UKUPNA UPOTREBA I PRODUKTIVNOST RESURSA

Маја Кrunić Lazić

Ministarstvo zaštite životne sredineAgencija za zaštitu životne sredine

Treći sastanak za izradu 6. Izveštaja prema

konvenciji o biološkoj raznovrsnostiKanjiža, 26-28. mart 2019.

Upotreba resursa i produktivnosti resursa

Sadržaj prezentacije:

Efikasnost resursa i kružna ekonomija u Evropi

Potrošnja materijalnih resursa u Evropi i Srbiji

Potrošnja materijalnih resursa po stanovniku u Evropi

Potrošnja materijalnih resursa po stanovniku u Srbiji

Potrošnja materijalnih resursa u Evropi - struktura

Potrošnja materijalnih resursa u Srbiji – struktura

Produktivnost resursa u Evropi i Srbiji

Produktivnost resursa u Evropi

Efikasnost resursa

INDIKATORI MATERIJALNE POTROŠNJE

Eurostat redovno objavljuje set indikatora koji se zasnivaju na računima materijalnih tokova (EW-MFA):

• domaća potrošnja materijala/resursa (domestic material consumption -DMC), izražava se u apsolutnim vrednostima (milion tona), i po stanovniku

• produktivnost resursa (resource productivity - BDP/DMC). Jedna od glavnih komponenti kružne ekonomije. Prikazuje u kolikoj meri se resurs više i duže koristio, odnosno koliko se ekonomski više dobilo od manje količine resursa ’’više od manje’’.

3/11

EFIKASNOST RESURSA I KRUŽNA EKONOMIJA U EVROPI- VIŠE OD MANJE -

Nacrt za Eionet pregled - verzija 11. februar 2019

Potrošnja materijalnih resursa u Evropi i Srbiji

Ukupna potrošnja domaćih materijala(DMC) u EU je opala sa 7,61 milijarditona u 2000. na 6,95 milijardi tona u2017. godini, što je pad od 9 %.

4/11

Izvor: EEA, februar 2019.

Ukupna potrošnja domaćih materijala(DMC) u Srbiji je povećana sa 0,099miliona tona u 2001. na 0,112 milionatona u 2017. što je porast od 12,9 %.

Potrošnja materijalnih resursa po stanovniku u Evropi

Potrošnja materijalnih resursa po stanovniku u evropskim državama

5/11

Izvor: EEA, februar 2019.

Potrošnja materijalnih resursa po stanovniku u Srbiji

Potrošnja materijalnih resursa po stanovniku u Srbiji

6/11

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

ton

a D

MC

po

sta

no

vnik

u

tona DMC po stanovniku

Potrošnja domaćih materijala (DMC) po stanovniku u Srbiji je povećana sa 13,28 tona u 2001. na 16,03 tona u 2017. godini, što je porast od 20,7 %.

7/11

Struktura potrošnje materijalnih resursa u Evropi

Izvor: EEA, februar 2019.

Potrošnja resursa prema vrsti materijala

Učešća četiri glavne komponente ukupnog DMC malo su varirali između 2000. i 2017. Daleko

najveća kategorija su nemetalni minerali - uglavnom materijali koji se koriste u građevinarstvu,

sa učešćem od 46-53%. Udeo biomase kretao se između 20% i 27%, a za fosilna goriva

između 22% i 26%. Najmanja grupa su metali i metalne rude, koje su činile 4-5% DMC u EU.

23% 21% 25%

4% 4%5%

48% 53% 48%

25% 23% 22%

2000 2007 2017

Fossil energy materialsNon metallic mineralsMetal ores (gros ores)Biomass

8/11

Struktura potrošnje materijalnih resursa u Srbiji

Potrošnja resursa prema vrsti materijalaUčešća četiri glavne komponente ukupnog DMC osetno su varirali između 2000. i 2017.

Udeo biomase značajno oscilira, sa trendom opadanja od 36% do 24%, dok se udeo fosilnih

goriva povećava od 36% do 43%. Nemetalni minerali - uglavnom materijali koji se koriste u

građevinarstvu, variraju od 25-14%. Najmanja grupa su metali i metalne rude, koje su u

porastu sa 8% na 19% DMC u Srbiji.

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

mili

on

i to

na

Biomasa Rude metala Nemetali Fosilna goriva

36%27% 24%

8%

8% 19%

20%23% 19%

36% 41% 43%

2001 2007 2017

Biomasa Rude metala

Nemetali Fosilna goriva

Produktivnost resursa u Evropi i Srbiji

9/11Izvor: Eurostat, mart 2019.

• Produktivnost resursa (resource productivity - RP), predstavlja odnos BDP prema DMC.

• U periodu 2001-2017, produktivnost resursa u EU se povećala za 38%, BDP porastao za 24%, dok je DMC pao za 10%. Prema tome, EU je postigla apsolutno razdvajanje ekonomskog rasta od korišćenja resursa.

• U istom periodu u Srbiji su u porastu produktivnost resursa za 48%, BDP za 71%, a DMC 16%. Što znači da je Srbija postigla samo relativno razdvajanje ekonomskog rasta od korišćenja resursa.

60

80

100

120

140

160

180

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

ind

ex 1

00

= ye

ar 2

00

1

Resource productivity in EU

60

80

100

120

140

160

180

20

01

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

20

15

20

16

20

17

ind

ex 1

00

= ye

ar 2

00

1

Resource productivity in Serbia

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

ind

ex 1

00

= ye

ar 2

00

1

Resource productivity in EU

DMC Res. Produc. GDP Linear (DMC) Linear (Res. Produc.) Linear (GDP)

Produktivnost resursa u Evropi

10/11

Produktivnost resursa 2000, 2007 i 2017

Izvor: EEA, februar 2019.

Hvala na pažnji!

Маја Кrunić Lazić

maja.krunic@sepa.gov.rs

Ministarstvo zaštite životne sredineAgencija za zaštitu životne sredine