با نام خدا

جزوه آموزشي :آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی

مركز كشوري مديريت سالمت(N.P.M.C)

خالصه ای از کتاب های : مولف: دکتر کاظم معتمد نژاد وسایل ارتباط جمعی

PHDعلوم ارتباطات اجتماعی مولف: دنیس مک کوییلارتباطات جمعي نظریه های ترجمه پرویز جاللی

نظریه های جامعه اطالعاتی مولف: فرانک وبسترترجمه اسماعیل قدیمی

تدوين و تنظيم: فردین صحرایی

MDعلوم ارتباطات اجتماعی Fardin_52000@yahoo.com

1393بهار

آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی1

عنوان جزوه آموزشي :آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی

آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی2

:گروه هدف

کارکنان و دست اندکاران روابط عمومی شاغل در بخشهای مختلفشبکه های بهداشت و درمان

معاونت ها دانشکده ها

و مراکز آموزشی و پزوهشی دانشگاه علوم پزشکی تبریز با مدارک تحصیلی دیپلم به باال

اهداف آموزشی

آشنایی کارکنان و دست اندکاران روابط عمومی با مفاهیم ارتباطات- ,اهمیت وسایل ارتباط جمعی , ارتباطات اهمیت ارتباط جمعی ،

, مفهوم اطالعات , مفاهیم اولیه در پایگاههای اطالعاتیالکترونیک , تاریخچه فناوری اطالعات و ارتباطات

روش و اجرای آموزش

روش آموزش به صورت غیر حضوری است و جزوه تدوین شده در اختیار مشارکت کنندگان در دوره قرارگرفته که بعد از فرصت زمانی اعالم شده مطالعه و به صورت

سواالت تستی ارزشیابی خواهند شد

:سرفصل ها

فهرست صفحه

آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی3

.....................................................................................مقدمه ...........................................................................5

اتNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNواع ارتباطNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNان اجتمNNNNNNNNNNNNNNNNاعی....................................................................

.......................................................7-6عناصر ارتباطات

اجتماعی.........................................................................................................................8-7

اتNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNران ارتباطNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNاحب نظNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNص اجتمNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNاعی...................

........................................................................................9-8اهمیت وسایل ارتباط

جمعی................................................................................................................10-9

تاریخچه فناوری اطالعات..................................................................................

....................................11-10اوریNNNNNNNNNNNNNNNNات و فنNNNNNNNNNNNNNNNNا ارتباطNNNNNNNNNNNNNNNNنایی بNNNNNNNNNNNNNNNNآش

اطالعNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNات...............................................................................................13-11

اوریNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNاهیم فنNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNمف اطالعا

..........................................................................................ت.............................15-13

دیریتNNNNNNNNNNNر مNNNNNNNNNNNاطی بNNNNNNNNNNNوژی ارتبNNNNNNNNNNNاثیر تکنولNNNNNNNNNNNت رسNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNان

........................................................................................ه16-15

الNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNات دیجیتNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNارتباط چیست....................................................................................

........................................17واNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNمفه

اطالعات.........................................................................................................................................18-17

ایNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNه در پایگاههNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNاهیم اولیNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNمف اطالعاتی.................................................................................

.........................18ایNNNNNNNNNNNNNNNدی پایگاههNNNNNNNNNNNNNNNیم بنNNNNNNNNNNNNNNNف و تقسNNNNNNNNNNNNNNNتعری

اطالعاتی..............................................................................................19

آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی4

ایNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNه پایگاههNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNتاریخچ اطالعاتی.................................................................................

.............................21-20اتیNNNNNNNNNNNNای اطالعNNNNNNNNNNNNایت هNNNNNNNNNNNNا سNNNNNNNNNNNNنایی بNNNNNNNNNNNNآش

NNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNفارس..........................................................................................ی

....24-21ا وبNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNنایی بNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNآش

سایت...............................................................................................................................25-24

ارNNNNNNNNNNNNNNNزاری کNNNNNNNNNNNNNNNک ابNNNNNNNNNNNNNNNات الکترونیNNNNNNNNNNNNNNNارتباط آمد.........................................................................................

...........29-26دماتNNNNNNNNNNانی خNNNNNNNNNNاه اطالع رسNNNNNNNNNNا درگNNNNNNNNNNنایی بNNNNNNNNNNآش

دولNNNNتی...................................................................................31-30

اعیNNNNNNNNNNNNNای اجتمNNNNNNNNNNNNNبکه هNNNNNNNNNNNNNا شNNNNNNNNNNNNNایی بNNNNNNNNNNNNNآش اینترنتی...................................................................................

...........34-31ات وNNNNNNNNNوزه اطالعNNNNNNNNNای حNNNNNNNNNایت هNNNNNNNNNا سNNNNNNNNNنایی بNNNNNNNNNآش

ارتباطNNNNNNات.............................................................................45-35

منابع و ماخذ.......................................................................................

...............................................................46نمونه

سواالت............................................................................................................................................49-47

آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی5

مقدمه انسانی است و بدون آن هرگز به عنوان خصیصهجامعهارتباط انسان ها ، سنگ بنای

، جامعه جدید را الکترونیکی انسانی پدید نمی آید از جانب دیگر گسترش ارتباطات چنان از جوامع پیشین متمایز ساخته است که برخی عصر نو را عصر ارتباطات می

خوانند . وسایل ارتباطی ، خود بر گردونه ارتباطی تأثیری شگرف بر جای می گذارند . این وسایل بر خالف انتظار پدیدهای خنثی و کاتالیزور نیستندخود نو پدید می آورد و بر

تمامی ارکان جامعه مؤثرند این وسایل در پیدای عادات تازه ، تکوین فرهنگی iوزمینجهانی ، تغییر در رفتار و خلق و خوی انسانها و باالخره ، کوچک شدن کرۀ

همسایگی ملل دور دست ، سهمی شگرف بر عهده دارد .

ارتباط اجتماعی چیست ؟

ارتباط از نظر لغوی واژه ای است عربی از باب افتعال که در فارسی به صورت مصدری به معنای پیوند دادن ، ربط دادن و به صورت اسم مصدر به معنای بستگی ،

پیوند ، پیوستگی و رابطه استعمال می شود . ادوین امری مفهوم ارتباط در معنای عام را ) با توجه خاص به ارتباط اجتماعی ( چنین

تعریف می کند : » ارتباط عبارت است از فن انتقال اطالعات ، افکار و رفتار هایانسانی از یک شخص به شخص دیگر.

با دیگران و انتقال پیام های خود به ایشان ازارتباطبه طور کلی هر فرد برای ایجاد وسایل مختلف استفاده می کند . موقعی که انسان به دیگری نامه می نویسد ، با

کتبی مقصود خود را به نظر او می رساند و با وی ارتباط برقرار می سازد. « به تعریفی دیگر از موجز ، الندبرگ ، شراگ و الرسن ، ارتباط را عبارت از انتقال معانی یا پیام از طریق نمادهای چند می دانند . به نظر آنها زمانی که انسان ها از

طریق نمادهای چند به تأثیر بر یکدیگر می پردازند ، در ارتباط با یکدیگر قرار گرفتهاند .

از نظر چلز کولی ارتباط را مکانیسمی می داند که از خالل آن روابط انسانها برقرار می شود و بسط می یابد تمامی نماد های ذهنی ، به همراه وسایل انتقال آنان در فضا و حراست از آنان در زمان در محدودۀi ارتباط جای می گیرد پس ارتباط ، انتقال پیام

به دیگری و اساس شکل گیری جامعه است .

آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی6

انواع ارتباط اجتماعی : است و تعالی فرهنگ بدان مربوط است ارتباطفرهنگارتباط اجتماعی منشاء

اجتماعی به عنوان محور فرهنگ و حیات جمع ، محدوده ای بس وسیع دارد که در بر گیرنده تمامی صور روابط انسانی است این ارتباط انواع مختلفی دارد که عبارت اند

از: ارتباط مستقیم :

ارتباطی است بدون واسطه بین انسان یا انسانها با انسان یا انسا ن های دیگر گاه ، ارتباط مستقیم آن نوع ارتباطی است که بدون نیاز به فرد یا افراد واسط ، وسایل یا ابزار واسط و هم نمادهای واسط یا حامل ) زبان و ...( صورت می گیرد ) ارتباطات

اشاره ای ، بدنی ، حرکتی و ...( . ارتباط جهانی :

با محدود کردن ارتباطات ) درون مرزهایی ملی یا فراتر از آن ( ، ارتباط را به نوع ملی و جهانی یا بین المللی تقسیم می کنند از این رو ارتباط بین الملی از چهار

دیدگاه و با در نظر گرفتن چهار نوع از وسایل و ابزار مطرح می شود :

، و ... بی سیم ، تلگرافابزار ارتباط جهانی نظیر تلفن ابزار ارتباطی که صورت فرا ملی یافته اند ، نظیر تلویزیون اروپای وسایل ارتباطی جمعی با انعکاس جهانی

که حرکت یا جابجایی انسانها را در سطح جغرافیا فراهم میحمل و نقل ابزار وسایل آورد رشد شبکه های حمل و نقل و گسترش ابزار الکترونیک در ارتباطات جهانی ،

موجبات پیدای نوعی فرهنگ جهانی را فراهم می آورد . ارتباط احساس برانگیز :

فرایند ارتباطی است که از طریق سخن یا نمادهای گوناگون برقرار می شود ، بدونآنکه معنای دقیقی ) محتوی ( انتقال یافته باشد .

در جریان این فرایند ارتباطی ، صرفا" حاالت احساس گونه منتقل می شود و همبستگی اجتماعی و آمادگی روانی مشترک پدید می آورد این مفهوم در آغاز توسط

مالینوسکی به کار رفت او در علت کار برد این مفهوم می نویسد : » در جوامع ابتدایی ، زبان به عنوان یک پیوند در فعالیت های انسانی سنجیده شده و جزئی از رفتار انسانی شناخته می شود . زبان در چنین جوامعی شیوۀi عمل و نه یک

ابزار تفکر است « امروزه این نوع ارتباط را ارتباطی می دانند که در آن نمادها موجبات انتقال آمادگی

های روانی را فراهم می سازند و همبستگی به بار می آورند .

آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی7

ارتباط معطوف به هدف : نوعی خاص از ارتباط است که در آن برقرار کنندۀi ارتباط دارای هدفی خاص ، از پیش تعیین شده و برخوردار از برنامه ای مدون است ، نظیر ارتباط پرسشگر با

پاسخگویش . ارتباط بازتابی :

در این نوع ارتباط هدفی از پیش تعیین شده وجود ندارد ، فرد یا افراد یکباره و بدون هیچ آگاهی در جریان ارتباط قرار می گیرند انبو های خلق در مواردی چند زمینه چنین

ارتباطاتی را فراهم می سازند .

عناصر ارتباط اجتماعی :

پنج عنصر یا رکن در فرایند ارتباط قابل تمیز است :

فرستنده پیام ، گیرنده پیام ، پیام ) محتوی ( ، وسیله ارتباط ، اثر ارتباط

فرستنده پیام و گیرنده اش : در اندیشه های جدید ، فرسنده پیام را تنها عنصر تأثیربخش در گردونه ارتباط

نمی دانند ، بلکه بر این عقیده اند که دیگر ارکان ارتباط ) فرسنده ، وسیله ، ارتباط (خود دارای تأثیری ویژه اند .

فرستنده - گیرنده و گردونه ارتباط :الف -عمل وارونه :

گیرنده پیام به صور گوناگون امکان می یابد که بر فرسنده تأثیر گذارند و این تأثیر بازگشتی را عمل وارونه می خوانند نگاه مستمعین خاموش ، حرکت سر و خطو ط

چهره آنان ، همه می توانند حاکی از تایید ، یا عدم تایید ، خستگی ، جذب و یا دفع سخن باشد و صاحب سخن را از اطناب یا جاذبه سخنش ، درستی یا ترد در باب

گفتارش مطلع سازد و در نیمه راه سخن ، او را به تغییر در نحوه یا محتوای سخن وامی دارند.

ب- بازخورد : تأثیر مخاطب بر فرسنده پیام را برخی با تغییر بازخورد مطرح ساخته اند در این

تعبیر نیز حرکت پیام و تأثیر یک سویه نیست ، بلکه در لحظه از فرایند ارتباط ، شاهد حرکتی از طرف مخاطب به سوی فرسنده پیام هستیم که خود می تواند دوری از

تأثیر و تأثر پدید آورد . هر قدر بین فرسنده و گیرنده فاصله یا عوامل واسط بیشتری وجود داشته باشد به

همان نسبت نیز تحقق جریان باز خورد دچار اشکال بیشتری می شود .

آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی8

وسیله - پیام و گردونه ارتباط :الف- تأثیر وسیله و حدود آن :

یعنی پذیزش تأثیر متقابل فرسنده و گیرنده و طرد نظریه های انفعال مخاطب ، بسیاری نیز براثرگذاری وسیله انتقال پیام بر فرایند ارتباطی سخن به میان آورده اند

لیکن ، در این تأثیر حدی است و نباید چندان بر آن تاکید شود که در ورطه مادهگرایی گرفتار آییم .

ب- فن سازی : هنگامی است که فنون و صاحبان آنان بر حیات انسانی مستولی می شوند و قانون

هستی را تعیین می کنند . ج- شی سروری :

هنگامی است که اشیا ارزش گذارند و انسان ارزش خود را از شی یا وسیله اش می گیرد .در این شرایط حجم و مدل ماشین یک فرد شخصیت اجتماعی او را می سازند بدین سان ، با ورود یک وسیله ارتباطی ) نظیر تلویزیون (به خانه یا روستا ، ساکنان آن با دیدن آگهی های پر زرق و برق چنان از خود بی خود می شود که تعادل هستی

شان ناپدید می شود . زمانی که در وسیله ای نظیر تلویزیون از شیوه های از راه دور سود بر می گیرند و در جریان آن فنونی بسیار پیچیده نظیر تبلیغات تجاری فرا آگاهی

به کار می آیند ، نیازهای خاص می آفرینند ، شی یا کاالی را چنان در ذهن انسان ها وارد می سازند که موجبات ابزاری آنان و امحای تعادل را در هستی شان فراهم می

سازند .

صاحبنظران ارتباط اجتماعی : مارشال مک لوهان :

این متفکر معاصر کانادای بیش از هر نویسنده دیگر به ارتباط مخصو صا"وسایل ارتباط جمعی توجه دارد مک لوهان وسایل ارتباطی را به سرد و گرم تقسیم می کند این تقسیم بندی از قابل انتقادترین جهات اندیشه مک لوهان در بحث ارتباطات جمعی است که به نوعی ، سورئالیسم مکنون در تفکر او را به منصه بروز و ظهور می گذارد

. به نظر او وسایل ارتباطی سرد شامل آن ابزار یا وسایلی است که موجبات مشارکت

بیشتر انسانی را فراهم می سازد سمینار یا جلسات بحث و گفتگو وسیله ارتباطی سرد تلقی می شوند .) که در جریان آن فقط یک یا چند نفر اندیشه خود را به دیگران

منتقل می سازد ، بدون آنکه درصدد پیدای نوعی تبادل فکر بر آیند ( و کتاب را در زمرۀi وسایلسینما بر اساس همین طرز اندیشه ، مک لوهان رادیو ،

ارتباطی گرم می خواند در حالی که تلویزیون یک وسیله ارتباطی سرد به شمار میآید .

آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی9

از نظر مک لوهان وسیله همان پیام است او برای حامل پیام که همان وسبلهارتباطی است تنها رسالت انتقال محض پیام را قائل نیست .

دیوید رایزمن : اندیشمند دیگری است که ارتباط را به عنوان محور حرکت جوامع انسانی تأکید دارد

از روزنه ارتباطات می توان سه دوران در تاریخ اجتماعی باز شناخت : ها حاکم بر رفتار و روابط انسانیسنت ، دورانی است که در خالل آن دوران اول

به حساب می آیند . او این دوران را موجد پیدای انسانی می داند که در اصطالح « می خواند . انسان سنت راهبردخود ، »

در این دوران ، سنت ها به عنوان شیوه های آزموده و تقدس یافته ، موجبات ایجاد تسلسل بین نسل های تاریخی را فراهم می سازد هر نسل پیوند خود را با نسلهای

پیشین از طریق اشتراک سنن باز می یابد و همین موجب می گرددکه وحدت و هویتاقوام انسانی تأمین شود .

: از دیدگاه رایزمن ، دورانی است که در آن با کاهش اهمیت سنت ها دردوران دوم هستی چه همه از الگو هائی یکسان در حیات اجتماعی تبعیت نمی کنند در این

شرایط به عزم این دانشمند تاریخ شاهد پیدای و بعد تکثر انسانهایی خاص است که « می خواند . دوران راهبروی »

« می داند دوراندگر راهبرد : را رایزمن دوران پیدای انسان » دوران سوم ظهور وسایل ارتباط جمعی است و پدیده های چون هدایت از راه دور ، بت واره

پرستی ، شی سروری و همراه با آنان از خود بیگانگی . در این دوران ، عده ای با استفاده از قدرت جادویی این ابزار موفق می شوند ، توده

ها را تحت تأثیر قرار دهند ، از تنوع حیات انسانی بکاهند و الگو های خاص فکری ومصرفی پدید آورند .

عصر مصرف گرای ، پیدایی مصرف تظاهری و امحای حریم زندگی تولد یافته است . با فنونی چون تبلیغات تجاری فرا آگاهی با برجسته سازی آگاهی های تجاری از طریق ارسال آنان در البالی پیامهای خبری بسیار با اهمیت ) که خود نشان از سوء استفاده از عالقه ذاتی به اطالع دارد ( می توان موجبات مسخ انسان ها و هم » بلع « مطلب

را فراهم ساخت .اهمیت وسایل ارتباط جمعی:

در جهان امروز وسایل ارتبNNاط جمعی روزنامNNه، رادیNNو و تلویزیNNون و سNNینما بNNا انتقNNال اطالعات و معلومات جدید و مبادله افکNار عمNومی و عقایNد عمNومی در راه پیشNرفت فرهنگ و تمدن بشNNری نقش بNNزرگی بNNه عهNNده گرفتNNه انNNد بNNه طNNوری کNNه بسNNیاری از

دانشمندان، عصر کنونِی زندگِی انسان را عصر ارتباطات نام گذاشته اند.

فراوانی جمعیت تمرکزگNروه هNای وسNیع انسNانی در شNهرهای بNزرگ شNرایط خNاص تمدن صنعتی را بوجود آورده و پیچیدگی وضع زندگی جمعی وابستگی هNNا و همبسNNتگی

آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی10

های ملّی و بین المللی، ناامنی ها و بحران ها، تحول نظام هNNای سیاسNNی و اجتمNNاعی، دگرگونی مبانی فرهنگی، ترک سنت های قدیمی و مخصوصNNاً بیNNداری وجNNدان انسNNانی همه از جمله ی عواملی هستند که روز به روز نیاز انسان را به آگاهی از تمام حNNوادث و وقایع جاری محیط زندگی بیشتر می کند تا جایی که پیشرفت وسNNایل ارتبNNاط جمعی و توسعه اقتصادی و اجتماعی و تحکیم مبانی دموکراسNNی و تفNNاهم بین المللی، الزم و

ملزوم یکدیگر شده اند.

آگاهی اجتماعی مهمترین ویژگی های انسان معاصر به شمار می روند. و همین آگاهی است که انسان را به سوی زندگی فردی و جمعی عالقه مند می سازد و توجه او را به

آزادی ها و مسؤلیت های وی جلب می کنند. ا

نسان امروز یک انسان اجتماعی است. در جهان ارتباطات دیوارها یکی پس از دیگNNری شکسته شNNده و فNNرو می ریزنNNد. دیوارهNNای فNNیزیکی و قابNNل مشNNاهده، مNNاهواره هNNای کوچک و بزرگ که امواجشان سراسر گیتی را درنوردیNNده، عالوه بNNر کNNاخ هNNای اغنیNNای اروپا و امریکا تا دل کلبه های کوچNNک و کم نNNور و تاریNNک روسNNتائیان نقNNاط دور دسNNِت

جهان، از امریکای التین گرفته تا میانمار و بنگالدش رسوخ کرده اند.

انسNNان بNNه عنNNوان یNNک موجNNود اجتمNNاعی خNNواه نNNاخواه تحت تNNأثیر حNNوادث و اتفاقNNات پیرامون خود قرار می گیرد. در عصر حاضر این محیط پیرامونی گسترش یافتNه و کNل جهان را شامل می شود. کوچکترین تغیNNیری در سیاسNNت گNNذاری هNNای کشNNوری در آن سوی کره خاکی می تواند در خط مشی سایر کشورها تNNاثیر گذاشNNته و بNNه تبNNع آن بNNر

افراد و تصمیم گیریهای آنان تاثیر بگذارد.

با توجه به اینکه اطالع یافتن از این دگرگونیها و تغییرات برای افراد مقدور نیست مگر از طریق رسانه هNای مختلNNف. بNNدین طریNق اهمیت روزافNNزون وسNNایل ارتبNNاط جمعی

آشکار و روشن می شود.

آشنایی با تاریخچه فناوری اطالعات و ارتباطات

فناوری اطالعات و ارتباطات اشاره به فناوری است که دسترسی به اطالعات از طریق ارتباطات از راه دور را امکان پذیر می سازد فناوری که الزم و ملزوم زندگی

انسان شده است.

Information & Communication یا به عبارتی فناوری اطالعات و ارتباطات، ICTعبارت Technologyشامل اینترنت، شبکه های بی سیم -وایرلس، تلفن های همراه و سایر ،

رسانه های ارتباطی است در حقیقت، فناوری اطالعات و ارتباطات با کابل کشی و یا سیستم پیوند و بی سیم به همگرایی با شبکه های صوتی و تصویری و شبکه های تلفن با

شبکه های کامپیوتری می پردازد.

تاریخچه فناوری اطالعات

در دسترس سازمان ها و مراکز دولتی قرار1950اولین کامپیوتر هاحدودا درسال گرفت. و اولین کاربرد آن در انتخابات ریاست جمهور امریکا بود این ایده، توسط

بود.1951پایگاه ها ى اطالعاتى متمرکز اطالعات آمریکا در سال آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی11

حضور کامپیوتر های بزرگ با مفهوم انفورماتیک یا داده پردازی شکل1960سال گرفت وکاربرد آن درحوزه مدیریت اطالعات طرفداران بیشترى پیدا کرد.

تا1970ایده استفاده از سیستم ها ى هوشمند و کمک به تصمیم گیرها درسالهاى به خود گرفت تا اینکه ایده اصلى اتوماسیون ادارى  شکل گسترده تری 1980

وسیستم ها ى بدون کاغذ امروزی را تقویت کرد.

کشورهاى دیگری چون ژاپن، آلمان، انگلستان و... نیز کاربردهاى کامپیوتر درزمینه خدمات بانکدارى، هتلدارى، مدیریت پروژه ها و... را رشد و بسط دادند.

با توسعه و رشد روزافزون شبکه ها ى کامپیوترى ،قدرت ارسال اطالعات تصویری رو به فزونى گذاشت سپس  1980 عالوه برصدا ازطریق شبکه ها ى مخابراتى دردهه

با پیوند تاریخى قدرت محاسباتى کامپیوتری وامکان ارسال اطالعات، فناوری اطالعاتمتولد شد.

اطالعات مجموعه ابزارها و روش های الزم برای تولید، پردازش، نگهداری، فناوری توزیع و حذف یا پاک کردن سیستم های مبنی بر اطالعات به معنی فراگیر آن که

شامل متن، صوت و تصویر می شود.

ادغام شبکه های صوتی و تصویری در ساختار های بزرگ اقتصادی، تجاری و علمی، مدیریت سازمان با سیستم شبکه های کامپیوتری همه و همه با استفاده از کابل کشی

یک سیستم واحد و یکپارچه این فناوری صورت می گیرد.

آشنایی با ارتباطات و فناوری اطالعات

فناوری اطالعات بر اساس چند فرایند نهادینه شده است: تولید، پردازش، ذخیره،  بازیابی، انتقال اطالعات، سرعت... و اجزای فناوری اطالعات و ارتباطات دارای

اجزای چون؛ نرم افزار، سخت افزار، سیستم های کامپیوتری، طراحان، تولید کنندگان، اجزای الکترونیکی و ارائه دهندگان تجهیزات کامپیوتر است در این میان، نو اوری و

خالقیت باعث تغییر یا ارتقاء این اجزا شده است.

توسعه نوآوری، تغییر این فناوی باعث ارتقاء سطح نیروی کاری در جامعه، زیرساخت های آموزش و پرورش در سطح جهان و تقویت ارتباط و ارتباطات انسانی،

مکانیکی و...در سطح جهان شده است.

اطالعات و درک تفاوت های آنها برای روشن شدن هر دانستن کلید واژه های فناوری چه بیشتر بحث کمک می کند.

dataدیتا یا

دیتا یا همان "داده"؛ مجموعه ای از نمادها، کلمات، اعداد، نمودارها و اعالئم گسسته و بی مفهومی هستند که رخدادها را نشان می دهند.اعالئمی که از طریق مشاهده و

تحقیق بدست می ایند. در واقع داده ها مواد خامی هستند که هنوز پردازش نشده اند تعداد پرسنل شرکت، جزئیات لیست حقوق مانند؛ تاریخ، مقدار یک صورتحساب،

آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی12

و...برای درک بهتر آن مثالی می زنیم؛ تاریخ تولد شما برای بدست آوردن سن شمایک" داده" است که پس از پردازش آن، می توان سن شما را اعالم کرد.

تبدیل داده به اطالعات

اصول تبدیل داده با اطالعات اینگونه است که باید قبل ازهر چیز نیازها و کاربری درخواست کننده که می توان یک سازمان، یک شرکت یا یک کارخانه باشد، اطالع حاصل کرد. اطالعاتی نظیر؛ تعداد کاربری،جنسیت، پست ها، تحصیالت، رده بندی

سازمانی، موقعیت کاربران و استفاده کنندگان سازمان و... داده ها معموال بر اساسنیازدرخواست کنندگان، به اطالعات مورد نظر تبدیل می شوند.

همچنین اطالعات باید دقیق و به روز باشند به طوری که باعث بهبود و ارتقاء کیفیت تصمیم گیری ها شوند. پارامترهای درست، مناسب، دقیق، با جزئیات و قابل فهم

هستند که به عنوان ویژگی های اصلی اطالعات مطرح می شوند.

در مرحله بعدی فرایند، اطالعات توسط پرسنل سازمان به دانش تبدیل می شوند .برای تولید دانش در یک فرایند نیاز به اطالعات، نیروی انسانی و مدیریت

دانش داریم. اطالعات دانشی از مهمترین نتایج این فرایند است که باعث ایجاد مزیترقابتی برای سازمان ها می شود.

اطالعات چیست ؟

اطالعات، داده های پردازش شده و اعالئم با مفهومی هستند که به توصیف و تعریف، 5داده ها می پردازند و توسط گیرنده پیام درک و تفسیر می شوند در واقع با افزودن

اطالعات بوجود می آیند آیتم های چون؛ زمینه، محاسبه، طبقه بندی، آیتم به داده ها، اصالح، چگالش یا خالصه سازی.

  از طرفی، اطالعات بر اساس آیتم های چون؛ چه، چه زمانی، چه کسی، چه چیزی،

چرا، چطور، چگونه و کجا جمع اووری و تعریف می شود. به این ترتیب اطالعات الزم برای پاسخگوی به سئواالت مطرح جمع آوری و به روز می شوند. مجموع اطالعات

جمع اوری شده یک سیستم برای پاسخگوی به سئواالت، دانش سیستم گفته می شودو این مرحله نهایی فرایند است.

در واقع، ارتباطات برای اینکه از اطالعات تهیه شده استفاده کند و پاسخ سئوال یا نیاز های کاربران خود را ارائه دهد، باید آن را در اختیار کاربران قرار دهد و این انتقال

از طریق مفهوم ارتباطات انجام می شود.

این ارتباط چندین شکل مختلف مانند؛ مکالمه حضوری، مکالمه تلفنی، مالقاتهای رسمی، نامه ها ، گزارش ها ، اینترنت، اینترانت پیامک ها و...در این بین به طور حتم،

ارتباطات نامطلوب نیز خواهیم داشت.

ارتباطاتی برگرفته از نوشتارهای ضعیف یا غیر منطقی، طراحی بد، تصویر با کیفیتو...که همه موجب عدم رضایت، گیرنده ارتباط خواهد شد. پایین، اختالالت فیزیکی

آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی13

بهترین نوع ارتباط نوعی از ارتباط است که گیرنده و فرستنده هر دو مفهوم یکسانی را برداشت کنند و علی رغم همه پیشرفت های قرن تکنولوژی هنوز ارتباطات مناسب

به ندرت انجام می شود.

به همین دلیل هر یک از مدیران فناوری اطالعات سازمان ها می بایست با تدابیر الزم و آماده سازی بستر مناسب، نسبت به بهبود سطح ارتباطات سازمان خود اقدام کنند تا

این ارتباطات موثر و مناسب همه گیر شود.

تبدیل اطالعات

از داده به شکلی از اطالعات قابل تبدیل اطالعات یعنی تبدیل اطالعات بدست آمده درک و استفاده مانند؛ اسکن کردن یک متن و تبدیل آن به یک فایل، اسکن عکس یا

دانلود و چاپ عکس، پرینت گرفتن مطالب آماده و...

سیستم ها

سیستم، مجموعه ای از اجزای به هم پیوسته است که برای تحقق اهدافی واحد با هم در تعامل هستند. هر سیستم از ورودی ها ، خروجی ها ، فرایند، بازخورد و محیط تشکیل

شده است.

سیستم اطالعات  سیستم اطالعات، سیستمی برای کاربران سازمان است که به منظور حمایت و 

پشتیبانی از تصمیم گیری ها ، اطالعات تهیه می کند به عنوان مثال؛ یک سیستم حقوق و دستمزد که یک سیستم اطالعاتی تلقی می شود. این سیستم به صورت دستی و یا

مکانیزه کار می کند.

از انواع سیستم های اطالعاتی می توان به سیستم های؛ پردازش داده ها ، سیستم اطالعات اطالعات مدیریت، سیستم پشتیبانی تصمیم گیری، طرح جامع فناوری و...

اشاره کرد.

نیاز و فناوری اطالعات درعرصه های مختلف و همچنین  با توجه به رشد سریع وابستگی رو افزون به آن به خصوص در سازمان ها، ارگان ها، شرکت ها و...موجب

شده است که داشتن، دانش فناوری اطالعات و ارتباطات روز به یکی از وظایف مهم مدیران این سازمان و ارگان ها تبدیل شود. یا اینکه آنان باید با انتخاب بهترین

کارشناس در این زمینه سازمان یا ارگان و شرکت خود رادر سطح رقابتی به روزکنند.

فناوری اطالعاتمفاهیم

تکنولوژی است که برای ذخیره، بازیابی ،انتقال و پردازش اطالعات استفاده می شود.امروزه سازمانها و موسسه های بیشماری از تکنولوژی اطالعات استفاده

می کنند تا با بهره گیری از تکنولوزی ذخیره، بازیابی، انتقال و پردازش اطالعاتمدیریت نوینی رادر مجموعه خود اعمال کنند.

آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی14

با توجه به اینکه فناوری اطالعات هزینه های زیادی را به سازمان تحمیل می کند، مدیران فناوری اطالعات با درایت وتدبیر، بایستی در طرح جامع فناوری اطالعات

سازمان، مسائل اقتصادی را به دقت تشریح و عواقب آن را مورد بررسی قرار دهند تا در نهایت بتوانند بهترین گزینه را برای سازمان انتخاب کنند تا هماهنگ با سایر

برنامه های سازمان و در راستای ایجاد ارزش افزوده قرار گیرد.

ذخیره سازی اطالعات

هرگونه عملیاتی که اطالعات را برروی یک رسانه ذخیره کند، معنا رسانه اینجا معنا اطالعات ذخیره شده خاص یک وسیله است که قدرت ذخیره، بازیابی و بازخوانی آن

را داشته باشد. برای مثال؛ عمل ذخیره سازی اطالعات یا رایت اطالعاتی چون؛مطلب، فیلم، موسیقی، برنامه و... بر روی سی دی، دی وی دی، فلش و.. است.

پردازش اطالعات

هرنوع عملیات بر روی داده یا اطالعات در مسیر فرآیند تولید، ذخیره، بازیابی، انتقال اطالعات و یا تبدیل داده به اطالعات را به گونه ای که اطالعات موجود را با افزایش

افزوده همراه سازد، پردازش اطالعات تعریف می کنند.

برای مثال؛ محاسبه حقوق و دستمزد، تهیه تراز مالی، محاسبه اقالم مورد نیاز برایخرید و... مثالی برای ایجاد ارزش افزوده اطالعات است.

تبادل اطالعات

هرنوع عملیاتی که برروی اطالعات در مسیر فرآیند تولید، ذخیره و بازیابی اطالعات انجام شود تبادل اطالعات یا به تعبیری انتقال اطالعات محسوب می شود.مانند؛

ارسال یک یا چند فایل از کامپیوتری به کامپیوتر دیگر ، مثال عینی تر،اینترنت است که در آن انتقال اطالعات از کامپیوتر مادر و سرور میزبان به کامپیوتر شماانجام

می شود.

تحلیل اطالعات

هر گونه عملیات و فرآیندی که به تحلیل هوشمند، هدفمند و هوش گرای اطالعات بدلشود، تحلیل اطالعات گویند.

تحلیل اطالعات و پردازش اطالعات درهوشمندی و تحلیل محتوایی درونی متفاوت هستند اما از لحاظ خروجی و ارزش افزوده اطالعات برابر هستند. مانند؛ نرم

و... افزارهای هوشمند طراحی صنعتی و ساختمانی

حذف یا پاک کردن اطالعات

هر نوع فرآیندی که باعث از بین رفتن و خروج بخشی از اطالعات در فرآیند ذخیره، بازیابی و انتقال اطالعات شود، حذف یا پاک کردن اطالعات گفته می شود به عبارتی،

حذف یا پاک کردن اطالعات جز پردازشی است که منجر به حذف اطالعات موجودمی شودمانند؛ حذف اطالعات اضافه و غیرضروری یک کامپیوتر.

آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی15

برای درک بیشتر یک خبرگزاری را در نظر بگیرید این خبرگزاری به فناوری اطالعات مجهز است و کلیه عملیات خبری خود را با اتکا به این فناوری انجام می دهد، یعنی بر

اساس چهارعمل اصلی فنا اوری اطالعات؛ ذخیره ، بازیابی ، پردازش و انتقالاطالعات...

حال، خبرنگار این خبرگزاری طبق روال، خبر خود را به وسیله کامپیوتر تایپ و ویراستاری می کند. عکس های مطلب را نیز باید توسط فتوشاپ اندازه کرده و تبدیل به عکس وب کند در نهایت او مطلب خود را در قسمتی از کامپیوتر اداره برای رویت

سردبیر ذخیره می کند،"ذخیره اطالعات".

سردبیر این خبرگزاری خبر را دریافت، بازخوانی و در صورت نیازتصحیح می کند، "بازیابی اطالعات" بعد از تایید نهایی این مطلب روی سرور خروجی با یک فرمت

خاص قرار می گیرد، " پردازش اطالعات" در بخش پایانی این خبر برروی شبکه های اینترنتی منتشر می شود، "انتقال اطالعات" بنابراین، چهار اصل اطالعات در این

خبرگزاری مورد بهره برداری قرار گرفته است.

تاثیر تکنولوژی ارتباطی بر مدیریت رسانه

کلیه عوامل و خدماتی که در انتقال اطالعات در شبکه محلی و جهانی، ذخیره اطالعا ت، بازیابی اطالعات، باز خوانی و پردازش اطالعات کمک می کنند، جز زیرساختار

فناوری هستند. به دانش بهره گیری از این زیرساختارها، فناوری اطالعات و ارتباطات گویند البته مثالی که ذکر شد هرگز تمام ابعاد خصوصیات و ویژگیهای فناوری اطالعات

را در بر نخواهد گرفت، تنها تعریف ساده از یک اصطالح فنی و پیچیده بود.

از طرفی، مفاهیم فناوری اطالعات و ارتباطات همان مفاهیم فناوری اطالعات را شامل می شود و چهار عنصر؛ ذخیره اطالعات، بازیابی اطالعات، پردازش اطالعات،

اما نقش انتقال اطالعات در فناوری اطالعات و انتقال اطالعات را به همراه دارد. ارتباطات برجسته تر است و به نوعی لوازم سخت افزاری و مخابراتی مانند

کامپیوترهای میان بر، شبکه های کامپیوتری، ماکرویوها، خطوط خاص مخابراتی ایکس،نقش اساسی دارند.

به عبارتی، ارتباطات نیز دراین میان نقشی معادل اطالعات را دارد البته از نظر متخصصین امر تفاوتهایی در این بین وجود دارد ولی در مجموع، همیشه نقش فناوری

اطالعات و فناوری اطالعات و ارتباطات یکی فرض می شود.

حال این چهار عمل اصلی فناوری را کوتاه توضیح می دهیم؛

تبدیل اطالعات؛ برای مثال اسکن کردن یک متن و تبدیل آن به یک فایل ،ذخیره سازیاطالعات پس از تایپ خبر و مقاله در حافظه کامپیوتر خبرگزاری و...

پردازش اطالعات؛ ارقام و اعداد با کامپیوتر، محاسباتی که ممکن است در خبر هایخبری مورد پردازش و ویرایش قرار گیرد... اقتصادی و... درج شود واینکه مطلب یا

آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی16

تبادل اطالعات؛ خبر به صورت فایل، ایمیل، تلفن ویا فاکس به دفتر خبرگزاری ارسالمی شود.

تحلیل اطالعات؛ یک نرم افزار غلط های احتمالی را تصحیح و خبر را ویرایش می کند.

حذف یا پاک کردن اطالعات؛ خبر یا مطلبی و یا بخش از آن و یا عکس های از مطلبی مورد تایید سر دبیر قرار نگرفته و از خروجی خبرگزاری پاک می شود...

فناوری مربوط به سخت افزار و نرم افزار به طور خالصه؛ فناوری اطالعات، کامپیوتر به منظور پردازش ، ذخیره سازی و انتقال اطالعات است فناوری اطالعات

مبحث جدیدی است که به سرعت رشد و توسعه یافته است.

آی تی، مهارت های همه جانبه محاسبات، ذخیره سازی، اطالعات و ارتباطات است. آی تی، تغییرات بنیادی در دنیای کنونی ایجاد کرده و خواهد کرد. تغییراتی در انجام

روش های جدید تجاری، اقتصادی و ارتباطی، ایجاد تفاوت و تنوع بسیار در انجام کار های محاسباتی، نقشه کشی، طراحی، صنعتی، ایجاد سرگرمی های جدید، تولید یا

ایجاد هنرهای جدید و...

تکنولوژی اطالعات شامل موضوعاتی چون؛ علم و تکنولوژی کامپیوتر است. علمی که به طراحی، توسعه، نصب و پیاده سازی سیستم ها ، نرم افزارهای اطالعاتی و در واقع

انواع مسائل موجود مربوط می شود . استفاده بهینه از کامپیوتردر حل

این علم روز به روز، نه! ساعت به ساعت، شاید هم بهتر است بگوییم؛ لحظه به لحظه خود را نو می کند به گونه ای که شما در این عرصه شگفتی فناوری و سرعت

تغییر، نمی توانید خود را با آن همگام سازید.

برای نمونه به تغییراتی که در سطح جوامع بشری صورت گرفته، اشاره می کنیم تغییراتی که به جرات می توان گفت که تعداد کثیری از مردمان هنوز نتوانسته اند خود را با آن همگام سازند و به همین دلیل دردسر های بسیاری برای خود و جامعه بوجود

آورده اند.

( چطور سرور نام های دامنهDNSکار می کند )

می دانید که در حال حاضر، اکثر صورت حساب و پرداخت ها، ثبت نام ها، خرید ها و جستجو های ما بصورت کامپیوتری انجام می شود این یکی از کاربردهای بسیار متنوع

کامپیوتر است.

خدماتی که کامپیوتر در حال حاضر ارائه می دهد قابل شمارش نیست ولی می توان  گفت از آموزش کودک خردسال شما گرفته تا گردش در فضای خارج از جو زمین را

می توان در راسته کار ها و کاربرد های کامپیوتر قرار داد.

امروزه به کشور و مردمانی های جهان سوم و عقب مانده می گویند که با انقالب فناوری اطالعات و ارتباطات بیگانه هستند. به عبارتی دانش کامپیوتری یا همان

فناوری اطالعات و ارتباطات ندارند. چرا که فناوری ترکیبی از مهارت ها ، دانش ها، توانایی ها ، مواد، ماشین ها و ابزارهایی

آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی17

است که انسان از آنها برای اطالع، انتقال، خدمات، تبدیل و یا تغییر مواد خام به موادارزشمند استفاده می کند.

مسائل مدیریتی در عصر تکنولوژی ارتباطات و اطالعات ایجاب می کند که آنان بهسادگی از کنار نقش مهم این فناوری های ارتباطی و اطالعاتی رد نشوند.

ارتباطات دیجیتال چیست؟

حضور گسترده کامپیوتر و ابزارهای جانبی آن به درون ساختار اجرایی و اداری گسترش روز آفزون انجام اطالع رسانی درمحیط شبکه جهانی اینترنت سازمان ها ونیز

و اینترنت امری است که مدیران مسئول باید با توجه و درایت خاص به آن نگاه کنند.

آنان باید راهکارهای مناسب و متناسب با سازمان خود در جهت بهره برداری بهینه ازاین فناوری به کار گیرند.

هر چند، گسترش و پیچیدگی علوم کامپیوتر و فرایندهای تولید تا توزیع اطالعات با توجه به تنوع تخصص های علمی و فنی به حدی است که هیچ فردی نمی تواند به تنهایی در تمام ابزارهای اطالعاتی وارتباطی صاحب علم و دانش الزم باشد با این وجود مدیر

یک سازمان باید در حد الزم از اطالعات تخصصی و پایه برخوردار باشد.

با این فناوری کار یا از این فناوری استفاده کنند از توجه به کاربران و افرادی که باید  جمله برنامه ریزی های مهم در مدیریت و هدایت راهبردی است.

این امر با برگزاری دوره های آموزشی بر اساس نیاز گروههای کاری، ترغیب و تشویق کارمندان و کارشناسان باید صورت گیرد تا از این مهم یعنی فناوری ارتباطات و

اطالعات بهره برداری شود.

مفهوم اطالعات به او می گفتند ژول ورن کتابداران. AS we may thinkوانور بوش:

وی روی ایده مکس کار کرد. نزدیک به شصت و پنج سال پیش، از اینکه روش محققان در بازیابی و انتقال اطالعات به کندی صورت می گیرد و برای نسل جدید ناکافی و بیهوده است

شکوایه می کرد. و چه زیبا ترسیم کرد که مولف آینده، با مداد و قلم و ماشین تحریر خداحافظی خواهد کرد و این بار خود رسانه ها را وادار خواهد کرد که

اطالعات او را ضبط و منتقل کنند. وی در نهایت خالقیت، ایده ممکس را مطرح کرد و بیان داشت که ممکس،

وسیله ای است که کتابها، نوشته ها و همه مطالب ضبط شده در آن به صورت مکانیزه نگهداری می شود و به هنگام لزوم با سرعت زیاد و به نحو انعطاف

هر داده ای که پذیری مورد استفاده قرار می گیرد. آنها با صفحه و چند کلید. بتوان به آن معنایی منتسب کرد و در یک عرصه خاص از آن استفاده کرد

اطالعات است. برندا دروین:

-داده ها2- سواالت و ابهامات 1 چیز مواجه است:دوانسان با آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی18

ذهن به کمک قوه منطق، داده ها را با سئواالت هماهنگ می کند. برداشت خود را به دست می آورد و بر مبنای اطالعات به دست آمده تصمیم گیری و اقدام

می کند و او مجددا اطالعات را تولید میکند. این چرخه اطالعاتی است. فردی به اسم لوکاس، مفهوم انفجار جهل را مطرح کرد یا1974 در سال

ignorance explosion هرچه زمان بیشتر می گذرد، داده ها بیشتر گسترش می یابد. ظرفیت ذهن ثابت

است و دست به انتخاب اطالعات آگاهی بخش می زند. باید زیرساختهای اطالعات را شناخت. یعنی مجموعه عناصری که بدون آن یک بنا را نمی توان ساخت نگاه ما باید فراتر از کتاب و مجله باشد. محوریت ما به جای محمل اطالعاتی باید خود اطالعات باشد اطالعات با بشر آمیخته شده و بخشی

از زندگی اجتماعی محسوب می شود. چرا؟ چون در جایی که انسانها حضور دارند انتقال اطالعات صورت گرفته است

اجتماعات بشری و شهرها زمینه ساز انتقال اطالعات هستند. از یک خانواده شروع، تا جوامع مختلف بشری به منظور تامین نیاز مثال نفت در

برابر بنزین یا حضور در یک نشست,این مراودات سبب انتقال اطالعات میشود.

مفاهیم اولیه در پایگاههای اطالعاتی در زندگی روزمره از پایگاهها و بانکهای اطالعاتی زیادی استفاده می کنیم

مثل:فهرست تلفنها، برنامه حرکت اتوبوس یا قطار، فهرست کتابخانه، زونکنبایگانی مدارک

فایل: به مجموعه ای از رکوردها که به وسیله موضوع خاصی مشخص می شوند. مثل فایلی از موجودی کتابخانه، فایل تولیدات یک شرکت، فایل زمان حرکت

قطار، : هر نوع اطالعاتی که الزم است رایانه پردازش کند. اینمجموعه کاراکترها

قطعات اطالعاتی توسط هر قطعه از سخت افزار پردازش می شود. در ابتدای تولید رایانه ها، هر سیستمی دارای رمز بندی خاص خودش بود. اشکال کار در

این زمینه، انتقال رمزها بود. روزگاری از کدهای اسکی استفاده می شدبه مجموعه ای از فیلدهای مختلف درباره یک موضوع رکورد گفتهرکورد :

می شود. هربرگه در برگه دان، هر آیتم بازیابی شده در پایگاه اطالعاتی یا نرم افزار

کتابخانه ای یک رکورد محسوب می شود.به فضایی که در آن مجموعه ای از کاراکترها وجود دارد. فیلد می تواندفیلد :

ثابت باشد یا متغیر.در فیلد ثابت، میتوان تعریف کرد که دقیقا چند کاراکتر وارد شود. مثل اسامی

افراد، یا عنوان کتاب، مشکل اینجاست که ممکن است نام یک فرد یا نام یککتاب به طور کامل قابل ثبت نباشد.

آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی19

در فیلد متغیر طول فیلد متفاوت است. شاید پایانی برای یک فیلد در نظر گرفته نشود. برای کتابدار یا کاربر نهایی بسیار ساده است. لیکن برای

بازیابی اطالعات کار را با دشواری مواجه می سازد.

تعريف پايگاه اطالعاتي ( اصطالح پايگاه اطالعاتي اين گونه1372در فرهنگ اصطالحات كامپيوتري )آريا،

تعريف شده است: ›مجموعه اي از اطالعات كه به منظور تامين نيازهاي اطالعاتي يك موسسه در كاربردهاي مختلف و حذف دوباره كاري و ايجادهماهنگي و استقالل اطالعات، به روش هاي ويژه اي سازمان مي يابد.‹

به طور كلي، هر مجموعه ي نظام مند از اطالعات را در هر قالبي كه باشد، حتي به صورت چاپي، مي توان پايگاه اطالعاتي ناميد. )دايرة المعارف بين المللي

(.2004اطالع رساني و كتابداري، فدرو استارجز، (نيز در يك تعريف ”پايگاه2002دايره المعارف ارتباطات و اطالعات)شمنت

اطالعاتي“را مجموعه اي سازمان يافته از داده هائي كه ايجاد و نگهداري و جستجو مي شوند دانسته و در تعريفي ديگر پايگاه اطالعاتي را )نرم افزاري كه

براي ايجاد ونگهداري داده ها به كار مي رود(دانسته است. اطالعاتي كه روي يك فايل كامپيوتري ذخيره شده است و از راه دور يا نزديك به وسيله ي پايانه ها و ارتباط هاي الكترونيكي قابل دسترسي است.پايگاه اطالعاتي

مي تواند حتي به صورت چاپي باشد.

تقسيم بندي پايگاه هاي اطالعاتيبر اساس اين تقسيم بندي، مهمترين پايگاه هاي اطالعاتي عبارتند از :

پايگاه هاي اطالعاتي متني .1 پايگاه هاي متني به ارائه اطالعات در قالب متن مي پردازند و شامل انواع پايگاه

هاي كتاب شناختي، راهنما، واژه نامه ها، دايرة المعارف ها، پايگاه هاي تمام متن، پروانه هاي ثبت اختراع و عاليم تجاري، است. پايگاه واژه نامه پيوسته علوم

. ( در روي وب نمونه اي از اين نوع استODLISكتابداري و اطالع رساني )پايگاه هاي اطالعاتي عددي.2

اين گونه پايگاه ها به طور برجسته داده هاي عددي را در بر مي گيرند و بيشتر اطالعات موجود در اين پايگاه ها اعداد و ارقام است. مانند پايگاه هايي كه در زمينه هاي داد و ستد، آماري، سري هاي زماني و غيره فعالند. از جمله پايگاه

هاي عددي روي وب پايگاه مالي ياهو است. پايگاه هاي اطالعاتي تصويري.3

اين پايگاه ها شامل تصاوير ثابت )عكس، نقاشي و گرافيك( و متحرك هستند. از جمله پايگاه هاي تصويري روي وب پايگاه تصويرياب ›گوگل‹ است كه امكان

بازيابي تصاوير ثابت را داراست.

آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی20

پايگاه هاي اطالعاتي صوتي.4 اين پايگاه ها به ارائه فايل هاي صوتي از جمله موسيقي، سخنراني و غيره مي

پردازند. از جمله پايگاه هاي قابل جستجوي صوتي روي وب، پايگاه جستجويصداي آلتاويستا است

تاریخچه پایگاههای اطالعاتی برمی گردد. زمانی که مشخص شد1960 به دهه DBپیشینه اساسی ایجاد

اطالعات چه اهمیتی دارد و علم اطالع رسانی خودرا به جهان علم نشان می داد. این دهه نقطه عطف تولید پایگاههای اطالعاتی است. کمپانی های ویلسون و

باوکر نسبت به رایانه ای کردن نمایه ها اقدام نمودند. با این کار، حوزه ذخیره وبازیابی اطالعات را ایجاد کردند.

:يك پایگاه اطالعاتی از چند جزء تشکیل شده استیک رابط کاربری.1یک موتور کاوش برای پرسشها.2پایگاه ذخیره اطالعات.3اصطالحنامه جهت مستند سازی.4نمایه سازی قوی.5نگهداری، توسعه و مدیریت پایگاههای اطالعاتی بسیار حائز اهمیت است..6

عناصر و مولفه هاي صنعت اطالع رسانيالف- توليد كنندگان پايگاه اطالعاتي وظايف توليد كنندگان پايگاه هاي اطالعاتي

طراحي ساختار پايگاه اطالعاتي-1جمع آوري و انتخاب مدارك و نوشته ها-2ورود اطالعات، اطالعات كتابشناختي در قالب استاندارد-3چكيده نويسي )و يا ويرايش چكيده تهيه شده توسط مولف(-4نمايه سازي با استفاده از واژگان كنترل شده-5روزآمد سازي-6فروش فايل پشتيبان و روزآمد شده-7

ب-كارگزاران خدمات جستجوي پيوستهروزآمد سازي داده ها )روزانه، هفتگي، ماهانه(.-1فروش به مشتريان.-2ارائه خدمات و آموزش.-3

ج-جستجوگران اطالعات

ابزارهاي جستجوي رايگان در حال حاضر در شبكه جهان گستر صدها موتور جستجو وجود دارد ولي ترافيك

اصلي جستجو بر روي تعداد اندكي از اين خدمات مانند موارد زير است:

آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی21

Google-1 www.google.com Altavista-2 www.altavista.com Yahoo-3 www.yahoo.com

MSN -4www.msn.com درصد از90بيشترين موتورهاي جستجو در كشور آمريكا قرار دارند و بيش از

منابع شبكه اي موجود در شبكه به زبان انگليسي مي باشددروازه بانی شبکه و اطالعات

(1951، 1947بان توسط روانشناس اجتماعی، کورت لوین )مفهوم »دروازه ها«ی او به عنوان ابزاری برای درکبانها و دروازهمطرح شد. نظریۀi »کانال

چگونگی ایجاد تغییرات اجتماعی گسترده در جوامع مطرح شد. -های مختلف به کار گرفته شدهبانی از آن تاریخ به بعد، در حوزههای دروازهنظریه

بانی ونگاری، از مفاهیم دروازههایی همچون ارتباطات و روزنامهاند. در رشته های اجتماعی استفاده میشود؛ درعلوم بهداشتی،بانان به منظور درک نظامدروازه

هایپژوهش عملیاتی و توسعۀi فناوری از این مفاهیم به منظور تقویت روششود خدمات، استفاده می

آشنایی با سایت های اطالعاتی فارسی گروه2پایگاه های اطالعاتی فارسی در کتابخانه منطقه ای علوم و تکنولوژی به

عمومی و تخصصی تقسیم می شوند. گروه عمومی و تخصصی تقسیم می2پایگاه های اطالعاتی فارسی به

.شوند:-پایگاه اطالعاتی عمومی فارسی1

هزار رکورد حاوی تمامی مدارک فارسی موجود در535 این پایگاه شامل بیش از کتابخانه منطقه ای شامل کتاب، مقاله، پایان نامه و طرح های تحقیقاتی و ... است.

منابع موجود در این پایگاه بدون محدودیت موضوعی تمامی حوزه های فنی و مهندسی، علوم انسانی، پزشکی، علوم، کشاورزی، دامپزشکی، هنر و معماری و ... را

در بر می گیرد. شبکه ملی کتاب های فارسی: تمامی کتاب های مربوط به دانشگاه ها در وزارت علوم

را پوشش می دهد. شبکه ملی کتابخانه های دانشگاهی و مراکز تحقیقاتی و فناوری ایران: این شبکه

توسط کتابخانه منطقه ای1384نخستین شبکه کتاب شناختی ایران است که در سال علوم و تکنولوژی تاسیس شده است.

قرار گرفته و شاملwww.srlst.comاین شبکه در وب سایت کتابخانه به نشانی کتاب های فارسی و غیر فارسی است که در کتابخانه های دانشگاه ها، مراکز تحقیقاتی

آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی22

و فناوری ایران موجود است. از این شبکه می توان برای شناسایی آثار کتاب شناختیو امانت بین کتابخانه ای استفاده کرد.

: تمامی اسناد غیر کتابی وارد شده بهالف- پایگاه اطالعاتی اسناد الکترونیکی کتابخانه پویش و بر حسب شماره مدرک وارد پایگاه و شبکه می شوند. در این پایگاه

امکان جست وجو بر اساس کلید واژه ، فیلد آزاد، شماره مدرک و . . . وجود دارد. پایگاه اطالعاتی تمام- متن مقاالت فارسی: در حال حاضر متن کامل مقاله های منتشر شده در اغلب نشریه ها و مجالت فارسی منتشره در ایران پس از نمایه سازی، وارد این پایگاه می شود تا عموم پژوهشگران به اطالعات موجود در آن

دسترسی داشته باشند. تعداد رکوردهای موجود دراین پایگاه به صورت روزانه افزایشمی یابد.

: رکوردهای موجود در این پایگاهب-پایگاه اطالعاتی مقاله های الکترونیکیشامل متن کامل مقاالت موجود در نشریات فارسی جمهوری اسالمی ایران است.

: این پایگاه شامل متن کاملج-پایگاه اطالعاتی نشریات الکترونیکی فارسیشماره های مختلف نشریات معتبر وزارتخانه های کشور است.

: اطالع از طرح های تحقیقاتی و پیشرفتد-پایگاه اطالعاتی طرح های پژوهشی هایی که در زمینه تحقیقات علمی صورت می پذیرد، مستلزم دسترسی به طرح ها و برنامه هایی است که توسط محققان و کارشناسان در بخش های مختلف عمومی و

خصوصی انجام می پذیرد. برای تحقق بخشیدن به این هدف، این پایگاه به گونه ای طراحی شده است تا از

طریق دستیابی به انواع مختلف طرح های تحقیقاتی بخش عمومی و خصوصی محقق شود. بخش عمده اطالعات موجود در این پایگاه را طرح های تحقیقاتی دانشگاه ها و

مؤسسات پژوهشی دولتی تشکیل می دهند. : این پایگاه شامل رساله ها و پایانو-پایگاه اطالعاتی رساله ها و پایان نامه ها

نامه هایی است که توسط دانشجویان تحصیالت تکمیلی در دانشگاه ها، مراکز آموزش عالی و مؤسسات پژوهشی به رشته تحریر در آمده است. از طریق این

پایگاه می توان اطالعات کتاب شناختی و چکیده پایان نامه ها و رساله ها را بازیابیکرد.

-پایگاه های اطالعاتی تخصصی2 پایگاه اطالعاتی محیط زیست: این پایگاه شامل تمامی موضوعات مربوط به محیط

زیست از جمله آلودگی هوا و محیط زیست، تخریب جنگل ها، پساب کارخانه هایصنعتی، الیه اوزن، آلودگی دریایی، آلودگی نفتی و ... است .

پایگاه اطالعاتی زلزله: پایگاه اطالعاتی زلزله حاوی اخبار مربوط به زلزله در ایران و سایر نقاط جهان است. در این پایگاه می توان به اطالعاتی از نوع محل وقوع زلزله ،

درجه ریشتر و خسارات مالی و تلفات جانی دسترسی پیدا کرد. پایگاه اطالعاتی راه و ترابری: این پایگاه حاوی اطالعات مختلف در زمینه تصادفات جاده ای ، سوانح دریایی ، حمل و نقل ، راه آهن ، فرودگاه ها و زمینه های مرتبط

دیگر در حوزه راه وترابری است.

آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی23

پایگاه اطالعاتی سوخت و انرژی: این پایگاه موضوعاتی چون نفت، گاز، اوپک ،الکتریسیته و نظایر آن را شامل می شود.

پایگاه اطالعاتی سیل: این پایگاه حاوی اطالعاتی در خصوص سیل و خسارات ناشیاز آن در ایران و سایر کشورها است.

پایگاه اطالعاتی اطلس ها و نقشه های الکترونیکی: این پایگاه شامل تصاویر کامل  اطلس ها و نقشه های ایران و کشورهای مختلف است. در برنامه جست وجوی این

پایگاه می توان از طرق مختلف مانند نام محل جغرافیایی، تاریخ،اطلس یا نقشه موردنظر را بازیابی کرد.

پایگاه اطالعاتی مدیریت اسناد الکترونیکی: در این پایگاه تمامی اسناد پویش شده وبر حسب شماره مدرک وارد پایگاه می شوند.

پایگاه اطالعاتی دانشوران معاصر ایران: این پایگاه حاوی اطالعات زندگینامه  دانشمندان، پژوهشگران و اعضای هیأت علمی دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی

ایران است. اطالعات این بانک شامل حوزه ها و تخصص های علوم پزشکی و رشته های وابسته، علوم انسانی و اجتماعی و هنر است. در ضمن این اطالعات به صورت

کتاب نیز منتشر شده است. : این پایگاه که توسط انتشارات ابسکو طراحی و ارائه شدهEbscoپایگاه اطالعاتی  

است شامل چکیده و متن کامل مقاالت، کنفرانس ها و گزارش ها در تمامی رشته های علوم انسانی، علوم پایه، علوم پزشکی و مهندسی است. تمامی منابع موجود در این

پایگاه به زبان انگلیسی قابلیت جست وجو و بازیابی دارد. گروه استانداردهای علمی و2 (: شامل Standardsپایگاه اطالعاتی استانداردها) 

استانداردهای علوم نظامی است. استانداردهای موجود در این پایگاه به زبانانگلیسی، قابل جست وجو، مشاهده و استفاده است.

: منبع بسیار مفید و ارزشمند در زمینه مهندسی الکترونیک،IEEEپایگاه اطالعاتی   کامپیوتر، عمران، فیزیک و برق است . این پایگاه متن کامل و چکیده مقاالت،

کنفرانس ها و گزارش های ارائه شده در بسیاری از رشته های مهندسی را دربرمی گیرد.

(: این پایگاه یکی از غنی ترین پایگاه های اطالعاتی موجود، درCASپایگاه اطالعاتی) زمینه شیمی، مهندسی شیمی و سایر رشته های وابسته است. اطالعات موجود در این

پایگاه به صورت چکیده ارائه شده و جست وجوی فرمول ها، ترکیبات شیمیایی،ساختارهای فضایی و ... به راحتی قابل انجام است.

: این پایگاه شامل چکیده و رکوردهای کتاب شناختی مقاالتWLSپایگاه اطالعاتی نشریات التین است که هر سال توسط کتابخانه منطقه ای علوم و تکنولوژی خریداری

می شود. با توجه به اینکه اصل نشریات در کتابخانه منطقه ای نگهداری می شود، به آسانی می توان به اصل مقاالتی که چکیده آنها در این پایگاه وجود دارد طبق

درخواست و براساس خدمات تحویل مدرک دسترسی پیدا کرد. 500پایگاه اطالعاتی نسخ خطی جهان اسالم: این پایگاه شامل متن کامل  

هزارمیکروفیش مربوط به دستنوشته های دانشمندان جهان اسالم است.

آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی24

آشنایی با وب سایت وب سایت به مجموعه ای از چند صفحه وب متصل به هم، اغلب شامل یک صفحه

- که معموال روی یک سرور قرار دارند و به عنوان مجموعه ایhome pageاصلی - از اطالعات توسط یک فرد، گروه یا سازمان تهیه و نگهداری می شود و عموم مردم

می توانند بوسیله اینترنت به آن دسترسی داشته باشند ، گفته می شود. (Domain Nameهر بازدید کننده از وب سایت با وارد کردن نام اینترنتی وب سایت )

( به صفحه اصلی وب سایت که معموالً نام هاییWeb Browserدر مرورگر وب ) دارد، دسترسی پیدا می کند و از طریق اینdefault.html و یا index.htmlهمچون

صفحه به سایر صفحات دیگر وب سایت هدایت می شود.  وقتی یک آدرس وب )یا نام دامنه( در مرورگر تایپ شود مثال

www.hamshahrionline.irبرنامه مرورگر به سراغ اکانت میزبانی می رود که این نام دامنه به آن اشاره می کند و به دنبال یکی از این فایل های اصلی می گردد.

را در آن وب سایت پیدا کند، این فایل )یا صفحه(index.htmlفرضا اگر فایلی به نام معموالindex.htmlرا به صورت خودکار در مرورگر شما نمایش خواهد داد. فایل

ترکیبی از متن و تصویر است که طراح وب سایت بر اساس جذابیت بصری چیدمانآن ها را مشخص می کند.

چطور بهترین نام را برای وب سایت انتخاب کنیم؟ وبالگ چیست؟ چطور اینترنت کار می کند؟( چطور سرور نام های دامنهDNS کار می کند؟ )

متن مورد نظر در خود صفحه وب موجود است، در حالی که به تصاویر، به عنوانفایل هایی مستقل ارجاع داده می شود.

بعضی از نوشته ها و تصاویر یک صفحه می توانند به صفحات دیگر لینک شده باشند)یعنی می توان روی آن ها کلیک کرد و به یک صفحه دیگر رفت(.

این مجموعه از صفحات وب، تصاویر و فایل های دیگری که ممکن است در اکانت میزبانی وجود داشته باشد، مجموعا یک وب سایت، یا پایگاه وب را تشکیل می دهند.یک

وب سایت اغلب می تواند متعلق به یک سازمان، شرکت، اشخاص و یا هر چیز دیگر باشد. طراحی سایت برای دستیابی به بازارهای هدف آنالین و جلب توجه بینندگان به

وب سایت، ترغیب آنها به خرید محصوالت و خدمات و ایجاد انگیزه برای بازگشت مجدد است.البته باید توجه داشت که وب سایت ها صرفاً برای مقاصد تجاری و

اقتصادی طراحی نمی شوند بلکه برای جنبه های مختلفی از جمله اطالع رسانی نیزبسیار پر کاربرد هستند.

آشنایی با سایت ایران و جامعه اطالعاتی وب سایت ایران و جامعه اطالعاتی از سوی مرکز پژوهش های ارتباطات

راه اندازی شده است. اجالس جهانی سران درباره جامعهایران و جامعه اطالعاتی  وب سایت کانون توجه

)دسامبر1382اطالعاتی و مباحث پیرامون آن است که مرحله نخست آن آذر ماه

آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی25

در کشور تونس2005( در ژنو برگزار شد و قرار است مرحله دوم آن در سال 2003برگزار شود.

اخبار و گزارش های حوزه جامعه اطالعاتی، اسناد و پوشش این سایت عالوه بر تا کنون منتشر شده است را در اختیار عالقه مندان قرار82مصوبه هایی را که از سال

می دهد. طرح اولیه پیشنویس قانون آزادی اطالعات دبیرخانه شورای عالی از جمله این اسناد، بیانیه دومین سمینار میان منطقه ای کشورهای آسیای مرکزی N انفورماتیک کشور،

آئین نامه هیئت وزیران و شکل گیری غربی و جامعه اطالعاتی )بیانیه تهران(، قانون تصویب نامه تحقق دولت الکترونیکی، ، الیحه قانون آزادی اطالعات ، »تکفا«

مقررات و ضوابط شبکه های حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم افزار های رایانه ای، قانون وظایف و اختیارات وزارت ارتباطات و فناوری اطالع رسانی رایانه ای،

پیش نویس اعالمیه تهران درباره ایجاد ، قانون تجارت الکترونیکی ایران ، اطالعاتجامعه اطالعاتی در منطقه آسیا و اقیانوسیه است.

در قسمت نشستها و سمینارهای این سایت گزارش هایی از همایش ها و سمینارهای دومین همایش مرکز مرتبط با علوم ارتباطات ارائه شده است گزارش هایی چون

گزارش نخستین همایش مرکز پژوهش های ، (۱۳۷۶ تیرماه ۲۵پژوهشهای ارتباطات ) خالصه مقاله های همایش علمی »ایران و جامعه اطالعاتی ، (۱۳۷۵ارتباطات )اسفند

گزارشی از آخرین روز سمینار میان منطقه ای  هجری شمسی«، ۱۴۰۰در سال چکیده مقاالت دومین سمینار ، کشورهای آسیای مرکزی N غربی و جامعه اطالعاتی

منتشر شده و.... میان منطقه ای کشورهای آسیای مرکزی N غربی و جامعه اطالعاتیاست.

سایت ایران و جامعه اطالعاتی بخشی را برای مقاالت و نظرات اساتید حوزه ارتباطات اختصاص داده است. این بخش منبع خوبی برای دانشجویان این رشته نیز

است.

ارتباطات الکترونیکی ابزاری کارآمد در فناوری اطالعات و ارتباطاتدولتها

در پنجاه سال گذشته بروز تحوالت گسترده در زمینه کامپیوتر و ارتباطات، تغییرات عمده ای را در عرصه های متفاوت حیات بشری به دنبال داشته است. انسان همواره از فناوری استفاده نموده و کارنامه حیات بشری مملو از ابداع فناوری

های اطالعات و ارتباطات که از آنان به عنوان فناوریهای جدید و یا عالی، یاد میشود بیشترین تاثیر را در حیات بشری داشته اند.

دنیای ارتباطات و تولید اطالعات به سرعت در حال تغییر بوده و ما امروزه شاهدآشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی26

همگرایی آنان بیش از گذشته با یکدیگر بوده، بگونه ای که داده ها و اطالعات بسرعت و در زمانی غیرقابل تصور به اقصی نقاط جهان منتقل و در دسترس

استفاده کنندگان قرار می گیرد. ICT (یافناوری اطالعات وارتباطات Information & Communication

Technologyبدون شک تحوالت گسترده ای را در تمامی عرصه های اجتماعی و ،) اقتصادی بشریت به دنبال داشته و تاثیر آن بر جوامع بشری بگونه ای است که

جهان امروز به سرعت در حال تبدیل شدن به یک جامعه اطالعاتی است. جامعه ای که در آن دانایی و میزان دسترسی و استفاده مفید از دانش، دارای

نقشی محوری و تعیین کننده است. گستره کاربرد و تاثیرات آن در ابعاد مختلف زندگی امروزی و آینده جوامع بشری به یکی از مهمترین مباحث روز جهان مبدل

شده و توجه بسیاری از کشورهای جهان را به خود معطوف کرده است. اما در تعریف فناوری اطالعات و ارتباطات می توان گفت؛ فناوری عبارت است از گردآوری، سازماندهی، ذخیره و نشر اطالعات اعم از صوت، تصویر، متن یا عدد

که با استفاده از ابزار رایانه ای و مخابرات صورت پذیرد.

صرفنظر از تعاریف متنوع و دامنه وسیع کاربرد فناوری اطالعات و ارتباطات در بخشهای مختلف زندگی بشری، دسترسی سریع به اطالعات و انجام امور بدون در نظر گرفتن فواصل جغرافیایی و فارغ از محدودیتهای زمانی محوری ترین دستاورد

این فناوری است. می توان از ارتباطات مطمئن و در دسترس بصورت کارآمد، به عنوان بخشی از

ابزار مطرح سازی مشکالت جهانی بهره گرفت ممکن است فناوریهای اطالعاتی و ارتباطی به تنهایی گرسنه ها را سیر نکند، گرسنگی را ریشه کن نکند، یا مرگ و

میر کودکان را نکاهد، اما عواملی بیش از پیش و با اهمیت هستند که رشداقتصادی و برابری اجتماعی را به حرکت درمی آورند.

فناوری اطالعاتی و ارتباطی؛ تولید، تنوع و توزیع کارآمد محصوالت کشاورزی را مقدور می سازد و امکان عرضه خدمات اولیه بهداشتی به افراد بسیار نیازمند

مناطق محروم از تسهیالت بهداشتی را فراهم تر می سازد همچنین به آموزگاراناین امکان را می دهد که دانش خود را به دورافتاده ترین نقاط این سیاره برسانند.

دسترسی به فناوری اطالعات می تواند ایجاد شرکتهای کوچک و گروه بندی فقیرترین و دورافتاده ترین مناطق جهان را تقویت کند و به آنها کمک کند و بخش

عمده بازارهای داخلی و جهانی را به هم پیوند دهد.

فناوری اطالعات امکان جهش زیر ساختهای فقیر را طوری فراهم ساخته که دوری از بازارها دیگر عامل زیان نیست و کانالهای توزیع ناکارآمد، دیگر از میان رفته و به

گذشته ها متعلق می شوند. فناوری اطالعات و ارتباطات می تواند تاثیر بسیار زیادی در بهبود حکومت▪

گردانی برجای گذارد، می تواند به مردمی که دورافتاده، زبان بسته و غیر قابل بروز بوده اند صدایی بدهد که بتوانند صرف نظر از جنسیت و مکان زندگی خود

سخن بگویند. با این اوصاف با پذیرش قدرت فراوان فناوریهای اطالعاتی و ارتباطی در بهبود و اعتالی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مردم، باید آن را محور

تمام راهبردهای توسعه قرار دهیم.

بر همین اساس نظریه هایی مانند ایجاد دولتهای الکترونیکی، شهرهای▪آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی27

الکترونیکی، آموزش الکترونیکی، و تجارت الکترونیکی مطرح گردید و ظرف چند سال اخیر در برخی از کشورها پیشرفتهای قابل توجهی نموده است. مزایای عملی شدن این نظریه ها استفاده از فناوری اطالعات و ارتباطات را به یک بحث جهانی و

قابل توجه جوامع مختلف مبدل کرده که یکی از آنها، بحث ایجاد دولتهایالکترونیکی است.

دولتهای الکترونیکی: ● کاربرد شبکه اینترنت توسط سازمانهای دولتی جهت ارایه خدمات و اطالعات به

مردم، شرکتها و سایر سازمانهای دولتی یکی از تعاریف دولت الکترونیکی است. متخصصان و کارشناسان، دولت الکترونیکی را سازمانی مجازی بدون ساختمان و

ساعته و۲۴دیوار توصیف می کنند که خدمات دولتی را بدون واسطه بصورت هفت روز هفته به مشتریان ارایه می دهد.

به عبارتی دولت الکترونیکی به مجموعه ارتباطات الکترونیکی میان دولت، شرکتها و شهروندان و کارکنان دولت که از طریق شبکه اینترنت برقرار می شود اطالق

می گردد.

مزایای دولت الکترونیکی: ▪از جمله مزایایی که برای دولت الکترونیکی برشمرده شده عبارت است از:

- افزایش اختیارات شهروندان از طریق دسترسی به اطالعات و اداره موثرتر۱امور دولتی .

- بهبود ارتباطات میان سازمانهای دولتی با تجارت و صنعت و سایر سازمانهای۲دولتی .

- افزایش دقت و شفافیت در کارهای دولتی . ۳- رشد درآمدهای دولت و کاهش هزینه های آن . ۴ - ارتقاء کارآیی سیستم های اقتصادی و ایجاد شفافیت برای جذب۵

سرمایه گذاریهای خارجی و پشتیبانی در کشورهای در حال توسعه . - ایجاد احساس بهتر در مشارکت اجتماعی و اصالح تصمیم گیریها و پیاده سازی۶

برنامه های توسعه. زمینه های کاربرد دولت الکترونیکی:

گروه۴دولت الکترونیکی دارای کاربردهای متفاوتی است که می توان آنها را در زیر دسته بندی کرد:

ارتباط دولت با شهروندان )از اطالع رسانی به مردم تا پرداخت صورت حسابهایی مانند قبوض آب، برق، تلفن، و جریمه های ترافیکی از طریق شبکه اینترنتی را

شامل می شود( ارتباط دولت با تجارت و صنعت)مانند صدور مجوز و گواهی نامه ها، انجام خرید و

فروش کاال و خدمت از طریق اینترنت( ارتباط دولت با کارکنان)هدف ارایه اطالعات به کارکنان دولتی با استفاده از شبکه های داخلی دولتی - اینترانت- اطالعاتی مانند اطالعات پرسنلی، مزایا، بازنسشتگی پرسنل و آخرین اخبار مربوط به فعالیت ها و درخواستهای سایر کارکنان انجام می

گیرد( ارتباط دولت با دولت)ارتباط سازمانهای دولتی با یکدیگر از طریق شبکه های

داخلی است( شهرهای الکترونیکی: ▪

در تعریف شهر الکترونیکی گفته شده:

آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی28

ارایه دسترسی الکترونیکی شهروندان به شهرداری و اماکن مختلف شهری به صورت شبانه روزی و هفت روز هفته به شیوه ای با ثبات، قابل اطمینان، امن و

محرمانه شهر الکترونیکی نام دارد. با عملی شدن نظریه ایجاد شهرهای الکترونیکی شهروندان می توانند از طریق

اینترنت هر زمان یا هر مکان به اطالعات و یا خدمات آموزشی، تفریحی، تجاری،اداری و بهداشتی دسترسی پیدا کنند.

مزایای شهر الکترونیکی: ▪ شهر الکترونیکی دارای شرح وسیعی از عملکردها، قابلیتها و مزایا می باشد که

بصورت اختصار به موارد زیر می توان اشاره نمود: - فراهم آوردن خدمات اینترنت با کیفیت و سرعت باال برای شهروندان و بهبود۱

زندگی مردم با افزایش آگاهی آنان از فرایندهای شهری و همچنین امکانات شهر وتسهیل انجام فعالیت های شهری.

ساعته مردم به خدمات شهری ۲۴- دسترسی ۲ - کاهش ترافیک شهری و به تبع آن کاهش آلودگی هوای شهر به دلیل کم شدن۳

رفت و آمدها - صرفه جویی در وقت و انرژی ۴- کاهش فساد اداری ۵ آموزش الکترونیکی: ▪

آموزش الکترونیکی نوع جدید از آموزش و مبتنی بر فناوری است که در آن نیازی به حضور دانشجویان در کالسهای برنامه ریزی شده نیست به عبارتی این نوع

آموزش استفاده از اینترنت برای یادگیری می باشد که از طریق ارتباطات اینترنتیو مرورگر در هر زمان و یا مکانی می توان به این مقصود دست یافت.

مفاد آموزشی در آموزش الکترونیکی با آموزش سنتی متفاوت است، بطوری که درصد متن آموزشی از طریق استاد و بقیه درس۵۰ تا ۴۰در آموزش الکترونیکی

از طریق همکاری و ارتباط مستمر دانشجویان تعیین و تدوین می شود. در برخی تعاریف آموزش الکترونیکی به سه دسته اصلی شامل: یادگیری شخصی،

یادگیری جمعی و کالسهای مجازی تقسیم شده است: یادگیری شخصی : ▪

در یادگیری شخصی، فرد رشته مورد عالقه خود را انتخاب و در اینترنت به جستجوو تحقیق در باره آن می پردازد.

یادگیری جمعی: ▪ در یادگیری جمعی نیز سعی بر استفاده از ابزارهای مختلفی چون سالنهای تبادل

نظر و گفتگوی اینترنتی است. دانشجویان به طور همزمان در اینترنت حضور یافته و در مورد موضوعات درسی و یا تمرینها و تحقیقات ارایه شده از طرف استاد به

بحث و تبادل نظر می پردازند. کالسهای مجازی: ▪

از کالسهای مجازی به عنوان بهترین و موثرین شیوه آموزش الکترونیکی نام برده شده است. در این روش معلم و شاگرد تصویر یکدیگر را رویت و تبادل نظر

می کنند. مزایای آموزش الکترونیکی:

مزایای آموزش الکترونیکی با توجه به افزایش قابلیت های آن ارتقاء می یابد ولیبطور کلی می توان به اهم موارد آن اشاره کرد:

- پویایی دانشجویان در حین آموزش و ترغیب به امر پژوهش و در واقع ادغام۱امور آموزشی و پژوهشی در یکدیگر در حین فراگیری.

آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی29

- حذف مشکل استاد محوری. ۲ - حذف فاصله و بُعد مکان و قابل دسترس بودن اطالعات تمامی رشته های۳

علمی در حداقل زمان ممکن و در هر نقطه . - عدم اختصاص مطالب آموزشی به قشر خاصی و امکان استفاده عموم افراد۴

اعم از بیکار، شاغل و ... . - صرفه جویی در زمان و هزینه. ۵- افزایش نیروی انسانی مجرب و همگام با فناوری روز. ۶

گفتنی است، در مقابل مزایای این روش یک ایراد نیز توسط بعضی کارشناسانمطرح شده، ارتباطات اجتماعی کمتر دانشجویان در حین تحصیل است.

تجارت الکترونیکی: ▪ تجارت الکترونیکی به عنوان یکی از مباحث مهم فناوری اطالعات و ارتباطات مورد تاکید کارشناسان بوده و با سرعت در حال جایگزین شدن تجارت سنتی

است و بسیاری از کشورها بهره مندی از آن را سرلوحه استراتژیهای بازرگانی خودقرار داده اند.

خرید و فروش و تبادل هر گونه کاال، خدمات و یا اطالعات از طریق شبکه های رایانه ای یا انجام مبادالت تجاری در یک قالب الکترونیکی، از تعاریفی است که

برای تجارت الکترونیکی بیان شده است. در کل نظام داد و ستد الکترونیکی اولین مشخصه آن سرعت، دقت، صحت،

کنترل آمار و ارقام و استفاده صحیح از فرمهای استاندارد مربوطه بسیار حائزاهمیت می باشد و برای تصحیح اشتباهات ثبتی فرصت کوتاه است.

با این وجود کارشناسان معتقدند که به صرف وجود برخی خطرات نمی توان از کارایی باال و دستاوردهای مهم اقتصادی تجارت الکترونیکی چشم پوشید و استفاده

از آن را برای سود بردن از گردونه تجارت جهانی الزامی می دانند و معتقدند استفاده از این فناوری جدید نیازمند ایجاد بسترهای فکری و فرهنگی برای پذیرش

آن از طرف جامعه، رفع موانع حقوقی و قانونی و تامین پیش نیازهای سختافزاری و نرم افزاری است.

آشنایی با درگاه اطالع رسانی خدمات دولتی که به عنوان نشانی این درگاهwww.iranmardom.irاطالعات موجود در نشانی

اعالم شده ، به این شرح است : نام دستگاه ارائه دهنده خدمت،شرح وتعریف مختصر در راستای معرفی خدمت ، ارتباط دستگاه ارائه دهنده خدمت با سایر دستگاه

ها در راستای انجام خدمت ، قوانین و مقررات مربوط به ارائه خدمت ، مدت زمان الزم برای انجام خدمت توسط دستگاه ، هزینه های مربوط به انجام خدمت و

چگونگی پرداخت آن توسط خدمت گیرنده ، فرم های مورد نیاز برای انجام خدمت ، مدارک الزم برای دریافت خدمت و آدرس و نحوه دسترسی مردم برای دریافت

خدمت. سرپرست معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رییس جمهور در بخشنامه خود

همچنین یک دستورالعمل هفت ماده ای را به منظور راه اندازی نهایی این جایگاهاینترنتی برای مسئوالن دستگاه های اجرایی صادر کرد.

آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی30

بر اساس این دستورالعمل،تمام دستگاه های اجرایی مکلفند نماینده تام االختیار خود را به معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رییس جمهور معرفی کنند و این

معاونت می بایست کلمه کاربری و رمز عبور به سیستم را دراختیار نمایندگان دستگاه ها قرار دهد و نیز آموزش الزم برای ورود و ویرایش اطالعات در سیستم را به آنان

ارائه کند. دستگاه های اجرایی همچنین مکلفند در هر ماه دستکم اطالعات سه خدمت از خدمات خود را در جایگاه اینترنتی »پورتال مردم« قرار دهند و معاونت توسعه

رییس جمهور نیز باید هرماه گزارش پیشرفت طرح و مدیریت و سرمایه انسانی میزان همکاری دستگاه های اجرایی را در زمینه به روزرسانی و تکمیل پورتال مذکور

جمع آوری و جمع بندی کند و به صورت سه ماهه به شورای عالی اداری و شخصرییس جمهور ارائه نماید.

طبق مصوبه شورای عالی اداری ، مسئولیت پورتال استانی در استان ها با استاندار ووظیفه ورود اطالعات و به روزرسانی آن برعهده دستگاه های استانی است.

آشنایی با تصاویر و استعاره های صفحات اول وب این فرصت را در اختیار افراد قرار می دهد تا خود و شخصیتwwwصفحه اول در

خویش را به دنیا معرفی کنند. بسیاری از این نوع شرح و توصیف ها بر پایه مدل های تثبیت شده در قالب های چاپی

)رزومه(، درج در کتاب سال و یا نامه به دوست مکاتبه ای استوار شده اند. CVمانند شکلی جدید از معرفی و توصیف هویت فردی طی چند صفحات اول سایت به عنوان

سال اخیر توسعه پیدا کرده است. اینک راه اندازی یک وب-سایت، کاری ساده و دیگر مختص دانشجویان پسر دانشگاههای معتبر نیست، از این رو  و ارزان است

تفاوت های جنسیتی جالبی در صفحات شخصی بوجود آمده است. رسانه های جدید اغلب همان کلیشه های اشکال قدیمی را تکرار میکنند چرا که چنین رویکردی برای

مخاطبان اطمینان بخش و قابل فهم است. بنابراین، بسیاری از اشکال توصیف و معرفی خود در وب تقلیدی از قالب های چاپی

)رزومه(، سالنامه دبیرستان، نامه های تبریک اعیاد بهCV)کاغذی( رایج است، دوستان و اقوام ... جملگی جزء مواردی هستند که از یک واسطه )مدیوم( خطی

استخراج شده اند. این موارد قابلیت بهره برداری کامل از ماهیت غیرخطی و هایپرتکستی وب را نداشته

انتقال مناسب ماهیت چند بعدی فردیت هایی را که معرفی می کنند ، ندارند.  و توانآشنایی با سایت خبری وبالگ های فارسی زبان

500 گروه موضوعی به طبقه بندی 12سامانه خبری وبالگ های فارسی زبان در وبالگ تخصصی پرداخته است

که به وسیله نرم افزار خبرخوان، تیتر و مقدمهسامانه خبری وبالگ های فارسی زبانتازه ترین مطالب این وبالگ ها را به صورت طبقه بندی شده منتشر می کند.

گروه سیاست، جامعه، اقتصاد، ارتباطات، فناوری12بازنگار با طبقه بندی وبالگ ها در اطالعات، سینما و تئاتر، ادبیات، هنرهای تجسمی، موسیقی، ورزش، عمومی و عکس

آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی31

به ارایه آخرین مطالب منتشر شده در وبالگ ها با اعالم تاریخ و ساعت انتشار آنمی پردازد.

با طبقه بندی موضوعی وبالگ های حرفه ای می کوشد بازنگار اعالم کرده است که همچون سایر رسانه های داخلی در چارچوب قوانین جمهوری اسالمی ایران، شرایط

انتشار افکار وبالگ نویسان را در گستره ای وسیع تر فراهم کند.آشنایی با شبکه های اجتماعی اینترنتی

فضای مجازی مجال شکل گیری اجتماعات جدید از کاربران را فراهم می کند. ( و تالش او برای تعریف دو گونه تجمع انسانی یعنیTonniesاز زمان تونیس )

"اجتماع" در مقابل "جامعه" )گزلشافت و گمنشافت( به بعد همه متفکران علوم "رو در رو بودن"، "محدودیت تعداد"، و "ابتناء بر روابط عاطفی اجتماعی و فرهنگیرا از خصائص بنیانی "اجتماع" عنوان کرده اند. و نه روابط عقالنی

هر چند روابط کاربران فضای مجازی رابطه ای با واسطه است و نه رو در رو، بسیاری از مطالعه کنندگان اینترنت تمایل دارند از اصطالح "اجتماع" برای اشاره به جمع

کاربران استفاده کنند.

تاریخچه شبکه های اجتماعی اینترنتی   در این میان تالش های متعددی در حال انجام است تا حوزه و دامنه معنایی کاربردهای

جدید این اصطالح را برای اشاره به تجمعات کاربران فضای مجازی، روشن سازد.ازجمله می توان به تالش های خانم شلینی ونچرلی* اشاره کرد.

ارائه شده است. او به شبکه ها و سازمان های USINFO در سایت نظرات ونچرلی رسمی که به سامان بخشیدن به روابط و مقررات ارتباطاتی در فضای مجازی

اشتغال دارند می پردازد و در ادامه به موضوع اجتماعات کاربران و خصوصیت هایآنها اشاره می کند.

درmyspace.com و facebook.comشبکه های اجتماعی برپایه اینترنت از قبیل بین جوانان آمریکایی محبوبیت به سزایی کسب کرده اند. این شبکه های اجتماعی درعین حال که فضاهایی هستند که درآنها افراد دوستان جدیدی پیدا می کنند و یا

دوستان قدیمی خود را در جریان تغییرات زندگی شان قرار می دهند، مکان هایی برای تبادل نظر هستند که در آنها جوانان عقاید و نظرات خود را با هم به اشتراک

می گذارند. این قابلیت که یک جوان بتواند با امثال خود در کشورهای دیگر جهان ارتباط برقرار

کند باعث می شود تا این شبکه ها به مکانی تبدیل شوند که در آنها ایده های جدیدمعرفی می شوند و مورد بحث قرار می گیرند.

ونچرلی در بحث از قوانین بین المللی ارتباطات الکترونیک، قوانین مهم موجود در زمینه ارتباطات الکترونیک و توافقات بین المللی و پیامدهای آنها بر قوانین تصویبی در

سطوح ملی را تحت عناوین زیر طبقه بندی می کند:(International Internet Policyسیاست اینترنتی بین المللی )

تعدادی از گروه های محلی و بین المللی درحال بسط و بهبود سیاست های مرتبط با اینترنت هستند. بعضی دیگر در خدمت اهداف همکاری بین المللی هستند.

آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی32

به نظر می رسد اینترنت در حال خلق تغییراتی اساسی است.در نتیجه ذات و طبیعت با وضع قوانین جدید تغییر می کند. به روابط در جامعه و اجتماعات اینترنتی نیز

عبارتی ما تنها در حال تغییر کانال های ارتباطی خود نیستیم بلکه به دنبال راهی برایایجاد روابط اینترنتی صحیح و منافع طوالنی مدت مشترک هستیم.

این گونه جوامع جدید هیچوقت جایگزین جوامع اجتماعی از نوع واقعی شان نخواهند گردید، بلکه به عنوان تسهیل کننده تجارب اجتماعی عمل خواهند کرد. به گونه ای

همزمان، این اجتماعات جدید در حال جهانی تر و محلی تر شدن هر چه بیشتر هستند. تسهیالت ارتباطی به ما امکان می دهد تا در سطح جهانی و از راه دور به شیوه ای

جدید با اجتماعات که منافع مشترکی داریم، بپیوندیم. قادر خواهیم بود تا در دنیای واقعی در نتیجه پیوستن به این "اجتماعات از راه دور"

با همسایگان، بازارها و دولت های محلی برقرار سازیم. نیز روابط اجتماعی بهتری تغییر و تحوالت در نظام اجتماعی ناشی از اینترنت انکار ناپذیر است. این تغییرات

شاگرد و استاد و روش تدریس در سطوح دانشگاهی را حتی شیوه برقراری ارتباط هم متحول کرده است. این امر بطور اساسی قابلیت انجام تحقیقات توسط دانشجو

بچه یان و به اشتراک گذاشتن یافته های آنها با دیگران را باال برده است. امروزه حتی ها هم به نوعی برای تکالیف درسی و برقراری روابط اجتماعی خود به اینترنت

وابسته شده اند. مطرح بود، و در اوایل دهه قرن1980نظریه جامعه علمی بین المللی در اواخر دهه

بیست و یکم، دانش آموزان آمریکایی به دنیایی وسیع و در حال رشد از اطالعاتدسترسی پیدا کردند.

امروزه، دیگر اینکه استاد درباره حقایق، ارقام و داده ها به شاگردان خود مطلب بیاموزد کافی نیست زیرا دانشجویان خود می توانند در منابع الکترونیکی که به وفور

نیز یافت می شوند این گونه اطالعات را بدست آورند. در عین حال، دیگر حتی نمی توان از آنها انتظار داشت تا مطالب کتاب های درسی

خود را حفظ و یا درس پس بدهند. در عوض آنچه اکنون دانشجویان بدرستی به دنبال آن هستند پرداختن عقالنی و انتقادی به روابط بین پدیده ها و ایجاد ساختارهای تحلیلی

برای مواجهه با مسائل از ابعاد مختلف است. ونچرلی معتقد است که اینترنت انتظارات درباره تدریس و آموزش را باال برده زیرا

اساتید امروزه مجبورند مطالب خود را با عمق بیشتری بیان و حوزه های شناختیجدید را بسیار بیشتر از آنچه در گذشته مورد توجه بود، پوشش دهند.

دانش آموزان نیز همچنین انتظار دارند که دامنه فرآیند یادگیری خود را در هر لحظه که نیازمند سئوال و برقراری رابطه با استاد باشند، به خارج از محدوده های کالس

گسترش دهند. پست الکترونیکی، اتاق های گفتگو ، نشست های اینترنتی و ... باعثگردیده تا ارتباط دانشجویان با استاد و مطالب درسی خود بیشتر گردد.

این امر نکته مثبتی برای آینده آموزش و تعلیم محسوب می شود. در عین حال که شبکه های اجتماعی برای جوانان در ایاالت متحده و دیگر کشورها بسیار مهم است،

این امر باعث بروز سردرگمی در کالس ها نشده است.

آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی33

افراد زیادی به اینترنت به عنوان منبع دوست یابی و کسب اطالعات مراجعه می نمایند. کامال بدیهی است که این امر به روابط دیپلماتیک در سطح بین الملل کمک

خواهد کرد. اینترنت امروزه امکان کامال غیر منتظره برقراری ارتباطات بین افراد و شهروندان را

فراهم نموده است، امری که در تاریخ روابط بین الملل در تئوری و در عمل به یک رویا شبیه بود. اینترنت به کلی این خط سیر را تغییر داده و امکان برقراری ارتباطات

بین افراد و گروه های یک اجتماع با افراد و گروه های جوامع دیگر را مهیا کرده است. طبیعی است که این امر اثراتی جهانی از خود بجای خواهد گذاشت، همان گونه که

ارتباط بین نخبگان و رهبران جوامع اثرات مشهودی روی امکان برقراری روابط در سطح بین الملل داشت. امروزه، شهروندان در دو طرف مرزها می توانند عقاید،

نظرات و اطالعات خود را با یکدیگر به اشتراک بگذارند، و از این گذر به خلق قلمرو عمومی جهانی بپردازند که می تواند کامال مجزا، و در مواردی متناقض، با قلمروهای

ارتباطی در سطوح دیپلماتیک و دولتی باشد. آنچه که یک دولت، خوب و ضروری می پندارد، ممکن است با نظرات کاربران اینترنتی در سرتاسر جهان مطابق نباشد. این امر باعث ایجاد تنش در سیستم های بین المللی

و در عین حال نوعی جدید از محدودیت در حوزه توانایی های دولت ها می شود.آدرس های شبکه اجتماعی

در اینجا نشانی بعضی از سایت هایی که در زمینه ترکیب و ارتقاء ارتباطات اجتماعی موجود و همچنین تشکیل گروه های اجتماعی جدید هستند را مشاهده می نکنید. این

سایت ها از جمله شبکه هایی هستند که با سرعت در اینترنت در حال رشد بوده ونشان دهنده پدیده ای غیر معمول به نام اعتبار روز افزون اجتماعی هستند.

myspace که در آن شما می توانید با دیگر دوستان رفقای یک گروه اینترنتی است خود آشنا شده و در عین حال فضایی اختصاصی را در اختیارتان قرار می دهد تا در آن

عکسها، ژورنال ها و سالیق خود را با شبکه ای در حال گسترش از رفقای مشترکخود به اشتراک بگذارید.

facebook فهرست راهنمای اجتماعی که به افراد اجازه می دهد تا اطالعات خود را با یکدیگر به اشتراک بگذارند. این آدرس همچنین به افراد کمک می کند تا به آن بخش

از اطالعات که بیشترین ارتباط با فرد را داراست، دسترسی داشته باشند. شما می توانید به مواردی از قبیل؛ بازارها، طبقه بندی انجمن هایcraigslistدر سایت

محلی، کاریابی، مسکن، لوازم و خدمات، آگهی، فعالیت های اجتماعی، دوستیابی،مشاوره و اطالعات اجتماعی و بسیاری از اطالعات دیگر را بدست آورید.

wikipedia ،دایرهویکی پدیابزرگترین دایره المعارف مرجع در اینترنت است المعارف رایگان و بصورت اشتراکی توسط مردم سرتاسر جهان نوشته می شود.

dailykos فضای اینترنتی آزادی خواهانه جهت تفسیرهای سیاسی و به تحرک وا فضای اینترنتی محافظه کارانه جهت تفسیرهای townhallداشتن آراء و عقاید و

سیاسی و به تحرک وا داشتن آراء و عقاید است.

آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی34

افرادسایت یک شرکت رسانه ای که استفاده کنندگانش آن را اداره می کنند. در این تصاویر ویدئویی حقیقی خود را با دیگران به اشتراک گذارده و موارد ارائه شده توسط

دیگران از سرتاسر جهان را روی شبکه اینترنت مشاهده می کنند. گوگل اخیرا اینسایت را خریداری کرده است.

نیز ، فضایی را برای تبادل اطالعات دانشمندان و محققین درباره نو آوری سایتاین و آخرین دستاوردهای علمی اختصاص داده تا در آن بتوانند یافته های جدید خود را با

هم به اشتراک بگذارند و سطح دانش خود را با یافته های جدید علمی بروز کنند. با برقراری ارتباط بین افراد یک اجتماع محلی به آنها در یافتن شغل،سایت این

آپارتمان، رستوران و دندانپزشک مناسب، راهپیمایی و عالیق مشترک، کسب راهنمایی و ایجاد اشتراک، می کند. کاربران این سایت یا خود گروهی جدید را پایه ریزی می

کنند یا به گروه های موجودی می پیوندند که توسط دوستان و یا دیگرانی که در همسایگی و یا در شهر شان زندگی می کنند و دارای عالیق مشترک اند، درست شده

است. با آوردن توان سازماندهی شبکه های اجتماعی به تمامی شئونات زندگیسایت این

افراد، سعی می کند تا دنیا را به مکانی کوچکتر تبدیل کند. نیز این امکان را فراهم می سازد تا افراد بتوانند داستان ها و ourstoryسایت

خاطرات خود را نگهداری و با هم به اشتراک بگذارند و همچنین روابط بین خود را ازراه یادآوری، نوشتن و به اشتراک گذاشتن خاطرات مهم، توسعه دهند.

آشنایی با سایت هاي حوزه ارتباطاتسایت مطالعات سایبر ژورنالیسم •

مطالعات سایبر ژورنالیسم یکی از مراکز مطالعاتی موجود در دانشگاه آزاد اسالمی واحد علوم و تحقیقات است که به همت دانشجویان دکترای تخصصی علوم ارتباطات

آغاز به کار کرده1384این دانشگاه و تحت نظر معاونت پژوهشی دانشگاه در سال تحقیق در محیط سایبر، تکنولوژی های جدید ارتباطی، وبالگ و نشریات  است.

الکترونیک، فصلنامه سایبر ژورنالیسم، روزنامه نگاری الکترونیک، جامعه اطالعاتی وآموزش عنوان لینک های این سایت است .

http://www.ertebatat.net      سایت اطالعات رسانه ای و ارتباطات آسیا •

مرکز اطالعات رسانه ای و ارتباطات آسیا کار خود را با هدف اشاعه پیشرفت های و تحت1971متخصصان رسانه و ارتباطات در منطقه آسیا و اقیانوسیه در سال

در سایت این مرکز عناوینی چون: درباره مرکز،  حمایت دولت سنگاپور آغاز کرد. پژوهش )دورنمای پژوهشهای مرکز، رسالت و اهداف پژوهشهای مرکز، برنامه های

پژوهشی، پروژه های در دست اجرا و پروژه های کامل شده به صورت خالصه ، انتشارات که شامل اطالعات شناسنامه ای و خالصه کتب منتشره در مرکز با امکان

خرید آنالین قرار دارد.http://www.amic-web.org/index.php

آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی35

سایت بین المللی ارتباطات • موسسه بین المللی ارتباطات یک موسسه مستقل و غیر انتفاعی با انگیزه ایجاد موقعیتی جهانی برای مباحثه درباره گرایشات ارتباطات و گسترش دسترسی به ارتباطات برای تمامی افراد جهان است. مهمترین بخش این سایت ، مربوط به

انتشارات بوده و در آن مقاالت ، مجالت و کتابهایی که در این موسسه به انتشار کتاب هایی که در این موسسه به چاپ رسیده رسیده اند، قرار دارد. عنوان تعدادی از

  اکولوژی فرهنگ، مدیریت رسانه و کنترل آن ، تاثیر ارتباطات و... است عبارتند از:است.

http://www.iicom.org/index.htm 

Euri com  سایت ارتباطات و فرهنگ یوریکام • ( یک موسسه غیر دولتی در کشور اسلوونی به منظور پژوهش درEuri comیوریکام)

مطالعات رسانه ای ، فرهنگی تاسیس شده است . خالصه زمینه ارتباطات جمعی و قرار دارد. عناوین2004 تا سال 1995 در این سایت از سال javnostمقاالت مجله

موجود ؛ درباره این موسسه، دانشکده ارتباطات و فرهنگ، اخبار سایر بخشهای http://www.euricom.siو...است.

سایت پژوهش ارتباطات • کنسرسیوم اروپایی پژوهش ارتباطات یکی از موسسات معتبر و غیر دولتی است و

سایت آن مشتمل بر بخش هایی با عناوین : درباره این کنسرسیوم ، تاریخچه ، اعضا، خدمات و آخرین رویدادها و....

http://www.eccr.info سایت علوم ارتباطات در آسیا •

این موسسه سایت پژوهشی حوزه علوم ارتباطات در آسیا است. فعال در انتشار کتاب و مجله و اقدام به انجام پروژه های متعدد پژوهشی و.... است. در این سایت

شما فهرست و خالصه ای از پژوهشهای در حال انجام، پژوهشهای انجام شده و سایر برنامه های پژوهشی این موسسه، دسترسی خواهید داشت. همچنین به عناوین تعدادی

از کتابهای منتشره این موسسه مانند : رسانه در دنیای مملو از تروریسم ، حقوق فرهنگی در دنیای جهانی شده ، اخبار رسانه و رسانه جدید ، چالش اینترنت برای

دموکراسی در آسیا و ..... دسترسی خواهید داشت. عالوه بر این، تاالر گفتگوی سایت محل مناسبی برای بحث و تبادل نظر میان پژوهشگران در زمینه علوم ارتباطات

است.http://www.amic.org.sg

سایت پژوهشگران اینترنتی • موسسه پژوهشگران اینترنتی یک موسسه آکادمیک است که به طور اختصاصی در

زمینه مطالعات و پیشرفتهای اینترنتی فعالیت می کند.سایت این موسسه منابع مفیدی برای پژوهشهای اینترنتی از جمله کتاب ، لینکهای موجود ، اعضا ، فهرست آدرس های

پستی اینترنتی و عضویت در آدرس های پستی که در سایت ارائه شده است.http://www.aoir.org

سایت شرقی ارتباطات • سایت موسسه شرقی ارتباطات دارای اطالعاتی درباره موسسه، اخبار ، اطالعات مفید ، معرفی لینکها ، منابع اینترنتی ، اعضاء ، فرصت های شغلی و ... است. این

سایت متعلق به موسسه شرقی ارتباطات است که به عنوان قدیمی ترین موسسه آغاز به کار کرده است. این1910حرفه ای ارتباطات در ایاالت متحده آمریکا در سال

آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی36

موسسه مجالت متعددی با عناوین ؛ فصلنامه ارتباطات، گزارش از پژوهش هایارتباطات، گزارشهای پژوهش کیفی در ارتباطات چاپ می کند.

www.ecasite.org  سایت پژوهش ارتباطات دانشگاه ایلی نویز •

سایت فوق اطالعاتی برای دانشجویان و نیز تاریخچه ، اخبار موسسه ارتباطات دانشگاه ایلی نویز ، مطالعات رسانه ای و ... ارائه می دهد. در خصوص موسسه فوق

باید گفت: موسسه پژوهش ارتباطات دانشگاه ایلی نویز در زمینه آموزش بینرشته ای و سرویسهای عمومی در ارتباطات فرهنگی فعالیت می کند.

http://www.comm.uiuc.edu سایت فدراسیون بین المللی ارتباطی •

سایت فوق یکی از موسسات ارتباطی در دنیاست که تحت عنوان فدراسیون بین المللی موسسات ارتباطی فعالیت می کند. این سایت دارای اطالعاتی درباره

موسسات تحت پوشش خود، کنفرانسها ، منابع اینترنتی ، فرصتهای شغلی ، آموزشو... می باشد.

      http://www.acs.ucalgary.ca

سایت بین المللی ارتباطات • سایت بین المللی ارتباطات در زمینه ارتباطات فرا مرزی فعالیت می کند .عناوین

موجود در این سایت شامل: درباره موسسه، عضویت، بخشهای مختلف سایت، رویدادها، اعضا ، فروشگاه و .... تقسیم می شود. این سایت ، موسسه بین المللی

ارتباطات در واشنگتن است.http://www.icahdq.org 

سایت مطالعه ارتباطی •  در این سایت لینک های مربوط به ارتباطات به صورت طبقه بندی موضوعی مانند:

ارتباطات تجاری، روشهای پژوهش، تکنولوژیهای آموزش ارتباطات، ارتباطات مبتنی برکامپیوتر، جنسیت و ارتباطات، مطالعات صورت گرفته برروی فیلم، زبان و زبانشناسی، آرشیو اطالعات آماری، پژوهش ارتباطات علوم اجتماعی، مراکز

رسانه ای مستقل،رسانه جمعی و فرهنگ و .... ارائه شده است. این سایت متعلق به یک مرکز مطالعه ارتباطی درآمریکاست که به منظور جمع آوری و تدوین نمایه ای

کالسه ، منابع وب در زمینه پژوهشهای ارتباطاتی اقدام به راه اندازی این سایت کردهاست.

انجمن رسانه ، ارتباطات و مطالعات فرهنگی تشکیل شد و از موسسات فعال در موضوع1999 ( در سال MeCCSAاین انجمن )

رسانه، ارتباطات و مطالعات فرهنگی است. همچنین این موسسه شبکه مطالعات رسانه ای زنان را راه اندازی و حمایت می کند. طی دو سال گذشته موسسات دولتی و

انجمن رسانه ، ارتباطات و مطالعات فرهنگی سایر موسسات معتبر رسانه ای فعالیترا تایید کرده اند.

انجمن روابط عمومی ایران دارای مطالبی از قبیل فعالیتهای انجمن، تاریخچه،انجمن روابط عمومی ایران، سایت

اخبار، مقاالت و نشستها و ... است. عناوین برخی از مقاالت موجود در سایت عبارتند از: الگوسازی در روابط عمومی، بررسی روابط عمومی دییجتال و نقش آن در بهبود اطالع رسانی، تحقق روابط عمومی الکترونیک نیازمند اصالح ساختار روابط عمومی

شما می توانید این هاست، روابط عمومی در جهان شاهرگ مهم اطالعاتی و ...مقاالت را به صورت کامل از روی سایت دریافت کنید.

آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی37

عالوه براین، مطالب دیگری با عنوان تاریخچه روابط عمومی در ایران بعد از انقالب، پایه گذار روابط عمومی علمی در ایران، روابط عمومی از نگاه مقام معظم رهبری

 در سایت وجود دارد.انجمن جهانی پژوهش افکار عمومی

world Association for publicانجمن جهانی پژوهش افکار عمومی وب سایت opinion Researchبه نشانی زیر و با اهدافی همچون برقراری و ارتقاء ارتباطات

میان افراد و موسسات فعال در زمینه پژوهش علمی کیفی و کیفی بر روی افکار به عقاید و رفتار مردم در کشورهای مختلف ، توسعه و حمایت از کاربرد چنین

پژوهشهایی در امور بین المللی و داخلی و حمایت و ارتقاء از پژوهش افکار عمومیدر کشورهای مبتنی بر دموکراسی.

عضویت، هیئت مدیره انجمن، شورای علوم اجتماعی بین المللی، نشست های ساالنه انجمن، مجله بین المللی پژوهش افکار عمومی، کنفرانسها و سمینارها، آزادی انتشار نشر سنجی، راهنمای نحوه نظرسنجی، معرفی منابعی برای روزنامه نگاران و گروه

خبری مخصوص موسسه.  انجمن ارتباطات زنان 

مربوط به نقش زنان Association for Women in communicationاین انجمن در ارتباطات است.

مورد بحث قرار می گیرند عبارتند رشته های ارتباطاتی که در انجمن ارتباطات زنان از: روزنامه نگاری ، تلویزیون و تولیدات رادیویی، فیلم، تبلیغات ، روابط عمومی ،

بازاریابی ، طراحی گرافیکی ، طراحی برنامه های چند رسانه ای و فتوگرافی. سایت این انجمن دارای بخشهایی مانند؛ درباره موسسه ، فواید پیوستن به سایت،

رویدادهای انجمن ، فروشگاه انجمن ، دانشجویان و... است. بخش فروشگاه این سایت گزینه هایی با عناوین هدایای انجمن ، فروش کتاب وجود دارد، بیشتر کتابهای موجود این سایت، کتابهایی هستند که بوسیله اعضای موسسه

موجودسایت نوشته و چاپ شده اند. خالصه مطالب کتاب ها و نحوه خرید نیز در است.

مرکز پژوهشهای ارتباطات وب سایت »ایران و جامعه اطالعاتی« را مرکز پژوهشهای ارتباطات راه اندازی کرده  است. مقاالت اجالس جهانی سران درباره جامعه اطالعاتی که دوره اول آن در ماه

برگزار شد و مباحث پیرامون آن در این سایت موجود است.2003دسامبر تالش مرکز پژوهش های ارتباطات برای طرح دیدگاه اندیشمندان و صاحبنظران حوزه ارتباطات و فناوری اطالعات و نیز بیان تالشهای نهادهای دولتی، خصوصی و مدنی در

این سایت به جهت آماده سازی کشور برای حضور هرچه جدی تر در این اجالس است. عبارتند از: ایران )اخبار و گزارشها، اسناد وسایتبخشها و لینکهای موجود در

مصوبه ها، نشستها و سمینارها و مقاالت و نظرات(، اجالس جامعه اطالعاتی )تازه ها و اسناد و گزارشها(، نشستهای مرتبط )نشست های کمیته تدارک و نشستهای منطقه ای(

و درباره اجالس جهانی و مرکز پژوهشهای ارتباطات است.پژوهشگاه فرهنگ هنر و ارتباطات

به منظور تحقق بخشیدن1379موسسه پژوهشی فرهنگ، هنر و ارتباطات در سال آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی38

به اهداف برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در بخش پژوهشهای علمی ، و به وظایف پژوهشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی در پاسخگویی به نیازهای پژوهشی کشور در زمینه مسائل فرهنگی، هنری و ارتباطات با همکاری

معاونت پژوهشی و آموزشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی تاسیس شد. شامل؛ درباره موسسه، پژوهشکده ها، پژوهش ها،سایتبخشها و لینکهای این

شوراهای پژوهشی استانها، پژوهش فرهنگی سال ، گزارش فرهنگی کشور، هفته پژوهش ، انتشارات، ضوابط، همایش ها و میزگردها ، دفتر یونسکو، فناوری اطالعات

و ... است. سازمان فرهنگ و ارتباطات اسالمی

سازمان فرهنگ، هنر و ارتباطات اسالمی دارای بخشهای متنوعی با عنوانسایت مقاله های فرهنگی، منابع مطالعاتی، انتشارات، فهرست کنفرانسها، کتابخانه های

مرکزی، وب سایت رایزنیهای فرهنگی، آلبوم عکس، انتشار گزینشی اطالعات و اخبارفعالیتهای سازمان، رایزنیهای فرهنگی و رویدادهای فرهنگی ایران و جهان است.

سازمان فرهنگ و ارتباطات اسالمی دو سایت دیگر به اسامی " دانش، پژوهش و نشر بین الملل" و سایت " روابط فرهنگی بین الملل " دارد که هر یک دارای اطالعات

است. مفید و قابل توجه فصلنامه پژوهش و حوزه

این فصلنامه در معاونت پژوهشی مرکز مدیریت حوزه علمیه قم به چاپ می رسد. تا آخرین1379 این فصلنامه متن کامل شماره های پیشین مجله از سال سایت

شماره در خود جای داده است. عنوان برخی از مطالب شماره آخر عبارتست از: نگرشی به مفهوم طب اسالمی،

نگرشی به اخالق پزشکی نوین، جایگاه اخالق پزشکی در تحقیقات دانشگاه وحوزه، تحلیل گزاره های پزشکی در اسالم، حیطه های تعامل اسالم و طب، معرفی دانشنامه

جامع طب اسالمی، آشنایی با مرکز تحقیقات طب اسالمی امام صادق)ع(، همایشنقش دین در بهداشت روان، همایش سراسری خانواده و مشکالت جنسی

بانک اطالعات نشریات کشور نشریات متعددی در کشور به چاپ می رسند که عموما به دالیل مختلف برای

یک منبع اطالعاتی از عناوین نشریاتسایتمخاطبین شناخته شده نیستند. این موجود کشور برای آگاهی عموم است .

این بانک اطالعاتی با معرفی عناوین مختلف موجود و بعضا مهجور نشریات در جهت رفع نیازهای محققین و عالقمندان و بستری مناسب برای حضور موثر رسانه ها در

صنعت نوپای اطالع رسانی کشوراست. نشریه در حال انتشار شامل ؛ شناسنامه نشریه، طرح1000تاکنون اطالعات بیش از

روی جلد و فهرست مطالب نشریه در این بانک اطالعاتی موجود است. کاربران می توانند با استفاده از فهرست الفبایی، فهرست موضوعی و جستجو به نشریات

مورد نظر خود دست یابند. اداره کل پژوهشهای سیما

بانک اطالعات اداره کل پژوهش های سیما به منظور تأمین نیاز گروه های تولیدی اقدامبه تأسیس چند سایت کرده است.

آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی39

" خالصه آثار" از جمله این سایت هاست که با هدف ارائه ایده بهسایت دست اندرکاران تولید، مجموعه ای از خالصه ی آثار داستانی بلند و کوتاه، رمان،

نمایشنامه و فیلم نامه های نویسندگان ایرانی و خارجی را با امکان جستجو در زمینهموضوع، قالب، سبک، نویسنده و.... طراحی کرده است.

مرکز رسانه دانشکده حقوق Media Center at New York Law مرکز رسانه دانشکده حقوق در نیویورک سایت

School  دارای اطالعاتی درباره دوره های دانشگاهی، رویدادهای دانشکده، معرفی لینک های مفید، پروژه های دانشکده و بخش کتابخانه است .

بخش کتابخانه این سایت شامل ؛ مقاالت، نمونه های واقعی حقوق بین المللی ، نمونههای از حقوق آمریکا و قوانین حقوقی آمریکا.

جرم، رسانه، فرهنگ توسط انتشارات سیج Crime, Media, Cultureمجله " جرم، رسانه، فرهنگ"

sage.به چاپ رسیده است عنوان این نشریه "جرم، جنایت، رسانه " مهمترین مسئله مورد بحث در بین محققانی

این مسئله مفاهیم که برروی آثار جرم ، جنایت و فرهنگ تحقیق می کنند، است. گسترده ای از ارتباط بین جرم ، دادگاه جنایی، رسانه و فرهنگ ایجاد کرده است.

این مجله مراجعه کنید.سایت برای اطالعات بیشتر به آدرس انجمن مدیران اخبار رادیو و تلویزیون و روزنامه نگاری الکترونیک

Radio-Television News Directorsانجمن مدیران اخبار رادیو - تلویزیون، Association & Foundationبزرگترین سازمان حرفه ای در جهان در رابطه با The Association of Electronic Journalistsانجمن روزنامه نگای الکترونیک

اخبار محلی و جهانی را از طریق رادیو و تلویزیون، تلکس و سایرانجمناست.این کشور جهان ارسال می کند .30رسانه های الکترونیکی در بیش از

این سایت دارای مطالب غنی و ارزشمندی است. به عنوان مثال دربخش فروشگاه و سایرamazonکتاب این سایت، کتابهای جدید ارتباطات و رسانه که درسایت

انتشارات معرفی شده است را جمع آوری و ارائه می دهد.بازدیدکنندگان می توانند کتابهای موجود را به طور آنالین مطالعه کنند. خالصه ای از کتابها و یا یکی از فصلهای

 (IWMFموسسه بین المللی رسانه ای زنان) International Women's Mediaموسسه بین المللی رسانه ای زنان

Foundation یک موسسه مستقل در واشنگتن است که به تقویت نقش زنان در این موسسه مطالبی با عنوان برنامه هایسایتصنعت رسانه می پردازد .در

مشارکتی یا مسائل مربوط به آن، جایزه، سیاستها، بخش آموزش )آموزش آنالین، نکات و راهنمایی، منابع آموزشی(،عضویت در موسسه، منابع )انتشارات، بیانیه ها و

مطالعات، لینکها، آرشیو خبری، گالری عکس( است.مرکز مستقل رسانه ای

گروهی از روزنامه نگاران و سازمانهای مستقل رسانه ای به منظور گسترش آزادی بیان و اطالعات اقدام به راه اندازی سایتی با نام مرکز مستقل رسانه ای

Independent Media Center )IMC( .کرده اند

آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی40

شامل اخبار، رویدادها، آرشیو با قابلیت جستجو ، تصویر، فایلهایسایتمحتویات این صوتی ، ویدئوئی ، مقاالت موضوعی و همینطور لینکهای متعدد به مراکز مستقل

رسانه ای خاص. پژوهش ارتباطات جهانیانجمن

Global Communicationاین سایت متعلق به انجمن پژوهش ارتباطات جهانی Research Association.است

یکی از صفحات منشعب سایت دانشگاه امارات متحده عربی سایتدرواقع این است. تنها بخش فعال آن ، بخش مقاالت است. بیشتر مطالب این سایت درباره

    فرهنگ ، ارتباطات و تاثیرات آن در کشورهای آسیایی است.مرکز سواد رسانه ای

( یکی ازCenter for Media Literacyمرکز آموزشی غیرانتقاعی سواد رسانه ای ) مراکز پیشرو در آموزش عمومی، پیشرفت حرفه ای و منابع آموزشی در سطح ملی

است.این مرکز به عنوان معیاری برای ارزیابی، بررسی و تولید محتوای رسانه بهطور تخصصی فعالیت کرده و از گسترش آموزش سواد رسانه ای حمایت می کند.

فعالیتهای این مرکز در جهت کمک به شهروندان بویژه جوانان است تا ایده های انتقادی خود از رسانه را ارتقا دهند. وب سایت این مرکز آموزشی بسیار غنی بوده و

حاوی اطالعات ارزشمندی برای محققان، دانشجویان و اساتید دانشگاه ها است. نام دارد که در آن خالصه ای ازResource Cataloge سایتمهمترین بخش این

کتابهای موجود سواد رسانه ای ، فهرست الفبایی کتابها ، موضوع کتابها و جستجووجود دارد.

بخش دیگری از سایت به " اتاق مطالعه" نام گذاری شده است.این بخش حاوی متن کامل مقاالت چاپ شده در نشریات مختلف با موضوع سواد رسانه ای از قبیل؛ رسانه

و ارزشها، تاریخ سواد رسانه ای در آمریکا، مراجع رسانه )مقاالت، مطالعات و گزارشها( و منابع آموزشی است.بخش آموزش سواد رسانه ای سایت دارای

اطالعاتی درباره ابزارها و تکنیکهای آموزشی مورد استفاده اساتید در این موضوعاست.

(CAMLAانجمن حقوق ارتباطات و رسانه) Communication and Media Lawانجمن حقوق ارتباطات و رسانه

Association   افراد عالقمند به حقوق و سیاست ارتباطات و رسانه را گردهم آورده و به چاپ بولتن حقوق رسانه می پردازد.

این انجمن اطالعاتی درباره سمینارها، سخنرانیها و سایر رویدادهای مهمسایت درزمینه حقوق و سیاست ارتباطات و رسانه را در اختیار کاربران قرارداده است.

را مهیا همچنین این سایت بستری مناسب برای بحث ، گفتگو ومذاکره میان کاربران بر روی سایت در pdf بصورت فایل  کرده است. اطالعات بولتن این انجمن هم

دسترس عموم قرار دارد.مرکز حقوق ارتباطات

Communication Lawهمانطور که ازپسوند اینترنتی سایت مرکز حقوق ارتباطات Center

متعلق به مرکز حقوق ارتباطات در استرالیا است.سایتنشان می دهد این آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی41

این مرکز یک سازمان غیرانتفاعی بوده و در زمینه حقوق و سیاست ارتباطات و  رسانه فعالیت می کند و عناوین و لینکهای اصلی این سایت شامل؛ اطالعاتی درباره

پژوهشها، انتشارات، قوانین و خدمات ، گفتگوی آزاد، رادیو و تلویزیون، مالکیت رسانه، اخالق روزنامه نگاری و رسانه، صنعت فیلم و تلویزیون، خدمات اینترنتی و

آنالین و ... است. درهریک ازاین موضوع ها مقاله هایی به همراه منابع و لینکهای مفید معرفی شده

است.مرکز مطالعات و لغتنامه غیرکالمی

: Center for Nonverbal Studies مرکز مطالعات و لغتنامه غیرکالمی سایتوب The Nonverbal Dictionary .مشخصات لغتنامه غیرکالمی را تشریح می کند

این لغتنامه اطالعات پژوهشهای انجام شده برروی فعالیت های مختلف غیرکالمی ، گریه و خنده را دراختیارYawing، خمیازه arm crossingنظیر ؛ دست به سینه

کاربران قرار می دهد.هدف این مرکز بهبود بخشیدن به مطالعه علمی ارتباطات غیرکالمی: حرکت اجزای بدن، ایماء و اشاره، رسانه جمعی و ... است. درسایت این مرکز، فایلهای خبری مجالت، روزنامه ها و مقاالت اینترنتی و نیز پژوهش های انجام شده و دست آورد ها ی پژوهشی در زمینه ارتباطات غیرکالمی به صورت فهرست

آمده است.افکار عمومی

یکی از نشریات منتشره در بخش نشریاتPublic Opinionفصلنامه افکار عمومی آنالین دانشگاه آکسفورد است.مشاهده آرشیو نشریات، عضویت، معرفی کوتاه از

نشریات، معرفی لینکهای مفید، سازمانهای مرتبط با موضوع افکار عمومی و سایر لینک های دیگر به راحتی امکان پذیر است.نکته جالب توجه در مورد این نشریه، ارائه

است که تنها امکان مشاهده2004خالصه مقاالت آخرین شماره نشریه در سال نیازpdfخالصه مقاالت آن به صورت آنالین میسر است. متن کامل مقاالت به صورت

به کد و کلمه عبور مخصوص اعضا دارد.پژوهش ارتباطات انسانی 

Human Communicationوب سایت نشریه پژوهش ارتباطات انسانی Research  است که خالصه مقاالتنشریات چاپ شده دانشگاه آکسفورد از سری

چاپ شده را در اختیار کاربران قرار می دهد و دسترسی به متن کامل مقاالت با ارائه کد کاربری وکلمه عبور مسیر است. سایر خدمات این سایت شامل؛ جستجو در

مقاالت، آرشیو مقاالت، معرفی نشریه و سایر نشریات منتشره در دانشگاه آکسفورددر رشته ارتباطات نیز وجود دارد.

گروه اطالعات و ارتباطات پیش از این  Information & Communication Teamگروه اطالعات و ارتباطات

(نامیده می شد،Intormation Services Groupبا عنوان گروه خدمات اطالعاتی ) در زمینه پروژه های تحقیقاتی ارتباطات و اطالعات فعالیت می کند. برخی از نشریه

های مربوط به اطالعات الکترونیک این گروه عبارتند از؛ نشریه اینترنتی برای Cultivate، نشریه اینترنتی بعدی به نام Ariadneمتخصصان اطالعات به نام

Interactiveو دیگر نشریه اینترنتی به نام Explat Interactive.است

آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی42

رفتارهای آنالین است. همچنین Online Behavior در خصوص مطالعات رفتارهای آنالین سایتاین

درhtmموضوعاتی در حوزه اینترنت به همراه خالصه و متن کامل مقاله ها به فرمت روی سایت قرار دارد.

زنامه نگاری و ارتباطات جمعیرو & Journalism مربوط به فصلنامه روزنامه نگاری و ارتباطات جمعی سایتاین

Mass Communicationاست که موسسه آموزش روزنامه نگاری و ارتباطات جمعی آنرا منتشر می کند و خالصه آخرین شماره نشریه و متن کامل مقاالت شماره

های پیشین را به صورت آنالین در اختیار عالقمندان قرار داده است. معرفی لینک های مفید، نحوه اشتراک نشریه و... سایر لینک های سایت را تشکیل

می دهد. الزم به ذکر است این سایت به پشتیبانی دانشگاه جورج تاون در امریکا برروی اینترنت قرار گرفته است.

مطالعات آنالین رسانه ای و فرهنگی Online Journals of با همکاری مرکز مطالعات رسانه ای و فرهنگی نشریهاین

Media and Culture در دانشگاه کویین لند Queenlandمنتشر می شود و متن کامل مقاالت چاپ شده در آخرین شماره این نشریه به همراه نقد و بررسی های

انجام شده بصورت آنالین در دسترس عموم قرار دارد.ارتباطات کامپیوتری

متعلق به Computer-Mediated Communication سایت ارتباطات کامپیوتری کالیفرنیای جنوبی است. Annenbergدانشکده ارتباطات آنا برگ

در خصوص آخرین دستاوردهای تکنولوژی نشریه ارتباطات مبتنی بر کامپیوتر ارتباطات کامپیوتری از قبیل روزنامه نگاری آنالین است. مطالب و مقاله های این

نشریه را می توانید در آدرس زیر مشاهده نمایید. همچنین تمامی شماره های قبلی برای استفاده عموم کاربران در سایت قرار داده است.1995نشریه، یعنی از سال

خبرنامه و نشریه الکترونیکی دانشگاهElectronic Journals & Newsletterخبرنامه و نشریه الکترونیکی

کالیفرنیا - سن دیگو درسایت خود، آرشیو مقاالت جدید الکترونیکی در اینترنت را برای استفاده

با مراحعه به بخش آرشیو کاربران قرار داده است. نحوه دسترسی به فایل ها؛ اول که به ترتیب حروف الفبا است، دوم کلیک برروی فهرست مطالب نشریات جدید،

سوم کلیک بر روی فهرست عناوین نشریات که به ترتیب الفبا است. همچنین امکانقابلیت جستجو، دسترسی به اطالعات این سایت را آسانتر کرده است.

رسانه تعاملی در آموزش دارای سایتی Interactive Media in Educationنشریه رسانه تعاملی در آموزش

طراحی شدهHtml و Pdf این سایت به دو فرم  به آدرس زیر است. فایل های به صورت ،2003 تا سال 1996است. مقاالت و مطالب این نشریه از سالهای

آنالین برای عالقمندان قابل استفاده است. این سایت غنی دارای بخش های دیگری چون نقد کتاب، ارائه آدرس اینترنتی نویسندگان و سردبیران نشریه است که هریک از

آنها حاوی اطالعات ارزشمندی هستند.

آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی43

مطالعات ارتباطی  مربوط به یک نشریه آنالین Communication Studiesسایت مطالعات ارتباطی

آن به طور2003 و بهار و پاییز 2002در موضوع ارتباطات است که شماره پاییز آنالین قابل استفاده است.در حال حاضر تنها فهرست مطالب بقیه شماره های این

نشریه برروی سایت موجود است.مطالعات فرهنگی 

نشریه ای درخصوص مطالعات Cultural Studies Centerسایت مطالعات فرهنگی فرهنگی است. بخشهای مهم این سایت عبارتند از: آرشیو نشریات، مقاالت، نظریه

پردازان و انتقادات، فراخوان مقاله و شرکت در کنفرانس، نقد کتاب، برنامه های دانشگاهی، انتشارات، گروههای خبری و لیست های پستی، لینکهای عمومی، عضویت

در نشریه و جستجو در سایت است.دموکراسی دیجتالی

مقاالتی در Center for Digital Democracyدر سایت مرکز دموکراسی دیجتالی رابطه با دموکراسی دیجیتالی به همراه ذکر منبع مقاله و نویسنده و تاریخ مقاله قرار

دارد.ارتباطات ایرلند

سایت مربوط به نشریه الکترونیکی در ایرلند تحت عنوان مروری بر ارتباطات ایرلندIrish Communication Review  است. این سایت حاوی مطالبی چون پژوهش در

رسانه و ارتباطات در قالب مقاله، نقد کتاب و گزارش است. تاثیر رسانه برکودکان 

Dedicated to the Health of allسایت اختصاصی تاثیر رسانه برکودکان children .حاوی مقاالت و مطالبی در زمینه شناخت و تاثیر رسانه بر کودکان است

آکادمی بهداشت کودکان در این سایت مقاله ای در رابطه با شناخت تاثیر رسانه برکودکان و نوجوانان ارائه کرده است. تعدادی ازسرفصل های این مقاله عبارتند از:

قدرت پیام رسانه، پیام های رسانه؟ خوب یابد؟،اساس آموزش دو رسانه، آموزش بوسیله رسانه درخانه و....عالوه براین، در بخش دیگری از این سایت مسائل رسانه ای در مورد کودکان با عناوین مرتبط را مورد بحث و بررسی قرار داده است. همچنین در

این سایت مقاالت متعددی در رابطه با کودکان، بزرگساالن و رسانه قرار دارد.ارتباطات کانادایی

Canadian Journal ofاین سایت متعلق به نشریه ارتباطات در کانادا Communication

است که به صورت فصلنامه منتشر می شود. درحال حاضر سایت این نشریه تنها به صورت آنالین در اختیار عموم کاربران 2003مطالب آخرین شماره یعنی زمستان

قرار داده است. سایر شماره های این نشریه تنها بصورت عنوان مقاله و نویسندهمقاله قابل دسترسی است.

اصول اخالق رسانه های جمعی در زمینه  به مسائل و مشکالت اخالقی Journal of Mass Media Ethicsنشریه

های گوناگون رسانه های جمعی می پردازد.سایت این نشریه حاوی خالصه ای از مقاالت آخرین شماره و شماره های قبلی است. دیگر مطالب موجود در سایت

آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی44

می توان به تاریخ برگزاری کنفرانسهای مربوط به ارتباطات جمعی در دانشگاهها وموسسات علمی و فراخوان ارسال مقاله اشاره نمود.

نشریه ارتباطات امریکا American Communicationاین سایت مربوط به یک نشریه آنالین امریکایی

Journal در موضوع ارتباطات است. این نشریه را موسسه ارتباطات آمریکا چاپ می کند.

محتویات سایت شامل؛ خالصه تمامی مقاالت موجود در نشریه، نقد و بررسی کتابهای چاپ شده در زمینه ارتباطات و آرشیو شماره های قبلی نشریه. همچنین مطالب

آخرین شماره نشریه، جستجو و ارتباط با نویسندگان مقاالت و... است.ارتباطات بین فرهنگی

Intercultural  سایت نشریه حاصل فعالیت های ارتباطات بین فرهنگیCommunicationاست. هدف از راه اندازی این سایت، ارتقا سطح پژوهش

ارتباطات بین فرهنگی است. پژوهشگران و عالقمندانی که به این سایت مراجعه می کنند، می توانند به طور آنالین از متن کامل مقاالت و همینطور اطالعاتی

درباره نحوه اشتراک نشریه استفاده نمایند. ادبیات مقایسه ای و فرهنگ

Comparative  سایت متعلق به یک نشریه دانشگاهی ادبیات مقایسه ای و فرهنگLiterature and Cultur است.این نشریه توسط انتشارات دانشگاهPurdueدر

موضوع هایی چون: ادبیات قیاسی، مطالعات فرهنگی، مطالعه ارتباطات و رسانه، تئوری فرهنگ و ادبیات، مطالعات بین رشته ای و مطالعات فرهنگ قیاسی منتشر

می شود. دسترسی به مطالب این نشریه در سایت به صورت آنالین رایگان است.نکته قابل توجه اینکه، کتابخانه ملی کانادا مطالب این نشریه را به صورت آرشیو درآورده

است. سایت این نشریه عالوه بر جزوات دانشگاهی و مقاله های نقد و بررسی کتاب، دارای فهرست الفبایی از پژوهشهای منتخب، فهرست طبقه بندی شده بین المللی

دانشمندان و محققان در موضوعات مربوطه، فهرست های پستی و... در دسترسکاربران قرار دارد.

مطالعات نظری رسانه و فرهنگ Theoretical Studies in Media andسایت مطالعات نظری رسانه و فرهنگ

Cultureمربوط به یک نشریه الکترونیکی است که می توانید با عضویت در آن، از متن کامل مقاالت ارائه شده در نشریه استفاده کنید. در غیر اینصورت تنها می توانید از خالصه مقاالت استفاده کنید. نکته اینکه شماره های پیشین نشریه به طور رایگان

دراختیار کاربران قرار دارد.

آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی45

منابع و مأخذ:

- وسایل ارتباط جمعی، تالیف:کاظم معتمد نژاد ، دانشگاه عالمه طباطبایی تهران1 تكنولوژي هاي جديد ارتباطي در كشورهاي در حال توسعه, تالیف: جريس هنسون. 2

مركز مطالعات و تحقيقات رسانه هااوماناروال ترجمة :داوود حيدري, ،66. اصول اخالقی حرفۀi روزنامه نگاری، کاظم معتمNNد نNNژاد ، فصNNلنامۀi رسNNانه، ش 3

.44، ص1385تابستان - اخالق رسانه ها ، مجيد محمدی، انتشارات نقش و نگار466- رسانه ، فصلنامه مطالعاتي و تحقيقاتي وسايل ارتباط جمعي ، شماره 5 ،4-راهكارهاي تبليغاتي در انتخابات، سهیال چگینی ، رسانه، سال نوزدهم، ش 6

87زمستان - درآمدي برنظريه ارتباطات جمعي، تNNالیف:دنیس مNNک کویNNل، ترجمNNه: پرويNNزجاللي، 7

1382تهران، مركز مطالعات و تحقيقات رسانه ها ، - نظريه هاي جامعNNه اطالعNNاتي، تNNالیف: فرانNNک وبسNNتر ، ترجمNNه: اسNNماعيل قNNديمي،8

۱۳۸۰تهران، قصيده سر وبستر، -کریمی، سعید؛ رسانه ها و راه های تقویت مشNNارکت مNNردم در صNNحنه های سیاسNی و9

اجتماعی، قم، بوستان کتاب

آشنایی با منابع اطالعاتی و اینترنتی46