ULUSAL VE ULUSLAR ARASI SÖZLEŞMELER

İLKER KIYAK

MAKİNA MÜHENDİSİ

İSG UZMANI ( A SINIFI )

www.ilkmak.com

ULUSAL KURULUŞLAR

İş sağlığı ve güvenliği alanının aktörleri devlet, işçi, işveren kuruluşlarıdır. Ulusal düzeyde;

– Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi (155 ve 161 sayılı ILO sözleşmeleri gereği 2005 yılında Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği konseyi kurulmuş, ulusal İSG politika belgesi 2006-2008 yayınlanmıştır),

– Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (Kuruluş: 1945),

• İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü (İSGGM) ve bünyesinde bağlı kuruluşu - iş Sağlığı ve Güvenliği Merkezi (İSGÜM),

• İş Teftiş Kurulu Başkanlığı,

• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (ÇASGEM),

• Sosyal Güvenlik Kurumu Balkanlığı (SGK- Kuruluş: 1964)),

– Sağlık Bakanlığı

– İşçi ve işveren kuruluşları (TÜRK-İŞ, HAK-İŞ, DİSK, TİSK vb.)

– Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarını,

sayabiliriz.

www.ilkmak.com

ULUSAL İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONSEYİ Konseye, 6331 Sayılı İş Sağlığı ve iş Güvenliği Yasasının 21. maddesinde yer verilmiş, İSG ile ilgili politika, strateji belirlemek ve tavsiyelerde bulunma görevi verilmiştir.Konsey, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Müsteşarının başkanlığında aşağıda belirtilen üyelerden oluşur:

• ÇSGB Bakanlık;İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü, Çalışma Genel Müdürü, İş Teftiş Kurulu Başkanı, SGK Başkanlığından bir genel müdür.

• Bilim, Sanayi ve Teknoloji, • Çevre ve Şehircilik, • Enerji ve Tabii Kaynaklar,• Gıda, Tarım ve Hayvancılık, Kalkınma,• Millî Eğitim,• Sağlık ,

bakanlıklarından ilgili birer genel müdür.• Yükseköğretim Kurulu Başkanlığından bir yürütme kurulu üyesi,

www.ilkmak.com

ULUSAL İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONSEYİ

• Devlet Personel Başkanlığından bir başkan yardımcısı,• En fazla üyeye sahip işçi,işveren ve kamu görevlileri

sendikaları üst kuruluşlarının ilk üçünden birer, • Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinden, • Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonundan, • Türk Tabipleri Birliğinden, • Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliğinden,• Türkiye Ziraat Odaları Birliğinden

konuyla ilgili veya görevli birer yönetim kurulu üyesi.• İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürünün teklifi ve Konseyin

kararı ile iş sağlığı ve güvenliği konusunda faaliyet gösteren kurum veya kuruluşlardan en fazla iki temsilci.

www.ilkmak.com

ULUSAL İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONSEYİ

• Konsey üyeleri, iki yıl için seçilir ve üst üste iki olağan toplantıya katılmaz ise üyeliği sona erer.

• Konseyin sekretaryası, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğünce yürütülür.

• Konsey, toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile karar verir. Oyların eşitliği hâlinde başkanın oyu kararı belirler. Çekimser oy kullanılamaz.

• Konsey yılda iki defa olağan toplanır. Başkanın veya üyelerin üçte birinin teklifi ile olağanüstü olarak da toplanabilir.

• Konsey üyeleri ihtiyaç duymaları halinde toplantılara ilgili uzman personel ile katılabilirler. Çalışma grubu üyeleri de toplantıya davet edilebilir. Konsey üyeleri dışındaki temsilcilerin oy hakkı yoktur.

• Konsey üyelerine, olağan ve olağanüstü toplantıya davet yazısı toplantı gününden en az 1 ay önce gündem taslağı ile birlikte gönderilir.

www.ilkmak.com

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (İSGGM)

ÇSGB ‘ nın 3146 sayılı kuruluş yasasına göre İSGGM’nin görevleri kısaca şunlardır:

• İSG mevzuat çalışması yapmak, • Mevzuatın uygulanmasını sağlamak,• Ulusal politikaları belirlemek, • Ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşlarla işbirliği sağlamak, • Etkin denetim sağlamak ve sonuçlarını izlemek, • Standart çalışmaları yapmak, normlar hazırlamak, uzman kişi ve

kuruluşlara yetki vermek, • Kişisel koruyucuların ve makine koruyucularının standartlara

uygunluğunu, usul ve esasları belirlemek, • iş kazaları ve meslek hastalıklarının önlenmesi konularında inceleme

ve araştırma yapmak ,• İş Sağlığı ve Güvenliği Merkezi (İSGÜM) ve Bölge Laboratuvarlarının

çalışmalarını düzenlemek, yönetmek ve denetlemek,

www.ilkmak.com

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ MERKEZİ MÜDÜRLÜĞÜ –İSGÜM

İSGÜM’ün İSG kapsamındaki faaliyetleri şunlardır:• İşyeri ortamındaki riskler konusunda araştırma yapmak, metot ve

stratejiler geliştirmek, • Risk değerlendirmesi, ergonomi ve kişisel koruyucu donanımlar

konusunda bilgilendirme,• Gürültü, titreşim, aydınlatma, termal konfor şartları ve toz ölçüm

faaliyetlerini yürütmek,• Deney Sonuç Raporları’nın teknik yeterliliğini kontrol ederek

onaylamak, • Eğitim çalışmalarını yürütmek, faaliyet raporlarını hazırlamak, • TS EN ISO Kalite Yönetim Sisteminin oluşturulması hususlarında

işbirliği içerisinde çalışmak,• Ortam ölçümleri için Deney ve Cihaz Talimatlarını kontrol etmek, • Cihaz ve Donanım Kalibrasyon Planları’nın takip etmek,

www.ilkmak.com

İŞ TEFTİŞ KURULU BAŞKANLIĞI (İTK)

• İş Teftiş Kurulu Başkanlığı 1979 tarihindekurulmuştur.İş Teftiş Kurulu başkanlığı’nin görev veyetkileri kısaca şunlardır:

• Çalışma hayatı ile ilgili mevzuatınuygulanmasını denetlemek,

• İş teftişiyle ilgili mevzuat çalışması yapmakve görüş bildirmek,

• İş Teftişi ile ilgili istatistikleri tutmak, değerlendirmek, yorumlamak veyayınlamasını sağlamak,

www.ilkmak.com

ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA MERKEZİ (ÇASGEM)

• İş sağlığı ve güvenliği konusunda eğitimvermek veya eğitim hizmeti satın almak,

• Verdiği eğitimleri sertifikalandırmak,

• İşçi, işverenler için seminer ve konferanslartertip etmek,

• Tertiplenmiş eğitim, konferans ve seminerlereiştirak etmek,

www.ilkmak.com

ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA MERKEZİ (ÇASGEM)

• Çalışma konuları ile bilgi ve doküman toplamak,

• İş verimi ile ilgili görüş ve tavsiyelerdebulunmak,

• İstatistikler hazırlamak,

• Türkçe ve yabancı dillerde amacına uygun derleme ve yayın yapmak,

www.ilkmak.com

SOSYAL GÜVENLİK KURUMU (SGK)

Sosyal Güvenlik Kurumu;

• Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığı (SSK),

• Bağ-Kur Genel Müdürlüğü,

• Emekli Sandığı Genel Müdürlüğünün,

2006’da yayımlanan 5502 sayılı SosyalGüvenlik Kanunu ile birleştirilmesi sonucu kurulmuştur.

www.ilkmak.com

SOSYAL GÜVENLİK KURUMU (SGK)

• Sosyal güvenlik politikalarını uygulamak ve politika geliştirmek,

• Hizmet sunduğu gerçek ve tüzel kişileribilgilendirmek ve işlerini kolaylaştırmak,

• Uluslararası antlaşmaları uygulamak.

• Sosyal güvenlik alanında, kamu idareleri arasındakoordinasyon ve işbirliğini sağlamak.

• Bu Kanun ve diğer kanunlar ile Kuruma verilengörevleri yapmak

www.ilkmak.com

ULUSLAR ARASI KURULUŞLAR

• Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)

• Dünya Sağlık Örgütü (WHO)

• İş Sağlığı ve Güvenliği Ajansları

(OSHA-USA ve OSHA-EU)

www.ilkmak.com

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ AJANSLARI (OSHA-USA VE OSHA-EU)

• Amerika Birleşik Devletleri’nde, 1970’de yürürlülüğe giren İş Sağlığı veGüvenliği Kanununca ABD’de• “Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü” ile• “İş Sağlığı ve Güvenliği Ajansı” (OSHA-USA) kurulmuştur.

• İş Sağlığı ve Güvenliği Ajansı (OSHA-USA)’nın kuruluş amacı, işyeri güvenliği ve işçi sağlığı hakkındaki yasal düzenlemeleri çıkarmaktır.

• Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü ise İSG alanında araştırma, eğitim vb. faaliyetlerde bulunarak çalışma şartlarının iyileştirilmesi için çalışmaktadır.

• Avrupa’da OSHA-EU’nın kuruluş amacı, Avrupa Birliğinde işyerlerinin daha sağlıklı, güvenli ve üretken olmalarına katkıda bulunmaktır. Bu Ajans, iş sağlığı ve güvenliği konusunda ülkelerin gelişimi ve konuyla ilgili bilgi paylaşımını sağlamaktadır.

www.ilkmak.com

DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ-WHO

1946 yılında New York’ta toplanan Uluslararası Sağlık Konferansı’nda,Türkiye’nin de içinde bulunduğu 61 ülkenin temsilcileri tarafından WHO Anayasası imzalanarak en az 26 üye ülkenin resmi kabulü ile yürürlüğe girmesi için işlem başlatılmıştır.

• 07.Nisan.1948 yılında kurulmuştur.• Türkiye 2 Ocak 1948 tarihinde Dünya Sağlık Örgütü’ne üye olmuştur. • 7 Nisan günü tüm Dünya’da ‘’Dünya Sağlık Günü’’ olarak kabul

edilmiştir.

• Türkiye Cumhuriyeti, 1949 tarih ve 5062 sayılı Kanun’la Dünya Sağlık Örgütü Anayasası’nı onaylayarak WHO’ya iç hukuk düzenlemesiyle üye olmuştur.

www.ilkmak.com

DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ-WHO

• Uluslar arası sağlık alanında yönetici ve koordinatör sıfatıyla hareket etmek,

• BM, İhtisas Kuruluşları, sağlık idareleri, meslek grupları vb. örgütlerle fiili bir işbirliği kurmak ve sürdürmek,

• Devletlere, istek üzerine, sağlık hizmetlerinin güçlendirilmesi için yardım yapmak,

• Devletlere uygun teknik yardım yapmak , • Epidemiyoloji ve istatistik hizmetlerinde idari ve teknik

hizmetleri kurmak ve sürdürmek,• Epidemik (bölgesel) ve pandemik (dünya çapında)

hastalıkların ortadan kaldırılması yolundaki çalışmaları teşvik etmek,

• Diğer ihtisas kuruluşları ile işbirliği yaparak kazalardan doğan zararları önleyebilecek önlemlerin alınmasını teşvik etmek.

www.ilkmak.com

ULUSLAR ARASI ÇALIŞMA ÖRGÜTÜ (ILO)

• ILO, 1919’da imzalanan Versay Anlaşmasında öngörülen Milletler Cemiyetinin bir kuruluşu olarak ortaya çıkmıştır. Kurulduğu yıl meslek hastalığı olarak “Antraks” hastalığını tanımlamıştır.

• ILO’ya Türkiye Cumhuriyeti 1932 yılında üye olmuştur.

• Amaç, sosyal reform niteliğinde çözümler bulmak ve reformların uluslararası düzeyde uygulanmasını sağlamaktır.

• ILO, ikinci Dünya Savaşından sonra, FiladelfiyaBildirgesi ile birlikte dinamik bir oluşum ve genişleme sürecine girmiştir.

• ILO 1946’da, Birleşmiş Milletler Teşkilatı'nın ilk uzmanlık kuruluşu olmuştur.

www.ilkmak.com

ILO Nasıl Çalışır?

ILO, üçlü bir yapıya sahip bulunmaktadır;

• İşveren temsilcileri,

• İşçi temsilcileri,

• Hükümet temsilcileri,

ekonominin sosyal taraflarıdır.

• Politika ve programların şekillendirilmesinde eşit söz hakkına sahiptirler.

www.ilkmak.com

ILO Sözleşmeleri ve Tavsiye Kararları

• ILO’nun temel ve en önemli fonksiyonlarından biri; standartları belirleyen Sözleşme ve Tavsiye Kararlarının üçlü yapı (işçi-işveren-hükümet) tarafından kabul edilmesidir.

• Bu Sözleşmeler, üye ülkelerin yasama organlarındaki onaylarıyla birlikte, bağlayıcı hüküm haline gelirler.

• T.C Anayasasının 90. maddesine yasama organında kabul edilen ILO sözleşmeleri kanun hükmündedir ve Uygulamada kanundan önce gelir.

• Tavsiye kararları ise, politika geliştirme, yasama ve uygulama konularında rehberlik görevi görmektedir.

• Her üye ülke, Konferans tarafından belirlenen Sözleşme ve Tavsiye Kararlarına uymakla yükümlüdür.

www.ilkmak.com

Temel ILO Sözleşmeleri

• No.29 Zorla Çalıştırma Sözleşmesi (1930) .

• No.87 Örgütlenme Özgürlüğü ve Örgütlenme Hakkının Korunması Sözleşmesi (1948)

• No.98 Örgütlenme ve Toplu Sözleşme Hakkı Sözleşmesi (1949)

• No.100 Eşit Ücret Sözleşmesi (1951) Erkek ve kadınların, eşit işlerde eşit ücret

• No.105 Zorla Çalıştırmanın Yasaklanması Sözleşmesi (1957)

• No.111 Ayrımcılık (İstihdam ve Meslek) Sözleşmesi (1958)

• No.138 Asgari Yaş Sözleşmesi (1973)

• No.182 Çocuk İşçiliğinin En kötü Biçimleri Sözleşmesi (1999) yer almaktadır.

www.ilkmak.com

Türkiye'nin Onayladığı ILO Sözleşmeleri

• 2 No’lu İşsizlik Sözleşmesi• 11 No’lu Örgütlenme Özgürlüğü (Tarım) Sözleşmesi• 14 No’lu Haftalık Dinlenme (Sanayi) Sözleşmesi • 15 Nol’lu Asgari Yaş (Trimciler ve Ateşçiler) Sözleşmesi • 26 No’lu Asgari Ücret Belirleme Yöntemi Sözleşmesi • 29 No’lu Zorla Çalıştırma Sözleşmesi • 34 No’lu Ücretli İş Bulma Büroları Sözleşmesi • 42 No’lu İşçinin Tazmini (Meslek Hastalıkları) Sözleşmesi (Revize) • 45 No’lu Yeraltı İşleri (Kadınlar) Sözleşmesi • 53 No'lu Ticaret Gemilerinde Çalışan Kaptanlar Ve Gemi Zabitlerinin

Meslekî Yeterliliklerinin Asgari İcaplarına İlişkin Sözleşme• 55 No'lu Gemiadamlarının Hastalanması, Yaralanması ya da Ölümü

Halinde Armatörün Sorumluluğuna İlişkin Sözleşme

www.ilkmak.com

Türkiye'nin Onayladığı ILO Sözleşmeleri

• 58 No’lu Asgari Yaş (Deniz) Sözleşmesi (Revize) • 59 No’lu Asgari Yaş (Sanayi) Sözleşmesi (Revize) • 68 No'lu Gemilerde Mürettebat İçin İaşe ve Yemek Hizmetlerine İlişkin Sözleşme• 69 No'lu Gemi Aşçılarının Mesleki Ehliyet Diplomalarına İlişkin Sözleşme• 73 No'lu Gemiadamlarının Sağlık Muayenesine İlişkin Sözleşme• 77 No’lu Gençlerin Tıbbi Muayenesi (Sanayi) Sözleşmesi • 80 No’lu Son Maddelerin Revizyonu Sözleşmesi • 81 No’lu İş Teftişi Sözleşmesi • 87 No’lu Sendika Özgürlüğü ve Sendikalaşma Hakkının Korunması Sözleşmesi • 88 No’lu İş ve İşçi Bulma Servisi Kurulması Sözleşmesi• 92 No'lu Mürettebatin Gemide Barınmasına İlişkin Sözleşme• 94 No’lu Çalışma Şartları (Kamu Sözleşmeleri) Sözleşmesi • 95 No’lu Ücretlerin Korunması Sözleşmesi • 96 No’lu Ücretli İş Bulma Büroları Sözleşmesi (Revize) • 98 No’lu Örgütlenme ve Toplu Pazarlık Hakkı Sözleşmesi • 99 No’lu Asgari Ücret Tespit Mekanizması (Tarım) Sözleşmesi • 100 No’lu Eşit Ücret Sözleşmesi

www.ilkmak.com

Türkiye'nin Onayladığı ILO Sözleşmeleri

• 102 No’lu Sosyal Güvenlik (Asgari Standartlar) Sözleşmesi • 105 No’lu Zorla Çalıştırmanın Kaldırılması Sözleşmesi • 108 No'lu Gemiadamları Ulusal Kimlik Katlarına İlişkin Sözleşme• 111 No’lu Ayırımcılık (İş ve Meslek) Sözleşmesi • 115 No’lu Radyasyondan Korunma Sözleşmesi • 116 No’lu Son Maddelerin Revizyonu Sözleşmesi • 118 No’lu Muamele Eşitliği (Sosyal Güvenlik) Sözleşmesi • 119 No’lu Makinaların Korunma Tertibatı ile Techizi Sözleşmesi • 122 No’lu İstihdam Politikası Sözleşmesi • 123 No’lu Asgari Yaş (Yeraltı İşleri) Sözleşmesi • 127 No’lu Azami Ağırlık Sözleşmesi • 133 No'lu Mürettebatın Gemide Barındırılmasına İlişkin Sözleşme (İlave

Hükümler) • 134 No'lu İş Kazalarının Önlenmesine (Gemiadamları) İlişkin Sözleşme• 135 No’lu İşçi Temsilcileri Sözleşmesi

www.ilkmak.com

Türkiye'nin Onayladığı ILO Sözleşmeleri

• 138 No’lu Asgari Yaş Sözleşmesi • 142 No’lu İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Sözleşmesi • 144 No’lu Üçlü Danışma (Uluslararası Çalışma Standartları) Sözleşmesi • 146 No'lu Gemiadamlarının Yıllık Ücretli İznine İlişkin Sözleşme• 151 No’lu Çalışma İlişkileri (Kamu Hizmeti) Sözleşmesi • 152 No'lu Liman İşlerinde Sağlık ve Güvenliğe İlişkin Sözleşme• 153 No'lu Karayolları Taşımacılığında Çalışma Saatleri ve Dinlenme Sürelerine İlişkin

Sözleşme• 155 No'lu İş Sağliği ve Güvenliği ve Çalışma Ortamına İlişkin Sözleşme • 158 No’lu Hizmet İlişkisine Son Verilmesi Sözleşmesi • 159 No’lu Mesleki Rehabilitasyon ve İstihdam (Sakatlar) Sözleşmesi • 161 No'lu Sağlık Hizmetlerine İlişkin Sözleşme • 164 No'lu Gemiadamlarının Sağlığının Korunması ve Tıbbi Bakımına İlişkin Sözleşme• 166 No'lu Gemiadamlarının Ülkelerine Geri Gönderilmesine İlişkin Sözleşme• 170 Tehlikeli Kimyasallar (Türkiye imzalamadı)• 177 Kimyasalların özelliğine göre sınıflandırma• 182 No’lu En Kötü Biçimlerdeki Çocuk İşçiliğinin Yasaklanması ve Ortadan

Kaldırılmasına İlişkin Acil Eylem Sözleşmesi www.ilkmak.com

TEŞEKKÜRLER

www.ilkmak.com

İLKER KIYAK

MAKİNA MÜHENDİSİ

İSG UZMANI ( A SINIFI )