UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANES Instituti i Gjeoshkencave · Ne marrim 4 stacione (STS-2) nga INGV-ja dhe 5 ... kërkon futjen e sistemit Linux dhe të paketës së programeve SeisComP

UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANESInstituti i Gjeoshkencave

Departamenti i Teknologjive të Gjeoinformacionit

Objektivat, fushat parësore, grupet kërkimore dhe projektet kryesorepër periudhën 2010-2012

Tiranë, Qershor 2009

Instituti i Gjeoshkencave, Universiteti Politeknik http://www.geo.edu.al

KUADRI INSTITUCIONAL


I G J E ODepartamenti i Gjeoresurseve dhe i Gjeoinxhinierisë

Departamenti i Gjeofizikës dhe Gjeoriskut

Departamenti i Sizmologjisë dhe Inxhinierisë Sizmike

Departamenti i Teknologjive të Gjeoinformacionit

Detyrat kryesore Zhvillimi i modeleve gjeoinformatike dhe i teknologjive të gjeoinformacionit;

Formimi universitar, kryesisht në ciklin e dytë e të tretë të studimeve, dhe kualifikimi shkencor i shkencëtarëve të rinj.

Objektivat e përgjithshme1. Fuqizimi i kapaciteteve kërkimore (burimet

njerëzore, teknologjia, rritja e nivelit të ekspertizësnë fushat e IT, GIS & RS dhe të Gjeomodelimeve).

2. Orientimi i kërkimit shkencor në fushën eGeoIT-së, në përputhje me nevojat e vendit.

3. Integrimi i kërkimit me formimin universitarnë fushën e teknologjive të gjeoinformacionit.

4. Forcimi i shërbimeve të konsulencës dhetransferimi i dijeve e i teknologjisë.

5. Integrimi i kërkimit me kërkimin rajonal e atëeuropian (SEE-ERA, FP7, NATO SfP).


Gjëndja në fushën e gjeoinformacionit

1. Në fushën e gjeoshkencave është realizuar një vëllim i madhpunimesh, si të karakterit hartografik e krahinor për sqarimine ndërtimit gjeologjik në tërësi, ashtu edhe të karakterit tëkërkim-zbulimit për sqarimin e mineralmbajtjes në rajonetperspektive. Eshtë grumbulluar një informacion i madh, ishpërndarë nëpër raporte, harta e dokumente të ndryshme.

2. Studimet e ardhshme do të shoqërohen doemos me vëllimetë reja të dhënash. Vetëm nga rrjeti GNSS, çdo ditëgjenerohen rreth 10 MB informacion nga 6 stacione, ndërsasistemi sizmografik satelitor VSAT transmeton në mënyrë tëvazhdueshme e në kohë reale rreth 50 kB/sek information,nga 7 stacione periferikë në qendrën e përpunimit të tëdhënave në Institut. Rrjeti i ri akselerografik (NATO SfP) ...


Gjëndja në fushën e gjeoinformacionit

3. Pjesa dërmuese e gjeoinformacionit ndodhet nëpër arkiva nëtrajtë raportesh, tabelash, skicash e hartash, dhe shfrytëzimi i tijbëhet vetëm me metodat tradicionale. Mjetet e komunikimitjanë manuale; mungon një rrjedhë e vazhdueshme dhe epërditësuar për mbledhjen, vlerësimin, administrimin, dheshërbimin e gjeoinformacionit. Përdoruesit e kanë të pamundurqë të sigurojnë në kohë reale informacion të freskët dhe tëbesueshëm për problemet për të cilat interesohen.

4. Ky informacion, i "vjetri" dhe i "riu", duhet organizuar nëmënyrë të përshtatshme, në mënyrë që cilësia dhe integriteti i tijtë jenë në një shkallë sa më të lartë. Eshtë domosdoshmërizhvillimi dhe përdorimi i standarteve bashkëkohore, e iteknologjive të reja informatike për organizimin, ruajtjen,administrimin dhe shërbimin e gjeoinformacionit.


Krijimi i infrastrukturës së të dhënave hapsinore

1. Problemet mund të kapërcehen dhe zgjidhen në mënyrëefikase vetëm duke krijuar Infrastrukturën Kombëtare të tëDhënave Hapsinore (NSDI), e cila konsiston në një sisteminformatik të integruar të bazave elektronike të të dhënavehapsinore, të mbështetur në sistemet GIS, në teknologjitëbashkëkohore të telekomunikimit dhe në shërbimet eInternetit.

2. Ndërtimi i bazave elektronike të të dhënave hapsinore, nëpajtueshmëri me njëra tjetrën dhe me standartet europianenë këtë fushë (GEIXS, INSPIRE), si dhe përvetësimi imetodave e programeve aplikativë të nivelit bashkëkohor, dotë mundësojë modelimin e integruar të të dhënave hapsinoredhe interpretime më të thelluara të dukurive e të proceseve.


Krijimi i infrastrukturës së të dhënave hapsinore

3. Krijimi i NSDI-së do t'i kontribuonte përhapjes sërezultateve të kërkimit shkencor në fushën e gjeoshkencave,duke furnizuar me informacion të shpejtë e të saktëorganizmat shtetërore, institucionet publike si dhekompanitë e ndryshme publike e private. Ajo do tëlehtësonte shkëmbimin e gjeoinformacionit dhe do tëkontribuonte në forcimin e lidhjeve të kërkimit e të biznesitme partnerët e huaj, duke krijuar parakushtet e nevojshmeqë ne të integrohemi në rrjetet europiane të kërkimit.


Objektivat në fushën e gjeoinformacionit



3. Krijimi i një rrjedhe të vazhduar të gjeoinformacionit dheshërbimi i tij duke përdorur teknologjitë e reja informatikedhe shërbimet e Internetit; ndërtimi i një gjeo-porte(geoportal) që përmban informacione të përgjithshme(metadata) mbi informacionin që disponohet, strukturën,formatin e tij, etj.

4. Përdorimi i metodave matematike për hetimin dheidentifikimin e marrëdhënieve dhe të bashkëlidhjeve midisfaktorëve e parametrave të ndryshëm, si dhe të prirjeve tëndryshimit të tyre; modelimin matematik të dukurive e tëproceseve duke integruar të dhëna nga burime të ndryshme(vrojtime fushore, analiza laboratorike, regjistrimeinstrumentale, fotografi ajrore, imazhe satelitorë, DTM, etj.).



5. Përdorimi i metodologjive probabilitare dhe i modelevestokastike në vlerësimin e rrezikut e të riskut sizmik, në nivelkombëtar e rajonal (hartat probabilitare të rrezikut sizmiksipas kërkesave të EC8), në nivel lokal (mikrozonimet) dhepër sheshe të veçantë.

6. Përdorimi i GIS-it, DTM-ve, dhe metodave të hartografisënumerike për përgatitjen dhe botimin e hartave gjeotematiketë shkallëve të ndryshme, dhe paraqitjet grafike 2D/3D do tëmundësojnë studime më të thelluara dhe do të lehtësojnëinterpretimin e dukurive e të proceseve komplekse.

7. Përdorimi i fotografive ajrore dhe imazheve satelitore (RS)në deshifrimet gjeologjike, studimet gjeo-mjedisore,detektimin e ndryshimeve, etj.



8. Zgjerimi i rrjetit të stacioneve të përhershëm GNSS, dheorganizimi i matjeve GNSS në nyje e sektorë problematikë,do të krijonte parakushtet për studime e interpretime më tëthelluara gjeodinamike. Kjo teknologji po gjen përhapjegjithnjë e më të gjërë në fusha të ndryshme (monitorimi idigave e i sistemeve të rëndësisë së veçantë, etj.). Investimeteuropiane këtu janë shumë të mëdha (projekti GALILEO,sistemi EUREF, etj.).

9. Zhvillimi i sistemeve digitalë (DAS) për mbledhjen,transmetimin dhe përpunimin në kohë reale të të dhënave tëpërftuara nga sisteme të ndryshëm monitorues (rrjetetsizmografikë e akselerografike, rrjeti GNSS, etj.).

10. Sistemi GEOSS dhe nismat përkatëse europiane.


Plani i implementimit

Faza e parë (2008-2009):1. Krijimi i infrastrukturës informatike bazë (pajisja me PC dhe

disa aksesorë, rikonstruksioni dhe zgjerimi i LAN-it,ndërtimi i qendrës së re të monitorimit sizmik (Fig. 1)). Nësajë të punës së kryer gjatë vitit 2008 dhe periudhës Janar-Qershor 2009, sot kemi një mjedis normal pune. Nevojitetpërmirësimi dhe zgjerimi i mëtejshëm i infrastrukturësinformatike (kabllim i ri i LAN-it, përditësimi i nyjevekryesore të LAN-it (switch, router, firewall), mbrojtja e tij,instalimi i një Data Server, i një Web Server-i, etj.

2. Krijimi i faqes zyrtare të Institutit të Gjeoshkencave(www.geo.edu.al) dhe i sistemit të adresave zyrtare e-mail përçdo punonjës. Kërkohet përmirësimi dhe zgjerimi i saj (faqedinamike, me informacion të përditësuar, etj.).


http://www.geo.edu.al/�

Rrjeti informatik dhe qendra e monitorimit



Faza e dytë (2010-2011):1. Krijimi i një rrjeti InterLAN (Fig. 2) për lidhjen e stacioneve

sizmikë, jashtë rrjetit VSAT, me qendrën e përpunimit nëInstitut (GBV-316, rrjeti i ri akselerometrik i financuar ngaprogrami SfP i NATO-s, rrjeti GNSS).

2. Krijimi i një njësie GIS, për përgatitjen dhe publikimin ehartave gjeotematike (Fig. 3). Integrimi në mjedis GIS-i i tëdhënave dhe rezultateve të disa projekteve.

Faza e tretë (2012-…):1. Krijimi i SDI-së. Ristrukturimi dhe integrimi i burimeve të

ndryshme të gjeoinformacionit në baza elektronike tëdhënash në pajtueshmëri me sistemin GEIXS dhe direktivënINSPIRE të BE-së. Shërbimi “on line” i gjeoinformacionit.


Rrjeti InterLAN




Figura 3. Kërkesat për teknologji e pajisje për ngritjen e njësisë së GIS-it

Pajisjet dhe programet për përgatitjen dhe botimin e hartave gjeotematike

Software

• Data Base Management System (DBMS), Oracle + Oracle Spatial, Licensë për të paktën 5përdorues, Vlera: 15000 EU.

• Geographical Information System (GIS), ArcGIS Desktop (ArcInfo) and ArcGIS Server,Licensë për të paktën 5 përdorues, Vlera 25000 EU.

• Image processing software, ERDAS Imagine + LPS, Licensë për të paktën 5 përdorues, Vlera20000 EU.

• Cartographic CAD package with built in vectorizing software (AutoCAD Map or BentleyMicrostation), 5000 EU.

Hardware

• Unix Workstation, 1 pcs, 15000 EU

• Color Scanner DIN A0, 1 pcs, 10000 EU

Output Devices

• Laser Color Printer (DIN A3), 1 pcs, 4000 EU

• Color Printer (DIN A0), 1pcs, 10000 EU

• Photo-type setter (produce plate-ready films for color printing), 1pcs, 10000EU

Integrimi i kërkimit me mësimdhënien

1. Katër punonjës të departamentit janë të përfshirë në procesin e mësimdhëniespër probleme të teknologjisë së informacionit dhe sistemeve GIS, në Fakultetin eInxhinierisë Matematike e të Inxhinierisë Fizike dhe në Fakultetin e Gjeologji-Minierave. Interes për bashkëpunim ka patur edhe nga Fakulteti i Teknologjisë sëInformacionit dhe besojmë se ky bashkëpunim do të konkretizohet gjatë vitit tëri akademik 2009-2010.

2. Eshtë hartuar programi për një diplomë “Master i Nivelit të Dytë” në fushën eTeknologjive të Gjeoinformacionit, por tani për tani Instituteve nuk ju njihet edrejta për të drejtuar diploma të këtij niveli. Besojmë se në të ardhmen kjoçështje do të zgjidhet.

3. Në kuadrin e programit “Cilësi dhe barazi në arsim” që financohet nga BankaBotërore, në fillim të vitit 2009 aplikuam për një projekt me vlerë 80000 Euro,për kompletimin e një laboratori informatike dhe zgjerimin e modernizimin emëtejshëm të infrastrukturës informatike të IGJEO-s. Këto ditë u njoftuam seprojekti ka fituar dhe do të financohet brenda këtij viti.

4. Kërkohet plotësimi i departamentit me personel akademik në fushën eteknologjive të gjeoinformacionit (informatikë, inxhinieri informatike), nëpërputhje me VKM Nr. 331 (dt. 25/3/2009) dhe statutin e UPT-së.


Projektet dhe bashkëpunimi rajonal

1. Gjatë vitit 2008, u realizua shkëmbimi në kohë reale i të dhënave të përftuara ngarrjeti sizmografik me transmetim satelitor (VSAT) me INGV-në (Romë) dheUniversitetin e Selanikut (Fig. 4). Teknologjia e transmetimit: paketa eprogrameve InterNaqs (Nanometrics) dhe shërbimet e Internetit. Tashmë janëvendosur lidhje të ngushta partneriteti, me interes reciprok, me këto dyinstitucione prestigjioze. Ne marrim 4 stacione (STS-2) nga INGV-ja dhe 5stacione nga Selaniku, dhe u japim atyre 5 nga stacionet tona VSAT. Jemi nëkontakt me shërbimin sizmologjik të Athinës për të realizuar edhe me atashkëmbimin në kohë reale të të dhënave sizmologjike.

2. Planifikojmë të realizojmë shkëmbimin në kohë reale të të dhënave sizmologjikeme shërbimet sizmologjike të Kosovës, Malit të Zi, Maqedonisë, Serbisë, etj. Kjokërkon futjen e sistemit Linux dhe të paketës së programeve SeisComP(Potsdam). Kemi hyrë në kontakt me qendrën që ka zhvilluar programin, dheDrejtori ka nënshkruar një kontratë për të na ofruar programin falas.

3. Implementimi i procedurave automatike të lokalizimit të ngjarjeve sizmike, dhesistemit përkatës të alarmit. Implementimi i paketës CoreEarthworm dhe ipaketës së programeve ORACLE për administrimin e bazës së të dhënave të tëdhënave parametrike dhe të formave valore.


Shkëmbimi në kohë reale me INGV (Romë) dhe AUTH (Selanik)



Projektet dhe bashkëpunimi rajonal

4. Ndërtimi i një sistemi të integruar për përpunimin dhe ruajtjen e të dhënavesizmologjike të përftuara nga rrjetet tona (VSAT, GBV-316), dhe rrjetet e vendevefqinjë (InterNaqs dhe Seedlink), përbën një detyrë shumë të rëndësishme, që dotë ndikojë ndjeshëm në rritjen e cilësisë së këtij shërbimi dhe integrimin e tij nërrjetet sizmologjike të rajonit e ato europiane (ORFEUS, etj.). Ne planifikojmë tëimplementojmë paketën e programeve HYDRA-Earthworm të zhvilluar ngaUSGS (Fig. 5).

5. Dep. Tek. Gjeoinformacionit dhe Dep. Sizmologjisë janë angazhuar në projektin“Harmonization of Seismic Hazard Maps of Western Balkan Countries”, tëfinancuar nga programi SfP i NATO-s, dhe që përfundon në fund të vitit 2010.Pjesëmarrja jonë ka qenë mjaft aktive, jo vetëm me kumtesa që pasqyrojnëpikëpamjet dhe përvojën tonë në këtë fushë (http://www.wbseismicmaps.org),por me kërkesë të partnerëve të tjerë në projekt dhe pas nënshkrimit tëmarrëveshjes përkatëse, ne ofruam programin llogaritës OHAZ, i cili ështërezultat i një pune të përbashkët disavjeçare me zyrën e Sizmologjisë të ARSO-s(Slloveni). Po punojmë për zhvillimin e mëtejshëm të tij, dhe tashmë OHAZ ështëpërzgjedhur që të përdoret për realizimin e këtij projekti të rëndësishëm me njëfinancim prej 640 mijë EU, ku Instituti ynë përfiton 96 mijë EU.


IGEO

Permanent GNSS Reference Stations of Albania

Continuous GPS network is presently composed of six stations:Tirana, Shkodra, Peshkopia, Saranda, Berati and Korça (Maliq).They are installed in our seismological stations, or near them.

Shkodra reference station- Z-XtremeTM Ashtech receiver, Choke ring antenna- PCMCIA card (two months data acquisition).- No remote control.

Tirana, Saranda, Peshkopia, Berati stations- μZ-CGRSTM Ashtech receivers, Choke ring antenna.- PCMCIA card (128 MB).- Remote control via RS232 (dial-up).

-Maliqi (Korça) station- TopCon receiver; Remote control via Internet and RS232(dial-up).

PCMCIA card (128 MB).

IGEO

Permanent GNSS Reference Stations

Faleminderit !


Documents

UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANES Instituti i Gjeoshkencave · Ne marrim 4 stacione (STS-2) nga INGV-ja dhe 5 ... kërkon futjen e sistemit Linux dhe të paketës së programeve SeisComP