udhezues gjuha shqipe 9

5/28/2018 udhezues gjuha shqipe 9

1/259

Botime shkolloreAlbas

Lindita Isufi

Ma. Artan XhaferajMa. Niazi Xhaferaj

Libr pr msuesin

Gjuha shqipe 9Prgatitur nga:


2/259

Botues:

Latif AJRULLAI

Rita PETRO

Redaktore:

Natasha PEPIVANI

Redaktore letrare:

Vasilika DINI

Arti grafik:

Eva KUKALESHI

Albas, Tiran 2010

T gjitha t drejtat jan t rezervuara

Shtpia Botuese Albas

N Tiran: Rr. Budi, Pall. Clasic Construction, zyra nr. 2

Tel/Fax: ++ 355 4 2379184

e-mail: [email protected]

N Tetov: Rr.Ilindenit, nr.105

Tel: 044 344047

e-mail: [email protected]

N Prishtin: Rr.Eqrem abej, nr.47

Tel: 038 5457139e-mail: [email protected]


3/259

3


4/259

4


5/259

5


6/259

6


7/259

7


8/259

8


9/259

9


10/259

10


11/259

11


12/259

12


13/259

13

Librmsuesiprtekstin

Gjuhashqipe9

Rubrika: T foluritTema: Teksti dhe llojet e tij

Objektivat:Nxnsi n fund t ors s msimit t jet i aft: T as rreth klasikimeve dhe funksioneve t teksteve. T shpreh mendimet e tij rreth llojeve letrare. T ushtrohetpr t klasikuar tekstet letrare dhe joletrare.

Materialet dhe mjetet msimore:teksti Gjuha shqipe 9, tabela,shkumsa me ngjyra, etore.

Zhvillimi i msimit

Hapi I. Ora e par e msimit pr vitin e ri msimor nis me nj bised t shkurtr

rreth pushimeve verore. Msuesi/ja shtron pr bashkbisedim pyetjet:- Si ndiheni ditn e par t shkolls?- far t veantash kishin pushimet pr ju?- A keni lexuar libra?- Cilt ju kan plqyer m tepr?Vmendja e nxnsve prqendrohet n dhnien e prgjigjeve, n ndrtimin e nj

teksti, q t prfshij kto t dhna.

Hapi II. Msuesi/ja i udhzon nxnsit t lexojn temn: Teksti dhe llojet e tij,

pr tiu prgjigjur pyetjeve q ai/ajo shnon n tabel.- far sht teksti?- Prse shrben ai?- Ku i prdorim tekstet?- kuptoni me: Tekstet prdoren n mnyr pasive dhe aktive? Konkretizojeni me shembuj pyetjen e fundit.Nxnsit diskutojn rreth pyetjeve t shtruara, plotsojn njri-tjetrin, pyesin.

Hapi III. Msuesi/ja i udhzon nxnsit t lexojn nnshtjen: Klasikimi i

teksteve sipas qllimit:Teksti me funksion praktik tekst joletrar.Teksti me funksion artistik tekst letrar.

Msuesi/ja shkruan n tabel pyetje, t cilave do t`u prgjigjen nxnsit pas marrjess informacionit (prmes leximit individual).

- Ku i prdorim tekstet letrare?- far qllimi kan kto tekste?- Prse shrbejn tekstet joletrare?- Cili sht funksioni i tyre n jetn e prditshme?

- sht letrsia?- Cili sht funksioni i saj?- Si klasikohen tekstet letrare?

- lloje t tekstit letrar kemi n varsi t ans s jashtme a t brendshme? Prgjigjet e nxnsve (t saktat) msuesi/ja i shkruan n tabel.

Teknika dhe metoda msimore:

bashkbisedim, lexim i koduar,Diagrami i Venit, diskutim.


14/259

14

LibrmsuesiprtekstinG

juhashqipe9 Hapi IV. Veprimtari: Diagrami i Venit

Klasikimi i teksteve sipas qllimit

Hapi V. Praktik e pavarur, punohet ushtrimi 5.Nxnsit ushtrohen pr t klasikuar sipas tabels, llojet e teksteve.

Teksti joletrar(gazeta, revista, udhzues,tekste msimore, enciklopedi, programe

televizive etj.)- Qllimi kryesor sht sjellja e informacionit.

- Funksioni praktik- Ndihmon pr t informuar

- Pr t ditur si e kur duhet br dika- Pr t msuar

- Pr t thelluar njohurit- Kryesisht gjuha standarde

Jan tekste t shkruara.

Shfrytzohen n mnyr pasive dhe aktive.

I shrbejn njeriut pr pasurimin e kulturs s tij.

Teksti letrar(mite, legjenda, prralla,tregime, novela, romane, poezi, drama etj.)

- Qllimi kryesor sht edukimi artistik ilexuesit.

- Funksioni estetik - artistik- Prdoret pr knaqsin e t lexuarit.- Pr nxitjen dhe zhvillimin e imagjinats

- Pr t`u argtuar etj.

- Gjuha e gurshme

Hapi VI. Msuesi/ja u shprndan nxnsve et A4, n t ciln sht fotokopjuar

nj tekst letrar (nj fragment nga poezia Gjuha shqipee shkrimtarit Gjergj Fishta)dhe nj tekst joletrar (Kshilla pr jetn).

Nxnsit do t shkruajn n etoret e tyre dallimet ndrmjet teksteve duke u

prqendruar te:Qllimi prse prdoret teksti.Lloji, p.sh., tregim, poezi, reportazh etj.Gjuha q prdor autori, e gurshme ose jo.

Pr kt veprimtari nxnsve u vihen n dispozicion deri n 7 minuta.Msuesi/ja plotson tabeln n drrasn e zez me prgjigjet e nxnsve.

Vlersohen nxnsit pr prgjigje t shprehura bukur, sakt, pr pjesmarrje nbashkbisedim e diskutim, n mnyr q t nxiten, t motivohen pr t qen aktivn ort e ardhshme.

Detyr shtpie.Pr tekstet e dhna (Gjuha shqipedhe Kshillat pr jetn),analizoni dallimet n gjuhn e prdorur: prshkruese, rrfyese, poetike, argumentuese,informuese, shtjelluese, udhzuese, sugjeruese.

Tekstet letrare Tekstet joletrare


15/259

15

Librmsuesiprtekstin

Gjuhashqipe9

Rubrika: T foluritTema: Teksti rrfimtar (letrar dhe joletrar)

Objektivat:Nxnsi n fund t ors s msimit t jet i aft: T dalloj elementin formal gjuhsor t teksteve t ndryshme. T as pr veorit e tekstit rrmtar letrar dhe joletrar. T klasikoj tekste rrmtare letrare dhe joletrare.

Mjetet e msimit:teksti Gjuha shqipe 9, mjeteshkollore, shkumsa me ngjyra.

Zhvillimi i msimit

Hapi I. Msuesi/ja e nis orn e msimit me diskutimin e detyrs s shtpis. Pr

t dyja tekstet bhet nj analiz mbi dallimet gjuhsore.

Hapi II. Msuesi/ja i njeh nxnsit me temn e re msimore, t ciln e shkruann drras:Klasifikimi i teksteve sipas veorive gjuhsore. Nxnsit lexojninformacionin e dhn me tabel n faqen 10. M pas, s bashku me msuesin/enplotsojn n drras.

Teksti rrmtar - ka si veori gjuhsore rrmin n vetn I ose n vetn III. (tregimtar) - elementi formal, lloji: tregim, novel, roman etj.

Vazhdon plotsimi i veorive gjuhsore pr do tekst.Nxnsit i lihet hapsir q materialin e lexuar ta interpretoj.

Hapi III. Msuesi/ja shkruan n qendr t tabels:

nj ndodhi venderrfej tregoj ku prfshihen personazhe disa ndodhi situata t vrteta imagjinare

Msuesi/ja u drejton nxnsve pyetjen:- do t thot t rrfesh?

Msuesi/ja plotsonpemn e mendimitme informacionin q sjellin nxnsit dukeshkruar ato mendime q jan t sakta.

Ditari dypjessh.Msuesi/ja shkruan n tabel tekstet e klasikuara n dy grupe,pr t cilat nxnsit, pas shtjellimit, do t`u prgjigjen pyetjeve t mposhtme.

-A kan tekstet e t dyja grupeve element t prbashkt rrfimin?

- Rrfehet nj ngjarje e vrtet apo e imagjinuar?- A kan nj autor?- A sht ai dshmitar?- Autori shkruan n baz t t dhnave e dokumenteve t mbledhura nga t tjert?- Autori shkruan duke shfrytzuar fantazin e tij?

Metodologjia e msimdhnies:bashkbisedim, diskutim,lexim i koduar, vshtrim krahasues.


16/259

16


juhashqipe9 - A sht qllimi praktik, pra t informoj marrsin?

- Qllimi sht t prfshij marrsin n lojn e krijimit letrar?

Tekstet joletrare Komenti Tekstet letrare Komenti

- udhprshkrimi- biograa

- autobiograa

- shkrimi n form dialogu- intervista- ditari- reportazhi- kronika

- legjenda- miti- prralla- fjal t urta- anekdota- tregimi- novela- romani

Hapi VI. Loj n ift. Msuesi/ja u shprndan nxnsve et A4, ku jan shkruar

llojet e tekstit rrmtar letrar. U krkohet ti renditin mbi bazn e tradits s hershme

dhe mnyrs si jan zhvilluar llojet e prozs: romani, novela, mitet, tregimi, anekdota,

legjenda, prralla, fabula, fjalt e urta.

do prgjigje q do t japin nxnsit do t shkruhet n tabel.

Nxnsit u prgjigjen pyetjeve, duke shkmbyer mendime me njri-tjetrin. N fund

t prgjigjeve t dy grupet vendosin titujt: ndodhi imagjinare/ndodhi t vrteta; rrm

letrar/rrm joletrar.

Hapi IV.N kt hap nxnsit plotsojn grakunRruga e krahasimit, ku nprmjet

krahasimit veojn tiparet dalluese midis rrmit letrar dhe atij joletrar.

Hapi V. Nxnsit lexojn informacionin n faqen 11, Rrmi letrar (n proz).

Ata plotsojn tabeln. Msuesi/ja prdor hartn e mendimit, prdor shkumsa me

ngjyra ose forma gjeometrike.

- m e lirt se poezia

- gjuha afr komunikimit t

prditshm- fjalia nuk llon me rend t ri

- kuptimi shprehet me fjali, fraza,

tekste, pjes, krer, vllime

vetn I- rrm n vetn III

- ligjrata e zhdrejt- ligjrata e drejt

- dialog- monolog

P

R

O

Z

A


17/259

17

Librmsuesiprtekstin

Gjuhashqipe9

Msuesi/ja i sqaron nxnsit se duhet t kuptojn me:

baz t tradits s hershme format elementaremnyr e zhvillimit t prozs

format e prbraKjo veprimtari t zgjas deri n 10 minuta. Msuesi/ja zgjedh nga nj prfaqsues

t dy ifteve q t japin prgjigjet.Nxnsi I. Renditja e tekstit rrmtar letrar mbi bazn e tradits s hershme:

legjenda, miti, prralla, fabula, anekdota, fjalt e urta, tregimi, novela, romani.Nxnsi II. Renditja e prozs mbi bazn e mnyrs s formimit.

Format elementare Format e prbra

legjenda, miti, prralla tregimi, novelafabula, anekdota, fjal t urta romani

Hapi VII. Msuesi/ja bashk me nxnsit do t rikujtojn informacionet e marra vitine kaluar pr llojet e prozs. Nxnsit lexojn informacionin n faqen 11 pr romanin.Msuesi/ja shkruan n tabel informacionin q sjellin nxnsit, si p.sh.:

Diskutim:- Cili nga dy romanet e studiuara i prket romanit realist dhe cili atijmodern:

- Odin Mondvalsen (Kasm Trebeshina)- Vdekja e Ali Pashs(Sabri Godo). Pse?Nxnsit do t argumentojn prgjigjen duke u mbshtetur edhe te pema e

mendimitm sipr.

Detyr shtpie: Ushtrimi 7.N fund t ors s msimit bhet vlersimi i nxnsve pjesmarrs. Vlersohet

ora e msimit.

lloji sipas tems romani toni i shkrimit

tema prmbajtja

historikshoqrorerotikpsikologjiklozokfantastik

fantastiko-shkencorfantastiko-lozok

reale- rrjedh enatyrshme engjarjeve- karakterizim ipersonazheve

-moderne- nuk ka subjekt tprcaktuar- anon nga shkrimeteseistike, poetike- personazhet sjellin

ide, nuk portretizohen- koha e paprcaktuar

- sentimental

- humoristik- didaktik


18/259

18


juhashqipe9

Objektivat:Nxnsi n fund t ors s msimit t jet i aft:

T lexoj pr t identikuar llojin e legjends n letrsin gojore. T prmbledh legjendn n pak fjali dhe t`i vendos nj titull. T dalloj dhe t interpretoj gurn e hiperbols, si karakteristik e ktij lloji. T dalloj elementin fantastik nga ai real. T gjej shprehje me forc t madhe shprehse dhe t shpjegoj rolin e tyre.

Mjetet e msimit:teksti Gjuha shqipe 9, etore,mjete shkollore, tabela,shkumsa me ngjyra.

Zhvillimi i msimit

Hapi I. Msuesi/ja przgjedh nj nxns pr t lexuar detyrn e shtpis.

Hapi II. I njeh nxnsit me titullin e ri t msimit, me llojin e tekstit letrar dhezhvillon me nxnsit nj stuhi mendimesh pr legjendat. Shkruan n tabel titullin emsimit dhe plotson stuhin e mendimit.

Hapi III. Msuesi/ ja lexon fragmentin Muji dhe Haliliduke ruajtur gjat leximit

karakteristikat e gegrishtes. Nxnsit do t nnvizojn hiperboln dhe elementinfantastik.

Rubrika: T lexuaritTema: Muji dhe Halili

Teknika dhe metoda t msimdhnies:

Stuhi mendimi, diskutim.

legjenda

lloji i veant i rrmit popullor

et pr nj

tekst letrar

ngjarje

gur historike

prcillet goj

m gojmrekullia dhe e

jashtzakonshmja

elemente fantastike

Ka nj qllim, sht

trillim poetik:

Hapi IV. Kalohet te rubrika Reektimi kuptimor.Ushtrimi 1.Do t zhvillohet n form diskutimi.Ushtrimi 2.

Prgjigje t mundshme:T dy kreshnikt largohen nga vendi, futen nn dh, sepse na skemi shka bambi ftyr t toks.

Tragjikja qndron n largimin e tyre nga jeta mbi tok; trheqja e tyre jo prejluftrave, por prej nj sendi: pushks, plumbit.

a. hiperbol

b. personikim


19/259

19

Librmsuesiprtekstin

Gjuhashqipe9

Ushtrimi 3.Prgjigje. Ilustrimi: Muji e shtrngoi aq fort elikun, sa e shtypi si t ishte prej dylli.

Forca e nj vendi matet nga fuqia e banorve t tij.Ushtrimi 4.Msuesi/ja krkon nga nxnsit t thon tituj gojdhnash, przgjedh

dhe shkruan n tabel titujt m t prshtatshm.Ushtrimi 5.Kalohet te rubrika Reektimi stilistik- gjuhsor.

Pikat e prbashkta q lidhin dy gojdhnat. Vendi:npr male Personazhet:Muji, Halili, bariu Mesazhi:Zhvillimi i shoqris, largimi prej skens s luftrave dhe jets

shqiptare t Mujit dhe Halilit.Diskutim i lirUshtrimi 6.Shprehja: Jo fort larg prej ktyre kohve tona, gojdhna e dyt

rrfen pr nj koh t paprcaktuar, q qndron shum larg kohve t lashta dhe

m pran kohs s luftrave me arm baruti.

Ushtrimi 7.Do t punohet me tabeln e gurave.

Ushtrimi 9.Toponimet e vendeve reale q u prmendn n legjend jan:Shpella e Bjeshkve t Kelmendit, Qafa e Diellit, Dukagjini.Ushtrimi 10.Nxnsit do t punojn n etoret e tyre pr gjetjen dhe interpretimin

e shprehjeve. M pas prfaqsues t grupeve do t japin prgjigjet, t cilat msuesii shkruan n tabel.

FjaliaMos ia shtje dorn, se

ta kput

Lloji i gurs

Hiperbol

Interpretimi imImazhi q prftohet sht i

madhshtis zike. Njerz me zikt madh, q jetojn npr malet e

Shqipris, ashtu si sht dhe vetnatyra shqiptare.

Ushtrimi 8.Do t punohet me teknikn Ditari dypjessh.

Fragmenti Komenti i nxnsitAi vend po ishte i dam tanmegja-megja e aty gjindej Muji me Halilin.

Detyr shtpie.N fund t ors s msimit msuesi/ja bn vlersimin e nxnsve.

ShprehjaE shpon an manMbi ftyr t toks

Asht ende gjall ndr shpella

InterpretimiPrdorimi i shprehjes an man n kuptimin

q prftojn sot, tregon pr lashtsin egjuhs dhe legjends. Plaga q l pushka

ndihet n do pjes t trupit.


20/259

20


juhashqipe9

Objektivat:Nxnsi n fund t ors s msimit t jet i aft: T lexoj pr t identikuar llojin e mitit pr fenomenet e natyrs. T interpretoj shpjegimin mitologjik t fenomenit nga ai shkencor. T dalloj gurn e personikimit dhe t metamorfozs. T interpretoj gurn e personikimit dhe t metamorfozs, si gur qendroret ktij lloji.

Mjetet e msimit:teksti Gjuha shqipe 9, enciklopedi,foto t Sistemit Diellor, mjete shkollore.

Zhvillimi i msimit

Hapi I. Msuesi/ja shkruan n drras titullin Dielli dhe hna.U drejton pyetje nxnsve:

- Cilat jan informacionet q keni pr yjsin?U shprndan nxnsve foto t Sistemit Diellor. Nxnsit japin informacione, t

cilat msuesi/ja i shkruan n tabel. - Si i identikonte kto fenomene njeriu n hershmri prmes vizatimit?Zgjidhen dy nxns q punojn n tabel.

Hapi II. Msuesi/ja i njeh nxnsit me temn e re msimore, t ciln e shkruan

n tabel Dielli dhe hna, Gjarpri ylber. I njeh me mitet, informacion i marr nnjohurit e kaluara, lexojn informacione Mitet pr dukurit.Przgjidhen tre nxns q t lexojn me role, dy personazhe dhe nj autor. I nxit

nxnsit q t lexojn bukur, me intonacion, rrjedhshm.Gjat kohs q nxnsit lexojn, nxnsit e tjer do t nnvizojn:

a) fjalt q nuk i kuptojn shpjegimin e t cilave do ta bj msuesi/ja, b) personikimet (shpirtzimi i dukurive).

Hapi III. Kalohet te rubrika Reektimi kuptimor.Ushtrimi 1. - Cilat personazhe veprojn n kto tregime mitologjike?

- Cilat dukuri natyrore mundohen ti shpjegojn?Ktyre pyetjeve nxnsit u prgjigjen duke interpretuar informacionin q lexuan,

pa ilustrime.Ushtrimi 2. Nxnsit i jepet mundsia t interpretoj informacionin e msiprm,

prmes krahasimit t shpjegimit t dukuris n mit dhe atij shkencor.Marrdhnia ndrmjet Diellit dhe Hns:

N mit: - shkojn pr vizit te njri-tjetri - bjn dhurata t ndrsjella - bisedojn, gzojn, mrziten dhe hidhrohen.N shkenc: Nxnsit prdorin informacione t marra nga lndt shkencore.

- Drita q merr Hna nprmjet Diellit...- Hna e ndryshon formn pr shkak t fazave t saj, gjat rrotullimitrreth Toks...etj.

Rubrika: T lexuaritTema: Dielli dhe Hna, Gjarpri ylber

Metodat e teknikat e msimdhnies:

Stuhi mendimesh, lexim i drejtuar,pema e mendimit, shkrim i lir.


21/259

21

Librmsuesiprtekstin

Gjuhashqipe9

N mit: - gjarpri - ylber rrinte n nj kanistr dhe: - u puq me dheun - u harkua si nj ur mbi val. N shkenc: Nxnsit prdorin informacione nga enciklopedia.

- Pikat e shiut e zbrthejn dritn e Diellit n ngjyra t ndryshmeduke formuar ylberin.- Prej rrumbullaksis s Toks ylberi duket si nj hark... etj.

Hapi IV. Kalohet te rubrika Reektimi stilistik-gjuhsor.Analiza e strukturs: Nxnsit rikthehen n tekst te paragraft.Ushtrimi 3.- Cilat personazhe jan t pranishme? o Dielli o Hna o yjet

o ylberi o dy motrat plaka?- Si do ta shpjegonit nga pikpamja e drejtshkrimit prdorimin e shkronjs s

madhe te fjalt: Dielli dhe Hna?Ushtrimi 4.- N vend zhvillohet ngjarja n kto mite? o n qiell o n fush o pran nj lumi?Ushtrimi 5.- Cila sht koha kur ndodhin kto ngjarje?

o bashkkohsiao lashtsia o apo nj koh e paprcaktuar?Ushtrimi 6.- Me cilin ngjason llimi i ktyre miteve?Me at t nj: o legjende o prralle o tregimi?Argumento pse.Nxnsit punojn individualisht pr t prcaktuar strukturn e mitit.Pasi kan prcaktuar llimin e strukturs, duke ilustruar me fjalt ky, krkohet

prej tyre t dallojn pikn kulmore t t dyja miteve.

a. Pika kulmore: A m mson si tia pres kto petka?Zgjidhja:Nj fjal po ta them, n pa nevoj pr dritn time, merr sa t duhet pr

me hijeshu trupin tnd, pr tjetr t mir u pafshim.Mbyllja:Hna u zbeh prej hidhrimit, q at dit zuri me e kqyr Diellin disi

trthorazi.

b) Pika kulmore:Papritmas u gjend pran nj lumi, q pak m par nuk ishte e

q i bllokonte rrugn.Zgjidhja: Dhe ja ku ylberi u harkua si nj ur mbi val e dinte q ai ishte

gjarpr.Mbyllja:do mngjes para se t lindte dielli...


22/259

22


juhashqipe9 Duke analizuar strukturn u trhiqet vmendja nxnsve q: Teksti rrmtar letrar

ka strukturn e vet:

struktura e tekstit tregimtar

hyrje zhvillim pik kulmore zgjidhje mbyllje

Ushtrimi 8.- N cilin mit kemi metamorfoz(shndrrim)? Tregojeni at me fjalt tuaja.Ushtrimi 9.Gjat leximit, nxnsit kishin pr detyr t nnvizonin personikimet

(shpirtzim t dukurive):Hna shkon te Dielli; mbolli npr qiell; ka ti oj?U vrenjt vetullash; hijeshu trupin tnd.

Hapi V. Msuesi/ja shkruan n qendr t tabels Mitetdhe krijon me prgjigjete nxnsvepemn e mendimit.

pr origjinn e bots

rrme t lashta

pr dukurit natyrore

Mitet form e thjesht tregimi

me struktur

Hapi VI.

Kalohet te rubrika Detyr.Nxnsit ndahen n dy grupe:

Grupi I. Shkruani nj fund tjetr pr mitin e par.

Grupi II. Rishkruajeni me fjalt tuaja mitin e dyt, duke respektuar strukturn e mitit.Nxnsit lihen t punojn rreth 7 minuta. Dgjohen tre-katr nxns dhevlersohen.

Kjo detyr prfundon n shtpi.

N fund t ors s msimit bhet vlersimi i nxnsve pr pjesmarrjen.

lindn bashkme kultet dhe festat

personikimi


23/259

23

Librmsuesiprtekstin

Gjuhashqipe9

Objektivat:N fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft:

T prdor n rasn, numrin dhe vetn e duhur premrat vetor. T prdor n rasn, numrin dhe vetn e duhur trajtat e shkurtra dhe trajtat eshkurtra t bashkuara t premrave vetor.

T zbrthej trajtat e shkurtra t bashkuara n tekste t ndryshme.

Materiale dhe mjete msimore:

Teksti Gjuha shqipe 9,shkumsa me ngjyra.

Zhvillimi i msimitHapi I. Kontrollohen e diskutohen detyrat e shtpis. Mblidhen disa etore t

nxnsve t niveleve t ndryshme pr tu korrigjuar dhe pr tu vlersuar me notbrenda ors s msimit.

Hapi II. Shkruhet n qendr t tabels s zez fjala premratdhe nxiten nxnsitt asin pr ta pa u shqetsuar pr gabimet q mund t bjn.

vetor Premrat

Hapi III. Prqendrohet vmendja te premrat vetor. Rikujtohen njohurit sbashku me nxnsit duke i ndihmuar me pyetjet:

- far tregon premri vetor i secils vet?- N cilat rasa dalin trajtat e shkurtra?- Si formohen trajtat e shkurtra t bashkuara?Duke kujtuar tabeln e lakimit t premrave vetor n rasn dhanore dhe kallzore,

sqarohet se t gjitha trajtat e shkurtra t rass dhanore bashkohen me trajtn eshkurtr e t rass kallzore, veta e tret, numri njjs dhe me trajtn e shkurtr

t rass kallzore i, veta e tret, numri shums. N kt mnyr formohen trajtat eshkurtra t bashkuara.

m + e = ma t + e = ta m + i = m i t + i = t iMsuesi/ja sqaron se pr t zbrthyer nj trajt t shkurtr t bashkuar, n llim do

t bjm pyetjen kujt?t rass dhanore dhe pastaj pyetjen k?t rass kallzore.

Hapi IV. Hapet teksti Gjuha shqipe 9 n f. 180. Ndahen nxnsit n grupe dyshedhe nxiten t lexojn fjalit n kuti e t shikojn me kujdes fjalt e shkruara me

shkronja t zeza. Udhzohen t diskutojn pr prdorimin e drejt ose t gabuar tpremrave vetor ose t trajtave t shkurtra. Kmbngulet q t dallohen gabimetn ras, numr dhe vet.

Hapi V. Bhet nj test i vogl pr t matur rendimentin e ors s msimit, duke iudhzuar nxnsit t punojn n etore n grupe dyshe. Njrit grup i jepet ushtrimi

Rubrika: Njohuri gjuhsore - MorfologjiTema: Premrat vetor dhe trajtat e shkurtra

Vshtirsia:Niveli III

Metoda dhe teknika msimore:Kllaster, pun n ift, diskutim.


24/259

24


juhashqipe9 1n faqen 182; tjetrit i jepet ushtrimi 2n faqen 182. Grupet alternohen n mnyr

q t mos kopjojn nga njri-tjetri.Bhet vlersimi i puns s nxnsve duke inkurajuar nxnsit e niveleve t

ndryshme.

Detyr shtpie.a) Shprndahen pr do nxns sha me tekste, n t cilat ata duhet t korrigjojn

gabimet q jan br n prdorimin e premrave vetor dhe trajtave t shkurtra.b) Ushtrimi 3 n faqen 182.

Objektivat:N fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft: T prdor n rasn, numrin dhe vetn e duhur trajtat e shkurtra dhe trajtat eshkurtra t bashkuara t premrave vetor. T formoj fjali dhe t argumentoj me an t pyetjeve (kujt? dhe k?) prdorimine trajtave t shkurtra t bashkuara. T dalloj trajtn e shkurtr t vets s par njjs mnga pjeszam. T dalloj trajtn e shkurtr t vets s tret shums unga pjesza u, q shrbenpr t formuar formn joveprore t foljeve.


Teksti Gjuha shqipe 9,shkumsa me ngjyra, sha.

Zhvillimi i msimit

Hapi I. Punohet ushtrimi 1 n faqen 183, sipas krkess. Nxnsit punojn megrupe dyshe.

Hapi II. Nxnsit zgjidhin me shkrim ushtrimet 2, 4dhe 5n faqen 183, sipaskrkesave, dhe i diskutojn.

Nushtrimin 6, msuesi/ja sqaron se fjala msht trajt e shkurtr e premritvetor, veta e par njjs, rasa dhanore ose kallzore. Kur ndodhet para foljes uprgjigjet pyetjeve kujt?ose k?. M-ja sht pjesz prforcuese, ajo mund t hiqetpa u prishur kuptimi i fjalis.

Hapi III. Nushtrimin 7, msuesi/ja sqaron se usht trajt e shkurtr e vetss tret, shums, rasa dhanore, kur i prgjigjet pyetjes kujt?. U-ja sht pjesz, kurshrben pr t formuar formn joveprore t foljeve. Kjo ilustrohet me shembujt ektij ushtrimi.

Hapi IV. Ushtrimet 8, 9dhe 10zgjidhen e diskutohen sipas krkess.

N fund, bhet prmbledhja e ors s msimit, vlersimi pr arritjen e objektivavedhe vlersimi i motivuar me not i disa nxnsve t niveleve t ndryshme.

Detyr shtpie:Jepet Ushtrimi 11 n faqen 184 dhe ushtrime nga Fletorja epuns, f. 4,sipas niveleve.

Rubrika: Njohuri gjuhsore - MorfologjiTema:Ushtrime pr premrat vetor dhe trajtat e shkurtra


Metoda dhe teknika msimore:

Diskutim, pun e drejtuar,pun n grup.


25/259

25

Librmsuesiprtekstin

Gjuhashqipe9

Objektivat:Nxnsi n fund t ors s msimit t jet i aft: T lexoj pr t identikuar mitin pr hyjnit. T lexoj bukur mitin duke iu prmbajtur rrjedhs s ngjarjes. T dalloj ngjashmrit ndrmjet hyjnive, njerzve dhe dukurive natyrore. T dalloj dhe t interpretoj gurn e epitetit dhe t metamorfozs, si guraqendrore t ktij lloji. T vlersoj qndrimin e tij n raport me mitin.

Mjetet e msimit:teksti Gjuha shqipe 9, et formati A

4

me ngjyra, fjalor mitologjik, CD,

shkumsa me ngjyra.

Zhvillimi i msimit

Hapi I. Stuhi mendimi. Rikujton njohurit pr mitin. Msuesi/ja shkruan n qendrt tabels me shkums me ngjyr: MITET dhe s bashku me nxnsit ribn pemne mendimit.

Rubrika: T lexuaritTema: Narcisi

Teknikat dhe metodat:stuhi mendimi, pema e mendimit,lexim zinxhir, ditari dypjessh,

hart semantike e personazheve,rrjeti i diskutimit.

Pas ksaj veprimtarie nxnsit (dy tre) lexojn detyrn e shtpis. Nxnsit bjn

vlersime pr punt e shokve.

Hapi II. Nxnsve u shprndahen skeda me informacion t shkurtr pr historine veorit e disa heronjve t Mitologjis s Greqis s lasht.

pr origjinn e bots

rrme t lashta

pr dukurit natyrore

lindn bashk Mitetme kultet dhe festat form e thjesht tregimi

me struktur personikimi

Afrdita - e bija e Zeusit dhe e Dions, por sht i prhapur edhe miti q

ka lindur nga shkuma e detit. Ort (stint) e veshn dhe ua paraqitn zotave

t Olimpit. Mbahet si perndesha e dashuris dhe e bukuris, por edhe e jets

n prgjithsi dhe e pjellshmris.

Narcisi djal i perndis lumore Ces dhe i nimfs Liriopa. Sipas mitit, pakpasi lindi, e ma e tij pyeti falltarin Tirezia pr jetgjatsin e t birit. Falltari iu

prgjigj se do t rronte gjat n qoft se nuk do t shikonte vetveten. Narcisi

ishte nj djalosh me bukuri t jashtzakonshme, q kishte refuzuar dashurin e


26/259

26


juhashqipe9

Msuesi/ja shkruan n tabel titullin e msimit t ri: Narcisidheprzgjedh nxnsitq do t lexojn. Me kt metod ai/ajo u jep mundsin nxnsve t lexojn t gjithdhe t kontrollohet leximi.

Gjat leximit nxnsit do t nnvizojn epitetet dhe shprehjet frazeologjike.

Hapi III. Kalohet te rubrikaReektimi kuptimor.Edhe n kt tem, nxnsit njihen me nj mit pr zotat dhe heronjt.Nj nga veorit e miteve sht se perndit sillen njsoj si njerzit.

- Gjeni n mit rastet kur personazhet:o dashurojn (Jehona mbeti e mahnitur nga bukuria e djalit...)o qajn (Vajtuan n pyll nimfat e reja...)o vuajn (Jehona vuante atje nga dashuria pr Narcisin....)o dnojn (Perndesha e dashuris Afrdita e ndshkoi Narcisin...)

o hakmerren (Dshira e nimfs u prmbush...)o vdesin (Narcisi vdiq...) Prgjigjet i ilustroni me pjes nga teksti.

Ushtrimi 2.Ndaluni n ngjashmrit ndrmjet hyjnive dhe dukurive natyrore:Nimfa Jehon- dukuria e jehons; kthimi i zrit mbrapsht.Afrdita - dashuria njerzore krkon prkushtim, sakric dhe respekt ndaj atij q

dashuron, sepse gjithkujt mund ti ndodh q t vuaj nga mosprgjigjja e dashuris(si i ndodhi Narcisit).

Narcisi- lulja e vdekjes. T dashuruarit e vetvetes dhe mohimi i tjetrit t on nvuajtje t madhe deri n shkatrrim.

Ushtrimi 3.Ritregoni me fjalt tuaja prmbajtjen e ktij miti.Nxnsve u rikujtohet skema prmbledhse e prmbajtjes.

Kur e ku zhvillohet ngjarja? Cili sht mesazhi?

Si shkoi Narcisi drejt rrugs tragjike? Prmbajtja Cilat jan personazhet?

far dnimi rndonte mbi Nimfn Jehon?

t gjitha nimfave. Ai u ndshkua nga Nemesi, q i nxiti nj dashuri t mendur

ndaj vetvetes. U dashura me imazhin e vet q reektohej n ujin e burimit

Ramnusia. U mbyt n uj (ra apo e shtyn perndit) dhe u shndrrua n

lulen q mban emrin e tij.

Nimfa Jehon (Ekoja)- njra nga nimfat e maleve, bij e Arias dhe e Gjeas.U dashurua m kot me Narcisin q e refuzoi. E drobitur nga dhimbja, nimfa

u fsheh n pyll ku vazhdoi t tretej derisa i mbeti vetm zri.

(Pr hollsi t tjera rreth gurave mitologjike shih Fjalorin mitologjik.)

Pse e ndshkoi Narcisinperndesha Afrdit?

Si ndodhi q Narcisi shkoidrejt rrugs tragjike?


27/259

27

Librmsuesiprtekstin

Gjuhashqipe9

Hapi IV. Kalohet te rubrika Reektimi stilistik-gjuhsor.N kt veprimtari nxnsit do t ndalen te veorit e rrmit mitologjik.Nxnsit do t ndahen n grupe dhe do t asin duke ilustruar.Grupi I. Flisni pr rrmin e veprimeve, p.sh.:

po gjuante, hodhi syt prqark, thirri me t madhe, vshtroi prqarketj.Grupi II. Dialogu: Hej, kush sht ktu? Ktu! Shpejt, eja ktu tek un!Grupi III. Prshkrimi i mjedisit:

pyll i dendur, nuk dukej asnjeri, burim me uj t ftoht.Grupi IV. Ushtrimi 5.Prshkrimi i liqenit, ku sheh veten t pasqyruar, prshkruhet

si mjedis i virgjr. Cilat jan ato detaje q e shprehin kt?Deri n at dit n ujt e ktij burimi nuk kishte vn buzt asnj bari apondonj dhi mali, mbi ujt e tij nuk kishte... ishte i kulluar.

Pr do grup do t dal nj prfaqsues, q do t jap zgjidhjen e detyrs.Msuesi/ja plotson n tabel:

Hapi V. Ushtrimi 6.Nxnsit do t prqendrohen te personazhet Narcisi dheJehona. U krkohet t gjejn epitetet n tekst dhe tiu shtojn edhe t tjera pr tcilsuar personazhet. Ky ushtrim punohet me hartn semantike t personazheve.

vetveten i bukur, i dashuruar. mjedisin i uditur.

nimfat i zemruar, kryelart. perndeshn Afrdit zemrgur.

vetveten e dnuar, fatzez. mjedisin e heshtur. Narcisin e hutuar, e mahnitur, e prbuzur.

Pr kt ushtrim nxnsit do t gjejn detajet artistike me t cilat prshkruhetvuajtja e Narcisit dhe fundi i tij tragjik sipas shkalls s rritjes s emocionit, nga vuajtjan fund tragjik.

Hapi VI. Ushtrimi 7.Nxnsit do t punojn me ditarin dypjessh.

rrmi i veprimeve Veorit e rrmit mitologjik prshkrimi i mjedisit

dialogu

Msuesi/ja przgjedh disa nxns q do t bjn komentin.Ushtrimi 8.Kjo veprimtari zgjat deri n 10 minuta.

Detajet artistikeNarcisi harroi gjithka:- nuk largohej dot nga burimi- nuk ia shqiste syt pamjes s vet- as nuk hante, as nuk pinte, as nuk inte- kulmi i dshprimit- po tretej si ves

- i rraskapitur- me z t shuar

Komenti im

Narcisi n raport me:

Jehona n raport me:


28/259

28


juhashqipe9 - Cila sht metamorfoza q ndodh n kt mit?

Nxnsit do t ilustrojn mendimin me pjes nga teksti. - Pse Narcisi quhet sot Lulja e Vdekjes?Gjeni fjalin n tekst dhe argumentoni.

Hapi VII. Rrjeti i diskutimit.Msuesi/ja shkruan n tabel pr t diskutuar. domendim nxnsit duhet ta argumentojn.

Po Mendoni se dnimi q i dha Afrdita Narcisit ishte Joshum i rnd? Pse?

Ndahen nxnsit n pro dhe kundr duke sjell argumentet e tyre.N fund nxirret prfundimi.

Diskutim i ngroht:Msuesi/ja sht i vmendshm pr t njohur edhe qndrimine nxnsve. Shkruan pyetjen:

- Si do t vepronit ju, po t ishit n vend t personazhit apo perndis?Me kt veprimtari, msuesi/ja synon t nxis nxnsit drejt nj qndrimi kritik.

Hapi VIII. Ushtrimi 10.Kt ushtrim nxnsit do ta punojn n etoren e klass,ndrsa msuesi n tabel bn ditarin dypjessh.

Nxnsit mund t punojn n ift. Ushtrimit i lihet nj koh pr t`u menduar prej5 - 7 minutash.

Msuesi do t dgjoj tre- katr nxns pa i ndrprer, pa marr pjes n diskutim,po duke i nxitur q t jen sa m aktiv e t lirshm n shprehjen e mendimeve.

N fund t diskutimit msuesi/ja bn nj prmbledhje t interpretimit, duke eshkruar at n tabel.

Fjalia Komenti im

Detyr shtpie.Jepet ushtrimi i rubriks Detyr.N fund t ors s msimit msuesi/ja bn nj vlersim pr detyrat e kryera, pr

pjesmarrjen e nxnsve gjat ors s msimit.

Rubrika: T lexuaritTema: Djali, shkabonja dhe e Bukura e Dheut


T lexoj pr t identikuar prralln si lloj t letrsis gojore. T zbrthej strukturn e prralls. T dalloj rolin e paragrafve n do element t strukturs s saj.


29/259

29

Librmsuesiprtekstin

Gjuhashqipe9

Mjetet:teksti Gjuha shqipe 9,mjete shkollore,shkumsa me ngjyra.

Zhvillimi i msimit

Hapi I. N kt or msimi, nxnsit do t njihen me prralln, si lloj i letrsisrrmtare letrare.

N temat e kaluara nxnsit jan njohur me mitet. Msuesi/ja mund t bj njprmbledhje t njohurive t marra n vitet e kaluara pr prrallat.

I njeh me temn e re: Djali, shkabonja dhe e Bukura e Dheut. Lexojn nxnsitinformacionin pr prrallat n faqen 2.

Veprimtari:Diagrami i Venit

Teknika e metoda e msimdhnies:lexim zinxhir, diagrami i Venit,praktik e drejtuar, praktik e pavarur.

Nxnsit plotsojn n etoren e klass, ndrsa msuesi/ja n tabel.

Hapi II. Msuesi/ja przgjedh nxnsit q t lexojn zinxhir prralln. Zgjedhjamund t jet e rastit ose dy tri nxns q lexojn m bukur. Gjat leximit nxnsite tjer nnvizojn gurat letrare, shprehjet frazeologjike dhe shprehjet nga gurrapopullore.

Hapi III. Kalohet te rubrika Reektimi kuptimor.

Pr t kuptuar prralln msuesi/ja u drejton nxnsve pyetjet. - Prse vasha vendosi t ik me t Paemrn? - Cilat jan vshtirsit q kaprcen djali? - Si iu shprblye e mira q bri?

Mitet

- rrme t lashta

a. pr origjinn e botsb. pr dukurit natyrore

- lindn bashk me kultet dhe festat- form e thjesht tregimi me struktur- personikimi

Rrfenja

Prrallat

- tregime popullore ku grshetohenelementet reale me ato fantastike- trillim i gjer poetik, fantazia e

guximshme, e pasur- tema kryesore sht:

a. e mira kundr s keqes,b. e bukura kundr s shmtuars,

c. virtyti kundr vesit- personazhet pozitive dhe negative

- struktura hyrja dhe mbyllja- mbizotron fryma e aventurs

- ka t papritura.- gjuha popullore e pasur

- guracion i fuqishm

- kthesa t papritura t ngjarjes


30/259

30


juhashqipe9 Hapi IV. Kalohet te rubrika Reektimi stilistik-gjuhsor.

Ushtrimi 1.Msuesi/ja informon nxnsit pr strukturn e prralls.

Prralla sht e ndar n paragraf, t cilt jan t lidhur me njri-tjetrin, ku secilisjell nj informacion t ri. Pr do paragraf nxnsit do t vendosin nj titull dhe do

t analizojn duke iu prgjigjur pyetjeve.Paragra I - situata llestare.- Kur zhvillohet ngjarja?

- Me far njihemi? (me temn) - Si e quanin njerzit?Paragra II - urdhri i ndaluar. - do t thot pr ju urdhr i ndaluar? - Prse vajza lidhi fjaln me t Paemrn?Paragra III - thyerja e urdhrit t ndaluar.Analizoni: - Kush ishte djali? - Prse niset t krkoj vashn? - Cili sht elementi fantastik?

- far parashikimi pr jetn i kishte thn n gjum?Paragra IV - ndrhyrja e heroit. - A mund t quhet djali hero? - Pasi lexoni fjalt e nns, mendoni se djali duhej t hiqte dor nga

rruga e ndrmarr?Paragra V- peripecit e heroit. - Cilat jan t papriturat, peripecit e heroit?

- far roli luajn ato n plotsimin e gurs s heroit?

- A shrben ajo si nj mjet pr t shprblyer heroin?Paragra VI - takimi me ndihmsin. - A menduat se shqiponja mund ta vriste djalin? - far mjeti stilistik prdoret n prrall pr t zgjidhur koniktin?

- Mendoni se mirsia shprblehet?Paragra VII - prdorimi i nj ndrmjetsi pr ndihm. - Cili sht mesazhi q nxirrni nga ky paragraf? - far mendimesh ju lindn kur shqiponja mbrtheu me sqep merimangn?

- Cili sht roli q luan merimanga?Paragra VIII - mbrritja n vendin e synuar. - Mendoni se n kt paragraf mund t prdoreshin m tepr detaje pr

udhtimin e tyre deri n vendin e synuar? - Pse sht prdorur nj prshkrim i zhveshur? - far prshkrimesh dhe detajesh mund t prdornit ju?Pr kt pyetje nxnsit shkruajn n etoren e tyre.Kjo veprimtari zgjat deri n 5 minuta. M pas dgjohen dy prshkrime.Paragra IX - arritja e synimit.

- Cilat jan synimet q arrin heroi? - A ishte e leht arritja e synimeve?Paragra X martesa. - A u vrtetuan fjalt q i tha Mira heroit n gjum? - Fundi i prralls mbyllet me fundin klasik t nj prralle?


31/259

31

Librmsuesiprtekstin

Gjuhashqipe9

Prgjigjet e nxnsve msuesi/ja i shkruan n tabel te veorit e prralls, q upunuan n hapin e par.

Hapi V. Ushtrimi 2.Meqense n paragraft prkats, nxnsit, jo vetmvendosn titujt, por edhe analizuan duke ilustruar, tashm ata e kan m t leht q

t prcaktojn se n cilt paragrafmbizotronrrmi, prshkrimi apo dialogu.Msuesi/ja i v n pun nxnsit:- Gjeni fjalt ky.o rrmi n paragran e pest.o prshkrimi i s Bukurs s Dheut.o dialogu n paragran e gjasht.

Hapi VI. Ushtrimi 3.Nxnsit nprmjet zhvillimit t ushtrimeve u njohn meprralln, si: letrsi gojore; me paragraft, q prcjellin qllimin, mesazhin e prralls,

pjesmarrjen e elementit fantastik. N do tekst rrmtar prralla ka strukturn e saj.Nxnsit do t prcaktojn se cilt paragraf hyjn n struktur.

o Hyrja paragra 1.o Zhvillimi paragraft 2, 3, 4 dhe 5.o Pika kulmore paragra 6.o Mbyllja paragra 10.

Hapi VII. Msuesi/ja shkruan n tabel: Gjuha e prrallsPr kt veprimtari punon me tabeln:

Detyr shtpie.Rishkruani ata paragraf t prralls, t cilt do t donit ti

ndryshonit.

Msuesi/ja n fund t ors s msimit bn vlersimin e nxnsve pjesmarrs,duke motivuar do nxns aktiv n zhvillimin e tems.

Bni vlersimin e ors s msimit.

Figura letrare

Shprehje frazeologjike

Fjal t marra nga gurra popullore

Cilat? Si e kuptoj?


32/259

32


juhashqipe9

Objektivat:Nxnsi n fund t ors s msimit t jet i aft: T analizoj me shkrim rolin e personazheve t prralls sipas modelit tdhn.

Mjetet e msimit:teksti Gjuha shqipe 9

Zhvillimi i msimit

Hapi I. Msuesi/ja i njeh nxnsit me temn e re msimore Rolet e personazhevet prrallsdhe me objektivin q duhet t arrijn, t cilin e shkruan n drras.

Rikujtohen njohurit mbi prralln nprmjet pyetjeve: - Si paraqitet rrmi i nj prralle?

- Si i njohim personazhet? - Po karakterizimi i personazheve?Rrmi i prrallave paraqitet si nj ngjarje, n t ciln personazhet kryejn veprime

dhe e arrijn suksesin n astet m kulmore t jets s tyre.Nxnsit udhzohen t lexojn informacionin n faqen 24, duke przgjedhur me

nnvizime informacionin e nevojshm pr punn me shkrim.

Hapi II. Nxnsit punojn n ift pr 10 minuta. Ata, duke u mbshtetur n prralln

Djali, shkabonja dhe e Bukura e Dheut analizojn me shkrim personazhet: dalliminga emri, paraqitja e jashtme, vendbanimi, mnyra si hyjn n prrall dhe si shtfundi i tyre.

Heroi Djali Drguesi Mira Antagonisti E Paemra Ndihmsi Shkabonja Marrsi E Bukura e Dheut

Personazhe t tjer:

nna e djalit, zogjt e shkabonjs, gjarpri ezhdrha, merimanga.

Hapi III. Nxnsit punojn n mnyr t pavarur pr t br analizn epersonazheve n prrall, duke u ndihmuar nga informacioni i f. 24. P.sh.:

Heroi, djali sht personazhi q mban peshn kryesore t zhvillimit t ngjarjeve.Ai sht djali i nj nne t varfr, q zotron aftsi t rralla n krahasim me djemt etjer, q dshironin t Bukurn e Dheut...etj.

Drguesi, Mira,i et djalit n gjum duke e nxitur q ai t ndrmarr aventurn eguximshme pr t gjetur t Bukurn e Dheut... etj.

N fund t ors s msimit mblidhen etoret pr t br vlersimin e t gjithapunve.

Rubrika: T shkruaritTema: Rolet e personazheve t prralls

Teknika dhe metoda:Diskutim, pun me shkrim.


33/259

33

Librmsuesiprtekstin

Gjuhashqipe9

Objektivat:N fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft: T dalloj kur e njjta folje prdoret si folje ndihmse dhe si folje me kuptim tplot leksikor. T dalloj format foljore q formohen me an t foljeve ndihmse. T zgjedhoj format foljore, q formohen me an t foljeve ndihmse. T formoj fjali ku foljet kamdhejamt prdoren si folje ndihmse dhe si foljeme kuptim t plot.


Teksti Gjuha shqipe 9,tabela,

sha, shkumsa me ngjyra.

Zhvillimi i msimit

Hapi I. Shkruhet n qendr t tabels s zez togfjalshi Koht e foljes. Nxitennxnsit t thon fjal apo fjali rreth ksaj teme, pa gjykuar rreth tyre.

t prbra Koht e foljes t thjeshta

kan folje ndihmse nuk kan folje ndihmse

Shkrimi i fjalve a fjalive ndrpritet kur mbaron koha e caktuar.

Hapi II. Msuesi/ja paraqet nj tabel, ku sht shkruar teksti i faqes 185 ose eshkruan at n drrasn e zez. Diskutohet rreth foljeve t nnvizuara. Sqarohen foljetndihmse kamdhejam, t cilat prdoren si mjete gramatikore pr t formuar kohte prbra.

Hapi III. Nxnsit hapin tekstet n faqen 185 dhe lexojn shembujt me zgjidhjenprkatse. Diskutohet rreth fjalive pr t sqaruar kur foljet kam dhejamjan ndihmse

dhe kur jan me kuptim t plot.Shkruhen n drras t zez prfundimet:o Foljet ndihmse i paravendosen pjesores s foljes.o Foljajamnuk sht ndihmse, kur prdoret n kuptimin ndodhem, gjendem.o Folja kamnuk sht ndihmse kur ka kuptimin zotroj.

Hapi IV. Paraqitet n drrasn e zez nj tabel me zgjedhimin e foljeve t formsveprore dhe joveprore n koht e prbra t t gjitha mnyrave, sipas modelit t tekstit.Diskutohet rreth formave q marrin foljet ndihmse kamdhejam.

Theksohet se ajo q ndryshon gjat zgjedhimit t foljeve n koht e prbra sht

folja ndihmse.Msuesi/ja thekson:o Folja ndihmse kamshrben pr t formuar edhe format foljore kam pr t

shkruar, kisha pr t shkruar.

Rubrika: Njohuri gjuhsore - MorfologjiTema: Foljet ndihmse



Kllaster, pun n ift, diskutim,

pun e pavarur.


34/259

34


juhashqipe9 Shkruhen shembujt e tekstit dhe sqarohet kuptimi i foljes.

o Folja ndihmsejamvendoset para prcjellores s foljeve, duke formuar formatfoljorejam duke lexuar, isha duke lexuar.

Sqarohet kuptimi i tyre nprmjet shembujve t tekstit.Hapi V. Pun n grupe sipas bankave. Grupi Apunon ushtrimet 1dhe 3n faqen

186; grupi Bpunon ushtrimet 3(faqe 186) dhe 4(faqe 187).Diskutohet puna e grupeve.Hapi VI. Pr t matur rendimentin e ors s msimit jepet pun e pavarur. Nxnsit

ndahen n dy grupe. Grupit Ai jepet ushtrimi 6, ndrsa grupit Bi jepet ushtrimi 7.Bhet vlersimi i puns s pavarur dhe i ors s msimit.

Detyr shtpie.Jepet ushtrimi 5 n faqen 187 si dhe ushtrime nga Fletorja epuns, f. 5,sipas niveleve.

Rubrika: Njohuri gjuhsore - Morfologji

Tema: Foljet gjysmndihmseVshtirsia:Niveli II

Objektivat:N fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft: T dalloj foljet gjysmndihmse. T bj dallimin kur e njjta folje prdoret si folje gjysmndihmse dhe kur

prdoret me kuptim t plot leksikor. T prdor me kuptimin e duhur n fjali foljet gjysmndihmse.


Teksti Gjuha shqipe 9,tabela,shkumsa me ngjyra, sha.

Zhvillimi i msimit

Hapi I. Vendoset n drras t zez tabela e paraprgatitur me fjalit e tekstit nllim t faqes 188 ose ajo shkruhet paraprakisht n drras. Diskutohet me nxnsite t gjitha niveleve pr kuptimin e foljeve t nnvizuara.

Bashk me nxnsit arrihet n prfundimin se:o Foljet q prdoren me kuptim t zbeht leksikor quhen gjysmndihmse.Si t tilla prdoren:

1. Folja kpujorejam,kur sht pjes prbrse e kallzuesit emror.2. Foljet me vler modale, t cilat shprehin qndrimin e folsit pr veprimin q

emrton folja vijuese, t tilla jan: mund, duhet, do.3. Foljet q shprehin mnyrn e zhvillimit t veprimit, si: lloj, vazhdoj, mbaroj.Bashk me nxnsit bhet organizuesi grak si m posht:


Diskutim, organizuesi grak,pun n dyshe, pun e pavarur.

Foljet gjysmndihmse

Foljet q shprehin mnyrne zhvillimit t veprimit

mund duhet do llim vazhdim mbarim

Foljet modaleFolja kpujorejam


35/259

35

Librmsuesiprtekstin

Gjuhashqipe9

Nxnsit e shkruajn organizuesin grak n etore.

Hapi II. Bashk me nxnsit diskutohen kuptimet e foljeve gjysmndihmse nfaqen 189.Sqarohen nxnsit se n dialektin geg, n vend t foljes n mnyrnlidhore, foljet modale bashkohen me paskajoren gege:

- Duhet t vij atje sa m shpejt. (n shqipen standarde) - Duhet me ardhatje sa m shpejt. (n gegrisht) - Sapo nisa t as, ra zilja dhe gjithka u harrua. (n shqipen standarde) - Sapo nisa me fol,ra zilja dhe gjithka u harrue. (n gegrisht)

Hapi III. Pun n dyshe. Sipas bankave formohen dyshet dhe punohen sipaskrkesaveushtrimet 1dhe 2, n faqen 190. Diskutohet puna e nxnsve.

Hapi IV. Pun e pavarur.Ndahen nxnsit n dy grupe. Grupi Apunon ushtrimin

3, ndrsa grupi B,ushtrimin 4. Puna e pavarur ndiqet nga msuesi/ja. N fund bhetvlersimi. Korrigjohen dhe vlersohen me not dy etore pr secilin grup.

Bhet vlersimi i ors s msimit. Falndero nxns t niveleve t ndryshme prpjesmarrjen n orn e msimit dhe pr dhnien e prgjigjeve t sakta.

Detyr shtpie.Jepet ushtrimi 5 n faqen 190 dhe ushtrime nga Fletorja e puns,f. 5,sipas niveleve.

Rubrika: T lexuaritTema: Rin Katerinza (ora e par)

Objektivat:Nxnsi n fund t ors s msimit t jet i aft: T lexoj pr t identikuar rrfenjn si llojin e tregimit. T dalloj situatn fantastike ku zhvillohet rrfimi nprmjet vendit dhepersonazheve. T gjej veorit e prbashkta t rrfenjs me prralln.

Mjetet e msimit:teksti Gjuha shqipe 9, tabela,mjete shkollore, shkumsa.

Zhvillimi i msimit

Hapi I. Msuesi/ja paraqet temn e re msimore, t ciln e shkruan n tabel.M pas, prmes tekniks Pema e mendimit, rikujton njohurit e marra pr autorinMitrush Kuteli, si dhe pr rrfenjat: Vendosa t shkoj n mrgimdheGjonomadhe Gjatollinj.pr kt ndihmohen nxnsit edhe me an t pyetjeve:

- Kush sht Mitrush Kuteli?- dini pr t?- vepra t tij keni lexuar?

- Cili sht ndryshimi i ktij prozatori nga prozatort e tjer?

Metoda dhe teknika msimore:pema e mendimit, DRTA, ditari dypjessh,vshtrim krahasues.


36/259

36


juhashqipe9

Hapi II. Msuesi/ja i njeh nxnsit se fragmenti sht shkputur nga tregimi met njjtin titull.

Hapi III. Do t punohet me teknikn DRTA.Msuesi/ja do t lexoj me ndalesa, t cilat jan prgatitur m par. Nxnsit do t

sqarojn, s bashku me msuesen, fjalt dialektore apo fjalt e vjetra (arkaizmat).Paragra I.Hna... deri te ... qivur t Kirolloit.Msuesi/ja drejton pyetjet:- Ku zhvillohet ky rrm? (vendi)- Kur zhvillohet? (koha, si koh e dits, sht nat)- Cilat jan personazhet pjesmarrse?

- far parashikoni se do t ndodh?- Cilat jan detajet q ju bindin pr parashikimin tuaj?Paragra II.U hoq... deri te ... Katerinza i foli.Msuesi/ja nuk komenton rreth parashikimit t br nga nxnsit. Prgjigjen, nse

ishte i sakt apo jo ky parashikim, ata e marrin gjat leximit.Msuesi/ja drejton pyetjet:

- Mbshtetet ky tregim n rrmet fantastike popullore? - Pr element fantastik bhet fjal? - Cilat jan mjetet sugjestionuese q mbizotrojn?

- Si e prfytyroni Rin Katerinzn? Prshkruajeni at duke prdorur detajenga teksti. - Si mund ta prshkruani Kirolloin?

Paragra III.Sai tretur je o im Zot...deri te ... e mejtuar.- Prse M. Kuteli zgjedh pikrisht varrezat pr t zhvilluar rrmin e tij:

a) Pr t treguar fatalitetin e vdekjes apob) forcn e dashuris?Argumentoni zgjedhjen e alternativs s dyt. - Cili sht mesazhi q merrni?o Vdekja e trimit na njeh si lexues edhe me nj tem tjetr q ka ndikuar n

historin e vendit ton, n jetn sociale e kulturore t popullit shqiptar.- Mendoni se sht nj zgjidhje e rastsishme apo autori e ka sjell pr t

karakterizuar personazhin Kirillo?

mbart tiparet eprozs s shkruar

fjal t gjuhs populloreshprehje frazeologjike

Gjuha

Mitrush Kuteli

Dhimitr Pasko(emri i vrtet i Kutelit)

veprarrfen rrfenjn

pr ngjarjebashkjetes t dy

tipave t shkrimit

ruan tiparet eprozs popullore

Tregime t mome shqiptareprshtatje n proz e Ciklit t kreshnikve.

............................................................................................................. etj.


37/259

37

Librmsuesiprtekstin

Gjuhashqipe9

Fragmenti nga tregimi

(rrfenja)

ndjenja e mendime ju

shkaktojn kto fjal?

tipare t karakterit dalin

nga kto fjal?

- Kjo e dhn na ndihmon pr t prcaktuar kohn e rrfenjs?o Po aq e rndsishme n jet, sa lidhja e dy t dashuruarve, sht edhe lidhja

e nns me fmijn e saj.Ku shprehet kjo n tregim?

Paragra IV.Vshtronte... deri te ... s Rin Katerinzs. - N dilema i vendos autori personazhet?Ndaluni n ndjesit e kundrta.

Hapi IV. N kt etap msuesi/ja mund t punoj me teknikn Ditari dypjesshose me organizuesin grak pr t komentuar ndjesit e kundrta t personazheve.

Ushtrimi 4.

Msuesi/ja u l nxnsve nj koh t mjaftueshme 7-10 dhe u krkon mendimet,

t cilat i shkruan n tabel. Duhen shmangur prsritjet. Nse sht e nevojshmemsuesi jep mendimin e vet duke shtuar nj kolon me titull komenti i msuesit.

Hapi V. Kalohet te rubrika Reektimi stilistik-gjuhsor.- Flisni pr veorit e prbashktat ksaj rrfenje (tregimi) me prralln.do tipar do t plotsohet me t dhna nga fragmenti i tregimit nprmjet fjalive

dhe fjalve ky.

Rrfenja Prralla

a. Komunikimi i fsheht i rrfyesit me lexuesin.E askush sduhej t dinte besn e martess s tyre...

b. Elementi fantastik. Trak-trak, krcitn ca drrasa q thyheshin; drrasat e qivurit t Kirollojit.c. Dialogu i pasur me shprehje popullore. - O im-zoti Kirollo As unj veshin m dgjo As zgjat krahun m shpto...d. Gjuha dialektore.

Ndenjnn njtjatrvarr...e. Dshira pr shndrrim (metamorfoza).- do deshe t bhej ti, o im-zot?

- Qiparis, o vasha ime. - Edhe undhriz e bardh...

Paragra Komenti im

ose


38/259

38


juhashqipe9 Pas ksaj merret pr krahasim nj prrall dhe msuesi s bashku me nxnsit

ndalet n pikat e msiprme:a. Kujtoni si komunikon autori i prralls me lexuesin (hyrja, mbyllja, gjat rrmit etj.)b. Jofrymort shpirtzohen.c. Gjuha e prralls sht e mbushur me shprehje popullore e arkaizma.. Murosja e t gjallve ose sjellja e tyre prap n jet; shndrrimi i princit n

bretkos, i vajzs n zog etj.

Detyr shtpie.

Zgjidhni nj nga alternativat e detyrs n f. 28. Udhzohen nxnsit q detyra epar lidhet me shum elemente dhe duhet vn n plan t par fantazia, por edheshfrytzimi i skenave nga lmat q ata kan par. Ndrsa alternativa tjetr lidhet mtepr me ndjenjat e tyre n nj raport krejtsisht personal.

Vlersimi i ors s msimit dhe i nxnsve pjesmarrs.

Rubrika: T lexuaritTema: Rin Katerinza (ora e dyt)

Objektivat:Nxnsi n fund t ors s msimit t jet i aft: T dshmoj vjetrsin e kohs s ngjarjes nprmjet t folurit dhe veshjeve t

personazheve (t arbreshve). T gjej shprehje t rralla gurative, t cilat nxitin imagjinatn e lexuesit. T prshkruaj mjedisin dhe gjendjet shpirtrore t personazheve. T vlersoj veorit gjuhsore t Mitrush Kutelit. T vlersoj stilin e ktij shkrimtari.

Mjetet e msimit:teksti Gjuha shqipe 9,etore, tabel, shkumsa.Zhvillimi i msimit

Hapi I. Msuesi/ja do ta nis kt or msimi duke kontrolluar detyrat e shtpis.Pes nxns do t lexojn detyrn. Jan nxnsit, ata q do t vlersojn punne shokve.

Msuesi/ja u bn kto pyetje: - Prse vlersuat kt detyr?

- Cilat jan ndryshimet ndrmjet dy alternativave t detyrave?Nxnsit mund t citojn ato shprehje, prshkrime q u kan plqyer m

shum.

Hapi II. Ushtrimi 6.Nxnsit do t nxjerrin nga teksti detajet q dshmojn pr

vjetrsin e kohs s ngjarjeve....Kirolloj me opinga telatine......Katerinza rrinte tanithi krye-unjur,si nuse e nusruar...me mandilezn n dorn

e mngjr...

Teknika dhe metoda t msimdhnies:Diskutim, lexim i detajuar, pun me shkrim,kllaster.


39/259

39

Librmsuesiprtekstin

Gjuhashqipe9

Ushtrimi 7.Nxnsit do t gjejn shprehje t rralla gurative, gura letrare, qprdoren n prshkrime t mjedisit.

Nxnsi I mjedisi: hna e ruante; hija besnike; hna e lar nd ar, e nd ergjnd;re si linja t bardha; mermer i bardh si bor.

Nxnsi II personazhi: me goj e zemr plot, si rusp e shkruar ruspi, si nuse enusruar, hapi gojn.

Nxnsi III gjendja shpirtrore: sikur bredhin n qiell, tjetr gja m t mblas q ka ...etj.

Nxnsit plotsojn tabeln:

Hapi III. N kt etap do t punohet teknika Pun me shkrim.Klasa ndahet n grupe. Pas prfundimit t ushtrimit msuesi/ja sht i interesuar

t njoh dhe t vlersoj botn imagjinare t nxnsit, q sht nxitur nga gurat,shprehjet, prshkrimet.

Pun n grupe.Duke prdorur shprehjet, gurat letrare bni nj prshkrim si eparafytyrojm:

Grupi I - mjedisin. Grupi II - personazhet. Grupi III - Si mund t prshkruani gjendjen e tyre shpirtrore? - Cilat jan ngjyrat q do t prdorni n prshkrim?

Hapi IV. Ushtrimi 8. Nxnsit do t kujtojn ndonj balad tjetr, ku i vdekuri dhei gjalli bisedojn mes tyre.

- far elementesh t prbashkta do t gjenit?- (varrezat, yjet, nata, ngjyra e mykut, e balts etj.)

Hapi V. N kt etap do t prdoret teknika Kllaster.Nga t gjitha informacionet e marra, nxnsit duhet t dallojn veorit gjuhsore

t krijimtaris s Kutelit.

Figura letrare Lloji

Shprehja gurative

bashkbisedim me lexuesin mbart karakteristika t prozs populloreprdor kohn e shkuar prdor fjal t vjetra dhe dialektore

Veorit gjuhsore

pasues i gjuhs s rilindsve rnie t tingujve n fjal pr t ruajtur

ritmin e brendshm (muzikalitetin)

Informacioni plotsohet nga msuesi n tabel nga prgjigjet e nxnsve.

bashkbisedim me lexuesin rrfen rrmin pr ngjarjen

prdor shum gura letrare Veori t stilit shprehje t rralla

bashkjetojn dy tipa t shkrimeve

proza tradicionale proza moderne


40/259

40


juhashqipe9

Objektivat:Nxnsi n fund t ors s msimit t jet i aft: T lexoj pr t identikuar llojin e tregimit psikologjik. T njihet me elementin karakteristik t prozs s Mopasanit. Ti prgjigjet pyetjeve pr fragmentet e tregimit. T komentoj lidhjen logjike ndrmjet fjalve:

halucinacion frika nnvetdijarealja gjakftohtsia vetdija

T diskutoj rreth ndjenjs s friks dhe vetmis. T shpjegoj domethnien e fjalis s fundit t tregimit ...se ai sht... vetm

se un jam vetm.

Mjetet e msimit:teksti Gjuha shqipe 9, etore,tabela, shkumsa.

Zhvillimi i msimit

Hapi I. Msuesi/ja i njeh nxnsit me temn e re t msimit, t ciln e shkruan ntabel: Ai. Shpjegohen veorit e tregimit. Pastaj nxnsve iu trhiqet vmendja tepiktura n faqen 30. U krkohet t zbulojn misterin e prbashkt q lidh kt pikturme titullin e tregimit Ai - si nj i panjohur apo si pjesa e panjohur e vetvetes.

Hapi II. Msuesi/ja zgjedh nj nxns t lexoj fragmentin. Nxnsit njihen meautorin francez Gi de Mopasan dhe me veorit e prozs s tij. Emri i plot i tij shtAnri Rene Alber Gi d Mopasan. Ka lindur m 5 gusht t vitit 1850.

(Jepet nj informacion i shkurtr pr jetn dhe veprn e Mopasanit).

Hapi III. Ndahet tregimi n fragmente:Fragmenti I. Kur dal nga apartamenti... pr ti prekur supin.Fragmenti II.Dora m ndeshi... Natyrisht nuk isha fare i qet.Fragmenti III. Bra disa hapa... Kjo kishte marr fund!Fragmenti IV.Q nga ajo koh... se un jam vetm!

Nxnsit do t punojn n ift pr t nxjerr nj prfundim dhe pr t punuar nnj koh t shkurtr.Ata do t`u prgjigjen pyetjeve, q msuesi u shprndan n skeda. Prgjigjet

nxnsit do ti shkruajn n etore.Pyetjet pr fragmentin I:1. Fjalia hyrse e tregimit sht ndryshe (pr nga ndrtimi), po ta krahasojm me

hyrjet e veprave t tjera, cili sht detaji q na paralajmron se do t ndodh dika?2. Cili ishte mendimi i par q ju erdhi n mendje?3. Pse personazhi nuk pati frik?Argumento duke ilustruar me fjal apo fjali nga fragmenti.Pyetjet pr fragmentin II:1. Cilat jan detajet q prshkruajn llimin e ankthit, burimin e friks?2. Cilat jan detajet q tregojn pr mendime t arsyeshme, pa emocion?

Shkruajini.

Rubrika: T lexuaritTema: Ai (ora e par)

Teknika dhe metoda t msimdhnies:parashikim, lexim, bised, pun n ift.


41/259

41

Librmsuesiprtekstin

Gjuhashqipe9

3. Cili sht shpjegimi q do t`ju bnit dy fjalive: ...Kalova nj halucinacion, kaq ishte. ...Natyrisht, nuk isha fare i qet.Pyetjet pr fragmentin III:1. Cilat jan veprimet q bn personazhi pr ti treguar vetes se ai nuk ka frik,

por sht i sigurt?2. A sht i qet personazhi? Ilustro me fjali.3. Midis vetdijes dhe nnvetdijes zhvillohet nj luft e frikshme. N paragraf e gjett?Pyetjet pr fragmentin IV:1. A i shfaqet m ai vizioni?2. Ku ndodhet Ai? Gjeni fjalt ky dhe bni komentin tuaj. Pr kt do t punohet

me teknikn Ditari dypjessh.

Msuesi/ja przgjedh prfaqsues nga iftet q do t lexojn prgjigjet. Aktivizonnxnsit e tri niveleve dhe shkruan n tabel prgjigjet q do ti hyjn n pun dhedo ta ndihmojn pr t zhvilluar veprimtarit dhe ushtrimet e tjera.

Hapi IV. Ushtrimi 3.Te rubrika Reektimi kuptimor.- do t thot personazhi n fund t tregimit ...sepse ai sht, ...vetm se un

jam vetm.Nxnsit do t ndihmohen nga msuesi/ja pr t kuptuar m sakt se ka dashur

autori t zbuloj tek individualiteti i njeriut me pyetjen:- Personazhi yn ka frik nga Ai, ka frik nga vetmia?Shpjegimet, analiza e nxnsve pr kt fjali duhen kontrolluar nga msuesi pr

t mos dal jasht tems dhe pr t mos prsritur mendimet.Ushtrimi 4.Komentoni lidhjen logjike ndrmjet fjalve:Halucinacionfrikannvetdija (Mund t jet e nevojshme q msuesi ta

shkruaj n tabel shpjegimin e ktyre fjalve.)Realjagjakftohtsiavetdija

Hapi V. Diskutohen ushtrimet 5, 6 dhe 7.Do t zhvillohet nj diskutim i lirshm. Dy nxns do t tregojn ndonj rast kur

kan ndier frik.Ushtrimi 6.- Pse n prgjithsi njerzit kan frik nga vetmia?Mund t prdoren mendime t psikologve rreth ksaj pyetjeje, shpjegimet

shkencore q ata bjn.Ushtrimi 7.- Si mund t shmanget frika sipas jush?

Detyr shtpie.Prpiquni t shkruani edhe ju nj tregim psikologjik pr ndonjrast kur keni pasur frik nga vetmia. Bni kujdes n strukturn e tregimit.

N fund t ors s msimit bhet vlersimi pr nxnsit pjesmarrs dhe mendimete tyre.

Fjalt ky

Ai sht prpara dyerve, ndollapin e mbyllur, nn shtrat, n tgjitha qoshet e errta, n t gjithahijet, ai sht prapa meje.

Komenti i nxnsit

- Ai (frika) shfaqet vetm:- n errsir- sht reagim i nnvetdijes- frika e t ndjerit vetm- shfaqet te njeriu q n fmijri e deri sa...


42/259

42


juhashqipe9


T dalloj se n ciln vet sht shkruar rrmi. T gjej n tekst detajet q prdor autori n prshkrimin e personazhit, gjendjespsikike, gjendjes s turbulluar.

T vlersoj veorit e stilit t Mopasanit n tregim.

Mjete:teksti Gjuha Shqipe 9,etore, tabela, shkumsa.

Zhvillimi i msimit

Hapi I. Msuesi/ja e nis orn e msimit duke lexuar disa nga detyrat e shtpis.Nxnsit do t vlersojn punn e shokve duke argumentuar n ndrtimin e strukturss tregimit, ngjarjen, prshkrimin e friks. Msuesi/ja bn vlersimin prfundimtar prpunn e nxnsve.

Hapi II. Kalohet te rubrika Reektimi stilistik-gjuhsor.Ushtrimi 8.- N ciln vet sht shkruar rrmi?Nxnsi Rrmi sht shkruar n vetn e par. Autori ia ka dorzuar rrmin e

tij protagonistit. Pse?

1) Prjetimi i situats s ankthit, tensionit, friks, gjendjes psikologjike t personazhitkrijon nj situat terrori, q prjetohet nga lexuesi.2) Nisur nga veoria e krijimtaris s Mopasanit q analizon, i bn nj studim

natyrs shoqrore t mendimit, t individualitetit t njeriut, q bn nj tregim tvrtet, realist.

Ushtrimi 9.Nxnsit do t shkruajn detajet n etore duke punuar n ift. Mpas, msuesi/ja u shkruan n tabel detajet e lexuara nga prfaqsues t ifteve qprzgjedh.

Objektet e dhoms: dera e shtyr, zjarri n vatr, kolltuku, dollapi, shtrati,

njeriu i panjohur, halucinacioni....Halucinacioni (i panjohuri): Njri krah i varej, rrinte kmb mbi kmb, koka ishte mbshtetur

pak n t majt t kolltukut...Gjendja psikike e personazhit: Kalova nj halucinacion...nuk kisha asnj turbullim mendor... natyrisht nuk

isha fare i qet... u zgjova i prhumbur... kam frik t jem vetm natn...Mjaft m, n emr t Zotit! Nuk dua t merrem m me t...

Ushtrimi 10.Plotsohet n libr.

- Nisur nga detajet, si do ta prshkruanit personazhin e tregimit?Nxnsit do t punojn n etoret e tyre pr rreth 15 minuta. Do t dgjohen tri-

katr pun t nxnsve, duke br dhe vlersimet e puns nga vet nxnsit, dhem pas nga msuesi/ja.

Rubrika: T lexuaritTema: Ai (ora e dyt)

Teknika dhe metoda e msimdhnies:

Pun n ift, pema e mendimit.


43/259

43

Librmsuesiprtekstin

Gjuhashqipe9

Hapi III. N kt etap nxnsit do t bjn nj prmbledhje t njohurive prautorin Gi de Mopasan dhe veorit e stilit, t ndrtimit t tregimit me teknikn Pemae mendimit. Nxnsit do t punojn n ift n etoret e tyre. M pas, me prgjigjete prfaqsuesve t ifteve q msuesi przgjedh pr t vlersuar, plotson pemne mendimit n tabel.

Rubrika: Njohuri gjuhsore - MorfologjiTema:Ushtrime pr foljet ndihmse dhe gjysmndihmse


Vazhdon plotsimi i pems s mendimit.N fund t ors s msimit, msuesi/ja vlerson nxnsit q morn pjes n orn

e msimit, nxit dhe nxnsit q ishin m pak aktiv.

Detyr shtpie. Ripunojeni punimin e ors s kaluar, duke shkruar nj esepsikologjike t shkurtr me tem: Frik nga vetmia.

objekteveprdorimin e detajeve gjendjes psikologjike

shkrimtar realistGi de Mopasan

studim analitik i njeriut dhe mendimit shoqrorAi

rrm n vetn e par n gojn e protagonistit tregimi psikologjik hyrja struktura zhvillimi mbyllja

Objektivat:N fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft: T`i konkretizoj njohurit e marra pr prdorimin e foljeve ndihmse dhe

gjysmndihmse. T shkruaj n formn e duhur foljet ndihmse kame jamn mnyra e koht ndryshme.


Teksti Gjuha shqipe 9,tabela,shkumsa me ngjyra.

Zhvillimi i msimit

Hapi I. Msuesi/ja dgjon me vmendje punimin e detyrs s shtpis. Aktivizondy nxns t niveleve t ndryshme t lexojn etoret. Nga niveli i detyrs shikohetprgatitja e nxnsve. Paqartsit q mund t ken nxnsit plotsohen n kt orushtrimesh.


pun n grupe, pun e drejtuar, diskutim,stuhi mendimesh, pun e pavarur.


44/259

44


juhashqipe9 Hapi II. Punohen ushtrimet.

Ndahen nxnsit n dy grupe sipas bankave. Njrit grup i jepet ushtrimi 1,faqe 191, ndrsa tjetrit ushtrimi 2, faqe 192. Diskutohet puna e secilit grup. Bhenvlersimet e duhura n llim nga nxnsit, pastaj nga msuesi/ja.

Punohet ushtrimi 3n faqen 191. N llim diskutohet pr formimin e fjalive, pastajnxnsit formojn fjalit sipas krkess.

Nj zgjidhje e mundshme e ushtrimit mund t ishte kjo:1. Sot kisha pr t lexuar nj libr t bukur.2. Nesr kemi pr t br shum detyra.3. N dark ishim duke pir kafe me shokt.4. Nuk kam koh, se jam duke shkruar nj ese.

Punohet nga nxnsitsipas krkessushtrimi 4, faqe 191.Ushtrimi 5, faqe 191, plotsohet duke vendosur ku duhet foljet q jan n fund

t ushtrimit.Ushtrimi 6, faqe 192, veprohet njlloj si tek ushtrimi 5.Ushtrimi 7 plotsohet sipas krkess. Aktivizohen dy nxns t niveleve t

ndryshme t thon cilat folje jan prdorur si folje gjysmndihmse dhe cilat janprdorur me kuptim t plot leksikor.

Ushtrimi 8mund t zgjidhet kshtu:1. Nuk mund t kalosh pa msuar.2. Duhet qeverisur vetja, pastaj t tjert.3. Do menduar mir kjo pun, pastaj t vendosim.

4. Nisa t shkruaj poezi.5. Vazhdoj ti prsris do mngjes pjest q do t recitoj para shkolls.6. Pushoi s rrahuri zemra e nj njeriu t mir.Bhet vlersimi pr orn e msimit dhe vlersimi i motivuar me not i disa nxnsve

t niveleve t ndryshme.Sipas kohs q mbetet n dispozicion, msuesi/ja punon edhe ushtrime t Fletores

s puns.

Detyr shtpie:Ushtrimi 9 n faqen 192 dhe ushtrime nga Fletorja e puns, f.6-7,sipas niveleve.

Rubrika: Njohuri gjuhsore - MorfologjiTema: Kategoria gramatikore e diatezs

Vshtirsia:Niveli IV

Objektivat:N fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft: T dalloj katr diatezat e foljeve (veprore, psore, mesore dhe vetvetore). T prdor n fjali folje t ndryshme n diatezn e duhur.

Materiale dhe mjete msimore:TekstiGjuha shqipe 9, tabela,shkumsa me ngjyra.

Metoda dhe teknika msimore:Stuhi mendimesh, pema e mendimit,diskutim, pun e pavarur, organizuesi grak,far? E far? Po tani, far?


45/259

45

Librmsuesiprtekstin

Gjuhashqipe9

Zhvillimi i msimit

Hapi I. Stuhi mendimesh. Msuesi/ja i nxit nxnsit t kujtojn far kan msuarpr foljen. Mendimet e nxnsve pr foljen msuesi/ja i prmbledh n pemn emendimit, t ciln e vizaton n tabel me shkumsa me ngjyra.

ndihmse gjysmndihmsevetat koht

folje pavetore mnyrat

folje njvetore Folja kalimtare

zgjedhimi jokalimtare

joveprore veprore

Hapi II. Rikujtohen njohurit pr formn veprore dhe joveprore t foljeve, duke inxitur nxnsit me an t pyetjeve:

- Si formohet forma joveprore e foljeve?- Cilat trajta foljore e formojn formn joveprore me pjeszn u?- Cilat trajta foljore e formojn formn joveprore me foljen ndihmsejam?

Hapi III. Vendoset n drras t zez nj tabel kartoni me fjalit e faqes 193. Nt jan nnvizuar foljet e theksuara n tekst. Diskutohet me nxnsit:

- A jan n formn veprore apo joveprore foljet me t zeza?- Kush e kryen apo e pson veprimin e shprehur nga kto folje?

Diskutohet pr do folje.Shkruhet n drras t zez kuptimi i diatezs.

Diateza sht nj kategori gramatikore e foljes me t ciln shprehet lidhjamidis veprimit t emrtuar nga folja dhe kryefjals s fjalis.

Bashk me nxnsit argumentohet se kur folja sht n diatezn veprore, psore,mesoredhe vetvetore. Prdoren shembujt e tekstit pr ilustrim.

Bhet organizuesi grak pr diatezat e foljes.

Diateza

veprore psore mesore vetvetore

Diateza Folja n formn Folja n formn Veprimin e kryen Veprimin e psonveprore joveprore kryefjala kryefjala

Veprore + +

Psore + +Vetvetore + + +Mesore + +


46/259

46


juhashqipe9 Diskutohen t prbashktat dhe dallimet q kan diatezat n gjuhn shqipe.

Hapi IV. Punohet rubrika Ushtrime.Ushtrimet 1dhe 5(faqe 194-195).Ushtrimi 5mund t zgjidhet kshtu:

1. veprore Pastruesja lan shkallt.2. psore Fmija u la nga nna.3. vetvetore Fmijt u lan n det.

Hapi V. Bhet prmbledhja e ors s msimit duke vizatuar tabeln e mposhtmen drras t zez. Bashk me nxnsit arrihet n kto prfundime:

Detyr shtpie. Jepet Ushtrimi 5 n faqen 195 dhe ushtrime nga Fletorja e puns,f. 8-9, sipas niveleve.

far?Diateza sht kategori

gramatikore e foljes.

Me an t saj shprehetlidhja mes veprimit temrtuar nga folja dhekryefjals s fjalis.

E far?Diatezat e foljes n

gjuhn shqipe jan katr:1. veprore2. psore3. mesore4. vetvetore

Po tani, far?Diateza veprore shprehet me

folje n formn veprore.Diateza psore, vetvetoredhe mesore shprehen mefolje n formn joveprore.

Rubrika: T dgjuarit dhe t foluritTema: Frika dhe misteri n arte

Objektivat:Nxnsi n fund t ors s msimit t jet i aft: T as rreth ndjenjs s friks dhe ankthit n jetn e prditshme. T shpjegoj lidhjen e friks me misterin, t panjohurn. T as rreth tematiks (horrorit) n kinematogra. T shpreh opinionin e tij pr ant pozitive dhe negative t ktij lloji.

Mjetet:teksti Gjuha Shqipe 9,pamje t frikshme, foto,pamje lmike, DVD Harri Potteri,Drakula, video, TV.

Zhvillimi i msimit

Hapi I. Msuesja e nis kt tem msimi duke i njohur nxnsit me titullin: Frikadhe tmerri n arte. Pr kt tem nxnsit kan lexuar dhe msuar n temn Ai,

nj tregim psikologjik. Nxnsit lexojn n faqen 32 a dhe b.Nxnsit shprehin me fjalt e tyre se cilat jan gjrat q kan frik, q i trembin m shum.

Gjat t folurit t nxnsve mund t ket gjra t prbashkta, por duhet t bjn kujdes nindividualitetin e interpretimit t ndjesive, prjetimeve, duke shmangur prsritjen.

Teknika dhe metoda t msimdhnies:Bised, Di Dua t di Msova.


47/259

47

Librmsuesiprtekstin

Gjuhashqipe9

Hapi II. Lexohet pika b.Msuesi/ja do t punoj me teknikn Di Dua t di Msova. Nxnsit punojn

n t majt t tekstit me fragmentin duke vendosur shenjat prkatse.Msuesi/ja plotson n tabel prgjigjet e nxnsve. Kjo veprimtari do t zgjas

deri n 15 minuta.(Msuesi/ja jep informacion pr lindjen e ktyre skenave, t ksaj letrsie n Angli,

ndonj personazh etj.)

Hapi III. Ushtrimi 3.Nxnsit kan punuar q n klasn e 6-t pjes nga libriHarri Potterdhe mund t kujtojn ndonj sken prej tij.

Msuesi/ja vendos nj DVD me lmin Harri Potterdhe zgjedh nj pjes nga serite lmave. Pas lmit u drejton nxnsve disa pyetje pr diskutim:

- Cila ishte skena m e frikshme?- far emocioni ndjet?

- Si mund t jet realizuar teknikisht kjo sken?- ndodh kur njeriu ka frik?Nxnsit asin, dgjojn, diskutojn pr kto dhe t tjera pyetje q u lindin.

Hapi IV. Ushtrimi 4.- Cili prej jush ka lexuar librin Drakula ose ka par lmin?

Nxnsit lexojn informacionin mbi kt libr. Krahasojn prshkrimet me skenatlmike:

- far kishit imagjinuar n mendjen tuaj?

- A kishte gjra t prafrta me skenat lmike?- Cilat prshkrime ju plqejn m tepr?

Hapi V. Ushtrimi 5.- Po ju a jeni dhn pas ktyre lmave? Pse?

- far funksioni luajn ato? Si mendoni, kta lma realizohen pr t tmerruar

njerzit apo prcjellin ndonj mesazh pozitiv?

Hapi VI. Ushtrimi 6.

a) Pse ndalohet t ndiqet nga fmijt lmi, kur sht me skena tmerri e dhune?b) Duke u nisur nga mosha e fmijve, dmtimet psikologjike, pasojat q

shkaktojn: cilat jan gjurmt q ln lma t till?

Mendimet e nxnsve shkruhen n tabel nga msuesi/ja. N fund t ors smsimit, msuesi bn vlersime pr nxnsit pjesmarrs, shpjegimet e tyre.


48/259

48


juhashqipe9


T lexoj pr t identikuar llojin e romanit historik. T hulumtoj rreth historis s shtetit t pavarur shqiptar n vitet 1450-1458 nnudhheqjen e Gjergj Kastriot Sknderbeut.

T dalloj n fragmentin e dhn kohn dhe vendin e zhvillimit t ngjarjeve nkt roman.

T prshkruaj personazhet reale dhe t trilluara, duke u mbshtetur nfragmentin e dhn dhe n informacionin q ka hulumtuar.

T shpreh mendimet e tij lidhur me linjat, q trajtohen n fragment.

Mjetet e msimit:teksti Gjuha Shqipe 9, material ngavepra Gjergj Kastriot Sknderbeu dheLufta shqiptaro-turke e shek. XV,foto nga Berati dhe nga Kalaja e ktij qyteti,vargje nga Knga e Beratit,e Gavril Dars.

Zhvillimi i msimitHapi I. Pun prgatitore.Nxnsit kan sjell informacione t marra nga vepra historike mbi luftn shqiptaro-

turke dhe prforcimi i shtetit t pavarur shqiptar n 1450-1458, nn udhheqjen eSknderbeut. N klas jan shprndar foto, pamje nga Berati dhe Kalaja e Beratit.Nxnsit do t bjn kujdes t mos prsritin informacionet. Msuesi/ja shkruan ntabel (ose u shprndan nxnsve n et formati A

4vargje nga poema Knga e

Beratit (Gavril Dara) ose e ka shkruar vet, paraprgatitur n tabak letre).Msuesi/ja i njeh nxnsit me temn e re t msimitPas betejs, autorin dhe

romanin nga sht shkputur.

Hapi II. Nxnsit do t lexojn n heshtje, duke nnvizuar me laps t kuq kohn

kur zhvillohet ngjarja, ndrsa me laps blu nnvizojn shenjat q tregojn vendin kuzhvillohet ngjarja. Msuesi u shprndan skeda me pyetjet, nxnsit punojn n iftpr fragmentin e dhn.

Skedat: 1. Lloji i romanit. 2. Tema pr t ciln et. 3. Ciln periudh kohore prfshin ky roman? 4. N vend zhvillohet ngjarja? 5. Cilat jan personazhet?

6. Kush rrfen?

7. N ciln vet tregohen ngjarjet?Nxnsit punojn n ift n etoret e tyre pr t dhn prgjigje t sakta. Msuesi

do t aktivizoj dy grupe nxnsish, prgjigjet e t cilve do ti shkruaj n tabel.

Rubrika: T lexuaritTema: Pas betejs(ora e par)

Teknika dhe metoda

t msimdhnies:Hulumtimi, lexim, pun n ift,organizues grak, diskutim.


49/259

49

Librmsuesiprtekstin

Gjuhashqipe9

roman historikRomani Pas betejs

tema e lufts s shqiptarve kundr turqve.Nxnsit pr kt shtje shfrytzojn t dhnat q kan hulumtuar:- Humbja e par e madhe.- Koha kur zhvillohet ngjarja.- Vendi n t cilin zhvillohet ajo.Ata do t prdorin detajet e marra nga fragmenti.Koha e zhvillimit t ngjarjes - do t qartsohet nga msuesi/ja:1. ngjarja historike2. koha e rrmit, mbrmje (qielli u vesh me nj mjegull t mugt, dielli humbi...)Pyetja 4.- N vend zhvillohet ngjarja?Nxnsit japin t dhnat e marra nga fragmenti: ...n grykn e Osumit, mbi Tomor,

zallishtet e lumit, kodrinat me ullishte, lagjet e jashtme t Vareshit...

Nxnsit caktojn vendet reale t ngjarjes: n grykn e Osumit, mbi Tomor.

Kto t dhna i shrbejn msuesit dhe nxnsve pr t plotsuar veorit eromanit Pas betejs. N romanin historik kemi grshetim t vendeve reale dhengjarjes.

Nxnsit shprehin mendimet e tyre pr kt lidhje, duke u mbshtetur n materialetq kan hulumtuar.

Pyetja 5.Kalohet te rubrika Reektimi kuptimor.

Nxnsit i ndajn personazhet n dy grupe.

Hapi III. Nxnsit do t prshkruajn personazhet e trilluara nga autori dhepersonazhet reale historike. Do t prdoret organizuesi grak.

Personazhe reale historike

Gjergj Kastrioti,

Gjergj Arianiti

Personazhe t trilluara

Stresi, Marashi,

Evrenozi

Ushtar turq, italian, shqiptar

PersonazhiStresi

Marashi

t gjallt

t vdekurit

Veprimetu kthye e u nisnpr fush

skishte dhnende shpirt

festonin toren

heshtin

far mendont gjej trupin eMarashit

vshtrim tmbrthyer

Si ndihet (i lodhur)-i lodhur

-buzt i lviznin mehabi e me dhimbjesikur donin t pinin

-kishin brtitur

-kishin brtitur me sau vinte n kok-slodheshin n krahte njri-tjetrit


50/259

50


juhashqipe9 Ushtrimi 4.Nxnsit dallojn personazhet e trilluara te Knga e Beratit.

Ushtrimi 5.Pr kt ushtrim nxnsit do t punojn me paragraf nga fragmenti,do t diskutojn, do t shprehin mendimin e tyre duke u bazuar mbi argumentin.

a) Dashuria dhe sakrikimi pr vendlindjen - Ecte dhe pengohej npr t vrar...b) Hierarkia n ushtrin turke - Turqit kishin mbledhur vetm kufomat e

komandantve t tyre t lart...do ti varrosnin t nesrmen.c) Kontrasti ndrmjet t vdekurve dhe t mbeturve gjall nga lufta - Lart n kala t

gjallt festonin toren me mishra n hell, me ahengje e orgjira. T vdekurit heshtnin

t rn prmbys... kontrasti: festonin - heshtnin brtisnin - heshtnin (antitez)d) Fataliteti i pashmangshm i lufts - T gjith njerzit kishin vrapuar shum gjat

sits, kishin brtitur me sa u vinte n koh dhe tani heshtnin e lodheshin n kraht

e njri-tjetrit dhe bashkrisht n kraht e vdekjes.- N vet dhe n koh zhvillohet rrmi?

Nxnsi: Rrmi sht n vetn e tret dhe realizohet nga autori.Koha e rrmit: koha e pakryer, e kryera e thjesht, m se e kryera.Hapi IV. Msuesi/ja bn nj prmbledhje t veorive t ktij romani.

Pas betejsdisa linjaveprimi

rrmi n vetn III

Romani

historikgrshetim t vendit

dhe ngjarjes

tema:Lufta shqiptaro-turke

1450-1458

personazhe ngjarje

reale t trilluara reale t trilluara

Msuesi/ja bn nj vlersim t veant pr nxnsit pjesmarrs me materialin ehulumtuar, pjesmarrsit n orn e msimit, nxit dhe nxnsit q ishin m pak aktiv.Msuesi/ ja bn vlersimin e ors s msimit duke iu drejtuar nxnsve pyetjet:

- far e bn interesante kt tem msimi?- far do t mbetet n mendjen tuaj nga kjo or?- Me far ushqimi do ta krahasonit?

Detyr shtpie.T ritregojn prmbajtjen e fragmentit n vetn e par duke vn

n dukje emocionet, ndjenjat e tyre.


51/259

51

Librmsuesiprtekstin

Gjuhashqipe9


T gjej fragmente t rrmit q prshkruajn natyrn, ndodhit dhe prjetimete personazheve. T portretizoj personazhet e trilluara dhe ato reale. T gjej similituda dhe epitete, t shpjegoj funksionet e tyre kuptimore dhe

shprehse. T krahasoj trajtimin e s njjts tem n dy lloje t ndryshme shkrimi.

Mjetet e msimit:teksti Gjuha Shqipe 9, tabela,shkumsa, mjete shkollore.

Zhvillimi i msimit

Hapi I. Msuesi/ ja przgjedh dy nxns q t ritregojn zinxhir n vetn e parfragmentin Pas betejs. Nxnsit vlersojn ritregimin m t rrjedhshm, m mendjenj, m me intonacion, prdorimin e gjesteve dhe mimiks.

Kjo veprimtari mund t zgjas deri n 15 minuta.

Hapi II. Msuesi/ja udhzon nxnsit t lexojn.Ushtrimi 6.Me rubrikn Reektim stilistik-gjuhsor. Pr kt veprimtari nxnsit

do t punojn n etoren e tyre me teknikn Ditari dypjessh. Msuesi/ja do tcaktoj nxnsit, q do t lexojn detyrn. Dgjohen interpretimet e tyre, duhet tshmangen prsritjet.

Rubrika: T lexuaritTema: Pas betejs(ora e dyt)

Teknika dhe metoda t msimdhnies:Ritregimi zinxhir, ditari dypjessh,pun me shkrim.

Fragmenti- Prshkrimi i natyrs.Npr grykn e Osumit vazhdoi t fryntefyti i nj njeriu gjer von n mbrmje...- Informacioni pr ndodhit e

mparshme.Ata q ishin vrar paradite tani kishinlluar t prisheshin.

Komenti im- Prjetimi q ndiej nga leximi iparagrafve.E imagjinoj kt vend si t smur,q vuan nga afshi i prvluar.......

- Ata, t tjert, ndonjri dika epaprcaktuar, ka humbur formn, kalluar t prishet, duke harruar se farkishte qen para fatalitetit t lufts.

udi si nuk kishte vdekur ende kynjeri kaq delikat e i njom, me gjithkto plag.

Po edhe pse ishte gjall, ai tanikishte vdekur.

far e mban gjall?far i jep forc?

Ishte gjall e kishte vdekur...

Prjetimet e personazhit.


52/259

52


juhashqipe9 Ushtrimi 7.do paragraf t prmblidhet n nj fjali. Vlersohet fjalia e nxnsit.

Hapi III. N kt veprimtari nxnsit do t punojn individualisht n portretizimin epersonazheve. Pr zhvillimin e ksaj pune nxnsit do t mbshteten n orn e kaluar.

Hapi IV. N kt veprimtari nxnsit do t dallojn gurat letrare, shprehjetfrazeologjike dhe funksionin e tyre kuptimor e shprehs.

Nxnsit do t punojn n etoren e tyre n tabel.

Detyr.Dallimi ndrmjet romanit historik dhe poems. Pr kt ushtrim do tpunohet me teknikn Diagrami i Venit.

Figura letrareJuglindja e prvluar

si nj frymmarrje e helmatisur,si nj ulrim vrastare e ksaj ushtrie

LlojiEpitet

Similitud

Funksioni kuptimorEr e nxeht si era e kohshistorike q po kalonteShqipria.Nj frymmarrje q do tdo t pasohej nga vdekja

dhe ulrima vrastare.

Detyr: Nxnsit punojn ushtrimin detyr. Pr kt do ti ndihmoj skema emsiprme.

N fund t ors s msimit msuesi/ja do t vlersoj nxnsit pjesmarrs.

Romani historik Poema epiko-lirikeTema

a. Rrm n rreshta, lloji m i gjat i prozs.

a. Ka ndrtim t ndrlikuar, rrm t

hollsishm me detaje t shumta, ritm tngadalshm, guracion t pasur.

a. Rrmi i romanit n vetn e tret, objektiv.

b. Rrm n vargje, m e gjat se nj kng.

b. Rrmi i poems sht n vetn e tret, objektiv.

b. Ka ndrtim t thjesht; rrm konciz me detaje

poetike; guracion t pasur, ritm t shpejt,

muzikalitet.

Rubrika: T lexuarit

Tema: Prilli i thyer(ora e par)

Objektivat:N fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft: T lexoj pr t identikuar llojin e romanit social; T dalloj si shfrytzon autori pasurin burimore; T nnvizoj ato detaje q ndihmojn n prshkrimin e personazheve; T zbrthej dramn e personazheve; T prshkruaj si e imagjinon tronditjen q ndodh te Diana Vorpsi dhe Gjorg Berisha.

Mjetet e msimit:

teksti i nxnsit, mjete shkollore,informacion mbi Kanuni i Lek Dukagjinit,Universe letraret Kadares.

Teknika dhe metoda t msimdhnies:

Stuhi mendimeshDiskutimLexim zinxhirPun me grupeAnaliz personazhesh


53/259

53

Librmsuesiprtekstin

Gjuhashqipe9

Zhvillimi i msimit

Hapi I.Msuesi/ja do t punoj me teknikn Stuhi mendimi:- do t thot pr ju muaji prill?- far lidhjesh do t vendosnit midis prillit dhe jets?

prill

Nxnsit shprehin mendimet e tyre dhe msuesi/ja przgjedh dhe shkruan ndrras ato q i afrohen nga ana kuptimore titullit Prilli i thyer.

Hapi II.Msuesi\ja tregon (ose nxnsit lexojn materialin n tekst) pr jetn eautorit. Do t ishte me interes pr nxnsit q msuesi\ja t ritregonte prmbledhtasromanin.

Hapi III.Do t punohet me teknikn Lexim me role. Nxnsit gjat leximit do tnnvizojn t ndar n grupe:

Grupi I - t dhnat apo detajet q jepen n tekst, t cilat konkretizojn temnsociale at t gjakmarrjes dhe ta prshkruajn kt zakon si dukuri t prgjithshmepr banort e Rrafshit.

Grupi II - detajet q prshkruajn:a) paraqitjen zike;

b) veprimet e personazheve; c) mendimet e personazheve;Grupi III - detajet q prshkruajn se gjakmarrja nuk ka qen dukuri ekskluzive

shqiptare.

Hapi IV.Do t diskutohet mbi prgjigjet e nxnsve.

Prgjigjet e mundshme.Grupi I- N mngn e tij dallohej qart rubi i zi(msuesi\ja bn sqarimin e ksaj

shprehjeje dhe t frazave t tjera n tekst).Para tri ditsh ka kaluar kndej... pr taksn e gjakut.

Grupi II. Prshkrimi i personazheve. Ktu gjen prgjigje edhe Ushtrimi 1i rubriks

Reektimi kuptimor.Gjorg Berisha- Nj malsor i ri, tepr i zbehtvshtronte me sy t shtangur

n drejtim t tyre. Malsori ktheu sytnga ai.- Gjorg u prgjigj i panjohuri, me z disi t pasigurt, t shkrmoqur pak.

Malsori e vshtronte si n ethegruan e re. ...etj.Diana Vorpsi Diana at ast kishte hyr n karroc. Te dritarja e karrocs, e

kaltryerlehtazi nga qelqi, u duk fytyra e Dians.- E dgjova, tha ajo me z t ult,pa hedhur sytnga xhami.- Sa i zbeht, - ia bri Diana. Asaj gjithashtu, megjithse e ndjeu se nuk duhej

ta vshtronte m, iu duk se nuk kishte fuqi...- Ishte tmerrsisht i zbeht,- Ashtu dukej ai, krejt si i ardhur me leje q andej, Diana mori frym thell. Diana

dgjonte e prqendruar, megjithse dika i shptontenga kuptimi i fjalve t tij.Diana mori prsri frym thell.


54/259

54


juhashqipe9 - Gjorg, - tha ajo me z t ult. Besiani. Besiani qndroi akoma nj grim te

shkallina, si pr t par n do t prgjigjej apo jo i panjohuri. Besiani u lshuanndenjsen pran s shoqes.

- E vure re sa i zbeht ishte ai malsori? tha Besiani duke ia ngulur syt,kushedi pse, unazs n dorn e saj.

- Kush? Ah po! Sigurisht!

Grupi III Do t alternohet prgjigjja me ushtrimin 2 t rubriks Reektimkuptimor.

Pr t arritur n prfundimet e duhura nxnsit ilustrojn me pjes q asin prritet e gjakmarrjes n Rrafsh dhe i krahasojn me hakmarrjen q i krkon fantazmaHamletit.

Hapi V. Nxnsit do t punojn, do t diskutojn rreth ushtrimit 3.- E jan lkundjet e Hamletit prpara dyshimeve t ktij Hamleti t malsive

tona?

Prgjigje: Tragjedia e dhimbshme e nj djali t ri ka pr sfond nj tragjedi shekullore.Dihet se gjakmarrja nuk ka qen dukuri tipike vetm shqiptare. Por ajo q vihet ndukje te Prilli i thyer sht mesazhi: aty ku nuk ka vepruar ligji i shkruar, sht ngriturnj legjislacion i hollsishm e i pashkruar pr t. Gjakmarrja nuk duhet par si dikaq ka t bj me instinkte shtazarake.

Ushtrimi 4.N kt ushtrim nxnsit do t zbrthejn dramn e personazheve,

duke u prqendruar n dy linjat e subjektit dhe duke i ilustruar:1 Dukuria e gjakmarrjes dhe prjetimi i saj prej personazheve Besian e Diana.2 Dashuria pr jetn. Kjo shfaqet te mnyra se si Gjorgu i shpenzon ditt q i

kishin mbetur, pasi pagoi taksn e gjakut.Syt e t panjohurit vazhduan t nguleshin mbi katrorin e dritares, ku ishte fytyra

e Dians.... Q nga vendi ku dukej si i mbrthyer, malsori e vshtronte si n ethegruan e re.

Gjorgu u plagos mbl nga syt e Dians.Prilli i thyer prcjell emocionet e nj himni madhshtor pr jetn.

Hapi VI.Prshkrim shkrim i lir.Nxnsit do t prshkruajn si e imagjinojn tronditjen e dy personazheve Diana

Gjorg. (Vazhdon si detyr shtpie.) Dgjohen 2-3 mendime dhe bhen vlersime.

Hakmarrja te neN shtpit q kan pr t marr gjak...

kjo?kmisha q krkon... haku i tij.kjo sht nj far lejeje... krejt t

sakt.Motori q v n lvizje at sht jasht

tij, madje disa her jasht kohs s tij...Duhet nj vullnet prej titani... t zhdukur

njerzore.

Hakmarrja te HamletiHamletit iu shfaq fantazma pr ta

shtyr n hakmarrje.

Fantazma iu shfaq Hamletit 2-3her...


55/259

55

Librmsuesiprtekstin

Gjuhashqipe9

Objektivat:N fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft: T dalloj kohn historike nga koha e brendshme e rrmit.

T zbuloj n paragraft elementin koh. T interpretoj se si prshkruhet jeta e malsorit Gjorg n besn e madhe (3-ditshe). T komentoj gurn e metafors n prshkrimin e kohs. T analizoj se far do t tregoj autori pr shpirtin e malsorit t ri, t cilinhakmarrja e vjetr e detyroi t bhej vrass.

Mjetet e msimit:teksti i nxnsit, etore.

Zhvillimi i msimit

Hapi I.Msuesi/ja do t kontrolloj detyrn e shtpis, duke lexuar prshkrimine 2-3 nxnsve mbi tronditjen q shfaqet te dy personazhet e panjohura: Diana dheGjorgu. Nxnsit e tjer shprehin mendime e vlersime pr punn e shokve.

Hapi II.Kalohet te rubrika Reektimi stilistik - gjuhsor.

Koha historike:mbshtetemi te t dhnat: tradita, veshja (rub i zi); mjeti ikomunikacionit: karroc; vendi i pushimit: bujtin, Nna Mbretresh: ngjarjetzhvillohen n vitet 30.

Koha e brendshme:30 dit, vetm nj gjysm mars e nj gjysm prill.

N fragmentin: Po e merr dot me mend se fantazm e tmerrshme del prparamalsorit pr ta shtyr t niset pr gjakmarrje? Fantazma e babait iu shfaq Hamletitdy-tri her n mesnat dhe vetm pr pak aste, kurse kmisha q krkon gjakmarrjen kullat tona rri aty dit e net, muaj dhe stin t tra, dhe gjaku ndrron ngjyr n t,dhe njerzit thon:Ja, t vdekurit spo i durohet sa t merret haku i tij.

Prgjigje.Gjakmarrja sht nj dukuri e prgjithshme pr banort e Rrafshit. Ishte dika e

dhimbshme, tragjike, por ishte nj realitet nga i cili nuk mund t dilje dot. Megjithseveprimi i subjektit nuk i kalon 30 ditt, aty prfshihen shekuj. Tragjedia e dhimbshmee nj djali t ri ka pr sfond nj tragjedi shekullore.

Ushtrimi 5.Subjekti zhvillohet n rrjedh kronologjike, por edhe me kthim prapa.Nxnsit do t nnvizojn detajet q prshkruajn aste kohore t s shkuars dhet s tashmes: koha e brendshme.

E tashmja: kishte vetm gjysm ore q i ishte dhn besa 30-ditshe. Copa tjetre jets, e shkurtra, katrjavore, e vrullshmja, e shpejta si nj ortek, vetm me njgjysm mars e nj gjysm prill.

Rubrika: T lexuaritTema: Prilli i thyer(ora e dyt)

Teknika dhe metoda t msimdhnies:Prshkrim

Koment i gursPrshkrim personazheshPema e mendimit


56/259

56


juhashqipe9 b. E shkuara: pr Rrafshin ajo kishte lexuar dhe dgjuar aq shum kur

studionte n institutin e vajzave Nna Mbretresh, gjat kohs s fejess.E tashmja: tani po rendnin drejt Rrafshit t zymt verior; ai Rrafsh edhe e trhiqte,edhe e trembte.

Hapi III.Ushtrimi 5\c. Komentoni gurn e metafors n prshkrimin e kohs.Kishte vetm gjysm ore q i ishte dhn besa 30-ditshe.

Komenti: N gjysm ore Gjorgu kupton se si ishte harxhuar nj koh e mir e jetss tij, nj jet e ngadalt gjer n mrzi; tjetra: e vrullshmja, e shpejta. Ktu autori ingre himn jets, triumt t jets mbi vdekjen.

Hapi IV.Ushtrimi 6.Pika m kulmore e romanit, q mban ngarkesn emocionalem t madhe sht vendosja e Gjorgut midis dy rrugve: t ngujohet apo t ndjekudhn pas ksaj zane? Dhe zgjedhjen e rrugs s dyt ai e bn pa mdyshjen m

t vogl.o Nxnsit do t analizojn ann shpirtrore t malsorit t ri, t cilin hakmarrja

e detyroi t bhej vrass.

Prgjigje.N poezin popullore anonimati i zgjedh fjalt pr t prfytyruar apo pr t krijuar

nj efekt emocional, kur et pr goditjen q merr mashkulli nga kontakti i par mebukurin e rrall t nj vajze. Edhe ktu qllimi i autorit sht t shpreh n mnyrsimbolike q malsori i ri nuk sht nj vrass. Ai, n kohn kur po mbaronte besa emadhe, turret t shoh edhe nj her karrocn, edhe nj her zann. Pra, e jep jetn

pr t bukurn. Kjo zgjedhje q

Documents

udhezues gjuha shqipe 9