Tuyen tap truyen ngan ngoc giao

TRUYÏÅN NGÙÆN NGOÅC GIAO 1

MUÅC LUÅC

CÖ GAÁI LAÂNG SÚN HAÅ ..................................................................................................2

XOÁM NGHEÂO ÙN TÏËT CHOÁ.........................................................................................28

NGÛÚÂI GAÁC ÀÏM.........................................................................................................36

YÏN HOA......................................................................................................................42


CÖ GAÁI LAÂNG SÚN HAÅ

Trong àïm töëi, möåt mònh anh ta ài nhû thïë maäi: àêìu cuái thêëp, chên bûúác nùång nïì, guöëc nghiïën raâo raåo nhûäng hoân than vuån ûúát.

Mûa phuân dai dùèng tûâ mêëy ngaây nay vêîn chûãa ngúát cún. Tûâng vuäng nûúác àuåc lêëp laánh aánh saáng mêëy cêy àeân dêìu tröìng raãi raác trïn bïën têìu vùæng laånh. Nhûäng con àûúâng gooâng chaåy theo doåc bïën têìu khuêët sau nhûäng traái nuái than luâ luâ trong boáng töëi mïnh möng. Tûâng chöî, nhö lïn trïn mùåt àêët möåt taãng sùæt hoùåc möåt àoaån göî lim troân, quêën chùåt súåi xñch lúán hay súåi thûâng chùæc khoãe cuãa nhûäng chiïëc têìu buön úã caác ngaã söng xa vûâa túái cùæm neo.

Nûúác söng ngêìu àoã cuöìn cuöån chêíy. Soáng êm yã vöî maån têìu, maån thuyïìn, xö coå vaâo nhau bêåt thaânh nhûäng tiïëng kïu khö rùæn. Gioá rñt maånh, laâm laão àaão nhûäng cöåt buöìm cao vuát trïn giúâi töëi, vaâ keáo cùng nhûäng àêìu dêy neo trïn bïën.

Anh ta ngêíng àêìu lïn. Möåt rùång nuái àen sò sûâng sûäng àûáng trïn àûúâng cao, vaâ dûúái chên nuái coá möåt vaåch lûãa vaâng le loái. Àoá laâ ngoån lûãa êëm aáp cuãa gia àònh anh. Tûå nhiïn, anh thúã daâi. Anh nghô àïën ngûúâi meå giaâ, giûäa luác khuya khoùæt naây, àang ngöìi co ro trong xoá bïëp, tay nhem nhuöëc nùæm nhûäng hoân than, nùæm chêët thaânh àöëng cao àïí saáng mai àöåi xuöëng têìu baán cho khaách truá; vaâ anh nghô àïën ngûúâi cha, coá leä luác naây vêîn ngöìi khoaác chùn ngêët ngûúãng öm chai rûúåu vaâo loâng.

Àêìu laåi cuái xuöëng, anh chêåm chaåp bûúác theo doåc búâ söng. Chaán naãn, anh khöng muöën vïì nhaâ, àõnh buång àïm nay gùåp àêu êëm chöî thò nguã nhúâ ngay àêëy; röìi mai laåi thûác dêåy tûâ múâ àêët, coâng lûng àêíy hïët chuyïën xe gooâng naây àïën chuyïën xe gooâng khaác, vaác hïët bao than naây àïën bao than khaác, nhû têët caã nhûäng con ngûúâi söëng lam luä úã bïën têìu naây.

- Baác Vônh! Haäy vaâo uöëng nûúác àaä naâo!


Anh ta dûâng laåi. aánh saáng gùæt cuãa cêy àeân phêîn trong nhaâ haâng cúm laâm choái mùæt anh, vaâ gioång thên mêåt cuãa cö gaái dêåy thò kia laâm cho anh phaãi móm cûúâi.

- Thïë naâo, canh taâi baân àïm qua Vônh àaåi phaát taâi, bêy giúâ àaäi chuáng túái möåt bûäa rûúåu ài !

Mêëy ngûúâi phu moã baån Vônh àang ngöìi àöë quñt vúái nhau, xuám caã vaâo Vônh cûúâi noái huyïn hoa. Möåt ngûúâi àaä coá veã say, quay laåi cö gaái nhaâ haâng:

- Coá thïë thò múái àuáng leä chûá phaãi khöng, cö Nhaân?

- Caái àoá úã nhû baác Vônh, chûá em biïët àêu aå!

Nhaân múã nùæp coáng cheâ tûúi, muác nûúác àöí vaâo caái baát àaân Vônh vûâa lêåt ngûãa trïn mùåt choäng haâng. Húi khoái úã miïång coáng böëc lïn nghi nguát; trong laân húi khoái êëy loáng laánh cùåp mùæt àen nhaáy vaâ haâm rùng haåt huyïìn àïìu àùån cuãa Nhaân.

Thêëy Vônh ngùæm mònh, mùåt Nhaân àoã bûâng lïn, cö ngûúång nghõu cuái xuöëng tïm giêìu baây ra àôa.

Mêëy ngûúâi baån laåi quay vïì Vônh:

- Kòa, tiïëc chuáng túá möåt bûäa cheán xoaâng û?

Vônh quay laåi trûâng trûâng nhòn boån hoå, röìi anh trêåt caái muä caát keát suäng nûúác mûa trïn àêìu xuöëng, àêåp maånh vaâo mùåt choäng, laâm nêíy lïn nhûäng chiïëc baánh gai, bûúãi, quyát vaâ khiïën nhûäng baát nûúác cheâ tûúi soáng caã ra ngoaâi.

Tûác thò luä baån Vônh khöng cûúâi àuâa nûäa. Hoå àaä biïët Vônh àang buöìn bûåc chuyïån gò. Cûã chó êëy, Vônh thûúâng thûúâng coá. Lùæm khi ngûúâi baån múái naâo chûa biïët tñnh anh maâ trïu cúåt maäi, têët bõ anh lùèng lùång àûáng dêåy àaánh liïìn. úã àêy tûâ mêëy nùm nay, ngûúâi ta àaä biïët caái tñnh nïët kyâ quùåc àoá, ngûúâi ta cuäng biïët anh coá khaá nhiïìu miïëng voä, ngûúâi ta coân phaãi cöng nhêån nûäa rùçng anh coân möåt caái vöën chûä nho. Nhûäng cö con gaái trïn bïën töëi töëi thûúâng tuå hoåp trong quaán nûúác àua nhau boái Truyïån Kiïìu, nhúâ anh xem höå; muâa xuên, hoå ài lïî vïì laåi tòm anh nhúâ àoaán theã. Àoá laâ nhûäng queã thïí cêìu duyïn. Vônh kheáo taán nghôa, gioång laåi ngoåt ngaâo, gûúng mùåt laåi saáng suãa gioãi giai, khiïën caác cö xuám xñt quanh anh phaãi say mï. Nhûng chûa cö naâo àûúåc Vônh thûåc tònh yïu laåi; tuy vêåy caác cö vêîn khöng gheát Vônh. Caác baån giai àöëi vúái anh cuäng thïë, hoå mïën anh vaâ nhêët laâ phaãi nhûúâng nhõn anh, nhiïìu khi khiïëp súå nûäa, nhûäng luác thêëy anh mùæt àoã ngêìu, lêìm lò khöng noái, cûúâi. Nhûng vaâo nhûäng


buöíi chiïìu naâo thêëy Vônh chaãi àêìu, caåo mùåt saåch seä, àiïëu thuöëc laá úã trïn möi, miïång nhai boãm beãm miïëng giêìu, laâ caác baån Vônh reo lïn, keáo anh vaâo haâng nûúác, giuåc anh kïí chuyïån. Anh kïí rêët coá duyïn, vaâ nhûäng chuyïån anh kïí khiïën hoå nghe chùm chuá lùæm, êëy laâ truyïån Àïì Thaám, truyïån Têy Sún maâ anh àûúåc àoåc trong saách sûã chûä Haán cuãa cuå àöì, cha anh. Höm naâo muöën laâm àeåp loâng caác cö gaái, Vônh haát tröëng quên hoùåc haát cheâo. Gioång àaä hay, laåi haát toaân baâi haát laå, coá nhiïìu tñch anh thuöåc hïët, anh laâm cho caác cö chïët mïåt. Caác nhaâ haâng cúm, haâng nûúác, mong àûúåc anh vaâo vò höm naâo anh haát thò gaái, giai keáo nhau vaâo chêåt caã cûãa haâng.

Búãi thïë maâ Vônh bõ öng àöì gùæt mùæng luön. Öng cho laâ Vônh nhöë nhùng, trú treän. Öng muöën Vônh phaãi nghiïm trang, thuây mõ nhû laâ con möåt nhaâ nho sô chñnh töng. êëy laâ yá muöën cuãa öng trong khi say rûúåu ngöìi chöëng tay lïn chöìng saách giêëy baãn, mûåc taâu, àïí mï man nghô àïën möåt caãnh gia àònh nhaâ nho ïm aã, trong àoá coá möåt öng giaâ ngöìi àöët trêìm àoåc saách Thaánh hiïìn, coá möåt ngûúâi àaân baâ chùm viïåc têìm tang, coá möåt ngûúâi con giai heân keám ra cuäng laâ öng Ngheâ, öng Cöëng. Nhûng luác chai rûúåu àaä caån röìi, luác giêåt mònh tónh dêåy, chöëng caánh liïëp nhòn àaám mêy chiïìu àaä truâm ngoån nuái, nhòn xuöëng dûúái söng nhûäng caánh buöìm àaä giaåt caã vaâo búâ, vaâ nghe tiïëng chên bûúác nùång nhoåc cuãa con giai buåi àêët àêìy mònh, nghe tiïëng ho yïëu úát cuãa ngûúâi vúå giaâ àang ngöìi nùæm than úã giûäa giúâi, thò öng ûáa nûúác mùæt: "Vônh àaä vïì àêëy û? Con ài tùæm giùåt röìi ùn cúm con aå; baâ maây nûäa, ho thïë thò laâm laâm gò cho lùæm, thöi, nghó tay maâ doån cúm hai meå con ùn keão àoái".

Chó luác naây laâ luác öng àöì thûúng con, thûúng vúå, vaâ tuãi cho caái phêån nhaâ nho cuãa mònh.

Öng àöì khoá tñnh, nïn baån Vônh chó daám lïn nhaâ Vônh khi biïët öng àöì ài chúi vùæng. Baâ àöì dïî daäi, laânh hiïìn, thêëy baån cuãa con àïën nhaâ laâ vöåi vaâng rûãa tay ài tïm giêìu, àun nûúác. Coá khi hoå chung tiïìn mua choá vïì möí thõt cheâ cheán vúái nhau suöët caã ngaây.

- Kòa, baác Vônh xúi nûúác ài cho noáng. Nûúác ban nêîy nguöåi, em àaä muác baát khaác röìi àêëy aå.

Vônh, tûâ naäy chöëng baân tay vaâo maá, cuái gêìm mùåt xuöëng, ngöìi khöng nhuác nhñch, böîng ngêíng lïn. Caác baån anh àaä khöng coân àêëy nûäa, maâ Nhaân thò àang ru àûáa em beá trong loâng, àöi mùæt àùm àùm nhòn anh.


Vônh àûa baát nûúác lïn möi, anh khöng thïí khöng ngùæm àöi mùæt àeåp cuãa Nhaân qua nhûäng súåi khoái noáng böëc trïn miïång baát.

Nhaân e lïå, vúâ cuái xuöëng hön em, cö sung sûúáng lùæm, vò chó coá töëi höm nay cö múái àûúåc ngûúâi con giai maâ cö thêìm yïu mïën êëy nhòn àöi mùæt böì cêu vaâ haâm rùng múái triïët cuãa cö. Haâm rùng àen cö nhuöåm riïng vò Vônh. Àaä bao nhiïu àïm khuya giaá laånh, thûác dêåy ra sên nhöí thuöëc àïí röìi vaâo thay laá khaác, cö àaä àûáng run cêìm cêåp nhòn lïn nhaâ Vônh trïn àûúâng nuái maâ thúã daâi.

Mûa ngoaâi söng vaâ gioá bêëc trïn nuái hùæt luâa vaâo laâm chao cêy àeân phêîn doâng dêy tûâ trïn maái xuöëng. Gioá maånh quaá laâm àöí caã têëm giaåi dûång bïn ngoaâi. Nhaân toan àûáng lïn, nhûng Vônh àaä ra dûång laåi, röìi anh laåi vaâo ghïë ngöìi, vêîn im lùång nhû luác nêîy.

Nhaân vaâo giûúâng àùåt em, röìi ra múã caái tuã kñnh nhoã lêëy bao thuöëc laá, boác àêìu giêëy sùén àùåt vaâo àôa giêìu. Gioång thên mêåt, cö baão Vônh:

- Nhaâ em sùén nöìi than höìng sêëy cau, baác Vônh coá reát, àïí em bûng ra baác sûúãi.

Vônh ngûúác nhòn Nhaân... Anh kheä lùæc àêìu.

- Thöi caãm ún cö, giúâi naây àaä lêëy gò laâm reát lùæm...

Vônh uöëng caån baát cheâ tûúi, chuåp chiïëc caát keát lïn àêìu, àûáng dêåy. Anh moác tuái boã vaâo àôa hai àöìng chinh, röìi bûúác ra thïìm.

Boáng Vônh àùåt chïëch lïn boáng cêy baâng öëm yïëu ngoaâi maãnh sên heåp suäng nûúác mûa.

Tiïëng guöëc Vônh raâo raåo, mêët dêìn trïn nhûäng löëi ài àêìy than vuån lúâ múâ dûúái aánh saáng mêëy cêy àeân dêìu tröìng theo doåc bïën taâu.

Gioång haát ru em cuãa Nhaân buöìn thaãm vùèng bay theo gioá bïn tai Vônh. Anh cùæn möi laåi, vaâ anh nhai nghiïën àêìu mêíu thuöëc laá àang loâe chaáy trong boáng töëi àen àùåc quêën lêëy mònh anh. "Sao con beá êëy maäi chùèng lêëy chöìng cho xong chuyïån! Yïu mònh laâm gò, cho thïm bêån bõu mònh ra thïë naây !

* * *


Vônh vaâo nhaâ cai Cûãu. Àêy laâ caái soâng baåc cai Cûãu múã ra àïí lêëy höì, vaâ àïí boác löåt boån phu moã vaâ phu bïën. Anh naâo say gúä, say àaánh maâ khöng coá tiïìn thò hùæn cho vay, röìi àïën ngaây lônh tiïìn, hùæn seä trûâ, tñnh thïm laäi nûäa. Coá lùæm anh, kyâ lônh khöng coân dñnh tay möåt àöìng xu.

Vônh thêëy caái tai haåi êëy àaä khuyïn nhuã anh em, nhûng àoá laâ möåt viïåc laâm vö ñch. Àïm muâa àöng úã caái bïën taâu heão laánh naây ngûúâi ta, sau möåt ngaây daâi laâm ùn cûåc nhoåc, nïëu khöng àaánh baåc thò cuäng àïën phaãi huát thuöëc phiïån, hay uöëng rûúåu cho say khûúát maâ thöi.

Boån phu phen úã àêy phêìn nhiïìu tûâ caác phûúng xa túái laâm ùn, vaâ phêìn nhiïìu khöng coá vúå con gia àònh. Hoå chia tûâng töëp àöå mûúi ngûúâi dûång möåt caái lïìu trïn nuái hay dûúái baäi, úã chung àuång vúái nhau. Ngaây tïët, hoå boã lïìu khöng, keáo vïì quï hûúng têët caã, chó coân laåi gia àònh Vônh. Nhûäng ngaây àoá bïën vùæng tanh vùæng ngùæt, caác öëng khoái úã trong súã moã, súã than khöng nhaã möåt tia khoái lïn giúâi. Vônh, xa caác baån, möåt mònh ài thêín thú dûúái baäi nhòn möåt hai con têìu àêìy haânh khaách chaåy ngoaâi söng. Öng àöì thò tay chùæp sau lûng, ngûãa mùåt ngùæm nhûäng àaám mêy lûu laåc àïí ngêåm nguâi nhúá túái quï nhaâ.

- Anh Vônh, leã rïìn luön saáu tiïëng röìi, baåc àang höìi khaát nûúác, àaánh ài cho vui!

Cai Cûãu, chiïëc muä nöìi uáp lïåch trïn múá toác röëi, mùåt röî nhùçng nhõt, mêëy vïët seåo ghi roä hònh tñch nhûäng nhaát dao sêu loäm, miïång sùåc suåa húi men, hùæn quaâng tay vaâo cöí Vônh, laâm ra thên mêåt tiïëp:

- Àaánh ài! Nïëu khöng mang tiïìn thò túá coá sùén àêy.

Noái röìi, hùæn moác vñ, ruát ra túâ giêëy 5 àöìng, giuái vaâo tay Vônh.

Vônh lùæc àêìu, gaåt tay hùæn, cûúâi nhaåt. Anh reä àaám àöng raão bûúác ra.

Thoaát khoãi húi ngûúâi nùång nïì höi haám vaâ caái mùåt gúám ghiïëc kia, Vônh thêëy nheå caã loâng. Anh laåi luãi thuãi ài theo doåc bïën, àõnh xuöëng möåt caái beâ quen naâo nguã cho xong.

Böîng coá tiïëng ngûúâi ruá lïn. Thò ra trong luác cùæm cuái ài, Vônh àaä vö yá chaåm phaãi ngûúâi. Ngûúâi àoá àûáng phùæt lïn: àoá laâ möåt cö con gaái. Vônh moác tuái lêëy chiïëc àeân bêëm soi: cö ta àang luái huái buöåc àêìu möåt súåi dêy thûâng vaâo caái coåc göî lim trïn bïën àïí giûä cho thuyïìn khoãi bõ soáng maånh àêíy ra xa.


Cö gaái nheo mùæt laåi vò aánh saáng choái cuãa chiïëc àeân bêëm trong tay Vônh, röìi cö vöåi vaâng giú tay lïn che mùæt, luâi trúã laåi. Nhûng Vônh àaä coá àuã thò giúâ nhòn kyä gûúng mùåt xinh vö cuâng cuãa cö. Thöët nhiïn, têm höìn Vônh xaáo àöång lïn nhû gùåp phaãi möåt sûå laå luâng töët àeåp maâ tûâ àêu kiïëp trûúác anh mong àúåi, vaâ bêy giúâ sûå êëy Giúâi àaä àûa laåi cho anh.

Vônh hoãi dõu daâng:

- Cö úã àêu àïën chúi àêy maâ phaãi ài thuyïìn?

Cö traã lúâi nhanh nhaãu:

- Em úã bïn söng.

Vônh khöng biïët noái gò hún nûäa; anh tùæt àeân bêëm ài, vaâ anh lùång im möåt phuát.

- ... Gioá àïm thöíi dûä, soáng maånh nhû thïë maâ cö daám sang ngang vúái chiïëc thuyïìn thuáng kia aâ?

Cö cûúâi tûå nhiïn, miïång cûúâi xinh quaá:

- Gioá thïë naây, soáng thïë naây àaä thêëm vaâo àêu aå. Em laâ con nhaâ chaâi lûúái, em chúã àûúåc. Lûúåt sang em chúã, lûúåt vïì seä àïën phêìn anh em... Anh em vêîn ài nghïì, ra bïí haâng saáu baãy ngaây àïm coân àûúåc, nûäa laâ qua möåt con söng laânh naây.

Cö nhòn ngûúâi àaân öng àûáng trûúác mùåt cö. Caái anh chaâng gioãi giai naây sao thoaåt àêìu àaä coá thïí yïu ngay. Cùåp mùæt to saáng êëy chûáa àûång biïët bao laâ yá tònh ïm dõu, caái voác ngûúâi vaâ daáng àiïåu hiïn ngang êëy hùèn laâ mang möåt têm höìn maånh khaác ngûúâi.

Vônh hoãi àöåt nhiïn:

- Cö úã vïì àêu nhó?

- Em úã laâng...

Böîng nhiïn cö nñn lùång, ngêíng nhòn lïn boáng nuái.

- Laâng naâo?

- Töi hoãi cho biïët... röìi khi naâo tiïån qua, töi seä vaâo thùm caác cuå nhaâ...

Cö e deâ, röìi àaáp rêët nhanh:

- Em úã laâng Sún Haå.


Sún Haå! Àoá laâ möåt tiïëng seát bïn tai Vônh. Vò àoá laâ möåt caái laâng khuêët neão úã bïn kia söng maâ giai laâng thò vûâa laâm nghïì chaâi lûúái vûâa laâm nghïì tröåm cûúáp, gaái laâng thò àô thoäa, anh em trong hoå höîn dêm laâ thûúâng.

Vônh kheä kïu lïn:

- Cö laâ gaái laâng Sún Haå?

Anh luâi trúã laåi. Khöng phaãi Vônh súå caái tïn ghï gúám àoá nhû nhûäng ngûúâi quanh vuâng naây vêîn súå, anh chó vuåt tiïëc cho ngûúâi con gaái, coá nhan sùæc êëy maâ sao giúâi laåi sinh ra giûäa caái laâng baåo nghõch naây.

Àoaán biïët yá nghô Vônh, cö quùæc mùæt nhòn vaâo mùåt anh:

- Öng khinh caái tïn laâng töi lùæm phaãi khöng, cuäng nhû nhiïìu keã khaác. Töi biïët. Nhûng maâ ngûúâi ta khöng coá quyïìn khinh nhû thïë, khi ngûúâi ta chûa àïën gêìn.

Mùåt àoã bûâng lïn, cùåp maây nhoã nhû tú liïîu cau hùèn laåi, ngûúâi con gaái luác naây caâng tûác giêån, caâng xinh àeåp thïm lïn. Vônh thêëy nhuãn caã caã têm höìn, anh vöåi àaáp:

- Khöng, töi khöng nghô nhû moåi ngûúâi. Töi tin rùçng hoå nhêìm têët caã. Maâ sao hoå laåi núä àöìn àaåi ra nhû thïë trong khi úã caái laâng êëy, coá möåt ngûúâi con gaái àeåp tuyïåt trêìn nhû cö...

Gioång noái ïm ngoåt, vaâ caái miïång cûúâi coá duyïn cuãa Vônh laâm tan ngay cún giêån cuãa cö gaái laå.

Vônh thên mêåt tiïëp:

- Töi coá thïí sang thùm caác cuå nhaâ àûúåc khöng cö nhó?

Cö cuäng thên mêåt giaã lúâi:

- Coân gò vui cho cuå em vaâ anh em hún nûäa.

Cö quay laåi, troã tay vïì phña búâ söng xa xa:

- Kia kòa, nhaâ em úã dûúái nhûäng boáng dûâa cao vuát êëy. Saáng mai, em seä treâo lïn buöåc möåt túâ giêëy höìng àiïìu vaâo möåt ngoån cêy cao nhêët àïí öng dïî tòm.

Vônh hoan hó, gheá gêìn tai cö:

- Tïn em laâ gò, em?


Cö nuäng nõu àûa con mùæt sùæc nhû dao cêìu liïëc anh chaâng xinh giai coá caái gioång noái trai lú quaá:

- Tïn em öng seä biïët sau, bêy giúâ thò... kia kòa, anh em àaä úã soâng baåc àang ra àêëy. Thöi em xin pheáp xuöëng thuyïìn, em laåi xin öng traánh xa ra möåt quaäng, keão tñnh anh em khoá chõu lùæm cú, nhêët laâ khi anh êëy vûâa thua baåc.

Vônh quay laåi phña nhaâ cai Cûãu. Möåt ngûúâi con trai cao lúán, tay cêìm chiïëc gêåy vuöng vaâ xaách chiïëc àeân gioá àang xùm xùm bûúác àïën.

Vônh àûáng yïn, lêëy thuöëc laá chêm huát. Ngûúâi con trai kia nhòn Vônh. Vônh àiïìm àaåm nhòn traã laåi. Giaá khöng coá cö em gaái xinh àeåp ngöìi dûúái thuyïìn nhoeãn miïång cûúâi vúái Vônh thò Vônh àaä lùèng lùång quùèng anh ta xuöëng nûúác söng. Anh chaâng naây thêëy Vônh to lúán vaâ ngang ngaånh thò cuái xuöëng cúãi àêìu súåi dêy thûâng úã caái coåc lim röìi anh ta nhaãy xuöëng, àêíy thuyïìn ra khoãi bïën.

Vônh àûáng lùång nghe tiïëng maái cheâo khuêëy trïn doâng söng laånh. Khi ngoån àeân trong tay cö gaái àaä thu dêìn dêìn laåi bùçng caái chêëm lûãa àoã úã tñt àùçng xa, anh múái buöìn baä thêëy rùçng dûúái giúâi khuya chó coân trú laåi möåt mònh mònh.

Vônh treâo lïn con àûúâng nuái úã maäi têån trïn cao. Anh thêëy nhaâ anh, aánh lûãa vêîn coân le loái loåt ra ngoaâi caánh liïëp. Àïën gêìn anh dûâng laåi bïn möåt göëc cêy moåc liïìn caånh vaách, anh ngöìi thuåp xuöëng dûúái caái cûãa söí con, tûâ tûâ nhö àêìu lïn nhoâm vaâo. Möåt caái boáng guâ cuái lom khom bïn chum nûúác, tiïëng baát àuäa kïu laåch caåch trong caái chêåu saânh maâ baân tay baâ àöì run bêy bêíy vò nûúác giaá laånh. Bûäa rûúåu cuãa öng àöì maäi àïën têån canh hai naây múái xong. Baâ àöì phaãi thûác àïí hêìu haå öng chöìng, àïí ngöìi nùæm than trong khi öng chöìng àaä ngêåm que tùm nùçm lùn ra nguã. Giûäa caái tõch mõch cuãa àïm khuya, baâ luön luön ngoáng chúâ tiïëng guöëc cuãa con. Àïm naâo Vônh cuäng la caâ dûúái bïën, coá khi nguã nhúâ nhaâ baån, coá khi nguã dûúái thuyïìn. Àïm muâa heâ anh nùçm nguã ngay trïn bïën, hay trïn nhûäng chiïëc vaán cuãa nhûäng thuyïìn beâ bùæc laâm cêìu lïn xuöëng.

Qua canh ba canh tû röìi maâ Vônh chûa vïì, baâ àöì laåi phaãi cêìm àeân xuöëng baäi tòm tûâ lïìu naây qua lïìu khaác, khöng thêëy thò baâ laåi xaách àeân lom khom ài suöët bïën, hoãi khùæp caác thuyïìn beâ. Baâ chó lo Vônh vò quaá buöìn bûåc maâ bï tha cúâ baåc, lùn vaâo nhûäng ngûúâi baån coá baân àeân thuöëc phiïån, hay laâ quaá cheán maâ ngaä giuái vaâo xoá xónh naâo.


Tûâ naäy, mùæt Vônh múâ ài, nhòn theo boáng meå. Vaâ loâng Vônh àau thùæt laåi khi thêëy meå anh uáp xong baát vaâo chaån, roán reán öm caái chùn cuãa baâ àïën àùæp thïm vaâo mònh öng àöì àang ngaáy. Baâ thöíi tùæt àeân, Vônh nghe thêëy tiïëng chiïëu söåt soaåt trong boáng töëi: meå anh àaä nùçm xuöëng öí rúm, co quùæp dûúái manh chiïëu raách. Coá caái giûúâng tre baâ àaä nhûúâng cho chöìng nùçm, coá hai chiïëc chùn böng cuä baâ cuäng nhûúâng caã cho chöìng àùæp.

Luác naây, anh biïët, meå anh tuy nùçm àoá nhûng vêîn coân múã mùæt àúåi nghe tiïëng guöëc cuãa anh.

Nûúác mùæt böîng dûng giaân giuåa, anh thûúng xoát meå vö ngêìn, anh muöën leán ngay vaâo nùçm nguã bïn chên meå, song nghô àïën öng àöì, anh laåi cùæn chùåt möi. Guåc àêìu vaâo thên cêy, Vônh khoác nhû möåt àûáa treã coân thú daåi. Lúâi öng àöì xó vaã anh giûäa àïm khuya khi anh úã nhaâ baån hay vui chúi trong quaán nûúác vïì, lúâi öng gùæt mùæng taân nhêîn meå anh khi öng say rûúåu, luác naây laåi theo tiïëng ngaáy úã trong lïìu vùèng àûa vaâo tai anh. Anh thêëy anh khöng coân coá thïí phuåc toâng ngûúâi cha khoá tñnh, cöë chêëp, rûúåu cheâ nhû vêåy maäi, mùåc dêìu anh àaä viïån têët caã nhûäng chûä cuãa Thaánh hiïìn chûáa trong àêìu anh àïí deåp loâng phêîn uêët. Àaä nhiïìu lêìn Vônh àõnh boã nhaâ nïëu chùèng coân vûúáng meå giaâ.

Töëi nay traánh cún say cuãa öng àöì, Vônh phaãi xuöëng bïën ài lang thang dûúái cún mûa laånh, vaâ sûå tònh cúâ dùæt anh àïën cö gaái laå kia. Men say cuãa möëi tònh múái meã, luác naây sûåc nghô túái, laåi laâm raåo rûåc loâng anh. Vônh bûúác ài, xa tiïëng ngaáy cuãa öng àöì, xa caái goác bïëp töëi tùm trong àoá ngûúâi meå thên yïu cuãa anh àang nùçm àúåi anh vïì. Gioá trïn àónh nuái ruâng rúån rñt tûâng höìi quêåt vaâo da mùåt anh nhû nhûäng ngoån roi. Àïën möåt tuáp lïìu bïn khe nuái, anh àûáng laåi. Àoá laâ tuáp lïìu cuãa tïn phu vûâa chïët àûúåc mêëy höm nay, bêy giúâ boã hoang khöng ai daám úã. Vônh bûúác vaâo ngöìi xuöëng àöëng rúm. Dûúái chên anh, úã caái baäi töëi mõt muâ vaâ röång möng mïnh kia, nhûäng öëng khoái cuãa súã than, súã moã nhö lïn trïn nhûäng maái laá thêëp àen sò nöëi liïìn nhû baát uáp. Àoá àêy coá aánh lûãa chêåp chúân, àêëy laâ möåt hai soâng baåc maâ boån aáo raách àang boác löåt nhau, vaâ àêëy laâ nhûäng haâng cúm múã gêìn túái saáng baán cho khaách úã soâng ra. Keã thua cuäng nhû keã àûúåc, ùn cho no, nöëc haâng chai rûúåu àïí chúâ raång saáng laåi ài laâm liïìn.

Vônh nhòn sang caái laâng xa xöi tñt bïn söng. Nhûäng boáng dûâa úã àêu, ngûúâi con gaái xinh àeåp êëy àang nùçm nguã say sûa bïn göëc dûâa naâo, trong khoaãng nûúác giúâi àen àùåc töëi?


Vônh chó thêëy úã ngoaâi bïí, maäi àùçng xa xa, aánh ngoån haãi àùng saáng lêåp loâe. Lùæng nghe, Vônh thêëy tiïëng soáng bïí àïm nay voång laåi roä hún caã moåi àïm khuya khaác. Vônh coá caãm tûúãng giúâi àêët àïm nay cao röång hún thûúâng, ngûúâi con gaái kia mêët huát vaâo trong àoá, khöng coân ngaây naâo anh tòm thêëy nûäa.

Vônh thúã daâi. Chûa bao giúâ Vônh phaãi buöìn vò möåt ngûúâi con gaái, vò anh chûa bao giúâ thêët voång. Nhúâ veã àeåp giai, miïång noái coá duyïn, laåi coá chuát nho hoåc, coá sûác khoãe, vaâ nhúâ caái tñnh nïët ngay thùèng khñ khaái, Vônh àaä àûúåc têët caã con gaái úã bïën naây yïu mïën. Thûúâng ngaây Vônh ñt noái cûúâi laâ taåi Vônh buöìn vò cha, thûúng meå giaâ cûåc khöí. Thûåc ra, Vônh laâ ngûúâi vui tñnh, höm naâo àûúåc nheå nhaâng, anh cêët tiïëng haát thò nhûäng cö gaái àang ngöìi saãy than àaäi caát trïn bïën àïìu ngêíng caã lïn nhòn Vônh, vaâ tiïëng haát êëy cuäng giuáp sûác cho nhûäng caánh tay rùæn khoãe cuãa caác baån anh àang coâng lûng àêíy nhûäng caái xe gooâng chaåy rêìm rêìm trïn àûúâng sùæt.

Vêåy maâ àïm nay, Vônh àaä phaãi buöìn vò cö gaái bïn söng. Cö gaái laâng Sún Haå! Cö gaái àaä daám chúã con thuyïìn thuáng àeâ laân soáng maånh qua söng dûúái giúâi khuya mûa gioá. Cö gaái àaä cûúâi baão anh rùçng: "Nïëu thuyïìn coá lêåt thò em àaä biïët búi..." vaâ cö àaä ngoã caãm tònh vúái anh nhiïìu röìi, nïëu khöng, sao cö laåi heån "ngaây mai, em treâo lïn möåt cêy dûâa cao nhêët buöåc möåt túâ giêëy höìng àiïìu cho öng dïî kiïëm nhaâ em..." Vônh nhuã loâng: "Sao ngûúâi con gaái êëy laåi sinh ra úã laâng Sún Haå!" Caái tïn möåt laâng ùn cûúáp! Caái tïn maâ ngûúâi lûúng thiïån khöng theâm noái àïën, hoùåc coá thò cuäng bùçng möåt gioång khinh bó, ghï túãm maâ thöi. Nhûng sûå àoá khöng thïí giaãm tònh yïu trong loâng Vônh luác naây. Anh muöën yïu möåt caách khaác thûúâng, möåt caách liïìu lônh, duâ rùçng anh tûúãng tûúång ra cö gaái xinh àeåp êëy àaä coá lêìn cêìm dao ài cûúáp boác úã möåt laâng naâo, àaä xöng xaáo cheám àûát möåt caánh tay, möåt caái àêìu, àêm thuãng möåt caái buång, ruöåt keã bõ chïët loâi ra. Caái baân tay xinh nhoã êëy àaä cêìm möåt con dao saáng loaáng nhuöåm maáu ngûúâi! Caái baân tay êëy, vûâa röìi àaä dõu daâng giú lïn vuöët súåi toác mai bay laã lûúát trïn laân da maát mõn, vaâ àaä àïí ngoan ngoaän nùçm trong baân tay coáng laånh cuãa anh trûúác khi cö bûúác xuöëng thuyïìn.

Vônh nhòn xuöëng caái quaán nûúác cuãa meå con Nhaân. Anh laåi nghô àïën ngûúâi con gaái laânh hiïìn êëy cuäng coá cùåp mùæt böì cêu, coá caái miïång cûúâi tûúi tùæn, caái baân tay, nhêët laâ caái baân tay, thûåc laâ laânh hiïìn nhû têët caã caác nïët cuãa cö. Caái baân tay luác naâo Vônh ài qua cuäng thêëy


nûång vöî àûáa em nhoã trong loâng, hoùåc tïm giêìu múâi khaách, vaâ múái àïm naâo giúâi giúã reát, àaä vaá aáo cho anh.

"Nhaân úi!", tïn cö gaái laânh hiïìn êëy vang laånh trong têm tûúãng Vônh nhû möåt cún gioá baäo, anh tûå traách loâng taåi sao anh laåi cûá húâ hûäng vúái Nhaân nhû thïë maäi. Coân mêëy cö gaái khaác: Hiïìn, Thoa, Cuác, Löåc, hoå cuäng yïu anh lùæm maâ anh coá thûåc tònh lûu yá àïën hoå àêu. Coá leä têët caã tònh thêìm kñn, maånh meä úã loâng anh, chúâ àïm nay dêng caã ngûúâi thiïëu nûä xa laå êëy. Anh cho laâ duyïn söë vaâ anh thêëy rùçng cuöåc àúâi anh cuäng tûâ àïm nay phaãi thay àöíi ñt nhiïìu.

Vônh ngaã lûng xuöëng nïåm rúm, mïåt moãi thiu thiu nguã.

Múâ saáng, anh múã mùæt ra àaä thêëy meå ngöìi bïn caånh mònh. Baâ àöì nhòn con, lùæc àêìu:

- Con cûá nguã xoá, nguã xónh thïë naây maäi, nhúä ngöå caãm chïët coâng queo ra thò meå biïët laâm sao àûúåc. Vïì ùn cúm, röìi coân xuöëng bïën laâm chûá. Böë maây àaä thûác dêåy àêu! Àêy, mùåc thïm aáo vaâo. Cûá cêåy khoãe maâ phong phanh thïë, ho thò laåi khöí meå maây thöi con aå!

Vônh àúä chiïëc aáo vaâng úã tay baâ àöì. Anh cuái àêìu caâi khuya aáo cho meå khoãi biïët mùæt mònh àang ûúát, vaâ anh ài saát vaâo bïn meå. Baâ àöì xuyát xoa, lêåp cêåp dêîm àöi guöëc moân lïn nhûäng hoân àaá vuån bïn chên nuái.

Anh nhòn àaám khoái trùæng úã maái bïëp nhaâ mònh àang böëc lïn cao.

Coâi têìm vûâa dûát, Vônh xuöëng búâ söng rûãa mùåt, rûãa chên tay baám àêìy gio than. Buöíi trûa höm nay, mûa phuân àaä taånh, giúâi khö raáo, hoe hoe nùæng. Muâ trïn nuái àaä tan. Nûúác söng chaãy laânh hiïìn. Vônh nhòn ra caái daãi caát, coá thïí goåi laâ möåt cuâ lao nhoã, úã xa xa... Thöët nhiïn Vônh reo lïn möåt tiïëng, mùæt anh quùæc hùèn lïn. Thaái àöå êëy khiïën Luäy, baån anh, phaãi ngaåc nhiïn, ngêíng àêìu hoãi:

- Caái gò vêåy Vônh?

Vônh khöng giaã lúâi. Anh maãi miïët nhòn möåt ngoån dûâa, trïn daãi caát xa xa êëy, coá möåt túâ giêëy höìng àiïìu bay phêëp phúái.

Têm höìn Vônh böîng raång ngúâi lïn vaâ tûúãng nhû coá thïí moåc caánh bay ngay àïën àêëy. Cö gaái laâng Sún Haå àaä giûä lúâi heån vúái anh, cö àaä àaánh dêëu nhaâ cö cho anh dïî tòm. Vônh thêëy mònh àaä àûúåc yïu. "Chùæc ngûúâi êëy àang mong mònh lùæm àêy!" Nghô vêåy, loâng Vônh caâng xao xuyïën, mùåt Vônh caâng tûúi tónh. Chûa coá cuöåc àùæc thùæng


trong tònh yïu naâo laâm cho anh xuác àöång coá thïí àiïn röì lïn àûúåc nhû cuöåc àùæc thùæng naây. Laâ vò chiïëm àûúåc caãm tònh cö gaái laå kia anh chûa hïì phaãi töën cöng, anh chûa tûâng phaãi chúâ àúåi, kïët quaã túái mau choáng quaá àïën nöîi anh tûúãng rùçng ngûúâi con gaái àeåp bïn söng êëy cúåt àuâa mònh.

Nhûng luác naây, Vônh muöën tin tûúãng hún laâ ngúâ vûåc, mùåc dêìu caái tïn "cö gaái Sún Haå" vêîn laâm anh giúân giúån. Bêy giúâ laâ möåt cuöåc chúi dao sùæc, chûá khöng phaãi laâ yïu möåt cö gaái laânh hiïìn ngoan ngoaän nhû Nhaân. Anh biïët thïë, song têëm giêëy höìng àiïìu trïn ngoån dûâa xa xa êëy bay rûúán lïn theo gioá, tûåa höì baân tay ai vêîy goåi anh sang. Vônh àêëm maånh vaâo lûng Luäy; laâm cho anh naây ngaä löån àêìu xuöëng nûúác. Anh ta ngoi lïn nhòn theo Vônh, miïång haá höëc ra röìi laåi lùèng lùång cuái xuöëng lau khö àêìu toác. Vônh chaåy vuân vuåt trïn baäi, nhaãy qua caã nhûäng chiïëc xe gooâng trïn àûúâng sùæt. Thêëy anh tûå nhiïn vui veã thïë, ngûúâi ta cûúâi röå caã lïn. Vônh cuäng cûúâi theo, vaâ êu yïëm nhòn têët caã moåi ngûúâi.

* * *

Thuyïìn àaä ra quaá giûäa söng, Vônh cheâo maãi miïët. Mùæt anh ngùæm thùèng vaâo túâ giêëy höìng àiïìu möîi luác möîi gêìn anh thïm. Da thõt noáng bûâng, anh khöng coân biïët reát laâ gò nûäa. Con thuyïìn moãng maãnh chöìm cao chuái xuöëng, ài vun vuát, nûúác bùæn caã vaâo.

Gêìn hún, gêìn hún nûäa, thuyïìn Vônh àaä sùæp túái rûâng dûâa. Bao nhiïu sûác khoãe döìn caã vaâo àöi caánh tay to rùæn, Vônh cheâo rêët nhanh vaâ trong khi êëy, tim anh cuäng àêåp rêët nhanh. Thöët nhiïn hai caánh tay anh mïìm laåi, caái maái cheâo àûáng yïn dûúái nûúác, mùæt anh chùm chuá nhòn vïì phña coá ngûúâi con gaái tûåa vaâo möåt göëc dûâa àang giú tay vêîy. Maái cheâo laåi maånh meä khuêëy doâng nûúác laånh, thuyïìn ài mau hún ban naäy. Vaâ bêy giúâ thuyïìn laách vaâo khoám lau.

Vônh nhêíy lïn búâ. Cö gaái êëy vêîn àûáng yïn úã göëc cêy cûúâi khanh khaách, àöi mùæt sùæc nhû dao cau tñt hùèn ài, àöi mùæt àeåp hún àöi mùæt Nhaân!


Vônh nùæm chùåt lêëy hai baân tay cö. Gioá thöíi löång, laá dûâa àêåp vaâo nhau saân saåt, vaâ mêëy giaãi dêy lûng luåa mêìu caá vaâng, mêìu caánh chaã cuãa cö bay muáa.

- Höìi chúâ anh lêu quaá, em noái döëi anh Phiïn em rùçng em ra chúå, àïí ra àêy àûáng ngoáng anh. Anh chúã thuyïìn nhanh nhó! Nhanh hún caã anh Phiïn em àêëy. Höm nay bïí laânh, anh Phiïn em vûâa múái cuâng caác giai laâng ruã nhau ài nghïì, coá leä dùm höm nûäa múái vïì. Em àaä noái trûúác vúái thêìy em rùçng höm nay anh sang chúi.

Hai ngûúâi ài bïn nhûäng göëc dûâa. Laá reo úã trïn àêìu, coã mïìm neáp úã dûúái chên.

- Kia, nhaâ em àêëy!

Nhaâ Höìi laâ möåt gian nhaâ xinh xinh bïn möåt göëc àa cöí thuå. Ngoaâi coá giêåu nûáa vêy quanh, trong coá vûúân giöìng hoa, vaâ giöìng rau caãi, su haâo. Höìi múâi Vônh vaâo sên. Thêëy möåt cuå giaâ ngöìi vaá lûúái, Vônh àûa mùæt hoãi Höìi. Cö kheä noái: "Thêìy em àêëy".

Noái röìi, cö luâi laåi reä vaâo trong bïëp, Vônh böëi röëi chûa biïët khi àïën trûúác öng giaâ kia thò anh seä tûå giúái thiïåu thïë naâo. Nhûng öng cuå àaä ngûâng kim laåi, gêåt àêìu, hiïìn tûâ nhòn Vônh:

- Múâi cêåu vaâo chúi trong nhaâ!

Gioång noái dõu daâng cuãa öng giaâ khiïën Vônh àûúåc yïn loâng.

Anh theo öng giaâ vaâo ngöìi trïn têëm giûúâng tre, dûúái chiïëu giaãi rúm khö. Öng cuå ngöìi sùæp bùçng troân, naåp thuöëc laâo vaâo àiïëu, baân tay xûúng xêíu möëc meo run run dñ àêìu que àoám vaâo ngoån àeân con, vaâ trong khi êëy caã hai mùæt öng múã to ra àïí nhòn cho roä ngoån lûãa àeân beá nhû haåt àöî. Laân khoái trùæng che lúâ múâ maái toác trùæng vaâ khuön mùåt phûúng phi àen xaåm cuãa öng giaâ. Öng trêìm ngêm, chúâ cho khoái thuöëc tan ài hïët, múái tûâ tûâ vúái tay nhêëc caái khay cheán trïn baân thúâ xuöëng, cêìm maãnh vaãi trùæng tûâ tûâ lau tûâng caái cheán.

Cûã chó chêåm chaåp cuãa öng cuå luác naây traái hùèn vúái veã niïìm núã luác Vônh múái vaâo sên, khiïën Vônh laåi höìi höåp, lo lùæng. Anh àûa mùæt ngùæm quanh nhaâ. Trïn hai cöåt giûäa treo möåt cêy àaân nguyïåt, möåt chiïëc öëng tiïu. Mùåt vaách, chöî naâo cuäng toaân laâ cêu àöëi. Anh lêím-nhêím àoåc tûâng bûác möåt, coá nhiïìu cêu hay quaá khiïën anh thñch chñ, bêët giaác àuâi anh kheä rung rung.

Höìi úã dûúái bïëp lïn, bûúác nheå sau lûng anh, àûa cho cha êëm nûúác söi. Thêëy ngûúâi yïu rung àuâi nhû möåt thêìy àöì, cö bêåt lïn cûúâi.


Vônh giêåt mònh nhòn Höìi. Maá cö úã bïëp lûãa ra, àoã höìng höìng vaâ àöi mùæt long lanh saáng.

Cö vöåi giú tay che miïång röìi e lïå chaåy ra sên. Vônh ngûúång nghõu, mùåt anh cuäng àoã bûâng.

Traâ àaä ngêëm, öng giaâ roát nûúác ra cheán. Luác naây öng múái àïí yá ngùæm ngûúâi con giai laå ngöìi trûúác mùåt öng. Vônh ngûúång nghõu thïm, anh vúâ nghïëch mùæt nhòn bûác hoaânh phi treo bïn gian hûäu.

Öng giaâ kheä gêåt àêìu. Maâ trong khi àïí öng giaâ ngùæm diïån maåo mònh, Vônh àaä tûå tin rùçng duâ khoá nïët àïën àêu öng cuäng khöng chï anh àûúåc. Buöíi trûa, nhòn thêëy têëm giêëy höìng àiïìu bay phêëp phúái àêìu ngoån dûâa, anh àaä chaåy nhû bay àïën nhaâ ngûúâi baån mûúån böå caánh thùæng vaâo. Chõ Nùm, vúå baån anh àaä cûúâi vúái chöìng, khen röëi rñt: "Mùåt baác Vônh höìng haâo vuöng vùæn thaânh ra àöåi chiïëc khùn cuãa nhaâ töi àeåp lùæm. Chûá nhaâ naây mùåt quùæt laåi àen, àöåi xêëu xêëu laâ! Cùåp aáo the baác Vônh mùåc thò vûâa vùån, nhaâ naây mùåc thò röång daâi quaá! Gúám, baác Vônh con nhaâ nho coá khaác, thùæng böå tõch vaâo thïë kia thò gaái naâo chùèng chïët mï túi!"

Öng giaâ nhêëc möåt cheán traâ lïn múâi Vônh:

- Cêåu xúi nûúác ài cho noáng!

Vônh lïî pheáp àúä cheán nûúác öng àûa.

Cuå nhùæp tûâng nguåm nhoã, chêåm raäi:

- Con em noá àaä noái chuyïån vúái töi vïì cêåu, noá tin chùæc rùçng höm nay thïí naâo cêåu cuäng sang chúi. êëy, luác saáng thêëy chim khaách hoát ngoaâi buåi tre, töi àoaán ngay laâ coá khaách. Thïë naâo, cuå Tuá bïn nhaâ coá maånh khöng, cuå vêîn laâm thú nhû thûúâng àêëy chûá?

Vônh ngaåc nhiïn:

- Bêím cuå cuäng biïët thêìy con?

Öng giaâ vuöët rêu cûúâi:

- Töi thûúâng àûúåc nghe ngûúâi ta noái rùçng bïn bïën coá cuå Tuá thú hay vaâ chûä töët lùæm, tïët nùm nay töi àõnh sang mûâng tuöíi cuå, xin bûác àaåi tûå treo nhaâ. Bònh sinh töi chó thñch chúi cêu àöëi thöi cêåu aå. Nhúâ töí êëm khi xûa töi cuäng àûúåc theo àoâi chuát buát nghiïn, nhûng röìi cuäng chùèng thaânh cöng caán gò. Con chaáu Höìi vaâ thùçng anh Phiïn noá, töi vêîn bùæt hoåc têåp khi naâo röîi raäi, song chuáng noá döët naát lùæm,


hoåc àêu boã àêëy ngay. Thêëy chaáu noá noái cêåu laâ con cuå Tuá, coá loâng yïu chaáu, mïën töi maâ höm nay sang chúi, thûåc töi mûâng lùæm. úã caái àêët laâng naây, noái nhoã riïng vúái cêåu, con giai, con gaái chùèng ra sao caã, töi vêîn buöìn phiïìn lùæm. Nay àûúåc cêåu thónh thoaãng coá thò giúâ sang àêy laâm baån vúái hai em, daåy baão cho hai em möîi khi dùm ba chûä thò thêåt laâ quyá hoáa. Töi bêy giúâ yïëu röìi, sinh lûúâi ra cêåu aå. úã gêìn söng, gêìn bïí reát lùæm, cûá öëm àau luön. Hïî giúâi êëm raáo nhû höm nay, múái ngöìi dêåy àûúåc, cêët nhùæc möåt vaâi viïåc vùåt cho giaän tay chên möåt chuát.

Nhûäng lúâi thên mêåt cuãa öng cuå laâm cho Vônh caãm kñch vaâ vui sûúáng. Anh biïët rùçng nhûäng cêu êëy cuäng àaä loåt vaâo tai Höìi àang àûáng nghe tröåm àùçng sau vaách, vò thónh thoaãng anh nghe tiïëng cûúâi khuác khñch.

Vônh kñnh cêín àaáp öng giaâ:

- Múái buöíi àêìu cuå àaä thûúng con nhû laâ con trong nhaâ, con tûúãng khöng coân gò may mùæn cho con hún nûäa...

Anh ngûâng laåi, ngûúång nghõu vò cêu anh sùæp muöën noái. Trong khi êëy, anh thoâ ngoán tay uát vaâo cheán nûúác cúâi ra möåt con ruöìi múái sa vaâo.

- ... Thûa cuå, laát nûäa vïì, con seä thûa chuyïån naây vúái thaây meå con àïí thaây meå con coá lúâi sang trònh cuå.

Öng giaâ roát nûúác vaâo chiïëc cheán khaác múâi anh. - Cêåu xúi ài, caái con em Höìi noá ûúáp nhiïìu hoa soái vaâo cheâ thaânh

ra hûúng nöìng quaá! aâ thïë naâo, nhûäng vïë chûä naây cêåu thêëy coá taåm àûúåc khöng? Cûá höm naâo con em Höìi noá ài chúå, thùçng anh Phiïn noá ài bïí vùæng, úã nhaâ möåt mònh buöìn, töi laåi viïët nhaãm nhñ thïë chúi. Gên tay yïëu röìi, chûä tröng run lùæm nhó?

- Thûa cuå, vùn rêët hay. Coân chûä thò con tûúãng giaâ maånh lùæm.

Coá möåt caái boáng qua ngoaâi caánh giaåi, Vônh nhòn ra. Höìi àûáng giûäa sên, tay bûng chiïëc raá. Böîng úã àêu keáo ra möåt àaân ngan trùæng kïu vaáng lïn xuám xñt dûúái chên Höìi, tranh nhau nhûäng höåt cúm, haåt thoác cö àang rùæc xuöëng. Mêëy con böì cêu úã trïn maái raå bay saâ xuöëng àêåu vaâo vai Höìi, röìi bay taãn ra caác goác sên.

Vônh say sûa nhòn ngûúâi yïu giûäa àaân ngan trùæng. Anh coá caãm tûúãng àoá laâ möåt bûác tranh töë nûä, möåt bûác tranh tiïn.


Öng giaâ kheä goåi: - Höìi úi, con liïåu laâm cúm khaách nheá! Ra chúå xem coá caá tûúi thò

mua vïì laâm goãi. Höm nay êëm giúâi, rûúåu vúái goãi caá thò töët lùæm phaãi khöng cêåu nhó!

Chûa bao giúâ Vônh caãm àöång sung sûúáng bùçng luác bêëy giúâ, coá leä àêy laâ lêìn àêìu trong caã cuöåc àúâi anh. Höìi àaä cùæp röí ra ngoaâi ngoä. Anh liïëc tröng theo. Höìi ngoaãnh laåi nhòn anh chuám chñm cûúâi.

* * *

- Lêëy cho töi chai Vùn àiïín nûäa ra àêy cö Nhaân!

Vônh àùåt caái chai khöng xuöëng choäng haâng, mùæt anh ngêìu àoã.

Nhaân ngöìi neáp bïn caái tuã nhoã vaâ coáng nûúác cheâ tûúi, rung rung àûáa em beá trïn tay àang khoác.

- Thöi baác Vônh, say röìi àêëy, vïì maâ nghó.

Vônh quay nhòn ra ngoaâi söng töëi, gioång anh thêëp xuöëng nhû laâ noái vúái ai kia àang mong chúâ anh úã bïn söng:

- Töi khöng vïì, khöng bao giúâ töi coân vïì nûäa. Coá leä töi seä phaãi boã nhaâ...

- Àêëy baác Vônh say thûåc röìi, vïì ài keão cuå baâ phaãi xuöëng tòm...Giúâi reát mûúát!

Vônh guåc mùåt vaâo loâng baân tay, toác anh ruä rûúåi. Anh lêím bêím:

- Cú sûå thïë naây thò töi àïën phaãi boã nhaâ maâ ài mêët, ai àúâi laåi mùæng chûãi mònh, xö àuöíi mònh nhû con vêåt thïë naây...

Anh ngöìi lùång yïn möåt luác lêu röìi böîng anh ngêíng àêìu lïn, hai mùæt àoã hún ban naäy, anh àêåp tay chan chaát xuöëng choäng haâng.

Töi khöng say! Cö cûá lêëy thïm möåt chai nûäa ra àêy! Töi cêìn uöëng.

Vônh theát:

- Ö hay chûãa! Töi uöëng thò töi giaã tiïìn. Töi say thò mùåc xaác töi viïåc gò àïën cö maâ cö ngùn cêëm maäi. Cö khöng lêëy thò àïí töi lêëy vêåy.


Vônh àûáng dêåy múã tuã kñnh nhêëc chai rûúåu, gheá rùng cùæn bêåt caái nuát ra. Anh àöí rûúåu vaâo caái baát àaân, uöëng möåt húi caån, laåi caån luön baát nûäa.

Húáp rûúåu cuöëi cuâng chûa kõp nuöët thò àaä sùåc ra, röìi thò nön thöëc thaáo. Anh ngaã àêìu dûåa vaâo caái cöåt, hai mùæt nhùæm nghiïìn.

Möåt luác múã mùæt, anh thêëy Nhaân àang àûáng àùæp chiïëc khùn mùåt duáng nûúác noáng vaâo traán anh. Vônh nùæm lêëy cöí tay Nhaân, gioång mïåt nhoåc, khe kheä:

- Cö Nhaân!

- Daå...

Nhaân khöng ruát tay laåi, maá cö àoã bûâng, cuái nhòn xuöëng àêët.

Vônh keáo Nhaân saát laåi gêìn:

- Caám ún Nhaân lùæm...

Gioång anh ngheån laåi. Anh nhúá àïën nhûäng lêìn öng àöì quaá say, meå anh cuäng súå haäi àùæp khùn noáng vaâo traán öng nhû thïë naây. Anh nhúá àïën veã mùåt buöìn phiïìn vaâ àöi mùæt chûáa àêìy thûúng xoát cuãa baâ àöì nhòn cha anh, röìi baâ thúã daâi cuái xuöëng.

Nhaân luác naây cuäng sùn soác anh nhû laâ ngûúâi vúå, cuäng coá veã mùåt sêìu khöí vaâ àöi mùæt ûúát loáng laánh nhòn anh möåt caách vö cuâng thûúng xoát. Anh xiïët chùåt cöí tay Nhaân:

- Töi caãm ún Nhaân lùæm...

- Thûa anh, coá gò àêu aå...

Húi thúã cuãa Nhaân röån lïn. Böîng Vônh rúâi tay Nhaân ra, goåi möåt caái boáng vûâa thoaáng qua ngoaâi bïën töëi.

- Luäy, xuöëng thuyïìn chúâ töi nheá!

Anh dûáng dêåy, chuåp caái muä nöìi bêín thóu lïn àêìu, laão àaão bûúác ra.

Nhaân kheä thúã daâi; cö thu haâng, kheáp têëm giaåi, treâo lïn ghïë thöíi tùæt àeân.

* * *


Luäy kheáp vaán cûãa khoang thuyïìn cho khoãi gioá. Röìi anh thöíi möìi rúm chêm àoám, rñt möåt húi àiïëu cêìy.

Khoái toãa lïn, lúãn vúãn àoång trïn voâm mui nûáa. Soáng vöî oác aách, thuyïìn choâng chaânh.

Vônh nùçm yïn, múã to mùæt nhòn vaâo mùåt Luäy. Anh naây àûa caái baân tay sêìn suâi thö kïåch lïn gaäi caái seåo úã cùçm, röìi kïí:

- Ngaây beá, àaä coá möåt lêìn töi theo mêëy ngûúâi anh em sang Sún Haå. Bïn êëy múã höåi to, ngûúâi caác laâng gêìn àêëy keáo nhau àïën àêëy xem àöng lùæm. Nhûng nhûäng keã daám àùåt chên vaâo àêët Sún Haå êëy thaãy àïìu laâ nhûäng tay chúi liïìu lônh vaâ cêìn nhêët laâ phaãi dùæt dao trong mònh.

Töi nhúá rùçng vò súå mònh beá quaá khöng àûúåc ài, töi àaä leãn xuöëng thuyïìn trûúác, cêåy vaán chui xuöëng nêëp.

Khi àïën Sún Haå, chúâ caã boån lïn böå röìi, töi múái chui lïn àuöíi theo sau. Luác naây thêëy töi, hoå chó trúån mùæt nhòn, àaânh cho theo vêåy.

Chuáng töi xem vêåt thi. Töi nhúá caái anh àö vêåt cuãa Sún Haå to lúán laå luâng, àaä thùæng hïët caã moåi tay vêåt khaác úã caác núi. Coá möåt ngûúâi cuäng to lúán chùèng keám gò anh ta, xöng vaâo. Moåi ngûúâi thò thêìm baão nhau àoá cuäng laâ möåt tay thuyïìn chaâi, úã ngoaâi baäi bïí, vêåt coá tiïëng xûa nay. Ruát cuöåc, anh àö vêåt laâng Sún Haå bõ ngaä. Luác xêím töëi chuáng töi àang ngöìi uöëng rûúåu trong möåt caái quaán thò cö con gaái baâ haâng chaåy vïì cûúâi ruá lïn baáo caái tin ngoaâi rûâng dûâa múái coá möåt caái xaác loâi caã ruöåt. Cö ta thaãn nhiïn nhöí cöët giêìu röìi tiïëp "Àoá laâ xaác anh àö vêåt thuyïìn chaâi bõ anh àö vêåt laâng Sún Haå mònh giïët àêëy!"

Ùn uöëng xong thò xêím töëi. Chuáng töi vaâo àònh. Múái bûúác àïën sên àònh, töi àaä súãn toác gaáy vò thêëy nhûäng cêy thiïët lônh, nhûäng ngoån maác saáng loaáng cùæm trïn hai caái giaá tre bêìy hai bïn, dûúái nhûäng laá cúâ nguä haânh xanh àoã. Boån tuêìn traáng anh naâo cuäng khoãe maånh ài ài laåi laåi. Trong àònh, úã hai gian bïn coá mêëy àaám thoâ loâ, xoác àôa. Tiïëng cûúâi theát êìm êìm nhû chúå vúä. Thónh thoaãng laåi coá cuöåc àaánh nhau, con gaái, treã con chaåy uâa caã ra ngoaâi. Giûäa àònh, phûúâng cheâo àang haát. Phûúâng haát naây maâ daám àïën haát úã àêy chùæc cuäng phaãi laâ möåt phûúâng haát giang höì, tay truâm cuäng phaãi laâ tay ùn chúi gioãi voä.

Coá möåt ngûúâi kïí cho chuáng töi nghe rùçng: Möåt nùm, phûúâng haát naây coá cö àaâo àeåp lùæm. Anh con giai öng Lyá ngöî nghõch vaâ voä


khaá coá tiïëng xûa nay choâng gheåo cö àaâo. Böë cö laâ baác truâm Vaån, àaánh ngay anh con giai öng Lyá úã giûäa àònh. Anh con giai öng Lyá bõ thûúng, nhûng anh ta khöng tñnh viïåc baáo thuâ. Saáng höm sau anh laâm rûúåu múâi caã phûúâng vaâo nhaâ riïng thïët àaäi. Tûâ àêëy, phûúâng baác Vaån àûúåc giai laâng Sún Haå phuåc lùæm, vaâ cuäng tûâ àêëy hïî coá höåi heâ àònh àaám, laâ phûúâng baác Vaån laåi àûúåc dên Sún Haå ài múâi.

Chuáng töi ra àaám haát tröëng quên. Gaái laâng naây àeåp lùæm, cö naâo haát cuäng hay. Giai trong laâng, giai caác núi, hïî anh naâo haát thua thò bõ caác cö laâm cho xêëu höí, nhuåc nhaä. Caác cö baão treã con leán vaâo àûáng sùén sau lûng, anh naâo thua, tûác thò chuáng àöí ngay nûúác tiïíu vaâo àêìu, vaâo quêìn aáo. Maâ anh con giai thùæng àûúåc thò coá thïí bïë xöëc ngay cö gaái lïn àuâi.

Caái trinh baåch cuãa caác gaái tú laâng Sún Haå khöng coá nghôa lyá gò. Chó chïët nhûäng thùçng àaân öng. Anh naâo bõ thiïåt, bõ phöîng tay trïn thò lùèng lùång ra nhaâ haâng nöëc vaâi chai rûúåu, röìi ra baác thúå reân úã cuöëi chúå mua möåt con dao. Cöng viïåc tñnh toaán vúái nhau rêët choáng. Möåt caái xaác buöåc vaâo hoân àaá vêët ra söng, noá seä tûâ tûâ tröi ra bïí.

Möåt àïm höåi heâ vui veã, möåt àïm giai gaái mùåc thñch nö àuâa, vaâi ba caái xaác tröi ài laâ thûúâng lùæm. Trong khi êëy thò nhûäng cùåp nhên tònh cûá tûå do dùæt nhau ài dûúái boáng giùng, ra rûâng dûâa, ra vûúân rau, ra búâ söng, ngöìi ngay trïn miïëng àêët coân ûúát maáu, coân laåi möåt vaâi ngoán tay bõ cheám vûúáng vaâo chên coã. aán maång trïn àêët Sún Haå ngaây thûúâng cuäng nhû ngaây höåi, xaãy ra nhanh choáng vaâ dïî daäi nhû laâ ta nhai vaä möåt miïëng giêìu maâ thöi. Vò caái xaác buöåc vaâo hoân àaá nùång cûá viïåc tröi ra söng, ra bïí, àïí caá noá ùn cho beáo. Maâ caá beáo thò laåi loåt vaâo lûúái chñnh nhûäng anh àaä giïët nhûäng anh thuyïìn chaâi laâng Sún Haå; hoå àem caá ài baán cho cha meå, cho vúå con nhûäng anh con giai àaä nùçm trong buång caá kia. Quan khöng laâm gò hoå caã, vò huyïån úã xa, phuã úã xa. Àïën núi thò tang tñch khöng coân. Cho nïn quan cuäng chaán, chùèng muöën giêy vaâo Sún Haå nûäa.

Nhûng àoá laâ laâng Sún Haå mûúâi mêëy nùm vïì trûúác. Bêy giúâ anh Vônh aå, töi chùæc dên àaä thuêìn röìi. Möåt àiïìu ta tröng thêëy laâ tûâ khi anh àïën úã bïën naây, coá nghe thêëy noái laâng Sún Haå ài cûúáp boác gò úã àêu khöng? Coá thêëy möåt caái xaác con giai con gaái naâo daåt sang bïën naây khöng? Xûa kia chñnh mùæt töi tröng thêëy luön luön. Àaä coá möåt lêìn töi ra àêy vo gaåo, thïë naâo maâ àùåt ngay caái raá lïn múá toác nöíi lïìu vïìu.


Luäy cûúâi phaá lïn, caái miïång àaä meáo sùén cuãa anh ta xïëch hùèn sang möåt bïn maá àêìy nhûäng höåt cúm vaâ seåo nhoã.

Vônh khöng cûúâi. Mùåt anh àûúåm möåt veã vö cuâng àau àúán.

Luäy thêëy Vônh khöng cûúâi, thò ngêín mùåt ra. Röìi tiïëp:

- Coá phaãi thïë khöng? Töi thêëy noái bïn Sún Haå hiïån mêëy nùm nay ngûúâi ta dêîy caã vûúân hoang àïí cêìy cêëy. Möåt nûãa dên laâm ruöång, möåt nûãa dên vêîn theo nghïì chaâi. Thónh thoaãng con giai bïn êëy chaã sang àêy mua than, baán caá laâ gò àêëy? Hoå cuäng lûúng thiïån y nhû caái anh chaâng höm noå vaâo àaánh baåc trong soâng baác Cai, dùæt theo möåt cö gaái xinh xinh êëy maâ, Vônh coân nhúá khöng? - Anh ta laânh ra phïët, thua ba chuåc baåc maâ chùèng cùæu kónh gò. Thïë maâ bêy giúâ ai cuäng khinh gheát laâng Sún Haå, ai cuäng yïn trñ rùçng giai laâng Sún Haå thò ùn cûúáp, gaái thò laâm àô loaån dêm. Caái miïång ngûúâi àúâi choá àïíu thêåt!

Luäy thúã khoái thuöëc laâo. Xong röìi, anh ta duåi maånh àêìu que àoám xuöëng saåp thuyïìn, toã veã bêët bònh sau caái cêu chûãi àúâi rêët chua chaát êëy. Anh ta nùçm xuöëng keáo chiïëu àùæp lïn mònh baån vaâ àùæp cho mònh.

Möåt laát, anh ngoi àêìu lïn khoãi meáp chiïëu, gioång chaán naãn:

- Vônh úi, thïë àùçng êëy coá têån têm giuáp túá caái viïåc can hïå nhêët àúâi túá àoá khöng? Caái viïåc Nhaân êëy maâ...

Vônh ngöìi lïn, êu yïëm vöî vaâo àêìu Luäy:

- Töi giuáp anh. Anh coá thïí tin rùçng chó tûâ giúâ àïën Tïët, Nhaân seä laâ vúå anh. Cûá cöë àïí daânh tiïìn, àûâng rûúåu nûäa.

Luäy thúã phò ra, êëy laâ anh ta thúã daâi:

- Ñt lêu nay töi sinh ra rûúåu cheâ laâ taåi töi buöìn vò Nhaân hïët sûác. Nhaân khöng yïu töi, coá thïí noái laâ Nhaân gheát töi lùæm lùæm. Töi biïët mònh xêëu xñ chùèng bùçng ai, nhêët laâ chùèng bùçng anh; Nhaân mï anh, töi àaä biïët. Töëi naâo töi cuäng phaãi ài qua nhaâ Nhaân chûá khöng daám vaâo, vò vaâo thò ra vïì thïm tuãi, laåi phaãi nöëc thïm dùm cuát rûúåu nûäa múái àùåt mònh nguã àûúåc. Ban naäy töi àaä àûáng bïn ngoaâi, doâm xem Nhaân àùæp khùn ûúát vaâo traán anh. Giaá Nhaân laâm thïë cho ngûúâi khaác thò töi àaä lùn vaâo, nhûng Nhaân sùn soác cho anh nhû thïë laâ phaãi lùæm. Àaä coá möåt lêìn töi khöí súã quaá, uöëng caã möåt chai trûúác mùåt


Nhaân, röìi guåc xuöëng. Thïë maâ Nhaân cûá mùåc xaác töi nùçm àêëy. Nhû vêåy anh baão töi coân hy voång gò?.

Gioång Luäy gêìn nhû muöën khoác. Vônh êën àêìu baån xuöëng móm cûúâi:

- Anh cûá tin úã lúâi töi! Töi chùæc rùçng töëi mai, anh seä àûúåc ngöìi noái chuyïån vúái Nhaân.

Luäy thoâ tay ra ngoaâi chiïëu lêëy ra möåt chuöîi dêy xaâ tñch baåc:

- Àêy naây, töi àaä nhõn may aáo àïí mua caái naây biïëu Nhaân. Nhûng gùåp Nhaân, töi laåi höìi höåp..., thïë röìi thò khöng daám boã ra, khöng daám noái cêu gò caã.

Vônh bêåt cûúâi thûúng haåi baån:

- Saáng mai anh àem baán laåi cho haâng baåc, lêëy tiïìn may aáo reát, hay boã öëng àïí mai kia maâ mua cau giaåm ngoä.

Vônh keáo chiïëu lïn àùæp kñn àêìu Luäy, àoaån anh vúái tay múã cûãa thuyïìn. aánh giùng muâa àöng buöìn laånh giaäi trïn söng, trïn bïën. Nhòn taãng àaá bïn àûúâng gooâng, Vônh nghô àïën töëi qua, anh ngoã lúâi xin cha meå cho anh lêëy Höìi. Öng àöì theát lïn: "Maây maâ lêëy noá thò tao giïët chïët. Tao nhû thïë naây maâ laåi ài thöng gia vúái quên keã cûúáp aâ? Tao coân söëng àêy laåi àïí cho maây mang con àô êëy vïì nhaâ naây û! Giêëy raách phaãi giûä lêëy lïì con aå. Mònh tuy ngheâo khoá, nhûng úã caái bïën naây ai cuäng coá loâng kñnh nïí, nay maây rûúác àûáa con gaái laâng ùn cûúáp êëy vïì laâm dêu tao thò phoãng maây àõnh böi gio traát trêëu vaâo mùåt böë meå maây û?".

Anh àaä àau àúán, àaä tûác giêån àïën nöîi khöng sao nhõn àûúåc: "ÊËy laâ thaây chó nghe ngûúâi ta àöìn àaåi nhûäng tiïëng xêëu cho caái laâng êëy maâ thöi. Hiïån giúâ ngûúâi ta cuäng laâm ùn lûúng thiïån nhû mònh. Cha noá, anh noá cuäng coá chûä nghôa nhû mònh, noá cuäng trong saåch, laânh hiïìn y nhû laâ... meå töi..."

Öng àöì vú lêëy caái cheán neám vaâo mùåt anh, vaâ öng theát: "aâ thùçng naây höîn laáo, maây vñ nhûäng quên ùn cûúáp vúái cha maây, maây so saánh con àô vúái meå maây!"

Röìi öng bûúác xuöëng giûúâng cêìm tay anh löi ra cûãa. Baâ àöì cuöëng quñt nñu lêëy con: "Thöi, töi laåy öng, con noá daåi, öng àïí töi baão noá..." Nhûng öng hêët tay baâ ra, öng keáo Vônh xuöëng bïën. Àïën caái taãng àaá bïn àûúâng gooâng öng àêíy Vônh ngöìi xuöëng àêëy, chó tay ra ngoaâi bïí,


ngoaâi caái muâ mõt xa xöi: "Tao noái cho maây biïët: bao giúâ ngoån haãi àùng kia tùæt, tao chïët, thò maây muöën laâm gò mùåc yá maây. Chûá ngoån lûãa êëy coân, tao coân, thò tao quyïët khöng cho maây lêëy con giùåc êëy. Tao àïí maây ngöìi trïn hoân àaá suöët àïm nay maâ nghô..." Röìi öng laåi treâo lïn döëc nuái. Vônh möåt mònh guåc àêìu xuöëng caánh tay, khoác nêëc lïn.

Vônh lùæc àêìu, chua xoát. Anh tröng lïn chên nuái, gian nhaâ anh lúâ múâ dûúái boáng giùng khuya, trong àoá anh coân àïí laåi möåt ngûúâi meå giaâ àang khoác vò anh.

* * *

Chúâ tinh sûúng, Vônh laåi sang bïn Sún Haå. Phiïn, anh Höìi, àang cuöëc àêët trong vûúân rau bûúác ra niïìm núã chaâo anh. Vaâo giûúâng ngöìi, àaä uöëng hïët hai cheán nûúác röìi maâ chûa thêëy boáng ngûúâi yïu, anh bùn khoùn, maâ hoãi thò khöng daám. Öng giaâ cuäng vûâa nguã dêåy úã buöìng ra, thêëy anh thò coá veã bùçng loâng lùæm. Coá tiïëng cûúâi cuãa Höìi ngoaâi ngoä. Höìi bûúác lïn thïìm, tònh cúâ thêëy Vônh, mùåt cö àoã bûâng. Coá leä Höìi àaä mûâng thêìm rùçng höm nay Vônh sang súám thïë chùæc laâ àïí baáo cho mònh möåt tin mûâng.

Phiïn tinh yá móm cûúâi hoãi cho em àúä theån:

- Em ra chúå mua gò thïë? - Em mua möåt caái gûúng. Nhaâ chaã coá caái gûúng naâo, em cûá phaãi

àöåi khùn moâ, coá soi thò laåi phaãi ra chum nûúác. - Em töi daåo naây sao hay laâm daáng quaá. Àûa anh coi gûúng coá

àeåp khöng naâo! Xem gûúng röìi Phiïn cûúâi nhòn em baão: - Chiïëc gûúng saáng quaá! (vaâ quay laåi cûúâi vúái Vônh) Chuá Vônh aå,

em töi vïì viïåc mua baán thò keán choån saânh àaáo àïí, chaã mêëy khi bõ húá àêu...

Maá Höìi laåi àoã bûâng, vaâ mùæt Vônh cuäng saáng lïn. Caã hai ngûúâi cuâng hiïíu nghôa cêu noái cuãa Phiïn. Luác naây, Vônh yïu ngûúâi con giai êëy quaá, anh muöën nùæm lêëy baân tay Phiïn thêåt chùåt.

Möåt laát sau, Vônh bêëm Phiïn ra vûúân. Vônh thuá thêåt sûå cûå tuyïåt cuãa öng àöì, gioång anh thaânh thêåt vaâ àau àúán.


Phiïn cùæn möi dûúái, lùæc àêìu. Höìi nêëp sau möåt buåi chuöëi, bûúác ra. Mùæt Höìi àaä ûúát, nhòn Vônh:

- Thaây em vaâ chuáng em cuäng àoaán trûúác sûå naây röìi. Caái laâng naây, ai chaã coá quyïìn khinh. Bêy giúâ, tuây anh...

Vônh cuái nhòn xuöëng àêët. Röìi böîng nùæm lêëy tay Phiïn vaâ tay Höìi, mùæt anh quùæc hùèn lïn:

- Cú sûå àaä thïë naây thò ngay tûâ höm nay töi khöng vïì nûäa, töi seä dûång möåt gian nhaâ gianh úã laâng naây àïí theo baác ài ra bïí àúåi khi naâo thaây töi höìi têm seä hay.

Höìi ngûúác lïn nhòn Vônh, hai baân tay nùæm chùåt lêëy nhau.

* * *

Gian nhaâ gianh, Phiïn vaâ Höìi àaä giuáp Vônh dûång xong bïn cêy àa cöí thuå. Hai nhaâ caách nhau möåt quaäng gêìn, nïn ngaây naâo ba ngûúâi cuäng qua laåi chúi búâi thên mêåt. Múái àûúåc chûâng nûãa thaáng, Vônh àaä theo Phiïn ra bïí hai lêìn. Vônh khoãe maånh, can àaãm, saáng yá, thaânh ra múái hai lêìn maâ Vônh àaä thöng thaåo nhû möåt nhaâ nghïì lêu nùm.

Möîi khi ài vùæng vïì, Vônh thêëy àöì àaåc trong nhaâ lau chuâi saåch seä, ngoaâi vûúân laåi múái thïm vaâi luöëng rau tûúi. Vônh coá caãm tûúãng nhû mònh laâ gaä tiïìu phu ngaây xûa, söëng vúái möåt naâng tiïn laåc xuöëng trêìn. Tònh yïu Höìi, möîi ngaây thïm nöìng àûúåm, nhûng anh vêîn cöë giûä gòn àeâ neán cún raåo rûåc cuãa loâng, nhûäng àïm hai ngûúâi ngöìi saát vai nhau. Öng giaâ quyá anh nhû con àeã. Ngaây naâo cuäng goåi anh sang ngêm thú àoåc saách. Phiïn vaâ Höìi, hai anh em töëi töëi sang nhúâ Vônh baão hoåc; àïm naâo coá giùng ba ngûúâi bùæc choäng ra sên troâ chuyïån, coá khi Vônh cêët cao tiïëng haát.

Tiïëng haát cuãa anh, cuäng nhû ngaây coân úã bïën söng nhaâ, laåi laâm cho giai gaái úã àêy chuá yá keáo nhau vaâo chêåt caã sên. Hoå coá caãm tònh ngay vúái anh, hoå laâm thên, múâi anh àïën chúi nhaâ. Hoå phuåc anh vò coá chûä, vaâ sau naây, nhên möåt töëi anh daåy Phiïn vaâi miïëng voä, hoå laåi phuåc anh hún nûäa. Nhûäng cö gaái laâng thûúâng laã lúi cúåt gheåo anh, song anh giûä veã àûáng àùæn keão súå Höìi ghen. Nhûäng giai laâng cuäng coá keã bûúáng bónh tûác töëi vò thêëy cö gaái àeåp nhêët laâng cuãa hoå yïu anh,


nhûng röìi hoå cuäng trúã nïn baån thên cuãa anh têët caã, hoå nhúâ anh daåy voä vaâ daåy chûä. Nhûng möîi ngaây, ngûúâi ta caâng nhêån thêëy Vônh buöìn rêìu, ñt noái. Nhêët laâ Höìi, cö bùn khoùn vò thaái àöå cuãa anh. Möåt buöíi chiïìu Höìi ra búâ söng, thêëy Vônh àang àûáng tûåa göëc dûâa nhòn sang bïn chên nuái xa xa. úã àêëy, nöíi roä möåt maái lïìu gianh beá tñ vaâ möåt laân khoái toãa lïn giúâi. Höìi len leán àïën sau lûng, kheä àùåt tay lïn vai Vônh.

- Àêëy, em àaä biïët laâ anh nhúá nhaâ, thïë maâ anh coân chöëi maäi em!

Vônh ngaãnh laåi keáo àêìu Höìi vaâo saát ngûåc mònh êu yïëm vuöët caái vai troân àeåp cuãa Höìi àang nheâ nheå rung lïn vò nûác núã.

* * *

Muâa àöng nùm sau. Möåt buöíi trûa, Vônh àang ngöìi voát nan àan gioã, thò Höìi vaâo àûa Vônh möåt laá thû.

- Baác Xaä saáng nay sang bïën baán caá, coá möåt baâ cuå nhúâ baác ta mang thû naây vïì cho anh. Baác êëy vûâa gùåp em ngoaâi giïëng.

Vônh nhêån ngay ra neát chûä öng àöì. Mùåt anh taái ài, vaâ tay vûâa run vûâa boác. Höìi lo lùæng lùång im nhòn Vônh àoåc, mùæt Höìi múã to ra àúåi chúâ.

Böîng Vônh boã túâ giêëy xuöëng, vöì ngay lêëy hai vai Höìi, nhòn trûâng trûâng vaâo mùæt Höìi, röìi nûúác mùæt anh raân xuöëng maá:

- Àêy laâ thû cuãa thaây anh viïët trong cún àau nùång. Cuå toã yá höëi hêån àaä gheát boã anh. Bêy giúâ cuå muöën anh vïì, röìi cho cûúái em ngay keão bïånh tònh àang nguy lùæm.

Höìi mûâng rúä nùæm chùåt tay Vônh, nûúác mùæt cuäng raân ruåa ûáa ra.

* * *

Vûâa gheá thuyïìn vaâo bïën, khöng kõp buöåc dêy, Vônh àaä nhaãy lïn búâ, chaåy. Mêëy cö gaái, mêëy ngûúâi baån röëi rñt goåi tïn, anh cuäng khöng


quay àêìu laåi. Lïn túái nhaâ, Vônh roán reán àïën bïn giûúâng öng Tuá, veán maân. Öng Tuá àang thiïm thiïëp, múã mùæt nhòn anh kheä gêåt.

Meå anh úã trong bïëp ra thêëy anh, vöåi àùåt niïu chaáo xuöëng, keáo anh vaâo bïëp. Baâ mïëu maáo:

- Thêìy con khoá maâ qua àûúåc. êëy, con boã nhaâ àûúåc vaâi thaáng, thêìy con cuäng sinh buöìn baä, boã caã rûúåu, caã cúm, röìi cûá thïë maâ gêìy suát ài dêìn dêìn.

Möåt höìi sau, öng àöì àaä tónh ra möåt chuát, baão baâ àöì:

- Baâ ùn cúm chûa? Doån cho con noá ùn vúái chûá! Höm nay laâ bao nhiïu Vônh nhó!

- Thûa thaây hùm ba. - ÛÂ thïë laâ ngaây phiïn chúå àêëy, baão u maây liïåu xoay xoãa lêëy moán

tiïìn maâ mua cau. Phaãi choån lêëy nhûäng chuâm to quaã êëy. Nhaâ mònh khöng thïí luöåm thuöåm nhû nhaâ khaác àûúåc... Giêëy raách phaãi giûä lêëy lïì, nghe khöng!

Vônh vui mûâng moác tuái àûa meå moán tiïìn baán caá maâ anh daânh duåm àûúåc hún möåt nùm giúâi. Anh nhòn theo meå têët tûúãi cùæp thuáng xuöëng con àûúâng nuái döëc vaâ anh tröng sang nhûäng ngoån dûâa úã xa xa, loâng xao xuyïën.

* * *

Höm nay nùæng àêìy giúâi. Con söng daâi ïm àïìm chaãy, cuöën theo caã nùæng rûåc rúä ra khúi.

Möåt àoaân ngoát chuåc chiïëc thuyïìn àeâ ngang soáng tûâ bïn Sún Haå treâo vïì bïën. Tiïëng haát cuãa möåt boån giai àaä say rûúåu bïn nhaâ gaái, cêët vang lïn. Hoå löi caã chuá rïí lïn mui thuyïìn bùæt haát. Anh vui veã haát laåi nhûäng baâi anh àaä haát cho Höìi nghe trong nhûäng àïm giùng.

Vônh vûâa haát dûát cêu thò Luäy, mùåt rûúåu àoã hún têët caã moåi ngûúâi, ngêíng lïn giúâi cûúâi rêët lúán, röìi àûáng giûäa mui, boác baánh phaáo to, chêm diïm àöët cêìm vung ra tûâ phña.

Tiïëng nöí dêåy möåt khuác söng, nhûäng giêëy höìng bay túái têëp, nöíi lïình bïình theo soáng cuöën.


Àaä vaâo túái bïën. Mêëy cö phuâ dêu dùæt Höìi lïn maãnh vaán göî, vaâo búâ. Vônh vaâ boån anh em phuâ rïí ài bïn caånh. Vônh àang ngú ngaác trïn caái bïën thên yïu maâ anh xa lòa trong hún möåt nùm giúâi, vaâ tûúãng rùçng khöng coân coá ngaây nay nûäa thò Luäy thñch vaâo caánh tay anh:

- Anh Vônh, nhaâ töi àûáng úã cûãa kia. Àaä àeã thùçng chaáu giai, àûúåc hai thaáng röìi àêëy. Thûåc laâ nhúâ anh noái giuáp cho coá möåt cêu maâ noá bùçng loâng töi ngay, coá thêìn tònh khöng chûá! Mai thïí naâo cuäng múâi hai baác sang xúi cheán rûúåu!

Luäy cûúâi röå lïn, àïí húã caã hai haâm lúåi xaám vaâ nhûäng chiïëc rùng caãi maã.

Vônh àûa mùæt nhòn Nhaân. Nhaân àûáng úã ngoaâi haâng böìng con. Nhaân vêîn nhû xûa, àöi maá vêîn höìng, àöi mùæt böì cêu vêîn àen nhanh nhaánh. Vônh toan chaâo nhûng Nhaân àaä vöåi quay vaâo. Tûå nhiïn, möåt nöîi bêng khuêng vuåt thoaáng qua loâng. Vônh thúâ thêîn noái:

- Thïë aâ? Àaä coá chaáu röìi... Thêëm thoùæt ngaây naâo nhó!

Cö gaái laâng Sún Haå, Nxb. Vùn hoåc, 1989.


XOÁM NGHEÂO ÙN TÏËT CHOÁ

Tiïëng muå Möåt hoâ buöìn raä rûúåi... Khöng laâ con söng Hûúng, maâ laâ caái ngoä xoám Khêm Thiïn. Cho nïn tiïëng muå Huïë hoâ laåc loäng, khöng ai nghe caã, chó möåt mònh muå nghe. Muå Möåt nghe tiïëng muå vaâ tiïëng muöîi kïu loaån trong aánh saáng ngoån àeân dêìu laåc. Nûúác úã chiïëc aáo vaá phúi trïn súåi dêy bùæt ngang gian nhaâ heåp roã tûâng gioåt xuöëng mùåt muå, muå vêîn nùçm khöng nhuác nhñch. Khoái thuöëc phiïån àang cho muå say. Say rûúåu thò coân dïî quïn sêìu hêån; chûá thuöëc phiïån caâng say, buöìn khöí caâng ngêëm maånh vaâo xûúng vaâo maáu.

Muå Möåt say thuöëc phiïån lêìn àêìu. Xûa kia, lïnh àïnh úã con söng Hûúng, àaân vaâi khuác maâ nghe chúi, gùåp tri kyã eáp naâi khoái thuöëc, muå cuäng nïí maâ "tui vö pheáp" röìi nghiïng mònh huát chúi möåt àiïëu.

- Möåt àiïëu thò coá hïì gò aå.

Muå noái vúái ngûúâi tri kyã vêåy, hai khoáe mùæt lim dim nhòn lïn mui böìng àong àûa trïn con söng khuya.

Àïm nay, àöi khoáe mùæt êëy nhòn lïn chiïëc aáo vaá nûúác roã roâng roâng xuöëng mùåt. Muå thêëy caái gò cuäng múâ múâ. Muå thêëy caái aáo trïn kia biïën ra caái aáo luåa maâu maå non maâ ngaây xûa muå ûa mùåc nhêët. Àaä biïët bao nhiïu con caá àúáp caái boáng êëy in dûúái nûúác doâng söng trong. Àaä coá biïët bao nhiïu chiïëc eán liïång nhû àûa thoi úã àêìu böìng àïí dïåt, àïí vûúng lïn caái boáng àeåp êëy nhûäng àûúâng tú tònh thùæc mùæc.

Duyïn núå ba sinh, Nghòn dùåm lïnh àïnh... ai nhúá mònh...

- Daâo öi, cûåc quaã!

Muå Möåt thúã phò phò, hai tay àêåp rúâi raä xuöëng giûúâng. Xûa muå chó huát möåt àiïëu maâ chúi. Caái gò cuäng chó àïí maâ chúi! Thïë maâ bêy chûâ muå Möåt huát nhiïìu, giaãn dõ nhû muå ùn trêìu, nhû muå uöëng rûúåu, nhû muå àaánh baâi, nïëu mêëy chõ cö àêìu ngoaâi phöë ruã rï, nïëu gùåp öng


hai uát, êëy laâ möåt öng thaây àúân ngûúâi Bùæc, nhûng maâ àaä coá möåt thúâi nöíi tröi úã Huïë àïí laâm àöì àïå hai bêåc danh cêìm Àöåi Traác vaâ Nguä Àaåi.

Gùåp öng hai uát thò nhêët àõnh muå Möåt phaãi say rûúåu trong khoái thuöëc. Gaái giaâ gùåp ngûúâi tri kyã giaâ, "àöi chuáng mònh nhû hai con àoâ naát thaây úi, haäy uöëng vúái nhau dùm cheán, huát vúái nhau mûúi àiïëu röìi àúân vaâi khuác maâ nghe chúi, ca vaâi cêu maâ nghe chúi cho noá vúi sêìu, vúåi khöí!"

Öng hai uát lïn dêy cêy tò baâ. Muå Möåt soáng nhõp bùçng hai baân tay yïëu, ca theo tiïëng àúân.

- Öi daâo öi, cûåc caâng thïm cûåc! Thaây uát aå...

Muå Möåt cuái àêìu maâ khoác.

Ngûúâi baån giaâ khöng biïët noái laâm sao, baân tay thoäng xuöëng. Muå Möåt ngûúång nguâng lau nûúác mùæt, röìi muå móm cûúâi, vúái caái tiïm duáng vaâo ngao thuöëc phiïån.

Àiïëu thuöëc xeâo xeâo. Muå Möåt nghô thêìm rùçng khi muå mïëu ùæt caái mùåt giaâ nhùn nheo cuãa muå cuäng moáp meáp nhû àiïëu thuöëc àang núã trïn àêìu bêëc lûãa êëy, chûá chi?

Nghô vêåy thò muå theån. Muå hoâ àöi cêu, röìi boã lûãng cho gioång trêìm xuöëng tan ài nhû tiïëng àaân cuãa thaây hai uát boã lûãng úã cung höì.

Thaây hai uát ra vïì, kiïëu rùçng xin ra vïì cho muå nguã. Dêìu sao muå cuäng àûáng lïn theo tiïîn öng baån giaâ. Nhûng muå

khöng daám bûúác ra ngûúäng cûãa, muå chó chùæp tay lïî pheáp vaái öng hai caái, röìi võn tay vaâo tûúâng, thoâ àêìu ra tyá nûäa nhòn xem nhaâ hai bïn daäy ngoä coá ai nhòn ngûúâi àaân öng úã cûãa muå ra khöng.

"Phaãi e deâ vúái caã têëm loâng ngay thùèng cuãa mònh, cûåc quaã! Maâ mònh coá chi giùng gioá vúái ngûúâi ta àêu. Cheám cha caái miïång röng daâi!.."

Muå noái vêåy röìi quay ngay vaâo. Muå lao àao rúi xuöëng chiïëu. Muå nùçm nhòn lïn caái aáo vaá, lùæng tûâng gioåt nûúác laånh roã xuöëng vêìng traán noáng tï tï...

Muå hoâ. Laåi hoâ maâ nghe möåt mònh chúi. Khöng ai theâm nghe thò thöi! Muå chó coá möåt mònh mònh núi àêët khaách quï ngûúâi naây.

* * *


Coá con, coá chaáu, maâ röìi chú vú möåt mònh trong caái ngoä heãm Khêm Thiïn, ngûúâi àaân baâ Huïë khöng than thúã vúái ai, khöng traách Giúâi, traách Phêåt, buöìn khöí quaá, muå chó ca àöi tiïëng, coá tiïìn thò ra quaán uöëng chúi vaâi cuát rûúåu, xong röìi muå lêìm lò trúã vïì nhaâ - êëy laâ möåt caái xoá buåi bêåm vaâ àêìy maång nhïån ngûúâi ta khöng chûáa ö tö nûäa, muå nùçm lùn ra, muå hoâ vaâi ba cêu nhû ngaây xuên xanh úã kinh kyâ.

Con muå Möåt laâ möåt anh chaâng thû kyá, coá vúå, coá àûáa con giai baãy tuöíi.

Vúå anh chaâng laâ möåt chõ gaái giùng hoa gùåp nhau úã àêu, lêëy nhau úã chöî naâo, coá con röìi thöi thò cuäng chaã cêìn nhúá laâm chi nûäa. Miïîn laâ cûá yïu nhau. Yïu nhau quaá àïën nöîi quïn rùçng trïn àúâi coân coá möåt meå giaâ àang àau vaâ àang ghen êm thêìm caái "tònh meå con" cuãa muå àaä bõ aã gaái giùng hoa, ngûúâi naâng dêu cuãa muå, chiïëm àoaåt mêët röìi. Ngûúâi con giai yïu quyá coá nhòn àïën muå nûäa àêu. Huöëng chi, ngûúâi naâng dêu, möåt höm, laåi ton hoát vúái chöìng rùçng:

- Töi thêëy ngûúâi ta àöìn daåo naây baâ êëy nghiïån rûúåu, nghiïån thuöëc phiïån, àïm naâo cuäng ca haát vúái möåt laäo thaây àúân.

Ngûúâi con giai tï taái, rònh xem möåt àïm khuya. Quaã nhiïn, gaä nhòn thêëy vêåy. Gaä lûúát qua mùåt muå, cöë yá bêåt que diïm chêm thuöëc laá cho meå roä mùåt mònh, gaä cûúâi nhaåt röìi gaä lao mònh ra ài. Gaä xin àöíi ngay vaâo möåt tónh miïìn Trung Kyâ, àem caã vúå con theo.

Muå Möåt khoác sêåm suåt liïìn ba thaáng. Nhúá con nùm phêìn, nhúá chaáu caã mûúâi phêìn. Caái thùçng beá khaáu khónh, mêåp nhû con öng Buåt.

Thónh thoaãng, trûúác kia, thùçng beá àûúåc böë dùæt àïën ngoä thùm baâ, thò noá quêën lêëy cöí baâ, baâ cuäng öm chêìm lêëy chaáu maâ hön:

- Chaáu baâ àêëy aâ? Chaáu coá nhúá baâ khöng? Chûá baâ nhúá thûúng àïën àûát ruöåt, àûát gan, chaáu aå...

Muå khoác trïn tay chaáu, roã nûúác mùæt xuöëng baân tay chaáu. Thùçng beá khöng chuâi vaâo aáo, noá àûa baân tay lïn möi:

- Baâ úi, nûúác mùæt sao mùån thïë, a baâ?

Muå nheo mùæt nhòn chaáu, cùæn vaâo maá chaáu:

- Nûúác mùæt vaâ maáu àïìu mùån caã. Thïë chaáu àaä nïëm nûúác mùæt cuãa ba chaáu chûa?


Thùçng beá ngêy ngö:

- Chûa. Ba chaáu chaã bao giúâ khoác nhû baâ

Muå nguâi nguâi:

- Höm naâo chaáu thûã baão ba chaáu khoác, röìi chaáu nïëm xem nûúác mùæt ba coá mùån giöëng nûúác mùæt baâ khöng, chaáu aå.

Ngûúâi con giai nghe meå noái, cuái guåc àêìu nhòn xuöëng àêët. Lêìn thùm êëy, gaä biïëu muå nhiïìu tiïìn hún moåi lêìn:

- ... Àïí meå àong caái gaåo trùæng maâ ùn. Gaåo hêím thïë naây, nuöët laâm sao àûúåc.

Röìi gaä cêìm tay muå, ngêåp ngûâng:

- Thöi thò trùm giêån nghòn húân meå boã ài cho. Meå vïì úã vúái chuáng con. Meå lêín quêët thïë naây, con xêëu höí vúái ngûúâi ta, maâ chaáu thò noá nhúá...

Muå thúã daâi:

- Con úi, meå coân muöën nhòn mùåt noá laâm chi nûäa. Noá lùng loaân, noá coá coi meå ra gò àêu. Con cûá àïí meå úã àêy, ngaây naâo meå chïët thò con laâm ma cho meå. Sau ba nùm röìi, con coá thûúng meå thò nhúá àem nùæm xûúng khö cuãa meå vïì Huïë maâ taáng úã bïn möì öng ngoaåi, baâ ngoaåi con dûúái chên nuái àoá...

Muå ngheån lúâi, khoác nhû mûa nhû gioá. Muå khoác möåt luác lêu, vûâa ngêíng lïn thò naâng dêu muå àaä àûáng ngoaâi àêìu ngoä rñt rùng goåi thùçng chaáu muå:

- Ài vïì thùçng kia. Böë maây muöën úã àêëy vúái ngûúâi ta thò cûá úã. Tao khöng cêìn.

Ngûúâi con giai àaânh lùèng lùång chaåy theo àûáa beá ra khöi ngoä. Tiïëng naâng dêu muå coân rñt roáng maäi ngoaâi àûúâng.

Bûäa êëy, muå Möåt laåi ra quaán uöëng àuã ba cuát rûúåu. Muå lao àao vïì ngoä; múái bûúác chên vaâo cûãa àaä thêëy öng hai uát ngöìi àúåi àêëy röìi. Nhû moåi lêìn öng mang caã khay àeân àïën, öng àang sûãa bêëc, muå beân reo lïn:

- May quaá, thaây uát aâ. Tui àang buöìn, tui àang say. Thaây öi, laåi gùåp cöë nhên, thïë thò laåi àúân vaâi khuác maâ nghe chúi, ca vaâi cêu maâ nghe chúi, chúá khöng gùåp thaây thò chûâ tui àaä treo cöí tui lïn xaâ nhaâ cho röìi kiïëp...


Thaây UÁt chó "daå", lùång ài möåt luác múái ngêåm nguâi:

- Chïët chi cho uöíng baâ baån öi! Àúâi coân vui lùæm baâ, nïëu cûá àûúåc vui maäi nhû thïë naây.

Caã hai ngûúâi huát xong chûâng mûúi àiïëu thuöëc, thaây uát lïn dêy àúân, daåo. Muå Möåt hùæng gioång, ngöìi lïn, àöi mùæt ûúát múâ, nhòn vaâo ngoån lûãa àeân àùm àùm.

Tïët àïën röìi. Keã giêìu sùæm tïët. Caái dên xoám ngheâo cuãa muå Möåt cuäng bùæt àêìu baân vïì tïët vaâ lo tïët.

Nùæng hoe hoe êëm chaãy trïn doâng nûúác cöëng ngang cûãa muå. Nhûäng con muöîi ngaây, úã doâng nûúác cöëng, bay rúän nùæng, trùæng lïn nhû àaám buåi.

Muå Möåt ngöìi sûúãi nùæng, öm con choá vaâo trong loâng.

Con choá vaâng cuãa muå, tûâ àêìu chûa ai biïët, vò muå àaä dùæt ài cêìm cho möåt muå chuã cö àêìu. Con choá hay bêåy, hay cùæn khaách, àaä möåt lêìn daám chui vaâo gêåm giûúâng Höìng Köng rònh tha aáo quêìn cuãa möåt öng tham biïån nhên tònh muå chuã cö àêìu, muå chuã àaánh noá möåt trêån àau röìi àuöíi vïì vúái muå Möåt.

Höm êëy muå Möåt ngöìi thuåp xuöëng, giang caã hai caánh tay gêìy ra àoán noá, nhû nhûäng khi àoán thùçng chaáu quyá àûúåc böë dùæt àïën thùm mònh. Muå cuäng àaä khoác trïn àêìu noá, muå àaä ra ngoaâi ö mua möåt múá xûúng boâ vïì laâm tiïåc àaäi noá, àïí toã chuát tònh chuát nghôa vúái nhau.

Ngaây coân àûáa chaáu úã bïn muå, àûáa chaáu vêîn laâ baån thên cuãa noá. Chuáng chúi, chuáng nghõch cuâng nhau suöët ngaây.

Ngaây muå ra ài, con choá cuäng theo ài. Muå laåi bêìu baån vúái noá, àïí nhòn thêëy noá maâ àûúåc nhúá àïën thùçng chaáu yïu.

Thïë maâ tuáng bêën quaá, muå àaä phaãi àem cêìm cho muå chuã cö àêìu.

Bêy giúâ noá laåi trúã vïì, muå xoa vuöët noá, ngöìi lêìm lò vúái noá, hoâ cho noá nghe trong nhûäng ngaây mûa dêìm gioá bêëc maâ cöë nhên cuãa muå, thaây hai uát, ài àêu xa vùæng.

- Baâ Möåt úi, con vaâng àöå naây beáo quaá. Giaá àûúåc noá maâ boá gioâ hay hêìm rûåa mêån cheán tïët thò thuá quaá!

Baác Nùm-rùng-baåc àaä cûúâi noái oang oang nhû thïë àoá. Muå Möåt cuäng cûúâi:

- ÛÂ, tui baán cho anh. Thïë àaä coá tiïìn chûa?


Baác Nùm-rùng-baåc vöî vaâo caái tuái aáo xanh àêìy dêìu maáy, caái tuái khöng coá tiïëng xu haâo, nhûng baác laåi caâng cûúâi to hún röìi ài thùèng.

- Baâ Möåt úi, con vaâng àöå naây coá veã khùåc khûâ lùæm nheá. Àïí cho chuáng töi, sùén riïìng meã úã nhaâ röìi. Chûa coá gò cheán tïët àêy, baâ aå.

- ÛÂ, tui baán cho baác. Thïë àaä coá tiïìn chûa?

Hoå àaä coá tiïìn. Nghôa laâ hoå àaä loan baáo cho caã xoám biïët rùçng tïët naây seä thûúãng xuên bùçng con vaâng muå Möåt. "Con vaâng beáo lùæm, chaã cêìn gò kiïng kõ, ngheâo thò bêët chêëp thiïn àõa sûå, baâ con aå!" Hoå goáp tiïìn, keáo àïën nhaâ muå Möåt.

Hoå cûúâi vang nhaâ, àùåt tiïìn xuöëng chiïëu. Röìi hoå keáo con vaâng ra. Con vaâng súå sïåt nùçm run neáp úã gêåm giûúâng. Ngûúâi ta cûá khua noá ra.

Noá cuäng gêìm gûâ khaáng cûå, nhûng baác Nùm-rùng-baåc àaä àaánh truáng möåt buáa vaâo lûng, noá guåc ngay xuöëng bïn chên muå Möåt.

Nhòn hai mùæt con vaâng ûúát suäng ngûúác lïn nhòn laåi mònh, trong khi ngûúâi ta àaä buöåc dêy thûâng keáo noá ài xïình xïåch, muå Möåt àûát ruöåt, öm lêëy mùåt.

Muå nghô àïën caái ngaây naâng dêu muå giùçng àûáa beá chaáu yïu khoãi tay muå, keáo tuöìn tuöåt ài. Àöi mùæt àen nhaánh cuãa noá cuäng ûúát àêìm àòa nhû àöi mùæt con vaâng, nhû àöi mùæt muå.

- Daâo öi, töi nhúá con tui, tui thûúng chaáu tui! Tui biïët tòm núi mö chûâ!

* * *

Chiïìu ba mûúi Tïët. Gioá laånh. Gioá tûâ àêu reo trïn maái ngoái. Muå Möåt bûát rûát nhû àiïn, muå ài vaâo àêìu ngoä, laåi trúã ra cuöëi ngoä, muå khöng chaâo ai, cuäng chùèng nhòn ai caã. Àêìu guåc xuöëng, lûng muå coâng xuöëng, tröng thaãm haåi, thûåc laâ thaãm haåi!

Con vaâng cuãa muå cuäng àang löìng löån àoâi dûát súåi dêy thûâng úã trong sên nhaâ baác Nùm-rùng-baåc, vò caái nhaâ cö àêìu bïn kia àaä àöët möåt baánh phaáo cuáng töí chiïìu ba mûúi laâm cho noá súå.


Nhûäng baánh phaáo khaác tiïëp ran lïn. Con vaâng cuöëng cuöìng. Súåi dêy búåt dêìn. Sau cuâng àûát hùèn. Con vaâng cong àuöi chaåy. Noá chaåy ra búâ ao, luöìn qua caác buåi. Möåt àûáa treã, con baác Nùm-rùng-baåc theát lïn. Dên xoám, êëy laâ nhûäng ngûúâi ngheâo coá phêìn vaâo con choá, luác bêëy giúâ vûâa kõp ài laâm vïì, nghe treã theát, àïìu hoâ nhau vaác gêåy àuöíi con vaâng. Möåt cuöåc naáo loaån ghï gúám. Khöng ai thêëy boáng con vêåt xoá naâo. Caái xoám ngheâo nhúán nhaác vò möîi nhaâ mêët möåt nöìi giaã cêìy choá thûúãng xuên. Hoå caäi coå nhau, traách mùæng nhau, rùçng sao baác Ba Kim coá cuäi maâ khöng nhöët, rùçng sao chõ caã Ca-baánh- cuöën coá xñch sùæt laåi khöng chõu boã ra: "ûâ xñch sùæt thò noá chaåy àùçng giúâi! Xñch sùæt coân phaãi kïí..., ngûúâi coân chõu nûäa laâ giöëng choá!"

Öng caã Cao noái thïë, röìi baão nhau keáo caã ra nhaâ muå Möåt. Möåt ngûúâi giaã vúâ tòm guöëc àïí cuái nhoâm gêåm giûúâng muå, biïët àêu con choá khön noá chùèng vïì vúái chuã.

- Caác baác öi, con vaâng noá tröën thò tui xin nöåp laåi tiïìn caác baác. Tui cuäng àõnh ài vay thïm àïí lêëy caái veá xe lûãa vïì miïìn trong ài tòm con tui, chaáu tui, chuáng noá baåc vúái tui nhûng maâ tui nhúá chuáng noá, tui khöng coân chõu àûúåc caãnh chú vú naây nûäa. Bêy giúâ tui xin traã laåi... Vêng, tui xin traã laåi caác ngûúâi...,

Muå cuái xuöëng cho ngûúâi ta khoãi thêëy rùçng muå khoác, muå múã hoâm lêëy moán tiïìn giaãi ra giûúâng.

Nhûng moåi ngûúâi khöng ai thoâ tay ra lêëy laåi tiïìn. Hoå nñn lùång nhòn muå maâ aái ngaåi.

Möåt luác lêu nhû thïë, baác Nùm-rùng-baåc múái lïn tiïëng rùçng: - Caãnh àïën thïë naây thò chuáng töi coân loâng naâo lêëy laåi söë tiïìn

moån nûäa. Chuáng töi xin biïëu baâ, töi laåi xin têët caã caác öng caác baâ àêy möîi ngûúâi thïm möåt tñ àûa baâ àïí baâ vïì quï hûúng, may ra baâ tòm thêëy mùåt con, mùåt chaáu.

Ai cuäng khen baác Nùm noái phaãi. Hoå vui veã veát tuái giuáp thïm tiïìn muå Möåt, vui veã ai vïì nhaâ nêëy.

Chiïìu höm möìng möåt, muå Möåt ài chaâo biïåt hïët caã moåi ngûúâi trong xoám. Möîi nhaâ mûâng tuöíi muå möåt cheán rûúåu àêìy. Muå khöng tûâ chöëi. Uöëng vûâa vùån say thò muå lao àao ra phöë goåi möåt caái xe keáo ra ga, ài chuyïën töëc haânh.

* * *


Àoaân têìu lao trong boáng töëi. Muå Möåt co ro reát vaâ say, guåc àêìu vaâo caánh cûãa toa.

Muå se loâng nghô àïën con vaâng cuãa muå bêy chûâ núi mö? Con vaâng lang thang, muå cuäng lang thang möåt mònh.

Cö gaái laâng Sún Haå, Nxb. Tên Dên, 1942.


NGÛÚÂI GAÁC ÀÏM

Chiïìu höm nay laá ruång nhû mûa, vaâng caã giúâi, vaâng caã àêët. Laá chïët cuãa ngaây heâ nùæng àang àöå nhaåt ruång nhiïìu ài àïí cho nhûäng caánh laá trong xanh nhû ngoåc thaåch tröìi ra laâm tûúi dõu nhûäng ngaây àêìu thu àang túái.

Laá ruång nhû mûa... Gioá giúâi mïnh mang thöíi, laâm tùæt bao nhiïu nguöìn söëng, taân nhêîn maâ vö tònh. Trong húi gioá raâo raâo, lùæng nghe, ai coá thêëy nhûäng tiïëng rïn nho nhoã cuãa caânh laá naây, laá khaác khi rúâi khoãi caânh cêy khö? Ai àêu thò khöng biïët, úã vûúân Baách thaão naây coá laäo Nùm-àiïn.

Laäo Nùm-àiïn nghïëch maäi mùåt lïn nhòn laá ruång, vaâ laäo "nghe tiïëng rïn cuãa laá".

Thûåc nhû vêåy àoá, laäo giaâ cö àöåc thûúng laá caã böën muâa. Chiïìu naâo laá ruång nhiïìu, chiïìu êëy laäo khöng thiïët noái nùng gò caã, möi laäo mñm chùåt laåi, hai tay laäo chùæp sau lûng, laäo bûúác cuã ruã nhû con coâ öëm.

Àûâng vöåi cûúâi laäo giaâ àêu phaãi nhaâ thi sô! Cuäng àûâng baão úã caái thên giaâ khö nhû cuãi êëy sao laåi coá thïí chûáa àûång möåt têm höìn phiïìn phûác êëy. Khöng, úã caái nhên loaåi naây ai maâ khöng khöí, têm höìn naâo maâ chùèng quùçn quaåi trong nguöìn söëng haâng ngaây, nhiïìu hay ñt maâ thöi.

Laäo Nùm - àiïn chõu caái khöí êm thêìm tûâ mêëy chuåc nùm giúâi. Trong nhûäng chiïìu laá ruång, laäo thêëy hiïån ra möåt àûáa treã thú thêín nhùåt laá dûúái nhûäng göëc cêy: êëy laâ con laäo, àûáa con gaái coá traái àaâo phú phêët trïn àêìu ngaây xûa vêîn ra sên àònh lûúåm laá vïì àun. Hai cha con heo huát söëng úã möåt cùn lïìu têån goác laâng, tûúãng chûâng àûúåc boã quïn ài, thïë maâ ngûúâi ta vêîn nhúá àïën laäo möåt nùm möåt lêìn. Caái


ngaây àûúåc ngûúâi ta nhúá àïën, laäo chó muöën àaâo löî maâ chui xuöëng, úã luön dûúái àoá khöng bao giúâ lïn nûäa, nhûng ngûúâi ta cûá löi laäo lïn àïí baão cho laäo biïët rùçng ngheâo thò ngheâo cuäng cêìn phaãi lônh caái sûu cho àûúåc tiïëng laâ ngûúâi dên lûúng thiïån, chûá lêín luát nhû vêåy thò coá khaác gò con vêåt.

Laäo Nùm xêëu höí vò bõ ngûúâi ta nhiïëc laâ con vêåt nïn möåt súám laäo àaä àeo khùn goái boã laâng ra ài. Hai cha con trêíy böå suöët àïën bïën àoâ Tên Àïå, xuöëng têìu lêëy veá lïn Haâ Nöåi, thiïëu mêët chuát ñt, nhûng van laåy maäi ngûúâi ta, ngûúâi ta chûãi dùm ba cêu röìi ngûúâi ta cuäng cho ngöìi möåt chöî.

Laåc vaâo Haâ Nöåi, laäo hoãi thùm àïën xûúãng cai xe, xin lônh chiïëc xe maâ keáo. Nhûng laäo khöng coá theã, ngûúâi cai vùng tuåc vaâo mùåt laäo mêëy cêu, vaâ laåi nhiïëc laäo laâ con vêåt, laâ thùçng moåi nhaâ quï biïët Haâ Nöåi laâ caái gò maâ hoâng keáo xe cho ngûúâi Haâ Nöåi, Haâ Nöåi khöng coá "36 phöë phûúâng" nhû laäo tûúãng, Haâ Nöåi coá àuã ba ngaân phöë - "Laäo giaâ, laäo maâ khöng hoåc thuöåc baãn àöì thaânh phöë thò ngûúâi ta úã trïn lûng laäo, ngûúâi ta àaåp sùåc tiïët laäo ra" - gaä cai xe baão vêåy.

Thïë laâ àuã lùæm röìi! Tûâng nêëy lúâi àuã cho laäo bùæt àêìu run caã ngûúâi lïn. Laäo àoái ba ngaây. Ba ngaây àoái laäo coân cöë chõu, chûá àûáa con gaái nhoã, thûåc laâ naäo ruöåt, noá ruä ra úã vóa heâ nhû caái gieã raách. Caái gieã raách cöë nhiïn laâ bêín mùæt, cho nïn àaä coá möåt ngûúâi hùæt noá ài.

Hai cha con laäo laåi lang thang. Khaát lùæm, coá thïí ra maáy nûúác, vò nûúác laâ cuãa bïí, cuãa söng, cuãa giúâi. Àoái thò àaânh cöë maâ chõu vêåy, cha con laäo giaâ! Àûâng coá liïìu maång moá vaâo meåt khoai, thuáng ngö cuãa ngûúâi àaân baâ lûúng thiïån kia àang gaánh nghïnh ngang trong phöë. Àûâng coá liïìu maång ùn möåt vaâi baát phúã cuãa ngûúâi àaân öng lûúng thiïån kia àang àöî gaánh dûúái cöåt àeân. Cha con laäo giaâ khöng chaåy àûúåc àêu, vò Haâ Nöåi àuã ba ngaân phöë àêëy, nhûng maâ chó beá bùçng caái maång nhïån úã goác nhaâ.

May maâ gùåp àûúåc Phuác tinh: coá möåt baâ Phaán thêëy cha con laäo ài qua, ngûáa miïång goåi àïën, röìi bùçng loâng nuöi con laäo laâm con úã.

Con öëm àoái múái vaâo hêìu haå àûúåc ba ngaây thò àaä bõ ba trêån àoân. Nhûng àuã ba lêìn noá rònh leãn àûúåc ra àêìu phöë duái cho laäo giaâ nùæm cúm chaáy vaâ vaåch aáo cho laäo giaâ xem nhûäng vïët roi. Hai cha con thûúng nhau àûát ruöåt maâ khöng khoác, vò khoác nhû mûa nhû gioá úã ngay giûäa caái thaânh phöë maâ laäo àaä bùæt àêìu súå haäi naây thò laäo quyïët laâ khöng daám.


Laäo giaâ boã con vuâng chaåy ài, laäo tòm möåt göëc cêy rêët töëi úã möåt phöë rêët vùæng àïí khoác, laäo khoác cho hïët caã nûúác mùæt chûáa ngêåp trong têm höìn. Tûâ chiïìu àoá, laäo khöng trúã laåi nhòn con laäo nûäa. Laäo mêët huát trong Haâ Nöåi. Laäo xin àûúåc chên phu queát àûúâng thaânh phöë. Sau cuâng, laäo xin àûúåc chên gaác trong vûúân Baách thaão naây. Àaä möåt lêìn laäo àïën nhaâ baâ Phaán hoãi con gaái laäo. Baâ Phaán baão noá tröën tûâ lêu. Thïë laâ hai böë con boã laåc nhau. Laäo ài trong phöë, guåc àêìu xuöëng ngûåc maâ khoác, mùæt laäo àoã ngêìu lïn nhòn khùæp caã moåi ngûúâi. Laäo khöng cêìn giêëu rùçng laäo khoác.

Khöng ai laâm gò laäo, laäo coá quyïìn cûá khoác. Laäo nghô nhû thïë cho àïën luác vïì túái vûúân Baách thaão, laäo treâo ngay lïn ngoån traái nuái àêët àïí tûå do guåc xuöëng, laã ngûúâi ài.

Ngaây êëy àïën bêy giúâ àaä àûúåc böën nùm. Böën nùm trong caái vûúân mïnh möng, bao nhiïn laá àaä tröìi ra, bao nhiïu laá àaä ruång ài, laá ruång túái têëp vaâ rïn lïn thaãm thiïët nhû buöíi chiïìu thu múái naây khiïën laäo giúån mònh hún caã moåi buöíi chiïìu.

Caái vûúân sùén mïnh möng sao maâ chiïìu nay caâng mïnh möng àïën thïë. Sûúng àaä bùæt àêìu vûúng trïn caác choâm cêy vaâ trïn caác laá sen taân úã dûúái höì. Gioá heo may chûa àïën maâ laäo àaä thêëy laånh trong têm höìn vaâ nhû moåi muâa reát mûúát, àaä súám thêëy nao nao dêåy caái têm sûå naäo nuâng cuãa öng giaâ Tö Vuä.

Laäo dûâng chên laåi ngoaâi têëm raâo theáp, mêëy con hûúu sao chaåy àïën ruác àêìu vaâo baân tay laäo. Nhû nhûäng con vêåt laânh hiïìn cuãa võ laäo thêìn xûa bõ àêìy úã àêët Phiïn, baây hûúu naây hïî thêëy boáng laäo túái laâ chaåy caã ra, veã mûâng rúä nhû àaân treã nhoã àúåi quaâ.

Nhûäng con hûúu löng vaâng àiïím trùæng ngêy thú maâ nhanh nheån, àaáng yïu biïët laâ bao. Chuáng nùçm ngaã nghiïng trïn coã xanh chúi vúái nùæng, chuáng àûáng dûúái boáng cêy nghïëch mùæt lïn nhòn àaân chim seã nhaãy trïn caânh. Giúâi mûa, chuáng tuå hoåp caã trong chuöìng, caái chuöìng xinh xinh nhû caái nhaâ hoáng maát, trong àoá chêët àêìy coã tûúi. Bêìy hûúu ngoan ngoaän söëng trïn maãnh àêët trïn coá giúâi, coá caã gioá giùng, chuáng khöng hïì löìng löån lïn laâm xö lïåch búâ raâo, laâm àûát möåt löî mùæt theáp cùng moãng maãnh. Chuáng yïn öín lùæm, cuäng nhû nhûäng con aác thuá maâ ngûúâi ta khiïëp súå úã rûâng vaâ xem thûúâng chuáng úã àêy. Nhûäng con aác thuá! Àûúåc mang danh thïë, chûá chuáng coá haåi ai àêu. Chuáng laâm meâo cho treã con àuâa, laâm choá cho ngûúâi lúán suyåt, vaâ laâm baån thên vúái laäo Nùm-àiïn. Laäo Nùm yïu chuáng bùçng


têët caã tònh yïu daânh duåm tiïìm taâng trong loâng laäo. Haâng ngaây, hai buöíi, laäo àúåi xe thõt ngûúâi ta keáo àïën, laäo cêìm tûâng miïëng thõt tròu mïën àûa qua song sùæt cho con höí úã chuöìng naây con baáo úã chuöìng kòa. Xong röìi laäo sang chuöìng gêëu. Nhûäng con gêëu ài nhû ngûúâi, àuâa nhû treã, giú hai chên trûúác lïn àoán nhûäng miïëng dûa àoã ngon laânh úã tay laäo chuyïìn qua song sùæt.

Chuáng ùn röìi chuáng vuåc àêìu vaâo bïí nûúác maâ uöëng vaâ chaåy loaån caã lïn. Laäo àûáng nhòn àaân vêåt, mùæt nheo laåi trong möåt caái cûúâi khö heáo.

Loâng laäo vui cûúâi nhû loâng möåt ngûúâi meå yïu con giûäa möåt bûäa cúm gia àònh.

ÊËy laâ nhûäng ngûúâi baån thên cuãa laäo, êëy laâ nhûäng àûáa con yïu cuãa laäo. Than öi, laäo giaâ cö àöåc! Con laäo laåc àêu röìi, laäo biïët thûúng ai; quï hûúng lòa boã àaä lêu röìi, laäo coân biïët coá ai úã caái mùåt àêët mïnh möng naây maâ yïu nûäa.

Thïë maâ nhûäng ngûúâi baån àoá, nhûäng àûáa con àoá, tûâ mêëy thaáng nay àaä boã laäo maâ ài. Laäo khöng biïët chuáng ài àêu, nhûng laäo tin rùçng khöng phaãi chuáng vïì rûâng.

Ngûúâi ta àaä döìn chuáng lïn nhûäng caái xe bõt sùæt chùæc chùæn ghï gúám lùæm. Ngûúâi ta baão laäo giuáp möåt tay, lûâa cho caái con höí giaâ nhêët, àoá laâ con höí queâ, vaâo xe. Laäo treâo lïn noác chuöìng keáo caái cûãa sùæt lïn, trong khi êëy thò ngûúâi ta thoâ chiïëc gêy qua song döìn cho noá chaåy. Con höí khöng nhòn thêëy laäo úã trïn noác, nhûng úã trïn noác laäo cuái nhòn thêëy noá. Noá têåp tïînh chaåy quanh röìi sau cuäng àïën phaãi chui vaâo trong xe. Loâng laäo Nùm quùån laåi, hai baân tay gaây yïëu boã rúi caái cûãa chuöìng xuöëng kïu vang lïn khiïën laäo giêåt bùæn mònh. Thïë laâ xong viïåc. Chó coân möåt dêîy chuöìng khöng. Nhûäng con vêåt gêìm gûâ trong mêëy caái xe bõt kñn, laäo coá thêëy chuáng nûäa àêu àïí maâ nhòn chuáng thïm möåt lêìn. Ngûúâi ta àêíy àoaân xe ài, àoaân xe ài lùèng lùång nhû möåt boån lûä haânh úã xûá Phi chêu, trong möåt caánh rûâng hoang rêåm.

Laäo nhòn theo àoaân xe, loâng chua xoát, vaâ mùæt lim dim chúáp...

Nhûäng caái chuöìng khöng kia àaä phaá boã caã röìi. Bêy giúâ chó laâ miïëng àêët, coã àaä moåc xanh vaâ nhûäng cêy múái tröìng àaä lïn cao.

Boáng töëi cuâng vúái húi sûúng xuöëng mõt muâ, Laäo Nùm àûáng úã àêy tûâ lêu lùæm. Mùæt laäo múâ ài vaâ hoang mang nhû thêëy trong


khoaãng töëi kia, trïn nïìn coã xanh kia, thêëp thoaáng nhûäng caái boáng vaâng vaâng cuãa con höí, con baáo ài ài laåi laåi, nhûäng caái boáng àen àen cuãa bêìy gêëu chaåy hai chên, dûång thùèng caã mònh lïn nhû ngûúâi.

Laäo laåi co ro bûúác. Con böì nöng úã dûúái goâ vêîn xuâ löng àûáng yïn möåt chöî. Khöën naån, noá laåi öëm hay sao! Ban chiïìu laäo búi thuyïìn ra àöí cho caã múá caá tûúi maâ noá cuäng khöng ùn nhanh nheån nhû moåi ngaây.

Gioá vêîn lïn maånh thïm trong giúâi töëi vaâ laá vêîn ruång nhiïìu. Laá ruång bao nhiïu, laäo caâng nhúá con gaái laäo ngaây xûa coân mang caái traái àaâo phú phêët lom khom nhùåt laá trïn sên àònh laâng. Laäo nhúá con vaâ nhúá bao nhiïu àûáa treã nhaâ ngûúâi nhûäng ngaây chuã nhêåt vêîn vaâo àêy àaánh àu, nghõch caát. Chuáng coá nhûäng ngûúâi meå laânh hiïìn ngöìi trïn ghïë cuái àêìu àan nhûäng chiïëc têët, nhûäng chiïëc aáo xinh xinh cho chuáng. Chuáng coá nhûäng ngûúâi vuá vui tûúi luác naâo cuäng chaåy keâm àïí nêng àúä döî daânh khi chuáng ngaä. Húäi öi, nhûäng àûáa treã con nhaâ ngûúâi! Nhûng maâ laäo yïu chuáng lùæm, coá khi laäo àuâa vúái chuáng, ngöìi yïn cho chuáng neám caát vaâo àêìu, cho chuáng vuöët rêu, cho chuáng xuám vaâo bõt mùæt laäo röìi chuáng tröën ài möåt chöî àöë laäo tòm.

Töët àeåp thay! Nhûäng àûáa treã coân nguyïn tñnh thiïån, chûa biïët laâm haåi ai, cuäng chûa bõ ai laâm haåi chuáng. Chuáng laâ nhûäng võ thêìn trong saåch, nhúãn nhú chúi úã caái vûúân trêìn caát buåi naây. Chuáng goåi laäo laâ àiïn, vò thêëy mùæt laäo luác naâo cuäng àoã ngêìu ngêìu, vaâ möîi lêìn thêëy laäo cûúâi thò chuáng keáo nhau chaåy hïët.

Bêy giúâ, chuã nhêåt naâo laäo cuäng mong chúâ luä treã vaâo vûúân, nhûng maâ khöng thêëy nûäa. Laäo biïët rùçng chuáng àaä cuâng nhûäng ngûúâi meå laânh hiïìn kia ài chaåy loaån, àïën caác núi nghó maát, hay vïì caác vuâng quï yïn tônh.

Laäo thúã daâi, chua xoát thêëy mònh mêët ài biïët bao nhiïu nhûäng caái thên yïu thêìm kñn cuãa möåt têëm loâng giaâ àún àöåc.

Möåt mònh trong caái vûúân töëi mïnh möng, tiïëng guöëc cuãa laäo queân queåt trïn àûúâng àaá, vaâ boáng laäo, dûúái aánh àeân lúâ múâ àuåc múái bêåt lïn, tröån lêîn vúái nhûäng boáng cêy chêåp chúân. Moãi mïåt, laäo bûúác vaâo trong nhaâ keân, thöíi buåi trïn chiïëc ghïë göî daâi, nùçm xuöëng. Mûa raâo àöí mau, mûa raâo trong caái vûúân töëi naây, naäo nuöåt biïët bao nhiïu. Laäo thao thûác nghe tiïëng cuá ruác ngoaâi cêy, tiïëng vûúån úã


trong chuöìng ai oaán ruá lïn tûâng höìi nhû khoác. Laäo Nùm, bao nhiïu lêìn ngöìi dêåy, lêëy àiïëu cêìy rñt möåt húi daâi.

Cö gaái laâng Sún Haå, Nxb. Tên Dên, 1942.


YÏN HOA

Nûãa giêëc yïn hoa cûúâi möång cuä

Hai haâng si lïå khoác tònh xûa.

Tchya

- Baâ àaä vïì aå. Múâi baâ vaâo haâng nhaâ chaáu xúi cheán nûúác. Coá riïu cua ngon lùæm. Rûúác baâ vaâo.

Ngûúâi àaân baâ àon àaã chaâo múâi cö gaái tónh thaânh. Quïë cûúâi khöng àaáp. Coá cuái àêìu dûúái maái rúm töëi thêëp, bûúác vaâo quaán nûúác. Hai ngûúâi àaân öng quêìn veán cao àïën beån, bùæp chên àêìy buân, nhñch ra maäi àêìu ghïë, nhûúâng chöî cho cö gaái tónh thaânh. Quïë seã maãnh baáo trong chiïëc laân mêy lau ghïë röìi múái ngöìi. Khöng ai lêëy cûã chó êëy laâm laå, ngûúâi ta nghô rùçng caái vaåt aáo luåa maâu hoa rêm buåt kia, caái àuäng quêìn luåa trùæng noän kia khöng thïí àùåt dïî daäi xuöëng caái ghïë cuåt queâ bêín thóu. Phñ cuãa ài, vaã ngûúâi tónh thaânh bao giúâ cuäng saåch.

Baâ haâng hai tay bûng haát buán riïu àùåt lïn choäng, trûúác mùåt Quïë. Baâ ta ruát àöi àuäa trong öëng tre, lau cêín thêån röìi múái àûa cö. Quïë "xin pheáp quaâ" têët caã moåi ngûúâi. Baâ haâng vaâ hai ngûúâi thúå caây vöåi àaáp: "Khöng daám aå". Hoå àaáp cuâng möåt luác, söët sùæng vaâ kñnh cêín. Quïë ùn ngûúång nghõu, cö liïëc thêëy khöng nhûäng luä treã xuám àïën nhòn cö, caã hai ngûúâi thúå caây cuäng ngùæm cö chùm chuá.

"Cö tên thúâi, àeåp quaán nhó!" - Luä treã baão nhau.

"Chuyïån! Ùn trùæng mùåc trún maâ laåi khöng àeåp. Chûá nhû bu chuáng maây êëy nhaá!" Möåt baâ giaâ ngöìi phúi nûãa mònh da coác, nghiïng maái toác baåc, tuöët trûáng rêån úã maãnh aáo caánh nêu, cûúâi, baão vúái luä treã.

Quïë ùn xong, bûng baát cheâ tûúi traáng miïång. Muâi ngaái cuãa nhûäng laá xanh khiïën cö nao nao nhúá laåi nhûäng buöíi chiïìu ngaây xûa trïn maãnh sên laát gaåch baát traâng röång cuãa nhaâ, vïì vuå gùåt, sau


nhûäng bûäa cúm êìm yä, cuäng coá nhûäng baát cheâ tûúi vaâng noáng thïë naây, dûúái aánh giùng, tiïëng àêåp thoác vaâ tiïëng haát cuãa boån thúå gùåt cêët vang laâng xoám.

- Nûúác ngon àêåm quaá! Baâ nêëu bùçng nûúác söng?

- Thûa baâ, söng daåo naây caån, bêín lùæm. Nhaâ chaáu nêëu bùçng nûúác giïëng, nêëu kheáo cuäng ngon.

Quïë traã tiïìn, àûáng lïn. úã sên nhaâ bïn kia, caách quaán möåt búâ raâo rêm buåt coá tiïëng ngûúâi con gaái haát. Khöng phaãi cêu haát vñ von cuãa gaái àöìng ruöång, maâ laâ baâi haát "gûãi thû". Caái húi gioá àoaån trûúâng thêëm ngay vaâo loâng Quïë, nhû húi sûúng giaá thêëm maái toác con ngûúâi cö àöåc ài trong àïm khuya. Quïë veán caânh laá, gheá mùæt nhòn vaâo sên. Ngûúâi con gaái mùåc chiïëc aáo loát mònh maâu höìng àaä vaá, raách, àang ngöìi giùåt bïn chum nûúác. Quïë nghô túái phêån mònh. Nùm saáu nùm trúâi, àaä coá biïët bao nhiïu buöíi saáng, buöíi chiïìu, Quïë cuäng ngöìi giùåt nhû thïë kia, cuäng àöi khi buöìn miïång thò haát lïn vaâi cêu haát thuöåc loâng maâ Quïë àaä haát àïm àïm cho ngûúâi ta nghe. Hai caánh tay yïëu àuöëi giuä voâ múá aáo quêìn naát bêín vò canh rûúåu nö àuâa, vò cuöåc yïu àûúng ö troåc phêìn nhiïìu laâ uy hiïëp. Giùåt giuä xong thò mùæt Quïë hoa lïn, hêm hêëp söët. Nhûäng luác àoá Quïë chó mong àûúåc giêëc nguã buâ cho àúä öëm, khöng thiïët gò ùn uöëng.

- Khöí, úã àêy thò ma noá haát û!

Quïë tùæt vöåi yá nghô trïn kia bùçng cêu noái thêìm thò êëy. Cö reä ra xa. Ngûúâi àaân baâ baán buán riïu cuäng chaåy ra, chûâng ài àêu nhöí cöët trêìu röìi quay laåi toe toeát cûúâi:

- ÊËy, thûa baâ, caái nhaâ tú naây múái doån àûúåc hai thaáng nay. Cuäng coá khi coá khaách liïìn nùm saáu töëi. Khaách toaân laâ boån caác thaây àïì, thaây laåi, chaánh, phoá, lyá caã. Cuäng coá khi ba böën àïm ngöìi ïë. Cûá saáng giùng maâ vùæng khaách laâ caác cö êëy mùåc quêìn aáo trùæng löìm löåp dùæt nhau ài nhúãn nhú nhû maâ trúi, tröng maâ ghï.

Ngûúâi àaân baâ vui tñnh, hay noái lêëy cêu chuyïån laâm quaâ cho ngûúâi haâng tónh. Nhûng Quïë khöng muöën nghe. Cö ài vöåi ra caái xe ngûåa chúã khaách úã dêîy cêy baâng caách sên ga möåt quaäng.

Caái xe ngûåa töìi taân, thay xe keáo, àaä coá mêëy ngûúâi àaân baâ, àaân öng ngöìi giûä chöî trûúác. Trïn mui xe chêët àêìy thuáng muãng. Xe ài khoãi nhaâ ga. Hònh aãnh ngûúâi con haát gaây coâm trong goác vûúân chuöëi kia nhùæc Quïë nghô àïën bao nhiïu hònh aãnh ngûúâi con haát nûäa úã thõ


thaânh. Quïë saáng nay vûâa úã àêëy loåt ra, giaãi thoaát linh höìn xaác thõt dùm ba ngaây. Dùm ba ngaây seä qua ài rêët choáng. Quïë seä laåi phaãi quay trúã laåi caái àúâi ngûúâi con haát, saáng tùæm rûãa giùåt giuä, chiïìu àûa àoán, àaân ca.

Nöîi buöìn laâm ï êím loâng Quïë, cö quay nhòn ra bïn àûúâng. Khaách àaân öng, àaân baâ chuyïån troâ êìm yä. Voá ngûåa giêîm löåp cöåp trïn mùåt àêët rùæn khö àêìy àaá vuån. Gioá maát caánh àöìng luáa xanh mûúát, cêu chuyïån öìn aâo vïì viïåc ruöång nûúng buön baán trong xe laâm cho Quïë khuêy dêìn. Cö cuäng goáp dùm ba cêu chuyïån vúái hoå. Caái vui söëng núi àöìng ruöång, quï hûúng, bõ mêët ài trong caái thên hònh heáo taân vò son phêën, chúåt trúã laåi möåt caách thû thaái, höìn nhiïn. Quïë àïí yá nhòn ngûúâi àaân baâ ngöìi trûúác mùåt. úã ngûúâi àaân baâ êëy, Quïë nhêån ra caái miïång nhai trêìu, caái gioång noái nho nhoã giöëng meå mònh. Ngûúâi àaân baâ múã khùn tay lêëy trêìu cau ùn. Baâ ta múâi möåt baâ bïn caånh, tiïån tay múâi caã Quïë. Baâ bïn caånh cûúâi baão:

- Baâ êëy rùng trùæng, ùn gò caái cuãa núå naây àêëy!

Quïë nhanh nhaãu àaáp:

- Coá aå, chaáu xin cuå möåt miïëng laâm phêìn cho... àeã chaáu.

Quïë toan noái laâ u. Nhûng goåi laâ u thò quï muâa. "Mònh laâ ngûúâi tónh phaãi goåi laâ meå hay laâ àeã". Quïë vêîn nghô thïë möîi lêìn gùåp meå, hay vïì quï.

Quïë nhùåt möåt miïëng trêìu, boã vaâo "sùæc". Moåi ngûúâi chuá yá ngùæm chiïëc vñ da àen. Miïång vñ múã ra, caái khoáa maå kïìn boáng nhoaáng bêëm vaâo nhau kïu "taách" möåt tiïëng laâm cho hoå lêëy laâm laå lùæm.

- Bêím, cuå lúán nhaâ coá khoãe maånh khöng?

Ngûúâi àaân öng xanh xao, raách rûúái ngöìi úã cuöëi ghïë gaäi àêìu noái thïë.

Quïë sûãng söët quay sang phña ngûúâi àoá. Baác ta laåi gaäi tai, cùåp cöí con choá vaâng gheã lúã vaâo giûäa hai caái àuâi gêìy nhö xûúng.

- Bêím baâ lúán khöng biïët chaáu. Chaáu laâ cu Hô, úã xoám Ruöëi laâng bïn àêëy aå.

Mùåt Quïë àoã bûâng lïn. Nùm nùm giúâi, boã bònh khang lêëy leä möåt öng quan giaâ, chûãa àeã hai lêìn, röìi laåi trúã vïì bònh khang. Quïë àaä àaânh coi laâ möåt giêëc möång höìng nhan, höì quïn ài thò keã kia laåi nhùæc nhuã Quïë nhúá àïën nöîi chua cay cuãa söë kiïëp mònh giûäa möåt trûúâng húåp bêët ngúâ, àöåt ngöåt.


Quïë ngûúång nghõu, kheä àaáp:

- Caãm ún öng... nhaâ töi vêîn maånh.

"Baâ phuã àêëy". Ngûúâi àaân öng öm choá gheã thò thêìm vúái möåt öng giaâ. Chûâng yá anh ta muöën khoe khoang, sô diïån vúái moåi ngûúâi laâ anh ta quen biïët möåt baâ vúå quan. Cuäng nhû nhûäng ngûúâi laâng bïn, anh ta yïn trñ Quïë vêîn laâ baâ phuã nhû thûúâng. Ngûúâi laâng Quïë thò àïìu biïët Quïë àaä boã chöìng, bêy giúâ àaânh phêån gûãi hai con cho böë meå úã quï nuöi. Hoå coân tin rùçng Quïë múã möåt cûãa haâng thoác gaåo ngoaâi Haâ Nöåi.

"Vêng, chaáu noá buön baán ngoaâi êëy, nhúâ giúâi phêåt cuäng khaá, bêån lùæm, thónh thoaãng múái vïì thùm chaáu àûúåc".

Baâ meå Quïë thûúâng àaáp moåi ngûúâi nhû vêåy. Duy öng cuå sinh ra Quïë, laâ nhaâ nho, chó thúã daâi lùång leä.

Tûâ naäy chiïëc xe ngûåa àaä chaåy qua mêëy caánh àöìng vaâ bao nhiïu quaán nûúác cö àöåc bïn àûúâng vùæng ngùæt.

Quïë mong choáng àïën núi. Quïë rêët lo ngûúâi àaân öng öm choá kia gúåi àïën chuyïån chöìng con, chuyïån "danh giaá" cuãa mònh ngaây cuä, nhûäng chuyïån àaä khiïën Quïë khoác nhiïìu röìi.

Xe àöî. Quïë ài trïn con àûúâng nhoã vaâo laâng. Laâng vaâo àaám. Cûãa àònh cúâ loång uy nghi. Dên àang tïë. Quïë qua cûãa àònh, àêìu cuái xuöëng. Bao nhiïu ngûúâi chaâo. Nhêët laâ nhûäng baâ, nhûäng cö àang xem tïë. Öng cuå sinh ra Quïë ngöìi trong sên àònh vúái caác bö laäo tröng ra thêëy con, vêîn ngöìi yïn khöng nhuác nhñch. Baâ meå Quïë thò têët tûúãi dùæt hai chaáu chaåy ra àoán. Quïë tay ùém àûáa nhoã, tay dùæt àûáa nhúán, chaâo hoãi moåi ngûúâi, noái vúái meå, nûång hai con, röëi rñt.

Vïì àïën cöíng nhaâ, con choá vïån xöí ra suãa êìm yä. Baâ meå quaát mùæng choá. Quïë cûúâi baão meå:

- Meå àûâng mùæng noá. Taåi lêìn naây noá tröng con khaác ài chùng, nïn noá laå.

Baâ meå nñn lùång, röìi àaáp:

- ÛÂ, ta tröng àöå naây cö beáo àêîy ra àêëy. Choá laå laâ phaãi.

Quïë vûâa bûúác lïn thïìm vûâa noái:

- Nhûng sao con vïån gaây öëm thïë kia?

Baâ cuå laåi nñn lùång. Möåt laát, baâ múái cheáp miïång.


- Giúâi àêët naây, con tñnh, úã nhaâ quï ngûúâi chùèng coá maâ ùn, laåi coân ài traách choá gêìy.

Quïë nghe meå noái, rêìu mùåt laåi. Cö nhòn xuöëng àöi giêìy múái vaâ chiïëc aáo luåa maâu rûúåu vang löång lêîy cuãa mònh. Quïë nghô àïën nhûäng bûäa cúm gaåo hêím, caâ mùån, rau giaâ úã nhaâ quï àïí so saánh vúái nhûäng canh rûúåu trùæng àïm cuãa boån khaách chúi noái tuåc, uöëng say, àêåp phaá, neám tiïìn nhû raác.

Quïë thúã daâi. Baâ meå mùæng:

- Caái con beá naây cûá thêëy mùåt laâ thêëy thúã daâi. Khöng traách, trong tûã vi, böë maây baão maây laâ khöí.

Nöîi àau xoát neán nuöët tûâ bao lêu àïën luác naây Quïë khöng coân neán nuöët ài àûúåc nûäa. Quïë lùn ra giûúâng nûác núã.

Baâ meå nhòn con, laåi cheáp miïång cuái àêìu bûúác ra sên, xuöëng bïëp. Möåt luác, baâ lïn, àêåp vaâo chên con gaái:

- Con nguã àêëy aâ. Dêåy ùn cúm. Coá xöi thõt löåc thaánh öng êëy dùån àïí phêìn cho con gaái öng êëy àêy. Chaã baáu lùæm àêëy!

Quïë bûâng múã mùæt, vûún vai, ngöìi lïn, cûúâi;

Thïë maâ con nguã thêåt aâ. Àïm qua thûác suöët túái saáng maâ laåi.

Hai àûáa con xaán àïën gêìn meå. Quïë öm con vaâo loâng hön hñt. Baâ meå ngöìi xuöëng giûúâng, xúái cúm cho con ùn:

- Maây laâ meå treã con röìi maâ vêîn nhû con treã, khoác ngay àêëy, cûúâi ngay àêëy. Giaá maây ài haát cheâo thò àoáng vai Vên daåi àûúåc. Ùn ài, röìi töëi ra àònh. Àoán àûúåc möåt phûúâng, thêëy baão laâ hay lùæm.

Quïë buöng àuäa, nhòn ra sên. Boáng nùæng chiïìu àaä tùæt. Quïë móm cûúâi nghô buång: "ÛÂ, anh êëy, möåt lêìn, cuäng viïët thû baão mònh khoác cûúâi nhû Vên daåi".

Anh êëy laâ Phong, möåt ngûúâi àaân öng treã tuöíi àaä thûúng vaâ yïu Quïë. aái tònh gùåp gúä trïn chiïëu rûúåu, thûúâng nhû moåi sûå gùåp gúä cuãa aái tònh. Nhûng coá leä do núå nêìn, duyïn nghiïåp gò àoá, nïn Quïë àaä thêëy ngay caái tònh che chúã, caái tònh àuâm boåc lêu bïìn coá thïí tröng chúâ àûúåc úã con ngûúâi naây. Anh khöng nhòn Quïë nhû nhòn möåt con haát. Quïë möîi lêìn ngöìi trûúác àöi mùæt anh êëy, laåi nhêån thêëy úã àaáy loâng nêíy ra nhûäng tònh caãm kñnh nïí, trong àoá chûáa caã möåt sûå phuåc toâng.


Quïë àaä thuá loâng mònh. Ngûúâi àaân öng ñt noái, chó lùång leä dang caánh tay ra àoán lêëy maái toác àen ngaã xuöëng, vaâ chó im lùång "nghe" nhûäng gioåt lïå rúi trïn maá ngûúâi àoaån trûúâng.

Quïë àang nghô miïn man, thò ngoaâi ngoä lao xao tiïëng ngûúâi cûúâi noái. Mêëy ngûúâi bûúác vaâo sên. Àoá laâ mêëy cö baån ngaây nhoã cuãa Quïë. Bêy giúâ hoå àaä coá chöìng, coá con. Cö naâo cuäng laâm ra àûáng àùæn, ùn mùåc thò giaâ nua, xöì xïì.

- Baâ àaä vïì àêëy û!

Möåt cö khaác noái:

- Ùn cúm ngoaâi tónh quen, vïì quï gaåo thïë kia thò baâ nuöët sao àûúåc nhó!

Hoå noái thûåc tònh, chûá khöng coá yá gò. Nhûng Quïë tûúãng àoá laâ nhûäng cêu mai móa. Quïë àaáp:

- Caác chõ àïën hay! Boån àaánh chùæt vúái nhau caã, maâ sao bêy giúâ caác chõ cûá goåi em laâ baâ. Em coân ñt tuöíi hún caác chõ. Goåi thïë coân gò laâ thên tònh nûäa.

Sûå thûåc thò Quïë cuäng biïët rùçng hoå kñnh nïí caái danh "baâ lúán" cuãa Quïë, tuy àaä hai nùm nay Quïë boã chöìng. Cho nïn, sûå tön troång kia caâng thïm gúåi tuãi húân cho Quïë, vaâ caâng bùæt Quïë àau àúán caái oan nghiïåp hiïån giúâ. Quïë àûáng lïn. Caác cö baån vui veã keáo nhau ra ngoä, hoå seä àïën ruã Quïë ài xem cheâo. Tiïëng guöëc deáp khua leåp keåp, tiïëng cûúâi noái nö àuâa cuãa caác cö vang ngoaâi ngoä tre.

Quïë àûáng lùång giûäa sên, lêím bêím:

- ÊËy, thaâ rùçng cuåc mõch nhaâ quï. Caác chõ êëy thïë laâ yïn phêån. Coá chõ töët söë àaä àûúåc nhaâ chöìng coá trêu cêìy ruöång cêëy. Coá chõ àaä gêy nïn cú nghiïåp, ruöång caã ao liïìn. Cuäng coá chõ gùåt thuï, cêëy mûúán, nhûng thöi thò cuäng lêìn höìi àuã aáo mùåc cúm ùn cho chöìng cho con. Coân mònh thò... lïnh àïnh àêu nûäa vêîn laâ lïnh àïnh, chaã ra laâm sao caã!

Quïë chaånh thûúng phêån mònh, nêëc lïn khoác. Baâ meå àaä dùæt hai chaáu ài nhúâ ngûúâi àïën treâo cau trêíy möåt buöìng cho cö con gaái chöëc nûäa ra chuâa lïî.

Quïë àûáng khoác möåt mònh giûäa sên. Boáng giùng non múâ xanh giaäi taâ taâ trïn nïìn sên gaåch. Möåt lêìn nûäa, trong caái vùæng lùång, thêëy mònh chú vú, Quïë laåi vuåt nghô àïën ngaây xûa, ruöång àêët coân nhiïìu,


àaä coá nhûäng töëi saáng giùng vïì vuå gùåt, trïn khu sên röång raäi naây ngaát muâi cúm múái, vang lïn tiïëng àêåp luáa, tiïëng haát vñ lùèng lú cuãa phûúâng giai gaái gùåt thuï. Bêy giúâ sa suát ài röìi, ruöång àêët àaä vïì tay keã khaác. Böë meå thò giaâ. Quïë thò khöng chöìng maâ vêîn àeâo böìng hai con. Thên taân ài, tuöíi thïm lïn maäi, Quïë chûa biïët röìi mai sau ra thïë naâo.

"Anh Phong úi!"

Ngûúâi kyä nûä xoát xa ngûãa mùåt ngûúác nhòn ngöi sao Höm moåc chú vú giûäa vuâng giúâi cao röång. Naâng nghô àïën hònh boáng àöi caánh tay ai giú lïn trong aánh giùng laånh àïm xuên.

Ngûúâi àaân öng treã tuöíi, buöíi chiïìu nay, cuäng ài vúái Quïë möåt chuyïën taâu. Möîi ngûúâi xuöëng möåt ga. Caãnh chia tay trïn àûúâng trûúâng lêìn thûá nhêët àaä khiïën Quïë lo súå ngaây biïåt ly. Vêîn àaä biïët "Ca trûúâng naâo thiïëu biïåt ly". Quïë traãi biïåt ly nhiïìu röìi. Nhûng lêìn naây, taåm chia tay ngûúâi àaân öng treã tuöíi kia trong cuöåc àöìng haânh, Quïë thêëy loâng muöën khoác, tûúãng nhû laâ chia tay troån kiïëp. Quïë tûúãng tûúång giúâ naây ngûúâi êëy cuäng àang àûáng möåt mònh giûäa caái traåi mïnh möng úã quï nhaâ, vaâ coá leä ngûúâi êëy cuäng nhòn sao àïí nghô àïën mònh àêy. Quïë nhúá, möåt lêìn, ngûúâi àaân öng êëy àaä ngoã loâng mònh trong möåt phuát rung àöång nhêët: "Àïm kia, úã traåi, anh àaä nguã dûúái möåt taâ aáo xanh". Quïë khöng hiïíu. Nhûng röìi Quïë cuäng hiïíu àûúåc rùçng: anh êëy nùçm dûúái möåt voâm trúâi àïm xanh, maâ nghô rùçng nùçm dûúái taâ aáo xanh cuãa Quïë. Thêm tònh àoá khiïën Quïë kiïu haänh vúái chñnh mònh, nhûng caâng khiïën Quïë phaãi khoác thïm nhiïìu.

Baâ meå àaä nhúâ àûúåc ngûúâi vïì beã cau. Baâ vui veã giuåc con rûãa mùåt àïí ra àònh.

Quïë dùæt con, cuâng meå ra ngoaâi xoám. Trong àònh, phûúâng cheâo àaä khua tröëng moä giaáo àêìu.

Quïë bûúác vaâo àònh. Ai cuäng ngoaãnh ra nhòn ngûúâi àaân baâ tónh thaânh sang troång, xinh àeåp, thûá nhêët ngûúâi àaân baâ êëy àaä laâ möåt baâ quan. Quïë cuái chaâo caác cuå. Caác cuå beân truyïìn cho phûúâng haát taåm im tröëng moä. Quïë àûa öng thuã tûâ caái khay àöì lïî, keâm ba àöìng baåc giêëy múái. Öng tûâ múâi Quïë vaâo lïî. Möåt höìi chuöng trong cung thaánh vang lïn. Khöng khñ u tõch. Lïî xong, caác cuå sai "giai hoáa" múâi "baâ phuã" ngöìi lïn chiïëu hoa nghe haát.


Quïë caáo mïåt xin vïì. Sau lûng, Quïë nghe thêëy ngûúâi ta xò xaâo khen mònh treã àeåp. Hoå baân vúái nhau "baâ êëy buön baán chùæc phaát taâi lùæm. Ngûúâi cûá möîi ngaây thïm beáo trùæng ra".

Ra khoãi chöî öìn aâo, Quïë thêëy dïî chõu. Veã trang nghiïm maâ ngûúâi ta àaä taåo nïn vò caái sûå "lïî thaánh", vaâ chñnh cuäng vò caái "danh giaá khöng coân nûäa" cuãa mònh khiïën Quïë höí theån vaâ khoá chõu.

Baâ meå giûä chaáu úã laåi xem haát. Möåt mònh Quïë ra khoãi àònh, ài vïì xoám.

AÁnh giùng trùæng caác ao beâo vaâ loaáng trïn nhûäng caânh tre.

Vïì àïën nhaâ, Quïë àaä thêëy öng Khoáa àang buöng maân úã caái giûúâng vêîn daânh riïng cho Quïë nhûäng khi vïì àònh àaám hay giöî tïët. Öng quaåt muöîi gaâi maân cêín thêån röìi baão con, gioång nghiïm maâ nhên hêåu:

- Thöi con ài maâ nghó. Ài àûúâng mïåt.

Öng chó noái vêåy thöi, röìi lùèng lùång ngöìi bïn àeân, múã saách xem. Quïë biïët tñnh cha vêîn thïë. Tûâ ngaây Quïë laåc vaâo núi yïn hoa, röìi thò cuöåc àúâi chòm nöíi bao lêìn, öng chó nghiïën rùng, vuöët buång thúã daâi. Öng khöng mùæng, khöng han hoãi, cuäng khöng bao giúâ nhòn dung nhan con gaái.

Do thïë, Quïë caâng kñnh súå cha, kñnh súå àïí thûúng xoát thïm nhiïìu.

Quïë leán ra ngoaâi thïìm, ngöìi phïåt xuöëng dûåa lûng vaâo thên cöåt. Quïë nhòn boáng öng Khoáa in lïn vaách, cêm lùång nhû möåt tûúång hònh khöí haånh nghòn àúâi. Quïë nhùæm mùæt laåi, mú trong aánh giùng àöi mùæt chiïu àùm vaâ nghiïm nghõ cuãa ngûúâi àaân öng treã tuöíi chùæc àïm nay cuäng ngöìi cêm lùång nhû cha mònh.

Tiïëng tröëng cheâo úã ngoaâi àònh àûa vùng vùèng vaâo trong xoám, tiïëng tuâ vaâ ruác xa ngoaâi caánh àöìng giùng.

Öng Khoáa, khöng ngêíng lïn, kheä goåi:

- Quïë vaâo thêìy baão.

Quïë roán reán bûúác vaâo.

Öng naåp möìi thuöëc laâo vaâo àiïëu, huát. Gioång öng thêëp xuöëng nhû nhûäng khi taân canh rûúåu, öng, möåt mònh, thuã thó vúái saách àeân.

- Söë con àaâo hoa thuã mïånh. Bêëy lêu tònh duyïn lïnh àïnh, êu chùèng qua söë mïånh. Nhûng túái haån nùm nay khaá, Thiïn khöi, Thiïn


viïåt, quyá nhên túái. Àaâo, höìng, hyã, höåi úã cung phu, chiïëu vaâo cung mïånh, têët nùm nay con gùåp àûúåc ngûúâi tûã tïë.

Quïë àoã mùåt cuái àêìu, tay mên mï vaåt aáo. Daáng àiïåu theån thoâ nhû cö gaái àaâo tú lêìn àêìu nghe àïën chuyïån lûúng duyïn.

Möåt laát, Quïë ngêíng nhòn ra sên. Quïë coá caãm tûúãng aánh giùng xanh hún ban naäy.

Tiïíu thuyïët thûá baãy, Söë 458, 1943.

Documents

Tuyen tap truyen ngan ngoc giao