Vận dụng sơ đồ tư duy nhằm phát huy năng lực tự học môn hóa học của học sinh lớp 10, ban cơ bản

7/26/2019 Vận dụng sơ đồ tư duy nhằm phát huy năng lực tự học môn hóa học của học sinh lớp 10, ban cơ bản

http://slidepdf.com/reader/full/van-dung-so-do-tu-duy-nham-phat-huy-nang-luc-tu-hoc-mon 1/101

TR12 NG Đ3I H4C C5N TH6

KHOA S1 PH3MB7 MÔN HÓA

V8N D9NG S6 ĐA T1 DUY NHBM PHÁT HUYNĂNG LC C TC H4C MÔN HÓA H4C CDA H4C

SINH LE P 10, BAN C6 BFN

Lun văn tt nghipNgành: S phm Hóa hc

Giáo viên h12 ng d 3 n: Sinh viên th4 c hi5 n:

Ts. GVC. Bùi Ph16 ng Thanh Hu7 n Đ8 ng Th 9 Ph16 ng Thúy L2 p: S1 phA m Hóa K32 Mã sB SV: 2060440

C C n Th6 , 2010

WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY

WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOng góp PDF bở i GV. Nguy ễ n Thanh Tú



L2 I CFM 6 N††††

Trong quá trình th1c hi2n đ3 tài, em đã nh4n đ56 c s1 giúp đ7 nhi2t tình c8a quý th9y

cô và các bAn. NhB v4y đ3 tài đ56 c hoàn thành đúng thB i hAn.

LB i đ9u tiên, em xin chân thành gCi lB i cDm E n sâu sFc đn:

Th9y Bùi Ph5E ng Thanh Hun, GV h5 ng dn lu4n văn, TS.GVC - B môn Hóa -

Khoa S5 phAm - Tr5B ng ĐAi hc C9n ThE , th9y đã t4n tình h5 ng dn em trong sut quá

trình th1c hi2n và hoàn thành lu4n văn.

Các Th9y Cô trong b môn Hóa – Khoa S5 phAm – Tr5B ng ĐAi hc C9n ThE đã

giúp đ7 , đóng góp ý kin cho em trong quá trình th1c hi2n đ3 tài.

Th9y Võ Quc C5B ng, Cô Tăng Kim Liên – giáo viên h5 ng dn th1c t4p, tr5B ng

trung hc ph thông Bùi Hu Ngh a đã đng viên, đóng góp ý kin và tAo mi đi3u ki2n

thu4n l i cho em hoàn thành lu4n văn.

T4p th l p 10C, 10B9 - Tr5B ng trung hc ph thông Bùi Hu Ngh a. Và xin chân thành cDm E n đn tt cD các bAn l p s5 phAm hóa K32, đn gia đ ình và

tt cD bAn bè đã giúp đ7 và đng viên em trong sut quá trình th1c hi2n đ3 tài.

Chân thành cDm E n

Đ8 ng Th 9 Ph16 ng Thúy





M9C L9C††††

LB i cDm E n........................................................................................................................iMc lc............................................................................................................................ii

Danh mc các t vit tFt trong lu4n văn.........................................................................ivNh4n xét c8a giáo viên h5 ng dn ..................................................................................vNh4n xét c8a giáo viên phDn bi2n...................................................................................viTóm tFt lu4n văn............................................................................................................viiPhn M Đ5U

1. Lý do chn đ3 tài ......................................................................................................12. Mc đích nghiên cu.................................................................................................13. Nhi2m v nghiên cu ................................................................................................14. Ph5E ng pháp và ph5E ng ti2n.......................................................................................5. GiD thuyt khoa hc...................................................................................................16. Các b5 c th1c hi2n đ3 tài............................................................................................

Phn N7I DUNGCh5E ng 1. CE s lí lu4n và th1c tin c8a đ3 tài ..............................................................

1.1. CE s lí lu4n c8a vi2c đi m i ph5E ng pháp dAy hc..........................................31.1.1. Ph5E ng pháp dAy hc....................................................................................3

1.1.1.1. Các khái ni2m..........................................................................................31.1.1.2. H2 thng các ph5E ng pháp dAy hc ........................................................3

1.1.2. Đi m i ph5E ng pháp dAy hc hóa hc.......................................................41.1.2.1. Chuyn t mô hình dAy hc truy3n th mt chi3u sang mô hình dAy hc h6 p

tác hai chi3u.....................................................................................................................5 1.1.2.2. DAy cách hc hóa hc..............................................................................7

1.1.3. Ph5E ng pháp dAy hc tích c1c......................................................................71.1.4. Mt s ph5E ng pháp dAy hc tích c1c..........................................................9

1.1.4.1. DAy hc đt và giDi quyt vn đ3 ..........................................................101.1.4.2. Ph5E ng pháp grap dAy hc....................................................................121.1.4.3. Ph5E ng pháp algorit ..............................................................................14

1.1.5. Ph5E ng pháp hc tích c1c...........................................................................181.1.5.1. Cách hc có hi2u quD.............................................................................181.1.5.2. Ph5E ng pháp t1 hc...............................................................................18

1.2. CE s th1c tin ..................................................................................................22Ch5E ng 2. Tng quan v3 sE đ t5 duy và ph9n m3m Mindjet Mananger Pro 7.............

2.1. Gi i thi2u chung v3 sE đ t5 duy.....................................................................232.1.1. Tác giD Tony Buzan....................................................................................232.1.2. Tìm hiu não trái và não phDi .....................................................................242.1.3. SE đ t5 duy (Mindmaps)...........................................................................242.1.4. L6 i ích c8a sE đ t5 duy .............................................................................252.1.5. H5 ng dn cách v sE đ t5 duy ................................................................26

2.2. Gi i thi2u chung v3 ph9n m3m Mindjet Manager Pro 7 .................................272.3. H5 ng dn cài đt ph9n m3m Mindjet.............................................................28





2.4. Giao di2n c8a ch5E ng trình..............................................................................312.4.1. Home...........................................................................................................312.4.2. Insert ...........................................................................................................322.4.3. Format.........................................................................................................322.4.4. Review ........................................................................................................332.4.5. View............................................................................................................33

2.4.6. Tools ...........................................................................................................342.5. H5 ng dn cách tAo sE đ t5 duy bng ph9n m3m Mindjet ............................352.6. L4p k hoAch t1 hc môn hóa hc theo sE đ t5 duy V4n dng sE đ t5 duy đ sE đ

hóa ph5E ng pháp t1 hc t4p hóa hc c8a HS................................................................372.7. V4n dng ph9n m3m Mindjet Manager Pro 7 và sE đ t5 duy h5 ng dn hc sinh t1

hc môn hóa hc l p 10, ban cE bDn.............................................................................40Ch5E ng 3. Th1c nghi2m s5 phAm .................................................................................49

3.1. Mc đích th1c nghi2m s5 phAm.......................................................................493.2. Nhi2m v th1c nghi2m.....................................................................................493.3. Đi t56 ng th1c nghi2m....................................................................................49

3.4. Chun b th1c nghi2m......................................................................................493.5. Tin hành th1c nghi2m ....................................................................................493.6. Kt quD th1c nghi2m........................................................................................49

3.6.1. Cách trình bày kt quD th1c nghi2m s5 phAm ............................................493.6.2. Phân tích đnh l56 ng kt quD th1c nghi2m s5 phAm ..................................493.6.3. Phân tích đnh tính kt quD th1c nghi2m s5 phAm......................................58

KT LUN VÀ KIN NGH .......................................................................................60PH LC ......................................................................................................................61TÀI LIU THAM KHO.............................................................................................93





Danh mc các t vit tt trong lun văn††††

GV : giáo viênHS : hc sinhTHPT : trung hc ph thôngTN : thí nghi2m

PPDH : ph5E ng pháp dAy hcSGK : sách giáo khoaPTP : ph5E ng trình phDn ngPTN : phòng thí nghi2m





Nhn xét ca giáo viên h ng dnHi2n nay, có rt ít công trình nghiên cu v3 t1 hc c8a hc sinh, đc bi2t là v4n dng sE

đ t5 duy c8a tác giD Tony Buzan đ sE đ hóa k hoAch t1 hc c8a hc sinh. Vì v4y, thànhcông c8a đ3 tài có th áp dng đ h5 ng dn hc sinh t1 hc tAi nhà và trên l p mt cáchthit th1c và hi2u quD.

V i tinh th9n ham hc hi, siêng năng trong nghiên cu khoa hc sinh viên đã hoàn

thành tt đ3 tài lu4n văn c8a mình. V i t5 cách là giáo viên h5 ng dn, tôi có lB i ng6 i khensinh viên Đng Th Ph5E ng Thúy.

GV h5 ng dn

Bùi Ph5E ng Thanh Hun





Nhn xét ca giáo viên phn binV4n dng sE đ t5 duy đ phát huy năng l1c t1 hc môn hóa hc là ph5E ng pháp m i.

Hc theo sE đ t5 duy hc sinh phát trin đ56 c các năng l1c nh4n thc đng thB i bit đ56 cmi quan h2 gia các ni dung kin thc giúp hc sinh nh lâu, hiu sâu kin thc.

Trong quá trình th1c hi2n đ3 tài tác giD đã có nhi3u c gFng đc tài li2u tham khDo –nghiên cu đ hoàn thành mc tiêu c8a đ3 tài.

Tác giD đã h2 thng đ56 c các ph5E ng pháp dAy hc, có chú ý đn ph5E ng pháp dAy hctích c1c đc bi2t là h5 ng dn hc sinh t1 hc có hi2u quD; l4p k hoAch t1 hc môn hóa hctheo sE đ t5 duy; th1c nghi2m s5 phAm đ rút ra kt lu4n.

Tác giD c9n l5u ý khi l4p sE đ t5 duy đ hc môn hóa hc nên l1a chn đ8 các loAi bàinh5: cu tAo nguyên tC, các loAi phDn ng hóa hc, các bài v3 sDn xut hóa hc, không nênt4p trung vào loAi bài các cht c th. Khi giDng dAy c9n phi h6 p sC dng sE đ t5 duy v icác ph5E ng pháp khác có hi2u quD đ giB dAy sinh đng hE n.

Giáo viên phDn bi2n

Nguyn Văn BDo





TÓM TT LU8N VĂN††††

Qua tìm hiu th1c t tr5B ng ph thông cho thy, vi2c hc t4p môn hóa hc c8a hc sinhhi2n nay còn nhi3u bt c4p, đa s các em còn ph thuc nhi3u vào ph5E ng pháp dAy hc c8agiáo viên, ch5a th1c s1 ch8 đng trong hc t4p, đc bi2t là ch5a bit phát huy khD năng t1 hc t4p theo h5 ng tích c1c.Hi2n nay, có rt ít đ3 tài nghiên cu v3 quá trình t1 hc môn hóa hc c8a hc sinh ph thông, làm th nào đ các em tit ki2m đ56 c thB i gian hc t4p trên l p cng nh5 vi2c chunb bài nhà, dành nhi3u thB i gian đ trao đi và thDo lu4n trên l p, phát huy năng l1c pháthi2n và giDi quyt vn đ3.Đ3 tài “V4n dng sE đ t5 duy nhm phát huy năng l1c t1 hc hóa hc c8a hc sinh l p 10 –ban cE bDn” s góp ph9n nâng cao khD năng t1 l4p k hoAch hc t4p môn hóa hc c8a hcsinh mt cách có hi2u quD. Xut phát t mc đích trên, ni dung c8a lu4n văn đ56 c xây d1ngnh5 sau:

Lu4n văn gm 3 ph9n.Phn 1: PH5N M Đ5UPhn 2: N7I DUNG NGHIÊN C U

Đây là ph9n chính c8a đ3 tài, bao gm:Ch12 ng 1: C 2 s3 lý thuy4 t

Ph9n này nghiên cu v3:“ Ph5E ng pháp dAy hc“ Các ph5E ng pháp dAy hc tích c1c“ Ph5E ng pháp hc tích c1c

Ch12 ng 2: T 5 ng quan v6 s2 đ 7 t 1 duy và ph8n m6 m Mindjet Manager Pro 7

Ph9n này nghiên cu v3:“ SE đ t5 duy c8a Tony Buzan“ Gi i thi2u ph9n m3m Mindjet Manager Pro 7“ V4n dng sE đ t5 duy và ph9n m3m Mindjet Manager Pro 7 đ sE đ hóa k

hoAch hc t4p môn hóa hc c8a hc sinhCh12 ng 3: Th9 c nghiAm s1 phBm

Th1c nghi2m s5 phAm đã chng minh rng:Đ3 tài “V4n dng sE đ t5 duy nhm phát huy năng l1c t1 hc hóa hc c8a hc

sinh l p 10 - ban cE bDn” là c9n thit.Phn 3: KT LU8N VÀ KIN NGH





V4n dng sE đ t5 duy nhm phát huy năng l1c t1 hc môn hóa hc c8a hc sinh l p 10-cE bDn

GVHD: TS.GVC Bùi Ph5E ng Thanh Hun SVTH: Đng Th Ph5E ng Thúy1

M Đ5U

1. LÝ DO CH4N Đ TÀI Th k XXI là th k đi vào văn minh trí tu2 v i các xu th đã rõ ràng nh5 s1 phát

trin c8a công ngh2 cao, đc bi2t là công ngh2 thông tin và truy3n thông, kinh t tri thc, xãhi hc t4p…Con ng5B i mun tn tAi, đ3u phDi hc, hc sut đB i, hc theo h5 ng bn tr ct c8a giáo dc (là hc đ bit, hc đ làm, hc đ cùng sng v i nhau, hc đ làm ng5B i).

Vi2c hc n5 c ta đang có nhng chuyn đng mAnh m, va phDn ánh s1 phù h6 p v i tritlý giáo dc th k XXI va phù h6 p v i nhng mc tiêu phát trin c8a đt n5 c, mà mttrong nhng yu t m i đ56 c đ3 ra ĐAi hi IX c8a ĐDng (4/2001) là phDi th1c hi2n “ M Ci

ng1D i đi hCc, hCc th1D ng xuyên suE t đ D i; cF n1 c tr 3 thành mt xã hi hCc t p”Hc t4p c8a hc sinh ngày nay mang nhi3u ý ngh a t1 hc, ngh3 s5 phAm đ56 c xác

đnh tr5 c ht không phDi là hoAt đng dAy mà phDi bng các hoAt đng hc c8a ng5B i hc.BDn l nh c8a ng5B i giáo viên biu hi2n năng l1c va t4p trung đi sâu vào ni dung hc vat4p trung đi sâu vào vi2c hc. T chuyên gia v3 dAy hc, ng5B i giáo viên phDi tr thànhchuyên gia v3 vi2c hc c8a ng5B i hc.

Bên cAnh đó, t năm hc 2008 - 2009 B Giáo dc và Đào tAo đã ch8 tr5E ng đymAnh ng dng công ngh2 thông tin vào nhà tr5B ng trung hc ph thông. Vì v4y, vi2cnghiên cu đ3 tài “V4n dng sE đ t5 duy nhm phát huy năng l1c t1 hc hóa hc c8a hcsinh l p 10, ban cE bDn” là rt c9n thit và góp ph9n đáp ng nhng yêu c9u c8a th1c tinhi2n nay.

2. M9C ĐÍCH NGHIÊN C U Phát huy năng l1c t1 hc hóa hc c8a hc sinh l p 10, ban cE bDn bng sE đ t5 duy

thông qua vi2c sC dng ph9n m3m Mindjet MindManager Pro 7 và h5 ng dn hc sinh t1 hc hóa hc.

3. NHIM V9 NGHIÊN C U- Nhi2m v th nht: Nghiên cu lý thuyt v3 lý lu4n dAy hc hóa hc, ph5E ng pháp t1

hc và h5 ng dn hc sinh t1 hc.- Nhi2m v th hai: Nghiên cu lý thuyt v3 sE đ t5 duy c8a Tony Buzan, tìm hiu

ph9n m3m Mindjet Manager Pro 7, sC dng ph9n m3m Mindjet MindManager Pro 7 h5 ngdn hc sinh tAo các sE đ t5 duy t1 hc theo ni dung ch5E ng trình l p 10 ban cE bDn, thitk giáo án, phiu hc t4p phc v cho tit dAy, thit k 10 phiu t1 hc hóa hc theo sE đ t5 duy.

- Nhi2m v th ba: Tin hành th1c nghi2m s5 phAm tr5B ng trung hc ph thông BùiHu Ngh a đ đánh giá hi2u quD và tính khD thi c8a đ3 tài nghiên cu.

4. PH16 NG PHÁP VÀ PH16 NG TIN4.1. Ph5E ng pháp:- Nghiên cu lý thuyt: các tài li2u v3 lý lu4n dAy hc hóa hc, ph5E ng pháp t1 hc

và h5 ng dn hc sinh t1 hc, lý thuyt v3 sE đ t5 duy c8a Tony Buzan.- Nghiên cu ng dng ph9n m3m Mindjet MindManager Pro 7 đ sE đ hóa k

hoAch hc t4p môn hóa hc, nhm phát huy năng l1c t1 hc c8a hc sinh l p 10, ban cE bDn.- Th1c nghi2m s5 phAm DAy th1c nghi2m tr5B ng trung hc ph thông Bùi Hu Ngh a.







1 Đi3u tra, phng vn, xC lý s li2u th1c nghi2m.1 Tng kt, đánh giá và kt lu4n.

4.2 Ph5E ng ti2n:- Máy tính, ph9n m3m Mindjet MindManager Pro 7.- Sách giáo viên, sách giáo khoa và sách bài t4p l p 10, ban cE bDn.- Phiu đi3u tra,…

5. GIF THUYT KHOA H4C Hi2u quD và cht l56 ng hc t4p môn hóa hc c8a hc sinh tr5B ng trung hc ph thông

s đ56 c nâng lên rõ r2t nu th1c hi2n đ56 c các bi2n pháp sau đây:- Ni dung đ3 tài th1c hi2n: SC dng ph9n m3m Mindjet MindManager Pro 7 tAo các sE

đ t5 duy t1 hc theo ni dung ch5E ng trình l p 10 ban cE bDn:1 H5 ng dn hc sinh l4p sE đ t5 duy t1 hc các bài hóa đAi c5E ng vô cE .1 H5 ng dn hc sinh l4p sE đ t5 duy t1 hc các bài cht c th. 1 H5 ng dn hc sinh l4p sE đ t5 duy t1 hc các bài luy2n t4p ch5E ng.

6. CÁC B1E C THC C HIN Đ TÀIĐ3 tài đ56 c th1c hi2n: t 7/2009 đn tháng 5/2010 gm các giai đoAn sau:

- Giai đon 1:Gp GVHD LVTN nh4n đ3 tài.Tham khDo tài li2u, xây d1ng đ3 c5E ng.

- Giai đon 2:Tìm hiu nhng chc năng chính c8a ph9n m3m Mindjet MindManager Pro 7, sC

dng ph9n m3m Mindjet MindManager Pro 7 đ tAo mt s sE đ t5 duy theo ch5E ng trìnhsách giáo khoa l p 10, ban cE bDn.

Tìm hiu các ph5E ng pháp dAy hc tích c1c.Thit k các sE đ, biu bDng phc v cho tit dAy.Hoàn thành phiu phng vn.

- Giai đon 3:Tin hành th1c nghi2m tr5B ng ph thông trong đ6 t th1c t4p s5 phAm.- Giai đon 4:

XC lý s li2u th1c nghi2m.Đánh giá kt quD nghiên cu, kt lu4n và kin ngh.Xin ý kin đóng góp c8a GVHD đ chnh sCa bài cho hoàn chnhHoàn thành lu4n văn, báo cáo lu4n văn. ThB i gian t tháng 3 đn tháng 5/2010.







CH16 NG 1C6 S LÍ LU8N VÀ THC C TIN CDA Đ TÀI

1.1. C6 S LÍ LU8N CDA VIC ĐI ME I PH16 NG PHÁP D3Y H4C1.1.1. Ph ng pháp dy hc

1.1.1.1. Các khái nim- Ph16 ng pháp d A y hD cPh5E ng pháp dAy hc là cách thc, con đ5B ng hoAt đng c8a th9y và trò d5 i s1 ch

đAo c8a th9y, nhm làm cho trò nFm vng kin thc, k năng, k xDo, phát trin năng l1cnh4n thc, hình thành th gi i quan khoa hc và nhân sinh quan xã hi ch8 ngh a.

Ph5E ng pháp dAy hc có vai trò quan trng quyt đnh s1 thành công hay tht bAi c8aquá trình dAy hc. R.Đecactor ( trit gia Pháp th k XVII ) đã nói: “ Không có ph5E ng phápng5B i tài cng mFc li, có ph5E ng pháp ng5B i bình th5B ng cng có th làm đ56 c nhngcông vi2c phi th5B ng”. Vì vai trò quan trng c8a ph5E ng pháp dAy hc nói riêng và ph5E ngpháp giáo dc nói chung, Nhà n5 c ta đã và đang rt quan tâm đn vn đ3 đi m i ph5E ngpháp dAy hc theo h5 ng: “Phát huy tính tích c1c, t1 giác ch8 đng, t5 duy sáng tAo c8ang5B i hc, khD năng th1c hành, lòng say mê hc t4p và ý chí v5E n lên”. Mc đích là đào tAoth h2 tr tr thành nhng con ng5B i t1 ch8 năng đng, sáng tAo đáp ng đ56 c yêu c9u c8acông cuc đi m i và tin b xã hi hi2n nay.

- Ph16 ng pháp d A y hD c hoá hD cTrong các tác phm lý lu4n dAy hc, các nhà nghiên cu đã đ5a ra nhi3u đnh ngh a v3

ph5E ng pháp dAy hc hóa hc. Giáo s5 Nguyn Ngc Quang đã đnh ngh a: Ph5E ng phápdAy hc hóa hc là cách thc hoAt đng, cng tác có mc đích gia GV và HS trong đóthng nht s1 đi3u khin c8a GV đi v i s1 b đi3u khin – t1 đi3u khin c8a HS nhm làmcho HS chim l nh khái ni2m hóa hc.

1.1.1.2. H thng các ph ng pháp dy hc

Có nhi3u cách phân loAi ph5E ng pháp dAy hc khác nhau d1a trên các căn c khácnhau. Trong quá trình dAy hc không ai ch sC dng mt ph5E ng pháp dAy hc mà cácph5E ng pháp dAy hc đ56 c sC dng phi h6 p xen k v i nhau tAo nên s1 hoàn chnh v3 cácph5E ng pháp tác đng đn HS. Cho nên vi2c gi tên chính xác mt ph5E ng pháp dAy hc ch mang tính cht t5E ng đi.

Cùng v i s1 phát trin chung c8a xã hi, chúng ta đang tìm kim và v4n dng sáng tAocác ph5E ng pháp dAy hc hi2n đAi cho phù h6 p v i đi3u ki2n giDng dAy nhà tr5B ng hi2nnay.

Tác giD Đng V HoAt và mt s nhà lý lu4n dAy hc đã chia các ph5E ng pháp dAy hcthành bn nhóm sau:







1.1.2. Đi m i ph ng pháp dy hcĐnh h5 ng đi m i ph5E ng pháp dAy và hc đã đ56 c xác đnh trong ngh quyt trung

5E ng 4 khóa VII (1- 1993), ngh quyt trung 5E ng 2 khóa VIII (12 -1996), đ56 c th ch hóatrong lu4t giáo dc (12 -1998), đ56 c c th hóa trong các ch th c8a b giáo dc và đào tAođc bi2t là ch th s 15 (4-1999).

Đi m i ph5E ng pháp dAy hc (PPDH) tr5 c ht xut phát t yêu c9u c8a xã hi và

thB i đAi. Xã hi th k XXI phDi là mt xã hi “d1a vào tri thc”, d1a vào t5 duy sáng tAo.N3n sDn xut th k XXI là n3n sDn xut d1a trên cht xám nhi3u hE n hoAt đng chân tay.Và xut phát t yêu c9u c8a xã hi v3 con ng5B i m i, đó phDi là ng5B i bit làm vi2c đc l4p,t1 hc, t1 nghiên cu đng thB i hoAt đng tt trong nhóm cùng làm vi2c, có khD năng t1 đánh giá đ t đó hoàn thi2n mình... Do đó, cách dAy và hc truy3n thng không còn phùh6 p v i đòi hi cao c8a xã hi ngày nay. Vì th, tt yu phDi dn đn đi m i ph5E ng phápdAy hc.

Bên cAnh đó, năng l1c nh4n thc c8a HS đã phát trin hE n tr5 c: đB i sng v4t cht vàtinh th9n c8a nhân dân đ56 c nâng lên mt b5 c, tr em ngày nay đ56 c nuôi d57 ng và giáodc tt hE n, các em có đi3u ki2n tip xúc v i các lung văn hóa đa chi3u v i h2 thng thôngtin đa dAng, trí l1c c8a các em phát trin nhanh, khD năng nh4n thc tt hE n…

Ngoài ra, vi2c đi m i ch5E ng trình, sách giáo khoa, s1 phát trin c8a công ngh2 thôngtin góp ph9n hi2n đAi hóa ph5E ng ti2n, thit b dAy hc đã góp ph9n vào vi2c đi m i PPDH.

BDn cht c8a vi2c đi m i PPDH là t chc cho ng5B i hc đ56 c hc t4p trong hoAtđng và b ng hoAt đng t1 giác, tích c1c, sáng tAo, trong đó vi2c xây d1ng phong cách hct4p sáng tAo là ct lõi c8a đi m i ph5E ng pháp giáo dc nói chung và ph5E ng pháp dAy hcnói riêng.

* Mc đích ca đi m i ph ng pháp dy hc

Ph5E ng pháp thuyt trình

Ph5E ng phápdAy hc

Ph5E ng phápdùng lB i

Ph5E ng pháptr1c quan

Ph5E ng phápth1c tin

Ph5E ng phápkim tra – đánh giá

Ph5E ng pháp đàm thoAiHS làm vi2c v i SGK

Ph5E ng pháp luy2n t4pPh5E ng pháp ôn t4p

Ph5E ng pháp làm TN

Ph5E ng pháp trình bày tr1c quanPh5E ng pháp quan sát

Kim traĐánh giá







Mc đích c8a vi2c đi m i ph5E ng pháp dAy hc tr5B ng ph thông là thay đi lidAy hc truy3n th mt chi3u sang dAy hc theo “ Ph5E ng pháp dAy hc tích c1c”(PPDHTC) nhm giúp HS phát huy tính tích c1c, t1 giác, ch8 đng, sáng tAo, rèn luy2n thóiquen và khD năng t1 hc, tinh th9n h6 p tác, k năng v4n dng kin thc vào nhng tìnhhung khác nhau trong hc t4p và trong th1c tin”; tAo ni3m tin, ni3m vui, hng thú tronghc t4p. Làm cho “Hc” là quá trình kin tAo; HS tìm tòi, khám phá, phát hi2n, luy2n t4p,

khai thác và xC lý thông tin, t1 hình thành hiu bit, năng l1c và phm cht. T chc hoAtđng nh4n thc cho HS, dAy HS cách tìm ra chân lí. Chú trng hình thành các năng l1c (t1 hc, sáng tAo, h6 p tác) dAy ph5E ng pháp và k thu4t lao đng khoa hc, dAy cách hc. Hcđ đáp ng nhng yêu c9u c8a cuc sng hi2n tAi và t5E ng lai. Nhng đi3u đã hc c9n thit,b ích cho bDn thân HS và cho s1 phát trin xã hi.

Nh5 v4y, có th nói t5 t5 ng và cng là mc đích c8a quá trình đi m i PPDH là tíchc1c hóa hoAt đng hc t4p c8a HS. Tính tích c1c trong hoAt đng hc t4p c8a HS th1c chtlà tính tích c1c nh4n thc đ56 c đc tr5ng khát vng hiu bit, c gFng trí tu2 và ngh l1ccao trong quá trình chim l nh tri thc.

1.1.2.1. Chuyn t mô hình dy hc truyn th mt chiu sang mô hình dy hc

h p tác hai chiuCó 2 cách dAy hc hay hai mô hình dAy hc.- DB y hCc theo cách truy6 n th mt chi6 u t th8 y đ 4 n trò.

Vi2c đánh giá ch8 yu nhm xem trò nFm đ56 c thông tin bao nhiêu và chính xác mcđ nào, hE n là xem trò hiu th nào.- DB y hCc theo cách h p tác hai chi6 u gi a th8 y và trò.

Th9y huy đng vn kin thc đã có trò đ giúp trò xây d1ng kin thc m i. Vi2c đánhgiá ch8 yu là xem xét s1 hng thú, l6 i ích c8a trò tc là phát huy tính tích c1c c8a trò hiu,xem trò hiu đn đâu, hiu nh5 th nào, hE n là xem trò bit đn đâu.

Có th so sánh đc tr5ng c8a dAy hc truy3n thng và dAy hc tích c1c nh5 sau:

Dy hc truyn thng Dy hc tích c c

Quan nim

Hc là quá trình ti4 p thu và l nh

hi, qua đó hình thành kin thc,k năng, t5 t5 ng, tình cDm.

Hc là quá trình ki4 n t Bo; hc sinh

tìm tòi, khám phá, phát hiAn, luy2nt4p, khai thác và xC lý thông tin,…t 9 hình thành hi u bi4 t, năng l9 c và

ph m ch t.

Bn cht

Truy6 n th tri thc, truy3n th và

chng minh chân lí c8a giáo viên.

T 5 ch c hoAt đng nh4n thc cho

hCc sinh. DAy hc sinh cách tìm rachân lí.

Mc tiêu

Chú trng cung c p tri thc, k năng, k xDo. Hc đ đi phó v ithi c . Sau khi thi xong nhngđi3u đã hc th5B ng b b quênhoc ít dùng đn.

Chú trng hình thành các năng l9 c (sáng tAo, h6 p tác,…) dAy ph12 ng

pháp và k thut lao đng khoa hc,dAy cách hCc. Hc cách ng xC,cách giDi quyt vn đ3, cách sng,







hc đ đáp ng nh ng yêu c8u ca

cuc sE ng hi2n tAi và t5E ng lai.Nhng đi3u đã hc c9n thit, b íchcho bDn thân hc sinh và cho s1 phát trin xã hi.

Ni dung

T sách giáo khoa + giáo viên T nhi3u ngun khác nhau: SGK,GV, các tài li2u khoa hc phù h6 p,thí nghi2m, th1c t… gFn v i:- Vn hiu bit, kinh nghi2m và nhuc9u c8a HS.- Tình hung th1c t, bi cDnh vàmôi tr5B ng đa ph5E ng- Nhng vn đ3 hc sinh quan tâm.

Ph ngpháp Các ph5E ng pháp truy3n th kinthc mt chi3u. Các ph5E ng pháp giFi quy4 t v n đ 6 ,ph5E ng pháp thDo lu4n nhóm...

Hình th ct ch c

C E đ nh, c ng nh c: gi i hAntrong 4 bc t5B ng c8a l p hc,giáo viên đi di2n v i cD l p.

C 2 đ ng, linh hoBt : hc l p, phòng thí nghi2m, trong th1c t…,hc cá nhân, hc đôi bAn, hc theocD nhóm, cD l p đi di2n v i giáoviên.

Ph ng

tin dy hc

Ch5a đ56 c quan tâm đúng mc SC dng các thí nghi2m, các thit b hi2n đAi và đc bi2t là vi2c ng

dng công ngh2 thông tin vào giDngdAy.

Kim tra -Đánh giá

GV là ng5B i đc quy3n đánh giákt quD hc t4p c8a HS, chú ý t ikhD năng ghi nh và tái hi2n cácthông tin GV đã cung cp.

HS t1 giác chu trách nhi2m v3 ktquD hc t4p c8a mình, đ56 c thamgia t1 đánh giá, t1 đánh giá lnnhau, t1 đi3u chnh v3 các mc tiêuc8a tng ph9n trong ch5E ng trìnhhc t4p.

- Đi m i PPDH theo h5 ng “ dAy cách hc ” là th1c hi2n vi2c chuyn dch mô hình dAyhc t “ truyn th mt chiu” sang “ h p tác hai chiu”.

Th9y sC dng s1 hiu bit và kin thc đang có trò làm đim xut phát c8a vi2c dAy.Th9y trình bày ni dung môn hc theo cách gi i thi2u nhng quan ni2m và nhng quá trình,chú trng làm cho l p hc đ56 c đnh h5 ng vào s1 t5E ng tác và vào hoAt đng nhóm, nhmdn dFt trò t1 kin tAo kin thc cho mình, hiu th1c tin theo cách c8a mình.







Mc đích c8a vi2c dAy là làm cho trò bit hc đúng cách, tc là hiu. Ng5B i dAy phDi t1 hi v3 nhng tác đng c8a mình đi v i ng5B i hc, tr5 c ht là có làm cho ng5B i hc hiuđúng không? Có bit cách hc đúng không?BDng d5 i đây cho thy xu th phát trin c8a mô hình dAy hc

SC PHÁT TRIN MÔ HÌNH D3Y H4C

Mô hình Tp trung vào ai? Vai trò HS Ph ng tinTruy3n thng GV Th đng BDng, radio, tivi

Cá th HS Ch8 đngH6 p tác Nhóm Thích ng

Máy tính ni mAnginternet, projector

1.1.2.2. Dy cách hc hóa hcTh k XXI v i n3n kinh t tri thc đòi hi con ng5B i mun tn tAi đ3u phDi hc, hc

sut đB i. Vì th, năng l1c hc t4p c8a con ng5B i đ56 c nâng lên mAnh m nhB vào tr5 c htlà ng5B i hc bit “ hc cách hc” và ng5B i dAy bit “ dy cách hc”.

Hóa hc là môn khoa hc t1 nhiên và là môn hc va th1c nghi2m va lý thuyt. DAy

cách hc hóa hc là dAy cách t5 duy tru t56 ng, dAy cách “nhìn bng óc” đ nhìn vào th gi i c8a nhng hAt vi mô mà mFt th5B ng không th nhìn thy đ56 c, đó là các hAt nguyên tC,phân tC, ion, electron… chúng đ56 c ví nh5 nhng viên gAch xây nên v tr.DAy cách hc hoá hc là dAy cách quan sát và dAy các thao tác t5 duy:

- DAy quan sát và so sánh- DAy quy nAp và suy din- DAy phân tích và tng h6 p- Rèn luy2n trí thông minh cho hc sinh 1.1.3. Ph ng pháp dy hc tích c c

* Tính tích c4 c

Tính tích c1c là mt phm cht vn có c8a con ng5B i, b i vì đ tn tAi và phát trin conng5B i không ch tiêu th nhng gì có sn trong thiên nhiên mà luôn phDi ch8 đng, tích c1csDn xut ra nhng c8a cDi v4t cht, cDi bin môi tr5B ng t1 nhiên, cDi tAo xã hi.

Hình thành và phát trin tính tích c1c là mt trong các nhi2m v ch8 yu c8a giáo dc,nhm đào tAo nhng con ng5B i năng đng, thích ng và góp ph9n phát trin xã hi.

* Tích c4 c hD c tE pTích c1c trong hoAt đng hc t4p là tích c1c nh4n thc, đc tr5ng khát vng hiu bit,

c gFng trí tu2 và ngh l1c cao trong quá trình chim l nh tri thc.Trong hc t4p, HS phDi khám phá ra nhng hiu bit m i đi v i bDn thân d5 i s1 t

chc và h5 ng dn c8a GV.

Đn mt trình đ nht đnh,thì s1 hc t4p tích c1c s mang tính nghiên cu khoa hc vàng5B i hc cng có th khám phá ra nhng tri thc m i cho khoa hc.Tính tích c1c trong hoAt đng hc t4p liên quan tr5 c ht đn đng cE hc t4p. Đng cE

đúng tAo ra hng thú. Hng thú là ti3n đ3 c8a t1 giác. Hng thú và t1 giác là hai yu t tAonên tính tích c1c. Tính tích c1c tAo ra np t5 duy đc l4p. T5 duy đc l4p là m9m mng c8asáng tAo. Ng56 c lAi, hc t4p tích c1c đc l4p, sáng tAo s phát trin tính t1 giác, hng thú,bi d57 ng đng cE hc t4p.

S1 hiu bit và cp đ c8a tính tích c1c hc t4p, mi liên quan gia đng cE và hngthú trong hc t4p đ56 c biu đAt trong sE đ sau:







Hình 1.1:S6 đ F di n t tính tích c4 c trong hD c tE p* Ph16 ng pháp d A y hD c tích c4 cPh5E ng pháp dAy hc tích c1c là mt th8 thu4t rút gn đ56 c dùng nhi3u n5 c đ ch

nhng ph5E ng pháp giáo dc và dAy hc theo h5 ng phát huy tính tích c1c, ch8 đng vàsáng tAo c8a ng5B i hc.

Ph5E ng pháp dAy hc tích c1c h5 ng t i vi2c hoAt đng hóa, tích c1c hóa hoAt đng

nh4n thc c8a ng5B i hc, ngh a là t4p trung vào vi2c phát huy tính tích c1c c8a ng5B i hc,ch không phDi t4p trung vào phát huy tính tích c1c c8a ng5B i dAy. Ph5E ng pháp dAy hctích c1c hàm cha cD ph5E ng pháp dAy và ph5E ng pháp hc. Đ dAy hc theo ph5E ng pháptích c1c thì GV phDi kiên trì dùng cách dAy hoAt đng đ d9n d9n xây d1ng cho HS ph5E ngpháp hc t4p ch8 đng mt cách va sc đi t thp đn cao, phDi có s1 phi h6 p tt giahoAt đng dAy và hc.

* Đ8 c tr1 ng c a các ph16 ng pháp d A y hD c tích c4 c:- DAy hc thông qua các hoAt đng hc t4p c8a HS:

- BFt ch5 c- Tìm tòi- Sáng tAo

CP Đ

- Khao khát hc- Hay nêu thFc mFc- Ch8 đng v4n dng- T4p trung chú ý- Kiên trì

ĐNG C

TÍCH C C HC TP

BIU HIN

H NG THÚ

T GIÁC

ĐC LP

SÁNG TO

TÍCH C C







Trong ph5E ng pháp dAy hc tích c1c, HS đ56 c đt vào v trí ch8 th c8a hoAt đnghc t4p, GV là tác nhân, là ng5B i t chc, ch đAo, h5 ng dn, đng viên đ HS t1 l1c khámphá nhng đi3u mình ch5a bit, ch không th đng tip thu nhng tri thc do GV sFp đtsn và thông báo.

Đ56 c đt vào nhng tình hung c8a đB i sng th1c t, HS tr1c tip quan sát các đit56 ng nghiên cu, thDo lu4n, làm TN, giDi quyt vn đ3 đt ra theo cách suy ngh c8a mình,

qua đó va nFm đ56 c kin thc, k năng m i va nFm đ56 c ph5E ng pháp tìm ra kin thc,không r4p theo nhng khuôn mu sn có, phát huy ti3m năng sáng tAo.

- DAy hc chú trng rèn luy2n ph5E ng pháp t1 hc:Trong xã hi hi2n đAi, v i s1 bùng n thông tin, khoa hc và công ngh2 phát trin

nh5 v bão thì không th dAy hc theo kiu nhi nhét kin thc mà phDi quan tâm dAyph5E ng pháp hc. Trong ph5E ng pháp hc thì ct lõi là ph5E ng pháp t1 hc. Ph5E ng phápt1 hc là c9u ni gia hc t4p và nghiên cu khoa hc. Nu rèn luy2n cho HS có đ56 cph5E ng pháp, k năng, thói quen và ý chí t1 hc, bit linh hoAt v4n dng nhng đi3u đã hcvào nhng tình hung m i, bit t1 l1c phát hi2n và giDi quyt nhng vn đ3 gp phDi trongth1c tin thì kt quD hc t4p s đ56 c nhân lên gp bi, tAo cho HS lòng ham hc, khE i d4y

ti3m năng vn có trong mi ng5B i. T1 hc không ch nhà mà t1 hc ngay cD trong các giB lên l p có s1 h5 ng dn c8a GV.- DAy hc tăng c5B ng hc t4p cá th phi h6 p v i hc t4p h6 p tác:

L p hc là môi tr5B ng giao tip th9y – trò, trò – trò, tAo nên mi quan h2 h6 p tác giacác cá th trên con đ5B ng chim l nh kin thc, k năng.

Thông qua thDo lu4n, tranh lu4n ý kin mi cá nhân đ56 c bc l qua đó ng5B i hcnâng mình lên mt trình đ m i, l p hc s sinh đng và kích thích đ56 c s1 hng thú hct4p.

Hc h6 p tác làm tăng hi2u quD hc t4p nht là khi xut hi2n nhu c9u phi h6 p giacác cá nhân đ hoàn thành nhi2m v chung.

Trong vi2c hc h6 p tác tính cách, năng l1c c8a mi thành viên đ56 c bc l, tính lAiđ56 c un nFn, ý thc t chc, tình bAn, tinh th9n t5E ng thân t5E ng tr6 đ56 c phát trin.Trong xu h5 ng toàn c9u hóa, xut hi2n nhu c9u h6 p tác xuyên quc gia, liên quc gia

thì năng l1c h6 p tác th1c s1 tr thành mt mc tiêu đào tAo c8a giáo dc nhà tr5B ng.- Kt h6 p đánh giá c8a th9y v i t1 đánh giá c8a trò:Trong dAy hc, vi2c đánh giá HS không ch nhm mc đích nh4n đnh th1c trAng hc

t4p đ đi3u chnh hoAt đng hc c8a trò mà đng thB i tAo đi3u ki2n nh4n đnh th1c trAng dAyđ đi3u chnh hoAt đng dAy c8a th9y.

Tr5 c đây GV gi đc quy3n đánh giá HS, HS là đi t56 ng đ56 c đánh giá. TrongPPDHTC, GV phDi h5 ng dn HS phát trin k năng t1 đánh giá, tAo đi3u ki2n đ HS thamgia đánh giá ln nhau đ t1 đi3u chnh cách hc. T1 đánh giá đúng và đi3u chnh hoAt đngkp thB i là năng l1c c9n cho s1 thành công trong cuc sng c8a HS sau này.

1.1.4. Mt s ph ng pháp dy hc tích c c- Nhóm ph5E ng pháp tr1c quan: sC dng TN, mô hình, bDn v,…- Nhóm ph5E ng pháp th1c hành: HS đ56 c tr1c tip tác đng vào đi t56 ng (quan sát

mu cht, lFp dng c TN, làm TN,…) t1 l1c khám phá tri thc m i.- Vn đáp tìm tòi: GV là ng5B i t chc s1 tìm tòi, còn HS là ng5B i t1 l1c phát hi2n

kin thc m i.Mt s ph5E ng pháp hi2n đAi:







- DAy hc đt và giDi quyt vn đ3 (đ56 c du nh4p vào Vi2t Nam t năm 1960 nh5ngcòn ít đ56 c áp dng).

- DAy hc h6 p tác trong nhóm nh (ch8 yu đ56 c áp dng trong các giB th1c hành, cònrt ít đ56 c áp dng trong dAy hc bài m i).

Trong s các ph5E ng pháp tích c1c thì “dAy hc nêu vn đ3” đ56 c các nhà s5 phAmquan tâm nhi3u hE n cD, đ56 c coi là mt t h6 p các ph5E ng pháp tích c1c có giá tr trí - đc

dc to l n.Ngoài ra còn mt s ph5E ng pháp tích c1c khác nh5: ph5E ng pháp grap dAy hc,

ph5E ng pháp algorit...1.1.4.1. Dy hc đt và gii quyt vn đ Đây không phDi là mt ph5E ng pháp dAy hc riêng bi2t mà là mt t4p h6 p nhi3u

ph5E ng pháp dAy hc liên kt cht ch v i nhau và t5E ng tác v i nhau, trong đó ph5E ngpháp xây d1ng tình hung có vn đ3 và dAy HS giDi quyt vn đ3 gi vai trò trung tâm, gFnbó các ph5E ng pháp dAy hc khác trong t4p h6 p. DAy hc đt và giDi quyt vn đ3 có khD năng thâm nh4p vào h9u ht các ph5E ng pháp khác và làm cho tính cht c8a chúng tr nêntích c1c hE n. DAy hc đt và giDi quyt vn đ3 s góp ph9n nâng cao tính tích c1c t5 duy c8a

HS, gFn li3n hai mt nh4n thc và t5 duy, đng thB i hình thành HS nhân cách có khD năngsáng tAo th1c s1, góp ph9n rèn luy2n trí thông minh cho HS.- Ba đc tr5ng cE bDn c8a dAy hc đt và giDi quyt vn đ3: GV đt ra tr5 c cho HS mt loAt nhng bài toán nh4n thc có cha đ1ng mâu

thun gia cái đã bit và cái phDi tìm (bài t4p nêu vn đ3 Heuristic). HS tip nh4n mâu thun c8a bài toán Heuristic nh5 mâu thun c8a ni tâm mình và

đ56 c đt vào tình hung có vn đ3. Bng cách t chc giDi bài toán Heuristic, HS s l nh hi kin thc mt cách t1 giác

và tích c1c.- T5E ng t1 nh5 quá trình nghiên cu khoa hc, quá trình dAy hc giDi quyt vn đ3

cng bao gm ba giai đoAn: Quan sát và đ3 xut vn đ3 c9n nghiên cu hc t4p (xây d1ng tình hung có vnđ3).

GiDi quyt vn đ3 (xây d1ng và kim tra giD thuyt). V4n dng kin thc m i.- Xây d1ng tình hung có vn đ3: Tình hung có vn đ3 trong dAy hc là trAng thái tâm lí đc bi2t c8a HS khi h gp

mâu thun khách quan c8a bài toán nh4n thc gia cái đã bit và cái phDi tìm, t1 h chpnh4n và có nhu c9u, có khD năng giDi quyt mâu thun đó bng tìm tòi, tích c1c, sáng tAo, ktquD là h nFm đ56 c cD kin thc và ph5E ng pháp giành kin thc.

Ba đi3u ki2n c8a mt tình hung có vn đ3:+ Có mâu thun nh4n thc, có đi3u ch5a bit c9n tìm.+ Gây ra nhu c9u mun bit kin thc m i.+ Phù h6 p v i khD năng c8a HS.

Ba cách tAo ra tình hung có vn đ3 - ba kiu tình hung có vn đ3 cE bDn trongdAy hc hóa hc:

Tình hung nghch lí, b tFc: kin thc HS đã có không phù h6 p (không đáp ngđ56 c) v i đòi hi c8a nhi2m v hc t4p hoc v i th1c nghi2m.







Tình hung l1a chn: HS l1a chn trong nhng con đ5B ng có th có mt con đ5B ngduy nht bDo đDm vi2c giDi quyt đ56 c nhi2m v đt ra.

Tình hung v4n dng: HS phDi tìm đ5B ng ng dng kin thc trong hc t4p, trongth1c tin, hoc tìm lB i giDi đáp cho câu hi “tAi sao”.

Câu hi có tính cht nêu vn đ3:Câu hi nêu vn đ3 khác v i câu hi thông báo. Câu hi nêu vn đ3 là câu hi v3 cái

ch5a bit, th5B ng xut phát t phía HS hE n là phía GV.Ba đc đim c8a câu hi nêu vn đ3:+ PhDi cha đ1ng mt mâu thun nh4n thc.+ PhDi cha đ1ng ph5E ng h5 ng giDi quyt vn đ3, thu hp phAm vi tìm kim câu trD

lB i.+ PhDi phDn ánh đ56 c tâm trAng ngAc nhiên c8a HS khi nh4n ra mâu thun nh4n thc,

khi đng chAm t i vn đ3.- DAy HS cách giDi quyt vn đ3:Các b5 c c8a quá trình dAy HS giDi quyt mt vn đ3 hc t4p:

Làm cho HS hiu rõ vn đ3.

Xác đnh ph5E ng h5 ng giDi quyt, ngh a là xác đnh phAm vi kin thc tìm kim,nêu giD thuyt. Nu có vn đ3 l n, phDi chia ra nhng vn đ3 nh và giDi quyt d9n. Kim tra s1 đúng đFn c8a các giD thuyt bng lí lu4n hay th1c nghi2m. Xác nh4n

mt giD thuyt đúng. GV chnh lí, b sung giD thuyt đúng và ch ra kin thc m i c9n l nh hi. Kim tra lAi và ng dng kin thc va thu đ56 c.

- Các mc đ c8a vi2c áp dng dAy hc giDi quyt vn đ3: Mc đ th nht: GV th1c hi2n cD ba khâu đt vn đ3, phát biu vn đ3 và giDi

quyt vn đ3. Đó chính là ph5E ng pháp thuyt trình có nêu vn đ3. Mc đ th hai: GV đt vn đ3 và phát biu vn đ3, HS giDi quyt vn đ3.

Mc đ th ba: GV đt vn đ3, HS phát biu và giDi quyt vn đ3. Mc đ th t5: GV t chc, kim tra và h5 ng dn HS t1 đt vn đ3, phát biu vàgiDi quyt vn đ3. Mc đ này t5E ng đ5E ng v i ph5E ng pháp nghiên cu trong dAy hc.

* 1 u đim và tác dng ca ph ng pháp dy hc đt và gii quyt vn đ - Phát trin trí tu2.- Hc đ56 c con đ5B ng khám phá.- Kích thích hng thú hc t4p.- Đ b3n kin thc cao.- HS phát trin đ56 c nhi3u khD năng: nh4n ra vn đ3 c9n giDi quyt, vAch ra k hoAch,

...- Tránh đ56 c hi2n t56 ng hc vt.- Khuyn khích cách hc v i t5 duy m , có tính t5E ng tác, phê phán và tích c1c.- Xây d1ng ý thc tôn trng gia th9y và trò v3 các khía cAnh: kin thc, tình cDm và

l6 i ích.- PhDn ánh bDn cht c8a tri thc là có tính phc h6 p và phát trin (bin đi).- DAy hc giDi quyt vn đ3 là làm cho s1 vi2c tr nên sáng t, là làm cho các câu hi

đt ra có câu trD lB i, là làm cho tình hung “có vn đ3” tr thành tình hung “không có vnđ3”.

* Nh c đim:







- DAy hc nêu vn đ3 ra đB i t nhng năm 1960, nh5ng cho đn nay vn ch5a đ56 csC dng rng rãi do gp khó khăn trong vi2c tAo tình hung có vn đ3.

- Đòi hi đ8 đi3u ki2n cE s v4t cht, dng c, hóa cht, tài li2u, …- C9n nhi3u thB i gian. 1.1.4.2. Ph ng pháp grap dy hcT năm 1970 v4n dng quy lu4t đã phát hi2n v3 s1 chuyn hóa ph5E ng pháp khoa

hc thành ph5E ng pháp dAy hc, c giáo s5 Nguyn Ngc Quang đã cùng v i các cng tácviên trin khai nghiên cu v4n dng lý thuyt grap c8a toán hc chuyn hóa nó thànhph5E ng pháp dAy hc hóa hc.

- Grap ni dung dAy hc là sE đ phDn ánh tr1c quan t4p h6 p nhng kin thc cht(cE bDn, c9n và đ8) c8a mt ni dung dAy hc và cD logic phát trin bên trong.

+ V3 mt nh4n thc lu4n, grap toán hc đ56 c chn đ chuyn hóa thành PPDH vì nólà ph5E ng pháp khoa hc thuc loAi riêng rng, có tính khái quát cao, có tính n đnh vngchFc. Nó có khD năng ng dng trong nhi3u l nh v1c khoa hc k thu4t, giáo dc…

+ V3 mt tâm lý – lý lu4n dAy hc, grap va tru t56 ng – khái quát, lAi va có th biu đAt bng sE đ ha hình c th - tr1c quan.

Trong các dAng grap ni dung dAy hc, grap c8a bài hc là dAng quan trng nht.- u đim: HS d nFm trng tâm bài. HS d hiu và khFc sâu bài hc. Có l6 i cho s1 ghi nh kin thc.- PhAm vi áp dng: Thit k ni dung dAy hc:

Ôn t4p, luy2n t4p ch5E ng.C8ng c, h2 thng kin thc mt bài.Cách giDi bài t4p.

Thit k ph5E ng pháp dAy hc.- Yêu c9u khi sC dng grap trong dAy hc c9n đDm bDo nhng yêu c9u sau: Tính khái quát: grap th hi2n đ56 c tính tng th c8a các kin thc, logic phát trin

c8a vn đ3 và các mi liên h2 gia chúng. Tính tr1c quan: đ5B ng liên h2 rõ, đp; hình khi cân đi; dùng kí hi2u, màu sFc, đ

đ4m nhAt c8a đ5B ng nét… đ nhn mAnh ý quan trng. Tính h2 thng: th hi2n rõ trình t1 kin thc, logic phát trin c8a kin thc. Tính súc tích: dùng kí hi2u, quy 5 c vit tFt các đnh đ nêu đ56 c nhng du hi2u

bDn cht nht c8a kin thc.- Nguyên tFc xây d1ng grap ni dung dAy hc:

Hình 1.2: Xây d 4 ng s6 đ F grap

Ni dung Kin thc cht

Đnh Đnh Đnh

Logic







Trong đó:Đnh din tD kin thc cht c8a ni dungCung din tD mi liên h2 dn xut gia các kin thc cht, cho thy logic phát trin

c8a ni dung.- Sáu hình thc xây d1ng grap (t d đn khó): GV trin khai grap ni dung có sn cho ni dung bài.

Xây d1ng grap cho mt ph9n c8a bài giDng. GV cho tr5 c mt grap ni dung ch5a hoàn chnh (ch5a rõ đnh và ch5a có cung),

HS t1 l1c hoàn thành. HS xây d1ng grap ni dung d1a vào sE đ câm và nhng câu hi g6 i ý c8a GV. Bài giDng đ56 c tin hành d1a trên ni dung do HS t1 l4p tr5 c nhà. HS l4p grap cho bài hc ngay t đ9u giB d1a vào SGK theo s1 h5 ng dn c8a GV

bng h2 thng câu hi và bài t4p. Sau đó HS báo cáo kt quD, thDo lu4n đ hoàn thi2n grap.Cui cùng GV đ5a ra grap đã hoàn thi2n.

- Các b5 c c th l4p grap ni dung dAy hc bao gm: B1 c 1. T chc các đnh.

Gm các công vi2c chính sau: Chn kin thc cht ti thiu c9n và đ8. Mã hóa cho th4t súc tích, có th dùng kí hi2u quy 5 c. Đt chúng vào các đnh trên mt phng.

B1 c 2. Thit l4p các cung.Th1c cht là ni các đnh v i nhau bng các mi tên đ din tD mi liên h2 ph thuc

gia ni dung các đnh v i nhau, làm sao phDn ánh đ56 c logic phát trin c8a ni dung. B1 c 3. Hoàn thi2n grap.Làm sao cho grap trung thành v i ni dung đ56 c mô hình hóa v3 cu trúc logic,

nh5ng lAi giúp cho HS l nh hi d dàng ni dung đó, phDi đDm bDo m thu4t v3 mt trình

bày. Ví d:

Hình 1.3: Mô hình d A y – hD c Hóa hD c k t h p Grap-BloomTóm lAi, grap ni dung bài hc c9n tuân th8 mt khoa hc, mt s5 phAm và cD mtthm m.1.1.4.3. Ph ng pháp algorit







- Algorit th5B ng đ56 c hiu là bDn ghi chính xác, t5B ng minh t4p h6 p nhng thao tácsE đng, đE n tr theo mt trình t1 nht đnh (tùy mi tr5B ng h6 p c th) đ giDi quyt bt kìvn đ3 nào thuc cùng mt loAi hay kiu.

- Algorit giDi có hai dAng: Algorit giDi dùng lB i. Algorit giDi dAng sE đ block.

- Các kiu algorit dAy hc: Algorit nh4n bit: Là algorit dn t i kt quD là s1 phán đoán kiu x ∈ A.x: đi t56 ng nh4n bit.A: mt loAi nào đó. Algorit bin đi: Tt cD nhng algorit không phDi là algorit nh4n bit.

- Ba khái ni2m cE bDn khi tip c4n algorit

Hình 1.4: Ti p cE n algorit Mô tD algorit: Là mô hình hóa cu trúc c8a hoAt đng, là b5 c đ9u tiên c8a vi2c

algorit hóa hoAt đng. BDn thân algorit không giDi quyt đ56 c bt c bài toán nào. Nh5ng nó

lAi là cE s xut phát c8a quá trình algorit hóa. BDn ghi algorit: Là t4p h6 p nhng m2nh l2nh thao tác sE đng, đE n tr, theo mttrình t1 nht đnh.

BDn ghi algorit cha chc năng đi3u khin quá trình giDi bài toán, cho ta bit phDihành đng nh5 th nào, theo logic nào, bFt đ9u t đâu, qua nhng b5 c gì và đi đn đâu.

Quá trình algorit c8a hoAt đng: d1a trên s1 h5 ng dn c8a bDn ghi algorit, ng5B igiDi bài toán ch vi2c chp hành chính xác nhng m2nh l2nh trong bDn ghi đó và đi t i đáp s mt cách chFc chFn.

- Nhng nét đc tr5ng cE bDn c8a algorit dAy hc: Tính xác đnh: Nhng m2nh l2nh th1c hi2n, nhng thao tác ghi trong algorit phDi

đE n tr, ngh a là phDi hoàn toàn xác đnh (có hay không, đúng hay sai,...) phDi loAi tr mingu nhiên, tùy ti2n mE h. Ni dung càng ngFn gn càng tt, nh5ng nht thit phDi d hiu,ai cng rõ ngh a c8a m2nh l2nh.

Ngoài ra m2nh l2nh phDi t5E ng ng v i thao tác dAy hc sE đng, ai cng th1c hi2n đúng,d dàng và nh5 nhau.

Tính đAi trà: Ng5B i ta ch algorit hóa nhng hoAt đng lp đi lp lAi nhi3u l9n,mang tính đAi trà, ph bin, thuc cùng mt th loAi nào đó nh5 giDi bài toán, thí nghi2m, lFpráp dng c hóa hc…Không ai hoài công l4p algorit cho mt hoAt đng riêng bi2t, ch dinra mt vài l9n.

Mô tD algorit

BDn ghi algorit

Quá trình algorit c8a hoAt đng







Tính hi2u quD: Tính cht algorit là đi c1c v i tính cht rixtic. Nu sC dngph5E ng pháp algorit chFc chFn s ch dn t i thành công, ngh a là xác sut đAt kt quD c8anó v3 lý thuyt, p=12. Đi3u này hoàn toàn d hiu, đó là vì algorit là mô hình cu trúc đã bitc8a hoAt đng, là bDn ghi các m2nh l2nh thao tác đ th1c hi2n, là quá trình trin khai chínhxác nhng m2nh l2nh đó.

- Các mc đ c8a algorit dAy hc:

Mc đ 1: GV đ5a ra algorit giDi bài toán, hc sinh áp dng algorit đã cho. Mc đ 2: GiDi bài toán mu, GV phân tích ph5E ng pháp giDi và ch dn cho HS

thy algorit giDi bài toán đó ri cho HS áp dng đ giDi bài toán tip theo. Mc đ 3: Phân tích nhng bài toán đ9u tiên, GV yêu c9u HS t1 vAch ra algorit giDi

bài toán này ri áp dng vào vi2c giDi các bài toán tip theo.* L i ích ca ph ng pháp algorit và vic dy hc cho HS ph ng pháp algoritĐi v i HS- L6 i ích đ9u tiên mà ph5E ng pháp algorit mang lAi là giúp HS hình thành ba b5 c giDi quytvn đ3 theo ph5E ng pháp algorit:+ Mô hình hoá bng ph5E ng pháp grap.

+ L4p bDng ghi algorit.+ Trin khai quá trình hoAt đng d1a theo algorit.- Theo ý kin c8a mt s chuyên gia, ph5E ng pháp algorit giúp phát huy tính tích c1c, t5 duycó đnh h5 ng c8a HS. Có ý kin cho rng, các algorit có sn r4p khuôn nh5 v4y s khôngphát huy tính tích c1c c8a HS. Th1c ra, trong ph9n các đc tr5ng c8a algorit cho ta bit,algorit đ56 c l4p ra không phDi đ giDi mt bài toán riêng bi2t mà là cho mt dAng toán, nóbao gm các b5 c đi mà ng5B i giDi toán phDi tin hành đ đi đn kt quD. Nhng bDn ghi đóch có tính đnh h5 ng h5 ng giDi mt dAng toán ch không phDi là mt bài giDi c th, giúpng5B i giDi không cDm thy khó khăn khi đng tr5 c bài toán, mà mun giDi nó, ng5B i giDicng phDi t5 duy, suy lu4n áp dng cho bài toán c th, và c nh5 v4y t5 duy HS s phát

trin sau mi l9n giDi mt bài c th.Ngh a là các ph5E ng pháp giDi nhng bài toán hóa hc đ56 c c th hóa bng các algoritmang lAi l i ích thi4 t th9 c c th nht, đó là đi đn k 4 t quF bài toán chính xác, nhanh chóng,

tránh mò m m m t nhi6 u thD i gian. Đi3u này s có nhng đng viên v3 mt tinh th9n c8atng đi t56 ng HS khác nhau:- HS khá gii: có đ56 c kt quD nhanh, chính xác đ7 mt thB i gian, t đó có th suy ngh đnnhng ph5E ng pháp giDi khác.- HS yu kém: bDn thân các em s có đ56 c ni3m tin trong hc t4p hE n, các em s đ56 c đngviên, khích l2, t đó s hình thành ý thc hc t4p tt hE n.- Hình thành ph5E ng pháp chung, ph bin c8a t5 duy khoa hc và hoAt đng có mc đích.T đó, giúp HS làm quen v i ph5E ng pháp làm vi2c mà trong đó quy đnh rõ các vi2c c9ntin hành theo trình t1 cht ch.

B i vì, bDn ghi algorit va là công c đi3u khin hoAt đng va là công c t1 đi3u khincho ng5B i dùng algorit trin khai hoAt đng.

Nói mt cách khác, ban đ9u algorit đ56 c l4p ra là đ đi3u khin hoAt đng c8a ng5B i giDitheo bDn ghi các thao tác có sn có tính cht r4p khuôn máy móc. Nu ch hiu đn khía cAnhnày thì ph5E ng pháp algorit dAy hc không th nào phát huy đ56 c tính tích c1c c8a HS màcòn làm cho HS th đng hE n. V4y có ngh a là ph5E ng pháp algorit dAy hc không phDi làph5E ng pháp hi2u quD, do v4y không nên sC dng chăng?







Đó ch là tác dng ban đ9u c8a algorit, th1c t chính t nhng thói quen làm vi2c luôn cómc đích, có k hoAch đc bi2t là t5 duy logic khoa hc đ56 c phát trin. T đó s giúp choHS phát tri n năng l9 c t 9 hCc. Trong quá trình t1 hc, các em s hình thành nên nhngalgorit rixtic kin thc khác (algorit c8a quá trình tìm kim) sáng tAo hE n, hi2u quD hE n đ giDi quyt vn đ3 trong các tình hung có vn đ3 do GV hoc do cuc sng, sDn xut đt ramà không h3 r4p khuôn máy móc.

Mt khác, các thói quen làm vi2c theo các quy tFc cht ch s giúp hình thành nhân cáchtoàn di2n cho HS, hình thành nên th gi i quan duy v4t bi2n chng cho các em: khi làm vi2cluôn bit tôn trng các quy đnh có sn (các quy lu4t khách quan c8a t1 nhiên và xã hi) thìcác công vi2c s có kt quD nh5 mong mun.Đi v i GVVi2c dAy hc bng ph5E ng pháp algorit s giúp ng5B i GV hình thành đ56 c các ph5E ngpháp giDi bài toán hóa cho HS mt cách t4p trung vào trng tâm, nhanh chóng và có hi2uquD. T kt quD đAt đ56 c khi giDi toán, HS s đ56 c khích l2 đng viên, do đó hng thú hoAtđng, tích c1c tham gia vào hoAt đng chung c8a cD l p cng nh5 hoBt đ ng t 9 hCc. Đc bi2tlà HS yu kém.

- Giúp GV thit k algorit các giB th1c hành thí nghi2m có h2 thng, hi2u quD. NhB cácalgorit, HS s thu đ56 c các kt quD thí nghi2m th4t tt. Các giB th1c hành thí nghi2m s không th tin hành thành công đ56 c nu không tuân theo các algorit hoAt đng c th.- Giúp ng5B i GV thit k tt ni dung “dAy hc ch5E ng trình hoá” nhm làm cho HS tipthu tt nht, h2 thng các kin thc mà GV truy3n th.

Hi2n nay, dAy hc ch5E ng trình hóa còn giai đoAn thí đim. Nh5ng hi2u quD s5 phAmc8a nó đã có sc thuyt phc l n.

Có th nêu ra đnh ngh a nh5 sau: dAy hc ch5E ng trình hóa là mt kiu dAy hc mà ni

dung d B y hCc đ 1 c s p x4 p theo mt ch12 ng trình trên cE s c8a nguyên tFc đi3u khin hoAtđng nh4n thc (algorit), có tính toán đ9y đ8 khD năng tip thu tt nht c8a HS.

DAy hc ch5E ng trình hóa là s1 dAy hc đ56 c th1c hi2n d5 i s1 ch đAo s5 phAm c8a mtch5E ng trình dAy; trong s1 dAy hc này, nhng chc năng c8a h2 dAy (GV) đ56 c khách quanhóa và s1 hoAt đng c8a h2 hc (HS) đ56 c ch5E ng trình hóa. đây ch12 ng trình d B y đ 1 csoBn thành mt algorit dAy nhm xác đnh cht ch s1 hoAt đng c8a tng HS riêng l.* Vn dng ph ng pháp algorit hóa trong dy hc hóa hc

Trong quá nh Ay c tr5B ng ph thông, sC ng i t4p c vi2c m hi2u D không th thiu nâng cao D năng t5 duy, suy lu4n logic 8a c sinh, đng thB i ngp c sinh nFm vng thuyt, v4n ng mt cách nh Ao, áp dng thuyt trongn Dnh th c8a th1c tin. Vi2c Di i t4p ph thông không Di bao giB cng d dàngđi v i mi đi t56 ng HS. Ngay cD v i nhng HS khá, gii cng c9n phDi đ56 c rèn luy2nmt cách có k hoAch v3 ph5E ng pháp giDi và tt nhiên v i HS trung bình và yu thì yêu c9uđó lAi càng tr nên bc thit.

Mt trong nhng cách đ cung cp, h5 ng dn HS giDi các dAng toán ph thông là dùngph5E ng pháp algorit. V i ý ngh a là mt bDng ghi t5B ng minh, chính xác, trình bày các b5 cgiDi đE n tr và chFc chFn đi đn kt quD đúng, PPDH algorit có ý ngh a tích c1c quan trngđi v i HS có khD năng t5 duy kém và có chc năng đnh h5 ng cho các HS khá và gii.Tr5 c đây và hi2n nay có nhi3u ý kin trái ng56 c nhau khi đánh giá v3 dAy hc theo algorit.Có ý kin cho rng algorit s git cht khD năng t5 duy, sáng tAo c8a HS, nó hình thành lisuy ngh tiêu c1c, lAi, r4p khuôn. LAi có ý kin cho rng algorit là mt ph5E ng ti2n hi2u







quD đ HS giDi tt các bài t4p nói riêng và kin thc hoá hc nói chung. Quan đim c8achúng tôi là bt kì PPDH nào cng có 5u khuyt đim riêng, do v4y mà ng5B i GV phDi th4ts1 khéo léo trong vi2c sC dng nó. Chính s1 v4n dng các PPDH vào th1c t c8a các GVkhác nhau thì không ging nhau đã làm nên phong cách riêng c8a GV mà ng5B i khác khôngth sao chép đ56 c. Ph5E ng pháp algorit cng không phDi là ph5E ng pháp vAn năng, nh5ngng5B i GV có th sC dng nó cho mi đi t56 ng HS có trình đ khác nhau, có đi3u v i mi

đi t56 ng thì mc đ sC dng, thB i gian, thB i đim sC dng phDi khác nhau, có nh5 v4y m iphát huy ht tác dng c8a ph5E ng pháp algorit, hAn ch đ56 c mt yu c8a nó. Mt khác,ph5E ng pháp algorit c9n đ56 c phi h6 p nhu9n nhuyn, bi2n chng v i các PPDH khác thìm i có th tAo ra hi2u quD th1c s1.Tóm li- Algorit dAy hc có tác dng rt l n đi v i vi2c giDng dAy môn hoá hc cng nh5 tt cD cácmôn hc khác tr5B ng ph thông. Đc bi2t, v i HS có hc l1c trung bình và yu thì dAytheo algorit rt hi2u quD:+ Cung cp h5 ng giDi đúng, tránh tình trAng mò mm, không có đnh h5 ng tr5 c.+ T 1 bài t4p hay 1 thí d c8a GV, HS có th v4n dng cho nhi3u dAng bài t5E ng t1 nhau.

+ Giúp HS làm vi2c có h2 thng, bit cách sC dng hình Dnh tr1c quan đ làm cho bài toántr nên trong sáng, d hiu, tránh nh9m ln khi giDi.+ Giúp HS bit khai thác, sC dng d ki2n đ3 bài mt cách h6 p lý.- Algorit không phDi công c vAn năng, không đ56 c áp dng r4p khuôn algorit vào mi bàitoán mà b qua đc đim riêng c8a bài toán. Algorit dù hay đn đâu thì cng không th ápdng cho mi tr5B ng tr5B ng h6 p.- Algorit dAy hc bao gm các thao tác c th, khoa hc, theo trình t1 nht đnh, h tr6 HSt5 duy. Nh5ng bDn thân nó cng có tính hai mt và s bc l nh56 c đim nu nh5 GV sC dng không đúng.

1.1.5. Ph ng pháp hc tích c c

1.1.5.1. Cách hc có hiu qu Hc là quá trình t1 đi m i, t1 phát trin, tìm kim và xC lý thông tin t môi tr5B ngbên ngoài thành tri thc bên trong con ng5B i mình, t1 cDi bin chính mình làm thành ng5B itri thc hóa phát trin toàn di2n. Khái ni2m hc bao giB cng bao hàm yu t t1 hc, dù hc bt c hình thc nào nu mun thành công đ3u c9n phDi t1 hc. “T1 hc là ni l1c trngyu phát trin con ng5B i, là ci ngun c8a phát trin, ci ngun c8a đi m i, ci ngun c8asáng tAo”. Cách hc có hi2u quD có th tóm tFt bn đng t theo sE đ sau:

- Hc: Ct lõi là t1 hc. Ng5B i hc phDi bit t1 hi, t1 trD lB i và t1 đánh giá. Bàn v3 vi2c hc H Chí Minh đã vit trong cun “SCa đi l3 li làm vi2c” : “Cách hc t4p, phDi lyt1 hc làm ct, phDi bit t1 đng lao đng...”.

- Hi: Hc phDi hi thì hc m i hiu, hi đ hc. Hi, có th là t1 hi hoc hi ng5B ikhác. Khi hc, không nên ch tip thu mt chi3u, mà phDi l4t đi, l4t lAi vn đ3, phDi đ3 rađ56 c câu hi và tìm cách trD lB i thì m i hiu sâu, hiu rng. “Đi v i bt k vn đ3 gì, đ3uphDi đt câu hi: Vì sao?, đ3u phDi suy ngh k càng xem có h6 p v i th1c t không, có th4tđúng lý không, tuy2t đi không nên nhFm mFt tuân theo sách v mt cách xuôi chi3u” (H Chí Minh). Hi chính là mt thao tác kích thích t5 duy, nâng cao năng l1c tìm tòi. “T5 duyphát trin trong hoàn cDnh có vn đ3”.







- Hiu: Đã hc thì phDi hiu. Không hiu thì phDi coi là ch5a hc. Nu đã hiu sai thìphDi sa cách hiu, nu đã hiu đúng thì phDi hiu sâu hE n, hiu rng hE n. Quá trình hiuphát trin t thp đn cao, t nông đn sâu, t hp đn rng.

Quá trình hiu quy đnh quá trình hc phDi din ra nh5 th nào đ đAt đ56 c yêu c9uhiu.

- C9n phân bi2t bit và hiu trong quá trình hc t4p.

+ Bit có th hiu mt ph9n mà cng có th ch5a hiu. Hc không dng bit mà phDihiu, khi đó m i là th1c s1 bit, đng thB i cng th4t s1 là hc.

+ Hiu là bit bDn cht c8a s1 v4t, khi đó có th nói lAi cho ng5B i khác th4m chí có th nói theo cách khác c8a mình. Cách hc theo h5 ng t1 hc là nhm hiu, ch không ch nh .

- Hành: Đã hiu thì phDi hành. Hành là mc đích c8a hc. Hc mà không hành, thì hcvn là đ đy, không đAt đ56 c mc đích cui cùng c8a hc. Khi hành s hiu thêm, s hcthêm đ56 c nhi3u, hc đ hành và hành đ hc. “Hc đ hành; hc và hành phDi đi đôi. Hcmà không hành thì vô ích; hành mà không hc thì hành không trôi chDy” (H Chí Minh).

Cách hc có hi2u quD có th tóm tFt bn đng t theo sE đ sau:

Hình 1.5: M B i quan h5 gi a hD c- hi- hi u- hành trong hD c tE p Chúng ta c9n coi vi2c bi d57 ng, rèn luy2n ph5E ng pháp t1 hc cho HS là mt vn đ3 cót9m quan trng chin l56 c, c9n nâng lên thành mt quan đim giáo dc.

1.1.5.2. Ph ng pháp t hcXã hi ngày càng phát trin đòi hi kin thc c8a mi ng5B i cng phDi tăng lên mà

thB i gian thì có hAn, v4y nên vi2c xây d1ng mt n3n giáo dc sut đB i càng có ý ngh a.Trong mt xã hi công nghi2p và hi2n đAi, nhu c9u hc t4p c8a mi thành viên trong xã hingày càng tăng cao, mi ng5B i mun hc đ bit, đ làm vi2c và sng tt hE n, đ t1 khngđnh mình và đ hòa nh4p đ56 c v i cng đng ngày càng văn minh tin b. Trong n3n giáodc sut đB i và xã hi hc t4p y, vi2c t1 hc c8a mi con ng5B i này càng tr nên quantrng. V4y t1 hc là gì?

Theo t đin Giáo Dc Hc – nhà xut bDn T Đin Bách Khoa 2001: “T1 hc là quátrình t1 mình hoAt đng l nh hi tri thc khoa hc và rèn luy2n k năng th1c hành...”

Theo Giáo s5 Nguyn CDnh Toàn: “T1 hc là t1 mình đng não, sC dng các năngl1c trí tu2 (quan sát, so sánh, phân tích, tng h6 p…) và có khi cD cE bFp (khi phDi sC dngcông c), cùng các phm cht c8a mình, ri cD đng cE , tình cDm, cD nhân sinh quan, th gi i quan (trung th1c, khách quan, có chí tin th8, không ngAi khó ngAi kh, kiên trì nhnnAi, lòng say mê khoa hc, ý mun thi đ, bit bin khó khăn thành thu4n l6 i) đ chim l nhmt l nh v1c hiu bit nào đó c8a nhân loAi, bin l nh v1c đó thành s hu c8a mình”.

* Mc đíchT1 hc, t1 bi d57 ng có tác dng tt trong vi2c rèn luy2n con ng5B i. Lao đng “t1

hc” vt vD hE n, đòi hi ng5B i hc phDi v4n dng khD năng trí tu2 c8a mình mt cách căngthng hE n, phDi huy đng nhi3u sc mAnh tinh th9n hE n, vì v4y nó có tác dng giáo dc conng5B i tt hE n, rèn luy2n cho ng5B i hc tr thành ng5B i có tính đc l4p, t1 tin vào khD năngc8a mình, t đó nDy sinh tính ham hc hi và khD năng sáng tAo.

* Ni l c ca ng i t hcCó th tóm tFt các yu t liên quan đn ni l1c c8a ng5B i t1 hc nh5 sau:

HànhHiuHiHc







- Ng5B i hc c9n phDi có mt n3n tDng hc vn nht đnh- Ng5B i hc c9n có mc đích – đng l1c – nhu c9u hc th1c s1 - Ng5B i hc c9n có ph5E ng pháp t1 hc đúng đFn, h6 p lý, khoa hc

Kin thc thì mênh mông vô hAn nh5 bin cD, sau mt chng đ5B ng hc t4p hay t1 hccó th nhi3u công thc hay đnh lý s b quên đi, cái còn lAi lâu dài trong ta lAi là ph5E ngpháp, ph5E ng pháp t5 duy, ph5E ng pháp ng xC, ph5E ng pháp giDi quyêt vn đ3…mà cái đó

m i là quan trng cho cuc sng và ngh3 nghi2p c8a mi ng5B i.“Đi3u ch8 yu không phDi là nhi nhét mt m kin thc hn đn…mà là ph5E ng pháp

suy ngh , ph5E ng pháp nghiên cu, ph5E ng pháp hc t4p, ph5E ng pháp giDi quyt vn đ3”(PhAm Văn Đng).

Đ có ph5E ng pháp đúng, ng5B i hc c9n:+ Có k hoAch hc và thB i gian biu t1 hc khoa hc và phù h6 p v i đi3u ki2n c8a mình.+ Bit cách t1 hc và t1 nghiên cu tài li2u (bit cách đc đ hc, bit phát hi2n, ghi

chép, tóm tFt, tng kt, tìm đ56 c bDn cht ct lõi các kin thc đ ghi nh …).+ Bit cách cht vn, tìm thFc mFc đ hi (t1 hi mình, hi bAn bè, hi th9y cô giáo, hi

bt c ai có khD năng).

- Ng5B i hc phDi bit v4n dngV4n dng đi3u m i hc đ56 c đ trD lB i các câu hi, đ làm bài t4p...Ng5B i hc, đc bi2t làt1 hc phDi th5B ng xuyên v4n dng vì:

+ Có v4n dng thì m i đAt đ56 c mc đích hc c8a mình: hc đ làm gì? Và m i đo đmđ56 c kt quD mc tiêu c8a vi2c hc mà mình đang theo đui.

+ Có v4n dng thì bAn m i nh lâu đ56 c, mt kin thc mà không v4n dng hoc v4ndng ít thì s rt mau quên.

+ Có v4n dng m i thy kin thc đó là c9n thit, c9n thit cho vi2c trD lB i các câu hi,làm bài t4p; c9n thit đ v4n dng vào các môn hc khác; hoc nhB kin thc đó ta có th lýgiDi đ56 c mt hi2n t56 ng nào đó trong t1 nhiên hoc xã hi, lúc y ta s thy s1 b ích và

hng thú v i kin thc ta đã hc đ56 c, t đó ta càng hăng say khám phá nhng kin thcm i. “Hc rng đi3u gì, không bng bit ph9n ct yu c8a đi3u y; bit ph9n ct yu c8ađi3u y, không bng th1c hành đi3u y” (Chu Hy).

* Ngoi l c ca ng i t hcNgoài yu t ni l1c, ng5B i t1 hc mun thành công tt yu phDi d1a vào yu t

ngoAi l1c, nu ch có ni l1c không là duy ý chí. NgoAi l1c tác đng vào vi2c t1 hc là toànb các yu t c8a các cE ch, môi tr5B ng, đi3u ki2n, ph5E ng ti2n...có liên quan đn vi2c t1 hc. Ng5B i t1 hc c9n khai thác và t4n dng tri2t đ nhng mt thu4n l6 i c8a ngoAi l1c vàkhFc phc nhng khó khăn trong đi3u ki2n và hoàn cDnh c8a mình.

* Các hình th c t hcCó ba hình thc t1 hc:- Hình thc th nht: T1 hc có h5 ng dn.Đây là hình thc t1 hc có tài li2u rõ ràng, có s1 h5 ng dn c8a GV, sau đó HS t1 hc.- Hình thc th hai: Hc t xa.Đây là hình thc t1 hc có h5 ng dn t xa thông qua tài li2u, mAng internet, hc t4p tr1ctuyn (e-learning).- Hình thc th ba: T1 hc không có h5 ng dn.







Đây là hình thc t1 hc cao nht. Mun đAt đ56 c hình thc t1 hc này, đòi hi ng5B i hcphDi trDi qua cD mt quá trình rèn luy2n thì vi2c hc m i có hi2u quD. Bên cAnh đó ng5B i hcphDi có khát vng v5E n lên v3 hc vn hoc s1 say mê v3 mt l nh v1c nào đó.

* Rèn luyn kh năng t hc ca hc sinhV i HS ph thông, t1 hc th5B ng din ra ch8 yu theo hình thc th nht. GV chn

lc và ch rõ cho HS bit ph9n nào trong sách... mà các em t1 nghiên cu đ56 c (th5B ng là

nhng vn đ3 đE n giDn, cách trình bày rõ ràng phù h6 p v i khD năng l nh hi c8a HS).Nhng yêu c9u mà GV đt ra cho HS t1 hc tăng d9n t đE n giDn đn phc tAp:- Mc đ thp: Đi v i HS nh hoc khD năng t1 hc còn yu thì GV đt ra câu hi, HS d1avào sách hay tài li2u đ soAn câu trD lB i.- Mc đ trung bình: GV cho HS l4p dàn ý mt đoAn ngFn trong sách hoc tài li2u, ri trD lB itheo dàn ý đó.- Mc đ cao hE n: GV cho HS t1 l4p dàn ý vn đ3 phc tAp hE n theo ni dung có trong sáchgiáo khoa nh5ng phDi có b sung t tài li2u tham khDo khác.V i các tài li2u cha đ1ng nhi3u vn đ3, GV c9n h5 ng dn HS cách thu nh4n kin thc saocho có hi2u quD. Các b5 c th1c hi2n là:

- D1a vào mc lc đ tìm nhanh vn đ3 c9n thit.- Đc l5 t qua đ rút ý chính.- Đc k tng ph9n, đánh du nhng ch quan trng hoc không hiu đ tìm hiu, vAch

ra mi liên h2 gia các ph9n.- Rút ra nhng ni dung c9n tip thu.

* Ph ng pháp t hc hóa hc ca HS có s h ng dn ca GVCòn rt ít công trình nghiên cu v3 ph5E ng pháp hc t4p hóa hc tr5B ng ph thông.

D5 i đây chúng tôi xin trình bày nhng nghiên cu v4n dng sE đ t5 duy nhm h5 ng dnHS ph5E ng pháp t1 hc hóa hc.

Đ xác đnh đ56 c nhng yu t quan trng c8a ph5E ng pháp hc t4p hoá hc v4n dng

nhng cE s lý lu4n v3 vi2c hc t4p tích c1c ch8 đng, sáng tAo, c9n chú ý nhng dAng hoAtđng ch8 yu c8a vi2c hc t4p các môn hc (bao gm thu th4p thông tin, xC lý thông tin, ghinh và v4n dng), đng thB i c9n phDi chú ý đc đim c8a môn hóa hc, đó là lý thuyt phDigFn li3n v i th1c nghi2m.

Vì v4y có th xét đn các mt ch8 yu sau đây:* H4C THU TH8P THÔNG TIN Hc cách nghe ging, ghi bài trên l p

- T4n dng sách giáo khoa, sách bài t4p, đng thB i phDi có v ghi và v làm bài (hoc cóv hc t4p).

- Kt h6 p cao nht đng thB i thính giác, th giác. C gFng đ hiu rõ vn đ3 mu cht,trng tâm chi phi các vn đ3 khác.

- Nhanh chóng xác đnh đ56 c th8 thu4t nghe và ghi bài, phù h6 p v i mi môn hc, th4mchí đi v i mi th9y cô giáo. Hc cách hc bài

- Hc cách t1 hc: Chú ý cách hc theo h5 ng thao tác t5 duy t thp lên cao theo sáunc thang nh4n thc hoc t5 duy theo Bloom: bit, hiu, v4n dng, phân tích, tng h6 p, đánhgiá. Chú ý hc v4n dng, hc phân tích, hc bình lu4n đánh giá tng kin thc, hc t5 duytru t56 ng, t5 duy phê phán, t5 duy sáng tAo trong mi t5E ng quan h2 thng c8a các kinthc.







- Hc cách trình bày din giDi bng lB i nhng đi3u đã hc tr5 c nhóm nh hoc tr5 c t4pth l p.

- Hc cách tham khDo trí tu2 c8a bAn hc và đng nghi2p hoc cách thuyt phc các bAnhc. Hc cách đc sách

- Tr5 c ht phDi rèn luy2n lòng ham thích đc sách.

- C9n hc cách chn sách đc: phù h6 p v i mc tiêu môn hc, phù h6 p v i trình đ ng5B i đc, bit chn sách đ đào sâu hoc m rng mt vn đ3.

- Hc cách đc sách và ghi chép đ l5u gi thông tin, đ b sung bài giDng và đ t1 hcnâng cao tri thc năng l1c. Hc cách làm thí nghim, th c nghim

- Hc cách quan sát và làm thí nghi2m, quan sát các ph5E ng ti2n tr1c quan và hi2n t56 ngtrong cuc sng th1c tin, t đó hc cách làm thí nghi2m, th1c nghi2m. * H4C X LÝ THÔNG TIN

Đ có th t1 rút ra kt lu4n c9n thit hoc nh4n xét, trD lB i câu hi hay h2 thng câu hih5 ng dn c9n:

Hi đ hiu rõ và hiu sâu. C9n rèn luy2n th5B ng xuyên thói quen nêu thFc mFc, nêu vn đ3 thDo lu4n. C9n hc cách tóm tFt tài li2u đc đ56 c, làm tng kt h2 thng hoá kin thc c8a mtch5E ng, mt s ch5E ng hoc cD hc k, cD năm hc. Chú ý so sánh, khái quát hóa. T4p phântích, tng h6 p, bình lu4n, nêu chính kin c8a bDn thân.* H4C GHI NHE Ch có th ghi nh đ56 c trên cE s đã hiu rõ. Cng phDi nh , nh5ng nh mt cách chn lc thông minh.Đi v i đa s HS th5B ng ch có th nh nhng đim ch8 yu, quan trng nht. Vì v4y, c9nphân bi2t nhng đi3u bFt buc phDi nh , nhng đi3u nên nh và nhng đi3u có th nh , đ

tu theo khD năng c8a bDn thân mà quyt đnh có th không c9n nh mt s chi tit, mt s kin thc có th suy ra t kin thc ct lõi.Mt khác, có th ch8 tâm quên đi mt s kin thc không còn phù h6 p đ “dành ch

tr E ng cho óc” cho nhng đi3u quan trng hE n.- GiDng lAi cho bAn, cho ng5B i khác (tc là tăng c5B ng hc nhóm) mt ni dung kin thc làcách rt tt giúp hiu và nh lâu.* H4C V8N D9NG KIN TH C C9n luôn luôn tìm cách v4n dng lý thuyt đã hc vào bài t4p (giDi thích hi2n t56 ng th1ctin, làm toán hóa hc….) vào th1c tin cuc sng và sDn xut. T4n dng cE hi áp dng nhng đi3u đã hc vào cuc sng đ rèn luy2n ph5E ng pháp t5 duy, óc suy lu4n sáng tAo. đây c9n chú ý hc cách nghiên cu và giDi quyt vn đ3 t đE n giDn đn phc tAp d9nd9n, t nh đn l n. C9n hc cách chn vn đ3 nghiên cu phù h6 p v i khD năng và đi3uki2n c8a bDn thân. Đng thB i hc cách nghiên cu vn đ3 và hc cách giDi quyt mt vn đ3 hc thu4t hay th1c tin.* H4C CÁCH L8P K HO3CH H4C T8P- Có th đt mc tiêu hc cách l4p k hoAch hc t4p vào mi mt ni dung đã xét trên đây:hc thu th4p thông tin, hc xC lý thông tin, hc ghi nh và hc v4n dng kin thc. Tuy







nhiên, do t9m quan trng c8a vi2c l4p k hoAch hc t4p cho nên v9n đ3 này đ56 c xét riêngra. C 8n hCc cách l p k 4 hoBch ph n đ u trong hCc t p v i nhng mc tiêu c th đ có th cóh5 ng phn đu, đ phân bi2t đ56 c vi2c chính hoc viêc ph, vi2c làm ngay v i vi2c s phDilàm, tng b5 c đánh giá kt quD th1c hi2n mc tiêu phn đu nhm tng b5 c đánh giá ktquD th1c hi2n mc tiêu phn đu; tng b5 c tích lu kt quD hc t4p.

H Cc cách l p k 4 hoBch s d ng thD i gian đ làm ch8 đ1E c qu thB i gian và không quêncác vi2c s phDi làm, không b đng tr5 c rt nhi3u bài hc, bài làm và t5 li2u c9n phDi đc,cng nh5 các công vi2c c9n phDi hoàn thành đúng hAn. C 8n đ 6 ra k 4 hoBch hCc t p dài hBn - hCc t p suE t đ D i.

1.2. C6 S THC C TIN Trong thB i gian qua đã có hai sinh viên c8a Tr5B ng ĐAi hc C9n ThE , thuc Khoa S5

PhAm, B môn Hóa đó là:- Sinh viên Võ Th Thu Th8y, S5 phAm Hóa K30 v i đ3 tài “ Thit k giáo án theo

ph5E ng pháp dAy hc tích c1c thông qua s1 kt h6 p sE đ Grap- Bloom”.- Sinh viên Lê Thanh Th8y, S5 phAm Hóa K31 v i đ3 tài “ Thit k giáo án giDng dAy

hóa hc l p 12, ban cE bDn thông qua s1 kt h6 p sE đ Grap- Bloom”.Kt quD c8a hai đ3 tài đã đóng góp đ56 c quy trình thit k giáo án theo ph5E ng pháp dAyhc tích c1c thông qua s1 kt h6 p sE đ Grap- Bloom.

Nét m i c8a đ3 tài “ V4n dng sE đ t5 duy nhm phát huy năng l1c t1 hc môn hóa hc,c8a hc sinh l p 10 - ban cE bDn” là đáp ng đ56 c xu h5 ng tin hc hóa trong nhà tr5B ngph thông, ng dng công ngh2 thông tin đ sE đ hóa k hoAch t1 hc t4p môn hóa hc c8aHS, giúp cho GV và HS tr5B ng THPT tit ki2m thB i gian, phát huy đ56 c tính tích c1c ch8 đng và năng l1c sáng tAo trong vi2c dAy và hc hóa hc. các n5 c trên th gi i nh5: Trung Quc, Mailaysia, Singapore, Mexico..., ng5B i ta bFt đ9udAy tr em ph5E ng pháp này. Ph5E ng pháp lu4n sáng tAo cng đ56 c đ5a vào nhà tr5B ng t

rt s m. Đi3u này rt có ích, vì không ch giúp các em có k năng hc, mà còn có k năng t5 duy.

TÓM TT CH16 NG 1Qua th1c trAng v3 tình hình sC dng ph5E ng pháp dAy hc hóa hc và s1 phát trin c8a xãhi cng v i vi2c đi m i ch5E ng trình sách giáo khoa, chúng ta thy rõ s1 c9n thit và t9mquan trng c8a vi2c đi m i ph5E ng pháp dAy hc đ nâng cao cht l56 ng dAy và hc. Th1chi2n tt đ56 c đi3u này, yêu c9u đt ra đi v i hc sinh, giáo viên và cD cán b làm công tácquDn lí giáo dc là cao hE n tr5 c.Và c9n thy đ56 c rng đ nâng cao cht l56 ng dAy và hc không ch bFt ngun t GV màcòn t chính bDn thân HS. V4n dng sE đ t5 duy nhm phát huy năng l1c t1 hc c8a hcsinh có th đáp ng đ56 c yêu c9u đó.







CH16 NG 2TNG QUAN V S6 ĐA T1 DUY VÀ PH5N MM MINDJET

MANAGER PRO 7

2.1. Gi i thiu chung v s đ t duy2.1.1. Tác gi Tony Buzan

Hình 2.1: Tác gi Tony Buzan và m t trong các cuB n sách c a ông

Tony Buzan sinh năm 1942 London, là ng5B i sáng tAo ra ph5E ng pháp t5 duy MindMap (sE đ t5 duy). Tony Buzan tng nh4n bng Danh d1 v3 tâm lý hc, văn ch5E ng Anh,Toán hc và nhi3u môn khoa hc t1 nhiên c8a tr5B ng ĐAi hc British Columbia năm 1964.

Tony Buzan là tác giD hàng đ9u th gi i v3 não b.Ông là tác giD và đng tác giD c8a hE n 92 đ9u sách và đ56 c dch ra trên 30 th ting, v ihE n ba tri2u bDn, đang đ56 c bán tAi hE n 100 quc gia trên th gi i. Tony Buzan đ56 c bitđn nhi3u nht qua cun “Use your head”. Trong đó, ông trình bày cách thc ghi nh t1 nhiên c8a não b cùng v i các ph5E ng pháp Mind Map. Ngoài ra, ông còn có mt s sáchni ting khác nh5 “Use your memory”, “Mind Map Book”. Ông là mt nhân v4t ni tingc8a truy3n thông toàn c9u, đã xut hi2n trên hE n 100 giB trên đài truy3n hình quc gia vàquc t, hE n 1000 giB trên sóng phát thanh, hE n 6000 giB trên máy bay, khoDng hE n ba t l56 t ng5B i đã nghe và xem ông phát biu.

Ph5E ng pháp t5 duy c8a ông đ56 c dAy và sC dng khoDng 500 t4p đoàn, công ty hàng

đ9u th gi i. TAp chí Forbes tng bình lu4n: “Buzan ch ra cho các nhà lãnh đAo doanhnghi2p cách thc giDi phóng năng l1c sáng tAo bDn thân”. HE n 250 tri2u ng5B i đang sC dngsE đ t5 duy c8a Tony Buzan.

Tony Buzan cho rng mun đc l4p trong t5 duy, hãy bit v4n dng trí não đ giDi quytmi vn đ3 xung quanh. Ch lAi ng5B i khác hay đ ng5B i khác áp đt. Không ai khácngoài bAn có th giDi quyt vn đ3 c8a chính mình. Bng t5 duy có ph5E ng pháp, s g7 d9nnhng gì phc tAp sang đE n giDn.







Chun b cho chuyn đi đn Vi2t Nam, Tony Buzan chuyn đn Vi2t Nam mt thôngđi2p: “Tôi mun chia s cùng các bAn bí quyt đ t5 duy nhanh chóng, linh hoAt, qua đó bAncó th sáng tAo và đi m i không ngng trong công vi2c và cuc sng”.

2.1.2. Tìm hiu não trái và não phiB não đ56 c phân thành não trái và não phDi, đây là quan đim c8a y hc. Ng5B i đ3 ra

lu4n c này là Norman Krist, mt nhà khoa hc M v3 th9n kinh. Khi giDi phu não b c8a

ng5B i cht, ông phát hi2n s1 tn tAi mang tính đi xng c8a não trái và não phDi, trong đónão phDi l n hE n, và có liên quan rt l n v i ngôn ng. Ngoài ra, Rocky Sbely hc vi2nKhoa hc T1 nhiên bang California trong lúc th1c nghi2m giDi phu não đã phát hi2n, nãotrái và não phDi là hai nCa bán c9u, tin hành suy ngh hoàn toàn khác nhau, giao l5u lnnhau v i tc đ mt t phép tính trong mt giây.

D5 i đây là công dng c8a hai nCa bán c9u:Não trái mang tính hc thu4t (Tru t56 ng )Ngôn ng LogicS hc

T v1ng

Não phDi mang tính sáng tAo (Hình t56 ng )Âm nhAcHình DnhT5 ng t56 ng

Hình t56 ngTheo truy3n thng, cách dAy hc theo kiu nhi nhét, thuc lòng ch sC dng mt nCanão, đó là não trái. Đi3u này làm tr ngAi cho s1 phát trin toàn di2n trí l1c c8a con ng5B i.Nhng thiên tài đ9u óc hE n ng5B i, ch8 yu là do h luôn sC dng cD não trái và não phDi tiđa. Edison nói: “Lúc ta suy ngh mt vn đ3, thì không phDi dùng ngôn ng tin hành suyngh , mà là dùng hình t56 ng mAnh m c8a hoAt đng mà tin hành t5 duy”.

2.1.3. S đ t duy (Mindmaps)HoAt đng sáng tAo gFn li3n v i lch sC tn tAi và phát trin c8a xã hi loài ng5B i. T

vi2c tìm ra lCa, ch tAo công c bng đá, bng đng đn vi2c sC dng năng l56 ng nguyên tC,chinh phc v tr… Sáng tAo là kt quD v4n đng tích c1c c8a t5 duy con ng5B i. Chính nhB

quá trình t5 duy sáng tAo mà con ng5B i đã tAo các giá tr v4t cht, tinh th9n, các thành t1u v đAi v3 mi mt trong cuc sng và hình thành đ56 c n3n văn minh nhân loAi.Theo y ban Đào tAo và Phát trin M, trong 13 k năng c9n có c8a ng5B i lao đng

trong th k XXI thì k năng t5 duy sáng tAo đ56 c đt lên hàng đ9u.T5 duy sáng tAo là tài nguyên cE bDn nht c8a mi con ng5B i. Mi ng5B i có th dùng

tính sáng tAo c8a mình đ đt vn đ3 mt cách bao quát, phát trin các ph5E ng án l1a chn,làm phong phú các khD năng và t5 ng t56 ng các h4u quD có th nDy sinh. Vì v4y, năng l1csáng tAo c8a con ng5B i c9n đ56 c khai phá.

D1a trên nhi3u nghiên cu chuyên sâu v3 não b và trí nh , sE đ t5 duy c8a TonyBuzan phDn ánh các cách thc ghi chép thú v c8a các v nhân th gi i nh5 Leonardo daVinci, Einstein, Picasso, Beethoven…, t4n dng s tr5B ng c8a bán c9u não trái và bán c9unão phDi đ dùng nh5 mt cách đ ghi nh chi tit, tng h6 p, hay đ phân tích mt vn đ3 rathành mt dAng c8a l56 c đ phân nhánh. V i cách thc đó, các d li2u đ56 c ghi nh d dàngvà nhanh chóng hE n. Thay vì dùng ch vit đ mô tD (mt chi3u) sE đ t5 duy s phE i bàycu trúc mt đi t56 ng bng hình Dnh hai chi3u. Nó ch ra hình Dnh c th c8a đi t56 ng, s1 quan h2 và cách liên h2 gia chúng v i nhau bên trong mt vn đ3 l n.







Hình 2.2: Hình nh c a hai bán cCu não

So v i các cách thc ghi chép truy3n thng, 5u đim c8a sE đ t5 duy là xác đnh đ56 c ýchính trung tâm, c th hóa đ56 c mi quan h2 t5E ng h gia các ý, nhìn thy đ56 c bc tranhtng th c8a vn đ3, nh đ56 c hi2u quD và nhanh hE n, phát hi2n đ56 c thêm nhi3u thông tinhE n và nhB đó d dàng tìm ra đ56 c giDi pháp sáng tAo hE n. Đây là ph5E ng pháp t5 duy m i

lA và hi2n đang đ56 c ngày càng nhi3u ng5B i trên th gi i áp dng.S đ t duy là mt công c t chc t5 duy, mt ph5E ng ti2n ghi chép đ9y sáng tAo, sFpxp và phân loAi ý ngh rt hi2u quD đng thB i nó còn là công c phát trin t5 duy.

Hình 2.3: S6 đ F t1 duy c a tác gi Tony Buzan

2.1.4. L i ích ca s đ t duyV i cách th hi2n g9n nh5 cE ch hoAt đng, cu trúc và chc năng c8a b não, sE đ

t5 duy giúp :- Sáng tAo hE n.

- Tit ki2m thB i gian.- Ghi nh tt hE n và lâu hE n.- Phát trin ý t5 ng c8a bDn thân.- Nhìn thy bc tranh tng th.- T chc và phân loAi suy ngh .







Hình 2.4: Ý ngh a c a s6 đ F t1 duy

Nhìn thy bc tranh tng th, s h5 ng bAn đn trng tâm c8a vn đ3. Phát trin các ýt5 ng c8a mình, sFp xp k hoAch cho bDn thân, giúp bAn t chc và quDn lý cuc sng tt

hE n.Công d ng c a s6 đ F t1 duy- Ghi chú: Khi thông tin đ56 c g6 i ra, sE đ t5 duy giúp t chc thông tin theo mt hình

thc mà d dàng đ56 c xut hi2n và ghi nh . Đ56 c sC dng đ ghi chú tt cD các loAi nh5 sách v , bài giDng, hi hp, phng vn, và đàm thoAi.

- G i nh (H 7i t 13 ng): Bt c khi nào thông tin đ56 c xut hi2n t trong b não, thì sE đ t5 duy cho phép các ý t5 ng đ56 c ghi lAi rt nhanh vào mt h2 đ56 c t chc. Vì th chng c9n phDi vit cD mt câu. Nó nh5 mt ph5E ng ti2n nhanh và hi2u quD trong vi2c tngquát và vì th có th gi lAi các hi t5 ng rt nhanh gn.

- Sáng t Bo: Bt c khi nào bAn mun khuyn khích s1 sáng tAo, sE đ t5 duy s giúpbAn giDi phóng cách suy din c đin theo ph5E ng thc ghi chép s1 ki2n theo dòng, chophép các ý t5 ng m i đ56 c hình thành nhanh chóng theo lung t5 duy xut hi2n.

- GiFi quy4 t v n đ 6 : SE đ t5 duy có th giúp liên kt các vn đ3 nhanh chóng đ giDiquyt tr ngAi. Nó còn giúp có đ56 c cái nhìn tng quát là nhìn nh4n vn đ3 d5 i nhng gócđ nào và s1 quan trng c8a nó.

- L p k 4 hoBch: Khi bAn c9n l4p k hoAch, sE đ t5 duy giúp bAn liên kt tt cD cácthông tin liên quan vào mt nE i và t chc nó mt cách th4t đE n giDn. Tt cD các loAi k hoAch t vi2c vit mt bc th5 cho đn mt kch bDn, mt cun sách hoc l4p k hoAch chomt cuc hp, mt ngày ngh.

- Trình bày (Trình di n): SE đ t5 duy không ch giúp ta t chc các ý kin h6 p lý, d hiu mà còn giúp ta trình bày mà không c9n phDi nhìn vào biên bDn có sn.

2.1.5. H ng dn cách v s đ t duyĐ tAo sE đ t5 duy không khó, ch c9n mt tB giy trFng, bút bi, bút chì hoc bút sáp

màu, sC dng b não, trí t5 ng t56 ng và liên kt cùng v i s1 kt h6 p gia t ng, hình Dnh,đ5B ng nét, màu sFc…s giúp bAn khai phá ti3m năng vô t4n c8a b não.

- gia sE đ là mt ý t5 ng chính hay hình Dnh trung tâm. Các ý t5 ng s bFt đ9u t trung tâm trin khai ra, phDi tAo cho trung tâm mt hình Dnh rõ ràng và miêu tD đ56 c nidung tng quát.







- TAo các trung tâm nhánh và các chi tit nhánh. Các nhánh chính đ56 c phân thành cácnhánh nh nhm th hi2n ch8 đ3 mc đ sâu hE n.

- Các nhánh nh này lAi đ56 c phân thành các nhánh nh hE n nhm th hi2n ch8 đ3 mc đ sâu hE n na.

- Ni các nhánh chính (cp mt) đn hình Dnh trung tâm, ni các nhánh nhánh cp hai

đn các nhánh cp mt, ni các nhánh cp ba đn nhánh cp hai,… bng các đ5B ng k. Cácđ5B ng k càng g9n hình Dnh trung tâm thì càng đ56 c tô đ4m hE n, dày hE n. Chính s1 ktni này tAo ra mt bc tranh tng th mô tD ý t5 ng trung tâm mt cách đ9y đ8 và rõ ràngnht.

- Mi t, Dnh, ý nên đng đc l4p và đ56 c nm trên mt đ5B ng k.- B trí thông tin đ3u quanh hình Dnh trung tâm.

Hình 2.5: Minh hD a cách v s6 đ F t1 duy

Phn mm h tr v s đ t duy trên máy tính• MindManager - Ph9n m3m này đã đ56 c sC dng khá nhi3u tAi Vi2t Nam.

MindManager ch chAy đ56 c trên h2 đi3u hành Microsoft Windows.• FreeMind Ph9n m3m ngun m , chAy trên h2 đi3u hành Windows, Mac và Linux.

Hi2n nay nhóm mã ngun m c8a HueCIT đã nghiên cu và vit tài li2u h5 ng dn sC dng.• Mt s ph9n m3m khác: ConceptDraw MINDMAP, Visual Mind, Axon Idea

Processor, Inspiration,…2.2. Gi i thiu chung v phn mm Mindjet Manager Pro 7

Ph9n m3m Mindjet MindManager Pro 7 là sDn phm s ly ý t5 ng t sE đ t5 duyni ting c8a Tony Buzan đ56 c nâng cp t Mindmapping. Luy2n t4p v i ch5E ng trình nàys giúp ng5B i sC dng rèn luy2n cách xác đnh ch8 đ3 rõ ràng, sau đó phát trin ý chính, ýph mt cách logic. Ph9n m3m Mindjet MindManager Pro 7 h tr6 rt tt cho vi2c biên soAnbài giDng, thit k giáo án, l4p k hoAch hc t4p c8a sinh viên và hc sinh.

Ch5E ng trình s tAo dAng cây th5 mc t cp tng quát đn chi tit, giúp ng5B i sC dng có cái nhìn toàn di2n v3 k hoAch đang làm. Không nhng ch5E ng trình có th giúpđy nhanh tin trình làm vi2c mà còn có th kt ni v i nhi3u ngun d li2u, nh5 MicrosoftOfice (Excel, Word, PowerPoint). Ngoài ra MindManager maps cho phép h tr6 xut ra







nhi3u đnh dAng, t các đnh dAng Dnh thông dng đn PDF, Doc, HTML, TXT, XML đnđnh dAng riêng c8a ch5E ng trình (.mmap).

Ph9n m3m Mindjet MindManager Pro 7 đã đ56 c sC dng khá nhi3u tAi Vi2t Nam.Mindjet MindManager t5E ng thích mi Windows.

SC dng sE đ t5 duy thông qua ph9n m3m Mindjet góp ph9n nâng cao khD năng t1 l4p k hoAch hc t4p hóa hc c8a hc sinh mt cách có hi2u quD.

2.3. H ng dn cài đt phn mm Mindjet Manager Pro 7Ph9n m3m đ56 c c4p nh4t th5B ng xuyên trên internet, d dàng tìm thy v i google

hoc có th trên các trang web nh5 www.mindjet.com.vn hayftp://ftp.mindjet.com/download,MM70-E-429_Pro.exeđ download v3 sC dng (dung l56 ngkhoDng 77 megabyte)

* Crack: http://www.mediafire.com/?j1nvbj93ndcĐ cài đt ph9n m3m Mindjet vào máy vi tính phDi th1c hi2n qua các b5 c sau đây:˜ B5 c 1: M thu mc Mindjet , double click vào t4p tin MM70- E- 429_Pro.

˜ B5 c 2: CCa s Mindjet MIndManager Pro 7 – InstallShield Wizard xut hi2n,chn Next.

Ch5E ng trình đang chAy.

˜

B5 c 3: Trong cCa s Select Country, chn Next.







˜ B5 c 4: chn mc “ I agree to the terms in the licesne agreement”, tip tc chnNext.

˜ B5 c 5: Trong cCa s Mindjet MindManager Pro 7 –InstallShield Wizard, nh4p s serial vào các ô License Key. Sau đó chn Next.

˜ B5 c 6: Trong cCa s Setup Type, chn Next.

˜ B5 c 7: Trong cCa s Ready to Install the Program, chn Next.

˜ B5 c 8: Chn Finish







Đi3n thông tin vào hp thoAi sau, sau đó chn Register Later. Nh5 v4y là hoàn tt vi2c càiđt.

Sau khi chn Finish, màn hình máy vi tính s xut hi2n biu t56 ng c8a ph9n m3m Mindjet.Double Click vào biu t56 ng đ sC dng ph9n m3m.

Trong hp thoAi xut hi2n sau khi kh i đng ch5E ng trình l9n đ9u tiên, bAn nhn Close đ đóng hp thoAi này lAi.

* Kh i đng Mindjet D - Click vào shortcut.







Start – All programs – Mindjet MindManager Pro 7.D – Click vào file.mmap.2.4. Giao din ca ch ng trìnhCác menu l2nh trên Ribbon: Home, Insert,Rewiew, View,Tools.Chc năng t5E ng t1 nh5 trong Office.

2.4.1. Home: bao gm nhng nút l2nh th5B ng sC dng

1. Các thao tác cFt, dán…2. TAo quan h2 gia các nhánh.3. Li2t kê các biu t56 ng.

4. Liên kt v i các trang web, đa ch email, các file khác…Chèn liên kt làm tăng tính uyn chuyn trong quá trình tAo mt bDn đ.

mc Link to, chn Existing File or Web Page nu mun tAo liên kt đ m t4p tinkhác, hay mt trang Web nào đó, chn Topic in this Map nu mun tAo liên kt đn cácnhánh khác trong sE đ t5 duy đang tAo.

5. Vit ghi chú.6. Liên kt v i các file t bên ngoài.7. Đnh dAng văn bDn.

31 2 4 57

6







2.4.2. Insert (Chèn)

1. TAo Bookmark.2. L4p bDng.3. Chú thích các thuc tính và giá tr.4. NhFc nh .5. Liên kt v i Excel.6. Liên kt v i Microsoft Outlook.

2.4.3. Format (Đnh dAng)

1. Chn dAng khung c8a topic.

2. Chn các dAng biu đ...

3. Chn kiu đ5B ng ni gia các nhánh

23

1

45

6

12

34







4. Thay đi khoDng cách gia các nhánh con cùng cp hay gia nhánh chính và nhánhcon....

2.4.4. Review: SCa li thay th văn bDn

1. Kim tra chính tD...2. TAo chú thích, dn giDi...3. GCi file...

2.4.5. View: Các ch đ hin th

1. SE đ dAng nhánh..2. SE đ dAng thu nh hình Dnh.3. SE đ dAng chi tit.4. SE đ dAng phóng to cD màn hình.

5. Cân đi, đi3u chnh sE đ.6. Thay đi kích th5 c sE đ

2.4.6. Tools: Các thanh công c

214

3 5 6

31 2

41 6

7

3 5







1. Chn sE đ có sn...2. chn sE đ theo loAi.

3. Chn biu t56 ng chèn.4. Liên kt v i Macros.5. Quy đnh thB i gian.6. Tr6 giúp.7. Thông tin v3 Mindjet

: Nút l2nh MindManager Button

Ngoài mt s l2nh cE bDn nh5 Save, Undo, Redo, Open, Print, MindManager còn có mt

s nút l2nh nh5:

Hình 2.6: Các ki u s6 đ F t1 duy theo m3 u t nút l 5 nh From Style and Templates

Import: Đ5a các đi t56 ng đ56 c chn vào t4p tin hi2n hành. Nh4p file đnh dAng khác(Word, MPX, Outlook…) vào trong Mindjet.

Export: Xut sE đ t5 duy ra nhng đnh dAng sau (PDF, MPX, PowerPoint, Word,…)

11

2

New: TAo m i mt sE đ. Defaut Map: TAo m i sE đ theo mc đnh.From Style and Templates: TAo theo mt kiu mu cósn hoc gi bng l2nh Ctrl + N.From Exiting map: TAo theo mt mu t4p tin đã có sntrong th5 mc có cha t4p: mmap, xmmap, htlm...







Kt lun:Do có nhi3u tính năng v56 t tri nên ph9n m3m Mindjet MindManager Pro 7 rt hu ích

và ti2n l6 i khi thit k giáo án dAy hc c8a GV và l4p k hoAch t1 hc c8a HS.2.5. H ng dn cách to s đ t duy bng phn mm Mindjet

˜ B1 c 1: M 3 ch12 ng trình, nh n vào New đ t Bo s2 đ 7 m i.

Nh4p tên ch8 đ3 vào ô Central Topic, Đ gõ ch vào ô ta Click thng vào ô CentralTopic ri nh4p tên ch8 đ3. Click ra ngoài hoc n Enter đ hoàn thành vi2c nh4p text.

˜ B1 c 2: T Bo và đ nh d Bng s2 đ 7 t 1 duy g7m Central Topic, Main Topic, các Subtopic.

T ni dung chính đi vào các ni dung chi tit bng cách tAo nhng nhánh con.

* TAo nhng nhánh con:- n phím Enter (Insert/topic) đ tAo nhánh con cùng cp v i con tr chut đang đng.

- TAi Main Topic chn Insert/subtopic hoc R-click chn Insert/subtopic đ tAo nhánhcon giúp trin khai k hoAch chi tit hE n.







* Thao tác v i các TopicD_ Click trên Text c8a Topic đ thêm văn bDn, đnh dAng văn bDn, Color, Size, Font...sC dng thanh Formating.Đnh dAng cho Topic: R_ Click vào Topic chn Format topic hoc D_ Click vào Topic. Khiđó s xut hi2n hp thoAi Format Topic.

Trên menu này ta có th chn Image, Icon, hoc đính kèm file

˜ B1 c 3: ChCn ki u phù h p v i s2 đ 7 đ 1D ng liên k 4 tVào Format – Growth Direction.

˜ B1 c 4: L1 u xu t tài liAu và trình di n L5u tài li2u: Click Mindmanager Button/Save hoc Ctrl + S.







- Trình chiu: M sE đ dAng Full Screen vào View chn Presentation Mode.

2.6. Lp k hoch t hc môn hóa hc theo s đ t duy

Hình 2.7 : S6 đ F t1 duy t4 hD c có h12 ng d 3 n

Đ9u tiên GV h5 ng dn HS bit k hoAch hc t4p theo sE đ t5 duy nh5 hình v, đ th1chi2n đ56 c k hoAch này thì HS c9n phDi sFp xp công vi2c hc t4p nhà và trên l p mtcách th4t khoa hc, trình t1 khâu chun b theo các b5 c t 1 đn 5, khi đã chun b sE đ hóa bài hc, đn l p HS không còn b đng khâu ghi chép bài mà dành thB i gian tham giacác hoAt đng dAy hc d5 i s1 h5 ng dn c8a GV. Đi v i GV, không tin hành kim trađ9u giB mà thay vào đó là kim tra s1 chun b bài c8a HS nhà bng sE đ t5 duy bài hc,đánh giá cho đim thông qua s1 tham gia hoAt đng trên l p c8a HS thay cho ct kim trami2ng. GV c9n phi h6 p nhp nhàng gia dAy hc và t1 hc c8a HS theo sE đ t5 duy, đc







bi2t chú ý đn kin thc trng tâm c8a bài giDng, phân b thB i gian t chc các hoAt đngh6 p lý, chun b phiu hc t4p cho tng bài hc đ HS có đi3u ki2n v4n dng kin thc ngaytAi l p.

Hình 2.8: M 3 u phi u t4 hD c theo s6 đ F t1 duy

Ph9n l n bài hc trong SGK có th gm t 3 đn 4 mc l n, đ56 c đánh s La Mã t I

đn IV. HS nghiên cu ni dung SGK tr5 c nhà, soAn các ý chính và kin thc trng tâm

cho mi mc c8a phiu t1 hc mt cách có h2 thng, có th soAn trên giy A4 hoc soAn trên

v bài hc môn hóa hc tùy theo yêu c9u c8a GV, tùy theo tng tr5B ng, tng đa ph5E ng.

Đây chính là tính m3m do và linh hoAt c8a phiu t1 hc. Sau đây là mt ví d:







Hình 2.9: Phi u t4 hD c theo s6 đ F t1 duy bài 22: Clo, l 2 p 10 – ban c6 b n

* Nhn xét: V4n dng s5 đ t5 duy và ph9n m3m Mindjet Manager Pro 7 nhm phát huynăng l1c t1 hc môn hóa hc ban cE bDn c8a HS l p 10 rt phù h6 p v i đi3u ki2n cE s v4tcht hi2n nay các tr5B ng THPT, đáp ng đ56 c ch8 tr5E ng tin hc hóa nhà tr5B ng ph thông c8a B Giáo dc và Đào tAo.

Ph5E ng pháp hc t4p có h5 ng dn c8a HS theo h5 ng tích c1c có mt s đim mAnh vàđim yu nh5 sau:

Đim mnh: Giúp cho HS phát huy đ56 c tính t1 l1c, tích c1c, ch8 đng và sáng tAotrong quá trình tip thu kin thc m i. Phát huy đ56 c năng l1c t5 duy đc l4p mt cách cóhi2u quD. Rèn luy2n cho HS ph5E ng pháp t1 hc, các em bit sFp xp k hoAch hc t4p mtcách h6 p lý.

+ Tit ki2m đ56 c thB i gian ghi chép bài trên l p, dành nhi3u thB i gian v4n dng và chiml nh kin thc m i.

Đim yu: Ph5E ng pháp t1 hc có h5 ng dn s không đAt hi2u quD cao khi HS khôngt1 giác hc t4p, GV không tr1c tip kim tra th5B ng xuyên vi2c t1 hc c8a HS nhà cngnh5 trên l p.







2.7. Vn dng phn mm Mindjet Manager Pro 7 và s đ t duy h ng dn hc sinht hc môn hóa hc l p 10, ban c bn.

Hình 2.10: Phi u t4 hD c theo s6 đ F t1 duy bài 30: L1 u hu nh, l 2 p 10 – ban c6 b n

Bài 30: L1 U HUNH

I. V TRÍ, CU HÌNH ELECTRON NGUYÊN T HS: Cho bi t v 9 trí c a l 1 u hu nh trong b ng tuC n hoàn và vi t c7 u hình electron

S hi2u nguyên tC: 16 Nhóm: VIA Chu k: 3 S e l p ngoài cùng: 6eII. TÍNH CHT V8T LÍ1.HS: L1 u hu nh có m7 y d A ng thù hình?

L5u hunh có 2 dAng thù hình:

L5u hunh tà ph5E ng (kí hi2u S) và l5u hunh đE n tà (kí hi2u là S ) HS: L1 u hu nh tF n tAi t4 do trong t4 nhiên là d A ng thù hình nào? T Ai sao?

L5u hunh tn tAi t1 do trong t1 nhiên là l5u hunh tà ph5E ng do nhi2t đ th5B ng nh hE n95,5oC.III. TÍNH CHT HÓA H4C HS: L1 u hu nh th hi5 n tính oxi hóa khi tác d ng v2 i nh ng ch7 t nào? Vi t PTP L5u hunh th hi2n tính oxi hóa khi tác dng v i: kim loAi và hiđro.- Tác dng v i kim loAi







Fe + S 12

FeSSFt (II) Sunfua

- Tác dng v i hiđro

H2 + S12

H2SHiđro Sunfua

HS: Khi B ng nhi5 t k b 9 b ng1 i ta th1 ng dùng l 1 u hu nh đ thu hFi th y ngân r6 i vãi. Hãy gii thích vi5 c làm trên và vi t PTP ?

Th8y ngân có th tác dng v i l5u hunh ngay nhi2t đ th5B ng nên ng5B i ta dùng l5uhunh đ thu hi th8y ngân rE i vãi.Hg + S HgS HS: L1 u hu nh th hi5 n tính kh trong tr1 ng h p nào?

Tác dng v i phi kim mAnh hE n nh5 Cl2, F2, O2 và các h6 p cht có tính oxi hóa.

S + O2 12

SO2 L5u hunh đioxit

S + 3F2 12

SF6 L5u hunh hexaflorua

IV. NG D9NG HS: Nghiên c u SGK rút ra ng d ng chính c a l 1 u hu nh

- 90% l56 ng l5u hunh đ56 c dùng đ sDn xut H2SO4.- 10% l56 ng l5u hunh còn lAi đ56 c dùng đ l5u hóa cao su, sDn xut diêm, d56 c phm,thuc tr sâu...V. TR3NG THÁI TC NHIÊN VÀ SFN XUT L1 U HUNH HS: Tóm t t trA ng thái t4 nhiên và ph16 ng th c s n xu7 t l 1 u hu nh 1. Trng thái t nhiên:

- Trong t1 nhiên, l5u hunh tn tAi 2 dAng đE n cht và h6 p cht.- Mt s qung có cha l5u hunh: qung pirit FeS2, galen PbS, thAch cao CaSO4.2H2O,mui chát MgSO4.7H2O, SnS…2. Sn xut:T h6 p cht hoc khai thác trong lòng đt.* Khai thác l5u hunh trong lòng đt ( ph5E ng pháp Frash)

Dùng ph5E ng pháp nén n5 c siêu nóng (1700C) làm l5u hunh nóng chDy sau đó bE m hútlên mt đt.* T h6 p cht- Đt H2S trong đi3u ki2n thiu không khí.

2H2S + O2 (thiu) 2 S + 2H2O- Dùng H2S khC SO2

2H2S +SO2 12

3S +2H2OVI. BÀI T8P ÁP D9NG1. HS: Th o luE n nhóm, hoàn thành các câu hi trong phi u hD c tE p

PHIU H4C T8PCâu 1. Cp phDn ng nào sau đây cho thy l5u hunh va có tính oxi hóa, va có tính khC:







A. S + Fe12

FeS

S + H2

12

H2SB. S + 6HNO3 H2SO4 + 6NO2 + 2H2O

S + 2H2SO4 3SO2 + H2O

C. S + O212

SO2

S + 3F2 12

SF6

D. S + Zn 12

ZnS

S + 3Cl2

12

SCl6 Câu 2. Trong phDn ng:

SO2 + 2H2S 3S + 2H2OCâu nào din tD đúng?

A. L5u hunh b oxi hóa và hiđro b khC.B. L5u hunh b khC và không có cht nào b oxi hóa.C. L5u hunh b khC và hiđro b oxi hóa.D. L5u hunh trong SO2 b khC, l5u hunh trong H2S b oxi hóa.

2. HS: Làm các bài tE p áp d ng 1-5 trong SGK trang 132







Hình 2.11: Phi u t4 hD c theo s6 đ F t1 duy bài 32: Hi đ ro sunfua-L1 u hu nh đ ioxit-L1 u hu nh trioxit, l 2 p10 – ban c6 b n

Bài 32: HIĐ

RO SUNFUA - L1 U HUNHĐ

IOXITL1 U HUNH TRIOXITI. HIĐRO SUNFUA1. HS: Nghiên c u SGK cho bi t tính ch7 t vE t lí c a hi đ ro sunfua (H 2S) - TrAng thái: cht khí- Màu sFc: không màu- H2S nng hE n không khí- Mùi đc tr5ng: mùi trng thi- KhD năng tan trong n5 c: tan ít trong n5 c- Tính đc: rt đc 2. HS: Khi cho H 2S tác d ng v2 i dung d 9 ch ki m có th tA o ra nh ng muB i nào? Vi t PTP TAo ra hai loAi mui: mui axit và mui trung hòa.PTP :H2S + NaOH NaHS + H2O

Natri hiđrosunfuaH2S + 2NaOH Na2S + 2H2O

Natri sunfua







3. HS: Ngoài tính axit y u, d 4 a vào sB oxi hóa các em d 4 đ oán H 2S còn th hi5 n tính ch7 t hóa hD c gì khác? Gii thích và vi t PTP - Vì l5u hunh trong H2S có s oxi hóa thp nht là -2 trong h6 p cht H2S nên H2S ngoàitính axit yu, còn có tính khC mAnh.

PTP

2 H2S + O2 (thiu) 2S + 2 H2O

2 H2S + 3 O2 (d5)12

2SO2 + 2 H2O

4. HS: Dùng hóa ch7 t nào đ nhE n bi t axit sunfuhi đ ric và muB i sunfua?

Cho tác dng v i dung dch Pb(NO3)2, Cu(NO3)2, AgNO3 cho kt t8a đen.

PTP :

H2S + Pb(NO3)2 PbS + 2HNO3

Na2S + Cu(NO3)2 CuS + 2NaNO3

Na2S + 2AgNO3 Ag2S + 2NaNO3 5. HS: Nghiên c u SGK cho bi t trA ng thái t4 nhiên và vi t PTP đ iu ch H 2S trong PTN 1. Trng thái t nhiên:Trong t1 nhiên, hiđro sunfua có trong mt s n5 c sui, trong núi lCa và t xác cht c8ang5B i và đng v4t...2. Điu ch - Trong PTN, ng5B i ta đi3u ch hiđro sunfua bng cách cho sFt sunfua tác dng v i axitclohiđric.FeS + 2HCl FeCl2 + H2S

II. L1 U HUNH ĐIOXIT1. HS: Nghiên c u SGK cho bi t tính ch7 t vE t lí c a l 1 u hu nh đ ioxit (SO 2 ) - TrAng thái: cht khí.- Mùi: hFc.- Màu sFc: không màu.- SO2 nng hE n không khí.- Tan nhi3u trong n5 c.- nh h5 ng đn sc khe: là khí đc, hít th phDi không khí có khí này s gây viêm đ5B nghô hp. 2. HS: Vì sao SO 2 v a là ch7 t kh v a là ch7 t oxi hóa? Vi t PTP ch ng minh

Vì l5u hunh trong h6 p cht SO2 có s oxi hóa là +4, đây là s oxi hóa trung gian nên SO2 va th hi2n tính khC va th hi2n tính oxi hóa.- Tính khC:SO2 + Br2 + 2 H2O H2SO4 + 2HBr- Tính oxi hóa:SO2 + 2 H2S 3S + 2 H2O 3. HS: Nghiên c u SGK rút ra ng d ng c a SO 2?

SO2 đ56 c dùng đ:+ SDn xut H2SO4 trong công nghi2p.







+ Ty trFng giy và bt giy.+ Chng nm mc l5E ng th1c, th1c phm.

Tuy nhiên SO2 cùng v i các khí NO, NO2,...các khí này tác dng v i khí O2 và hE i n5 ctrong không khí gây ra m5a axit:

+ Phá hoAi mùa màng và công trình văn hoá.

+ nh h5 ng sc kho con ng5B i (phi, mFt, da).+ nh h5 ng đn đt đai trng trt.+ nh h5 ng đn s1 phát trin c8a đng th1c v4t .

4. HS: Vi t PTP đ iu ch SO 2 trong PTN và trong công nghi5 p

- Trong PTN: Ng5B i ta đi3u ch SO2 t mui Na2SO3 và dung dch H2SO4.

PTP :

Na2SO3 + H2SO4 Na2SO4 + SO2 + H2O

- Trong công nghip: SO2 đ56 c sDn xut bng cách đt l5u hunh hoc qung pirit sFt.

PTP :

S + O2 12 SO2

2FeS2 + 11O2 12 2Fe2O3 + 8SO2

III. L1 U HUNH TRIOXIT1. HS: Nghiên c u SGK cho bi t tính ch7 t vE t lí c a l 1 u hu nh trioxit (SO 3 ) - TrAng thái: cht lng.- Màu sFc: không màu.- KhD năng tan trong n5 c: tan vô hAn trong n5 c và trong H2SO4. 2. HS: SO 3 thu c loAi h p ch7 t gì? Vi t PTP minh hD a.SO3 có tính cht c8a mt oxit axita. Tan trong n5 c tAo thành axit t5E ng ng

SO3 + H2O H2SO4 b. Tác dng v i oxit bazE

SO3 + Na2O Na2SO4 c. Tác dng v i bazE

SO3 + NaOH NaHSO4 SO3 + 2NaOH Na2SO4 + H2O

IV. BÀI T8P ÁP D9NG1. HS: Th o luE n nhóm tr l i câu hi trong phi u hD c tE p

Phi u hD c tE pCâu 1. PhDn ng nào không dùng đ đi3u ch khí H2S?

A. S + H2 B. Na2S + H2SO4 loãng C. FeS + HNO3 D. FeS + HCl

Câu 2. Cp cht nào sau đây không th cùng tn tAi trong mt hn h6 p?A. H2S và HCl B. H2S và Br2

C. O2 và Cl2 D. Cl2 và N2

Câu 3. Cho 4,48 lít H2S (đktc) vào 150ml dung dch NaOH 1M. Mui đ56 c tAo thành là:A. NaHS B. Na2S







C. NaHS và Na2S D. Không xác đnh đ56 cCâu 4. Hp th hoàn toàn 2,24 lít SO2 (đktc) vào 250 ml dung dch NaOH 1M. SDn phmthu đ56 c sau phDn ng là:A. NaHSO3, SO2 d5 B. NaHSO3, Na2SO3 C. Na2SO3, NaOH d5 D. Tt cD đ3u saiCâu 5. Khi dn khí SO2 vào dung dch H2S thì có hi2n t56 ng nào sau đây:

A. Không có hi2n t56 ng gì.B. Dung dch chuyn sang màu xanh tím.C. Dung dch b vn đc màu vàng.D. Dung dch chuyn sang màu đ.

2. HS: Làm các bài tE p áp d ng 1-10 trong SGK trang 138 và 139

Hình 2.12: Phi u t4 hD c theo s6 đ F t1 duy bài 34: Luy5 n tE p: Oxi – L1 u hu nh, l 2 p 10 – ban c6 b n

Bài 34: LUYN T8P: OXI VÀ L1 U HUNH

I- KIN TH C C5N NHE 1. HS: Vi t c7 u hình electron c a nguyên t oxi và l 1 u hu nh? T đ ó d 4 đ oán nh ng tính ch7 t hóa hD c c6 b n c a chúng? Vi t PTP minh hD a. Cu hình electron c8a nguyên tC:







8O:1s22s22p4

16S:1s22s22p6 3s23p4

* Tính cht hóa hc cE bDn:- Oxi th hi2n tính oxi hóa mAnh

2Mg + O2

12

2MgOC + O2

12

CO2 - L5u hunh th hi2n tính oxi hóa mAnh

Fe + S 12

FeS

H2 + S12

H2S- L5u hunh th hi2n tính khC

S + O2 12

SO2

S + 3F2 12 SF6

2. HS: Trình bày tính ch7 t hóa hD c c6 b n c a H 2S? Gii thích. L7 y ví d minh hD a.H2S th hi2n tính khC vì trong phân tC H2S l5u hunh có s oxi hóa -2 thp nht:

PTP

2 H2S + O2 (thiu) 2S + 2H2O

2 H2S + 3O2 (d5) 2SO2 + 2H2O

3. HS: Trình bày tính ch7 t hóa hD c c6 b n c a SO 2 ? Gii thích. L7 y ví d minh hD a.SO2 va th hi2n tính oxi hóa va th hi2n tính khC vì l5u hunh có s oxi hóa +4 trunggian:

a) Tính khC:

SO2 + Br2 + 2H2O H2SO4 + 2HBr

b) Tính oxi hóa:

SO2 + 2H2S 3S + 2H2O

4. HS: Thành phC n nào đ óng vai trò "ch7 t oxi hóa" trong H 2SO 4 loãng và H 2SO 4 đ 8 c

a) V i H2SO4 loãng H+ đóng vai trò tác nhân oxi hóa.

Fe + H2SO4 loãng FeSO4 + H2

b) V i H2SO4 đc SO42-

đóng vai trò tác nhân oxi hóa (H+ làm môi tr5B ng):

Cu + 2H2SO4 đc CuSO4 + SO2 + 2H2O

II- BÀI T8P ÁP D9NG1. HS: Th o luE n nhóm tr l i các câu hi trong phi u hD c tE p

PHI U H C T PCâu 1 . Hoàn thành bDng sau:







Câu 2. Dãy đE n cht nào sau đây va có tính oxi hóa, va có tính khC?A. F2, Cl2, S. B. S, Cl2, O3 .C. S, Br2, Cl2 . D. Br2, O2, S .

Câu 3. Có nhng cht sau: sFt, l5u hunh, axit sunfuric loãng. Vit ph5E ng trình phDn ngđi3u ch hiđro sunfua t nhng cht đã cho.

Câu 4. Có 3 bình, mi bình đ1ng mt cht khí là H2S, SO2, O2. Hãy trình bày ph5E ng pháphóa hc phân bi2t cht khí đ1ng trong mi bình v i đi3u ki2n không dùng thêm thuc thC.

Câu 5. Hoàn thành chui phDn ng sau: (ghi rõ đi3u ki2n nu có)

2. HS: Làm bài tE p 1-8 SGK trang 146

TÓM TT CH16 NG 2

Ni dung c8a ch5E ng 2 nghiên cu lý thuyt v3 sE đ t5 duy c8a Tony Buzan, ph9n m3mMindjet Manager Pro 7, cách tAo sE đ t1 hc và v4n dng ph9n m3m Mindjet Manager Pro7 h5 ng dn hc sinh thit k các sE đ t5 duy t1 hc theo ni dung ch5E ng trình sách giáokhoa l p 10, ban cE bDn v i mong mun góp ph9n nh vào s1 nghi2p nâng cao cht l56 ngdAy và hc hóa hc tr5B ng trung hc ph thông.

OXI L U HUNH

Cu hình electron

Đ âm đi2n

Ging nhauTính cht hóa

hc đc tr5ng Khác nhau

H2S

SO2 Na2SO 4SO 3

H 2SO4S

(1 )(2 ) (3 )

(4 )

(5 ) (6 )(7 ) (8 )







Ch ng 3THC C NGHIM S1 PH3M

3.1. Mc đích th c nghim s phmĐ3 tài đ56 c th1c nghi2m tAi tr5B ng THPT Bùi Hu Ngh a nhm đánh giá khD năng ng

dng c8a sE đ t5 duy vào vi2c nâng cao khD năng t1 l4p k hoAch hc t4p môn hóa hc c8ahc sinh tr5B ng THPT mt cách có hi2u quD.3.2. Nhim v th c nghim

- V4n dng sE đ t5 duy đ sE đ hóa k hoAch t1 hc t4p môn hóa hc c8a hc sinh.- Đánh giá kt quD hc t4p c8a hc sinh thông qua hai đ3 kim tra 15 phút, phiu phng

vn giáo viên và hc sinh, nh4n xét c8a giáo viên h5 ng dn th1c nghi2m s5 phAm. 3.3. Đi t ng th c nghim

L p 10C (s s l p: 37 HS) và l p 10B9 (s s l p: 37 HS) tr5B ng THPT Bùi HuNgh a.3.4. Chun b th c nghim

- V4n dng sE đ t5 duy, sC dng ph9n m3m Mindjet Manager Pro 7 tAo các sE đ t5 duy t1 hc theo ni dung ch5E ng trình l p 10,ban cE bDn.

- Chun b bài giDng, dng c, hóa cht thí nghi2m, phiu hc t4p dùng cho thDo lu4nnhóm, mt đ3 kim tra 15 phút, mt đ3 kim tra 1 tit, phiu phng vn giáo viên, hc sinh.

- Chn l p đi chng và l p th1c nghi2m.3.5. Tin hành th c nghim

- DAy th1c nghi2m l p 10C- L p đi chng: l p 10B9

3.6. Kt qu th c nghimQuá trình th1c nghi2m đ56 c đánh giá thông qua đ3 kim tra 15 phút l9n 1 (ph lc 1),

đ3 kim tra 1 tit (ph lc 2), phiu phng vn GV (ph lc 3), phiu phng vn HS (ph lc4), cùng v i nh4n xét c8a giáo viên h5 ng dn th1c t4p s5 phAm.

3.6.1. Cách trình bày kt qu th c nghim s phm- Toàn b ch5E ng oxi - l5u hunh có 2 bài kim tra: 1 bài 15 phút và 1 bài kim tra 1 tit

cui ch5E ng. Bài đ9u có h2 s 1, bài kim tra 1 tit có h2 s 2.- Tin hành chm đim, sau đó phân thành 4 hAng. Tính % mi hAng:

HAng yu có đim trung bình t 0 đn 4,9. HAng trung bình có đim trung bình t 5 đn 6,4. HAng khá có đim trung bình t 6,5 đn 7,9. HAng gii có đim trung bình t 8 đn 10.

XC lí s li2u v3 mt thng kê toán hc thì l p th1c nghi2m và l p đi chng đ3u có tínhcác tham s đc tr5ng: đim trung bình M, đ l2ch chun S.

Tin hành đánh giá đ3 kim tra.Vi2c so sánh kt quD th1c nghi2m và l p đi chng đ56 c th hi2n bng bDng và đ th đi

v i 4 hAng hc sinh.

3.6.2. Phân tích đnh l ng kt qu th c nghim s phm 3.6.2.1. Bài ki m tra 15 phút







Bài kim tra: bài 32: Hiđro sunfua – l u hunh đioxit – l u hunh trioxit và bài 33:Axit sunfuric – Mui sunfat* Mc đích đánh giá: mc đ hiu bài và k năng v4n dng c8a hc sinh (đánh giá đnh kì).* Mc tiêu kim tra:

Nhóm năng l1c: Bit: Ph5E ng trình sDn xut H2SO4

Hiu. V4n dng.

Nhóm ni dung: Đi3u ch H2S. Xác đnh mui tAo thành d1a vào t l2 s mol gia NaOH và SO2 Cân bng PTP . Tính cht hóa hc c8a H2SO4 đc. SDn xut H2SO4

* BDng cu trúc hai chi3u và cE cu câu hi:

Ni dung - Năng l1c Bit HiuV4ndng

Tngcng

Đi3u ch H2S. 1(đt) 1Tính cht hóa hc c8a H2SO4 đc 1(đt) 1(tl) 2Cân bng PTP 1 (đt) 1Xác đnh mui tAo thành d1a vào t l2 s mol gia NaOH và SO2

1(đt) 1

SDn xut H2SO4 4 (tl) 4

Tng cng: 5 1 3 9

Ghi chú: đt: TrFc nghi2m đa tuyn.tl: T1 lu4n

* Ni dung đ3 kim tra:

Đ kim tra 15 phútMôn: Hóa khi 10

Tr ng THPT BÙI H U NGHA H4 TÊN HS:L p:

Phn I. Trc nghim (4đ, 1đ / câu)Câu 1. Hp th hoàn toàn 12,8 g SO2 vào 200 ml dung dch NaOH 0,5M. Mui tAo thànhsau phDn ng là:

A. Mui axit: NaHSO3. B. Mui trung hòa: Na2SO3.C. Hn h6 p 2 mui: NaHSO3 và Na2SO3. D. Không xác đnh đ56 c.

Câu 2. Nu t Fe, S và dung dch HCl thì có my cách đ đi3u ch H2S (t cD 3 cht trên)?A. 1 B. 2 C. 3 D. 4







Câu 3. Axit sunfuric đc có th gây bng da nng. Đc tính gây bng da c8a axit sunfuricđc là do:

A. Tính oxi hóa mAnh c8a H2SO4 đcB. Tính axit mAnh c8a H2SO4 đcC. Tính háo n5 c c8a H2SO4 đc và ta nhi2t l nD. Tính khC c8a H2SO4 đc

Câu 4. Cho phDn ng hóa hc sau:Zn + H2SO4 đc ZnSO4 + SO2 + H2O

H2 s cân bng c8a cht oxi hóa và cht khC là:A. 1 và 1 B. 1 và 2C. 2 và 1 D. 2 và 2

Phn II. T lun (6đ):Câu 1. Tính th tích SO2 (đktc) thoát ra khi cho 2,8g Fe tác dng va đ8 v i H2SO4 đc,nóng?

Cho Fe = 56, S = 32, O = 16, H = 1Câu 2. Hoàn thành chui bin hóa sau, ghi đi3u ki2n c8a phDn ng (nu có)

* K t qu ki m tra:- L p th1c nghi2m: 10C

Tng s hc sinh: n = 37Đim trung bình: 6,96Đ khó: K = 70%Đ phân bi2t: P = 0,36

- L p đi chng: 10B9

Xp loAi Yu Trung bình Khá Gii

Đim 2,5 3,5 4 4,5 5 5,5 6 6,5 7 7,5 8 8,5 9 10

S l56 ng 0 2 1 0 1 1 4 9 4 6 2 3 1 3

Tng cng 3 6 19 9

T l2 (%) 8,11 16,22 51,35 24,32


Đim 2,5 3,5 4 4,5 5 5,5 6 6,5 7 7,5 8 8,5 9 10

S l56 ng 2 2 3 3 7 4 7 4 2 2 1 0 0 0

Tng cng 10 18 8 1

T l2 (%) 27,03 48,65 21,62 2,7

FeS2 H2SO4SO2 SO3(1) (2) (3)

(4)







Tng s hc sinh: n = 37Đim trung bình: 5,39Đ khó: K = 53,25%Đ phân bi2t: P = 0,32

* So sánh đ ki m tra:

L p th1c nghi2m L p đi chngĐ khó K 70% 53,25%

Đ phân bi2t P 0,36 0,32

* So sánh k t qu c a l 2 p th4 c nghi5 m v2 i l 2 p đ B i ch ng:Xp loAi Yu Trung bình Khá Gii

Th1c nghi2m 8,11 16,22 51,35 24,32T l2 (%)

Đi chng 27,03 48,65 21,62 2,7

0

10

20

30

40

50

60

Th1c nghi2m

Đ3i ch4ng

0

10

20

30

40

50

60

Th1c nghi2m

Đ3i ch4ng

ĐF th 9 phân loAi HS l 2 p th4 c nghi5 m và đ B i ch ng đ B i v2 i đ ki m tra 15 phút- Nhn xét: V i cùng cách phân loAi HS, t l2 HS trong mi loAi hai l p có s1 khác bi2t.C th nh5 sau:

+ LoAi yu: l p th1c nghi2m có t l2 HS đAt đim yu thp hE n so v i l p đi chng.

Yu Trung bình Khá Gii

Xp loAi

Xp loAi

GiiKháTrung bìnhY u







+ LoAi trung bình: l p th1c nghi2m có t l2 HS đAt đim trung bình thp hE n so v i l pđi chng.

+ LoAi khá: l p th1c nghi2m có t l2 HS đAt đim khá cao hE n so v i l p đi chng.+ LoAi gii: l p th1c nghi2m có t l2 HS đAt đim gii cao hE n so v i l p đi chng.

3.6.2.2. Bài ki m tra 1 ti t* Mc đích đánh giá: mc đ hiu bài và k năng v4n dng c8a HS (đánh giá đnh kì).

* Mc tiêu kim tra: Nhóm năng l1c: Bit

Hiu V4n dng

Nhóm ni dung: Lý thuyt cE bDn Tính cht hóa hc Đi3u ch Nh4n bit

Tính toán* BDng cu trúc hai chi3u và cE cu câu hi:

Ni dung - Năng l1c Bit Hiu V4n dngTngcng

Lý thuyt cE bDn 2 (đt) 2 (đt) 4Tính cht hóa hc 6(đt) 5(tl) 4(đt) 15Đi3u ch 1 (đt) 1(đt) 2Nh4n bit 1(đt) 1Tính toán 3(đt) 1(tl) 4

Tng cng: 14 6 6 26

Ghi chú: đt: TrFc nghi2m đa tuyn.tl: T1 lu4n

* Ni dung đ3 kim tra:

Đ kim tra 1 titMôn: Hóa khi 10

Tr ng THPT BÙI H U NGHA H4 TÊN HS:

L p:

A- TRC NGHIM: (5đ, 0,25đ /câu)Câu 1. Oxy không tác dng đ56 c v i kim loAi nào?

A. Au B. Fe C. Zn D. AlCâu 2. Khi l56 ng S c9n đ phDn ng v i 28g Fe là:

A. 6,4g B. 16g C. 8g D. 32g







Câu 3. Có hai phDn ng sau:2NaOH + H2S Na2S + 2H2O (1)

2H2S + SO2 12

3S + 2H2O (2)A. H2S th hi2n tính khC trong cD hai phDn ng trên.B. H2S th hi2n tính axit trong phDn ng (1) và tính khC trong phDn ng (2).C. H2S th hi2n tính khC trong phDn ng (1) và tính axit trong phDn ng (2).D. H2S th hi2n tính axit trong cD hai phDn ng trên.

Câu 4. Đun nóng hn h6 p gm 6,5g bt km và 4,8g bt l5u hunh trong ng nghi2m khôngcó không khí. Sau phDn ng thu đ56 c cht nào trong ng nghi2m?

A. ZnS và ZnO B. ZnS và S d5 C. ZnS D. ZnS và Zn d5 Câu 5. Trong phDn ng: SO2 + Cl2 + 2H2O 2HCl + H2SO4. SO2 đóng vai trò:

A. Va là cht khC va là cht tAo môi tr5B ngB. Cht oxy hóa

C. Cht khC D. Va là cht khC va là cht oxi hóa

Câu 6. S oxi hóa c8a S trong mt loAi h6 p cht Oleum H2S2O7 là:A. +4 B. +2 C. +8 D. +6

Câu 7. T 15,8g KMnO4 thì th tích khí Oxi đi3u ch đ56 c đktc là bao nhiêu lít?A. 11,2 lít B. 22,4 lít C. 2,24 lít D. 1,12 lít

Câu 8. Oxy có s oxi hóa d5E ng trong :A. F2O B. (NH4)2SO4 C. K2O D. H2O2

Câu 9. Chn câu phát biu sai:A. SO2 va th hi2n tính oxi hóa va th hi2n tính khC.B. H2S th hi2n tính khC.C. H2SO4 đc th hi2n tính oxi hóa mAnh.D. L5u hunh ch th hi2n tính khC.

Câu 10. L5u hunh có th tn tAi các s oxi hóa:A. +2, 0, -4, -6 B. -1, 0, +2, +4 C. -2, +2, +4, +6 D. -2, 0, +4, +6

Câu 11. Trong các h6 p cht nào sau đây nguyên t l5u hunh không th hi2n tính oxi hóa:A. SO3 B. H2S C. SO2 D. H2SO4

Câu 12. Dãy đE n cht nào sau đây va có tính oxi hóa va có tính khC:A. S, O2, O3. B. O2, O3, Cl2. C. S, Cl2, Br2. D. Cl2, F2, O2.

Câu 13. Cu hình electron l p ngoài cùng c8a oxy và l5u hunh là:A. ns2 np6 B. ns2 np5 C. ns2 np4 D. ns2 np3

Câu 14. Tìm phDn ng sai:A. 2H2S + 4Cl2 + 4H2O 8HCl + H2SO4 B. SO2 + Br2 + 2H2O 2HBr + H2SO4

C. 2H2S + O2 2S + 2H2O D. 2H2S + SO2 12

3S + 2H2O







Câu 15. Trong các phDn ng sau, phDn ng nào th hi2n tính oxi hóa c8a S đE n cht:

A. S + 2H2SO4 3SO2 + H2O B. S + 3F2 12 SF6

C. S + Zn12

ZnS D. S + O212 SO2

Câu 16. Đ nh4n bit các cht: BaCl2, K2SO4, KCl. Ta ch c9n dùng thêm mt thuc thC nào?

A. HNO3 B. H2SO4 C. NaOH D. Ag2SO3

Câu 17. Cho các cht rFn sau: KClO3, KMnO4, CaCO3, CuSO4, BaSO4. Cht nào nhi2t phânthu đ56 c O2?

A. BaSO4, KMnO4. B. CuSO4, BaSO4, CaCO3.C. KClO3, KMnO4. D. CuSO4, KClO3, KMnO4.

Câu 18. Hp th hoàn toàn 2,24 lít SO2 vào 100ml dung dch NaOH 1,5M. Mui thu đ56 clà:

A. NaHSO3 B. Na2SO4 C. NaHSO3 và Na2SO3 D. Na2SO3

Câu 19. Khi cho ozon tác dng lên giy có tm dung dch tinh bt và Kali iotua (KI) thyxut hi2n màu xanh. Hi2n t56 ng này xDy ra là do:A. S1 oxi hóa iotua B. S1 oxi hóa kaliC. S1 oxi hóa ozon D. S1 oxi hóa tinh bt

Câu 20. Chn câu phát biu sai:A. Pha loãng H2SO4 bng cách đ nhanh axit vào n5 c.B. Ozon có tính oxi hóa mAnh hE n oxi.C. Ng5B i ta đi3u ch oxy bng cách nhi2t phân KMnO4.D. Có th nh4n bit khí H2S bng cách dn khí này vào dung dch n5 c Brom.

B. TC LU8N (5đ)

Câu 1. Vit các ph5E ng trình phDn ng th1c hi2n chuyn hóa sau: (2,5đ)Fe FeS H2S H2SO4 HCl

SO2

Câu 2. (2,5đ) Hòa tan 7,8g hn h6 p Al và Mg trong dung dch H2SO4 d5, thu đ56 c 8,96 lítH2 (đktc). Tính thành ph9n ph9n trăm theo khi l56 ng mi kim loAi trong hn h6 p.

* K t qu ki m tra:- L p th1c nghi2m: 10C

Tng s hc sinh: n = 37


Đim 3,5 4 4,5 5 5,5 6 6,5 7 7,5 8 8,5 9 9,5 10

S l56 ng 1 0 1 2 2 2 4 3 4 4 7 5 1 1

Tng cng 2 6 11 18

T l2 (%) 5,41 16,22 29,73 48,64







Đim trung bình: 7,41Đ khó: K = 72%Đ phân bi2t: P = 0,36

- L p đi chng: 10B9

Tng s hc sinh: n = 37Đim trung bình: 6,58Đ khó: K = 63,5 %

Đ phân bi2t: P = 0,33* So sánh đ ki m tra:

L p th1c nghi2m L p đi chng

Đ khó K 72% 63,5%

Đ phân bi2t P 0,36 0,33

* So sánh k t qu c a l 2 p th4 c nghi5 m v2 i l 2 p đ B i ch ng:Xp loAi Yu Trung bình Khá Gii

Th1c nghi2m 5,41 16,22 29,73 48,64T l2 (%)Đi chng 13,51 18,92 45,95 21,62

0

10

20

30

40

50

60

Th1c nghi2m

Đ3i ch4ng


Đim 3,5 4 4,5 5 5,5 6 6,5 7 7,5 8 8,5 9 9,5 10

S l56 ng 1 2 2 3 1 3 5 6 6 6 2 0 0 0

Tng cng 5 7 17 8

T l2 (%) 13,51 18,92 45,95 21,62

Yu Trung bình Khá GiiXp loAi







0

10

20

30

40

50

60

Th1c nghi2m

Đ3i ch4ng

ĐF th 9 phân loAi HS l 2 p th4 c nghi5 m và đ B i ch ng đ B i v2 i đ ki m tra 1 ti t

- Nhn xét: V i cùng cách phân loAi đim HS, t l2 HS trong mi loAi hai l p có s1 khácbi2t. C th nh5 sau:

+ LoAi yu: l p th1c nghi2m có t l2 HS đAt đim yu thp hE n so v i l p đi chng.+ LoAi trung bình: l p th1c nghi2m có t l2 HS đAt đim trung bình thp hE n so v i l p

đi chng.+ LoAi khá: l p th1c nghi2m có t l2 HS đAt đim khá thp hE n so v i l p đi chng.+ LoAi gii: l p th1c nghi2m có t l2 HS đAt đim gii cao hE n nhi3u so v i l p đi

chng.3.6.2. Phân tích đnh tính kt qu th c nghim s phm

Trong đ6 t th1c nghi2m s5 phAm, ph9n l n các em HS th1c nghi2m cho rng: các em hiuđ56 c bài giDng hE n tr5 c, t1 giác hE n, phát huy đ56 c tính tích c1c c8a mi HS, sau mi bàihc các em v4n dng đ56 c kin thc đã hc đ giDi bài t4p, tuy cht l56 ng gia các em trongcùng mt l p ch5a th1c s1 đng đ3u nh5ng kt quD trung bình chung sau đ6 t kim tra 1 titcó tin b nhi3u so v i tr5 c.

HS l4p k hoAch hc t4p bng sE đ t5 duy là mt s1 đi m i trong hc t4p hóa hc, rtc9n đ56 c phát huy và nhân rng cho các ngành hc và b4c hc ph thông.

3.6.2.1. Nhn xét ca giáo viên h ng dn th c tp s phmSC dng phiu phng vn GV đ ghi nh4n ý kin c8a GV (2 GV) tr5B ng tHPT Bùi

Hu Ngh a v3 vi2c v4n dng sE đ t5 duy h5 ng dn HS t1 hc môn hóa hc l p 10, ban cE bDn.

Kt quD thu đ56 c nh5 sau:Ý kin giáo viênNi dung phng vn

Yu Trung bình Khá Tt

1. Mc đ khD thi c8a phiu t1 hc hóa hc theo sE đ t5 duy đi v i năng l1c nh4n thc c8a HS THPT

1 1

2. Vi2c sC dng ph9n m3m Mindjet Manager Pro 7thit k các sE đ t5 duy t1 hc có h5 ng dn phù

2

Xp loAiYu Trung bình Khá Gii







h6 p v i đi m i PPDH hóa hc hi2n nay3. Kt quD áp dng sE đ t5 duy đ l4p k hoAch t1 hc c8a HS

2

3.6.2.2. Phiu phng vn HS

SC dng phiu thăm dò ý kin HS (ph lc 4) đ ghi nh4n ý kin HS l p 10C tr5B ngTHPT Bùi Hu Ngh a v3 vi2c GV h5 ng dn HS t1 hc môn hóa hc theo sE đ t5 duy.

Kt quD nh5 sau:

Ni dung phng vn Ý kin HS

1. Đi v i em, vi2c hc môn hóa hc so v icác môn t1 nhiên khác (toán, lý,..):

D hE n : 5HS T5E ng đ5E ng nhau: 26HS Khó hE n: 6HS

2. Hi2n nay, ph5E ng pháp hc t4p môn hóahc c8a em là:

T1 hc nhà là ch8 yu : 21HS T1 hc nhà và trên l p : 8HS

T1 hc khi có h5 ng dn hoc có yêu c9uc8a giáo viên: 8HS

3. Theo em, t1 hc là: Hc lAi bài hc trên l p: 17HS T1 mình hc v i sách giáo khoa, sách thamkhDo và sách bài t4p: 11HS Hc theo h5 ng dn c8a giáo viên: 6HS Hc trao đi v i các bAn trong l p, khôngc9n h5 ng dn c8a giáo viên: 3HS

4. ThB i gian t1 hc t4p môn hóa hc trongngày c8a em là: T 30 – 60 phút: 7HS Tùy thuc vào thB i khóa biu trên l p:28HS Ch t1 hc khi có kim tra 15 phút hoc 1tit : 2HS

5. Em đã sC dng thB i gian t1 hc trong ngàyđ:

Chun b bài hc và bài t4p trên l p theoh5 ng dn c8a GV: 12HS Làm bài t4p do GV yêu c9u: 10HS T4p trung cho môn hc mà mình yêu thích:8HS Hc thuc lòng bài giDng trên l p: 7HS

6. Em hiu th nào v3 t1 hc theo sE đ t5 duy?

L4p k hoAch hc t4p bng sE đ t5 duy:19HS Hc theo sE đ t5 duy sn có: 5HS Hc theo h5 ng dn c8a GV: 13HS

7. KhD năng tip thu bài c8a em nh5 th nàokhi em đã sE đ hóa ni dung bài hc và

Bình th5B ng: 4HS Khá hE n: 16HS







đ56 c GV giDng lAi trên l p? Tt hE n :17HS

8. Em thích thú v i cách hc này Rt thích: 4HS Thích mt ph9n: 24HS Không thích: 3HS Ý kin khác: 6HS

TÓM TT CH16 NG 3Ni dung c8a ch5E ng 3 bao gm:

Ph9n 1: Mc đích, nhi2m v c8a th1c nghi2m s5 phAm.

Ph9n 2: Đi t56 ng và s1 chun b tr5 c khi th1c nghi2m s5 phAm.Ph9n 3: Tin hành th1c nghi2m s5 phAm.Ph9n 4: XC lý kt quD th1c nghi2m s5 phAm.

Kt quD th1c nghi2m s5 phAm tAi tr5B ng THPT Bùi Hu Ngh a đã khng đnh:1. Đ3 tài: “V4n dng sE đ t5 duy nhm phát huy năng l1c t1 hc môn hóa hc c8a hc

sinh lE p 10 – ban cE bDn” là c9n thit.2. Vi2c t1 hc theo sE đ t5 duy giúp phát huy đ56 c năng l1c t5 duy đc l4p và t5 duy sáng

tAo c8a HS.3. Vi2c sC dng ph9n m3m Mindjet Manager Pro 7 h5 ng dn hc sinh thit k các sE đ

t5 duy t1 hc rt phù h6 p v i tình hình đi m i ph5E ng pháp dAy hc hi2n nay n5 c ta,phù h6 p v i trình đ nh4n thc c8a mi HS, mang tính khD thi và đáp ng đ56 c trit lý giáodc th k XXI theo quan đim t1 hc và hc t4p sut đB i, tng b5 c hình thành mt xã hihc t4p.







KT LU8N VÀ KIN NGH 1. Kt lunQuá trình th1c hi2n đ3 tài “ V4n dng sE đ t5 duy nhm phát huy năng l1c t1 hc hóa hc

c8a l p hc sinh l p 10 – ban cE bDn” đã thu đ56 c kt quD nh5 mong mun, lu4n văn đãth1c hi2n đ56 c đúng mc đích, nhi2m v đ3 ra: nghiên cu xác đnh kin thc trng tâm bài

lên l p c8a ba ch5E ng t đó sC dng ph9n m3m Mindjet MindManager Pro 7 thit k 10phiu t1 hc hóa hc theo sE đ t5 duy. Kt quD th1c nghi2m s5 phAm tr5B ng THPT BùiHu Ngh a thông qua vi2c đánh giá bài kim tra 15 phút và bài kim tra 1 tit, phiu phngvn GV và HS, cùng v i nh4n xét c8a GV h5 ng dn th1c nghi2m s5 phAm đã khng đnhtính đúng đFn và khD thi c8a đ3 tài nghiên cu.

Đóng góp c8a lu4n văn là tìm ra các bi2n pháp nhm nâng cao cht l56 ng dAy và hc hóahc bng con đ5B ng t5 duy v4n dng, góp ph9n xây d1ng thêm cho lý lu4n dAy hc v3 vi2cv4n dng sE đ t5 duy đ sE đ hóa k hoAch t1 hc c8a HS, tăng c5B ng vi2c ng dng công

ngh2 thông tin trong dAy hc hóa hc, đáp ng đ56 c nguy2n vng c8a GV và HS, cng nh5 ch8 tr5E ng m i hi2n nay c8a B Giáo dc và Đào tAo, đó là tng b5 c tin hc hóa trong nhàtr5B ng ph thông.

Đ3 tài ch gi i hAn trong ch5E ng trình hóa hc l p 10 ban cE bDn nên h5 ng nghiên cutip c8a đ3 tài s là v4n dng sE đ t5 duy nhm phát huy năng l1c t1 hc hóa hc c8a hcsinh l p 10 - ban nâng cao.

2. Kin ngh Sau quá trình th1c hi2n đ3 tài lu4n văn tt nghi2p, đc bi2t là th1c nghi2m s5 phAm

tr5B ng THPT, em có mt s kin ngh nh5 sau:

- Nghiên cu v4n dng sE đ t5 duy và ph9n m3m Mindjet vào quá trình dAy và hc cònnhi3u ha hn, c9n đ56 c phát huy và nhân rng cho tt cD các ngành hc, b4c hc.

- HS c9n đ56 c bi d57 ng ý thc hc t4p và khD năng t1 hc tt hE n.- GV phDi đ56 c trang b đ9y đ8 v3 trình đ chuyên môn, phDi có năng l1c s5 phAm và

hiu tâm lí HS.- Nhà tr5B ng ph thông c9n đ56 c trang b đ9y đ8 cE sE v4t cht k thu4t, phc v cho

vi2c dAy và hc theo ph5E ng pháp m i.Trên đây là tt cD nhng công vi2c mà lu4n văn đã th1c hi2n v i mong mun đóng góp ph9n

nh vào vi2c nâng cao cht l56 ng dAy hc hóa hc n5 c ta. Vì trình đ hiu bit có mcđ nên đ3 tài còn nhi3u hAn ch và thiu sót. Em mong đ56 c s1 ch dn và đóng góp quý báuc8a quý th9y cô và các bAn.

Em xin chân thành cDm E n.







PH9 L9CHình thc trình bày c8a ph9n ph lc bao gm:Ph lc 1: Mt s phiu t1 hc theo sE đ t5 duy.Ph lc 2: Mt s phiu t1 hc chi tit dAng file word đ56 c xut ra t Mindjet Manager Pro7.Ph lc 3: Phiu phng GV và HS tham gia th1c nghi2m s5 phAm.

PH9 L9C 1











































PH9 L9C 2

BÀI 22: CLOI- TR3NG THÁI TC NHIÊN VÀ TÍNH CHT V8T LÍ 1. HS: Trong t4 nhiên, clo ch y u tF n tAi d A ng đ 6 n ch7 t hay h p ch7 t? T Ai sao?

Do hoAt đng hóa hc mAnh nên nguyên t clo ch tn tAi dAng h6 p cht trong t1 nhiên. 2. HS: Hãy k tên m t sB h p ch7 t c a clo mà em bi t?

Ch8 yu là mui NaCl có trong n5 c bin và mui m.

Ngoài ra clo còn có trong:

- Cht khoáng cacnalit KCl.MgCl.6H2O

- Axit clohiđric có trong dch v dA dày c8a ng5B i và đng v4t.

3. HS: Nêu tính ch7 t vE t lí c a clo đi3u ki2n th5B ng, clo là khí màu vàng lc, mùi xc, rt đc, nng gp 2,5 l9n không khí

và tan trong n5 c. Clo tan nhi3u trong dung môi hu cE nh5 benzen, etanol, hexan, carbontetraclorua… 4. HS: T Ai sao clo tan ít trong n12 c nh1 ng tan đ 1 c nhiu trong dung môi h u c6 ?

GiFi thích:

Liên kt trong phân tC clo là liên kt cng hóa tr không c1c nên khó tan trong dung môi cóc1c là n5 c và d tan trong dung môi vô c1c là các cht hu cE .

II- TÍNH CHT HÓA H4C 1. HS: Vi t c7 u hình electron c a nguyên t clo, t đ ó d 4 đ oán tính ch7 t hóa hD c ch y u c a clo? Vi t PTP

- Tính cht hóa hc đc tr5ng c8a clo là tính oxi hóa mAnh.* Tác dng v i kim loAi (tr Au, Pt)

2Na + Cl2 2NaCl

Cu + Cl2 CuCl2

2Fe + 3Cl2 2FeCl3

* Tác dng v i hiđro

H2 + Cl2 2HCl

2. HS: Ngoài tính ch7 t trên, clo còn th hi5 n tính ch7 t hóa hD c gì? Vi t PTP Ngoài tính oxi hóa mAnh, clo còn th hi2n tính khC

* Tác dng v i n5 c

Cl2 + H2O HCl + HClO

Trong phDn ng trên, Clo va là cht khC va là cht oxi hóa nên phDn ng gi là phDn ngt1 oxi hóa khC.

3. HS: T Ai sao ph n ng c a clo v2 i n12 c l Ai thuE n ngh 9 ch?







- PhDn ng trên là thu4n nghch do HClO là cht oxi hóa mAnh s oxi hóa HCl thành Cl2.

III- ĐIU CH VÀ NG D9NG 1. HS: Vi t PTP đ iu ch khí clo trong PTN và công nghi5 p?

* Trong PTN:

MnO2 + 4HCl

12

MnCl2 + Cl2 + H2O2KMnO4 + 16HCl 2MnCl2 + 2KCl + 5Cl2 + 8H2O

* Trong công nghi2p:

2NaCl + 2H2Odpdd

2NaOH + Cl2 + H2

2. HS: Nêu ng d ng c a clo trong đ i sB ng, sinh hoA t hàng ngày?

- Clo đ56 c dùng đ di2t trùng n5 c sinh hoAt; ty trFng vDi, s6 i, giy

- Mt l56 ng l n clo dùng đ sDn xut các hóa cht hu cE

- Clo đ56 c dùng đ sDn xut cht ty trFng, sát trùng nh5 n5 c Gia- ven, sDn xut các hóacht vô cE nh5 axit HCl, KClO3

IV- CDNG C VÀ BÀI T8P ÁP D9NG1. HS: Th o luE n nhóm đ hoàn thành phi u hD c tE p

PHI U H C T PCâu 1. Kim loAi nào sau đây tác dng v i dung dch axit HCl loãng và khí clo, cho cùng mtmui clorua?A. Cu B. Al C. Fe D. AgCâu 2. Trong các phDn ng hóa hc sau đây, phDn ng nào chng t nguyên t clo va th

hi2n tính oxi hóa va th hi2n tính khC?A. Cl2 + 2NH3 6HCl + N2 B. Cl2 + 2SO2 + 2H2O 2HCl + H2SO4 C. Cl2 + 2NaOH NaCl + NaClO + H2OD. 3Cl2 + 2Fe 2FeCl3 2. HS: Làm các bài tE p áp d ng 1-7 trong SGK trang 106

có màng ngăn







Bài 23: HIĐRO CLORUA - AXIT CLOHIĐRICVÀ MUI CLORUA

I- HIĐRO CLORUA1. HS: Vi t công th c c7 u tA o và gii thích s4 phân c4 c c a phân t HCl

Hiđro clorua là h6 p cht cng hóa tr, phân tC có c1c ( hi2u đ âm đi2n gia nguyên tC clovà nguyên tC hiđro: 3,16 - 2,20 = 0,96)

H - Cl

2. HS: D4 a vào SGK cho bi t tính ch7 t c a hi đ ro clorua? - TrAng thái: cht khí.

- Màu sFc: không màu.

- Hiđro clorua nng hE n không khí.

3. HS: M c đ ích c a thí nghi5 m hình 5.5 SGK là gì?

- Mc đích c8a thí nghi2m: Chng minh hiđro clorua tan nhi3u trong n5 c.II- AXIT CLOHIĐRIC1. HS: Nghiên c u SGK, gii thích tính d tan c a hi đ ro clorua Hiđro clorua tan vào n5 c tAo thành dung dch axit clohiđric. Đó là cht lng không màu,mùi xc.

2. HS: Nêu tính ch7 t hóa hD c c a axit clohi đ ric?* Axit clohiđric là axit mAnh có đ9y đ8 tính cht chung c8a mt axit.

- Làm quì tím hóa đ.

- Tác dng v i kim loAi (tr5 c hiđro) mui + H2.Fe + 2HCl FeCl2 + H2

Cu + HCl không xDy ra.

- Tác dng v i oxit bazE và bazE .

CuO + 2HCl CuCl2 + H2O

Fe(OH)2 + 2HCl FeCl2 + 2H2O

- Tác dng v i mui.

AgNO3 + HCl AgCl + HNO3

CaCO3 + 2HCl CaCl2 + CO2 + H2O

3. HS: Khi ph n ng v2 i kim loAi, axit HCl đ óng vai trò gì?

* Khi ng v i kim loAi, axit clohiđric th hi2n tính khC do trong phân tC HCl, nguyên t clocó s oxi hóa thp nht là -1.

4. HS: Khi tác d ng v2 i ch7 t oxi hóa mA nh, axit HCl th hi5 n tính gì?







Khi dung dch HCl đc tác dng v i cht oxi hóa mAnh nh5 MnO2 , KMnO4,... HCl th hi2ntính oxi hóa và b oxi hóa thành Cl2.

PTP :

MnO2 + 4HCl12

MnCl2 + Cl2 + 2H2O

5. HS: Vi t PTP đ iu ch axit HCl trong PTN và trong công ngh5 p? * Trong PTN

PTP :

NaCl + H2SO4< 2500C

NaHSO4 + HCl

nhi2t đ cao hE n tAo ra Na2SO4 và khí HCl:

2NaCl + H2SO4C 0400≥

Na2SO4 + 2HCl

* Trong công nghip

H2 + Cl2

122HCl

- Hi2n nay, công ngh2 sDn xut HCl đi t NaCl và H2SO4 cng đ56 c áp dng trong côngnghi2p (ph5E ng pháp sunfat).

2NaCl + H2SO4C 0400≥

Na2SO4 + 2HCl

III- MUI CLORUA VÀ NH8N BIT ION CLORUA1. HS: Nêu nh ng ng d ng quan trD ng c a muB i clorua

- Đa s các mui clorua tan nhi3u trong n5 c tr mt s mui không tan nh5 AgCl và ít tannh5 CuCl, PbCl2.

- Mui clorua có nhi3u ng dng quan trng, quan trng nht là NaCl. Ngoài vi2c dùng làmmui ăn và bDo quDn th1c phm, NaCl còn là nguyên li2u quan trng đi v i các ngành côngnghi2p hóa cht đ đi3u ch Cl2, H2, NaOH, n5 c Gia- ven,...

2. HS: Đ nhE n bi t ion clorua ta dùng thuB c th nào? Nh4n bit ion Cl- ( mui clorua hoc dung dch axit clohiđric) ta dùng dung dch AgNO3

cho kt t8a trFng AgCl.

HCl + AgNO3 HNO3 + AgCl

NaCl + AgNO3 NaNO3 + AgCl

IV- CDNG C VÀ BÀI T8P ÁP D9NG1. HS: Th o luE n nhóm tr l i câu hi trong phi u hD c tE p

PHI U H C T PCâu 1. Có 4 l mt nhãn sau: HCl, HNO3, NaCl, KNO3. Bng ph5E ng pháp hóa hc hãydùng thuc thC nào sau đây đ nh4n bit 4 l dung dch trên?







A. Qu tím, dung dch AgNO3.B. Dung dch H2SO4, dung dch AgNO3.C. Dung dch KOH, dung dch Na2CO3.D. Phenolphtalein, dung dch BaCl2.

Câu 2. Dãy cht nào sau đây tác dng đ56 c v i dung dch HCl?

A. FeO, MnO2, Ag B. Zn, Al2O3, Ba(OH)2.C. H2SO4, Na2CO3, Cu(OH) 2. D. AgNO3, BaCO3, BaSO4. 2. HS: Làm các bài tE p áp d ng 1-7 trong SGK trang 106 , 5.15-5.22 SBT tr.37-39







BÀI 29: OXI- OZONA- OXI I. V TRÍ VÀ CU T3O HS: Vi t c7 u hình electron, xác đ 9 nh v 9 trí c a oxi trong b ng tuC n hoànCu hình electron: 1s2 2s2 2p4 V trí: S hi2u nguyên tC: 8 Nhóm: VIA Chu kì: 2II. TÍNH CHT V8T LÍ HS: Nghiên c u SGK nêu các tính ch7 t vE t lí c a oxi Cht khí, không màu, không mùi, không v, hE i nng hE n không khí. Nhi2t đ hóa lng: - 183oC Tan ít trong n5 cIII. TÍNH CHT HÓA H4C: HS: D4 a vào c7 u hình electron c a oxi, cho bi t khuynh h12 ng c a oxi là gì?

D1a vào cu hình electron c8a oxi, oxi có khuynh h5 ng nh4n thêm hai electron đ đAt cuhình b3n vng c8a khí him.Đ âm đi2n c8a oxi là 3,44 ch nh hE n nguyên t flo trong bDng h2 thng tu9n hoàn. T đó

có th suy ra tính cht hóa hc đc tr5ng c8a oxi là tính oxi hóa mAnh. S oxi hóa c8a oxitrong các h6 p cht là -2, tr h6 p cht v i flo. HS: Vi t PTP c a oxi khi tác d ng v2 i kim loAi, phi kim, h p ch7 t

a) Tác dng v i kim loi ( tr Au, Ag, Pt) to Oxit baz

PTP :

2Mg + O2

12

2MgO3Fe +2O2

12

Fe3O4 b) Tác dng v i phi kim (tr Halogen) to Oxit trung tính

PTP :

C + O2

12

CO2

S + O2

12

SO2 c) Tác dng v i h p cht (C2H5OH, CO...) to sn phm có s oxi hóa cao

PTP :C2H5OH + 3O2

12

2CO2 + 3H2O

2CO + O2

12

2CO2

IV. NG D9NG: HS: Vai trò c a oxi đ B i v2 i đ i sB ng và s n xu7 t nh1 th nào?

a) Trong s4 hô h7 p







Ví d: Bình oxi cho th6 ln, máy th oxi cho b2nh nhân,...

b) Trong s4 đ B t cháy nhiên li5u

Ví d: Luy2n thép, hàn cFt kim loAi,...

V. ĐIU CH:

HS: Vi t PTP đ

iu ch oxi trong phòng thí nghi5 m, trong công nghi5 p và trong t4 nhiên?

a) Trong PTN

Đ có oxi dùng cho các phDn ng, ng5B i ta nhit phân các h6 p cht:

- Giàu oxi.

- Kém bn v i nhit.Ví d: KMnO4, KClO3, H2O2, KNO3,...

2KMnO4

12

K2MnO4 + MnO2 + O2

2KClO3 MnO2, t0

2KCl + 3O2

H2O2MnO2, t0 H2 + O2

2KNO3 12

2KNO2 + O2 b) Trong công nghip

2H2Odp

2H2 + O2

c) Trong t nhiên

6 CO2 + 6H2Oas C6H12O6 + 6O2

B- OZON I. TÍNH CHT V8T LÍ

HS: Nêu tính ch7 t vE t lí c a ozon Ozon là mt dAng thù hình c8a oxi. Ozon là cht khí màu xanh nhAt, mùi đc tr5ng. Nhi2t đ hóa lng: -112oC. Tan nhi3u trong n5 c hE n oxi.II. TÍNH CHT HÓA H4C

HS: Vi t PTP ch ng minh ozon có tính oxi hóa mA nh h6 n oxi Ozon có tính cht oxi hóa rt mAnh và mAnh hE n cD oxi.

- đi3u ki2n th5B ng, oxi không oxi hóa đ56 c bAc, nh5ng ozon oxi hóa đ56 c bAc thành bAcoxit:

2Ag + O3 Ag2O + O2

III. OZON TRONG TC NHIÊN

HS: Ozon tA o thành nh1 th nào trong t4 nhiên?







- Ozon tAo thành trong khí quyn khi có s1 phóng đi2n.

- TAo thành t phDn ng:

3O2

Tia IR 2O3

IV. NG D9NG

HS: Nêu ng d ng c a ozon đ n đ i sB ng và s n xu7 t nh1 th nào?

- Trong công nghi2p, ng5B i ta dùng ozon đ ty trFng tinh bt, d9u ăn và nhi3u v4t phmkhác,...- Trong y hc, ozon đ56 c cha sâu răng.- Trong đB i sng, ng5B i ta dùng ozon đ sát trùng n5 c sinh hoAt.- Ozon hp th tia tC ngoAi, bDo v2 con ng5B i và các sinh v4t trên mt đt tránh đ56 c tác hAic8a tia tC ngoAi nh5 ung th5 da, đc nhân mFt, có hAi đn các sinh v4t đAi d5E ng…

- Tác hBi ca l thng t 8ng ozon: Tia tC ngoAi lt xung trái đt gây tác hAi: Làm tăng nhi2tđ trái đt t 0,5 – 3oC, làm cho băng tan hai c1c c8a trái đt dn đn m1c n5 c bin dâng

cao gây nên hi2n t56 ng thiên tai l lt, làm tăng các nguy cE b2nh cho con ng5B i, giDm scđ3 kháng c8a cE th, hAn ch năng sut cây trng, phá h8y cân bng h2 sinh thái.

C- BÀI T8P ÁP D9NG1. HS: Th o luE n nhóm, hoàn thành các câu hi trong phi u hD c tE p

PHI U H C T PCâu 1. Ng5B i ta dùng các h6 p cht sau đ đi3u ch khí oxi trong phòng thí nghi2m: KMnO4,KClO3, NaNO3, H2O2. Nu ly cùng s mol mi cht trên thì th tích khí O2 thu đ56 c t chtnào nhi3u nht?A. KMnO4 B. KClO3

C. NaNO3 D. H2O2 Câu 2. Khi nhúng tB giy m có tm dung dch tinh bt và kali iođua vào bình cha khíozon thì xut hi2n màu xanh. Hi2n t56 ng này xDy ra là do:A. Ozon oxi hóa h tinh bt.B. Ozon oxi hóa ion I- thành I2.C. Ozon oxi hóa ion K+ thành K.D. Ozon khC h tinh bt. 2. HS: Làm các bài tE p áp d ng 1,2 trong SGK trang 127







Bài 30: L1 U HUNH

I. V TRÍ, CU HÌNH ELECTRON NGUYÊN T HS: Cho bi t v 9 trí c a l 1 u hu nh trong b ng tuC n hoàn và vi t c7 u hình electron

S hi2u nguyên tC: 16 Nhóm: VIA Chu k: 3 S e l p ngoài cùng: 6eII. TÍNH CHT V8T LÍ1.HS: L1 u hu nh có m7 y d A ng thù hình? L5u hunh có 2 dAng thù hình:L5u hunh tà ph5E ng (kí hi2u S) và l5u hunh đE n tà (kí hi2u là S ) HS: L1 u hu nh tF n tAi t4 do trong t4 nhiên là d A ng thù hình nào? T Ai sao?

L5u hunh tn tAi t1 do trong t1 nhiên là l5u hunh tà ph5E ng do nhi2t đ th5B ng nh hE n95,5oC.III. TÍNH CHT HÓA H4C

HS: L1 u hu nh th hi5 n tính oxi hóa khi tác d ng v2 i nh ng ch7 t nào? Vi t PTP L5u hunh th hi2n tính oxi hóa khi tác dng v i: kim loAi và hiđro.- Tác dng v i kim loAi

Fe + S 12

FeSSFt (II) Sunfua

- Tác dng v i hiđro

H2 + S12

H2SHiđro Sunfua

HS: Khi B ng nhi5 t k b 9 b ng1 i ta th1 ng dùng l 1 u hu nh đ thu hFi th y ngân r6 i vãi.

Hãy gii thích vi5 c làm trên và vi t PTP ? Th8y ngân có th tác dng v i l5u hunh ngay nhi2t đ th5B ng nên ng5B i ta dùng l5uhunh đ thu hi th8y ngân rE i vãi.Hg + S HgS HS: L1 u hu nh th hi5 n tính kh trong tr1 ng h p nào? Tác dng v i phi kim mAnh hE n nh5 Cl2, F2, O2 và các h6 p cht có tính oxi hóa.

S + O2 12

SO2 L5u hunh đioxit

S + 3F2 12

SF6

L5u hunh hexafloruaIV. NG D9NG HS: Nghiên c u SGK rút ra ng d ng chính c a l 1 u hu nh

- 90% l56 ng l5u hunh đ56 c dùng đ sDn xut H2SO4.- 10% l56 ng l5u hunh còn lAi đ56 c dùng đ l5u hóa cao su, sDn xut diêm, d56 c phm,thuc tr sâu...V. TR3NG THÁI TC NHIÊN VÀ SFN XUT L1 U HUNH HS: Tóm t t trA ng thái t4 nhiên và ph16 ng th c s n xu7 t l 1 u hu nh







1. Trng thái t nhiên:- Trong t1 nhiên, l5u hunh tn tAi 2 dAng đE n cht và h6 p cht.- Mt s qung có cha l5u hunh: qung pirit FeS2, galen PbS, thAch cao CaSO4.2H2O,mui chát MgSO4.7H2O, SnS…2. Sn xut:T h6 p cht hoc khai thác trong lòng đt.

* T h6 p cht2H2S + O2 (thiu) 2 S + 2H2O

2H2S +SO2 12

3S +2H2O* Khai thác l5u hunh trong lòng đt ( ph5E ng pháp Frash)

Dùng ph5E ng pháp nén n5 c siêu nóng (1700C) làm l5u hunh nóng chDy sau đó bE m hútlên mt đt.VI. BÀI T8P ÁP D9NG1. HS: Th o luE n nhóm, hoàn thành các câu hi trong phi u hD c tE p

PHI U H C T PCâu 1. Cp phDn ng nào sau đây cho thy l5u hunh va có tính oxi hóa, va có tính khC:

A. S + Fe12

FeS

S + H2

12

H2SB. S + 6HNO3 H2SO4 + 6NO2 + 2H2O

S + 2H2SO4 3SO2 + H2O

C. S + O2

12

SO2

S + 3F2

12

SF6 D. S + Zn

12

ZnS

S + 3Cl2

12

SCl6 Câu 2. Trong phDn ng:

SO2 + 2H2S 3S + 2H2OCâu nào din tD đúng?

A. L5u hunh b oxi hóa và hiđro b khC.B. L5u hunh b khC và không có cht nào b oxi hóa.C. L5u hunh b khC và hiđro b oxi hóa.D. L5u hunh trong SO2 b khC, l5u hunh trong H2S b oxi hóa.

2. HS: Làm các bài tE p áp d ng 1-5 trong SGK trang 132







Bài 32: HIĐRO SUNFUA - L1 U HUNH ĐIOXITL1 U HUNH TRIOXIT

I. HIĐRO SUNFUA1. HS: Nghiên c u SGK cho bi t tính ch7 t vE t lí c a H 2S - TrAng thái: cht khí

- Màu sFc: không màu- H2S nng hE n không khí- Mùi đc tr5ng: mùi trng thi- KhD năng tan trong n5 c: tan ít trong n5 c- Tính đc: rt đc 2. HS: Khi cho H 2S tác d ng v2 i dung d 9 ch ki m có th tA o ra nh ng muB i nào? Vi t PTP TAo ra hai loAi mui: mui axit và mui trung hòa.PTP :H2S + NaOH NaHS + H2O

Natri hiđrosunfuaH2S + 2NaOH Na2S + 2H2O

Natri sunfua

3. HS: Ngoài tính axit y u, d 4 a vào sB oxi hóa các em d 4 đ oán H 2S còn th hi5 n tính ch7 t hóa hD c gì khác? Gii thích và vi t PTP - Vì l5u hunh trong H2S có s oxi hóa thp nht là -2 trong h6 p cht H2S nên H2S ngoàitính axit yu, còn có tính khC mAnh.

PTP

2 H2S + O2 (thiu) 2S + 2 H2O

2 H2S + 3 O2 (d5) 12 2SO2 + 2 H2O

4. HS: Dùng hóa ch7 t nào đ nhE n bi t axit sunfuhi đ ric và muB i sunfua?

Cho tác dng v i dung dch Pb(NO3)2, Cu(NO3)2, AgNO3 cho kt t8a đen.

PTP :

H2S + Pb(NO3)2 PbS + 2HNO3

Na2S + Cu(NO3)2 CuS + 2NaNO3

Na2S + 2AgNO3 Ag2S + 2NaNO3 5. HS: Nghiên c u SGK cho bi t trA ng thái t4 nhiên và vi t PTP đ iu ch H2S trong PTN 1. Trng thái t nhiên:Trong t1 nhiên, hiđro sunfua có trong mt s n5 c sui, trong núi lCa và t xác cht c8ang5B i và đng v4t...2. Đi3u ch - Trong PTN, ng5B i ta đi3u ch H2S bng cách cho sFt sunfua tác dng v i axit clohiđric.FeS + 2HCl FeCl2 + H2S







II. L1 U HUNH ĐIOXIT1. HS: Nghiên c u SGK cho bi t tính ch7 t vE t lí c a l 1 u hu nh đ ioxit - TrAng thái: cht khí.- Mùi: hFc.- Màu sFc: không màu.- SO2 nng hE n không khí.

- Tan nhi3u trong n5 c.- nh h5 ng đn sc khe: là khí đc, hít th phDi không khí có khí này s gây viêm đ5B nghô hp. 2. HS: Vì sao SO 2 v a là ch7 t kh v a là ch7 t oxi hóa? Vi t PTP ch ng minhVì l5u hunh trong h6 p cht SO2 có s oxi hóa là +4, đây là s oxi hóa trung gian nên SO2 va th hi2n tính khC va th hi2n tính oxi hóa.- Tính khC:SO2 + Br2 + 2 H2O H2SO4 + 2HBr- Tính oxi hóa:SO2 + 2 H2S 3S + 2 H2O

3. HS: Nghiên c u SGK rút ra ng d ng c a SO 2?SO2 đ56 c dùng đ:+ SDn xut H2SO4 trong công nghi2p.+ Ty trFng giy và bt giy.+ Chng nm mc l5E ng th1c, th1c phm.

Tuy nhiên SO2 cùng v i các khí NO, NO2,...các khí này tác dng v i khí O2 và hE i n5 ctrong không khí gây ra m5a axit:

+ Phá hoAi mùa màng và công trình văn hoá.+ nh h5 ng sc khe con ng5B i (phi, mFt, da).+ nh h5 ng đn đt đai trng trt.

+ nh h5 ng đn s1 phát trin c8a đng th1c v4t . 4. HS: Vi t PTP đ iu ch SO 2 trong PTN và trong công nghi5 p

- Trong PTN: Ng5B i ta đi3u ch SO2 t mui Na2SO3 và dung dch H2SO4.

PTP :

Na2SO3 + H2SO4 Na2SO4 + SO2 + H2O

- Trong công nghip: SO2 đ56 c sDn xut bng cách đt l5u hunh hoc qung pirit sFt.

PTP :

S + O2 12

SO2

2FeS2 + 11O2 12

2Fe2O3 + 8SO2 III. L1 U HUNH TRIOXIT1. HS: Nghiên c u SGK cho bi t tính ch7 t vE t lí c a l 1 u hu nh trioxit - TrAng thái: cht lng.- Màu sFc: không màu.- KhD năng tan trong n5 c: tan vô hAn trong n5 c và trong H2SO4. 2. HS: SO 3 thu c loAi h p ch7 t gì? Vi t PTP minh hD a.







SO3 có tính cht c8a mt oxit axita. Tan trong n5 c tAo thành axit t5E ng ng

SO3 + H2O H2SO4 b. Tác dng v i oxit bazE

SO3 + Na2O Na2SO4 c. Tác dng v i bazE

SO3 + NaOH NaHSO4 SO3 + 2NaOH Na2SO4 + H2O

IV. BÀI T8P ÁP D9NG1. HS: Th o luE n nhóm tr l i câu hi trong phi u hD c tE p

Phi u hD c tE pCâu 1. PhDn ng nào không dùng đ đi3u ch khí H2S?

A. S + H2 B. Na2S + H2SO4 loãng C. FeS + HNO3 D. FeS + HCl

Câu 2. Cp cht nào sau đây không th cùng tn tAi trong mt hn h6 p?

A. H2S và HCl B. H2S và Br2

C. O2 và Cl2 D. Cl2 và N2

Câu 3. Cho 4,48 lít H2S (đktc) vào 150ml dung dch NaOH 1M. Mui đ56 c tAo thành là:A. NaHS B. Na2SC. NaHS và Na2S D. Không xác đnh đ56 c

Câu 4. Hp th hoàn toàn 2,24 lít SO2 (đktc) vào 250 ml dung dch NaOH 1M. SDn phmthu đ56 c sau phDn ng là:A. NaHSO3, SO2 d5 B. NaHSO3, Na2SO3 C. Na2SO3, NaOH d5 D. Tt cD đ3u saiCâu 5. Khi dn khí SO2 vào dung dch H2S thì có hi2n t56 ng nào sau đây:

A. Không có hi2n t56 ng gì.B. Dung dch chuyn sang màu xanh tím.C. Dung dch b vn đc màu vàng.D. Dung dch chuyn sang màu đ.

2. HS: Làm các bài tE p áp d ng 1-10 trong SGK trang 138 và 139







BÀI 33:AXIT SUNFURIC - MUI SUNFATI. AXIT SUNFURIC1. Tính cht vt lí

1. HS: Nêu tính ch7 t vE t lí c a axit sunfuric- Cht lng, sánh, không màu, không bay hE i, nng g9n gp hai l9n n5 c.

- Tan vô hAn trong n5 c và ta nhi3u nhi2t. 2. HS: Nghiên c u hình 6.6 SGK rút ra nhE n xét v cách pha loãng axit H 2SO 4 đ 8 c

Cách pha loãng axit H2SO4 đc: Rót t t axit đc vào cc n5 c theo đa th8y tinh vàkhuy nh, tuy2t đi không đ56 c làm ng56 c lAi vì axit sunfuric đc rt háo n5 c và khi tantrong n5 c ta rt nhi3u nhi2t làm n5 c sôi đt ngt và kéo theo nhng git axit bFn ra xungquanh gây nguy him.

2. Tính cht hóa hc1. HS: Tính ch7 t hóa hD c c a axit sunfuric loãng là gì?

Có đ9y đ8 tính cht chung c8a mt axit.

- Làm qu tím hóa đ.- Tác dng v i kim loAi (tr5 c hiđro) mui + H2.

Fe + H2SO4 1 FeSO4 + H2

Cu + H2SO4 1 không xDy ra.

- Tác dng v i oxit bazE và bazE .

FeO + H2SO4 1 FeSO4 + H2O

Fe(OH)2 + H2SO4 1 FeSO4 + 2H2O

- Tác dng v i mui.

BaCl2 + H2SO4 1 BaSO4 + 2HCl

CaCO3 + H2SO4 1 CaSO4 + CO2 + H2O

2. HS: H 2SO 4 đ 8 c có tính ch7 t gì khác H 2SO 4 loãng?

H2SO4 đc ngoài tính axit còn có tính oxi hóa mAnh và tính háo n5 c.

* Tính oxi hóa mAnh

- Tác dng v i h9u ht các kim loAi (tr Au, Pt) và không giDi phóng hiđro.


2Fe + 6H2SO4 đc Fe2(SO4)3 + 3SO2 + 6H2O V i Fe có nhi3u s oxi hóa b oxi hóa lên s oxi hóa cao nht.

Fe, Al b th đng hóa trong axit sunfuric đc, ngui.

- Tác dng v i nhi3u phi kim (S, C, P…) và nhi3u h6 p cht.

2H2SO4 đc + S 3SO2 + 2H2O

2H2SO4 đc + 2KBr Br2 + SO2 + 2H2O + K2SO4







* Tính háo n5 c :

H2SO4 đc hp thu mAnh n5 c, H2SO4 đc có th bin nhi3u h6 p cht thành than gi là s1 hóa than.

3. ng dng HS: Nêu nh ng ng d ng c a axit sunfuric trong đ i sB ng và s n xu7 t?

Axit sunfuric đ56 c dùng đ sDn xut phân bón; thuc tr sâu; cht git rCa tng h6 p; tE s6 ihóa hc; phm nhum; d56 c phm; ch bin d9u m…

4. Sn xut axit sunfuric HS: Axit sunfuric đ 1 c s n xu7 t trong công nghi5 p b ng ph16 ng pháp gì? Ph16 ng pháp này có m7 y giai đ oA n?

Axit sunfuric đ56 c sDn xut trong công nghi2p bng ph5E ng pháp tip xúc. Ph5E ng phápnày có 3 giai đoAn chính:

a. SDn xut l5u hunh đioxit (SO2) : T nguyên li2u ban đ9u là l5u hunh hoc qung piritsFt..

- Đt cháy l5u hunh :

S + O2 12

SO2

- Đt cháy qung pirit sFt:

4FeS2 + 11O2 12

2Fe2O3 + 8SO2

b. SDn xut l5u hunh trioxit (SO3 ) :

2SO2 + O2 450-500oC, V2O5

2SO3

c. Hp th SO3 bng H2SO4 H2SO4 + nSO3 H2SO4.nSO3 (oleum)

H2SO4.nSO3 + nH2O (n+1)H2SO4

II. MUI SUNFAT1. HS: Có m7 y cách phân loAi muB i sunfat?

Có 2 cách phân loAi mui sunfat:

Mui trung hòa (mui sunfat) cha ion SO42- : Na2SO4, CuSO4,...Ph9n l n mui sunfat đ3u

tan tr BaSO4, SrSO4, PbSO4 không tan.

Mui axit (mui hiđrosunfat) cha ion HSO4-: NaHSO4, Mg(HSO4)2,...

2. HS: Đ nhE n bi t ion sunfat (H 2SO 4 và muB i sunfat) ta dùng thuB c th nào? Vi t PTP Ta dùng h6 p cht c8a bari (Ba(OH)2 và các mui tan c8a bari) cho hi2n t56 ng kt t8a trFngBaSO4.

PTP :

H2SO4 + Ba(NO3)2 2HNO3 + BaSO4







ZnSO4 + BaCl2 ZnCl2 + BaSO4

Na2SO4 + Ba(OH)2 2NaOH + BaSO4

III. BÀI T8P ÁP D9NG 1. HS: Th o luE n nhóm đ hoàn thành phi u hD c tE p

PHI U H C T PCâu 1. Hòa tan 5,12 g đng vào dung dch axit H2SO4 đc nóng d5. Dn ht khí sinh ra vào200ml dung dch NaOH 0,6M. Dung dch thu đ56 c cha mui nào sau đây? A. NaHSO3 B. Na2SO3 và NaHSO3

C. Na2SO3 D. Không xác đnh đ56 cCâu 2. Axit sunfuric đc không th làm khô khí nào sau đây:A. O2 B. SO2 C. H2S D. O3 2. HS: Làm các bài tE p áp d ng 1-6 trong SGK trang 143, 6.25-6.41 SBT tr.52-54







Bài 26: LUYN T8P: OXI VÀ L1 U HUNH

I- KIN TH C C5N NHE 1. HS: Vi t c7 u hình electron c a nguyên t oxi và l 1 u hu nh? T đ ó d 4 đ oán nh ng tính ch7 t hóa hD c c6 b n c a chúng? Vi t PTP minh hD a. Cu hình electron c8a nguyên tC:

8O:1s22s22p4

16S:1s22s22p6 3s23p4

* Tính cht hóa hc cE bDn:- Oxi th hi2n tính oxi hóa mAnh

2Mg + O212

2MgO

C + O212

CO2 - L5u hunh th hi2n tính oxi hóa mAnh

Fe + S 12

FeSH2 + S

12 H2S- L5u hunh th hi2n tính khC

S + O2 12

SO2

S + 3F2 12

SF6 2. HS: Trình bày tính ch7 t hóa hD c c6 b n c a H2S? Gii thích. L7 y ví d minh hD a.H2S th hi2n tính khC vì trong phân tC H2S l5u hunh có s oxi hóa -2 thp nht:

PTP

2 H2S + O2 (thiu) 2S + 2H2O

2 H2S + 3O2 (d5) 2SO2 + 2H2O

3. HS: Trình bày tính ch7 t hóa hD c c6 b n c a SO 2 ? Gii thích. L7 y ví d minh hD a.SO2 va th hi2n tính oxi hóa va th hi2n tính khC vì l5u hunh có s oxi hóa +4 trunggian:

a) Tính khC:

SO2 + Br2 + 2H2O H2SO4 + 2HBr

b) Tính oxi hóa:

SO2 + 2H2S 3S + 2H2O

4. HS: Thành phC n nào đ óng vai trò "ch7 t oxi hóa" trong H 2SO 4 loãng và H 2SO 4 đ 8 c

a) V i H2SO4 loãng H+ đóng vai trò tác nhân oxi hóa.

Fe + H2SO4 loãng FeSO4 + H2

b) V i H2SO4 đc SO42-

đóng vai trò tác nhân oxi hóa (H+ làm môi tr5B ng):








II- BÀI T8P ÁP D9NGCâu 1: Có nhng cht sau: sFt, l5u hunh, axit sunfuric loãng.

Vit PTHH đi3u ch hiđro sunfua t nhng cht đã cho.Tr l i: Hai ph5E ng pháp đi3u ch H2S t sFt, l5u hunh, axit H2SO4 loãng:

1. Fe + S12

FeS

FeS + H2SO4 FeSO4 + H2S

2. Fe + H2SO4 FeSO4 + H2

H2 + S12

H2S

Câu 2: Có 3 bình, mi bình đ1ng mt cht khí là H2S, SO2, O2. Hãy trình bày ph5E ng pháphóa hc phân bi2t cht khí đ1ng trong mi bình v i đi3u ki2n không dùng thêm thuc thC.Tr l i:

Dùng que đóm còn than hng đ nh4n bit khí O2. Còn lAi hai bình là H2S và SO2 mang điđt, khí nào cháy đ56 c là H2S, khí không cháy là SO2.

1. HS: Th o luE n nhóm tr l i các câu hi trong phi u hD c tE p

PHI U H C T PCâu 1 . Hoàn thành bDng sau:

Câu 2. Dãy đE n cht nào sau đây va có tính oxi hóa, va có tính khC?A. F2, Cl2 , S. B. S, Cl2, O3 .C. S, Br2, Cl2 . D. Br2, O2, S .

Câu 3. Hoàn thành chui phDn ng sau: (ghi rõ đi3u ki2n nu có)

2. HS: Làm bài tE p 1-8 SGK trang 146

OXI L U HUNH

Cu hình electron

Đ âm đi2n

Ging nhauTính cht hóahc đc tr5ng Khác nhau

H2SSO 2 Na2SO4SO 3

H 2SO4S

(1 )

(2 ) (3 )

(4 )

(5 ) (6 )(7 ) (8 )







BÀI 36: TC Đ7 PHFN NGI- KHÁI NIM V TC Đ7 PHFN NG HÓA H4C 1. HS: Vi t PTP x y ra trong thí nghi5 m a, b SGK trang 150

Ph5E ng trình phDn ng xDy ra:

TN a:

H2SO4 + BaCl2 BaSO4+ 2HCl

TN b:

H2SO4 + Na2S2O3 S + SO2 + H2O + Na2SO4

2. HS: Cho bi t m c đ ích c a thí nghi5 m muB n ch ng minh đ iu gì?

Mc đích ca thí nghim: Chng minh các phDn ng hóa hc khác nhau xDy ra v i mc đ nhanh, ch4m rt khác nhau.

3. HS: Nêu khái ni5 m tB c đ ph n ng

Đnh ngh a:

Tc đ phDn ng là đ bin thiên nng đ c8a mt trong các cht phDn ng hoc sDn phmtrong mt đE n v thB i gian.

II- CÁC YU T FNH H1 NG ĐN TC Đ7 PHFN NG 1. HS: Nêu các y u tB nh h1 ng đ n tB c đ ph n ng và nh ng chú ý (n u có) a. Fnh h ng ca nng đ

Tc đ phDn ng không ph thuc vào nng đ c8a cht rFn.

b. Fnh h ng ca áp sut

Ch áp dng cho phDn ng có cht khí.

c. Fnh h ng ca nhit đ d. Fnh h ng ca din tích b mt

Ch áp dng cho phDn ng có cht rFn tham gia.

e. Fnh h ng ca cht xúc tác

2. HS: Quan sát thí nghi5 m a,b trong SGK hình 7.1 cho bi t s4 khác nhau gi a thí nghi5 m a và thí nghi5 m b là gì? và m c đ ích thí nghi5 m muB n ch ng minh đ iu gì?

TN a: 25ml H2SO4 0,1M + 25ml Na2S2O3 0,1M

TN b: 25ml H2SO4 0,1M + 10ml Na2S2O3 0,1M + 15ml H2O ct.

Nhn xét: Nng đ Na2S2O3 TN a l n hE n nng đ Na2S2O3 TN b , TN a xDy ra nhanhhE n TN b.

Mc đích ca TN: Khi tăng nng đ cht phDn ng thì tc đ phDn ng tăng.

III- Ý NGHA THC C TIN HS: Tham kh o SGK và tìm thêm các ví d trên th4 c t nh h1 ng c a các y u tB đ n tB c đ ph n ng

IV- BÀI T8P ÁP D9NG







HS: Th o luE n nhóm, hoàn thành các câu hi trong phi u hD c tE p

PHI U H C T PCâu 1. Yu t nào sau đây không Dnh h5 ng đn tc đ phDn ng sau?

2KClO3(r) 2KCl(r) + 3O2(r)

A. Nhi2t đ B. Cht xúc tác

C. Áp sut D. Kích th5 c c8a các tinh th KClO3 Câu 2. Cho 5,4g nhôm vào cc đ1ng 200ml dung dch HCl 4M nhi2t đ th5B ng. Tr5B ngh6 p nào tc đ phDn ng không thay đi?A. Dùng dung dch HCl 6M thay cho dung dch HCl 4M.B. Tăng th tích dung dch HCl 4M gp đôi ban đ9u.C. Thay 5,4g nhôm viên bng 5,4g nhôm bt.D. Th1c hi2n phDn ng 600C HS: Gii bài tE p 4-5 SGK trang 154







BÀI 38: CÂN BBNG HÓA H4C

I- KHÁI NIM V PHFN NG M7T CHIU, PHFN NG THU8N NGHCH VÀCÂN BBNG HÓA H4C1. HS: Nêu đ 9 nh ngh a ph n ng m t chiu

Đnh ngh a: Là phDn ng ch xDy ra theo mt chi3u t trái sang phDi.

- Trong ph5E ng trình hóa hc c8a phDn ng mt chi3u, ng5B i ta dùng mt mi tên ( )ch chi3u phDn ng. 2. HS: Nêu đ 9 nh ngh a ph n ng thuE n ngh 9 ch

Đnh ngh a: Là trong cùng đi3u ki2n, phDn ng xDy ra theo hai chi3u trái ng56 cnhau.

- Trong ph5E ng trình hóa hc c8a phDn ng thu4n nghch, ng5B i ta dùng hai mi tên ng56 cchi3u nhau ( ).

3. HS: Nêu đ 9 nh ngh a cân b ng hóa hD c

Đnh ngh a: Là trAng thái c8a phDn ng thu4n nghch khi tc đ phDn ng thu4n bng tc đ

phDn ng nghch.II- SC CHUYN DCH CÂN BBNG HÓA H4C1. HS: Xem hình 7.5 SGK và cho bi t m c đ ích c a thí nghi5 m

Mc đích thí nghim: Cân bng hóa hc không phDi là mt cân bng v nh cCu, ng5B i tacó th thay đi cân bng phDn ng theo chi3u mong mun.

2. HS: Nêu đ 9 nh ngh a s4 chuy n d 9 ch cân b ng hóa hD c- Là s1 dch chuyn t trAng thái cân bng này sang trAng thái cân bng khác do tác đng c8acác yu t t bên ngoài lên cân bng.

III- CÁC Y

U T

F

NH H1

NG Đ

N CÂN BB

NG HÓA H4

C1. HS: Nêu các y u tB nh h1 ng đ n cân b ng hóa hD c- nh h5 ng c8a nng đ - nh h5 ng c8a áp sut- nh h5 ng c8a nhi2t đ 2. HS: K t luE n v s4 nh h1 ng c a nF ng đ đ n cân b ng hóa hD c Kt lu4n: Khi t ăng hoc giFm nng đ mt cht trong cân bng, thì cân bng bao giB cngchuyn dch theo chi3u làm giDm tác đng c8a vi2c tăng hoc giDm nng đ c8a cht đó.

Chú ý: Nu trong h2 cân bng có cht rFn ( dAng nguyên cht), thì vi2c tăng hoc giDm khil56 ng cht rFn không làm Dnh h5 ng đn cân bng.

3. HS: Nêu k t luE n v s4 nh h1 ng c a áp su7 t đ n cân b ng hóa hD c

Kt lu4n: Khi t ăng hoc giFm áp sut chung c8a c8a h2 cân bng, thì cân bng bao giB cngchuyn dch theo chi3u làm giDm tác đng c8a vi2c tăng hoc giDm áp sut đó.

Chú ý: Nu phDn ng có s mol khí tham gia hai v c8a ph5E ng trình hóa hc bng nhauhoc phDn ng không có cht khí thì áp sut không Dnh h5 ng đn cân bng.

4. HS: Nêu k t luE n v s4 nh h1 ng c a nhi5 t đ đ n cân b ng hóa hD c

Kt lu4n:







- Khi tăng nhi2t đ, cân bng chuyn dch theo chi3u phDn ng thu nhi2t.

- Khi giDm nhi2t đ, cân bng chuyn dch theo chi3u phDn ng ta nhi2t.

5. HS: Vai trò c a ch7 t xúc tác trong ph n ng thuE n ngh 9 ch

- Cht xúc tác không Dnh h5 ng đn s1 chuyn dch cân bng hóa hc.

- Cht xúc tác có tác dng làm cho cân bng nhanh chóng đ56 c thit l4p.

IV- Ý NGHA CDA TC Đ7 PHFN NG VÀ CÂN BBNG HÓA H4C TRONG SFNXUT HÓA H4CV- BÀI T8P ÁP D9NG

1. HS: Th o luE n nhóm đ hoàn thành phi u hD c tE p

PHI U H C T PCâu 1. Cho phDn ng trAng thái cân bng:

H2 (khí) + Cl2 (khí) 2HCl(khí) (H < 0)Đ cân bng chuyn dch sang trái thì ta phDi th1c hi2n bi2n pháp nào sau đây ?A. Tăng áp sut B. Tăng nng đ H2 C. GiDm nng đ HCl D. Tăng nhi2t đ Câu 2. PhDn ng hóa hc sau s đã đAt trAng thái cân bng:

2NO2 (khí) N2O4 H < 0Cân bng hóa hc s chuyn dch theo chi3u nào khia) Tăng nhi2t đ ?b) Tăng áp sut ?c) Thêm cht xúc tác ?d) GiDm nng đ N2O4 ?Hãy giDi thích s1 l1a chn đó. 2. HS: Làm các bài tE p áp d ng 1-8 trong SGK trang 162-163







PH9 L9C 3

PHIU THĂM DÒ Ý KIN GIÁO VIÊN

Xin quý th9y cô vui lòng cho bit ý kin theo câu hi hoc yêu c9u trong phiu đi3u tra th1cnghi2m sau đây:

Câu 1: Mc đ khD thi c8a phiu t1 hc hóa hc theo sE đ t5 duy đi v i năng l1c nh4nthc c8a HS THPTA. YuB. Trung bìnhC. KháD. TtCâu 2: Vi2c sC dng ph9n m3m Mindjet Manager Pro 7 thit k các sE đ t5 duy t1 hc cóh5 ng dn phù h6 p v i đi m i PPDH hóa hc hi2n nayA. Yu

B. Trung bìnhC. KháD. TtCâu 3: Kt quD áp dng sE đ t5 duy đ l4p k hoAch t1 hc c8a HSA. YuB. Trung bìnhC. KháD. TtCâu 4: Theo th9y cô, vi2c HS t1 l4p k hoAch hc t4p môn hóa hc d5 i s1 h5 ng dn c8agiáo viên có 5u đim, hAn ch nh5 th nào?

- u đim: .............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................- HAn ch:.................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................

Xin chân thành cm n quý thy cô!







PH9 L9C 4

PHIU THĂM DÒ Ý KIN H4C SINH

H và tên hc sinh:.....................................................................L p:.........

Khoanh tròn vào các ch cái A, B, C, D theo yêu c8u câu hi hoc vi4 t ý ki4 n riêng ca các

em đ E i v i t ng nhn đ nh.

Câu 1: Đi v i em, vi2c hc môn hóa hc so v i các môn t1 nhiên khác (toán, lý,..):A. D hE nB. T5E ng đ5E ng nhauC. Khó hE n

Câu 2: Hi2n nay, ph5E ng pháp hc t4p môn hóa hc c8a em là:A. T1 hc nhà là ch8 yuB. T1 hc trên l p là ch8 yu

C. T1 hc nhà và trên l pD. T1 hc khi có h5 ng dn hoc có yêu c9u c8a giáo viênCâu 3: Theo em, t1 hc là:A. Hc lAi bài hc trên l pB. T1 mình hc v i sách giáo khoa, sách tham khDo và sách bài t4pC. Hc theo h5 ng dn c8a giáo viênD. Hc trao đi v i các bAn trong l p, không c9n h5 ng dn c8a giáo viênCâu 4: ThB i gian t1 hc t4p môn hóa hc trong ngày c8a em là:A. T 10 – 30 phútB. T 30 – 60 phút

C. Tùy thuc vào thB i khóa biu trên l pD. Ch t1 hc khi có kim tra 15 phút hoc 1 titCâu 5: Em đã sC dng thB i gian t1 hc trong ngày đ:A. Chun b bài hc và bài t4p trên l p theo h5 ng dn c8a giáo viênB. Làm bài t4p do giáo viên yêu c9uC. T4p trung cho môn hc mà mình yêu thíchD. Hc thuc lòng bài giDng trên l pCâu 6: Em hiu th nào v3 t1 hc theo sE đ t5 duy?A. L4p k hoAch hc t4p bng sE đ t5 duyB. Hc theo sE đ t5 duy sn cóC. Hc theo h5 ng dn c8a giáo viênCâu 7: KhD năng tip thu bài c8a em nh5 th nào khi em đã sE đ hóa ni dung bài hc vàđ56 c giáo viên giDng lAi trên l p?A. Bình th5B ngB. Khá hE nC. Tt hE nD. Kém hE nCâu 8: Em thích thú v i cách hc nàyA. Rt thích







B. Thích mt ph9nC. Không thíchD. Ý kin khác .................................................................................................................................................. ........................................................................................................................Câu 9: Theo em thì vi2c t1 l4p k hoAch hc t4p môn hóa hc d5 i s1 h5 ng dn c8a giáoviên có 5u đim và hAn ch nh5 th nào?

- u đim:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................- HAn ch:......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Rt cám E n em đã tham gia, đóng góp ý kin đi3u tra th1c nghi2m.






TÀI LIU THAM KHFO††††

1. Nguyn C5E ng, Nguyn MAnh Dung (2006). Ph12 ng pháp d B y hCc Hóa hCc. NXB ĐAihc S5 phAm, T4p 1.

2. Nguyn C5E ng (2007). Ph12 ng pháp d B y hCc hóa hCc 3 tr 1D ng ph5 thông và đ Bi hCc – 1sE v n đ 6 c2 bFn. NXB Giáo dc.

3. D5E ng Văn ĐDm (2004). Hóa hCc dành cho ng1D i yêu thích. NXB Giáo dc.4. Bùi Ph5E ng Thanh Hun (2008). Bài giFng đ ánh giá giáo d c trong giFng d B y. Tr5B ng

ĐAi hc C9n ThE .5. Nguyn K (2008). Nên tài nên đ c nhD t 9 hCc. NXB Thu4n Hóa.6. Nguyn Hiu Lê (2003). T 9 hCc mt nhu c8u thD i đ Bi. NXB Văn hóa thông tin.7. Phan Trng Ng (2005). DB y hCc và ph12 ng pháp d B y hCc trong nhà tr 1D ng. NXB ĐAi

hc S5 phAm.8. Đoàn Th Kim Ph56 ng (2009). Bài giFng lý lun d B y hCc Hóa hCc. Tr5B ng ĐAi hc C9n

thE .9. Nguyn Ngc Quang, Nguyn C5E ng, Nguyn Xuân Trinh (1982). Lí lun d B y hCc Hóa

hCc. NXB Giáo dc, Hà Ni, T4p 1.10. Hunh Th Anh Th5 (2007). Đi6 u tra t 5 ng th th9 c tr Bng giFng d B y Hóa hCc tr 1 ng trung

hCc ph5 thông vùng Đ7ng b ng Sông C u Long. Lu4n văn tt nghi2p khoa s5 phAmngành Hóa, Tr5B ng ĐAi hc C9n ThE .

11. Võ Th Thu Th8y (2008). Thi4 t k 4 giáo án theo ph12 ng pháp d B y hCc tích c9 c thông qua

s9 k 4 t h p Grap – Bloom. Lu4n văn tt nghi2p khoa s5 phAm ngành Hóa, Tr5B ng ĐAihc C9n ThE .

12. Lê Thanh Th8y (2009). Thi4 t k 4 giáo án giFng d B y hóa hCc l p 12 ban c2 bFn thông qua

s9 k 4 t h p s2 đ 7 Grap- Bloom. Lu4n văn tt nghi2p khoa s5 phAm ngành Hóa, Tr5B ngĐAi hc C9n ThE .

13 Lê Trng Tín (2002) Nghiên cu các biAn pháp nâng cao cht l1ng bài lên lp Hóa


Documents

Vận dụng sơ đồ tư duy nhằm phát huy năng lực tự học môn hóa học của học sinh lớp 10, ban cơ bản