tïn ngûúâi, tïn bïånh viïån cuâng ngaây giúâ xêíy ra nhûäng viïåc coá thêåt úã àoá. Tuy nhiïn, dêîu heân, töi vêîn khöng coá yá àõnh giêëu tïn mònh, ngûúâi, nhû caác baån thêëy, coân àuã duäng caãm àïí viïët ra cêu chuyïån naây.

Haâ Nöåi, 10.3.2001



Haâ nöåi, nhûäng ngaây trûúác Tïët Tûâ nùm 1947 àïën nay vêåy laâ àaä 53 nùm, nïëu kïí caã nùm vûâa

àïën laâ 54. Luác êëy öng laâ möåt trung uyá quên àöåi Phaáp 27 tuöíi, coá nghôa bêy giúâ öng àaä giaâ, rêët giaâ. Laåi yïëu nûäa. Cuäng chùèng coân söëng àûúåc bao lêu. Dûå àõnh tûâ nhiïìu nùm trûúác, nhûng maäi àïën luác naây öng múái thûåc hiïån àûúåc ûúác mú cuãa mònh laâ quay laåi Viïåt Nam àïí tòm gùåp ên nhên, möåt chiïën sô Viïåt Minh àûúåc lïånh thuã tiïu öng, nhûng àaä tûå yá tha cho öng söëng. Trong chiïën tranh àoá laâ möåt töåi lúán, öng biïët. úã àêu, thúâi naâo cuäng vêåy. Hún nûäa, ngûúâi êëy laâ cöång saãn, laåi vaâo luác hoå múái bõ àaánh bêåt khoãi Haâ Nöåi vaâ khöng khñ chöëng Phaáp àang rêët cao. Töåi to lùæm. Töåi phaãn böåi, vêng, öng biïët. Ngûúâi ta khöng ngêìn ngaåi tûã hònh nhûäng keã phaåm caác töåi loaåi naây. Coá thïí ên nhên cuãa öng àaä phaãi chïët thay öng. Cuäng coá thïí khöng. Cuöåc àúâi chùèng biïët thïë naâo maâ lûúâng. Trong trûúâng húåp êëy, taåi sao öng khöng thûã tòm, duâ chó möåt lêìn, duâ hêìu nhû khöng coá hy voång tòm thêëy? ñt ra cuäng àïí noái hai tiïëng "caãm ún" maâ lêìn êëy vò vöåi, vò súå, öng chûa kõp noái. Coá thïë, öng múái caãm thêëy thanh thaãn khi rúâi khoãi cuöåc àúâi naây.

Vêåy laâ vúå chöìng öng mua veá möåt tour du lõch troån goái mûúâi hai ngaây túái Viïåt Nam cuâng ba chuåc ngûúâi Phaáp khaác, phêìn lúán àïìu giaâ vaâ ñt nhiïìu coá kyã niïåm riïng vúái thuöåc àõa An Nam xûa. Caã àoaân trúã vïì Phaáp tûâ thaânh phöë Höì Chñ Minh, coân vúå chöìng öng thò quay laåi Haâ Nöåi àïí bùæt àêìu thûåc hiïån muåc àñch chñnh cuãa chuyïën ài.

Haâ Nöåi nùm nay reát muöån. Luác naây, khi chó coân nûãa thaáng nûäa laâ Tïët múái coá àúåt gioá muâa mang theo chuát mûa phuân vaâ giaá laånh. Àûúâng phöë êím ûúát, nhiïìu chöî loeát nhoeát buân bêín. Öng baâ thong thaã ài doåc theo caác phöë, sau moãi chên phaãi thuï xñch lö.



Thaânh phöë bêy giúâ khaác hùèn caái thúâi öng biïët noá. Hêìu nhû khöng nhêån ra, trûâ khu Ba Àònh vaâ möåt vaâi phöë cöí. Hoå chùèng biïët nïn bùæt àêìu cöng viïåc tòm kiïëm tûâ àêu vaâ bùçng caách naâo.

*

Öng sang Viïåt Nam tûâ trûúác 1945, luác àêìu chó laâ anh lñnh

bònh thûúâng, nhûng vöën con nhaâ giaâu, gia àònh coá nhiïìu quan hïå nïn öng nhanh choáng thùng chûác vaâ àûúåc àiïìu vïì laâm viïåc ngay trong súã chó huy quên àöåi Phaáp úã Haâ Nöåi. Nhiïìu lêìn öng theo viïn sô quan cêëp trïn cuãa mònh túái chúi nhaâ möåt tû saãn Viïåt Nam nöíi tiïëng giaâu, am hiïíu nghïå thuêåt vaâ giao lûu röång thúâi àoá. Taåi àêy öng laâm quen vúái con gaái chuã nhaâ, möåt thiïëu nûä tên thúâi xinh àeåp, thöng minh vaâ àaä tûâng söëng úã Pari mêëy nùm vúái gia àònh möåt ngûúâi baâ con xa. Öng chùèng hiïíu coá phaãi tònh yïu khöng, nhûng hai ngûúâi coá veã húåp vaâ mïën nhau. Tuy nhiïn, hoå chó dûâng laåi úã àoá. Phêìn vò chùæc cö gaái khöng àuã duäng caãm mang tiïëng "lêëy Têy", coân öng thò chûa biïët phaãn ûáng cuãa böë meå thïë naâo. Vaã laåi coân treã, öng khöng muöën súám chuöëc vaâo thên caái gaánh nùång vúå con.

Möåt lêìn, luác êëy laâ àêìu nùm 47, quên Phaáp vûâa trúã laåi Haâ Nöåi, ngûúâi ta giaãi àïën àún võ öng phuå traách "möåt tïn Viïåt Minh nguy hiïím" bõ bùæt trong khi tòm caách àöåt nhêåp möåt traåi lñnh Phaáp vúái quaã böåc phaá coân giêëu trong ngûúâi. Hoáa ra "tïn Viïåt Minh nguy hiïím êëy" laåi chñnh laâ anh trai cö gaái Viïåt Nam öng quen, vaâ öng àaä tûâng möåt vaâi lêìn noái chuyïån vúái anh ta. Hònh nhû tïn Thaânh hoùåc Thanh gò àêëy, sinh viïn nùm thûá tû trûúâng luêåt khi lêìn cuöëi hoå gùåp nhau. Öng ngaåc nhiïn sao anh ta coân úã Haâ Nöåi, vò caã nhaâ àaä sang Phaáp tûâ trûúác caách maång. Laåi coân laâm Viïåt Minh nûäa. Phaãi xûã sûå thïë naâo bêy giúâ? Theo luêåt thúâi chiïën luác êëy, anh ta phaãi bõ àem bùæn.

Hai ngûúâi im lùång nhòn nhau höìi lêu. Cuöëi cuâng öng noái: - Töi khuyïn anh khöng nïn laâm nhûäng viïåc daåi döåt. Töët

nhêët haäy sang Phaáp cuâng gia àònh. Nïëu khöng, àûâng úã laåi Haâ Nöåi. Lêìn sau töi seä khöng tha àêu. Anh coá thïí ài.

Anh ta chó mêëp maáy möi noái hai tiïëng "caãm ún" röìi bûúác ra khoãi phoâng. Öng biïët coá thïí sùæp túái öng seä gùåp rùæc röëi vïì viïåc naây, nhûng kyã niïåm vïì cö gaái, vïì nhûäng buöíi töëi vui veã úã nhaâ cö vaâ



nhûäng lêìn noái chuyïån thên thiïån vúái anh ta khöng cho öng laâm khaác. Öng nghô hoå seä khöng bao giúâ coân gùåp laåi. Khöng ngúâ mêëy thaáng sau hai ngûúâi laåi chaåm traán lêìn nûäa.

Trong möåt trêån àaánh àöëi phoá laåi chiïën dõch Thu Àöng cuãa Viïåt Minh cuöëi nùm 47, öng bõ àõch bùæt úã L. Luác êëy quên tiïëp viïån Phaáp àang túái vaâ àún võ Viïåt Minh kia phaãi ruát lui. Hoå mang theo öng vïì cùn cûá. Öng bõ thûúng úã chên traái khöng tûå ài àûúåc, phaãi dòu hoùåc àöi khi phaãi coäng, nïn hoå khöng thïí ruát nhanh, quên Phaáp laåi àang àuöíi gêëp phña sau. Cuöëi cuâng hoå quyïët àõnh thuã tiïu öng. Trong chiïën tranh nhûäng viïåc nhû thïë thûúâng xêíy ra, úã caã hai phña. Öng biïët vêåy, vaâ sùén saâng chêëp nhêån söë phêån. Khöng ngúâ ngûúâi àûúåc giao laâm viïåc naây laåi chñnh laâ ngûúâi chõu ún öng tha chïët trûúác àêy. Maäi luác naây hoå múái nhòn thêëy nhau, nhûng khöng ai toã ra tûâng quen biïët. Anh ta lùèng lùång cêìm suáng àûa öng vaâo khu rûâng bïn caånh. Àïën núi, öng khöng nhùæc laåi chuyïån cuä, khöng van xin tha chïët. Anh ta cuäng im lùång.

- Töi cuäng khuyïn öng nïn vïì Phaáp, - cuöëi cuâng anh ta lïn tiïëng, gioång bònh thaãn, pha chuát diïîu cúåt. - Lêìn sau töi khöng tha àêu.

Röìi anh ta hêët haâm baão öng ài ài. Laát sau, öng nghe ba tiïëng suáng nöí àanh giûäa trúâi chiïìu tônh mõch.

Nûãa nùm sau, öng vïì Phaáp, bùæt àêìu söëng cuöåc söëng bònh thûúâng nhû haâng triïåu ngûúâi Phaáp khaác. Öng coá àuã trùm möëi lo àúâi thûúâng àïí quan têm, àïí quïn ài nhûäng nùm thaáng khöng mêëy vui veã úã Àöng Dûúng. Nhûng chuyïån naây thò öng khöng quïn àûúåc. Thûåc ra, giûäa öng vaâ ngûúâi kia coi nhû thanh toaán soâng phùèng vúái nhau. Hai ngûúâi àaä duäng caãm vûúåt haâng raâo ngùn caách thuâ àõch vïì giai cêëp, lyá tûúãng àïí xûã sûå vúái nhau nhû nhûäng con ngûúâi ên nghôa. Vêåy maâ bao nùm nay öng vêîn luön bùn khuùn khöng hiïíu söë phêån ngûúâi kia sau àêëy thïë naâo. Öng biïët kyã luêåt cöång saãn nghiïm lùæm. Liïåu chuyïån coá löå vaâ ngûúâi êëy àaä bõ xûã bùæn thay öng röìi khöng, hay biïët àêu coân söëng, vaâ nhúâ pheáp laå naâo àêëy coá thïí öng gùåp laåi àûúåc? úã Phaáp, nhiïìu lêìn öng boã cöng tòm cö baån gaái ngûúâi Viïåt cuâng gia àònh cö àïí hoãi thùm, nhûng àiïìu duy nhêët öng biïët laâ àêìu nùm nùm mûúi caã nhaâ hoå chuyïín sang Myä söëng. Cuå thïí úã àêu khöng roä.

*



Trúã laåi Haâ Nöåi, vúå chöìng öng thuï phoâng úã möåt khaách saån

mini ngay trong khu phöë cöí, vûâa reã tiïìn, vûâa tiïån ài laåi. Khaách saån chó coá mûúâi buöìng nhûng tûã tïë, chó töåi húi chêåt. Luác hoå àïën àang coá möåt àöi vúå chöìng treã ngûúâi Myä, hai cö gaái du lõch ngûúâi Anh, möåt giaám àöëc tûâ Saâi Goân ra cöng taác vaâ möåt öng giaâ Viïåt Nam coá veã nhû úã lêu daâi taåi àêy. Caác nhên viïn khaách saån coá thaái àöå kñnh cêín àöëi vúái öng giaâ kia. Öng laâ hoaå sô, khöng hiïíu nghiïåp dû hay chuyïn nghiïåp, chó thêëy saáng saáng xaách giaá ra búâ höì Hoaân Kiïëm ngöìi veä, trûa múái vïì, coá khi chùèng veä àûúåc gò. Buöíi chiïìu öng úã nhaâ àoåc saách. Mêëy ngûúâi nûúác ngoaâi kia laâ “Têy ba lö”, tiïån àêu ùn àêëy, coân võ giaám àöëc ngûúâi Viïåt thò ngaây naâo cuäng bêån chiïu àaäi, thaânh ra chó coá vúå chöìng öng vaâ öng giaâ hoaå sô ùn úã khaách saån. Ngaây ba bûäa, caã saáng, trûa vaâ töëi. Öng hoaå sô laâ ngûúâi lõch thiïåp, hiïíu biïët röång, noái tiïëng Phaáp rêët soäi nhûng ñt noái, thêåm chñ coá veã khoá gêìn. Thaânh ra haâng ngaây khi ngöìi ùn chung vúái nhau, hoå chó trao àöíi nhûäng cêu xaä giao, khöng ai hoãi ai vïì viïåc riïng ngûúâi khaác.

Saáng nay ùn xong, öng ngûúâi Phaáp hoãi: - Öng laâ ngûúâi göëc Haâ Nöåi? - Vêng, - öng hoaå sô lõch sûå àaáp. - Töi coá thïí giuáp àûúåc gò cho

öng baâ? - Àûúâng phöë Haâ Nöåi bêy giúâ tïn múái, laåi thay àöíi nhiïìu quaá,

khöng nhêån ra nöíi. - Thïë öng baâ muöën àïën phöë naâo? Öng kia noái möåt caái tïn Phaáp: - Töi àïën àêëy coá tñ viïåc. Öng hoaå sô baão anh xñch lö thuï bao cuãa khaách saån chúã hai

ngûúâi túái núi hoå cêìn àïën, röìi thong thaã xaách giaá veä ra ài nhû moåi ngaây.

Àoá chñnh laâ àûúâng phöë höm trûúác hai öng baâ ngûúâi Phaáp àaä àïën vaâ ngúâ ngúå nghô coá thïí laâ phöë coá ngöi biïåt thûå cuãa ên nhên mònh. May phöë naây ñt nhaâ vaâ khöng thay àöíi nhiïìu lùæm. Nhûng nhaâ naâo àêy? Öng cöë nhúá maâ khöng sao nhúá nöíi. Caái naây chùng? Hay caái naây? Hoå ài ài laåi laåi höìi lêu trïn vóa heâ, luác bïn naây, luác bïn noå, doåc theo àûúâng phöë ngùæn maâ röång nùçm caånh quaãng trûúâng Ba Àònh.



Trúâi lêm thêm mûa phuân. Gioá laånh thöíi. Chöëc chöëc nhûäng chiïëc laá vaâng lùång leä rúi xuöëng. Öng cuái nhùåt möåt laá, têìn ngêìn ngùæm nghña höìi lêu nhû kyã vêåt möåt thúâi xa xûa bêy giúâ àang söëng laåi trong öng thaânh nhûäng maãng hònh thuâ khöng roä neát. Àêy àoá ngûúâi ta bùæt àêìu trang trñ caác dêy àeân maâu vaâ caác têëm pa-nö chuêín bõ àoán Tïët.

Cuöëi cuâng, öng àaánh baåo dùæt vúå vaâo möåt ngöi nhaâ maâ öng cho laâ giöëng hún caã. Àoá laâ àaåi sûá quaán möåt nûúác àöng Êu. Öng hoãi möåt ngûúâi Viïåt Nam àûáng tuöíi laâm viïåc úã àêëy coá phaãi trûúác kia àêy laâ nhaâ cuãa öng Vên Long, chuã nhaâ in Minh Têm nöíi tiïëng khöng. Ngûúâi kia traã lúâi khöng biïët vò öng ta múái vïì Haâ Nöåi laâm viïåc sau nùm 60. Öng cuäng nïu cêu hoãi tûúng tûå khi ngöìi úã quaán caâ phï phöë caånh. Cö chuã quaán treã tuöíi chó cûúâi lùæc àêìu vaâ quay sang hoãi laåi möåt öng giaâ khaách quen ngöìi úã baân bïn. Öng naây baão coá biïët, nhûng khöng phaãi nhaâ êëy maâ nhaâ bïn, hiïån nay laâ möåt vuå cuãa böå ngoaåi giao.

- Thïë öng biïët gia àònh öng Vên Long chûá? - öng ngûúâi Phaáp vöåi hoãi.

- Biïët. Töi söëng úã khu naây maâ. Trûúác àêy töi cuäng têåp taänh laâm thú vaâ tûâng in úã nhaâ in öng êëy. Caã nhaâ hoå sang Phaáp tûâ thúâi trûúác caách maång.

- Öng Vên Long coá möåt ngûúâi con laâ böå àöåi Viïåt Minh... - Vêng, hònh nhû thïë. - Öng khöng biïët cuå thïí aâ? Ngûúâi êëy bêy giúâ coân söëng khöng? - Àiïìu êëy thò töi khöng biïët. It ra tûâ êëy àïën nay töi khöng gùåp

vaâ khöng nghe noái gò vïì öng êëy. Öng laâ baån cuãa öng êëy aâ? - Coá thïí goåi nhû vêåy. Töi coá viïåc muöën gùåp, nïëu öng êëy coân

söëng, têët nhiïn. - Rêët tiïëc töi khöng giuáp àûúåc öng. Nhûng töi nghô öng coá thïí

àïën hoãi úã böå quöëc phoâng. Bïn kia kòa. - Öng giaâ noái röìi chaâo khaách, tay cêìm vúåt ài vïì phña sên tennis Khuác Haåo.

Hai öng baâ ngûúâi Phaáp ngöìi thïm chöëc nûäa röìi quyïët àõnh túái böå quöëc phoâng úã thaânh nöåi, laâ núi öng tûâng söëng vaâ biïët rêët roä. úã àêëy, hoå àûúåc möåt sô quan treã tiïëp àoán lõch sûå, ghi cheáp cêín thêån nhûäng cêu öng hoãi, caã àõa chó cuãa hoå úã Phaáp, hûáa seä tòm trong kho höì sú lûu trûä vaâ thöng baáo ngay khi coá kïët quaã.



Hoå trúã vïì khaách saån vúái ñt nhiïìu hy voång, duâ rêët mong manh. Höm sau, qua möåt cöng ty du lõch, hoå thuï ö tö lïn L, núi öng tûâng bõ bùæt vaâ àûúåc tha chïët.

Hai ngaây sau hoå trúã laåi Haâ Nöåi vaâ laåi cuâng ngöìi ùn töëi vúái öng giaâ hoaå sô. Luác naây, qua cö lïî tên, hoå biïët öng laâ möåt võ tûúáng vïì hûu, öng nöåi cuãa chuã khaách saån naây, vaâ rùçng gia àònh öng àaä chïët gêìn hïët trong àúåt Myä neám bom Haâ Nöåi cuöëi nùm 1972. "Möåt anh huâng àêëy! Anh huâng Thiïëu Sún! - cö ta thêìm thò veã bñ mêåt quan troång. - Öng baâ chûa bao giúâ nghe tïn aâ?"

- Höm nay öng coá ài veä khöng? - öng ngûúâi Phaáp lïn tiïëng

trûúác, khi hoå ngöìi vaâo baân vaâ àang chúâ mang thûác ùn túái. - Coá. - Öng hoaå sô vêîn ñt lúâi nhû moåi ngaây. - Öng thûúâng veä gò? - Gùåp gò, hûáng gò veä êëy thöi maâ, - öng cûúâi àaáp. Möåt nuå cûúâi

hiïëm hoi. - Xin löîi, chuáng töi coá thïí xem àûúåc chûá? - öng kia hoãi, chó tay

vaâo chiïëc giaá veä vúái bûác phaác hoaå coân àïí caånh, chûa mang lïn phoâng.

- Têët nhiïn, nïëu öng baâ muöën. Töi chó veä cho vui thöi. Hoå ngaåc nhiïn khi thêëy öng khöng veä caãnh thiïn nhiïn, höì

nûúác, cêy hoa nhû hoå tûúãng. Thay vaâo àoá laâ caãnh Haâ Nöåi àoã naát, böëc chaáy, vúái nhên vêåt trung têm laâ möåt chiïën sô muä calö, aáo trêën thuã àang öm bom ba caâng lao túái. Vò khöng am hiïíu lùæm vïì höåi hoåa nïn hoå khöng nhêån xeát gò, vaâ chuyïín sang àïì taâi khaác.

- Haâ Nöåi bêy giúâ àeåp lùæm. Viïåt Nam cuäng khaác hùèn xûa. Chó töåi mûa nhiïìu vaâ húi laånh.

- Vêng. Lêìn naây mûa lêu thêåt. Khöng hiïíu àïën Tïët coá êëm lïn khöng.

Sau bûäa ùn, hoå coân ngöìi noái chuyïån thïm chöëc nûäa. - Ngaây mai chuáng töi vïì nûúác, - öng ngûúâi Phaáp noái khi bùæt

tay xin pheáp lïn phoâng. - Chuác öng baâ thûúång löå bònh an. - Öng hoaå sô àaáp.



Öng coân ngöìi laåi rêët lêu bïn baân ùn, lú àaäng nhòn ra phöë. Trúâi vêîn mûa lùæc rùæc. Trong laân mûa buåi nheâ nheå, aánh àeân nhiïìu maâu nhû nhoâe ra, taåo cho Haâ Nöåi nhûäng ngaây trûúác Tïët möåt veã àeåp khaác thûúâng, lung linh, kyâ aão. Vöën khöng toâ moâ chuyïån ngûúâi khaác, öng khöng hoãi vaâ khöng biïët hai öng baâ giaâ ngûúâi Phaáp kia sang Viïåt Nam vúái muåc àñch gò. Vaâ hoå cuäng khöng thïí ngúâ rùçng ngûúâi hoå àang tòm laåi chñnh laâ öng, ngûúâi hoåa sô giaâ cuâng úã chung möåt khaách saån, gùåp nhau haâng ngaây vaâ ùn cuâng möåt baân.

Vêng, chñnh öng laâ con trai chuã nhaâ in Vên Long ngaây trûúác, laâ anh Viïåt Minh coá tïn laâ Thaânh àûúåc öng tha chïët vaâ àaáp laåi, àaä khöng bùæn öng theo lïånh trïn. Nùm thaáng vaâ sûå thay àöíi cuãa con ngûúâi theo tuöíi taác khiïën hoå khöng nhêån ra nhau. Phêìn öng, moåi viïåc sau àoá khöng quaá bi àaát nhû öng giaâ ngûúâi Phaáp lo nghô. Luác êëy, súå bõ kyã luêåt nùång, öng tröën vaâo chiïën trûúâng miïìn trung, thay àöíi tïn hoå, chiïën àêëu duäng caãm, àûúåc àïì baåt nhanh choáng vaâ chùèng bao lêu thaânh möåt võ chó huy nöíi tiïëng. Àïën khi thêëy thñch húåp, tûå öng baáo vúái töí chûác moåi chuyïån vaâ xin nhêån bêët kyâ hònh thûác kyã luêåt naâo. "Töi laâ chiïën sô caách maång, nhûng töi cuäng laâ möåt con ngûúâi. Hùæn àaä tha chïët cho töi, vaâ töi khöng thïí giïët hùæn àïí traã caái ún êëy!" - àoá laâ lúâi giaãi thñch duy nhêët öng àûa ra. Cêëp trïn thêëy khöng phaãi khöng coá lyá. Vò chuyïån xêíy ra àaä lêu, laåi tûå öng thaânh thêåt khai baáo, hún nûäa öng àang laâ möåt sô quan coá nùng lûåc, möåt àaãng viïn gûúng mêîu vïì moåi mùåt, cuöëi cuâng öng chó bõ kyã luêåt nheå vaâ tiïëp tuåc phuåc vuå trong quên àöåi. Caái tïn Thiïëu Sún thò öng vêîn giûä vò noá àaä trúã nïn quaá quen thuöåc, vúái moåi ngûúâi vaâ caã vúái chñnh öng.

Chuyïån chó coá thïë, rêët tiïëc öng giaâ ngûúâi Phaáp kia khöng biïët. Öng cuäng khöng biïët rùçng cö baån gaái Viïåt Nam cuãa öng ngaây naâo àaä rúâi chñnh khaách saån mini naây vïì Myä chó hai ngaây trûúác khi öng àïën. Hêìu nhû nùm naâo baâ cuäng vïì thùm quï cuâng möåt luä chaáu chùæt.

*

Ba thaáng sau, böå quöëc phoâng Viïåt Nam gûãi sang Pari cho öng

möåt bûác thû daâi thöng baáo moåi chi tiïët vïì cuöåc àúâi cuãa tûúáng Thiïëu Sún, ngûúâi öng nhúâ böå tòm giuáp. Cuöëi thû coá ghi roä rùçng nïëu öng muöën gùåp laåi ên nhên cuãa mònh thò haäy àïën khaách saån êëy, phöë êëy,



núi tûúáng Thiïëu Sún àang söëng vaâ haâng ngaây vêîn ra búâ höì Hoaân Kiïëm ngöìi veä.

Chó tiïëc bûác thû àïën chêåm. Öng àaä chïët nûãa thaáng trûúác àêëy. Haâ Nöåi, 16.1.2001



Say nùæng Saáng thûá baãy höm êëy trúâi thêåt àeåp. Sau àúåt reát keáo daâi keâm

theo nhûäng àúåt mûa phuân dai dùèng êím ûúát vaâ khoá chõu, böîng nhiïn Haâ Nöåi coá àûúåc möåt ngaây nùæng êëm vaâ khö raáo bêët ngúâ, duâ trûúác àoá ngûúâi ta dûå baáo khöng khñ laånh tûâ phña bùæc àang traân xuöëng. Coá thïí vò thïë maâ phöë xaá nhû nhöån nhõp hùèn lïn. Nhiïìu ngûúâi àaä thay nhûäng chiïëc aáo êëm xêîm maâu bùçng nhûäng böå caánh nheå sùåc súä hún.

Nùæng ban mai yïëu úát, hoe vaâng. Gioá thöíi nheå laâm nhûäng caânh cêy cao kheä xao àöång nhû àang ruâng mònh muöën ruä saåch caái êím vaâ nhûäng gioåt nûúác nhoã coân soát laåi. Caác àiïím rûãa xe têëp nêåp ngûúâi vaâo ra. Trïn ghïë àaá cöng viïn caác cuå giaâ ngöìi sûúãi nùæng hoùåc chúi cúâ. Treã con nö àuâa bïn caác thaãm hoa trïn vóa heâ nhûäng àûúâng phöë röång múái múã. Coá caãm giaác nhû caã thaânh phöë chúåt bûâng tónh dêåy sau giêëc nguã chêåp chúân suöët muâa àöng aãm àaåm. Nhûäng tia nùæng êëm àêìu xuên laâm moåi ngûúâi böîng thêëy ngúä ngaâng, ngêy ngêët. Hoå bûúác ra phöë trong caái têm traång ngúä ngaâng ngêy ngêët êëy, duâ chùèng hiïíu àïí laâm gò, ngú ngaác nhòn quanh nhû ngûúâi tûâ tónh xa múái túái.

Giaáo sû N. laâ möåt ngûúâi trong söë hoå, cuäng têm traång tûúng tûå. Töëi qua öng nguã muöån viïët nöët baâi baáo khoa hoåc. Saáng dêåy, coân nùçm trong chùn, öng quyïët àõnh seä daânh caã ngaây àoåc cuöën taåp chñ chuyïn ngaânh con gaái vûâa gûãi tûâ nûúác ngoaâi vïì. Nhûng khi vûâa bûúác ra ban cöng àïí vûún vai, hñt thúã möåt chöëc nhû thûúâng lïå, öng chúåt hiïíu dûå àõnh cuãa öng höm nay seä khöng thûåc hiïån àûúåc.

Ba mûúi phuát sau, öng bûúác ra khoãi cùn höå têåp thïí cuãa mònh maâ öng thûúâng àuâa goåi laâ “hang chuöåt”. Bêy giúâ öng àang ài doåc phöë Nguyïîn Du, chöî giaáp höì Thuyïìn Quang. Mùåt höì phùèng lùång,



xanh trong, dûúái aánh mùåt trúâi rûåc rúä trúã nïn saáng loaáng àïën choái mùæt. Cöë khöng suy nghô gò vaâ bûúác thêåt chêåm, öng daåo möåt voâng quanh höì. Sau àoá öng reä vaâo quaán ca phï xinh xùæn thuöåc loaåi àùæt tiïìn úã phöë Höì Xuên Hûúng, núi öng thong thaã ùn bûäa àiïím têm keâm theo möåt cöëc vang àoã vaâ möåt àiïëu ba söë. Öng ñt khi uöëng rûúåu, nhûng nghiïån thuöëc nùång vaâ chó huát Thùng Long, loaåi thuöëc öng huát tûâ lêu vaâ thêëy thñch húåp nhêët, caã vïì hûúng võ lêîn giaá tiïìn. Öng goåi hai thûá trïn úã caái quaán cao cêëp naây àún giaãn vò muöën laâm caái gò àoá àïí nhêën maånh thïm yá nghôa cuãa möåt ngaây nhû höm nay, möåt ngaây nùæng àeåp, röîi raäi maâ öng tûå cho pheáp mònh “buöng thaã chuát ñt”, vaâ “hûúãng thuå cuöåc söëng” nhû baån beâ àöi khi vêîn noái. Röìi öng ài tiïëp, ñt nhiïìu phêën chêën hún nhúâ cöëc rûúåu vaâ nhûäng yá nghô laåc quan vïì cuöåc àúâi. Öng quay laåi phöë Quang Trung, qua Trêìn Bònh Troång röìi theo phöë Quaán Sûá ài tiïëp vïì phña Búâ Höì.

Öng vûâa qua caái tuöíi saáu mûúi cuöëi nùm ngoaái, mùåc duâ bïì ngoaâi tröng treã hún nhiïìu. Hún ba mûúi nùm öng giaãng daåy mön vêåt lyá lyá thuyïët úã möåt trûúâng àaåi hoåc lúán cuãa thuã àö, möåt nhaâ nghiïn cûáu vaâ chuyïn gia àêìu ngaânh coá uy tñn khöng chó trong maâ caã ngoaâi nûúác, möåt nhaâ giaáo ûu tuá àûúåc caã sinh viïn lêîn àöìng nghiïåp kñnh troång. Theo chïë àöå, àaáng leä öng phaãi nghó hûu, nhûng Böå linh àöång àiïìu öng vïì möåt cú quan nghiïn cûáu, chuã yïëu laâm viïåc úã nhaâ. Öng nhêån keâm caác nghiïn cûáu sinh, thónh thoaãng vêîn lïn lúáp, caã úã trûúâng mònh vaâ nhiïìu trûúâng khaác trong nûúác. Hêìu nhû àïìu àùån möîi nùm möåt lêìn öng àûúåc cûã ài nûúác ngoaâi tham dûå caác cuöåc hoåp hoùåc höåi thaão quöëc tïë cuãa ngaânh mònh.

Trong giao tiïëp, öng ñt noái, khiïm töën. Dûúái con mùæt möåt söë ngûúâi, öng coá veã nhû húi laånh luâng, àaåo maåo, mùåc duâ thûåc ra tñnh öng giaãn dõ, nhiïåt tònh vaâ töët buång. Nhû phêìn lúán caác nhaâ khoa hoåc chên chñnh khaác, öng khöng àïí yá mêëy àïën cuöåc söëng bïn ngoaâi, maâ chó chuá têm vaâo cöng viïåc. Coá thïí noái öng söëng khaá àún àiïåu vaâ buöìn teã, ñt khi ra khoãi "hang chuöåt" cuãa mònh, trûâ nhûäng trûúâng húåp bùæt buöåc. Ài daåo phöë nhû höm nay laåi caâng hiïëm. Vúå öng mùæc bïånh ung thû vuá chïët caách àêy hai mûúi nùm, àïí laåi hai ngûúâi con gaái hiïån àang laâm viïåc úã nûúác ngoaâi, möåt úã Singapore, möåt lêëy chöìng, söëng hùèn úã Cöång hoaâ Seác. Coá thïí vò quaá say mï khoa hoåc, cuäng coá thïí vò nhûäng lyá do khaác khöng ai biïët, tûâ êëy àïën nay öng úã vêåy nuöi con, khöng giao du vúái möåt ngûúâi àaân baâ naâo ngoaâi cöng viïåc. Mûác lûúng giaáo sû cöång caác khoaãn nhuêån buát vaâ thónh thoaãng thïm tiïìn dûå aán thûâa àuã cho cuöåc söëng giaãn dõ cuãa öng hiïån nay,



nïn öng tûâ chöëi moåi khoaãn giuáp àúä cuãa caác con, trûâ nhûäng cuöën saách hoùåc taåp chñ chuáng gûãi theo yïu cêìu.

Thong thaã bûúác ài doåc caác phöë Haâ Nöåi luác naây, giaáo sû N. caãm thêëy mònh quaã àuáng nhû con chuöåt lêu ngaây úã maäi trong hang múái chui ra aánh saáng, vúái caãm giaác toâ moâ, ngú ngaác. Öng khöng ngúâ cuöåc söëng quanh öng thay àöíi nhiïìu vaâ nhanh àïën thïë. Bêy giúâ coá dõp quan saát kyä, öng nhêån thêëy con ngûúâi, caãnh vêåt vaâ löëi söëng khaác hùèn trûúác àêy, vaâ thêìm vui vò àiïìu àoá.

Nhû anh nhaâ quï lêìn àêìu ra tónh, öng dûâng laåi khaá lêu trûúác toâa nhaâ Hanoi Tower trïn nïìn cuä nhaâ tuâ Hoãa Loâ, coân ngûúác mùåt àïëm söë têìng. Àïëm lêìn àêìu bõ nhêìm, öng àïëm laåi lêìn nûäa. Röìi öng ài tiïëp, vui vui vúái viïåc laâm treã con êëy cuãa mònh. Trûúác àêëy, úã chuâa Quaán Sûá, laâ núi lêìn cuöëi cuâng öng túái coá leä caách àêy hún ba mûúi nùm cuâng vúå nhên möåt dõp naâo àoá, öng ngaåc nhiïn thêëy coá rêët nhiïìu thanh niïn ùn mùåc hiïån àaåi àang vûâa vaái laåy trûúác baân thúâ, vûâa lêím bêím cêìu xin thêìn phêåt. Trong nhûäng trûúâng húåp khaác, chùæc öng àaä khoá chõu thêìm traách hoå coân treã maâ mï tñn, nhûng lêìn naây öng thêëy bònh thûúâng, thêåm chñ coân xem nhû möåt biïíu hiïån cuãa vùn hoaá tñn ngûúäng. Öng caãm thêëy ngûúâi mïìm ra, yïu àúâi, yïu ngûúâi vaâ bao dung hún. Möåt thûá tònh caãm múái meã, coá thïí goåi pha maâu uãy mõ. Vöën laâ ngûúâi thiïn vïì lyá trñ, öng húi ngûúâng ngûúång vúái chñnh baãn thên mònh vïì sûå thay àöíi bêët ngúâ àoá.

Cûá thïë, nhû ngûúâi choaáng vaáng vò cún say nùæng nheå, öng bûúác ài, khöng cêìn biïët ài àêu, tûâ phöë naây àïën phöë khaác, vúái nhûäng khaám phaá múái, nhûäng yá nghô múái. Cuöëi cuâng, luác êëy àaä gêìn möåt giúâ chiïìu vaâ öng vûâa ùn xong bûäa trûa taåi nhaâ haâng Phuá Gia, cuäng vúái möåt cöëc vang Phaáp vaâ möåt àiïëu ba söë, öng thêëm mïåt. Caái caãm giaác say nùæng trúã nïn roä neát hún. Àöi chên khöng quen ài böå bùæt àêìu moãi, nhûng nhûác úã hai goát.

Sau möåt thoaáng do dûå, öng bûúác vaâo möåt tiïåm göåi àêìu (tiïåm thûá tû öng nhòn thêëy trïn àoaån phöë ngùæn vûâa ài qua) vúái têëm biïín lúán coá doâng chûä maâ öng khöng hiïíu lùæm: "Húát toác maáy laånh". Maáy laånh nghôa laâ gò? aâ, chùæc quaãng caáo cûãa haâng coá maáy àiïìu hoâa nhiïåt àöå. Nhûng àiïìu hoâa nhiïåt àöå thò coá gò phaãi khoe, nhêët laâ vaâo muâa àöng? Xûa nay öng tûå göåi àêìu úã nhaâ, nhûng bêy giúâ böîng nhiïn öng muöën ngûúâi khaác laâm àiïìu êëy höå öng. Àïí àaánh dêëu möåt ngaây nhû höm nay. Àïí àûúåc nghó ngúi chuát ñt sau cuöåc ài daåo keáo daâi. Àïí biïët thïm vïì cuöåc söëng múái cuâng rêët nhiïìu caác loaåi dõch vuå àang múâi chaâo nhan nhaãn trïn caác phöë.



- Töi muöën göåi àêìu. - Öng noái vúái möåt phuå nûä àang ngöìi àoåc baáo trong goác phoâng. Ngûúâi naây to beáo, àaä coá tuöíi, mùåt troân, traán thêëp, da bûå möåt lúáp phêën daây, khöng ra trùæng cuäng chùèng höìng. Ngûúâi khaác hoùåc dõp khaác, chùæc baâ ta seä bõ cho laâ xêëu xñ, kïåch cúäm, nhûng luác naây giaáo sû N. thêëy chùèng sao. "Àaân baâ phaãi coá xûúng, coá thõt, thïm chuát son phêën caâng hay, - öng thêìm nghô vúái loâng àöå lûúång. - Coá àiïìu sao möi khöng àoã maâ laåi tñm àen thïë nhó?"

- Vêng, múâi baác. Xin chúâ cho möåt laát aå. - Baâ kia boã túâ baáo xuöëng, ài vaâo phoâng trong.

Öng àûa mùæt nhòn quanh, ngaåc nhiïn khöng thêëy baân ghïë, duång cuå cùæt toác, göåi àêìu nhû quaãng caáo ngoaâi cûãa hiïåu. Trong phoâng chùèng coá gò ngoaâi chiïëc baân traâ mùåt kñnh, chiïëc ghïë söpha baâ kia vûâa ngöìi, chiïëc ghïë da khöng tay võn öng àang ngöìi, chiïëc ti-vi loaåi lúán vaâ mêëy bûác aãnh phuå nûä nûãa kñn nûãa húã trïn tûúâng.

Laát sau, möåt cö gaái coân treã vaâ xinh àeåp ài ra, móm cûúâi rêët tûúi vúái öng röìi noái nhû haát:

- Múâi anh ài theo em. "uãa, sao chõ kia giaâ goåi mònh bùçng baác, maâ cö gaái treã naây laåi

anh em? - giaáo sû N. ngaåc nhiïn tûå hoãi. - Maâ ài àêu? Sao khöng göåi úã àêy coân phaãi ài àêu?" Roä raâng öng àang luáng tuáng, khöng biïët xûã sûå thïë naâo. Öng thêëy mònh lúá ngúá nhû anh nhaâ quï lïn tónh. Vaâ àïí che giêëu sûå lúá ngúá nhaâ quï êëy, öng quyïët àõnh khöng hoãi nhûäng cêu ngöëc ngïëch. "Bêy giúâ moåi thûá hiïån àaåi, àêu coân nhû xûa nûäa. Cûá thûã röìi khùæc biïët. Mònh laåc hêåu quaá röìi".

Thïë laâ öng lùång leä ài theo cö kia. Cö ta coá daáng ngûúâi cao, thon thùèng nhû caác thñ sinh hoa hêåu. Chiïìu cao êëy caâng àûúåc tön thïm búãi àöi giaây xöëp mûúâi xùngtimet vaâ chiïëc vaáy boá quaá ngùæn. Öng thoaáng ngûúång khi bùæt gùåp mònh àang nhòn böå ngûåc cùng phöìng vaâ chiïëc möng rêët núã cuãa cö.

Cö àûa öng vaâo möåt cùn phoâng beá tñ chó khoaãng böën meát vuöng, khöng coá maáy laånh, àûúåc ngùn bùçng kñnh múâ, bïn caånh möåt daäy caác phoâng khaác tûúng tûå nùçm sêu phña trong. Öng khöng hiïíu vò sao göåi àêìu laåi phaãi vaâo phoâng kñn vaâ keáo hïët riàö che böën phña, nhûng àaä quyïët àõnh khöng hoãi gò nïn öng im lùång, bõ àöång laâm theo nhûäng àiïìu cö gaái yïu cêìu.

Sau khi boã cùåp kñnh cêån vaâ aáo ngoaâi, öng àûúåc àöi tay ngûúâi àeåp nheå nhaâng àúä nùçm xuöëng chiïëc ghïë da mïìm, gêìn nhû song



song vúái mùåt saân nhaâ. Cö gaái bùæt àêìu laâm viïåc. Coân öng thò nhùæm mùæt vaâ cuäng bùæt àêìu têån hûúãng nhûäng giêy phuát thoaãi maái. Àöi chên nhûác moãi cuãa öng àang àûúåc nghó trïn chiïëc ghïë kï cao, cuäng bùçng nïåm da. Caái àêìu ngûáa àang àûúåc nhûäng ngoán tay buáp mùng coá moáng cûáng vaâ nhoån caâo caâo, maånh maâ dïî chõu. Muâi nûúác göåi àêìu, muâi nûúác hoa vaâ son phêën cuãa cö gaái laâm öng thñch. Öng cuäng thêëy thêëy thñch muâi da thõt vaâ nhûäng ngoán tay mún trúán cuãa cö. Hònh nhû coân thñch hún caã muâi son phêën vaâ nûúác göåi àêìu. Khi bùæt gùåp mònh nghô túái àiïìu naây, öng laåi thêëy xêëu höí nhû vûâa laâm viïåc gò khöng tïë nhõ. Öng thaã loäng caác cú bùæp, thû giaãn vaâ cöë khöng nghô. Möåt luác sau öng rúi vaâo traång thaái nûãa thûác, nûãa nguã...

Trong traång thaái nûãa nguã nûãa thûác mú höì vaâ àï mï êëy, öng coá caãm giaác nhû cö gaái cöë keáo daâi cöng viïåc göåi àêìu àún giaãn cuãa mònh. "Cuäng chùèng sao, - öng nghô. - Thû giaãn thïm chuát nûäa caâng hay. Ài àêu maâ vöåi". Röìi öng, vêîn nhùæm mùæt khoan khoaái àïí cö gaái dõu daâng xoa boáp mùåt, thaái dûúng vaâ cöí öng. Tiïëp àïën, nhûäng ngoán tay thon daâi cuãa cö lêìn xuöëng sêu hún, sêu hún, vaâ cuäng êu yïëm, mún trúán hún.

Viïåc naây laâm öng chúåt giêåt mònh, gêìn nhû hoaãng súå. Öng àaä àõnh ngùn laåi, vêåy maâ vêîn nùçm yïn, phêìn vò öng thñch thïë, phêìn toâ moâ muöën biïët chuyïån gò seä xêíy ra tiïëp. "Thúâi bêy giúâ tûå nhiïn vaâ hiïån àaåi thêåt, - öng nghô. (Öng traánh khöng duâng tûâ trêng traáo vaâ hû àöën àang lúãn vúãn trong àêìu) - Nhûng con gaái thïë thò cuäng húi quaá. Hay nhûäng chuyïån thïë naây àaä thaânh bònh thûúâng, chó taåi mònh nùçm maäi trong "hang" nïn khöng biïët?"

Trong khi àoá cö gaái vêîn tiïëp tuåc "göåi àêìu". Khöng hiïíu vö tònh hay cöë yá, cùåp vuá cùng troân cuãa cö thónh thoaãng laåi chaåm vaâo ngûúâi öng. Chaåm caã lïn hai maá. Öng caãm nhêån àûúåc laân da mïìm êëm cuãa cùåp vuá àoá, laân da trêìn chûá khöng phaãi sau lúáp vaãi moãng. Nhûng öng khöng tin vaâo caãm giaác cuãa mònh. "Cö êëy mùåc aáo cú maâ? Chiïëc aáo ngùæn, cöí rêët sêu vaâ röång, nhûng dêîu sao vêîn laâ aáo. Hay cö ta cúãi ra röìi?" Öng laåi giêåt mònh, vêîn khöng múã mùæt àïí biïët sûå thêåt, vò öng ngûúång. Coân vò caã trong thêm têm, öng muöën cö tiïëp tuåc laâm thïë, duâ biïët noá "khöng àeåp lùæm" (caái tûâ öng noái traánh cho hai chûä "àöìi baåi" àang len loái àêu àoá rêët sêu trong tiïìm thûác).

Cûá thïë, öng tiïëp tuåc buöng mònh àïí rúi vaâo möåt thïë giúái múái, xa laå nhûng cuäng àêìy caám döî, khaác hùèn caái thïë giúái beá nhoã, khùæc khöí vaâ buöìn teã cuãa öng trong "hang chuöåt" suöët mêëy mûúi nùm



qua. Vö tònh, nhûäng cêu àuâa cuãa baån beâ vïì "xaã húi', "hûúãng thuå cuöåc söëng" thoaáng xuêët hiïån trong àêìu.

Böîng cö gaái nùçm vùæt lïn ngûúâi öng, nhû àïí vúái tay xoa boáp phña bïn kia thaái dûúng öng. Khe vuá trùæng noän cuãa cö chaåm vaâo muäi öng. Àuáng laâ cö ta úã trêìn. Lêìn naây thò öng biïët chùæc nhû thïë. Caã thên hònh mïìm êëm cuãa cö àang àeâ nùång lïn öng. Öng vöåi vaâng nhoãm dêåy, nhûng khöng noái gò. Laâm sao öng núä traách möåt ngûúâi phuå nûä àaä cho öng caái caãm giaác dïî chõu vaâ múái laå àïën thïë? Öng chó móm cûúâi, möåt nuå cûúâi öng biïët chùæc phaãi ngúá ngêín lùæm.

Cö gaái keáo aáo xuöëng, voâng tay öm cöí öng vaâ hön lïn möi. Öng àõnh luâi ra nhûng khöng àuã sûác.

- Anh khöng thñch em aâ? - cö gaái nuäng nõu hoãi. - Thñch, - öng kheä àaáp nhû caái maáy. Trong trûúâng húåp nhû

thïë vaâ trûúác möåt cêu hoãi nhû thïë, chùæc ñt ngûúâi àaân öng naâo coá thïí traã lúâi khaác.

- Vêåy em chiïìu anh nheá? Öng khöng hiïíu “chiïìu” nghôa laâ gò. Quaã tònh khöng hiïíu

thêåt. ñt ra thò luác àêìu. Öng àûáng ngêín ngûúâi. - Ta lïn têìng trïn ài anh. Trïn êëy kñn àaáo. Thoaãi maái lùæm. Lêìn nûäa, öng laåi thuå àöång àïí cö gaái keáo tay dùæt lïn theo chiïëc

cêìu thang múâ töëi. Bêy giúâ thò öng biïët àang ài àêu vaâ caái gò àang àúåi. Nhûng öng bêët lûåc khöng cûúäng laåi àûúåc, maâ röìi hònh nhû öng cuäng chùèng quyïët têm lùæm trong cöë gùæng cûúäng laåi êëy. Öng thêëy bõ choaáng, nhû caái choaáng say nùæng ban trûa. Tuy nhiïn, lïn àïën têìng ba, khi cö gaái múã cûãa phoâng vaâ öng nhòn thêëy möåt chiïëc giûúâng àöi coá àïåm muát phuã vaãi trùæng vúái chiïëc gûúng lúán hònh chûä nhêåt treo thêëp saát meáp giûúâng, öng chûäng laåi, àõnh kiïn quyïët khöng vaâo. Nhûng cö gaái àaä nhanh tay keáo öng vaâo phoâng vaâ chöët cûãa laåi.

* - Hoå tïn? Öng noái hoå tïn mònh. - Nghïì nghiïåp?



Öng noái nghïì nghiïåp mònh. - Öng coá giêëy túâ tuây thên khöng? - Hònh nhû coá, - öng àaáp röìi luáng tuáng moi tuái aáo veát, tòm maäi

khöng thêëy giêëy chûáng minh, cuöëi cuâng löi ra cuöën höå chiïëu cöng vuå cuâng möåt söë giêëy túâ keâm theo maâ öng àaä duâng àïí ài nûúác ngoaâi mêëy thaáng trûúác, khöng hiïíu sao vêîn coân nùçm trong tuái aáo. Öng run run àùåt têëm höå chiïëu lïn baân, bùçng caã hai tay. Öng thêëy xêëu höí vò thaái àöå khuám nuám àoá. Àïí chûäa laåi, öng cöë ngöìi thùèng ngûúâi vúái veã bònh tônh nhêët coá thïí àûúåc.

Anh cöng an ngöìi àöëi diïån öng coân rêët treã nhûng khuön mùåt thêåt nghiïm tuác. Caã gioång noái vaâ cûã chó cuäng nghiïm tuác. Anh ta höìi lêu lêåt giúã cuöën höå chiïëu, toâ moâ xem öng àaä ài mêëy nûúác vaâ nhûäng nûúác naâo. Cuöëi cuâng anh ta hoãi:

- Vêåy öng... Vêåy baác laâ giaáo sû? - Vêng. - Nhaâ giaáo ûu tuá? - Vêng. - Vaâ thûúâng ài cöng taác nûúác ngoaâi? - Vêng. - Baác àaä bõ bùæt quaã tang vïì haânh vi mua dêm taåi cuãa haâng

cùæt toác kiïm öí chûáa Minh Höìng cuâng cö naây. - Anh ta hêët haâm chó cö gaái xinh àeåp àaä göåi àêìu cho öng, hiïån àang cuái mùåt ngöìi trïn chiïëc ghïë daâi caånh àoá vúái ngûúâi àaân baâ to beáo cuâng hai àöi nam nûä khaác. Hai ngûúâi àaân öng kia chùæc cuäng khaách nhû öng. Möåt ngûúâi traåc 25 tuöíi, mùåt sêìn suâi, taái xaám vaâ mïåt moãi nhû ngûúâi nghiïån ma tuáy. Ngûúâi kia coá daáng caán böå nhaâ nûúác, gioång miïìn Nam.

- Töi vaâo cûãa hiïåu göåi àêìu. Sau cö kia ruã lïn gaác, röìi caác öng êåp àïën. Nïëu àoá laâ töåi mua baán dêm thò àuáng laâ töi phaåm töåi êëy. - Öng thaânh thêåt noái. - Caác öng cûá xûã lyá theo luêåt phaáp. Töi laâ cöng dên gûúng mêîu...

- Gûúng mêîu gúám! Giaâ röìi maâ coân dï! - hai phuå nûä mùåc àöìng phuåc cöng an ài ngang, lûúâm öng röìi noái, khöng hiïíu vúái nhau hay vúái öng. - Laåi coân giaáo sû, nhaâ giaáo ûu tuá nûäa!

Öng caãm thêëy àau buöët trong ngûåc. Àau vò àoá laâ sûå thêåt. Àau caã vò àêy laâ lêìn àêìu ngûúâi ta cöng khai xó vaã öng nhû thïë maâ àaânh



bêët lûåc. Mònh laâm mònh chõu thöi, coân kïu vaâo àêu àûúåc nûäa. Thêåm chñ öng khöng oaán giêån cö gaái kia àaä àûa öng àïën nöîi naây. Ngay tûâ khi bõ bùæt vïì àöìn, öng chó súå, súå àïën ngheåt thúã viïåc caác àöìng nghiïåp, hoåc troâ vaâ têët caã nhûäng ngûúâi quen biïët öng xûa nay seä nghô gò khi biïët tin naây. Do vêåy, cêu hoãi àêìu tiïn vaâ quan troång nhêët àöëi vúái öng bêy giúâ laâ liïåu ngûúâi ta coá àùng baáo, nïu àñch danh tïn öng hay khöng? Nïëu coá thò liïåu coá caách naâo ngùn àûúåc khöng? Öng muöën noái àiïìu naây vúái anh cöng an nhûng khöng daám.

- Baác àaä vi phaåm muåc...àiïìu...cuãa böå luêåt hònh sûå. - Anh cöng an lïn tiïëng, cùæt àûát doâng suy nghô cuãa öng. Röìi anh ta nhòn thùèng vaâo mùæt öng, vúái veã khöng hiïíu thûúng haåi hay khinh bó: - Möåt ngûúâi nhû baác, àaáng leä phaãi nïu gûúng töët cho lúáp treã. Àùçng naây...Baác coá hay túái hiïåu naây khöng?

- Khöng, àêy laâ lêìn àêìu. Cuäng lêìn àêìu töi vaâo hiïåu göåi àêìu hay caác àiïím dõch vuå tûúng tûå. - Öng àõnh noái búãi höm nay trúâi àeåp, nùæng êëm quaá, nhûng nghô thïë naâo laåi thöi.

- Àêy laâ möåt öí maåi dêm trùæng trúån. Möåt caái ung nhoåt úã àõa baân chuáng töi, cêìn phaãi nhöí têån göëc. Chuáng töi theo doäi suöët mêëy ngaây qua, höm nay quyïët àõnh phaá aán. Vúái möåt ngûúâi nhû baác, thiïët nghô khöng cêìn noái nhiïìu vïì taác haåi cuãa tïå naån maåi dêm. Tûå baác biïët roä àiïìu êëy vaâ ruát ra baâi hoåc cho mònh. Theo luêåt, baác seä bõ xûã phaåt haânh chñnh, thöng baáo vïì cú quan xûã lyá nöåi böå. Sau àoá chuáng töi seä cho múâi vúå baác àïën àûa vïì.

- Töi söëng àöåc thên. Vúå töi chïët caách àêy hai mûúi nùm. Caác con àïìu ài laâm xa. Töi xin chõu moåi traách nhiïåm vïì haânh vi cuãa mònh. Coá àiïìu... - öng dûâng laåi, coá yá thùm doâ. - Töi muöën hoãi àöìng chñ möåt cêu, àûúåc khöng aå?

- Baác cûá noái, - anh cöng an àaáp, gioång àúä nghiïm khùæc hún. - Nïëu àûúåc, töi xin caác àöìng chñ àûâng baáo vïì cú quan, nhêët laâ

àûâng àûa àñch danh tïn töi lïn baáo. Àöìng chñ thêëy thïë naâo? Dêîu sao, töi...

- Viïåc naây khöng thuöåc thêím quyïìn töi. Töi hiïíu hoaân caãnh baác. Theo luêåt thò têët caã caác bïn liïn quan àïìu phaãi chõu traách nhiïåm, têët nhiïn úã mûác àöå khaác nhau, vaâ phaãi bõ cöng luêån lïn aán. Daåo naây thaânh phöë àang coá chiïën dõch truy queát tïå naån xaä höåi, vaâ coá chuã trûúng nghiïm trõ nhûäng caán böå thoaái hoáa. Thöi, bêy giúâ baác



ngöìi sang daäy ghïë kia àïí töi laâm viïåc vúái ngûúâi khaác. Sau àoá, baác seä phaãi laâm möåt söë thuã tuåc nûäa röìi coá thïí vïì nhaâ.

*

Phaãi hún hai tiïëng sau, luác naây àaä nùm giúâ chiïìu, giaáo sû N.

múái àûúåc rúâi àöìn cöng an. Öng chêåm chaåp lï bûúác nhû ngûúâi mêët höìn, khaác hùèn traång thaái hûng phêën lêng lêng buöíi saáng. Khi leo àïën cûãa cùn höå "hang chuöåt" cuãa mònh, öng loaång choaång suyát ngaä.

- êëy chïët, baác N., baác sao thïë, öëm aâ? - Baâ haâng xoám luác êëy àang xaách xö raác xuöëng sên tònh cúâ nhòn thêëy, lo lùæng kïu lïn. Baâ vêîn thónh thoaãng giuáp öng mua caái naây caái noå ngoaâi chúå nhûäng luác öng thöíi cúm úã nhaâ chûá khöng ùn taåi haâng cúm buåi phöë caånh.

- Khöng, caãm ún baâ, - öng cöë móm cûúâi yïëu úát. - Töi chó húi bõ choaáng. Höm nay àeåp trúâi, töi ài daåo húi lêu nïn coá leä bõ say nùæng chuát ñt.

- Baác phaãi cêín thêån. Nhûäng luác thúâi tiïët thay àöíi bêët ngúâ laâ dïî öëm lùæm àêëy. Vaã laåi, àêu coân treã nûäa. - Baâ kia im lùång möåt chöëc röìi khöng hiïíu sao laåi thúã daâi. - Maâ höm nay kïí trúâi àeåp thêåt. Töi cuäng daåo loanh quanh möåt chöëc. Chó möåt chöëc thöi, chûá khöng chùæc laåi say nùæng nhû baác khöng chûâng.

Röìi baâ xaách xö raác ài xuöëng. Baâ ngûúâi àêîy àaâ, bûúác chên maånh coân êm vang maäi trïn cêìu thang.

* Hai ngaây sau, cuäng baâ haâng xoám töët buång êëy thêëy caánh cûãa

cùn höå giaáo sû N. àoáng im óm böîng sinh nghi. Baâ goä cûãa nhûng khöng coá tiïëng traã lúâi. Baâ goä lêìn nûäa, to hún. Vêîn im lùång. Bêy giúâ thò baâ lo lùæng thûåc sûå. Baâ àêëm cûãa thònh thònh. Biïët chùæc chùæn coá chuyïån chùèng laânh, baâ uâ teá chaåy goåi thïm mêëy ngûúâi nûäa, trong àoá coá öng trûúãng khu têåp thïí.

Khi hoå phaá cûãa vaâo nhaâ thò thêëy giaáo sû N. àang treo luãng lùèng trïn súåi dêy ni-löng cöåt vaâo chiïëc quaåt trêìn. Cöí öng ngoeåo sang möåt bïn, mùåt sûng phuâ, maái toác àiïím baåc xoäa xuöëng traán.



Chiïëc ghïë cao bõ àaåp àöí nùçm choãng chú dûúái saân nhaâ. Trïn mùåt baân traâ coá cöëc caâ phï àen uöëng dúã, chiïëc gaåt taân àêìy ùæp mêíu thuöëc laá. Bïn caånh laâ túâ baáo X. söë ra höm qua, giúã àuáng trang coá baâi viïët vïì thaânh tñch cöng an triïåt phaá öí maåi dêm taåi hiïåu "Húát toác maáy laånh Minh Höìng”. Baâi baáo àùng aãnh muå tuá baâ cuâng ba nhên viïn baán dêm àang cuái àêìu nïn khöng nhòn roä mùåt. Phña dûúái ghi roä tïn tuöíi, quï quaán, nghïì nghiïåp cuãa ba khaách mua dêm, göìm möåt tïn tröåm cûúáp tûâng coá nhiïìu tiïìn aán, tiïìn sûå, laåi nghiïån ma tuáy nùång. Möåt ngûúâi nûäa laâ phoá giaám àöëc möåt cöng ty lúán úã Àöìng Nai ra Haâ Nöåi cöng taác. Ngûúâi cuöëi cuâng laâ möåt võ giaáo sû àaáng kñnh, möåt nhaâ giaáo ûu tuá, möåt nhaâ khoa hoåc coá danh tiïëng. Liïn quan àïën hai ngûúâi sau, baâi baáo daânh möåt àoaån daâi noái vïì sûå thoaái hoaá, sa àoåa cuãa möåt böå phêån caán böå, àaãng viïn trong cú quan nhaâ nûúác, coi àoá nhû möåt baâi hoåc àau xoát moåi ngûúâi phaãi ghi nhúá.

Haâ Nöåi. 23.2.2001



Möåt ngûúâi laåc quan Möåt töëi noå, nhû thûúâng lïå, xem xong chûúng trònh thúâi sûå baãy

giúâ, öng thong thaã daåo böå doåc theo phöë N. vïì phña quaán caâ phï Trung Nguyïn múái múã àêìu cêìu Chûúng Dûúng, núi öng thûúâng ngöìi rêët lêu, vûâa nhêëm nhaáp taách caâ phï noáng, vûâa huát thuöëc. Kïí cuäng laå, quaán àöng khaách, laåi trïn möåt phöë lúán nhiïìu xe qua laåi, thïë maâ úã àêy öng thêëy thanh thaãn hún, duâ úã nhaâ öng coá möåt phoâng laâm viïåc riïng àuã tiïån nghi vaâ chùèng bõ ai quêëy rêìy. Hún thïë, ngöìi úã àêy, duâ chùèng têåp trung suy nghô àiïìu gò, khöng ñt khi trong àêìu öng chúåt xuêët hiïån nhûäng yá tûúãng àöåc àaáo sau àoá àûúåc öng phaát triïín thaânh möåt truyïån ngùæn. Àaä nhiïìu lêìn nhû thïë, thaânh ra öng quen, nhû möåt daång mï tñn, duâ thêm têm öng cho àoá chó laâ chuyïån vúá vêín.

Öng laâ nhaâ vùn chuyïn nghiïåp, nghôa laâ suöët àúâi chó phaãi laâm möîi möåt viïåc laâ viïët. Trûúác ùn lûúng nhaâ nûúác àïí viïët. Bêy giúâ vïì hûu thò viïët nhúâ tiïìn lûúng hûu vaâ nhuêån buát. Khöng nhiïìu, nhûng vêîn laâ khoaãn thu nhêåp àaáng kïí. Ngûúâi ta coi öng thuöåc loaåi ngûúâi may mùæn vaâ thaânh àaåt. Suöët nhûäng nùm chiïën tranh aác liïåt öng du hoåc úã nûúác ngoaâi, vïì nûúác cöng taác ngay trong cú quan Höåi nhaâ vùn. Àúâi tû, kïí caã cuöåc söëng vêåt chêët, dûúâng nhû suön seã. ñt va chaåm, ñt bi kõch, ñt tûâng traãi, maâ cuäng chùèng coá àam mï gò lúán, ngoaâi viïåc àûúåc yïn öín àïí saáng taác. Trong giúái, öng coá veã húi laåc loäng, hiïíu biïët vùn hoåc, vùn hoaá phûúng Têy nhiïìu hún Viïåt Nam. Nhû caách söëng, vùn öng chón chu, nghiïm tuác (coá ngûúâi nhêån xeát nhû vùn hoåc troâ), cêu vùn àêìy àuã chuã ngûä, võ ngûä vaâ chêëm phêíy. Coá caãm giaác öng söëng bùçng saách vúã vaâ êm nhaåc cöí àiïín nhiïìu hún thûåc tïë cuöåc söëng àang diïîn ra xung quanh, phûác taåp vaâ àöi khi phuä phaâng. Àoá laâ àiïìu khöng mêëy thuêån lúåi àöëi vúái ngûúâi cêìm buát



muöën phaãn aánh cuöåc söëng hiïån àaåi. Thïë maâ öng viïët àûúåc, viïët nhiïìu, vaâ cöng bùçng maâ noái, khöng phaãi khöng coá nhûäng taác phêím gêy xuác àöång. Ngûúâi ta khöng thñch öng nhûng àöìng thúâi cuäng yïu öng vò sûå traái khuaáy êëy, àùåc biïåt vò sûå höìn nhiïn trong saáng (coá ngûúâi baão giaã vúâ) trong caách öng nhòn nhêån cuöåc àúâi. Öng khöng biïët noái döëi, dïî xuác àöång, ai noái gò öng cuäng tin, nhiïìu khi àïën mûác buöìn cûúâi. Öng laâ möåt trong söë ñt ngûúâi coá thïí söëng vaâ viïët maâ chùèng mêëy quan têm àïën nhûäng gò ngûúâi khaác nghô vïì mònh. Öng biïët nhû thïë chûa hùèn àaä hay, nhûng con ngûúâi öng laâ vêåy, coá muöën cuäng chùèng thay àöíi àûúåc.

Tuy nhiïn, töëi höm êëy khi àïën quaán caâ phï, khöng hiïíu sao öng àöíi yá, ài tiïëp túái chên cêìu röìi reä traái theo con àûúâng búâ àï vïì hûúáng Baát Traâng.

Múái àêìu thaáng Mûúâi nhûng trúâi àaä chúám laånh, laåi coá sûúng muâ. Gioá thöíi maånh tûâ phña söng Höìng àang traãi daâi trûúác mùåt. Öng ngöìi xuöëng möåt phiïën àaá phùèng saát chên àï röìi lú àaäng nhòn vö vaân nhûäng chêëm àeân àuã maâu nhêåp nhoâe trong lúáp sûúng muâ cuãa thaânh phöë bïn kia söng. Öng keáo cao cöí aáo, khoan khoaái chêm thuöëc huát. Nhûäng yá nghô rúâi raåc, chuã yïëu yïu àúâi vaâ haånh phuác, quanh quêín trong àêìu, cuäng lêng lêng vaâ khöng roä neát nhû chñnh têm traång öng luác naây. Öng mûâng vò àêët nûúác àaä àöíi thay, khöng coân caãnh chiïën tranh, àoái ùn, thiïëu thöën nhû trûúác. Quan troång hún caã laâ öng thêëy cuöåc àúâi thêåt àeåp vaâ àaáng söëng.

Öng ngöìi bêng quú suy nghô nhû thïë rêët lêu. Àïm àaä vïì khuya. Caãnh vêåt xung quanh thêåt yïn tônh, ngoaåi trûâ chöëc chöëc möåt chiïëc xe maáy hay ö tö phoáng qua, keáo theo nhûäng vïåt saáng maâu vaâng vaâ tiïëng àöång cú choái tai laåc loäng. Nhûng öng khöng lêëy thïë laâm khoá chõu.

Böîng trong buåi cêy rêåm raåp bïn caånh coá tiïëng gò söåt soaåt, tiïëp àïën laâ tiïëng treã khoác. Öng giêåt mònh, chùm chuá lùæng nghe. Àûáa treã, qua gioång, öng àoaán coân nhoã, im möåt chöëc röìi laåi khoác, lêìn naây to vaâ lêu hún. Sau àêëy coá tiïëng phuå nûä cöë döî noá nñn vaâ noái gò àoá öng khöng nghe roä. Àûáa beá vêîn khoác.

- Ai úã dûúái êëy? - öng hoãi, huáng hùæng ho. Im lùång. - Ai àêëy? Ai laâm gò dûúái àêëy? - Öng cao gioång hoãi tiïëp.

- Chaáu àêy aå. - Cuöëi cuâng coá tiïëng phuå nûä àaáp laåi.



Öng bêåt lûãa, vaåch laá cêy bûúác xuöëng. Trong aánh saáng tuâ muâ cuãa ngoån lûãa nhoã öng thêëy möåt ngûúâi meå treã àang öm con nùçm coâng queo trïn chiïëc bao taãi nhûåa dûúái buåi cêy caách núi öng ngöìi chó mêëy bûúác maâ tûâ naäy àïën giúâ öng khöng biïët. Thêëy öng, ngûúâi kia vöåi ngöìi dêåy, àöi mùæt múã to, àúâ àêîn vaâ ngú ngaác.

- Sao cö laåi úã àêy - Öng phaãi nhùæc to hai lêìn cêu hoãi êëy, cö ta múái cuái àêìu kheä àaáp, gioång lñ nhñ:

- Vò chaáu chùèng coân núi naâo nûäa... - Coá chuyïån gò vúái àûáa beá vêåy? - Noá söët, tûâ chiïìu qua. Cuäng vò noá àoái nûäa. Hai meå con chaáu

khöng coá gò ùn àaä hún möåt ngaây röìi. Àûáa beá khoaãng hai, ba tuöíi, khöng hiïíu con trai hay con gaái,

àang oùåt oeåo trïn tay meå, möåt cö gaái coân treã, chùæc chó ngoaâi hai mûúi möåt chuát, neát mùåt gêìy nhûng thanh tuá. Öng súâ tay thêëy traán àûáa beá noáng bûâng. Hònh nhû noá laã ài, chùèng coân àuã sûác àïí khoác. Öng àõnh baão sao khöng àûa noá vaâo bïånh viïån, nhûng chúåt nhêån thêëy hoãi thïë laâ thûâa nïn laåi thöi.

- Cö ài theo töi. Naâo, ài! - Öng suy nghô möåt chöëc röìi noái nhû ra lïånh. Cö gaái ngú ngaác ngûúác nhòn, veã ngúâ vûåc. - Ài, cö cûá ài theo töi! Khöng thïí àïí thïë naây àûúåc. Naâo, àûáng dêåy. Àûâng súå. - Röìi öng nùæm tay cö ta, keáo ài. Chiïëc bêåt lûãa hïët ga phuåt tùæt. Hai ngûúâi doâ dêîm bûúác lïn mùåt àï.

Vöën thûúng ngûúâi vaâ dïî xuác àöång, öng cuöëng lïn, vöåi vaä àûa hai meå con cö gaái vaâo möåt trong nhiïìu nhaâ nghó caånh àoá. Öng xin àûúåc gùåp chuã nhaâ nghó.

- Àêy laâ meå con möåt ngûúâi cú nhúä. Ngêîu nhiïn töi gùåp ngoaâi àï. Àûáa beá àang söët nùång. Öng cho töi thuï möåt phoâng àïí hoå úã taåm. Traã tiïìn trûúác.

Röìi vúái sûå thaáo vaát, nhanh nhaåy khaác thûúâng, öng quay sang àûa tiïìn cho cö lïî tên nhúâ chaåy ra phöë mua giuâm möåt baát phúã vaâ möåt baát chaáo gaâ. Trong khi cö kia vûâa ùn vûâa boán chaáo cho àûáa beá, öng goåi àiïån thoaåi cho möåt öng baån baác sô naâo àoá, quaát to vaâo maáy, baão phaãi àïën ngay cuâng àöì nghïì vaâ caác thûá thuöëc cêìn thiïët, "moåi chuyïån seä giaãi thñch sau".



Vöën yïu mïën vaâ biïët tñnh baån, öng baác sô chûa àêìy nûãa giúâ sau àaä phoáng xe túái. Hoå àûa hai meå con lïn phoâng. Öng baác sô ào nhiïåt àöå, tiïm thuöëc cho àûáa beá röìi quay sang hai ngûúâi àang lo lùæng àûáng bïn, noái:

- öín röìi. Möåt cún söët bònh thûúâng. May àûúåc chûäa kõp thúâi, àïí lêu chuát nûäa coá thïí nguy hiïím. Mai seä khoãi.

Luác êëy laâ mûúâi möåt giúâ rûúäi. Àûáa beá àaä nguã yïn. Hai öng baån giaâ ra vïì, heån saáng höm sau quay laåi xem tònh hònh thïë naâo vaâ noái chuyïån thïm. Trûúác khi rúâi nhaâ nghó öng nhaâ vùn àûa thïm tiïìn cho cö lïî tên àïí ngaây mai cö mua thûác ùn vïì phoâng cho cö gaái kia, khöng quïn nhùæc hûúáng dêîn cö caách tùæm rûãa, vïå sinh. Qua bïì ngoaâi öng àoaán cö ta khöng phaãi ngûúâi thaânh phöë.

- Öng cuäng laå thêåt àêëy, - öng baác sô noái khi hai ngûúâi chia tay nhau. - Àaä biïët cö ta laâ ai maâ cuöëng lïn thïë. Khöng kheáo chó laâ con àiïëm hay con ùn cùæp. Thúâi bêy giúâ chùèng biïët àêu maâ lûúâng. Öng cûá nhû ngûúâi trïn mêy êëy...

- Con àiïëm hay con ùn cùæp thò khöng laâ ngûúâi sao, vaâ khöng cêìn phaãi giuáp àúä?

Öng kia àuöëi lyá chùèng biïët àaáp laåi thïë naâo. - Thuá thêåt, töi khöng ngúâ bêy giúâ coân coá ngûúâi khöí thïë. Àïí

mai töi hoãi xem vò sao àïën nöng nöîi naây. - Coân töi thò luön lêëy laâm laå laâm sao möåt ngûúâi nhû öng coá

thïí viïët vùn àûúåc. Àaânh rùçng viïët vùn laâ phõa, nhûng phõa cuäng phaãi trïn cú súã thûåc tïë. Àùçng naây öng chùèng hiïíu gò vïì cuöåc söëng .

- Caãm ún öng àaä giuáp àúä. Chuyïån êëy ta noái sau. Töi chùèng muâ nhû öng tûúãng àêu. Coá àiïìu, möîi ngûúâi nhòn nhêån cuöåc söëng theo möåt caách, vaâ àûâng nïn aáp àùåt caách cuãa mònh lïn ngûúâi khaác. Khöëi anh nhaâ vùn cuäng vò caái "thûåc tïë cuöåc söëng" êëy maâ vùn toaân möåt maâu xaám xõt, thö tuåc, àoåc maâ khiïëp!

*

Höm sau, hai öng baån giaâ àïën nhaâ nghó tûâ saáng súám. Öng

nhaâ vùn mua cho hai meå con cö gaái möîi ngûúâi möåt böå quêìn aáo múái. Àûáa beá àaä haå söët, àang chúi quanh quêín trong phoâng. Meå noá



cuäng tûúi tónh trúã laåi do àûúåc ùn no vaâ tùæm rûãa saåch seä, nhûng àöi mùæt vêîn coân veã ngú ngaác súå haäi.

Hoå hoãi chuyïån vaâ àûúåc biïët cö quï úã Tônh Gia, Thanh Hoáa, bêët chêëp lúâi khuyïn can cuãa gia àònh, lêëy phaãi thùçng chöìng vûâa naát rûúåu, vûâa maáu mï cúâ baåc. Khi khöng coân àöìng naâo cho hùæn moi nûäa, hùæn thùèng tay àaánh àêåp vaâ àuöíi cö ra khoãi nhaâ. Xêëu höí chùèng daám quay vïì nhaâ böë meå, cö öm con ra Haâ Nöåi, núi cö khöng coá ngûúâi quen thên naâo vaâ chûa bao giúâ àùåt chên túái. Cö khöng hònh dung nöíi seä kiïëm söëng úã àêy ra sao, nhûng chùèng coân núi naâo khaác, àaânh cûá nhùæm mùæt liïìu ài. Suöët möåt thaáng qua cö kiïëm ùn bùçng caách luác ài xin, luác búái raác. Mêëy lêìn àõnh àûáng àûúâng bùæt khaách nhûng vò coá con nhoã nïn khöng thaânh. Luác àêìu cö nguã dûúái gêìm cêìu Chûúng Dûúng, sau baão vïå cêìu àuöíi, phaãi chui vaâo buåi cêy kia.

Toám laåi, àoá laâ möåt chuyïån khaá àau loâng, nïëu quaã àuáng nhû vêåy, vaâ ngûúâi ta thûúâng àûúåc nghe tûâ caác cö gaái nhaâ quï ra tónh. Nhûng àöëi vúái öng nhaâ vùn "ñt thûåc tïë" kia thò noá thûåc sûå gêy möåt chêën àöång ghï gúám. Chöëc chöëc öng laåi xuyát xoa noái chen vaâo "Àïën thïë cú aâ? Trúâi, àïën thïë cú aâ?" Khöng phaãi vò àêy laâ lêìn àêìu öng àûúåc biïët nhûäng trûúâng húåp tûúng tûå. Chó taåi tñnh öng noá vêåy. Öng khöng muöën tin, khöng muöën nghe vaâ khöng muöën chêëp nhêån noá.

- Bêy giúâ cö àõnh thïë naâo ? - öng baác sô hoãi. - Chaáu cuäng chùèng biïët nûäa, - cö gaái àaáp, hai mùæt rûng rûng. - Cö phaãi vïì nhaâ! Vïì quï ngay! - öng nhaâ vùn söi nöíi noái. - Khöng. Noá àaánh chaáu chïët mêët. Chaáu súå. - Vêåy thò vïì nhaâ böë meå. Chùèng viïåc gò phaãi xêëu höí. - Khöng. Khöng àûúåc. Caác baác khöng hiïíu gia àònh, böë meå

chaáu. Chïët, chaáu cuäng chùèng quay vïì àêu. Hai öng giaâ ngöìi im, luáng tuáng chùèng biïët noái gò thïm. - Nhûng úã laåi Haâ Nöåi kiïíu naây cuäng khöng àûúåc, - cuöëi cuâng

möåt öng thúã daâi noái. - Caãm ún hai baác àaä giuáp àúä meå con chaáu. Chuáng chaáu chùèng

daám phiïìn hai baác thïm nûäa. - Cö gaái noái. - Höm nay chaáu seä ài khoãi àêy. Chaáu seä tûå xoay xúã.

- Khöng, - öng nhaâ vùn cûúng quyïët noái. - Cö khöng thïí úã laåi Haâ Nöåi. Àïí chuáng töi nghô xem coá caách naâo giuáp àûúåc cö khöng. Bêy giúâ cö cûá úã àêy, úã nhaâ nghó naây àaä. Khöng ài àêu hïët. Vaã laåi,



thùçng beá coân chûa khoãi hùèn. Nghó ngúi ài. Chiïìu chuáng töi quay laåi.

Röìi öng keáo öng baån baác sô ra quaán caâ phï Trung Nguyïn. - Khöng leä khöng coân caách naâo nûäa aâ ? - öng hoãi. - Töi nghô laâ khöng. Chuáng ta àaä laâm nhûäng gò coá thïí laâm. - Nghe noái öng coá cùn höå boã khöng. Hay cho meå con cö êëy vïì

àêëy úã taåm? - Öng kheáo àuâa. Àïí ngûúâi ta nghô töi coá vúå beá aâ? Baâ laäo nhaâ

töi chõu cho chùæc? Maâ röìi giaã sûã cho cö ta úã àêëy, röìi sau thò sao? Töi vaâ öng seä nuöi baáo cö suöët àúâi aâ?

- ûâ, gay nhó. Nhûng dêîu sao cuäng phaãi laâm caái gò àêëy àïí giuáp ngûúâi ta.

- Töi thò chõu thöi. Trûâ phi ai àoá àau öëm öng cêìn töi giuáp àúä. - Öng baác sô àaáp röìi àûáng dêåy chia tay baån ra vïì.

Öng nhaâ vùn ngöìi laåi, goåi thïm hai taách caâ phï nûäa, cöë vùæt oác tòm ra "caái gò àêëy" maâ khöng tòm àûúåc. Nhû khöng muöën tin vaâ thûâa nhêån sûå thêåt phuä phaâng, öng cuäng khöng muöën tin vaâ thûâa nhêån sûå bêët lûåc cuãa mònh trûúác nöîi bêët haånh cuãa ngûúâi khaác. Thêåm chñ öng coân nghô àïën viïåc thuyïët phuåc vúå cho àûa meå con cö kia vïì söëng taåi nhaâ öng möåt thúâi gian, sau seä hay, nhûng röìi chñnh öng cuäng tûå lùæc àêìu caãm thêëy khöng öín khi hònh dung moåi sûå phûác taåp sau àoá.

Buöíi chiïìu, nhû àaä hûáa, öng quay laåi nhaâ nghó. Öng noái chuyïån vúái cö gaái rêët lêu, lûåa lúâi an uãi, khñch lïå vaâ yïu cêìu cö kïí laåi cùån keä chuyïån gia àònh, baâ con. Nhúâ thïë maâ öng biïët cö coá möåt ngûúâi chuá àang laâm viïåc úã nöng trûúâng cheâ Möåc Chêu. Ngay lêåp tûác öng àïì nghõ meå con cö lïn àêëy nhúâ öng chuá giuáp àúä, kiïëm cho viïåc gò àêëy maâ laâm. "Trïn àoá cheâ caã rûâng, lo gò khöng tòm àûúåc viïåc!" Sau möåt höìi lûúäng lûå, cö gaái àöìng yá.

Saáng höm sau öng àûa hai meå con cö ra bïën xe, mua veá, dùæt lïn têån ghïë ngöìi vaâ cho thïm möåt söë tiïìn kha khaá. Röìi öng àûáng vêîy tay theo xe nhû vêîy tay tûâ biïåt con gaái mònh ài xa. Öng cuäng khöng quïn àûa cho cö chiïëc danh thiïëp cuãa mònh, dùån phaãi viïët thû hoùåc goåi àiïån cho öng ngay khi túái Möåc Chêu. Sau àoá öng trúã vïì nhaâ, loâng thanh thaãn nhû vûâa truát àûúåc gaánh nùång.



* Maäi ba ngaây sau öng múái phaát hiïån öng mêët chiïëc vñ da trong

àoá coá mêëy túâ ngên phiïëu trõ giaá hai triïåu àöìng, giêëy chûáng minh vaâ chiïëc theã höåi viïn nhaâ vùn. Àoá laâ söë tiïìn ngûúâi ta múái traã núå, vúå öng baão luác naâo tiïån thò àïën ngên haâng àöíi lêëy tiïìn mùåt. Öng ñt khi duâng àïën chiïëc vñ naây vaâ luön cêët noá úã tuái trong chiïëc aáo khoaác öng thûúâng mùåc.

Luåc loåi khùæp nhaâ khöng thêëy, öng ngöìi thûâ ngûúâi. Öng thêìm àiïím laåi tûâng ngaây vûâa qua öng àaä ài àêu, laâm gò, vúái ai, trong àoá coá chi tiïët öng boã laåi chiïëc aáo khoaác úã phoâng nghó cuãa meå con cö gaái noå (vò luác êëy trúâi khöng laånh) khi öng dêîn öng baån baác sô ra quaán caâ phï Trung Nguyïn. Khöng leä chñnh cö ta? Tûå nhiïn öng nhúá àïën mêëy tiïëng "con àiïëm", "con ùn cùæp" maâ baån öng coá lêìn nhùæc túái. Vöën tin ngûúâi vaâ nhên hêåu, öng tòm caách gaåt cö gaái khoãi àöëi tûúång nghi ngúâ. "Chùæc mònh vö yá àaánh rúi àêu àoá", öng thêìm nghô vaâ bùæt mònh tin nhû vêåy.

Nhûäng ngaây tiïëp theo öng cöë khöng nghô túái chuyïån naây, nhûng thónh thoaãng, muöën hay khöng, öng vêîn bêët chúåt thêëy mònh vêín vú suy nghô rùçng coá thïí chñnh cö ta àaä lêëy cùæp tiïìn cuãa öng, vaâ rùçng nhûäng àiïìu cö ta kïí laâ hoaân toaân bõa àùåt. Mêët tiïìn öng buöìn, têët nhiïn. Nhûng caái laâm öng buöìn hún laâ cuöåc àúâi laåi coá thïí xêëu xa vaâ traáo trúã nhû vêåy. yá nghô naây nhû vïët dao sùæc cùæt nheå vaâo niïìm tin trong saáng cuãa öng vïì möåt cuöåc àúâi khaác töët àeåp hún, trong àoá con ngûúâi yïu thûúng nhau, tin nhau vaâ giuáp àúä nhau möåt caách khöng vuå lúåi. Öng caãm thêëy bõ choaáng vaáng vaâ nhoi nhoái trong loâng. Dêîu sao, chñnh caái niïìm tin laåc quan êëy vaâo cuöåc àúâi àaä giuáp öng söëng vaâ laâm viïåc bao nùm nay, vaâ duâ bõ cûúâi chï thú ngêy, khöng thûåc tïë, öng vêîn thêëy noá phuâ húåp vúái öng, vaâ öng rêët khöng muöën noá bõ sûát meã.

Tuy nhiïn, dêìn dêìn do bõ aám aãnh, öng gêìn nhû tin chùæc chñnh cö gaái öng hïët loâng giuáp àúä vaâ thûúng caãm êëy àaä laâm caái àiïìu nhuåc nhaä kia. Öng khöng oaán giêån maâ chó lêëy laâm buöìn vaâ tiïëc cho cö. Öng khöng cho ai biïët viïåc naây, kïí caã öng baån baác sô, ñt nhêët àïí khoãi bõ cûúâi chï lêìn nûäa.

Röìi moåi viïåc cuäng nguöi ngoai dêìn. Öng laåi quay vïì vúái traång thaái tinh thêìn vöën coá - laåc quan yïu àúâi, yïu ngûúâi vaâ caã tin. Öng vêîn àïìu àïìu ra quaán caâ phï Trung Nguyïn vaâo caác buöíi töëi, vaâ nïëu



ngêîu nhiïn gùåp laåi möåt trûúâng húåp tûúng tûå, chùæc öng vêîn xûã sûå y hïåt nhû öng àaä laâm vúái hai meå con cö gaái noå.

Möåt höm, viïåc naây xaãy ra caách lêìn gùåp àêìu khoaãng möåt thaáng, öng nhêån àûúåc thû cuãa cö ta, khoe àaä xin àûúåc vaâo laâm úã möåt àöåi tröìng cheâ sêu trong rûâng cuãa nöng trûúâng (khöng thêëy ghi nöng trûúâng naâo, úã àêu), vaâ rùçng àûáa con àûúåc gûãi nhaâ treã, ham chúi, khoãe maånh. Cuöëi bûác thû ngùæn nguãi vúái neát chûä to vaâ cûáng êëy laâ nhûäng lúâi caãm ún nghe rêët chên thaânh.

"Laåi coân trêng traáo daám viïët thû nûäa!" Àoá laâ yá nghô àêìu tiïn chúåt àïën trong àêìu khi öng àoåc xong thû. Nhûng töëi êëy öng vêîn ngöìi viïët thû traã lúâi, vúái têm traång buöìn vui, thûúng gheát lêîn löån.

"Baác rêët mûâng rùçng meå con chaáu àaä thu xïëp cuöåc söëng öín thoãa. Chaáu haäy cöë gùæng laâm viïåc thêåt töët, söëng laânh maånh, vaâ àiïìu quan troång nhêët laâ àûâng bao giúâ àïí mêët niïìm tin vaâo con ngûúâi vaâ cuöåc söëng, dêîu noá phuä phaâng, cay nghiïåt. Àiïìu naây coá leä chaáu biïët roä hún baác. Luác naâo coá dõp vïì Haâ Nöåi, nhúá tranh thuã gheá thùm baác".

*

Höm sau, coá ngûúâi àïën tòm öng, noái rùçng khi kï laåi àöì àaåc

trong cùn phoâng öng thuï cho hai meå con cö gaái cú nhúä úã nhaâ nghó noå, ngûúâi ta tòm thêëy möåt chiïëc vñ da coá tiïìn cuâng ñt giêëy túâ. Nïëu àuáng cuãa öng thò xin múâi túái nhêån.

Haâ Nöåi, 6.1.2001



Àöi hoa tai

1 Àang giûäa muâa àöng, nhûng thúâi tiïët nhûäng ngaây naây úã San

Francisco rêët àeåp. Biïín xanh, trúâi xanh, nùæng hoe vaâng, êëm vaâ dïî chõu nhû muâa thu úã Viïåt Nam. Ban ngaây, caã luác saáng súám vaâ hoaâng hön, khi coá ñt sûúng muâ vaâ gioá laånh tûâ Thaái Bònh Dûúng thöíi vaâo, chuáng töi coá thïí mùåc aáo sú mi moãng ài daåo giûäa caác phöë.

Töëi ngaây thûá hai sau khi àïën thaânh phöë naây, vûâa ài thùm Vûúân Baách Thaão vaâ cêìu Cöíng Vaâng vïì, luác töi àang nghó, chuêín bõ töëi laåi ài chúi àêu àoá, thò George Evans, ngûúâi baån Mô cuâng ài vúái àoaân, vaâo baáo coá möåt baâ giaâ muöën gùåp töi vaâ hiïån àang chúâ úã têìng möåt khaách saån.

- Baâ giaâ naâo, vaâ vò sao muöën gùåp töi? - Àuáng ra baâ êëy chó cêìn gùåp bêët kò ai trong söë caác anh, -

George àaáp, - nhûng vò anh duy nhêët biïët tiïëng Anh, nïn töi goåi anh. Coân baâ ta laâ ai thò töi khöng biïët. Chùæc coá chuyïån gò àêëy muöën noái vúái caác anh, nhûäng ngûúâi tûâ Viïåt Nam sang. Coá leä baâ êëy quen ai àoá trong söë baån beâ cuãa töi vaâ biïët töi àang giuáp caác anh úã àêy.

Töi miïîn cûúäng thay quêìn aáo, cuâng George ài xuöëng. Àoá laâ möåt baâ giaâ da trùæng nhoã beá, traåc baãy mûúi tuöíi, coá

khuön mùåt phuác hêåu pha chuát ûu tû quyá phaái. Caách ùn mùåc, cû xûã vaâ gioång noái khiïën töi nghô baâ thuöåc lúáp ngûúâi giaâu coá.

Baâ chòa cho töi baân tay mïìm, êëm, röìi nhoã nheå noái:



- Tïn töi laâ Susan. Susan Smith. Öng coá thïí goåi töi laâ baâ Smith.

Baâ Smith xin löîi vò sûå àûúâng àöåt cuãa mònh. Baâ coá viïåc nhúâ chuáng töi giuáp àúä, rùçng viïåc naây coá liïn quan àïën Viïåt Nam vaâ quan troång, rêët quan troång àöëi vúái baâ.

- Nhaâ töi caách àêy khöng xa, - baâ noái thïm. – Nïëu àûúåc pheáp, töi seä rêët vui mûâng múâi hai öng àïën chúi. Chuáng ta seä noái chuyïån úã àoá. Cêu chuyïån húi daâi...

Töi àûa mùæt nhòn George. George suy nghô möåt laát röìi gêåt àêìu:

- Vêng, caãm ún baâ. Rêët sùén loâng. Àêy cuäng laâ dõp töët àïí anh baån nhaâ vùn Viïåt Nam cuãa töi biïët thïm vïì cuöåc söëng gia àònh Mô.

Chuáng töi lïn xe. Baâ Smith ngöìi sau baánh laái vaâ cho chiïëc xe to quaá cúä, boáng löån hiïåu "Lincohn" vûúåt qua cêìu Bay Bridge vïì phña Oakland.

George gheá tai töi: - Chuáng ta àang ài túái khu nhaâ giaâu cuãa San Francisco. Hai mûúi phuát sau, chuáng töi àaä ngöìi trong phoâng khaách möåt

biïåt thûå nhoã trïn sûúân àöìi cêy cöëi um tuâm. Möåt phuå nûä coân treã, theo caách ùn mùåc töi àoaán laâ ngûúâi hêìu,

bï ra möåt khay àûång hai chai rûúåu vaâ mêëy chiïëc cöëc pha lï. Cö kheáo leáo roát whisky cho chuáng töi vaâ vang trùæng cho baâ chuã röìi nhuán chên, lïî àöå chaâo ài ra, hïåt nhû caác cö hêìu phoâng ngaây xûa úã chêu Êu.

Trïn baân coá chiïëc baát lúáco, cuäng bùçng pha lï, àûång àêìy hoa quaã, vaâ höåp keåo söcöla. Töi àûa mùæt nhòn quanh - cùn phoâng àûúåc böë trñ giaãn dõ nhûng sang troång. Trïn tûúâng treo mêëy bûác chên dung sún dêìu veä theo löëi cöí, khung to vaâ cêìu kò. Trong goác phoâng laâ chiïëc loâ sûúãi cuäng kiïíu cöí àêìy than höìng vaâ mêëy thanh cuãi àang chaáy, duâ luác naây trúâi khöng laånh lùæm.

- Töi söëng úã àêy möåt mònh, - baâ Smith tûå giúái thiïåu. - Chöìng töi chïët àaä lêu. Ngöi nhaâ naây vaâ têët caã nhûäng gò töi àang coá àïìu do baâ chõ goáa cuãa töi àïí laåi, cöång vúái ñt cöí phêìn trong möåt cöng ti bêët àöång saãn, nay laâ nguöìn thu nhêåp chñnh cuãa töi. Trûúác àêy töi cuäng ngheâo lùæm.



Laát sau baâ sang phoâng bïn, lêëy ra möåt chiïëc höåp nhoã àùåt lïn baân trûúác mùåt chuáng töi. Trong höåp coá àöi hoa tai bùçng vaâng laá àaánh moãng, nïn tröng coá veã to nhûng thûåc ra rêët ñt vaâng. Hún thïë, chiïëc kim àïí xuyïn qua löî tai khöng phaãi vaâng maâ bùçng àöìng, maâu baåc thïëch. Toám laåi, àêy laâ thûá trang sûác reã tiïìn cuãa dên ngheâo vaâ chùèng mêëy giaá trõ. Töi vaâ George nhòn chuã nhaâ, veã khöng hiïíu.

Baâ Smith sûãa sûãa laåi thïë ngöìi, röìi nhòn thùèng vaâo chuáng töi, thong thaã noái:

- Töi maån pheáp múâi caác öng àïën laâ vò caái naây. Àêy laâ àöi hoa tai cuãa möåt phuå nûä Viïåt Nam, coá thïí öng àêy àaä nhêån ra àiïìu àoá. Töi tònh cúâ thêëy noá trong va-li con trai töi khi noá trúã vïì Mô tûâ chiïën trûúâng Viïåt Nam vaâo giûäa nùm 1970. Töi àaä phaãi nhiïìu àïm mêët nguã vò àöi hoa tai naây. Ngay luác êëy töi lúâ múâ hònh dung viïåc con trai töi coá thïí àaä giïët möåt phuå nûä Viïåt Nam naâo àoá àïí lêëy noá. Thêåt kinh khuãng. Nhûng leä naâo thùèng Bob, àûáa con trai duy nhêët, rêët ngoan, rêët hiïìn cuãa töi, laåi àang têm laâm möåt viïåc nhû thïë? Töi biïët trong chiïën tranh chuyïån gò cuäng coá thïí xaãy ra, vaâ rùçng chiïën tranh, vúái têët caã sûå man rúå vaâ kinh khuãng cuãa noá, rêët coá thïí laâm ngûúâi ta thay àöíi tñnh caách. Noá coá thïí bùæn chïët ai àoá phña bïn kia, hoùåc bõ phña bïn kia bùæn chïët. Chiïën tranh laâ vêåy, töi biïët thïë vaâ sùén saâng chêëp nhêån. Nhûng giïët möåt phuå nûä vö töåi àïí cûúáp àöì trang sûác thò laâ chuyïån khaác hùèn. Àoá laâ töåi aác, möåt töåi aác ghï túãm. Phaãi chùng keã gêy nïn töåi aác êëy chñnh laâ con töi, vaâ töi, vúái tû caách laâ meå, tûâ nay seä phaãi söëng suöët àúâi bïn caånh möåt tïn giïët ngûúâi heân haå nhû thïë? Nhiïìu lêìn töi àõnh hoãi noá nhûng khöng daám. Con töi khöng noái döëi bao giúâ, coá thïí noá seä noái ra chñnh caái àiïìu töi lo súå nhêët. Töi vúâ nhû khöng phaát hiïån thêëy gò, chó lùång leä theo doäi. Noái chung khöng thay àöíi nhiïìu lùæm, trûâ viïåc noá mêët hùèn tñnh höìn nhiïn vöën coá, trúã nïn ñt noái vaâ hay caáu giêån möåt caách vö cúá. Töi chó coân biïët tûå an uãi, rùçng àöi hoa naây loåt vaâo tay con töi laâ do noá tònh cúâ nhùåt àûúåc, hoùåc ai àêëy cho noá, hoùåc coá thïí noá tòm thêëy trong tuái möåt ngûúâi lñnh Viïåt Cöång àaä chïët, vên vên vaâ vên vên...

Baâ Smith ngûâng kïí, nhêëp möåt nguåm rûúåu, nhûäng ngoán tay coân thon daâi nhû con gaái luön mên mï chiïëc cöëc. Töi vaâ George vêîn ngöìi im, kiïn nhêîn chúâ nghe tiïëp.

- Thïë röìi saáu thaáng sau khi vïì Mô, con trai töi chïët trong möåt tai naån ö tö, khi noá, khöng hiïíu vò lñ do gò, àang àïm phoáng xe xuöëng Los Angeles caách àêy caã nghòn cêy söë. Noá rúi xuöëng vûåc, gêìn Santa Barbara. Caãnh saát noái khöng loaåi trûâ khaã nùng àêy laâ möåt



vuå tûå tûã. Thïë laâ noá chïët, àïí laåi töi möåt mònh trong cùn nhaâ röång lúán, tröëng traãi naây, cuâng sûå dùçn vùåt aám aãnh khöng nguöi suöët mêëy mûúi nùm qua...

Baâ im, vaâ laåi uöëng rûúåu. - Vêåy chuáng töi coá thïí giuáp àûúåc gò cho baâ? - cuöëi cuâng töi lïn

tiïëng. Baâ Smith ngûúác nhòn töi, veã cêìu xin trong aánh mùæt. - Öng haäy giuáp töi thoaát khoãi caái naây, - baâ chó àöi hoa tai

àang nùçm trïn baân. - Töi biïët öng tûâ Viïåt Nam sang, laåi laâ nhaâ vùn, öng coá thïí laâm àûúåc àiïìu gò àoá.

- Àiïìu gò? - Nïëu àûúåc, töi nhúâ öng àem nhûäng gò töi vûâa kïí viïët lïn baáo

úã nûúác öng. Töi muöën traã laåi àöi hoa tai naây cho chuã nhên cuãa noá, hoùåc thên nhên ngûúâi êëy. Biïët àêu àoåc baáo, seä chùèng coá ngûúâi nhêån ra.

- Viïåc naây rêët khoá, thûa baâ. - Vêng, rêët khoá, töi biïët, nhûng laâ caách giaãi quyïët duy nhêët

töi coá thïí nghô ra, vaâ cuäng laâ hi voång cuöëi cuâng cuãa töi. Vò Chuáa, öng laâm ún mang vïì Viïåt Nam tòm traã laåi cho ngûúâi chuã àñch thûåc cuãa noá. Con töi chó úã Viïåt Nam möåt nùm. úã Böå Quöëc phoâng ngûúâi ta cho biïët trong quaäng thúâi gian êëy noá àoáng quên úã cùn cûá Àöìng Duâ, caách Saâi Goân chó ba böën chuåc cêy söë. Noá hêìu nhû khöng ài àêu xa, trûâ nhûäng cuöåc haânh quên túái caác vuâng lên cêån. Vêåy laâ thúâi gian vaâ phaåm vi hoaåt àöång khöng lúán. Anh haäy viïët roä àiïìu àoá, miïu taã kô àöi hoa tai naây, may ra, nïëu coân söëng vaâ nhêån ra noá, ngûúâi ta seä tòm àïën... Cêìu Chuáa sao cho moåi viïåc hoáa ra khöng nhû töi nghô, vaâ con trai töi khöng phaãi laâ tïn giïët ngûúâi heân haå. Töi àaä giaâ, khöng thïí tûå mònh laâm àûúåc viïåc naây, vaâ chó coân biïët tröng chúâ vaâo sûå giuáp àúä cuãa öng. Ngoaâi ra, töi coân coá yá àõnh... töi muöën... - Baâ Smith ngêåp ngûâng, nhòn töi vúái veã doâ xeát. - Nhû öng thêëy, coá leä töi khöng coân söëng bao lêu nûäa. Töi coá yá àõnh, nïëu tòm àûúåc ngûúâi chuã cuãa àöi hoa tai naây, töi seä giuáp àúä ngûúâi êëy dûúái hònh thûác naâo àoá... Nhû di chuác laåi möåt phêìn taâi saãn cuãa mònh chùèng haån. Öng thêëy thïë naâo?

Töi ngöìi im, khöng biïët traã lúâi baâ ra sao.



- Töi hi voång öng khöng hiïíu nhêìm yá àõnh cuãa töi. Töi laâm àiïìu naây caã vò ngûúâi êëy lêîn vò töi. Trong trûúâng húåp naâo, viïåc con töi lêëy àöi hoa tai kia cuäng laâ àiïìu khöng töët. Bêëy lêu nay töi giûä noá nhû giûä möåt nöîi àau, möåt sûå saám höëi. Trao dûúåc noá cho caác öng, loâng töi múái thanh thaãn ñt nhiïìu. Lêìn nûäa töi xin öng haäy vò Chuáa, vò baâ giaâ àaáng thûúng naây maâ àûâng tûâ chöëi.

Trong khi nghe baâ Smith noái, töi mên mï, quan saát kô àöi hoa tai. Vûâa suy nghô miïn man, töi vûâa hònh dung nhûäng tònh huöëng khaác nhau vò sao noá loåt àûúåc vaâo àêy, vaâo biïåt thûå sang troång naây taåi thaânh phöë San Francisco vöën àûúåc xem laâ àeåp nhêët nûúác Mô...

2 Töi nhêån lúâi giuáp àúä baâ Smith, theo caách baâ gúåi yá, nhûng

cûúng quyïët khöng àem theo àöi hoa tai êëy vïì Viïåt Nam. Töi xin baâ àõa chó, söë àiïån thoaåi vaâ hûáa coá tin gò seä baáo ngay cho baâ biïët. Luác êëy baâ gûãi noá cho töi cuäng chûa muöån.

Trúã vïì Haâ Nöåi, viïåc àêìu tiïn töi laâm laâ viïët möåt baâi ngùæn dûúái daång nhùæn tin röìi gûãi cho möåt söë túâ baáo coá nhiïìu ngûúâi àoåc úã thaânh phöë Höì Chñ Minh. Trong baâi àoá töi noái vïì cuöåc gùåp gúä giûäa töi vaâ baâ Smith, vïì lai lõch àöi hoa tai, trûâ möåt chi tiïët nhoã laâ caái mêëu cuãa noá àûúåc laâm bùçng àöìng àoã chûá khöng phaãi bùçng vaâng. Àiïìu naây seä giuáp töi phên biïåt àûúåc chuã nhên àñch thûåc vaâ nhûäng ngûúâi maåo nhêån. Töi cuäng noái caã viïåc baâ Smith muöën daânh möåt phêìn taâi saãn cuãa mònh cho ngûúâi àaä mêët àöi hoa tai kia, vaâ yïu cêìu chuã nhên hoùåc ngûúâi nhaâ chuã nhên cuãa noá liïn hïå trûåc tiïëp vúái töi theo àõa chó ghi trong baâi baáo. Têët nhiïn töi khöng quïn yïu cêìu cho biïët chi tiïët àùåc biïåt cuãa àöi hoa tai maâ töi àaä cöë tònh giêëu. Keâm vúái baâi baáo, töi coá gûãi thû riïng cho öng töíng biïn têåp nhúâ giuáp àúä, nïn chûa àêìy möåt tuêìn sau, baâi baáo àaä àûúåc àùng. Vaâ töi bùæt àêìu chúâ àúåi.

Töi khöng ngúâ seä nhêån àûúåc höìi êm nhanh vaâ nhiïìu nhû thïë. Trong thaáng àêìu tiïn, töi nhêån àûúåc böën thû. Xin trñch àêy möåt söë àoaån nhû sau:

Bûác thû thûá nhêët.



"Kñnh gûãi nhaâ vùn... Em chñnh laâ chuã nhên àöi hoa tai êëy! Khöng thïí khaác àûúåc.

Viïåc àoá xaãy ra vaâo cuöëi nùm 1969, chñnh xaác laâ ngaây 25 thaáng 11, buöíi saáng, em coân nhúá rêët roä. Luác êëy em múái 15 tuöíi, vûâa àûúåc ba maá mua cho àöi hoa tai àïí àeo. Saáng höm êëy em theo ngoaåi xuöëng Saâi Goân coá viïåc, khi ài qua cùn cûá Àöng Duâ thò bõ möåt thùçng Mô da àen to nhû con trêu löi vaâo buåi haäm hiïëp, ngay trûúác mùåt ngoaåi em. Sau àoá hùæn coân moác tuái lêëy hïët cuãa em tiïìn baåc vaâ caã àöi hoa tai êëy. Nay ngoaåi em khöng coân nûäa, nhûng nhiïìu ngûúâi coân söëng àûúåc em kïí laåi coá thïí laâm chûáng vúái öng àiïìu êëy. Coân vïì àùåc àiïím khaác thûúâng cuãa àöi hoa tai thò em khöng nhúá lùæm, nhûng hònh nhû möåt chiïëc bõ moáp úã giûäa..."

Bûác thû thûá hai. "Öng... thên mïën! Töi viïët cho öng thû naây khöng phaãi vò muöën lêëy laåi àöi hoa

tai àaä mêët vaâ vò söë tiïìn baâ giaâ kia hûáa seä cho. Töi ngheâo thêåt, nhûng töi nhöí toeåt vaâo tiïìn baâ ta! Nïëu muöën, öng coá thïí noái thùèng vúái baâ ta nhû vêåy. Nhûng töi coá thïí khùèng àõnh vúái öng möåt caách chùæc chùæn rùçng àöi hoa tai êëy àuáng laâ cuãa con gaái töi. Töi nùm nay àaä 70 tuöíi vaâ chûa tûâng möåt lêìn noái döëi trong àúâi. Öng coá thïí yïn têm vïì àiïìu àoá.

Trong möåt trêån caân vaâo àêìu nùm 1970, möåt thùçng lñnh Mô da trùæng mùåt non choeåt àaä haäm hiïëp röìi bùæn chïët con gaái töi ngay trûúác mùåt töi. Luác êëy töi bõ hùæn bùæn gaäy chên nùçm caånh, nïëu khöng, chùæc hùæn khöng thoaát khoãi con dao quùæm cuãa töi. Töi coân nhúá rêët roä viïåc hùæn sau àoá cuái xuöëng xaác con töi vaâ bònh thaãn thaáo àöi hoa tai cuãa noá, chùæc àïí laâm kó niïåm cho töåi aác taây trúâi cuãa hùæn.

Öng noái vïì Mô hùæn àaä chïët vò tai naån ö tö? Khöng phaãi àêu. Trúâi giïët hùæn àêëy. Töi àaä luön cêìu trúâi khêën phêåt trûâng trõ hùæn höå töi, vaâ trúâi phêåt àaä giuáp töi. Töi caãm ún öng cho biïët tin naây. Bêy giúâ ngûúâi ta hay noái àïën "hoâa giaãi", "kheáp laåi quaá khûá" vaâ "tha thûá cho nhau"... nhûng töi thò khöng, cûúng quyïët khöng! Àïën chïët töi cuäng khöng thïí quïn, caâng khöng thïí tha thûá nhûäng gò boån Mô àaä laâm vúái con gaái töi vaâ baâ con, xoám giïìng cuãa töi úã àêy. Nïëu öng cuäng coá con gaái bõ chuáng hiïëp vaâ giïët chïët, chùæc öng seä hiïíu töi hún.



Thûa öng, vò khöng coá yá àõnh lêëy laåi àöi hoa tai kia nïn töi seä khöng noái öng biïët àùåc àiïím dïî nhêån thêëy cuãa noá, cuäng nhû khöng cho öng biïët àõa chó cuãa töi. Coân vïì söë tiïìn baâ Smith hûáa tùång thò nhúâ öng hoãi höå liïåu baâ ta vaâ caã nûúác Mô giaâu coá cuãa baâ ta coá àuã giaâu àïí böìi thûúâng cho caái chïët àau thûúng cuãa con gaái töi vaâ haâng triïåu ngûúâi Viïåt Nam khaác khöng?

(Kyá tïn) Möåt ngûúâi suöët àúâi cùm thuâ giùåc Myä. Bûác thû thûá ba. Thûa nhaâ vùn, Töi rêët xuác àöång khi àoåc baâi baáo cuãa öng. Noá laâm töi nhúá laåi

nhûäng kó niïåm àau thûúng cuä. Trûúác khi hi sinh mêëy ngaây vaâo àêìu nùm 1970, chöìng chûa cûúái cuãa töi, möåt chiïën sô giaãi phoáng thuöåc àaåi àöåi 3, tiïíu àoaân 105, sû àoaân 2 Mùåt trêån Miïìn Têy, coá viïët thû cho biïët anh àaä mua tùång töi möåt àöi hoa tai bùçng vaâng. Laâ böå àöåi khöng coá tiïìn, nïn töi chùæc anh êëy chó coá thïí mua àûúåc möåt moán quaâ nhoã khöng giaá trõ lùæm. Nhûng trong söë quêìn aáo vaâ ñt àöì àaåc khaác ngûúâi ta gûãi cho töi sau khi anh hy sinh, töi khöng tòm thêëy àöi hoa tai àoá. Phaãi chùng chñnh con trai baâ Smith giïët chïët anh, hoùåc ai àoá giïët chïët anh, vaâ anh ta àaä lêëy àöi hoa tai êëy? Töi khöng cêìn söë tiïìn tùång cuãa baâ Smith, nhûng nïëu àûúåc vaâ quaã àuáng àêëy laâ àöi hoa tai chöìng chûa cûúái cuãa töi hûáa tùång, thò töi rêët muöën coá noá, nhû möåt kó niïåm cuãa ngûúâi àaä khuêët...

Bûác thû thûá tû. Thûa öng, Töi laâ chuã möåt hiïåu kim hoaân úã thaânh phöë Höì Chñ Minh. Nhúâ

öng baáo höå vúái baâ Smith rùçng con trai baâ êëy hoaân toaân khöng phaãi laâ tïn giïët ngûúâi cûúáp cuãa heân haå nhû baâ êëy vêîn lo súå. Töi nhúá vaâo cuöëi nùm 1969 möåt ngûúâi lñnh Mô treã, da trùæng, toác vaâng vaâo cûãa haâng töi vaâ àaä choån mua möåt àöi hoa tai rêët bònh thûúâng nhû öng miïu taã. Cûãa haâng töi luác êëy coá nhiïìu àöì trang sûác nûúác ngoaâi àeåp, àùæt tiïìn, nhûng khöng hiïíu sao anh ta laåi choån mua àöi naây.



Chñnh vò vêåy maâ töi múái nhúá lêu àïën thïë. Trûúác àoá mêëy ngaây, möåt cö gaái mang noá àïën nùn nó töi mua, khöng hiïíu cuãa cö ta hay àöì ùn cùæp, vaâ thuá thêåt vúái öng, töi àaä mua noá vúái giaá chó bùçng möåt nûãa giaá thûåc.

Öng noái baâ Smith hûáa thûúãng cho ai laâm roä lai lõch àöi hoa tai àaä khiïën baâ ta dùçn vùåt bêëy lêu nay? Vêåy ngûúâi àoá chñnh laâ töi, khöng thïí sai àûúåc. Töi nhúâ öng lo höå viïåc naây. Laâ ngûúâi kinh doanh quen soâng phùèng, töi xin hûáa danh dûå vúái öng rùçng khi moåi viïåc xong xuöi, töi seä khöng quïn öng, ñt nhêët, xin gûãi öng möåt nûãa söë tiïìn töi nhêån àûúåc. Xin öng àûâng bùn khoùn. Öng hoaân toaân xûáng àaáng vúái söë tiïìn àêëy.

Noáng loâng chúâ tin öng! 3 Thaáng tiïëp theo, töi coân nhêån àûúåc haâng chuåc thû nûäa. Coá caã

nhûäng thû àûúåc gûãi tûâ caác tónh àöìng bùçng söng Höìng vaâ Miïìn Trung. Töi thêìm ngaåc nhiïn vïì sûå àa daång cuãa caác cêu chuyïån ngûúâi ta kïí töi nghe trong nhûäng bûác thû cuãa hoå. Taåm gaác sang möåt bïn mûác àöå chên thûåc, chuáng thêåt sûå laâm töi xuác àöång vaâ suy nghô nhiïìu vïì nhûäng tònh huöëng eáo le, nhûäng mêët maát, àau thûúng cuãa cuöåc chiïën tranh vûâa qua. Töi coá caãm giaác nhû bùçng baâi baáo cuãa mònh, töi àaä khúi dêåy nöîi àau cuãa nhiïìu ngûúâi, vaâ hoå viïët thû cho töi khöng phaãi vò àöi hoa tai hay vò tiïìn baåc cuãa baâ Smith, maâ cöët àïí chia seã vúái ngûúâi khaác nöîi àau luön êm ó àêu àoá sêu trong loâng hoå suöët bao nùm nay. Têët nhiïn töi biïët cuäng coá ngûúâi liïn hïå vúái töi vò àöång cú vuå lúåi. Àiïìu naây dïî nhêån thêëy qua caách hoå phõa chuyïån, qua nhûäng lúâi aám chó boáng gioá hoùåc àïì nghõ chia chaác thùèng thûâng nhû öng chuã hiïåu kim hoaân trïn. Thêåm chñ coá ngûúâi coân tòm àïën têån nhaâ riïng cuãa töi vò muåc àñch naây.

Trong khi àoá, kïí tûâ ngaây àûúåc töi baáo àaä viïët baâi àùng baáo, baâ Smith àïìu àùån möîi tuêìn möåt lêìn goåi àiïån tûâ San Fransisco hoãi xem coá kïët quaã gò chûa, nhûng töi quyïët àõnh taåm thúâi chûa noái vúái baâ àiïìu gò. Töi nghô cêìn chúâ thïm, nhûng cuå thïí chúâ gò thò chñnh töi cuäng khöng roä.

Thúâi gian tröi, hïët ngaây naây sang ngaây khaác. Nhûäng bûác thû múái vêîn tiïëp tuåc gûãi àïën. Khi viïët nhûäng doâng naây, trïn baân laâm



viïåc cuãa töi laâ caã möåt têåp daây nhûäng bûác thû nhoã to àuã cúä. Nöåi dung, neát chûä, gioång kïí vaâ tònh caãm nhûäng ngûúâi viïët chuáng cuäng khaác nhau, rêët khaác nhau, nhûng têët caã àïìu coá möåt àiïím chung, àoá laâ caái buöìn, caái àau cuãa vïët thûúng cuä taái phaát. Caâng nhêån àûúåc nhiïìu thû, töi thêëy nhû caâng bõ ngêåp sêu hún vaâo múá boâng bong caác sûå kiïån khöng roä hònh thuâ xaãy ra trong caái quaá khûá tûúãng rêët xa maâ cuäng rêët gêìn êëy. Vaâ quan troång hún caã, töi thêëy khaã nùng tòm ra ngûúâi chuã àñch thûåc cuãa àöi hoa tai kia caâng trúã nïn xa vúâi hún.

Tûâ Myä, baâ Smith vêîn àïìu àùån goåi àiïån cho töi. Baâ noáng loâng muöën biïët thûåc sûå con trai baâ àaä laâm nhûäng gò, hay suy röång ra, thûåc sûå caã nûúác Myä cuãa baâ àaä laâm nhûäng gò khi dñnh lñu vaâo cuöåc chiïën tranh caách xa biïn giúái mònh haâng chuåc nghòn cêy söë. Töi biïët súám muöån cuäng phaãi traã lúâi baâ. Nhûng töi biïët noái gò àêy? Nhû öng giaâ Nam Böå coá con gaái bõ haäm hiïëp noå, töi khöng quïn vaâ coá leä khöng bao giúâ quïn àûúåc hònh aãnh maáy bay Mô neám bom raãi thaãm, laâm sêåp nhiïìu nhaâ, giïët chïët nhiïìu ngûúâi dên laâng töi, möåt laâng nghïì nöng hiïìn laânh nhoã beá úã Diïîn Chêu, Nghïå An. Nhûng töi cuäng àuã tónh taáo àïí hiïíu rùçng caã öng giaâ kia cuâng con gaái öng, caã baâ Smith vaâ con trai baâ, cuäng nhû dên laâng töi vaâ nhiïìu ngûúâi khaác úã Viïåt Nam vaâ Myä, àïìu laâ naån nhên chñnh saách sai lêìm cuãa chñnh phuã Myä. Vò vêåy töi khöng muöën bêët kò ai phaãi chõu àau khöí thïm vò sûå sai lêìm êëy...

Dêîu sao, töi vêîn phaãi tòm caách traã lúâi baâ Smith. Caách naâo? Àoá laâ àiïìu töi àang cên nhùæc.

4 Baâ Smith kñnh mïën, Töi thöng caãm vaâ trên troång tònh caãm cuãa baâ, vaâ thûåc sûå rêët

muöën giuáp baâ. Theo caách baâ gúåi yá, töi àaä cho àùng baáo cêu chuyïån baâ kïí àïí laâm roä lai lõch àöi hoa tai kia, àïí nïëu coá thïí, tòm laåi ngûúâi chuã cuãa noá. Töi coá nhêån àûúåc möåt söë thû phaãn höìi, nhûng rêët tiïëc chûa àuã tñnh xaác thûåc àïí khùèng àõnh vúái baâ bêët kò àiïìu gò. Hún thïë, thûa baâ, trong thêm têm töi nghô khoá coá thïí luác naâo àoá àiïìu naây àûúåc laâm saáng toã. Chuáng ta coá quyïìn hi voång vaâ chúâ àúåi, têët nhiïn, nhûng trong khi hi voång vaâ chúâ àúåi caái àiïìu rêët ñt khaã nùng xaãy ra



êëy, töi nghô taåm thúâi chuáng ta àaânh chêëp nhêån sûå thêåt nhû noá àang coá vúái têët caã nhûäng àiïìu khöng roä raâng liïn quan àïën noá.

Chiïën tranh kïët thuác tûâ lêu, thûa baâ, nhûng àiïìu naây múái chó coá nghôa laâ khöng coân tiïëng suáng vaâ khöng coân maáu àöí. Caác vïët thûúng chiïën tranh, àùåc biïåt caác vïët thûúng trong loâng nhiïìu naån nhên cuãa noá úã caã hai phña, vêîn tiïëp tuåc êm ó nhûác nhöëi. Lõch sûã quan hïå giûäa hai nûúác, hai dên töåc chuáng ta àaä sang trang. Àoá laâ àiïìu rêët töët. Viïåt Nam àang múã röång cûãa àoán caác nhaâ àêìu tû Myä àïën laâm ùn. Coân töi thò coá vinh dûå àûúåc baâ múâi túái thùm nhaâ riïng cuãa baâ. Nhûng lõch sûã vêîn laâ lõch sûã, sûå thêåt vïì cuöåc chiïën tranh vêîn coân àoá, vaâ khöng ai coá thïí laâm gò thay àöíi àûúåc noá. Noá seä coân tiïëp tuåc aám aãnh chuáng ta möåt thúâi gian daâi, vaâ coá muöën, chuáng ta cuäng khöng thïí naâo thoaát khoãi sûå aám aãnh àoá. Tuy nhiïn, töi nghô cuäng laâ àiïìu khöng nïn nïëu chuáng ta àïí quaá khûá caãn bûúác mònh hûúáng túái tûúng lai, möåt tûúng lai àêìy hûáa heån.

Thûa baâ, cêu chuyïån cuãa baâ àaä laâm söëng laåi trong loâng nhiïìu ngûúâi Viïåt Nam nhûäng kó niïåm àau buöìn. Nhû coá leä baâ àaä biïët, ngûúâi Viïåt Nam vöën coá loâng võ tha. Lõch sûã xûa nay nhiïìu lêìn àaä chûáng minh àiïìu àoá. Chuáng töi biïët phên biïåt roä baån thuâ. Do vêåy, trong bêët kò trûúâng húåp naâo, cho duâ con trai baâ coá àûúåc àöi hoa tai kia möåt caách ngêîu nhiïn - töi thûåc tònh rêët mong nhû vêåy, - hoùåc thûåc sûå àaä laâm caái àiïìu baâ lo súå, töi nghô nhûäng ngûúâi chuã cuãa noá cuäng coá thïí phêìn naâo thöng caãm vúái anh ta, vò hoå biïët suy cho cuâng anh ta cuäng chó laâ möåt naån nhên nhû hoå. Vò nhûäng leä trïn, töi àïì nghõ baâ cûá tiïëp tuåc giûä àöi hoa tai êëy, àûâng tòm caách tröën thoaát àiïìu khöng thïí tröën thoaát àûúåc. Coân vïì yá àõnh cao quyá cuãa baâ muöën giuáp àúä vêåt chêët cho ai àoá úã Viïåt Nam thò àoá laâ viïåc riïng cuãa baâ, töi xin pheáp khöng àûúåc can thiïåp. Tuy nhiïn, nïëu baâ muöën, töi coá thïí cung cêëp cho baâ àõa chó möåt söë traåi treã möì cöi hoùåc naån nhên chêët àöåc maâu da cam maâ quên àöåi nûúác baâ àaä raãi xuöëng Viïåt Nam. Hoå àang rêët cêìn àûúåc giuáp àúä, caã tûâ phña chñnh phuã vaâ xaä höåi chuáng töi, cuäng nhû tûâ phña caác baån beâ quöëc tïë.

Xin gûãi baâ lúâi chaâo trên troång".

San Fransisco - Hanoi, 2.1997



4 Saáng höm sau, rúâi laâng Kònh, töi ra chúå Muå mua möåt àöi böì

cêu - tiïëc khöng coá maâu trùæng - nheát vaâo chiïëc cùåp da to maâ töi vêîn xaách ài cöng taác thay va-li, röìi lùång leä ài vïì phña moãm nuái àaá núi trûúác àoá tûâng coá möåt ngöi àïìn nöíi tiïëng.

Buöíi saáng, trúâi thêåt àeåp. Biïín lùång, gioá nheå, nhûng soáng vêîn vöî maånh vaâo nhûäng taãng àaá lúán nùçm ngay saát chên. Töi àûáng lùång möåt phuát, thêìm cêìu mong vong linh baâ töi àûúåc yïn nghó núi chñn suöëi. Nhû cêåu beá ruåt reâ ngaây naâo, töi múã cùåp, nheå nhaâng giûä hai con chim trong loâng tay, giú lïn cao vaâ tûâ tûâ núái múã caác ngoán. Àûúåc tûå do, àöi chim coân ngú ngaác múã to mùæt nhòn quanh mêëy giêëy múái àêåp caánh bay ài...

Möåt caái gò àêëy tï tï, ïm dõu böîng chaåy qua tim. Töi chúåt hiïíu: cuâng àöi chim êëy, tuöíi thú vûâa tuöåt khoãi tay töi bay ài. Bay ài vônh viïîn.

Trïn khöng, àöi chim àaä biïën mêët tûâ luác naâo. Chó coân laåi laâ nhûäng chiïëc löng tú nheå maâu trùæng àang nghiïng ngaã lûúån thaânh voâng trong gioá.

Quaãng Baá, 11.5.1985.

Documents

Tuyen Tap Truyen Ngan Thai Ba Tan 1