Aracı kuruluş varantları vevergilendirilmesiSenem Görçek Devamoğlu

Yeni Türk Ticaret Kanunu’nda“ Kayıtlı Elektronik Posta Sistemi “Av. Özlem Karcı Büyüksekban

English translation

Dünyadan vergi haberleriGüneş Helvacı

Resmi Gazete’den...Gökhan Güngörmüş

Sirküler indeks

Vergi takvimi

Vergi hakkında

Concerning tax

Vergide GündemTax AgendaEkim / October 2011

2Ekim 2011

1. Giriş

Küreselleşen ekonomi ile birlikte,

sermaye piyasasının gelişmesi ve

derinleşmesi oldukça önem kazanmış, bu

amaçla birçok yeni yatırım aracı sermaye

piyasasında işlem görmeye başlamıştır.

Yapılandırılmış ürünler sınıfında yer alan

ve menkul kıymetleştirilmiş opsiyon

olarak tanımlanan varantlar da bu yeni

yatırım araçlarından biridir ve ilk defa 13

Ağustos 2010’da İMKB’de işlem görmeye

başlamıştır.

Yeni bir sermaye piyasası aracı olmasına

rağmen yatırımcıların varantlara olan

ilgisi her geçen gün giderek artmaktadır;

2010 yılında 22 adet olan varant sayısı

2011/Temmuz dönemi itibariyle 84’e

ulaşmıştır. 1

2011 yılının ilk üç ayında 52 aracı kurum

tarafından üç milyar TL’lik varant işlemi

gerçekleştirilmiş, bunların % 60’ı yerli,

% 40’ı yabancı yatırımcılar tarafından

yapılmıştır.

Aracı Kurumların Yatırımcı Bazında

Varant İşlem Hacmi Dağılımı 2011/312

Yurtiçi Yatırımcı % 60,3

Bireysel % 43,6

Kurumlar % 14,7

Kurumsal % 1,9

Yurtdışı Yatırımcı % 39,7

Bireysel % 0,1

Kurumlar % 39,6

Kurumsal % 0,0

Toplam 100,0

Yukarıdaki tabloda da görüldüğü üzere

yerli yatırımcıları ağırlıklı olarak bireysel

yatırımcılar oluştururken, yurtdışı

yatırımcıların çok büyük kısmı

kurumlardan oluşmakla birlikte, bunlar

ağırlıkla yabancı ihraççı kurum ile piyasa

yapıcılığı çerçevesinde yapılan işlemleri

yansıtmaktadır.

Artan yatırımcı ilgisi ile birlikte ihraççılar

dayanak varlığı hisse senedi veya hisse

senedi endeksi olan varantlardan sonra

2011 yılı içerisinde dayanak varlığı döviz

olan varantlar da ihraç etmeye

başlamışlardır.

Bu çalışmamızda yeni yatırım

araçlarından biri olan ve gittikçe

derinleşen bir piyasada işlem gören

varantların tanımı ve işleyişi anlatıldıktan

sonra gelir, katma değer vergisi, banka

ve sigorta muameleleri vergisi ve damga

vergisi karşısındaki durumu hakkında

açıklamalara yer verilecektir.

2. Aracı kuruluş varantları ve

işleyişi

2.1. Aracı kuruluş varantlarının

tanımı ve özellikleri

Aracı kuruluş varantları, Sermaye

Piyasası Kurulu’nun Seri: III, No: 37 sayılı

“Aracı Kuruluş Varantlarının Kurul

Kaydına Alınmasına ve Alım Satım

İşlemlerine İlişkin Esaslar Tebliği”nin

(Tebliğ) 3’üncü maddesinde; elinde

bulunduran kişiye, dayanak varlığı ya da

Vergide Gündem Aracı kuruluşların varantları vevergilendirilmesiSenem Görçek Devamoğlu

1 Sermaye Piyasasında Gündem, Sayı: 109, Eylül 2011 http://www.tspakb.org.tr/tr/Portals/57ad7180-c5e7-49f5-b282-

c6475cdb7ee7/AIM_Yayin_ve_Raporlar_Aylik_Yayinlar_2011_gundem_201109.pdf

2 Sermaye Piyasasında Gündem, Sayı: 107, Temmuz 2011 http://www.tspakb.org.tr/tr/Portals/57ad7180-c5e7-49f5-b282-

c6475cdb7ee7/AIM_Yayin_ve_Raporlar_Aylik_Yayinlar_2011_gundem_201107.pdf , 11.09.2011

3 Ekim 2011

göstergeyi önceden belirlenen bir fiyattan belirli bir tarihte

veya belirli bir tarihe kadar alma veya satma hakkı veren ve

bu hakkın kaydi teslimat ya da nakit uzlaşı ile kullanıldığı menkul

kıymet niteliğindeki sermaye piyasası aracı olarak tanımlanmıştır.

Dayanak gösterge borsa tarafından oluşturulmuş hisse senedi

endekslerini, dayanak varlık İMKB 30 endeksinde yer alan hisse

senedini ve/veya İMKB 30 endeksi kapsamında yer alan birden

fazla hisse senedinden oluşan sepeti ifade etmektedir. Kurulca

uygun görülmesi durumunda, yukarıda sayılan dayanak varlık

ve göstergeler dışında kalan konvertibl döviz, kıymetli maden,

emtia, geçerliliği uluslararası alanda genel kabul görmüş

endeksler gibi diğer varlık ve göstergeler de varanta dayanak

teşkil edebilirler. Bununla birlikte, ihraççılar kendi sermayelerini

temsil eden hisseleri dayanak varlık olarak kullanamazlar.

Yukarıdaki açıklamalardan da anlaşılacağı üzere; aracı kuruluş

varantları, yatırımcıya ödediği bedel karşılığında bir dayanak

varlığa sahip olma değil, o dayanak varlığı alma ya da satma

hakkını vermektedirler.

Varantların özellikleri:

1. Opsiyon sözleşmelerinin menkul kıymetleştirilmiş halidir

Borsaya kote edilir ve pazar açılır.

İkinci el piyasada işlem görür.

Takası diğer menkul kıymetler gibi yapılır.

2. Yapılandırılmış ürünler sınıfından bir finansal araçtırlar.

3. Sermaye temin etmek amacı ile ihraç edilecek bir ürün

değildir.

4. Tamamen ihraççının şahsi sorumluluğu altındadırlar.

5. Yatırımcıya ödediği prim karşılığında bir menkul kıymeti,

bir menkul kıymet sepetini ya da bir endeksi, vade sonunda

veya vadeden önce, belirlenmiş olan bir fiyat seviyesinden

(ihraççıdan) alma ya da (ihraççıya) satma hakkı verir.

6. Aracı kuruluş varantları sahibine detayları önceden

belirlenmiş bir işlemi gerçekleştirme hakkı verir, ancak

işlemin gerçekleştirilmesi yönünde herhangi bir yükümlülük

vermez.

7. Amerikan tipi varantlar vadeden önce hak sahibinin dilediği

zaman kullanım hakkı verir. Avrupa tipi varantlarda hak

sadece vade sonunda kullanılır. Vade sonunda dönüşüm

ekonomik olarak değer yaratmıyorsa dönüşüm gerçekleşmez

ve hak sona erer.

8. Aracı kuruluş varantları ihraca özel bir vade tarihine sahiptir.

Varantlar ödünç ve açığa satış işlemlerine konu olamaz.

Yatırımcılar varantlarda uzun pozisyon alabilir, aldıkları

uzun pozisyonları satabilirler, ancak kısa pozisyon alamazlar.

9. Yatırımcı herhangi bir yükümlülük altına girmediğinden

varant işlemleri için herhangi bir teminat göstermesine

gerek yoktur.

10.Nakit uzlaşı veya kaydi teslimat vardır.

11.Kredili işleme konu edilemezler.

12.Yatırımcısına hisse senetlerinin sağladığı kâr payı hakkı,

yeni pay alma hakkı (rüçhan hakkı), tasfiye bakiyesine

katılma hakkı, şirket yönetimine katılma hakkı, oy hakkı ve

bilgi alma hakkı gibi hakları sağlamazlar.

2.2. Aracı kuruluş varantlarının işleyişi

Tebliğin 4’üncü maddesinde yapılan açıklamalara göre;

varantlar, Türkiye’de kurulan ve Kurul’un sermaye piyasasında

derecelendirme faaliyeti ve derecelendirme kuruluşlarına ilişkin

düzenlemelerinde belirtilen derecelendirme faaliyetinde

bulunmak üzere Kurulca yetkilendirilen derecelendirme

kuruluşları veya Türkiye’de derecelendirme faaliyetinde

bulunması Kurulca kabul edilen uluslararası derecelendirme

kuruluşlarından notlandırma ölçeğine göre yatırım yapılabilir

düzeydeki notların içerisinde en yüksek üçüncü ve üstü seviyeye

denk gelen uzun vadeli talebe bağlı derecelendirme notu almış

yurt dışında veyahut Türkiye’de yerleşik aracı kurumlar ve

bankalar tarafından ihraç edilebilir. Bahsi geçen tebliğe göre;

aracı kuruluş varantlarının İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında

işlem görmesi zorunludur.

Aracı kuruluş varantlarının Borsa’ya kotasyonu ve işlem

görmesine ilişkin usul ve esaslar 05.01.2010 tarih ve 318 sayılı

İMKB Genelgesi ile düzenlenmiştir. Varantlar, İMKB Kurumsal

Ürünler Pazarı altında bulunan Varant Pazarında “piyasa yapıcılı

çok fiyat-sürekli müzayede sistemi” ile işlem görmektedirler.

Bu yönteme göre; her bir varantta görevli olan bir piyasa

yapıcısı üye sürekli olarak alış-satış kotasyonu verir, üyeler

4Ekim 2011

(piyasa yapıcı üye de dahil olmak üzere) söz konusu varant

için alış-satış emirlerini iletirler ve varantlar piyasa yapıcı üyesi

olmaksızın işlem göremezler. Piyasa yapıcısı; sorumlu olduğu

varantlarda piyasanın dürüst, düzenli ve etkin çalışmasını

sağlamak, likit ve sürekli bir piyasanın oluşmasına katkıda

bulunmak amacıyla faaliyet göstermek üzere, ihraççı tarafından

belirlenerek SPK tarafından onaylanan, kotasyon vermekle

yükümlü olan Borsa üyesi aracı kuruluştur.3

Verilen alış satış emirleri fiyat ve zaman önceliği kurallarına

göre sisteme kabul edilir ve kotasyon aralığı dahilindeki

fiyatlardan (kotasyon fiyatları dahil) karşı taraftaki uygun

fiyatlı alış satış emirleriyle veya kotasyon emirleriyle eşleşerek

işleme dönüşür. Pazarda baz fiyat uygulanmaz, serbest marj

uygulanır. Bütün işlemler piyasa yapıcının verdiği alım ve satım

kotasyonları aralığı içinde gerçekleşir. Kotasyon aralığı dışındaki

fiyatlardan verilen emirler de sisteme kabul edilir, ancak

kotasyon aralığı içinde kaldığı sürece işlem görebilir.

Bir üyenin girdiği normal bir emir, öncelik kurallarına uygun

olarak ya bir kotasyonla ya da kendisinin veya diğer bir üyenin

girdiği normal bir emirle eşleşerek işlem görür. Varantlara açılış

seansında emir iletilemediği gibi bu seansta alım satıma da

konu olmazlar. Yalnızca piyasa yapıcı kurum açılış işlemleri

sonrasında ilgili varantlara alım satım kotasyonu iletebilir. Bir

varantta piyasa yapıcı tarafından kotasyon verilmeden emir

kabulü ve işlemler başlamaz. Varant işlemleri Hisse Senetleri

Piyasası sürekli müzayede seans saatleri dahilinde gerçekleşir.4

3. Aracı kuruluş varantlarının vergilendirilmesi

3.1. Gelir vergisi açısından değerlendirme

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’na eklenen geçici 67’nci

maddeyle getirilen vergileme rejimi ile bankalar ve aracı

kurumlar aracılığıyla menkul kıymetlerden ve diğer sermaye

piyasası araçlarından sağlanan gelirlerin esas itibariyle stopaj

yoluyla vergilendirilmesi amaçlanmıştır. Buna göre varantların,

İMKB’de işlem görmesi sonucu sağlanan gelirlerin niteliği ne

olursa olsun Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 67’nci maddesi

kapsamında tevkifat yolu ile vergilendirilmeleri gerekmektedir.

Ancak aracı kuruluş varantlarının söz konusu madde karşısındaki

durumunu değerlendirmeden önce, bu işlemlerin menkul kıymet

mi yoksa diğer sermaye piyasası aracı olarak mı nitelendirileceği

tespit edilmelidir.

01.10.2010 tarihine kadar uygulamada ve yazında varantların

menkul kıymet mi, diğer sermaye piyasası aracı mı olduğuna

dair tartışmalar söz konusu iken, vergi idaresi bu kıymetlerin

diğer sermaye piyasası aracı olarak nitelendirilmesinin mümkün

olmadığına, menkul kıymet olarak nitelendirilmesi gerektiğine

ilişkin muktezalar vermiştir. 30.09.2010 tarih ve 2010/926

sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile söz konusu tartışmalar sona

ermiştir. Bu karar ile uygulamaya vergi idaresinin görüşü

doğrultusunda yön verilmiş olmaktadır.

Buna göre, hisse senetlerine ve hisse senedi endekslerine dayalı

olan ve İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında işlem gören aracı

kuruluş varantlarından elde edilen kazançlardan % 0, dayanak

varlık ve göstergesi hisse senedi veya endeksinden farklı olan

varantlardan elde edilen kazançlarda ise % 10 oranında vergi

kesintisi yapılacaktır.

Bununla birlikte, 277 Seri Nolu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nde

01.10.2010 tarihinden itibaren geçici 67’nci madde

uygulamasında; hisse senetlerine ve hisse senedi endekslerine

dayalı olan ve İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında işlem

gören aracı kuruluş varantlarının, aynı tür menkul kıymet ve

diğer sermaye piyasası araçları sınıflandırmasında, “Değişken

Getirili Menkul Kıymetler” sınıfında değerlendirileceği

açıklanmıştır.

Bütün bu açıklamalar ışığında tam ve dar mükellef gerçek

kişiler tarafından aracı kuruluş varantlarından elde edilen

kazançlar için stopaj nihai vergilendirme olacak ve bu gelirler

için ayrıca beyanname verilmeyecek ya da verilen

beyannameye bu gelirler dahil edilmeyecektir. Öte yandan

aracı kuruluş varantlarından ticari bir faaliyet kapsamında

kazanç elde edilmesi halinde ise bu kazançların ticari kazanca

dahil edilmesi gerekecektir.

3.2. Katma değer vergisi açısından

değerlendirme

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 1’inci maddesine

göre, bir işlemin katma değer vergisine tabi olabilmesi için

Türkiye’de yapılması ve mezkûr maddede sayılması

gerekmektedir. Buna göre vergilendirme için teslim ve hizmet

işlemlerinin; genel olarak ticarî, sınaî, ziraî faaliyet ve serbest

meslek faaliyeti çerçevesinde yapılması veya ithal işlemlerine

3 İMKB Aracı Kuruluş varantları Tanıtım Broşürleri,

http://www.imkb.gov.tr/video/varant/sunumlar/varant.pdf , 01.09.20114 İMKB Genelge No:318, Aracı Kuruluş Varantlarının Borsada Kotasyonu ve İşlem Görmesine İlişkin Usul ve Esaslar,

http://www.imkb.gov.tr/Regulations/Circulars.aspx, 03.09.2011

5 Ekim 2011

ilişkin bulunması ya da ilgili maddede münferiden sayılan

teslim ve hizmetlerden herhangi birisi olması gerekmektedir.5

Yazımızın yukarı bölümlerinde açıklandığı üzere aracı kuruluş

varantları, “Aracı Kuruluş Varantlarının Kurul Kaydına

Alınmasına ve Alım Satım İşlemlerine İlişkin Esaslar Tebliği”nin

4’üncü maddesinde belirlenen özelliklere sahip yurt dışında

veyahut Türkiye’de yerleşik aracı kurumlar ve bankalar

tarafından ihraç edilebilir. Bankaların tüm işlemleri, aracı

kurumların 6802 Sayılı Kanun’un 28’inci maddesinin ikinci

fıkrasında belirtilen işlemleri nedeniyle lehlerine aldıkları tüm

paralar BSMV’ye tabidir. Katma Değer Vergisi Kanunu’nun

17/4-e maddesinde ise banka ve sigorta muameleleri vergisi

kapsamına giren işlemler katma değer vergisinden istisna

tutulmuştur. Bu açıklamalar ışığında, bankalar ve aracı

kurumların aracı kuruluş varantı ihracı işlemleri, BSMV’ye tabi

olduğu için katma değer vergisinden istisnadır. BSMV açısından

değerlendirmemiz yazımızın 3.3’üncü bölümünde yapılacaktır.

Yatırımcıların varant işlemlerinin katma değer vergisi

karşısındaki durumunun açıklanabilmesi için ise konunun iki

açıdan değerlendirilmesi gerekmektedir. Buna göre yazımızda

öncelikle varant işlemlerinin katma değer vergisinin konusuna

girip girmediği tartışılacak, sonrasında söz konusu işlemlerin

Katma Değer Vergisi Kanunu’ndaki istisna hükümleri

kapsamında değerlendirilmesine yer verilecektir. Yatırımcıların

aracı kuruluş varant alım satım işlemlerini ticari, sınaî, ziraî

faaliyet veya serbest meslek faaliyeti çerçevesinde gerçekleştirip

gerçekleştirmemeleri, işlemin katma değer vergisinin konusuna

girip girmediğinin belirlenmesi açısından önem arzetmektedir.

Gerçek kişi yatırımcılar, aracı kuruluş varant alım-satım işlemini

ticari, sınaî, ziraî faaliyet veya serbest meslek faaliyeti

kapsamında gerçekleştirmiyorlarsa, yapmış oldukları varant

işlemleri katma değer vergisi konusuna girmeyecektir. Ancak

aracı kuruluş varant alım-satım işlemini ticari, sınaî, ziraî faaliyet

veya serbest meslek faaliyeti kapsamında gerçekleştiriyorlarsa,

bu işlemler katma değer vergisinin kapsamına girecektir.

Kurumlar vergisi mükellefi olan yatırımcıların yaptıkları varant

işlemleri ise bu mükelleflerin yaptıkları tüm işlemler ticari

kazanç hükümlerine tabi olduğundan katma değer vergisinin

konusu içindedir. Dar mükellef gerçek kişi ve kurumların

gerçekleştirdiği aracı kuruluş varant işlemleri de ticari, sınaî,

ziraî faaliyet ve serbest meslek faaliyetleri kapsamında

gerçekleştiriliyorsa katma değer vergisinin konusuna girecektir.

Bununla birlikte, Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 17/g

maddesinde; döviz, hisse senedi, tahvil, varlık kiralama şirketleri

tarafından ihraç edilen kira sertifikaları katma değer vergisinden

istisna tutulmuştur. 1 Seri Nolu Katma Değer Vergisi Genel

Tebliği’nde; hisse senedi ve tahvil teslimleri yanında, aynı

mahiyette olan kâr ortaklığı belgesi, gelir ortaklığı belgesi gibi

faiz veya temettü getiren kıymetli evrak teslimlerinin de vergiden

müstesna olduğu açıklanmıştır. Bu açıklamalar ışığında; her ne

kadar Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 17/g maddesinde

varantlara ilişkin bir özel hüküm olmasa da; varantların dayanak

varlığını teşkil eden hisse senedi ve döviz, katma değer

vergisinden istisna tutulduğu için aracı kuruluş varant alım-

satım işlemlerinin de katma değer vergisinden istisna olması

gerektiği görüşündeyiz.

Ancak bu konuda vergi idaresi tarafından tebliğ ya da sirküler

bazında açıklama yapılarak, varantların KDV Kanunu karşısındaki

durumuyla ilgili tereddütlerin giderilmesi gerektiği

düşüncesindeyiz.

3.3. BSMV açısından değerlendirme

6802 sayılı Gider Vergileri Kanunu’nun 28’inci maddesine göre;

banka ve sigorta şirketlerinin 3226 sayılı Finansal Kiralama

Kanunu’na göre yaptıkları işlemler hariç olmak üzere, her ne

şekilde olursa olsun yapmış oldukları bütün muameleler

dolayısıyla kendi lehlerine her ne nam ile olursa olsun nakden

veya hesaben aldıkları paralar banka ve sigorta muameleleri

vergisine tabidir. Aynı maddenin 2’nci fıkrasına göre; bankerlerin

yapmış oldukları banka muamele ve hizmetleri dolayısıyla kendi

lehlerine her ne nam ile olursa olsun nakden veya hesaben

aldıkları paralar da banka ve sigorta muameleleri vergisi

kapsamına girmektedir. Bununla birlikte; mezkûr Kanun’un

28’inci maddesinin üçüncü fıkrasında, 90 sayılı Kanun

Hükmünde Kararname’ye göre ikraz işleriyle uğraşan kişiler

ile anılan maddenin ikinci fıkrasında belirtilen muamele ve

hizmetlerden herhangi birini “esas iştigal konusu” olarak

yapanların 6802 Sayılı Kanun’un uygulanmasında banker

sayılacağı belirtilmiştir.

6802 Sayılı Kanun’un 28’inci maddesinin ikinci fıkrasında

aşağıdaki muamele ve hizmetler yer almaktadır:

Banka muamele ve hizmetleri,

Kendileri veya başkaları hesabına menkul kıymet alıp

satmayı, alım-satıma tavassut etmeyi veya alıp sattıkları

5 KIZILOT, Şükrü, “ Katma Değer Vergisi Kanunu ve Uygulaması “, Yaklaşım Yayıncılık, Ankara 2010, sf:2

Ekim 2011

menkul kıymet karşılığı borçları ödemeyi taahhüt

etmeyi meslek haline getirenlerin bu faaliyetleri,

Mevduat faizi vermek veya sair adlarla faiz ve benzeri

menfaatler sağlamak üzere devamlı olarak para toplama

işleri.

Buna göre, banker kapsamında BSMV mükellefi olmak için,

anılan Kanun’un 28’inci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen

ve yukarıdaki paragrafta sayılan işlemlerin esas iştigal (ana

faaliyet) konusu olarak yürütülmesi ve bu işlemler dolayısıyla

lehe para alınması gerekmektedir.

Bu açıklamalar ışığında; aracı kurumlar 2499 sayılı Sermaye

Piyasası Kanunu’nun 32’nci maddesinin verdiği yetki ve izin

çerçevesinde, menkul kıymet alım satımına aracılık işlemlerini

esas faaliyet konusu olarak yaptıklarından; bunların 6802 Sayılı

Kanun’un 28’inci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen işlemleri

BSMV’ye tabi olacaktır. Bankaların ise yapmış oldukları tüm

işlemler BSMV’ye tabidir. Buna göre; bankalar ve 6802 Sayılı

Kanun uygulamasında banker olarak nitelendirilen aracı

kurumların varant ihracı nedeniyle lehlerine alacakları her türlü

tutar BSMV’ye tabidir.

Yazımızın yukarıdaki bölümlerinde açıkladığımız üzere; aracı

kuruluş varantları menkul kıymet olarak nitelendirilmektedir.

Ancak Gider Vergileri Kanunu’nda menkul kıymet alım satım

işlemlerinde BSMV matrahının hesaplanmasına ilişkin açık bir

hüküm bulunmamaktadır. Bu konuda vergi idaresinin yaklaşımı,

menkul kıymet satış bedelinden alış bedelinin çıkarılması sonucu

kalan tutarın lehe kalan para (BSMV matrahı) olarak kabul

edilmesi şeklindedir. Nitekim bu konuda değişik tarihlerde

verilmiş olan ve aşağıda birkaç örneğine yer verilen muktezaları

bulunmaktadır.

Gelirler Genel Müdürlüğü’nün 18.06.1997 tarihli

muktezası: “….. iştirak hisselerinin alış bedeli ve satış

bedeli arasındaki fark banka ve sigorta muameleleri

matrahını oluşturacağından…”

Gelirler Genel Müdürlüğü’nün 26.07.1990 tarihli

muktezası: “….. menkul kıymetlerin vadelerinden evvel

elden çıkarılmaları halinde, maliyet bedeli ile satış bedeli

arasında banka lehine kalan farkın vergilendirilmesi

gerektiği.” (Ahmet Kırman; “Banka ve Sigorta Muameleleri

Vergisi” kitabı)

Beyoğlu Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 25.11.2004 tarihli

muktezası: “…. Verginin matrahı, hisse senedinin alış

bedeli ile satış bedeli arasındaki fark olup….”

Yargı organlarının kararlarında da aynı anlayışın geçerli olduğu

görülmektedir. Nitekim İstanbul 4. Vergi Mahkemesinin 2007/90

Esas ve 2007/1141 Karar Numaralı kararında “…. 28.

maddesinde lehe kalan paranın BSMV’nin matrahını oluşturduğu

belirtildiğinden, lehe kalan paranın ilgili takvim yılında söz

konusu işlemlerin yapılması için sarf edilen giderler ve maliyet

düşüldükten sonra kalan para olarak kabul edilmesi

gerekmektedir. Aksi bir durumda kanun koyucunun lehe ibaresini

koymasına gerek kalmazdı. Lehe kalan paradan kastedilen

maliyet ve giderler düşüldükten sonra kalan para olduğu açıktır.”

açıklamalarına yer verilmiştir.

Bu ve buna benzer mukteza ve yargı kararları ile Gider Vergileri

Kanunu’nun 31’inci maddesinde yer alan hüküm birlikte

değerlendirildiğinde, menkul kıymet alım satım işlemlerindeki

matrahın tespiti sırasında, satış bedelinden menkul kıymetin

alış bedeli düşülmekte, bunun dışında gider veya vergi adı

altında herhangi bir indirimin yapılması mümkün

bulunmamaktadır.

Bu açıklamalara göre; varant ihracı işleminde vadede yatırımcı

tarafından hakkın kullanılması durumunda, varantın vadedeki

bedelinin (kullanım bedeli) maliyet olarak kabul edilmesi

gerektiği düşüncesindeyiz. Bu durumda da BSMV’nin bu menkul

kıymetin ihracı sırasında tahsil edilen bedel üzerinden değil,

varantın itfa tarihinde, ihraç bedelinden itfa bedelinin düşülmesi

suretiyle bulunan pozitif tutarın (matrah, lehe kalan para)

üzerinden hesaplanması gerektiği kanaatindeyiz. Ancak yatırımcı

tarafından vadede hakkın kullanılmaması durumunda BSMV

yine itfa tarihinde hesaplanmakla birlikte, bu kez matrahın

ihraçta alınan bedelin tamamı olacağı görüşündeyiz.

Çalışmamızda ayrıntılı olarak yer verilen gerekçelerle görüşümüz

bu yönde olmakla birlikte, varantın ilk ihracının bir satış işlemi

olarak kabul edilerek, alınan bedelin tamamının ilk ihraç tarihi

itibariyle BSMV’ye tabi tutulması gerektiği yönünde görüşler

de olabileceğinden vergi idaresinin bu konuyu açıklığa

kavuşturması gerektiğini düşünüyoruz.

Diğer taraftan banka ve aracı kurumun ihraççısı olmadığı sadece

alım satıma acılık ettiği işlemler üstünden ihraççıdan alacağı

aracılık komisyonu, piyasa yapıcılığı komisyonu ya da benzer

isimlerde alınan her türlü komisyonun BSMV’ye tabi olduğu

açıktır.

6

7 Ekim 2011

Alım satım işlemlerinin banka veya aracı kurumun kendi

hesabına yapıldığı durumlarda ise varantların alım-satım fiyatları

arasındaki olumlu fark, söz konusu varantlar dönüşüme

sokulursa, dönüşüm işlemi sonucunda ihraççı tarafından banka

veya aracı kuruma ödenen tutar ile varantların alımı için ödenen

tutar arasındaki farkın BSMV’nin matrahını oluşturacağını

düşünüyoruz.

3.4. Damga vergisi açısından değerlendirme

Damga Vergisi Kanunu’nun 1’inci maddesi uyarınca Kanun’a

ekli (1) sayılı tabloda yer alan kağıtlar damga vergisine tabidir

ve mezkur Kanun’un 3’üncü maddesine göre damga vergisinin

mükellefi kağıtları imza edenlerdir. Damga Vergisi Kanunu’na

ekli (2) sayılı tabloda ise damga vergisinden istisna edilen

işlemler sayılmıştır.

Sözü geçen tablonun “IV-Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar”

başlıklı bölümünün 36’ıncı fıkrasında sermaye piyasası

araçlarının ihracına ilişkin olarak düzenlenen makbuz ve

kağıtların damga vergisinden istisna olduğu hüküm altına

alınmıştır.

Aracı kuruluş varantları da sermaye piyasası aracı olduğundan

bunların ihracı nedeniyle düzenlenen makbuz ve kağıtlar damga

vergisinden istisna olup bunlar üzerinden damga vergisi

hesaplanması söz konusu değildir.

4. Sonuç

“Aracı Kuruluş Varantlarının Kurul Kaydına Alınmasına ve Alım

Satım İşlemlerine İlişkin Esaslar Tebliği”nin 3’üncü maddesinde

tanımlanan varantlar, 13 Ağustos 2010 tarihinden itibaren

İMKB’de işlem gören yeni bir yatırım aracı olmakla birlikte, ilk

günden itibaren yatırımcıların ilgisini çekmiştir.

Bu çalışmamızda sermaye piyasasında gelişmesi ve derinleşmesi

için önemli bir yatırım aracı olan varantların tanımı ve işleyişi

açıklandıktan sonra vergi kanunları karşısındaki durumu

değerlendirilmiştir.

Varant işlemlerinden elde edilen kazançların Gelir Vergisi

Kanunu’nun geçici 67’nci maddesi kapsamında menkul kıymet

olarak işleme tabi tutulacağı 30.09.2010 tarih ve 2010/926

sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile netlik kazandığından hisse

senetlerine ve hisse senedi endekslerine dayalı olan ve İstanbul

Menkul Kıymetler Borsasında işlem gören aracı kuruluş

varantlarından elde edilen kazançlardan % 0, dayanak varlık

ve göstergesi hisse senedi veya endeksinden farklı olan

varantlardan elde edilen kazançlarda ise % 10 oranında vergi

kesintisi yapılması gerekmektedir.

Aracı kuruluş varantı ihraç eden aracı kurum ve bankaların bu

işlemleri BSMV’ye tabi olduğu için Katma Değer Vergisi

Kanunu’nun 17/4-e maddesine göre katma değer vergisinden

istisnadır. Yatırımcıların varant işlemlerinin katma değer vergisi

karşısındaki durumunun açıklanabilmesi için ise konu iki açıdan

değerlendirilmiştir. Öncelikle varant işlemlerinin katma değer

vergisinin konusuna girip girmediği tespit edilmiş, sonrasında

söz konusu işlemlerin Katma Değer Vergisi Kanunu’ndaki istisna

hükümleri kapsamında değerlendirilmesi yapılmıştır.

Gerçek kişi yatırımcıların yapmış oldukları aracı kuruluş varant

işlemleri ise söz konusu işlemler ticari, sınaî, ziraî faaliyet ve

serbest meslek faaliyetleri kapsamında gerçekleştiriliyorsa

katma değer vergisinin konusuna girecek, bu kapsamda

gerçekleştirilmiyorsa katma değer vergisinin konusuna

girmeyecektir. Kurumlar vergisi mükellefi olan yatırımcıların

yaptıkları varant işlemleri ise bu mükelleflerin yaptıkları tüm

işlemler ticari kazanç hükümlerine tabi olduğundan katma değer

vergisinin konusu içindedir. Dar mükellef gerçek kişi ve

kurumların gerçekleştirdiği aracı kuruluş varant işlemleri de

ticari, sınaî, ziraî faaliyet ve serbest meslek faaliyetleri

kapsamında gerçekleştiriliyorsa katma değer vergisi konusuna

girecektir. Bununla birlikte, Katma Değer Vergisi Kanunu’nun

17/g maddesine göre varantların dayanak varlığını teşkil eden

döviz ve hisse senetleri katma değer vergisinden istisna

olduğundan, ilgili maddede her ne kadar varantlar için özel bir

düzenleme bulunmasa da aracı kuruluş varant alım-satım

işlemlerinin de katma değer vergisinden istisna tutulması

gerektiği görüşündeyiz.

Ancak bu konuda vergi idaresi tarafından tebliğ ya da sirküler

bazında açıklama yapılarak, varantların KDV Kanunu karşısındaki

durumuyla ilgili tereddütlerin giderilmesi gerektiği

düşüncesindeyiz.

Bu açıklamalara ek olarak, banka ve aracı kurumlar tarafından

ihraç edilen aracı kuruluş varant işlemleri nedeniyle bu

kurumların lehlerine kalan paralar banka ve sigorta muameleleri

vergisine tabidir ve varant ihracı işleminde vadede yatırımcı

tarafından hakkın kullanılması durumunda, varantın vadedeki

bedelinin (kullanım bedeli) maliyet olarak kabul edilmesi ve

banka ve sigorta muameleleri vergisinin bu menkul kıymetin

ihracı sırasında tahsil edilen bedel üzerinden değil, varantın

itfa tarihinde, ihraç bedelinden itfa bedelinin düşülmesi suretiyle

bulunan pozitif tutarın (matrah, lehe kalan para) üzerinden

hesaplanması gerektiğini düşünüyoruz. Ancak yatırımcı

tarafından vadede hakkın kullanılmaması durumunda BSMV

yine itfa tarihinde hesaplanmakla birlikte, bu kez matrahın

ihraçta alınan bedelin tamamı olması gerektiği kanaatindeyiz.

Fakat varantın ilk ihracının bir satış işlemi olarak kabul edilerek,

alınan bedelin tamamının ilk ihraç tarihi itibariyle BSMV’ye tabi

tutulması gerektiği yönünde görüşler de olabileceğinden vergi

idaresinin bu konuyu açıklığa kavuşturması gerektiği

kanaatindeyiz. Diğer taraftan alım satım veya dönüşüm işleminin

banka veya aracı kurumun kendi hesabına yapıldığı durumlarda

da bu işlemler nedeniyle lehe kalan paralar banka ve sigorta

muameleleri vergisine tabi olacaktır.

Bütün bu açıklamalarla birlikte, varant ihracı nedeniyle

düzenlenen makbuz ve kağıtlar damga vergisinden istisna olup

bunlar üzerinden damga vergisi hesaplanması söz konusu

değildir.

8Ekim 2011

9 Ekim 2011

Kaynakça:

NETEK, Okan, “Aracı Kuruluş Varantlarının Vergi Kanunları Karşısındaki Durumu”,

Vergi Dünyası, Sayı:358, Haziran 2011

TAŞDÖKEN, Serdar, “Varant İşlemlerinin Vergilendirilmesi”, Yaklaşım, Sayı: 214,

Ekim 2010

SARICAN, Beytullah, “Sermaye Piyasasında Yeni Bir Araç: Varant ve Vergilendirilmesi”,

Vergi Dünyası, Sayı: 348, Ağustos 2010

ÖZKAN, Aslı, “Sermaye Piyasamızda Yeni Bir Enstrüman:Varant” , Sermaye Piyasında

Gündem, Sayı:67, Mart 2008

İMKB Aracı Kuruluş Varantları Tanıtım Broşürleri,

http://www.imkb.gov.tr/video/varant/sunumlar/varant.pdf, 01.09.2011

İMKB Genelge No:318, Aracı Kuruluş Varantlarının Borsada Kotasyonu ve İşlem

Görmesine İlişkin Usul ve Esaslar, http://www.imkb.gov.tr/Regulations/Circulars.aspx,

03.09.2011

Sermaye Piyasasında Gündem, Sayı: 109, Eylül 2011

http://www.tspakb.org.tr/tr/Portals/57ad7180-c5e7-49f5-b282-

c6475cdb7ee7/AIM_Yayin_ve_Raporlar_Aylik_Yayinlar_2011_gundem_201109.pdf

Sermaye Piyasasında Gündem, Sayı: 107, Temmuz 2011

http://www.tspakb.org.tr/tr/Portals/57ad7180-c5e7-49f5-b282-

c6475cdb7ee7/AIM_Yayin_ve_Raporlar_Aylik_Yayinlar_2011_gundem_201107.pdf,

11.09.2011

Aracı Kuruluş Varantlarının Kurul Kaydına Alınmasına ve Alım Satım İşlemlerine

İlişkin Esaslar Tebliği (Seri: III, No: 37),

http://www.spk.gov.tr/apps/teblig/displayteblig.aspx?id=362&ct=f&action=displa

yfile&ext=.pdf, 11.09.2011

MAÇ, Mehmet, KDV E-kitap, http://www.bdo.com.tr/vergi/kdv.php, 01.09.2011

ÖZBALCI, Yılmaz, “ Katma Değer Vergisi Kanunu Yorum ve Açıklamaları”, Oluş

Yayıncılık, Ankara, 2006

KIZILOT, Şükrü, “ Katma Değer Vergisi Kanunu ve Uygulaması”, Yaklaşım Yayıncılık,

Ankara 2010

10Ekim 2011

14 Şubat 2011 tarihinde Resmi Gazete’de

yayımlanan 6102 Sayılı Türk Ticaret

Kanunu (6102 Sayılı TTK) birçok

bakımdan ticari hayatın ve şirketlerin

mevcut uygulamalarını değiştirecek

yenilikler getirmektedir. Bu değişiklikler

doğrultusunda, 6102 Sayılı TTK’nın

uygulamasını kolaylaştırmak ve şirketlerin

bu yeni sisteme uyum sağlamalarına

imkan vermek için ikincil mevzuatın

yayımlanması beklenmektedir. Bu

bağlamda ikincil mevzuatın, kanunda

öngörülen tarihlerin yanı sıra en geç 6102

Sayılı TTK’nın yürürlük tarihi olarak

belirlenen 1 Temmuz 2012 ve 1 Temmuz

2013 tarihleri dikkate alınarak

yayımlanacağı tahmin edilmektedir.

6102 Sayılı TTK’da ilk defa yer alan

elektronik işlemler ve bilgi toplumu

hizmetlerinin nasıl uygulanacağının

tartışıldığı bugünlerde, bu konuda bir

yönetmeliğin çıkması uygulama şekli ile

usul ve esasları belirlemesi açısından

önem arz etmektedir. Nitekim Kanun’da

da bu husus öngörülmüş, yasalaşma

esnasında 1525. maddesine 2. fıkra

eklenerek; “kayıtlı elektronik posta

hizmeti sistemi” konusunda ayrıntılı

düzenleme ihtiyacı olduğu belirtilerek bir

yönetmelikle düzenleme yapılması hükmü

eklenmiştir.

I. Elektronik işlemler ve bilgi

toplumu hizmetleri

6102 Sayılı TTK’nın 1525. maddesi ile

“Elektronik işlemler ve bilgi toplumu

hizmetleri” başlığı altında elektronik

ortamda yapılabilecek bildirim ve

beyanlara ilişkin bir düzenleme

getirilmiştir. Bu düzenlemeye göre açıkça

anlaşmaları şartıyla, tarafların yapacağı

her türlü ihbar, ihtar, itiraz ve benzeri

beyanların ve yine; fatura, teyit mektubu,

iştirak taahhütnamesi, toplantı çağrıları

ve bu hüküm uyarınca yapılan elektronik

gönderme ve elektronik saklama

sözleşmesinin elektronik ortamda

düzenlenebileceği, gönderilebileceği ve

itiraz edilebileceği ifade edilmiştir.

Söz konusu düzenlemenin gerekçesinde

Avrupa Birliği ülkelerinde genel kabul

gören bir uygulamanın kanunlaştığı ifade

edilmektedir. Bu düzenlemenin

uygulanabilmesi için öncelikli olarak

taraflar arasında bu konuda bir

anlaşmanın varlığı aranacaktır.

Düzenlemeye göre, elektronik ortamda

gönderilen belge ve beyanların bu

düzenleme kapsamında sayılabilmesi için

gerçek ve tüzelkişi hak sahiplerinin kayıtlı

elektronik posta (KEP) sistemine kayıtlı

olmaları gerekmektedir.

II. İkincil düzenlemeler: “Kayıtlı

Elektronik Posta Sistemi”

6102 Sayılı TTK’nın uygulanmasını

sağlamak ve bu konudaki usul ve esasları

belirlemek üzere 25 Ağustos 2011

tarihinde Resmi Gazete’de “Kayıtlı

Elektronik Posta Sistemine İlişkin Usul ve

Esaslar Hakkında Yönetmelik”

(Yönetmelik) ve “Kayıtlı Elektronik Posta

Sistemi İle İlgili Süreçlere ve Teknik

Kriterlere İlişkin Tebliğ” (Tebliğ)

yayımlanmıştır. İlgili düzenlemeler

elektronik ortamda yapılan gönderilerin

alıcıya ne zaman iletildiğini ve gönderilen

Vergide Gündem Yeni Türk Ticaret Kanunu’nda “KayıtlıElektronik Posta Sistemi”

Av. Özlem Karcı Büyüksekban

11 Ekim 2011

iletinin ve eklerinin kesin olarak tespitini sağlayan usul ve

esasları belirlemektedir.

Teknik kriterleri belirleyen Tebliğ yayımı ile Yönetmelik ise

6102 Sayılı TTK’nın 1525. maddesi de dikkate alınarak 1

Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe girecektir.

III. İlkeler

Günlük hayatta elektronik posta ve elektronik imza gibi

teknolojiler bulunurken “Kayıtlı Elektronik Posta” sistemine

ihtiyaç duyulma sebebi, kişisel verilerin daha iyi bir şekilde

korunması ve uluslararası düzenlemeler dikkate alınarak verilerin

karşı tarafa ulaştırılması olarak ifade edilebilir. Bilgi toplumu

hizmetlerinin işletilmesi sırasında uygulanacak olan genel kural

ve ilkeler, 6102 Sayılı TTK’nın genelinde benimsenen kurumsal

yönetim ilkeleri olarak görülmektedir. Bu ilkeler düzenlilik,

devamlılık, güvenilirlilik, açıklık ve şeffaflık olarak sayılabilir.

Bu bağlamda verilerin karşı tarafa ulaştırılması sırasında bilgi

güvenliğinin sağlanması, alıcı ve gönderici haklarının korunması,

kişisel verilerin korunması için gerekli tedbirlerin alınması

sağlanmalıdır.

IV. KEP sisteminin hukuki niteliği

KEP sistemine kayıt olan gerçek ve tüzel kişiler KEP sistemi

sayesinde elektronik iletinin gönderilmesi, alınması, elektronik

belgelerin saklanmasını güvenli bir şekilde sağlayacaklardır.

Bu sistem ile sunulan hizmetlere paralel olarak oluşturulan

kayıtlar KEP delili olarak senet hükmünde kabul edilmekte ve

aksi ispat edilinceye kadar kesin delil sayılmaktadır. Bu sayede

KEP hesabı olan gerçek ve tüzel kişilerin, göndermiş oldukları

her türlü belge ve beyanlar herhangi bir uyuşmazlıkta delil

olarak kullanabilmektedir. Bu durumda, KEP hesabı kullanılarak

gerçekleştirilen tüm işlemlerden doğacak hukuki sorumluluk

hesap sahibine 1 aittir.

Bu bilgiler ışığında tarafların anlaşmaları halinde, bir

ihtarnamenin KEP sistemini kullanılarak karşı tarafa

gönderilmesi, itirazların bu sistem üzerinden yapılması

sağlanabilmektedir. Bir diğer şekilde ifade etmek gerekirse,

herhangi bir belge ya da beyana KEP sistemi üzerinden itiraz

edilmesi halinde, karşı taraf itirazın usulsüz bir şekilde yapıldığını

iddia edemeyecektir. Nitekim ilgili Yönetmelik, kayıtlı elektronik

posta sistemi üzerinden gönderilen belge, beyan ve itirazların

hukuki niteliğini kesin delil olarak kabul etmektedir.

V. Kayıtlı elektronik posta hizmet sağlayıcısı

(KEPHS)

KEP sistemi, elektronik verilerin gönderiminde ve teslimatında

kullanılan elektronik postaların nitelikli bir şeklini

oluşturmaktadır. Bu sistemi elektronik postadan ayıran nokta

ise hukuki niteliği itibariyle delil sağlayabilmesidir. Bu sistemin

işletilmesi için Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun

(Kurum) yetkisi altında “Kayıtlı Elektronik Posta Hizmet

Sağlayıcısı” (KEPHS) sistemi kurularak, elektronik iletilerin,

gönderimi ve teslimatının sağlanması planlanmaktadır. Bu

bağlamda KEP sistemi kurmak ve işletmek isteyen şirketlerin

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurulu’na başvurması ve bu Kurum

aracılığıyla yetkilendirilmesi gerekmektedir.

KEPHS olmak isteyen kişiler 1 Mayıs 2012 tarihinden itibaren

Kurum’a başvurabilirler. Başvuruların yapılması sırasında

KEPHS’nin ortakları, yöneticileri ve istihdam ettiği veya ettirdiği

personelinin kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha

fazla süreyle hapis cezası almamış ya da affa uğramış olsa bile

devletin güvenliğine karşı suçlardan, Anayasal düzene ve bu

düzenin işleyişine karşı suçlardan, zimmet, irtikap, rüşvet,

hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli

iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma,

suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık

suçlarından hüküm giymemiş olması gerekmektedir. Söz konusu

bu kriterler KEPHS’nin tüzel kişi ortaklarının yöneticileri için

de aranmaktadır.

VI. Kayıtlı elektronik posta sistemine başvuru

Yönetmeliğin 9 ve devamı maddelerinde, KEP sistemi dahilinde

yapılabilecek işlemler belirtilmiştir. Bu bağlamda KEP hesabı

almak isteyen gerçek veya tüzel kişilerin öncelikli olarak

KEPHS’ye başvurması gerekmektedir. Tüzel kişi adına başvuru

yapacak veya işlem yetkilisi 2 olarak görev alacak kişilerin kimlik

bilgilerini ve yetkili olduklarını gösteren bilgi ve belgeleri başvuru

sırasında KEPHS’ye vermeleri gerekmektedir. KEPHS’nin gerekli

kontrolleri yapmasının ardından KEP hesabı oluşturularak,

hesaba ilişkin bilgilerin güvenli bir şekilde işlem yetkilisine

teslimi sağlanmalıdır.

KEP sistemi bir iletişim aracı olması yanında, verilerin delil

oluşturması, arşivlenmesi, kimlik tespiti ve elektronik platformda

gerçekleşen gönderildi ve alındı onayları da dahil olmak üzere

KEP iletilerinin tüm süreçlerine ilişkin bir bütünü

1 Adına KEP hesabı tahsis edilen gerçek kişiyi veya kamu veya özel hukuk tüzel kişisini ifade eder.

2 Hesap sahibinin tüzel kişi olduğu durumlarda ilgili KEP hesabına ilişkin işlemleri tüzel kişi nam ve hesabına yapan

gerçek kişi veya kişileri ifade eder.

12Ekim 2011

oluşturmaktadır. KEP sistemi; KEP hesabı, KEP rehberi ve arşiv

hizmetleri gibi işlevlere de sahiptir. Bu sayede KEP

kullanıcılarının, göndermiş oldukları iletileri saklamaları ve

rehberi kullanarak bilgi ve sorgu sisteminden yararlanmaları

planlanmaktadır.

Bu sistem ticaret sicili kayıtlarını da içeren, Gümrük ve Ticaret

Bakanlığı tarafından oluşturulan ve yönetilen “Merkezi Sicil

Kayıt Sistemi” (MERSİS) kapsamında işletilmektedir. Bu

teknolojilerin getirmiş olduğu risklerden kullanıcıların olumsuz

bir şekilde etkilenmesini engellemek ve kişisel verilerin güvenli

bir şekilde korunmasını sağlamak, Yönetmeliğin esas amacı

olarak kabul edilmiştir.

VII. KEP hesabının kullanımı ve kontrol edilmesi

KEP hesabı, elektronik bir iletinin kişiler arasında hukuki ve

teknik güvenliğe sahip bir şekilde gönderilmesini ve alınmasını

sağlamak, bir diğer ifadeyle güvenli iletişimde bulunmak

amacıyla kullanılmaktadır. KEP hesabının tüzel kişiler tarafından

kullanılması için bir işlem yetkilisinin tayin edilmesi ve bu

yetkilinin tüzelkişilik tarafından KEPHS kurumuna bildirilmesi

gerekmektedir. Gerçek kişilerin bu sistemi kullanmak istemeleri

halinde ise kuruma başvurarak KEP hesabı almaları

gerekmektedir.

KEP hesabı, hesap sahibinin ya da işlem yetkilisinin, KEP

hesabına erişerek gelen iletileri kontrol etmesi esasına

dayanmaktadır. Mücbir sebep halleri dışında KEP hesabına

erişilmemesi durumunda, o iş günü içinde gelen iletinin ertesi

işgünü hesap sahibine ulaştığı ve okunduğu kabul edilmektedir.

VIII. KEP hesap sahibinin yükümlülükleri

KEP hesabı için başvuruda bulunan gerçek veya tüzel kişiler

gerekli olan bilgi ve belgeleri tam ve doğru olarak KEPHS’ye

vermekle yükümlüdürler. Başvuru sırasında, KEP sisteminin

çalışma modellerinden olan sakla-ilet3 ve sakla-bildir4

modellerinden hangisi ile hizmet alacağını beyan etmelidirler.

Bunun yanında hesap sahibi, KEP hesabının açılmasının ardından

kimlik doğrulama amacıyla kendisine verilen bilgileri korumakla,

üçüncü kişilerle paylaşmamakla ve başkasına kullandırmamakla

yükümlüdür.

IX. Sonuç

6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda yer alan yeni bazı

uygulamaların ayrıntılarının düzenlenmesinin ikincil mevzuata

bırakılması, özellikle elektronik işlemler ve bilgi toplumu

hizmetleri gibi hızla gelişen ve çabuk değişen sistemler açısından

büyük önem arz etmektedir. Bu bağlamda 6102 Sayılı TTK’nın

1525. maddesinin uygulama usul ve esaslarını belirlemek

amacıyla, 25 Ağustos 2011 tarihli Resmi Gazete’de “Kayıtlı

Elektronik Posta Sistemine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında

Yönetmelik” yayımlanmıştır. Nitekim getirilen yeni düzenleme

ile KEP delillerinin senet hükmünde olması sağlanmaktadır.

Ayrıca uyuşmazlık sırasında taraflar arasında iletilen belge ve

beyanların kesin delil teşkil etmesi, UYAP sisteminin de devreye

girdiği bir ortamda bilhassa mahkeme sürecinin ve

uyuşmazlıkların çözümü bakımından sürenin kısalmasına imkan

tanıyacaktır.

3 KEP iletilerinin, alıcının veya göndericinin KEP hesaplarına doğrudan ulaştırıldığı KEP çalışma modelini ifade eder.

4 KEP iletilerinin KEPHS’nin sistemlerinde tutulduğu ve alıcının ya da göndericinin söz konusu iletilere erişebilmesini teminen KEP hesaplarına

bir bağlantı adresinin ulaştırıldığı KEP çalışma modelini ifade eder.

13October 2011

1. Introduction

With the globalization of economy, the

improvement and deepening of the

capital market became critical and many

new investment instruments began to be

quoted on the capital market for this

purpose. Warrants, which are within

structured products group and which are

described as securitized options, are one

of these new investment instruments and

began to be quoted on Istanbul Stock

Exchange on 13 August for the first time.

In this article, we will first explain the

definition and operation of warrants, one

of the new investment instruments which

are quoted on an ever deepening market,

then we will provide explanations on their

status in terms of income tax, value

added tax, banking and insurance

transactions tax and stamp duty.

2. Intermediary institution

warrants and their operation

Intermediary institution warrants are

described under the article 3 of the

“Communiqué on the Principles

Regarding Board Registry and Purchase-

Sale of Intermediary Institutions’

Warrants (Communiqué)” Series: III, No:

37, published by the Capital Market

Board, as a capital market instrument in

the nature of marketable security, which

entitles its owner to purchase or sell the

basis asset or indicator at a

predetermined price on or until a certain

date and where this right is exercised

through conditional delivery or cash

settlement.

According to the explanations provided

under the article 4 of the Communiqué,

warrants can be issued by rating

institutions which are established in

Turkey and which are authorized by the

Board to carry out rating activities on

the capital market and rating activities

specified in the regulations on rating

institutions or by non-resident or Turkish

resident intermediary institutions or

Banks which obtained long-term rating

notes on demand corresponding to the

highest third or above level of the notes

allowing investment as per the rating

scale from international rating

institutions which are approved by the

Board to carry out rating activities in

Turkey. Under the Communiqué,

intermediary institution warrants must

be quoted on Istanbul Stock Exchange.

3. Taxation of intermediary

institution warrants

3.1. Evaluation in terms of the

Income Tax Code

Since the Council of Ministers Decision

dated 30.09.2010 no. 2010/926

clarified that the gains from warrant

transactions will be treated as marketable

securities under the temporary article

67 of the Income Tax Code, 0%

withholding tax is applicable to gains

derived from intermediary institution

warrants that are based on share

certificates and share certificate indexes

and that are quoted on Istanbul Stock

Exchange, while 10% withholding tax is

applicable to gains derived from warrants

with basis assets and indicators other

than share certificate or index.

Intermediary institutions’ warrants andtheir taxation

Vergide Gündem

Englishtranslation

14 October 2011

3.2. Evaluation in terms of Value Added Tax

Since the issue of intermediary institution warrants by

intermediary institutions and banks is subject to BITT, such

transactions are exempt from value added tax under the article

17/4-e of the Value Added Tax Code.

We have discussed the matter from two aspects to explain the

value added tax status of warrant transactions of investors.

First it has been determined whether warrant transactions are

subject to Value Added Tax, then the transactions have been

evaluated in the scope of the exemption provisions under the

Value Added Tax Code. Whether investors carry out their

warrant purchase-sale transactions in the scope of commercial,

industrial and agricultural activities or independent personal

services is important in terms of determining whether the

transaction is subject to value added tax. Intermediary institution

warrant transactions carried out by real person investors would

be subject to value added tax if these transactions are carried

out in the scope of commercial, industrial and agricultural

activities and independent personal services. If they are not

carried out within this scope, they would not be subject to

value added tax. On the other hand, the warrant transactions

carried out by investors who are corporate taxpayers are

subject to value added tax, since all transactions conducted

by these taxpayers are subject to provisions regarding

commercial gains. The intermediary institution warrant

transactions carried out by non-resident real persons and

entities would be subject to value added tax as well, if they are

conducted in the scope of commercial, industrial and agricultural

activities and independent personal services. On the other

hand, according to our opinion, since the foreign currency and

share certificates constituting basis for warrants are exempt

from value added tax under the article 17/g of the Value Added

Tax Code, buying-selling transactions of intermediary institution

warrants should also be exempt from value added tax, although

there is no special regulation for warrants under the same

article.

However, we are of the opinion that hesitations regarding the

status of warrants in terms of the VAT Code should be eliminated

with a communiqué or circular published by the tax authority.

3.3. Evaluation in Terms of BITT

Money received by banks and intermediary institutions in their

own favor due to transactions relating to intermediary institution

warrants issued by them are subject to banking and insurance

transactions tax. According to our opinion, in case the investor

exercises his right within the maturity term in warrant issue

transactions, the value of the warrant within the maturity term

(usage fee) should be accepted as cost and the banking and

insurance transactions tax should be calculated over the positive

amount calculated by deducting the redemption value from

the issue value (base, money received in favor), instead of

the amount collected during the issue of this marketable

security. However, we are of the opinion that in case the

investor does not exercise the right within the maturity term,

the BITT should be calculated on the redemption date again,

but the base should be the whole amount received during

issuance.

On the other hand, we are of the opinion that the matter should

be clarified by the Tax Authority, since the initial issue of the

warrant could be treated as a sale transaction and there could

be interpretations according to which the whole amount

received must be subjected to BITT as of the date of the initial

issuance.

Furthermore, in cases where the buying-selling or conversion

transaction is performed to the bank’s or intermediary

institution’s own account, the money received by the bank or

the intermediary institution in their own favor due to these

transactions would be subject to banking and insurance

transactions tax.

3.4. Evaluation in terms of stamp duty

Since intermediary institution warrants are capital market

instruments, the receipts and documents issued due to their

issuance are exempt from stamp duty and stamp duty should

not be calculated for them.

15October 2011

16 October 2011

With the Article 1525 of the Turkish Commercial Code Numbered 6102 (TCC

No. 6122) promulgated in the Official Gazette dated 14 February 2011,

regulations have been introduced under the title “Electronic transactions and

services of information society” on notifications and statements that can be

made in electronic environment.

In order to provide applicability of this regulation, “Regulation regarding

Procedures and Principals of the Registered Electronic Mail System” (the

Regulation) and thereof “The Communiqué regarding Processes and Technical

Criteria of the Registered Electronic Mail System” (the Communiqué) have been

promulgated in the Official Gazette on 25 August 2011. Accordingly, important

innovations, which have been set forth with this regulation are stated as below;

According to article 1525 of the New TCC, transmission of notifications, protests,

objections, other similar declarations and invoices, confirmation letter and

assembly invitations is allowed to be made in a safe way through Registered

Electronic Mail (KEP) system without endangering the rights of the senders

and recipients provided that the parties have compromised on the mentioned

transaction earlier. In the preamble of the aforementioned article, it is stated

that this regulation is based on a generally accepted application in European

Union.

Besides being a way of communication, KEP system also forms integrity on the

transaction period of being evidences, archiving, identity determination and

sent and received approvals that occur in the electronic platform.

KEP system has some functions as KEP account, KEP guide and services of

archive. By use of this system, owner of the KEP users can get benefit from the

system by keeping the received data, using guide and questioning system

All services and records which are provided on the KEP system shall be accepted

as voucher and a direct evidence unless proved otherwise. Thus, all kinds of

documents and declarations sent by legal or real person KEP owners are cited

as evidence in case of any dispute.

All responsibilities belong to account owner in case of any transactions emerged

by use of KEP account.

In case the Legal person demands to have a KEP account, the legal person shall

be determined a transaction authority who shall be notified “Service Provider

of the Registered Electronic Mail” (KEPHS). In case real persons demand to

use this system, they shall be required to apply to the Authority for the KEP

account.

Vergide Gündem

Englishtranslation

“Registered Electronic Mail System”in new Turkish Commercial Code

October 2011

The KEP account is based on the principal that the account

owner or the transaction authority controls the notifications

through attaining the account. If the KEP account is not attained

except the event of force majeure, it will be considered that

the notification, was made on that work day, is received and

read by the account owner next working day.

Both legal entity and real person applicants for KEP accounting

is obliged to inform KEPHS regarding the needed information

and document. During the application process, it has been

informed that either store and forward model or store and

report model services will be rendered to the company. Besides

that, account owner is obliged to keep information which is

given in order to confirm credentials and not to share this

knowledge with third parties and not to make somebody use

this information.

This regulation is planned to come into force on the 1st of July

2012 in parallel with article 1525 of the New TCC.

17

18 October 2011

19Ekim 2011

Avustralya

IMF, Avustralya’da yürürlükte

olan bazı vergilerin kaldırılması

gerektiğini belirtti

IMF, Avustralya’nın, damga ve sigorta

vergileri gibi etkin olmayan vergileri

kaldırarak vergi sistemindeki reformlara

devam etmesi gerektiğini belirtti.

1 Ağustos tarihinde yayınlanan

açıklamada, geçtiğimiz yıl içerisinde

Avustralya Hükümeti tarafından vergi

sisteminin geliştirilmesi amacıyla atılan;

kurumlar vergisi oranının % 30’dan % 29’a

düşürülmesi, madencilik şirketlerinin elde

ettiği “süper karlar” üzerine mineral

kaynaklar kira vergisi getirilmesi ve düşük

gelir seviyesine sahip çalışanların efektif

vergi oranlarının düşürülmesini içeren

adımları övüldü. Ayrıca Temmuz 2012’de

uygulamaya konması teklif edilen karbon

vergisi de raporda desteklendi.

Söz konusu açıklamada IMF, teşviklerin

marjinal vergi oranlarının daha da

düşürülmesiyle desteklenebileceğini,

işletme vergisinin yeniden düzenlenmesi

ve vergi sisteminin sadeleştirilmesiyle

yeni yatırımların teşvik edilebileceğini

belirtti.

Çek Cumhuriyeti

Vergi reform paketi kabine

onayından geçti

Çek Cumhuriyeti Başbakanı Petr Necas’ın

kabinesi 24 Ağustos tarihinde, ülkenin

vergi sistemini daha sade hale getirecek

ve vergi yükünü doğrudan vergilerden

dolaylı vergilere kaydıracak bir reform

paketini onayladı. Reformların yürürlüğe

girmesi için parlamentonun da onayından

geçmesi gerekiyor.

Teklif edilen planda “süper-brüt maaş”

uygulamasının ortadan kaldırılması

öngörülüyor. Bu uygulama kapsamında

olanların brüt maaşları üzerinden % 15

vergi kesintisi yapılıyor, sosyal güvenlik

ve sağlık kesintileri çalışanlar adına

işverenler tarafından ödeniyor. Bunun

yerine brüt ücret üzerinden % 19 oranında

vergi alınmasını sağlayacak başka bir

düzenlemenin getirilmesi amaçlanıyor.

Yemek çekleri ve geçici konaklama gibi

personele sağlanan bazı menfaatler için

geçerli olan vergi muafiyetlerinin

kaldırılmak istenmesi ise tartışmalı

konular arasında bulunuyor.

Diğer yasa teklifleri arasında ise şans

oyunları ve kumar kazançları üzerinde %

20 oranında vergi getirilmesi ve az sayıda

hisse senedi sahiplerine temettü vergisi

istisnası getirilmesi gibi konular da yer

alıyor.

Danimarka

Çalışanların hisse senedi

satışlarıyla ortaya çıkan değer

artış kazançlarını beyan

etmedikleri belirlendi

Danimarka vergi idaresi tarafından

gerçekleştirilen inceleme sonucunda,

borsaya kote olmayan bir şirketin

çalışanlarının % 82’sinin hisse senedi

değer artış kazançlarını üç yıl boyunca

yıllık gelir vergisi beyannamelerine dâhil

etmediği tespit edildi.

Şirketin 3.000 çalışanının beyan

edilmeyen toplam geliri 76 milyon DKK

(yaklaşık 14,6 milyon USD)

tutarındayken, bu gelirden doğan vergi

yükümlülüğü ise 23 milyon DKK (4,4

milyon USD) seviyesinde bulunuyor.

Vergide Gündem

DünyadanvergihaberleriGüneş Helvacı

20 Ekim 2011

Danimarka vergi kanunlarına göre, 48.300 DKK (yaklaşık

9.260 USD) tutarından daha az olan değer artış kazançları %

28 oranında, 48.300 DKK’dan fazla olan değer artış kazançları

ise % 42 oranında vergilendirilmektedir.

Sonuçları 14 Temmuz 2011 tarihinde açıklanan inceleme, vergi

idaresinin 2011 yılı eylem planları kapsamında gerçekleştirildi.

Borsaya kote şirket hissesi satışlarının otomatik olarak vergi

idarelerine raporlanmasının aksine, kote olmayan şirketler için

değer artış kazancı bildiriminin sadece hisse senedi sahiplerine

bağlı olması vergi uzmanlarının dikkatini bu konuya

yoğunlaştırmasına neden oldu. Danimarka’da yaklaşık 100.000

şirketin çalışanlarına hisse senedi cinsinden ödeme yaptığı

dikkate alındığında, vergi idaresinin buna benzer durumlarla

karşılaşacağı bekleniyor.

Danimarka’da vergi beyannamelerinin, birçok kaynaktan veriler

alınarak otomatik olarak oluşturulmasının sonucunda, çoğu kişi

için yıllık vergi beyannamelerinin hazırlanması, beyannamede

bulunan verilerinin doğruluğunu onaylamaktan ileriye gitmiyor.

Vergi idaresi hatalı bildirimlerin önüne geçmek için vergi

cezalarının yanı sıra vergi kanunları konusunda halkın

bilgilendirilmesi ve raporlama sisteminin değiştirilmesi

konularında bazı projeler hazırlamayı planlıyor.

İrlanda

Yüksek vergi gelirleri İrlanda’nın mali

pozisyonunun güçlenmesini sağladı

İrlanda Maliye Bakanlığı’nın Temmuz ayı verilerine göre, yüksek

gelir ve kurumlar vergisi sayesinde İrlanda’nın mali durumu

güçleniyor.

Bakanlık tarafından 3 Ağustos tarihinde yapılan açıklamada,

yıllık bütçe açığının artması ve geçen yılın aynı ayında 10,2

milyar euro iken bu yıl 18,9 milyar euro seviyesine ulaşmasına

rağmen, vergi gelirlerinin 2011 yılı için belirlenen vergi geliri

hedefinin üzerinde olduğu belirtilmiştir.

Bakanlık verilerine göre, 2011 yılı ilk 6 ayı için belirlenen hedef

olan 18,4 milyar euro tutarını aşan 18,6 milyar euro

seviyesindeki vergi geliri, önceki yılın aynı dönemine göre %

8,6 artmıştır. 30 Haziran tarihine kadar hedefin % 7,6 altında

olan kurumlar vergisi gelirinin ise 1 Ağustos itibariyle hedefin

% 6 üstüne çıktığı gözlemlendi.

İspanya

KDV ve kurumlar vergisi ile ilgili geçici değişiklikleronaylandı

İspanyol Hükümeti’nin 19 Ağustos’ta yayınladığı kararname ile2011’in geri kalan döneminde geçerli olmak üzere, gelecekyıllara devrolan net faaliyet zararlarının mahsubunu kısıtlamak,finansal şerefiye tutarını düşürmek, peşin ödenen kurumlarvergisini artırmak ve yeni konut edinimindeki KDV oranını %8’den % 4’e düşürmek gibi kurumlar vergisi ve KDV hükümleriile ilgili geçici değişiklikler yapmıştır. Kararname 20 Ağustos2011 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Kurumlar vergisi ile ilgili yapılan değişiklikler şunlardır:

2011, 2012 ve 2013 yılları için, cirosu 20 milyon euro

ile 60 milyon euro arasında olan firmalar vergilendirilebilir

gelirlerinin % 75’ini, cirosu 60 milyon euroyu aşan firmalar

ise % 50’sini net faaliyet zararlarıyla mahsup

edebileceklerdir. Yeni düzenlemeyle net faaliyet

zararlarının gelecek yıllara devir süresi 15 yıldan 18 yıla

çıkarılmıştır.

Yabancı firmaların Aralık 2007 öncesinde devralınmasıyla

ortaya çıkan finansal şerefiye oranı 2011, 2012 ve 2013

yılları için % 5’ten % 1’e düşürülmüştür.

Ekim ve Aralık 2011 dönemi ile 2012 ve 2013 yıllarına

ait üç taksite ilişkin peşin ödenecek kurumlar vergisi,

cirosu 20 milyon euro ile 60 milyon euro arasında olan

firmalar için % 21’den % 24’e, cirosu 60 milyon euroyu

aşan firmalar için ise % 27’ye çıkarılacaktır.

Kurumlar vergisine yönelik önlemlerin vergi gelirlerini arttırması,KDV’nin düşürülmesinin ise konut piyasasında kısa vadeli biryükseliş sağlaması beklenmektedir.

İtalya

Gerçek lehdarlık (beneficial ownership)hükümlerinde değişiklik yapıldı

17 Temmuz tarihinde çıkarılan 98/2011 sayılı Kanun HükmündeKararname ile İtalyan Parlamentosu faiz ödemeleri, bölgeselişletme vergisi (IRAP) oranları ve zarar devirleri hususları içingerçek lehdarlık hükümlerini etkileyen önemli değişiklikler yaptı.

Yeni kurallara göre, 6 Temmuz ve sonraki bir tarihte yapılanfaiz ödemeleri için geçerli olmak üzere, Avrupa şirketlerine

21Ekim 2011

yapılacak bazı faiz ödemeleri % 5 oranında yeni bir stopajvergisine tabi olacaktır. Söz konusu stopaj, AB Faiz ve RoyaltyÖdemleri Yönergelerine göre tüm vergi istisnası koşullarınıkarşılayan ancak faiz gelirini elde eden şirketin, aslında faizgelirinin gerçek lehdarı (beneficial owner’ı) kabul edilmemesidurumunda geçerli olacaktır.

Esas olarak, % 5 oranındaki yeni stopaj vergisi, aşağıdaki

alanlarda % 12,5 oranındaki verginin yerini alacaktır:

AB şirketinin, AB ya da Avrupa Ekonomik Bölgesi

tarafından denetlenen bir resmi piyasada işlem gören

tahviller çıkarması,

AB şirketi tarafından elde edilen faiz gelirinin, tahvili elinde

tutanlara yapılacak faiz ödemelerini finanse etmede

kullanılması,

Tahvilin, faizi ödeyen İtalyan şirketi ya da başka bir nitelikli

grup şirketi tarafından garanti altına alınması ve verilen

garanti üzerinden % 0,25 oranında tescil vergisi ödenmesi.

IRAP oranları2011 mali yılından itibaren geçerli olmak üzere, IRAP oranları,

finans şirketleri için % 3,9 oranından % 4,65’e, sigorta şirketleri

içinse % 3,9’dan % 5,9’a yükseltildi.

Devreden zararlarYeni düzenlemelerden önce, normal zararlar sadece 5 yıl süreyle

devredilebiliyordu. Kararname ile zararların zaman sınırı

olmadan ileriye taşınabilmesi sağlanacaktır. Ancak yeni

düzenleme anonim şirketlerin devreden zararlarının ancak %

80’ini herhangi bir yılda vergilendirilebilir gelirden indirilebileceği

kuralını değiştirmemektedir.

Tayvan

İşletme vergisi yasası değiştirildi

Tayvan Maliye Bakanlığı 22 Haziran tarihinde yaptığı açıklamada,

1 Nisanda yürürlüğe giren katma değerli ve katma değersiz

işletme vergisi kanunu üzerinde yapılan değişiklikleri anlattı.

Değiştirilen kanuna göre, serbest bölgelerde faaliyet gösteren

şirketlerin mal ve hizmet satışları KDV’ye tabi olmayacak, bu

vergi avantajının elde edilebilmesi için ürünlerin ihraç edilmesi,

hizmetlerin serbest bölgelerde gerçekleştirilmiş olması ve yetkili

makamlar tarafından onaylanması gerekecektir.

Ayrıca, indirilecek KDV’nin hesaplanan KDV’yi ilgili dönemde

karşılamaması durumunda artan indirilecek KDV takip eden

dönemde de indirilebilecek, takip eden dönemde de bu tutarın

kapatılamaması durumunda mükellefin, indirimdeki gecikmenin

sebebini açıklaması gerekecektir. Yeni kurallara göre indirilecek

KDV’nin hesaplanan KDV’den mahsup edilebilmesi için zaman

sınırı beş yıl olarak belirlenmiştir.

Tayland

Kurumlar vergisi oranının % 23’e düşürülmesi

planlanıyor

Tayland 2012 yılı sonu itibariyle kurumlar vergisi oranını %

30’dan % 23’e düşürmeyi planlıyor.

Tai Gelir Departmanı Genel Direktörü Satit Rungkasiri, Gelir

Departmanının 2012 yılı sonu itibariyle kurumlar vergisi oranını

% 7 oranında düşürmeyi planladığını, uzun vadede ise % 3

oranında ilave bir indirim uygulanmasını da düşünüldüğünü

belirtti.

Gelir Departmanı, gelecek 3 yıl içerisinde kurumlar vergisi

oranının düşürülmesi ile oluşacak vergi geliri kaybının 150

milyar THB (yaklaşık 5,02 milyar USD) olacağını hesapladı.

Gelir Departmanı, vergi geliri kaybının telafi edilebilmesi için,

Eylül 2012 itibariyle KDV oranının % 7’den % 10’a çıkarılmasını

önerdi. Satit’e göre KDV artışı, tüketicilere yönelik birçok zaruri

ihtiyaç maddelerinin KDV’den istisna olması nedeniyle düşük

gelirli vergi mükellefleri üzerinde ciddi bir etki yaratmayacaktır.

“Dünyadan vergi haberleri” bölümünde yer alan bilgiler “Tax Notes International” adlı dergide yer alan makale ve

haberlerden derlenmiştir.

22 Ekim 2011

23Ekim 2011

27.08.2011, Gümrük Uzlaşma

Yönetmeliği Resmi Gazete’de

yayımlandı.

Yönetmeliğin amacı, 4458 sayılı Gümrük

Kanunu’nun 244. maddesinde

düzenlenen uzlaşmaya ilişkin usul ve

esasları düzenlemektir. Yönetmelikte;

Uzlaşmanın kapsamı, komisyonların

teşkili ve yetkileri,

Başvurunun şekli, süresi ve usul

yönünden incelenmesi,

Uzlaşma komisyonunca yapılacak

çalışmalar,

Uzlaşmanın sonuçları,

İtiraz ve uzlaşma hakkının aynı anda

kullanılmaması ve teminatlı işlemler,

hakkında düzenleme ve açıklamalar yer

almaktadır. Yönetmelik 31.08.2011

tarihinde yürürlüğe girmiştir.

12.09.2011, 2011/10 Sayılı

Zorunlu Karşılıklar Hakkında

Tebliğde Değişiklik Yapılmasına

Dair Tebliğ Resmi Gazete’de

yayımlandı.

Tebliğ ile 16.11.2005 tarihli Resmi

Gazete’de yayımlanan 2005/1 Sayılı

Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğin 4.

maddesinin ikinci fıkrasının (14)

numaralı bendi yürürlükten kaldırılmıştır.

Aynı Tebliğin 5. maddesinin birinci

fıkrasının (b) bendinin (1) ve (2)

numaralı alt bentleri;

“1) Vadesiz ve ihbarlı döviz tevdiat,

yabancı para özel cari ve vadesiz kıymetli

maden depo hesapları ile 1 aya kadar, 3

aya kadar, 6 aya kadar ve 1 yıla kadar

vadeli döviz tevdiat, yabancı para katılma

ve kıymetli maden depo hesaplarında

yüzde 11,5,

2) 1 yıl ve 1 yıldan uzun vadeli döviz

tevdiat, yabancı para katılma ve kıymetli

maden depo hesapları ve birikimli döviz

tevdiat ile yabancı para katılma

hesaplarında yüzde 9,5,”

şekilde değiştirilmiştir.

Aynı Tebliğin 6. maddesi;

“Zorunlu karşılığa tabi yükümlülükler iki

haftada bir cuma günleri itibarıyla

hesaplanır. Cuma gününün resmi tatil

gününe rastlaması halinde,

yükümlülüklerin hesaplanmasında bir

önceki iş günü esas alınır. Repo

işlemlerinden sağlanan zorunlu karşılığa

tabi fonlar ise iki yükümlülük hesaplama

tarihi arasındaki günlerin bakiyelerinin

ortalaması alınarak hesaplanır.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası,

yapılan denetim ve incelemeler

sonucunda zorunlu karşılık

yükümlülüklerinden kaçınmak için işlem

yaptığı tespit edilen bankalardan,

yükümlülüklerini iki yükümlülük

hesaplama tarihi arasındaki günlerin

bakiyelerinin ortalamasını alarak

hesaplamalarını isteyebilir.

Bankaların yabancı para cinsinden

yükümlülükleri ile bu yükümlülükler için

tesis edilen zorunlu karşılık tutarları;

a) Türkiye Cumhuriyet Merkez

Bankasınca alım satımı yapılan

dövizler için yükümlülüklerin

hesaplandığı tarihte Resmî Gazete’de

ilan edilen döviz alış kurları,

b) Türkiye Cumhuriyet Merkez

Bankasınca alım satımı yapılmayan

dövizler için yükümlülüklerin

Vergide Gündem

Gökhan Güngörmüş

ResmiGazete’den...

24 Ekim 2011

hesaplandığı tarihten bir gün önce Türkiye Cumhuriyet

Merkez Bankasının internet sitesinde yayımlanan bilgi amaçlı

döviz kurları,

c) Kıymetli madenler için yükümlülüklerin hesaplandığı

tarihte İstanbul Altın Borsasında oluşan ağırlıklı ortalama

kıymetli maden fiyatları, fiyat oluşmaması halinde

uluslararası piyasalarda oluşan ve İstanbul Altın Borsası

tarafından ilan edilen fiyatlar,

esas alınarak Türk Lirası cinsinden hesaplanır.

Bankalar, Türk Lirası yükümlülükleri için Türk Lirası cinsinden,

yabancı para yükümlülükleri için ABD Doları ve/veya Euro döviz

cinslerinden olmak üzere, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası

nezdinde açılan hesaplarda, 5. maddede öngörülen oranlarda

nakden zorunlu karşılık tesis ederler. Ancak;

a) Türk Lirası yükümlülükler için tutulması gereken zorunlu

karşılıkların en fazla yüzde 10’u ABD Doları ve/veya Euro

döviz cinslerinden,

b) Yabancı para yükümlülükler içinde yer alan kıymetli

maden depo hesapları için tutulması gereken zorunlu

karşılıklar standart altın cinsinden,

c) Kıymetli maden depo hesapları hariç yabancı para

yükümlülükler için tutulması gereken zorunlu karşılıkların

en fazla yüzde 10’u standart altın cinsinden,

bloke hesaplarda tesis edilebilir. Standart altın, 18.11.2006 tarihli

Resmi Gazete’de yayımlanan 2006/1 sayılı T.C. Başbakanlık Hazine

Müsteşarlığı’nın “Kıymetli Maden Standartları ve Rafinerileri Hakkında

Tebliği”nin 3. maddesinde yer alan “kıymetli maden” tanımında

belirtilen altındır.

Türk Lirası yükümlülükler için tutulan yabancı para zorunlu

karşılıkların Türk Lirası karşılığı, tesis süresinin ilk gününden bir

önceki iş günü Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının internet

sitesinde ilan edilen gösterge niteliğindeki ABD Doları ve Euro döviz

alış kurları esas alınarak hesaplanır. Bu tutarın, dördüncü fıkranın

(a) bendinde belirlenen limiti aşan kısmı zorunlu karşılığa sayılmaz.

Yabancı para yükümlülükler için tutulan altınların Türk Lirası karşılığı,

yükümlülüklerin hesaplandığı tarihte İstanbul Altın Borsasında

oluşan altın fiyatı esas alınarak hesaplanır. Yabancı para

yükümlülükler için tesis edilen altın tutarının, dördüncü fıkranın

(b) ve (c) bendinde belirlenen tutarı aşan kısmı zorunlu karşılığa

sayılmaz.

Bir tesis döneminde tutulması gereken Türk Lirası zorunlu

karşılıkların yüzde 10’unu aşmamak koşuluyla, eksik tutulan

karşılıklar bir sonraki dönemde tutulabilir, fazla tutulan tutarlar

bir sonraki dönemde eksik tutulan karşılıklara sayılır.

Türk Lirası yükümlülükler için tesis edilmesi gereken zorunlu

karşılıkların Türk Lirası cinsinden tutulan kısmı ile yabancı para

yükümlülükler için tesis edilmesi gereken zorunlu karşılıkların

en fazla 3 puanlık kısmı ortalama olarak tesis edilir.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, ortalama olarak tutulan

zorunlu karşılıkların bir kısmının veya tamamının bankalar

itibarıyla belirli süreler için bloke olarak tutulmasını isteyebilir.

Zorunlu karşılıkların tesis süresi 14 gündür. Bu süre

yükümlülüklerin hesaplandığı tarihten iki hafta sonraki cuma

günü başlar ve ikinci haftanın perşembe günü mesai saati

bitiminde sona erer. Tesis süresinin ilk gününün resmî tatil

gününe rastlaması halinde, bloke olarak tesis edilen kısımlara

ilişkin yükümlülüklerin yerine getirilmesinde tatili izleyen ilk iş

günü esas alınır.

Zorunlu karşılık yükümlülüklerinin hesaplanma dönemi ile

zorunlu karşılıkların tesis süresi önceden duyurulmak koşuluyla

gerektiğinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca

değiştirilebilir.”

şeklinde değiştirilmiştir.

Bu Tebliğin 3. maddesi ile değiştirilen 2005/1 sayılı Zorunlu

Karşılıklar Hakkında Tebliğin 6. maddesinin dördüncü fıkrasının

(a) bendi ile beşinci fıkrası 16.09.2011 tarihinde yürürlüğe

girmiştir. Diğer hükümleri ise 14.10.2011 tarihinde yürürlüğe

girecektir.

14.09.2011, 2011/2198 Sayılı Bakanlar Kurulu

Kararı Resmi Gazete’de yayımlandı.

“4760 Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa Ekli (I) Sayılı

Listenin (B) Cetvelinde Yer Alan Bazı Mallarda Uygulanan Özel

Tüketim Vergisi Tutarlarının Yeniden Belirlenmesi ile 2010/668

Sayılı Kararnamede Değişiklik Yapılmasına İlişkin 2011/2198

Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı” ile Özel Tüketim Vergisi Kanununa

ekli (I) sayılı listenin (B) cetvelinde yer alan bazı mallara

ilişkin özel tüketim vergisi yeniden belirlenmiştir.

Bu Karar ile ayrıca 07.06.2010 tarihli ve 2010/668 sayılı

Kararnamenin eki Kararın 1. maddesindeki listede yer alan bazı

malların tesliminde uygulanacak özel tüketim vergisi tutarının

tecil edilecek kısmını belirleyen oranlar da değiştirilmiştir.

Karar 14.09.2011 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

25Ekim 2011

21.09.2011, 21 Seri Numaralı Özel Tüketim

Vergisi Genel Tebliği Resmi Gazete’de yayımlandı.

Tebliğ ile 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (I)

sayılı listedeki mallarda ÖTV uygulamalarına ilişkin ÖTV Genel

Tebliğlerinde bazı düzenlemeler yapılmıştır.

Söz konusu tebliğ ile;

1 Seri No.lu ÖTV Genel Tebliği’nin “Verginin Tecili ve

Terkini” başlıklı 9. bölümündeki ÖTV Kanunu’nun 8/1.

maddesi kapsamında tecil terkin uygulaması,

1 Seri No.lu ÖTV Genel Tebliği’nin “ÖTV Oranları ve

Tutarları” başlıklı 11. bölümündeki teminat uygulaması,

1 Seri No.lu ÖTV Genel Tebliği’nin “(I) Sayılı Listedeki

Mallar İçin Gümrükte Alınacak Teminat” başlıklı 16.3.

bölümündeki teminat uygulaması,

ile ilgili yeni düzenlemeler yapılmaktadır.

Ayrıca söz konusu tebliğ ile 5 Seri No.lu ÖTV Genel Tebliği’nin

A/2, A/3 ve A/4 bölümlerinde de değişiklikler yapılmıştır. Diğer

taraftan 1 Seri No.lu ÖTV Genel Tebliği’nin ekinde yer alan

“İthal Edilen Petrol Ürünleri ile Teminata Ait Bilgi Formu

(EK:11)” ile “İthal Edilen Petrol Ürünlerinin Tesliminde Beyan

Edilen ÖTV’ye Ait Bilgi Formu (EK:12)”nda da bazı değişiklikler

yapılmıştır. Söz konusu formların 21 seri numaralı ÖTV Genel

Tebliği ekinde yer alan yeni şekilleri kullanılacaktır.

KonuTarih

26 Ekim 2011

No

Sirküler indeks

93 23.09.2011

92 20.09.2011

91 14.09.2011

90 26.08.2011

89 19.08.2011

88 16.08.2011

87 12.08.2011

86 12.08.2011

85 11.08.2011

84 29.07.2011

83 27.07.2011

82 25.07.2011

81 18.07.2011

80 13.07.2011

79 07.07.2011

78 06.07.2011

77 06.07.2011

76 06.07.2011

75 04.07.2011

74 29.06.2011

73 15.06.2011

72 13.06.2011

71 10.06.2011

70 08.06.2011

69 08.06..2011

Başbakanlık aracılığıyla Somali’ye yapılan bağışların tamamı beyan edilen kazançtanindirilebilir.

Vergi ziyaı ve usulsüzlük cezalarında “tekerrür” halinde ceza artırımı uygulaması ile ilgiliaçıklamalar yapıldı.

Deniz ve hava taşıma araçları için liman ve hava meydanlarında yapılan hizmetlerde KDVistisnası uygulaması.

Finansal Kiralama Kanunu kapsamında yapılan kiralayan değişikliğinde damga vergisi istisnası.

60 numaralı KDV sirküleri ile KDV Kanunu’nun uygulamasına ilişkin açıklamalar yapıldı.

Türkiye ile Malta arasında çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması imzalandı.

Emlak vergisi bildirimi ve özürlülerde indirimli bina vergisi oranı uygulaması hakkında açıklamalaryapıldı.

Mali tatil nedeniyle verilme süresi uzayan bazı beyannamelerin verilme ve ödeme süreleri ileHaziran dönemine ilişkin Ba-Bs formlarının verilme süreleri uzatıldı.

Gelir İdaresi Başkanlığı ile mükellef arasında ilk “ Tek Taraflı Peşin Fiyatlandırma Anlaşması “imzalandı

Vergi inceleme birimleri birleştirildi.

Banka, sigorta şirketi ve sermaye piyasası aracı kurumlarının Vergi Usul Kanunu’ndan doğanbildirim yükümlülükleri.

28 Ekim 2010 tarihinden önce kullandırılan sabit oranlı Türk Lirası kredilerindeki KKDF oranı% 10 olarak uygulanacak.

1 Temmuz 2011 tarihinden itibaren uygulanacak olan, gelir vergisinden istisna yurtiçi veyurtdışı gündelik tutarları ile bu tutarlara karşılık gelen gelir dilimleri.

1 Temmuz 2011 tarihinden itibaren gelir vergisinden istisna olarak değerlendirilecek olan;kıdem tazminatı, çocuk yardımı ve sigorta şirketlerince sigortalılara yapılacak ödeme tutarları.

İMKB’de işlem gören tahvil ve bonoların 30 Haziran 2011 tarihi itibarıyla değerlendirilmesindeesas alınacak borsa rayiçleri.

Kira sertifikalarından elde edilen gelirlere uygulanacak stopaj oranları ile bu menkul kıymetişlemlerinden lehe kalan paralara uygulanacak BSMV oranları belirlendi.

Yıllık ve munzam oda aidatlarının 2011 yılına ilişkin ilk taksitlerin 30 Haziran 2011 tarihinekadar ödenmesi gerekiyor.

İhraç malı taşıyan araçlara motorin tesliminde KDV ve ÖTV istisnasının uygulandığı sınırkapılarına Mersin de eklendi.

1 Temmuz - 20 Temmuz 2011 tarihleri arasında mali tatil uygulanacaktır.

1 Temmuz 2011 tarihinden itibaren uygulanacak olan sosyal güvenlik primine esaskazanç alt ve üst sınırları

1 Temmuz 2011 tarihinden itibaren uygulanacak olan asgari ücret tutarları.

Temmuz dönemine ilişkin Ba ve Bs formlarının verilme süresi 7 Eylül 2011 tarihine kadaruzatıldı.

ÖTV Kanunu’na ekli (I) sayılı listenin (B) cetvelinde yer alan mallarda uygulanan ÖTV’lerintecil ve tahsil edilecek tutarları.

Türkiye - Almanya Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması 19 Eylül 2011 tarihindeBerlin’de imzalandı.

Maliye Bakanlığınca ÖTV Kanunu kapsamındaki tecil-terkin ve teminat uygulamaları hakkındayeni düzenlemeler yapıldı.

7 Ekim 2011 Cuma

10 Ekim 2011 Pazartesi

17 Ekim 2011 Pazartesi

20 Ekim 2011 Perşembe

24 Ekim 2011 Pazartesi

25 Ekim 2011 Salı

26 Ekim 2011 Çarşamba

31 Ekim 2011 Pazartesi

Eylül 2011 dönemine ilişkin çeklere ait değerli kağıtlar vergisinin bildirimi ve ödenmesi

16-30 Eylül 2011 dönemine ait petrol ve doğalgaz ürünlerine ilişkin özel tüketim vergisi

beyannamesinin elektronik ortamda gönderilmesi ve verginin ödenmesi

Eylül 2011 dönemine ait kolalı gazoz, alkollü içecekler ve tütün mamullerine ilişkin özel tüketim

vergisi beyannamesinin elektronik ortamda gönderilmesi ve verginin ödenmesi

Eylül 2011 dönemine ait dayanıklı tüketim ve diğer mallara ilişkin özel tüketim vergisi beyannamesinin

elektronik ortamda gönderilmesi ve verginin ödenmesi

Eylül 2011 dönemine ait tescile tabi olmayan motorlu taşıt araçlarına ilişkin özel tüketim vergisi

beyannamesinin elektronik ortamda gönderilmesi ve verginin ödenmesi

Eylül 2011 dönemine ait banka ve sigorta muameleleri vergisi beyannamesinin elektronik ortamda

gönderilmesi ve verginin ödenmesi

Eylül 2011 dönemine ait özel iletişim vergisi beyannamesinin elektronik ortamda gönderilmesi

ve verginin ödenmesi

Eylül 2011 dönemine ait kaynak kullanımı destekleme fonu kesintilerinin bildirimi ve ödenmesi

Eylül 2011 dönemine ait belediyelere ödenecek vergilerin (haberleşme vergisi hariç) beyanı ve

ödenmesi

Eylül 2011 dönemine ait şans oyunları vergisi beyannamesinin elektronik ortamda gönderilmesi

ve verginin ödenmesi

Eylül 2011 dönemine ait yarışma ve çekilişler ile futbol müsabakalarına ait müşterek bahislerle

ilgili veraset ve intikal vergisinin elektronik ortamda beyanı ve ödemesi

Eylül 2011 dönemine ait gelir vergisi stopajının muhtasar beyanname ile elektronik ortamda beyanı

Eylül 2011 dönemine ait kurumlar vergisi stopajının muhtasar beyanname ile elektronik ortamda

beyanı

Eylül 2011 dönemine ait istihkaktan kesinti suretiyle tahsil edilen damga vergisi ile sürekli

mükellefiyeti bulunanlar için makbuz karşılığı ödenmesi gereken damga vergisinin elektronik

ortamda beyanı

Temmuz-Ağustos-Eylül 2011 dönemine ait gelir vergisi stopajının muhtasar beyanname ile

elektronik ortamda beyanı

GVK geçici 67. madde uyarınca Temmuz-Ağustos-Eylül 2011 döneminde yapılan tevkifatın muhtasar

beyanname ile elektronik ortamda beyanı

Eylül 2011 dönemine ilişkin sosyal güvenlik primlerinin elektronik ortamda beyan edilmesi

Eylül 2011 dönemine ait katma değer vergisi beyannamesinin elektronik ortamda gönderilmesi

1-15 Ekim 2011 dönemine ait petrol ve doğalgaz ürünlerine ilişkin özel tüketim vergisi

beyannamesinin elektronik ortamda gönderilmesi ve verginin ödenmesi

Eylül 2011 dönemine ait muhtasar beyanname ile beyan edilen gelir vergisi stopajının ödenmesi

Eylül 2011 dönemine ait muhtasar beyanname ile beyan edilen kurumlar vergisi stopajının ödenmesi

Eylül 2011 dönemine ait istihkaktan kesinti suretiyle tahsil edilen damga vergisi ile sürekli

mükellefiyeti bulunanlar için makbuz karşılığı ödenmesi gereken damga vergisinin ödenmesi

Temmuz-Ağustos-Eylül 2011 dönemine ait gelir vergisi stopajının ödenmesi

GVK geçici 67. madde uyarınca Temmuz-Ağustos-Eylül 2011 döneminde yapılan tevkifatın ödenmesi

Eylül 2011 dönemine ait katma değer vergisi ödenmesi

Eylül 2011 dönemine ilişkin sosyal güvenlik primlerinin ödenmesi

Eylül 2011 dönemine ilişkin haberleşme vergisinin elektronik ortamda beyanı ve ödenmesi

Kayıtlı bulunulan odalara yıllık ve munzam aidatların 2. taksitlerinin ödenmesi

Eylül 2011 dönemine ait mal ve hizmet alımlarına ilişkin bildirim formunun (Form Ba) bildirilmesi

Eylül 2011 dönemine ait mal ve hizmet satışlarına ilişkin bildirim formunun (Form Bs) bildirilmesi

Ekim 2011 27

Vergi takvimi

2011 Ekim ayı mali yükümlülükler takvimi

28 Ekim 2011

Pratik BilgilerPerakende satış fişi veya ödeme kaydedici cihaz fişidüzenleme üst sınırı (01.01.2011’den itibaren) 700 TL

Doğrudan gider yazılabilecek demirbaşlar için aranacak üst sınır(01.01.2011’den itibaren) 700 TL

Konut kira gelirlerinde gelir vergisinden istisna edilen tutar (2011)2.800 TL

Temerrüt faizi (01.07.2009 tarihinden itibaren) % 19

Gelir vergisi tevkifat oranları

Yıllara sari inşaat ve onarma işlerini yapanlara ödenenistihkak bedelleri % 3

İşyeri kira ödemeleri % 20

Serbest meslek kazançları % 20

Mevduat ve döviz tevdiat hesaplarına ödenen faizler(her vadede) % 15

Hazine bonosu ve Devlet tahvili faiz gelirleri Yatırımcıların statüsüne göre % 0,(TL veya yabancı para cinsinden ihraç edilmiş) % 10

Repo kazançları % 15

IMKB’de işlem gören hisse senetlerinin alım satım kazançları(Tam mükelleflerin menkul kıymet yatırım ortaklığıhisse senetlerinden elde ettiği kazançlardan % 10) % 0

Yeniden değerleme oranları2010 yılı için % 7,72009 yılı için % 2,22008 yılı için % 12,0

Reeskont ve avans işlemlerinde uygulanacak iskonto ve faiz oranlarıReeskont işlemlerinde uygulanacak iskonto oranı (yıllık) % 14Avans işlemlerinde uygulanacak faiz oranı (yıllık) % 15Not: 238 seri numaralı VUK Genel Tebliği uyarınca alacak ve borç senetlerinin iç iskontoyöntemiyle reeskontu işleminde, (30.12.2010 tarihinden itibaren) % 15 oranı esasalınacaktır.

Gelir vergisinden istisna yurtiçi gündelik tutarları(01.07.2011-31.12.2011)Brüt aylık tutarı Gündelik tutarı1.474,88 ve fazlası 41,00 TL1.463,28 - 1.474,87 34,50 TL1.321,47 - 1.463,27 31,50 TL1.140,98 - 1.321,46 29,00 TL 921,49 - 1.140,97 26,50 TL 921,48 ve daha aşağısı 25,50 TL

Tecil faizi oranlarıUygulandığı dönem Yıllık oran21.12.2000 - 30.03.2001 % 3631.03.2001 - 01.02.2002 % 7202.02.2002 - 11.11.2003 % 6012.11.2003 - 03.03.2005 % 3604.03.2005 - 27.04.2006 % 3028.04.2006 - 20.11.2009 % 2421.11.2009 - 20.10.2010 % 1921.10.2010 tarihinden itibaren % 12

Gecikme zammı ve gecikme faizi oranlarıUygulandığı dönem Aylık oran02.12.2000 - 28.03.2001 % 5,0029.03.2001 - 30.01.2002 % 10,0031.01.2002 - 11.11.2003 % 7,0012.11.2003 - 01.03.2005 % 4,0002.03.2005 - 20.04.2006 % 3,0021.04.2006 - 18.11.2009 % 2,5019.11.2009 - 18.10.2010 % 1,9519.10.2010 tarihinden itibaren % 1,40

Geçici vergi oranları (2011 yılı)Gelir vergisi mükelleflerinde % 15Kurumlar vergisi mükelleflerinde % 20

Gelir vergisinden istisna çocuk yardımı (01.07.2011 - 31.12.2011)0-6 yaş grubunda bulunanlar 32,23 TLDiğerleri 16,12 TL

Gelir vergisinden istisna olan günlük yemek yardımı01.01.2011 tarihinden itibaren (KDV Hariç) 10,70 TL

Sakatlık indirimi (2011)1. derece sakatlar 700 TL2. derece sakatlar 350 TL3. derece sakatlar 170 TL

Damga vergisi oranları / tutarları (2011)Ücretlerde (Avanslar dahil) Binde 6,60Mukavelenamelerde Binde 8,25Kira mukavelenamelerinde(Mukavele süresine göre kira bedeli üzerinden) Binde 1,65Bilançolar 23,20 TLGelir tabloları 11,30 TLYıllık gelir vergisi beyannameleri 30,00 TLKurumlar vergisi beyannameleri 40,10 TLKatma değer vergisi ve muhtasar beyannameler 19,90 TL

2011 yılı gelirlerine uygulanacak gelir vergisi tarifesiA. Ücret gelirleriGelir Dilimi Vergi Oranı9.400 TL’ye kadar % 1523.000 TL’nin 9.400 TL’si için 1.410 TL, fazlası % 2080.000 TL’nin 23.000 TL’si için 4.130 TL, fazlası % 2780.000 TL’den fazlasının 80.000 TL’si için 19.520 TL, fazlası % 35B. Ücret dışındaki gelirlerGelir Dilimi Vergi Oranı9.400 TL’ye kadar % 1523.000 TL’nin 9.400 TL’si için 1.410 TL, fazlası % 2053.000 TL’nin 23.000 TL’si için 4.130 TL, fazlası % 2753.000 TL’den fazlasının 53.000 TL’si için 12.230 TL, fazlası % 35

Özel usulsüzlük cezaları (2011 yılı)Özel usulsüzlük fiilleri Ceza tutarıFatura, gider pusulası, serbest meslek makbuzu,müstahsil makbuzu verilmemesi ve alınmaması halinde,belgede yazılması gereken meblağın %10’u.Fatura, gider pusulası, serbest meslek makbuzu, müstahsil makbuzu,perakende satış fişi, ödeme kaydedici cihaz fişi ve yolcu taşımabiletlerinin alınmaması (vergi mükellefi olmayanlar için) 34 TLVergi levhası bulundurulmaması 170 TLTek düzen hesap planına ve mali tablolara ilişkinusul ve esaslara uyulmaması 3.700 TLVergi kimlik numarası ile ilgili mecburiyetlere uyulmaması(her bir işlem için) 200 TLVergi kimlik numarası ile ilgili bildirim mecburiyetine uyulmaması 800 TLYetkililerce istenilen bilgilerin verilmemesi (1. sınıf tüccarlar) 1.070 TL

Asgari ücret (16 yaşını doldurmuş işçiler)Ödemeler/Kesintiler 01.01.2011-30.06.2011 01.07.2011-31.12.2011Brüt asgari ücret 796,50 TL 837,00 TLSosyal güvenlik primi işçi payı (%14) 111,51 TL 117,18 TLİşsizlik sigortası primi işçi payı (%1) 7,97 TL 8,37 TLGelir vergisi matrahı 677,02 TL 711,45 TLHesaplanan gelir vergisi (%15) 101,55 TL 106,72 TLAsgari geçim indirimi (*) (-) 59,74 TL 59,74 TLKesilecek gelir vergisi 41,81 TL 46,98 TLDamga vergisi (binde 6,6) 5,26 TL 5,52 TLKesintiler toplamı 166,55 TL 178,05 TLNet asgari ücret 629,95 TL 658,95 TL(*) Yukarıdaki asgari geçim indirimi hesaplaması çalışanın bekar olduğu varsayımınagöre yapılmıştır. Çalışanın medeni durumu ve çocuk sayısına göre asgari geçim indirimitutarı değişecektir. Ücretlinin, eşinin çalışmaması ve 4 çocuklarının bulunması durumunda,asgari geçim indirimi tutarı 101,55 TL olacaktır.

Sosyal güvenlik primine esas aylık kazançların alt ve üst sınırlarıUygulandığı dönem Alt sınır (TL) Üst sınır (TL)01.01.2011-30.06.2011 796,50 5.177,4001.07.2011-31.12.2011 837,00 5.440,50

İşsizlik sigortası prim oranları (2011 yılı)İşçiden % 1İşverenden % 2Devlet katkısı % 1

Gelir vergisinden istisna kıdem tazminatı tutarlarıUygulandığı dönem Tutar (TL)01.01.2011 - 30.06.2011 2.623,2301.07.2011 - 31.12.2011 2.731,85

Vergi hakkında Ekim 2011

Her bir belge için170 TL’den az olamaz.

Not less thanTRL 170for each

document

Stamp duty rates / amounts (2011)On wages (including advances) 0,66%On contracts 0,825%On rent contracts (over the rental fee to be determined accordingto the contract period) 0,165%Balance sheets TRL 23,20Income statements TRL 11,30Annual income tax returns TRL 30,00Corporation tax returns TRL 40,10Value added tax and withholding returns TRL 19,90

Income tax tariff to be applied on 2011 incomesA. SalariesIncome brackets Tax rateUp to TRL 9.400 15%For TRL 23.000; for the first TRL 9.400, TRL 1.410, for above 20%For TRL 80.000; for the first TRL 23.000, TRL 4.130, for above 27%For more than TRL 80.000, for TRL 80.000, TRL 19.520, for above 35%

B. Other incomeIncome brackets Tax rateUp to TRL 9.400 15%For TRL 23.000; for the first TRL 9.400, TRL 1.410, for above 20%For TRL 53.000; for the first TRL 23.000, TRL 4.130, for above 27%For more than TRL 53.000, for TRL 53.000, TRL 12.230, for above 35%

Special irregularity fines (2011)Special irregularity acts Fine amountIf invoice, statement of expense, independent professionalservice receipt or producer receipt is not issued orreceived, 10% of the amount which should be written on therelevant document.

Failure to obtain invoice, expense voucher, independentprofessional vouchers, producer’s receipt, retail sales voucher,payment recorder device voucher and passenger tickets(for non-taxpayers) TRL 34

Failure to keep available tax plates TRL 170

Failure to comply with the uniform chart of accounts and theprocedures and principles concerning financial statements TRL 3.700

Failure to comply with the obligations concerningtax identity number (for each transaction) TRL 200

Failure to comply with the obligation of notification concerningtax identity number TRL 800

Failure to provide information requested by the authorities(1st class merchants) TRL 1.070

Minimum wage (Employees over the age of 16)Payments/withholdings 01.01.2011-30.06.2011 01.07.2011-31.12.2011Gross amount TRL 796,50 TRL 837,00Social security premium employee’scontribution (14%) TRL 111,51 TRL 117,18Unemployment insurance premium employee’s contribution (1%) TRL 7,97 TRL 8,37Income tax base TRL 677,02 TRL 711,45Calculated income tax (15%) TRL 101,55 TRL 106,72Minimum living allowance (*) (-) TRL 59,74 TRL 59,74Income tax to be paid TRL 41,81 TRL 46,98Stamp duty (0,66%) TRL 5,26 TRL 5,52Total withholdings TRL 166,55 TRL 178,05Net payable amount TRL 629,95 TRL 658,95(*)The foregoing minimum living allowance has been calculated on the assumption thatthe employee is single. The minimum living allowance will vary depending on the maritalstatus of the employee and the number of children. For wage earner, provided that his orher spouse does not work and has four children, minimum living allowance will be 101,55TRL.

The lower and upper limits that will be the basis for social security premiumPeriod Lower limit (TRL) Upper limit (TRL)01.01.2011 - 30.06.2011 796,50 5.177,4001.07.2011 - 31.12.2011 837,00 5.440,50

Unemployment insurance premium rates (2011)From the employee 1%From the employer 2%Government contribution 1%

Severance pay amounts exempt from income taxPeriod Amount (TRL)01.01.2011 - 30.06.2011 2.623,2301.07.2011 - 31.12.2011 2.731,85

October 201129

Concerning tax October 2011

Practical InformationThe upper limit for drawing up retail sales slips or paymentrecording device voucher (beginning from 01.01.2011) TRL 700The upper limit to be sought for the furniture, fittings and fixturesto be directly recorded as expense (beginning from 01.01.2011) TRL 700The amount exempted from income tax in rental fees paidfor housing (2011) TRL 2.800Default interest (beginning from 01.07.2009) 19%

Withholding tax ratesProgress payments paid to those performing multi-yearconstruction and repair works 3%Work place rent payments 20%Independent professional payments 20%Interests paid to deposit and foreign exchange depositaccounts (at any maturity) 15%Interest income from Government bonds andTreasury bills 0%, 10% (Depending(issued in TRL or foreign currency) on the status of the investors)Repo gains 15%Capital gains from share certificates traded in IstanbulStock Exchange. (10 % for capital gains that resident taxpayersderived from shares of marketable security investment trusts) 0%

The revaluation ratesFor the year 2010 7,7%For the year 2009 2,2%For the year 2008 12,0%

Discount and interest rates to be applied in rediscount and advancetransactionsRate of discount applicable on rediscount transactions (annual) 14%Rate of interest applicable on advance transactions (annual) 15%Note: Pursuant to Tax Procedures Code Series No. 238, 15% rate will be taken as basisduring the rediscount of the notes payable and notes receivable through imputed discountmethod.

Domestic daily allowances exempt from income tax (01.07.2011-31.12.2011)Monthly gross amount Daily allowance1.474,88 and higher TRL 41,001.463,28 - 1.474,87 TRL 34,501.321,47 - 1.463,27 TRL 31,501.140,98 - 1.321,46 TRL 29,00 921,49 - 1.140,97 TRL 26,50 921,48 and lower TRL 25,50

Deferral interest ratesPeriod Annual rate21.12.2000 - 30.03.2001 36%31.03.2001 - 01.02.2002 72%02.02.2002 - 11.11.2003 60%12.11.2003 - 03.03.2005 36%04.03.2005 - 27.04.2006 30%28.04.2006 - 20.11.2009 24%21.11.2009 - 20.10.2010 19%Since 21.10.2010 12%

Delay surcharge and delay interest ratesPeriod Monthly rate02.12.2000 - 28.03.2001 5,00%29.03.2001 - 30.01.2002 10,00%31.01.2002 - 11.11.2003 7,00%12.11.2003 - 01.03.2005 4,00%02.03.2005 - 20.04.2006 3,00%21.04.2006 - 18.11.2009 2,50%19.11.2009 - 18.10.2010 1,95%Since 19.10.2010 1,40%

Temporary tax rates (2011)For income taxpayers 15%For corporate taxpayers 20%

Children allowance exempt from income tax (01.07.2011 - 31.12.2011)For children between 0-6 ages TRL 32,23Others TRL 16,12

Daily meal allowance exempt from income taxBeginning from 01.01.2011 (VAT Exclusive) TRL 10,70

Disability allowance (2011)For 1st degree disabled TRL 700For 2nd degree disabled TRL 350For 3rd degree disabled TRL 170

Ernst & Young HakkındaErnst & Young, denetim, vergi, kurumsalfinansman ve danışmanlık hizmetlerindebir dünya lideridir. Dünya genelinde toplam141.000 çalışanımız, ortak değerlerimizive kaliteyi ön planda tutan kararlıtutumumuzu hep birlikte paylaşmaktadır.

Ernst & Young, her biri ayrı birer tüzelkişiliğe sahip Ernst & Young GlobalLimited’e üye firmalardan oluşan globalbir organizasyon olup tüm hizmetlerinibu üye firmalar tarafından sunmaktadır.

Ernst & Young’ın sunduğu vergihizmetleriİşleriniz gerçek potansiyellerine güçlütemeller üzerinde yapılandırılarak vesürdürülebilir bir şekilde geliştirilerekulaşabilir. Ernst & Young olarak vergiyükümlülüklerinizi sorumlu ve zamanındayerine getirmenizin önemli bir fark ortayaçıkaracağını düşünüyoruz. Bu nedenle135’ten fazla ülkedeki 25,000 vergiçalışanlarımız nerede olursanız olun vevergi ihtiyaçlarınız ne olursa olsunkaliteli hizmet anlayışımıza duyduğumuztereddütsüz bağlılık temelinde sizlereteknik bilgi, iş tecrübesi ve tutarlımetodolojiler sunmaktadır.Ernst & Young’ın farkı buradadır.

© Ernst & Young 2011Tüm Hakları Saklıdır.

Ernst & Young

Assurance | Tax | Transactions | Advisory

“Vergide Gündem” dergisi okuyuculara genel bilgi vermek amacıyla, yayınahazırlandığı tarih itibarıyla yürürlükte bulunan mevzuat hükümleri dikkatealınarak hazırlanmıştır. Dergide yer alan makaleler yazarlarının konu hakkındakikişisel görüşlerini yansıtmaktadır. Makaleler ile dergide yer alan bilgi veaçıklamalardan dolayı Ernst & Young ve Kuzey Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş.’yesorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarlayorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadanönce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.

www.ey.com/trwww.vergidegundem.com