V- RİSK ANALİZ YÖNTEMLERİ - nurdogan.netnurdogan.net/igu_dosyalar/5-1608151-IGU-V-Risk_Analiz_Yontemleri... · d-ÇALIŞMA ORTAMININ KONTROL ve DENETİM SEVİYELER ... Forklift

RİSK YÖNETİMİ ve DEĞERLENDİRİLMESİNİ1303096

AMAÇ:

(Nitel) Risk analiz yöntemleri

L tipi, FMEA ve FINE KINNEY

Elmeri kontrol kayıt yöntemi

Risk analiz yöntemleri ve hesaplama örnekleri

12RİSK YÖNETİMİ ve

DEĞERLENDİRİLMESİ

1

V- RİSK ANALİZ YÖNTEMLERİ

Nurdoğan İNCİ

Elektrik Mühendisi

İş Sağlığı ve Güvenliği Danışmanı ve GEDİK ÜNİVERSİTESİ Öğretim

görevlisi

[email protected]

39

Slayt

5/6

2016 Güz Dönemi

İGU Risk Dersi


2

RİSK YÖNETİMİ ve DEĞERLENDİRMESİ

Güvenlik önlemleri

alınmamış risk

Sınır risk değeri(kabul edilebilir en

yüksek risk)

Kalan risk

(artık risk)

Riskin azaltması

Azaltılan riskin kontrol altına alınması

Düşük risk risk Yüksek risk

Güvenli Tehlikeli

Tehlike >> hesaplanan risk – alınan Önlemler = Kabul edilen risk


3

***

BEŞ ADIMDA RİSK DEĞERLENDİRİLMESİ

1. Adım: Tehlikenin belirlenmesi

2. Adım: Tehlikenin değerlendirilmesi

3. Adım: Riskin derecelendirilmesi

4. Adım: Kontrol önlemlerinin uygulanması

5. Adım: İzleme ve gözden geçirme


4

RİSK ANALİZ YÖNTEMLERİ

L tipi ( 5 x 5 )

Risk analiz Metodu


RİSKİ HESAPLANACAK ÖRNEKLER

5 X 5

RİSK AĞIRLIK HESABI

R= A x BORT

A Kazanın olası ŞİDDETİ

1-Önemsiz, 2-Hafif, 3-Orta, 4-Önemli, 5-Ciddi

BORT. (ort)=Kazanın meydana gelme olasılığı ortalaması

Çok düşük =1, Zayıf =2, Orta =3, Kuvvetli =4, Çok yüksek =5

BORT. =Kontrol seviye puanlama= ( a + b + c + d )/4

a) İSGÇ Görev sorumluluk ve Yetki ( iyi 1) ile (kötü 5) puan

b) Çalışanların eğitimi ve bilinçlendirilmesi ( iyi 1) ile (kötü 5) puan

c) İSG açısından çalışma Ortamı ( iyi 1) ile (kötü 5) puan )

d) İSG uygulamalarının kontrolü ve denetim ( iyi 1) ile (kötü 5) puan )



A KAZANIN OLASI ŞİDDETİ

Tedaviye ihtiyaç hissetmeden iş başı yapılan yaralanma ÖNEMSİZ 1

1 gün > ilk tedaviye müteakip iş başı yapılan olay HAFİF 2

2 gün>= İşten ayrı kalma, orta derece yaralanmalı ORTA 3

2 gün< İşten ayrı kalma uzuv kaybı, ağır yaralanma ÖNEMLİ 4

Uzuv kaybına, ağır yaralanmaya veya ölüm olma durumu CİDDİ 5

İSTATİSTİKLER SONUCU KAZANIN MEYDANA GELME OLASILIĞI

Yılda iki kez olabilir Önemsiz 1

Yılda Dört kez olabilir Hafif 2

Ayda iki kez olabilir Orta 3

Ayda Dört kez olabilir Önemli 4

Haftada İki kez olabilir Çok

Önemli5

Firmada en az 5 yıllık yapılmış kaza raporlarında benzer kazanın

istatistik değerlerine göre olasılığın tahmin edilmesidir


RİSKİ HESAPLANACAK ÖRNEKLERBORT. (ort)=Kazanın meydana gelme olasılığı


a- GÖREV, SORUMLULUK ve YETKİ’ de SEVİYELER

Herkes uyguluyor, ayrıca eksiklikler varsa yönetime bildiriliyor 1

Herkese bildirilmiş ve aksatılmadan uygulanmakta 2

Tüm işlemleri kapsamamış, Görev Sorumluluk belirsizlikleri var 3

Yönetimce belirlenmemiş kendiliğinden oluşmuş, belirsizlik ve sahipsizlik var 4

Görev, Sorumluluk ve Yetki belirlenmemiş, Yetki karmaşası ve zafiyetleri var 5

b- ÇALIŞANLARIN EĞİTİM ve BİLİNÇ’ SEVİYELERİ

Planlı eğitimlerin yanında yeni çıkan riskli konularda da özel eğitimler

verilmekte Herkes tarafından benimsenmiş uygulanıyor ve etkin bir şekilde

katılım oluyor

1

Eğitimler planlı verilmekte, etkinlik ve yeterlilik analizleri yapılmakta, kurallar

verilen eğitimlerle anlaşılmış ve uygulanmakta2

Eğitimler planlı verilmiş fakat çalıştığı iş ile ilgili İSG eğitimlerinin etkinlik ve

yeterlilik analizi yapılmamış 3

Genel bilgilendirme eğitimleri verilmiş ancak yaptığı iş ve İSGÇ ile ilgili özel

eğitimler verilmemiş Kurallar zaman içinde kendiliğinden oluşmuş4

Eğitim verilmemiş, Çalışanın yaptığı iş ile ilgili eğitimi ve bilinçlendirmesi yok

herkes farklı davranışta5



BORT. (ort)=Kazanın meydana gelme olasılığı


c- ÇALIŞMA KURALLARI ve ALINMASI GEREKLİ ÖNLEMLER

Kural ve Önlemler herkes tarafından uygulanıyor ve etkin bir şekilde katılım

oluyor, Kural ve Önlemlerin etkinliği için Planlı kontroller, riskli konularda da

özel eğitimler verilmekte

1

Kurallar herkese bildirilmiş ve aksatılmadan uygulanmakta eğitimler planlı

verilmekte, etkinlik ve yeterlilik analizleri yapılmakta2

Çalışma Kuralları tüm işlemleri kapsamamış, belirsizlikler var, Eğitimler planlı

verilmemekte, eğitimlerin etkinlik ve yeterlilik analizi yok3

Çalışma Kuralları belirlenmemiş kendiliğinden oluşmuş, genel eğitimler

verilmiş ancak iş ve İSGÇ ile ilgili özel eğitimler verilmemiş4

Çalışma Kuralları belirlenmemiş, Alınması Gereken Önlemler alınmamış, eğitim

ve bilinç verilmemiş ve eğitim bilinçlendirme yok herkes farklı davranışta5


RİSKİ HESAPLANACAK ÖRNEKLERBORT. (ort)=Kazanın meydana gelme olasılığı


d- ÇALIŞMA ORTAMININ KONTROL ve DENETİM SEVİYELERİ

Kontrol Denetim İşin başlangıcında tehlike analizi yapılmış, iş sürekli kontrol

edilip kayıt tutulmakta, iş izin sistemi etkin şekilde uygulanıyor1

Kontrol Denetim yeterli ve kayıt altına alınmaktadır, uygunluk sağlanmadığı

takdirde işe izin verilmemektedir.2

Kontrol Denetim kriterleri, sıklığı ve sorumlusu belirlenmiş olmakla birlikte

kontroller kayıt altına alınmamaktadır3

Kontrol Denetim Saha ile ilgili İSG Müh. tarafından periyodik olmayan kontrol

yapılmakta ve bu kontrollerin içeriği tam olarak tanımlanmamış4

KKD-İşe başlamadan önce ve iş sırasında herhangi bir kontrol

uygulanmamaktadır 5



1-Kazanın meydana gelme olasılığı çok düşük,

***

2-Kazanın meydana gelme olasılığı Zayıf,

3-Kazanın meydana gelme olasılığı var Olağan durumlarda olabilir,

4-Kazanın meydana gelme olasılığı Kuvvetli,

5-Kazanın meydana gelme olasılığı Çok yüksek

Kazanın meydana gelme olasılığı B(ort) =…….

25GÖREV, SORUMLULUK ve YETKİ’ de SEVİYELER

ÇALIŞANLARIN EĞİTİM ve BİLİNÇ’ SEVİYELERİ

ÇALIŞMA KURALLARI ve ALINMASI GEREKLİ ÖNLEMLER

ÇALIŞMA ORTAMININ KONTROL ve DENETİM SEVİYELERİ

BULUNAN DERECELERİN ORTALAMASI (A+B+C+D)/4

5

GENEL DEĞERLENDİRME

Bulunan değer uygun mu?


11


L tipi ( 5 x 5 )

ÖRNEK ÇALIŞMASI

RİSK YÖNETİMİ ve DEĞERLENDİRİLMESİNİ1303096 12

1


TEHLİKELER


TEHLİKENİN TİPİ: Nedir?

Hava durumu: İç mek

Görev sorumluluk durumu: Orta

Yetki ve Sorumluluk Bildirilmesi: Orta

Eğitimlerin planlı verilmesi Orta

Verilen eğitimlerin uygulamada etkinliği: Zayıf

Yapılacak işlerde önceden kuralları belirleme Zayıf

İşyerinde düzenli denetim: Zayıf

Denetimler Kayda Alınması: Orta

İşçilerin kurallara uyması ve KKD kullanımı: Orta

Çalışma ortamında alınan güvenlik önlemleri: Orta

İşe başlamadan önce ortamın kontrolü Zayıf

İşçilerin tecrübesi Orta

Kazanın olası şiddeti

A=

Kazanın meydana

Gelme Olasılığı B=

5 x 5 sistemi

R = A x B(ort)


d

a

a

b

b

c

d

d

c

c

d

d



15

Tehlike

RİSK

YÖNTEM

7/7 FMEA Olası Hata türleri ve etkileri

Analiz Metodolojisi

P: Her bir zarar modunun oluşma olasılık değeri;

S: Zararın ne kadar önemli olduğunun değeri, şiddet,

ciddiyet

D: Zarar meydana getirecek durumun keşfedilmesinin zorluk

derecelendirilmesi,

RÖS: Risk öncelik sayısı,

RÖS = P(olasılık) x S(şiddet) x D(fark edilebilirlik)

7/7


5/7 FMEA Olası Hata

türleri ve etkileri Analiz

Metodolojisi

SZararın Şiddeti

(Ciddiyet)

Sistem FMEA Şiddet Etki Sınıflaması

Etki Şiddetin EtkisiDerece

Uyarısız

Tehlike

Felakete yol açabilecek etkiye sahip ve uyarısız

gelen potansiyel hata10

Uyarısız

Gelen

Tehlike

Yüksek hasara ve toplu ölümlere yol açabilecek

etkiye sahip ve uyarısız gelen potansiyel bata9

Çok

Yüksek

Sistemin tamamen hasar görmesini sağlayan

yıkıcı etkiye sahip ağır yaralanmalara. 3. derece

yanık, akut ölüm vb. etkiye sahip hata türü

8

Yüksek

Ekipmanın tamamen hasar görmesine sebep

olan ve ölüme, zehirlenme. 3. derece yanık,

akut ölümcül hastalık vb. etkiye sahip hata

7

OrtaSistemin performansını etkileten, uzuv ve organ

kaybı, ağır yaralanma, kanser vb. yol açan hata6

DüşıikKırık, kalıcı küçük iş göremezlik, 2. derece yanık,

beyin sarsıntısı vb. etkiye sahip hata5

Çok Duşuk

İncinme, küçük kesik ve sıyrıklar, ezilmeler vb.

hafif yaralanmalar ile kısa süreli rahatsızlıklara

neden olan hata

4

Küçük Sistemin çalmasında yavaşlatan hata 3

Çok Küçük

Sistemin çalmasında kamaşan yol açan hata4 4 *4 * * 4 2

Yok Etki Yok 1




Metodolojisi

PZararın Oluşma

Olasılığı

Hata Olasılığı Hatanın

İhtimaliDerece

Çok Yüksek: Kaçınılmaz

Hata1/2'den fazla 10

1/3 9

Yüksek: Tekrar Tekrar Hata 1/8 8

1/20 7

Orta: Ara Sıra Olan Hata 1/80 6

1/400 5

1/2.000 4

Düşük: Nispeten Az Olan

Hata1/15.000 3

1/150.000 2

Pek Az: Olası Olmayan Hata

1 /

1.500.000'den

düşük

1




Metodolojisi

DFark Edilebilirlik

Fark edilebilirl

ik

Fark edilebilirlik Olasılığı Derece

Fark

Edilemez

Potansiyel hatanın nedeninin ve takip eden

hatanın keşfedebilişi mümkün değ)10

Çok AzPotansiyel hatanın nedeninin ve takip eden

hatanın keşfedebilişi çok uzak9

AzPotansiyel hatanın nedeninin ve takip eden

hatanın keşfedebilişi uzak8

Çok

Düşük


hatanın keşfedebiliş düşük7

DüşükPotansiyel hatanın nedeninin ve takip eden

hatanın keşfedebilişi çok düşük6

OrtaPotansiyel hatanın nedeninin ve takip eden

hatanın keşfedebilişi orta5

Yüksek

Ortalama


hatanın keşfedebilişi yüksek ortalama4

YüksekPotansiyel hatanın nedeninin ve takip eden

hatanın keşfedebilişi yüksek3

Çok

Yüksek


hatanın keşfedebilişi çok yüksek2

Hemen

hemen

Kesin


hatanın keşfedebilişi hemen hemen kesin1


19


Örnek Forklift çalışmalarında

oluşan tehlikeler

2. Araç Kontrolü

Bir tamirci yola park etmiş bir forkliftin altına yatarak onu kontrol etmektedir. Bu arada bir işçi diğerine seslenerek

yol kenarına istiflenmiş kargoların taşınmasını istiyor.

Tehlikeli Olabilecek Hususlar

1. Tamirci forkliftin etrafında korkuluk ve herhangi bir uyarı işareti olmaksızın yol ortasında forklifti kontrol

etmektedir.

2. Çatallar havada askıda bırakılmıştır.

3. Forkliftin hareketini önleyecek takoz kullanılmamıştır

Tehlikeli olabilecek hususlar ve önlemler

1- Kontroller sabah işe başlamadan yapılmış olmalıydı, ancak acil bir arıza görüldü ise,

2- forkliftin etrafında korkuluk veya herhangi bir uyarı işareti konulmalı idi

3- Forkliftin hareketini önleyecek takoz kullanılmalı idi

4- Çatallar havada askıda bırakılmış zemine dayalı olmalı idi.

5- Diğer bir forklift geçebilecek yol bırakılmalı idi

Araç kontrolü

Bir tamirci yola park etmiş forkliftin altına yatarak onu kontrol etmektedir.

Bu arada bir işçi diğerine seslenerek yol kenarına istiflenmiş kargoların taşınmasını istiyor.

24. Forkliftle taşıma

Bir forklift operatörü acele bir şekilde malzeme taşıyor.


1. Taşınan malzemeler operatörün görüş açısını engelliyor. Yerdeki arkadaşına çarpma ihtimali oldukça yüksek.

3. Forkiftin bıçakları geriye doğru yükseltilmemiş. Malzemeler forklift ilerlerken her an devrilebilir.

…………………………………………………………………………………………………

Forklif ile taşıma

Bir forklift acele bir şekilde

malzeme taşıyor


1- Taşınan malzeme operatörün görüş açısını engelliyor

2- Yerde çalışan insana çarpma ihtimali var

3- Forkliftin çatalları geriye doğru açılandırılmamış malzeme en ufak bir firende öne

devrilebilir.

4- Onarım yapan işçi çevresine uyarı bandı çekmeli idi

32. Bir forklifti asansör gibi kullanarak yüksekte çalışma

Depo işçisi raflardaki yedek parçaları bir forkliftin çatallarına geçirilmiş paletin üzerine basarak almaya çalışıyor.


1. Paletin etrafında koruyucu bir kafes yok. İşçi her an aşağı düşebilir.

2. Palet sabit olmadığı için çatal bıçaklardan her an kurtulabilir.

…………………………………………………………………………………………………

Forklift ile yüksekte çalışma

Depo işçisi raflardaki yedek

parçaları bir forkliftin çatallarına

geçirmiş paletin üzerine basarak

almaya çalışıyor


1-İnsan için sepet yapılmamış bir platform ile yükseğe çıkılması yasak

2- Paletin etrafında kafesli korkuluk yapılmalı

3-Koruyucu kafes çatala güvenli bir şekilde bağlanmış olmalı

4- En iyisi forklift çatalı ile koli paleti ile aşağıya indirilmeli

5- Yedek parçaları yerde seçilip alınmalı, daha sonra palet yerine forklift ile kaldırılmalı

İŞ KAZALARINİ1303204

İŞ KAZALARI

23


FMEA

ÖRNEK ÇALIŞMASI


RİSKİ HESAPLANACAK ÖRNEK

2. Araç Kontrolü

Bir tamirci yola park etmiş bir forkliftin altına yatarak onu kontrol etmektedir. Bu arada bir işçi diğerine seslenerek

yol kenarına istiflenmiş kargoların taşınmasını istiyor.


1. Tamirci forkliftin etrafında korkuluk ve herhangi bir uyarı işareti olmaksızın yol ortasında forklifti kontrol

etmektedir.

2. Çatallar havada askıda bırakılmıştır.

3. Forkliftin hareketini önleyecek takoz kullanılmamıştır

24. Forkliftle taşıma

Bir forklift operatörü acele bir şekilde malzeme taşıyor.


1. Taşınan malzemeler operatörün görüş açısını engelliyor. Yerdeki arkadaşına çarpma ihtimali oldukça yüksek.

3. Forkiftin bıçakları geriye doğru yükseltilmemiş. Malzemeler forklift ilerlerken her an devrilebilir.

…………………………………………………………………………………………………

32. Bir forklifti asansör gibi kullanarak yüksekte çalışma

Depo işçisi raflardaki yedek parçaları bir forkliftin çatallarına geçirilmiş paletin üzerine basarak almaya çalışıyor.


1. Paletin etrafında koruyucu bir kafes yok. İşçi her an aşağı düşebilir.

2. Palet sabit olmadığı için çatal bıçaklardan her an kurtulabilir.

…………………………………………………………………………………………………

1. Depoda forklift ve yaya yolu mevcut

2. Köşelerde ayna konulmamış

3. Forklift bakımlarında formlar doldurulmuyor

4. Çalışma saatlerine dikkat edilmiyor

5. Çalışanların psikolojik sorunları ile pek

ilgilenilmiyor

6. Bazı yerlerde zeminde yağ birikintileri var

7. Bazı çalışanlar iş yaparken kulaklık ile

müzik dinliyor

8. Bazı çalışanlar dalgın ve bazen forklift

yolunda yürüyorlar

9. Çalışanlara gerekli eğitimler verilmiş fakat

kontrolleri yapılmıyor

10. Forklift sabah kontrolleri düzenli yapılmıyor

25

FMEA TEHLİKE TESPİT, ÖNLEM VE KONTROL TABLOSU Kontrol edilen Bölüm: Kontrol edilen: Tarih:

Risk

NoHatanın cinsi

Şiddet

SOlasılık

P

Fark

edilebil

me

D

Risk

öncelik

sayısı

RÖS

Alınacak önlemler

S P D RÖS

Yapılacak

Periyodik

Kontroller

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12


26


ELMERİ

KONTROL VE KAYIT

YÖNTEMİ

27

***


28

FINE KINNEY

Risk Analizi Metodu



29

FINE KINNEY METODU

RİSK PUANI = Olasılık (şans) X Frekans X Şiddet

Tablo 1-İhtimal Skalası

İhtimal: Zarar ya da hasarın zaman içinde gerçekleşme ihtimali

Tablo: 2 Frekans (Maruziyet) SkalasıFrekans: Tehlikeye maruz kalma sıklığı

Sıra Risk Değeri Karar EYLEM

Tablo: 3 Etki/Zarar-Sonuç SkalasıDerece: Tehlikenin gerçekleşmesi halinde insan, işyeri ve çevre üzerinde

oluşturacağı zarar ya da hasarın şiddeti

Risk Düzeyine Göre Karar ve Eylem

Sıra Açıklama Kategori DİKKAT EDİLECEK KONULAR

Değer Açıklama İşlem ve faaliyet süresince tehlikeye maruz kalma sıklığıdır.

Değer Kategori Risk Değeri= İ x F x D olarak hesaplanır. İ= İhtimal, (0,2-10 arası bir değer) F=Frekans, (0,5-10 arası bir değer) D=Sonuçların Derecesi


30

Değer Kategori

0,2 Pratik Olarak İmkansız

0,5 Zayıf İhtimal

1 Oldukça Düşük İhtimal

3 Nadir fakat Olabilir

6 Kuvvetle Muhtemel

10 Çok Kuvvetli İhtimal

Risk Değeri= İ x F x D olarak hesaplanır.

İ= İhtimal, (0,2-10 arası bir değer)

F=Frekans, (0,5-10 arası bir değer)

D=Sonuçların Derecesi

Tablo 1-İhtimal Skalasıİhtimal: Zarar ya da hasarın zaman içinde gerçekleşme ihtimali

FINE KINNEY METODU RİSK = İHTİMAL X FREKANS X ETKİ



31

Değer Açıklama

0,2 Çok Nadir

0,5 Oldukça Nadir

1 Nadir

3 Ara sıra

6 Sıklıkla

10 Sürekli

İşlem ve faaliyet süresince tehlikeye maruz kalma sıklığıdır.

Tablo: 2 Frekans (Maruziyet) SkalasıFrekans: Tehlikeye maruz kalma sıklığı




32

Tablo: 3 Etki/Zarar-Sonuç SkalasıDerece: Tehlikenin gerçekleşmesi halinde insan, işyeri ve çevre üzerinde

oluşturacağı zarar ya da hasarın şiddeti

Sıra Açıklama Kategori

1 Dikkate

Alınmalı

Hafif-Zararsız veya önemsiz

3 Önemli Minör-Düşük iş kaybı, küçük hasar, ilk Yr

7 Ciddi Majör-Önemli Zarar, Dış tedavi, işgünü kaybı

15 Çok Ciddi

Sakatlık, uzuv kaybı, çevresel etki

40 Çok Kötü

Ölüm, Tam maluliyet, Ağır çevr. etkisi

100 Felaket Birden çok ölüm, önemli çevre felaket

DİKKAT EDİLECEK KONULAR

*Riske maruz kalan kişiler,

*Riske maruz kalma ilişkileri,

*Önlemlerin alınma imkanları

*Güvenlik tedbirlerinin işlemez hale gelme riski,

*Güvenlik önlemelerin devam güvenirliği




33

Sıra Risk Değeri Karar EYLEM

1 R<20 Kabul Edilebilir Risk Acil tedbir gerekmeyebilir

2 20<R< 70 Kesin Risk Eylem planına alınmalı

3 70 <R<200 Önemli Risk Dikkatle izlenmeli ve yıllık eylem planına alınarak giderilmeli

4 200 <R< 400 Yüksek Risk Kısa vadeli eylem planına alınarak giderilmeli

5 R>400 Çok Yüksek Risk Çalışmaya ara verilerek derhal tedbir alınmalı

Risk Düzeyine Göre Karar ve Eylem




34

Risk değerlendirmelerinde:

• Bu referans:

1. Talimat,

2. Prosedür,

3. Uyarı levhası,

4. Eğitim,

5. KKD kullanımı olabilir.

Fine Kinney metodu

DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR


35

• ÖZET

0-20 Uyguladığımız kontrollere devam olabilir.

20-70 Eğer herhangi bir yasal gerek yoksa, önlem almamız

gerekmemektedir. (Talimat, Prosedür, Uyarı levhası, Eğitim, KKD)

70 ve üzeri olanlar için önlemlerin garanti altına alınarak faaliyetlere

devam edilebilir.

400 puan ve üzeri olan risklerle ilgili faaliyetlerin mutlaka Genel Müdür ile paylaşılması gerekmektedir.

Fine Kinney metodu


36

FINE KINNEY

ÖRNEK ÇALIŞMASI



37

***

GELECEK DERS

VI. Eğitim.

RİSK HESAPLAMA ÖRNEKLERİ


Documents

V- RİSK ANALİZ YÖNTEMLERİ - nurdogan.netnurdogan.net/igu_dosyalar/5-1608151-IGU-V-Risk_Analiz_Yontemleri... · d-ÇALIŞMA ORTAMININ KONTROL ve DENETİM SEVİYELER ... Forklift