Urządzenia dla Energetyki 2/2014

Kompleksowe rozwiązania dla stacji elektroenergetycznych, m.in. uniwersalny system zacisków MFC, osprzęt rurowy

Szeroka gama osprzętu dla napowietrznych linii elektroenergetycznych, w tym systemy tłumienia drgań (tłumiki, odstępniki) firmy DAMP

www.EnerVision.pl

Sprawdzony dostawca osprzętu dla linii i stacji elektroenergetycznych

Enervision – wyłączny przedstawiciel w Polsce zaprasza do odwiedzenia stoiska na targach Expopower 2014 (pawilon 7A, stoisko nr 3)

URZĄDZENIAENERGETYKI

Specjalistyczny magazyn branżowyISSN 1732-0216INDEKS 220272

Nr 8/2013 (75) cena 16 zł ( )w tym

8% VAT

|www.urzadzeniadlaenergetyki.pl|

UR

ZĄ

DZ

EN

IA D

LA

EN

ER

GE

TY

KI 8

/2013 (7

5)

DLA

• Efektywność energetyczna stacji transformatorowych. Stacje KS..z, KS..w • Nowa rodzina komputerów klasy IPC dla produktów z zakresu automatyki • Nowa generacja wyłączników powietrznych IZMX firmy Eaton do 4000A! • Zaawansowany Filtr Aktywny VLT® AAF • Kompleksowe rozwiązania w zakresie pomiarów ciągłych parametrów fizykochemicznych układów wodno-parowych •

75Specjalistyczny magazyn branżowyISSN 1732-0216INDEKS 220272

Nr 2/2014 (77) cena 16 zł ( )w tym

8% VAT

| www.urzadzeniadlaenergetyki.pl |

UR

ZĄ

DZ

EN

IA D

LA

EN

ER

GE

TY

KI 2

/20

14

(77

)

• Dmuchawa grzewcza CSF 028 ze zintegrowanym termostatem • Zintegrowany zespół do kompensacji prądów ziemnozwarciowych BS KKZ • • Innowacyjne urządzenie wspomagające zrównoważoną gospodarkę olejami elektroizolacyjnymi •

• Wynalazki torują drogę innowacjom • Oszczędność w cenie. Nowoczesna stacja transformatorowa ICZ-E •

77

http://www.urzadzeniadlaenergetyki.pl

OD REDAKCJI

4 URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

Spis treści

Współpraca reklamowa:

nWYDARZENIA I INNOWACJEZłoty medal AUTOMATICON 2014 za koncepcję Open Core Engineering ..............................................................................................6AREVA i Schneider Electric będą wspólnie budować przybrzeżne elektrownie wiatrowe we Francji ..............................................7Elektrownia na biomasę ...............................................................................................8Uroczysta inauguracja Roku inż. Kazimierza Szpotańskiego...................10Firma COPA-DATA rozpoczyna konkurs – zenon Challenge 2014 ........................................................................................... 12Pierwsze na świecie „słoneczne” paliwo lotnicze ....................................... 17Samowystarczalny chip ............................................................................................. 14Turbiny wiatrowe inaczej .......................................................................................... 15Nanonobionika w natarciu ...................................................................................... 16Polityka klimatyczna w nowej rzeczywistości – bardziej racjonalnie, choć nadal zbyt ambitnie...................................... 18Expopower 2014 – wydarzenia i nowości .................................................... 20

n TECHNOLOGIE, PRODUKTY, INFORMACJE FIRMOWEWynalazki torują drogę innowacjom ................................................................ 22Dmuchawa grzewcza CSF 028 ze zintegrowanym termostatem ......................................................................... 25Hydrauliczny układ Start-Stop (HSS) dla maszyn budowlanych ........................................................................................ 26Oszczędność w cenie. Nowoczesna stacja transformatorowa .......................28Zintegrowany zespół do kompensacji prądów ziemnozwarciowych BS KKZ .................................................................................. 32Innowacyjne urządzenie wspomagające zrównoważoną gospodarkę olejami elektroizolacyjnymi ................... 36Koncepcje punktów rozłącznikowych SN – wspólne opracowania IE-ZD i innych firm ................................................ 38Raport dotyczący dyrektywy ErP: optymalizacja wydajności energetycznej dzięki odpowiednim rozwiązaniom w zakresie napędów .................................................................. 40Oprogramowanie do zarządzania energią firmy Eaton ......................... 41Nowy moduł przekaźnika przeciążeniowego dla serii PKE zwiększa wygodę użytkowania ochronnych wyłączników silnikowych firmy Eaton ................................. 42VT04A nowy pirometr graficzny Fluke ............................................................. 43Wyroby śrubowe do zastosowań specjalnych firmy ASmet ....................... 44Podłączenia kablowe do urządzeń rozdzielczych za pomocą głowic konektorowych NEXANS (div. EUROMOLD) ................................................. 46Branża od strony dostawców ................................................................................ 50Moduły DIPIPMTM ........................................................................................................... 50Nowoczesny system zawieszeń profiPLUS .................................................... 51Nowa linia wyświetlaczy alfanumerycznych SERIA NDE ...............................51Zawiasy uziemiające EGH firmy Multi-Contact ........................................... 52Ekranowane złącza silnoprądowe (600A, 1000V) w stopniu ochrony IP69K ........................................................................................ 53

n ENERGETYKA JĄDROWAEnergetyka jądrowa w przekazie medialnym .............................................. 54

n EKSPLOATACJA I REMONTYPoręczna i precyzyjna frezarka górnowrzecionowa ................................ 58Bosch GOF 1 250 CE Professional ........................................................................... 58Akumulatorowy klucz udarowy z silnikiem EC Bosch GDX 18 V-EC Professional .......................................................................... 59Nowa generacja wkrętarek Bosch z silnikiem bezszczotkowym EC .....60Niekonwencjonalne rozwiązania w Nowościach Wiha 2014 ............ 62Adapter USB XR Li-lon od DeWALT .................................................................... 64Nowa generacja młotków z tłumikiem drgań............................................. 65

n KONFERENCJE I SEMINARIAProjekt opolski najbardziej polski ........................................................................ 66Nowe bloki w elektrowni „Opole” ........................................................................ 66

n TARGIFotoreportaż z Międzynarodowych Targów Wyrobów Metalowych...69Eisenwarenmesse 2014 ............................................................................................. 69Targi Kielce z energią ................................................................................................... 70

WydawcaDom Wydawniczy LIDAAN Sp. z o.o.

Adres redakcji00-241 Warszawa, ul. Długa 44/50 lok. 109tel./fax: 22 760 31 65 e-mail: [email protected]

Prezes ZarząduAndrzej Kołodziejczyk, tel. kom.: 502 548 476, e-mail: [email protected]

Dyrektor ds. reklamy i marketinguDariusz Rjatin, tel. kom.: 600 898 082, e-mail: [email protected]

Zespół redakcyjny i współpracownicyRedaktor naczelny: mgr inż. Marek Bielski,tel. kom.: 500 258 433, e-mail: [email protected]

Dr inż. Andrzej Maciej Maciejewski,tel. kom.: 601 991 000, e-mail: [email protected]

Sekretarz redakcji: mgr Marta Olszewskatel. kom.: 531 266 287, e-mail: [email protected]

Dr inż. Wojciech Żurowski, doc. dr Valentin Dimov (Bułgaria), Inż. Armand Kehiaian (Francja), prof. dr hab. inż. Andrzej Krawczyk, prof. dr hab. inż. Krzysztof Krawczyk, dr inż. Jerzy Mukosiej, prof. dr hab. inż. Andrew Nafalski (Australia), prof. dr hab. inż. Andrzej Rusek, prof. dr inż. Wiesław Seruga, prof. dr hab. Jacek Sosnowski, prof. dr hab. inż. Czesław Waszkiewicz, prof. dr hab. inż. Jerzy Ziółko, mgr Anna Bielska

Redaktor Techniczny: Robert Lipski, [email protected]

Fotoreporter: Zbigniew Biel

Opracowanie graficzne: www.studio2000.pl

Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń. Redakcja zastrzega sobie prawo przeprowadzania zmian w tekstach, np. adiustowania lub skracania, a także nieodsyłania materiałów nie zakwalifikowanych do druku. Przedruk, a także publikacja w innej formie, np. elektronicznej w internecie, tylko za zgodą wydawcy i właściciela praw autorskich.

Prenumerata realizowana przez RUCH S.A:Zamówienia na prenumeratę w wersji papierowej i na e-wydania można składać bezpośrednio na stronie www.prenumerata.ruch.com.plEwentualne pytania prosimy kierować na adres e-mail: [email protected] lub kontaktując się z Telefonicznym Biurem Obsługi Klienta pod numerem: 801 800 803 lub 22 717 59 59 – czynne w godzinach 7.00 – 18.00. Koszt połączenia wg taryfy operatora.

URZĄDZENIAENERGETYKI

DLA

Szerokie spektrum innowacyjne„Wynalazki torują drogę innowacjom” oznaj-miają w tytule swojego tekstu Autorzy, na-ukowcy z Instytutu Tele- i Radiotechnicznego. Ale czy nie jest odwrotnie? Innowacje generu-ją wynalazki? Pozostawmy jednak na uboczu ów dylemat „Czy pierwsze było jajko, czy ku-ra?”, co filozofów zaprowadziło do prób szukania odpowiedzi nt. początku wszechświata. Dla ludzi XXI wieku mniej istotna jest metafizyka, a ważny jest postęp techniczny i jego wpływ na jakośc życia. Przyroda nie dała licencji na swoje wyna-lazki. Stąd naukowcy muszą ją podpatrywać, aby stworzyć „słoneczne” paliwo lotnicze, czy skonstruować unoszącą się w powietrzu ... „turbinę wiatrową”. Myślą nawet o modyfikacji roślin nanomateriałami, aby pełniły rolę... akumulatorów do produkcji energii. Oprócz spektakularnych nowinek - na poły wydawałoby się rodem z science fiction - publikujemy liczne artykuły o najnowszych innowacjach i wdrożeniach przedsta-wianych na targach AUTOMATICON, czy ENEX lub tych, które będą prezentowane na Expopower.Miłej i pożytecznej lektury życząc równie serdecznie - jak do zapoznania się z zamieszczonymi w aktualnym „UdE” materia-łami - zapraszamy też Państwa do odwiedzenia stoiska nasze-go wydawnictwa na majowym Expopower.

Marek Bielski

Marek Bielski

ENERVISION ............................................................................................................................... I OKŁADKAELEKTROBUDOWA SA ...........................................................................................................II OKŁADKAENERGOPOMIAR-ELEKTRYKA.......................................................................................... III OKŁADKAINSTYTUT TELE- I RADIOTECHNICZNY ........................................................................IV OKŁADKATAURUS - TECHNIC .......................................................................................................................................... 3WILK ...................................................................................................................................................................... 5STEGO .................................................................................................................................................................. 7PCE.......................................................................................................................................................................11ZREW TRANSFORMATORY .........................................................................................................................17MERSEN .............................................................................................................................................................19EXPOPOWER ....................................................................................................................................................21ENERGOELEKTRONIKA.PL ..........................................................................................................................27ELEKTROBUD...................................................................................................................................................31BEZPOL ..............................................................................................................................................................35ASMET ................................................................................................................................................................45NEXANS .............................................................................................................................................................49

“Akademia Wynalazców” 2013

Firma Bosch Rexroth otrzymała ZŁOTY MEDAL AUTOMATICON 2014 za nowa-torską koncepcję OPEN CORE ENGIE-ERING, dająca niespotykaną dotych-czas swobodę programowania. Wyróż-nieniem tym nagradzane są od 1997 ro-ku najbardziej innowacyjne produkty, prezentowane podczas Międzynaro-dowych Targach Automatyki i Pomia-rów, AUTOMATICON®.

Open Open Core Engineering umożli-wia producentom maszyn samodziel-ne opracowywanie innowacyjnych funkcji poprzez bezpośredni dostęp do sterownika. W efekcie producenci maszyn mogą samodzielnie tworzyć zindywidualizowane funkcje progra-mistyczne oraz integrować systemy IT oparte na językach wysokiego pozio-mu z tworzonymi przez siebie rozwią-zaniami w obszarze automatyki. Dodat-kowo, interfejs Open Core umożliwia

integrację z systemami zarządczymi MES (Management execution system). Co więcej, proces tworzenia zindywi-dualizowanych rozwiązań jest dużo prostszy i tańszy niż wcześniej.

Dzięki interfejsowi Open Core pro-ducenci maszyn mogą dowolnie wy-bierać platformę, na której ma działać dana aplikacja – komputer osobisty, sterownik lub urządzenie przenośne – oraz język programowania: od C/C++, C# (.NET), Visual Basic, VBA (Office), La-bView, Objective-C i Java aż po wszel-kiego rodzaju aplikacje programujące, umożliwiające integrację bibliotek Mi-crosoft COM.

Targi AUTOMATICON® są od 20 lat naj-większym w Polsce profesjonalnym forum producentów i odbiorców au-tomatyki przemysłowej. Prezentowa-ne są na nich osiągnięcia w dziedzinie automatyki, pomiarów przemysłowych i robotyki.

Więcej informacji: www.boschrexroth.pl

n

Złoty medal AUTOMATICON 2014 za koncepcję Open Core Engineering

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/20146

WYDARZENIA I INNOWACJE

12 marca 2014 w Paryżu, firma AREVA wybrała Schneider Elec-tric, jako preferowanego dostawcę sprzętu do realizacji projektów kon-strukcji morskich elektrowni wia-trowych. Współpraca obejmować będzie dostawy 100 turbin 5MW dla farmy wiatrowej w zatoce Sa-int Brieuc u wybrzeży Bretanii oraz trwający przetarg na elektrownie w Le Tréport na wodach u wybrze-ży Haute-Normandie, wyspach Yeu i Noirmoutier w departamencie Pays de la Loire we Francji.

Projekty są częścią programu zleceń publicznych na budowę przybrzeż-nych farm wiatrowych ogłoszone-go przez francuski rząd w 2011 r. i wspomogą proces realizacji celów

pakietu energetyczno-klimatyczne-go Unii Europejskiej, a także wzmoc-nią sektor nowoczesnych technolo-gii energetycznych we Francji.

Zgodnie z umową podpisaną przez obie strony, Schneider Electric do-starczy transformatory i bezpiecz-niki dla farm budowanych przez firmę AREVA. Komponenty te będą produkowane w dwóch francuskich zakładach produkcyjnych Schneider Electric znajdujących się pod Metz i w Grenoble.

„Jesteśmy bardzo zadowoleni z te-go, ze AREVA wybrała naszą firmę na partnera technologicznego do realizacji projektów budowy przy-brzeżnych farm wiatrowych. Wspól-

ne doświadczenia i specjalistyczna wiedza obu firm tworzą obiecują-ce perspektywy dla szybkiego roz-woju wiodącego sektora morskich technologii wiatrowych we Fran-cji” – mówi Frédéric Abbal, Execu-tive Vice President, Energy Business, Schneider Electric.

Louis-François Durret, CEO of ARE-VA Renewables, dodaje: „Umowa ze Schneider Electric jest świadectwem zaangażowania firmy AREVA w roz-wój kompletnego sektora tej branży we Francji, co umożliwi stworzenie nowych miejsc pracy oraz wykorzy-stanie potencjału lokalnych talen-tów i specjalistów.”

Schneider Electric Polska n

AREVA i Schneider Electric będą wspólnie budować przybrzeżne elektrownie wiatrowe we Francji

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014 7


Niedaleko miejscowości Stroewo w obwodzie Płowdiw powstaje nowoczesna elektrownia na bio-masę, zasilana silnikami gazowy-mi GE Jenbacher. Nowa siłownia zmniejszy zależność Bułgarii od importu gazu ziemnego.

5-megawatowa elektrownia w Karło-wie wyposażona zostanie w elastycz-ne paliwowo i wysokosprawne silni-ki GE Jenbacher, które wyprodukują energią elektryczną dla 2000 gospo-darstw domowych. Jedna jednost-ka J612 i dwie jednostki J620 opalane będą biogazem powstałym w wyni-ku gazyfikacji słomy i zrębków drzew-nych. Co do zasady, gazyfikacja odpa-dów organicznych tego rodzaju jest mało opłacalna ekonomicznie. Jed-nak dzięki zintegrowaniu sprawdzo-nych silników GE Jenbacher z techno-logią gazyfikacji biomasy firmy EQTEC

Iberia, produkcja energii elektrycznej w nowej elektrowni odbywać się bę-dzie w sposób niskoemisyjny, wysoko-sprawny i tani.

“Polska dąży do niezależności ener-getycznej i lepszego miksu energe-tycznego, a inwestycja w bułgarskim Stroewie pokazuje, że technologie GE mogą przekształcić odpady – zgazo-waną biomasę – właśnie w energię. Bułgarskie przedsięwzięcie jest też do-brym wzorem dla innych firm, które chcą zwiększyć swoją konkurencyj-ność i wydajność. Ponadto, poprzez znaczący wzrost produkcji bioenergii z surowców rolnych, leśnych i odpa-dów, biomasa stworzy krajom Europy Środkowo-Wschodniej ogromne szan-se w redukcji emisji gazów cieplarnia-nych. Z drugiej strony, rozwiązanie to zapewni dodatkowy dochód dla rol-ników i przyniesie nowe możliwości

rozwoju gospodarczego dla obszarów wiejskich, zwłaszcza w Bułgarii, na Wę-grzech, w Polsce i w Rumunii, które to kraje posiadają silny sektor rolny” – po-wiedziała Beata Stelmach, Prezes GE na Polskę i kraje bałtyckie.

Elektrownię wybuduje EQTEC Iberia, część holdingu Ebioss Energy AD. Fi-nalizację budowy przewidziane jest na koniec 2014 roku. Jest to najnowszy projekt Ebioss, w którym firma wyko-rzystała technologię gazyfikacji bio-masy zintegrowanej z układem koge-neracyjnym (Integrated Biomass Ga-sification Cogeneration Power Plant, IBGPP). Dzięki zastosowaniu technolo-gii IBGPP, kraje mogą ograniczyć import i czerpać większą ilość energii ze źró-deł odnawialnych. Do roku 2020 udział odnawialnych źródeł energii w miksie energetycznym Bułgarii ma wzrosnąć do poziomu 16%. Dzisiaj przeszło 70%

Elektrownia wykorzystująca zintegrowaną technologię gazyfikacji biomasy umożliwi Bułgarii większą niezależność energetyczną

Elektrownia w Karłowie wykorzysta biogaz ze słomy i zrębków drzewnych zapewniając czystsze, pewniejsze i tańsze dostawy energii elektrycznejWysokosprawne silniki gazowe GE Jenbacher zostały zintegrowane z technologią gazyfikacji biomasy firmy EQTEC Iberia

Elektrownia na biomasę





zapotrzebowania kraju na energię po-krywane jest przez gaz i ropę pocho-dzące z importu1.

„Gazyfikacja biomasy, w tym wypadku słomy i zrębków drzewnych, jest skom-plikowanym procesem wymagającym specjalistycznej wiedzy. Aby zwiększyć wydajność i opłacalność całego pro-cesu, Ebioss i GE ściśle współpracowa-ły nad zintegrowaniem generatorów GE z technologią gazyfikacji EQTEC”, powiedział Luis Sanchez, dyrektor wy-konawczy EBIOSS. „W efekcie, spraw-ność elektryczna technologii IBGPP jest dużo wyższa niż w przypadku obie-gów cieplnych stosowanych w elek-trowniach o podobnej mocy. Dla po-równania, siłownia przetwarzająca biomasę na elektryczność w oparciu o obieg Rankine’a oferuje sprawność elektryczną rzędu 18-20%. Tymcza-sem wykorzystanie silników GE Jenba-cher pozwala na uzyskanie sprawności elektrycznej na poziomie około 28% i sprawności kogeneracji rzędu 70%. Zastosowanie technologii IBGPP uzu-pełnionej o silniki gazowe GE pozwoli Bułgarii i innym krajom zwiększyć bez-pieczeństwo energetyczne i zdywersy-fikować źródła dostaw energii”.

Biogaz jest odnawialnym i tanim źró-dłem energii produkowanym w miej-scu jego wykorzystania. Pozwala to ograniczyć straty przesyłowe, a także rozwiązać problem odpadów, gdyż szczątki organiczne wykorzystane zo-stają jako paliwo. Zastosowanie tech-nologii gazyfikacji EQTEC pozwala pro-dukować parę i gorącą wodę bez spad-ku mocy wyjściowej, zatem sprawność ogólna siłowni jest dużo wyższa, gdy pracuje ona w układzie kogeneracyj-nym, na przykład dostarczając ciepło dla miejskich sieci ciepłowniczych.„Zastosowanie biogazu jako paliwa dla elektrowni tego typu nie jest jesz-cze zbyt rozpowszechnione i stanowi innowacyjne rozwiązanie, które może pomóc Bułgarii i innym krajom w dy-wersyfikacji ich miksu energetycznego. Trzeba jednak pamiętać, że wykorzy-stanie biogazu wiąże się z dużymi wy-zwaniami, gdyż nie może on zawierać zanieczyszczeń mogących uszkodzić silniki. Kluczowy jest wybór właściwych rozwiązań i dlatego wybraliśmy tech-nologię gazyfikacji EQTEC, która gwa-

1 Założenia polityki energetycznej Buł-garii: http://www.mi.government.bg/fi-les/useruploads/files/epsp/23_energy_strategy2020Еng_.pdf

rantuje wyprodukowanie czystszego biogazu”, powiedział Leon van Vurren, kierujący sprzedażą silników Jenbacher w dziale GE Distributed Power. „GE ze swej strony dysponuje odpowiednią technologią w obszarze produkcji ener-gii. Elastyczność paliwowa i poziom sprawności silników GE Jenbacher po-zwala na wydajne spalanie nawet tak nietypowego paliwa jak biogaz.”

Początki współpracy EQTEC i GE sięga-ją 2008 roku. Firmy wybudowały wów-czas elektrownię kogeneracyjną dla destylarni firmy MOSTOS, VINOS Y AL-COHOLES, SA (MOVIALSA), mieszczącej się w miejscowości Campo de Criptana w regionie La Mancha (Hiszpania). Gaz powstaje tam z odpadów powstałych po produkcji oliwy z oliwek. Elektrow-nia wykorzystuje trzy silniki Jenbacher J620 i produkuje dla destylarni 5,9 MW elektryczności, 5600 kg/h pary nasyco-nej pod ciśnieniem 6 barów i 159 m3/h

gorącej wody o temperaturze 90°C. Sprawność ogólna siłowni sytuuje się na poziomie 63,8%.

Opalane biogazem silniki Jenbacher J612 i J620 posiadają certyfikat eco-magination. Aby go uzyskać, produk-ty i usługi muszą charakteryzować się zarówno wysoką wydajnością ekono-miczną, jak i troską o środowisko. Celem inicjatywy ecomagination jest dostar-czanie innowacyjnych rozwiązań po-zwalających na maksymalne wykorzy-stanie zasobów i zwiększenie wydajno-ści. W eksploatacji jest dziś 100 silników gazowych Jenbacher opalanych bioga-zem powstałym w procesie zgazowa-nia odpadów i biomasy. Ich łączna moc wynosi około 100 MW.

Więcej informacji:www.ebioss.com, www.eqtec.es

www.ge.comn





http://www.mi.government.bg/files/useruploads/files/epsp/23_energy_strategy2020Еng_.pdf



http://www.ecomagination.com

http://www.ebioss.com

http://www.eqtec.es

http://cts.businesswire.com/ct/CT?id=smartlink&url=http%3A%2F%2Fwww.ge.com&esheet=50327207&lan=en-US&anchor=www.ge.com&index=8&md5=d58ed1d6e6cf6b455651978bb03df465

Konferencją „Przemysł polski wczo-raj i dziś” Stowarzyszenie Elektry-ków Polskich zainaugurowało Rok

inż. Kazimierza Szpotańskiego, twórcy polskiego przemysłu elektrotechnicz-nego. Odbyła się ona w Politechnice Warszawskiej 24 kwietnia br. Gośćmi Honorowymi konferencji byli mgr inż. Jacek Szpotański, syn Kazimierza, profe-sorowie: Mieczysław Hering, Jan Marec-ki, Jacek Wańkowicz oraz Andrzej Grzy-bek prezes ZPUE S.A. i Jerzy Matiakow-ski, prezes JMTronik, Sp. z o.o.Prof. Jerzy Hickiewicz wygłosił referat „Patriotyzm i niepodległość według Kazimierza Szpotańskiego”.Osiągnię-cia produkcyjne Fabryki Aparatów Elektrycznych K.Szpotańskiego przed-stawił mgr Zbigniew Filinger, a działal-ność K.Szpotańskiego w SEP omówił w swoim wystąpieniu dr Ryszard Fry-drychowski.Z okazji Roku Szpotańskiego kilkuna-stu działaczy SEP za szczególne zasłu-gi dla krajowego przemysłu elektro-technicznego wyróżniono Medalami imienia inż. Kazimierza Szpotańskiego. Władzom SEP przy wręczeniu medali i dyplomów towarzyszyła prawnuczka Kazimierza Szpotańskiego, Ola.W drugiej części konferencji odbył się pokaz filmu „Dziecko jego życia” przed-

stawiający powstanie i rozwój Fabryki Aparatów Elektrycznych K.Szpotański i Wspólnicy w Warszawie oraz jej po-wojenne dzieje.Konferencji towarzyszyła m.in. ekspo-zycja ZPUE S.A. oraz JMTronik Sp. z o.o.Konferencja została zorganizowana z inicjatywy Oddziału Warszawskiego SEP, noszącego imię Kazimierza Szpo-tańskiego. Przewodniczącą Komitetu Organizacyjnego była mgr. inż. Miło-

sława Kujszczyk-Bożentowicz, która nie ukrywała, iż bardzo miłym zaskocze-niem dla organizatorów była wysoka frekwencja. Natomiast nie można też nie podnieść faktu, iż Fabryka Szpo-tańskiego w Warszawie – Międzylesiu definitywnie już odeszła do historii. Po II wojnie światowej została upaństwo-wiona, ale i firma państwowa ZWAR już nie istnieje. Koncern ABB wykupując fa-brykę zdecydował się na jej zamknięcie (otwierając m.in. nowe zakłady produk-cyjne pod Łodzią). W Warszawie – Mię-dzylesiu jest ulica Kazimierza Szpotań-skiego, a pamięć o historii gospodar-czej Polski w dziedzinie elektrotechniki przypomina okolicznościowa tablica. Nie zrekompensuje ona jednak faktu, iż w tym miejscu już - niestety - nie ma fabryki. Będzie za to kolejny duży obiekt handlowy. O czym poinformowała obecna na konferencji burmistrz dziel-nicy Wawer, przedstawiając uczestni-kom konferencji projekt zaadaptowa-nia hal na cele handlowe.

(ab/mb) nFot.: Krzysztof Woliński

Uroczysta inauguracja Roku inż. Kazimierza SzpotańskiegoPostać pioniera i współtwórcy nowoczesnego polskiego przemysłu elektrotechnicznego inż. Kazimierza Szpotańskiego (1887-1966) jest powszechnie znana i bardzo wysoko ceniona w środowisku polskich elektryków, podobnie jak i Jego zasługi dla rozwoju krajowej elektrotechniki w okresie II RP oraz Jego działalność w Stowarzyszeniu Elektryków Polskich jako prezesa tej organizacji w latach 1938-1945.

Na zdjęciu ( pierwsza od lewej) Ewa Mańkiewicz - Cudny, prezes FSTN-NOT, honoro-wy gość konferencji

Fot.:

Krz

yszt

of W

oliń

ski

K. Szpotański



I PCE Polska Sp. z o. o. I ul. Zielona 12 I 58-200 Dzierżoniów I Polska I Tel: +48 74 831 76 00 I Fax: +48 74 831 17 00 I E-mail: [email protected] I www.pce.pl I

> solidna konstrukcja

> przystosowane do pracy w trudnych warunkach

> tworzywo PC/ABS

> IP66/68 wodoszczelne do 2 bar / 2 h

> pokrywa zakręcana

> duży kąt otwarcia pokrywy gniazda na zawiasach (~160°)

> osłony styków wykonane z PA6, odpornego do 850°C

> otwarte zaciski śrubowe +/-

> styki niklowane

> elastyczne połączenie zatyczki (wtyczka) i pokrywy (gniazdo)

> dwa systemy uziemienia (wtyczka)

> dławnica kablowa (wtyczka/gniazdo przenośne)

zenon Challenge zmobilizował wszystkich aktywnych i potencjal-nych członków programu COPA-

-DATA Partner Community do zastoso-wania najnowszych wersji aplikacji ze-non i LEGO MINDSTORMS i przekształ-cenia swoich kreatywnych pomysłów w rzeczywiste, działające aplikacje do kontroli i wizualizacji. Jeszcze w tym ro-ku jury składające się z ekspertów oceni projekty, a fani będą mogli głosować na swoich faworytów. Zwycięskie zespoły wezmą udział w imprezie zenon o war-tości 1000 euro, otrzymają tablet z sys-temem operacyjnym Windows 8 oraz kamerę Sony Action Cam.

Odrobina historii: zenon Challenge 2012Zwycięzcami pierwszej edycji konkur-su zenon Challenge zorganizowanego w 2012 r. była firma SYNERGY z Polski, która przekonała ekspertów z jury i wie-lu fanów do swojego projektu ,,Syner-gyRGB’’. Zaprezentowali oni zaawanso-wany projekt stworzony na podstawie robota w kształcie ptaka, który zbie-rał kulki i przydzielał je do odpowied-nich pojemników zgodnie z kolorami. Drugie miejsce zajął EDAG Production Solutions z Niemiec, który zachwycił projektem A.W.E.S.O.M.E., niezależnym systemem transportu sterowanym za pomocą MES. I w tej edycji liczymy na kreatywność doświadczonych, jak i no-wych zespołów.

zenon Challenge 2014 Oficjalnie zenon Challenge 2014 roz-począł się na początku kwietnia. Do września uczestnicy mogą wcielać swoje pomysły w życie w funkcjo-nalnych projektach i zdobywać nimi uznanie publiczności i jury. Zgłoszenie do konkursu obejmuje kilka etapów: opracowanie pomysłu – zaprojekto-wanie i zbudowanie rozwiązania (ro-

bota) – nagranie krótkiego filmu o pro-jekcie – przesłanie filmu – wywarcie wrażenia na głosujących – zdobywa-nie punktów. Dobry wynik to efekt trzech czynni-ków: po pierwsze należy przekonać ju-ry. Oceni ono projekt pod względem kreatywności, użyteczności i techniki. Jego opinia to 40% oceny łącznej. Ko-lejne 40% pochodzi od publiczności, która na ulubione projekty będzie mo-gła głosować online. Pozostałe 20% ze-spół może zdobyć, pokonując ustalone etapy „Steps to Success”.

Liczy się każdy głosGłosujący odgrywają bardzo istotną rolę w konkursie zenon Challenge. Za-pewniają niezbędne wsparcie i doping, a ich głosy mają taką samą wagę jak ocena jury. Zespoły, które stworzą in-spirujące filmy o swoich fascynujących

projektach mają zdecydowaną prze-wagę w konkursie. Zwycięzcom z 2012 r. również udało się zdobyć większość spośród 10000 głosów, a tym samym znaleźć się na czele rankingu ogólne-go. Zachęcamy do głosowania ponie-waż na kilku szczęśliwców, którzy zare-jestrują się jako głosujący, czekają atrak-cyjne nagrody, takie jak zestawy LEGO MINDSTORMS EV3.

W ciągu najbliższych miesięcy zespo-ły będą pracować nad swoimi rozwią-zaniami, zamieszczać filmy, zdobywać fanów dzięki ujawnieniu pierwszych elementów projektu i starać się wy-przedzić konkurencję. Szczegółowe in-formacje dla uczestników, fanów i jesz-cze niezdecydowanych głosujących można znaleźć na stronie: www.zenon--challenge.com.

n

Wielkie idee zbudowane z małych klocków:

Firma COPA-DATA rozpoczyna konkurs - zenon Challenge 2014

Jury konkursu zenon Challenge z niecierpliwością oczekuje na innowacyjne, przyja-zne dla użytkownika i kreatywne prezentacje projektów: (od lewej) Lisette Lillo Fa-gerstedt, Partner Program Manager w COPA-DATA, Gero Gruber, Screen & Interaction Designer w COPA-DATA i Markus Wintersteller, Senior Consultant w COPA-DATA.

Na początku kwietnia klocki LEGO ponownie pojawiły się na biurkach studentów, inżynierów i ekspertów automatyzacji. Wykorzystując oprogramowanie HMI/SCADA - zenon firmy COPA-DATA i roboty LEGO MINDSTORMS EV3 tworzą nowe aplikacje zenon na konkurs zenon Challenge 2014. Pierwsze zespoły już wystartowały po zwycięstwo.



Unijna komisarz ds. badań, inno-wacji i nauki, Máire Geoghegan--Quinn, stwierdziła: „Technolo-

gia ta oznacza, że być może pewnego dnia będziemy mogli produkować du-że ilości bardziej ekologicznego paliwa dla samolotów, samochodów i innych środków transportu. Mogłoby to znacz-nie zwiększyć bezpieczeństwo ener-getyczne i uczynić użytecznym jeden z głównych gazów cieplarnianych od-powiedzialnych za globalne ocieplenie”.

ProcesPierwszy etap polegał na wykorzysta-niu skoncentrowanego światła symu-lującego światło słoneczne do prze-kształcenia dwutlenku węgla i wody w gaz syntezowy w wysokotempera-turowym reaktorze słonecznym (zob. ilustracja powyżej) zawierającym ma-teriały oparte na tlenku metalu, który został wynaleziony w ETH Zürich. Gaz syntezowy (mieszanina wodoru i tlen-ku węgla) został następnie przekształ-cony w naftę przez firmę Shell przy wy-korzystaniu znanego procesu Fischera--Tropscha.Chociaż produkcja gazu syn-tezowego przy pomocy skoncentro-wanego promieniowania słonecznego jest nadal na wczesnym etapie rozwo-ju, przekształcanie gazu syntezowego w naftę jest już stosowane przez przed-siębiorstwa, w tym Shell, na dużą skalę. Połączenie tych dwóch podejść mo-że zapewnić bezpieczne, trwałe i ska-lowalne dostawy paliwa lotniczego, oleju napędowego i benzyny, a nawet tworzyw sztucznych. Paliwa otrzyma-ne w procesie Fischera-Tropscha są już certyfikowane i mogą być wykorzysty-

wane przez istniejące pojazdy i statki powietrzne bez modyfikacji ich silni-ków lub infrastruktury paliwowej.

KontekstCzteroletni projekt SOLAR-JET rozpo-czął się w czerwcu 2011 r. i otrzymuje wkład finansowy UE w wysokości 2,2 mln euro z siódmego programu ramo-wego (7PR). W projekcie biorą udział organizacje badawcze reprezentują-ce środowiska akademickie i przemysł (ETH Zürich, Bauhaus Luftfahrt, Deut-sches Zentrum für Luft- und Raum-fahrt (DLR), Shell Global Solutions oraz partner w zakresie zarządzania ARTTIC). Na następnym etapie realizacji projek-tu partnerzy zamierzają ulepszyć reak-tor słoneczny i ocenić, czy technologia

ta będzie funkcjonować na większą skalę i po konkurencyjnych kosztach. Poszukiwanie nowych, zrównoważo-nych źródeł energii pozostanie jednym z priorytetów programu „Horyzont 2020” – siedmioletniego programu ra-mowego UE w zakresie badań nauko-wych i innowacji rozpoczętego w dniu 1 stycznia 2014 r. W zaproszeniu do składania wniosków „Konkurencyjna energia niskoemisyjna”, opublikowa-nym w dniu 11 grudnia ubiegłego ro-ku, Komisja zaproponowała zainwesto-wanie w tej dziedzinie w ciągu dwóch lat 732 mln euro. Zaproszenie obejmuje temat dotyczący rozwoju nowej gene-racji technologii dla biopaliw i zrówno-ważonych paliw alternatywnych.

(opr. AB/MB) n

Pierwsze na świecie „słoneczne” paliwo lotniczeFinansowany przez Unię Europejską projekt badawczy o nazwie SOLAR-JET doprowadził do wyprodukowania pierwszego na świecie „słonecznego” paliwa lotniczego z wody i dwutlenku węgla (CO2). Naukowcy po raz pierwszy z powodzeniem zademonstrowali cały łańcuch produkcyjny odnawialnej nafty przy użyciu skoncentrowanego światła jako źródła energii o wysokiej temperaturze. Projekt jest nadal na etapie eksperymentalnym, a z wykorzystaniem symulowanego światła słonecznego wyprodukowano w warunkach laboratoryjnych szklankę paliwa. Wyniki dają jednak nadzieję, że w przyszłości ze światła słonecznego, wody i CO2 można będzie produkować dowolne płynne paliwa węglowodorowe.

Reaktor słoneczny przekształca dwutlenek węgla i wodę w gaz syntezowy



Pomysł naukowców z Nawarry ba-zuje na bezprzewodowych sie-ci sensorowych (Wireless Sen-

sor Network – WSN), które składają się z rozproszonych przestrzennie, auto-nomicznych urządzeń, integrujących w sobie mechanizmy pomiarowe i na-dajnik/odbiornik radiowy. Te pierwsze, czyli czujniki, monitorują warunki fi-

zyczne i środowiskowe, w tym między innymi takie, jak temperatura, dźwięk, wilgotność, ruch, zanieczyszczenie po-wietrza, czy ciśnienie. Dane pomiaro-we mogą być wstępnie przetwarzane przez węzły sieci, a następnie przekazy-wane drogą radiową do punktów cen-

tralnych, gdzie następuje ich właściwa obróbka. Każdy węzeł sieci sensorowej może być zaopatrzony w jeden lub więcej czujników. Sygnał elektryczny z czujnika jest zamieniany na postać cy-frową i propagowany w sieci zgodnie z przyjętym protokołem transmisji. Za obsługę pomiaru i przesyłu danych od-powiada mikrokontroler, który stanowi

pomost między sensorami a układami radiowymi, odpowiadającymi za nada-wanie i odbiór. Węzły bezprzewodowej sieci senso-rowej wymagają oczywiście autono-micznego źródła zasilania, którym najczęściej jest bateria. Jej pojemność

decyduje o czasie życia węzłów (w zależności od zużycia energii i ty-pu baterii węzły sieci mogą działać od kilku godzin do nawet kilku lat). Przełomowość rozwiązania opracowa-nego przez badaczy z NUP polega na zastosowaniu w chipie nowego rodza-ju analogowego konwertera analogo-wo-cyfrowego (ADC), dzięki któremu jest on zasilany energią na nieporówna-nie niższym poziomie, co więcej, gro-madzoną ze środowiska. Pozwala to na osiągnięcie niezależności energetycz-nej, ponieważ wyeliminowana zostaje tutaj konieczność użycia baterii. Samo-zasilający się układ czerpie z otoczenia za pośrednictwem sensorów o 50 mi-lionów razy mniej energii niż żarówka, pobierając ją z wibracji, światła czy róż-nic w temperaturze otoczenia.Nowatorski chip świetnie wpisuje się w założenia polityki energetycznej Unii Europejskiej, wspierającej innowacje, które pozwolą osiągnąć jej nadrzędny cel, jakim jest obniżenie do roku 2020 o 20 procent rocznego zużycia ener-gii oraz podniesienie zdolności ba-dawczych Europy. Innowacja zespołu z NUP/UPNA uhonorowana została na-grodą „Best paper” podczas grudnio-wej międzynarodowej konferencji na temat technologii detekcji (ICST), która odbyła się w Wellington (Nowa Zelan-dia). Konferencja ICST to jedno z naj-ważniejszych, międzynarodowych wydarzeń poświęconych technologii detekcji.

Fot.: Uniwersytet Publiczny NavarryOM n

Samowystarczalny chipJest dziełem naukowców z Uniwersytetu Publicznego Nawarry (NUP/UPNA), został już doceniony w świecie i uhonorowany odpowiednią nagrodą, a jego największą zaletą jest to, że potrafi czerpać energię z dowolnych, dostępnych w aktualnym otoczeniu źródeł, takich chociażby, jak światło, drgania, czy nawet wahania temperatury. Eksperci twierdzą, że wynalazek może zmodyfikować poważnie nasz sposób zużywania energii, gdyż innowacyjny chip potrzebuje 50 milionów razy mniej energii od tradycyjnej żarówki.

Autorzy innowacyjnego chipu - Antonio López (z lewej) i Iñigo Cenoz (z prawej)



W ciągu najbliższych 18 mie-sięcy zostaną tam przepro-wadzone kolejne testy, które

pozwolą uczonym na zweryfikowanie teoretycznych symulacji. Z tych zaś ostatnich wnika, iż unosząca się w po-wietrzu turbina zdolna jest wyprodu-kować aż dwa razy więcej energii niż umieszczone na ziemi urządzenie po-dobnych rozmiarów.Brzmi optymistycznie? Owszem, jest tylko jedno małe „ale”. Otóż już na tym etapie jasne jest, że przebiegająca wy-

soko ponad ziemią produkcja energii w ramach projektu BAT będzie wiązała się z wyższymi kosztami w porówna-niu z tradycyjną, naziemną technolo-gią wiatrową. Wedle obliczeń Altaeros cena energii z BAT będzie wynosić 18 centów za kilowatogodzinę, podczas gdy konwencjonalne farmy wiatrowe oferują energię za 4-5 centów za kWh.Nie oznacza to jednak bynajmniej, że BAT to po prostu niczemu nie służą-cy kaprys naukowców. Test fruwającej turbiny ma bowiem na celu przetesto-

wanie samej technologii pozyskiwania energii wiatrowej z dużej wysokości. Na poziomie 500-1000 metrów nad Ziemią wiatry wieją niemal stale i są znacznie silniejsze niż na jej powierzchni. Co więcej, unoszące się turbiny nie będą zakłócały życia ludziom, którzy mieszkają w pobliżu farm wiatrowych, jak to się często dzieje w przypadku elektrowni naziemnych, które wedle wielu osób, szpecą także krajobraz. Istotnym argumentem jest spodziewa-ne zmniejszenie śmiertelność wśród ptaków, które padają ofiarą ulokowa-nych niżej tradycyjnych farm wiatro-wych. Niewiele bowiem gatunków lata tak wysoko, zatem mniej zwierząt bę-dzie zabijanych przez turbiny.Nowo opracowana technologia ma znaleźć zastosowanie głównie w od-ległych regionach, dokąd dostarczanie energii jest bardzo kosztowne. Dlatego też na testy wytypowano właśnie Ala-skę. Altaeros wyda na 18-miesięczny program pilotażowy 1,3 miliona dola-rów. Firma ma nadzieję, że odległe osa-dy, postawione przed alternatywą – ge-neratory spalinowe lub BAT, wybiorą la-tającą turbinę.

Fot. MIT, Altaeros energiesOM n

Turbiny wiatrowe inaczejNaukowcy z amerykańskiego MIT-u opracowali – w ramach projektu BAT (Buoyant Airborne Turbine) prowadzonego w założonej przez nich firmie Altaeros – nowy sposób pozyskiwania energii z wiatru. Po serii teoretycznych obliczeń i testów przyszedł czas na sprawdzenie w praktyce nowatorskiej metody. Już niebawem nad Fairbanks na Alasce zawiśnie wypełniony helem balon z turbiną, która na wysokości około 450 metrów będzie produkowała energię z wiatru i przesyłała ją na Ziemię.



Jak powiedział kierujący pracami zespołu badawczego profesor Mi-chael Strano – Rośliny mogą być

niezwykle atrakcyjnymi platformami technologicznymi. Same się naprawia-ją, zachowują się stabilnie w warunkach naturalnych, są zdolne do przetrwania w niekorzystnym środowisku, same za-pewniają sobie wodę i energię. Strano, wraz ze swoim współpracowni-kiem Juanem Pablem Giraldo, pracuje też nad zaimplementowaniem w ro-ślinach nich układów elektronicznych. Możliwości – jak stwierdził Strano – są nieograniczone .Bazą dla tego rodzaju innowacji jest chloroplast – roślinne organellum ko-mórkowe otoczone podwójną błoną bialkowo-lipidową, zawierające barw-niki chlorolofile, które pochłaniają ener-gię słońca niezbędną do fotosyntezy, czyli procesu przemiany węgla i wody w glukozę i tlen. Chociaż od dawna próbowano wyko-rzystać chloroplast jako alternatywne

źródło energii – udało się nawet prze-prowadzić fotosyntezę z jego udziałem poza żywymi komórkami – to problem polegał na tym, że już po kilku godzi-nach chloroplast zaczynał tracić swoje właściwości, gdyż wskutek oddziaływa-nia światła słonecznego i tlenu docho-dziło do rozpadu protein. Aby temu zapobiec, naukowcy z MIT--u po okiem profesora Strano wpro-

wadzili do chloroplastów nanocząst-ki zawierające tlenek ceru. Ten silny przeciwutleniacz zapobiega rozpa-dowi białek, co oznacza, iż czas życia wzbogaconego weń chloroplastu ule-

ga wydłużeniu. Nanocząstki zwiększy-ły też trzykrotnie wydajność procesu fotosyntezy. W podobny sposób do chloroplastów dostarczono węglowe nanorurki po-kryte ujemnie naładowanymi czą-steczkami DNA, które działają w tak zmodyfikowanym chloroplaście jak sztuczne anteny, które wyłapują pro-mieniowanie ultrafioletowe lub pod-

czerwone, dzięki czemu zdolność ro-ślin do przechwytywania światła wzra-sta o 30 procent. W warunkach naturalnych bowiem rośliny wykorzystują tylko 10 procent

dostępnego światła słonecznego do produkcji energii, co spowodowane jest m.in. tym, że potrafią absorbować promieniowanie wyłącznie w zakresie światła widzialnego. Badania chloro-plastów wzbogaconych nanorurkami wykazały, że aktywność fotosynte-tyczna, mierzona ilością elektronów przepływających przez błony tylako-idów zwiększyła się o 49 procent. Ta-

Nanonobionika w natarciuW ubiegłorocznym wydaniu „Urządzeń dla energetyki” (nr 4/2013) pisaliśmy o emitujących światło drzewach, które w niedalekiej przyszłości mogą zastąpić tradycyjne latarnie uliczne. Teraz okazuje się, że możliwości tzw. roślinnej nanobioniki są znacznie większe. Uczeni ze słynnego amerykańskiego MIT-u rozwijają nową gałąź nauki, zajmującą się modyfikacjami roślin nanomateriałami tak, by pełniły m.in. rolę akumulatorów do produkcji energii, czujników do wykrywania substancji toksycznych i materiałów wybuchowych czy też układów przewodzących elektrony.



kie chloroplasty, chronione tlenkiem ceru, pracowały kilka godzin dłużej niż zwykle.W artykule opublikowanym w „Nature Materials” naukowcy informują rów-nież, że wprowadzając do liści roślin nanorurki oznakowane barwnikiem fluorescencyjnym, udało się je prze-

kształcić w czujniki do wykrywania tlenku azotu, produkowanego m.in. przez silniki spalinowe. Uprzednio w laboratorium profesora Strano za-projektowano też nanorurki służące do wykrywania nadtlenku wodoru, trotylu czy bojowego środka trujące-go, sarinu.

Wspomniane nanocząstki prawdopo-dobnie również mogłyby zostać zasto-sowane w roślinach, które będą dzięki temu monitorowały środowisko na-turalne, wykrywały pestycydy, zanie-czyszczenia powietrza, infekcje grzy-bami czy toksyny bakteryjne.Mimo zachęcających wyników eks-perymentów, nie cały naukowy świat podziela entuzjazm naukowców z MIT-u. Doktor Barry Bruce, bioche-mik z University of Tennessee (Kno-xville) uważa wyniki badań za alar-mujące. – Coraz bardziej powszech-ne wykorzystywanie nanocząsteczek w różnego rodzaju produktach rodzi wiele pytań o ich wpływ na środowi-sko i zdrowie człowieka. Badania prze-prowadzone przez prof. Strano poka-zują, że niektóre nanomateriały mają możliwość usprawnienia naturalnej fotosyntezy roślin, co oznacza, że sto-sunkowo łatwo integrują się ze środo-wiskiem naturalnym zmieniając jego parametry. Ta praca powinna być więc dla nas ostrzeżeniem! – komentuje.

FOT.: MIT OM n

X KONFERENCJA NAUKOWO-TECHNICZNA

KAZIMIERZ DOLNY8-10 października 2014

Małgorzata Siedlarek – Sekretarz OrganizacyjnyZREW Transformatory Sp. z o.o., 92-412 Łódź, ul. Rokicińska 144, tel. 42 671 86 15; fax 42 671 86 16e-mail: [email protected]

Więcej informacji i formularz zgłoszeniowy na www.zrew-transformatory.pl

www.zrew-transformatory.pl

TRANSFORMATORY ENERGETYCZNE

I SPECJALNENowoczesne konstrukcje, niezawodna eksploatacja

MIEJSCE KONFERENCJIHotel Król Kazimierz

KONTAKT

X Konferencja Naukowo-Techniczna towarzyszy II Kongresowi Elektryki Polskiej

JUBILEUSZOWA

Tematyka konferencji obejmuje zagadnienia z zakresu transformatorów energetycznych i specjalnych, a w szczególności:– problemy eksploatacyjne,– diagnostyka, próby i badania,– nowoczesne metody obliczeniowe i projektowanie,– remonty i modernizacje,– aktualne trendy rozwojowe.W ramach konferencji zostaną zaprezentowane referaty wiodących ośrodków naukowych, przedsiębiorstw repre-zentujących energetykę zawodową, placówek naukowo-badawczych oraz firm współpracujących z energetyką.

TEMATYKA KONFERENCJI



http://www.mit.edu/

Polski Komitet Energii Elektrycznej z zainteresowaniem przyjął tekst konkluzji Rady Europejskiej z 21

marca 2014 r. w zakresie „Pakietu 2030”. Opublikowane wnioski świadczą o czę-ściowej modyfikacji sposobu myślenia Unii Europejskiej o polityce klimatycz-nej i położeniu większego nacisku na dostępność taniej energii oraz nieza-leżność od importu paliw. Bieżąca sytuacja polityczna na Ukra-inie zmieniła znacząco perspektywę unijną w zakresie bezpieczeństwa do-staw paliw kopalnych do UE. Doświad-czenia z wprowadzania odnawialnych źródeł energii do europejskiego mik-su energetycznego, nakazują również wziąć pod uwagę czynniki cenotwór-cze w określaniu ram polityki klima-tycznej.

Niewidzialny cel?

Niepokojący pozostaje fakt, że mimo niezapisania wprost ilościowych ce-lów redukcji emisji CO2, Rada skonklu-dowała, że przyszła polityka klimatycz-no-energetyczna w latach 2020-2030 będzie w pełni zgodna z celem UE na 2050 r. Może to prowadzić do powrotu do dyskusji na temat celu 40-proc. re-dukcji emisji CO2. Rada nie uwzględniła również postu-lowanej przez część krajów członkow-skich potrzeby warunkowości celów redukcyjnych – uzależnienia przyję-cia celów UE w perspektywie 2030 i 2050 r. od gotowości ograniczania emisji państw rozwiniętych spoza Unii Europejskiej. Zdaniem PKEE, tyl-ko globalne podejście do polityki de-karbonizacji może przynieść korzyści klimatyczne i zapobiec dysproporcjom w rozwoju gospodarczym państw.Niepokojące jest także zaintereso-wanie Rady wzmocnieniem zapi-sów związanych ze zmianami sys-temu ETS. W konkluzjach zaznaczo-no konieczność reformy systemu, jako narzędzia centralnego redukcji emisji.

Zwracamy uwagę, że wzmocnienie ETS doprowadziłoby do podwyższenia cen uprawnień do emisji i spowodowałoby tym samym podwyższenie cen ener-gii oraz pogorszenie konkurencyjności polskiej gospodarki.

Bardziej racjonalna polityka

Zasadne wydaje się wprowadzenie w życie propozycji Rady Europejskiej w zakresie zmniejszenia zależno-ści UE od importu surowców ener-getycznych. Nowa sytuacja geopoli-tyczna po wydarzeniach na Półwyspie Krymskim oraz ekonomiczne skutki dynamicznego wprowadzenia OZE do europejskich miksów energetycznych, każą się na nowo zastanowić nad głów-nymi narzędziami polityki klimatycznej w UE w tym zakresie. Jest to szczegól-nie istotna konkluzja dla Polski, dla któ-rej odejście od rodzimych zasobów węgla, oznaczałoby dzisiaj przejście na źródła gazowe, obniżając w ten spo-sób poziom niezależności energetycz-nej kraju. W szczególności istotne w uwagach Rady wydaje się być, postulowane wcześniej przez PKEE, położenie ak-centu na kwestię przystępności cen energii oraz utrzymanie konkuren-cyjności gospodarek UE. Zgodnie z danymi Eurostatu, ceny energii dla gospodarstw domowych według pa-rytetu siły nabywczej w Polsce już dzi-siaj należą do jednych z najwyższych w UE – po Cyprze, Niemczech, Rumunii i Portugalii. Dalszy wzrost cen oznaczał-by przekroczenie tzw. granicy ubóstwa energetycznego, a dla gospodarek eu-ropejskich skutkowałby utratą konku-rencyjności.Konieczność wzmacniania nieza-leżności energetycznej i wykorzy-stywania rodzimych zasobów paliw jest istotna z punktu widzenia bezpie-czeństwa energetycznego całej Euro-py. W obliczu obecnej sytuacji geopo-litycznej, zasadne wydaje się położenie

akcentu na uniezależnieniu się Europy od gazu ze Wschodu oraz postawieniu na rodzime źródła energii, także kopal-ne. Węgiel kamienny i brunatny pozo-stają gwarantem bezpieczeństwa ener-getycznego UE.PKEE z zadowoleniem przyjmuje na-tomiast wyrażoną w konkluzjach po-trzebę zachowania elastyczności dla państw członkowskich, w kwestii środków służących do osiągnięcia ce-lów klimatycznych zgodnie z uwarun-kowaniami krajowymi,. Prawo sta-nowienia o własnym miksie ener-getycznym jest podstawowym wa-runkiem dla zapewnienia niskich cen energii w krajowej gospodarce. Pełne wykorzystanie prawa do stanowienia o własnej strukturze paliwowej jest dla Polski kluczowe w kontekście zapew-nienia bezpieczeństwa dostaw ener-gii po przystępnych cenach. Pozwoli to także na redukcję emisji dzięki inwe-stycjom w wysokosprawne elektrow-nie konwencjonalne.Polska, jako kraj o największym udzia-le w miksie energetycznym paliw ko-palnych, chcąc spełnić oczekiwania unijne, musi mieć zapewnione me-chanizmy kompensacyjne, która za-pobiegną nadmiernemu obciąże-niu gospodarki i zjawisku carbon le-akage. Z punktu widzenia polskiej polityki energetycznej istotne jest więc uwzględnienie takich narzędzi w przedstawionych konkluzjach.Pozytywnie oceniamy również, uwzględnioną w konkluzjach Rady, potrzebę przeprowadzenia szczegó-łowych analiz wpływu proponowanej polityki klimatyczno-energetycznej do 2030 r. na poszczególne państwa członkowskie. Zdaniem PKEE jest to podstawowy warunek do prowadze-nia dalszych rozmów na temat za-twierdzania „Pakietu 2030”.

Polski Komitet Energii Elektrycznej (PKEE)n

Polityka klimatyczna w nowej rzeczywistości - bardziej racjonalnie, choć nadal zbyt ambitnieKomentarz PKEE do konkluzji Rady Europejskiej w zakresie „Pakietu 2030”



m.schneider is Mersen

8031 MERSEN AP NH Switchgear A4 PL.indd 1 10/04/14 09:31

Już dziś zapraszamy na szereg inte-resujących wydarzeń.

– V Konferencja Naukowo-Tech-niczna z cyklu Energooszczęd-ność w oświetleniu nt. Technika Świetlna 2014 – Organizatorzy: Oddział Poznański SEP im. prof. Jó-zefa Węglarza we współpracy z Mię-dzynarodowymi Targami Poznań-skimi, Wydziałem Elektrycznym Poli-techniki Poznańskiej oraz Wielkopol-ską Okręgową Izbą Inżynierów Bu-downictwa. 13 maja 2014 r. pawilon 8A, sala 1.4 http://www.expopower.pl/pl/news/konferencja_energoosz-czednosc_w_oswietleniu/

– LEDyfikacja miast i wsi. Oświetle-nie drogowe. - Organizatorzy: Akade-mia LED, kwartalnik „Oświetlenie LED”, Międzynarodowe Targi Poznańskie.

14 maja 2014 r. Poznań, teren MTP hala 7 http://www.akademialed.pl/?cmd=108

– Badania typu wyłącznika wyso-kiego napięcia w izolacji gazowej typu EB-01 produkcji Elektrobu-dwa S.A. – Organizator: Elektrobudo-wa SA. 14 maja 2014 r. Poznań,

– Bezpiecznie zbudujemy elek-trownię jądrową - Politechnika Po-znańska, Międzynarodowe Targi Po-znańskie oraz KLASTER – „EUROPOL-BUDATOM” zapraszają na seminarium edukacyjne promujące budowę elek-trowni jądrowej. http://www.expopo-wer.pl/pl/news/bezpiecznie_zbuduje-my_elektrownie_jadrowa/

– Szkolenia tematyczne TIM SA w tematyce wiodącej: Inteligentny Bu-

dynek, Silniki Elektryczne w Przemyśle, Efektywność Energetyczna.

– XII Konferencja Naukowo-Tech-niczna z cyklu „Instalacje elektryczne niskiego, średniego i wysokiego napię-cia” - temat: ROZDZIELNICE W IZOLACJI GAZOWEJ 110 i 400 kV - Stowarzyszenie Elektryków Polskich oddział Poznań, http://www.expopower.pl/pl/news/xii_konferencja_naukowo-techniczna/

Warto zarezerwować termin 13-15 maja 2014, by zobaczyć na targach Expopower najnowsze produkty, a także zapoznać się z najlepszy-mi praktykami w zakresie nowo-czesnej oraz bezpiecznej energe-tyki i elektrotechniki.

Więcej informacji na www.expopower.pln

Expopower 2014 – wydarzenia i nowości

W dniach 13 – 15 maja w Poznaniu odbędzie się kolejna edycja Międzynarodowych Targów Energetyki EXPOPOWER.



http://www.expopower.pl/pl/news/konferencja_energooszczednosc_w_oswietleniu/



http://www.akademialed.pl/?cmd=108

http://www.akademialed.pl/?cmd=108

http://www.expopower.pl/pl/news/bezpiecznie_zbudujemy_elektrownie_jadrowa/



http://www.expopower.pl/pl/news/xii_konferencja_naukowo-techniczna/

http://www.expopower.pl/pl/news/xii_konferencja_naukowo-techniczna/

http://www.expopower.pl

Wiele opatentowanych i wdro-żonych opracowań Instytutu zostało wysoko ocenionych

oraz uhonorowanych wieloma pre-stiżowymi nagrodami, m.in. złotymi i srebrnymi medalami na Międzyna-rodowych Wystawach Wynalazczości: „Innova” Brussels, „Concours Lepine” Paris, Tunis’INNOV. Nagrodzone pro-jekty są efektem prowadzonych prac badawczych w dwóch głównych ob-szarach tematycznych. Pierwszy doty-czy opracowań teleinformatycznych systemów oraz urządzeń elektronicz-nych, których wyniki na szeroką skalę są wdrażane m.in. w segmencie energe-tycznym, a tematyka drugiego priory-tetowego kierunku badań jest związa-na z materiałami i procesami technolo-gicznymi i dotyczy „Integracji zaawan-sowanych technologii elektronicznych na rzecz zastosowań przemysłowych”.

Teleinformatyczne systemy oraz urządzenia elektroniczne

Ten obszar jest rozwijany przez part-nerów przemysłowych i wynika z przy-jętego u wielu czołowych producen-tów kierunku rozwoju produktów dla energetyki. Jest on ściśle związany z pracami rozwojowymi dotyczącymi inteligentnych, teleinformatycznych systemów zabezpieczania, sterowa-nia i pomiarów wraz z inteligentnymi czujnikami, bazującymi na najnow-szych technologiach informatycznych. Osiągnięcia w tym zakresie obecnie decydują i będą decydowały w naj-bliższych latach o efektywności dzia-łań komercyjnych, wyrażanych udzia-łem sprzedaży nowych wyników prac

rozwojowych w wartości sprzedaży ogółem. Większość klientów instalują-cych rozdzielnice średniego napięcia dąży do pełnej ich integracji z wyspe-cjalizowanymi, rozbudowanymi syste-mami teleinformatycznymi w zakresie zarządzania energią elektryczną. Po-dejmowane wspólne przedsięwzięcia ze sfery badawczo-rozwojowej przez Instytut i partnerów przemysłowych w pierwszym względzie uwzględniają bezpieczeństwo, jakość zasilania i nie-zawodność systemu energetycznego.

W ramach tego segmentu prowadzone są prace, których wyniki są stosowane w instalacjach pracujących w bardzo trudnych warunkach eksploatacyjnych,

szczególnie w kopalniach głębinowych węgla kamiennego. Przykładem prac z tego obszaru (zakończonych sukce-sem) które zyskały uznanie na arenie międzynarodowej są 2 projekty: „Pro-gramowalny sterownik polowy do in-teligentnych sieci elektroenergetycz-nych Smart Grid- MUPASZ 710 plus” oraz „Nowatorski przekładnik prądo-wy o wysokiej dynamice i liniowości w technologii PCB”.

Programowalny sterownik polo-wy do inteligentnych sieci elektro-energetycznych Smart Grid- MU-PASZ 710 plus - medal Stowarzy-szenia Francuskich Wynalazców i Producentów AIFF –organizatora

Wynalazki torują drogę innowacjom

Opracowane w Instytucie Tele- i Radiotechnicznym innowacyjne rozwiązania tworzą szeroką ofertę dla przemysłu, w tym dla małych i średnich przedsiębiorstw. Proces transferu technologicznego powoduje, że w Instytucie przywiązuje się dużą wagę do intensyfikacji zgłoszeń patentowych, ochrony patentowej i komercjalizacji wynalazków. Instytut zajmuje czołową pozycję w Polsce wśród placówek naukowych pod względem liczby zgłaszanych i uzyskiwanych corocznie patentów. Tylko w 2013 r. Instytut otrzymał prawa do 20 patentów oraz zgłosił w celu ochrony 30 wynalazków do Urzędu Patentowego.

Programowalny sterownik polowy do inteligentnych sieci elektroenergetycznych Smart Grid- MUPASZ 710 plus


TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Concours Lépine oraz złoty medal z wyróżnieniem na Międzynardo-wej wystawie wynalazków – TUNI-S’INNOV

Dynamiczny rozwój inteligentnych sie-ci energetycznych /Smart Grid/, ener-getyki opartej na źródłach odnawial-nych, duże zróżnicowanie tych źródeł pod względem technologicznym przy niestabilności ich wydajności, a tak-że oddawanie do eksploatacji małych elektrowni bez należytych urządzeń zabezpieczających, stanowiło i stano-wi poważne wyzwanie dla ich produ-centów.

Presja nowoczesności m.in. w zakresie systemów teleinformatycznych skło-niła Instytut do poszukiwania nowych technologicznych i konstrukcyjnych rozwiązań uwzględniających równo-cześnie aspekt ekonomiczny, pozwala-jących na nadążanie za nowymi wymo-gami współczesności.

Takim rozwiązaniem jest opracowanie i wdrożenie Programowalnego sterow-nika polowego do inteligentnych sie-ci elektroenergetycznych Smart Grid- MUPASZ 710 plus.

Zintegrowanie w jednym urządzeniu funkcji pomiarowych, automatyki, ste-rowania i wszystkich zabezpieczeń, w tym łukowych, rejestratora zdarzeń, wartości kryterialnych i zakłóceń z ana-lizatorem jakości energii zgodnym z PN EN 50160:2002, PN EN 61000-4-7 i PN EN 61000-4-30 daje możliwość wyelimino-

wania kosztownych, wolnostojących analizatorów i upowszechnienie kon-troli jakości energii w każdym miejscu sieci energetycznej przy minimalnych nakładach finansowych.

Nowe urządzenie wyposażone w funk-cję zabezpieczenia łukowego nie tylko zwiększa bezpieczeństwo rozdzielni, ale również przynosi duże oszczędno-ści z powodu niestosowania kosztow-nych niezależnych zabezpieczeń łuko-wych, co ma także wpływ na prostszą implementację w systemach kompute-rowego nadzoru. Nowością jest to, że współpracuje z oprogramowaniem na-

rzędziowym ELF umożliwiającym two-rzenie zaawansowanych schematów logicznych oraz ich weryfikację. Stano-wi optymalne i kompleksowe rozwią-zanie dla nowoczesnych rozdzielnic SN zintegrowanych z systemami SCADA.

Nowatorski przekładnik prądowy o wysokiej dynamice i liniowości w technologii PCB – Złoty Medal – Międzynarodowy Salon Wynalazczości – Brussels Innova

Nagrodzone opracowanie dokona-ne na bazie zgłoszonych i uzyskanych wynalazków, umożliwia projektowa-nie i wytwarzanie nowoczesnych ob-wodów wtórnych oraz pierwotnych rozdzielnic średniego napięcia w opar-ciu o nowe konstrukcje przekładników prądowych wykonanych w technolo-gii wielowarstwowych precyzyjnych płytek drukowanych. Tradycyjne prze-

kładniki prądowe w postaci transfor-matorów rdzeniowych charakteryzują się dużymi wymiarami, ograniczonym zakresem pomiarowym, szybko ro-snącym błędem pomiaru wraz z od-dalaniem się od wartości nominalnej mierzonego prądu i wąskim pasmem pomiarowym. W ciągu ostatnich kil-kunastu lat tradycyjne przekładniki prądowe są zastępowane przez cewki Rogowskiego. Cewki Rogowskiego to transformatory bezrdzeniowe o kształ-cie toroidu, w którym obwód pierwot-ny stanowi pojedynczy zwój przewo-du z mierzonym prądem. Mimo nie-wątpliwych zalet cewek Rogowskiego, jak doskonała liniowość w szerokim za-kresie mierzonych prądów oraz szero-kie pasmo pomiarowe, nie są one jesz-cze powszechnie stosowane. Przyczy-ną jest stosunkowo wysoki koszt wyko-nania cewek. W tradycyjnej technolo-gii wykonania wymagają precyzyjne-go nawijania wielu zwojów cienkiego drutu na pierścieniowym rdzeniu nie-magnetycznym. Użytkowników znie-chęca również stosunkowo duży roz-rzut najważniejszego parametru cew-ki – czułości nawet do 5%. Wymaga to bowiem precyzyjnego kalibrowania urządzenia pomiarowego indywidu-alnie dla każdego egzemplarza i toru pomiarowego.

Opracowanie umożliwia wykonywanie przetworników pola magnetycznego do pomiaru prądów zmiennych pracu-jących na zasadzie cewek Rogowskie-go, lecz pozbawionych wad cewek wy-konywanych w tradycyjnej technologii. Istotą projektu jest zastąpienie zwojów drutu nawiniętych na rdzeniu niema-gnetycznym technologią wielowar-stwowych obwodów drukowanych. Konstrukcja przekładnika wykorzystu-je wielowarstwowe płytki drukowane z naniesionymi na każdej warstwie spi-ralnymi cewkami indukcyjnymi. Cewki na poszczególnych warstwach są połą-czone za pomocą przelotek. Wielowar-stwowe płytki są mocowane na mają-cej kształt pierścienia płytce bazowej w ten sposób, że wzdłuż obwodu pier-ścienia tworzy się solenoid. Zastosowa-nie technologii PCB do produkcji prze-kładników prowadzi do zmniejszenia pracochłonności jego wykonania oraz uzyskania bardzo wysokiej powtarzal-ności parametrów technicznych prze-kładnika. To z kolei umożliwia tańsze i łatwiejsze zastosowanie przekładni-ków, tam gdzie do tej pory były stoso-wane cewki Rogowskiego wykonane w tradycyjnej technologii lub tradycyj-ne przekładniki transformatorowe.

Przekładnik prądowy o wysokiej dynamice i liniowości wykonany w technologii PCB



Technologia obwodów drukowanych pozwala projektować a następnie w sposób zautomatyzowany wyko-nać przekładniki o praktycznie dowol-nym kształcie i wymiarach, jak również o określonych parametrach.

Integracja zaawansowanych technologii elektronicznych na rzecz zastosowań przemysłowych

W ramach tego obszaru w Instytucie prowadzi się prace nad materiałami i technologiami, które znajdują sze-rokie zastosowanie w przemyśle. Ba-dania dotyczą wielu zagadnień, m.in. wytwarzania nowych nanomateria-łów wykazujących takie właściwości jak: zimna emisja elektronowa, silna adsorpcja i desorpcja wodoru oraz

związków wodoru. Podjęcie prac w za-kresie zarządzania ciepłem zespołów elektronicznych wykorzystujących no-we rozwiązania i materiały termoprze-wodzące w procesach wytwarzania płytek HDI należy do takich przedsię-wzięć badawczych, które dają szansę na wytworzenie nowych technologii użytecznych w sferze gospodarczej. Ostatnie badania dotyczą wytwarza-nia układów elektronicznych metodą drukowania materiałów na bazie po-limerów przewodzących (drukowana elektronika albo organiczna, elastycz-na elektronika). W zakresie zaawanso-

wanych technologii materiałowych są prowadzone również badania związa-ne z rozwojem technologii materiałów magnetycznych.

Prowadzone prace koncentrują się głównie na magnesach trwałych wy-twarzanych z proszków o strukturze nanokrystalicznej. Nowatorskie prace dotyczące opracowania technologii wytwarzania hybrydowych magne-sów trwałych oraz wielobiegunowych magnesów trwałych o rozkładzie bie-gunów w układzie szachownicy i pro-mieniowym rozkładzie biegunów ze skosem stwarzają podstawy do kon-struowania nowej generacji maszyn elektrycznych. Wyniki tych oryginal-nych prac zostały udokumentowane osiągnięciami w postaci patentów oraz licznymi nagrodami na arenie między-

narodowej: Złotym i Srebrnym Meda-lem CONCOURS LEPINE, Złotym Meda-lem z wyróżnieniem oraz nagrodą spe-cjalną Ministra Gospodarki.

Nagrodzone opracowanie dotyczy nowej technologii wytwarzania ob-wodów magnetycznych o strukturze hybrydowej oraz wielobiegunowych magnesów trwałych o rozkładzie bie-gunów w układzie szachownicy i pro-mieniowym rozkładzie biegunów ze skosem. Technologie te umożliwia-ją kształtowanie właściwości fizycz-nych (mechanicznych, elektrycznych

oraz termicznych) obwodów magne-tycznych, projektowanie i wytwarza-nie maszyn elektrycznych o nowych strukturach obwodu magnetyczne-go opartych na wielobiegunowych magnesach trwałych typu Nd-Fe--B, otrzymywanych metodą łączenia tworzywem magnetycznie twardego proszku z szybko chłodzonej taśmy ze stopu Nd-Fe-B. Izotropowy charakter tych magnesów umożliwia magne-sowanie ich w dowolnych kierunkach przy różnej geometrii oraz liczbie bie-gunów magnetycznych. W dotych-czasowych konstrukcjach silników stosowano wielobiegunowe magne-sy trwałe otrzymywane metodą kleje-nia pojedynczych dwubiegunowych magnesów trwałych. Wadą dotych-czasowej metody była duża praco-chłonność oraz częste przypadki od-klejania się magnesów trwałych od elementów konstrukcyjnych maszyn elektrycznych. Zaletą sposobu wytwa-rzania magnesu trwałego jest możli-wość wytwarzania wielobiegunowe-go magnesu płaskiego o naprzemien-nym rozkładzie biegunów w układzie szachownicy w jednym procesie ma-gnesowania bez konieczności kleje-nia pojedynczych magnesów dwu-biegunowych. Obecnie obserwuje się wzrost zapotrzebowania na silniki elektryczne o ruchu złożonym, które wymagają zastosowania magnesów trwałych o złożonej konfiguracji bie-gunów magnetycznych. Opracowany wielobiegunowy magnes płaski sta-nowi jednolity komponent, który ma naprzemienny rozkład biegunów ma-gnetycznych, tworząc na powierzch-ni rozkład biegunów magnetycznych w układzie szachownicy. Oferta pro-dukcyjna na bazie wynalazków jest skierowana do odbiorców małych i średnich przedsiębiorstw, nastawio-nych na produkcję specjalistycznych i zaawansowanych technologicznie urządzeń. W konsekwencji pozwala to na oszczędności materiałów konstruk-cyjnych, takich jak: druty nawojowe, blachy elektrotechniczne, tworzywa.

n

Andrzej Nowakowski, Tomasz Głuszak, Piotr Nowakowski

Instytut Tele- i Radiotechnicznyul. Ratuszowa 11

03-450 Warszawawww.itr.org.pl

Magnesy hybrydowe



Nowa dmuchawa CSF 028 jest roz-winięciem uznanej przez klien-tów serii dmuchaw CSL 028 i jest

dostępna w typach o mocach grzew-czych 250 i 400W.

Różnice w porównaniu z serią CSL 028

y Zintegrowany, nastawiony fabrycz-nie termostat

y Nowe mocowanie śrubowe (z koł-nierzem wzmacniającym)

y Podłączenie zasilania za pomocą po-dwójnych złączek samozaciskowych

y Zabezpieczenie temperaturowe przeciw przegrzaniu

Zintegrowany termostatInstalacja i podłączanie dodatkowych termostatów do sterowania dmucha-wy jest niepotrzebne, ponieważ CSF 028 jest wyposażona w termostat.Nastawiony fabrycznie termostat po-siada wiele zalet:

y Unikamy niechcianych i niepożąda-nych regulacji podczas eksploatacji

y Temperatury przełączania pozostają stałe i nie mogą być zmienione np. przez wibracje

Termostaty w CSF 028 są nastwione na dwa zakresy temperatur:

y Załączenie dmuchawy w tempera-turze +5°C i wyłączenie po podgrza-niu do +15°C

y Załączenie dmuchawy w tempera-turze +15°C i wyłączenie po pod-grzaniu do +25°C

Dmuchawa z termostatem jest jednym urządzeniem technicznym. Termostat nie może być zamawiany osobno.

Nowe mocowanie śrubowe (z kołnierzem wzmacniającym)Dmuchawa grzewcza CSF 028 może być dostarczana w dwóch wersjach mon-tażowych : z klamrą na szynę DIN lub z kołnierzem do mocowania śrubowe-go. Mocowanie śrubowe (z kołnierzem

wzmacniającym) jest częścią obudowy i pozwala na zastosowanie tego mode-lu w aplikacjach narażonych na duże wi-bracje (np. generatory wiatrowe).

Podłączenie zasilania za pomocą podwójnych złączek samozaciskowychDmuchawa jest wyposażona w po-dwójne złączki samozaciskowe. Ozna-cza to, że podłączenie zasilania może odbywać się bez użycia narzędzi, a tak-że bez otwierania obudowy. Dodatko-wo, podwójne zaciski pozwalają na przekazanie zasilania np. do następnej dmuchawy. Ogranicza to koszty i czas montażu.

Zabezpieczenie temperaturowe przeciw przegrzaniuWszystkie dmuchawy CSF 028 mają za-budowany wewnętrzny termostat od-cinający. Zastosowanie tego rozwiąza-nia pozwala na montaż tej dmuchawy nie tylko w pozycji z wydmuchem do góry ale także w pozycji z wydmu-chem poziomym.Wewnętrzny termostat chroni dmu-chawę przed przegrzaniem w czasie pracy w tej pozycji. Termostat jest po-wrotny po ustaniu awarii.

STEGO n

Dmuchawa grzewcza CSF 028 ze zintegrowanym termostatemWahania temperatury mogą powodować tworzenie się kondensatu w szafie sterowniczej, który może przyczynić się do poważnych awarii lub nawet w skrajnych przypadkach do uszkodzenia komponentów elektrycznych. Ogrzewacze konwekcyjne i dmuchawy grzewcze chronią przed spadkiem temperatury, przez co zapobiegają tworzeniu się kondensatu. Dodatkowo, wymuszony obieg ciepłego powietrza wytworzony przez dmuchawy zapewnia stałą temperaturę w całej szafie sterowniczej. Nowym produktem firmy STEGO jest półprzewodnikowa dmuchawa grzewcza CSF 028 ze zintegrowanym termostatem.



Firma Bosch Rexroth po raz pierw-szy przedstawiła hydrauliczny układ Start- Stop dla maszyn robo-

czych w 2013 roku na targach Bauma.

Sam pomysł zaczerpnięty został z prze-mysłu motoryzacyjnego. Tam bowiem firma Bosch wprowadziła z sukcesem technologię Start-Stop jako standard

dla nowoczesnych samochodów i je-den ze sposobów efektywnego i eko-logicznego korzystania z silnika spali-nowego.Głównym celem zastosowania auto-matycznego hydraulicznego układu Start-Stop w maszynach budowlanych było zmniejszenie zużycia paliwa i tym samym emisji spalin, przy jednocze-snym zachowaniu wysokiej wydajno-ści maszyny. Rozwiązanie to jest jed-nym ze sposobów, umożliwiających producentom maszyn budowlanych spełnienie surowych norm emisji spa-lin Tier 4 final. Kompletny system HSS zawiera wy-próbowane i przetestowane elemen-ty Rexroth. Głównym elementem jest pompa hydrauliczna typu A10VO, zaś elektronika sterująca BODAS typu RC, blok zaworu automatycznego systemu Start-Stop oraz akumulatory hydrau-liczne tworzą zgrabny pakiet z możli-wością łatwego montażu na maszynie. Niewielkie gabaryty oraz możliwość dowolnej zabudowy jest kolejną zaletą tego układu.Innowacyjnym rozwiązaniem jest to, że pompa hydrauliczna układu robo-

Hydrauliczny układ Start-Stop (HSS) dla maszyn budowlanych

Głównym celem zastosowania automatycznego hydraulicznego układu Start-Stop w maszynach budowlanych było zmniejszenie zużycia paliwa i tym samym emisji spalin, przy jednoczesnym zachowaniu wysokiej wydajności maszyny. Rozwiązanie to jest jednym ze sposobów, umożliwiających producentom maszyn budowlanych spełnienie surowych norm emisji spalin.

Hydrauliczny układ Start-Stop dla maszyn budowlanych

Rozdzielaczhydrauliczny

Akumulatorhydrauliczny

Rozdzielaczhydrauliczny

Modułelektroniczny

Pompawielotłokowaosiowa o zmiennejwydajności A10VO

Pompawielotłokowaosiowa o zmiennejwydajności A4VG



czego, będąca częścią maszyny, wy-korzystywana jest jednocześnie do ładowania specjalnego akumulatora hydraulicznego. Energia zgromadzo-na w akumulatorze hydraulicznym wykorzystywana jest podczas po-nownego uruchomienia silnika spa-linowego.

W przypadku, gdy silnik spalinowy ma zostać ponownie uruchomiony, aku-mulator hydrauliczny jest rozładowy-wany poprzez pompę hydrauliczną, działającą w tym momencie jak silnik hydrauliczny, generujący niezbędny moment obrotowy do uruchomienia silnika. Proces ponownego startu silni-

ka spalinowego za pomocą układu HSS jest znacznie krótszy niż z rozrusznika elektrycznego, dzięki czemu maszyna jest gotowa do pracy natychmiast.

Więcej informacji na stronie: www.boschrexroth.pl n

Komponenty systemu HSS: pompa hydrauliczna typu A10VO, elektronika sterująca BODAS typu RC serii 3X oraz blok hydrauliczny



Ilość miejsc

ograniczona

Regionalne Seminaria / Szkolenia dla Służb Utrzymania Ruchu

Jeżeli jesteś zainteresowany uczestnictwem w Seminarium, zaprezentowaniem produktu lub nowego rozwiązania napisz do nas: [email protected]

Energoelektronika.pl tel. (+48) 22 70 35 291

QR CODEWygenerowano na www.qr-online.pl

Partnerzy:

06.02.2014 - Bielsko-Biała13.03.2014 - Legnica24.04.2014 - Ełk22.05.2014 - Mielec26.06.2014 - Zamość02.10.2014 - Szczecin20.11.2014 - Włocławek11.12.2014 - Konin

Jeżeli jesteś zainteresowany uczestnictwem w Seminarium, zaprezentowaniem produktu lub nowego rozwiązania napisz do nas: [email protected]

Energoelektronika.pl tel. (+48) 22 70 35 291

http://www.boschrexroth.pl

Instalacja stacji transformatorowej po-lega na umiejscowieniu jej w granicy działki i podłączeniu kablami śred-

niego napięcia do sieci energetycznej, skąd następnie kablami niskiego na-pięcia prąd dostarczany jest do koń-cowego odbiorcy. Jest to standardowe rozwiązanie w przypadku firm energe-tycznych dostarczających prąd. Mało kto jednak zastanawia się nad opła-calnością tego typu przyłącza, dlatego spróbujemy to przeanalizować.Załóżmy, iż stacja transformatorowa znaj-duje się w odległości 190 m od budynku, do którego mamy doprowadzić energię elektryczną. Koszt podłączenia kabli ni-skiego napięcia (obejmujący cenę zaku-pu kabli oraz ich ułożenia) wyniesie we-dług cennika 184 480,60 zł. Gdy zakład pracuje 24 godziny na dobę przez sie-dem dni w tygodniu, to na takim odcin-ku generujemy straty w zużyciu energii elektrycznej w wysokości 7 471,17 zł mie-sięcznie a 89 654,08 zł rocznie, co daje aż 896 540,83 zł strat w okresie 10 lat!W dobie żarówek energooszczędnych, domów pasywnych wykorzystujących odnawialne źródła energii i zyskującej z każdym rokiem na popularności mo-dzie na ekologię, nasuwa się pytanie, w jaki sposób można by było zreduko-wać te straty?

Skutecznym rozwiązaniem jest przenie-sienie stacji transformatorowej do sie-dziby zakładu czy też firmy, możliwie jak najbliżej maszyn i urządzeń. Funkcję taką spełniają przemysłowe stacje transfor-matorowe ICZ-E. Dzięki ich zastosowa-niu eliminujemy konieczność zakupu drogich kabli niskiego napięcia, które zastępujemy tanimi kablami średniego napięcia. Przy założeniu, iż przemysłowa stacja transformatorowa ICZ-E oddalo-na jest od sieci energetycznej o 190 m, wspomniany wyżej koszt podłączenia kabli średniego napięcia (zakup i koszt ułożenia) zmniejsza się do 41 675,10 zł. Redukcji ulegają także straty w przesy-le energii elektrycznej. Zakład pracujący 24 godziny na dobę przez siedem dni w tygodniu zmniejsza straty do kwo-ty 48,19 zł miesięcznie, co daje roczną kwotę strat w wysokości 578,27 zł oraz kwotę 5782,70 zł za okres 10 lat. Różnica w zmniejszeniu strat w przesyle energii elektrycznej, jaką uzyskuje się przy wy-korzystaniu przemysłowej stacji trans-formatorowej ICZ-E w porównaniu do standardowej stacji transformatorowej, jest diametralna.Wśród dostępnych na rynku stacji transformatorowych jedynie opatento-wana przemysłowa stacja transforma-torowa spełnia wymagania przemysłu

w obniżaniu kosztów stałych. Przemy-słowe stacje transformatorowe ICZ-E (Inteligentne Centrum Zarządzania Energię) są produkowane przez polską firmę Elektrobud SA. Zabudowa stacji transformatorowej na hali produkcyj-nej zwiększa możliwości zagospoda-rowania terenu oraz wpływa na estety-kę i bezpieczeństwo. Cena przemysło-wych stacji transformatorowych ICZ-E jest porównywalna z cenami tradycyj-nych stacji transformatorowych. Jakość stacji potwierdzona jest Certyfikatem Instytutu Elektrotechniki w Warszawie nr 10/28/NBR/2011. Przemysłowa stacja transformatorowa została opatentowa-na pod numerem 14690 w Unii Euro-pejskiej. ICZ-E realizuje strategię Euro-pa 2020 – gospodarka niskoemisyjna poprzez zmniejszenie zużycia energii elektrycznej. Została również wyróż-niona godłem „Eko-Inspiracja 2013” w kategorii produkt. Dodatkowym czynnikiem przemawiającym na ko-rzyść stacji transformatorowych ICZ-E jest to, że oferująca je firma Elektrobud SA jest w stanie wyliczyć wymierną wy-liczalną korzyść finansową, którą uzy-ska klient, wybierając jej innowacyjne rozwiązanie.

www.elektrobud.pl n

Oszczędność w cenieJednym stacje transformatorowe kojarzą się z betonowymi „klockami”, innym ze słupami usytuowanymi przy ulicach. Swoimi kształtami – przeważnie archaicznymi – dość specyficznie wpisują się w otoczenie. Wiadomo, że chcemy mieć prąd, ale czy na pewno musi to tak wyglądać?



Nowoczesna stacja transformatorowaW dobie ciągłego rozwoju gospodarczego priorytetem jest niezawodność oraz parametry dostarczanej energii elektrycznej. Zakłady produkcyjne, budynki użyteczności publicznej, czy też hipermarkety szukają innowacyjnych rozwiązań, które pozwoliłyby im zwiększyć swoje oszczędności w czasach, kiedy energia elektryczna stale drożeje. Zwracają się dlatego też coraz częściej w stronę źródeł energii odnawialnej, odwracając się od dotychczas stosowanych stacji transformatorowych. Dlaczego tak się dzieje?

Rozwiązania w temacie stacji transformatorowych są raczej tradycyjne. Projektowanie za-

silania elektroenergetycznego dla indywidualnych odbiorców opar-te jest tylko i wyłącznie o katalogi i wyroby wyprodukowane na potrze-by zakładów energetycznych. Insta-lacja stacji transformatorowej polega na umiejscowieniu jej w granicy dział-ki i podłączeniu kablami średniego

napięcia do sieci energetycznej, skąd następnie kablami niskiego napięcia prąd dostarczany jest do końcowe-go odbiorcy. Wymusza to w pewien sposób stosowanie drogich kabli nn, na których powstają duże straty ener-gii elektrycznej, a co za tym idzie – zwiększenie kosztów stałych przed-siębiorstwa.Bardziej opłacalnym rozwiązaniem za-równo dla Inwestora jak i Wykonawcy

jest umieszczenie stacji transforma-torowej wewnątrz budynku. Energia elektryczna doprowadzana jest wów-czas bezpośrednio do odbiorcy ka-blami SN, które są tańsze od kabli nn. Dodatkowo na kablach średniego na-pięcia powstają mniejsze straty energii elektrycznej.Mało kto dotychczas zastanawiał się nad opłacalnością takiego rozwiązania, więc poddajmy je wnikliwej analizie.

Wymierna korzyść finansowa polegająca na wyeliminowaniu drogich kabli nn 0,4 kV

ZałożeniaTradycyjna stacja transformatorowa Wnętrzowa stacja transformatorowa

Odległość od budynku 190 m Odległość od przyłącza energ. 190 mCena 1 mb kabla YKXS 4x185 446,32 zł Cena 1 mb kabla YHAKXS 70 93,43 złKoszt zakupu (2 x 190 m x 446,32 zł) 169 601,60 zł Koszt zakupu (3 x 190 m x 39,43 zł) 22 475,10 złKoszt ułożenia kabla 15 200,00 zł Koszt ułożenia kabla 19 200,00 złŁĄCZNY KOSZT BUDOWY 184 801,60 zł ŁĄCZNY KOSZT BUDOWY 41 675,10 zł

Uzyskana, wymierna korzyść finansowa przy budowaniu zakładowej sieci energetycznej z wykorzystaniem wnętrzowej stacji transformatorowej wynosi 143 126,50 złJest to kwota, o którą wykonawca może pomniejszyć wycenę budowy, przez co jego oferta stanie się bardziej atrakcyjna dla Inwestora.



Wymierna korzyść finansowa polegająca na obniżeniu kosztów stałych przedsiębiorstwa poprzez zmniejszenie strat w przesyle energii elektrycznej.

ZałożeniaTradycyjna stacja transformatorowa Wnętrzowa stacja transformatorowa

Układ Pracy TN-C Transformator 630 kVAZapotrzebowana moc P= 550 kW Zapotrzebowana moc P= 550 kW

cos φ= 0,93 cos φ= 0,93In= 854,62 A Un= 15 kV

Kabel 2 x YKXS4 x 185 Prąd - obciążenia Id= S/√3 Un cos φObciążalność kabla Idd= 910 A Id= 22,78 A

Kabel 3 x YHAKXS1 x 70Obciążalność kabla Idd= 275 A

Spadek napięcia i straty w przesyle są wyliczone wg wzorów:

ϕχ cos⋅⋅⋅⋅

=∆UA

PlU

ϕχ 22

2

cos⋅⋅⋅⋅

=UA

PlPstr

gdzie:l – jednokrotna długość przewodu [m] – 80 mA – przekrój pojedynczego przewodnika [mm2] – 150 mm2

χ – przewodność właściwa , miedź χ = 57 [m/Ωmm2]

Założenia c.d.

Tradycyjna stacja transformatorowa Wnętrzowa stacja transformatorowaDługość linii kablowej 190 m Długość linii kablowej 190 mObliczony spadek napięcia 13,32 V Obliczony spadek napięciaStraty dla przesyłu mocy 19,69 kW Straty dla przesyłu mocy 0,127 kWŚrednia cena 1 kWh 0,51 zł netto Średnia cena 1 kWh 0,51 zł netto

Czas pracy zakładu24 h na dobę

Czas pracy zakładu24 h na dobę

31 dni w miesiącu 31 dni w miesiącuStrata w przesyle mocy 14 649,36 kWh Strata w przesyle mocy 94,488 kWhWartość strat w ciągu jednego mie-siąca

7 471,17 zł netto Wartość strat w ciągu jednego mie-siąca

48,19 zł netto

Wartość strat w ciągu jednego roku 89 654,04 zł netto Wartość strat w ciągu jednego roku 578,28 zł nettoWartość strat w ciągu 10 lat 896 540,40 zł netto Wartość strat w ciągu 10 lat 5782,80 zł netto

Uzyskana, wymierna korzyść finansowa wynosi 890 757,60 zł w ciągu 10 lat.

Jak więc widzimy, zabudowanie wnę-trzowej stacji transformatorowej w bu-dynku jest rozwiązaniem nieporów-nywalnie bardziej opłacalnym dla Wy-konawcy – zmniejsza koszty budowy, oraz daje wymierną korzyść dla Inwe-stora - zmniejsza koszty eksploatacji obiektu.

Wśród dostępnych na rynku stacji transformatorowych jedynie opaten-towana, przemysłowa stacja transfor-matorowa spełnia wymagania prze-mysłu w obniżaniu kosztów. Przemy-słowe stacje transformatorowe ICZ-

-E (Inteligentne Centrum Zarządzania Energię) są produkowane przez polską firmę Elektrobud SA. Zabudowa stacji transformatorowej na hali produkcyj-nej zwiększa możliwości zagospoda-rowania terenu oraz wpływa na estety-kę i bezpieczeństwo. Cena przemysło-wych stacji transformatorowych ICZ-E jest porównywalna z cenami tradycyj-nych stacji transformatorowych. Jakość stacji potwierdzona jest Certyfikatem Instytutu Elektrotechniki w Warszawie nr 10/28/NBR/2011. Przemysłowa sta-cja transformatorowa została opaten-towana pod numerem 14690 w Unii

Europejskiej. ICZ-E realizuje strategię Europa 2020 – gospodarka niskoemi-syjna poprzez zmniejszenie zużycia energii elektrycznej. Została również wyróżniona godłem „Eko-Inspiracja 2013” w kategorii produkt. Dodatko-wym czynnikiem przemawiającym na korzyść stacji transformatorowych ICZ--E jest to, że oferująca je firma Elektro-bud SA jest w stanie wyliczyć wymier-ną wyliczalną korzyść finansową, którą uzyska klient, wybierając jej innowacyj-ne rozwiązanie.

www.elektrobud.pl n



1. Wprowadzenie Podstawowym celem kompensacji ziemnozwarciowej w sieciach SN jest gaszenie zwarć łukowych oraz ograni-czenie zagrożeń porażeniowych wy-wołanych przepływem prądu zwarcia z ziemią. Szacuje się, że w sieci z prawi-dłowo prowadzoną kompensacją sa-moistne wygaszenie może dotyczyć nawet 70-80 % zwarć doziemnych. Ta-ką skuteczność potwierdzają doświad-czenia z eksploatacji sieci, w których po przejściu z kompensacji na uziemie-nie punktu neutralnego przez rezystor zarejestrowano znaczny wzrost inten-sywności automatyki SPZ (2 a nawet 4 razy). Poza tym kompensacja umożliwia chwilową pracę doziemionej sieci pod-czas lokalizacji zwarcia z ziemią oraz sta-wia łagodniejsze wymagania dla ochro-ny przeciwporażeniowej – dotyczy to szczególnie rezystancji uziemienia stacji SN/nn i słupów linii napowietrznych.Urządzenia kompensujące doziem-ne prądy pojemnościowe w polskich sieciach średnich napięć realizuje się w oparciu o statyczny dławik z zacze-pową regulacją reaktancji. Przedział re-gulacyjny instalowanych dławików do-tyczy najczęściej połowy znamionowej reaktancji i jest podzielony jest na pięć stopni według zasady 0,5; 0,625; 0,75: 0875 i 1,0 prądu znamionowego. Rela-tywnie mała liczba zaczepów oraz brak możliwości zdalnej regulacji dławika to główne przyczyny słabego zestrojenia dławika i niedostatecznej kompensa-cji prądu pojemnościowego. W wie-lu sieciach, w których dokonywane są częste wyłączenia linii i eksploatacyjne zmiany konfiguracji pojawia się pro-blem oszacowaniu aktualnych warto-ści doziemnego prądu pojemnościo-wego. W związku z tym niewłaściwa kompensacja i utrzymywania się jej na poziomie znacznie odbiegającym od wartości wymaganych to zjawiska w polskich sieciach SN coraz częstsze i dość powszechne.Problem ten można znacznie złagodzić lub całkowicie rozwiązać stosują urzą-dzenia kompensujące z regulacją auto-matyczną, w których procesem strojenia zajmuje się algorytm analizujący warto-ści napięcia zerowego sieci wywołane-go naturalną asymetrią fazowych admi-tancji doziemnych sieci. Taką metodę

sterowania nazywa się powszechnie metodą rezonansową a zmianę reak-tancji kompensującej uzyskuje się przez regulację szczeliny w obwodzie magne-tycznym dławika. Tego typu urządzenia nie są obecnie produkowane w Polsce więc korzysta się z ofert firm zagranicz-nych (np. EGE i TRENCH). Na ostatnich targach ENERGETAB zaprezentowano jednak krajowy produkt o nazwie „Zin-tegrowany zespół do kompensa-cji prądów ziemnozwarciowych BS KKZ”, który może przyczynić się szyb-szego i powszechnego przechodzenia w polskich sieciach dystrybucyjnych z kompensacji tradycyjnej na bardziej efektywniejszą i automatycznie dostra-janą do aktualnych potrzeb sieci. Urzą-dzenie to zostało opracowane w firmie BEZPOL przy współpracy z Instytutem Elektroenergetyki Politechniki Poznań-skiej a do regulacji reaktancji kompen-sującej wykorzystano algorytm oparty o pomiar pojemności doziemnej sieci wykonany podczas chwilowo wymu-szonej asymetrii [4]. Proponowane roz-wiązanie przyjęto z dużym zaintereso-waniem przez służby eksploatacyjne i uzyskało wysokie odznaczenie targo-we w postaci pucharu Prezesa PTPiREE (rys.1).

2. Opis budowy i zasada działania układu BS KKZZintegrowany zespół do kompensacji prądów ziemnozwarciowych BS KKZ jest to pojedyncze urządzenie o bu-dowie modułowej umożliwiające au-tomatyczną kompensację prądów ziemnozwarciowych w elektroenerge-tycznych sieciach średniego napięcia bez konieczności stosowania żadnych dodatkowych elementów. Urządzenie w sobie zawiera wszystkie elementy niezbędne do pomiaru doziemnego prądu pojemnościowego sieci, auto-matycznej regulacji dławika kompen-sacji ziemnozwarciowej i skuteczne-go wspieranie działania zabezpieczeń ziemnozwarciowych. W konstrukcji, której schemat przedstawiono na ry-sunku 2 wyróżnić można następujące główne moduły:

y Moduł pomiarowy, którym jest ze-staw urządzeń do pomiaru parame-trów ziemnozwarciowych sieci,

y Moduł generujący sygnały sterujące reaktancją cewki Petersena,

Cewka Petersena specjalnej konstrukcji wyposażona w automatykę sterowania reaktancją indukcyjną. Rezystor bocznikujący cewkę Peterse-na ( AWSCz) ze stycznikiem próżnio-

Zintegrowany zespół do kompensacji prądów ziemnozwarciowych BS KKZ

Rys. 1. Puchar Prezesa PTPiREE dla Przedsiębiorstwa Produkcyjnego „BEZPOL” za wy-różniający się wyrób BS KKZ prezentowany na Targach ENERGETAB 2013



wym oraz układami zabezpieczający-mi i kontroli temperatury.

Zadaniem modułu pomiarowego jest wykonywanie odpowiednich po-miarów i określenie aktualnej wartości doziemnego prądu pojemnościowe-go sieci oraz współczynnika rozstro-jenia kompensacji ziemnozwarciowej. Do realizacji zadań pomiarowych wy-korzystuje się zmodyfikowaną metodę stosowaną w mierniku typu MPZ [1,2,3], który został opracowany w Instytu-cie Elektroenergetyki Politechniki Po-znańskiej i z powodzeniem stosowany w spółkach dystrybucyjnych. Budowa tego modułu składa się z: transformato-ra wymuszającego napięciową asyme-trię doziemną sieci na poziomie 10% fa-zowego napięcia znamionowego sieci, stycznika próżniowego, który dokonuje chwilowego załączenia transformatora wymuszającego do punkt neutralnego sieci, układu i elementów zabezpieczeń oraz przekładników pomiarowych. Pomiar polega na włączeniu na kilka sekund zewnętrznego źródła i chwilo-wym wymuszeniu napięcia w punkcie neutralnym sieci. W trakcie stanu wy-muszania dokonywane są pomiary na-pięcia oraz rozpływu prądów w obwo-dzie dławika i w sieci. Wyniki pomiarów umożliwiają określenie aktualnej po-jemności doziemnej sieci i reaktancji dławika. Istotą modułu pomiarowego jest urządzenie wymuszające napięcie w punkcie neutralnym sieci. Jest ono montowane równolegle do dławika

kompensującego od strony transfor-matora potrzeb własnych i jest zapro-jektowane tak aby po jego włączeniu poziom wymuszonej asymetrii do-ziemnej w sieci osiągnął wartość nie większą niż 10% napięcia fazowego. Urządzenie wyposażone jest w specjal-ne przekładniki pomiarowe oraz w ze-spół zabezpieczeń przeciwprzepięcio-wych i ziemnozwarciowych chronią-cych urządzenie przed uszkodzeniem oraz zadziałaniem w warunkach rze-czywistego zwarcia doziemnego.Jak można zauważyć sposób działania BS KKZ różni się od tradycyjnie stoso-wanych urządzeń, w których regula-cja kompensacji przeprowadzana jest w oparciu o pomiar napięcia wywo-łanego naturalną asymetrią doziem-ną sieci (metody rezonansowe). Rezy-gnacja z napięć naturalnej asymetrii i wprowadzenie chwilowej asymetrii wymuszonej powoduje, że układ BS KKZ może realizować wszelkie zada-nia regulacyjne i kompensujące rów-nież w sieciach symetrycznych (o zni-komej asymetrii pojemnościowej) oraz pozwala w sposób relatywnie łatwy uzyskiwać informacje o aktualnym po-jemnościowym prądzie doziemnym sieci i o aktualnych pojemnościowych prądach doziemnym poszczególnych linii. Należy podkreślić fakt, że w sie-ciach SN następuje dynamicznie przy-rost odcinków kablowych, które silnie symetryzują wypadkowe pojemności doziemne sieci i znacznie ograniczają poziom napięcia asymetrii naturalnej.

W module sterującym realizowany jest program wykonania pomiarów i analiza zarejestrowanych wielkości w celu wygenerowania właściwych sygnałów sterujących dla układu re-gulacji cewki Petersena. Podstawowe elementy budowy modułu to: anali-zatory parametrów sieci typu MPR--52s-10 oraz typu EPM-07 , sterownik PLC typu HEXT240C113 oraz prze-miennik częstotliwości. Jego działa-nie polega na rejestrowaniu sygna-łów pomiarowych i po przetworzeniu przez analizatory parametrów skiero-waniu ich do sterownika PLC . Tam na-stępuje analiza uzyskanych sygnałów i w oparciu o jej wyniki generowany jest impuls sterujący do przemienni-ka częstotliwości sterującego pracą silnika regulującego reaktancję cew-ki Petersena. Wyboru odpowiedniej wartości reaktancji cewki dokonuje się według kryterium opisanego za-leżnością

(1)

sposób relatywnie łatwy uzyskiwać informacje o aktualnym pojemnościowym prądzie doziemnym sieci i o aktualnych pojemnościowych prądach doziemnym poszczególnych linii. Należy podkreślić fakt, że w sieciach SN następuje dynamicznie przyrost odcinków kablowych, które silnie symetryzują wypadkowe pojemności doziemne sieci i znacznie ograniczają poziom napięcia asymetrii naturalnej.

W module sterującym realizowany jest program wykonania pomiarów i analiza zarejestrowanych wielkości w celu wygenerowania właściwych sygnałów sterujących dla układu regulacji cewki Petersena. Podstawowe elementy budowy modułu to: analizatory parametrów sieci typu MPR-52s-10 oraz typu EPM-07 , sterownik PLC typu HEXT240C113 oraz przemiennik częstotliwości. Jego działanie polega na rejestrowaniu sygnałów pomiarowych i po przetworzeniu przez analizatory parametrów skierowaniu ich do sterownika PLC . Tam następuje analiza uzyskanych sygnałów i w oparciu o jej wyniki generowany jest impuls sterujący do przemiennika częstotliwości sterującego pracą silnika regulującego reaktancję cewki Petersena. Wyboru odpowiedniej wartości reaktancji cewki dokonuje się według kryterium opisanego zależnością

Trpwcs

cpTrpwcs X

KXXX

KX −≤≤−

minmax

(1)

gdzie:Xcp – wymagana wartość reaktancji cewki Petersena,Xcs – wypadkowa doziemna reaktancja pojemnościowa sieci (wartości tej reaktancji

są obliczane na podstawie prądów i napięć zarejestrowanych podczas działa-nia w punkcie neutralnym sieci transformatora wymuszającego),

XTrpw – reaktancja dla składowej zerowej transformatora potrzeb własnych (dotyczy uzwojenia, którego punkt neutralny połączony jest z cewką Petersena),

Kmin i Kmax – współczynniki określające zalecany przedział kompensacji ziemnozwarcio -wej (wartości graniczne tego przedziału to Kmin = 1.05 oraz Kmax = 1.2)

Moduł sterujący wyposażony jest również w wyświetlacz do prezentowania wyników oraz układ komunikacyjny do zdalnego przekazywania ich do zewnętrznych urządzeń monitorujących. Działanie układu w zakresie pomiarów i sterowania może być zrealizowane jako: indywidualne (na żądanie obsługi stacji lub zdalnie z RDR), cykliczne (według programu zegarowego - np. kilka razy w ciągu doby), po każdych przełączeniach w polach liniowych. Poza pomiarem parametrów ziemnozwarciowych sterownik jest w stanie w sposób ciągły monitorować asymetrię napięć w sieci a podczas zwarć doziemnych kontrolować wartości prądu w rezystorze AWSCz. Elementy modułu umieszczone są w klimatyzowanej szafie co czyni urządzenie odpornym na działania środowiskowe.

Głównym modułem urządzenia BS KKZ jest urządzenie kompensujące oregulowanej reaktancji. W jego konstrukcji można wyróżnić takie elementy jak: cewka Petersena, system automatycznej regulacji reaktancji, napęd ręcznej regulacji, przekładnik prądowy, odwilżacz oleju, konserwator, przekaźnik gazowo-przepływowy i termometr. Urządzenie włącza się między punkt gwiazdowy transformatora uziemiającego (najczęściej jest to transformator potrzeb własnych stacji) a ziemię. W oparciu o uzyskane dane pomiarowe moduł sterujący kontroluje pracę silnika napędzającego system automatycznej regulacji reaktancji cewki. Firma BEZPOL oferuje systemy automatycznej regulacji reaktancji realizowane w sposób płynny (na zasadzie ruchomego rdzenia) i krokowy ( z automatycznym przełącznikiem zaczepów – 16 pozycji).

gdzie:Xcp – wymagana wartość reaktancji cewki Petersena,Xcs – wypadkowa doziemna reaktancja pojemnościowa sieci (wartości tej reak-tancji są obliczane na podstawie prą-dów i napięć zarejestrowanych pod-czas działania w punkcie neutralnym sieci transformatora wymuszającego),

Rys. 2. Schemat blokowy systemu BS KKZ (1,2,3 i 4 – główne moduły urządzenia)Rys.2. Schemat blokowy systemu BS KKZ (1,2,3 i 4 – główne moduły urządzenia)

Zadaniem modułu pomiarowego jest wykonywanie odpowiednich pomiarów i określenie aktualnej wartości doziemnego prądu pojemnościowego sieci oraz współczynnika rozstrojenia kompensacji ziemnozwarciowej. Do realizacji zadań pomiarowych wykorzystuje się zmodyfikowaną metodę stosowaną w mierniku typu MPZ [1,2,3], który został opracowany w Instytucie Elektroenergetyki Politechniki Poznańskiej i z powodzeniem stosowany w spółkach dystrybucyjnych. Budowa tego modułu składa się z: transformatora wymuszającego napięciową asymetrię doziemną sieci na poziomie 10% fazowego napięcia znamionowego sieci, stycznika próżniowego, który dokonuje chwilowego załączenia transformatora wymuszającego do punkt neutralnego sieci, układu i elementów zabezpieczeń oraz przekładników pomiarowych.

Pomiar polega na włączeniu na kilka sekund zewnętrznego źródła i chwilowym wymuszeniu napięcia w punkcie neutralnym sieci. W trakcie stanu wymuszania dokonywane są pomiary napięcia oraz rozpływu prądów w obwodzie dławika i w sieci. Wyniki pomiarów umożliwiają określenie aktualnej pojemności doziemnej sieci i reaktancji dławika. Istotą modułu pomiarowego jest urządzenie wymuszające napięcie w punkcie neutralnym sieci. Jest ono montowane równolegle do dławika kompensującego od strony transformatora potrzeb własnych i jest zaprojektowane tak aby po jego włączeniu poziom wymuszonej asymetrii doziemnej w sieci osiągnął wartość nie większą niż 10% napięcia fazowego. Urządzenie wyposażone jest w specjalne przekładniki pomiarowe oraz w zespół zabezpieczeń przeciwprzepięciowych i ziemnozwarciowych chroniących urządzenie przed uszkodzeniem oraz zadziałaniem w warunkach rzeczywistego zwarcia doziemnego.

Jak można zauważyć sposób działania BS KKZ różni się od tradycyjnie stosowanych urządzeń, w których regulacja kompensacji przeprowadzana jest w oparciu o pomiar napięcia wywołanego naturalną asymetrią doziemną sieci (metody rezonansowe). Rezygnacja z napięć naturalnej asymetrii i wprowadzenie chwilowej asymetrii wymuszonej powoduje, że układ BS KKZ może realizować wszelkie zadania regulacyjne i kompensujące również w sieciach symetrycznych (o znikomej asymetrii pojemnościowej) oraz pozwala w

STEROWNIK

ANALIZATOR

ANALIZATORPRZEMIENNIK

CZĘSTOTLIWOŚCI

Punkt neutralnysieci SN

(Transforamtorpotrzeb wlasnych)

BPZ

3

2

4

1



XTrpw – reaktancja dla składowej zero-wej transformatora potrzeb własnych (dotyczy uzwojenia, którego punkt neutralny połączony jest z cewką Pe-tersena),Kmin i Kmax – współczynniki określające zalecany przedział kompensacji ziem-nozwarciowej (wartości graniczne tego przedziału to Kmin = 1.05 oraz Kmax = 1.2)

Moduł sterujący wyposażony jest rów-nież w wyświetlacz do prezentowania wyników oraz układ komunikacyjny do zdalnego przekazywania ich do ze-wnętrznych urządzeń monitorujących. Działanie układu w zakresie pomiarów i sterowania może być zrealizowane ja-ko: indywidualne (na żądanie obsługi stacji lub zdalnie z RDR), cykliczne (we-dług programu zegarowego - np. kilka razy w ciągu doby), po każdych przełą-czeniach w polach liniowych. Poza po-miarem parametrów ziemnozwarcio-wych sterownik jest w stanie w sposób ciągły monitorować asymetrię napięć w sieci a podczas zwarć doziemnych kontrolować wartości prądu w rezysto-rze AWSCz. Elementy modułu umiesz-czone są w klimatyzowanej szafie co czyni urządzenie odpornym na działa-nia środowiskowe.Głównym modułem urządzenia BS KKZ jest urządzenie kompensu-jące o regulowanej reaktancji. W je-go konstrukcji można wyróżnić takie elementy jak: cewka Petersena, sys-tem automatycznej regulacji reaktan-cji, napęd ręcznej regulacji, przekład-

nik prądowy, odwilżacz oleju, kon-serwator, przekaźnik gazowo-prze-pływowy i termometr. Urządzenie włącza się między punkt gwiazdowy transformatora uziemiającego (naj-częściej jest to transformator potrzeb własnych stacji) a ziemię. W oparciu o uzyskane dane pomiarowe moduł sterujący kontroluje pracę silnika na-pędzającego system automatycznej regulacji reaktancji cewki. Firma BEZ-POL oferuje systemy automatycz-nej regulacji reaktancji realizowane w sposób płynny (na zasadzie rucho-mego rdzenia) i krokowy ( z automa-tycznym przełącznikiem zaczepów – 16 pozycji). Rezystor AWSCz jest przeznaczony do wymuszania dodatkowej składo-wej czynnej prądu zwarcia podczas trwałych zakłóceń doziemnych w sie-ci. Zwiększenie tej składowej znacz-nie poprawia warunki działania za-bezpieczeń ziemnozwarciowych. Re-zystor jest włączany równolegle do dławika kompensującego za pomocą wysokonapięciowego łącznika próż-niowego. Bezpośrednie załączanie rezystora w punkcie neutralnym sie-ci powoduje, że wartości dodatkowo wprowadzanego do pętli zwarciowej prądu są niezależne od aktualnej po-zycji przełącznika zaczepów dławika kompensacyjnego. W budowie mo-dułu można wyróżnić: rezystor o prą-dzie znamionowym 20 A (lub innym w zależności od potrzeb użytkowania), wysokonapięciowy łącznik próżniowy,

sterownik cyklu pracy oraz układ kon-troli temperatury.Widok zewnętrzny kompletnego urzą-dzenia BS KKZ przedstawiono na ry-sunku 3.

nMichał Torbus – Bezpol

Józef Lorenc – Instytut Elektroenergetyki Politechniki Poznańskiej

Literatura:[1] Lorenc J.: Admitancyjne zabezpie-

czenie ziemnozwarciowe, Wydaw-nictwo Politechniki Poznańskiej 2007.

[2] Lorenc J., Rakowska A., Staszak B: Limitation of Earth-Fault Distur-bances and their Effects in Medi-um Voltage Overhead Lines. Prze-gląd Elektrotechniczny nr 4, 2007 ss. 75-79.

[3] Lorenc J., Hoppel W., Staszak B.: Układ pomiaru parametrów ziem-nozwarciowych w kompensowa-nych sieciach SN. Narada Technicz-na nt. ”Aparatura zabezpieczeniowa i Systemy Komunikacyjne w Elektro-energetyce. ALSTOM, Ceske Bude-jovice 2001.

[4] Lorenc J., Torbus M.: Stacjonar-ny układ do pomiaru i sterowa-nia kompensacją prądów ziemno-zwarciowych, VII Sympozjum „No-woczesne rozwiązania w budow-nictwie sieciowym”, Borowianka--Ostrów, 2011.

Rys. 3. Zewnętrzny widok systemu BS KKZ



Celem artykułu jest ocena efek-tywności usuwania w warunkach polowych gazów z olejów izola-

cyjnych, eksploatowanych w wybra-nych urządzeniach energetycznych, za pomocą mobilnego urządzenia, które zostało opracowane przez konsorcjum złożone ze specjalistów firmy ZUT Ener-goaudyt w Radomiu oraz Instytutu Technologii Eksploatacji-Państwowe-go Instytutu Badawczego w Radomiu.

Charakterystyka urządzeniaUrządzenie UPE T1 pozwala na realiza-cję dwustopniowego procesu regene-racji oleju izolacyjnego, polegającego na zastosowaniu metody barbotażu osuszonym powietrzem z jednoczesną obróbką próżniową. Wygląd urządze-nia przedstawiono na rys. 1.

Urządzenie jest również wyposażone w system usuwania zanieczyszczeń stałych o wielkości do 1 mikrometra, a także moduł do podgrzewania ole-ju do temperatury 60°C. Proces rege-neracji oleju odbywa się na zasadzie wielokrotnej cyrkulacji oleju pomiędzy urządzeniem a kadzią urządzenia elek-troenergetycznego (np. przekładnika prądowego). Wyposażone jest w sys-

tem sterowania opracowany z wyko-rzystaniem najnowszych rozwiązań technicznych w zakresie sterowania oraz kontroli parametrów proceso-wych. Podstawowym elementem sys-temu sterowania jest sterownik PLC, rozszerzony o wyspecyfikowane mo-duły wejść. Sterownik pozwala na kon-trolę zainstalowanych w urządzeniu czujników (w tym czujników tempera-tury, ciśnienia, zawartości wody, a także obecności piany). Opracowany system informatyczny umożliwia sterowanie kluczowymi elementami urządzenia (np. pompy, zawory), potrzebnymi do prawidłowej realizacji procesu rege-

neracji oleju elektroizolacyjnego. Ste-rowanie urządzeniem może być reali-zowane przez operatora, obsługujące-go panel dotykowy, na którym oprócz przycisków sterowania wizualizowany jest również przebieg procesu. Urządzenie podczas pracy nie wymaga obecności osoby obsługującej, ponie-waż jest wyposażone w system zdal-nego powiadamiania o parametrach procesu osuszania, co istotnie obniża koszty eksploatacji urządzenia. System GSM ma 8 wejść sygnałowych, z czego trzem z nich, można przypisać po 2 ko-munikaty, które są wysyłane w zależ-ności od stanu danego wejścia. Mogą to być: komunikaty o zawartości wody w oleju, komunikaty o przekroczeniu temperatury, komunikaty o wycieku oleju, komunikaty o awarii zasilania, komunikaty o konieczności wymiany filtra. System ten ma możliwość wysy-łania komunikatów również na pocztę mailową, dzięki czemu tworzone jest archiwum zdarzeń w czasie procesu odwadniania olejów transformatoro-wych. W treści komunikatów oprócz informacji o stanie pracy urządzenia, zawarta jest informacja o lokalizacji urządzenia oraz numerze urządzenia. System jest zasilany z sieci 230VAC, oraz

Innowacyjne urządzenie wspomagające zrównoważoną gospodarkę olejami elektroizolacyjnymiPrzed polskim systemem energetycznym stoi zadanie utrzymania standardów Unii Europejskiej w zakresie ciągłości dostawy energii. Inwestycje w nowe transformatory są jednak, ze względów ekonomicznych, odsuwane w czasie [1-3]. Zmniejszenie nakładów inwestycyjnych pociąga za sobą konieczność wydłużenia czasu eksploatacji poszczególnych elementów systemu elektroenergetycznego, przy jednoczesnym zachowaniu niskiego poziomu ryzyka wystąpienia awarii. Obecnie, nominalny czas życia transformatora szacuje się na ok. 25¸30 lat, a rozsądnym horyzontem czasowym jego wydłużenia jest 40¸50 lat [4]. Dlatego też, bardzo istotne są wszelkie prace remontowe i modernizacyjne, zapewniające bezawaryjną pracę sieci energetycznej. Szereg urządzeń elektroenergetycznych, stanowiących kluczowe moduły sieci przesyłowych zawierają oleje elektroizolacyjne. Rozwój perspektywicznych kierunków w zakresie zaawansowanych technologii pielęgnacji olejów izolacyjnych, przy jednoczesnym wykorzystaniu nowoczesnych rozwiązań diagnostycznych umożliwia długookresową, bezawaryjną eksploatację urządzeń energetycznych, w szczególności transformatorów oraz przekaźników prądowych, a tym samym znaczny wzrost niezawodności i efektywności systemów energetycznych [5,6].

Rys. 1. Wygląd urządzenia UPE T1 do re-generacji olejów izolacyjnych



posiada wbudowany akumulator, który w razie awarii zasilania, pozwoli na dal-szą pracę systemu oraz wysłanie komu-nikatu o awarii zasilania.

Metodyka badańW dalszej części niniejszego artykułu przedstawiono i porównano wyniki analizy DGA dziewięciu przekładników typu J220-4a, produkcji ZWAR sprzed i po próżniowej obróbce oleju, którą realizowano przez okres ośmiu godzin.Do badania składu gazu rozpuszczone-go w oleju użyto aparatu TRANSPORT X produkcji firmy Kelman LTD. Aparat ten wykorzystuje spektroskopię fotoaku-styczną do wykonywania analiz DGA i przedstawiania wyników, dotyczących wszystkich gazów zawartych w badanej próbce oraz zawartości w niej wilgoci. Gazy wyodrębniane są z próbki oleju za pomocą metody ekstrakcji równowa-gowej znad cieczy, a ich zawartość jest mierzona za pomocą spektroskopii fo-

toakustycznej w zakresie podczerwieni. Aparat umożliwia oznaczenie następu-jących gazów: wodór, tlenek węgla, di-tlenek węgla, metan, etan, etylen i ace-tylen. Wyniki podaje się w ppm (tj. µl/l) objętości danego składnika w stosunku do objętości oleju.

Wyniki badań i ich analizaEfektywność procesu odgazowania olejów izolacyjnych, eksploatowanych w przekładnikach prądowych oceniano porównując całkowitą zawartość gazu przed obróbką i po obróbce regenera-cyjnej, przeprowadzonej za pomocą mobilnego urządzenia UPE T1 [6]. Uzy-skane wyniki zestawiono na rys. 2.Analiza uzyskanych wyników badań analitycznych wskazuje jednoznacznie iż proces realizowany za pomocą mo-bilnego urządzenia UPT1, pozwala na efektywne usunięcie gazów palnych z oleju izolacyjnego, co pozwala na dalszą, bezpieczną eksploatację tego

medium w urządzeniu elektroenerge-tycznym. Szczegółowe badania DGA wskazują także, iż największy udział procentowy w całkowitej zawartości gazów palnych w regenerowanych olejach izolacyjnych ma etan. Na rys. 3 porównano więc zawartości tego gazu w oleju izolacyjnym przed i po obróbce regeneracyjnej.

PodsumowanieRealizacja przez konsorcjum, złożone z ZUT Energoaudyt oraz Instytutu Tech-nologii Eksploatacji-PIB, projektu celo-wego doprowadziła do opracowania innowacyjnego urządzenia technicz-nego, którego zastosowanie do pielę-gnacji olejów izolacyjnych może skut-kować efektywnym usunięciem z eks-ploatowanych olejów gazów i wilgoci, co wpływa na poprawę niezawodności działania systemów energetycznych. Konstrukcja urządzenia pozwala na je-go użytkowanie w warunkach polo-wych, a opcja bezprzewodowej trans-misji danych pozwala na bezpośredni nadzór nad realizowanym procesem regeneracji oleju.

Mirosław ZAJĄC 1, Jarosław MOLENDA 2, Andrzej STĘPIEŃ 2

Zakład Usług Technicznych Energoaudyt, Radom

Instytut Technologii Eksploatacji-PIB, Radom

n

Bibliografia1. Krüger M., Koch M., Kraetge A., Reth-

meier K.: Diagnostic measurements on power transformers. Energetyka, 2009, 5, 299-305.

2. Malewski R., Subocz J., Szrot M., Pło-wucha J., Zaleski R.: Podstawy oce-ny opłacalności modernizacji trans-formatorów. Energetyka, 2006, 12, 884-891.

3. CIGRE Technical Brochure no 248: Guide on economics of transformer management, 2004.

4. Klistala T.: Przegląd metod diagno-stycznych układów izolacyjnych transformatorów dużej mocy w eks-ploatacji. PAK, 2008, 11, 754-759.

5. Makowska M., Molenda J.: Oleje transformatorowe. Eksploatacja-Dia-gnostyka-Regeneracja. Wyd. ITeE--PIB, Radom, 2010.

6. Zając M., Kazirodek P., Molenda J., Stępień A.: Urządzenie do odgazo-wywania olejów izolacyjnych użyt-kowanych w przekładnikach prą-dowych. Urządzenia dla energetyki, 2013, 6, 2-4.

Rys. 2. Porównanie całkowitej zawartości gazów palnych w oleju izolacyjnym przed i po obróbce regeneracyjnej

Rys. 3. Porównanie zawartości etanu w oleju izolacyjnym przed i po obróbce regene-racyjnej



Zestawy punktów rozłącznikowychOpracowane i wdrożone koncepcje punktów rozłącznikowych sterowa-nych w sieci GSM/GPRS składały się z następujących elementów:

y rozłącznik napowietrzny SN typu SRNkp-24/400

y sterownik z napędem elektrome-chanicznym typu NKM1.3

y sterownik z napędem elektrome-chanicznym typu NSZpp-24/44

y przekładnik napięciowy 15/0.23 kV y ograniczniki przepięć SN y sygnalizator zwarć SN y antena kierunkowa.

Rodzaje sterowników z napędem NKM1.3W okresie ostatnich kilku lat powstały wspólne opracowania, w jednej obu-dowie, sterowników różnych firm, z na-pędami elektromechanicznymi pro-dukcji IE-ZD w Białymstoku [4] i produk-cji ZMER Kalisz[6]. Wykonano realizacje

z następującymi firmami: y Instytut Energetyki – Oddział Gdańsk y Elkomtech S.A. Łódź y Mikronika – Spółdzielnia Pracy Po-

znań

Na rys. 1 przedstawiony jest przykła-dowy układ sterowania i nadzoru SRS zaprojektowany i wykonany przez In-stytut Energetyki – Oddział w Gdańsku oraz napęd elektromechaniczny typu NKM1.2 z panelem sterowania i aku-mulatorami zaprojektowany i wykona-ny przez IE-ZD w Białymstoku oraz sy-gnalizator zwarć z firmy PUP Softin lub Schneider Electric. System SRS zawiera sterownik typu STGP, zasilacz, urządze-nia zabezpieczające, grzałkę z termo-statem [3].Na fot. 1 pokazany jest punkt rozłączni-kowy sterowany słupowy z zastosowa-niem wymienionych urządzeń. Tak wy-konane obiekty zostały wdrożone w kil-kudziesięciu punktach, w sieci napo-wietrznej SN, na terenie Energa Gdańsk.

Na fot. 2 pokazany jest przykładowy sys-tem telemechaniki Ex-ML firmy Elkom-tech S.A. z Łodzi [2] z napędem NKM1.3 firmy IE-ZD w Białymstoku, jako druga wersja układu sterowania i nadzoru nad rozłącznikami typu SRNkp-24/400 [4]. Tak wykonane urządzenia zostały wdrożone w kilkudziesięciu punktach, na terenie Energa Gdańsk.Na fot. 3 pokazany jest przykładowy system telemechaniki SO-52 firmy Mi-kronika z Poznania [1], zainstalowany we

Koncepcje punktów rozłącznikowych SN– wspólne opracowania IE-ZD i innych firmInstytut Energetyki – Zakład Doświadczalny w Białymstoku wdrożył w 2011r. do produkcji seryjnej nowe rozłączniki napowietrzne SN typu SRNkp-24/400 z zastosowaniem komór próżniowych. Równocześnie IE-ZD rozpoczął współpracę z firmami zajmującymi się sterowaniem i telemechaniką, w celu wspólnego opracowania sterownika z napędem elektromechanicznym, przeznaczonego do automatycznych punktów rozłącznikowych.

Rys. 1. Sterownik SRS z napędem NKM1.31 – wyłącznik zasilania napędu 24 V DC, 2 – przełącznik rodzaju pracy, sterowanie LOKALNE/ZDALNE,

3 – przyciski sterowania lokalnego ZAŁĄCZANIE/ODŁĄCZANIE, 4 – czujnik otwarcia drzwiczek, 5 – płyta mon-

tażowa (zasilacz, zabezpieczenia), 6 – sterownik obiektowy STGP-1, 7 – akumulatory 2x18Ah, 8 – ogrzewanie

szafki, 9 – napęd (przekładnia z silnikiem 24 V 350 W), 10 – sygnalizator zwarć SZN-1, 11 – dźwignia napędowa.

Fot. 1. Punkt rozłącznikowy SRNkp-24/400 z systemem SRS



wspólnej obudowie z napędem elektro-mechanicznym typu NKM1.3, akumula-torami i sygnalizatorem zwarć SZN-1 [4]. Jest to trzecia wersja układu sterowa-nia i nadzoru nad rozłącznikami typu SRNkp-24/400. Tak wykonane urządze-nia zostały zainstalowane w kilkudziesię-ciu punktach, na terenie Energa Gdańsk.W roku 2012 i 2013 zostało zainstalowa-nych kilkaset punktów rozłącznikowych sterowanych w sieci GSM/GPRS, wyposa-żonych w rozłączniki SRNkp-24/400 i trzy różne w/w systemy telemechaniki [4, 5].

Rodzaje elektromechanicznych napędów i sterownikówW roku ubiegłym i w roku 2014 powsta-ły wspólne opracowania, w jednej obu-dowie, różnych napędów i sterowni-ków. Wykonano następujące realizacje:

y napędy NKM 1.3 produkcji IE-ZD w Białymstoku ze sterownikami firm Mikronika Poznań i Elkomtech Łódź

y napędy typu NSZpp-24/44 produk-cji ZMER Kalisz [6] ze sterownikami firmy Elkomtech Łódź

W trakcie opracowania są następujące rozwiązania:

y napędy typu NSL 60 produkcji ZWAE Lębork [7] ze sterownikami firmy Mi-kronika Poznań

Na fot. 4 i 5 pokazany jest punkt roz-łącznikowy SN z następującymi urzą-dzeniami:

y rozłącznik SRNkp-24/400 prod. IE-ZD w Białymstoku

y napęd typu NSZpp-24/44 prod. ZMER Kalisz

y sterownik typu Ex-BEL prod. Elkom-tech Lódź /we wspólnej obudowie z napędem/

PodsumowanieW artykule przedstawione zostały sys-temy sterowania, telemechaniki i auto-matyki w punktach rozłącznikowych , instalowane w sieci SN w coraz więk-szym zakresie. Realizacja programu au-tomatyzacji sieci SN będzie kolejnym krokiem wprowadzenia sieci inteligent-nej Smart Grid. Automatyka łączeniowa umożliwiająca automatyczne wykrycie miejsca zwarcia , wydzielenie uszkodzo-nego fragmentu sieci oraz przywróce-nie zasilania części odbiorców, będzie podstawą funkcjonowania łączników sieci inteligentnych. Automatyzacja sieci SN korzystnie wpłynie na pew-ność dostaw poprzez skrócenie czasu trwania lokalizacji miejsca uszkodzenia, jak również na jakość energii elektrycz-nej, poprzez zmniejszenie liczby prób-nych łączeń i związanych z tym zapa-dów napięcia. Automatyczne odłącza-nie uszkodzonego fragmentu sieci, za pomocą rozłączników lub wyłączników napowietrznych sterowanych zdalnie,

wskazane jest w czasie przerwy auto-matyki samoczynnego ponownego za-łączenia /SPZ/. Zastosowanie automa-tyki do przestawień łączników SN, zna-cząco wpłynie na zmniejszenie wskaź-ników niezawodności dostaw energii elektrycznej , SAIDI i SAIFI. Zwiększenie liczby punktów łączników sterowanych w ciągach liniowych o trzy, cztery lub pięć punkty sterowane może przy-nieść zmniejszenie w/w wskaźników o wielkość od ok. 20% do prawie 50%. Optymalizacja liczby nowych łączni-ków i ich rozmieszczenie w sieci SN jest przedmiotem wielu analiz uwzględ-niających nie tylko wskaźniki nieza-wodnościowe, liczbę odbiorców ale i koszty inwestycji. Operatorzy Syste-mów Dystrybucyjnych /OSD/ zmusze-ni będą do opracowania i zastosowania systemów wspomagania zarządzania siecią, wprowadzając nowe elementy infrastruktury sieciowej, takie jak no-wy system teleinformatyczny, czujniki pomiarowe sieci nowej generacji. Sys-tem monitoringu i zarządzania linii na-powietrznej SN, z uwzględnieniem ob-ciążalności cieplnej linii jest obecnie na etapie analiz, badań i wstępnych opra-cowań. Może on mieć szczególne za-stosowanie z powodu zwiększonej ge-neracji przenoszonej na sieć SN przez aktywnych , dynamicznych odbiorców, a także poprzez dołączanie do sieci no-wych źródeł energii odnawialnej np. farm wiatrowych.

nAutorzy: Stanisław Kiszło, Andrzej Frącek, Krzysztof Kobyliński – Instytut Energetyki

Zakład Doświadczalny w Białymstoku

Lieratura1. Badawczo-Rozwojowa Spółdzielnia

Pracy Mikroprocesorowych Systemów Automatyki Mikronika. Urządzenia te-lemechaniki radiowej. Katalog firmo-wy 2011 Poznań, www.mikronika.pl

2. Elkomtech S.A. Automatyka zabez-pieczeniowa. Katalog firmowy 2011 Łodź, www.elkomtech.com.pl

3. Instytut Energetyki Oddział Gdańsk, Za-kład Urządzeń elektroenergetycznych. System sterowania rozłącznikami SRS. Katalog firmowy 2010, www.ien.gda.pl

4. Napęd silnikowy typ NKM1.3. Doku-mentacja techniczno-ruchowa IE-ZD Białystok 2011

5. Rozłącznik typu SRNkp-24/400. In-strukcja montażu IE-ZD Białystok 2011.

6. Przedsiębiorstwo produkcyjne Apara-tów i Konstrukcji Energetycznych ZMER Sp. z o. o. Katalog firmowy 2012 Kalisz.

7. Zakład Wytwórczy Aparatów Elek-trycznych Sp. z o. o. Katalog Wydanie 5 Lębork.

Fot. 2. Sterownik Ex-ML z napędem elektromechanicznym NKM1.3

Fot. 3. Sterownik SO-52 z napędem elektrome-chanicznym NKM1.3

Fot. 4. Punkt rozłącznikowy SRNkp-24/400 z napędem NSZpp-24/44

Fot. 5. Napęd NSZpp-24/44 ze sterownikiem Ex-BEL



http://www.mikronika.pl

http://www.elkomtech.com.pl

http://www.ien.gda.pl

Kwestie wydajności energetycznej są obecnie w Europie przedmio-tem szczególnego zaangażowa-

nia większości spółek produkcyjnych. Wraz z wprowadzeniem przez UE dy-rektywy ErP 2009/125/EC, spółki te sta-nęły w obliczu wyzwań związanych z dalszym obniżaniem swojego zuży-cia energii, a także emisji CO2 w przemyśle.

Napędy elektryczne, zużywając ponad dwie trzecie energii elektrycznej, sta-nowią główny element odpowiedzial-ny za konsumpcję energii elektrycznej w produkcji przemysłowej - dlatego w obszarze technologii napędów elek-trycznych wciąż można znaleźć miej-sce na znaczące oszczędności. Można je będzie łatwiej zrealizować dzięki inte-ligentnemu wykorzystaniu automatyki w połączeniu z rozrusznikami napę-dów czy napędami o zmiennej często-tliwości. Kluczowym czynnikiem jest znalezienie odpowiednich rozwiązań, które można zastosować od ręki.

W swoim 12-stronicowym raporcie za-tytułowanym:» Udane wdrożenie dy-rektywy ErP» inż. Joachim Heriber,

Senior Project Manager Drives w fir-mie Eaton, przedstawia potencjalne oszczędności w technologii napędów elektrycznych. Autor obrazowo wy-jaśnia i wskazuje aktualne problemy, ukazując potencjał oszczędności na konkretnych przykładach i prezentuje różne rozwiązania techniczne. Publika-cja zapewnia ponadto praktyczną po-moc w wyborze najlepiej dopasowanej optymalizacji, którą można szybko za-stosować.

Zainteresowani tematem czytelnicy, chcący dowiedzieć się więcej o sposo-bach zwiększania wydajności energe-tycznej i ograniczaniu kosztów opera-cyjnych, mogą (po dokonaniu krótkiej rejestracji) bezpłatnie pobrać raport ze strony www.eaton.eu/publications

Sektor elektryczny Eaton jest global-nym liderem w dziedzinie dystrybucji zasilania i zabezpieczenia obwodów; zabezpieczenia zasilania zapasowe-

go; regulacji i automatyki; oświetlenia i bezpieczeństwa; rozwiązań struktu-ralnych i sprzętu instalacyjnego; roz-wiązań do pracy w surowych i niebez-piecznych warunkach; a także usług inżynieryjnych. Dzięki swojemu zesta-wowi globalnych rozwiązań Eaton jest w stanie sprostać najbardziej krytycz-nym wyzwaniom w zarządzaniu zasi-laniem elektrycznym dnia dzisiejszego.

Eaton to przedsiębiorstwo zarzą-dzające zasilaniem, którego sprze-daż w 2013 r. wyniosła 22,0 mld USD. Eaton oferuje energooszczędne roz-wiązania wspomagające efektywne zarządzanie wykorzystaniem energii elektrycznej, hydraulicznej i mecha-nicznej w sposób bardziej skuteczny, bezpieczny i zrównoważony. Eaton zatrudnia około 102 000 pracowników i oferuje swoje produkty w ponad 175 krajach. Aby uzyskać więcej informacji, patrz www.eaton.eu.

n

Raport dotyczący dyrektywy ErP: optymalizacja wydajności energetycznej dzięki odpowiednim rozwiązaniom w zakresie napędów

Firma Eaton przedstawia nowy raport omawiający wyzwania związane z wszystkimi aspektami wydajności energetycznej i opisujący potencjalne oszczędności.Raport Eaton: Udane wdrożenie dyrektywy ErP



Firma Eaton wprowadza na rynek EMEA (Europa, Bliski Wschód oraz Afryka) swoje wielokrotnie nagra-

dzane oprogramowanie Intelligent PowerTM Manager 1.40. Program ten zwiększa możliwości integracji z syste-mem zarządzania serwerami Cisco Uni-fied Computing SystemTM, pozwalając menedżerom IT ustalać priorytety zuży-cia energii i z wyprzedzeniem określać jego limity dla każdego serwera, w celu zwiększenia żywotności baterii w trak-cie występowania problemów z zasila-niem. Program umożliwia także integra-cję z platformą wirtualizacyjną VMware® vSphere 5.5®, oferując jeszcze więcej ela-styczności dla małych/średnich centrów danych i środowisk network closet. Jest to także pierwsze oprogramowanie do zarządzania energią integrujące się bez-pośrednio z nowym klientem web plat-formy VMware.- Eaton wciąż wytycza drogę w zakresie innowacyjnego opro-gramowania do zarządzania energią, opracowując rozwiązania zapewniające większą wartość biznesową dzięki inte-gracji z najważniejszymi platformami in-frastruktury konwergentnej - mówi Ro-ry Higgins, Software Product Manager w firmie Eaton. - Oprogramowanie Intelligent Power Manager umożliwiające prowadzenie obliczeń, komunikację sieciową i prze-chowywanie danych, pozwala użyt-kownikom zdalnie zarządzać całą swo-ją infrastrukturą zasilającą poprzez wio-dące platformy wirtualizacyjne, a także ustalać wszechstronne strategie zarzą-dzania zasilaniem. Oprogramowanie Intelligent Power Manager firmy Eaton to potężne i uni-wersalne narzędzie do zarządzania in-stalacjami IT, oferujące szeroki zakres istotnych funkcji. Obejmują one kom-pleksowy przegląd stanu zasilaczy UPS oraz monitoring ich wydajności, a tak-że są w stanie wyłączać we właściwy sposób wszystkie urządzenia zasilane poprzez UPS-y, gdy jest to konieczne. Funkcje te odpowiadają również za powiadomienia o problemach z zasila-niem i alarmy oraz reagują automatycz-nie na zaniki zasilania poprzez wyzwo-lenie wyłączenia zewnętrznych sys-

temów. Oprogramowanie Intelligent Power Manager firmy Eaton przecho-wuje również zapisy problemów z zasi-laniem i dane dotyczące pracy UPS-ów, które są nieocenione w trakcie debugo-wania problemów z zasilaniem. Ponieważ ochrona zasilania i zarządza-nie energią są równie istotnie dla maszyn wirtualnych, jak i dla fizycznie istnieją-cych serwerów, oprogramowanie Intelli-gent Power Manager cechuje się rozbu-dowanymi możliwościami monitoringu i zarządzania środowiskami wirtualnymi. Program IPM jest kompatybilny z plat-formami VMware ESXi oraz vSphere, jak również z Hyper-V Microsoftu i umożli-wia uporządkowane zamknięcie wielu maszyn wirtualnych i hipernadzorców. Ze względu na ścisłą integrację z rozwią-zaniam z zakresu zarządzania maszynami wirtualnymi, takimi jak vCenter, SCVMM i XenCenter, Intelligent Power Manager ułatwia również zapewnienie zerowego czasu przestoju aplikacji w trakcie migra-cji na żywo maszyn wirtualnych w przy-padku awarii zasilania. Intelligent Power Manager 1.40 moż-na pobrać ze strony www.eaton.eu/powerquality . Podstawowa licencja obejmuje zarządzanie maksymalnie 10 połączonymi urządzeniami i jest dar-mowa. Aby zarządzać większą ilością urządzeń można wykupić srebrne lub złote licencje. Nowe materiały wideo zapewniające nieocenione informacje na temat wielo-krotnie nagradzanego oprogramowania

Intelligent Power Manager firmy Eaton są dostępne na stronie www.eaton.eu/video . Więcej informacji o programie można znaleźć również na stronie www.eaton.eu/intelligentpower . Na stronach www.eaton.eu/virtualisation oraz www.eaton.eu/ci dostępnych jest więcej in-formacji o rozwiązaniach firmy Eaton dla środowisk wirtualnych i infrastruktu-ry konwergentnej.Sektor elektryczny Eaton jest global-nym liderem w dziedzinie dystrybucji zasilania i zabezpieczenia obwodów; zabezpieczenia zasilania zapasowego; regulacji i automatyki; oświetlenia i bez-pieczeństwa; rozwiązań strukturalnych i sprzętu instalacyjnego; rozwiązań do pracy w surowych i niebezpiecznych warunkach; a także usług inżynieryjnych. Dzięki swojemu zestawowi globalnych rozwiązań Eaton jest w stanie sprostać najbardziej krytycznym wyzwaniom w zarządzaniu zasilaniem elektrycznym dnia dzisiejszego.Eaton to przedsiębiorstwo zarządzają-ce zasilaniem, którego sprzedaż w 2013 r. wyniosła 22,0 mld USD. Eaton oferu-je energooszczędne rozwiązania wspo-magające efektywne zarządzanie wyko-rzystaniem energii elektrycznej, hydrau-licznej i mechanicznej w sposób bardziej skuteczny, bezpieczny i zrównoważony. Eaton zatrudnia około 102 000 pracow-ników i oferuje swoje produkty w ponad 175 krajach. Aby uzyskać więcej informa-cji, patrz www.eaton.eu.

n

Oprogramowanie do zarządzania energią firmy Eaton,dzięki integracji z nowymi platformami wirtualizacyjnymi i infrastruktury konwergentnej, zapewnia menedżerom IT jeszcze więcej możliwości kontroli.



Firma Eaton wzbogaca sprawdzo-ną serię ochronnych wyłączników silnikowych PKE z wyzwalaczem

elektronicznym o dodatkową, wygodną funkcję przekaźnika przeciążeniowego realizowaną przez moduł XZMR. Moduł PKE-XZMR może być montowany jako dodatkowe wyposażenie na wszyst-kich kombinacjach rozruszników oraz wyłączników silnikowych PKE poprzez podłączenie go stycznika ochraniane-go napędu. W przypadku przeciąże-nia moduł odbiera odpowiedni sygnał rozłączający dla przeciążenia i rozłącza stycznik, natomiast ochronny wyłącz-nik silnikowy PKE pozostaje włączony. Pozwala to użytkownikowi na jasne od-różnienie pomiędzy dwoma przyczyna-mi wyzwalania - przeciążeniem napędu (rozłączenie stycznika) oraz zwarciem (rozłączenie ochronnego wyłącznika napędu PKE). W celu resetowania błę-dów/usterek dostępne są dwa rodzaje potwierdzeń - tryb automatyczny oraz ręczny. Potwierdzenie automatyczne zapobiega wcześniejszej konieczności otwierania skrzynek rozdzielczych przez wykwalifikowany personel w celu załą-czenia ochronnego wyłącznika napę-du i ułatwia monitorowanie instalacji/zakładu np. w trudnodostępnym tere-nie.Zwiększenie dyspozycyjności zakła-dów i instalacji: Moduł PKE-XZMR wska-zuje przeciążenie silnika zanim stycznik rozłączy napęd, co umożliwia stosowa-nie konserwacji zapobiegawczej. Za-nim nastąpi wyzwolenie spowodowa-ne przeciążeniem, urządzenie LED na module PKE-XZMR wskazuje zbyt duży prąd w obciążonym obwodzie. Dzięki te-mu możliwe jest wdrożenie konserwacji predykcyjnej dla napędu, a tym samym ograniczenie możliwości występowania przestojów. Moduł XZMR jest wyposa-żony w styk normalnie zwarty (N/C) dla stycznika oraz styk normalnie rozwarty (N/O) dla sygnału przeciążenia. Moduł PKE -XZMR może być używany zarówno z rozbudowanymi blokami ochronnymi napędów PKE-XTUA...do 65A), jak rów-nież z rozszerzonymi blokami ochronny-mi systemu (PKE-XTUACP...do 65A). Mo-duł PKE -XZMR zapewnia wyłącznikowi

silnikowemu PKE dwie wygodne funk-cje. Pierwszą jest możliwość konserwacji predykcyjnej w przypadku zbliżającego się przeciążenia. XZMR mierzy prąd ob-ciążenia i w przypadku wartości większej niż 100% sygnalizuje ten stan wolnym miganiem diody LED. Natomiast w przy-padku wartości przekraczającej 105% dioda zaczyna migać z większą często-tliwością. Dzięki temu systemowi wcze-snego ostrzegania użytkownicy mogą szybko wprowadzić środki konserwacji zapobiegawczej w celu uniknięcia nie-pożądanych przestojów. Drugą wygod-ną funkcją jest automatyczny restart na-pędu po wyzwoleniu stycznika w przy-padku przeciążenia. Typ restartu mo-dułu XZMR może być bezpośrednio ustawiony na urządzeniu. W trybie Auto, resetowanie stycznika po przeciążeniu jest w pełni automatyczne, natomiast po wybraniu trybu Hand można to wy-konać ręcznie. Jeśli został wybrany tryb Auto pozycja przełącznika PKE pozosta-je niezmieniona w przypadku przeciąże-nia, a napęd może zostać zrestartowany natychmiast, jak tylko moduł wygene-ruje odpowiedni sygnał zwalniający. Oszczędza to znaczną ilość czasu i po-zwala na proste, autonomiczne moni-torowanie instalacji. Jeśli został wybrany tryb manualny, sygnał usterki musi być

potwierdzony przed restartem poprzez naciśniecie przycisku Reset na module XZMR. Z tego powodu tryb manualny jest szczególnie przydatny dla aplikacji o krytycznym znaczeniu.Sektor elektryczny Eaton jest global-nym liderem w dziedzinie dystrybucji zasilania i zabezpieczenia obwodów; zabezpieczenia zasilania zapasowego; regulacji i automatyki; oświetlenia i bez-pieczeństwa; rozwiązań strukturalnych i sprzętu instalacyjnego; rozwiązań do pracy w surowych i niebezpiecznych warunkach; a także usług inżynieryjnych. Dzięki swojemu zestawowi globalnych rozwiązań Eaton jest w stanie sprostać najbardziej krytycznym wyzwaniom w zarządzaniu zasilaniem elektrycznym dnia dzisiejszego.Eaton to przedsiębiorstwo zarządzają-ce zasilaniem, którego sprzedaż w 2013 r. wyniosła 22,0 mld USD. Eaton oferu-je energooszczędne rozwiązania wspo-magające efektywne zarządzanie wyko-rzystaniem energii elektrycznej, hydrau-licznej i mechanicznej w sposób bardziej skuteczny, bezpieczny i zrównoważony. Eaton zatrudnia około 102 000 pracow-ników i oferuje swoje produkty w ponad 175 krajach. Aby uzyskać więcej informa-cji, patrz www.eaton.eu.

n

Nowy moduł przekaźnika przeciążeniowego dla serii PKE zwiększa wygodę użytkowania ochronnych wyłączników silnikowych firmy Eaton



Pirometry graficzne Fluke wypełnia-ją niszę między klasycznymi piro-metrami punktowymi a zaawan-

sowanymi kamerami termowizyjnymi. Podobnie jak kamery termowizyjne pozwalają na tworzenie map termicz-nych całego obszaru (a nie badanie tylko poszczególnych punktów) oraz nakładanie na siebie obrazu widzialne-go i podczerwonego w trzech trybach mieszanych - 25, 50 i 75%. Obsługa pi-rometrów graficznych Fluke jest łatwa i intuicyjna, urządzenia są gotowe do pracy zaraz po wyjęciu z opakowania. Eliminuje to konieczność prowadzenia specjalistycznych szkoleń dla użytkow-ników. Wraz z przystępną ceną sprawia to, że pirometry graficzne mogą być podstawowymi urządzeniami diagno-stycznymi dla całego zespołu, a nie tyl-ko wykwalifikowanych specjalistów. Fluke VT04A oferuje wszystkie funkcjo-nalności/ parametry techniczne mode-lu VT04:

y ostry obraz dzięki optyce PyroBlend™Plus,

y pole widzenia 28°x28°, y pomiary temperatury w zakresie

od -10°C do +250°C z dokładnością +/- 2°C,

y nakładanie mapy cieplej na obraz z aparatu cyfrowego w proporcji 0%, 25%, 50%, 75% i 100% przy użyciu jednego przycisku,

y pomiar temperatury w punkcie cen-tralnym oraz znaczniki gorąca i zim-na – automatyczna identyfikacja naj-

gorętszych i najzimniejszych punk-tów w polu widzenia,

y automatyczne alarmy wysokiej i ni-skiej temperatury oraz Auto-moni-tor™, który sprawia, że po każdora-zowym uruchomieniu alarmu piro-metr automatycznie zapisuje obraz.

Dodatkowo Fluke VT04A oferuje szereg usprawnień ułatwiających pracę w terenie:

y zasilanie łatwymi do wymiany bate-riami AA,

y funkcje wydłużające czas pracy ba-terii – regulacja poziomów jasności wyświetlacza, automatyczne przy-ciemnianie po 2 minutach, możli-wość ustawiania czasu automatycz-nego wyłączania po 5, 10, 15 lub 20 minutach,

y trwałe ustawienia – ostatnio wyko-rzystywane ustawienia są zachowy-wane, dzięki czemu natychmiast po włączeniu VT04 można rozpocząć pracę,

y opcja resetowania do ustawień fa-brycznych – łatwy powrót do usta-wień domyślnych,

y zapisywanie w formacie .bmp – po-zwala na przeglądanie obrazu bez konieczności eksportowania ich do oprogramowania SmartView®,

y miękki pokrowiec – niewielka waga i rozmiary przy zachowaniu pełnej ochrony urządzenia.

Pirometr Fluke VT04A przeznaczony jest do podstawowej diagnostyki in-

stalacji elektrycznych i HVAC/R, a tak-że zastosowań w konserwacji przemy-słowej oraz motoryzacji. Szeroka gama zastosowań w połączeniu z łatwością obsługi oraz bardzo atrakcyjną ceną sprawia, że jest to doskonały przyrząd do codziennej pracy nie tylko dla wyso-ko wykwalifikowanych specjalistów, ale też młodszych stażem pracowników.

Więcej informacji na www.fluke.pl

Fluke Corporation, firma założona w 1948 roku, jest światowym liderem w dziedzinie kompaktowych elektro-nicznych narzędzi diagnostycznych do profesjonalnych zastosowań. Narzędzia firmy Fluke służą do dia-gnostyki i rozwiązywania proble-mów o zasadniczym znaczeniu dla płynnego funkcjonowania w branży. Klientami firmy Fluke są technicy, inżynierowie, elektrycy, metrolodzy i specjaliści zajmujący się: diagno-styką budowlaną, instalatorstwem, usuwaniem awarii i zarządzaniem przemysłowymi urządzeniami elek-trycznymi i elektronicznymi oraz pro-cesami kalibracji, związanymi z kon-trolą jakości, a także rekonstrukcją i renowacją. W ciągu ostatnich pięciu lat narzędzia marki Fluke zdobyły ponad 50 nagród, w tym nagrody Test and Measurement World Best in Test, Control Engineering Engi-neer’s Choice oraz Plant Engineer-ing Product of the Year. n

VT04A nowy pirometr graficzny FlukeFluke VT04A to najnowszy członek rodziny pirometrów graficznych Fluke. Od poprzedników wyróżnia go możliwość zasilania bateriami AA, miękki pokrowiec ułatwiający transport, a także udoskonalone oprogramowanie. Ogromną zaletą jest też niższa cena przy zachowaniu pozostałych parametrów modelu Fluke VT04.



http://www.fluke.pl

Firma zorientowana jest na klienta – jakość wyrobów, kompetentną ob-sługę i terminowość dostaw.

W naszych zakładach produkcyjnych wytwarzamy wyroby śrubowe specjal-ne i inne części podlegające pełnemu dozorowi. System produkcji pozwala na pełną identyfikowalność wyrobów go-towych. Produkujemy od jednej sztuki do typowych serii produkcyjnych. Po-siadamy bogate doświadczenie w ob-róbce wielu gatunków stali i stopów specjalnych. Elastyczny system produkcji i do-bre relacje z dostawcami kwalifikują ASmet jako w pełni profesjonalnego dostawcę elementów złącznych. Aby sprostać wymaganiom klientów w za-kresie terminowości, dostarczamy wyroby zarówno własnymi środkami transportu jak i za pośrednictwem firm spedycyjnych.ASmet posiada certyfikowany System Zarządzania Jakością i Środowiskiem

zgodny z wymaganiami norm PN--EN ISO 9001 i PN-EN ISO 14001 oraz z Dyrektywą 97/23/EC dotyczącą urządzeń ciśnieniowych. ASmet jest także wytwórcą wyrobów zgodnych z AD-2000 Merkblatt W0, W2 i W7 oraz zestawów śrubowych do połą-czeń niesprężanych według PN-EN 15048-1:2008.

Produkty

Produkujemy wyroby złączne do zbiorników ciśnieniowych, śruby i nakrętki specjalnego przeznacze-nia spełniające wymagania różnych norm i przepisów prawnych. Spe-cjalizujemy się także w produkcji wyrobów według rysunków klienta. Produkujemy detale o nietypowych wymiarach, zarysach gwintu, ze stali specjalnych i stopów.System organizacji produkcji umożliwia wytwarzanie partii o różnej liczności,

włączając w to powłoki ochronne i ob-róbkę cieplną. Oferujemy wiele rodza-jów badań niszczących i nieniszczących.Wyroby możemy dostarczyć z atestami według PN-EN 10204: 2.1, 3.1 oraz z od-biorem 3.2 przez międzynarodowe or-ganizacje certyfikujące TUV, DNV, UDT, TDT, RINA, TVFA. Nasza firma dysponuje nowoczesnym i bardzo elastycznym parkiem maszy-nowym opartym o obrabiarki NC. Za-kres wymiarowy: M6 (1/4”) do M300x6 (6”) oraz długości do 6000 mm

Rynek i gałęzie przemysłu

Asmet dostarcza wyroby do tych ga-łęzi przemysłu, w których kwestia bez-pieczeństwa ma kluczowe znaczenie: Energetyka, Konstrukcje stalowe, Prze-mysł morski, Petrochemia, Przemysł naftowy, Przemysł ciężki.

ASmet n

Wyroby śrubowe do zastosowań specjalnych firmy ASmetASmet jest producentem i dystrybutorem wyrobów śrubowych specjalnych, przeznaczonych do pracy w podwyższonych temperaturach i w podwyższonym ciśnieniu.



Osprzęt marki Euromold wykorzystuje kilka rozwiązań do sterowania polem w podłączeniach kabli przez głowice konektorowe:

I. Podejście pojemnościowe polegające na użyciu tra-dycyjnego stożka sterującego polem. Półprzewodnikowy krzywy kształt stożka sterującego polem pozwala na lepszą dystrybucję linii ekwipotencjalnych, które obniżają koncen-trację naprężeń.Stożek sterujący musi być zbudowany z części izolującej do wzmocnienia głównej izolacji kabla oraz z części przewo-dzącej do współpracy z ekranem półprzewodzącym na izo-lacji kabla. Musi być również elementem nadzorującym ta-ki rozkład linii ekwipotencjalnych, który przy ich nadmiarze wokół kabla wystarczająco szybko je wysteruje i nie dopuści do jonizacji powietrza przy ich gwałtownym zagęszczeniu, mogącego uszkodzić kabel. Stożki sterujące z tym rozwiązanie w osprzęcie EUROMOLD są tak wykonane, by spełniać tę specjalną funkcję, ale rów-nież jednocześnie ze względu na fakt, że są one wbudowane w głowicy, automatycznie tworzą lepszą współpraca pomię-dzy materiałem przewodzącym a izolującą gumą ze względu na ich idealne dopasowanie już przy produkcji i właściwym formowaniu osprzętu.

II. Podejście refrakcyjne polegające na użyciu materiału o wysokiej przenikalności elektrycznej lub o wysokiej stałej dielektrycznej materiału. Materiał ten załamuje linie ekwipo-tencjalne, a zatem obniża koncentrację naprężeń.

Podłączenia kablowe do urządzeń rozdzielczych za pomocą głowic konektorowych NEXANS (div. EUROMOLD)Budowa i konstrukcja ekranowanych kabli SN w głównej mierze oparta jest na dwóch naprężeniach elektrycznych – naprężeniu promieniowym, które symbolizują linie strumieniowe i naprężeniu wzdłużnym, które mogą być rozpatrywane jako linie ekwipotencjalne. Dla właściwej pracy osprzętu w postaci głowic na kable SN musi nastąpić właściwe wysterowanie linii sił pola.

Rozkład linii sił pola bez wysterowania

Rozkład linii sił pola w typowym układzie połączeń




Podejście refrakcyjne zastało wykorzy-stane w nowych seriach głowic konek-torowych 430,-484,-944TB na napięcia do 42kV.Na przykładzie głowicy konektorowej 430TB (podobne rozwiązanie jest w se-riach wszystkich głowic EUROMOLD), wyposażona jest w reduktor kabla 430CA, reduktor ten jest elementem służącym do sterowania polem elek-trycznym metodą refrakcyjną. Dlaczego stworzono tego typu rozwią-zanie ?1. Aby być uniezależnionym od roz-miarów kabli. Ponieważ nie jesteśmy zależni od kształtu stożka sterującego polem i można formować elastyczny EPDM, dzięki temu można produko-wać część, która jest bardziej elastycz-na i akceptuje więcej rozmiarów kabli. To wydatnie redukuje zapas magazy-

nowy. W tym przypadku na przykład, jeden rozmiar, 430CA-18, dopasowuje kable z średnicą izolacji żyły roboczej od 19,0 mm do 32,6 mm. Odpowiada to kablom od 95 mm2 do 400 mm2 dla napięcia 10 kV i kablom od 50 mm2 do 300 mm2 dla napięcia 20 kV.2. Aby dostarczyć reduktor kabla ze zintegrowanym sterowanie. Umożliwia to:– uproszczoną instalację,– mniejsza ilość elementów.3. Aby uzyskać przerwę ekranu. Re-duktor ten jest formowany z nieprze-wodzącego materiału w celu uzyska-nia przerw pomiędzy ekranem kabla a uziemieniem, co pozwala wytrzymać wymagane minimalne stałe napięcie 5 kV przez 5 minut (dla pełnego wyobra-żenia, układ reduktora wytrzymuje 15 kV napięcia zmiennego i 25 kV napię-

cia stałego). Wywodząca się z 40 lat doświadczeń marki EUROMOLD przy produkcji i projektowaniu tego rodzaju zakończeń kabli, ta głowica do przepu-stu Interface C, zaprojektowana przez wysoko wykwalifikowany zespół ba-dawczo/rozwojowy Euromold, spełnia wymagania rynku uniwersalnych pro-duktów. Uzyskane dzięki temu rozwiązaniu pro-dukty przekroczyły oczekiwania od-nośnie możliwości zastosowania na kablach o różnych wymiarach i dzięki temu można je zastosować również na już dostępnych na rynku kablach o zre-dukowanej grubości izolacji.

Najbezpieczniejsze w użytkowaniu głowice konektorowe.

Jak wszystkie głowic konektorowe Eu-romold wykonane z EPDM, głowica 430TB posiada 3 milimetrową grubą ze-wnętrzną warstwę przewodzącą. War-stwa ta służy do przenoszenia ładunku elektrycznego do uziemienia. Czyni to produkt bezpiecznym w przypadku niezamierzonego dotyku. Własności przewodzenia tego materiału z EPDM są udowodnione od lat, co zapewnia bezpieczne warunki dla wszystkich użytkowników, nawet w przypadku zanurzenia. Wysoka jakość wykonania produktu była sprawdzana w progra-mach testowych. Między innymi w „te-ście przepływu prądu zwarciowego w żyle powrotnej wg normy CENELEC 629.1” dla najniższych napięć w poda-nym zakresie. Ten specyficzny test de-monstruje, że możliwa awaria głowicy Korpus głowicy konektorowej 430TB Korpus głowicy sprzęgającej 300PB




konektorowej nie jest niewykrywalna w sieci. Przy normalnym napięciu fazo-wym, prąd zwarcia doziemnego musi być wywoływany i utrzymywany w ca-łym zakresie napięć. Zapewnia to użyt-kownikom bezpieczną pracę w sieci przy napięciu do 20 kV.

Wielozakresowa głowica konektorowa EPDM

Głowice EPDM są wysoko cenione za ich wytrzymałość mechaniczną, spe-cjalną adaptację do powtarzalnego procesu łączenia / rozłączania. Tę wła-sność otrzymaliśmy również podczas sprawdzania elastyczności konstrukcji. Możemy proponować klientom jedy-ną taką na rynku wielozakresową gło-wicę konektorową EPDM, dla żył kabli

w przedziale od 25 do 300 mm2 z ja-kąkolwiek grubością izolacji w sieci tak 10kV, 20kV jak i 30 kV. Wykorzystana w głowicy końcówka ka-blowa ze specjalnego stopu umożliwia jej zastosowanie w układach o prądzie znamionowym kabla do 1250 A. Koń-cówka ta została zaprojektowana tak, aby jej parametry były wystarczające do przeniesienia większych wartości prądu nawet w niespodziewanych sytuacjach, unikając niepotrzebnych perturbacji.Końcówki śrubowe mogą być zastoso-wane dla wszystkich kabli z aluminiową lub miedzianą żyłą roboczą o różnych przekrojach żyły dla jednej końców-ki. Opatentowany system zatrzaskowy końcówki został zaprojektowany tak, aby zapewnić łatwiejszy wielokrotny montaż i instalację w korpusie, bez je-go uszkadzania.Głowice konektorowe posiadają rów-nież pojemnościowy dzielnik napięcia.

Testowanie i identyfikacja

Każda głowica Euromold przechodzi fabryczny test wytrzymałości napięcio-wej i wyładowań niezupełnych. Powy-konawcze sprawdzanie głowic konek-

torowych zamontowanych na kablach odbywa się za pomocą wtyku pomia-rowego 400TR. Wszystkie głowice posiadają indywidual-ny numer identyfikacyjny wspomagający system rejestracji i informacji o dosłownie każdym produkcie. To gwarantuje wyso-ką jakość produktu.

Głowice mogą być stosowane z w peł-ni certyfikowanym zgodnym syste-mem ograniczników przepięć do na-pięć do 42kV.Zastosowanie tych głowic wnętrzowe i napowietrzne w podstawowej formie umożliwia podłączanie kabli za ich po-mocą również do transformatorów mocy.

nPaweł Kiełkowski, Grzegorz Cyganek

Nexans Power Accessories Poland, Racibórz.

Końcówka śrubowa głowicy 430TB z systemem zatrzaskowym

Głowica w trakcie próby napięciowejGłowice konektorowe w układzie pojedynczym… ...i podwójnym



Nexans Polska sp. z o.o. · ul. Wiejska 18, 47-400 Racibórz [email protected] · www.nexans.pl

Kable i systemy kablowe Nexans są obecne w każdym

miejscu naszego codziennego życia. Tworzą infrastrukturę

energetyczną i telekomunikacyjną, występują w przemyśle,

budownictwie, statkach, farmach wiatrowych, pociągach,

samochodach, samolotach, … Prawdopodobnie nawet o

tym nie wiesz, bo nie widzisz ich na co dzień. Nasze kable i

systemy kablowe otwierają drzwi do światowego postępu.

Because so much of your performance runs through caBles

at the core of performance

Światowy ekspert w dziedzinie kabli i systemów kablowych

NEX_Performance_210x297_PL_feb12.indd 1 17.02.12 12:07:49 Uhr

Komponenty i urządzenia w wy-konaniu przeciwwybuchowym wprowadzają nową jakość na ryn-

ku wyposażenia przemysłowego. Pro-dukty przeznaczone na rynek Unii Eu-ropejskiej muszą spełniać zasadnicze wymagania wszystkich odnoszących się do nich dyrektyw, w tym dyrekty-wy ATEX 137 oraz ATEX 95. Pierwsza z nich dotyczy minimalnych wymagań ochrony zdrowia pracowników zatrud-nionych na stanowiskach pracy, gdzie może wystąpić atmosfera wybucho-wa. Są to ogólne wytyczne określające koncepcję bezpieczeństwa odnoszą-cą się do szeregu kwestii jak identyfi-kacja zagrożenia, ocena ryzyka, klasyfi-kacja Stref, sporządzenie „Dokumentu zabezpieczenia przed eksplozją” wraz z jego aktualizacją, a także coroczne przeglądy kontrolne. Z kolei dyrektywa ATEX 95 (przepisy ochrony przeciwwy-buchowej) odnosi się do potencjalnych źródeł zapłonu, systemów ochronnych, aparatury zabezpieczającej oraz części i podzespołów Ex.

Z racji ogromnej różnorodności urzą-dzeń występujących z zakładach prze-mysłowych, a także specyfiki konkret-nych instalacji, kluczową cechą solid-nego dostawcy powinna być elastycz-ność i rozbudowana oferta produkto-wa. Wiąże się z tym otwarte podejście do klienta, gdyż w zależności od bran-ży urządzeniom stawiane są odmien-ne wymagania: firmy spożywcze cha-rakteryzują się „łagodniejszymi” Strefa-mi i odnoszą się w większości do grupy pyłowej, a z kolei przetwórstwo petro-chemiczne reprezentuje występowa-nie oparów agresywnych substancji należących często do grup IIB i IIC.

Występowanie potrzeby ochrony prze-ciwwybuchowej w nietypowych ob-szarach pozwala dotrzeć do branż ni-szowych, gdzie występowanie ryzyka wybuchu bywa niekiedy zaskakujące. Wśród nich znajdują się zakłady tek-stylne, cukrownie, produkcja skrobi czy spalarnie śmieci. Nie są to przedstawi-ciele przemysłu ciężkiego, nie posiada-

ją na swoim terenie szkodliwych związ-ków chemicznych, a mimo to ryzyko wybuchu jest w mniejszym lub więk-szym stopniu obecne. Podobna sytu-acja ma miejsce w wielu innych sekto-rach gospodarki.Firma DACPOL oferuje kompleksowe rozwiązania produktowe dla obiektów posiadających Strefy EX. Dzięki stale rozwijającemu się asortymentowi oraz indywidualnemu podejściu do każdej aplikacji jest w stanie sprostać każdemu wyzwaniu pojawiającemu się w dzie-dzinie przeciwwybuchowej.

Dominik Kowalczykwww.dacpol.eu

n

Branża od strony dostawców

Moduły DIPIPMTM

Moduły DIPIPMTM (Dual In-line Package Intelligent Power Module) stosowane w sterownikach silników małych mocy są wykonywane w trzech standardowych rodzajach obudów. Super Mini DIPIPMTM, Mini DIPIPMTM i Large DIPIPMTM.

Podstawowe cechy:- Wysoka niezawodność- Niski koszt- Niezrównana wydajność- Zredukowana liczba podzespołów- Najmniejsze rozmiary- Uproszczony montaż- Szeroka linia produktów

www.dacpol.eu n



y ekonomiczny i ergonomiczny sys-tem zawieszeń dla średniej wagi pulpitów,

y nowoczesny i innowacyjny wygląd, y optymalne rozwiązanie dla aplikacji

takich jak: Siemens, Beckhoff, y elastyczne ustawienie systemu jed-

ną śrubą, y stopień ochrony IP54.

Dane techniczne: y elementy systemu wykonane z od-

lewanego ciśnieniowo aluminium, kolor RAL 7035,

y elementy zaślepiające wykonane z tworzywa sztucznego (POM), kolor RAL 7016 szary,

y elementy elastyczne gumowe wy-konane z PVC-P (-30°C do +70 >°C), kolor RAL 7016 szary,

y profile nośne z wytłaczanego wyci-skanego profilu aluminiowego, ano-dowanego, srebrnego,

y uszczelki: chloropren (CR), (-30°C do +90°C),

y innowacyjne poziomowanie sys-temu za pomocą jednej śruby, PA-TENT !

ProfiPLUS 50 – udźwig pulpitu do 30 kgProfiPLUS 70 – udźwig pulpitu do 50 kg

www.dacpol.eu n

Nowoczesny system zawieszeń profiPLUS

Nowa linia wyświetlaczy alfanumerycznych SERIA NDE

Wyswietlacze serii NDE dedykowane są dla przemysłu lekkie-

go, ich przeznaczeniem jest wizualizacja procesów pro-dukcyjnych. Nowa konstruk-cja umozliwiła opracowanie wersji ekonomicznej korzyst-nej cenowo dla klientów. Ze wzgledu na stopień ochrony w klasie IP20 zastosowanie wskazane jest w miejscach o niskim zanieczysczeniu środowiska. Sterowanie po-przes protokół komunikacyj-ny: RS232 lub RS485 z izolacją galwaniczną. Obudowa, alu-minium anodowane – malo-wane proszkowo, kolor mato-wy platyna lub brąz. Przednia szyba przyciemniana o gru-bości 3 mm. W komplecie uchwyty mocujace do ścia-ny. Mozliopwsc zamówienia za dodatkowa opłatą konsoli przechylającej.

Podstawowe parametry:Typ wyswietlacza Opis Nr produktu

NDE 57/3 R L20 Wys. znaku 57 mm ilość znaków 3 7-segmentowy moduł LED ZZ0748







NDE 57/5 W R L20 Wyświetlacz typu wagowy, wysokość 57 mm, ilość znaków 5, 7-segmentowy moduł LED, Net, -0-, t, kg, g ZZ0613

NDE 100/5 W R L20 Wyświetlacz typu wagowy, wysokość 100 mm, ilość znaków 5, 7-segmentowy moduł LED, Net, -0-, t, kg, g ZZ0612

Zasilanie 230V

Dodatkowe opcje:Analogowe wyjście prądowe , 4-20mA 1x konektor przemysłowy IP 67Analogowe wyjście do czujnika PT100 1x konektor przemysłowy IP 67Analogowe wyjście napięciowe 2x 0-10V 1x konektor przemysłowy IP 67Analogowe wyjście prądowe , 2x 4-20mA 1x konektor przemysłowy IP 67Analogowe wyjście do czujnika 2x PT100 1x konektor przemysłowy IP 67

www.dacpol.eu n



Zawiasy montowane są w tra-dycyjny sposób. Dolna część montowana jest w szafie, a gór-

na w drzwiach. Stopień ochrony IP66 osiąga się dzięki zastosowaniu pła-skich uszczelek na zawiasie oraz orin-gu na osi zawiasu. Uszczelnienie za-wiasu chroni jego elementy aktywne przed zewnętrznymi zanieczyszcze-niami i dlatego zawiasy nie wymaga-ją konserwacji, w tym smarowania. Montaż i demontaż drzwi jest bardzo łatwy a przez to szybki. Dzięki temu rozwiązaniu uziemienie szafy jest za-wsze zapewnione, ponieważ nigdy nie zdarzy się zapomnienie ponownego podłączenia przewodu uziemiające-go po demontażu drzwi i nie wystę-puje ryzyko słabego jego przykręce-nia. Zawiasy zapewniają znacznie lep-

szą ochronę EMC. Firma Multi-Contact oferuje zawiasy ze stali nierdzewnej lub stopu aluminium. Zastępują prze-wód o przekroju 16mm2. Prąd nomi-nalny wynosi 100A. Gwarantowana ilość cykli zamykania i otwierania wy-nosi 15 000, a ilość demontażu i mon-tażu – 500 cykli. Zawiasy są odporne na uderzenia i wibracje zgodnie z nor-mą EN 61373. Mogą być umieszczane w pojazdach w ruchu (np. w pocią-gach). Obciążalność zawiasu to 250kg. Zawiasy uziemiające serii EGH stały się produktem katalogowym po dłu-goletnim stosowaniu ich z sukcesem przez firmę ALSTOM Transportation z Francji specjalizującej się w budowie pojazdów szynowych.

Semicon n

Zawiasy uziemiające EGHfirmy Multi-Contact

Zawiasy uziemiające EGH likwidują konieczność montowania przewodu uziemiającego w drzwiach wszystkich szaf energetycznych, które tego wymagają. Oprócz mechanicznej funkcji obrotowej zawiasy EGH zapewniają elektryczne połączenie między szafą a jej drzwiami. Ciągłość elektrycznego połączenia między szafą a zawiasem oraz między zawiasem a drzwiami zapewniają lamelki sprężyste – Multilams. Obrót wykonywany jest za pośrednictwem bolca o średnicy Φ 6mm.



Złącza przeznaczone są do zasto-sowań zewnętrznych. Dzięki wy-sokiej klasie ochrony można je

myć strumieniem wody myjkami wy-sokociśnieniowymi. Wyposażenie, które jest instalowane na dworze musi być odporne nie tylko na wpływ warunków zewnętrznych, ale często narażone jest na zanieczyszcze-nia, które mogą być usunięte tylko po-przez intensywne mycie. W efekcie czyszczenia woda może do-stać się do miejsc zabronionych np. do kontaktów elektrycznych, co zwykle prowadzi do uszkodzeń, a nawet wy-łączenia całego systemu. Zwykle w ta-kiej sytuacji okrywa się elementy, które

nie mogą być zmoczone. Wymaga to jednak czasu, który jest czasem stra-conym. Złącza serii MPC 21BV, 16BV-GS i 21BV-GS można zastosować w zasila-czach z przemiennikami częstotliwo-ści dla trójfazowych silników elektrycz-nych urządzeń wiertniczych wykorzy-stywanych w poszukiwaniach energii geotermalnej oraz do zasilania łańcu-chów napędowych instalacji dźwigo-wych. Dzięki pełnemu ekranowaniu za-pewniają odpowiednią ochronę przed wpływem pól elektromagnetycznych. Chronią również przed dotykiem bez-pośrednim. System bagnetowy nie po-zwala na niekontrolowane rozłączenie.

Przed błędnym podłączeniem prze-wodów fazowych do gniazd zasilaczy chronią mechaniczne kody (C1 ÷ C6) na obudowie złączy oraz system 8-iu kolorów. Opcjonalnie można zastoso-wać mikroprzełączniki, które sygnalizu-ją stan połączenia. Zarówno gniazda, jak i wtyki są dostarczane z osłonami--zatyczkami.Prąd znamionowy wynosi 600A, na-pięcie 1000V, kategoria przepięciowa to CAT III.Złącza mogą pracować w środowisku o stopniu zanieczyszczeń 3, w tempe-raturach -40°C … + 120°C.

Semicon n

Ekranowane złącza silnoprądowe (600A, 1000V) w stopniu ochrony IP69K NOWOŚĆ firmy Multi-Contact

Seria złączy ekranowanych firmy MC ze stopniem ochrony IP69K - MPC 21BV, 16BV-GS i 21BV-GS powstała na zamówienie klienta, sprawdziła się w praktyce i obecnie jest produktem katalogowym.



We współczesnym świecie to właśnie technika kreuje nowe potrzeby. Dlatego tak ważnym

zagadnieniem staje się miarodajna oce-na nauki, techniki i technologii z punktu widzenia społecznego odbioru. Współ-cześnie jesteśmy nazywani społeczeń-stwem ryzyka, oczywiście nie tylko z uwagi na rosnącą rolę techniki w na-szym życiu zawodowym i prywatnym i potencjalnych zagrożeń. Ryzyko ma różne oblicza i dotyczy nie tylko nega-tywnych konsekwencji szybkiego roz-woju cywilizacji przemysłowej, ale też zmian o charakterze społeczno-eko-nomicznym. Wyraźna opozycja pojęć humanizm-technika we współczesnej cywilizacji skłania do zajęcia się kwe-stią, czy i na ile, szeroko rozumiane me-dia (tzw. publiczne oraz komercyjne) właściwie spełniają swą funkcję infor-macyjną i edukacyjną związaną z upo-wszechnianiem wiedzy naukowej na

temat energetyki jądrowej. Tworzenie się indywidualnych i społecznych wy-obrażeń na temat roli techniki i techno-logii, w tym oczywiście energetyki ją-drowej we współczesnym świecie zale-ży od wielu czynników, w tym głównie związanych z procesem edukacji i tre-ściami, jakie ten proces generuje. Przed-stawienie roli mediów w kształtowaniu postaw ludzi i modelowaniu ich oso-bowości, konstytuowaniu ich potrzeb i wpływu na miarodajną i w miarę peł-ną ocenę przez nich otaczającej rzeczy-wistości, wymaga oczywiście dogłęb-nych studiów interdyscyplinarnych.

W Polsce nie są – niestety – prowadzo-ne systematyczne badania na temat trendów medialnych. Także nie ma specjalnych badań dotyczących ro-li mediów w kształtowaniu wizerunku nauki oraz kluczowych sektorów prze-mysłu, w tym energetyki. Jednak ocena

medioznawców, wynikająca z ich aktu-alnego rozeznania, a dotycząca aktu-alnego stanu upowszechnienia nauki w mediach jest dla krajowych mediów krytyczna.

Tym bardziej ww. kwestie są ważne, skoro w potoku informacyjnym nie ma-ją siły przebicia informacje wymagają-ce poświęcenia im więcej czasu, a do-datkowo na przeszkodzie staje często brak posiadania wiedzy specjalistycz-nej, a w konsekwencji braku możliwo-ści prawidłowego wykorzystania poda-wanych informacji.

Dla recepcji tychże zagadnień nie po-zostaje bez wpływu historyczny fakt, iż zanim powstała energetyka jądrowa, jako dziedzina sensu stricte przemysło-wa, związana z nowym sposobem ge-nerowania energii elektrycznej, ludz-kość wcześniej boleśnie doświadczy-

Energetyka jądrowa w przekazie medialnym

Popularyzacja osiągnięć nauki i techniki stanowi conditio sine qua non tworzenia nowoczesnego społeczeństwa informatycznego, opartego na wiedzy. Aktualny stan promocji nauki i techniki w Polsce trudno uznać za satysfakcjonujący. Tym samym brak jest odpowiedniego zaplecza instytucjonalnego do upowszechnienia wiedzy o funkcjonowaniu energetyki jądrowej.

Elektrownia Jądrowa w Olkiluoto, Finlandia. Fot.: M. Bielski

ENERGETYKA JĄDROWA


ła militarnego zastosowania energii atomowej w wyniku skonstruowania broni masowej zagłady. Zakończona „era zimnej wojny” definitywnie zmie-niła nastawienie do energii jądrowej, co było efektem realizacji zapowiedzia-nej przez prezydenta USA Eisenhowera w dniu 8 grudnia 1953 roku na Zgroma-dzeniu Ogólnym Organizacji Narodów Zjednoczonych nowej polityki USA, dotyczącej pokojowego wykorzysta-nia energii jądrowej. Program „Atom dla pokoju” zaowocował wieloma ini-cjatywami naukowymi, popularnonau-kowymi i medialnymi. Częściowe odtaj-nienie zagadnień związanych z energią jądrową w związku z realizacją amery-kańskiego programu „Atom dla poko-ju” przyczyniło się do upowszechnienia informacji w mediach o możliwościach praktycznego wykorzystania energii jądrowej w gospodarce. Nadal jednak także w XXI wieku w polityce świato-wych mocarstw - pomimo podpisy-wania wielu międzynarodowych poro-zumień o zakazie używania broni ma-sowej zagłady – broń jądrowa stanowi swoistą kartę przetargową wspomaga-jąca prowadzenie polityki międzynaro-dowej krajów posiadających ową broń lub aspirujących do jej posiadania.

Natomiast – co zrozumiałe - w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej, ZSRR, Wielkiej Brytanii, a następnie Fran-cji, a więc tam gdzie w II połowie XX wieku rozpoczęła się realizacja szeroko zakrojonego programu budowy reak-torów jądrowych, publikatory obszernie informowały opinię publiczną o licz-nych dobrodziejstwach płynących z no-wej technologii generowania energii.

W państwach nie tylko tych o wysoko rozwiniętej technice zagadnienia tech-nologii nuklearnych są przedmiotem kontestacji społecznych, ale też – co na-leży podkreślić – również gry politycz-nej. Na kontestacji energetyki jądro-wej niektóre ugrupowania polityczne oparły swój program, a spełnienie po-stulatów organizacji ekologicznych, żą-dających całkowitej rezygnacji z ener-getyki jądrowej wpisały właśnie do te-go programu, jako jeden z naczelnych punktów. W ten sposób upolitycznio-no zagadnienia sensu stricte technicz-ne, a kwestie merytorycznie związane z technologiami stosowanymi w ener-getyce jądrowej są przedmiotem debat polityków.

Jesteśmy obecnie świadkami istotnych przewartościowań celów i strategii roz-woju nowych technologii energetycz-

nych. Potrzebna jest aktualnie ewalu-acja w zakresie wielu podstawowych pojęć dotyczących energetyki.

Można postawić tezę, iż na negatywny przekaz medialny i odbiór społeczny i kształtowanie negatywnego obrazu energetyki jądrowej mają wpływ mi-litarne zastosowania energii jądrowej, acz z technicznego punktu widzenia nie ma tu związku pomiędzy pozyski-waniem energii w elektrowniach ją-drowych, a np. produkcją głowic z ła-dunkami jądrowymi. Fakt, iż niektóre reaktory służyły także do produkcji plutonu, a ten był z kolei używany do celów wojskowych - co podnosi się w kontekście awarii w Czarnobylu - bywa także argumentem używanym przeciwko dalszemu rozwojowi ener-getyki jądrowej.

Negatywny obraz energetyki jądro-wej w mediach kreowany jest jed-nak głównie z dwóch podstawowych przyczyn. Za pierwszy z powodów na-

leży uznać, najczęściej przywoływane zagrożenia awarią reaktora, za drugi zaś możliwość skażenia środowiska odpadami radioaktywnymi. Technika stanowi bardzo ważny element świa-ta przedstawionego w mediach, bę-dący tematem wielu materiałów in-formacyjnych, publicystycznych, po-pularnonaukowych i promocyjnych. Nie trudno jednak dostrzec, iż od za-rania cywilizacji we wszystkich spo-łeczeństwach niewiedza, brak zrozu-mienia mechanizmu procesów za-chodzących we wszechświecie (nie-znajomość praw fizyki), wywoływała

uczucie lęku i była często zaczątkiem powstawania różnych mitów. Cyprian Kamil Norwid miał rację kiedy zwra-cał uwagę, że wszelka bojaźń wynika z niewiedzy.

W przypadku energetyki jądrowej w mediach widać wyraźnie, iż medialną „siłę przebicia” mają wszelkie doniesie-nia na temat technicznej niesprawno-ści technologii, awarii, czy zatrzymania pracy elektrowni, a już tej „siły medial-nej” nie posiadają informacje o uspraw-nieniach technicznych, innowacjach technologicznych. Sensacja nie rzad-ko ma w mediach prymat nad meryto-ryczna informacją.

Nie sposób przecież nie dostrzec, iż wy-padku energetyki jądrowej tematyka ta pojawia się zazwyczaj w kontekście rocznicy wydarzeń związanych z Three Mile Island czy Czarnobyla., a obecnie Fukushimy. Oczywiście kwestie za-grożeń i konsekwencji wprowadzenia i użytkowania określonej techniki, czy

technologii i ich wymiaru społeczne-go są bezpośrednio ich pochodną. W Niemczech, które przez wiele lat roz-wijały intensywnie program energety-ki jądrowej istnieje obecnie bardzo sil-ne lobby antyatomowe, a wydarzenia w Fukushimie były powodem licznych wystąpień przeciwników energetyki ją-drowej, co odnotowywały skrupulatnie tamtejsze media. W efekcie – decyzją polityczną – zdecydowano się w tym kraju na niebudowanie nowych elek-trowni jądrowej, a w pracujących si-łowniach tego typu stopniowo mają być wyłączane reaktory.

Konferencja prasowa w MG po zatwierdzeniu przez rząd RP Polskiego Programu Energetyki Jądrowej. Fot.: serwis prasowy MG

ENERGETYKA JĄDROWA


Dlatego należy podkreślić, iż upolitycz-nienie sensu stricte technicznych pro-blemów nie służy dobrze energetyce jądrowej, o której zwykło się już nawet mawiać, że jest ona „kwestia nie tyle techniczną, co ...polityczną”! Taka sytu-acja na pewno nie ułatwia upowszech-nienia zdobyczy naukowych w tym zakresie i popularyzacji konkretnych innowacyjnych rozwiązań, jakie są sto-sowane w najnowszych typach reakto-rów, generacji III + oraz nie sprzyja pre-zentacji w mediach prac badawczych podejmowanych nad generatorami IV generacji.

Presja protestu społecznego inspiro-wana poglądami działaczy organizacji ekologicznych stawia przed naukow-cami udzielającymi wywiadów oraz dziennikarzami naukowymi zajmujący-mi się zagadnieniami energetyki jądro-wej trudne zadanie związane z maksy-malnie obiektywnym i przystępnym objaśnianiem powyższej problematyki.

Popularyzowanie wiąże się z umiejęt-nością przystępnego przekazu i zro-zumiałego informowania o zaawanso-wanych obszarach wiedzy, niejedno-krotnie zastrzeżonych dla specjalistów. Wszelkie medialne przekazy werbalne i wizualne wpływają na postawy od-biorców. Nie można nie brać pod uwa-gę, że obecnie poznanie nie odbywa się wyłącznie w języku symbolicznym, w postaci komunikatów słownych, ale przede wszystkim obrazów. Stajemy się cywilizacją obrazkową, co prowa-dzi to nader często do infantylizacji przekazu. Z kolei w przypadku techni-ki i technologii, a zwłaszcza zagadnień nukleoniki, chemii i fizyki jądrowej, za-stosowania izotopów promieniotwór-czych i energetyki jądrowej na pew-no przekazu medialnego nie ułatwiają technolekty, czyli języki specjalistycz-ne. Często hermetyczny język nauko-wy i techniczny uniemożliwia zrozu-mienie tekstu np. z dziedziny technik jądrowych.

W społeczeństwie informatycznym w sensie formalnym wiedza jest - wyda-wałoby się - stosunkowo łatwo dostęp-na, ale w znacznym stopniu … trudno zrozumiała. Ta trudność zrozumienia staje się więc swoistym reglamento-waniem wiedzy. Wpływa na taki stan percepcji wielość i rozległość współ-czesnej wiedzy dzielącej się na coraz liczniejsze, i coraz węższe specjalności. Pojawia się zatem kolejny problem, że skoro budujemy społeczeństwo opar-te na wiedzy musimy w coraz więk-szym stopniu korzystać z wiedzy ludzi określonych specjalności. Eksperci zdo-minowali życie publiczne i za pośred-nictwem mediów kształtują opinie pu-bliczną. Dlatego pojawia coraz częściej obawa – artykułowana często w bar-dzo emocjonalnym tonie na forach in-ternetowych - że społeczeństwo może być manipulowane poprzez eksper-tów. Od takiej opinii nie rzadko jest już tylko niewielki krok do tworzenia róż-nych teorii spiskowych.

Pisząc zatem o przystępnym sposo-bie przekazu medialnego koniecznie w tym miejscu należy przywołać bły-skotliwą opinię Alberta Einstein, który był zdania, że wszystko należy uprasz-czać, „jak się tylko da, ale nie bardzie-j”(sic!). Tymczasem dziennikarstwo na-ukowe jest stosunkowo młodą dyscy-pliną zawodową i nadal mało popu-larną wśród dziennikarzy, chociażby dlatego, że wymagającą wszechstron-nego i żmudnego przygotowania me-rytorycznego z wielu dziedzin wiedzy.

Ma bezsprzecznie rację Dan Yurman, jeden blogerów piszących na temat energetyki jądrowej twierdząc, że prze-cież „zagadnienia energetyki jądrowej to nie to samo, co sprzedaż pączków, samochodów, czy propagowanie spor-tu i rozrywki” kwitując ten ważny spo-łecznie temat z charakterystycznym anglosaskim sarkazmem.

Naszą wiedzę, a zatem i nasze wyobra-żenia o funkcjonowaniu nauki techniki kształtowane są już obecnie w znacz-nym stopniu przez samą technologię. Zagadnienie powyższe było przed-miotem prekursorskich rozważań Ne-ila Putmana (m.in. w „Technopol. The surrender of culture”), który jako jeden z pierwszych przeanalizował skompli-kowane relacje ukształtowane wsku-tek specyficznego sprzężenia zwrot-nego: technologie XX wieku – społe-czeństwo oraz społeczeństwo – nowe technologie. Zwrócił on w swych roz-ważaniach uwagę, jak dalece współ-Makieta reaktora EPR. Fot.: archiwum

ENERGETYKA JĄDROWA


czesne technologie zmieniają obszary i strukturę ludzkich zainteresowań, po-czynań i wręcz zmieniają charakter na-szych tradycyjnych symboli cywilizacji. Ten stan rzeczy oglądany z filozoficzne-go i socjologicznego punktu widzenia, związany z prymatem techniki nazwał technopolem. Zdaniem Neila Putmana w technopolu nie działa informacyjny układ immunologiczny, określony jako Anti-Information Deficiency Syndrome (AIDS) [syndrom braku odporności na informację].

Obecnie jesteśmy świadkami istotnych przewartościowań celów i strategii roz-woju nowych technologii energetycz-nych. Potrzebna jest aktualnie ewalu-acja w zakresie wielu podstawowych pojęć dotyczących energetyki.

Warto zapoznać się z opinią jaką sfor-mułował Bertrand Barre, wybitny fran-cuski ekspert i konsultant naukowy firmy AREVA po awarii w Fukushimie właśnie w obszarze dotyczącym spo-łecznego odbioru energetyki jądro-wej. Jego zdaniem od czasu wydarzeń w Japonii, po 11 marca 2011 roku zaszły pozytywne zmiany w sposobie komu-nikacji przedstawicieli sektora jądrowe-go ze społeczeństwem, pracy mediów oraz instytucji użyteczności publicznej co do zakresu i sposobu komunikacji.

„Już awarie we Three Mile Island i Czar-nobylu nauczyły nas, że musimy prze-kazywać informacje w sposób bardziej przejrzysty, otwarty i spójny. Szokujące sprzeczności w komunikacji na temat „chmury” z Czarnobyla nad Europą są nadal obecne w świadomości ludzi. Na szczęście komunikacja na temat Fuku-shimy była bardziej przejrzysta i spój-na, i z tego względu lepiej postrzegana przez społeczeństwo. Innym czynni-kiem, który odegrał kluczową rolę jako element sprzyjający komunikacji spo-łecznej był internet.

Opinia publiczna wzbogaciła swoją wiedzę o trzy nowe fakty, niezbędne do zrozumienia prawidłowości z obsza-ru bezpieczeństwa energetycznego. Po pierwsze, więcej ludzi zdaje sobie spra-wę, że przyczyną wypadku było zagro-żenie zewnętrzne, to znaczy trzęsienie ziemi i wywołana przez nie fala tsuna-mi, oba o niespotykanej sile, nie zaś ja-kikolwiek problem związany z funkcjo-nowaniem elektrowni, czy też szereg błędów popełnianych przez operato-ra, jak w przypadku Three Mile Island czy Czarnobyla. Po drugie, więcej ludzi zna dziś pojęcie „ciepła powyłączenio-

wego”, wie, na czym to zjawisko pole-ga i dlaczego należy nim odpowiednio zarządzać. I po trzecie, ludzie zaczynają rozumieć, że nawet w razie zaistnienia nieprzewidzianych zagrożeń stwarza-jących ekstremalnie trudne warunki, jesteśmy w stanie zapewnić pracow-nikom elektrowni i okolicznym miesz-kańcom bezpieczeństwo doraźne, jak i długofalowe.

Energetyka jądrowa musi dbać o mak-symalną przejrzystość informacji i kon-tynuować dialog ze społeczeństwem. Należy również pracować nad poprawą wiedzy społeczeństwa na temat ener-getyki jądrowej, bo to wspiera meryto-ryczną dyskusję. Możemy na tym polu odczuwać pewną satysfakcję – nie ma-my nic do ukrycia, przeciwnie, wyciąga-my wnioski ze wszystkiego, czego się dowiemy. ”

Warto zaznaczyć, iż w niektórych elek-trowniach jądrowych np. we Francji, Finlandii, czy Czechach utworzono ośrodki informacyjne, które pełnią funkcję edukacyjną. Są one odwie-dzane przez osoby, które pragną się dowiedzieć i zobaczyć jak funkcjonu-ją elektrownie jądrowe. Nawet w Pol-sce, gdzie nie ma jeszcze elektrowni jądrowej ( nasz kraj dysponuje tylko

doświadczalnym reaktorem jądrowym służącym do celów badawczych) ist-nieje w Narodowym Centrum Badań Jądrowych w Świerku ośrodek infor-macyjny. Jest od bardzo często od-wiedzany m.in. przez młodzież szkol-ną, która na terenie NCBJ odbywa na-wet lekcje z fizyki.

Chcąc uzyskać społeczną akceptację dla energetyki jądrowej w Polsce nie można unikać dialogu społecznego. Pośrednikiem tego dialogu są media i na nich ciąży obowiązek rzetelnego przekazu. Warto sobie też uświadomić, iż o energetyce jądrowej nie można dyskutować w izolacji od energetyki konwencjonalnej i odnawialnej. Energia jądrowa jest tylko jednym z możliwych rozwiązań i powinna być rozpatrywa-na jako istotny element niezbędnego dla Polski mixu energetycznego, a ro-la energetyki jądrowej w mixie jest tu równorzędna do innych rodzajów po-zyskiwania energii elektrycznej i ciepl-nej co podkreślił - mocno i jednoznacz-nie - wicepremier i minister gospodar-ki, Janusz Piechociński na konferencji prasowej w związku z zatwierdzeniem przez Rząd RP celów, zadań i harmo-nogramu realizacji Polskiego Programu Energetyki Jądrowej.

Marek Bielski n

Warszawskie księgarnie naukowo-techniczne dbają o szerokie spektrum oferty wy-dawniczej. Fot.: Anna Bielska

ENERGETYKA JĄDROWA


Firma Bosch wprowadza do swojej oferty nową wszechstronną frezar-kę górnowrzecionową GOF 1 250

CE Professional. Narzędzie pozwala na precyzyjną regulację głębokości fre-zowania, a geometria stopy i układ uchwytów ułatwia wygodne prowa-dzenie podczas pracy.Prace frezarskie, np. profilowanie na-rożników i krawędzi lub frezowanie wgłębień pod okucia, wymagają dużej dokładności. Już niewielkie odchyle-nie, nawet o jedną dziesiątą milimetra, może doprowadzić do tego, że wyfre-zowany kształt nie będzie odpowiadał wymaganiom precyzyjnego stolarza. Odpowiedzią Boscha na to wyzwanie jest nowa, wydajna i precyzyjna frezar-ka górnowrzecionowa GOF 1 250 CE Professional dla profesjonalistów.

Dokładna praca dzięki prostej regulacji i wygodnemu prowadzeniu narzędzia

Urządzenie jest wyposażone w unikal-ną funkcję pozwalająca na prostą i pre-cyzyjną regulację głębokości frezowa-

nia (funkcja After-Lock), której można dokonać także już po zablokowaniu frezarki, po jej przygotowaniu do pra-cy. Często okazuje się bowiem, że po wykonaniu pierwszego frezowania ko-nieczna jest np. niewielka poprawka. Funkcja After-Lock umożliwia regulację głębokości frezowania z dokładnością do jednej dziesiątej milimetra, także przy frezie zagłębionym w materiale.

Nowe narzedzie wyróżnia się geome-trią podstawy zawierającą dwie równe, prostokątne krawędzie, które służą do łatwego prowadzenia frezarki wzdłuż prowadnicy zamontowanej na mate-riale. Krawędzie podstawy oraz obu-dowa silnika frezarki zostały ustawione tak, aby użytkownik zawsze doskonale widział miejsce obróbki i miał nad nim pełną kontrolę. Widoczność poprawia także przezroczysta wkładka w pod-stawie frezarki. Ergonomiczne wzor-nictwo uchwytów – gałka po jednej stronie i rękojeść po drugiej – umożli-wia natomiast zajęcie najwygodniejszej dla stolarza pozycji i ułatwia precyzyjne prowadzenie frezarki.

Łatwa wymiana osprzętu

Dzięki innowacyjnej blokadzie wrze-ciona możliwa jest bardzo szybka wy-miana osprzętu frezarki. Wystarczy od-wrócić narzędzie do góry, postawić na płaskiej pokrywie górnej i zablokować wrzeciono za pomocą klamry blokują-cej. W ten sposób użytkownik ma dwie wolne ręce i może komfortowo wymie-nić frez.Frezarkę wyposażono w wydajny silnik o mocy 1.250 W. System Constant Elec-tronic (CE) zapewnia stałą moc, nieza-leżnie od obciążenia. Nowa frezarka pozwala na regulację prędkości obro-towej, a przez to na dopasowanie obro-tów do właściwości obrabianego mate-riału i użytego frezu. Urządzenie ma też zintegrowany w podstawie króciec do odsysania pyłu, który umożliwia bezpo-średnie podłączenie frezarki do dowol-nego odkurzacza.Nowa frezarka górnowrzecionowa bę-dzie dostępna w sprzedaży od kwiet-nia 2014 r.W wyposażeniu standardowym znaj-dują się: zacisk 8 mm, klucz szczękowy nr 19, adapter do bolców kopiujących, bolec kopiujący 17 mm, stożek centru-jący i prowadnica równoległa z precy-zyjną regulacją. Frezy oraz prowadnice są ponadto do-stępne w ofercie osprzętu Bosch.

Więcej informacji: www.bosch.com, www.bosch-press.com, www.bosch.pl

n

Poręczna i precyzyjna frezarka górnowrzecionowa Bosch GOF 1 250 CE Professional

Komfort, wszechstronność i najwyższa dokładność frezowania wgłębnego i kopiującego

Dane techniczne GOF 1 250 CE Professional(zastępuje model GOF 900 Professional)

Moc nominalna 1.250 W

Prędkość obrotowa bez obciążenia 10.000 – 24.000 min-1

System montażu narzędzi 6 i 8 mmGłębokość frezowania 60 mmWaga 3,6 kgSugerowana cena detaliczna brutto 1844 zł (w opakowaniu kartonowym)

Fot. Bosch


EKSPLOATACJA I REMONTY

http://www.bosch.com/

http://www.bosch-press.com/

Klucz udarowy GDX 18 V-EC Pro-fessional ma żywotność nawet o 100% dłuższą niż narzędzia z sil-

nikami konwencjonalnymi. Jest też od nich lżejszy i mniejszy. Nowy klucz udarowy z akumulatorem 4,0 Ah może wkręcić około 490 wkrętów 6 x 65 mm w miękkim drewnie, czyli o 40% wię-cej niż modele bez silnika EC. Narzędzie jest wszechstronne, wydajne i może być z powodzeniem wykorzystywa-ne do wykonywania wszystkich prac montażowych przy instalacjach, kon-strukcjach metalowych i drewnianych.

Szybka, komfortowa praca bez odrzutu

Klucz udarowy GDX 18 V-EC Profes-sional pracuje bez odrzutu przez co zabezpiecza operatora nawet przy

trudnych pracach z dużym momen-tem obrotowym. Dzięki zastosowa-niu opatentowanego, uniwersalnego uchwytu osprzętowego, można łatwo stosować zarówno klucze nasadowe w standardzie ½ cala, jak i sześciokąt-ne końcówki wkręcające w standar-dzie ¼ cala. Przy stosowaniu osprzętu z chwytem czworokątnym 1/2 cala na-rzędzie oferuje maksymalny moment obrotowy 185 Nm, dzięki czemu możli-we jest szybkie wkręcanie i wykręcanie w metalu śrub o średnicy do 16 mm. W przypadku osprzętu z chwytem sze-ściokątnym ¼ cala wartości momentu obrotowego są zaledwie nieznacznie niższe. Uniwersalny uchwyt narzędzio-wy znacznie zwiększa wygodę pracy z urządzeniem, oznacza brak koniecz-ności zamiany narzędzia, oszczędza czas i pieniądze.

Pracę kluczem udarowym GDX 18 V-EC ułatwia także trzystopniowa regulacja prędkości obrotowej i momentu ob-rotowego, która pozwala zminimalizo-wać ryzyko zbyt mocnego wkręcenia i uszkodzenia śrub. Pierwszy stopień prędkości przeznaczony jest do małych śrub, drugi do śrub średnich, a trzeci do dużych, których używa się przy skręca-niu blach, desek drewnianych i profili metalowych.

Kompaktowe narzędzie z wbudowanym oświetleniem

Klucz udarowy GDX 18 V-EC Profes-sional ma zaledwie 158 mm długości i wraz z akumulatorem 4,0 Ah waży 1,7 kg. Jego niewielkie rozmiary pozwala-ją na komfortowa pracę, nawet w trud-nych warunkach. Pomagają w tym rów-nież trzy diody umieszczone w obudo-wie przekładni i w razie potrzeby za-pewniające dobre oświetlenie miejsca pracy. Narzędzie jest zasilane przez aku-mulator litowo-jonowy 18 V. Klucz udarowy GDX 18 V-EC Professio-nal będzie dostępny w sprzedaży od maja 2014.Bosch ma w swojej ofercie także pro-fesjonalny osprzęt do nowego klucza udarowego: zestaw „Diamond Impact“ obejmujący końcówki wkręcające Torx, PH, PZ i Hex o długości 25 i 50 mm i uchwyt „Anti shock“ oraz zestaw „Im-pact Control“ zawierający klucze nasa-dowe i wkładki do kluczy.

n

Akumulatorowy klucz udarowy z silnikiem ECBosch GDX 18 V-EC ProfessionalWszechstronne i trwałe narzędzie

Firma Bosch wprowadza na rynek akumulatorowy klucz udarowy Bosch GDX 18 V-EC Professional z uniwersalnym uchwytem osprzętowym w standardzie ½ i ¼ cala. Dzięki zastosowaniu technologii bezszczotkowego silnika EC narzędzie jest o 100% bardziej trwałe od swoich poprzedników. Komfort pracy zwiększają także trzystopniowa regulacja momentu obrotowego i wbudowane oświetlenie LED.

Fot.

Bosc

h

Dane techniczne GDX 18 V-EC ProfessionalNapięcie/pojemność akumulatora 18 V / 4,0 AhPrędkość obrotowa bez obciążenia (1. stopień/2. stopień/3. stopień) 0 – 1.300/2.000/2.800 min-1

Nominalna liczba udarów 0 – 1.100/2.600/3.200 min-1

System montażu narzędzi uchwyt sześciokątny ¼“ / uchwyt czworokąt-ny ½“

Maks. moment obrotowy (wkręcanie twarde) chwyt sześciokątny ¼“ / chwyt czworokątny ½“ 170 Nm/185 Nm

Maks. średnica śrub M16Waga z akumulatorem CoolPack 4,0 Ah 1,7 kg

Sugerowana cena detaliczna brutto

2459 zł brutto (w walizce L-BOXX z dwoma akumulatorami

CoolPack 4,0 Ah i szybką ładowarką)

1352 zł brutto (w opakowaniu kartonowym z wypełnieniem

do L-BOXX, bez akumulatora i ładowarki)



Nowe modele wkrętarek Bosch z silnikiem EC to poręczne i lek-kie narzędzia z akumulatorami

zapewniającymi długi czas pracy. Mają dwa razy dłuższą żywotność niż urzą-dzenia z silnikiem konwencjonalnym, są bardzo wydajne, a wysoki moment obrotowy pozwala stosować je w wielu wymagających aplikacjach.

Bosch wprowadza na rynek akumula-torowe wiertarko-wkrętarki i wiertar-ko-wkrętarki udarowe klasy 14,4 i 18 V z bezszczotkowymi silnikami EC. No-wością w ofercie są wiertarko-wkrętar-ki GSR 14,4 V-EC Professional i GSR 18 V--EC Professional oraz wiertarko-wkrętar-ki udarowe GSB 14,4 V-EC Professional i GSB 18 V-EC Professional. Urządzenia są oferowane w serii Bosch „dynamic“, która obejmuje kompaktowe narzędzia z akumulatorami zapewniającymi długi czas pracy.

Dzięki zastosowaniu technologii EC no-we narzędzia są trwalsze, ich żywotność jest dwukrotnie dłuższa niż w przypad-ku elektronarzędzi z silnikami konwen-cjonalnymi. Urządzenia są świetnie przy-stosowane do wymagających aplikacji, co umożliwia korzystającym z nich elek-trykom, instalatorom oraz stolarzom szybką i efektywną pracę.

Najważniejsze zalety technologii EC

W przeciwieństwie do szczotkowych silników CD, bezszczotkowe silniki EC są całkowicie bezobsługowe i osiągają wyższą sprawność (ponad 80% zamiast standardowych 60 – 70%). Dzięki temu mniejsze są straty ciepła i straty energii w trakcie komutacji energii elektrycznej na szczotkach. Narzędzia z silnikiem EC

nie nagrzewają się mocno, a czas pracy na jednym cyklu ładowania akumulato-ra jest dłuższy nawet o 30%. Technologia EC sprawia, że narzędzia są lżejsze i bardziej poręczne. Długość korpusu obydwu wiertarko-wkrętarek akumulatorowych klasy 14,4 i 18 V wy-nosi zaledwie 179 mm, a w przypadku akumulatorowych wiertarko-wkręta-rek udarowych – 189 mm. Dzięki temu można bez żadnego problemu korzy-stać z nich w miejscach trudno dostęp-nych lub w sytuacjach, które wymagają trzymania narzędzi nad głową.

Wykorzystany w narzędziach system EMP (Electronic Motor Protection) chro-ni silnik przed przeciążeniem w ekstre-malnych sytuacjach i wydłuża jego ży-wotność.

Wydajne narzędzia do wymagających aplikacji

Nowe wkrętarki z silnikami EC są przysto-sowane do pracy na budowie, w warsz-tacie, w branży elektrycznej czy w moto-ryzacji. Można je wykorzystywać także przy produkcji półprzemysłowej, np. przy montażu mebli. Ze względu na poręcz-ne wymiary narzędzia są polecane do se-ryjnego wkręcania mniejszych wkrętów,

Nowa generacja wkrętarek Bosch z silnikiem bezszczotkowym ECWyjątkowo efektywne narzędzia do codziennych, profesjonalnych aplikacji



jednak ich moc jest wystarczająca także do wkręcania większych wkrętów i wier-cenia otworów o większych średnicach (patrz: tabela z parametrami). Akumu-latorowe wiertarko-wkrętarki udarowe

GSB 14,4 V-EC Professional i GSB 18 V-EC Professional gwarantują dużą elastycz-ność działania. Można nimi wiercić nie tylko w drewnie i stali, lecz także w mu-rze o średnicy do 13 mm.

Pracę nowymi urządzeniami ułatwia zastosowane w nich oświetlenie LED i uchwyt narzędziowy Auto-Lock 13 mm. Narzędzia mają także wygod-ny uchwyt na najczęściej używane bi-ty osprzętowe, wymienne kolorowe znaczniki montowane z tyłu korpusu do indywidualnego oznakowania każ-dej wkrętarki i zaczep do paska. Precy-zję pracy podczas seryjnego wkręcania zwiększa hamulec silnika.

Narzędzia charakteryzuje wysoki mo-ment obrotowy – model GSR 18 V-EC Professional oferuje 31 Nm przy wkrę-caniu w miękkim drewnie.

Nowe akumulatorowe wiertarko-wkrę-tarki i wiertarko-wkrętarki udarowe są dostępne w sprzedaży od kwietnia.

Więcej informacji: www.bosch.com,

www.bosch-press.com, www.bosch.pl

n

Nowe urządzenia w ofercie:

Dane techniczne GSR 14,4 V-EC Professional

GSR 18-V-EC Professional

GSB 14,4 V-EC Professional

GSB 18 V-EC Professional

Napięcie akumulatora 14,4 V 18 V 14,4 V 18 V

Pojemność akumulatora 4,0 Ah 4,0 Ah 4,0 Ah 4,0 Ah

Długość głowicy 179 mm 179 mm 189 mm 189 mm

Prędkość obrotowa bez obciążenia (1.bieg / 2. bieg) 0 – 500/1.600 min-1 0 – 500/1.700 min-1 0 – 500/1.600 min-1 0 – 500/1.700 min-1

Liczba udarów – – 0 – 24.000 min-1 0 – 25.500 min-1

Maks. moment obrotowy (wkręcanie twarde/miękkie) 46/28 Nm 50/31 Nm 46/28 Nm 50/31 Nm

Maks. średnica wiercenia w drewnie/metalu/murze 35/13/– mm 38/13/– mm 35/13/13 mm 38/13/13 mm

Maks. średnica wkrętów 8 mm 10 mm 8 mm 10 mm

Waga (z akumulatorem) 1,7 1,9 1,8 1,9

Sugerowana cena detaliczna brutto

• 1782 zł (w walizce L--BOXX z dwoma akumu-latorami CoolPack 4,0 Ah i szybką ładowarką)

• 860 zł (w opakowaniu kartonowym, bez aku-mulatorów i ładowarki)









http://www.bosch.com/

http://www.bosch-press.com/

Schonach - innowacyjna techno-logia nowego uchwytu do bi-tów z magazynkiem w rękojeści

LiftUp i bezprecedensowe szczypce BiCut ustanawiają nowe standardy dla innych producentów. Ponadto, pro-ducent nowoczesnych rozwiązań ze Szwarcwaldu zaprezentował szeroką gamę innych produktów, które wzbu-dzają podziw i uznanie użytkowników, a także konkurencji.Bez wątpienia, jednym z „highlights” na tegorocznych Targach w Kolonii jest nowy uchwyt do bitów z magazynkiem w rękojeści „LiftUp”, w którym ukryto 12 sztuk bitów 25 mm lub 6 sztuk bitów

50 mm, w zależności od wersji. Praw-dziwie rewolucyjny mechanizm po-zwala na płynne wysunięcie magazyn-ka z bitami poprzez równoczesne naci-śnięcie dwóch przycisków blokujących. Niestandardowe rozwiązania konstruk-cyjne w połączeniu z prostotą obsłu-gi gwarantują zadowolenie nawet naj-bardziej wymagających użytkowników. W celu zwiększenia zakresu zastosowań wkrętaka „LiftUp”, przygotowano go również w wersji VDE. W magazynku znajduje się 6 sztuk slimBits w izolacji do 1000 V AC. Powstał w ten sposób pierw-szy na świecie uchwyt z magazynkiem w rękojeści, spełniający wymogi normy VDE. Uchwyt ten zapewnia komfort, funkcjonalność i bezpieczeństwo dla

elektrotechników w pełnym zakresie wykonywanych prac.Firma Wiha przedstawiła również kolej-ną globalną innowację - szczypce BiCut. Zostały one zaprojektowane całkowicie z myślą o użytkowniku i jego wygodzie. W narzędziu tym można w prosty spo-sób dostosować siłę nacisku dłoni po-przez zmianę przełożenia za pomocą naciśnięcia jednego przycisku. Gdy pra-ca staje się zbyt męcząca, przy cięciu bardzo twardych materiałów, możemy wcisnąć przycisk i uzyskać 200% więcej mocy. Poprzez zmianę przełożenia, po-dwajamy siłę cięcia. Te obcinaczki bocz-ne zastępują z powodzeniem dwie pary

szczypiec – pierwsze wzmacniane, do cięcia różnych materiałów, w tym rów-nież miękkich o dużych średnicach, oraz specjalistyczne szczypce do cięcia har-towanych drutów.Kolejny ewenement stanowią szczyp-ce TriCut przeznaczone do zaawan-sowanej obróbki kabli. Istnieją trzy główne procesy podczas obróbki ka-bli: cięcie kabla, usunięcie zewnętrznej osłony przewodu oraz usunięcie izo-lacji z poszczególnych żył. Zazwyczaj wymagane są trzy różne narzędzia dla każdej z tych czynności: szczypce do cięcia, przyrząd do demontażu izola-cji zewnętrznej i szczypce do odizo-lowania pojedynczych przewodów. Czynności takie wykonuje się bardzo często w skrzynkach przyłączenio-wych oraz w puszkach ściennych, kie-dy przestrzeń pracy narzędziem jest bardzo ograniczona. Dodatkowo pra-ce te są często wykonywane na drabi-nie, w pobliżu elementów pod napię-ciem. Praca kilkoma różnymi narzędzia-mi w takich warunkach jest uciążliwa i czasochłonna.

Niekonwencjonalne rozwiązania w Nowościach Wiha 2014Na początku marca 2014, odbyła się kolejna edycja Międzynarodowych Targów Wyrobów Metalowych w Kolonii. Firma Wiha Werkzeuge GmbH zaprezentowała dwa absolutnie nowe rozwiązania w konstrukcji narzędzi oraz wiele innych niespodzianek.



Innowacyjny TriCut jednoczy trzy na-rzędzia w jedne szczypce, a także wska-zuje standardy innym w ergonomicz-nej obróbce kabli. Przystosowany jest do wykonywania trzech operacji – cię-cia, usuwania osłony zewnętrznej i od-izolowania poszczególnych żył kablo-wych. Tak więc, odpowiednie narzędzie jest zawsze dostępne - bez względu na to kiedy, gdzie i jaką pracę mamy wyko-nać. Ze szczypcami TriCut konieczność zmiany narzędzia podczas obróbki ka-bli to już przeszłość. W przypadku pracy w wąskich przestrzeniach szczypce te pozwalają na łatwy dostęp do obrabia-nych przewodów dzięki odgiętej głów-ce, co umożliwia wykonywanie pracy wzdłuż kabla. Szczególnie tam można docenić funkcjonalność tego narzędzia oraz potwierdzić jego przewagę w sto-sunku do innych szczypiec.Szczypce TriCut są szczypcami naj-wyższej jakości. Odkuwki wykonane ze stali o wysokiej jakości C70 posiadają wzmocniony przegub, a ich ostrza są dodatkowo hartowane indukcyjnie (do 64 HRC). Dzięki temu szczypce te mo-gą ciąć różne materiały, takie jak prze-wody elektryczne, hartowane druty, a nawet ogniwa łańcuchów. Solidna i przemyślana konstrukcja oraz dobór odpowiednich materiałów gwarantują długą, wydajną pracę przy jak najwięk-szym komforcie użytkownika. Użyt-kownicy mogą wybierać pomiędzy wersją VDE oraz wersją Classic.Zapotrzebowanie na akumulatorowe wkrętarki jest większe niż kiedykolwiek wcześniej. Powoduje to również zwięk-szenie wymagań technicznych dotyczą-cych nie tylko samych bitów, ale rów-nież stosowanych do nich uchwytów. Firma Wiha wychodzi naprzeciw tym oczekiwaniom i prezentuje nowe roz-wiązania w tym zakresie. Dzięki nowej rodzinie uchwytów do bitów CentroFix i MagicFlip Force firma z Schonach wy-pełnia lukę pomiędzy wkrętarką a wkrę-caną śrubą. Ten nowy produkt pasuje do wszystkich bitów Wiha 1/4” z napędem C 6,3 i E 6,3 .Nowa generacja CentroFix obejmuje linie CentroFix oraz CentroFix Super-slim. Obydwa uchwyty charakteryzuje szczególna łatwość obsługi. Po włoże-niu bita w uchwyt jest on blokowany automatycznie dzięki funkcji „SelfLock”. Po skończonej pracy funkcja „EasyOut” zapewnia niezwykle łatwe wyjęcie bi-ta z uchwytu, a mechanizm sam od-suwa bit o kilka milimetrów od źródła magnesu.Ze względu na bardzo solidną konstruk-cję CentroFix Force jest on idealny do pracy zaawansowanymi technologicz-

nie wkrętarkami wiodących producen-tów. Jego tuleja jest wykonana z wytrzy-małej, hartowanej stali i spełnia wszelkie wymagania tak pod względem wytrzy-małości, jak i precyzji pracy dokładnie w osi narzędzia. CentroFix SuperSlim dodatkowo charakteryzuje się wysmu-kłą konstrukcją. W porównaniu do stan-dardowych uchwytów z mechanizmem zatrzaskowym, jego zewnętrzna średni-ca jest zredukowana o 30 %, co pozwa-la na łatwy dostęp do śrub na przykład w ciasnych otworach.Nowy MagicFlip, pozwala na pewne wkręcanie nawet najdłuższych śrub. Podczas wkręcania śruby, dzięki mecha-nizmowi „FlipBack” tuleja zewnętrzna cofa się automatycznie po osiągnięciu płaszczyzny podłoża, i tym samym ma-my pełną kontrolę w trakcie zagłębiania się łba śruby w materiale. Silny magnes neodymowy potrafi pewnie przytrzy-mać w trakcie pracy śrubę o ciężarze nawet do 1,6 kg. Dzięki takiej sile trzy-mającej śrubę w trakcie wkręcania, prak-tycznie nie musimy trzymać jej ręką, co pozwala na lepszą asekurację w trakcie pracy na wysokości.Firma Wiha zaprezentowała również nowy uchwyt zbiorczy do bitów łą-czący w sobie małe gabaryty z funk-cjonalnością. FlipSelector z 12 bitami oraz uchwytem do wkrętarki w jed-nym praktycznym opakowaniu do-stępny jest ze wszystkimi typami bitów 25 mm - zaczynając od serii Dura, a na Standard kończąc. Poprzez przesunię-

cie przycisku na obudowie wykona-nej z wytrzymałego poliamidu, można mieć dostęp do wszystkich bitów. Ze względu na swoje niewielkie rozmiary, można go schować do kieszeni koszuli lub spodni. W przypadku kluczy Torx Firma Wiha za-proponowała nową powłokę ochronną, jako alternatywę wykończenia dla kluczy L. Do tej pory, klucze te były dostępne w wersji czarnej, która wymagała dodat-kowego zabezpieczenia warstwą oleju przed korozją. Wadą takiego rozwiązania było to, że palce użytkownika w trakcie pracy miały kontakt z tłustą substancją. Nowa powłoka Silver Titanium używa-na dla kluczy Wiha TORX ® jest specjalną warstwą chroniącą klucz przed korozją. Jednocześnie, gwarantuje ona dosko-nałe dopasowanie klucza do łba śruby, znacznie lepsze niż tradycyjna powło-ka na bazie chromu. Nowe wykończe-nie kluczy jest dostępne uchwycie Wiha ProStar z 13 Torx w zakresie od T5 do T45 .Liczne nowości produktowe, prezen-towane w trakcie targów w Kolonii, wskazują jednoznacznie na świadome działanie firmy Wiha Werkzeuge GmbH w wdrażaniu nowych technologii oraz innowacyjności w produkowanych na-rzędzi. Liczba odwiedzających gości oraz ich zainteresowanie naszymi no-wościami, w trakcie tej ostatniej impre-zy targowej potwierdza to w 100%. n

Wiha Polska Sp. z o.o.www.wiha.com



http://www.wiha.com

Adapter USB od DeWALT, model DCB090, został zaprojektowany specjalnie z myślą o profesjonali-

stach pracujących na budowach, gdzie dostęp do prądu jest zawsze „na wagę złota”. Coraz większa potrzeba posia-dania pod ręką naładowanego telefo-nu czy tabletu powodowała do tej pory konieczność ładowania tych urządzeń w samochodach lub w oddalonych miejscach na placu budowy, tworząc tym samym dodatkowe utrudnienia podczas pracy.

Nowy Adapter USB od DeWALT® roz-wiązuje ten problem, gdyż dzięki nie-mu urządzenia mobilne mogą być ła-dowane bezpośrednio w miejscu pra-cy profesjonalisty. Adapter posiada dwa gniazda USB o napięciu 1,5 A i współ-pracuje z wszystkimi akumulatora-mi XR DeWALT o napięciu 10,8V, 14.4V oraz 18V. DCB090 umożliwia równocze-sne ładowanie dwóch urządzeń mo-bilnych, takich jak np.: smartfon, MP3, czytnik książek, tablet. DCB090 wypo-sażono nie tylko w dwa gniazda USB, ale także LED-owy wskaźnik nałado-wania baterii XR, z której pobierany jest prąd. Adapter jest poręczny, mały – wy-miary 62mm x 39mm x 97mm – i lekki – waży zaledwie 94 gramy.

Wszystkie produkty DeWALT® dostęp-ne są w renomowanych sklepach na-rzędziowych i marketach budowlanych na terenie całego kraju. Sugerowana cena detaliczna DCB090 to 150 zł.

Dane techniczne DeWALT DCB090Napięcie 10,8V; 14,4; 18 VTechnologia akumulatorów Li-Ion

Prąd ładowania 1,5 A (max)Masa/ciężar 0,094 kgDługość 97 mmWysokość 39 mmSzerokość 62 mm

DeWalt n

Adapter USB XR Li-lon od DeWALTDCB090 to najnowszy adapter USB marki DeWALT zmieniający akumulator w przenośną ładowarkę, do której można podłączać smartfon lub tablet. Adapter wchodzi w skład szerokiej gamy bezprzewodowych produktów XR Li-Ion.



Stanley, wiodący producent narzę-dzi i elektronarzędzi, wprowadza na rynek nową generację młotów

z system tłumienia drgań. Unikalna, opatentowana konstrukcja młotów po-zwala na dostarczenie jeszcze większej siły uderzeniowej zwiększając tym sa-mym wydajność pracy. W młotach wy-korzystano kołnierz Stanley® Antivibe® łączący obuch z trzonkiem młota. Wy-konany ze specjalnej mieszanki gumo-wej, która aktywnie absorbuje drgania, pomaga chronić użytkowników przed urazami. Cała gama nowych młotów Stanley Fat-Max® Antivibe™ obejmuje trzy młoty wyburzeniowe z długą rękojeścią, trzy młoty wyburzeniowe z krótkim trzon-kiem: przebijak do wybijania otworów, młot kowalski i młot konstrukcyjny oraz trzy młotki ciesielskie: 397 g z pazurem zakrzywionym, 397 g z pazurem pro-stym i 482 g z pazurem prostym. Młoty wyburzeniowe Stanley FatMax® Antivibe™ to młoty z trzonkiem wypo-sażonym w system tłumiący drgania. Opatentowany, zaokrąglony kształt obucha trwale połączonego z uchwy-tem pozwala dostarczyć dwukrotnie więcej skupionej energii uderzenia w porównaniu do młotów standardo-

wych. Niełamliwa, polipropylenowa, drążona rękojeść wypełniona mate-riałem tłumiącym, absorbuje wstrząsy i wibracje powstające podczas uderze-nia i jest znacznie bardziej wytrzymała niż stosowane w tradycyjnych młotach wyburzeniowych drewniane trzonki. Optymalna konstrukcja trzonka z pełną kontrolą chwytu na rękojeści gwarantu-je uderzanie w cel z maksymalną siłą.

Młotki ciesielskie Stanley FatMax® An-tivibe™ z pazurem prostym lub odgię-tym są lekkie, a jednocześnie dyspo-nują większą siłą uderzenia i wytwa-rzają mniejsze wibracje w stosunku do młotków standardowych. Osiągnięto to dzięki zmniejszeniu masy obucha i równoczesnemu powiększeniu pola optymalnego trafienia w jego części ro-boczej, jeszcze bardziej koncentrując si-łę uderzenia w jednym miejscu, zapew-niając łatwiejsze trafienie w gwóźdź i mniej chybień. Młotki ciesielskie są optymalnie wyważone, dzięki czemu ograniczono utratę energii uderzenia podczas ruchu wahadłowego i opa-dania obucha. Młotek Stanley FatMax® Antivibe™ 397 g uderza jak standardo-wy młotek 567 g, a Stanley FatMax® An-tivibe™ 482 g uderza jak standardowy młotek 624 g. Młotki Stanley FatMax® Antivibe™ posiadają kołnierz niwelujący wibracje, gumowaną, antypoślizgową, formowaną na trzpieniu i wytrzyma-łą rękojeść, stalowy zderzak chroniący trzonek oraz stalowy rdzeń zakończony kamertonem, który biegnie przez całą długość trzonka i gwarantuje trwałość oraz wytrzymałość narzędzia.

Stanley Black & Decker n

Nowa generacja młotków z tłumikiem drgańNową generację młotków Stanley® Antivibe® charakteryzuje wysoko wydajny system tłumienia drgań oraz doskonała kontrola energii uderzenia przy jednoczesnym zminimalizowaniu jego wpływu na użytkownika. Dzięki młotkom Stanley® Antivibe® każde zadanie można teraz wykonać szybciej i bezpieczniej niż kiedykolwiek wcześniej.



Oficjalne wydanie decyzji o roz-poczęciu prac budowlanych, dotyczących największej obec-

nie inwestycji w krajowym sektorze energetycznym, jaką będzie rozbudo-wa elektrowni „Opole” w Brzeziu, czyli powstanie dwóch bloków po 900 MW każdy zostało wydane 31 stycznia 2014 roku. Znaczenie tej inwestycji dla go-spodarki polskiej jest duże. Nic zatem dziwnego, iż ta budowa od strony organizacyjnej, technicznej i ekono-micznej traktowana jest jako prioryte-towa. Waga projektu ma swój wymiar w obszarze bezpieczeństwa energe-tycznego kraju, a realizacja tego pro-jektu powinna wpłynąć też znacząco na ożywienie rynku pracy nie tylko na Opolszczyźnie.Herbert Leopold Gabryś , przewod-niczący Komisji ds. polityki klimatycz-no-energetycznej Krajowej Izby Go-spodarczej wyraża opinię, że zlokali-zowana w Brzeziu elektrownia „Opo-le” powinna być rozbudowywana już wcześniej, co wynikało zarówno z po-trzeb Krajowego Systemu Elektroener-getycznego (KSE) jak i gospodarczych potrzeb regionu. A rezygnacja PGE z budowy nowych bloków odbiłaby się bardzo negatywnie nie tylko na przyszłości polskiej energetyki, a na-wet całej gospodarki. Dlatego bardzo pozytywnie ocenia decyzje podjęcia inwestycji.Tadeusz Witos, wiceprezes Zarządu PGE GiEK S.A., nie ukrywa, że z tą naj-większą inwestycją w grupie PGE in-westor wiąże plany szybkiego rozwoju potencjału wytwórczego własnej gru-py, co nie pozostanie bez znaczenia na kondycję całej polskiej energetyki .Marek Wdowiak, dyrektor departa-mentu inwestycji PGE GIEK S.A. oraz Tomasz Jakubowski, zastępca dyrek-tora Projektu Opole ds. Technicznych Polimex-Mostostal S.A. informują, że inwestycja będzie zrealizowana w ter-minie 54 m-cy od daty wydania tegoż polecenia (blok nr 5) oraz 62 m-ce od

wydania takowego dla bloku nr 6. Do pełnienia funkcji Menedżera Projek-tu powołano spółkę zależną ELBIS Sp. z o.o. Spółka ta miała wcześniej powie-rzone analogiczne obowiązki przy reali-zacji Projektu Budowy Bloku 858 MW elektrowni Bełchatów, a zatem posiada odpowiednie kompetencje, kwalifika-cje i zasoby wymagane do pełnienia tej funkcji.Nominowanym dostawcą oraz pełno-mocnikiem konsorcjum oraz General-nym Projektantem jest Alstom Power Sp. z o.o. Natomiast generalnym wyko-nawca jest Konsorcjum składające się z Rafako S. A., Mostostal u Warszawa S. A. oraz Polimexu-Mostostalu S.A.Jakub Sitek, dyrektor Projektu PGE Opole MW Rafako S.A. zaznacza, że do-konano już podziału wg którego pro-jektowanie kompleksowe bloków nr 5 i nr 6 pozostaje w gestii Alstom Po-wer Sp. z o.o. Częścią technologiczną projektu zajmą się biura projektowe

Alstom, natomiast część konstrukcyj-ną projektują zewnętrzne biura pro-jektowe. Część turbinowa tzw. głów-nej technologii bloków to zadanie dla Alstom, a część kotłowa powstanie w oparciu o dostawy Rafako. Systema-mi pomocniczymi w części turbinowej oraz układem wody chłodzącej wraz z chłodniami kominowymi zajmie się Polimex-Mostostal S.A. System nawę-glania, odżużlania i odpopielenia bę-dzie przedmiotem realizacji firmy Al-stom. Pozostałe systemy kotła powie-rzono do realizacji Mostostalowi War-szawa S. A. Systemy elektryczne oraz automatyka, tj. elektryczne blokowe AKPiA wraz z tzw. projektowaniem szczegółowym przynależą do Polime-xu-Mostostalu.Lesław Kuzaj, prezes Zarządu Alstom Power Sp. z o.o. , wyraża zadowolenie, iż do tej pory tylko snuto plany inwe-stycyjne, a teraz już można rozmawiać o konkretach realizacji i o pieniądzach,

Projekt opolski najbardziej polskiNowe bloki w elektrowni „Opole”Inwestycje związane z rozbudową Elektrowni “Opole” szacowane są na blisko 11,6 mld PLN. Według założeń projektowych do rozbudowy opolskiej elektrowni ma być zużyte ok. 10 tys. ton stali zbrojeniowej oraz 14 tys. ton konstrukcji stalowych. Te dane świadczą wymownie o skali inwestycji.

Uczestnicy konferencji naukowo-technicznej nt. rozbudowy elektrowni „Opole”Fot.: Małgorzata Beślerzewska,


KONFERENCJE I SEMINARIA

które ją umożliwią oraz przystąpić do realizacji inwestycji. Alstom – światowy koncern w samej tylko Polsce zatrudnia ponad 3.300 specjalistów, pracujących w sektorach: energetyki, sieci przesyło-wych i transportu. Jest przekonany, że nowa inwestycja pozwoli też i jego fir-mie na tworzenie wielu miejsc pracy. Ciągle trwa nabór nowych pracowni-ków. Koncern ma istotny wkład w PKB w Polsce i pozytywny wpływ na polski bilans handlowy poprzez silne ukierun-kowanie swej aktywności na produkcje eksportową ( 100% - sektor transporto-wy, 90% - sektor energetyczny). Rynek polski jest kluczowy dla Alstom, a Pol-ska jest kluczowym miejscem dzia-łalności, bo koncern ma tu dużo za-sobów zgromadzonych oraz łatwość przemieszczania serwisu. misji Alstom mówiący o wspieraniu polskiej gospo-darki. Firma nasza – podkreśla Lesław Kuzaj - rozwija polską gospodarkę po-przez współpracę z polskimi przedsię-biorstwami w Polsce, ale też poza jej granicami. Zaznaczył też, iż kluczowe znaczenie w ramach koncernu przy-wiązuje się do współpracy z lokalnymi dostawcami i podwykonawcami i nie inaczej będzie w trakcie realizacji inwe-stycji w elektrowni „Opole”.Szacuje się, iż w przypadku budowy dwóch nowych bloków w elektrow-ni „Opole” udział zaangażowania firm polskich sięgnie ponad 85% w całości realizowanej inwestycji. Innymi sło-wy, będzie tu najmniej importu. Walu-tą kontraktu jest złoty polski, językiem kontraktu i dokumentacji technicznej też jest język polski. A projekt opol-ski jest największym pod względem współczynnika ...polskości, ponieważ większość urządzeń i większość usług , które potrzebne są do realizacji tego

największego w tej chwili projektu in-westycyjnego w Polsce, pochodzić bę-dzie właśnie z Polski.Początek tej inwestycji determinuje potrzebę organizacji spotkań w gronie firm wykonawców i podwykonawców, w celu podziału i koordynacji zadań wynikających z podpisanego kontrak-tu – stwierdza L.Kuzaj.Dlatego w trakcie konferencji na te-mat aspektów organizacyjnych, eko-nomicznych i technicznych aspektów rozbudowy elektrowni „Opole” zor-ganizowanej przez Izbę Gospodarczą Energetyki i Ochrony Środowiska 26 lu-tego br. w Brzeziu i 27 lutego br. w Opo-lu prezes L. Kuzaj zachęcał wszystkich jej uczestników - reprezentujących sze-rokie spektrum polskiej gospodarki - do kontaktów z Konsorcjum w celu pod-jęcia aktywnego biznesowego udziału w tym ambitnym projekcie.Władysław Kowalik, dyrektor Projek-tu Opole Alstom Power Sp. z o.o. za-pewnia, że skoro generalnym założe-niem projektu jest maksymalizacja do-staw i usług z rynku lokalnego w związ-ku z tym inwestor będzie nawiązywał jak najściślejsze kontakty z lokalnym biznesem. Robert Wołoszyn, dyrektor Projektu Opole Polimex – Mostostal S.A.: określił podczas ww. konferencji zasady wybo-ru podwykonawców. Omówiono mini-malne wymagania kwalifikacyjne w za-kresie posiadanych referencji przez wy-konawców, związanych z uprawnie-niami technicznymi oraz aktualnego stanu kondycji finansowej dostawców, określono potrzebne moce przerobów i gamę oferowanych usług oraz potrze-bę posiadania przez podwykonawców systemu zarządzani jakością oraz orga-nizacja pracy i BHP.

Podkreślono znaczenie przestrzega-nia zasady zrównoważonej polityki cenowej w stosunku do oferowanego stopnia jakości usług oraz dostaw. Pod-niesiono też kwestie koordynacji prac wszystkich podwykonawców zwią-zanych z eliminacją niezgodności na budowie, obowiązującym systemem monitorowanie prac oraz politykę za-rządzania zmianami działań harmo-nogramowych w przypadku powsta-nia opóźnień. Uczestników konferencji zapoznano z procedurą zatwierdzenia powierzenia prac podwykonawcom umów budowlano-montażowych oraz dostawcom urządzeń dla kwot powy-żej 8 mln PLN.Przedstawiono – na życzenie uczest-ników konferencji - główne warunki finansowe i zasady wyboru podwy-konawców dla poszczególnych branż oraz zasady obowiązujące przy tzw. zakupach zharmonizowanych. Omó-wiono podstawowy zakres warunków handlowych dotyczących: płatności, gwarancji bankowych, kar umownych, standardów umów i raportowania oraz zakresu odpowiedzialności na stykach „granic dostaw”.Stwierdzono, iż zapewnienie jakości i bezpieczeństwa pracy musi zostać traktowane jako wspólny cel wszyst-kich uczestników procesu na każdym jego etapie realizacji. Tylko wtedy – w opinii uczestników konferencji - pro-ces budowy będzie tworzył integralną całość i skutecznie umożliwi urzeczy-wistnienie ambitnego założeniu inwe-stora i wykonawców zawartego w ha-śle: „Zero niezgodności i zero wypad-ków”. Zadeklarowana przez członków Konsorcjum wspólna polityka jakościo-wa przy realizacji projektu to w konse-kwencji łatwiejsze relacje z dostawca-

Szefowie firm i eksperci odpowiadają na pytania odnośnie programu realizacji inwestycji rozbudowy elektrowni „Opole”Fot.: M. Bielski



mi i podwykonawcami. Jak wynikało z dyskusji uczestnicy procesu realiza-cyjnego, mają pełną świadomość sto-jących przed nimi wyzwań związanych z zapewnieniem wysokiej jakości prac projektowych, wykonawczych, mon-tażowych oraz napiętym harmonogra-mem ich wykonania.Na pytania wyczerpująco odpowiadali: Zbigniew Bicki, wiceprezes Zarządu IGEOiŚ, Gregor Sobich, prezes Zarzą-du Polimex-Mostostal S.A., Jose Angel Andreas Lopez, wiceprezes zarządu Mostostal Warszawa S.A, Krzysztof Sadłowski – członek Zarządu Mo-stostal Warszawa S.A., Lesław Kuzaj, prezes Zarządu Alstom Power Sp. z o.o. oraz Sławomir Krystek, dyrektor ge-neralny Izby Energetyki i Ochrony Śro-dowiska. O randze dwudniowej ogól-nopolskiej konferencji świadczy po-średnio fakt uczestnictwa w niej Zdzi-sława Gawlika, Sekretarza Stanu w Mi-nisterstwie Skarbu Państwa. Moderato-rem konferencji był Marian Bosowski, zastępca dyrektora generalnego IGEOŚ.Uczestnicy konferencji postulowali, aby organizować cykliczne spotkania na ww. tematy, co pozwoliłoby skutecz-niej uczestniczyć w kolejnych etapach inwestycji oraz monitorować proces przebiegu tej istotnej dla gospodarki narodowej inwestycji.Podczas konferencji podkreślono, iż bloki które powstaną są urządzenia-mi najnowszej generacji na parametry nadkrytyczne. Dlatego gwarantują wy-soką efektywność w trakcie wieloletniej eksploatacji oraz przestrzeganie stan-dardów środowiskowych.

Na placu budowyJuż rozpoczęta opolska inwestycja ma być także dowodem dla ekologow, że nowoczesna energetyka konwencjo-nalna oparta na węglu kamiennym spełnia najwyższe europejskie normy ochrony przyrody.W aktualnej sytuacji na rynku pracy Opolszczyzny niebagatelne znaczenie ma kwestia dotycząca powstania no-wych miejsc pracy za sprawą nowo re-alizowanej inwestycji. Zakłada się, że na przykład wykonywanie prac płaszcza chłodni kominowej o wysokości 185 m potrwa ok. 9 miesięcy, a prowadzo-ne przy nim prace budowlano-monta-żowe – ze względu na “wyśrubowany harmonogram”, gwarantujący oddanie inwestycji w terminie, odbywać się bę-dą w sposób ciągły, czyli nieprzerwanie przez ...24 godziny na dobę.Zbigniew Wiegner, dyrektor budowy bloków 5 i 6 w Elektrowni Opole, z ra-mienia Polimexu Mostostal, mający do-

świadczenie zawodowe m.in. kierował zespołem polskich pracowników przy budowie elektrowni Olkiluoto w Fin-landii zapewnia, że jakość, a co za tym idzie i trwałość wznoszonych w Elek-trowni Opole obiektów będzie porów-nywalna ze standardami obowiązują-cymi w energetyce jądrowej. Oprócz niego, także inni specjaliści z konsor-

cjum pracowało przy inwestycjach związanych z energetyką jądrową. Dla-tego – jak zapewnia– wzorem dla nas będą najlepsze innowacyjne rozwiąza-nia w zakresie technologii i organizacji, gwarantujące najwyższy poziom jako-ści, jaki jest wymagany przy budowie elektrowni atomowych.”

Marek Bielski n

Elektrownia „Opole” dziś. Fot.: M. Bielski

Elektrownia „Opole” w Brzeziu. Fot.: M. Bielski



Fotoreportaż z Międzynarodowych Targów Wyrobów MetalowychEisenwarenmesse 2014

12 marca 2014 roku zakończyła się tegoroczna edycja Międzynarodowych Targów Wyrobów Metalowych Eisenwarenmesse 2014. Zapraszamy do obejrzenia naszego fotoreportażu z tego bardzo ważnego dla branży wydarzenia.


TARGI

Przez trzy dni, od 18 do 20 marca w halach wystawienniczych oraz salach konferencyjnych Targów

Kielce królowała tematyka ściśle po-wiązania z energetyką, elektrotechni-ką oraz energią odnawialną. XVII Mię-dzynarodowe Targi Energetyki i Elek-trotechniki ENEX oraz XII Targi Odna-wialnych Źródeł Energii ENEX - Nowa Energia to miejsce, w którym 90 firm z 3 krajów - Czech, Niemiec i Polski, powierzchni zaprezentowało maszyny oraz urządzenia energetyczne i elek-troenergetyczne, najnowsze techno-logie armatury sieciowej, kolektorów słonecznych, pieców opalanych drew-nem czy kotłowni opalanych bioma-są. Stoiska wypełnił sprzęt związany z odnawianymi źródłami energii, wy-twarzaniem, przesyłaniem i dystrybu-cją energii oraz eksploatacją urządzeń energetycznych i modernizacją tych już istniejących. Równolegle z targami branży energetycznej w Targach Kiel-ce odbywały się XV Międzynarodowe

Targi Ochrony Środowiska i Gospodar-ki Odpadami EKOTECH - wydarzenie poświęcone nowoczesnym technolo-giom stosowanym w gospodarowaniu odpadami oraz innowacyjnym rozwią-zaniom sprzętowym oraz działaniom sprzyjającym ochronie środowiska. Ofertę na EKOTECHU zaprezentowało 87 firm z ośmiu krajów całego świata. Ekspozycję targową obejrzało ponad 6000 zwiedzających.

Merytoryczne wsparcie branżowych partnerów wystaw zaowocowało sze-regiem konferencji, spotkań i debat. Targi coraz częściej są miejscem nie tyl-ko prezentowania innowacji produk-towych oraz oferty firm, ale też prze-strzeń, w której poruszane są proble-my palące dla branży, komentowane są ustawy, wyjaśniane przepisy i dysku-towane nowe rozwiązania. We wszyst-kich konferencjach , które organizato-rzy zaproponowali wystawcom i zwie-dzającym tegoroczne targi, nazywa-

nych roboczo „Kieleckimi spotkaniami z energią”, wzięło udział blisko 1500 osób. W programie znalazły się między innymi bezpłatne forum „AGRO INWE-STOR OZE - spotkania z inwestorami rolniczymi”, bezpłatne warsztaty przy-gotowane przez Świętokrzyskie Cen-trum Innowacji i Transferu Technologii – projekt „Rozwój przedsiębiorczości w oparciu o efektywne wykorzysta-nie energii –szkolenia dla pracowni-ków i kadry zarządzającej mikro – ma-łych -średnich przedsiębiorstw w woj. Świętokrzyskim „ współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Euro-pejskiego Funduszu Społecznego. Jak co roku bardzo ważnym punktem tar-gów Enex oraz Enex Nowa Energia były konferencje i fora przygotowane przez merytorycznego partnera wystaw, re-dakcję GLOBEnergia - VII FORUM POMP CIEPŁA, FORUM INSTALATORA POMP CIEPŁA czy też V FORUM SOLAR+.

n

Targi Kielce z energią


TARGI

NAJNOWSZE ROZWIĄZANIA ITR DLA ENERGETYKI

MiZaS 510Mikroprocesorowe Zabezpieczenie Prądowe MiZaS 510 przeznaczone jest do pracy w charakterze wielofunkcyjnego urządzenia zabezpieczającego różne typy odpływów. Przystosowane jest do współpracy z cewkami Rogowskiego. Urządzenie wyposażone jest w wyświetlacz typu OLED, zapewniający bardzo wysoki kontrast i szerokie kąty widzenia.

PW-2Przekaźnik wielofunkcyjny z obwodami sterowania iskrobezpiecznego niezbędnego w przemyśle wydobywczym. Niezależne zabezpieczenie kontroli ciągłości uziemienia reaguje niezwłocznie na wzrost wartości rezystancji uziemienia, gwarantując wysoki poziom bezpieczeństwa obsługi również w sytuacji zagrożenia wybuchem. Steruje, kontroluje i zabezpiecza obwody zasilania trójfazowych silników indukcyjnych przed skutkami przeciążeń, zwarć, asymetrii prądu obciążenia oraz nadmiernego wzrostu temperatury. Kontroluje rezystancje izolacji torów głównych zapobiegając podaniu napięcia na uszkodzony odcinek sieci energetycznej. Przeznaczony jest do pracy z cewkami Rogowskiego.

ELFNowe oblicze programowania logiki użytkownika w sterownikach polowych. Szeroki wybór bloków zabezpieczeń dla każdego z typów pól, ponad 300 bloków funkcyjnych (w tym komparatory, timery, lic-zniki). Interakcja logiki z interfejsami użytkownika, rejestratorami zakłóceń, wartości kryterialnych, zdarzeń. Intuicyjny interfejs użytkownika.

MUPASZ 710 plusWielofunkcyjny uniwersalny sterownik polowy z oprogramowaniem integrującym zabezpieczenia, automatykę, funkcje diagnostyczne:

diagnostyka wyłącznika, analizator jakości energii, rejestrator: zdarzeń, zakłóceń, kryterialny.

Indywidualna parametryzacja logiki urządzenia dedykowana do zabezpieczanego pola rozdzielczego. Bogaty wybór modułów rozszerzających pozwala dopasować sterownik do indywidualnych potrzeb klienta. Dzięki swojej uniwersalności pozwala na realizację rozwiązań standardowych i niestandardowych, zastosowanie zarówno w nowych jak i w modernizowanych stacjach energetycznych.

Instytut Tele- i Radiotechniczny

03-450 Warszawaul. Ratuszowa 11tel. +48 22 619 22 41fax +48 22 619 29 47

www.mupasz.ruwww.itr.org.pl

Dział produkcji i sprzedaży: tel./fax +48 22 619 73 14e-mail [email protected]

Dział naukowo-badawczy:tel. +48 22 619 45 92

Documents

Urządzenia dla Energetyki 2/2014