v2 prezentacja 15 10 2009 [tryb zgodności] · 2010-09-23 · 2009-10-20 3 9 Podstawowe elementy konstrukcji polskiego VAT Ramy prawne funkcjonowania VAT • Ustawa z 11 marca 2004

2009-10-20

1

Szkolenie dla beneficjentów RPO WSL 2007-2013 z udziałem eksperta w zakresie

kwalifikowalności podatku VAT2

Prowadzący: Rafał Iniewski

CZĘŚĆ 1

KONSTRUKCJA PODATKU OD TOWARÓW I USŁUG

3 4

Podstawowe elementy konstrukcji podatku od wartości dodanej

2009-10-20

2

Zasady funkcjonowania VAT

• Geneza VAT: podatek obrotowy

• Problem z podatkiem obrotowym: kumulowanie obciążeniafiskalnego na poszczególnych stadiach obrotu

• VAT = podatek od wartości dodanej

– tylko zwiększenie wartości towaru / usługi efektywniepodlega opodatkowaniu

– uniknięcie podstawowej wady podatku obrotowego– mechanizm: VAT do zapłaty jest wyliczany jako różnica

pomiędzy VAT od sprzedaży (podatek należny, output VAT)a VAT od zakupu (podatek naliczony, input VAT)

– podstawowa zasada konstrukcyjna VAT: podatek naliczonyzwiązany ze sprzedażą opodatkowaną podlega odliczeniu

– PODATEK KONSUMPCYJNY

5 6

Mechanizm podatku od wartości dodanej

Wartość netto

Stawka VAT

Podatek należny

Cena sprzedaży

Podatek naliczony

Podatek do zapłacenia

Detalista 250 22% 55 305 (250+55) 44 11

wartość dodana +50

Hurtownik 200 22% 44 244 (200+44) 22 22


Producent 100 22% 22 122 (100+22) - 22

7

VAT – przykład rozliczenia okresowego

• Sprzedaż netto w okresie rozliczeniowym = 10.000

• VAT należny w okresie rozliczeniowym = 10.000 * 22 % = 2.200

• Zakupy netto w okresie rozliczeniowym = 5.000

• VAT naliczony w okresie rozliczeniowym = 5.000 * 22 % = 1.100

• Podatek do zapłaty = 2.200-1.100 = 1.100

Podstawy harmonizacji VAT w UE

• Harmonizacja (ujednolicenie) systemu VAT w UE

– brak całkowitej harmonizacji– stawki podatku (podstawowe): od 15% do 25%

• Dyrektywy Rady UE

– Dyrektywa 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. wsprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej

– Obecnie obowiązująca dyrektywa VAT jest zmodyfikowanąwersją VI Dyrektywy Rady z 17 maja 1977 roku w sprawieharmonizacji przepisów Państw Członkowskich dotyczącychpodatków obrotowych – wspólny system podatku od wartościdodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku(77/388/EEC)

8

2009-10-20

3

9

Podstawowe elementy konstrukcji polskiego VAT

Ramy prawne funkcjonowania VAT

• Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usługwraz z rozporządzeniami wykonawczymi.

– Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie wykonanianiektórych przepisów ustawy o podatku od towarów iusług z dnia 28 listopada 2008 r. („Rozporządzeniewykonawcze”)

– Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie zwrotupodatku niektórym podatnikom, wystawienia faktur,sposobu ich przechowywania (…) z dnia 28 listopada2008 r. („Rozporządzenie o fakturach”)

– inne akty wykonawcze

• Rola orzecznictwa sądowego (WSA, NSA) oraz praktykiorganów podatkowych (pisma zawierające interpretacjeprzepisów wydawane w trybie art. 14a Ordynacjipodatkowej)

Europejski Trybunał Sprawiedliwości

• Przedmiot orzekania: zgodność zasad krajowych z przepisamiunijnymi.

• Istotna rola w procesie tworzenia i stosowania prawapodatkowego w poszczególnych krajach UE.

• Orzeczenie Ursula Becker z 1982 r. – bezpośrednie stosowaniedyrektyw

• Wiele orzeczeń cennych dla interpretacji przepisów VAT:– C-110/94 - INZO (zasada neutralności VAT)– C-16/93 - Tolsma (usługi wykonywane za wynagrodzeniem).

• Procedura:– pytania prejudycjalne sądów administracyjnych państw UE– wnioski Komisji o zbadanie krajowych regulacji

12

Pojęcia specyficzne dla VAT

• Wyłączenie a zwolnienie– wyłączenie z VAT – nie stosujemy ustawy– zwolnienie – stosujemy ustawę ale brak jest podatku

• Podatek należny i naliczony

• Podatek do zapłacenia

• Stawka 0 % a zwolnienie– stawka 0 % - możliwość obniżenia podatku należnego o

naliczony– zwolnienie – brak możliwości odliczenia

2009-10-20

4

13

Mechanizm VAT – stawka 0 %

Wartość netto

Stawka VAT

Podatek należny

Cena sprzedaży

Podatek naliczony


Detalista 250 0% 0 250 (250+0) 44 -44


Hurtownik 200 22% 44 244 (200+44) 22 22


Producent 100 22% 22 122 (100+22) - 22

14

Przykłady: rozliczenie sprzedażyz 0 % w okresie rozliczeniowym

• Przykład 1• Sprzedaż netto w okresie

rozliczeniowym = 10.000• Podatek należny =

1000 * 0 % = 0• Zakupy netto w okresie

rozliczeniowym = 5.000• Podatek naliczony =

5000 * 22 % = 1.100• Podatek do zapłaty =

0 – 1.100 = - 1.100 = podatek do zwrotu


rozliczeniowym – ze stawką 0 % = 4.000– ze stawką 22 % = 6.000

• Podatek należny = 4.000 * 0 % + 6.000 * 22 % = 1.320

• Zakupy netto w okresie rozliczeniowym = 5.000

• Podatek naliczony = 5.000 * 22 % = 1.100

• Podatek do zapłaty = 1.320 – 1.100 = 220

15

Mechanizm VAT– zwolnienie ostatniej fazy sprzedaży

Wartość netto

Stawka VAT

Podatek należny

Cena sprzedaży

Podatek naliczony


Detalista 250 Zwolnienie - 294

(244+50) - -


Hurtownik 200 22% 44 244 (200+44) 22 22


Producent 100 22% 22 122 (100+22) - 22

16

Zakres przedmiotowy VAT

2009-10-20

5

Zakres czynności opodatkowanych

• Zakres opodatkowania:

– odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenieusług na terytorium kraju,

– eksport i import towarów,

– Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów zawynagrodzeniem na terytorium kraju,

– wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

18

IMPORT TOWARÓWEKSPORT TOWARÓW

WNTWDT 0 %

„0 %”

0 %

19,6 %

„22 %”

22 %

22 %

Dostawa towarów

• Ustawa o VAT– przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak

właściciel• Dyrektywa 112

– przeniesienie prawa do dysponowania rzeczą jakwłaściciel

• Konsekwencje tak sformułowanej definicji:– przeniesienie własności nie jest konieczne, aby uznać

transakcję za dostawę towarów, wystarczy prawo dorozporządzania „jak” właściciel (ETS C-320/88 -Shipping And Forwarding Enterprise Safe BV),

– istotne jest władztwo ekonomiczne, nie prawne,

– prawne przeniesienie własności nie zawsze stanowiprzeniesienie prawa do ekonomicznego dysponowaniai w konsekwencji nie zawsze jest dostawą towarów(np. przewłaszczenie na zabezpieczenie).19

Dostawa towarów

Przez odpłatną dostawę rozumie się także:- wywłaszczenie

• przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotudziałającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocyprawa własności towarów w zamian za odszkodowanie,

- leasing finansowy• wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu,

leasingu itd. zawartej na czas określony jeżeli umowaprzewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeńprzewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej ratyprawo własności zostanie przeniesione

• dotyczy umów w ramach których odpisów amortyzacyjnychdokonuje korzystający oraz umów leasingu gruntu.

20

2009-10-20

6

Moment powstania obowiązku podatkowego

Ogólna zasada

- z chwilą wydania towarów,- jeżeli dostawa towaru - powinna być potwierdzona

fakturą

• z chwilą wystawienia faktury, nie później jednakniż w siódmym dniu, licząc od dnia wydaniatowaru (dostawca ma również siedem dni nawystawienie faktury),

- przedpłata, zaliczka, zadatek, rata• z chwilą otrzymania.

21

Wyjątki od zasady ogólnej:

– dostawy lokali i budynków• z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie

później jednak niż 30 dnia, licząc od dnia wydania,

– energia elektryczna i cieplna oraz gaz przewodowy• z chwilą upływu terminu płatności, jeśli został on

określony we właściwej umowie

22


• przywilej czy obowiązek podatnika - konsekwencjerozpoznania złego momentu powstania obowiązkupodatkowego

• sankcja VAT - tylko w przypadku zbyt późnegorozpoznania (zbyt wczesne rozpoznanie - nawetprzed 1 maja 2004 r. nie powinno byćsankcjonowane – por. wyrok NSA z 17 czerwca2004 r., I SA/Wr 1199/2002)

• odsetki - problem braku symetrii pomiędzyodsetkami od zaległości (naliczanymi od chwilipowstania zaległości) oraz oprocentowaniemnadpłaty (naliczanym od chwili złożenia wnioskuo stwierdzenie nadpłaty lub złożenia deklaracjikorekty z wnioskiem o zaliczenie nadpłaty nazaległość)

23

Moment powstania obowiązku podatkowego Świadczenie usług

• Definicja– każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub

jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, którenie stanowi dostawy towarów, w tym również:

• przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych,• zobowiązanie do powstrzymania się od czynności lub do

tolerowania czynności lub sytuacji– US Małopolski PPII/443/9/04/DR: Pod pojęciem

„zobowiązanie do powstrzymania się od czynności lub dotolerowania czynności lub sytuacji” należy rozumieć teczynności, które są prawnie usankcjonowane w ramachumowy, mają charakter odpłatny i powodują uzyskaniebezpośrednich korzyści przez płacącego (teza pisma:nienaliczanie ustawowych odsetek za zwłokę nie podlegaVAT),

• świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzypublicznej lub wynikającym z mocy prawa.

2009-10-20

7

• Zasada ogólna:

– obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wykonania usługi• kiedy usługę należy uznać za wykonaną?• usługi rozliczane w uzgodnionych okresach czasu,

– jeżeli wykonanie usługi powinno być potwierdzone fakturą• z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w

siódmym dniu, licząc od dnia wykonania usługi,

– przedpłata, zaliczka, zadatek, rata• z chwilą otrzymania w całości lub części.


• Momenty szczególne

– usługi telekomunikacyjne i radiokomunikacyjne, usługirozprowadzania wody i gospodarki ściekami

• z chwilą upływu terminu płatności, jeżeli został onokreślony w umowie (symetrycznie w ustawieprzewidziany jest szczególny moment dla tych usługpo stronie podatku naliczonego),

– usługi najmu, dzierżawy, leasingu, ochrony osóbi mienia, pośrednictwa ubezpieczeniowego oraz stałejobsługi prawnej i biurowej

• z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, niepóźniej niż z upływem terminu płatności określonegow umowie lub fakturze (brak symetrii).

26


• Momenty szczególne (cd.)

– usługi transportu, usługi spedycyjne i przeładunkowe• z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie

później jednak niż 30 dnia, licząc od dnia wykonaniausług,

– usługi budowlane (jak wyżej), ale jeżeli przyjmowane sączęściowo na podstawie protokołów zdawczo-odbiorczychto obowiązek podatkowy powstaje z chwilą odbioruczęściowego,

– sprzedaż praw lub udzielanie licencji i sublicencji orazcesja praw autorskich i patentów itp.

• z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, niepóźniej jednak niż z upływem terminu płatnościokreślonego w umowie.

27


28

Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów

• Definicja– wywóz towarów z Polski do innego kraju UE– w wykonaniu czynności określonych w art. 7

– status dostawcy• podatnik VAT zidentyfikowany dla celów transakcji

wewnątrzwspólnotowych w Polsce– status nabywcy

• podatnik VAT zidentyfikowany dla celów transakcjiwewnątrzwspólnotowych w innym kraju UE,

• osoba prawna niebędąca podatnikiem VAT,zidentyfikowana dla celów transakcjiwewnątrzwspólnotowych w innym kraju UE,

• podmiot inny niż wymienione powyżej, działający(zamieszkujący) w innym niż Polska państwie UE,jeżeli przedmiotem dostawy są nowe środkitransportu.

28

2009-10-20

8

29

• Moment powstania obowiązku podatkowego– przepisy

• 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, wktórym dokonano dostawy towarów,

• jeśli przed tym terminem jest wystawiona faktura –dzień wystawienia faktury,

• Jeżeli otrzymano całość lub część ceny przedwydaniem towaru – z chwilą wystawienia fakturypotwierdzającej otrzymanie całości lub części ceny,

– praktyka• obowiązek wystawienia faktury nie później niż 7 dnia

od dnia wydania towaru,• 15-ty dzień miesiąca następującego po miesiącu, w

którym dokonano dostawy – stosowany wyjątkowo.

Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów

30

Numery VAT w transakcjach wewnątrzwspólnotowych

• Polska– prefiks PL oraz 10 cyfr (numer NIP poprzedzony

przedrostkiem PL).

• Inne kraje UE– dwuliterowy prefiks oznaczający dany kraj w formacie

ISO– 8-13 znaków

• przeważnie cyfry, choć w niektórych krajach równieżlitery - np. Cypr – litera na ostatnim miejscu,Holandia – 10 znak to zawsze litera B bądź znaki +oraz – (Irlandia)

31

Dokumentowanie WDT

• Dokumenty wymagane dla zastosowania stawki 0% - łączniepotwierdzające wywiezienie i dostarczenie towarów będącychprzedmiotem WDT do nabywcy znajdującego się w innymkraju UE (art. 42)

– w przypadku towarów wywożonych przez spedytora:• dokumenty przewozowe otrzymane od przewoźnika

(spedytora) odpowiedzialnego za wywóz towarów zterytorium kraju, z których jednoznacznie wynika, żetowary zostały dostarczone do miejsca ichprzeznaczenia na terytorium państwa członkowskiegoinne niż terytorium kraju,

• kopia faktury,

• specyfikacja poszczególnych sztuk ładunku.

32

• Dokumenty wymagane dla zastosowania stawki 0% wprzypadku wywozu własnym środkiem transportu: kopiafaktury, specyfikacja oraz dodatkowy dokument zawierającyco najmniej:

– nazwę, adres dostawcy oraz nabywcy,

– adres dostawy,

– określenie towarów i ich ilości,

– potwierdzenie przyjęcia,

– numer rejestracyjny lub numer lotu.

Dokumentowanie WDT

2009-10-20

9

33

• Katalog dodatkowy:

– do wykorzystania w przypadku gdy dokumenty„podstawowe” nie potwierdzają jednoznaczniedostarczenia do nabywcy znajdującego się w innym krajuUE towarów będących przedmiotem WDT:

• korespondencja handlowa z nabywcą, w tym jegozamówienie,

• dokumenty dotyczące ubezpieczenia lub kosztówfrachtu,

• dokument potwierdzający zapłatę za towar, zwyjątkiem przypadków, gdy dostawa ma charakternieodpłatny lub zobowiązanie jest realizowane w innejformie, w takim przypadku inny - dokumentstwierdzający wygaśnięcie zobowiązania,

• dowód potwierdzający przyjęcie przez nabywcętowaru na terytorium państwa członkowskiego innymniż terytorium kraju (od 01.06.2005).

Dokumentowanie WDT

34

Brak dokumentów = opodatkowane WDT

• Brak dokumentów:

– konieczność naliczenia VAT według stawki właściwej dlakrajowej dostawy towarów,

– rachunkiem „w stu”,

– sprzedaż wykazywana dla celów VAT jako dostawatowarów w kraju,

– możliwość dokonania korekty po zgromadzeniudokumentów (korekta wstecz).

35

Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów

• Definicja:

– nabycie prawa do rozporządzania jak właścicieltowarami,

– towary w wyniku dostawy są wysyłane lubtransportowane do PL z innego kraju UE,

– status nabywcy:• podatnik VAT• osoba prawna niebędąca podatnikiem,

– status dostawcy• podatnik podatku od wartości dodanej.

36


• Moment powstania obowiązku podatkowego:

– 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonanodostawy towaru będącego przedmiotem WNT,

– w przypadku gdy przed tym terminem podatnik podatku odwartości dodanej (tzn. dostawca towaru z innego kraju UE)wystawił fakturę - obowiązek podatkowy powstaje z chwiląwystawienia faktury,

– pobranie z magazynu konsygnacyjnego (od 1.12.2008 r.).

• Opodatkowaniu podlegają też zaliczki:

– obowiązek podatkowy w WNT powstaje z chwilą wystawienia przezpodatnika podatku od wartości dodanej (tzn. dostawcę towaru zinnego kraju UE) faktury potwierdzającej otrzymanie całości lubczęści należności przed dokonaniem dostawy towaru będącegoprzedmiotem WNT w PL,

– sekwencja czasowa – faktura „potwierdzająca” otrzymanie zaliczkivs faktura wzywająca do zapłaty zaliczki (art. 20 ust. 7).

2009-10-20

10

37


• Rozliczenie WNT

– transakcja co do zasady neutralna• podatek należny i naliczony w tym samym miesiącu

– stawka VAT• właściwa dla towarów w kraju

• Dokumentowanie WNT– obowiązek wystawienia faktury wewnętrznej

38

Eksport towarów

• Eksport bezpośredni:– wywóz towarów z terytorium kraju poza terytorium

Wspólnoty potwierdzony przez urząd celny,– w wykonaniu czynności określonych w art. 7,– dokonywany przez dostawcę lub na jego rzecz,– obowiązek podatkowy wg zasad ogólnych (poprzednio w

momencie potwierdzenia przez urząd celny określony wprzepisach celnych).

• Eksport pośredni:– jak wyżej, ale dokonywany przez nabywcę mającego

siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz.

• Co do zasady stawka 0% VAT (pod warunkiem otrzymaniapotwierdzenia wywozu)

39

Import towarów

• Definicja– przywóz towarów z terytorium państwa

trzeciego na terytorium kraju • Moment powstania obowiązku

podatkowego– zależny od stosowanej procedury celnej

• co do zasady - z chwilą powstania długu celnego albo otrzymania dokumentu SAD

40

• Stawka VAT– właściwa w PL dla towarów będących przedmiotem dostawy,

– szereg transakcji zwolnionych z VAT,• import towarów przemieszczanych następnie w ramach

własnego przedsiębiorstwa do innego kraju UE, po spełnieniuwymogów dokumentacyjnych (….),

• import towarów wymienionych w dziale VIII rozdziale 3ustawy o VAT, np. import,

– towarów objętych procedurą uszlachetniania czynnego wsystemie zawieszeń w rozumieniu przepisów celnych

– próbek towarów mających nieznaczną wartość i mogącychsłużyć jedynie uzyskaniu zamówień na towary tegosamego rodzaju, które mają być przywiezione naterytorium kraju (uwaga: odrębna definicja próbki)

– import towarów spełniających wyłącznie funkcjereklamowe i nieposiadających wartości handlowej,przesyłanych nieodpłatnie przez dostawcę swoimodbiorcom,

– towarów przeznaczonych do badań, analiz lub prób.

Import towarów

2009-10-20

11

41

• Rozliczenie podatku należnego:

– obowiązek zapłaty podatku w terminie:

• 10 dni licząc od dnia powiadomienia przez organcelny o wysokości należności podatkowych

• również wtedy gdy towar jest od cła zwolniony

– (od 1.12.2008) gdy towary objęte są procedurąuproszczoną – podatnik może rozliczyć podatek poprzezdeklarację (dla „wiarygodnych” podatników,

– (od 1.01.2009) możliwość rozliczenia podatku poprzezdeklarację dla podatników stosujących „pojedynczepozwolenie” w rozumieniu rozporządzenia KE 2454/93.

Import towarów

42

Opodatkowanie nieodpłatnych czynności

43

Nieodpłatne dostawy towarów

• Za odpłatną dostawę towarów uznaje się również :

– przekazanie przez podatnika towarów należących dojego przedsiębiorstwa na cele inne niż związanez prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem,w szczególności:

• przekazanie lub zużycie towarów na cele osobistepodatnika lub jego pracowników, wspólników,udziałowców, akcjonariuszy itd.

• wszelkie inne przekazanie towarów bezwynagrodzenia,

w szczególności darowizny

o ile podatnikowi przysługiwało prawo do odliczeniapodatku naliczonego związanego z tymi

czynnościami,w całości lub w części.

44

Nieodpłatne dostawy towarów - wyłączenia

• Dostawy towarów zrównanej z odpłatną (opodatkowaną)nie stanowi przekazanie:

– drukowanych materiałów reklamowych iinformacyjnych,

– prezentów o małej wartości,

– próbek.

2009-10-20

12

45

Prezenty o małej wartości

• Przez prezenty o małej wartości rozumie się przekazywaneprzez podatnika jednej osobie towary:

– o łącznej wartości nieprzekraczającej w roku podatkowymkwoty, o której mowa w art. 21 ust. 1 pkt 68a ustawy oPIT (100 PLN), jeżeli podatnik prowadzi ewidencjępozwalającą na ustalenie tożsamości tych osób,

– których przekazania nie ujęto w powyższej ewidencji,jeżeli wartość nabycia przekazanego towaru na momentprzekazania nie przekracza 10 PLN,

• konieczność opodatkowania przekazania prezentów – tylkow przypadku, gdy podatnik nie prowadzi ewidencji (lub nieujął w niej danych prezentów) i jednocześnie wartośćprezentów jest wyższa niż 10 PLN

• od 1 grudnia 2008 r. próg 10 PLN netto46

Próbki

• Definicja:

– niewielka ilość towaru,

– reprezentująca określony rodzaj lub kategoriętowarów,

– zachowuje skład oraz wszystkie właściwości fizyczne,fizykochemiczne i chemiczne lub biologiczne towaru,

– ilość lub wartość przekazywanych próbek nie wskazujena działanie mające charakter handlowy.

47

Materiały drukowane

• przepis– Opodatkowaniu nie podlega nieodpłatne przekazanie

drukowanych materiałów reklamowo – informacyjnych

• stanowisko US– US Małopolski (DP5/423-18/05/HK/51667)

• „Bezsprzecznie za drukowane materiały uznać należywszelkie druki na papierze. Odmiennie wyglądasytuacja, gdy nadruki reklamowe umieszczane są nainnych wyrobach (czapki, baloniki, koszulki, torby).W tym przypadku nośniki te mają nie tylko charakterreklamowy, ale przede wszystkim użytkowy (…).W ocenie Naczelnika tut. Urzędu Skarbowego tegotypu wyrobów nie należy traktować jako wyrobureklamowego, gdyż przeważające jego cechyużytkowe wskazują na inne przeznaczenie”.

– podobnie US Podkarpacki (PUS.II/443/160/2005/MM) 48

Czynności zrównane ze świadczeniem usług

• Za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

– nieodpłatne świadczenie usług na cele osobistepodatnika, jego pracowników, udziałowców,akcjonariuszy itd.

– wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług, jeśli nie sąone związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa,a podatnikowi przysługiwało prawo do odliczeniapodatku naliczonego przy nabyciu towarów i usługzwiązanych z tymi usługami, w całości lub w części.

2009-10-20

13

49

Praktyka organów podatkowych

– US Dolnośląski (PPII/443/350/166/04)• Nieodpłatne świadczenie usług, jeżeli jest związane

z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a podatnikowi nieprzysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatkunależnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciutowarów związanych z tymi usługami, w całości lubczęści, nie można traktować jako odpłatnegoświadczenia usług. W odniesieniu do zapytaniaPodatnika jeżeli bank świadczy nieodpłatnie usługęzwiązaną z prowadzoną działalnością (np. nie pobieraprowizji od udzielonego kredytu strategicznymkredytobiorcom), nie podlega opodatkowaniu VAT.

– wniosek: jedynie nieodpłatne wydania poza zakresemdziałalności podlegają VAT („poza zakresem działalności”– kwestia ocenna)

Czynności zrównane ze świadczeniem usług

50

Przekazywanie darowizn żywności

• Od 1.12.2008 r. uchylono dotychczasowy przepis art. 29ust. 10a – preferencyjne określanie podstawyopodatkowanie przy przekazaniu na rzecz organizacjipożytku publicznego.

• Od 1.12.2009 r. wprowadzono zwolnienie dla dostawytych towarów (obowiązek prowadzenia szczegółowejdokumentacji).

51

ZFŚS – wydania nieodpłatne

• Przesłanki opodatkowania

– wydanie na cele osobiste, niezwiązanez prowadzonym przedsiębiorstwem,

– brak prawa do odliczenia podatku naliczonego.

• Czy nieodpłatne wydanie z ZFŚS (np. paczek świątecznych)jest przekazaniem na cele osobiste pracowników,niezwiązane z prowadzonym przedsiębiorstwem

– wydaje się, że związek z prowadzonymprzedsiębiorstwem istnieje,

– kwestia dyskusyjna, a organy skarbowe przyjmują, żewydania z ZFŚS są wydaniami na cele osobistepracowników.

52

Nieodpłatne świadczenie usługw postaci udostępnienia

samochodów służbowych

• samochody wykorzystywane wyłącznie do użytku służbowego – brak VAT,

• samochody wykorzystywane prywatnie i służbowo –opodatkowanie VATw odniesieniu do części prywatnej

– problem z kalkulacją świadczenia – różne podejścia• kilometrówka• porównanie do stawki za wynajem samochodów na

rynku– zgodnie z ustawą o VAT – podstawą opodatkowania jest

koszt świadczenia usługi przez podatnika (w praktyce –paliwo, ubezpieczenie, amortyzacja lub opłata leasingowa w przypadku leasingu)

– zwykle stosowane podejście – wyliczenie proporcji przejazdów prywatnych do przejazdów ogółem i opodatkowanie według tej proporcji.

2009-10-20

14

53

Miejsce świadczenia usług

54

Miejsce świadczenia usług

• Zasada ogólna

– miejsce siedziby usługodawcy,– stałe miejsce prowadzenia działalności usługodawcy,

z którego świadczy usługi,– w przypadku braku siedziby/stałego miejsca

prowadzenia działalności – miejsce zamieszkania,

• paradoksalnie, zasada ogólna znajduje zastosowanie raczejwyjątkowo.

55

Miejsce świadczenia usług –usługi niematerialne

• Katalog usług niematerialnych:

– sprzedaż praw lub udzielania licencji i sublicencji, przeniesienialub cesji praw autorskich, patentów, praw do znakówfabrycznych, handlowych, oddania do używania wspólnegoznaku towarowego albo wspólnego znaku towarowegogwarancyjnego, albo innych pokrewnych praw,

– usługi reklamy,

– doradztwo w zakresie sprzętu komputerowego (PKWiU 72.1);w zakresie oprogramowania (PKWiU 72.2); usługi prawnicze,rachunkowo-księgowe, badania rynków i opinii publicznej,doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczeji zarządzania (PKWiU 74.1); architektoniczne i inżynierskie(PKWiU 74.2); w zakresie badań i analiz technicznych (PKWiU74.3); usługi przetwarzania danych i dostarczania informacjioraz tłumaczeń,

– usługi bankowe, finansowe i ubezpieczeniowe łączniez reasekuracją z wyjątkiem wynajmu sejfów przez banki,

– dostarczanie (oddelegowanie) personelu. 56

• Katalog usług niematerialnych (cd.):

– wynajem, dzierżawa lub usługi o podobnym charakterze,których przedmiotem są rzeczy ruchome, z wyjątkiemśrodków transportu,

– usługi telekomunikacyjne,– usługi nadawcze, radiowe i telewizyjne,– usługi elektroniczne,– usługi polegające na zobowiązaniu się do powstrzymania

się od dokonania czynności lub posługiwania się prawem,o których mowa powyżej,

– usługi agentów, pośredników działających w imieniu i narzecz innej osoby, jeżeli uczestniczą w zapewnieniuświadczenia usług, o których mowa powyżej,

– zapewnienie dostępu do systemów gazowych lubelektroenergetycznych,

– usługi przesyłowe gazu w systemie gazowym oraz energiielektrycznej w systemie elektroenergetycznym.


2009-10-20

15

57

Schemat opodatkowania usług niematerialnych

– w miejscu siedziby usługobiorcy lub stałego miejscaprowadzenia działalności, dla którego usługa jestświadczona (w przypadku braku stałego miejscaprowadzenia działalności – stały adres lub miejscezamieszkania)

– warunek – odbiorcą jest• podmiot spoza UE (niezależnie od jego statusu)• podatnik VAT mający siedzibę w UE, ale w kraju

innym niż kraj świadczącego usługę

• Podmiot wykonujący usługę poza Polską obowiązany jestwystawić fakturę, w której nie stwierdza się: stawki, kwotypodatku oraz kwoty należności wraz z podatkiem

– problem z regulacjami innych państw: nie zawsze polskiimporter usług otrzymuje fakturę lub otrzymuje ją zopóźnieniem.


58

Podmiot zobowiązany do zapłaty podatku

• zasadniczo podatnikiem jest usługodawca (podmiotdokonujący dostawy towarów),

• podatnikami są również:– osoby prawne, jednostki organizacyjne, nie mające

osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będąceusługobiorcami usług świadczonych przez podatnikówposiadających siedzibę lub miejsce zamieszkania albopobytu poza terytorium kraju,

• chyba, że:– podatek został rozliczony przez usługodawcę

(np. zarejestrowanego na polski VAT).

59

Import usług – pojęcie i sposób rozliczania

• Definicja– świadczenie usług, z tytułu wykonania których

podatnikiem jest usługobiorca.

• Dokumentowanie– faktura wewnętrzna.

• Rozliczenie– transakcja neutralna dla podatnika:

• podatek należny – w miesiącu powstania obowiązkupodatkowego,

• podatek naliczony – w tym samym miesiącu (lubmiesiącu następnym).

60

Import usług - moment powstania obowiązku podatkowego

• Moment powstania obowiązku podatkowegow imporcie usług:

– odpowiednie stosowanie przepisów ogólnych,

– co do zasady obowiązek powstaje w chwili wystawieniafaktury,

– regulacje innych państw dotyczące usług nie zawsze wpełni symetryczne w stosunku do regulacji polskich.

2009-10-20

16

61

Stawki i zwolnienia przedmiotowe

62

Stawki VAT

• Najniższe:

– Antyle Holenderskie – 3%

– Japonia, Tajwan, Panama, Singapur – 5%

– Szwajcaria – 7,6%

• Stawki w UE – od 15% do 25%.

• Najwyższe:– Dania, Szwecja, Norwegia – 25%.

63

Stawki VAT w UE

Super obniżona

Obniżona Podstawowa

Denmark DK - - 25 Sweden SE - 6/12 25 Poland PL 3 7 22 Finland FI - 8/17 22 Ireland IE 4,8 13,5 21,5 Belgium BE - 6/12 21 Latvia LV - 10 21 Bulgaria BG - 7 20 Italy IT 4 10 20 Hungary HU - 5 20 Austria AT - 10 20 Portugal PT - 5/12 20 Slovenia SI - 8,5 20 France FR 2,1 5,5 19,6 CzechRepublic CZ - 9 19 Germany DE - 7 19 Greece EL 4,5 9 19 Lithuania LT - 5/9 19 Netherlands NL - 6 19 Romania RO - 9 19 Slovakia SK - 10 19 Estonia EE - 5 18 Malta MT - 5 18 Spain ES 4 7 16 Cyprus CY - 5/8 15 Luxembourg LU 3 6/12 15 UnitedKingdom UK - 5 15

64

Zastosowanie niższych stawek

• Stawka 7% ma zastosowanie do towarów i usługwymienionych w załączniku nr 3, m.in.:

– woda naturalna,– pieczywo, wyroby piekarskie i ciastkarskie, świeże,– gazety, magazyny, czasopisma,– usługi hoteli,– usługi w zakresie rozprowadzania wody,– wstęp na imprezy sportowe,– wybrane usługi rekreacyjne (wyłącznie w zakresie

wstępu),– usługi pogrzebowe i pokrewne, wraz z dostawą trumien,

urn i utensyliów pogrzebowych dostarczanych łącznie ztrumną lub urną.

2009-10-20

17

65

Przykłady: rozliczenie sprzedażyz 7 % w okresie rozliczeniowym


rozliczeniowym = 10.000• Podatek należny =

1.000 * 7 % = 700• Zakupy netto w okresie

rozliczeniowym = 5.000• Podatek naliczony =

5000 * 22 % = 1.100• Podatek do zapłaty =

700 – 1.100 = - 400= podatek do zwrotu


rozliczeniowym– ze stawką 7 % = 4.000– ze stawką 22 % = 6.000

• Podatek należny =4.000 * 7 % + 6.000 * 22% = 280 + 1.320 = 1.600

• Zakupy netto w okresierozliczeniowym = 5.000

• Podatek naliczony =5.000 * 22 % = 1.100

• Podatek do zapłaty =1.600 – 1.100 = 500

66

Zwolnienia w przypadku towarów używanych

• Towary używane:– ruchomości których okres używania przez podatnika

dokonującego ich dostawy wyniósł co najmniej półroku po nabyciu prawa do rozporządzania tymitowarami jak właściciel (zmiana przepisu od1.01.2009).

• Dostawa towarów używanych jest zwolniona od podatku– pod warunkiem, że w stosunku do tych towarów nie

przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo doobniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatkunaliczonego.

• Nowe zasady dotyczące budynków i budowli od 1.01.2009r.

67

Usługi zwolnione od podatku

• Załącznik nr 4 do ustawy o VAT:

– usługi świadczone przez pocztę państwową,

– usługi pośrednictwa finansowego, z określonymiwyjątkami,

– usługi w zakresie edukacji,

– usługi w zakresie ochrony zdrowia i opieki społecznej,z wyłączeniem usług weterynaryjnych,

– usługi związane z kulturą, w tym również usługitwórców i artystów wykonawców,

– usługi związane z rekreacją i sportem (z licznymiwyłączeniami). 68

Usługi finansowe (1)

• Zwolnione od podatku są usługi pośrednictwafinansowego z wyłączeniem m.in.:

– usług polegających na oddaniu w odpłatneużytkowanie rzeczy ruchomej,

– usług doradztwa finansowego (PKWiU ex 67.13.10-00.20),

– usług doradztwa ubezpieczeniowego oraz wyceny dlatowarzystw ubezpieczeniowych (PKWiU ex 67.20.10-00.20, -00.30), z wyjątkiem świadczonych przezzakład ubezpieczeń w rozumieniu przepisów odziałalności ubezpieczeniowej oraz świadczonych wtym zakresie przez podmioty działające w imieniu i narzecz zakładu ubezpieczeń,

– usług ściągania długów oraz faktoringu• faktoring: pojęcie niezdefiniowane w ustawie,• nie każdy przelew wierzytelności jest związany z

faktoringiem.

2009-10-20

18

69

• Zwolnione od podatku są usługi pośrednictwafinansowego z wyłączeniem m.in.:

– usług zarządzania akcjami, udziałami w spółkach lubzwiązkach, obligacjami i innymi rodzajami papierówwartościowych, z wyjątkiem wymienionych w art. 43 ust.1 pkt 12 ustawy,

– usług przechowywania akcji, udziałów w spółkach lubzwiązkach, obligacji i innych rodzajów papierówwartościowych, z wyjątkiem wymienionych w art. 43 ust.1 pkt 12 ustawy,

– transakcji dotyczących dokumentów ustanawiającychtytuł własności,

– transakcji dotyczących praw w odniesieniu donieruchomości.

Usługi finansowe (2)

70

Sprzedaż wierzytelności

• Podejście sądów: nabywca wierzytelności świadczy narzecz zbywcy usługę pośrednictwa finansowego (por.wyroki WSA w Warszawie z 7 marca 2007 r., III SA/Wa2208/06; z 23 kwietnia 2007 r., III SA/Wa 3131/06; 11maja 2007 r., III SA/Wa 2260/06 i 15 października 2007r., III SA/Wa 1201/07).

• Usługa ta polega na zwolnieniu wierzyciela z koniecznościwindykacji długu oraz ryzyka jego nieściągalności wzamian za określone wynagrodzenie. Wynagrodzeniemtym jest zwykle różnica między wartością nominalnąwierzytelności i kwotą a jej ceną wykupu (tzw. dyskonto).

71

Podstawa opodatkowania

72

Podstawa opodatkowania - zasady ogólne

• Podstawą opodatkowania co do zasady jestobrót, czyli:

– kwota należna z tytułu sprzedaży pomniejszona okwotę należnego podatku,

– w przypadku gdy pobrano zaliczki, zadatki,przedpłaty lub raty, obrotem jest również kwotaotrzymanych zaliczek itp. pomniejszona oprzypadającą od nich kwotę podatku.

2009-10-20

19

73

Podstawa opodatkowania - dotacje

• Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje iinne dopłaty o podobnym charakterze mającebezpośredni wpływ na cenę dostarczanych towarówlub świadczonych usług:

– „bezpośredni wpływ” – częste wątpliwości,– ETS (C-184/00 - Ofice des Produits Wallons): dopłaty na

działalność biura informacyjnego (mimo że pozwalająobniżyć cenę usług) nie są obrotem, ponieważ nie służąsfinansowaniu dostawy konkretnych usług.

• Dla ustalenia czy dana dotacja, subwencja lub dopłatapodlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usługistotne są zasady określające sposób ich przyznawania,określające cele realizowanego w określonej formiedofinansowania.

• Otrzymanie dotacji nie stanowi samo w sobie żadnejczynności, ani też zdarzenia opodatkowanego. Dotacjepodlegają bowiem opodatkowaniu jako składnik cenyczynności, z którą są związane.

74

• „Zgodnie z art. 29 ust. 1 zd. czwarte ustawy z dnia 11marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, obrotemjest także otrzymana dotacja, subwencja i inna dopłata opodobnym charakterze związana z dostawą lubświadczeniem usług. Przepis ten oznacza zatem, że dopodstawy opodatkowania podatkiem od towarów iusług wliczane są tylko takie dotacje, subwencje iinne dopłaty o podobnym charakterze, które mająbezpośredni wpływ na kwotę należną (cenę) ztytułu dostawy lub świadczenia usługi. Podstawą zatemoceny opodatkowania podatkiem od towarów i usługdotacji, subwencji innych dopłat o podobnymcharakterze jest stwierdzenie, czy są one dokonywane wcelu sfinansowania, czy też dofinansowania konkretnejdostawy lub usługi.”

Pismo Ministerstwa Finansów - Podsekretarza Stanu z dnia30 grudnia 2004 r. PP3-812-1341/2004/BL.


75

• Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie interpretacjaindywidualna, 2009.02.05:

Jeżeli podatnik otrzyma dotację, subwencję lub dopłatę opodobnym charakterze na tzw. koszty ogólne działalnościpodatnika, wpływ takiej dotacji na cenę towaru lubusługi o ile zostanie stwierdzony, będzie wyłączniepośredni. Taka dotacja, subwencja lub dopłata nie jestzwiązana z konkretną dostawą lub usługą i nie będziepodlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Azatem dotacje podmiotowe lub dotacje przeznaczone napokrycie kosztów działalności, które nie są uzależnione odilości i wartości dostarczanych towarów lub świadczonychusług, nie zwiększają podstawy opodatkowania z tytułupodatku od towarów i usług, a tym samym nie podlegająopodatkowaniu tym podatkiem.


76

Podstawa opodatkowania - rabaty

• Obrót zmniejsza się o kwoty udokumentowanychprawnie dopuszczalnych i obowiązkowych rabatów,uznanych reklamacji, wartość zwróconych towarów,zwróconych kwot dotacji, subwencji oraz kwotwynikających z dokonanych korekt faktur.

2009-10-20

20

77

Podstawa opodatkowania – świadczenia złożone

• W przypadku świadczenia usług kompleksowych lubdostawy zestawu towarów często podstawaopodatkowania obejmuje poza usługą główną (towarem)również usługi (towary) akcesoryjne.

• Przykłady: zakup towaru z dostawą do kupującego (cenaobejmuje transport), inserty w czasopismach,kompleksowa dostawa systemów informatycznych (cenaobejmuje wdrożenie i szkolenie), itp

• Podejście organów skarbowych: tendencja dowyodrębniania części składowych jeżeli świadczeniegłówne jest opodatkowane stawką preferencyjną.

78

• Orzeczenie ETS w sprawie C-349/96 - Card Protection PlanLtd:

– Świadczenie obejmujące z ekonomicznego punktuwidzenia jedną usługę nie powinno być sztuczniedzielone, co mogłoby prowadzić do nieprawidłowości wfunkcjonowaniu systemu podatku VAT.

– Pojedyncze świadczenie ma miejsce zwłaszcza wtedy,gdy jedną lub więcej części składowych uznaje się zausługę zasadniczą, podczas gdy inny lub inne elementytraktuje się jako usługi pomocnicze, do których stosujesię te same zasady opodatkowania, co do usługizasadniczej. Usługę należy uznać za usługę pomocnicząw stosunku do usługi zasadniczej, jeśli nie stanowiona dla klienta celu samego w sobie, lecz jestśrodkiem do lepszego wykorzystania usługizasadniczej. W takiej sytuacji fakt, iż stosowana jestjedna cena nie ma decydującego znaczenia.


79

Wyrok SN z 21 maja 2002 r. (III RN 66/01):

– Podział jednorodnej, kompleksowej usługi na dwa

odrębne rodzaje jest podziałem sztucznym i nie może

stanowić podstawy do podziału kwoty należnej za tę

usługę na dwie części, z czego każda jest objęta inną

stawką VAT.


80

Podstawa opodatkowania – import usług

• Podstawą opodatkowania w imporcie usług jestkwota, którą usługobiorca jest obowiązanyzapłacić, z wyjątkiem:

– gdy wartość usługi została wliczona do podstawyopodatkowania wewnątrzwspólnotowego nabyciatowarów lub

– wartość usługi zwiększa wartość celnąimportowanego towaru albo

– podatek został rozliczony przez usługodawcę.

2009-10-20

21

81

Przewidywane zmiany w VAT na rok 2010

82

Nowelizacje w trakcie procesu legislacyjnego

• Nowela „usługowa”

• Nowela „statystyczna”

• Nowela „samochodowa”

83

CZĘŚĆ 2

KWALIFIKOWALNOŚĆ VAT -zagadnienia podstawowe

84

Definicje kwalifikowalności

2009-10-20

22

85

Naczelna zasada kwalifikowalności VAT

• Przepisy bezpośrednio stosowanych dwóchrozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady wsprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnegooraz Europejskiego Funduszu Społecznego , a takżerozporządzenia Rady ustanawiającego FunduszSpójności odnoszą się do kwalifikowalności VATstanowią, że …

• „możliwy do odzyskania podatek od wartościdodanej” nie jest kwalifikowany do wsparciaz danego funduszu (ang. recoverable value added tax).

86

Źródła prawa

• ROZPORZĄDZENIE (WE) nr 1080/2006 PARLAMENTUEUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawieEuropejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i uchylającerozporządzenie (WE) nr 1783/1999

• ROZPORZĄDZENIE (WE) nr 1081/2006 PARLAMENTUEUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawieEuropejskiego Funduszu Społecznego i uchylające rozporządzenie(WE) nr 1784/1999

• ROZPORZĄDZENIE RADY (WE) nr 1084/2006 z dnia 11 lipca 2006r. ustanawiające Fundusz Spójności i uchylające rozporządzenie

(WE)nr 1164/94

• Ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia politykirozwoju (Dz. U. Nr 227, poz. 1658 z późn. zm.)

• ROZPORZĄDZENIE RADY (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006r. ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące EuropejskiegoFunduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego FunduszuSpołecznego oraz Funduszu Spójności i uchylającegorozporządzenie (WE) nr 1260/1999 (Dz. U. L 210 z 31.07.2006 r.)

• „możliwy do odzyskania podatek od wartościdodanej” nie jest kwalifikowany do wsparcia z danegofunduszu (ang. recoverable value added tax).

87

Definicja kwalifikowalnościa przepisy podatkowe

• Przepisy polskiej ustawy o VAT nie operują pojęciem„odzyskania podatku VAT” lecz „prawem do obniżeniakwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego”(art. 86) lub ewentualnie pojęciem „zwrotu różnicy podatkuw przypadku gdy kwota podatku naliczonego jest w okresierozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego” (art.87).

• W Dyrektywie 112 wyznaczającej ramy prawne dlaharmonizacji przepisów w zakresie podatku VAT używa sięzasadniczo pojęcia „prawa do odliczenia” (ang. a right ofdeduction).

88

Wytyczne MRR

• Upoważnienie dla Ministra Rozwoju Regionalnegookreślone w art. 26 ust. 1. pkt 6 oraz art. 35 ust. 3pkt 4a ustawy o zasadach prowadzenia politykirozwoju.

• Szczegółowe wytyczne dla: RPO, PO Infrastruktura iŚrodowisko, PO Kapitał Ludzki, PO InnowacyjnaGospodarka, PO Rozwój Polski Wschodniej,Programów Europejskiej Współpracy Terytorialnej iPomocy Technicznej.

2009-10-20

23

89

Kwalifikowalność wg Wytycznych

• podatek od towarów i usług może być uznany zawydatek kwalifikowalny tylko wtedy gdybeneficjent nie ma prawnej możliwości odzyskaniapodatku VAT

90

Wytyczne RPO WSL

ZASAD ODZYSKIWALNOŚCI VAT• Podatek VAT zapłacony w związku z dokonaniem

wydatku kwalifikowalnego jest kwalifikowalny tylkowówczas, gdy został ostatecznie poniesiony i w myślprzepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku odtowarów i usług nie może zostać odzyskany.

ZASADA PROPORCJALNEGO ODZYSKANIA VAT• Jeśli podatek VAT zapłacony w związku z dokonaniem

wydatku kwalifikowalnego może być częściowoodzyskany, to kwalifikowalna jest ta część podatku VAT,która nie może zostać odzyskana.

PODSTAWA KWALIFIKOWALNOŚCI• Beneficjent zobowiązany jest załączyć do wniosku

aplikacyjnego oświadczenie, w którym zadeklaruje, czyw ramach realizowanego projektu będzie miał możliwośćodzyskania podatku VAT poniesionego w związku zrealizacją projektu.

91

Stanowisko MF

• Zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Finansów: „wświetle przepisów o podatku od towarów i usług„odzyskanie” podatku oznacza odliczenie go odpodatku należnego lub zwrotw określonych przypadkach, według warunkówściśle określonych przepisami o podatku od towarówi usług”. Ponadto w przedmiotowym stanowiskuokreślono, że rozpoznanie podatku naliczonego jakokoszt uzyskania przychodóww podatku dochodowym nie może być uznane za„odzyskanie” podatku w całości lub w części.

92

Definicje kwalifikowalności -podsumowanie

• Prawidłowa kwalifikacja naliczonego VAT jako wydatkukwalifikowanego dokonywana jest w oparciu o regułykrajowego prawa podatkowego, jednakże należypamiętać że dyrektywa 112, co wynika z orzecznictwaETS, może być również bezpośrednio lub pośredniostosowana.

• Takie ukształtowanie ram prawnych dla rozliczania VAT wprojektach unijnych tworzy określone problemypraktyczne, które powielają wątpliwości ze stosowaniemprzepisów dotyczących VAT istniejące niezależnie odkwestii rozliczania projektów unijnych.

2009-10-20

24

Ogólne zasady dotyczące kwalifikowalności

• Aby stwierdzić czy poniesiony VAT jest kwalifikowalny, najpierwtrzeba stwierdzić kwalifikowalność projektu i wydatku.

• Poziom 1: Kwalifikowalność projektu: zgodny z PO, szczegółowymopisem priorytetów PO a także z horyzontalnymi politykamiWspólnoty oraz kryteriami wyboru określonymi przez KomitetMonitorujący, celowy i co do którego został złożony wniosek odofinansowanie przez uprawniony podmiot zgodnie z kryteriamidanego priorytetu/działania.

• Poziom 2a: Kwalifikowalność wydatku: poniesiony w odpowiednimczasie, zgodnie z prawem, z postanowieniami PO oraz zasadamiokreślonymi przez IZ PO, celowy, racjonalny co do wysokościi efektywny ekonomicznie, należycie udokumentowany.

• Poziom 2b: Kwalifikowalność wydatku: wydatek nie podlegającywyłączeniom („podatek VAT, który może zostać odzyskany”)

• Wydatek w rozumieniu kasowym, z wyjątkami: odpisyamortyzacyjne, wkłady rzeczowe do projektu.

• Dowodem udokumentowania jest faktura VAT lub inny dokumentksięgowy o równoważnej wartości dowodowej93

Kwalifikowalność VAT - rozwinięcie

• Zasady kwalifikowalności VAT– (1) VAT został faktycznie poniesiony przez beneficjenta;– (2) beneficjent nie ma prawnej możliwości odzyskania

podatku VAT (obniżenia należnego o naliczony)• Zakaz podwójnego finansowania: zrefundowanie kosztów

podatku VAT ze środków funduszy strukturalnych lub FS, a anastępnie odzyskanie tego podatku ze środków budżetupaństwa (czyli np. sfinansowanie nieodliczonego VAT, którynastępnie w wyniku korekty deklaracji został odliczony odpodatku należnego).

• VAT podlegający odzyskaniu w jakikolwiek sposób nie będzieuważany za kwalifikowalny, nawet jeśli nie został faktycznieodzyskany przez beneficjenta, a jedynie zaistniała takamożliwość, wskazana w przepisach prawa. W takim przypadkuVAT będzie zawsze wydatkiem niekwalifikowalnym (wytycznePO IG).

• Zgodnie z przepisami rozporządzenia Komisji Europejskiej nr448/2004 (pkt 4 zasada 7) kwota dofinansowania projektu zfunduszy strukturalnych nie może przekroczyć całkowitychkosztów kwalifikowalnych, z wyłączeniem podatku VAT (wokresie programowania 2000-2006).94

95

Oświadczenie beneficjenta

• Beneficjent zobowiązany jest załączyć do wnioskuo dofinansowanie oświadczenie, w którym zadeklaruje, czyw ramach realizowanego projektu będzie miał możliwośćodzyskania podatku VAT poniesionego w związku zrealizacją projektu (wytyczne MRR)

• Beneficjenci są zobowiązani zadeklarować we wnioskuo dofinansowanie, czy będą mogli odliczyć poniesionykoszt podatku VAT. Jednocześnie zobowiązują się dozwrotu zrefundowanej w ramach projektu częściponiesionego podatku VAT, jeżeli zaistnieją przesłankiumożliwiające odzyskanie lub odliczenie tego podatku(wytyczne PO IG).

96

Oświadczenie beneficjenta(wytyczne PO IiŚ)

• Beneficjent, który uzna VAT za wydatek kwalifikowalny jestzobowiązany do przedstawienia we wniosku odofinansowanie szczegółowego uzasadnieniazawierającego podstawę prawną wskazującą nabrak możliwości obniżenia VAT należnego o VATnaliczony zarówno na dzień sporządzania wniosku odofinansowanie, jak również mając na uwadzeplanowany sposób wykorzystania w przyszłościmajątku wytworzonego w związku z realizacjąprojektu.

• Brak szczegółowych informacji w ww. zakresie będzie mógłstanowić podstawę dla IP oraz IZ do zakwestionowania

wnioskuo dofinansowanie pod kątem kwalifikowalności wydatkówzwiązanych z VAT.

• Ponadto biorąc pod uwagę, iż prawo do obniżenia VATnależnego o VAT naliczony może powstać zarówno wokresie realizacji projektu, jak i po jegozakończeniu, beneficjenci, którzy zaliczą VAT dowydatków kwalifikowalnych są zobowiązani dołączyć downiosku o dofinansowanie z FS przekazywanego do IP„Oświadczenie kwalifikowalności VAT”, którego wzórstanowi załącznik do niniejszych wytycznych.

2009-10-20

25

97

Oświadczenie beneficjenta(wytyczne PO IiŚ) c.d.

• Oświadczenie składa się z dwóch integralnych części. W ramachpierwszej części beneficjent oświadcza, iż w chwili składaniawniosku o dofinansowanie nie może odzyskać w żadensposób poniesionego kosztu podatku VAT, którego wysokośćzostała określona w odpowiednim punkcie wniosku odofinansowanie (fakt ten decyduje o kwalifikowalności VAT).Natomiast w części drugiej beneficjent zobowiązuje się dozwrotu zrefundowanej ze środków unijnych części VAT, jeżelizaistnieją przesłanki umożliwiające odzyskanie tego podatkuprzez beneficjenta.

• „Oświadczenie o kwalifikowalności VAT” podpisane przezbeneficjenta powinno stanowić załącznik do zawieranejz beneficjentem umowy o dofinansowanie. IZ wymaga, abypodpisanie umowy o dofinansowanie z beneficjentem, któryzaliczył VAT do wydatków kwalifikowalnych było uwarunkowanepodpisaniem ww. oświadczenia.

98

Prawo do obniżenia podatku należnegoo naliczony – zasady podstawowe

99

Prawo do odliczenia podatku naliczonego

• Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatkunaliczonego przysługuje podatnikowi w zakresie, w jakim towary iusługi są wykorzystywane do wykonywania czynnościopodatkowanych.

• Kwotę podatku naliczonego stanowi– suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez

podatnika• z tytułu nabycia towarów i usług• potwierdzających dokonanie przedpłaty (zaliczki, zadatku,

raty), jeżeli wiązały się one z powstaniem obowiązkupodatkowego

– w przypadku importu - suma kwot podatku wynikająca zdokumentu celnego

– kwota podatku należnego od importu usług, kwota podatkunależnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ichnabywca, oraz kwota podatku należnego z tytułuwewnątrzwspólnotowego nabycia towarów.

100

Charakter prawa do odliczenia

• Wyrok NSA z dnia 14 września 2004 r. (FSK 413/2004)– „Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku

naliczonego przy nabyciu towarów i usług jest podstawowącechą konstrukcji podatku od towarów i usług, aprzepisy wprowadzające ograniczenia tego prawa niemogą podlegać wykładni rozszerzającej; w szczególnościprawo to nie może być traktowane jako ulga podatkowa,unormowania ograniczające zaś to prawo mają charakterwyjątków od zasady.”

• Wyrok WSA z dnia 17 sierpnia 2005 r. (I SA/Wr 3365/2003)– „Prawo podatnika do odliczenia podatku naliczonego należy do

jego kardynalnych uprawnień na gruncie ustawy opodatku od towarów i usług, rzutujące na wielkość jegozobowiązania podatkowego, wobec czego obowiązkówpodatnika w zakresie ustalenia wielkości podatku naliczonegopodlegającego odliczeniu nie można domniemywać w oparciu orozszerzającą wykładnię przepisów podatkowych prowadzącądo zwiększenia obciążeń podatkowych podatnika.”

2009-10-20

26

101

Moment odliczenia

• Otrzymanie faktury lub miesiąc następny (lub kolejnymiesiąc)

– kontrowersje co oznacza „otrzymanie” – czy przezjakiegokolwiek pracownika spółki, czy przez działksięgowy/finansowy

• Media – odliczenie symetryczne z momentempodatkowym

• Odliczanie z faktur VAT MP

102

Kwalifikowalność a działanie w charakterze podatnika

103

Podatnik VAT

• Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjneniemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne,wykonujące samodzielnie działalnośćgospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiejdziałalności.

• Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalnośćproducentów, handlowców lub usługodawców, w tympodmiotów pozyskujących zasoby naturalne orazrolników, a także działalność osób wykonujących wolnezawody, również wówczas, gdy czynność zostaławykonana jednorazowo w okolicznościachwskazujących na zamiar wykonywania czynnościw sposób częstotliwy. Działalność gospodarczaobejmuje również czynności polegające nawykorzystywaniu towarów lub wartościniematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celówzarobkowych.

103 104

Podatnik VAT - wyłączenia

• Za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą,o którejmowa w ust. 1, nie uznaje się czynności:

– z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 12ust. 1-6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatkudochodowym od osób fizycznych(Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, z późn. zm.3));

– z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13pkt 2-9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatkudochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonaniatych czynności osoby te są związane ze zlecającymwykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymistosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie

czynnościi wykonującym zlecane czynności co do warunkówwykonywania tych czynności, wynagrodzenia iodpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynnościwobec osób trzecich.

• zasadę tę stosuje się odpowiednio do usług twórców i artystówwykonawców w rozumieniu przepisów o prawie autorskim iprawach pokrewnych, wynagradzanych w formie honorariów zaprzekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich lub prawartystycznego wykonania albo ich wykonanie, w tym równieżwynagradzanych za pośrednictwem organizacji zbiorowegozarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi.

104

2009-10-20

27

105

Podatnik VAT – inne przypadki

• Za zgodą naczelnika urzędu skarbowego, podatnikami mogą byćrównież jednostki organizacyjne organizacji pożytku publicznegow rozumieniu przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r.o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie prowadzącedziałalność gospodarczą, jeżeli samodzielnie sporządzająsprawozdanie finansowe.

• W przypadku osób fizycznych prowadzących wyłączniegospodarstwo rolne, leśne lub rybackie za podatnika uważa sięosobę, która złoży zgłoszenie rejestracyjne.

• Podatnicy nieposiadający siedziby, stałego miejsca prowadzeniadziałalności lub stałego miejsca zamieszkania na terytorium kraju,podlegający obowiązkowi zarejestrowania się jako podatnicy VATczynni są obowiązani ustanowić przedstawiciela podatkowego.

– przedstawicielem podatkowym może być osoba prawna lubjednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej,posiadające siedzibę na terytorium kraju, lub osoba fizycznaposiadająca stałe miejsce zamieszkania na terytorium kraju.

– przedstawiciel podatkowy odpowiada solidarnie z podatnikiemza zobowiązanie podatkowe podatnika, którego reprezentuje.

– obowiązek nie występuje w przypadku podmiotów z UE(rozp.MF)

105 106

Zwolnienie podmiotowe

• Zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedażyopodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowymkwoty 50 000 zł.

• Do wartości sprzedaży nie wlicza się odpłatnej dostawy towarów orazodpłatnego świadczenia usług zwolnionych od podatku, a także towarów,które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przezpodatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnychpodlegających amortyzacji.

• Jeżeli wartość sprzedaży u podatników zwolnionych od podatkuprzekroczy kwotę 50.000 zł. zwolnienie traci moc w momencieprzekroczenia tej kwoty. Obowiązek podatkowy powstaje z momentemprzekroczenia tej kwoty,a opodatkowaniu podlega nadwyżka sprzedaży ponad tę kwotę.

• Możliwość odliczenia za zgodą naczelnika urzędu skarbowego podatkunaliczonego wynikającą z dokumentów celnych oraz o kwotę podatkuzapłaconą od wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, a także o kwotypodatku naliczonego wynikające z faktur dokumentujących zakupydokonane przed dniem utraty zwolnienia, pod warunkiem:

– sporządzenia spisu z natury zapasów tych towarów posiadanychw dniu, w którym nastąpiło przekroczenie progu, i przedłożeniaw urzędzie skarbowym spisu w terminie 14 dni, licząc od dnia utratyzwolnienia.

• Obowiązek stosowania kasy rejestrującej (zwolnienia: progi 20 tys. i 40zł)

• Obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży106

107

Dokumentacja

108

Zasady dokumentowania w projektach unijnych

• Dowodem poniesienia wydatku jest faktura VAT lubinny dokument księgowy o równoważnej wartościdowodowej wraz z dowodami zapłaty.

• W przypadku płatności gotówkowej, jeśli IZ nie określiinaczej, wystarczającym dowodem jest faktura zadnotacją „zapłacono gotówką” opatrzona podpisemupoważnionej osoby (wystawcy/sprzedawcy).

• W przypadkach, gdy potwierdzenie poniesieniawydatków ww. dokumentami nie jest możliwe,dowodem poniesienia wydatku jest dokument(dokumenty) określony przez Instytucję Zarządzającą.

2009-10-20

28

109

Faktury VAT

• Brak obowiązku wystawiania faktur gdy odbiorcą towaru / usługi jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, z wyjątkiem sytuacji gdy:

– osoba ta zażąda udokumentowania transakcji fakturą

– transakcja obejmuje sprzedaż wysyłkowąz terytorium kraju lub WDT której przedmiotem są nowe środki transportu

110

Faktury VAT

• Podmioty obowiązane do wystawiania faktur VAT

– osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej prowadzące działalnośćgospodarczą (podatnicy VAT w rozumieniu art. 15,zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni posiadający numeridentyfikacji podatkowej)

– podatnicy VAT czynni / zwolnieni dokonujący dostawytowarów lub świadczenia usług opodatkowanej w państwieczłonkowskim lub w kraju trzecim, w którym nie sązidentyfikowani na potrzeby podatku od wartości dodanej

– podmioty nie będące podatnikami w rozumieniu art. 15 jeżelidokonują WDT której przedmiotem są nowe środkitransportu a okoliczności wskazują na częstotliwy zamiarwykonywania tej czynności

111

Faktury VAT

• Terminy wystawiania faktur

– co do zasady • nie później niż 7 dnia od dnia wydania towaru /

wykonania usługi

– w przypadku, gdy podatnik określa w fakturze wyłącznie miesiąc i rok dokonania sprzedaży

• nie później 7 dnia od zakończenia miesiąca, w którym dokonano sprzedaży

112

Faktury VAT

• Terminy wystawiania faktur c.d.– jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi

otrzymano część lub całość należności (przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę)

• nie później niż 7 dnia od dnia w którym otrzymano część lub całość należności od nabywcy

– w przypadku dostaw objętych szczególnym momentem powstania obowiązku podatkowego

• nie później niż przed powstaniem obowiązku podatkowego

• nie wcześniej niż 30 dnia przed powstaniem obowiązku podatkowego

2009-10-20

29

113

Faktury VAT

• Zagubienie/zniszczenie– jeżeli oryginał faktury ulegnie zniszczeniu lub

zgubieniu, sprzedawca na wniosek nabywcyobowiązany jest wystawić DUPLIKAT faktury zgodnie zdanymi zawartymi na kopii

• Przechowywanie faktur– podatnicy obowiązani są przechowywać oryginały

i kopie faktur do czasu przedawnienia zobowiązańpodatkowych (co do zasady 5 lat licząc od końca rokupodatkowego w którym upłynął termin płatnościpodatku)

• Faktury korygujące

114

Faktury VAT – zasady techniczne

• Obowiązek wykazywania należnościw walucie polskiej

– kwoty podatku wykazuje się w złotych, niezależnie od tego, wjakiej walucie określona jest kwota należności w fakturze

• Zaokrąglenia– kwoty na fakturze zaokrągla się do pełnych groszy, końcówki

poniżej 0,5 grosza pomija się, a końcówki 0,5 grosza i wyższezaokrągla się do 1 grosza

• Oryginał/kopia– faktury i faktury korygujące wystawiane są w co najmniej

dwóch egzemplarzach (oryginał powinien zawieraćoznaczenie ,,ORYGINAŁ”, otrzymuje go nabywca, kopiapowinna zawierać oznaczenie ,,KOPIA”, zatrzymuje jąsprzedawca)

– jeżeli sprzedaż rejestrowana jest przy użyciu kasy fiskalnejdo kopii faktury należy dołączyć paragon fiskalny (chyba żedane zostały zarejestrowane w dobowym raporcie fiskalnymkasy)

114

115

Elementy faktury VAT (1)

• Niezbędne elementy każdej faktury określone w rozporządzeniu MF– imiona i nazwiska/nazwy (nazwy skrócone) sprzedawcy i nabywcy

oraz ich adresy– numery NIP sprzedawcy i nabywcy lub NIP poprzedzony kodem PL

oraz numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowychnadany przez państwo właściwe dla nabywcy w przypadkupodatników dokonujący wewnątrzwspólnotowej dostawy zgłoszonychjako podatnicy VAT UE

– dzień, miesiąc i rok dokonania sprzedaży (od. 1.12.2008 tylko gdyróżni się od daty wystawienia) albo miesiąc i rok w przypadkusprzedaży o charakterze ciągłym

– data wystawienia faktury– numer kolejny faktury oznaczonej jako "FAKTURA VAT”– nazwa towaru / usługi a w przypadku dostawy towarów / świadczenia

usług zwolnionych od podatku również właściwy symbol PKWiU (lub wrazie braku symbolu, przepis na podstawie którego podatnik stosujestawkę obniżoną lub zwolnienie); zmiana od 1.12.2008 r.

– jednostka miary, ilość sprzedanych towarów / rodzaj świadczonychusług

– cena jednostkowa towaru / usługi bez kwoty podatku (cenajednostkowa netto)

115 116

Elementy faktury VAT (2)

• Niezbędne elementy każdej faktury określone w rozporządzeniu MF (cd.)– stawka podatku– suma wartości sprzedaży netto towarów/wykonanych usług

z podziałem na poszczególne stawki podatku i zwolnionych od podatkuoraz niepodlegających opodatkowaniu

– kwota podatku od sumy wartości sprzedaży netto towarów (usług),z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku

– kwoty podatku dotyczące wartości sprzedaży poszczególnych towarów iusług wykazanych na fakturze - fakultatywnie

– wartość towarów/wykonanych usług, których dotyczy sprzedaż, bezkwoty podatku (wartość sprzedaży netto);

– wartość sprzedaży towarów/wykonanych usług wraz z kwotą podatku(wartość sprzedaży brutto), z podziałem na kwoty dotycząceposzczególnych stawek podatku lub zwolnionych od podatku, lubniepodlegających opodatkowaniu – JUŻ NIE; od 1 grudnia nieobowiązuje

– kwota należności ogółem wraz z należnym podatkiem, wyrażoną cyframii słownie – JUŻ NIE; od 1 grudnia nie musi być słownie

– termin płatności – w przypadku małych podatników

116

2009-10-20

30

117

Inne zagadnienia dotyczące faktur

• Korekty• Anulowanie faktur• Puste faktury• Refakturowanie• Faktury wewnętrzne• Samofakturowanie• Faktury elektroniczne• Noty korygujące

118

Moment ujęcia faktury korekty

• U nabywcy:– uprawnienie do zwiększenia podatku naliczonego

w momencie otrzymania – jeżeli korekta w górę– obowiązek zmniejszenia podatku naliczonego

w momencie otrzymania – jeżeli korekta w dół

• U sprzedawcy:– obowiązek zwiększenia podatku należnego wstecznie, za

miesiąc powstania obowiązku podatkowego – jeżeli korektaw górę (nie wynika z rozporządzenia!)

– uprawnienie do zmniejszenia podatku należnego za miesiącotrzymania potwierdzenia odbioru od nabywcy

119

Zbiorcze faktury korygujące

• Wystawienie zbiorczej faktury korygującej jestdopuszczalne pod warunkiem, że fakturakorygująca dotyczy prawnie dopuszczalnejzmiany obrotu oraz zawiera wszelkie wymaganeprawem elementy

• Zbiorcza faktura korygująca powinna– wskazywać faktury, których dotyczy– podawać przyczynę korekty– określać nazwę towarów objętych rabatem– określać kwotę i rodzaj udzielonego rabatu

z podaniem kwoty rabatu odnoszącego się odrębniedo każdej z wystawionych faktur dokumentującychdostawę towarów

120

Anulowanie faktur

• Nie wynika z przepisów VAT, ale jest stosowane w praktycei dopuszczane przez organy podatkowe (oraz WSA i NSA)

– np. Urząd Skarbowy w Sosnowcu w interpretacji z dnia6 stycznia 2006 r. Sygnatura PP IV/443-129/05: wprawdziemożliwość anulowania faktur VAT (jako sposóbskorygowania zaistniałego błędu) nie została wyraźnie przezustawodawcę przewidziana, jednak w praktyce należy uznaćza dopuszczalne jej stosowanie jako praktyczną i realnądrogę do "wycofania się" podatnikaz faktu błędnego ich wystawienia

• Dotyczy faktur, które nie zostały wprowadzone przez podatnikado obrotu prawnego (np. poprzez doręczenie ich kontrahentowi).

2009-10-20

31

121

Anulowanie faktur

• Powinno być przypadkiem wyjątkowym, a niepowszechnie przyjętą przez podatnika praktyką

• Techniczna metoda anulowania:– przekreślenie oryginału i kopii faktury– umieszczenie na nich adnotacji np. "anulowano dnia

..."– podpis osoby uprawnionej do wystawiania faktur– warto podać powód anulowania

• Anulowanie faktury jako powód do korekty deklaracjiVAT-7 – możliwe, ale ryzyko powołania się przez US naprzepis o pustych fakturach

122

Puste faktury

• W przypadku gdy osoba prawna, jednostka organizacyjnaniemająca osobowości prawnej lub osoba fizycznawystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jestobowiązana do jego zapłaty (art. 108 UVAT)

• Czy wobec tego w ogóle anulowanie jest możliwe?

– tak, ponieważ „wystawi” to nie to samo co „sporządzi”– podobnie Naczelnik Urzędu Skarbowego w Sosnowcu

w interpretacji z dnia 6 stycznia 2006 r. (sygnatura PPIV/443-129/05)

– faktura VAT jedynie sporządzona, a nie wprowadzonado obrotu prawnego (faktura anulowana), nie jestfakturą wystawioną w rozumieniu art. 108 i niestanowi podstawy do zapłaty podatku w niejwykazanego w trybie tego przepisu

123

Puste faktury

• Pusta faktura w klasycznym rozumieniu = fakturaniedokumentująca żadnej rzeczywistej sprzedaży

• Jeżeli została wprowadzona do obrotu (dostarczonakupującemu), VAT musi zostać zapłacony

– nie wyklucza to późniejszej korekty takiej faktury, tj.wystawienia tzw. faktury zerującej

• Podwójne faktury (dokumentujące tą samą sprzedaż dwarazy)

– są objęte hipotezą art. 108 VATU (choć pod VATUz 1993 r. NSA orzekał inaczej)

– mogą być korygowane (tak też MF w odpowiedzi nainterpelację poselską z 20 lutego 2006 r.)

124

Puste faktury - odliczenie

• Odliczenie z pustych faktur– zakaz odliczenia z faktur w przypadku, gdy

transakcja udokumentowana fakturą nie podlegaopodatkowaniu lub jest zwolniona od podatku

– nie obowiązuje już wyłączenie, dotyczące sytuacjigdy kwota wykazana w fakturze zostałauregulowana

2009-10-20

32

125

Podwójne faktury - odliczenie

• Odliczenie z podwójnych faktur:– zakaz odliczenia, gdy wystawiono więcej niż

jedną fakturę dokumentującą tę samą sprzedaż towarów lub usług

– wątpliwość: czy zakaz odliczenia dotyczy obydwu faktur, czy tylko tej drugiej (zdublowanej)?

• WSA (wyrok z 28 czerwca 2006 r., III SA/Wa 1107/2006)-Z literalnego brzmienia przepisu jasno wynika brak możliwości potrącenia podatku na podstawie oryginału faktury w sytuacji gdy istnieje drugi oryginalny egzemplarz faktury, obejmujący tę samą czynność prawną.

• NSA (wyrok z 11 marca 2005 r., FSK 1292/2004) - w razie wystawienia więcej niż jednej faktury dokumentującej tę samą sprzedaż, podstawę do obniżenia podatku należnego nie stanowi jedynie faktura powielająca (faktury powielające) fakturę prawidłową

126

Refakturowanie

• Do dnia 1 grudnia 2008 r. brak było regulacji w tym zakresie (nowy art. 30 ust. 3)

• Gdy podatnik we własnym imieniu ale na rzecz osoby trzeciej bierze udział w świadczeniu usług podstawą opodatkowania jest kwota należna z tytułu świadczenia usług pomniejszona o kwotę podatku

127

Refakturowanie

• Konsekwencje podatkowe właściwe dla usług będącychprzedmiotem refaktury

– moment powstania obowiązku podatkowego• w praktyce za moment wykonania usługi uważa się datę

wystawienia refaktury (pewne wątpliwości interpretacyjne)• obowiązek podatkowy

– dla usług, dla których obowiązek podatkowy powstaje nazasadach ogólnych – data wystawienia faktury

– dla usług, dla których obowiązek podatkowy powstaje nazasadach szczególnych: …..poprzednio przy braku regulacji (art.30 ust. 3): wg zasad właściwych dla danego rodzaju usług

» „Obowiązek podatkowy z tytułu wykonywanej przez Paniąodsprzedaży energii elektrycznej i wody - zgodnie z art. 19ust. 13 pkt 1 lit. a i c ustawy z dnia 11 marca 2004 r. opodatku od towarów i usług (…) - powstaje z chwilą upływuterminu płatności określonego w wystawionej przez Paniąfakturze (refakturze) zgodnie z umową najmu” IzbaSkarbowa w Krakowie (sygn. PP-3/i/4407/229/05)

128

Refakturowanie

• Konsekwencje podatkowe właściwe dla usług będącychprzedmiotem refaktury (cd.)

– stawka• właściwa dla danych usług, niezależnie od posiadania przez

podmiot dokonujący refaktury uprawnień itd.• wątpliwości w przypadku zwolnień podmiotowych

– Małopolski Urząd Skarbowy (DP3/443-11/05/KH/53006)» „Dokonując odsprzedaży usługi należy stosować

stawkę VAT właściwą dla danej usługi. Od tej ogólnejzasady występują wyjątki. Przykładem może byćodsprzedaż usług pocztowych. Usługi te korzy stająze zwolnienia od podatku ale wyłącznie w sytuacjigdy świadczone są przez pocztę państwową. A zatemw sytuacji gdyby te usługi były odsprzedane przezpodatnika nie będącego pocztą państwową winny byćopodatkowane wg 22% stawki VAT”

2009-10-20

33

129

Faktury VAT wewnętrzne

• Czynności dokumentowane fakturami wewnętrznymi– przekazanie przez podatnika towarów należących do jego

przedsiębiorstwa na cele inne niż związane z prowadzonym przedsiębiorstwem w szczególności:

• przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników,

• wszelkie inne przekazanie towarów bez wynagrodzenia,w szczególności darowizny

– nieodpłatne świadczenie usług • na cele osobiste podatnika lub jego pracowników • wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług

– WNT– dostawa towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca– import usług– zwrócenie kwot dotacji i innych dopłat o podobnym charakterze

129 130

Faktury VAT wewnętrzne

• Zasady wystawiania– elementy niezbędne

• analogiczne jak w przypadku faktur VAT „zewnętrznych”, z pewnymiwyjątkami

– w przypadku faktur wewnętrznych dokumentującychnieodpłatne przekazania, gdy brak jest konkretnegonabywcy towaru lub usługi, faktura wewnętrzna może niezawierać danych dotyczących nabywcy oraz kwotynależnej

– w przypadku faktur wewnętrznych dokumentującychWNT, import usług lub dostawę towarów dla którejpodatnikiem jest nabywca, faktury mogą nie zawieraćNIP-u kontrahenta

– wystawiane w jednym egzemplarzu– możliwość wystawienia jednej faktury wewnętrznej za dany okres

rozliczeniowy dokumentującej dokonane w tym okresie czynności– brak urzędowego wzoru – dowolność formatów

130

131

Samofakturowanie

• Definicja– sytuacja kiedy w oparciu o umowę i po spełnieniu

określonych prawem warunków nabywca towaru/usługiwystawia faktury (faktury zaliczkowe, korygujące, duplikaty)w imieniu i na rachunek podatnika dokonującego dostawytowarów lub świadczenia usług

• Obowiązek notyfikacji - pisemna informacja ozawarciu umowy dostarczona w terminie 10 dni oddnia zawarcia umowy do naczelników US

– dane dotyczące dostawcy i nabywcy– datę zawarcia umowy– okres obowiązywania umowy– określonym w umowie umożliwiającym terminowe

rozliczenie podatku

131 132

Samofakturowanie

• Pozostałe warunki samofakturowania– nabywca jest zarejestrowanym podatnikiem VAT– strony zawarły umowę, w której określiły iż:

• dostawca upoważnia nabywcę do wystawiania faktur w jegoimieniu i na jego rachunek

• dostawca nie będzie wystawiał faktur na rzecz nabywcy wokresie obowiązywania umowy

• każda ze stron poinformuje natychmiast drugą stronę ofakcie wykreślenia z rejestru VAT lub zbyciuprzedsiębiorstwa

• nabywca będzie wystawiał faktury zgodnie z obowiązującymiprzepisami

• nabywca będzie przedstawiał dostawcy oryginał i kopięfaktury (którą zatrzymuje dostawca) do akceptacji w formie

podpisuw terminie określonym w umowie umożliwiającymterminowe rozliczenie podatku

– termin obowiązywania umowy nie dłuższy niż rok– faktury powinny zawierać dodatkowo informację kto wystawił

fakturęi że wystawił ją w imieniu i na rachunek sprzedawcy

132

2009-10-20

34

133

Faktury elektroniczne

• Faktury mogą być wystawiane w formieelektronicznej, pod warunkiem że autentyczność ichpochodzenia i integralność ich treści będązagwarantowane:

– bezpiecznym podpisem elektronicznymweryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanegocertyfikatu, lub

– poprzez wymianę danych elektronicznych (EDI)zgodnie z umową w sprawie europejskiego modeluwymiany danych elektronicznych, jeżeli zawartaumowa, dotycząca tej wymiany, przewidujestosowanie procedur gwarantujących autentycznośćpochodzenia faktury i integralność danych

133 134


• Faktura elektroniczna wymaga dla swej ważności uprzedniejakceptacji tej formy przez odbiorcę faktury

– akceptacja może być wyrażona w formie pisemnej lub wformie elektronicznej

– faktury mogą być wystawiane i przesyłane w formieelektronicznej nie wcześniej niż od dnia następującego podniu, w którym odbiorca faktury dokonał akceptacji.

– w przypadku cofnięcia akceptacji przez odbiorcę fakturywystawca faktury traci prawo do wystawiania i przesyłaniatemu odbiorcy faktur w formie elektronicznej odnastępnego dnia po dniu, w którym otrzymałpowiadomienie od odbiorcyo wycofaniu akceptacji

134

135


• Faktury wystawiane w formie elektronicznej– przesyła i przechowuje się w tej formie odbiorcy

• przy zastosowaniu elektronicznych urządzeń doprzetwarzania (łączniez cyfrową kompresją) i przechowywania danych, zwykorzystaniem technik transmisji przewodowej, radiowej,technologii optycznych lub innych środkówelektromagnetycznych

– przechowuje się• w formie elektronicznej, w formacie w którym zostały

wysłane• na terytorium kraju w sposób umożliwiający, na żądanie

organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej,natychmiastowy, pełny i ciągły dostęp drogą elektronicznątym organom do tych faktur, lub

• na terytorium państwa członkowskiego innym niżterytorium kraju, pod warunkiem uprzedniegopoinformowania w formie pisemnej naczelnika urzęduskarbowego o miejscu ich przechowywania

• Faktury korygujące oraz duplikaty faktur wystawionych iprzesłanychw formie elektronicznej przesyła się w tej samejformie.

135 136

Elementy faktury korekty zwiększającej

• Numer kolejny oraz data wystawienia• Dane zawarte w fakturze, której dotyczy faktura

korygująca– imiona i nazwiska lub nazwy bądź nazwy skrócone sprzedawcy

i nabywcy oraz ich adresy– numery identyfikacji podatkowej sprzedawcy i nabywcy

• faktura z tytułu WDT powinna zawierać numer VAT UE podatnikadokonującego dostawy oraz numer VAT UE nabywcy

– dzień, miesiąc i rok albo miesiąc i rok dokonania sprzedażyoraz datę wystawienia i numer kolejny faktury oznaczonej jako"FAKTURA VAT"; miesiąc i rok dokonania sprzedaży wprzypadku sprzedaży o charakterze ciągłym

– nazwa towaru lub usługi objętych podwyżką ceny– kwota podwyższenia ceny bez podatku– kwota podwyższenia podatku należnego– wyrazy „korekta” lub „faktura korygująca”– kwoty podane w omyłkowej wysokości (faktura wystawiona w

przypadku pomyłek)– kwoty w wysokości prawidłowej (faktura wystawiona w

przypadku pomyłek)136

2009-10-20

35

137

Elementy faktury korekty zmniejszającej

• Numer kolejny oraz data wystawienia• Dane zawarte w fakturze, której dotyczy faktura

korygująca– imiona i nazwiska lub nazwy bądź nazwy skrócone

sprzedawcyi nabywcy oraz ich adresy

– numery identyfikacji podatkowej sprzedawcy i nabywcy• faktura z tytułu WDT powinna zawierać numer VAT UE

podatnika dokonującego dostawy oraz numer VAT UEnabywcy

– dzień, miesiąc i rok albo miesiąc i rok dokonaniasprzedaży oraz datę wystawienia i numer kolejnyfaktury oznaczonej jako "FAKTURA VAT” lub miesiąc irok dokonania sprzedaży w przypadku sprzedażyo charakterze ciągłym

– nazwa towaru lub usługi objętych rabatem– kwota i rodzaj udzielonego rabatu– kwota zmniejszenia podatku należnego– wyrazy „korekta” lub „faktura korygująca”

137 138

Nota korygująca

• Okoliczności uzasadniające możliwość wystawienia notykorygującej

• pomyłki na fakturze / fakturze korygującej (wszczególności dotyczące oznaczenia sprzedawcy,nabywcy, oznaczeniem towaru/usługi)z wyjątkiem pomyłek w niektórych danych (ceniejednostkowej netto, stawce podatku, kwocie należnościogółem itd.)

• Notę korygującą wystawia nabywca

• Akceptacja treści noty korygującej przez wystawcę faktury /faktury korygującej powinna być potwierdzona podpisem osobyupoważnionej do wystawiania faktury / faktury korygującej

• Noty korygujące powinny zawierać oznaczenie ,,NOTAKORYGUJĄCA”

138

139

Deklaracje

• Podatnicy są obowiązani składać w urzędzie skarbowymdeklaracje podatkowe za okresy miesięczne w terminie do25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnymmiesiącu,

• Mali podatnicy, którzy wybrali metodę kasową, składająw urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresykwartalne w terminie do 25. dnia miesiąca następującegopo każdym kolejnym kwartale.

• Podatnicy zarówno duzi jak i mali, którzy nie rozliczają sięmetodą kasową mogą również składać deklaracjepodatkowe za okresy kwartalne.

140

Zapłata podatku

• Podatnicy są obowiązani, bez wezwania naczelnika urzęduskarbowego, do obliczania i wpłacania podatku za okresymiesięczne w terminie do 25 dnia miesiąca następującego pomiesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, na rachunekurzędu skarbowego.

• Podatnicy, którzy rozliczają się kwartalnie są obowiązani, bezwezwania naczelnika urzędu skarbowego, do obliczania iwpłacania podatku za okresy kwartalne w terminie do 25 dniamiesiąca następującego po kwartale, w którym powstałobowiązek podatkowy, przy czym są również zobowiązani dowpłacania zaliczek na podatek za pierwszy oraz za drugi miesiąckwartału w wysokości 1/3 kwoty należnego zobowiązaniapodatkowego wynikającej z deklaracji podatkowej złożonej zapoprzedni kwartał - w terminie do 25. dnia miesiącanastępującego po każdymz kolejnych miesięcy, za które jest wpłacana zaliczka.

2009-10-20

36

141

Deklaracje i płatności dla małych podatników

• Mały podatnik – podatnik, u którego wartość sprzedażybrutto nie przekroczyła w poprzednim roku kwoty1200000 EURO

• Mały podatnik składa deklaracje kwartalne jeżeli wybrałmetodę kasową

• Mały podatnik jeżeli nie wybrał metody kasowej możeskładać deklaracje kwartalne

• Mały podatnik wpłaca podatek w okresach kwartalnych(bez zaliczkowo)

142

Ewidencje dla potrzeb VAT

• Podatnicy, z wyjątkiem podatników wykonujących wyłącznieczynności zwolnione od podatku są obowiązani prowadzićewidencję zawierającą m.in:

• dane niezbędne do określenia przedmiotu i podstawyopodatkowania,

• wysokość podatku należnego,• kwoty podatku naliczonego obniżające kwotę podatku

należnego• kwotę podatku podlegającą wpłacie do urzędu skarbowego

• Podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznychnieprowadzących działalności gospodarczej są obowiązaniprowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przyzastosowaniu kas rejestrujących (zwolnienia przewidziane w rozp.MF)

143

CZĘŚĆ 3KWALIFIKOWALNOŚĆ VAT –

zagadnienia szczegółowe

144

Proces badania kwalifikowalności i statusu podatkowego beneficjenta

2009-10-20

37

145

Procedura sprawdzenia kwalifikowalności

Czy beneficjent działa w charakterze podatnika VAT?

VAT kwalifikowalnyCzy wydatek związany z VAT

ma związek z czynnościami opodatkowanymi?

Czy czynności są zwolnione z podatku? VAT kwalifikowalny

VAT kwalifikowalnyCzy w odniesieniu do

wydatków istnieje zakaz obniżania podatku należnego o naliczony?

VAT kwalifikowalny VAT nie kwalifikowalny

TAKNIE

TAK NIE

TAK NIE

TAK NIE

Model kwalifikowalności - opis

• Należy pamiętać o 2 podstawowych zasadach VAT:– działanie w „charakterze podatnika” „podatnikami są osoby

prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnejoraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalnośćgospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności”

– „w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane dowykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi,o przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego okwotę podatku naliczonego” (z uwzględnieniem orzecznictwaETS; nie chodzi o to aby wykorzystanie towaru i usługi nastąpiłow tym samym okresie rozliczeniowym, w którym wykazywanyjest podatek należny)

• Po stwierdzeniu, że obydwie powyższe zasady zostałyspełnione należy sprawdzić czy:

– podatnik jest zwolniony z podatku lub czynność jest zwolniona zpodatku

– nie istnieje zakaz obniżenia podatku należnego o podateknaliczony przy nabyciu towarów i usług sfinansowanych ześrodków pomocowych

146

147

Beneficjent – podatnik VAT

• Działanie w charakterze podatnika – nie oznacza trwałego statusu

• Rejestracja nie ma wpływu na status podatnika (rejestracja jest obowiązkiem podatnika)

• Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznejoraz urzędów obsługujących te organy w zakresierealizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisamiprawa, dla realizacji których zostały one powołane,z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawiezawartych umów cywilnoprawnych

148

Typy podatników

• Podmioty prywatne: osoby fizyczne i prawne• Podmioty publiczne działające w sferze dominium (cywilnoprawnej)

– j.s.t: gminy, powiaty, województwa• jako osoby prawne są podatnikami jeżeli działają w charakterze

podatnika; zwolnionymi częściowo z podatku na podstawierozporządzenia, chyba że działają na podstawie umów cywilnoprawnych

– Skarb Państwa• nie jest podatnikiem, bo nie ma organów; Za Skarb Państwa działają

statio fisci– jednostki sektora finansów publicznych: jednostki budżetowe, zakłady

budżetowe, gospodarstwa pomocnicze (agencje wykonawcze; instytucjegospodarki budżetowej)

• są podatnikami, jako jednostki organizacyjne; są z podatku częściowozwolnione na podstawie przepisów rozporządzenia

• Podmioty publiczne działające w sferze imperium (władztwaadministracyjnego)?

– organy władzy publicznej: minister, wojewoda– organy j.s.t: burmistrz, prezydent, rada gminy

• są podatnikami na podstawie przepisu ustawy - jeżeli są stronamiumów cywilnoprawnych (na pewno wtedy gdy działają jako statio fisci)

– urzędy obsługujące organy: urzędy gmin, marszałkowskie, ministerstwa• jeżeli są stronami umów cywilnoprawnych

2009-10-20

38

149

Rejestracja dla celów VAT

• Podmioty prowadzące działalność gospodarczą(w rozumieniu art. 15) mają obowiązek (określonej w art.5) złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenierejestracyjne przed dniem wykonania pierwszej czynnościopodatkowanej

• Podmioty wykonujące wyłącznie czynności zwolnione (np.instytucje finansowe) mogą złożyć zgłoszenierejestracyjne (są rejestrowani jako podatnicy VATzwolnieni)

• Konsekwencje braku rejestracji:– zaległość podatkowa po stronie podatku należnego– brak możliwości realizacji prawa do odliczenia (?)

150

Rejestracja dla celów VAT

• Podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT czynny jestobowiązany umieszczać numer identyfikacji podatkowej nafakturach oraz w ofertach.

• Jeżeli dane zawarte w zgłoszeniu rejestracyjnym ulegnązmianie, podatnik jest obowiązany zgłosić zmianę donaczelnika urzędu skarbowego w terminie 7 dni, licząc oddnia, w którym nastąpiła zmiana.

• Potwierdzenie rejestracji– na wniosek zainteresowanego naczelnik urzędu

skarbowego jest obowiązany potwierdzić, czy podatnikjest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny lubzwolniony, zainteresowanym może być zarówno sampodatnik, jak i osoba trzecia mająca interes prawny wzłożeniu wniosku;

– potencjalnie istotne dla handluwewnątrzwspólnotowego

151

Rejestracja dla celów VAT-UE

• Podatnicy podlegający obowiązkowi zarejestrowania jakopodatnicy VAT czynni, są obowiązani przed dniemdokonania pierwszej wewnątrzwspólnotowejdostawy lub pierwszego wewnątrzwspólnotowegonabycia zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego wzgłoszeniu rejestracyjnym o zamiarze rozpoczęciawykonywania tych czynności (VAT-R UE)

• Konsekwencje niedokonania rejestracji:– art. 13 ust. 6 ustawy o VAT: wewnątrzwspólnotowa

dostawa towarów występuje, jeżeli dokonującymdostawy jest zarejestrowany jako podatnik VAT UE

– ryzyko odmówienia prawa do zastosowania stawki 0%VAT

w przypadku braku rejestracji na VAT-UE

152

Rejestracja dla celów VAT-UE

Obowiązek posługiwania się numerem VAT-UE:– art. 97 ust. 10 ustawy o VAT: podmioty,

zarejestrowane jako podatnicy VAT UE, które uzyskałypotwierdzenie zgodnie z ust. 9, przy dokonywaniuwewnątrzwspólnotowego nabycia lubwewnątrzwspólnotowej dostawy towarów lub przynabywaniu usług, o których mowa w art. 28 ust. 3, 4,6 i 7, podają numer, pod którym są zidentyfikowanena potrzeby podatku, są obowiązane do posługiwaniasię numerem identyfikacji podatkowej poprzedzonymkodem PL.

2009-10-20

39

153

Dwie podstawowe zasadyobniżania podatku należnego

• ZASADA BEZPOŚREDNIOŚCI• Prawo do obniżenia podatku należnego przysługuje

podatnikowi w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych (art. 86 ust. 1 ustawy o VAT). Wykładnia tego przepisu dokonana zgodnie z orzecznictwem ETS wskazuje, że pomiędzy podatkiem naliczonym a transakcją opodatkowaną powinien istnieć bezpośredni związek. Jednakże ETS stwierdził również, że brak bezpośrednio powiązanej transakcji opodatkowanej nie musi zawsze prowadzić do zakazu obniżania podatku należnego. Jeżeli wydatek może być zaliczony do tzw. kosztów ogólnych i ma charakter cenotwórczy dla podatnika to podatek naliczony związany z tym wydatkiem może również obniżać podatek należny.

154

Dwie podstawowe zasadyobniżania podatku należnego c.d.

• ZASADA WARUNKOWOŚCI • Prawo do obniżenia podatku należnego musi być wprawdzie

wykonane w określonych terminach wynikających z ustawyo VAT, jednakże przyjmuje się przy tym, że otrzymanie faktury i bezpośrednio związana czynność opodatkowana nie muszą występować w tym samym okresie rozliczeniowym. Akceptowalne jest bowiem obniżanie podatku należnego o podatek naliczony, który nie wykazuje bezpośredniego związku z czynnościami opodatkowanymi dokonanymi w tym samym czasie ale z całokształtu okoliczności wynika że nabycie towaru i usługi nastąpiłow celu wykorzystania do działalności gospodarczej.

155

Zasady techniczne obniżania podatku należnego

• Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstajew rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturęalbo dokument celny a także w rozliczeniu za okres, w którympowstał obowiązek podatkowy w podatku należnym u nabywcyodpowiednio od importu usług lub wewnątrz-wspólnotowegonabycia towarów,w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowyw podatku należnym od importu towarów rozliczanego zgodnie zart. 33a lub 33b oraz w innych przypadkach (m.in. związanychz szczególnym momentem powstania obowiązku podatkowegou dostawcy/usługodawcy).

• Jeżeli podatnik nie dokona obniżenia kwoty podatku należnegow terminach określonych w ust. 10, może obniżyć kwotępodatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden zdwóch następnych okresów rozliczeniowych.

• Jeżeli podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnegoo kwotę podatku naliczonego w terminach, o których mowa (……)może on obniżyć kwotę podatku należnego przez dokonaniekorekty deklaracji podatkowej za okres, w którym wystąpiło prawodo obniżenia podatku należnego, nie później jednak niż w ciągu5 lat, licząc od początku roku, w którym wystąpiło prawo doobniżenia podatku należnego.

156

Wyłączenia z obniżania

• Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnegonie stosuje się do nabywanych przez podatnika:

– importu usług, w związku z którymi zapłata należności jestdokonywana bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotuz raju podatkowego;

– paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu,wykorzystywanych do napędu samochodów osobowych

– usług noclegowych i gastronomicznych (co do zasady)– towarów i usług, których nabycie: a) zostało

udokumentowane fakturami otrzymanymi przed dniemutraty zwolnienia przez drobego przedsiębiorcę (co dozasady) b) nastąpiło w wyniku darowizny lub nieodpłatnegoświadczenia usługi c) zostało udokumentowane fakturami zust. 3a (faktury puste, zdublowane, sprzeczne z art. 58 i 83kc).

2009-10-20

40

157

Wyłączenia z obniżania (2)

• Brak prawa do odliczenia w przypadku:– gdy podatek został wykazany na fakturze, mimo że

według przepisów o VATnie powinien być wykazany

– konieczność każdorazowej kontroli czy opodatkowana transakcja podlega VAT

157 158158

Odliczanie podatku od czynności dokonywanych za granicą

• Podatnik ma również prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, jeżeli importowane lub nabyte towary i usługi dotyczą

– dostawy towarów lub świadczenia usług przez podatnika poza terytorium kraju, jeżeli kwoty te mogłyby być odliczone, gdyby czynności te były wykonywane na terytorium kraju, a podatnik posiada dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami;

– dostawy drukowanych materiałów reklamowychi informacyjnych, prezentów o małej wartości i próbek (nieopodatkowanych VAT)

• „wykonywane poza terytorium kraju” (art. 86 ust. 8) – należy rozumieć jako mające miejsce opodatkowania

poza terytorium kraju

159159

Odliczenie w przypadku nabycia samochodów osobowych

• Ograniczenie – kwotę podatku naliczonego stanowi 60% kwoty– podatku określonej w fakturze – podatku naliczonego od czynszu (raty) lub innych płatności

wynikających z zawartej umowy udokumentowanych fakturąw przypadku najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowyo podobnym charakterze

– nie więcej jednak niż 6.000 zł • Ograniczenie dotyczy nabycia samochodów osobowych oraz innych

pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, z wyjątkiem niektórych pojazdów (van, samochody z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków, samochody z kabiną i nadwoziem oddzielonymi konstrukcyjnie, pojazdy konstrukcyjnie przeznaczone do przewozu co najmniej10 osób łącznie z kierowcą itd.)

• Zmiana sytuacji podatników po wyroku ETS w sprawie Magoora oraz wyroku WSA w Krakowie

• Odmiennie orzekł WSA w Warszawie

160160

Zasady częściowego odliczania podatku (wskaźnik)

• Proporcjonalne rozliczenie podatku naliczonego– struktura sprzedaży

• udział obrotu z tytułu czynności dających prawo doodliczenia podatku naliczonego w całkowitym obrocie ztytułu wszystkich czynności

• kalkulowana na bazie rocznej– wstępnie – w oparciu o strukturę sprzedaży z roku

poprzedniego– ostateczna korekta wyliczeń na koniec roku w oparciu

o strukturę sprzedaży danego roku (w deklaracjipodatkowej składanej za pierwszy okres rozliczeniowyroku następującego po roku, za który dokonuje siękorekty)

• wyłączenia ze struktury– środków trwałych, wartości niematerialnych i

prawnych oraz gruntów i prawa wieczystegoużytkowania gruntów, używanych przez podatnika napotrzeby jego działalności

– transakcji dotyczących nieruchomości– usług finansowych zwolnionych w zakresie w jakim

czynności te dokonywane są sporadycznie

2009-10-20

41

161161

Korekta kwoty podatku naliczonego (wg wskaźnika)

• Proporcja > 98% – prawo do odliczenia 100% podatku naliczonego

• Proporcja < = 2% – brak prawa do odliczenia podatku naliczonego

• Ostateczna korekta – w deklaracji podatkowej składanej za pierwszy okres

rozliczeniowy roku następującego po roku podatkowym, za który dokonuje się korekty

• Środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne podlegające amortyzacji, grunty i prawa wieczystego użytkowania gruntówo wartości co najmniej 15 tys. PLN

– korekta w ciągu 5 kolejnych lat – 20% rocznie– nieruchomości – w ciągu 10 kolejnych lat – 10% rocznie – w przypadku sprzedaży w okresie korekty – jednorazowo

w deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła sprzedaż

162162

Zwrot podatku VAT

• Podstawowe zasady zwrotu VAT– w sytuacji gdy w danym okresie rozliczeniowym kwota

podatku naliczonego jest wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik ma prawo bądź do obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe bądź do zwrotu różnicy na rachunek bankowy

– Terminy: 60 dni, 180 dni, 25 dni – o sposobie rozliczenia nadwyżki decyduje każdorazowo

podatnik w miesięcznej deklaracji podatkowej

163

Wyodrębnienie naliczonego VAT związanego z czynnościami wyłączonymi z VAT

• W pierwszej kolejności należy obliczyć, jaka częśćobrotu uzyskiwana jest z prowadzonej działalnościgospodarczej, a jaka część obrotu (po dokonaniuwyceny) pochodzi ze źródeł poza tą działalnością.

• W celu prawidłowej realizacji prawa do odliczeniapodatku naliczonego podatnik może przyporządkowaćw odpowiednich częściach podatek naliczony wynikającyz faktur zakupu poszczególnym kategoriom działalnościstatutowej (nieodpłatnej) i działalności gospodarczej(odpłatnej – opodatkowanej i zwolnionej) w oparciu omiarodajny i uzasadniony klucz podziału. Wyboru tegoklucza powinien dokonać sam podatnik uwzględniającnp. specyfikę i indywidualne cechy tej działalności.

164

Wyodrębnienie naliczonego VAT związanegoz czynnościami wyłączonymi z VAT c.d.

Interpretacja IS Poznań 2008.12.09 „W przedmiotowej sprawie zatem,zainteresowany może obliczyć obrót, z tytułu świadczonych usługzwiązanych z nieodpłatnym udostępnieniem obiektów i urządzeńsportowych, na podstawie obowiązującego w ośrodku cennika,natomiast obrót z tytułu organizowania nieodpłatnych imprez dlaspołeczeństwa (gdzie brak jest określonego cennika na tegotypu usługi) jednostka może wycenić na podstawiewyodrębnionej ewidencji ponoszonych w danym roku kosztówbezpośrednich, jak zaproponowano we wniosku – o ile metodata stanowi odzwierciedlenie rzeczywistych wartości dotyczącychtej części działalności jednostki.W pierwszym etapie, z całości wydatków, których nie da sięjednoznacznie przyporządkować poszczególnym rodzajom działalnościopodatkowanej, zwolnionej i niepodlegającej opodatkowaniuWnioskodawca powinien wydzielić część tych wydatków, która związanajest z nieodpłatną działalnością statutową i część, która związana jest zdziałalnością gospodarczą (zarówno opodatkowaną jak i zwolnioną).Natomiast w drugim etapie, w odniesieniu do wydatków związanych zdziałalnością gospodarczą (zarówno opodatkowaną jak i zwolnioną),Zainteresowany powinien ustalić właściwą proporcję jako udziałrocznego obrotuz działalności gospodarczej opodatkowanej w całkowitym obrocieuzyskanym z tytułu działalności gospodarczej opodatkowanej izwolnionej.”

2009-10-20

42

165

Metoda kasowa dla małych podatników

• Mały podatnik może wybrać metodę rozliczeń polegającą na tym, że obowiązek podatkowy powstaje z dniem uregulowania całości lub części należności, nie później niż 90. dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi o uprzednim pisemnym zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego w terminie do końca miesiąca poprzedzającego okres, za który będzie stosował metodę metodą kasową.

• Uregulowanie należności w części powoduje powstanie obowiązku podatkowego w tej części.

• W zakresie czynności, w stosunku do których obowiązek podatkowy powstał przed okresem, za który podatnik rozlicza się metodą kasową, obowiązek podatkowy powstaje na ogólnych zasadach.

• Mały podatnik może zrezygnować z metody kasowej, nie wcześniej jednak niż po upływie 12 miesięcy, w trakcie których rozliczał się tą metodą, po uprzednim pisemnym zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego, w terminie do końca kwartału,w którym stosował tę metodę.

166

Metoda kasowa dla małych podatników c.d.• Mały podatnik traci prawo do rozliczania podatku metodą kasową,

począwszy od rozliczenia za miesiąc następujący po kwartale, w którym przekroczył próg „małego podatnika”

• W przypadku podatnika, który zrezygnował z metody kasowej lub utracił prawo do stosowania tej metody, obowiązek podatkowy w stosunku do czynności wykonanych w okresie, kiedy podatnik stosował tę metodę, powstaje zgodnie z metodą kasową

• Mały podatnik, który wybrał metodę kasową rozlicza się kwartalnie.• Mały podatnik wystawia fakturę VAT-MP (obowiązkowe oznaczenie

terminu płatności)• W przypadku nabycia towarów i usług udokumentowanych fakturą

VAT-MP podatnik (duży) może odliczyć podatek naliczony co do zasady dopiero w dniu zapłaty a nie otrzymania faktury.

167

CZĘŚĆ 4KWALIFIKOWALNOŚĆ VAT

– pozostałe zagadnienia

168

Modele kwalifikowalności

2009-10-20

43

Przedsiębiorca Model 1

• MODEL 1• Beneficjent wykonuje wyłącznie czynności

opodatkowane;• projekt najprawdopodobniej mieści się w całości w

ramach działalności gospodarczej beneficjenta– VAT naliczony nie jest kwalifikowalny– chyba że istnieje zakaz obniżenia podatku należnego

o podatek naliczony przy nabyciu towarów i usług sfinansowanych ze środków pomocowych (nabyciez rajów, samochód osobowy, paliwo do samochodów, noclegi, gastronomia, darowizna, nieodpłatne świadczenie usługi; nie ma możliwości w praktyce sprawdzenia przesłanek z art. 88 ust. 3a)

169 170


• MODEL 2• Beneficjent jest zwolniony podmiotowo (drobny

przedsiębiorca) lub wykonuje wyłącznie czynności zwolnione (przedsiębiorca działający w sektorach: służby zdrowia, finansów, edukacji)

• projekt najprawdopodobniej mieści się w całości w ramach działalności statutowej beneficjenta

– VAT naliczony jest kwalifikowalny

170

171


• MODEL 3• Beneficjent jest opodatkowany i jednocześnie wykonuje

czynności zwolnione• VAT kwalifikujemy w części • Konieczność projekcji proporcjalnego rozliczenia podatku

naliczonego w odniesieniu do części podatku naliczonego, którego nie da się przyporządkować czynnościom opodatkowanym

171 172

Jednostka sektora publicznego lub organizacja społeczna Model 1

• Beneficjent wykonuje wyłącznie czynności poza zakresem VAT a w projekcie nie przewiduje się osiągania przychodów

– VAT jest kwalifikowalny

2009-10-20

44

173

Jednostka sektora publicznego lub organizacja społeczna Model 2

• Beneficjent wykonuje czynności poza zakresem VAT, ale– również czynności z zakresu działalności

gospodarczej, które nie są od podatku zwolnione lub– nie wykonuje czynności z zakresu działalności

gospodarczej ale przewiduje, że produkt (infrastruktura, środki trwałe) wytworzone/zakupione ze środków finansowanych z dotacji zostaną odpłatnie udostępnione

• kwalifikacja VAT następuje poprzez przyporządkowanie faktur do określonych rodzajów działalności

• w zakresie, w którym nie da się przyporządkować – przyporządkowanie proporcjonalne

– wyłączenie obrotu poza działalnością gospodarczą

– w przypadku występowania obrotu zwolnionego: dalsze proporcjonalne rozliczenie podatku naliczonego wg struktury

174

Przykład – organizacja społeczna

• Zakres działalności:– Działalność statutowa finansowana ze składek członkowskich (poza zakresem

VAT)– Działalność edukacyjna odpłatna świadczona na rzecz nieograniczonego kręgu

odbiorców spełniająca przesłanki do zwolnienia z VAT– Usługi odpłatne dla członków przewidziane statutem – zwolnione z VAT– Odpłatne ekspertyzy i doradztwo na rzecz osób trzecich – opodatkowane VAT

• Zgodnie z założeniami projektu wydatki sfinansowane z dotacji mają służyć wszystkim tym działalnościom.

• Sposób postępowania:– Przyporządkowanie faktur zakupowych do określonych rodzajów działalności

(dla potrzeb projektu przede wszystkim ważne jest aby wyodrębnić te, które służą sprzedaży opodatkowanej)

– W przypadku przyporządkowania faktur do sprzedaży opodatkowanej –wyselekcjonować te faktury (kwoty podatku naliczonego), w odniesieniu do których istnieje zakaz obniżania podatku należnego o naliczony

– W odniesieniu do faktur, których nie da się przyporządkować:• wyłączyć wartość zakupów i podatku naliczonego w odniesieniu do działalności poza

zakresem VAT (nie ma metody ustawowej; trzeba dokonać szacunków np. Oparciuo kryteria specyficzne dla danego rodzaju działalności; można użyć metodykosztowej + marża; a w przypadku organizacji odnieść się do wartości zebranych składek)

• wyselekcjonować te, w odniesieniu do których istnieje zakaz obniżania podatku należnego o naliczony

• pozostałą wartość podatku naliczonego odliczalnego wyliczyć wg wskaźnika

175

Interpretacje podatkowe

176

Rodzaje interpretacji

• Interpretacje ogólne: Minister właściwy do spraw finansówpublicznych dąży do zapewnienia jednolitegostosowania prawa podatkowego przez organypodatkowe oraz organy kontroli skarbowej, dokonującw szczególności jego interpretacji, przy uwzględnieniuorzecznictwa sądów oraz Trybunału Konstytucyjnego lubEuropejskiego Trybunału Sprawiedliwości

• Interpretacje indywidualne: Minister właściwy do sprawfinansów publicznych, na pisemny wniosekzainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnejsprawie, pisemną interpretację przepisów prawapodatkowego (NIE ROZSTRZYGA KWESTIIZWIĄZANYCH Z ROZLICZANIEM PROJEKTÓWUNIJNYCH)

• Upoważnienie dla dyrektorów Izb Skarbowych wBydgoszczy, Katowicach, Poznaniu u Warszawie

• Wniosek o interpretację indywidualną może dotyczyć:– zaistniałego stanu faktycznego lub– zdarzeń przyszłych

2009-10-20

45

177

Wniosek o udzielenie interpretacji

• Składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego oraz do przedstawienia własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego.

• Wnioskodawcy – osoby zainteresowane, w tym:– podatnicy (w tym przyszli podatnicy)– płatnicy, inkasenci– osoby planujące utworzenie spółki - w zakresie dotyczącym działalności tej

spółki; – przedsiębiorca zamierzający utworzyć oddział lub przedstawicielstwo – w

zakresie dotyczącym działalności tego oddziału lub przedstawicielstwa

• Wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej podlega opłacie w wysokości 40 zł, którą należy wpłacić w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku.

• Opłatę od każdego przedstawionego we wniosku odrębnego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego.

• W praktyce: wniosek powinni złożyć wszyscy uczestnicy transakcji

178

Interpretacje - procedura

• Interpretacja indywidualna zawiera ocenę stanowiska wnioskodawcy wraz zuzasadnieniem prawnym tej oceny. Można odstąpić od uzasadnieniaprawnego, jeżeli stanowisko wnioskodawcy jest prawidłowe w pełnymzakresie.

• W razie negatywnej oceny stanowiska wnioskodawcy interpretacjaindywidualna zawiera wskazanie prawidłowego stanowiska wraz zuzasadnieniem prawnym.

• Interpretacja indywidualna zawiera pouczenie o prawie wniesienia skargi dosądu administracyjnego.

• Termin na wydanie: 3 miesiące (zasady specjalne: milczącainterpretacja)

• Interpretacje ogólne są publikowane, bez zbędnej zwłoki, w DziennikuUrzędowym Ministra Finansów oraz zamieszczane w Biuletynie InformacjiPublicznej.

• ZMIANA INTERPRETACJI (ważne z punktu widzenia wykorzystaniainterpretacji w projektowaniu rozliczeń projektów unijnych):

– Minister właściwy do spraw finansów publicznych może, z urzędu,zmienić wydaną interpretację ogólną lub indywidualną, jeżeli stwierdzijej nieprawidłowość, uwzględniając w szczególności orzecznictwosądów, Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego TrybunałuSprawiedliwości.

– Zawiadomienie o zmienionej interpretacji indywidualnej doręcza siępodmiotowi, któremu w danej sprawie interpretacja została wydana.

179

Interpretacje – ochrona podstawowa

• Zastosowanie się do interpretacji indywidualnej przed jej zmianąlub przed doręczeniem organowi podatkowemu odpisuprawomocnego orzeczenia sądu administracyjnego uchylającegointerpretację indywidualną nie może szkodzić wnioskodawcy, jakrównież w przypadku nieuwzględnienia jej w rozstrzygnięciu sprawypodatkowej.

• Zastosowanie się do interpretacji ogólnej przed jej zmianą niemoże szkodzić temu, kto się do niej zastosował, jak również wprzypadku nieuwzględnienia jej w rozstrzygnięciu sprawypodatkowej.

• W zakresie związanym z zastosowaniem się do interpretacji, którauległa zmianie, lub interpretacji nieuwzględnionej w rozstrzygnięciusprawy podatkowej, nie wszczyna się postępowania wsprawach o przestępstwa skarbowe lub wykroczeniaskarbowe, a postępowanie wszczęte w tych sprawachumarza się oraz nie nalicza się odsetek za zwłokę.

• W przypadku gdy skutki podatkowe związane ze zdarzeniem,któremu odpowiada stan faktyczny będący przedmioteminterpretacji, miały miejsce przed opublikowaniem interpretacjiogólnej lub przed doręczeniem interpretacji indywidualnej,zastosowanie się do tej interpretacji nie zwalnia z obowiązkuzapłaty podatku. 180

Zastosowanie się do intepretacji – skutek silniejszy

• Zastosowanie się do interpretacji, która następnie została zmieniona lub nie została uwzględniona w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej, powoduje zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku w zakresie wynikającym ze zdarzenia będącego przedmiotem interpretacji, jeżeli:

– zobowiązanie nie zostało prawidłowo wykonane w wyniku zastosowania się do interpretacji, która uległa zmianie, lub interpretacji nieuwzględnionej w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej oraz

– skutki podatkowe związane ze zdarzeniem, któremu odpowiada stan faktyczny będący przedmiotem interpretacji, miały miejsce po opublikowaniu interpretacji ogólnej albo po doręczeniu interpretacji indywidualnej

2009-10-20

46

181

Zakres zwolnienia z podatku

• Zwolnienie obejmuje:– 1) w przypadku rocznego rozliczenia podatków - okres do

końca roku podatkowego, w którym opublikowano zmienionąinterpretację ogólną, doręczono zmienioną interpretacjęindywidualną albo doręczono organowi podatkowemu odpisorzeczenia sądu administracyjnego uchylającegointerpretację indywidualną ze stwierdzeniem jegoprawomocności;

– 2) w przypadku kwartalnego rozliczenia podatków - okres dokońca kwartału, w którym opublikowano zmienionąinterpretację ogólną, doręczono zmienioną interpretacjęindywidualną albo doręczono organowi podatkowemu odpisorzeczenia sądu administracyjnego uchylającegointerpretację indywidualną ze stwierdzeniem jegoprawomocności, oraz kwartał następny;

– 3) w przypadku miesięcznego rozliczenia podatków - okresdo końca miesiąca, w którym opublikowano zmienionąinterpretację ogólną, doręczono zmienioną interpretacjęindywidualną albo doręczono organowi podatkowemu odpisorzeczenia sądu administracyjnego uchylającegointerpretację indywidualną ze stwierdzeniem jegoprawomocności, oraz miesiąc następny.

182

Realizacja prawa do zwolnienia

• Na wniosek podatnika, który zastosował się dointerpretacji, w decyzji określającej lub ustalającejwysokość zobowiązania podatkowego organpodatkowy określa również wysokość podatkuobjętego zwolnieniem albo - w przypadku uiszczeniapodatku w zakresie objętym tym zwolnieniem -określa wysokość nadpłaty.

• Organ podatkowy informuje podatnika w formiepisemnej o dacie doręczenia odpisu orzeczeniazwalniającego z podatku podając jednocześnieinformacje, z jakim dniem kończy się okreszwolnienia z obowiązku płacenia podatkuwynikającego z uchylonej przez orzeczenieinterpretacji.

183

Zmiany w czasiew rozliczeniach podatku VAT

184

Podstawowe przyczyny zmian rozliczeń VAT

• Występowanie u beneficjenta obrotu opodatkowanego i zwolnionego; rozliczanie podatku wskaźnikiem

• Warunkowość prawa do odliczenia• Błędy stwierdzone w kontroli• Błędy - autokorekta

2009-10-20

47

185

Przykłady zmian dot. VAT w trakcie trwania projektu mające wpływ na kwestie kwalifikowalności (zawyżenie VATu kwalifikowalnego)

• ZWIĘKSZENIE PODATKU NALICZONEGO, KTÓRY MOŻEOBNIŻYĆ PODATEK NALEŻNY LUB OBNIŻENIE WARTOŚCIPODATKU NALICZONEGO, KTÓRY ZOSTAŁ ZAPLANOWANYJAKO NIEODLICZALNY

• Korekty podatku naliczonego odliczanego (in plus) związane ze„wskaźnikiem” wykazywane w deklaracji za styczeń; w przypadkukorekt dot. środków trwałych oraz gruntów, pomimo że dokonuje sięich w ciągu 5 lub 10 lat – wartość korekty znana jest już po roku.

• Korekty dotyczące zwiększenia podatku naliczonego, który może byćodliczony, jednocześnie zmniejszające kwotę wydatków netto,wynikające z faktur korygujących otrzymanych od dostawcy (błędyliczbowe).

• Korekty deklaracji sporządzone przez beneficjenta związane zuwzględnieniem podatku naliczonego, który może obniżyć podateknależny np. w związku z błędnym rozpoznaniem obowiązkuzastosowania zakazu odliczenia podatku naliczonego (np. korektydotyczące podatku naliczonego od paliw do samochodów w wynikuinterpretacji orzeczenia ETS w sprawie Magoora).

186

Dziękuję za uwagę[email protected]

www.incorpore.net

Documents

v2 prezentacja 15 10 2009 [tryb zgodności] · 2010-09-23 · 2009-10-20 3 9 Podstawowe elementy konstrukcji polskiego VAT Ramy prawne funkcjonowania VAT • Ustawa z 11 marca 2004