افضایؼ فشصتبی کبسی ثشای صبى اص طشیق تؼلیوبت آهصػ تخیکی هغلکی

ث کبسهذاى دات سا ػبایبی کبس عکتسی تزبسة افغبغتبى یبفتدس علغل ت بی تطجیمی اتغبم ػوهیت رذس

افغبغتبى، وکبساى هعغبت تطجیك کذۀ آى توبهی کغبیک هغئل اکؾبف تطجیك ثشبه بی دات غتذ تصیغ

ذف اص ایي ت هؾخـ تطجیمی ایي اعت تب هغبیل رذس سا دس تؼلیوبت آهصػ بی هغلکی . دس اختیبس آب لشاس هی دذ

ایي ت تزشثۀ ثشبه بی اخیش تؼلیوبت آهصػ تخیکی هغلکی سا دس . تخیکی دس افغبغتبى هسد ثضج لشاس دذ

خقؿ تبیذ آهصػ کبس، خبایگب بی هن رذس دس ایي تبیذ، تؾخیـ ػاهل تؼییي کذۀ ایي خبایگب ب، هسد تضلیل

دس بیت، ت هرد هخبل ب تزبسة خة پیؾبدات سا رت ثجد دعتآسد بی تؼلیوبت . تزضی لشاس هیذذ

آهصػ تخیکی هغلکی خقفب دس لغوت عوگیشی فضایذ صبى دس ثشبه بی آهصؽی افضایؼ دس ایزبد کبسثشایؾبى

. ثؼذ اصختن ثشبه بی آهصؽی؛ اسائ خاذ ود

پظ هظش هی ع دۀ رگ دسافغبغتبى، صبى افغبى ثب هاغ رذی دس لغوت دعتشعی ث تؼلیوبت اکؾبف هبستبی کبسی هار

ثد اذ ک هزش ث هضشهیت آب اص تؼلیوبت سعوی صذ الل عوگیشی ؽبى دس صذگی ػبه خقفب دس ؽشایو صکهت

ثب ایي اهش یک غل صبى سا ک داسای عاد پبییي ثد اص کوتشیي هبستب ثشای . گشدیذ اعت( 1006-6221)هباجبى

عبل 61دس فذ صبی ک اص 61هطباؼبت ؾبى داد اعت ک . دسیبفت ش کبس ثب هؼبػ هضشم هیجبؽذ؛ ثزب گزاؽت اعت

دس فذ فط افغبغتبى صذگی 10اای 00ثیؾتش ػوش داسذ ثب عاد تخویي ؽذ اذ ایي سلن سا دس هبهك سعتبیی ک دسآى

عن صبى دس فؼبایت بی التقبدی ثیؾتش دس عکتس بی (. 92، ففضۀ 1001صاست هؼبسف )دسفذ ؾبى هیذذ 60هیکذ؛

صساػت کبس بی خب ثد ک اص گب پای کذام ػبیذی قیت ؽبى وی ؽد؛ هخال، صتی دس هبهك ؽشی اػنبی ابث

گزؽت اص عوگیشی دس صساػت ، . خباد ب هغئل ثبؽ بی عجضیزبت تایذات هشغذاسی دس صیلی بی ؽبى هیجبؽذ

هضذد ث ظبیفی هیجبؽذ ک ثطس عتی ث صبى ( صتی آبیک اص هشیك لشم بی کچک صوبیت هیگشدذ)کبس اکخش صبى

(. ساعت)؛ یک صى خیبهی سا ک رض ثشبهۀ هلی اکؾبف هبستب اعت فشاگشفت اعت (چپ)صبى افغبى کوپیتش سا فشا هیگیشذ

ثبک جبی دس آعیبی جثی

دس افغبغتبى ( رغیت ارتوبػی)اصعلغل تبی تطجیمی اتغبم ػوهیت رذس 9ت ؽوبس

( TVET) تؼلیوبت آهصػ تخیکی هغلکی

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

1

هضیج یک ثشبهۀ هلی آغبص ث کبس کشد ذف اص آى کوک ث اصیبی هزذد 1009ثشبه هلی اکؾبف هبست ب دس هب اپشیل

التقبدی افغبغتبى اص هشیك یک عیغتن هلی تؼلیوبت آهصػ تخیکی هغلکی ک پبعخگی یبصهذی بی -ارتوبػی

ایي ثشبه داسای یک کویتۀ سجشی . ثبصاس کبس اسائ داؼ هبستبی الصم ثشای افغبب رت ازبم یک کبس هبعت هیجبؽذ

هیجبؽذ ک هتؾکل اص چذیي صاستخب ثد ک ثشای ثشبهۀ تؼلیوبت آهصػ تخیکی هغلکی هؼیبس بی هلی سا هذ ظش

سی لجل اص ثشبه هلی اکؾبف هبست ب ، توشکض توبم ثشبه بی تؼلیوبت آهصػ تخیکی هغلکی . گشفت اذ

اهب ثب ایزبد هؼیبس بی هلی، ثشبه هلی . ث کیفیت آب کبسیبثی ثشای کبسآهصاى تب دعتشعی صبمشی ث آهصػ ب ثذ

اکؾبف هبست ب لقذ داسد تب ن دعتشعی ن کیفیت سا دس ثشبهۀ تؼلیوبت آهصػ تخیکی هغلکی هسد ذف لشاس

ثش اعبط یک هطباؼۀ ثبصاس کبس تعو ثشبه هلی اکؾبف هبست . داد دس کبس اسائ آهصػ، هیخاذ ک عیغتن تمی ؽد

تعو عکتس خقفی، ( دسفذ 90)تعو هعغبت غیش صکهتی ، ( دسفذ 10)ب ، آهصػ هغلکی دس هبهك ؽشی

دسفذ اسائ کذ 91صذد (. 1001صاست کبس اهس ارتوبػی، ؽذا هؼلایي )تعو دات فست هیگیشد ( دسفذ 60)

. در صد پایین می آید و در سالهای بعد نیزاین کاهش ادامه می یابد 22درصد به کمتر از 33از صنف هفتم، تعداد ثبت نام دختران از مجموع .1 ؛ (2002وزارت معارف)درصد کسانیکه به پوهنتون ها داخل شدند اناث بودند 20، صرف 2002در سال

بادغیس، بامیان، پکتیا، پکتیکا، پنجشیر، –والیت 12مکاتب آموزش مسلکی وزارت معارف بطور پراگنده در تمام کشور تقسیم شده اند؛ .2 . تخار، دایکندی، زابل، سرپل، غزنی، لغمان، لوگر، نورستان، نیمروز، وردک و کابل دارای چنین مکاتب نمی باشند

ک تؼذاد کمومی اصهمجممم امبث دس

ؽوبل حجت بم کشد اذ؛ دس صبایک

دس ایممي صى حممجممت ممبم اممبث دس

تؼلیمومبت ػمومهمی غمجمت ثم مش

ثمشمبهم . صى دیگش ثیؾمتمش اعمت

هلی اکؾبف هممبست مب کم اص

، صاست کممبس اهممس ارممتمموممبػممی

ؽذا هؼلایي عشچؾموم گمشفمتم

اعممت تمماغممتمم اعممت همم فمممممیممت

ثیؾتشی سا دس لغمومت داؽمتمي صمذ

دس فذ ؽبگشداى اص هجممم 51الل

ابث دس عمشتمبعمش کؾمسثمذعمت

ثب آى ن عممومگمیمشی صمبى . آسد

دس ثممشممبهمم اص اممضممبظ هممممطمممممی

. هتفبت اعت

اص روغ . هخال لبایي ثبفی، خیبهی، گلذصی، عبیش ااع خیبهی ک و دس داخل خب ب ازبم هیگشدد. هضل گشدیذ اعت

دس فذ آب سا صبى تؾکیل هیذذ ک اکخش ؽبى دس 60.1عبکبى ؽشب ک خبسد اص عکتس صساػت کبس هیکذ فشف

صاست صساػت آثیبسی )عکتس فضت یب هؼبسف دسخذهبت هلکی یب اسگبى بی غیش داتی هقشف کبس هیجبؽذ

(. 1001هباذاسی؛ صاست کبس، اهس ارتوبػی، ؽذا، هؼلایي

ػذم اؽتغبل ثشای رابى دس افغبغتبى یک هؾکل ثضسگ اعت اهب تؼذاد صبى ثیکبس غجت ث هشداى ثیؾتش اعت یکی اص دالیل

ثب دس ظش داؽت ایي تفبت رذس، خبفتب ثشای ثشبه . هی ثبؽذ 6آى تشک هکتت اص هشف دختشاى ثؼذ اص عي داصد عباگی

عبل سا ن دس هبهك ؽشی ن دس 60اای 65بی آهصػ هغلکی هن اعت تب صنس صبى بداس دختشاى ثیي عیي

. هبهك سعتبیی افضایؼ دذ

فؼبایت بی آهصػ هغلکی صبى راى سا لبدس هیغبصد تب داؼ هبست کبفی سا رت تکمومیمل کمشدى ؽمشایمو فمشفمت مبی

عممومگمیمشی . کبسی ثذعت آسد دس تیز هؼیبس صذگی صبى سا ثجد ثخؾیذ هلف صبى سا دس ربهؼۀ افغبی ثممتمش عمبصد

60فمشف 1000دس عمبل . هجمۀ ابث دس ثشبه بی تؼلیوبت آهصػ تخیکی هغلکی ث عطش هملمی ثغمیمبس کمن اعمت

صاست ) دسفذ اص ؽبگشدایک دس ثشبهۀ تؼلیوبت آهصػ تخیکی هغلکی صاست هؼبسف اؽمتمشاک کمشدمذ صمبى ثمدمذ

حجت بم ؽبگشداى سا دس ثشبهۀ آهصؽی صاست هؼبسف اص گب رذس صى بی رغشافمیمبیمی ؾمبى 6رذل (. 1000هؼبسف

چیضیک ربامت اعمت ایممغمت . اص گب هبهك، حجت بم ابث ث مبصت دس هبهك غشة ؽوبل ؽشق هتوشکض هیجبؽذ 1. هیذذ

ؽبگشداى افغبى دس ثشبهۀ تؼلیوبت آهصػ تخیکی هغلکی صاست هؼبسف: 1جذل

اص گب صى جذس( 2002)

هجوع ( الیبت)صى ب

ؽبگشداى

% ابث رکس

ابث

%8 090 62836 52326 ( ثبهیبى، پشاى، پجؾیش، کبثل، کبپیغب، لگش، سدک)هشکض

%0 0 101 101 ( پکتیب، پکتیکب، خعت، غضی)جة ؽشق

%13 55 038 600 ( اسصگبى، صاثل، قذبس، لوذ)جة

%22 200 222 925 ( ثبدغیظ، دایکذی، غس، فشا، یوشص، شات)غشة

%12 165 12111 12252 ( ثلخ، جصجبى، عشپل، عوگبى، فبسیبة)ؽوبل

%15 129 598 822 ( ثذخؾبى، ثغالى، تخبس، کذص)ؽوبل ؽشق

( کش، لغوبى، گشبس، سعتبى)ؽشق 0% 0 325 325

1000صاست هؼبسف :هجغ

5

تیم جندر بانک جهانی برای افغانستان ازآقای انجنیر رحیم وردک همآهنگ کننده برنامه . 2002دسمبر 14. مصاحبه خصوصی. وردک رحیم .5ملی انکشاف مهارت ها و دیگر کارمندان برنامه در وزارت کار، امور اجتماعی، شهدا و معلولین، بخاطرشریک ساختن معلومات و نظریات با

. ارزش شان اظهار سپاس می نماید

گبى آهصػ بی هغلکی اص قبة دسعی تی ؽذ خدؽبى اعتفبد هیکذ ک هوکي دس هطبثمت ثب هؼیبس بی ثشبه هلی -

ثشبه هلی اکؾبف هبست ب پشعۀ اکؾبف هؼیبس . اکؾبف هبست ب اص گب استجبه هغبیل تبص ثدى هؼلهبت جبؽذ

، اهب عبابی صیبدی آغبص ود اعتب سا ثش اعبط ؽبیغتگی ایبلت، دس چبسچة تؼلیوبت آهصػ تخیکی هغلکی

ثش . سا دس ثش خاذ گشفت تب اسائ کذگبى تؼلیوبت آهصػ تخیکی هغلکی ایي هؼیبس ب سا پزیشفت اص خد عبصذ

اعبط حجت بم فؼلی دس تؼلیوبت آهصػ تخیکی هغلکی ، صثبى اگلیغی، ثشبه بی کوپیتش، خیبهی ثبآلخش

ش چذ ک تؼذاد ثیؼ اص صذ ؽبگشداى ابث دس . هبستبی عکتس عبختوبی، اص رول هبستبی اذ ک هتمبمیبى ثیؾتش داسذ

صاست کبس، اهس ارتوبػی، ؽذا هؼلایي )، هیتاذ ث هیضاى ثیکبسی ثؼذ اص آهصػ ثیبفضایذ ( 6ؽکل )خیبهی گلذصی

(. 11، ففض 1001

هاغ عذ سا عوگیشی صبى دس تؼلیوبت آهصػ تخیکی هغلکی گوبؽتي ث کبسهشثط

آهصػ . ػال ثش هاغ فشگی، ػبهل افلی تؼییي کذ ثیکبسی صبى ػذم داؽتي هبستبی لبثل ػشم دس ثبصاس هیجبؽذ

هغلکی ک ثشای صبى هبست داؼ هخقؿ ث یک کبس، پیؾ، تزبست یب صشف سا هی آهصاذ، تابیی آب سا ثشای ازبم

ثب آک حجت بم صبى دس آهصػ ب هی عبل بی . وبى کبس لۀ ثبصاسیبثی ؽبشا هضیج ػشم کذ گبى کبس تمیت هیجخؾذ

.اخیش افضایؼ یبفت اعت، عوگیشی و ربجۀ آب ظش ث هاغ هردیک دس ریل رکش اعت دس دسربت پبییي لشاس داسد

اعبط بکبفی تؼلیوبت ػوهی

اکخش ثشبه بی آهصػ هغلکی یبص ث عاد اثتذایی صغبة دس گبم حجت بم داسذ ک ایي اهش تؼذاد کخیش دسخاعت

صتی دس هبهك ثب اهي خباد ب صبمش ث فشعتبدى . کذگبى ثبام سا ث غجت عطش پبییي عاد صبى اص فض خبسد هیغبصد

صبى ث کسط بی عاد آهصی وی ثبؽذ هگش ایک هطباجی دس کسط ؽبهل ثبؽذ ک ث فؼبایت بی هفؼت صا هتی ؽد

ثشػال، ثشبه بی عاد آهصی، تؼلیوبت آهصػ تخیکی . هشاکض آهصػ اصاضبظ هلؼیت ث لشی ضدیک ثبؽذ

. هغلکی صاست هؼبسف یکپبسچ هغزن یغتذ تب ؽبگشداى ثیؾتش سا رزة وبیذ

کوجد کبسهذاى آهصگبساى طجق ابث دس کسط بی تؼلیوبت آهصػ تخیکی هغلکی

دس توبهی ااع اسائ آهصػ هغلکی تخیکی دس افغبغتبى، ػذم هردیت اعتبداى، آهصگبساى عبیش کبسهذاى ابث،

ثشػال آى ث غیش اص هشاکض تشثیۀ . دختشاى صبى سا اص دسخاعت یب ؽوایت دس کسط بی هغلکی ثی ػالل هیغبصد

هؼلن صاست هؼبسف، دیگش هشاکض تؼلیوبت آهصػ تخیکی هغلکی ک صبى سا رت آهصگبس ؽذى دس ایي ثشبه ب

فیصذی ؽبگشداى ابث حجت بم ؽذ دس کسط بی هغلکی: 1ؽکل

تشرو اعبهی کسط ب دس (. اهالی افلی اگلیغی دعت خسد اعت. )1001گشفت ؽذ اصصاست کبس، اهس ارتوبػی، ؽذا هؼلایي :هجغ

دعتکل ثبفی، ؽیشی عبصی، پشعظ غزا، صساػت، پشسػ صجس ػغل، هش آیی دصی، ربسة عبصی، هیبتسی ، : اص چپ ث ساعت 6ؽکل

، کال ثبفی، خ ثبفی، سعبهی، چشه دصی، سیبمی، هش ثبفی، (لبایچ یی)هزغو عبصی، خطبهی، صثبى دسی، گلین ثبفی، پشد دصی، دعتکل ثبفی

گی،گلذصی دعتی، آسایؾگشی، ربکت ثبفی، سیؾتي خ، صمق اهفبل، ایي دای، هشثب عبصی، تؼلیوبت فضی، فم اعالهی، هی خؾک کشدى، ثبفذ

هنبهیي هکتت، آهصػ هغلکی، لبایي ثبفی، گلذصی، پشگشام بی کوپیتش، خیبهی، صثبى اگلیغی

9

یکزب ثب هجم رکمس آهمصػ

ثجیذ ثؼذا دس همضملمی کمبس

کذ ک هشد مب میمض رمد

داسذ ن ؽشایو کمبسی مب

ثممم لمممل . هغمممبػمممذ ثمممبؽمممذ

کبسهممذاى سیمبعمت المتمقمبد

صاست اهممممس صممممبى

ثشبه هلی اکؾبف همبست

ب همضمالت کمبساکمخمشا فمبلمذ

صفع ااقض الصم هممبعمت

اکخشا تؾبة مبی . هی ثبؽذ

هممبعممت ثمشای صمبى رممد

ممذاسد ثممب آممکمم هممؼممیممبسات

ثشبه هلی اکؾبف همبست

صبیک اص پبکغتبى ایشاى ثشگؾت اذ هوکي داسای هبستبی هغلکی الصم ثشای آهصگبس ؽذى . آهصػ دذ رد ذاسذ

6012تي اص رولۀ 116، فشف 1000دس عبل . ثبؽذ، اهب هبستبی پیذاگژیکی الصم سا ک آب سا لبدس ث تذسیظ کذ ذاسذ

اعتبداى صى فشف دس ؾت الیت هتوشکض گشدیذ ثدذ . اعتبداى کبسهذاى آهصػ بی هغلکی صاست هؼبسف صبى ثدذ

( 611)، ؽش کبثل (1)، لوذ (61)، کذص (2)، عوگبى (1)، رصربى (1)، پشاى (15)، ثلخ (اعتبد ابث 6)ثبدغیظ –

. الیبت دیگشصنس داؽتذ 60اص ربت دیگش، اعتبداى کبسهذاى رکس ث ؽول الیت کبثل دس (. 1000صاست هؼبسف )

یک تؼذاد لبثل هالصظۀ کبسآهصاى دس ثشبه هلی اکؾبف هبست ب هضیج ؽبگشد آهص تضت ظش اعتبداى یک صشف لشاس

هیگیشذ ک ثبػج ثیؼاللگی خباد ب هیگشدد صیشا دسوبی یک ؽبگشد ابث ک تضت ظش یک اعتبد هشد کبس هیکذ اص مط

آهصگبساى هغلکی ک ث کبس بی ثب هؼبػ صیبد دس عکتسبی . ظش فشگی ثشای خبادۀ ؽبگشد ابث غیش لبثل لجل اعت

اکخشا هشد ب اذ ک ایي اهش اهکبى ( هخل زبسی، فلضکبسی، لذای، تشهین عبیل ااکتشیکی)سؽذ هقشف کبس اعتذ

. آهصػ صبى سا دس ایي عبصبت بهوکي هیغبصد

تج بکبفی ث کبسیبثی صبى دس آهصػ بی ک ث احش تقبضب ایجبد هیگشدذ

هطباؼبت ثبصاس کبس ک عبصبت هبستبی هسد یبص عکتس بی سؽذ سا تؾخیـ هیذذ ث هشس ثشبه ب هؼلهبت اسائ

1001یک عشی عبل . هیکذ تر کبفی ث آى عبصبت هبستب ک اص گب فشگی ثشای صبى هبعت اذ هجضل ویذاسذ

، دس صبایک (دسفذ 50ثیؼ اص )پیؼ ثیی هیکذ ک عکتس خذهبت ثیؾتشیي تمبمب سا ثشای کبسگشاى ؽشی خاذ داؽت

دسفذ، فبیغ 60دسفذ، صساػت 10دسفذ تمبمب خاذ داؽت، تزبست ثبصسگبی تمشیجب 11عکتس عبختوبی تمشیجب

تمبمبی کبسگش ث اعبط عکتس ثشای ش الیت (. 1001صاست کبس، اهس ارتوبػی، ؽذا هؼلایي )دسفذ 1تمشیجب

هشکض ؽش پیؼ ثیی ؽذ اعت، اهب یچ هؼلهبتی رد ذاسد ک ث کذام اذاص ایي تمبمب هیتاذ تعو صبی ک داسای

اکخشیت عیغ ؽبگشداى ابث ص ن هبستبی سا هی آهصذ ک هشثه تایذ اؽیبی . هبستبی هبعت هیجبؽذ ثشآسد گشدد

(. 6چکبت ) ن تمبمبی ثبصاس ثشای ایي اؽیب ثغیبس کن اعت ( لبایي ثبفی، خیبهی، گلذصی)هیؾد ک ث کبس صیبد یبص داسذ

اعتخذام کذ گبى رد ذاسد تب ثتاذ کبس یبثی سا ثشای فبسغبى /موب یچ ساثطۀ هیبى اسائ کذگبى آهصػ کبسفشهبیبى

.ابث عل عبصد

هؾکالت اهیتی، ضغ بهغبػذ کبسی، هغئلیتبی خبادگی

هشاکض آهمصؽمی . خطشات اهیتی فبهیل ب راهغ سا اص اربص دادى ث صبى رت اؽتشاک دس ثشبه بی آهصؽی ثبص هیذاسد

اکخشا دس هبهك ؽشی یو ؽشی هلؼیت داسذ، دس صبایک فشفت بی آهصؽی دس هبهك سعتبیمی تمممشیمجمب میمچ رمد

دسی فبفل ثیي هشاکض آهصؽی هبصل هغکی، اؽمتمشاک صمبى دخمتمشاى (. 51ااف، ففض 1001ثبک ربی )ذاسذ

خباد ب اصتوبال اص ایي اهش مشاط داسمذ کم صمتمی . راى سعتبیی سا دس ثشبه بی آهصؽی ثشای ثغیبس هؾکل هیغبصد

اگش ثشای صبى ایلی ب دس ظش گشفت ؽد ثبص ن خطش اریت ؽبیؼبت هخشة کذ هتر آبى خاذ ثد دس فستی ک آمب

آهصػ هبستب ثشای صبى تحت ثشبه هلی اکؾبف هبستب: 1چکبت

دس ثشبه بی آهصؽی ( دسفذ 53ثیؾتش اص )ثشبه هلی اکؾبف هبستب دعت آسد ثضسگی دس حجت بم صبى

. خد داؽت اعت، اهب اکخش آهصػ بی هبستب ثشای تایذ اؽیب هیجبؽذ ک تمبمبی ثبصاس ثشای آب ثغیبس کن اعت

؛ خیبهی دس الیت کبثل (هشکض)؛ لبایي ثبفی دسرصربى (چپ)آهصػ هش آیی دصی دس گشبس: ػکظ ب

(.ساعت)

1

ب ؽبهل هقئیت ؽشایو خة کبسی هیؾد، اکخش اسائ کذ گبى آهصػ ب کبسفشهبیبى ثب ایي هؼیبسات هطبثمت مذاؽمتم

دسفذ اص صبی ؽشی سعتبیی ک ثب آممب 21، ثب آک 1005دس عبل .. صتی دسثؼنی هاسد لبى کبس سا مل هی کذ

هقبصج فست گشفت اظبس ػاللوذی ثشای اؽتشاک دس کسط بی آهصػ هغلکی ودذ، ثغیبسی ؽبى اصغبط همومبمؼمت

، هؾمکمالت ( دس فمذ 61) ، هغئایت بی خبادگی ( دس فذ 61)هی ودذ اص لجیل ذاؽتي اربص اص هشف خباد بیؾبى

همع هتؾش دس توبم هبهك گش بی ارتوبػمی همزمجمی ایمي اعمت کم همشداى (. 1005اگی ( )دسفذ 1)سفت آهذ

کبس ثب هضد ثشای صبى ممص من هممضمیمج . خباد یگب بى آساى ثد دسصبایک صبى هغئایت کبس بی خب سا ثؼذ داسذ

آخشیي سا صل ثشای خباد ب دسؽشایو عخت تلمی هی ؽد دس صبایک کبس بی دهبغی کبسبی ک دس آى یبص ث هممبست

.ب ثبؽذ، ثشای ؽبى لبثل لجل اعت ث ؽشهی ک هغئایت هشالجت اص اهفبل ؽبى تظین ؽذ ثتاذ

فقذاى یک صبة هشتجط

1001دسفذ دس عبابی 51.51ث ثیؼ اص 1001دسفذ دس عبل 0ثب آک حجت بم دختشاى دس تؼلیوبت ػوهی اص تمشیجب

صاست )افضایؼ یبفت اعت، ص ن آب دس ثشبه بی تؼلیوبت آهصػ تخیکی هغلکی کوتش صنس داسذ 1000

یکی اص دالیل چیي عوگیشی پبییي صبى سثو هضذد تبعت بدسعت ثیي قبة دسعی مشسیبت (. 1000هؼبسف

دس صبل صبمشکسط بی تؼلیوبت آهصػ تخیکی هغلکی ػوذتب سی هغبئل عبختوبی تشهین . آسص بی صبى هیجبؽذ

ااف، 1001ثبک ربی )هبؽیي آالت هیخبیکی هتوشکض هیجبؽذ ایب عکتس بی اذ ک صبى سا دس آى ث کبس وی گوبسذ

آهصػ هبست ب دس ثخؾبی هضبعج، فضت، اداس، تزبست ثغیبس هضذد هی ثبؽذ ثبردیک اعتخذام (. 11ففض

ة، 1001ثبک ربی )کذ گبى اظبس ػالل ث اعتخذام صبى ثب ایي هبست ب ث خقؿ دس عکتس فضت هی وبیذ

دسفذ 51دس صبایک لیوهت صکن ثشبه هلی اکؾبف هبست ب ایغت ک وکبساى تطجیك کذ ثبیذ صذ الل (. 55ففض

عوگیشی ابث سا تبهیي کذ، ایي یبصهذی هشثه ث حجت بم عشتبعشی هیؾد هسیک کسط بی آهصؽی ثتاذ اص گب

ک دس آى صنس صبى دس آهصػ بی ک هشثه کبس بی عتی صبى هیگشدد ثشرغت ثد دس –رذس تفکیک ؽذ

. ص ن صذ الل هیضاى عشتبعشی سا پس هیکذ –آهصػ هبستبی تخیکی ک ثبصاس ثتشی داسد صنس ذاسذ

پیگیشی بکبفی اص پیؾشفت دس تؼلیوبت آهصػ تخیکی هغلکی ث ؽول هالحظبت جذس

عیغتن بی آهصػ هغلکی فبلذ هؼلهبت تبص دلیك دس هسد ثبصاس کبس اص گب تویض رذس عبیش هؼلهبت ممشسی رممت

ایي ع ػمذم تمکمبفم فمشف . اسصیبثی پیؾشفت، تؾخیـ عبصبت هؾکل صا، سؽبی دسعت صغبط اص اضبظ رذس هیجبؽذ

دس افغبغتبى یک هؼنل یغت، ثلک یک خبفیت اعبعی عیغتن بی تؼلیوبت آهصػ تخمیمکمی هغملمکمی دس تمومبم دمیمب

–تؼذاد کخیشی اص صبى سا رزة کمشد 1001 دس عبلپشژۀ اهتضبی ثشبه هلی اکؾبف هبست ب (. 1009یغک )هیجبؽذ

)هیضاى کبس ثمیمي همشداى –دس روغ ؽبگشدای ک دس هشکض البهت داؽتذ تؼذاد صبى دس الغ ثیؾتش اص تؼذاد ؽبگشداى رکس ثد

صبى ث هس لبثل هالصظ پبییمي ثمد، کبسیبثیثب ردیک هیضاى (. 1000ثبک ربی )ثد ( دسفذ 21) صبى ( دسفذ 21

دس فذ هشدای تؼمممیمت ؽمذ 20کبس یبفتذ ث همبیغ ( دسفذ صبى تؼمیت ؽذ 11) صبیک دس ثخؼ کوپیتش آهصػ دیذ ثدذ

اؽتغبل کن صبى دس کبس ؾبى هیذذ ک کبسفشهبیبى ص ن ث گوبؽمتمي . ای ک دس ایي ثخؼ آهصػ دیذ ثدذ کبس پیذا کشدذ

. صبى ػبدت ذاسذ یب ایک صبى ث ػیي ؽجک بی کبسیبثی ک هشداى دعتشعی داسذ هوکي دعتشعی ذاؽت ثبؽذ

افضایؼ قبثلیت کبس صبى اص طشیق تؼلیوبت آهصػ تخیکی هغلکی : پیؾبدات

پؾبدات ریل ث هاغ هؾکالت فشا سا عوگیشی صبى دس آهصػ بی هغلکی ک ث فشفت بی کبسی پبیذاس استجبه

. داسد، اؽبس هی وبیذ

تقیت اعبط تؼلیوبت صبى دختشاى

ثب یکزب عبختي عاد آهصی صغبة دس .آهصػ عاد حغبة سا یک جض هؼیبسی ثشبه بی اکؾبف هبستب ثغبصیذ

ػالتب ثشبه ب . ثشبه بی آهصػ هغلکی، آهصػ هغلکی ثشای تؼذاد صیبدی اص دختشاى صبى لبثل دعتشط هیگشدد

در 2002می 22طرف بانک جهانی جهت بازنگری مسودهء این نوت تطبیقی بتاریخ از این نظریات در ورکشاپ مشوره با همکاران که .9 . گردیدندوزارت کار، امور اجتماعی، شهدا و معلولین در کابل، افغانستان دایر گردیده بود توسط اشتراک کنندگان اظهار

1

ثشای آهصػ ثیؾتش ثب اعتبداى ابث ث

خبسد اص افغبغتبى فشعتبد ؽذ ثؼذ اص

ثبصگؾت هضیج اعتبد سوب خذهت وبیذ

. (1چکبت )

سعیذگی ث فقذاى اعتبداى ابث

( اممتممشؾممیممپ) پممشگممشاهممممبی کممبس آهممصی

هیتاذ تؼذاد آهصگبساى ابث سا دس پمیمؾم

بی ک اعتبداى آهصگبساى امبث دس آى

رد ذاسد صمبى ثمطمس عممتمی دس آى

. آهصػ ب عن وی گیمشمذ افمضایمؼ دمذ

اگش صبى افغبى یک ػن رکس خباد یب

یک هشد دیگش ک ثشای خبادۀ ؽبى لمبثمل

لجل ثمبؽمذ ثمب خمد مومشا داؽمتم ثمبؽممذ

هممیممتمماممممذ آى ثممشممبهمم ممبی اممتممشؾممپ سا

تؼمیت کذ ک دس آى هممبستممبی سا کم

اعتخذام کذ گمبى تمومیمل کمممذ دس آى

سؽت ب ث یک کبسهذ دایوی میمبص داؽمتم

ثطس هؾبث، عیغمتمن . ثبؽذ، آهصػ ثجیذ

یض ثیؾمتمش ( تشیؾیپ) آهصػ تام دس کبس

سی کوک ث ؽبگشداى ثشای امتمممبل ؽمبى

اص هکتت ث ثبصاس کبس همتمومشکمض همیمجمبؽممذ

(.5چکبت )

ش د ؽی اتشؾپ تشییؾپ دس

ربهؼ افغبی هبعت ثد صیشا ایي سػ

ب دس افغبغتبى اهتضبى ؽذ ه فك

، پبهلش اایي 1006دس عبل . هیجبؽذ

اسگبی ثد ک اتشؾیپ سا ثشای رابى

ثشای خد خباد بیؾبى ثیؾتش هسد ػالل خاذ ثد صیشا آهصػ عاد هغتمیوب ث فشفت بی ثبامء تایذ ػبیذ استجبه

یکزب عبختي عاد آهصی آهصػ بی هغلکی، صبى خباد بیؾبى سا ثیؾتش تؾیك خاذ کشد تب اػنبی ابث . داسد

. خبادۀ ؽبشا ث ایي آهصػ ب ثفشعتذ

چى لغوت ثیؾتشالتقبد .خذهبت اکؾبف تجبست سا دس ثشبه بی هجد آهصػ هبست ب ثشای صبى اضبف کیذ

افغبغتبى غیشسعوی ثد ؽشایو کبس ثشای صبى هبعت وی ثبؽذ، اکخشا کغبیک تبص فبسؽ هیؾذ هوکي ػالل ث کبس بی

امبف ودى خذهبت اکؾبف تزبست دس ثشبه بی تؼلیوبت آهصػ . ؽخقی رت ثذعت آسدى ػایذ داؽت ثبؽذ

.تخیکی هغلکی فشفتبی کبس خدی تایذ ػایذ ثبام ثشای صبى سا افضایؼ خاذ داد

افضایؼ اعتبداى کبسهذاى ابث دس ثشبه بی تؼلیوبت آهصػ تخیکی هغلکی

صبى افغبى سا ک قجال دس تکبلژی عبیش عکتس بی هسد سؽذ آهصػ دیذ اذ جت خذهت هحیج آهصگبس دس کسط

اکخش ایي صبى افغببیی غتذ ک ث تبصگی اص هبرشت ثشگؾت دس صهبى هبرشت هبستبی سا .بی هغلکی تؾخیص دیذ

صبیک ث اعبعبت هبست ب ثطس کبفی ثلذیت داسذ، هیتاذ . آهخت اذ ک صبال هیتاذ ثشای عبیش صبى آشا تذسیظ کذ

هدل ثی پیظ دس افغبغتبى: 2چکبت

ث ایطشف دس افغبغتبى 1009ؽسای تزبست ثشای فلش یب ثی پیظ اص عبل

–کغبی سا تویل هی وبیذ ک پیؾتبص غتذ ( 1002ثی پیظ )فؼبایت داسذ

صبى هتؾجخی ک تعو اسگبى بی وکبس تؾخیـ داد ؽذ اذ یب اص هشیك پبعخ

–ؽبى ث اػالبتی ک اص هشیك تلیضیى سادی فست گشفت اعت

تزبستبی سا اداس هیکذ ک ثشای آهصػ یب گوبؽتي صبى دس ربهؼ ثمذس کبفی

ؽسای تزبست ثشای فلش پیؾتبصاى اتخبة ؽذ سا ثشای ع . ثضسگ هی ثبؽذ

هیکذ ک دس ایي رشیبى هتؾجخیي هتزکش آهصػ بی ( عپبغش)عبل تویل

هؾستی، دیذاس اص تزبستب، ؽبگشدی یب آهصػ دس خبسد اص کؾس ث ؽول

عبیل تکباژی، ثشاذیگ، ثبصاسیبثی آهصػ هغلکی کبسهذاى سا دس

ثی پیظ هتؾجخیي سا دس عکتس بی هختلف . فست مشست دسیبفت هیکذ

تزبست تویل ود ک ؽبهل چبپ، اػالبت سادییی، عبیش کبس بی عتیؾي

اکخش صبیک هضیج پیؾتبصاى اتخبة ؽذ اذ دس خبسد . سادی، زبسی هیؾد

دس ایي -ثشای چذ عبای –اکخشا دس پبکغتبى ایشاى –اص کؾس صذگی کشد اذ

چیي . رشیبى آهصػ هبستبی سا ک دس افغبغتبى رد ذاسد ثذعت آسد اذ

صبى تابیی اعتؼذاد صیبد ثشای کبسکشدى هضیج آهصگبساى ثشبه دس

هبستبی ک عتی ویجبؽذ ثشای صبى دختشاى چ ث ؽکل هشکضی یب هضیج

هدل ثی پیظ یک سای سا هؼشفی هیکذ ک اص هشیك . یک هشثی داسا هیجبؽذ

آى هیتاى صبى افغبى سا ک لجال آهصػ دیذ اذ تؾخیـ داد تب دس کسط بی

صى هتؾجج افغبى دس 16دس صبل صبمش، . هغلکی هضیج آهصگبساى کبس کذ

ثشبه بی ثی پیظ دخیل هیجبؽذ ک فت صى دس تزبست هخل ثبسچبالی،

هتجبفی آبى دس . عبختوبی، سعب ب، خذهبت هبثغ ثؾشی هقشف هیجبؽذ

تایذ اجبط ااصم فشػی دس کبثل هقشف هیجبؽذ ش کذام آب صذ الل داسای

صى دیگش سا ک کبس بی پبسچ یی هیکذ دس خب ب 500کبسهذ ثد تب 61

. سکؾبپ ب هقشف کبس عبخت اذ

0

ث کبسآهصاى ابث عبخت

عشی بی ثبصاس کبس عبصبت خذهبت، عبختوبى، تزبست ثبصسگبی سا .توشکض جذس سا دس تحقیقبت ثبصاس ثیؾتش عبصیذ

(. 1001صاست کبس، اهس ارتوبػی، ؽذا هؼلایي )هضیج عبصبتیک دس ثبصاس کبس سؽذ ثیؾتش هی وبیذ تؾخیـ داد اذ

تضمیك کیفی پیؾبد هیکذ ک ش کذام اص ایي عبصبت گزبیؼ رزة کبسگشاى ابث سا ثطشیمء ک هطبثمت ثب سم بی فشگی

هخال، ثضج بی هتوشکض گشی امش عبختذ ک راهغ ایي اهش سا لبثل پزیشػ هیذاذ ک صبى . افغبغتبى داؽت ثبؽذ داسذ

کوپیتش، هثبیل عبیش عبیل ااکتشیک سا تشهین کذ، یب عیغتن آثشعبی راهغ سا اداس کذ تب ربییک صبى هزجس ث

دسفذ هباکیي تزبست 50صذ الل 1005عشی ؽشکت ب دس افغبغتبى آؽکبس عبخت ک تب اایل . اتمبل عبیل عگیي جبؽذ

؛ ثبک 1005اگی )بی ؽشی دس عکتس بی هختلف ػاللوذ ث گوبؽتي صبى ثد اذ، ایي فیقذی افضایؼ یبفت اعت

عشی بی ثبصاس کبس ک هغئایت آگبی دی سا ث پالگزاساى آهصػ بی هغلکی تخیکی داسذ ثبیذ (. ااف1002ربی

ایي هؼلهبت ثشای ثجد . –دس خد ثگزبذ " صبى کذام هبست ب سا ثیآهصذ تب ث کبس اعتخذام ؽد: "عاالت هؾخـ چى

.ثخؾیذى ثشبه بی آهصؽی ثشای ؽبگشداى ابث هفیذ الغ هیگشدد

ایي اهش رسیؼ .تؾخیص عبحبت فشػی عکتس بی سؽذ ک دس آى صبى اص قجل یک ثخؼ ثضسگ یشی کبس سا هی عبصذ

ؽبهل عبختي عاالت ثیؾتش هتوشکض عشی بی ثبصاس کبس عبیش هطباؼبت عکتس بی ک دس آى صبى کبسگش صیبد رد

ثشػال، صاست کبس اهس ارتوبػی عبیش اسگبى بی هشثهء دات افغبغتبى ثبیذ هطوئي ؽذ . داسذ ثذعت آهذ هیتاذ

ایي یک سػ هبعت ثشای گوبؽتي صبى . ک پغت بی خبای ؽبى دس عکتسبی فضت تؼلین تشثی تعو صبى پش ؽذ

ثخقؿ دس . دس پغت بی هغلکی دس توبم عکتس بی ک کبس کشدى صبى اص گب ارتوبػی لبثل پزیشػ اعت ثد هیتاذ

عکتس بی فضت تؼلین تشثی، چیي یک سػ تب ثبػج کبس گغتشدء صبى هیگشدد ثلک تبیذ لبثل هالصظء دس

لغوت ثجد فضت تؼلین تشثی ثشای دختشاى صبى سا دس پی هیذاؽت ثبؽذ صیشا آب دعتشعی ثیؾتشی ث خذهبت صبفل

.خاذ ود

ؽبگشداى کبس . رکس ابث افغبى ک تبص اص هکتت فبسؽ ؽذ ثدذ هبست بی کبفی ثشای کبس کشدى ذاؽتذ، آغبص کشد

دسفذ ثبلیوبذ لت ؽبى سا دس آهصػ هبستب چى 10دسفذ لت ؽبشا ثشای کبس دس پبهلش اختقبؿ دادذ، 10آهص

پشگشام في: 3چکبت

دس آسرتیي چیلی، ثشبه بی في آهصػ تخیکی، تزشثء اتشؾیپ سا تضت ظش کبسفشهبیبى ثب هممبستممبی صمذگمی

یکزب هیغبصذ صوبیت امبفی خذهبت سا رت آهبد عبختي کبس آهصاى ثشای کبس ؽبهل ودى ؽمبى دس ارمتمومبع، اسائم

بد بی داتی خقفی ک اص هشیك هیکبیضم هضایذ ػبه لشاس داد همی ؽممذ، امتمشؾمپ مب سا (. 1001ایذ )هیذاسذ

ثشبه ب اؽخبؿ ثیجنبػت، صبى عبیش گش بی آعیت پزیش سا هسد ذف لشاس داد . تظین آهصػ سا فشان هی عبصذ

یب گش کم ثمب گمش همسد مظمش ) وشء فیقذی ثبالی یک گش کتشل 60 دسآهذ ؽبى سا افضایؼ داد اذ هخال ثب ثیؼ اص

هغتضمیي ثؼذ اصفشاغت ؽبهل کبس ؽذ ػایذ ؽبى . عبل دس آسرتیي ػوش داسذ 10ثشای صبى ک ثیؼ اص ( همبیغ هی گشدد

فیقذ ثب تبیذ ثغیبس خة ثشای رمامبى 16ثشبهء چیلی هیضاى کبسسا تب . یض دس همبیغ ثب یک گش کتشل افضایؼ هی یبثذ

(. 1001ایذ )عبل ػوش داؽتذ افضایؼ داد اعت 16تب

اتشؾیپ دس کبساثیي: 0چکبت

چبچ دس کبساثیي هفیذ ثد اعت، ایي ثشمبهم رمامبى

ثیکبس سا ثمشای چممبس همب تمضمت مظمش یمک همشثمی ثمب

دس عمیممت . دعتوضد ب چیض هباس ؽبهل کبس هی مومبیمذ

اعیب ثشبه ؽمبگمشدی تماغمتم اعمت تمب ثمشای قمف

ثیؾتش کبسآهصاى ؽبهل ثشبه صهی کبس سا ثؼذ اص ختمن

(.1000ثبک ربی )آهصػ فشان عبصد

اداس هبثغ ثؾشی، هضبعج هبای، تذاسکبت، اژعتیک، اداس،

ثشبهء یکغباء کبس آهصی . عبیش عبصبت ثشبه فشف هی ودذ

ثؼذ اص . دس ش ؽش افغبغتبى دس دفبتش پبهلش فؼبایت هیکذ

فشاغت، اکخش ؽبگشداى کبس آهصی تعو پبهلش رزة هیؾذ

چکبت .)ػذ ؽبى ث هعغبت غیش داتی اداسات دات هیپیذذ

9 )

آهصػ بی سا ک هتقبضیبى صیبد داسد ثبیذ ثیؾتش هتبعت هشتجط

1

میمبص VECش چذ، راهغ الؼب ث وکبسی ثیشی رت تمبعمیمظ یمک (. 1چکبت ) سعیذگی ث یبصهذی عین هیجبؽذ

داسذ، ایي وکبسی دس لبات هؾس دس هسد فشفت بی آهصؽی ک ث اعبط ثبصاس هیجبؽذ ثطس الؼی فمشفمتممبی

. افضایؼ ػایذ سا ثشای صبى هشداى ثرد هی آسد، هیجبؽذ

سکؾبپ بی عیبس هیتاذ ثشای آهصػ صبى دختشاى دس عبصبت دبتی، دسدعت، یب رببییکم . سکؾبپ بی عیبس

(.1چکبت )ثغیبس اص گب تضشک صبى هضذد هیجبؽذ اعتفبد گشدذ

آهصػ اص سا دس تعط تکلژی هؼلهبتی استجبطی)ICT( . آهصػ اص سا دس تعوICT فشفمت مبی رمذیمذی

سا ثشای تؼلین آهصػ صبى دختشاى ثخقؿ آبیک اص گب صهبی هؾکل داسذ ویتماممذ فمافمل صیمبد سا ثمشای

پالگزاساى عیغتن بی آهصػ هغلکی وچبى هیتاذ ایي .حغبط عبصی اسائ کذ گبى آهصػ ب اص لحبظ جذس

یبصهذی سا هؾشه عبصذ تب بد بی آهصػ هغلکی آهصػ صغبط عبصی رذس سا هضیج رض اصپشع تقذیك ؽبى

بد بی ک آهصػ صغبط عبصی سا فشا هیگیشذ کوک بی کچک هبای سا رت تؾیك گوبؽتي آهصگبساى . عپشی وبیذ

ثشبه بی ثضسگ آهصػ صشف یی هبذ . اعتبداى ابث ثشای آهصػ صبى دس ثخؼ فؼبایت بی غیش عتی دسیبفت وبیذ

ثشبه هلی اکؾبف هبست ب هیتاذ اسائ کذ گبى آهصػ ب سا ث اعبط ؽبیغتگی تبسیخچ فؼبایت بیؾبى اتخبة کذ

. ث اعبط بصل ثدى لیوت ؽبى

. ثغیبسی اص راهغ افغبی فؼبایت بی گغتشدء صبى سا دس عبص صساػتی هباذاسی هیپزیشذ .ؽبهل ودى ظشیبت جبهؼ

پالگزاساى آهصػ بی هغلکی آبیک ثشای پالگزاسی تضمیمبت هی کذ ثؼذ اص اربص ثضسگبى لشی ثب هشدم هضل دس ساثط

لجالب ثشبه هلی اکؾبف هبست ب . ث فؼبایت بی هبعت خبسد اص هضل ثشای صبى هؾس ود ظش ؽبى سا ریب ؽذ

ء خة سا تب اذاصء ػولی ود اعت، هخال قبة آهصؽی آب ثشای صبى اکى ؽبهل پشعظ هی عجضیزبت، ایي ػولی

هن (. 6511/1000ثشبه هلی اکؾبف هبست ب ) هباذاسی، هشغذاسی وچبى لبایي ثبفی، خیبهی گلذصی هیگشدد

اعت تب اهویبى صبفل ؽد ک آهصػ صبى دس عکتس بی عتی ثبػج افضایؼ اسصػ گشدیذ هزش ث فشفت بی پبیذاس

.ػبیذاتی گشدد

اص ثیي ثشدى هاغ هشتجط ث هصئیت، ؽشایط کبسی هغئلیت بی خبادگی

دس راهؼی ک ثؾذت هضبفظ کبس غتذ ثشبه ب هی تاذ : فشان آسی تغیالت جت دعتشعی هصئى ثب آهصػ ب

.ثشای وشا طجق رکس صبى سا فشان عبصذ ثشای دعتشعی ث هشاکض آهصػ صهیء تشاغپست، ایلی بی ابث هؼبػ

ثذیل ایي هغئل ایزبد هشاکض آهصػ دس ضدیکی راهؼی غتذ ک ریفؼبى دس آى صذگی هیکذ تب راهغ ثب خبهش ساصت

ثشػال، اسائ کذگبى آهصػ ثبیذ اػنبی هزکش خباد ب سا تؾیك وبیذ تب صبى . دختشاى ؽبشا ث هشاکض آهصػ ثفشعتذ

. . ؽبشا ثشای عوگیشی دس ثشبهء تؼلیوبت آهصػ تخیکی هغلکی کبس خبسد اص هضل ثؼذ اص فشاغت اربص دذ

: ثؼنی تزبسة خة ثیي ااوللی دس ایي ساثط ؽبهل هسد ریل هی گشدد

(ییغمف) ، فذق ری هلل هتضذ ثشای کدکبى ( یغک) اداس تؼلیوی، ػلوی فشگی هلل هتضذ . هشاکض تؼلیوی قشی

هشاکض تؼلیوی قشیجبت دس کییب: 5چکبت

. کییب ه فك ثد اذهشاکض تؼلیوی لشیزبت دس ثبصگؾتبذى .

هباکیت آهصػ تؼلین تشثی ث راهغ هجیؼتب هزش ث

اهتضبى دثبسء همقذ، هضتیبت، ساثطء آى ثب کبس هیگشدد

موب هزش ث تایذات ثتش، توشکض سی هبست بی اکؾبفی

صذگی یک عیغتن آهصػ تؼلین تشثیء ک ثؼك ایزبد

ضاع هیبى فبهیل ب هغئایت بی کدکبى ث یک تکویل

، ففضبت 1009یغک )کذء هغئایت ب هجذل هیگشدد

09-01.)

، عبیش اسگبى بی ک ثتشیي تزبسة تمؼملمیمومبت

آهصػ تخیکی هغلکی سا اسصیمبثمی همی مومبیممذ،

سا ثمتمشیمي همحمشتمشیمي ( VEC)هشکض تؼلیوی لشی

ع اسائ آهمصػ ثمخمقمؿ دس هممبهمك دسدعمت

یک هشکض تؼلیوی دس لشی هممضمیمج یمک . دبت هیذاذ

هشکض آهصػ ثضسگغبالى فؼبایت هی وبیذ، لغومب میمض

هضیج هشکض صفبظت سصهش اهفبل هکتت اثتمذایمیم

کبس ود ک هغایت آشا ثضسگغبالى ثب عاد ث ػذ

هطبثك ثم فقمل مبی VECتمغین البت بی . داسذ

صساػتی تظین هیگشدد رمبهمؼم ثمطمس هممغمزمن دس

تقبهین دس هسد هاد آهصؽی یبفتي سا صمل ثمشای

2

دس تؼلین تشثی اص سا ICTصبى گضاسػ هیذذ ک تزشثیبت هخجت اص عات . آهصػ دس هشاکض هی کذ فشان هیغبصد

دس داؽت اذ ثخبهشیک اؼطبف پزیشی دعتشعی ث آب فشفت داد اعت تب دس صهبى بی هبعت ثؼذ اص ازبم هغمئمامیمت

دس آعیب صبى هؼوال هخبافت بی خبادگی ؽبشا اص هشیك سی آسدى ث تضمقمیمل اص سا . بی خبادگی دسط ثخاذ

دس ثشهشف عبخت اذ، ش چذ ایي همبهت اکخشا اص ثیي هیشد صیشا لتی خباد ب فایذ آهمصػ سا تمزمشثم همیمکمممذ،

کمبماس ) هبذ تایذ دسآهذ ثتش ایک صبى فبهیل بی ؽبى سا کوک هیکذ اهفبل سا ث هکبتت پتى ب هیفشعتممذ

صمبى رماى سا تؾمیمك ICTتضمیمبت دس هسد رذس تضقیل اص سا دس دس ثبسثبدط ؾبى هیذذ ک (. 1006 تپلیي

دس افغبغتبى، آهصػ (. ة1002ثبک ربی ) کشد اعت تب عبیظ تکباژی سا هضیج سؽت بی تضقیلی تؼمیت کذ

اص سا دس هیتاذ ثیؾتش ثشای صبى دس هبهك ؽشی هسد دعتشعی لبثل پشداخت الغ گشدد، دس فستمی کم ثمشمبهم

.بی آهصػ هغلکی هقشف عبیل دعتشعی آالیي سا ثشای یک کوپیتش هخال دس یک هشکض ارتوبػی تویل کذ

ؽشایط کبسی سا ثجد ثجخؾیذ تب صبى فبسؽ ؽذ اص تؼلیوبت آهصػ تخیکی هغلکی ثتاذ دس جغتجی کبس خبسج اص

سیبعت کبس صاست کبس اهس ارتوبػی ثبیذ خد سا هطوئي عبصد ک ؽشایو کبس سعوی غیش سعوی ثطس .هضل ثش آیذ

یکی اص دالیلی ک صبى . دسعت ظبست گشدیذ تب هقئیت سفب فیضیکی، سای ارتوبػی صبى کبسگش تبهیي گشدد

دختشاى اص فشفت ب ثشای کبس آهصػ اهتبع هیسصذ وبب بهبعت ثدى هشاکض آهصؽی هضالت کبس اص اضبظ کلتسی،

هؼییت تؼلیوبت آهصػ تخیکی هغلکی دس چبسچة صسات هؼبسف دس تالػ ایزبد . هقئیت ظبفت هی ثبؽذ

ایي الذام هی تاذ دس ثجد ؽشایو دس هضالت آهصػ هوذ . هکبتت هختـ ث ابث ثشای ثشبه بی هختلف تخیکی هیجبؽذ

. اهب صاست کبس اهس ارتوبػی ثبیذ الذاهبت ثیؾتش رت ثتش عبختي ؽشایو ثشای صبى دس هضالت کبس اتخبر وبیذ. الغ ؽد

ثجدی ؽی بی پیگیشی پیؾشفت دس تؼلیوبت آهصػ تخیکی هغلکی

چیي یک چکبت کبسی ثبیذ ؽی بی اتخبة ؽذء .ایجبد چکبت کبسی ظبست اسصیبثی ثشای ثشبه بی آهصػ هغلکی

کیفی سا ثشای حجت ظشیبت ربهؼ دس هسد کبس بی هبعت اص گب فشگی ثشای صبى، هغتذ عبختي هغبیل رذس دس عبصبت

ثبیذ ثب هتخققیي . آهصػ، گضاسػ دادى دس هسد پیؾشفت هاؼی ک دس ثشاثش ؽوایت رذس لشاس داسذ دس خد ثگزبذ

ؽوایت رذس دس هسد ظبست اص ثشبه بی آهصػ هغلکی هؾست فست گیشد تب پیگیشی گشدد ک آیب صبى کبس یبفت

ثشبه بی آهصػ تخیکی هغلکی دس افغبغتبى وچبى ثبیذ ثشبه بی کؾس بی . دس ظبیف ؽبى حبثت هیجبؽذ یب خیش

ثش ػال، صاست کبس، اهس ارتوبػی، ؽذا هؼلایي . دیگش سا پیگیشی وبیذ تب ثب هؼیبس بی ثیي ااوللی ویؾ وگبم ثبؽذ

. ثبیذ ث کبسفشهبیبى ثبام دس هسد تابیی صبى دس ظبیفی ک استجبه ث کوپیتش تکاژی هؼلهبتی هیگیشذ آگبی دذ

هبخزگضاسؽی ک ثشای عیویبس . لنبیبی چیلی ریي اسرتبیي پشیکت ریي: ثشبه بی آهصؽی کبس. 1001. ایذ، کشیغتیبى

/http://www.adb.org/Documents/Events/2002دس هسد صفبظت ارتوبػی اص فمشا دس آعیب اهشیکبی التیي تی ؽذ اعت

SocialProtection/aedo_presentation.pdf هالصظ ؽذ 1002رالی 66ثتبسیخ.

کویتء زبت ثیي ااوللی ث وکبسی صاست کبس اهس ارتوبػی . عشی هؼلهبت ثبصاس کبس افغبغتبى. 1005. اگی، هتی

. افغبغتبى

http://www.bpeace.org/afghanistan.htmlافغبغتبى : دس کزب کبس هی کین. 1002(. ؽسای تزبست ثشای فلش)ثی پیظ

هتش ثبسثشی جابى دس یگذا : 6چکبت

رت عمفمش ثم هممبهمك دمبتمی " هتش ثبسثشی رابى" اص یک GTZایي سػ دس یگبذا ثغیبس ه حش الغ ؽذ اعت ربییک

هخال، چگ هیتاى تزبست بی عمبد سا ) ایي هتش ثبسثشی هزض ثب هاد تشیزی دس هسد ؽغل آهصػ ثد . اعتفبد کشد

یک کوپیتش ثب یک دیتبثیض هضبس یی ک تؾشیش همیمکمشد کم اماع همخمتملمف تمزمبست سا ( ثب عشهبیء کن اثتذایی آغبص کشد

چگ هیتاى اکؾبف داد کبسهذاى یض دس ایي هتش ثبسثشی صنس داؽتذ ک ثشای اسائء هبست ب ازبم عفش مب دس

(.؛ ای اط ای یگبذا1001کلگوبى )آیذ رت پیگیشی پیؾشفت ثشبه ثبیذ ث آزب هیشفتذ

60

تظیوبت تی ؾش ، بدی بؽوی آعتب اایغي رفش عاتشف: هافیي

علغ ت تطجیمی اتغبم ػوهیت رذس دس افغبغتبى اص ربت ثخؼ هغبیل ارتوبػی، هضیطی

ثبک ربی صیش ػاى ػولی عبصی پیؾبدات - هبثغ آثی ثشبه تذام اکؾبف رة آعیب

رذس دس عطش کؾس دس افغبغتبى تعو آهش هبهسیت تین، هضتشم آعتب اایغي، وکبس آهش

ایي علغ ت ب اص . تین، رفش عاتشف بدی بؽوی ػن تین تی تشتیت گشدیذ اعت

گفتی اعت . عی ثبک ربی دس اؽگتي دی عی، ایبالت هتضذ اهشیکب ث ؾش سعیذ اعت

ثبک ربی ک ثشای ( GAP)ک کبس تی ایي ت ب اص فذق ری پالى کبس رذس

. اکؾبف رذس فمش صدای هذیشیت ؽجک التقبد تخقیـ یبفت اعت، تویل ؽذ اعت

یبفت ب، تضلیل ب تیز گیشی بی ثیبى ؽذ دس ایي عذ هشثه ث هافیي هی ؽد ث یچ فست ث ثبک

ربی، هعغبت تام ؽذ ثب آى یب ث اػنبی ئیت سئیغ ثبک یب ن کؾس بییک آب اص آى وبیذگی هی

. کذ، هشثه وی ؽد هؼکظ کذ ظشیبت آب یغت

. هالصظ ؽذ 1002هی 3ثتبسیخ

: اکاس. چگ تضقیل اص سا دس صذگی آب سا تغیش داد: صبى یي ؽزبع آعیب. 1006. کاس، آؽب هبسگشیت تپلیي

. هؾتشک ااوبفغ آهصػ

سکؾبپ هؾتشک صاست کبس اهس ارتوبػی، . عاالت عوگیشی پبایغی: کبس رابى دس صجؾ. 1003. کلگوبى، ریی

. 1003دعبهجش 2اداسء ثیي ااوللی کبس، ثبک ربی،

. صاست صساػت، آثیبسی هباذاسی: کبثل، افغبغتبى. هبعتش پالى. 1001. صاست صساػت، آثیبسی هباذاسی

.صاست هؼبسف: کبثل، افغبغتبى. پالى اعتشاتیژیک هلی ثشای تؼلین تشثی دس افغبغتبى. 1002. صاست هؼبسف

//:httpصاست هؼبسف، روسی اعالهی افغبغتبى . گضاسػ هختقش عشی هکبتت( 1000) 6512. 1000. صاست هؼبسف

www.moe.gov.af هالصظ ؽذ 1002هی 63ثتبسیخ .

یک هطباؼء اثتذایی هبثغ ػشم تمبمب دس ثبصاس کبس یک هطمء . 1001. صاست کبس، اهس ارتوبػی، ؽذا هؼلایي

.یت هؼلهبت ثبصاس کبس تضلیل آى، تضت ثشبهءهلی اکؾبف هبستب: کبثل، افغبغتبى. ؽشی

هطباؼء پیگیش؛ دیذاس اص عبصبت کبس ثشبه هلی اکؾبف هبست ب تعو . 6511/1000. )ثشبه هلی اکؾبف هبست ب

. 1000اکتثش -، عپتبهجش(هؾبس دس ثبک ربی)یک هتخقـ رذس

اغتیتت ثیي ااوللی یغک : پبسیظ. تشیذ اکؾبف هبستب. 1009(. اداسء تؼلیوی، ػلوی فشگی هلل هتضذ)یغک

.ثشای پالگزاسی تؼلیوی

هطباؼء پیگیش هطباؼء ک تعو دیذاس اص عبصبت کبس ( 1000) 6511ثشبه هلی اکؾبف هبست ب . 1000. ثبک ربی

. 1000، عپتبهجش اکتثش (هؾبس ثبک ربی)ثشبه هلی اکؾبف هبست ب تعو یک هتخقـ رذس فست گشفت

. ثبک ربی: اؽگتي، دی عی. مویوء تخیکی پشژء اکؾبف هبستب دس افغبغتبى. ااف1001. ثبک ربی

عکتس : آعیبی رثی. 11علغل اعبد هسد ثضج، گضاسػ ؽوبس . اکؾبف هبستب دس افغبغتبى. ة1001. ثبک ربی

.اکؾبف لای ثؾشی

اکؾبف عکتس هبای خقفی . هغدء گضاسػ. 1001فنبی عشهبی گزاسی دس افغبغتبى . ااف1002. ثبک ربی

. ثبک ربی، هطمء آعیبی رثی

اؽگتي، دی : چباؼ ب فشفت بی اکؾبف تغبی رذس: ICTثرد آسدى ثغتء شم افضاس . ة1002ثبک ربی

. ثبک ربی: عی

http//:یگبذا " ،(خذهبت عیبس کدکبى رابى)هتش ثبسثشی رابى : دکا"اتضبدیء کبس ارتوبػی رابى، یگبذا،

www.ysauganda.org/projects.html هالصظ ؽذ 1002رالی 63ثتبسیخ .