Ubos-kayang kumilos para wakasan ang dilim ng bagong …noon na lumaya mula sa batas mili-tar ni Marcos ay siya ring hangad ngayon ng sambayanan na makala-ya mula sa panunupil at pang-aapi

ANGPahayagan ng Partido Komunista ng Pilipinas

Pinapatnubayan ng Marxismo-Leninismo-Maoismo

Tomo LI Blg. 17

Setyembre 7, 2020

www.cpp.ph

EDITORYAL

Animo'y hinila ni Duterte angbansa paatras sa madilim na pana-hon ng batas militar ni Marcos saanyo ng walang-habas na paniniba-sib sa demokrasya at kalayaan. Tu-lad noon, sistematikong ipinagkaka-it ang mga karapatan ng mamama-yan at sinusupil ang kanilang mgapakikibaka upang tuluy-tuloy namakapamayagpag si Duterte at angkanyang mga kroni at alipures.

Gaya ng dating diktador, hindimaibsan ang uhaw sa kapangyari-han at yaman ni Duterte. Gamit angarmadong pwersa ng estado parapadanakin ang dugo at sindakin anglahat, itinatag niya ang kanyang di

pwedeng kwestyuning awtoridad.Lahat ay dapat lumuhod at magsu-mamo. Si Duterte ay isang walangkabusugang halimaw na hindi na-hahangganan ang kabangisan sapagpuksa sa mga hahamon sa kan-yang paghahari-harian.

Nakaupo siya sa balikat ng mgapulis at sundalo. Hari siya ng kalupi-tan at brutalidad. Dinuraan at niyu-rakan niya ang mga karapatan ngtaumbayan. Walang patumanggaang mga pagpatay at iba't ibang an-yo ng terorismo at karahasan labansa mahihirap na mamamayan at sasinumang naninindigan at lumalabanpara sa bayan. Sa apat na taon la-

Ubos-kayang kumilos para wakasanang dilim ng bagong batas militar

Sa loob ng ilang araw, gugunitain ng sambayanang Pilipino ang ika-48taon ng pagpapataw ng batas militar ng diktadurang Marcos. Maydagdag na halaga ang paggunita sa araw na ito dahil marami ang pag-

kakahalintulad ng sitwasyon noon sa kasalukuyang kalagayan. Malalim angkabuluhan ng mga aral sa 14-taon pakikibaka laban sa diktadura na dapatgamiting gabay sa pagharap at paglaban sa pasistang tirano ni Duterte.

mang, hinigitan na ni Duterte angdating diktador sa dami ng pinatayng mga armadong ahente ng estado.

Walang ibang pakay ang ha-bampanahon niyang mga digmaankundi ang supilin at patahimikin angsambayanan at para busugin sa ge-ra ang kanyang mga sundalo at pu-lis. Labis na kamuhi-muhi ang ma-lawak na kapalpakan, kainutilan atkrisis sa kabuhayang idinulot ngkanyang pasistang tugon sa pan-demyang Covid-19.

Si Duterte ngayon ang hari ngburukratang kapitalismo. Siya angpunong panginoon ng droga sa Pili-pinas. Siya ang pinakamalakingtraydor sa kalayaan at soberanyang Pilipinas, at kasabwat ng Chinasa pandarambong sa yaman ngbansa. Hungkag sa pagiging anti-Amerikano na walang nagawa kundiyumuko sa imperyalistang amo.

Sa paggunita sa batas militar ni

Setyembre 7 , 2020 ANG BAYAN2

Marcos sa harap ng todo-todongpasismo ni Duterte, alalahanin atpaghalawan natin ng inspirasyon attapang ang kabayanihan ng samba-yanang Pilipino, ng laksa-laksang li-bong anak ng bayan na walang pag-aalinlangang tumahak sa mahirapat mapanganib na landas ng pakiki-baka, nagsakripisyo at nagbuwis ngbuhay para wakasan ang diktadura.Kabilang sa kanila ang maramingnagtungo sa kanayunan, upangipunla at payabungin ang armadongrebolusyon.

Sa madidilim na taon ng batasmilitar nag-aklas ang mga mangga-gawa para ipaglaban ang kanilangmga karapatan at kagalingan, ga-yundin ang hangarin ng buong ba-yan para sa kalayaan. Nagmartsanang daan-daang kilometro angmga magsasaka at maralita. Angmga plasa at lansangan ay nagingmalaking paaralan para sa mga es-tudyante kung saan nalinang angkanilang talino at natuto sa mgaaral ng kasaysayan at pakikibaka.Ang kanayunan at mga kabundukanay naglagablab sa malawak na ar-madong paglaban at nagsilbing

muog ng demokratikong kapangya-rihan ng sambayanan. Ang lahat ngbatis ng paglaban ay umipon samakapangyarihang ilog ng pakiki-baka at humantong sa malakingpagbabangon.

Ang hangarin ng sambayanannoon na lumaya mula sa batas mili-tar ni Marcos ay siya ring hangadngayon ng sambayanan na makala-ya mula sa panunupil at pang-aaping tiranong Duterte. Sa ilalim ngbuhong na rehimeng Duterte, na-kasubsob ngayon ang mayorya ngsambayanang Pilipino sa wala pangkapantay na krisis sa kabuhayan,kahirapan at kalusugan, habangnamamayagpag ang mga kroni atdayong kakutsaba ni Duterte sa ko-rapsyon, pasismo at pandarambong.

Gamit ang sindak ng bagongAnti-Terror Law, mga pagpatay,pagdukot at pang-aaresto, pinata-tahimik at pinipilay ng rehimeng Du-terte ang demokratikong paglabanng mamamayan. Lahat ng taktika ayginagamit upang unahan ang anu-mang pagsisikap ng mamamayan namabuo sa isang malapad na prenteang lahat ng demokratikong pwersa

Tomo LI Blg. 17 | Setyembre 7, 2020

NilalamanANG

instagram.com/prwcnewsroom

@prwc_info

[email protected]

Ang Ang Bayan ay ini la lathala dalawang beses bawat buwan

ng Komite Sentral ng Partido Komunista ng Pi l ipinas

Ang Ang Bayan ay ini la labas sa

wikang Pi l ipino, Bisaya, I loco,

Hi l igaynon, Waray at Ingles.

Tumatanggap ang Ang Bayan ng

mga kontribusyon sa anyo ng mga

artikulo at bal ita. Hinihikayat din ang

mga mambabasa na magpaabot ng

mga puna at rekomendasyon sa

ikauunlad ng ating pahayagan.

Editoryal: Ubos-kayang kumilos para wakasan

ang dilim ng bagong batas militar 1

Pag-blacklist sa mga kumpanyang Chinese 3

Protokol pangkalusugan, produksyon 4

Katipunero noon, Pulang mandirigma ngayon 5

Protesta sa Bantayog 5

FMO sa NCMR, nilabanan 5

Perwisyong hatid ng pangungutang 6

Sa madaling salita 7

Hustisya para sa mga desaparecido 7

Kalupitan sa mga Aeta ng Zambales 8

Industriya sa parmasyutika 9

Abot-langis na presyo ng mga gamot 9

Lider-lumad, pinaslang sa North Cotabato 10

Hepe, 11 pulis kinasuhan ng Kadamay 10

Ayuda, taas-presyo ng kopra 10

at sabay-sabay na kumilos sa isangmakapangyarihang pagbabangon.

Hinihikayat ng Partido angsambayanang Pilipino at ang kani-lang demokratikong kilusang masana puspusang kumilos at biguin angpagtatangka ng rehimeng Dutertena tuluyan silang supilin. Dapat ga-mitin ang lahat ng posibleng paraanpara malawakang pakilusin angmamamayan.

Dapat pangibabawan ang mgapaghihigpit sa karapatan na ipinatu-pad ni Duterte sa tabing ng pagtugonsa pandemyang Covid-19. Ang pag-limita sa pampublikong transporta-syon, ang pagbabawal sa mga kaba-taan na lumabas sa bahay at mgapaghihigpit sa pangmasang pagtiti-pon ay nagsisilbing praktikal na ba-lakid sa malawakang pagpukaw, pag-oorganisa at pagpapakilos sa masa.

Dapat tandaan na walang pag-hihigpit na ganap na makahahad-lang sa pagkilos ng mamamayangmulat at determinadong lumabanpara wakasan ang paghahari ngkasamaan ni Duterte. Ang susi ayang pagpukaw sa mamamayan atpagtataas ng kanilang kamulatan atkahandaang kumilos.

Dapat tuluy-tuloy na palakasinang gawaing propaganda at eduka-syon sa masa na sinasamantalakapwa ang pagpapadaloy ng impor-masyon, mga pahayag at panawa-gan sa pamamagitan ng internetkung saan meron, kaalinsabay ngpagpapalakas at pagpapalawak ngpaglalabas ng regular na mga pa-hayagan at mga polyeto bilang soli-dong daluyan ng propaganda.

Sikaping itransporma ang mgapabrika at komunidad tungong mgasentro ng pampulitikang aktibidadsa pamamagitan ng paglulunsad ngmga pang-masang talakayan hinggilsa mga pang-araw-araw na usapingkinakaharap ng masa, kung papaa-no nakadugtong ang kanilang mgaproblema sa kasalukuyang takbo ngbansa at kung bakit kailangang ku-milos. Sa mga lugar na militarisado,dapat gamitin ang mga malikhaingparaan para ikutan ang pagma-manman at paghihigpit ng mga

"Ubos-kayang...," sundan sa pahina 3

ANG BAYAN Setyembre 7 , 2020 3

ahente ng estado.Dapat ubos-kayang

isulong ang demokrati-kong pakikibakang masang batayang mga uri atsektor. Ang lakas at ta-pang ng masang anakpa-wis ang maghihikayat saiba pang mga uri atpwersa na manindigan atlumaban, kabilang angmga nasa konserbatibongoposisyon at mga alyadonito sa loob ng militar atpulis na sawa na kay Du-terte. Dapat palakasin atibayong palawakin angnagkakaisang prente nglahat ng pwersang de-mokratiko sa pananawa-gan para sa pagbibitiw niDuterte o pagpapatalsiksa kanyang poder.

Dapat tuluy-tuloy napaigtingin at palawakinng Bagong Hukbong Ba-yan ang pakikidigmanggerilya sa buong bansa.Katuwang ang milisyangbayan at mga yunit sapagtatanggol-sa-sarili,dapat paduguin sa libu-libong sugat ang pasis-tang rehimen upang ma-katulong kapwa sapagbwelo ng mga pakiki-bakang masa at ibayongpagpapalakas ng hukbo atng mga organo ng de-mokratikong kapangyari-han ng bayan.

Hindi dapat pabaya-ang makapaghari nangwalang pakundangan angpasistang rehimeng Du-terte. Habang nagtatagalat lalong nagiging maba-ngis, lalo nitong pinapay-payan ang galit at deter-minasyon ng bayan na lu-maban, at lalong napa-palapit ang araw ng pag-tatapos sa bagong pag-haharing militar ni Du-terte.

Pag-blacklist sa mga kumpanyangChinese, ipinanawagan

Ipinanawagan noong ng Partido Komunista ng Pilipinas (PKP) noong Setyembre 2na ipatupad ang internasyunal na diplomatiko at ekonomikong mga pagsisikap

para itulak ang gubyerno ng China na tupdin ang mga obligasyon nito sa umiiral namga internasyunal na kasunduan at instrumento kaugnay sa South China Sea atgalangin ang soberanya ng ibang mga bansa rito.

Ito ay matapos ianunsyo ng USnoong Agosto 26 ang inisyatibang ipa-blacklist (pagpapataw ng restriksyonsa kalakalan at byahe) ang 24 na kum-panya na Chinese, mga upisyal nito atiba pang mga indibidwal na sangkot sareklamasyon at pagtatayo ng hindi ba-baba sa pitong pasilidad militar saSouth China Sea sa loob ng Philippineexclusive economic zone (EEZ).

Kabilang dito ang China Commu-nications Construction Company(CCCC), ang CCCC Dredging Group,China Shipbuilding Group, ang ChinaHarbor Engineering Company (CHEC)ng CCCC, ang China ElectronicsTechnology Group Corporation, BeijingHuanjia Telecommunication Company,Chongxin Bada Technology Develop-ment Company, Shanghai Cable Off-shore Engineering Company, TianjinBroadcasting Equipment Company atiba pa. Ang CCCC ang humalili sa ChinaRoad and Bridge Corporation (CRBC)na tinukoy ng World Bank noong 2009na imbwelto sa pandarambong sa Pili-pinas at kalauna'y pinatawan ng mgasangksyon. Ang mga kumpanyang itoay mayoryang pag-aari ng estado o dikaya'y kasosyo ng gubyerno ng China.

Marami sa mga kumpanyang itoang sangkot din sa iba't ibang proyek-tong imprastruktura ni Duterte sa ila-lim ng kanyang programang Build,Build, Build. Nalantad kamakailan namay limang kasunduan ang gubyernongDuterte at CCCC para sa mga proyektosa Manila, Davao, Cebu at Clark. AngCCCC ay sangkot din sa proyektongSangley Point International Airport,kasosyo ang MacroAsia Corp. na pag-aari ng kroni ni Duterte na si LucioTan. Ang nangungunang kroni ni Du-terte na si Dennis Uy ay kasosyo na-man ng CHEC sa $1.2-bilyong proyek-tong reklamasyon sa lugar.

Iginiit ng PKP na dapat idemanda

ng gubyerno ng Pilipinas ang China samga internasyunal na korte sa pagla-bag nito sa soberanong mga karapatanng bansa at pagbayarin ng kumpensa-syon para sa mga pinsala at di bayadna upa ng mga base militar nito. Tina-tayang mas malaki ang kompensasyonna matatanggap dito kumpara sa ipi-nangakong $24-bilyong pautang namataas ang interes para sa napaka-mahal na proyektong imprastrukturana gawa ng mga kontraktor at mang-gagawang Chinese sa bansa.

Sa negosasyong pangkapayapaansa pagitan ng GRP at NDFP noong 2016-2017, paulit-ulit na ipinahayag ng NDFPnegotiating panel at ng chief politicalconsultant nito sa GRP negotiating pa-nel at kay Duterte mismo na dapat ga-win ang lahat upang igiit, gamitin atipagtanggol ang soberano at karapa-tang dagat ng Pilipinas sa EEZ at exten-ded continental shelf (ECS) nito sa WestPhilippine Sea. Tinatayang nagkakaha-lagang $1 trilyon ang rekursong dagatna matatagpuan sa EEZ ng Pilipinas.

Nanawagan din ang PKP ng pagka-kaisa ng internasyunal na komunidad,partikular sa pagitan ng Pilipinas, Ma-laysia, Vietnam, Indonesia at iba pangkanugnog na mga bansang ang sobe-ranya ay niyuyurakan ng China sapagkukumahog nito na pagharian angSouth China Sea.

"Ubos-kayang...," mula sa pahina 2


Protokol pangkalusugan at produksyon

Tuluy-tuloy ang kampanya ng Bagong Hukbong Bayan (BHB) para sa ka-lusugan ng mamamayan habang hindi pa naaapula ang pandemyang

Covid-19. Sa 17 baryo sa Samar, tulung-tulong ang hukbong bayan at mgaorganisasyong masa sa paghahanda sa posibleng pagkalat ng sakit sa kani-lang mga baryo. Nagtakda sila ng mga protokol pangkalusugan kada baryosakaling may mahawa at naghanda ng mga pasilidad sa kwarantina.

Sunud-sunod na inilunsad ngmga Pulang mandirigma ang mgakampanyang pangkalusugan sa git-na ng masisinsing operasyong mili-tar ng Armed Forces of thePhilippines noong Hunyo. Sa isanglarangang gerilya, nagbigay ng ba-tayang pagsasanay medikal angapat na yunit ng BHB sa mga komi-teng pangkalusugan ng mga rebolu-syonaryong organisasyon ng magsa-saka. Pagkatapos nito, naglunsad ngklinikang bayan ang bagong-sanayna mga medik para sa tsek-ap, den-tal, menor na operasyon at tradi-syunal na paggagamot. Mahigit 400residente mula sa apat na baryo angnakabenepisyo rito.

Gayundin, sinisikap ng mga Pu-lang mandirigma na maging huwa-ran sa kalinisan at sanitasyon.Nagsusuot sila ng face mask kapagkaharap ng masa at sumusunod silasa itinakdang protokol sa social dis-tancing at tinitiyak ang kalinisan saloob ng mga base. Ginagamit nilaang mga tradisyunal na pamamara-an ng paggamot gaya ng akupang-tura at mga herbal na medisina.

Para mapunan ang malakingkakulangan ng gamot sa mga baryo,pinangunahan ng mga Pulang man-dirigma ang paggawa ng herbal gar-den, produksyon ng mga bitamina atmedisinang herbal tulad ng lagundisyrup at powder, at pagpapasigla ngproduksyon para sa masustansyangpagkain.

Kulang na kulang na pagkainLalong pinalala ng militarisa-

syon at mga restriksyon sa pagkilosng mga magsasaka ang dati nangkrisis sa pagkain na dinaranas ngmamamayan sa rehiyon. Bago pa

ang pandemya, matindi na ang ka-gutuman at kawalan ng produktongpagkain sa Eastern Visayas.

Sa tala ng Larab, rebolusyonar-yong publikasyon ng rehiyon, 32%lamang ng kabuuang lupaing agri-kultural sa Eastern Visayas ang ti-natamnan ng produktong pagkainkatulad ng palay, halamang-ugat atgulayin. Malaking bahagi nito—63%o 455,134 ektarya—ang nakatuonsa pagtatanim ng produktong ko-mersyal gaya ng niyog at abaka namga produktong pang-eksport.

Mahigit isang dekada nangbagsak ang produksyon ng palay sarehiyon. Taong 2008 pa huling na-kapagprodyus ng isang milyongmetriko toneladang palay ang Eas-tern Visayas. Bumagsak pa ito nang11% noong 2019.

Sa pag-aaral ng Larab, hindisasapat ang naipong palay ng isangpamilyang may 10 myembro mula sapagtatrabaho sa mga palayan atpagkakarga ng inaning palay upangmakakain sa buong taon.

Kung kakain sila ng kanin nang

dalawang beses kada araw, inaasa-hang 35% o 19 na sako ng 54 sa-kong naipong palay na lamang angmatitira. Obligado na muling mag-trabaho bilang kargador ng palayang pamilya o kundi ay isang beseskada araw na lamang kakain ng ka-nin sa susunod na siyam na buwanbago ang tag-ani.

Sa panahon na kulang ang bi-gas, bumabaling ang mga magsasa-ka sa pagkain ng kamote, kamo-teng-kahoy at saging. Pero angproduksyon ng mga ito ay 19%(73,411 ektarya) lamang kung iku-kumpara sa lupang tinatamnan ngniyog.

Gayundin, hindi sasapat angitinakdang arawang sahod sa rehi-yon na ₱236-₱238 kada araw paratugunan ang kanilang pangangaila-ngan. Sa pagkain pa lamang bawataraw, ang isang pamilyang may li-mang myembro ay kailangang ku-mita ng ₱135 para makapag-kaninng dalawang beses. Hindi pa kabi-lang dito ang ibang gastusin.

Wala ring maaasahan ang mgamagsasaka sa pagbebenta ng kopra.Dumausdos ang presyo nito tu-ngong ₱8 kada kilo matapos mana-lasa ng bagyong Ambo noong Mayo.Apektado rin ng bagyo ang produk-tong abaka na isang dekada nanghindi nakakabawi sa mga peste.

Tugon ng masa at hukbong bayan kontra gutom at pandemya


ahente ng estado.Dapat ubos-kayang

isulong ang demokrati-kong pakikibakang masang batayang mga uri atsektor. Ang lakas at ta-pang ng masang anakpa-wis ang maghihikayat saiba pang mga uri atpwersa na manindigan atlumaban, kabilang angmga nasa konserbatibongoposisyon at mga alyadonito sa loob ng militar atpulis na sawa na kay Du-terte. Dapat palakasin atibayong palawakin angnagkakaisang prente nglahat ng pwersang de-mokratiko sa pananawa-gan para sa pagbibitiw niDuterte o pagpapatalsiksa kanyang poder.

Dapat tuluy-tuloy napaigtingin at palawakinng Bagong Hukbong Ba-yan ang pakikidigmanggerilya sa buong bansa.Katuwang ang milisyangbayan at mga yunit sapagtatanggol-sa-sarili,dapat paduguin sa libu-libong sugat ang pasis-tang rehimen upang ma-katulong kapwa sapagbwelo ng mga pakiki-bakang masa at ibayongpagpapalakas ng hukbo atng mga organo ng de-mokratikong kapangyari-han ng bayan.

Hindi dapat pabaya-ang makapaghari nangwalang pakundangan angpasistang rehimeng Du-terte. Habang nagtatagalat lalong nagiging maba-ngis, lalo nitong pinapay-payan ang galit at deter-minasyon ng bayan na lu-maban, at lalong napa-palapit ang araw ng pag-tatapos sa bagong pag-haharing militar ni Du-terte.

Mga katipunero noon, mga Pulang mandirigma ngayon

Sa paggunita sa itinuturing na pagsisimula ng armadong rebolusyon ng Kati-punan noong 1896, kinilala ng mga rebolusyonaryo ang pag-aalay ng sarili

at sakripisyo ng mga bayani at martir ng bagong demokratikong rebolusyon ngmamamayang Pilipino noong Agosto 31. Sila ang mga makabagong Katipunerona nagpatuloy sa hindi pa natatapos na pambansa-demokratikong rebolusyon.

Mula Cordillera hanggang Min-danao, sinaluduhan ng buong rebo-lusyonaryong kilusan ang mga Pu-lang mandirigma na nag-alay ng bu-hay para sa mamamayan at arma-dong paglaban.

Kinilala ng Katipunan ng mgaSamahang Manggagawa sa Cordille-ra sina Philbert Dalang, Antonio Li-cawen (Ka Hicap), Wilfredo Aluba(Ka Hoben), Maritess Payangdo (KaGigi)—mga manggagawa at mala-manggagawang naglingkod sa huk-bong bayan—gayundin ang iba pangPulang mandirigmang nag-alay ngbuhay sa pakikibaka ng mga minoryaat mamamayan.

Inihayag naman ni Ka BayaniObrero ng National DemocraticFront-Negros Island na ang dugo atsakripisyo ng mga martir ay higit nanagpapaliyab sa pakikibaka ng mgaNegrosanon. Pinakahuli rito siMitchel Fat (Ka Epi), na namatay

noong Agosto 31. Nagsisilbi silanginspirasyon higit lalo sa panahonngayon nang walang tigil na mgaatake, pagpaslang at pananakot ngmga ahente ng estado kabilang naang 89 na biktima ng ekstrahudisyalna pagpaslang sa isla.

Sa Ang Kalihukan, rebolusyo-naryong pahayagang pangmasa ngNorth Central Mindanao, inalala ngmga rebolusyonaryong pwersa sarehiyon ang 23 martir sa unang hating 2020. Kabilang dito sina RioAmor Yuson (Ka Lima), kasapi ngKomiteng Rehiyon ng Partido,Gladys Joy Hiponia (Ka Andi), kasa-pi ng Rehiyunal na Istap sa Medikalat iba pang nasawi noong Mayo saGingoog City.

Iginawad naman ng Rehiyunalna Operasyon sa Komand ng BHB saSouthern Mindanao ang pinakama-taas na rebolusyonaryong pagpu-pugay kay Prince Wendel Olofernes

(Ka Do), Pulang kumander at rebo-lusyonaryong artista.

Kasabay nito, binigyan-pugayng mamamayan si Andrea Rosal,dating bilanggong pulitikal at anakng yumaong tagapagsalita ng Par-tido na si Gregorio Rosal (KaRoger). Napatay siya sa isanglabanan sa Brooke's Point, Palawan,kasama sina Bonifacio Magramo,Noel Siasico, Rona Manalo at isa panoong Setyembre 3.

Pinagpugayan ng rebolusyonar-yong kilusan ang mga dakilang Ko-munista na sina Julius Giron (KaNars), Randall Echanis, Fidel Ag-caoili at iba pa na nakatatak angpangalan sa rebolusyonaryong ka-saysayan kasama ang mga bayaning rebolusyong Pilipino.

Protesta sa Bantayog ng mga Bayani

MAHIGIT 500 AKTIBISTA at tagapagtaguyod ngkarapatang-tao ang nagtipon sa Bantayog ng mgaBayani noong Agosto 31 bilang paggunita sa Araw ngPambansang mga Bayani.

Kinundena nila ang tuluy-tuloy na atake ng rehi-men sa mga aktibista, kilalang kritiko ng gubyerno atmga kasapi ng oposisyon.

Bitbit din nila ang panawagan para sa malalim atindependyenteng imbestigasyon sa magkakasunodna pamamaslang sa mga aktibistang sina RandallEchanis, Zara Alvarez, Carlito Badion, Jory Porquiaat iba pang biktima ng ekstrahudisyal na pamamas-lang.

Kasabay nito, inalala rin ng iba't ibang sektorang pakikibaka ng mga martir ng sambayanan nanag-alay ng buhay para sa bayan. Pinarangalan nilaang mga manggagawang pangkalusugan at mama-mayang patuloy na nakikibaka sa gitna ng pananala-sa ng pandemyang Covid-19 at pasismo ng rehimen.

FMO sa NCMR, aktibong nilabanan

NAGLUNSAD NG ANIM na magkakasunod na opensibaang Bagong Hukbong Bayan-North Central MindanaoRegion (BHB-NCMR) laban sa focused military opera-tion o FMO ng Armed Forces of the Philippines sarehiyon noong Agosto. Hindi bababa sa 10 sundaloang napatay sa mga opensiba, kabilang ang dalawangupisyal.

Inatake ng BHB ang mga nag-ooperasyongsundalo sa Sityo Traktor, Barangay Mahagsay, SanLuis, Agusan del Sur noong Agosto 2; SityoKalasungay, Barangay San Vicente, Esperanza noongAgosto 7 at muli sa Sityo Traktor noong Agosto 18; atdalawang beses sa Sityo Talabaw sa katabing bara-ngay ng Binikalan noong Agosto 19.

Parehong tinyente ang napatay sa mga opensibasa Barangay Bal-ason, Gingoog City, Misamis Orientalnoong Agosto 14 at sa Sityo Kalasungay noong Agosto26. Isang Pulang mandirigma ang namatay sa isa samga engkwentro.


Perwisyong hatid ng kaliwa'tkanang pangungutang ni DutertePangalawang bahagi ng serye kaugnay sa tuluy-tuloy na pangungutang ng re-himeng Duterte. Basahin ang unang bahagi, "Malakihang pangungutang sangalan ng pandemya," sa Ang Bayan, Agosto 21, 2020.

Tinaya ng mga upisyal sa ekonomya ng rehimeng Duterte noong Agosto 26na papalo na sa ₱10.16 trilyon ang kabuuang utang ng gubyerno sa ka-

tapusan ng 2020. Mas mataas ito nang 31% sa naitala noong nakaraang taon.Magiging bahagi nito ang dagdag na ₱160 bilyon na nakatakdang utangin ngrehimen ngayong buwan.

Para bigyang katwiran ang kali-wa't kanang pangungutang, paulit-ulit na pinalalabas ng rehimen sapubliko na muling pasisikarin ng ma-lilikom nitong utang at pondo angekonomya. Gayunpaman, tulad sanakaraan, malinaw na walang ibangidudulot ang pangungutang kundiibayong pagkabangkarote na pangu-nahing papasanin ng mamamayan.

Sa susunod na taon, planongmaglaan ng rehimen ng ₱531.5 bilyonpara sa pagbabayad ng interes ngmga utang nito. Ang naturang halagaay katumbas ng 12% ng ₱4.51-tril-yong panukalang badyet sa parehongtaon. Ibig sabihin, sa bawat sampungpisong gagastusin ng reaksyunar-yong gubyerno, mahigit piso ayipambabayad ng utang. Tinatayangtataas ang abereyds na interes sapautang sa susunod na taon tungong3-4.5% mula 2.5-3.5%.

Nakasaad sa panukalang badyetna katumbas nito ang muling uuta-ngin sa parehong taon para direk-tang pondohan ang mga susingprogramang imprastruktura ng re-himen. Ito ay habang kulang nakulang ang inilaan nitong pondopara sa ayuda, pautang at iba pangserbisyo na direktang mapakikina-bangan ng mamamayan para maka-ahon sa krisis pangkabuhayan dulotng lockdown at pandemya.

Wala pa sa panukalang badyetang ilalaan bilang pambayad sa prin-sipal sa mga pautang. Ngayong taon,naglaan ang rehimen ng ₱582.1bilyon para rito. Mula 2017, umabotna sa ₱3.25 trilyon ang inilaan ng re-himeng Duterte para bayaran ang

utang ng reaksyunaryong gubyerno,47% nito ay bayad sa interes.

Awtomatikong pagbabayadObligado ang reaksyunaryong

gubyerno na maglaan ng malakingbahagi ng pambansang badyet parasa pagbabayad-utang. Itinatakda saAutomatic Appropriations Law angawtomatikong paglalaan ng pondopara sa pagbabayad-utang bagomaglaan para sa iba pang mga esen-syal na operasyon, gastos at prog-rama. Sa buong mundo, ang Pilipinaslamang ang may ganitong klase ngbatas. Isinabatas ito ng unangrehimeng US-Aquino na nangakongbabayaran “sa huling sentimo” angmga inutang at kinurakot ng dikta-durang Marcos.

Sa ilalim ni Duterte, tinatayangkatumbas ng 22% ng pambansangbadyet taun-taon ang inilalaan parasa pagbabayad-utang.

Lagi't laging kulang ang pondokaya kadalasang hindi sapat ang ini-lalaang badyet para sa mga serbi-syong panlipunan. Dahil sa labis na

pagsalalay sa dagdag na pangungu-tang para agapan ang papalakingdepisito nito sa badyet, nagkukuma-hog ang rehimen na sundin ang mganeoliberal na patakarang idinidiktang mga imperyalistang bangko atinstitusyong pampinansya. Kabilangsa mga itinutulak ng rehimen ngayonang pagpapataw ng dagdag na buwissa mga batayang produktong pagka-in gaya ng tuyo at nudels, at sa ser-bisyo ng mga platapormang digital(Netflix, Facebook, Twitter, at ibapa). Obligado na ring magbayad ngbuwis ang maliliit na negosyante sainternet. (Basahin ang kaugnay naartikulo sa Ang Bayan, Hulyo 21.)

Hindi na bago kay Duterte angmga rekomendasyong ito. Bago paman manalasa ang pandemya, ma-sugid na niyang ipinatutupad angilan sa mga repormang neoliberal naito upang makakuha ang Pilipinas ng"mataas na grado" sa mga nagpa-pautang. Ilan lamang sa mga pasakitna patakarang ipinatupad ng kan-yang rehimen ang TRAIN at RiceLiberalization Law, repormang K-12,pribatisasyon ng mga pag-aari ngestado gaya ng paliparan sa Clark,mababang badyet at paggasta parasa kalusugan, edukasyon, at maramipang iba.

Papalaking pagbabayad utang sa ilalim ni Duterte (₱ bilyon)

Pinagkunan: Department of Budget and Management. General Appropriations Act (2016-2017);

National Expenditure Program 2021 .



Di nakakamit na hustisya para sa mga desaparecido

Tuwing Agosto 30, ginugunita sa buong mundo ang Pandaigdigang Arawng Mga Desaparecido para alalahanin at ipaglaban ang hustisya para sa

libu-libong biktima ng sapilitang pagdukot sa mga sibilyan at sikretong pag-kulong at pagpatay sa kanila ng mga reaksyunaryong estado.

Sa Pilipinas, kabilang sa mgabiktima ito si Elena Tijamo, isangmaggagawang pangkaunlaran saCentral Visayas na dinukot ng mgaahente ng rehimeng Duterte sa Ban-tayan, Cebu noong Hunyo 13.

Inalala rin ng kanilang mga ka-pamilya at tagasuporta ang mgaManobong magsasakang sina MakiBail at David Mogul na kasapi ngKesasabanay Dulangan Manobo nadinukot sa Barangay Margues,Esperanza, Sultan Kudarat. Gayun-din si Imelda Hayahay, isang lider-magsasaka na sapilitang isinama ngmga sundalo mula sa kanyang bahaysa Mabini, Compostela Valley. Mulanoon ay hindi na siya nakita ng kan-yang pamilya.

Dalawang taon na ang nakalili-pas mula nang huling namataan sinaLora Manipis at Jeruel Domingo. Di-nukot sila ng mga ahente ng estadohabang bumibyahe sa Kabacan,North Cotabato noong Pebrero2018. Si Manipis ay konsultant ngNational Democratic Front-FarSouthern Mindanao at ang kanyangasawang si Domingo ay Pulang man-dirigma na kumilos sa Sarangani atSouth Cotabato.

Ang mga nabanggit ay kasamasa 13 na dinukot at di na inilitaw ngkasalukuyang rehimen. Kalahati ngmga desaparecidos sa panahon niRodrigo Duterte ay mula sa mgamagsasaka at mga Lumad. Pagkau-po sa pwesto noong 2016, dalawangmagsasakang Lumad ang dinampotng mga ahente ng estado atgwardya ng kumpanyang minanoong Nobyembre 2016.

Bahagi ng sapilitang pagdukotang pagtanggi ng mga nasa poderna may kinalaman sila sa pagkawalang biktima, sa layuning pagkaitansila ng nararapat na mga proseso atkarapatan. Ang paglabag na ito naisinagawa kasabay ng mas masak-

law na atake sa mga sibilyan at ka-nilang mga komunidad ay itinutu-ring na krimen laban sa sangkatau-han. Sa Pilipinas, mahaba ang lista-han ng mga desaparecido ng reak-syunaryong estado, mula pa sa pa-nahon ng diktadurang Marcoshanggang sa rehimen ni RodrigoDuterte. Ayon sa listahan ng Desa-parecidos at Karapatan, mayroonnang 1,890 desaparecido mula pa-nahon ng diktadurang US-Marcoshanggang sa kasalukuyan.

Pinakaunang naitalang biktimang sapilitang pagkawala si Charliedel Rosario, isang guro sa datingPhilippine College of Commerce(ngayo’y Polytechnic University ofthe Philippines) at isa sa mga taga-pagtatag ng Kabataang Makabayan.Huling nakita si del Rosario noongMarso 19, 1971. Kasama siya samga nagkakabit noon ng mga posternang damputin siya ng mga ahenteng rehimeng Marcos.

Naitala ang halos 43% ng sapi-litang pagkawala sa ilalim ng rehi-meng Corazon Aquino, habang ipi-nupostura ang sarili bilang nagwa-kas sa diktadura ni Marcos. Nama-

yagpag sa ilalim ng rehimen angmga grupong vigilante tulad ng"Alsa Masa" na sinulsulan at itinayong Armed Forces of the Philippines.Ang mga grupong ito ang respon-sable sa sapilitang pagkawala ngmga aktibista at tagapagtanggol ngkarapatang-tao.

Sa ilalim ng rehimeng US-Arro-yo, naitala ang pinakamaraming bi-lang ng desaparecido na konsultantng NDFP. Sa panahong tinapos ngrehimen ang usapang pangkapaya-paan, 11 nang konsultant at kani-lang mga kasama at kapamilya angdinukot at di na inilitaw. Kabilangdito ang mag-amang Rogelio atGabriel Calubad, ang mag-asawangPrudencio Calubid at Celina Palma,kanilang pamangkin na si GloriaSoco, at ang upisyal ng PKP na siLeo Velasco. Sa pamumuno ng ber-dugong heneral ni Arroyo na siJovito Palparan, naganap din samga panahong ito ang sunud-sunodna pagdukot at pagkawala ng mgaaktibista sa Central Luzon tulad ngmga estudyante ng University of thePhilippines na sina Sherilyn Cada-pan at Karen Empeño, at ang anakng isang batikang mamamahayag nasi Jonas Burgos.

Hanggang ngayon, lahat sila'yhinahanap ng kanilang mga kapamil-ya at pinagkakaitan ng hustisya.

Kalupitan ng AFP sa mga Aeta ng Zambales

NAPILITANG LUMIKAS ANG 190 pamilyang Aeta tungong BarangayAglao sa San Marcelino, Zambales noong Agosto 21 matapos bombahinng militar gamit ang apat na helikopter ang kanilang komunidad sa Ba-rangay Buhawen. Karamihan sa mga bakwit ay bata.

Siyam na residente, kabilang ang apat na menor de edad, ang iligalna ikinulong ng mga sundalo ng 703rd IBde sa paratang na mgamyembro sila ng Bagong Hukbong Bayan. Sina Witi Ramos, Jepoy Ra-mos, at Nalin Ramos ay inaresto at tinortyur. Sa sukdulang kalupitan,pinwersa ng mga sundalo si Nalin Ramos na kumain ng tae.

Winasak ng pambobomba ang mga sakahan at mga lugar ng pa-ngangaso ng mga Aeta. Kinatay at pinagkakain din ng mga sundalo angmga alagang hayop ng mga katutubo.

Hinahawan ng mga sundalo ang daan para muling makapag-ope-reyt ang apat na dambuhalang kumpanya sa mina na isinuspindenoong 2017 dahil sa matinding pinsala sa kalikasan.


Lokal na industriya sa parmasyutika,dominado ng dayuhang mga kumpanya

Inilantad ng pandemyang Covid-19 ang kawalang-kakayahan ng Pilipinaspara sa pananaliksik at pagmanupaktura ng mahahalagang gamot at ba-

kuna. Sa pahayag mismo ng Department of Science and Technology noongAgosto, walang pasilidad ang Pilipinas para sa pananaliksik ng bakuna labansa Covid-19. Bago ang pandemya, wala ring kumpanya, lokal o dayuhan, angnakapagmamanupaktura ng anumang bakuna sa loob ng bansa. Sa ngayon,hanggang sa pagpapakete lamang ng mga bakuna sa mga vial para sa indibid-wal na gamit ("fill and finish") ang kahandaan ng mga lokal na kumpanya.

Tulad ng ibang batayang sektorng industriya ng Pilipinas, dominadong dayuhang mga kumpanya angsektor ng parmasyutika sa Pilipinas.Sa isang ulat noong 2014, 75% nglokal na merkado para sa mga ga-mot at gamit medikal ay hawak ngPfizer (US), GlaxoSmithKline o GSK(UK), Boehringer (Germany), Sanofi(France), Abbott (US), Novartis(Switzerland), Johnson&Johnson(US), Roche (Switzerland), Merck(US) at Bayer (Germany).

Liban sa GSK, walang lokal naproduksyon ang mga ito sa bansa.Ang ibang dayuhang kumpanya, tu-lad ng Pfizer at Wyeth, ay mayroongkontrata sa pagmamanupaktura saInterphil Laboratories, isang sub-sidyaryo ng Manchester Holdings(US) at bahagi ng Zuellig Group ofCompanies (Switzerland). Hawak ngkumpanyang ito ang pagpoproseso,pagtatatak at pagpapakete (tinata-wag na toll manufacturing) ng mgagamot at di-gamot na produkto ngpinakamalalaking 16 na dayuhangkumpanya para sa lokal na merkadoat ibang bansa sa Asia. Sangkatlong lokal na suplay ng mga dayuhanggamot ay pinoproseso ng planta nitosa Canlubang, Laguna.

Apat lamang sa pinakamalala-king kumpanya sa parmasyutika angmatatawag na lokal o may lokal naproduksyon. Isa nito ay lokal nasubsidyaryo ng isang kumpanyangUS at ang tatlo pa ay pagmamay-aring lokal na burgesya-kumprador.

Alinsunod sa mga datos noong2014, tinatayang mayroong 65 nalokal na kumpanyang parmasyutikal

ang sangkot sa toll manufacturing.Halos lahat ng ginagamit ng mga itona materyal (95%) ay inaangkat saiilang bansang nagpoprodyus ngbatayang sangkap at kemikal. Ka-dalasan, ang mga kumpanyang itoay katamtaman ang laki at pagma-may-ari ng lokal na mga pamilya.Mga halimbawa nito ang AM-Eu-ropharma, AD Drugstel, Euro-med,Lloyd Laboratories, Hizon Labora-tories, Swiss Pharma, Ace Phar-maceuticals at Allied.

Noon ding 2014, dalawa lamangsa mga lokal na kumpanya sa par-masyutika, ang Unilab at PascualLaboratories, ang nagmamanupak-tura ng sariling gamot. Nakatuonang Unilab sa paghahalo at pagpa-pakete ng mga gamot na karamihanay generic (mga gamot na matagalna sa merkado o yaong hindi nasaklaw ng patent o eksklusibongpagmamay-ari ng isang kumpanyaang pormula) gamit ang inangkat na

hilaw na mga materyales. Halimba-wa sa mga materyales na ito angparacetamol, ang batayang sangkap(tinatawag na active pharmaceuticalingredient o API) ng Bioflu, Tuseranat Skelan, na pangunahing sinusup-lay ng India at China. Ang PascualLaboratories naman ay nagmama-nupaktura ng mga bitamina at ga-mot na herbal mula sa sariling sa-kahan sa Nueva Ecija.

Gayunpaman, malaki-laki pa rinang produksyon ng mga ito ang na-katuon sa pagmamanupaktura parasa may tatak na mga gamot, parti-kular ng bagong mga antibiotic atsteroids. Mayroong 6,000 mangga-gawa na nagtatrabaho sa limangmalalaking pabrika ng Unilab, dala-wa nito ay nakapokus sa toll ma-nufacturing. Pagmamay-ari angkumpanya ng lokal na burgesya-kumprador na pamilyang Campos.Limitado sa iilang bansa at kum-

Abot-langit na presyo ng dayuhang mga gamot

MAS MARAMI ANG gawa ng mga dayuhang kumpanya sa lahat ng ka-tegorya ng gamot (antibiotic, kontra-altapresyon, kontra-kanser at ibapa) kumpara sa mga lokal na kumpanya. Sa pangkalahatan, ibinebentaang mga ito nang 30%-80% na mas mahal sa mga generic na gamot.

Dagdag sa napakatataas nang presyo ang 25%-45% na patong nglokal at dayuhang mga distribyutor para sa mga gamot na may orihinalna tatak at halos 60% sa mga generic na may tatak (branded generic).Resulta nito ang halos isang libong ulit na mas matataas na presyo nggamot sa Pilipinas, kumpara sa ibang bansa sa Asia.

Halimbawa nito ang isang bote ng 150mg na 100 tableta ng Zantac(gamot sa ulser) ng GSK na nagkakahalaga ng $95 sa Pilipinas habang$3 lamang ito sa India.

Monopolisado rin dng mga dayuhang kumpanya ang mga diagnosticagent (mga gamot at kemikal na pantulong para sa pagtukoy ng sakit).

"Lokal...," sundan sa pahina 10


Lider-lumad, pinaslang sa North Cotabato

Brutal na pinatay si Bae Imelda Ansabo, 50, ng pinaghihinalaang mgamyembro ng paramilitar na Bagani at Black Fighters sa Barangay Ma-

hongkog, Magpet, North Cotabato noong Agosto 23, alas-2 ng hapon.

Papunta sa kanyang sakahan siAnsabo kasama ang kanyang buntisna anak nang tambangan siya ngmga salarin. Matapos barilin sa li-kod ay pinagtataga ang biktima. Ki-lalang lider-Manobo si Ansabo namatatag na lumaban sa panda-rambong at iligal na pagtotroso sakanilang lupaing ninuno.

Noong Agosto 17, inaresto ngmga pulis at sundalo ng 72nd IB siGloria Lanutan, 62, sa parehong

bayan. Pinaratangan siyang maykaugnayan sa Bagong Hukbong Ba-yan at tinamnan ng ebidensyangpasabog bago sinampahan ng inim-bentong kaso at ikinulong.

Laganap din sa isla ng Negrosang iligal na pag-aresto sa mga si-bilyan dahil sa paratang na myem-bro ng BHB. Sa Negros Oriental,dalawang sibilyang residente ngGuihulngan City ang biktima ng62nd IB noong Agosto 24. Sa Neg-

ros Occidental, apat na magsasakaang pinaratangan ng 94th IB nakasapi ng BHB matapos paputukanang kanilang mga bahay at pagna-kawan noong Agosto 26 sa Bara-ngay Carabalan, Himamaylan City.

Militarisado naman ang Moun-tain Province. Limang barangay saSagada, dalawa sa Bauko, at tatlosa Bontoc ang okupado ng mgasundalo ng 54th IB mula Oktubre2019. Nagtayo rin ng kampo sahangganan ng Sagada at Besao.Tuluy-tuloy din ang mga opera-syong kombat sa mga lugar na na-banggit.

panya ang pagmanupaktura at pagprosesong mga API na ginagamit sa iba't ibangklase ng gamot. Kabilang sa pinakamalalakiang mga multinasyunal na kumpanya ng USat Europe, at mga kumpanya sa India atChina.

Ang ibang lokal na kumpanya sa par-masyutika ay limitado sa pagpapakete,distribusyon at pagbebenta. Halimbawa ni-to ang Natrapharm, Medhaus Pharma, GXInternational, Prohealth Pharma at CathayDrug.

Dumadaan sa Zuellig Pharma (kasosyong Interphil Laboratories) ang distribusyonsa mayorya (85%) ng mga gamot at di ga-mot na produkto ng mga dayuhang kum-panyang parmasyutikal. Nakopo naman ngMercury Drugstore ng pamilyang Que ang60% ng pagtitingi ng mga ito, kasunod angmas maliliit na botika tulad ng The GenericsDrugstore ng mga Ayala, mga Botika ngBayan ng gubyerno at mga ospital.

Noong 2014, may rehistradong 500nagkakalakal ng gamot, 700 nag-aangkat at5,000 distribyutor ng gamot sa Pilipinas.Noong hindi pa nagkapandemya, tinayanglalaki ang benta ng mga kumpanya sa par-masyutika tungong $4.1 bilyon (₱205 bil-yon) sa 2020, mula sa $3.6 bilyon (₱180bilyon) noong 2016. Wala pa rito angtinatayang halaga para sa pagpapabakunang populasyon ng Pilipinas laban sa Covid-19 na maaaring umabot sa ₱110 bilyon.

"Lokal...," mula sa pahina 9Panggigipit sa mga lider masa, sunud-sunod

INARESTO NG PINAGSAMANG pwersa ng pulis at militar si NelsyRodriguez, tagapangulo ng Bagong Alyansang Makabayan(Bayan)-Camarines Sur sa loob ng upisina ng grupo sa Bagum-bayan, Naga City noong gabi ng Setyembre 6.

Nagpakilalang manggagawang pangkalusugan ng barangayang isang babaeng ahente para makapasok sa upisina. Sinundansiya ng walong nakasibilyang pulis na naghapag ng mandamyentode aresto sa gawa-gawang kasong pagpatay. Dinala si Rodriguezsa bayan ng Labo para iharap sa korte. Pangatlo na siya sa mgalider masa ng Bicol na di makatarungang inaresto.

Sa Panay, gawa-gawang kaso rin ng kasong pagpatay atbigong pagpatay ang isinampa kay Elmer Forro, pangkalahatangkalihim ng Bayan-Panay noong Setyembre 5. Pilit na pinalalabasng militar na may kaugnayan siya sa isang ambus ng Pulanghukbo sa mga tropa ng 301st IBde noong Abril 7 sa Lambunao,Iloilo.

Samantala, sinampahan ng Kadamay ng kasong pagnanakawat gross misconduct noong Agosto 28 ang hepe ng PNP-CentralLuzon at 11 pang pulis sa Pandi, Bulacan. Kaugnay ito ngarbitraryong pangungumpiska ng mga pulis sa dyaryong PinoyWeekly sa upisina ng Kadamay sa Pandi noong Hulyo. Bago nito,tumungo ang mga myembro ng grupo sa Quezon City Hall paraiparating ang kanilang mga hinaing sa ilalim ng lockdown.

Ayuda, taas-presyo ng kopra, ipinanawagan

NAGPROTESTA ANG DAAN-DAANG magniniyog sa harap ng Phi-lippine Coconut Authority sa Legazpi City, Albay noong Agosto 20para manawagan ng dayalogo, ayuda, pagtataas sa presyo ngkopra, at kagyat na pagbabalik sa kanila ng pondong coco levy.

Itinaon ang protesta sa ika-47 taon ng Presidential Decree27 na nagpataw ng koleksyon ng pondo ng coco levy sa mga mag-niniyog. Tinatayang aabot na ito sa ₱76-100 bilyon.

Documents

Ubos-kayang kumilos para wakasan ang dilim ng bagong …noon na lumaya mula sa batas mili-tar ni Marcos ay siya ring hangad ngayon ng sambayanan na makala-ya mula sa panunupil at pang-aapi