Upload
others
View
6
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
1
Wonen in Vlaanderen:
de resultaten van
het Grote Woononderzoek
9 juni 2015
Auberge Du Pêcheur, Sint-Martens-Latem
VERWELKOMING EN
INLEIDING
Filip Van der Veken,
voorzitter CIB West-Vlaanderen
2
10u00 Verwelkoming en inleiding studiedag
door Filip Van der Veken, voorzitter CIB West-Vlaanderen
10u15 "Trends op de Vlaamse Woningmarkt"
door Sien Winters, Steunpunt Wonen
10u45 "De kwaliteit van de Vlaamse woningen grondig doorgelicht"
door Lieve Vanderstraeten, KU Leuven
11u15 "De energetische kwaliteit van de Vlaamse woningen"
door Wesley Ceulemans, Universiteit Hasselt
11u45 Koffiepauze
12u15 Panelgesprek:
Nabeschouwingen door vertegenwoordigers van de vastgoedsector
• Fred Niemans, voorzitter Verenigde Eigenaars
• Karen Van De Woestijne, voorzitter CIB Oost-Vlaanderen
• Sien Winters, coördinator Steunpunt Wonen
• Moderator: Pieter Decelle, beleidsmedewerker Wonen CIB Vlaanderen
12u45 Conclusies en uitleiding
13u00 Walking lunch
PROGRAMMA
Trends op de Vlaamse
Woningmarkt
Sien Winters,
onderzoeksleider HIVA - KU Leuven en coördinator Steunpunt
3
www.steunpuntwonen.be
Trends op de Vlaamse woningmarkt
Sien Winters
Onderzoeksleider HIVA - KU Leuven
Coördinator Steunpunt Wonen
Vastgoedacademie, 9 juni 2015
Inhoud
1. Woningvoorraad
2. Verkopen
3. Prijzen
4. Financiering
5. Evolutie deelmarkten
6. Betaalbaarheid
7. Besluit
6
4
1. Woningvoorraad
Evolutie aantal woningen en huishoudens, Vlaanderen, 1991-2012
7
Bron: ADSEI, Kadastrale statistiek van het bestand van de gebouwen op 1 januari 2012 en bevolking volgens het
Rijksregister
1. Woningvoorraad
Aantal verkopen van woongelegenheden (woningen, villa’s en flats), aantal bouwvergunningen voor
nieuwbouw van woningen en flats, aantal bouwvergunningen voor renovaties*, Vlaams Gewest, 1990-2013
8
* enkel beschikbaar voor gebouwen, niet voor individuele woningen
Bron: ADS, verkoop van onroerende goederen 1990-2014, bouwvergunningen 1996-2013
5
1. Woningvoorraad
Vaststellingen:• Verleden: woningvoorraad volgt huishoudens• Toekomst:
– Tussen 2013 en 2030 nood aan 284.000 bijkomende woningen(Federaal Planbureau)
– Er is nog ruime voorraad aan bouwgrond beschikbaar
– Maar deze wordt niet volledig/onmiddellijk op de markt gebracht, of is vaak niet gelegen op juiste plek
� uitdaging: nieuwe woningen realiseren via transformatie• Globaal voorlopig dus geen tekort aan nieuwe eenheden, wel
mogelijk tekorten in bepaalde gebieden / segmenten, bv. – Gebrek aan goede private huurwoningen in lagere marktsegment
– Gebrek aan grote woningen in steden
Bron: Ryckewaert e.a. (2011)
9
1. Woningvoorraad
Trend: verappartementisering• Tussen 2005 en 2013 (ADS): aangroei woningvoorraad met
223.000 wooneenheden (+8%)– Waarvan±150.000 appartementen
�Aandeel appartementen in woningvoorraad: 20% naar 24%
�Aandeel appartementen op huurmarkt: van 58% naar 74% (licht overschat in 2013)
– Waarvan± 90.000 huurwoningen�appartementen: +140.000
�woningen: -50.000-
• Trend: van bouwen met eigen aannemer en architectnaar woning van projectontwikkelaar of bouwpromotor
10
Bron: Heylen (2015)
6
1. Woningvoorraad
Trend:
van bouwen met eigen aannemer en architect
� naar woning van projectontwikkelaar of bouwpromotor
11
Bron: Heylen (2015)
1. Woningvoorraad
12
Manier van woningverwerving, naar periode van verwerving, in %,
Vlaanderen, 2013
Bron: Heylen (2015)
7
2. Verkopen
Aantal verkopen van woongelegenheden (woningen, villa’s en flats), aantal bouwvergunningen voor
nieuwbouw van woningen en flats, aantal bouwvergunningen voor renovaties*, Vlaams Gewest, 1990-2013
13
* enkel beschikbaar voor gebouwen, niet voor individuele woningen
Bron: ADS, verkoop van onroerende goederen 1990-2014, bouwvergunningen 1996-2013
2. Verkopen
• 73% van recente verwervingen betreft aankoop
bestaande woning
• Trend: van aankoop rechtstreeks van particulier
� naar aankoop via immo
14
8
2. Verkopen
15
Instantie van wie de woning is gekocht, naar periode van aankoop,
Vlaanderen, 2013
Bron: Heylen (2015)
2. Verkopen
Trend: toenemende doorstroming op de eigendomsmarkt
• Belgische woningmarkt traditioneel statische markt:
– Gemiddelde voorbije woonduur (Pannecoucke & De Decker, 2015)):
• Eigenaars: 22 jaar 6 maanden
• Private huurder: 7 jaar
• Sociale huurder: 12 jaar 6 maanden
– Eerder weinig speculatie:
• Traditioneel weinig ‘doorstroming’
• nieuwbouw gedreven door particulieren i.p.v. projectontwikkeling
• Geen boom in nieuwbouw voor de crisis
� Heeft woningmarkt behoed voor crisis (zie verder)
• Toenemende dynamiek (Zie ook Goeyvaerts e.a., 2014):
– ‘Doorstromen’ op de eigendomsmarkt (‘woonladder’)
– Gedreven door prijsstijgingen
– Ondersteund door fiscaliteit (woonbonus, meeneembaarheid registratierecht)
� Maakt woningmarkt meer kwetsbaar voor economische omstandigheden
16
9
2. Verkopen
17
Bron: Heylen (2015)
Eigendomsstatuut van de vorige woning voor eigenaars in 2013 naar
periode van verwerving, in %, Vlaanderen
3. Prijzen
18
Nominale woningprijzen, Vlaams Gewest, 1995-2013
Bronnen: ADS - FOD Economie, GWO2013
10
3. Prijzen
Trend: stijgende woningprijzen
Vraag:
- Inkomens
- Intrestvoeten
- Hypotheekmarkt: looptijd, flexibele voorwaarden (bv. aflossingvrije hypotheken in Nederland)
- Beleid: hypotheekwetgeving, fiscaliteit
Aanbod:
- inelastisch � vraagstijging leidt tot prijsstijging
- Omwille van duur van een bouwproces, reglementering, ruimtelijke ordening, schaarste grond, …
(zie ook Vastmans e.a., 2014)
19
3. Prijzen
20
Bron: European Mortgage Federation (2014)
11
3. Prijzen
• Belgische woningmarkt heeft veel minder dan andere landen geleden onder crisis
• Verklaringen:– Voorzichtige hypotheekmarkt
– Eerder statische woningmarkt
– Woonbonus heeft prijzen ondersteund
• Wat vanaf 2015?– Reductie woonbonus zet druk op prijzen
– Gunstige intrestvoet verzacht het negatieve effect
21
3. Prijzen
22
Bron: ADSEI, FOD Economie ; Vastmans & Buyst, 2012; eigen bewerking*: gecorrigeerd voor inflatie, ** niet gecorrigeerd voor inflatie
Trends:
- toenemende kloof
tussen huur- en
woningprijzen
- Huurprijzen stijgen
sterkst voor kleinste
woningtypes /
laagste inkomens
12
3. Prijzen
Huurprijs:
- Stijgt 1% boven inflatie
- � waarom volgt deze woningprijzen niet?
- Koopkracht huurders stijgt niet mee met koopkrachtverwervers (dualisering: zie verder)
- Weinig ‘professionele’ verhuring (zie verder): rendement niet eerste bekommernis, wel zekerebelegging
- Gestegen vastgoedprijzen hebben eerder effectgehad op aanbod aan huurwoningen dan op de huurprijs
23
4. Financiering
24
Bron: Heylen (2015)
Financiering van de woning voor kopers naar jaar van verwerving, in %,
Vlaanderen, 2002-2013
Trend: toenemende financiering met middelen uit verkoop vorige woning
13
4. Financiering
25
Bron: Heylen (2015)
Financiering van de woning voor bouwers die bouwden na 2002, naar
bouwjaar, in %, Vlaanderen, 2002-2013
4. Financiering
26
Trend: hypotheekmarkt blijft groeien
Nieuwe hypotheekkredieten volgens aard van de lening: aantal leningen (links) en totaal bedrag in miljoen euro (rechts), België, 1996-2013
Bron: UPC/BVK
Verklaringen:
- Stijgende verkopen en verkoopprijzen
- Beleid: woonbonus, subsidies voor renovatie, registratierechtBron: Winters & Van den Broeck (te verschijnen)
14
5. Deelmarkten
27
Bronnen: Descamps (1997), Heylen (2015), op basis van volkstellingen (t.e.m. 2001) en surveygegevensOpm: aandeel huurders bevat tot 2001 ook gratis bewoners
Relatieve omvang van de deelmarkten, in %, Vlaanderen, 1980-2013
Keerpunt: voor het eerst sinds 1945 stijgt % eigenaars niet langer
5. Deelmarkten
• Verklaringen:– Cohorte-effect:
• wie voor WOII op woningmarkt kwam had minder kans om eigenaar te worden
• Dat deze groep verdwijnt uit de statistieken, deed aandeeleigenaars stijgen
• Dit effect raakt nu uitgespeeld
– Tijdseffect:
• Economische onzekerheid � ontleners voorzichtiger
• Strenger hypotheekbeleid van banken
• Huurmarkt terug aantrekkelijk als belegging?
• Echter: deze daling is alleen zichtbaar bij de 40% laagste inkomens
28
Bron: Heylen (2015)
15
5. Deelmarkten
Evolutie aandeel eigenaars naar inkomensquintiel(equivalente inkomens, huishoudens op actieve leeftijd)
Pagina 29
Bron: Heylen (2015)
Trend: toenemende ongelijkheid in eigen woningbezit
6. Betaalbaarheid
Studiedag 30
Bron: Heylen (2015) - Woonsurvey 2005, Grote Woononderzoek 2013, Chi-square test: p > 0,05 voor elke categorieWoonbonus voor eigenaars niet verrekend
Aandeel met woonquote boven 30% (%), naar eigendomsstatuut, Vlaanderen
16
6. Betaalbaarheid
Studiedag 31
Bron: Heylen (2015) - Woonsurvey 2005, Grote Woononderzoek 2013, Chi-square test: p > 0,05 voor elke categorie, N=5005 (2015), N=8584 (2013)Woonbonus voor eigenaars niet verrekend
Trend: betaalbaarheid evolueert negatief op private huurmarkt
Aandeel onder de norm voor het resterend inkomen, naar eigendomsstatuut, Vlaanderen, 2005-2013
7. Besluit
Trends op de Vlaamse woningmarkt::
- Verappartementisering, vooral op huurmarkt
- Toenemende doorstroming op eigendomsmarkt
- Toenemend beroep op intermediairen bij verkoop en verhuur
- Prijzen blijven stijgen, maar minder sterk, en hoe lang nog?
- Huurmarkt volgt prijsontwikkeling van koopwoningen niet
- Maar trekt voor het eerst sinds WOII weer aan
- Betaalbaarheid evolueert negatief in private huur
Voornaamste vragen voor het beleid op dit ogenblik:
- Waar naar toe met de huurmarkt?
- Wat doet de markt / wat moet de overheid doen?
- Hoe woning opnemen in tax shift?
- Hoe het grondwettelijk recht op wonen realiseren?
32
17
Bronnen
• European Mortgage Federation (2014), Hypostat 2014.
• Goeyvaerts G. e.a. (2014), Onderzoek naar de woonfiscaliteit in Vlaanderen, KU Leuven – Centrum voor
Economische Studiën, Leuven.
• Heylen K. (2015), Het Grote Woononderzoek 2013. Deel 2. Profiel van de deelmarkten, woonuitgaven en
betaalbaarheid. Steunpunt Wonen, Leuven.
• Pannecoucke I. & De Decker P. (2015), Het Grote Woononderzoek 2013. Deel 7. Woontevredenheid en
woongeschiedenis. Steunpunt Wonen, Leuven.
• Ryckewaert M. e.a. (2011), Een woonmodel in transitie. Toekomstverkenning van het Vlaamse wonen,
Garant, Antwerpen/Apeldoorn.
• Vastmans F. e.a. (2014), Woningprijzen: woningprijs-mechanisme & marktevenwichten. De logica, nood en
valkuilen van betaalbaarheid als woningprijs determinant, Steunpunt Wonen, Leuven.
• Winters S. e.a. (2015), Wonen in Vlaanderen anno 2013. De bevindingen van het Grote Woononderzoek
gebundeld. Garant, Antwerpen/Apeldoorn.
• Winters S. & Van den Broeck K., Twenty five years of housing finance in Belgium. In: J. Lunde & C.
Whitehead, Milestones in European Housing Finance, Wiley Blackwell, Oxford, to be published.
33
De kwaliteit van de Vlaamse
woningen grondig doorgelicht
Lieve Vanderstraeten,
onderzoeker KU Leuven, onderzoeksgroep stedenbouw en architectuur
en onderzoeksgroep sociale en economische geografie
18
www.steunpuntwonen.be
De kwaliteit van de Vlaamse
woningen grondig doorgelicht
Lieve Vanderstraeten
onderzoeker KU Leuven,
onderzoeksgroep stedenbouw en architectuur en
onderzoeksgroep sociale en economische geografie
Studievoormiddag vastgoedacademie
9 juni 2015
Lieve Vanderstraeten - De kwaliteit van de Vlaamse woningen grondig doorgelicht 36
• Grote Woononderzoek 2013: 2 luiken– Vragenlijst bij 10 000 huishoudens
– Woningscreening bij de helft van deze huishoudens
• Vragenlijst– Bevraging bewoner over staat van 6 woningelementen
– Resultaat: subjectieve beoordeling aantal woningelementen
� Bestaande methodologie Vanneste et al (2004)
� Evolutieve schetsen mogelijk
• Woningscreening– Inwendige en uitwendige screening
– Resultaat: objectief beeld fysische staat en comfort woning� Nieuwe methodologische opzet
�Te beschouwen als een ‘Nulmeting’
Inleiding
19
37
• Nieuw opgezette methode woningscreening GWO
– Gebaseerd op technisch verslag &
conformiteitsonderzoek Vlaamse overheid� Centraal instrument Vlaamse woningkwaliteitsbeleid
� Aantal elementaire veiligheids-, gezondheids- en
woonkwaliteitsvereisten gecontroleerd
� Bij vaststelling van een gebrek (afh. aard/omvang):
strafpunten toegekend
� Alle strafpunten samen = eindscore
� Eindscore < 15 strafpunten: toekenning conformiteitsattest
� Conformiteitsattest = officieel document aangeeft dat woning
voldoet aan kwaliteitsvereisten Vlaamse overheid
Methodologie
Lieve Vanderstraeten - De kwaliteit van de Vlaamse woningen grondig doorgelicht
38
• Nieuw opgezette methode woningscreening GWO
– Methodiek CO door Steunpunt Wonen, SumResearch & Wonen-Vlaanderen vertaald naar uitgebreide geautomatiseerde checklist op tablet
– 49 deelaspecten
– Categorieën checklist woningscreening GWO 2013:
� Stabiliteit & niet-structurele elementen gevels & daken
� Indicatie van vochtproblemen
� Afwerking van plafonds, muren & vloeren
� Staat van ramen en deuren
� Veiligheid van de trappen
� Technische installaties
� Kwaliteitsvereisten i.v.m. het comfort in woning
Methodologie
Lieve Vanderstraeten - De kwaliteit van de Vlaamse woningen grondig doorgelicht
20
39
• Nieuw opgezette methode woningscreening GWO
– Eindoordeel: optelling scores vastgestelde gebreken/inbreuken
� Totaalscore < 15: woningen van toereikende kwaliteit
� Totaalscore ≥ 15: woningen van ontoereikende kwaliteit
– Woningen van ontoereikende kwaliteit = woningen die onvoldoende beantwoorden aan de
Vlaamse kwaliteitsvereisten en waar vermoedelijk
herstellingen aan nodig zijn voordat zijn een
conformiteitsattest kunnen bekomen
– Uitgebreide aandacht voor kwaliteitsgarantie data
Methodologie
Lieve Vanderstraeten - De kwaliteit van de Vlaamse woningen grondig doorgelicht
40
• Methode bevraging GWO
– Herhaling van methode Vanneste et al (2004)
– Bevraging van 6 deelaspecten
� Vochtproblemen
� Elektrische installatie
� Binnen- en buitenmuren
– Eindoordeel: computermatige weging van de verschillende deelaspecten (totaalscore 10)
� Totaalscore = 0: woningen in goede staat
� Totaalscore 0 - 2: woningen in matige staat
� Totaalscore 2 - 6,6: woningen in slechte staat
� Totaalscore 6,6 - 10: woningen in zeer slechte staat
Methodologie
Lieve Vanderstraeten - De kwaliteit van de Vlaamse woningen grondig doorgelicht
� Ramen
� Dakgoot
� Dak
21
41
Methodologie
• Representativiteit steekproefWeegfactor (woningtype, leeftijd, grootte huishoudens en
ruimtelijke eenheid)
• ExtrapolatiesHet aantal bij het rijksregister gekende huishoudens in
Vlaanderen op 1/1/2013 (2,69 miljoen)
Lieve Vanderstraeten - De kwaliteit van de Vlaamse woningen grondig doorgelicht
42
Resultaten
1. Aard en omvang gebreken van het Vlaamse
woningpatrimonium
2. Aandeel woningen van ontoereikende kwaliteit (naar
enkele achtergrondvariabelen) + aard en omvang van de
gebreken van de woningen van ontoereikende kwaliteit
3. Welke aanpassingen zijn er nodig om woningen van
ontoereikende kwaliteit van toereikende kwaliteit te
maken?
4. Evolutie van het comfort van de Vlaamse woningen
5. Evolutie van de synthese-index fysische staat + het
aandeel van de verschillende categorieën naar bepalende
achtergrondkenmerken
6. Aanwezigheid van vochtproblemen volgens bewoner
Lieve Vanderstraeten - De kwaliteit van de Vlaamse woningen grondig doorgelicht
22
5-6-2015 43
31000
110000
240000
435000
435000
144000
324000
435000
507000
190000
757000
571000
102000
296000
117000
432000
33000
123000
206000
667000
16000
0 1000000 2000000
Uigebreide problemen dak/buitenmuren
Uitgebreide vochtproblemen
Niet-structurele gebreken dak & muren
Beperkte vochtproblemen
Schade door condensatievocht
Water in de kelder
Gebreken ramen, deuren en glaswerk
Afwerking plafonds
Afwerking muren
Afwerking vloeren
Gebreken aan trap
Gebreken elektrische installatie
Gebreken centrale verwarmingsinstallatie
Risico op CO-vergiftiging
Ontbreken van sanitaire vereisten
Gebreken aan sanitaire vereisten
Gebrek verwarming leefruimte
Gebrek lichtinval
Gebrek verluchting gainstallatie type b of…
Ander gebrek verluchting
Gebrek voldoende netto-oppervlakte woning
2,69
milj.
Bron: GWO 2013
5-6-2015 44
31000
110000
240000
435000
435000
144000
324000
435000
507000
190000
757000
571000
102000
296000
117000
432000
33000
123000
206000
667000
16000
0 1000000 2000000
Uigebreide problemen dak/buitenmuren
Uitgebreide vochtproblemen
Niet-structurele gebreken dak & muren
Beperkte vochtproblemen
Schade door condensatievocht
Water in de kelder
Gebreken ramen, deuren en glaswerk
Afwerking plafonds
Afwerking muren
Afwerking vloeren
Gebreken aan trap
Gebreken elektrische installatie
Gebreken centrale verwarmingsinstallatie
Risico op CO-vergiftiging
Ontbreken van sanitaire vereisten
Gebreken aan sanitaire vereisten
Gebrek verwarming leefruimte
Gebrek lichtinval
Gebrek verluchting gainstallatie type b of…
Ander gebrek verluchting
Gebrek voldoende netto-oppervlakte woning
2,69
milj.
Bron: GWO 2013
1.Geen goede handgrepen2.Geen goede borstwering3.Trap te steil4.Loopvlak niet intact
Aandelen hoger bij:- Private huur & eigenaar vs
sociale huur- Voor vs na 1960 gebouwd
23
5-6-2015 45
31000
110000
240000
435000
435000
144000
324000
435000
507000
190000
757000
571000
102000
296000
117000
432000
33000
123000
206000
667000
16000
0 1000000 2000000
Uigebreide problemen dak/buitenmuren
Uitgebreide vochtproblemen
Niet-structurele gebreken dak & muren
Beperkte vochtproblemen
Schade door condensatievocht
Water in de kelder
Gebreken ramen, deuren en glaswerk
Afwerking plafonds
Afwerking muren
Afwerking vloeren
Gebreken aan trap
Gebreken elektrische installatie
Gebreken centrale verwarmingsinstallatie
Risico op CO-vergiftiging
Ontbreken van sanitaire vereisten
Gebreken aan sanitaire vereisten
Gebrek verwarming leefruimte
Gebrek lichtinval
Gebrek verluchting gainstallatie type b of…
Ander gebrek verluchting
Gebrek voldoende netto-oppervlakte woning
2,69
milj.
Bron: GWO 2013
1. WC 2. Keuken3. Leefruimte(s)4. Slaapkamer(s)5. Badkamer
• Geen opengaand raam• Geen verluchtingsrooster
Aandelen hoger bij:- Private huur & eigenaar vs
sociale huur- Voor vs na 1960 gebouwd
5-6-2015 46
31000
110000
240000
435000
435000
144000
324000
435000
507000
190000
757000
571000
102000
296000
117000
432000
33000
123000
206000
667000
16000
0 1000000 2000000
Uigebreide problemen dak/buitenmuren
Uitgebreide vochtproblemen
Niet-structurele gebreken dak & muren
Beperkte vochtproblemen
Schade door condensatievocht
Water in de kelder
Gebreken ramen, deuren en glaswerk
Afwerking plafonds
Afwerking muren
Afwerking vloeren
Gebreken aan trap
Gebreken elektrische installatie
Gebreken centrale verwarmingsinstallatie
Risico op CO-vergiftiging
Ontbreken van sanitaire vereisten
Gebreken aan sanitaire vereisten
Gebrek verwarming leefruimte
Gebrek lichtinval
Gebrek verluchting gainstallatie type b of…
Ander gebrek verluchting
Gebrek voldoende netto-oppervlakte woning
2,69
milj.
Bron: GWO 2013
1. Loshangende stopcontacten 2. Elektrisch toestel badkamer3. Problemen in zekeringskast
Aandelen hoger bij:- Private & sociale huur vs
eigenaar- Alleenstaanden en 1oudergezin
vs koppels
24
5-6-2015 47
31000
110000
240000
435000
435000
144000
324000
435000
507000
190000
757000
571000
102000
296000
117000
432000
33000
123000
206000
667000
16000
0 1000000 2000000
Uigebreide problemen dak/buitenmuren
Uitgebreide vochtproblemen
Niet-structurele gebreken dak & muren
Beperkte vochtproblemen
Schade door condensatievocht
Water in de kelder
Gebreken ramen, deuren en glaswerk
Afwerking plafonds
Afwerking muren
Afwerking vloeren
Gebreken aan trap
Gebreken elektrische installatie
Gebreken centrale verwarmingsinstallatie
Risico op CO-vergiftiging
Ontbreken van sanitaire vereisten
Gebreken aan sanitaire vereisten
Gebrek verwarming leefruimte
Gebrek lichtinval
Gebrek verluchting gainstallatie type b of…
Ander gebrek verluchting
Gebrek voldoende netto-oppervlakte woning
2,69
milj.
Bron: GWO 2013
Aandelen hoger bij:- Private & sociale huur vs
eigenaar- Oudere woningen
(systematische daling)- Twee laagste
inkomensquintielen vs anderen- Groot- en regionaalstedelijk vs
de rest
5-6-2015 48
31000
110000
240000
435000
435000
144000
324000
435000
507000
190000
757000
571000
102000
296000
117000
432000
33000
123000
206000
667000
16000
0 1000000 2000000
Uigebreide problemen dak/buitenmuren
Uitgebreide vochtproblemen
Niet-structurele gebreken dak & muren
Beperkte vochtproblemen
Schade door condensatievocht
Water in de kelder
Gebreken ramen, deuren en glaswerk
Afwerking plafonds
Afwerking muren
Afwerking vloeren
Gebreken aan trap
Gebreken elektrische installatie
Gebreken centrale verwarmingsinstallatie
Risico op CO-vergiftiging
Ontbreken van sanitaire vereisten
Gebreken aan sanitaire vereisten
Gebrek verwarming leefruimte
Gebrek lichtinval
Gebrek verluchting gainstallatie type b of…
Ander gebrek verluchting
Gebrek voldoende netto-oppervlakte woning
2,69
milj.
Bron: GWO 2013
1. Onvoldoende verluchtings-mogelijkheden of gebrekkig onderhoud
2. Gebreken aan de toestellen
Aandelen hoger bij:- Huurder vs eigenaar- Laagste vs hogere inkomens- Alleenstaanden en 1oudergezin
vs koppels- Groot- en regionaalstedelijk vs
de rest- Oudere woningen (voor 1960)
25
49
Resultaten
1. Aard en omvang gebreken van het Vlaamse
woningpatrimonium
2. Aandeel woningen van ontoereikende kwaliteit (naar
enkele achtergrondvariabelen) + aard en omvang van de
gebreken van de woningen van ontoereikende kwaliteit
3. Welke aanpassingen zijn er nodig om woningen van
ontoereikende kwaliteit van toereikende kwaliteit te
maken?
4. Evolutie van het comfort van de Vlaamse woningen
5. Evolutie van de synthese-index fysische staat + het
aandeel van de verschillende categorieën naar bepalende
achtergrondkenmerken
6. Aanwezigheid van vochtproblemen volgens bewoner
Lieve Vanderstraeten - De kwaliteit van de Vlaamse woningen grondig doorgelicht
50
46 4237
27 23
0
20
40
60
80
100
voor 1945 1946-1960 1961-1980 1981-2000 na 2000
%
Naar bouwperiode
33
47 44
0
20
40
60
80
100
eigenaar private huurder sociale huurder
%
Naar deelmarkt
4741
31 32
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
alleenstaand eenoudergezin koppel zonder
kind
koppel met
kind
%
Naar huishoudtype
42 4337 35 31
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Gro
ot-
ste
de
lijk
Re
gio
na
al-
ste
de
lijk
Kle
inst
ed
eli
jk
Ov
erg
an
gs-
ge
bie
d
Pla
tte
lan
d
%
Naar graad van verstedelijking
VASTSTELLING:- 37% van de Vlaamse woningen zijn van ontoereikende kwaliteit
- Verschillen naar achtergrondvariabelen
Lieve Vanderstraeten - De kwaliteit van de Vlaamse woningen grondig doorgelicht
26
51
2%
10%
18%
28%
29%
7%
24%
44%
35%
57%
14%
12%
26%
3%
7%
21%
26%
2%
0 25 50 75 100
Uigebreide problemen dak/buitenmuren
Uitgebreide vochtproblemen
Niet-structurele gebreken dak & muren
Beperkte vochtproblemen
Schade door condensatievocht
Water in de kelder
Gebreken ramen en deuren
Afwerking plafonds, muren en vloeren
Gebreken aan trap
Gebreken elektrische installatie
Gebreken verwarmingsinstallatie
Ontbreken van sanitaire vereisten
Gebreken aan sanitaire vereisten
Gebrek verwarming leefruimte
Gebrek lichtinval
Gebrek verluchting gainstallatie type b of bijkomende…
Ander gebrek verluchting
Gebrek voldoende netto-oppervlakte woning
% ten opzichte van woningen van ontoereikende kwaliteit
Aard en omvang gebreken van de woningen van
ontoereikende kwaliteit
Lieve Vanderstraeten - De kwaliteit van de Vlaamse woningen grondig doorgelicht
52
Resultaten
1. Aard en omvang gebreken van het Vlaamse
woningpatrimonium
2. Aandeel woningen van ontoereikende kwaliteit (naar
enkele achtergrondvariabelen) + aard en omvang van de
gebreken van de woningen van ontoereikende kwaliteit
3. Welke aanpassingen zijn er nodig om woningen van
ontoereikende kwaliteit van toereikende kwaliteit te
maken?
4. Evolutie van het comfort van de Vlaamse woningen
5. Evolutie van de synthese-index fysische staat + het
aandeel van de verschillende categorieën naar bepalende
achtergrondkenmerken
6. Aanwezigheid van vochtproblemen volgens bewoner
Lieve Vanderstraeten - De kwaliteit van de Vlaamse woningen grondig doorgelicht
27
13% 24% 63%
Ontoereikende → toereikende kwaliteit?
53
37%
Kleine herstellingswerken
- herstelling technische installaties
- creëren van voldoende verluchting
- vermijden condensatievocht
- veilige trap(omgeving)
- afwerking plafonds/muren/vloeren
Structurele ingrepen
- bouwtechnische ingrepen
(stabiliteit, vocht, ramen en deuren)
- ingrepen aan structuur, indeling en
uitrusting woning (te steile trap,
ontbreken sanitaire vereiste,
gebrekkige lichtinval of niet halen
van de minimale woonoppervlakte)
- ( in combinatie met beperkte herst.)
Lieve Vanderstraeten - De kwaliteit van de Vlaamse woningen grondig doorgelicht
Structureel ontoereikende kwaliteit10% van de eigenaarswoningen
21% van de private huurwoningen
24% van de sociale huurwoningen
Ontoereikende → toereikende kwaliteit?
54
13% 24% 63%
Lieve Vanderstraeten - De kwaliteit van de Vlaamse woningen grondig doorgelicht
Structureel
ontoereikende
kwaliteit
Ontoereikende
kwaliteit te
verhelpen via
kleine
herstellingen
Totale groep
ontoereikende
kwaliteit
Totale groep
toereikende
kwaliteit
Totaal private
huurwoningen
Gemiddelde 479 566 527 592 562
Mediaan 466 550 502 583 548
Gemiddelde en mediane huurprijs in euro op de private huurmarkt in Vlaanderen, 2013Bron: GWO 2013
28
55
Resultaten
1. Aard en omvang gebreken van het Vlaamse
woningpatrimonium
2. Aandeel woningen van ontoereikende kwaliteit (naar
enkele achtergrondvariabelen) + aard en omvang van de
gebreken van de woningen van ontoereikende kwaliteit
3. Welke aanpassingen zijn er nodig om woningen van
ontoereikende kwaliteit van toereikende kwaliteit te
maken?
4. Evolutie van het comfort van de Vlaamse woningen
5. Evolutie van de synthese-index fysische staat + het
aandeel van de verschillende categorieën naar bepalende
achtergrondkenmerken
6. Aanwezigheid van vochtproblemen volgens bewoner
Lieve Vanderstraeten - De kwaliteit van de Vlaamse woningen grondig doorgelicht
56
* Geen klein comfort: een van de kenmerken van klein comfort ontbreekt** Klein comfort: stromend water in de woning, wc met waterspoeling, badkamer of douche*** Middelmatig comfort of beter: klein comfort, centrale verwarming
Comfort van de Vlaamse woningen
Lieve Vanderstraeten - De kwaliteit van de Vlaamse woningen grondig doorgelicht
2%
81%49%
17%
22%
29%
29
57
Resultaten
1. Aard en omvang gebreken van het Vlaamse
woningpatrimonium
2. Aandeel woningen van ontoereikende kwaliteit (naar
enkele achtergrondvariabelen) + aard en omvang van de
gebreken van de woningen van ontoereikende kwaliteit
3. Welke aanpassingen zijn er nodig om woningen van
ontoereikende kwaliteit van toereikende kwaliteit te
maken?
4. Evolutie van het comfort van de Vlaamse woningen
5. Evolutie van de synthese-index fysische staat + het
aandeel van de verschillende categorieën naar bepalende
achtergrondkenmerken
6. Aanwezigheid van vochtproblemen volgens bewoner
Lieve Vanderstraeten - De kwaliteit van de Vlaamse woningen grondig doorgelicht
Belangrijkste vaststellingen:
• Toename percentage goede
woningen (trager tussen 2005-
2013)
• Afname percentage matige
woningen
• Percentage slechte/zeer slechte
woningen laatste jaren
onveranderd
• Differentiatie naar
achtergrondkenmerken woning en
bewoners
58
2001: Gebaseerd op Socio-Economische Enquête (SEE) 2001. (zie Vanneste et al., 2004)
2005/2013: Gebaseerd op Woonsurvey 2005/ Grote Woononderzoek 2013.
5866 70
29
25 21
128 9
2 1 1
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
2001 2005 2013
Zeer slecht Slecht Matig Goed
Synthese-index fysische staat woning
Lieve Vanderstraeten - De kwaliteit van de Vlaamse woningen grondig doorgelicht
30
59
43
5549
62 6067
86 8489
0
20
40
60
80
100
IMPACT BOUWPERIODE:
� Hoe ouder de woning, hoe slechter de fysische staat
2216 15 15
8 10
2 2 2
0
10
20
30
Lieve Vanderstraeten - De kwaliteit van de Vlaamse woningen grondig doorgelicht
Synthese-index fysische staat woning
Aandeel woningen in goede staat naar bouwperiode in Vlaanderen, 2001-2013
Bron: SEE2001, GWO 2013
Aandeel woningen in slechte of zeer slechte staat naar bouwperiode in Vlaanderen, 2001-2013
Bron: SEE2001, GWO 2013
2001
2013
2001
2013
60
IMPACT BEWONERSTITEL:
� Eigenaarswoningen betere fysische staat dan huurwoningen
� Geen verschil meer in 2013 tussen private en sociale huur
0%
20%
40%
60%
80%
100%
2005 2013 2005 2013 2005 2013
Eigenaars** Private huurder** Sociale huurder
Zeer slecht
Slecht
Matig
Goed
Lieve Vanderstraeten - De kwaliteit van de Vlaamse woningen grondig doorgelicht
Synthese-index fysische staat woning
31
61
Synthese-index fysische staat woning
IMPACT INKOMEN BIJ PRIVATE HUUR:
� Lagere inkomens hebben grotere kans om in een woning van slechte of zeer slechte staat terecht te komen
Lieve Vanderstraeten - De kwaliteit van de Vlaamse woningen grondig doorgelicht
67
43
1924
14
33
woningen in slechte of zeer slechte staat woningen in goede staat
%
Laagste 2 inkomensgroepen Middenste inkomensgroep Hoogste 2 inkomensgroepen
62
Resultaten
1. Aard en omvang gebreken van het Vlaamse
woningpatrimonium
2. Aandeel woningen van ontoereikende kwaliteit (naar
enkele achtergrondvariabelen) + aard en omvang van de
gebreken van de woningen van ontoereikende kwaliteit
3. Welke aanpassingen zijn er nodig om woningen van
ontoereikende kwaliteit van toereikende kwaliteit te
maken?
4. Evolutie van het comfort van de Vlaamse woningen
5. Evolutie van de synthese-index fysische staat + het
aandeel van de verschillende categorieën naar bepalende
achtergrondkenmerken
6. Aanwezigheid van vochtproblemen volgens bewoner
Lieve Vanderstraeten - De kwaliteit van de Vlaamse woningen grondig doorgelicht
32
Aanwezigheid vochtschade (minstens één van drie)
Bron: Heylen (2012) (voor EU-SILC2005), Vlaamse Woonraad (SVR voor EU-SILC 2012) , GWO2013 (voor GWO2013),
• vergelijkbaarheid EU-SILC en Woonsurvey2005/GWO 2013⇒ Andere vraagformulering (“probleem”/”vochtschade”)
⇒ Andere antwoordmogelijkheden tot 2007 (samengesteld/apart; EU-SILC verandering naar apart vanaf 2008)
• geen tekenen van verbetering
63
1210
19
1512
26
20
16
30
Totaal Eigenaars Huurders
%EU-SILC 2005
EU-SILC 2012
GWO2013
Beoordeling vochtschade door bewoner
Lieve Vanderstraeten - De kwaliteit van de Vlaamse woningen grondig doorgelicht
Lieve Vanderstraeten - De kwaliteit van de Vlaamse woningen grondig doorgelicht 64
• Ongeveer 1 miljoen Vlaamse woningen zijn van ontoereikende kwaliteit
• Eigenaarswoningen zijn anno 2013 van betere kwaliteit dan huurwoningen
– Private huurwoningen inhaalbeweging naar kwaliteitsniveau sociale huurwoningen (index fysische staat)
– Weg is nog lang:
– 33% vs 44/47% ontoereikende kwaliteit
– 10% vs 24/21% structureel ontoereikende kwaliteit
• Meest in het oog springende gebreken:
– Vochtproblemen (nemen toe)• Insijpelend en opstijgend vocht• Condensatievocht (in relatie met gebrekkige verluchting)
– Gebreken aan technische installaties
• Elektrische installatie
• Verwarmingsinstallatie: gevaar op CO-vergiftiging
Conclusies
33
65
Conclusies
• Beleidsaanbevelingen in verband met verbeteren van de kwaliteit:
- Nood aan een globaal renovatieplan, met duidelijke
doelstellingen en verantwoordelijkheden
- Verantwoordelijkheid vooral bij eigenaar
- Overheid moet er op toezien dat basiskwaliteit voor
iedereen aanwezig is en alle nodige acties daartoe
ondernemen
�Communicatieve instrumenten: sensibilisering, begeleiding,
vorming…
�Juridische instrumenten: normering nieuwbouw en
kwaliteitsbewaking bestaande woningen
�Financiële instrumenten: premiestelsel optimaliseren
Lieve Vanderstraeten - De kwaliteit van de Vlaamse woningen grondig doorgelicht
Bronnen
• Vandenbroeck K. (2015), Het Grote Woononderzoek 2013. Deel 4. Woningkwaliteit en renovatie: resultaten op basis van de vragen aan bewoners. Steunpunt Wonen, Leuven.
• Vanderstraeten L. & Ryckewaert M. (2015), Het Grote Woononderzoek 2013. Deel 3. Technische woningkwaliteit. Steunpunt Wonen, Leuven.
• Vanderstraeten L. & Ryckewaert M. (2015), Het Grote Woononderzoek 2013. Kwaliteitscontrole van de in- en uitwendige woningscreening. SteunpuntWonen, Leuven.
• Vanderstraeten L. & Heylen K. (2015), Het Grote Woononderzoek 2013. Deel 1. Methodologische toelichting. Steunpunt Wonen, Leuven.
• Vanneste D., Thomas I. & Laureyssen I. (2004), Fysische staat van de woning, Ruimte en Planning, jr 24 nr 4.
• Winters S. e.a. (2015), Wonen in Vlaanderen anno 2013. De bevindingen van het Grote Woononderzoek gebundeld. Garant, Antwerpen/Apeldoorn.
66Lieve Vanderstraeten - De kwaliteit van de Vlaamse woningen grondig doorgelicht
34
De energetische kwaliteit
van de Vlaamse woningen
Wesley Ceulemans,
onderzoeker Universiteit Hasselt, onderzoeksgroep ArcK, Sustainability
Research and Education team
www.steunpuntwonen.be
De energetische kwaliteit van de Vlaamse woningen
Wesley Ceulemans & Griet Verbeeck
Universiteit Hasselt
Studiedag van de VASTGOEDACADEMIE
Auberge Du Pêcheur – 9 juni 2015
35
Inhoud
• Inleiding
• Isolatie in de woningen
• Verwarming in de woningen
• Relatie met achtergrondkenmerken– Bouwperiode– Eigendomsstatuut– Type woning– Socio-economische kenmerken
• Energieprestatiecertificaat
• Conclusie
Studiedag van de VASTGOEDACADEMIE 69
1. Inleiding
Studiedag van de VASTGOEDACADEMIE 70
• Grote Woononderzoek 2013
– Bevraging (10 000 huishoudens)
• Isolatie in de woning
• Energieprestatiecertificaat
– Objectieve screening (5 000 huishoudens)
• Verwarming in de woning
36
2. Isolatie in de woningen
Studiedag van de VASTGOEDACADEMIE 71
66,40
76,80
62,069,90
49,50 50,90
40,5044,80
22,8031,40
17,20
12,10
7,90
8,20
17,30 14,0
10,6011,10
8,20
8,70
16,4011,20
30,1022,0
33,20 35,10
48,9044,10
69,060,0
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
WS 2005 GWO 2013 WS 2005 GWO 2013 WS 2005 GWO 2013 WS 2005 GWO 2013 WS 2005 GWO 2013
Isolerend glas Dakisolatie Leidingisolatie Muurisolatie Vloerisolatie
Aanwezigheid van isolatie in de woningen, in %, Vlaanderen, 2005 en 2013
(Bijna) overal aanwezig Niet overal aanwezig Niet aanwezig2005: N = 5 2162013: N = 10 010
2. Isolatie in de woningen
Studiedag van de VASTGOEDACADEMIE 72
66,40
76,80
62,069,90
49,50 50,90
40,5044,80
22,8031,40
17,20
12,10
7,90
8,20
17,30 14,0
10,6011,10
8,20
8,70
16,4011,20
30,1022,0
33,20 35,10
48,9044,10
69,060,0
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
WS 2005 GWO 2013 WS 2005 GWO 2013 WS 2005 GWO 2013 WS 2005 GWO 2013 WS 2005 GWO 2013
Isolerend glas Dakisolatie Leidingisolatie Muurisolatie Vloerisolatie
Aanwezigheid van isolatie in de woningen, in %, Vlaanderen, 2005 en 2013
(Bijna) overal aanwezig Niet overal aanwezig Niet aanwezig2005: N = 5 2162013: N = 10 010
37
2. Isolatie in de woningen
Studiedag van de VASTGOEDACADEMIE 73
66,40
76,80
62,069,90
49,50 50,90
40,5044,80
22,8031,40
17,20
12,10
7,90
8,20
17,30 14,0
10,6011,10
8,20
8,70
16,4011,20
30,1022,0
33,20 35,10
48,9044,10
69,060,0
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
WS 2005 GWO 2013 WS 2005 GWO 2013 WS 2005 GWO 2013 WS 2005 GWO 2013 WS 2005 GWO 2013
Isolerend glas Dakisolatie Leidingisolatie Muurisolatie Vloerisolatie
Aanwezigheid van isolatie in de woningen, in %, Vlaanderen, 2005 en 2013
(Bijna) overal aanwezig Niet overal aanwezig Niet aanwezig2005: N = 5 2162013: N = 10 010
2. Isolatie in de woningen
Studiedag van de VASTGOEDACADEMIE 74
66,40
76,80
62,069,90
49,50 50,90
40,5044,80
22,8031,40
17,20
12,10
7,90
8,20
17,30 14,0
10,6011,10
8,20
8,70
16,4011,20
30,1022,0
33,20 35,10
48,9044,10
69,060,0
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
WS 2005 GWO 2013 WS 2005 GWO 2013 WS 2005 GWO 2013 WS 2005 GWO 2013 WS 2005 GWO 2013
Isolerend glas Dakisolatie Leidingisolatie Muurisolatie Vloerisolatie
Aanwezigheid van isolatie in de woningen, in %, Vlaanderen, 2005 en 2013
(Bijna) overal aanwezig Niet overal aanwezig Niet aanwezig2005: N = 5 2162013: N = 10 010
38
3. Verwarming in de woningen
Studiedag van de VASTGOEDACADEMIE 75
• 82% van de Vlaamse woningen beschikt over centrale verwarming
• Aardgas (68%) voornaamste energiebron gevolgd door stookolie (23%) en elektriciteit (7%)
• Steenkool, hout, butaan- of propaangas nog weinig gebruikt
• Tussen 2005 en 2013 verschuiving van stookolie naar aardgas als hoofdbrandstof
Aardgas Stookolie Elektriciteit Andere
Woonsurvey 2005 54% 34% 8% 4%
Grote Woononderzoek 2013 68% 23% 6% 3%
Vlaamse energiebalans 61% 28% 7% 4%
3. Verwarming in de woningen
76Studiedag van de VASTGOEDACADEMIE
• 70% van de Vlaamse woningen (met centrale verwarming) heeft een gasketel en 25% een stookolieketel
– 58% van de gasketels hebben een label (CE, HR, HR+, HRTop)
– 29% van de stookolieketels hebben een label(CE, Optimaz, Optimaz Elite)
39
3. Verwarming in de woningen
77
• Duurzame energie nog zeer beperkt
– Gemiddeld voor Vlaamse woningen: 9%
• Warmtepomp: 1%
• Zonnecollectoren (warm water): 2%
• Zonnepanelen (elektriciteit): 8%
Studiedag van de VASTGOEDACADEMIE
4. Bouwperiode
78Studiedag van de VASTGOEDACADEMIE
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Voor 1919 1919-1945 1946-1960 1961-1970 1971-1980 1981-1990 1991-2000 2000-2005 Na 2005
Aandeel woningen naar bouwperiode, in %, Vlaanderen, 2013
49% 26% 18%
Oliecrisis K-peil EPB
2013: N = 10 010
8%
40
4. Bouwperiode
79
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Voor 1919 1919-1945 1946-1960 1961-1970 1971-1980 1981-1990 1991-2000 2000-2005 Na 2005
Aandeel woningen waar isolerend glas (bijna) overal aanwezig is naar
bouwperiode, in %, Vlaanderen, 2005 en 2013
Woonsurvey 2005 Grote Woononderzoek 2013
Oliecrisis
Renovatie
K-peil EPB
Studiedag van de VASTGOEDACADEMIE
2005: N = 5 2162013: N = 10 010
4. Bouwperiode
80
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Voor 1919 1919-1945 1946-1960 1961-1970 1971-1980 1981-1990 1991-2000 2000-2005 Na 2005
Aandeel woningen waar dakisolatie (bijna) overal aanwezig is naar bouwperiode,
in %, Vlaanderen, 2005 en 2013
Woonsurvey 2005 Grote Woononderzoek 2013
Renovatie
K-peil
Oliecrisis
Studiedag van de VASTGOEDACADEMIE
2005: N = 5 2162013: N = 10 010
EPB
41
4. Bouwperiode
81
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Voor 1919 1919-1945 1946-1960 1961-1970 1971-1980 1981-1990 1991-2000 2000-2005 Na 2005
Aandeel woningen waar muurisolatie (bijna) overal aanwezig is naar
bouwperiode, in %, Vlaanderen, 2005 en 2013
Woonsurvey 2005 Grote Woononderzoek 2013
Oliecrisis
K-peil
Studiedag van de VASTGOEDACADEMIE
2005: N = 5 2162013: N = 10 010
EPB
4. Bouwperiode
82
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Voor 1919 1919-1945 1946-1960 1961-1970 1971-1980 1981-1990 1991-2000 2000-2005 Na 2005
Aandeel woningen waar vloerisolatie (bijna) overal aanwezig is naar
bouwperiode, in %, Vlaanderen, 2005 en 2013
Woonsurvey 2005 Grote Woononderzoek 2013
Oliecrisis
K-peil
Studiedag van de VASTGOEDACADEMIE
2005: N = 5 2162013: N = 10 010
EPB
42
4. Bouwperiode
• Oudere woningen beduidend minder dan gemiddeld (82%) centrale verwarming
83
67 69
7783
91
85
9096 97
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Voor 1919 1919-1945 1946-1960 1961-1970 1971-1980 1981-1990 1991-2000 2000-2005 Na 2005
Aanwezigheid van centrale verwarming in de woningen naar bouwperiode, in %,
Vlaanderen, 2013
Studiedag van de VASTGOEDACADEMIE
2013: N = 5 002
5. Eigendomsstatuut
84Studiedag van de VASTGOEDACADEMIE
2013: N = 10 010
7969
7874
57 5747
3640
3325
21
13
12
88
7 6
12
106
10
6
4
919
15 18
36 3741
54 54 57
6975
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Eigenaar Private
huurder
Sociale
huurder
Eigenaar Private
huurder
Sociale
huurder
Eigenaar Private
huurder
Sociale
huurder
Eigenaar Private
huurder
Sociale
huurder
Isolerend glas Dakisolatie Muurisolatie Vloerisolatie
Isolatie van de woningen naar eigendomsstatuut, in %, Vlaanderen, 2013
(Bijna) overal aanwezig Niet overal aanwezig Niet aanwezig2013: N = 10 010
43
5. Eigendomsstatuut
85
6865
75
91
2327
11
26 4
13
63 4 1 1
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Vlaanderen Eigenaar Private huur Sociale huur
Eigendomsstatuut
Belangrijkste energiebron of brandstof van de verwarming in de woning naar
eigendomsstatuut, in %, Vlaanderen, 2013
Aardgas Stookolie Elektriciteit Andere
Studiedag van de VASTGOEDACADEMIE
2013: N = 5 002
5. Eigendomsstatuut
• De huurwoningen beschikken meer dan gemiddeld (70%) over een gasketel
– Private huur: 79%
– Sociale huur: 93%
• In de private huurwoningen beschikken ketels minder dan gemiddeld over een label
– Gasketel: 51% (tov 58% Vlaanderen)
– Stookolieketel: 19% (tov 29% Vlaanderen)
86Studiedag van de VASTGOEDACADEMIE
44
5. Eigendomsstatuut
• Duurzame energie voornamelijk in de eigendomswoningen
– 1 op de 10 Vlaamse eigendomswoningen
beschikt over zonnepanelen
– 1 op de 100 Vlaamse private huurwoningen
beschikt over zonnepanelen
87Studiedag van de VASTGOEDACADEMIE
6. Type woning
Isolatie
• Isolerend glas (76% vs 78%) en dakisolatie (71% vs 68%) zowel in eengezinswoningen als appartementen zeer courant aanwezig
• Muurisolatie (43% vs 50%) en vloerisolatie (29% vs 38%) minder aanwezig bij eengezinswoningen dan appartementen
88Studiedag van de VASTGOEDACADEMIE
45
6. Type woning
Isolatie: evolutie tussen 2005 en 2013
• Aanwezigheid isolerend glas en vloerisolatie nemen toe in eengezinswoningen en appartementen
• Aanwezigheid van dak- en muurisolatie nemen toe in eengezinswoningen, maar stagneren in appartementen
89Studiedag van de VASTGOEDACADEMIE
• Hoe meer geschoold, hoe beter de woning geïsoleerd
• Tewerkgestelden beschikken meer dan gemiddeld over isolatie
• Woningen van alleenstaanden en eenoudergezinnen beschikken minder dan gemiddeld over isolatie
• Hoe hoger het inkomen, hoe beter de woning geïsoleerd
90Studiedag van de VASTGOEDACADEMIE
7. Socio-economische huishoudkenmerken
46
Verwarming
• Significante verschillen voor inkomensniveau, activiteitsstatus en opleidingsniveau naar aanwezigheid van centrale verwarming
• Ouderen (45+), gepensioneerden, laagopgeleiden en laagverdieners vaker stookolie als hoofdbrandstof
91Studiedag van de VASTGOEDACADEMIE
7. Socio-economische huishoudkenmerken
• Huishoudens met meer dan gemiddeld (9%) duurzame energie
– Vierde (12%) en vijfde (12%) inkomensquintiel
– Leeftijdsgroep 35-44 (13%) en 45-64 (12%)
– Tewerkgestelden (13%)
• 2 werkenden in het huishouden (19%)
– Opleidingsniveau hoger middelbaar (9%) en hoger onderwijs (14%)
– Koppels met kind (17%)
92Studiedag van de VASTGOEDACADEMIE
7. Socio-economische huishoudkenmerken
47
8. Energieprestatiecertificaat
• European Energy Performance of Buildings Directive
– Energieprestatiecertificaat (EPC) bestaande
gebouwen
• 01/11/2008: EPC Verkoop
• 01/01/2009: EPC Verhuur
– Energiezuinigheid woning
• Energiescore en aanbevelingen
93Studiedag van de VASTGOEDACADEMIE
8. Energieprestatiecertificaat
Type verhuurderPercentage huurders
kent het EPC
Private eigenaar zonder bemiddeling 42
Private eigenaar na bemiddeling van een immobiliënkantoor 50
Private eigenaar na bemiddeling van een sociaal verhuurkantoor 8
Sociale Huisvestingsmaatschappij 22
OCMW 14
Bedrijfsvennootschap 56
94
39 45
2034
43
0
20
40
60
80
100
Huurder Private huurder Sociale huurder Voor 2009 Na 2009
Jaar van intrek
Kennis van het EPC bij de huurders naar eigendomsstatuut en jaar van intrek, in
%, Vlaanderen, 2013
Studiedag van de VASTGOEDACADEMIE
N = 2 173
48
8. Energieprestatiecertificaat
95
23
31
4548
74
50
39 41
22
51
26
34 30
19
27
46
55
3542
4542
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
1 2 3 4 5
18
-34
35
-44
45
-64
65
+
Te
we
rkg
est
eld
(Bru
g)p
en
sio
en
We
rklo
os
Arb
eid
son
ge
sch
ikt
Lag
er
on
de
rwij
s
Lag
er
mid
de
lba
ar
Ho
ge
r m
idd
elb
aa
r
Ho
ge
r o
nd
erw
ijs
All
ee
nst
aa
nd
Ee
no
ud
erg
ezi
n
Ko
pp
el
zon
de
r kin
d
Ko
pp
el
me
t k
ind
Inkomensquintiel Leeftijdsgroep Activiteitsniveau Opleidingsniveau Huishoudtype
Kennis van het EPC bij de huurders naar socio-economische
huishoudkenmerken, in %, Vlaanderen, 2013
Studiedag van de VASTGOEDACADEMIE
N = 2 173
8. Energieprestatiecertificaat
96
42
5
40
13
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Alle huurwoningen Gedeelte huurwoningen Geen enkele huurwoning Niet van toepassing / Geen
antwoord
Opmaak van het EPC bij de verhuurders, in %, Vlaanderen, 2013
62% van deze verhuurders wist niet dat het EPC verplicht was
• 1 op de 3 verhuurders verhuurt via immobiliënkantoor
Studiedag van de VASTGOEDACADEMIE
Verhuur sinds 1 januari 2009: N = 663
49
8. Energieprestatiecertificaat
• Gebruik van het EPC bij de woningkeuze
– Eigenaars: 39%
– Private huurders: 12%
• Gebruik van het EPC bij de onderhandelingvan de aankoop/huurprijs
– Eigenaars: 8%
– Private huurders: 6%
97Studiedag van de VASTGOEDACADEMIE
Conclusie
• Isolatie in de Vlaamse woningen– Isolerende beglazing en dakisolatie meest aanwezig– Duidelijke vooruitgang tussen 2005 en 2013 maar nog
een groot deel woningen zonder dakisolatie, muurisolatie en vloerisolatie
• Verwarming in de Vlaamse woningen– Verschuiving naar aardgas als hoofdbrandstof– Nog groot aantal ketels zonder label– Hernieuwbare energie nog zeer weinig toegepast in
Vlaanderen
98Studiedag van de VASTGOEDACADEMIE
50
Conclusie
• Achtergrondkenmerken– Kleiner aandeel aanwezigheid van isolatie en
aanwezigheid van ketels met label
• Woningen gebouwd voor 1970
• Huurwoningen
• Woningen van ouderen (45+), gepensioneerden, laagopgeleiden (lager onderwijs, lager middelbaar), laagverdieners (eerste tem derde inkomensquintiel) en niet-werkenden
99Studiedag van de VASTGOEDACADEMIE
Conclusie
• Energieprestatiecertificaat
– Minder dan 1 op de 2 huurders kent het EPC
– Het EPC wordt quasi niet gebruikt bij de
onderhandeling over de aankoop/huurprijs
100Studiedag van de VASTGOEDACADEMIE
51
Pauze
Panelgesprek: nabeschouwingen door
vertegenwoordigers van de vastgoedsector
Sprekers:
• Fred Niemans, voorzitter Verenigde Eigenaars
• Karen Van De Woestijne, voorzitter CIB Oost-Vlaanderen
• Sien Winters, coördinator Steunpunt Wonen
Moderator:
Pieter Decelle, beleidsmedewerker Wonen CIB Vlaanderen
52
Conclusies en uitleiding
Bedankt!