ULUSLARARASI BEDRUDDIN EL-AYNI SEMPOZVUMU VE

II. HADiS iHTiSAS TOPLANTISI SEMPOlYUM TEBLiGLERi, MOZAKERELERi,

lHTiSAS TOPLANTISI, KONU~MA METiNLERi VE ALINAN KARARLAR

Editor

Yrd. Do~. Dr. RECEP TUZCU

Editor YardJmcJsl Ar~. Gar. M. RA~iT AKP~NAR

GAZiANTEP 10/11 MAVIS 2013

Turkiye Diyanet Vakft Yaymlan: 628

Uluslararast Bedn1dd!n El-Aynt Sempozyumu ve II. Hadi.s ihtisas Toplanf.lsl

-Sempozyum Tebligleri, Mtizahereleri, lhtisas Toplanttsr, Konu~ma Metinleti

ve Alman Kararlar-EditOr: Yrd. Do~;. Dr. Recep Tuzcu

Editor Yardtmcrst: Ars. Gor. l\·1. Ra$it Akpmar Grafik, Tasanm: T,woos

ISBN 978-975-389-876-8 © Blltlln p;m haklan Turkiye Oi):anet

Val

BEDRUDDIN 'AYNI'NiN II 'UMDETU'L-KARi ~ERH-i SAHI_Hi'L-BUHARi" ADLI ESERiNDE HADiSLERi ~ERH VE TAHLiliNDE ARAP Dili VE GRAMERiNi KULLANMADAKi

YONTEMLERi

Yrd. Doc;. Dr. Fikri Guney*

Gi1~

Tebligimi Beyrut-Lubnan "Daru ihyai't-Tunisi'l-'Arabi" tarafmdan

yaptlan baskls1 uzerinden sunacagtm.

Bedruddin 'Aym'nin "'Umdetu'l-Kii1i Serh-i Sahihi'l-Buhiin adh eserinde hadisleri ~erh ve tahlilinde Arap gramerini kullanmada-

ki yomemine gec;meden onun Arap dilinde yetkin bir aJ.im olma-sma etk:i eden amillerin ba~nda gelen hocalanru tammak gerek-

mektedir. Bununla beraber eserinde kendilerinden nakillerde bu-

lundugu diger alimlerin g6n1~lerinden 6mekler de vermeyi uy-

gun bulduk.

Ancak diger tebligciler tarafmdan hocalan hakkmda bilgi veril-

digi ic;in ben sadece isimlerini zikretmekle yetinecegi.m.

Hocalan ~-Sems Muhammed er-RAt b. Zahid, Eyyub er-Rilmt, el-Estr b.

Salih b. ismatl el-Bagdadi, Hayru'd-Din el-Kesir, e~-Seyh Zu'n-

Niln, ~-Seyh Zeynuddin Mikail, el-Hi~am er-Ruhav1, Serefuddin

EbO'r-Rilh isa b. el-Hass b. Muhammed es-Surman el-Haneft, el-

Bedr Mahmud b. Muhammed b. Abdullah el-Aymtabt, el-Cemal

Yilsuf b. Milsa el-Malati el-Bezdev'i, Haydar er-Rumt, el-Veli el-

* Gtlmu~hane Universitesi tlahiyat FakUILesi

UlUSLARARASI BEORUOO(N EL-AYNI SEMPOZVUMU

Bihisni, Bedruddin el-K~~aft, el-Ala Ahmed b. Muhammed es-

Seyrami el-Haneft, Ebo Tahir Serefuddin Muhammed b. Abdullatlf

b. Ahmed b. Muhammed Ali b. el-Kevik, NOruddin el-Heysemt

Hadisle1i $erh Ederken Bilgilennden Yararland1.gt Alimler EL-KiRMANI (717-786)

Ad1, Muhammed b. Yosuf b. Ali b. Sa'td el-Kirmani'dir.1 Hadis,

tefsir, me'ani ve Arapc;a konulannda doneminin onde gelen alim-

lerindendir. Hicri 717 senesinde dunyaya gelm~ ve 786 yllinda

da hac farizasuu yerine getirmek llzere yola c;tkugmda vefat et-

m~tir. Bagdat'ta metfundur. Zuhd ve takva sahibi idi. Evine dev-

let biiyiikleri nasihatini dinlemek ve duasuu almak ic;in gelirlerdi.

Eserlerinden baz1lan ~unlardu; $erhu'l-Bulia1i, $erhu'l-Cevaltir ve $erhu'l-Mevakifttr.

Bedruddin Aynt'nin eserinin bin;ok yerinde ve en c;ok zikret-

tigi ~ahsiyetlerden biridir. Bu alimden zikrettigi goru~lerden bi-

ri ~oyledir:

(J!.) kelimesi: Hadis-i ~erifte; " ..,. .r:JI ~ ..... J._... J!- .,pi~ u_~.:>iJ "2 (Bazen bana zil

c;almas1 gibi gelirdi.). Burada (j!.) kelimesi nash iledir. el-Kirmant ~oyle der: 0 "hal"dir. Yani zil sesine benzer bir ~ekilde geldi bana.

Aynt de "ben dedim ki" sozuyle ba~layarak "Mahzuf bir masda-

nn stfan olabilir." der. Manas1: (Bana oyle geldi ki-zil sesi gibiydi.)

olur. Yine rivayet baklmmdan degil de Arapc;a baklrrundan "Ref"'

halinde gelmesi caizdir. Takdiri ise"...,.. .r:JI ~...,..J..r _p r" (0, zil se-si gibidir.).3

Burada Aynl'nin uslubunda nahivciliginin en onemli ozelligi

onaya

ARA~·TARIH AlANLARINOA EL·AYNi

zikrettikten sonra kabul etmedigini "ben derim ki" ifadesiyle belir-tiyor. Yani hakaret ic;ermeden ya da g~n1~fmu a~agtlamadan hem

zikrediyor hem de kabul etmedigini ifade ediyor.

S1BEVEYH (148-180) Bedruddin Ayni'nin eserinde nakillerde bulundugu alimlerden bi-

ri de Sibeveyh'tir. Arap gramerinde 6nernli bir yeri olan Sibeveyh,

gramer kurallanmn ilk defa dtizenli bir ~ekilde tasnifini yapan ola-

rak bilinir.

ilsak ic;in gelen ~~1):

"-=..l,:l~ J~ ~ll....i!" (Ameller niyetlere g6redir.)'1 hadis-i ~erifinde ge-c;en ~~l)'nm musahabe (bi~me) ic;in oldugunu soyler. Sibeveyh'ten

naklen "bi~me" anlammdan ba~ka bir ~anasmm olmachgtm zikre-

der. C:unku ona bi~iklyap~lk olup ondan aynlmayacag. manasm-

dachr. Bu nedenle de Sibeveyh onunla (ifadeyle) yetindi.5

EL-AHFE$ (-211/215) Arap gramerinde 6nemli bir yeri olan alimlerden biri de el-

Ahfe~'tir. Sibeveyh'in en ya~h talebelerindendir. D6neminin zirve

~ahsiyetlerinden biridir. Kendisinden birc;ok gramer ve d il alimi

nakillerde bulunm~tur. Gramer konusunda en buyuk otoriteler-

den biridir.

Harf-i cer (?):

" .. ;;,~.:liS" I~!? "6 Ayni, bu ·hadis-i ~erifte gec;en c..r-) kelime-sinin ibtidaiyye oldugunu soyler. "el-Ahf~'ten nakledildigine go-

re" F b!? "7 ayetinde gec;en (?) gibi harf-i cer'dir." der. Ayni devamla, "Bu goru~e gore (1~9 cer mahallindedir. Birincide (hadis-i

~erifte) ise "nash" konumundachr." der.8

EL-FERRA' (144-207) Doneminin gramer otoritelerinden biri de eJ-Ferra'drr. Kufe dil

~ Sahih-i BuMr1, Kitabu'l-iman, h. 54, 1124. ' Unuletu1-Kdr1, 1/24. 6 Sallih-i Buhdrt, KitAbu'l-Vudo', Babu isbagu'l-Vudui, h. 139, 1145. 7 3/Al-i imran, 152. 8 Umdetu'l-Klir1, 21259.

527

ULUSLARARASI BEDRUDDiN EL·AYNi SEMPOZVUMU

mektebi temsilcilerinden biridir. Bedruddln Ayni bu biiytik insan-dan nakillerde bulunarak kendisinin ne kadar geni~ bir kiiltiir mi-rasma sahip oldugunu g6stermektedir.

(J) edanrun ash: Ayru, " i.w ._ti:J.:} .!.!;! ... " hadis-i ~erifinde ge~en (}) kelimesi 4ak-

kmda; "nasb, nefy ve istikbal (muzarat) harfidir (edand1r). Bu konu-da ii~ gorii;; vard1r: Birincisi, ba~mdan s6zii kesme harfidir. Bu cum-huron g6rii;;iidiir. ikincisi el-Ferra'nm gorii~ii olup bu harfin ash (':l)'rur. Sonra (J.l~l) ,(.:>_rli) yerine bedel olarak getirilerek (}) olmu~tur. O~uncii goru;; de el-Halil ve el-Kisai'nin gorii~ii olup ())'in ash-run (.:>i "1) oldugu, hernzenin hafiflik i~in hazfedildigi, elifin de iki sa-kin harfin bir araya gelmesinden dolayt hazfedildigi gorii~ndedirler" ~eklinde nakillerde bulunarak konuyu izaha ~ah~m1~t1r.9

EZ-ZECCAC (-31013111316) Hicri 4. asnn 6nde gelen dilci ve gramercilerindendir. D6neminin ilim meclislerini kitapla~tlran ve gramer konusunda 6nemli eser-ler veren biiyiik bir ;;ahsiyettir.

(~.r-) kelimesi: " - , · " 10 h d. · ·r c ) k 1· .... ~.r- .r-:-1 .j .u.,.,.... ...l>.;\L.. a 15-1 ;;en te ger,;en ~.r' e tme-

si hakkmda ez-Zeccac'm, "mef 'Oliyet Ozere nasb edilmi;;tir. (..::...i>.;l 1.15' 0~ .fi}>) Coyle olanm yerine yolumu edindirn.), (.j .fi}> ..::...i>.;l y _rli) (Serapta yolumu buldum) ya da (~J l~j v.b:.;i) (Zeyd'i ve-kil edindim-klld1m) s6z0 gibidir" dedigini nakleder11•

EL-MUBERRED (21 0-2851826-898) Basra dogumlu alan el-Muberred, Arap dili ve gramerinin 6nem-li ~ahsiyetlerinden biridir. Doneminin dil ve gramer alimi Ebo'l-Abbas Sa'leb ile mOnazaralan me;;hurdur. Ayru bu alimdeR bir~ok yerde nakilde bulunmu~tur. Nakillerinden birinde; · ..... t.5..UI ~~~~u .,t~t::-.... " hadis-i ;;erifinde ger,;en (1~1), mufacee edatl hakkmda ba;;- ·

9 Umdetu'l-Kari, 11319. 10 Sah!h-i Buhdn, Kitabu'l-ilm, h. 122, s. 48-49. 11 Umdetu'l-Kd1i, 21191.

ARAP~-TAR!H AlANLARlNDA El-AYNi

ka alimlerin g6ru~um1 straladtktan soma ~6yle der: "Muberred'e gore zarf~1 mekandtr." .12

EL-HALIL B. AHMED (100-1701175) Arap gramerinin en huytik alimlerindendir. Basra dil mektebinin temsilcilerindendir. Zuhd ve takvas1yla bilinen Halil b. Ahmed,

du~unce ve muhakeme yetenegi gii~lu bir ~ahsiyetti. c~~i .f) ifadesi hakkmda: Bedruddin Aynr, Ebu Musil rivayetiyle gelen bir hadis-i ~erifte

ge~en ~~i J ... ) ifadesinin gayr-i munsanf oldugunu ifade eder. Daha sonra, "Halil dedi ki: Nitekim onu tasrif etmekten ka~rml

m~nr. W) kahbmdadtr. C~'r!JI) mufredinin d~mdakinin ~oguludur. Birinci hemze kelimenin ba~ma nakledildi ve

("~i) denildi" ~eklinde nakilde bulunur. 13

1BNU'L-ENBAR1 (271-328) Hadis ve nahiv alimidir. Kendisinden bir~ok nakillerde bulunul-

mu~tur. Gramer konusunda da doneminin onernli ~ahsiyetlerin

dendir. Ayni de bu alimden nakillerde bulunrnu~nir. Bu nakj.ller-den biri de ~udur:

('%) ifadesi hakkmda:

" ... ~~ t. ;-U'J )Is-~»- ..:.JUL " hadis-i ~erifinde ge«;en ('%) ifadesi " ... o s6zden nefy (olumsuzluk) etmek ve red '(caydmna)"

anlammdad1r. Buradaki anlam1 o s6zden annmaknr. Bu da bir-

«;ok manalanndan biridir. Bazen hakikat manastna da gelir. Bazen de (\'t) tembih anlammda olup onunla soz a«;thr (soze ba~lamr).

Kur'an-1 Kerim'de bir«;ok klsrmda gelmi~tir. Bunlan el-Enbari bir araya getirip el-Vakf ve'l-Ibtidd' adh kitabmda bir bab'da (bolum-de) topla~nr. H

SA:LEB (200-2911815-904) Hicri u«;uncu asnn son zirvesinin alirnlerindendir. Arap dili ve gramerinde Kufe dil mektebi ternsilcilerindendir. ilim meclislerin-

deki tarn~malan el-Mecdlis adtyla topla~tlr. Ban ~iir ve divanla-

12 Umdetu'l-Kart, l/67. 13 Umdetu'l-Kart, l/113 . .. Umdttu'l-Kart, l/50.

529

ULUSLARARASI BEDRUODlN E.L· AYNI SEMPOZVUMU

n ~erh etmi~tir. Ozellikle ~iir ravilerinden biridir. Bedruddin Ayru bu alimden de nakillerde bulunmu~tur.

" ... ~~ L. .illi.J Sts ~...~:>-..:.JUL." hadis-i ~erifinde ge~en ('%') ifa-desi .hakkmda· Ayni, nefy ve red anlammda oldugunu ifade ettik-

ten sonra goni~leri serdeder ve " ... Sa'leb'e gore t~bih (.JISJI)'t ile

nefy ('Y)'smdan murekkebdir (olu~mu~tur). C:tinkU "Um't" mana}'l

kuvvetlendirmek ve diger iki kelimenin manasmm vehm edilme-

sini def' etmek (izale etmek) i~in ~eddeli yapilllll$Ur." der.15

EZ-ZEMAH$ER1 (467-53811074-1143) Zema~eri, islaini ilimlerde temayliz etm~ bir ~ahsiyettir. Ke~~af adh eseriyle tin kaz~n Zema~eri, Arap dill ve grameri ile bela-

gat alanmda da yetkin bir ilme sahipti. Ke~~iif adh eseri bir tefsir

olmakla beraber dil, gramer ve belagat terimlerinirl ~ok~a· ~lendi

gi bir eserdir.

Ayni, Zema~eri'yi yinni yedi yerde zikre~ ve ondan nakil-lerde bulunmu~rur. Bu nakillerden biri de Munfastl zamirirl mut-

tasll zamir gerektiren yerde gelmemesi konusudur.

" ·~! ~w ..:>lS" ..J.o-

~-TARIH ALANLARINDA El·AYNi

._;Lu wl.!) -: (~ \r~ ~..l:>JI ._;Lu wl.i) .. : ..r.;., ul.i) - : (r--A.:ll wl.!) -JJI) vi.!)- :(yw':/1 wl.!) .. :(Ji.::-)1 ~ .:>~.!)- :(411.::-; ..:>~.!)- :(4_;)~ ~..l:>JI

- :(~..l:>JI ;,.u; wl.i)- :(~..l:>JI tf vl:i)- :(o:>I.: .... I....Alll:J .Jl.i)- :(J~)~ .;J...:J -1 wl.i)- :(·~ v' d u~)

: (o.l.lli) - : (r\5:.:.. ~I .l.pl) - : (:>;rJI ..,..,_!1 .:>l:!) - : (~~ ~IJ

NAHtv 1LM1 BAKIMINDAN YONTEMi Bedruddin Ayni, Nahiv ilminde belirgin bir yetenege sahip oldu-

gunu hadisleri ~erh esnasmda onceki alimlerden naklettigi ifadele-

ri zikrederken anhyoruz. Aynca nahvin temelini olu~turan esaslar-

dan sema', klyas, ta'lil ve te'vili kullanma ve bu konularda bir ta-

kun yorumlarda bulunma a~ISmdan da ne kadar yetkin bir bilgiye sahip oldugunu anhyoruz.

1. Nahiv ilminin Ozerine Kuntldugu Esaslara Bak~1; Kabulit, Terdhi ve Reddiyesi

ilk donem nahivcilerden itibaren, nahiv kurallan bail temel pren-

sipler uzerine bina edil~tir. Daha sonraki donemlerde nahiv il-minin ge~imi bu prensiplere paralel olarak ya da bu prensipler

uzerine gel~tirilerek yeni kaidelerin konmasma gidilmi~tir.

Bu prensipler;

es-Sema', Araplann ilk donem en fazla lizerinde durduklan

prensiptir. Bu prensip, badiyede, c;olde ve yerle~ik Araplarm kul-

lanchgt Clili ternsil eder. Bu nedenle de ifade tarzlanrun daha dogru ve anlamh oldugu kanaati, ile nahiv kurallan bu kullammlara gore

test edilir ve kabul gorurdu.

- (s .. ..s)'mn nahivcilere gore kullamm1: (~)'nm iki kullamm ~ekli vard1r. Birincisi, failinin isim ol-

masi gereki.r.

ULUSLARAAASI BEDRUDOiN El-AYNI SEMPOZVUMU

Ayni'nin klyasa verdigi omeklerden birka~ ~oyledir:

- Cc._,;) kelimesinin alerniyet (ozel isim) ve 'ucme (yabanct bir kelime) bakurundan gayr-i munsanf oldugunu ~oyle dile getirir:

Cc._,; J!) soru sarf edilir (munsanfur). Bu konuda layas alerniyet ve 'ucme balarrundan gayr-i munsanf olmaSldtr_ Ancak burada ke-

limedeki hafiflikten dolayt iki sebepten birine ters do~rugtlnden

munsanf olmu~tur(sarf edilrni~tir). Bir grup bunun gibi k:tyas ku-ralma gore iki sebebin varhgtyla sarf etme.zler yani gayr-i munsanf

sayarlar. Fasih dil ise Kur'an'm indigi dildk 19

Bu ifadesiyk Aynt'nin klyasa kar~thk Kur'an't tercih ettigini go-

ruyoruz.

Bazen de Ayn'i, kendinden b~kalannm k:tyastru kabul ederek

ve razt olarak nakleder. et-Tib'i, Serhu'l-M~hat adh eserinde ~oy

le der: (r-L J' ~ .ull J..,.. .,r.J!_, lii ~j ..:.-5) bu cOmlede zahir olan ke-limeye atfedilmek ic;in zamir ac;tktan getirilmi~tir. Ben.derim ki,

r-1-J ~ .u11 J.., ~~J j--:ti deneyecegme gore auf naStl yaptlabilir? Ben derim ki, bu ifade miitekellimin gaibe kar~ galibiyeti Ozere

soylenmi~tir. Nitekim (b;JI..!.L:-JjJ e-Ji .).-i u_/1

ARAPc;A·TARIH ALANLARINDA EL·AYNi

mektir. Bu genellikle bir yon belirnneksizin ml.iteytbih (birbirine ben-zer) sozlerde olur. Manasma delalet edecek a

ULUSI.ARARASI BEDRUDDiN El-AYNI SEMPOZVUMU

mi;;tir. Ac;tk~a gorulmektedir ve bu izahta bir iltibas(ka~1khk) yoktur.

2. Nahiv Ekolle1i Arasmdaki Tutum ve Goru~leli Basra ekohim1 destekledigi goru;;lerine omek:

- (y)'nin barf olu;;unu destekler. Kufeliler ise bunun isim ol-

dugunu iddia ederler. 'Aynl, bunu ~oyle aktanr: Kufelilerin isim oldugunu iddia etmelerinin aksine harftir: Kufeliler derler ki; ;;ai-rin ;;u sozli bunun delilidir:

28J\&. j:i YJJ ~ IJI.&. .:r~ r-l.!..l!:; .;~ !.1~ .J! Cevap olarak derim ki, (;~.&.) mahzufbir mubtedamn haberidir.

Cumle ise stfat olup mecrurdur. Ya da mecrurun haberidir. Cunku o mubteda yerinde (makarrunda)dir. 29

Kufelileri destekledigi goru;;lerine birka~ 6mek: - Munfastl zamirle tekld edilmeksizin merru' muttastl zamire

auf caizdir:30

Te'kid ettigi zamandaki anf caizdir. Basrahlann bu gorii;;li daha fasihtir. Ancak Kufelilerin goru;;unu ~abul etmesinin illeti ise da-ha fasih olan sozde gelmi~ olmastdtr. 0 fas_ih soz de Resulullah'm (sas.) sozlidur. Resulullah'm (sas.) sozli ise her ;;eyden daha evla-dtr te'vil edilemez.

- (5is-) lafnmn "takrib" anlarmnda gelmesi konusunda bir-

ARAP«;A· TARIH ALANLARINOA EL· AYNl

Basra ve Kufelilerin goru~lerine rnuhalefetini i~eren konulara

omekler:

- Ayni, (~ ~~ o.l:. ~ 1.1.:.) ifadesi hakktnda rivayetleri Slraladtk-tan soma ~oyle bir ta'likte bulunuyor: Allah'm yarduruyla biz de-

riz ki; (~) fiilinin ge~tigi rivayetlerden birinin hedefi; (1.1:.) laf-

Zl rnubtedadtr. (~) ile ba~layan curnle fiil ve faili ile beraber rer

rnahallinde haberidir.' c~~~· o.l:.) ifadesi (~) fiilinin mef'uludur. ~ ..l.i) curnlesi ise hal olarak gel~tir. Bilinmektedir ki; musbet

(olurnlu) rnazi hal olarak geldiginde onunla beraber ister zahiren

ister rnukadder olsun (..l.i) edan da gelrnesi gerekir.

c~ ~~ o.l:. .!JL) ifadesi ile ilgili rivayete gelince; (~) ifadesi ko-nusunda:

"Mimnin zarnrneli, "larn"m siikUn ile gelmesidir. Burada (1.1:.)

i'rab bakurundan iki ihtirnali i~errnektedir: Birincisi; haberi rnah-

zuf olan rnubtedadtr. Takdiri ise;

ULUSLARARASI BEDRUDDiN EL-AYNI SEMPOZVUMU

ne cevap vertr. Mufred (JL

ARAPc;A-TARIH ALANLARINDA EL·AYNi

5. Aynt bedel konusunda da "~tiroal" bedeli zikrettikten sonra

"galat" bedeli anlatmaya koyulur. Ayn1 zamanda galat bedelin fasih

Arap kelammda vuko.unu (meydana gel~ini) ve hukmum1 izah

eder. Ayni bu konuda ~oyle der: "Ben derim ki galat bedelin sar-

fi olmaz. "Nisyan" (unutma) bedeli de fasihlerin kelammda yok-tur. Ancak, "Bedelu'l-bida ... ~iirde mubalaga ve sanat yapm ic;in va-

ki olur. Bedelu'l-bida', "mubdel minh"in kas1tstz ve maksatstz zik-

redilmesidir. Sonra da ikincisiyle duzeltilir. "Bedelus-sarf' da ac;lk

galat bedeldir. Ornegin, ~; .;~ diyecekken birden ;'-- ~~ de-

din. Sonra hatam (yanh~ml) anladm hernen duzelterek ;1....:.- dedin.

Bedelu'n-nisyan da galat olam kasten soyledin. Arna soylemen ge-

rekeni haurlaJlp duzeltrnedin. Sadece unuttun. Sonra maksadl-

m hanrlaJlp duzelttin. i~te buradan da anla~lld1 ki galat bedel 11-"~L ifade-suide gec;en (.:r) sozcugunu a--'< .l.;o,; .J-Ai . .J..-:S-1 ~) fiillerini kastennektedir.

537

ULUSLARARASI BEORUDOIN El-AYNI SEMPOZVUMU

styla dl t.J~) ~eklindedir. Bundan vazge

ARAPc;A-TARIH ALANLARINDA a-AYNi

ibdal, nakl, hal, mahal, ihtisas, mef 'uhin leh.veya mef 'ulun 1ieclih, ism-i fail, merolun mutlak, vavu'l-ma 'iyye, barf, hurO.fu'n-nefy, hurO.-fu'l-cer, Sliku.n, cer, takdim, te'hir, takdir, cezm, istifham, istilhamiy-ye, te'kid, mubdelun rninh,

Yrd. Do~. Dr. Fikri Guney'in "Bedruddrn 'Aynt'nin "'Umdetu'l-Kart Serh-i Sahihi'l-Buhari" Adlt Ese1inde Hadisleri Serh ve Tahlilinde

Arap Dili ve Grame1ini Kullanmadaki Yontemle1i" 1simli Tebliginin Mazakere Metni

Muzakereci: Prof. Dr. Cemal Agmnan*

Muzakereme ba~lamadan once tertip heyetini ve hanrunu saygty-la selamhyor, hurmetlerirni arz ediyorurn.

Bendeniz, bana gonderilen dosyada yer aldt&~ ~ekliyle "Bedrud- · din el-Ayni'nin Umderu'l-Kan Serh-i Sahihi'l-Buhan" Adh Ese-rinde Hadisleri Serb ve Tahlilinde Arap Dili Ve Grarnerini Kullan-madaki Yomernleri" adh tebligin rnlizakeresini yaprnak uzere hu-zurlanruzda}'lrn.

31 sayfadan olu~an rnakalede; 'Ayni'nin, Buhan'nin el-Ccimiu~Sahih adh eserine yapu&~ 'Umdetu'l-Kii.ri adh ~erhinde, hadisleri izah ederken kelirne ve kavrarnlara yonelik yaptlgi nakil, izah ve tercihleri ele al~nr.

Her ~eyden once tebligin bir emek mahsulu oldugunu, epey bir mesainin· sarf edildigini, dola}'lSlyla teblig sahibine te~ekkiirlerimi arz ettigirni belirtrnek isterim.

Teblig de~ik ac;1lardan ele ahndtginda ;;u sonuc;lara varmak rnurnkundur:

A) Sekil Olarak Teblig; ~ekil ve ic;erik olarak ele almdtgmda, ba;;h&ln rnuhteva}'l tarn olarak kapsamad1~ soylenebilir. Konunun iyi bir plan ve insicarnh bir kompozisyon c;erc;evesinde ele ahndl&~ soylenemez. Yazrm hata-

• Cumhuriyet Oniversitesi ilahiyat Fakllltesi O~etim Oyesi

539