Vimal_smaran 42pg(Gujarati)

8/6/2019 Vimal_smaran 42pg(Gujarati)

1/42

(yk ytf kqhke) Aqxf f{ : Yt. 20.00

Mttf : whu he

hthee r{t tu, Vtu : (02692) 650134

rth- 388 120 {tu. 98258 52702

ftf : ef tu{wht {tu. 98254 08254

Mttf: rs hVett {tu. 94263 76659406, r{q ftuBut, ytuTVzo xthe t{u,

whwfw htuz, y{tt-380 052.

E-mail : [email protected]

Web : www.vicharvalonu.com

{wf : ywhts trV, 406, r{q ftuBut, Vtu : 98980 38452

whwfw htuz, y{tt-380 052.

ktf

hw tn e-1/9, yt xto, Vtu :94263 83008tut htuz, y{tt-380 061

tt xu yt{T, 1687/1, ufxh-2 ze, Vtu : (079) 23228833tkeh-382002.

ztp. er tn 6, wkstfo tutxe, Vtu : 94264 12743tus, y{tt-380 059

rhks tn M{]r, ft tutxe, Vtu : (079) 26441659{eXte, y{tt-380 006

se {nut 13, M{t yut., {ehtkrft htuz, Vtu : 99251 87749thwht, y{tt-380 013.

{wr u 804, w uu, rhkse [th hMt, Vtu : (079) 26751357y{tt-380 015

{eytuzoh, Mttrf [uf, Uf ztVx fu htufz tht ts{ Mttft ht{u {tufwk.[uf fu ztVx "r[thtuwk rhth, y{tt"t t{u Mefto Au.

to hr{t fw A {trf ykftu yu A wMftytu.

ts{ to {txu rf : swtEte sw fu Lwythete rzuBh. ts{ : ttf Yt. 200/- yu 3 to {txu Yt. 500/-

ft{e : Yt. 5000/-ru {txu ttf Yt. 1000/-

ykh kMkeh : hkE kMk - {Lkkh


2/42

1

y{Lku - e MkwhukE khe yLku Mkuo MktkkfkuLku - kq. r{kkkELkwt rukykfko hkwt Au. yu{Lkwt Mk{k k y{Lku kkLku Mktkqo Mefko hkwt Au. ykrkuLke kkirf [[koyku khu Lk fhe nkuk Akkt Mkns yuf{rk Au. kk rzMku.{ktkhu r[khkuwt krhkhLke ykuk {kxuLkwt yuf kkLkkLkwt Lkwt k kikh fhkkuXk khu yuwt r[kwO fu su Aeyu yuLku MefkheLku su fhk {ktkeyu Aeyu yuLke kkfheyu. ykke kwt ykke Stk MkktMf]rkf khtkhk, rkkLk yLku xufLkkukuS yLkurfrMkk ukuLke yMkh, yk kk [u {u kuMkkze MMk heku SkLke {kk{.k kAe Mk{w t fu r{kkkE yk s kku Mk{u Au. ykke s Auk 9 ko{ktknue kh rukktf kLkkkLkku Mkk yuf zkfu-fkuE [[ko kh kkMk kE kku.

y{khk {kLkMkLkk zkh{kt kq. kkELkku qk {kuxku Vkku Au. keykuLke su{y{u k yu{Lkk kzfk hkk Aeyu.

kq kkELkwt SLk knw ykk{e nkwt. yu{u yktk kuk Mkkuku. k[o-MktLkMk yu{Lku Mkns nkk. kkte-rLkkukkLke yMkh nuX yu Mkk{krsf f{oe hkk.rsTw f]{qkLkk kke yu{u r{kt { fhe r[ukLkkLku Wkh fhk Lkkufko. yu{uWkrLkkku yLku kkLkuhe rku ykwrLkf Mk{Lkk MktuoMk{s ykke. yrkrLyLkwkuLku Mk{S yuLkwt ikkrLkf k]kh fwO. yu{u yk{Lku hkurstk Skkk SLk{ktWkkhk kMk fkuo. ykke Mkkku kwY-rLku ku MkLkku Mktkt kktku.

yk ytf{kt y{khku yk kMk Au fu r{kSLkk knw ykk{e SLkLku ykueyu.yk kwt kt[kk LkkE kku Au fu nsw kE 11{e {k[oMkwe yke rh k ykke

ykMkkkMk nke. yk rukktfLke kikhe hBkLk u kq.kkELkku MknkMk {kku.y{khk Mkuo MktkkfkuLkk tLk.

ktfe


3/42

2

r{ M{h Mkwhu khe

r{kkuLk MkkkuLkku {khku Mktkfo k[kMkuf hMkLkku nu k {Lku yu{Lke Mkkkukuk yLkwku, Mktktku, kkeyku kuhu yuf ytkk r{fk sue kku Au yLku yuxuyuLku ytku nuh{kt kkukkt fu kkt Vku Lkn, k{u Lkn.

1952ke nwt r.su.xe.ykE. {wtkE{kt yuLsrLkhkLkku ykMk fhkku nkkuku hr{kLk r{kkuLk [qtxeMkkLku Mktkkuk MkkLk ykk yLku ku ku k{ yu{LkuYkY Mkktk - uk. k{ yLkwu {khk {Lk{kt yu{Lkwt MkkLk r[khkLk, k{krfMktk r[khf yLku yuz fkk khefuLkwt Mkkkwt.

yuLsrLkh khefuLke Lkkufhe Akuze kqhk Mk{Lkk fkofh khefu qkLk ]rk{kt1957ke uzkku. 1958{kt rLkkukk kkkkLkk kwshkk u ku ku-k rMk

kkk{kt hnukLkwt kwt. yu s yhMkk{kt r{kkuLkLku yuf LkkLkfze {exk{kt {ku yLku{exk kAe kth-eMk r{rLkx kk kE. yu{Lku {kxu {khk {Lk{kt {kLk wt k MktktkuyLku MktkkuLku r r{kkuLk s hkk. ykhLkkh {kLkwt kLkkwt k {khk SLkLkkk-[kh {w Mktkku - turning points - ku yu{Lke MkkkuLke Mknr[khk qk s{Yk-{kkoof kLke yLku kuyku k kkukkLkk qk s Mk SLk [u {khe {kke{wsk fkfuf ytkk {wkfkk fu yufk rMk kqhkk yu{Lkk Mkt{uLk{kt hnukLke yLkwfqkkfhe ykkkk.

r[khkuwtLkk k{ ytfke s (11 MkxuBkh, 1972) kuyku y{khwt kwtfkLk Mkkrn ukk yLku ykhLkkh Mk{ekk fhe {kkooLk ykkkk hkk. 2001ke

r[khkuwtLkku fkokh Lkk r{kkuyu Mktke eku yLku {U r{kkuLkLku wt fu,nu {khe kkMku kkuzkuf w {wk Mk{ Au. nwt yk{ kku Moral-Ethical Level ykkyxfe ku Awt. k{u suLku yk{ fnku Aku ku ytku {khe kkMku Mk{s Lkke. kku {khu yurk{kt skLke Yykk fhe nku kku wt fhwt? yu{u rkku kkke skkkt ytk{ktwt fu, k{u su rk{kt su heku fk{ fhku Aku yu yuf heku Lkirkf-ykk{f s Au.k nwt su yko{kt yk{Lke kk fhke nke ku rk{kt kku wf]kk kk kku kuyufk {kMk yu kksw k fhu. yuxu k{u yu rk{kt skLkwt Lk hkku kku rkehkkLke sYh Lkke... yLku huh {khwt yktkrhf Mk{kkLk kqo heku kE kuwt.

keu kMk Mktk Lkkuwt kku hkS kkteLkk xufLkef Mkknfkh yLku ykkusLk

kt[Lkk EuxkuLkef rzeLkLkk [uh{uLke ke.yuMk.uhLke EAk nke fu r{kkuLkkikh kk kku {khu National T.V. Broadcast {kxu yuf fkfLke r{kkuLk Mkkku


4/42

3

yu{Lkk eMkuf r{kkuLke kuXf kkuXe yLku yu{kt hkxe krhMkrk rku r{kkuLkkth-eMk r{Lkex kkuu yLku kAe &kukhe kk.

r{kkuLkLku yke kk Mk{e kku fnu fu, -ykuVh Mkkhe Au. uhLkekLkk Mk{sw Awt. k nk{kt {Lku yk fko{ kkuXk yu{kt hMk Lkke. rkku VhefkuE kh Mk{Swt. Mkk{kL heku nuh SLkLkk fkofhku kkukkLke kkku hkxfkkyuhsqykk fhkLke kf fk[ Mkk{uke kukk nku - kkuXk Lk fhu. k kuLku Mknsheku s Lkfkhe yu{kt s yu{Lke yktkrhf Mk{s-kkfkk uk.

yuku s kLkk k yku Au. kkuk{kt rLku kukyu k rMkLkwt MLkunr{LkkkuXwt nkwt. yLku {wtkE-kwLkkke k[eMkuf ykMke kE-knuLkku nksh nkk. r{Lk{ktnwt kqhku Mknkke hkku. Mkktsu kuXf{kt &kukhe ku {U kqAwt, k{u k{khk [Lkkhk SLkLke Mk{s ykkkk nku, k nw t kku {kk {krnke s kn fhw Aw t. fkuE

{k{, hek fu knkhLke k {Lku yk {krnkeLkwt kkLk{kt yLku yu kkLkLkwt Mk{s{ktYkktkh fhk{kt { fhe fu?kuLk shk kwMMku kk yLku fnu fu {Lku kh Lkn fu nwt {krnke s ykkwt Awt. {U

rLkuLku fkwt fu, kuLk {khku & khkkh Lk Mk{k. fk[ {khe hsqykk khkkh Lknnku. rLku hkku kuLkLku q ykkk kku khu kuLku ku fkwt fu, kuykuyu {khe kkkhkkh Lk Mk{skkt skk ykkk{kt MkwhukELku yLk fkuoAu. kesu rMku MkkhuAue kuXf ku [Lk{kt kuLku {khk ykkk rMkLkk &Lkku LkuMkhke skk ykkkkfkwt fu, Wk{ [Lk fu kwMkf fu u k{Lku {kk {krnke s ykke fu. kkLk fu Mk{sLk ykke fu. fkuE knkhLkwt {k{ k{Lku yu{kt { Lk fhe fu. Mkhk r[khLkk r{kkuMkkkuLke [[kokkuzef { fhe fu. kkfe kku kyu ku s {krnkeLku Mkk kkuXeLkuyuLku kkLk{kt Ykktkrhk fhe kzu. kAeke kyu kkukkLke ykzk yLku LkkkEykuLkuk{kt E Mk{s re kzu. yk Mk{s SLk{kt fk{ fhu.

{U kt[kukuh ko kqhk fko khu kuLkLkku Mktu ykukMx 2008Lkku nkku, r{kMkwhukE, 75{k sL{rMk {kxu wkrk. k{khwt SLk sLkMkukLke yuf {tkkkkk Au. Mktkfo{kt ykLkkhkyku {kxu uhkLkku Mkkuk Au. kkwe kkLke kk hkkuAku. EAk nu kku kkkMkw fnuk{kt y{u Lkk yLkwewt - eeLkk MLkunkor{ykrk.

yk Mktku {U su kwMkf kikh fwO ku kuLkLku yko fhkkt w r r{kkuLkXfkhLku, su{Lkk ytkk kkkokk, [Lkku kkk ukuyu {khe yktkhT-kkk SLkkkkLku

MkBf rkyu E sk{kt sYhe Vkku ykku Au.Wkwok ku fkLk{kt y{khe khMkhLke kkeyku Mk ku.


5/42

4

rLkhtsLk kn

r{kkkE rku ftE k k-fnukLkku {khku yrfkh fuxku yuwt kLkukqAwt Awt kku s{k kkMku knw kkuzwt Lkefu Au! k krh[Lkku kk yk. yufk-kukh r[khkuwt rLkr{ku yLku kkuo knukt yufkkh suMke MktMkkLkk Wk{u y{ukusue kuZuf fkfLke kMk kkurc Mktku shk Lksefke {kLkwt kwt nkwt, yuxwt s!yke kLku kk{kLkk, kfu yke k kkMkuke ftEf kk{kLkk ke {kkkuo-rrkhku, [Lkku kuhu{kt Mknkke kwt - yu k kMk kLwt Lkke. yuxu qr{kwkyLku ke Mkk{rfku{kt fkrk uku yLku {nTytu yu{Lkkt yLku yu{Lkk rkuLkkt fuxktfkwMkfkuLkk k[Lk kfe su Ake ykfkh kk{e yuLkku s yn Mkkkkfkh fhkku hkku.

kkELkk kLkkt su kkMkkt {Lku Mkkike khu yrqk fhu Au ku Au ku{LkeMkkk k]rk, Mkkk [kLk yLku krhkoLkLkwt MkknMk. k Mkkku kk-k]rkLkwt k{k kku yu{Lkk{kt kku s ukk {ktzwt nkwt. rfkuhu kukMkkLkk, wkLku syufktke MkkLkkLke {kokLkwt kLk. su. f]{qk MkkkuLkk Mktkfuo Lkehke ske SLkLkuMktktku{kt yLku Mk{kkk{kt uk-SkLke r yu{Lkk kLku ykk{fkkkehMke u Au. khtkw yk kk hr{kLk yu{Lku ythke su Mkkk fuke hnuke, ku kku nkeku{Lke {kLk-rLkMkk, su yu{Lku qkLk-rLkkukk-su.ke. Mkkku hkxe {kn{ktE yku Au.

k Vhe yuf kh, yu{Lkwt [kLk yu{Lku yk kkke Mktkkuk kk{k ukwt Lkke.

yu{Lkku {ktkku su tkku nkku ku - {kLkLkwt yk{q krhkoLk-kku Mkkk nkkkke EAxfe skwt nkwt! yLku kt Mkwe yk Lk Mkk kt Mkwe stkkLkwt fuwt! ftEf yke XkuMkyk{-rLkckLku ykkh kLkkeLku yu{u kkukkLkk {kxu ykSLk rkfLke qr{fkMefkhe, yLku ytrk{ kku Mkwe yuLku u{kqof rLkke.

yu{Lkkt skkkke kMk-[Lk-rrkh, Mkktk MkkrLkf ku{ s rknku-kku MkkkuLkku Mkkk Mktkfo yLku r{o yLku rskkMkwykuLku kkk {kkooLk -yk kwt s {khk {Lk{kt h[kue yu{Lke skkrkf khefuLke Ake{kt yLkuhku htkkqhu Au.

yrk{ rkk, rLkck yLku MkknMkke {trzk yu{Lke rh, WsTs AkeLkutLk fhkkt ykLkt yLku Lkk yLkwwt Awt.


6/42


7/42

6

khw kn

tLke e r{kSLkku krh[ YkY{kt y{kk kku r[khkuwtLkkfkoknfku {kxuLke yuf kuXf{kt kku. yu kquo yLkkkMku s ku{Lkwt kk ykXuf kkLkkLkwtkkkwt k kMMkwt ykhe Mkk{o hkkwt Mk{kke (fu kkf) rk rkuLkwt kwMkfhuu MxuLkLkk Mkkuo kwf Mxku khke ewt khu krh[ ku - yu kk ykske f{Mku f{ Mkkh-yZkh ko knuktLke. yu kwMkfk kkt[ufkh {U kt[e nu. yu kAe yu{u

ru{kt ykku kkt[uf [LkkuLke kwMkfk kt[k{kt yku, yu k yufzku qtxkLkesu{ khukhu kt[e. yu hr{kLk rk~LkkLkku ykhtrf krh[ ykMk [kkk nkk,r{kSLke yu kwMkfkykuLkk nko yLku rk~LkkLkku kkurkf ykMk ktLku yufkeLkukqhf kLke hkk yLku ytkhu yuLkku kkfo Wkhkku hkku.

r{kSLke Wkwok yuf {kk YkY {wkfkku yu{Lkk k{ktke rLkkhkerLkkktk rLkkuokkk yLku ktrkLkku ynuMkkMk fhkku. yu{u kkuu r[khkuLke yLkkknkkr[khkuwtLkk kkuke MktkkLk{kt ku{s hkusk SLk{kt uu kke Au.fuxefkh yu{u kwt Au fu ku{u kkuku rMknMk fhu rLkhk{kk yLku yu khk yu{ufhuk MoLkLkk rLkuokku Mkwe knkU[k{kt nsw nwt fuxku Qku Awt?! yk wrLkk{ktke

yu{Lke rk, nu {khk{kt hnu yu yk Qk kqkLke skkkhe u {Lku w Lkuw Mktfkuko fhu Au.

whkukLkk kuk rkfku {kxu fXkukrLkk kh 15 rMkLke rrkh zunkWMke{ktnke. {Lku u {e kku - yu hk Mkkku fu fXkukrLkk kt[eLku ykkLkwt. y{khku

kkuzktf kE-knuLkkuLkku Wkkhku ee{ktLkk hLke kkswLkk {nu{kLkk]n{kt. kt y{khu kuhktkLkwt-kMkku MkkV fhkLkk. kMk-yLkksLke Mkk ee{kyu fhe hkue.yufktkhu kkuLk - ee{kLkk {kurLkxhkLkk kkYku - y{khk k]n{kt ykeLku

Mk{S fu y{Lku fkuE yMkwrk kku Lkke! khkkh Mkk hkteyu-kEyu Aeyu?MAkk hkeyu Aeyu? Xtze MknLk kk Au? Mku skyu fk{ khkkh nU[uk Au?kesu rMku y{khk{ktke fkuELku he kE kku khk Mkktsu kkuLk zkhku heLku {uke-MkqtXLkk kzw ELku nksh. nwt fkLkLkku fk[ku. ykke 24 fkf {Vh kkte hkwt. khk {kyu wkMkku kqAku kw khkkh Au? k-[kh rMku {k kkMku yu{ s kkku fhkkuMkkLkwt. y{khk kkuVkLkku, {fku MkkteLku nMku. zunkWMke{kt fE sk uk sueAu yuLke kkku fhu yLku ykkn hku fu y{u kt sE ykeyu.

[ki hMk{kt kkuzk rMkkuLkk MknkMk{kt {kyu ykk Lkw kkw kkte ykwt Au.


8/42

7

sekuLk {nukk

khtkhkkk {o yLku yk{ - k yLku k[kLk - kkuk, f{okukyLku kkLkkuk - yufkkkk, kLk, k]rk yLku rLkko - yk k{k{ ku yuf fqLkkkku - ftEf krhr[k kku k ku kkLku Mk{sk yk{Mkkk fhk yLku Sk yhkAu. kwhwLke qr{fk ek kh yk kuLke Mkh Mk{s ykkLkkh yuxu r{k kkE.

ku{u SLkh {o, yk{, kLk kh qk {kk{ fhe nke yLku Mkk{kL{w{wkwLku k Mk{ kuk Mkh MYku kqhk k[kLkLku ykke Mk{k {qwt. 1921{ktsL{ke 2009Lkk Mk{kkk hBkLk ku{Lkk SLk{kt kt krhkoLkku ykkt kku{u kkukkLke yktkrhf rk Lk Akuze.

khtkhkkk {oLku ku Mk]rk khk k[kLk rfMku ku{ {kLkLkkhkt yk

rwkeyu kikh r[kh ykkkLku ku r[kh fhkLke rk koe. kq. kkELku Lk {kLkkuyVMkkuMk ktLku hnuu k ku{Lkkt 150 kwMkfku MkkiLku {kxu {kkoof kLke hnuu.

2002{kt {Lku nkxoyuxufLkk Mkqr[k ykhk{ kAe k{ kh knkh skLkwt kwt.r[khkuwt krhkhLkk r{kku Mkkku kq. r{kkkE MkkkuLke {wkfkk rLkr{ku. fuxkfMktkLku ytku Mk{ yr kqhe kkkt kkk heku hufu k{ fko. {khku { ykkkt{U ku{Lku skwt fu yuxuf kAe knuekh yk kkLk Mktk Mkktkzku Au. kq. kkEyu {khektLku nkueyku ku{Lkk nkk{kt kfze ku hr{kLk {khk heh{kt fkuE rr fkhLkekxe kE. ku{u fkwt, hkus qeLkku hMk keu. k{u kLk Mkkhk kE sku.W{kko MktMkoLke yu kku yrM{he Au. kkeke Mkkhkh [kw hke Au. kwLk:

yuxuf ykku Lkke yLku e MMkkk yLkwk Au.

ykf {ws u{k

kwkwLke { kkLk, yksu kMk {khu kkwt Au, k]eke Wkh sELku.

Mktk khu {eXwt {fu, {khu kku yksu kkwt Au, { fku fku {eXwt xnqfu.

{khu kkwt Au yksu, {ws MLkunu Afu, u{ kwt fku kek.

SLk Au {ws ykf {eXku, {whwt M{k huzeLku {ws{kt, Lke kkske hkku.

ykfLkwt nh {eXwt [wtkLk, {ws{kt hkwt yu LkSLk, SLk, ykf {ws u{k.


9/42

8

r{SLke -

15 yur, 1921 (hk{Lk{e) ke 11 {k[o 2009 (quxe)eeLkk LkkLkkLke AkeMkkZLke keh nke. hkkwh{kt kkt[

{kLkku kku yu{Lkku rk {nu nkku. yu{kt yZeMkku {kMkkuhnukkt nkkt. khu ee ykkLkk ko{kt ykkt khu LkkLkkLkuyuf oLk kwt nkwt. yk ku k{khe efheLkk ko{kt su Sykku Au ku k{khk krhkhLkku Lkke, yu kku rLkku Au. LkkLkkykkLku hkkwh E ykk. ykkLku kkukkLkk {wh ftXu kwMke-hk{k Mktkkk, kkLkuhe k kt[e Mktkkk, hk{Lkk{

kku yu{Lkk kMkkuATkMk{kt Mktkkwt. [ik {rnLkkLke ykX{Lke { hkrkyu yLku

hk{Lk{eLkk khtu eeLkku sL{ kku nkku. LkkLkk khu sk fhkk khu yu{Lkk k:Mkkh LkkLke LkkLke kkwfkyku QkMke ykke. ee fnukkt fu sue heku nw t yu{Lke kkMkukwMkehk{k, kkLkuhe Mkktk kuMkke yue s heku k:Mk khLke {wk ukfkfku kuMkke.

LkkLkkLku kt s eeyu kwMkekMkSLkkt oLk fkO nkkt. Mkkwkwhwk whe{ktkuXk nkk yLku LkkLkk Lke[u kuXk nkk. LkkLkkyu Mkkw{nkhksLkk kk kkukkLkk kuk{ktek nkk. LkkLkk hkukk nkk yLku Mkkw{nkhksu yu{Lkku nkk LkkLkkLkk {Mkf kh {qku nkku.

yLkfk{kt ys{uh{kt kkkwMkknuk (eeLkk rkkkS) yLkkk rkkeok]n{kthneLku k. rnLe, Wqo, MktMf]k, ytkuS kkk kh ku{uw {uwt nkwt. ktkeynkkk kk. kt M.A. kkk L.L.B. kk.

yu{u WkrLkkkuLkku ykMk fkuo nkku. Mk{e hk{kekoLkk kku yu u{e nkk.yu{u Lkkkkwh{kt fekk Y fhe. knuk s fuMk{kt, su kkAke eeLkk LkkLkk kkyu{Lke Mkkku {wfkkku kku yLku yu fuMk{kt kkkwMkknuk rse kLk. LkkLkk hkkwhLkk{nqh feku{ktke yuf nkk. yu nkhe kk. ykk kusMe feLkk nkk{kt kkukkLkeefheLkku nkk MkkUkkLkwt yu{u Lke fwO. {khe efheLkwt Lk {khu {fkLk fu MktkrkMkkku Lkke fhwt, {Lkw Mkkku fhwt Au. kkkwMkknuk {kLke kk.

knuu s rMku ykkyu kkkwMkknukLku fkwt : k{u Vkuskhe fuMk uku Lkrn.rMkr uxMk fhu. ykkyu fkwt : ykuAk {u kku ykuAk{kt [kew t. khtkwsqXkk kh ykkrhk kkkLkwt Lk h{kt yku yLku fku QXeLku kkfku ku kku nwt {khkt

kkfkuLku Mkk[wt kkukLkwt fue heku rkze? {khu khu kiMkk Lkke uEkk. khtkw nwt{kkwt [wt fheLku koke yu fne fwt fu y{oLkku kiMkku y{khk h{kt Lkke.


10/42

9

eeyu fuxeyu kh fkwt nu fu MkrLkck, {rLkck yLku yknkhLkku Mkt{ kkunwt h{kt s ee. yk nkwt eeLkwt hkk.

ee khu kku kkt[ koLkkt s nkkt. kkt kkLkLke kkku fhkkt kku eeLkukLke ke EAk kE fu yk kkLk Au kt? fuk Au? khu khu kkLku yk &kqAkkt nkkt. yuxu ftxkeLku fkuEyu fkwt, fqk{kt Au. ee kku Mkku Vqx zk fqk{ktfqe kzkt. {ktz{ktz yu{Lku knkh fkZkt. fkuEfu fkwt, stk{kt Au. kku kkLkLkeku{kt yuf Y{k{kt [k{{hk kkteLku stk{kt sk Lkefe kzkt.

ee khu Mkkk koLkkt nkkt khu yu{Lkk LkkLkk Mkkku y{hftxfLkk Mk{eMkekkhk{kMkS {nkhks kkMku kkt nkkt. {nkhksLku u[he {wk rMk nke. kukkMkLk,kkk{ ee Mk{eSLke kkMku s ekt nkkt. yu ku Mk{eS yufMkku k[eMkkoLkk nu. 1969{kt 162 koLke {hu yu{u un Akuzku. yu{Lke kkMkuke s eeLku

kukkLkku krh[ kku.LkkLkkLku kkukkLkk {]wLke rkrk-khLke kh kze kE nke. yu{u kkkwMkknukLkufkwt k nkwt : hk{Lk{eLku rMku y{u k fhewt. kkLkuhe, skLke {kk kkk[kteLkku kMk E ykku Awt. yk kwt r{Lku ykku. hk{Lk{eLku rMku kkLkLkukuk hkku nkku yu{ktke LkkLkkyu kkMk eku. ykMkLk kkwt yLku LkkLkk Mkk[u skh{ktku [ke Lkefk.

ee kkkke s k{kt kusMe nkkt. {hkXe [kuke kkMk fhe yLku {rnLku[kh YrkkLke Mfkuhrk {e. ykX{eLke kkuzoLke khekk{kt knukt ykkt. kku MkYrkk Mfkuhrk {e. {urxf{kt k[kMk YrkkLke Mfkuhrk {e khtkw yuMfkuhrkLkku rLk{ nkku fu Lkkkkwh r{uLMk fkuus{kt u kku s yu {u, yk{ eeLkkkkwh kkt - kt ELxh kkMk fheLku kkAk ykfkuk ykkt. Mkkh-Mkkts xwLk fkO.fkuus k {kE qh nke yuxu MkkEf kh skkt. ykfkuk{kt s B.A. Lke keee. nuM.A. kku ykfkku{kt kE fu yu{ Lknkukwt yuxu Lkkkkwh ykkt. yk{Akkk{kt hnukLkwt kwt. kkukkLku nkku hMkkuE kLkkkkt. MkkEf ELku xwLk fhkskkt, ktke {kuheMk fkuuus skkt. eLku nk keLku kkuhe{kt sELku LkkuxTMk fhkkt.e kkAw t kesw t xwLk Mkktsu fhkkt yLku kkkt kkkt uh ykkkt. MkkhLke fhuehMkkuE Mkktsu s{kkt.

kiMkk ukk fheLku e kkAkt {kuheMk fkuus{kt ykkt yLku rVkuMkkuVe MkkkuM.A.fwO. nkEMfq kkk fkuuu{ktsuxe [[koyku kke yu{kt ee kk ukkt. kk{kt yu xkuVeyku

Skkkt. ELxh wrLkMkxe, ELxh fkuursux rzkux{kt kk ukkt. yku ELzk MkhLkktELkk{ku yu{Lku {kkt. yk ke s xkuVeyku k {kxu yu{u u[e ee nke.


11/42

10

LkkrMkf{kt kuhek r{rxhe xuLkk fkuMko fhkkkku nkku. ktee kuzuMkkhe, ktqf, nuLz kuLkuz [kkLkwt ee kkt. kuzkLkk

kqtAzk khV BnkU hkeLku ktk{kt kk{ kfzeLku Qk Qk kuzkukuzkLkwt kt ekt.Mfq fkuusLkkt Lkkxfku{kt, h{kk{kku{kt ee kk ukkt nkkt.

k{kt s kusMe nkkt yuwt Lknkukwt. h{kk{k{kt k kt ELkk{kuyu{u Skt nkkt. k]-Mkko{kt k skkt yLku rse kLkeLku uh ykkkt.

kEyku {kLku fnukk : knuLkLkkt yk kku Mkkhkt Lkke. {kLku [kk keMkkrf nke. AkufheykuLku hukt fu fkzktLkku ku nku, ykLku kku yuku fkuE fkhLkkuku s Lkke. {kyu zkpfxhLku kkkwt. zkpfxhu fkwt : rkfw Lkku{o Au. fkuEabnormality Lkke.

yu{Lke LkkLke kkk {kMke LkLkk Mktuo kwMMkk{kt fktE kkue kkt nu yuxueeLku kwt fu ykwt SkLkw wt fk{Lkwt? yk kufku {Lku yke heku Mkkku kku kkkwMkknukk w:e ku. {khu Lk fhk Lkke, h k]nMke {ktze Lkke, Lkkufhe fhe Lkke, kkuSkLkwt wt kusLk? hkku kkt MkqE khu Lke{kt fqe s kzwt. kh{eLkk rMkku nkkyuxu kkt s ykkMke{kt MkqE skkt. {kkk-rkkkLku Lkk{u r[e eLku krfk Lke[u {qfeee. kkt MkqE kkt yuxu ee ktk{ktke QXeLku kuXkt. eeLku kwt fu yu{Lkk ktkLke[khukksw fkuE [kzeyku knuheLku Vhe hkwt Au. eeyu ykt kueLku uwt kku fkuE ukwtLkrn. ykt kt fhu yLku yks Mktk. kuX fkf Mkwe yk{ [kwt. u fu eeLkufkuE hkufk {kkkwt nkwt. yk{ [kzeykuLkk yksu eeLku yk{kk fhkkt hkukt.

ykk fnukkt : krhkh{kt Sk {kxu kkuze kktAkuz fhe kzu Au, fuxwtf

ykLkkwt kzu Au, fuxwtf Akuzwt kzu Au. eeLku yu{u fkwt nkwt : kkhkt {qku {kxu kwtrn{k sue yzk hnusu, khtkw ke kkku{kt {qLku kfzeLku yze sk Lkrn. kkfeLkekkku{kt kkukkLke kkku Akuze kzu Au yLku keLke kkku {kLke yu ewt kzu Au.

eeLku zo yuMkuBke ykuV wk khVke y{urhfk skLkwt yk{tk {wt nkwt.kkkwMkknuk nk fnukLkk nkk yu kku Lke s nkwt. khtkw ykk fk[ Lkk fnu yuwt eeLkukkkwt nkwt. ykkyu kku Mkk{uke fkwt : kwt kqAk fu{ yke? kkhu swt s uEyu.eeyu fkwt : ykxu qh yLku nwt yufe? ykkyu fkwt : kMk yk s kkhe kAu? kwt yu{ Mk{su Au fu kkhk kh{k{k khk{kt s Au yLku y{urhfk{kt Lkke? y{urhfk{ktkwt yufe kt Awt? ykkyu fkwt : {khe yuf kk Mkktke . kt Mkwe ykkwt w Au yLku kh{k{k{kt k Au kt Mkwe k{khe khV kqhe Lkshke uLkkh fkuE

sL{u Lkrn. yuf khVke yk{kLkku ek kkkwMkknuku kxkku kku keS khVkeykkyu w-kLke ekk ykke.


12/42

11

ee ykLkt{e {k kkMku kLkkhMk kkt. MktLkMk ukLke eeLke Wfx EAknke. kwhwk kkMku kku MktLkMkLke ekk ue Lknkuke yuxu ykLkt{e {k kkMku kkt. {kyu

eeLku fkwt : yku hu kkhu MktLkMk uku Au fu? kkukkLkkt fkzkt kkkkkt fkwt : MktLkMkfkzk{kt nku Au hu? yu kku yth nku Au. uh kkAkt Vhku, ku, MktLkMk ythke Qku.

M.A. kk kAe eeLku yufktk{kt {tk-k fheLku uwt nkwt fu yuLkwt heh kh wtkrhk{ kk Au. yuxu yu{u rn{k{kt hk{kekoSLke kwVk{kt kuMkeLku yu kukfhkLkwt Lke fwO. rxnheke [ki {kE kh LkeLkk rfLkkhu yu kwVk nke. kwVk{ktkkurzkh kELku skkwt nkwt. khu ee kkMku EkukrLkkT yLku e{T kTkekk-yu ku kwMkfku nkkt. ku kkk kkk ku uz fkzkt nkkt. kkkekLkku fkuE Mkk{kLkMkkku Lknkukku. ekMkeLke kuxe, ykhkke yLku {ekke nkkt. kt Lkku yLkunrhH kkT MkkT Lkku yu{ ku sk ee fhkkt. H khuf iheke kku khuf Wkktwkeskkkt. yu kAe kkuzku Mk{ ykhk{ fhkkt. nrh H kkTMkkT Lkku sk fko kAe k kkuzkuMk{ ykhk{. yk{ khkVhke sk fhkkt nkkt.

ktkkSLkwt s kekkt nkkt. kkk khLkwt kkhef hukekw kke kewt. yks kkk fk[wtkkfwt kkke ku {kuxku yLkko kku. yikkrLkf Ztkke yk kwt kwt. yuLktwkrhk{ heh kh kk kh hkwt Lkrn. heh khLkk yk yLkLku fkhu Mk kEkk. Mkke heh ke kLke kwt, yktku ze Qkhe kE. Mk Mkkn {kiLk yLku skkhkkh [kkt. Lkk MktkkLkk Y kk. tek, txLkk, tLkk, {]tkLkkyk yk fkhLkk Lkk Mktkkk nkk. ykt{kt yLku kwVk{kt fk QhkE skkunkku. khuf Lkek htkLkku, kku khuf MkkuLkuhe htkLkku. kwVk{kt H fkhLkku rLk kwtS hkkuAu yuwt kku.

heh yk kE kwt nkwt. MLkkLk fhk kkt. kk Mkhe kzku. suxwt khefk kuxwt kku kkO. heh{kt kkfkk Lk nkukLku fkhu kunku kE kkt. heh kkkwtnkwt khu ku MktLkMkeykuyu eeLku ukt. ktMkLke kfzeke kue suwt kLkkeLku eeLkurkLkt MkhMkeLkk yk{{kt E kk. ktke kk {korfkheLku uh knkU[kzk.kk eeLku ykfkuk E kk. Eks kku k fko khtkw eeLku Xef Lk kwt. yuxueeyu fkwt : nu yk hehLku hkkLkwt wt kusLk Au? nwt kku fkuE nukwke heh hkk{ktkke nke. nu yk hkk kf hkwt Lkke. yuxu nwt heh Akuze uk {ktkwt Awt. kkfnuk kk : rLkkukkSLke Mkt{rk {u kku nwt Lkk Lkrn fnwt. kk eeLku kLkkhE kk.

rLkkukkSyu eeLke Mkuk fhe yLku fhke. k k fkfu {nkuekkE kkMku

n kLkkzkkk nkk yLku eeLku ykkkk nkk. rLkkukkSyu fkwt fu Mkkk rMk{kteeLkw t heh rkMkk Lkrn ykku kku eeLku {hkLkku yrfkh Au. heh rkMkk


13/42

12

ykkk kwt. rLkkukkSyu eeLku fkwt : nu kU {hkLkku yrfkh kuE eku.yuxu {wtkE E ykk. MkuLznMxo hkuz kh zkp. kuhkLkk rLkf{kt hkkt. kt MkkLku

kwhwSyu eeLke {k sue [kfhe fhe. {kkwt ykukk, Mkts fhkk. MkkLku kwhwS xk{Lkkku[kh ykLkk k[keLku kk kkk yLku eeLku zkkk. ee khu {ktz yuf [{[ekz{Lkku hMk E fkkt. MkkLku kwhwS eeLke {erxk [kke nku yLku kkA kuMkeLkueeLke Mkkze Mkktkk nku.

yukuLzeMkLkk ykukhuLk {kxu eeLku {wtkEke Lkkkkwh E kk. khu kkukkLkknkk{kt WkkzeLku s eeLku yu{u VMxokMkLke kko Wkh Mkwkzkt. Mkwkzke ku yu{fneLku heh Lke[u {qwt fu, nu w {khwt s u fktE SLk uk Au ku ykLku ykku. yLku yus sqLk {rnLkk{kt MkkLku kwhwSyu heh Akuzwt.

Lkkkkwh{kt kk eeLke Mkkku nkk. ykukhuLk ku kk kku yth yLkuknkh yku. kkLku kt [uLk Lknkukwt. kk khu Zek kze skk khu yu{Lku kzk kEskk. zkufxhkuLku yu fnukk nkk : u yk AkufheLku ftE ku kku {khe s LkLkk{e knueLkefu. ykk kkLku fnuk kkt: kk, yk AkufheLku Lk {rnLkk {U kux{kthke Au fu k{u yuLke {Lku kku tfk kk Au.

1959{kt ee LkukkLkk kMku kkt nkkt. LkukkLkku kMk kqhku fko kAeee ke.ke.fkuEhkkLke Mkkku Sk{kt hfMkku ykk Lkefkt. y[kLkf SkLke kExkt kE kE. kkze Mkhfe kE. zkEhLke kkMku fkuEhkk yLku yu{Lke kksw{kt ee kuXktnkkt. ee Sk{ktke knkh keMk Vqx ze kE{kt fukE kkt. [u yuf ]kLke zkeeeLkk nkk{kt yke kE ku kfze ee. khtkw eeLkwt {kkwt uhke xfhkwt. yu xfhkkLkkuyks Mkkte ytkhk{kt yuf kwhku Lke[u QkheLku ykku yLku eeLku k kh LkkeLku

E kku. Mkkhkh {kxu kAe kku eeLku kLkkhMk, Lkki, ffkk kt kt E kk.fkLkLke ythLkk yLku {Mkf [uLkkt su nkzfkt kqxe kkt nkkt ku fkZkt. nkk{ktke [kfkZeLku yth kke. kku k k hwkku Lkrn.

khu ktrzk yku{fkhLkkk Xkfwh eeLku kkukkLke yk{ {kLkkk nkk. ku{Lkkuee kh ykkh MLkun nkku. yu{u kkLku fkwt fu nwt yuLku yk{kuzk E s Awt. Mkqfenk{kt hke kku krkk Mkwhu.

yk{kuzkke eeLku ELku ktrzkS kuh kk nkk. kt yu{u {nkhw kfkuonkku. yLku wLku ykSS fhe nke fu {khwt suxwt ykw Au yu yk efheLku ykkku.yuLkk nkku kt fkkuo kkLkkt Au.

ee kh Mkkw[rhk kufku yLkhkkh hMk. ee fnukk fu yk heh kkuMktkkuLke y{kLkk Au.


14/42

13

yuf kh ee kkk sfkS [u y{]kMkh{kt keku zku kku. Mko MkukMktLke kt Mkr{rkLke {exk nke. rLkkukkSyu fne hkwt nkwt fu r{Lku fk{Lke

yk{trkk khefu kkuku. yuxu ee {exk{kt skkt nkkt. ee Mko Mkuk MktLkktMkM Lknkukkt. sfkSLkku nkh fktEf yuku kku fu suke eeyu fkwt :sfkS, k{u Mkkuo Mk{ksLkk sknhk Lkke. su.ke.Lkku [nuhku kku hkkku[kukE kku. kkeSyu eeLku Ekhku fhe knkh kkukeLku fkwt : yu{Lkku r{s kwtke Lkke? eeLke w{khe k kt ykuAe nke? eeyu fkwt, yu{Lku kh kzkku fu y{khku k r{s Au.

1961{kt fkLkLkk Eks {kxu eeLku tzLk skLke Mkkn ykkk{kt yke.su.ke.yu. fkwt nwt Mkk fhe Awt. khu eeyu fkwt : sfkS, k{uhksLkerk{kt hkk Aku yLku fk[ k{u hksLkerk{kt sku. kAe k{u {Lku kkukku kku nwtk{Lku fue heku Lkk fne? yuf {rnLkk kAe kkeS yuf kuk ELku ykkt. yu

rMkku{kt eeLkwt kkk kkeSLkwt fkzkLkwt kkk [tkLkwt {kk Mkhwt s nkwt. 1958{ktsu.ke.whkuk kk nkk yu kuk kkk kkukkLkkt kh{ fkzkt ELku ykkt. eeLku fkwt :{khkt hukt kkkkwLku kt kzkt nkkt yu u[e {kko Au yLku yu{ktke k{khe rxrfxhee Au. nu kku k{Lku sk{kt ktku Lkke Lku? sfkSyu fkwt : nu kku k{khkuzh qh kE kku Lku? fhku kikhe.

kufMkk{kt yLku hksMkk{kt skLkku Mkk r{kSLkk SLk{kt k khQXku. 1952{kt sknhkSLku su skk ykku yu ZukhkELku 1956{ktr{kSyu ykku, yk {khwt {k{ Lkke. 1957{kt {kuhkhSkE {w{tke nkk.ku{u r{kSLku fkwt : kwt yk rLkkukkSLkku ktk Akuze u. r{kSyu fkwt :

rLkkukkSLke kk Lk {kLke. f]SLke kk Lk {kLke. kku nu {kuhkhSLke kk {kLke?k{u {khk ze Aku. r[kh sYh fhe. {khk SLk{kt fkuE k kLkw t {kLkke.

1962{kt eeyu kkLku fkwt : nu yktkuLkLkk fk{{ktke Vkhuk kk Awt.{khk hehLke {kokLku fkhu nu nwt Vhe fe Lkrn.

eeLku kku rn{k{kt ktrkke sELku kuMkkLkku r[kh nkku. kkufwkE ufkwt : kesu fkuE k Xufku k {kxu , nwt ykkw{kt Mkk fhwt Awt.

rLkkukkSLku kh kze. yuxu rLkkukkSyu kkh fheLku eeLku kkukkt. eekhu ykMkk{ nkkt. yktkuLk AkuzkLke kk kE. rLkkukkSyu fkwt : kkr,hkkf]Lku kkuk. hkkf] ykk. kkkkyu yu{Lku fkwt : {khk su kkt[ nh

Yrkk Au su rkkkSyu y{Lku ku kEykuyu Mkhu kku ykkuk yu r{Lku ykkku.ykkw hnuk skLke Au kku ykkw yu Mkk{kLk fue heku E su?


15/42

14

rLkkukkSyu fkwt : kkhe MkkLkkLke kkk yufktkLke EAk Au Lku? k khksu fu kLku ske yufktk{kt Lkrn hnuk u. yk kku kkk Vu kE Lkk Mkk fkuE

f]{qkyu k yu s fkwt nkwt : SLku kLku su ykwt Au yu SLk khkkh Mkqfhu. eeyu f]{qkLku kku fktE fkwt Lkrn. khtkw kkkkyu khu fkwt : rLkrk kLkukku[eke kfzeLku knkh fkZu yLku fk{ fhke uu. {khu k yufktk{kt kuMkwt nkwt khtkwrLkrkyu {Lku kt Akuzku! khu eeyu fkwt : kkkk ykeko Lk ykkk nku kkuLk ykkku. khtkw kk k {kxu ykkku Aku? kkkkyu fkwt : yk kk Au? {khe Mkkku yks kwt nkwt Lku? {khu fhwt kzwt ku kkhu k fhwt s kzu.

sfk kkeSLku ykkwLke Mkk uk {kufu Au. yu{u ykeLku uwtfu, kke MkkurVk kk{ktke kwt kzu Au. yuxu su.ke. yu yu s Mkkkn{kt kuZ kunh Yrkk {kufke fkwt : knukt kkeLkk LkLke yhS fhku, kAe eseLkwt uzk

E ku. kkuzk Mk{{kt hk{f] ks ykk. ku{u yLku yLkMkqkknuLku {rnLku MkkuYrkk {kufkLkk Y fkO.

ykkw{kt hk{f] yk{{kt Mk{e skkLktS hnukk nkk. yu{Lku r{kSkh ykkh u{. kkokeknuLk fu ELwknuLk Lk nku kku Mk{eS {fkELkku hkuxku kkWLkkukhLke kue{kt {qfeLku kkuMx{uLk Mkkku {kufkkk!

ykkw yuf ko hkk kAeLke kk Au. khu kwt fu rLkkon {kxu Lkkufhe fhekzu. Lkkkkwh{kt eeLkk su ytkuSLkkt kuVuMkh eue Lkkzw nkkt yu nihkkk{ktMkeykuLke fkuusLkk rLMkkk kLkt nkkt. eeyu yu{Lku kk ku. yu{Lkku kk ykkufu k{u ykku, kuVuMkhrk kku k{Lku yu{ s {e su. kkLku kk fhe. kkyurLkkukkSLku kk fhe. kkkkyu eeLku kkukkt, fkwt : Lkkufhe fhkLkku r[kh Au?eeyu fkwt : nkS. k{Lku ykxku se ykuzoh k {e kku? eeyu kthkS kELku kuzeLku ykuzoh E ykkt. kkkkyu kk eku. kkLkk xwfzu xwfzu fhe Lkktk.kkhku sL{ Lkkufhe fhk {kxu Lkke. kt Mkwe yk rLkkukk Srk Au kt Mkwe khusuxe hf{ uEyu kuxe {e hnuu. kkuMxfkzo e ukLkwt. yuxwt kqhkwt Au.

yk{ku rku kk Lkefe. eeyu fkwt : kLkkhMk{kt f]{qk VkWLzuLkkhVke MktMkk yLku Mfq [kkkt nkkt. f]Syu eeLku fkwt fu, kwt yk Mktku kku nwtrLkrk kLke sE. khu {U Lkk s fne nke. yu ku kktLku yuwt kwt k nkwt fu,f]SLku Lkk fnu Au. kskLke n{k A yLku kskLke rLkMk]nkk Au. rLkkukkSyu

krk {trhLke yrckke kLkkLkwt fkwt. A yk{kuLke MkkkLkk fhe nke yuLkku kuhMktkkLkwt fkwt khu k eeyu Mk ku{kt Lkk fne nke. kwfzkuS {nkhks khu


16/42

15

ykkw ykk khu yu{u eeLku fkwt, r{, kU yk{ Lkk MkkkeLku wt qhtuewOfk{ fwO Au. yk{Lke tx MktMkkh fhkkt k khu Au. khu{kt k kufkuyu eeLku

yk{ Mkkkk {kxu s{eLk ykkkLke kikhe kkke nke. khtkw eeyu yk{kuLkkuMktMkkh uELku yu{kt Lkk kzkLkwt knuuke s Lke fwO nkwt. kkteSyu Mkkkh{ke yk{LkeMkkkLkk fhe. ykke {k kAe yu{u yuLku hkxe kk{kt Vuhe LkkkLkwt Mkq[LkfwO nkwt. khtkw yksu k kkteS yn fktkkk nkk. yk yu{Lkku MkqkLkku kkk kuMkkLkkuf{hku nkku. yk heku uf yk{ sLkkhkLke M{hkkkk kkLkkhwt M{khf kLke Au.M{hkkkk kkLkkh M{khf kLku yuLkk fhkkt Skk kkk u yu{kt hnu yu wt kuxwt Au?ykr yLkwku

kwfzkuS {nkhks kkMku e rMkryku nke. eeyu yu{Lku fkwt : k{u kku ykke rMkrykuLku ELku kuXk Aku. y{khe kkMku kku fktE Lkke. {nkhksu fkwt : k{u kku

yqk Vz kkkk Aku. rMkryku kku k{khk [h{kt ykkuxu Au. rMkrykuke khuLkek{khe qr{fk Au.1963 ke 68Lkku yu eeLke Wkh kLkku fk hkku. heh{ktke Mkwkt

Lkefke nke. yu{Lkk fkzkt kukt nku, Mkqfkt nku kku yu{ktke k Mkwkt ykkenke. MLkkLk fheLku Lkefkt nku kku yu kke{ktke, yLku kke MkwfkE kwt nku ktkek Mkwkt ykke nke. yLkuf fkhLkk fkke f{hku hkE skku. hkku yLkuf{nkkwhwkkuLkwt ykkLkwt kkwt. yk rMkku k khLkk nkk.

yu rMku ike kq{k nke. ee kku {eXe Lkh{kt nkkt. yuxk{kt yu{Lkkkke[kLkku kqo kkswLkku kt hku qku. hk{f]u [kkk yth ykk. ekLkekkMkuLkk kwMkfkuLkkt LkkLkkt LkkLkkt fkkxku nkkt. yuLke kkMku ykk. kkukkLke fkue yuLkk khxufe. ee kku kkkhe{ktke fqeLku {AhkLke{ktke knkh Lkefkt. Mkk{kL {LkwLkwtheh nku yuwt s yu{Lkwt heh nkwt. eeyu [hku{kt {Mkf {qwt. yu{u {Mkf khnkk {qku. kkB ktkke kkk{kt fkwt : kes{tkLkku sk khu Lk fhku. kkhu {kxuyu yk~f Lkke. Lkk kku kkhu WkkMkLke sYh Au, Lkk yk {tkskLke sYh Au. su [kehkwt Au yu Xef Au. [kh-kkt[ kku kkuk Lk kkuk kt eeLku kwt fu yk heh kkuM{eqk kwt nkwt Lku? yu ktke ykwt? kt {Lk{kt yk ykwt yLku nkk nxe kku.kAe uwt kku fkuE Lknkukwt. yu ku khkkh 3-30 kk nkk. eeLku kwt fu ykxkuSrk Mko { Lk nkuE fu. y[ukLkLkwt kuk k Lk nkuE fu. kku yk nkwt wt?eeyu kkukkLkk {Lk{kt s fkwt fu khu s nwt yk kk Mkk[e {kLke, khu fkuE {Lku yuf

skkfwMkw{Lkwt (Mkq) Vq yLku Mktu ykku. ee kku yktku {[eLku kuXkt. Mkktsu hkoLkktkkt fkzkt knuhuk yuf MktLkMke Wkh ykk. ee Mkk{u Qk hkkt. ftE kkukt


17/42

16

Lkrn. kue{ktke skkfwMkw{Lkwt kwk fkZwt. eeLkk nkk{kt ykwt. kAe kkWLkkukhLkeLkkLke fkuke fkZe. yuf{ kkt kLkkukt Mktu nkkt. yLku fkwt : Xkfwhu fnkwt Au fu

k{Lku kuxwt ukzkLkwt yu k {kxu fhu? k{Lku kh Au Lku fu {kLke rk WkkMk fhu yuyu{Lku kMkt Lknkukwt.

eeyu k{ fkoyLku yu MkzMkzkx Lke[u Wkhe kk. eeLku hzwt yke kwt.skkLktS kkMku sELku eeyu Mk{eSLkk nkk{kt skkfwMkw{Lkwt Vq yLku MktuLke kue{qkt. Mk{eSyu fkwt : XkfwhLke k fMkkuxe fhku Aku fu? eeyu fkwt : Lkk, LkkXkfwhLke fMkkuxe kku fku fhu? {khu kku uwt nkwt fu yk {k kku Lkke Lku?

ykkw{kt kkt[ ko{kt yke yuf Lkrn yLkuf xLkkyku xe. yuf rMk {kuxkkkhk{ktke k yth Lk sE fu yuk kzAtfk {nkkwhwk fhkt[eLkk rMk fth knee kkMku ykk nkk. yu rMkku{kt fuxef WqoLke h[Lkkyku kE nke. yu kkukkLke {uuu

s Qkhke nke.1962{kt Lkkuuo{kt eeLku food poisioning kwt nkwt. ku fkf{kt s ykk

heh{kt kkk {kkk{kt Vkuk QXk nkk. nkuMkx{kt E kk. hkk kze kE nke.fktEf rLkk fktEf kLk suwt nkwt. yuf rkfk rk eeLkk {kkk kkMku ykeLkuQk hkk. {kkk kh nkk {qfeLku fnuk kk : n{kt skLkku Mk{ Lkke. nkkLkkuMko kku fu eeyu khkkh yktku kueLku uwt kku ktkke heh skwt. yktkuyuf{ {kuxe nke. fnuk kk : Xef kE su. kt ee yuf {rnLkku hkkt kAekhk kkAkt ykkt.

ee Mkek kLkkhMk kkt. kt u{kkknuLk yu{Lke kkMku ykkt. fkwt fu

kkukeLkkk frhksu k{Lku kkukkt Au. frhksu eeLku kkMku kkukkt. kke{kt ftfw,ykk, kwk nkkt. rkf fwO, nkk{kt Vq ykkt, kkMku kuMkkzkt. kth r{rLkx kAeyuf kE kt ykk. ku{Lku fkwt, {U su{ fkwt ku{ yk{Lku kt E . yuf LkkLkfzwt{fkLk nkwt. knuk {ku skLkwt nkwt. [ZeLku Wkh kkt kku kt kkx kh yuf yk{fkMeh nke. ee kku uELku kwhk s kkue QXkt fu yk kku yu s Au su{Lku {U ykuMkuLkenkuMkx{kt uk nkk. kt f{tz yLku kkzeyku hke nke. yu kEyu fkwt : yk{LkwtLkk{ krnhe {nk Au yLku nwt yu{Lkku kkik Awt. yn kLkkhMk wrLkMkxe{kt fu{uMxerzkkxo{uLx{kt kwt Awt. kAe kkAkt kkkwS kkMku kkt. kkkwSyu fkwt : ykuMku{ktsu{Lku uk nkk ku {e kk Lku? khu eeyu"Autobiography of Yogi" kt[uwt Lkn.

yu ufkh kkLk kMkwu ykk nkk. kkuh sukt {kukeykuLke {kk ftX{ktqke nke. MkVu fkk ktfrzk k nkk. k[kMkke MkkX koLke {h nu. fu


18/42

17

kekktkh knuwO nkwt. Wkhe k kh kzwt nkwt. MktMf]k{kt kk kE. Mkkuk k QkwOnkwt khtkw M{]rk{kt yu Mkthkwt Lkke.

kwfzkuS {nkhks ykkw ykk khu eeyu fkwt : kkkk yk wt Au? kt[{nkqkkuLkwt heh M{eqk kE kwt nkwt yu fue heku kkAwt ykwt? {nkhksu fkwt :kwt wt Mk{su Au? wt k]e yLku sk ELku yk kkt ykkt nkkt? yu{Lku {kxuyLk, kw yLku ykfk k kqhkkt Au. yu{Lku ykwt kkk heh ELku ykkLkee sYh nke? {nkhksu fkwt : ykLku [{fkh Lk fne. su{ su{ zk{kt QkhkesE ku{ ku{ xLkkyku xke su.

1994{kt e kkf] iLku eeyu wt fu :nwt rn{kLkku S Awt. yufkkLkku S Awt. {kiLk Lku kLk {khwt e Au. Akkt

Mk{ksr{wkk Lkke. {kLke Mk{MkykuLkk yLk, rLkhek yLku {LkLkLku ytku sukku ku k{kt Mk{ ykwO Aw t. hehke knkh [ukLkkLkwt ykkk{Lk yLkkkMk kkwtykwt Au. kuLke {Lku 14 kuo kue. Mktk kwfzkuS {nkhks, Mk{e Mkekkhk{{nkhks (kuke), kk {korfkhe kue xLkkykuLkk Mkkke hkk Au.

rLkkMkk {ku k]kyMkk{kt k kuk Mktkku kLk Au. PremonitionLke xLkk swe yLku Astral Travelling swwt. knuk{kt Mkq{ un heh knkh LkefkkuLkke. fuxkfLku kue k (Premonition) sL{kk nku Au ku k r{{kt hne Au.k [ukLkkLkku hehkkk rnkh ku Lkke MLkku rk fu Lkke rMkr.

ynt k rLk:uk kk kAe ykk kuLkk yku [ukLkkLkw t r{ykk irf [ukLkkLkwt k[ukLkk{kt yrMkh ekYku kk fhu Au. ykkLke kkMkukuLkku Efhkh fhk{kt yk kku ktku skkku Lkke.

M. e hwk sL{k{eLku rMku Mkkhu 3.30 ku ykk nkk. fkfufkk fhe kk. yu xLkk Mkk[e. {u {rnLkk{kt 29{eLke Mkkhu ku ku M. kkzek{k ykk nkk. ku xLkk k Mkk[e. yk xLkkLkwt rkkLk nwt ke Lkke. k MkunuykeLku yu kufku {e kk yu{kt Mktun Lkke. yke heku {kLke xLkkyku ehk{f]kh{ntMk, f]{qk, e kkLkuh, fhkt[eLkk rMk fthLkkk, e kkuhLkkk ykr{nkLkwkku khu k kE Au. e Lkkhk Mk{e k hk. e rfLkMkn [kzk,e fkkE, e u{kk {ko, k, fiMkh suk ytkukMkeyku fuxef xLkkykuLkkMkkke k hk. ykerL skk{kt xLkkyku kk khu kufku [{fkh {kLku. [{fkhLkke. ikkrLkf k Au. kuLku ykk{f {n ykkkLke sYhk Lkke. ku ykrkirkf,ykrirf yLku ykk{f rku Au.

(r{ MktM{h{ktke, 1995, kkuLk {[oLx)


19/42


20/42

{khk yuf r{k r[kkx Mkk{kt rMk rLk{kokk Au. khu [krhkLkkkk rLkoMkLke Au. yu{Lkwt Lkk{ Au kS kUZkhfh. kuyku {khk rLkc r{k Au. yuf

ku yu {Lku fnu, nwt kku Auxu hkku rMkLku{kkku. {khk SLk{kt kk-kkLkeeyku yke khtkw r{kkkE sue krk e yk knukt fe uE Lknkuke. yu{Lku urfkhLkku Mko s kku Lkke. su eLku fk{kMkLkkLkku Mko s Lkk kku nku yLku Akkt yuMMk nku yue e {U ske{kt knunue kh r{Lkk Yku uE.

{U r{Lku kqAwt, wt kU k[oLkku Mktfk eku Au? kku yuu fkwt, Mktfk?kLkk {kxu? wt k[o {kxu e MktfkLke sYh nku Au? {khk{kt kku k[oLke kfkuE ykfktkk kuk Lkke kE. k[o fkuE k nku Au yu yuu Mkktwt nkwt sYh khtkwyuLkk r[k{kt yuLkku kku Lknkukku. ykxe kkMkw rLkhkkMkkk {U yuLkk{kt uE. khuyu {khe kkMku yke khu nwt kk k[kMk koLkku nkku yLku r{ {khe efheLke

{hLke nke. {khe efhe Wkk {khwt k{ MktkkLk Au. yu kkE{kt k yuLkwt r[k fk{-rfkhke Mkokk {wk nkwt.r{Lke kk kku fktEf ykuh s Au. kku kufkuLke Mkk{kt

yu yk{rkuh kELku sLk kkke nke. yuf rMk {U yuLkukqAwt, kwt kkoLkk fhu Au? kku yu kkue, kk, kkoLkk fhkfu kk! kkoLkk k e fhe fk he fu? fkuE Mktk rLkr{kuMkkyku{kt sLk kkkLke fu kkoLkk fhkLke yuf rr nku Auhe, kkfe kkoLkk kku nt{uk kke s hnu Au. {khk {kxu ykke Mkwyku ykqo nke. su Mkhu yu Su Au kt {khe kku fkuE

knkU[ Lkke. {khk {kxu kku yuLkku u{ rLkkkrf yLku rLkhkuk Au. {khku k yuLkk {kxuu{ yf]rk{ yLku rLkkos Au. rLkhkuk Au fu Lkn ku kku kkLk u! kt Mkwe {Lkukh kzu Au kt Mkwe kku yuLku {kxu fkuEk kLke ykukk Lkke. yk Mktkt ykxkurLkc yLku krk hkku Au.

r{ Mk{e Mkekkhk{, Mktk kwfzkuS {nkhks kkk ke Mktkku kkk {LkekeykuMkkku hne. khtkw kkukkLkk SLk{kt ktf yuLku ykqokkLkku yLkw kkku hnukku nu.ykke khtkhk{kt ykk{f Mkkfku {kuxu kku ykMkkLke kefu u{khk{w kE Au yLku ihkLkk yku{kt SLkr{w kE Au. yk [es r{Lku xfkehne.

yk hBkLk rLkkukkLkwt qkLkk yktkuLk ykwt. kwshkk{kt {khe Mkkku kxMk

rLkhekfYku yu Vhke hne. yuf rMku LkthkkhLke Mkk{kt kkukkLkk sqLkk MkkkeykuLkkykknLku fkhu yuLku kkuwt kzwt. MknMkk yu kkue QXe, qkLkLkk fkoLku k{u EhLkwt

19


21/42

fko Mk{u, Lknkh nwt yk{kt kt uzkk? yk {khe MkkLkk{kt kqhf ku. yk hekuyuLkk SLk{kt rLkkukkLkku k u kku. yk s heku kkeS yLku sfk suk

fuxk kwkwk yLku rqrkykuLkk Mk{kk{{kt yu yke, khtkw yuLkku MknrLkkMk kku{khe Mkkku nkku. yuLkku yk{k kh{k{k Mkkku Mkkw Mkkk kMke hkku nkku. {khekkfkkLke knkhLke [es nke yu. khtkw kt Wfxkk nku Au kt yuLke kqkLkku Mkwkukk yke s {u Au.

f]{qk Mkkku r{Lke rLkckk kE. yuLkk kkk SLk{kt yuf LkkuW kkhkku. SLk s uc kkh{kkf {q Au, SLk s kh{k{k Au, khk Au -yke yuf Lke kerk yuLku kE. yLku khke khk, whkuk yLku y{urhfkLkk kwhkkkorLkfkuLkkt oLkku kh u yuu f]{qkLkku f [Zkku. WkrLkk, kMkqk, kekkLkeMkkLkke kkk ke k[eLk ktkkuLkwt yLk kku yuu fwO s nkwt. whkuk, y{urhfkLkk

kkkLkeykuLke h[Lkkyku k yuu kt[e nke. f]{qk MkkkuLkk krh[ kAe yuLkekkukkLke rkk yLku Mtkk kx kk kke. f]{qkyu yuLku kqAwt nkwt. "Whydon't you explode" - kkhku rMVkux fu{ Lkke kkku kku ku kku. kkLkuhe khLkktyuLkkt [Lkku yTwk kk Au. kki, siLk kuhu oLkkuLkwt k yuu kkqof yLkfwO Au. e{T hks[L yuLku qk r Au. kwkhktk fkeLkk rkktke ktkkkkkukeLkkk frhks suk {Lkeke Mkkku k yuLkku rLkfx Mktkfo kku. e kwfzkuS {nkhks,rLkkukkS, MkkLku kwS yLku su.ke. suk kufrLkc {nkLkwkkuLkk MkMktkLku fkhur{Lkk r[k kh kufrLkckLkk zk MktMfkhku kzk.

keS yk{ykuLke {kVf {U r{Lku rLke {kk]kLke rkrLkr {kLkeAu. yk yko{kt {khk {kxu yu u yLku B Au. {khkt u yk{s yLku yk{yku{khk Lk{MfkhLkk yrfkhe Au. yu{Lkkt M{hke {khwt r[k krhw kk Au. yu{Lkkrkkk fnuzkk{kt nwt {Lku kkukkLku {nk{rn{kLk {kLkwt Awt.

1-4-1981 kk {korfkhe

u {rnu {u {u wMft : ekhLkwt Mkk{o (Strength Within)urfk : kkkohk ntMkLk, kkLkwk : MkkuLk khe f{ Yt. 35/-.

ytu {rnu {u {u : ykkkt ykuMkhkkt {qku (Our Endangered

Values) {q uf : rsB{e fkxoh kkLkwk - huk {nukk

20


22/42

Mrk MkkLkk

{kLk{kt su heku kwkk Au ku heku {Lkwkk k Au. {kMk kw sYh Au, kyu Lkkuo kw Lkke. kw{ktke {kLkYk kh fheLku {kLkkf]rk{kt yu ykku Au. kwLkekkk {kLkeLke ykf]rkLku khkkh swyku. kwkk{kt kk Au kku kTMkkk{kt rnkhfhLkkhwt {Mkf Au yLku yu ktLkuLke [u Au yk heh!

fktEf uwt yLku MktuLk wt. kLkwMkkh kkk QXku. yk kku kE kwkk.k ykku kku {Lkw Aeyu. {LkLkkLku eu {Lkw {Lkw Au. uwt kku wt uwt yuLkuMk{S ewt, suLku uwt kuLkku {khe Mkkku ku Mktkt Au kuLku [fkMke eku yLku {khkke su ftEnkh ku kuLke {khk kh yLku Mk{ks kh e yMkhku ku - yk kwt {LkLk {Lkw fhefu. {kLkkf]rk{kt su yLkuf kyku kzue Au ku{kt kLk k Au kLke, MkkkkuMkkk

Mk{skLke k.MYk Mk{wt Lkn yu ykkLk, yu s w: Au yLku MYk Mk{E kwt ku s{wk Au. MYk kku nkwt s Mtq, Mkns! k yuLku Mk{skLke sYh nke.

{kLkLktw MYk uwt kku Mk{wt fu {kLkLku su ykf]rk {e Au ku{kt yth fktEf]rk k Au. ukLke ErLkk kLke MkkkkuMkkk yuLkk{kt Mk{skLke k yuf ykk kzue Au. yk Mk{skLke k{kt s {kLkkkLkwt hnM Mk{kuwt Au. {kMk Su,k ku Mk{SLku Su, Mk{skqof Su. {LkwLku {ue yk kwrLke fuxfuxe k Au!yuLkk{kt {uk Au, kk Au, ]rk Au, M{]rk Au .. ewk SLk Au ykkwt!

yuLkku ykoyu kku fu {Lkwkk yu{kt Au fu yu su ftE fhu ku Mk{SkqSLku fhu. sukh Mk{u ftEf kkue u, fhe Lkktu ku {Lkw Lkk fnuk. Mk{s {kMkLkukukLkkMkk{ktke MkkLkkk{kt ku Au, yLkkLk{ktke {kMkLku yu MkkkLk fhu Au. nwtwt kkuwt Awt, wt fhwt Awt, k {kxu fhwt Awt, yk kwt Mk{skLkku Lk fhkke SLk{kt skkkheyku Au. {kMk skkkh ke Au. kkukkLkkt f{kuoLkkt krhk{kuLkku yu ytks kkte fu Au.f{kuoLkk nukwLku yu kkhe fu Au. Mk{sLke Mkkku su Mktk Mkku Au ku {Lkw!

kLkkkeo kkukkLke kqokikhe{kt nwt {Lkw Awt yLku {Lkw nkukLku Lkkku {khk khsu ftE skkkhe yku Au, kuLku Mktkkkt nwt Se yu qr{fk{kt yke . ykqr{fk kktk rMkk ku w t, fkf kLk{kt kuXk hnuku kku fwt Lkn u.kkt kuXkt Lku S kh Mkt{ Lkn, kku -kth r{rLkxLkku yu yMkt{ k{khk [khfkfLkk kLk, sk, {kiLk kh kke Vuhe uu. yMkt{ ekhLkk MktkwLkLku zk{kke

u Au, khu kuk Au r[kLke Mk{kk! kLkkMkk{kt kukkMkk Au. kLkkMkk yuxu sytkkkok Mktkwrk yMkk.

21


23/42


24/42


25/42


26/42

25

Au, yuxu fu su uk{kt ykwt ku, su rLknkk{kt ykwt ku. {LkwrkLke [ukLkk{kt woLkLkwt kes hnuwt nkukke, w oLkLke kk Au. yuxu ku k fnuk Au.

{khk nkk r{kku, k{khwt kLk ]rk u kuhkLkwt {Lku k{u. ]rk}kkw{ktke ykuku Au su kMktke yLku MefkhLkku rLkuo fhu Au. ]rkh{T k{ukMktke fhku yLku Mefkh fhku. r[k]rkrLkhku yuxu [ukLkkLke yue yMkk su{ktkkkB s Lkn k qkfkLke kMktke yLku MefkhLkku k ytk ykkuu nku. {Lkk{Lku su rfkku ykku Au yu{ktke k{u kMktke fhkLke Lkk kkzku, fkh fu yu kk k{kyLku yk{kke, hkk yLku ukke qrkk kuk nku Au. kuyku M{]rkke qrkk kuknku Au. kMktke , {nkfktkk, ku ykk kMkkLku fkhu kk Au. ykku{kLkeyu Aeyu fu ykku kwrkqof kMktke fheyu Aeyu, khtkw kwrLke Lke[u y[ukLk{ktMk{k qkfkLke rkrkyku kzue nku Au. yuxu oLk kk yu knukt r[k]rkyku,

kMktke fhk {kxu [ukLkkLke krk, rfkkuLke ku yLku kMktkeLke rk ktk kE seuEyu. r[k]rkyku yuLke {uu s ktk kE Au. kuLkwt rLktk, {Lk fhk{ktykkwt Lkke.

k{u oLk fhku, k{u rLkhekLkku-Mk{kku ukLkku kku fhku yu knukt kkkMkeku fu k{khe [ukLkkLke yMkk fue Au. yu EAkyku, kMkLkkyku, M{]rkyku, kMktkeykukuhuLke yrLktrkk krkke kezkue Au fu ktk Au? [ukLkkLke ktk yMkk nu kku sk{u kMkrfkk sue Au kue uE fku yLku sue Au kue e fku, Lkn kku kwtkLkwt k {kk hnuu, ykku kMkrfkkLkku Mko fhe Lkn feyu.

kt Mkwe r[k]rkrLkhku kku Lkke kt Mkwe su ftE kkLk kwt nku ku yrkYku s nku Au. uf kMktke kkA, uf rLko kkA {q yrk s nku Au.

[ukLkkLke su yMkk{kt r[k]rkykuLke krkLkku-qkfkLkk kkLk, M{]rk yLkuyLkwLke krk{kt kku Lk nku, qkfk ktk kE kku nku yu yMkk{kt [ukLkkLkwtMYk swwts nku Au. nu ku kuue yLku kkhue {q kk yuLkkyMk{qf Mkk[k MYk{kt, Mkk[e yku{kt fke QXu Au yLku sue Au kue MkwkkMkkkuLkk Mktkfo{kt yku Au. krhk{u w oLk, k oLk kLku Au. nu kk,~kLkk Mktkfo{kt yku Au kuke oLk-w oLk kk Au.

r{kt Mktko yLku ykxwt kwt w: fk fkhu Au yu k{u swyku Aku? ykkuyufkeLku {e fkk Lkke, {kk ykkk kku s yufkeLku {u Au. {khk rkuLke{khe rk{k yLku k{khk rkuLkk {khk kku Wkh s MktMkkh [ku Au. {nkMkkkh{kt

khkk swk swk xkkwyku suk ykkk Mktktku Au.(kLkkkek kirkfSLk{ktke, 1999, kkLkwk - kkf] i)


27/42

26

yLktkLku Mkkkhu

k[kke s ykkku {khk{kt tkh Lkkwt Au. kkk skkLkw t {khu {kxu, ftEfhkkt ftE s ykfko Lknkukwt. ~ yLku kkk ktLku, y~ yLku ykkkLkk kzAkk rLkkkeswt fwt s Lknkukwt. kkuzktf hMkku knukt yk ykkk MkkkuLkk MktLkLkLkku ytk ykku.y[kLkf ykuk yu ytkLke fkk yk kwMkf{kt Au. yk y[kLkf ytk, yu yrLkSLkLkku ykht kwhkh kku Au.

yk Lkk SLkLku fkuE kusLk Lkke, fkuE rk Lkke yu{ uk Au. yuu nSMkwe fkuE Wk{kLkLkku Mktfuk Lkke fkuo. yuf s kk fu fne fwt fu {Mk{w fhe {qfuyuwt kkskewO SLk Au. {kLke Lk fk yuwt LkqkLk Au. yk kkske yLku yrLkkk

{kMkLku Mkk MkkkLk, Mkk fwkk yLku Mkok rkLkMkneMkk{k hku Au. u fu ykkkkLkku ytk ykku Au, nw t nS yke knkU[e Lkke. fkr[kT kt knkU[kkwt sLkke. fk[ yuLke fkuE sz {trs Lkke.

{Lku yuwt kku Au fu SLk yu s SLkLkku nukw Au. SLk kkuuku s kkukkLke rkAu. SLk ytkhkke krke Au, yuLku suyku Su Au, kuyku yLktkLku Mkkkhu Au.

f]{qkLkk [Lk kAeLkk kesu rMku Mkkhu ktku Mkwe [kk Lkefe.{khe k Mkkku nwt yufe nke. {khe Mkkku, yu ku {khu hrMkf Mktk kku.

{khe kLku kqAwt : nS Mkwe nwt {wk fu{ Lkke? {khwt yuwt fkuE WkhkrAu fu su {Lku kfze hku Au? fwxwtk khVLkwt Wkhkr? fkuE MktMkk khVLke skkkhe?

Wkh {ku : Lkk, Lkk, fkuE s Lkn.{khu kiMkk uEyu Au? fkuE kLke Mkkk uEyu Au? fek {ue Au?[kuMk skk {ku : Lkk, Lkk, Lkk.{khu ykk{f ykk MkktMkkrhf Mkk{ke uEyu Au? Mkns Wkh {ku:

u{kk Lkne.khu nwt {wk fu{ Lknkuke? yu Lk{kk fu{ Lknkuke? ytkh{kiLk fu{ Lknkukwt?

{khu {kxu yLku {khe ykMkkkMk su kLkkwt nkwt kuLku {kxu {Lku yMktkkuk fu{ nkku? yk zkuyMktkkuk {Lku kt E su?

f]{qkLkk kkkokku {khk Mk{k ykkhLku zuke Mk{qku ke {qkunkku. {khe yke {w~fueLkwt {q {khku yntfkh nkku yu kk {khe ykk ek sue

Mk kE kE.(yLktkLku Mkkkhu {ktke, 1962, yLkwk : rfLkMkn [kzk)


28/42

27

e{T yLku Mk{kr

fuxkf {kMkku khu zk kke{kt, fuz Mk{kkt kke{kt yLku kAe kMkweLkkt kke{kt Wkhu Au yLku kAe kke{kt yufku zqkfe {khu Au, khu kMk Yktkku nkuyu{ kkkke khkELku kkAk {q rfLkkhu knkU[e Au. ke knw MktkeLku kke{ktWkhu Au yLku kkuzuf Mkwe sELku kkAk rfLkkhu yke Au yLku fuxkf yuk nku Au suMkek kke{kt kzeLku zqkfe kku Au. hks[t yuk {kMk nkk. {Lkw [ukLkkLkkrfLkkhu kkAk VhkLkwt yu{u khu r[kwO Lk nkwt.

kuyku ku{Lkk SLkLkkt Aukt [kh kkuosu Wfxkkkqof, su uLkkkqof Skyu {kLke Lk fk yukt nkkt. {Lku kku Au fu yu kkuo{kt Wfxkk Mkkku yu{Lkku yknkhuLkku su yikkrLkf yrk{ hkku yuuLkku r[kh fhku uEyu. Lkk SLkLke Wfxkk

yLku yuLkwt zk, Lke krkekkLkku uk heh{kt Mk{kE Lk fu yukt k nkkt. yukh{e yLku WfxkkLkk ukLkk {Lk {kxu fkuE Wkk fhk{kt ykku Lkrn. {ktkyk kwt Mkne fu yu {kxu yuLku Mks fhkLkku fkuE Eks uk{kt ykku Lkrn. su [tzkrkekk Qe kE kuLke Lke krk yLku ukLku, QoLkkt Lkkt yktkuLkkuLku, LkezkLku ee fu yuwt kutze kkLk {ktk kLkkk {kxu ftE fhk{kt ykwtLkrn. yu kLkk yku Mk{k {ktk e kwt. yu fhe Lk k,kuhkf E Lk k. kuyku su kuhkf ukk nkk yu{kt k nkzu nkzu xkzku kkkku. yuf LkkLkwt yuwt kke u yuxku k kuhkf Lk nkku. Auk yZkh {rnLkk kku e{eyk{nk suk s hkk. kuhkf ytkuLkku su siLkMktMfkh yu{Lkk{kt hne kuku yukeMkq hehLku ku kkMk kzku. yk Wkhktk ykswkkswLkk kufkuLkwt ykkLk k nkwt. yufk[ kkLkk Lkk{u k nku. yu{Lkk kkukkLkk kku k kuhkf kkkk{kt ytk kukhkEnke. kh{e, hwkkk, yrLkk yLku qLkk ykLkk Eks fhk{kt ykk Lkrn. ykkkt fkhkuyu kherhf {w~fueyku khk{kt ku Vkku ykku.

k{u khu Mk{kr, Mkkkuhe, rLkko, fi fu rLkkOkLke yMkkyu, {wk fu{kukLke yMkkyu knkU[ku Aku kuLkku yko yu Lkke fu nu SLkLkku k ytk ykku,huh kku khke Lkk SLkLkku ykht kk Au, Mk{krLke yMkk Shk suxwthehLku Mks fhe uwt uEyu. suke [ukLkkLkk Lkk ykk{{kt yu fk{ ykke fu. suLke Qo Qe kE ku MLkkwyku, ytk:ke ktrkyku, kkLkktkwyku kuhu uf Mkh{ktQkhe uEyu yLku Mk{k koLkLke kwkk kkE se uEyu. khtkw khk{kt nwt

uWwt Awt fu suyku {khk knukt kE kk ku{u hehLku Mks fhkLke kksw kh f]{qk,h{, yh, hk{f] yLku rLkkukk rMkk fkuEyu k ykwt Lkke. yu{kt f]{qkLke


29/42


30/42

29

{LkLkk [ek

Mkkku hnuLkkhe knuLkkuLku nwt kqAwt Awt fu, k{u ykwtt fu{ fwO? kku yuLkku skk yuykkkk Lkke. skk Lkk ykkkLkwt fkh wt? {Lku fkh Mk{ kku yu{Lkk {LkLkekrkrrLke Mk{s kzu.

{U fkwt, ee, y{u qkfk{kt su Sk nkuEyu yuLkk [ek {Lk{kt kzuknku Au. yu [ek [kkko hMku skLkwt ytk Mknuwt Mkwk{ hnu Au. yu{kt fkuE r[khfhku kzkku Lkke. Mkhuhkx yu hMku s kkzwt kkzu Au. yuxu e k ykkku, MktMfkhkunke kE Au.

eeyu fkwt, yu Mkk[e kk. yk kku k{u k{khk Inbuilt Lke kk fhe, khtkwAuk ykX Mk koke {khe Mkkku Se hkk Aku kku yu{ktke k fktE ekLkwt kku kk

Lku? k{Lku Mk{ fu, kuxk hkn kh kkzwt kkzu Au, k{Lku Mkk[wt Mk{ kku kAe su kuxwtAu yu kku he kzu Lku? nwt kku k{Lku MkkiLku yu {kxu s {khe Mkkku hnuk kkukwt Awt. nwt yu{Mk{swt Awt yu k{u ee hkk Aku. k{Lku ek {kxu s kkukwt Awt. khtkw nwt uE hne Awtfu nwt su fktE fne hne Awt fu k{u kku yu s [ek[kw hMkk kh s szkE kk Aku, kku {khwtk{Lku kkukkLkwt ]kk Au. nwt k{Lku kqAwt Awt fu, yksu fwt kf kwt yu fnuk {kxu k{khukLku fMke kzu kku kusLk fhke ku k{u kt nkk? k{u wt kwt yu k k{Lku kLkk hnu yu kku yr s yke kE Lku? k{khk k-fhkLkkt fk{ k{u ytk [kufMkkEkefhku Aku yLku yk rku kqAwt kku Mkk fkuhkkfkuh! yk kku yufktke SkLkwt kwt. SLk kkuMkkOke Au, Mk{kkk{kt Au. SLkLkwt yuf k kuk yAqkwt hne kku su {Lkwun{ku Au yuLke k{u y{kLkLkk fhe.

{U khu fkuELku yku ykku Lkke. k{khu yk{ s fhwt uEyu yuwt fkwt Lkke.k{khk SLkLkk ktf Wkh k{Lku su kku Au ku fhk k{u Mktk Aku. ku Akkt k {kxuk{u ykk{uu fktE fhkk Lkke? fu{ fktE Mkqkwt Lkke? fu{ &kuLkk Wkh ykkkk Lkke?

knuLku fkwt fu, yk kkt s kkuo{kt fkuEyu ykknke, kwMMkkke {LkLke hekusu fktE fkwt nku yu fhk y{u Mkki xukuk Aeyu. sksqLkwt {kLkMk ELku ykk Aeyuyuxu yk MktkkkLke uhe {kkke s {qt kk Au. wt fhwt wt Lkk fhwt yuLke rkkk Au. fnuk{kt yku ku s heku fhk{kt kkukkLku fktE fhkLkwt hnukwt Lkke. k{khe kkMkuykk khu Mk{wt fu, kkkLkwkrkke SLk MkzkE kwt. su{ su{ Mk{s kktkhkekE yu{ Skk kk k kuwt ktrkf SLk Skwt ku nke kE Au yuxu khu

skk ykkkLkwt Mkqkwt Lkke. rk{kt kze sk Au.(r{Mk{ktke. 2008 kkuLk {h[Lx)


31/42

30

MkkTLku MkkkhuMkkTLku yskunke nwt Lkefe yLkLkLke kkkyuyufe yxqe Mkk s yufkenke nwt Lkefe yLkLkLke kkkyukk Lk Mk{su fkuE BnkheMkkke Lk Mktkkke fkuEkku u MkkTLke ekLke

nke nwt Lkefe yLkLkLke kkkyuknkU[e khu kuke rLkkMkuMkhke y{rhkLke Vqxenwt ytk ytk Ey{rhkLkwt hwt Vqxe Lkefwt{trs hkneLku ke kEr{ Mk {Mk r{{ErknkMku nMkeLku LkkU fee

Mk{Lke {kt

yuf Mkwth Mkkhu{Lke fku skkyuyn{T Lkefku, ELku Mk{Lkenufke {kAeLku kfzkkeAke kuu, [k{eqk yLku rLke{kAe ku{kt fqe kzeyMktk r[kh fuhe.yktk r[kh, yk{ku{ Vko fhu

fkw yktk nkukkeknkh f{ yke fu!ykhu ytk kku r[khLkkuyn{T kt {fe hkkufkw Mk{ ke Mkwth ur[kh kwt {]w kkkt, Mk{ ykuke kkuyfk k y~ kwtykhu yu qL{kt,yn{T k ykuke kku.

yLku kukE kwt ktkuwt LkkLkfzwt {Lk.kAe Mk{kkek kxwt,yfkhrnk qLkk AkkkLkk{ quku ykkk Lkk{uku kqh knkh{ktMk{kkeku kt Auzwt,yLktkkkLkwt kekMkwthkk kuLke u f{ {kk!

(r{rLkoh {ktke, fkkuLkk kkLkwk : rLkhtsLk rkue)


32/42

31

Mkkke {khku h{kLkku

u Lkk kkzku {wsLku{ktze {U h{k {]w Mkkku{U kuLku ykeo {ws [ukLkkkuu ee ktrk kk{ktkuLku {U yko r[kh {kikfkukuu ee yMke{ k]rk{U kuLku ykuo wsuo yn{Tkuu ee Lk{kk, u{ kfe [ueu Lkk kkzku {wsLku

{ktze {U h{k {]w Mkkku{U kuLku ykuo Mk{kuu ee Mkkknkh kkkknwt Mk Aw {wsLku kqoku Xkk, kuLku fksuku Mk Aw {ws{kt LkSLk hk{kt.{]w {khku Mkkke sqLkku h{kLkkuMkkk Mkkk y{khe yk{ h{k [kk fhu.

y{u sE Mk t yk{{ktkt Lkke rLk, hkrk Lkkekt Mk qo fu [t k Lkkehkkt rLks YkLkk ykkuf{ktk ]e Mk{kE s rk usr Mk{kk u yLk{k tyLk Mk{kk u kLk{k tMk qkk u Mk{eh ykfk{ktk k tz Mk tfk uk u {ktMk tfk u[ Lkk u k w{k tk w Mw t SLk{q{kty{u sE Mk t yk{{ktyo {kkk hne LkekkLk k wVk k k tzLke

kt rkw t kekk qL{kty{u sE Mk yk{{kt


33/42

32

Mkk{krsf f{ou

yk{-{o-Mktk yk-yk Au. hufLkkukkukkLkku Mk nku Au. {kLkeLku kwr {e Au kukerufkqoheku Swt ku kuLkku {o Au. khu {o MktkrXkkLku Au khu MktkLkku sL{ kk Au. ku{kt kkk-kwLkerkLkkyku Au. w-yw f{kuo{wsk EAk VLkefu MkLke ukkE Au.

yk{ ykke Mkk yk s Au. ktYykkke s Mktkku MkLke ku fhkLke Au yLkusu Mk Mk{wt ku SLk{kt SkLkwt Au.

khk k{f u fnuk Au. {o-yk{Lkku rr khMkku khk kkMkuAu, Akkt yksu khk{kt {kLke {qkuLkku, Lkirkf {qkuLkku nkMk kuku uk {u Au.yuLkwt fkh yu Au fu ykku ykk{f-{kLke {qkuLku hkusk Skkk SLk{ktkeyk fhe Lkkk Au. ykku {trh-{Ms-kwhwkhk-[[o{kt ykk{f-k{f {qkuLku{kLk ykkeyu Aeyu, khtkw ykkk kkk yLku Mkk{krsf SLk{kt ku s {qkuLkeWkukk fheyu Aeyu. yhu, k kkukkLkk ytkk SLk{kt fu fwxwtkSLk{kt su {qkuSkLkku ykkn hku Au kuLkkke rhkue {qku Mk{ks{kt yk[hu Au. ykkwt su MYk Auku [ikLLke yuf yrk Au. QoykuLkku Mkkuk yuf s Au. yu{ktke ykku kuk kkAeyu, yu{kt Se hkk Aeyu yLku yu{kt s reLk kkLkk Aeyu. yk yufkkLkeMk{s{ktke s Mkk{krsfkk sL{u Au. ku Mk{kske r{w kkkt yxfku Au. yk{

kes Au su{ktke Mkk{krsf f{oLkwt ]k sL{u Au. yk yktkhkerk kLku Mk{ksyr{wkLkku Au.

irf SLk yu yuf kf{o Au. Mkqo kkukkLkkt h~{yku {khVku fk ykku AuyLku Wkk ykku Au, ytfkhLkwt rkh fhu Au. rSLkLkk [Lkku yko Au k.kkukkLkwt su Mk Au, M Au, kkukkLkku su Wf] yt Au yu qtxkku. r{kt kkhMkrhfMk{ko Au. hkeLkw t ykfkLku, MkkkhLkwt ykfkLku, MkkkhLkwt MkqoLku - yk su khMkhMk{ko Au yu yu{Lkku k Au. {Lkwu yu Mk{swt uEyu fu kkukkLkk SLkLkku yuf{uWu kkukkLkk f{kuo {khVku kkukkLkk MkLku qtxkkk hnukLkku, Mk{kk fhkLkku Au.

SLk Mktktku{kt Au. kwVk{kt fu yh{kt fu yufktk{kt k hnu Au khu kt

yMk Au, khtkw SLk nkukwt Lkke. SLk kku Mktktku{kt Au. yk Mktktku yL {kLkeykuMkkkuLkk nku fu {kLkukh Mk]r MkkkuLkk nku.Mktktku{kt ykeyu khu rkMkk kku


34/42

33

ykkku s kzu. yu rkMkk yntfkhLkk qtxk{ktke yku Au fu Mk{kkkLkk krhu{ktkeyku Au?

fuxkf kufkuLku Mkk{krsf f{kuofhkke fkkok u, yntfkh u ku hnu Au. kuke kuyku kuLkkke qh hneLku yk{MkkLkk fhu Au. khtkw ]rk-rLk]rkLkuku f{o fhke ku ]rkLkkt {qrkt kue fkZeLku kuLku qh fhkLke Au. yk{ sYh Au]rkLke rLk]rkLke.

yk{MkkLkk fhkku Mkkf u {kMk s {xe skku nku kku yuwt Mk{kskuneyk{ Mefko Lkke. yuwt yk{ uEyu su{kt Mkkf {kMk hnu, {kLke {qkuLkuSu. yuf kksw yktkrhf MkkLkk [ku yLku knkh Mk{kskrhkoLkLkwt fk{ [ku.ykk{f k yLke krhMkrkLku k[kheke, rLkkkke uE hnuu Lkn.kuLku su Mkqu ku fhe Aqxu. Mkk{krsf f{kuo r[kwr {kxu kk uEyu. k]rkkqof

kk uEyu. yk{MkkLkkLkwt k{ [h SLkLkwt wrfh yLku Mkt{Lke MkkLkk Au.r[kwr {kxu, yk{oLk {kxu, {Lk-kwr-r[k-ytnfkhke khu sk {kxu su MkkLkkfhe Au yu SLk SkLkk f{okhk s ku. SLk SkLkwt f{oMk{ks{kt hneLku s kk.

SLk SkLkk f{oLku s MkkLkkLkwt kuk kkk Mkkku f{o{kt ykMkk Lk kEsk ku ytku MkkkLk hnukLke sYh Au. fkofkko{xku-SLkMkkf kLkku. fkofh{kLku Au fu Mk{ksLke fkuE yk~fkk Au, Mk{Mk Au, yuLku {khu n fhkLke Au. Mk{ks{ktkrhkoLk y{u kewt. kuLku {kxu r[kh, krk yLku fkoke Au. nwt Mk{ks {kxuMkoMLke yknwrk ykke. fwxwtkLkku kk fu krkLk ykkwt kzu kku ku ykke.yuxu fkofkkoLke qr{fk ke {kxu Au, kkukkLkk MYkLkk Wkh {kxu Lkke. qr{fk Au

fkkokLke yLku fkoLkwt MYk Au ke. kkuku fhLkkhku Au yu k kkukkLke Mkkku hnuAu. fhkLke, ykkkLke, kkLke kLkk Au. fkofkkoLkk SLk{kt heh, {Lk, kwr -ku Mkhku kh SLkLkku Mktkt Mk{ks Mkkku hnu Au. uhkLkku Mkkuk kku fhwk, yk{wryLku SLkwr uEyu. fko fwO Au yuLke fh Lkk kk kku, Mefkh Lkk nku kku fkofhLkkr[k{kt rkrk QXu fu Mkk{uke rkMkk Lkk ykku, fh Lk kE! khu MkkfLkkSLk{kt ikkrLkf {qktfLk yuwt hnuu fu rkMkk Lk QXk kku y{khk khVke fkuE qkku Lkke kE! fkofkkoLkk SLk{kt Mk{ksLkwt {qktfLk nku Au. MkkfLkk SLk{kt {qktfLkyth nku Au. MkkfLkk SLk{kt f{o fhkLkk yMkh Mk{u LkkLke, f]kkkokkLkekLkk nku Au kuke nkkk-rLkhkk kt Zqtfe fke Lkke.

Mk{ksMkuk (Social Service) yLku Mkk{krsf f{o swk Au. k{u khMkLkukke ykwt, qktLku kusLk ykwt, LkLkLku ykkt, ke{khLku r[rfMkkLke Mkk


35/42

34

fhe - yu kE Mkk{krsf Mkuk. khtkw fkuE qwt s Lk hnu, fkuE rLkhkh Lk hnu, ke{kheLkkurfkh Lk kLku, kufkh Lk hnu yuLku {kxu su Mkk krhkoLk fhk Au ku Au Mkk{krsf f{o.

yu ktrkfkhe f{oAu. yksu yk u{kt yuk Mkk{krsf f{oLke yk~fkk Au su {kLkMkkrhkoLk fhe fu. {Lku kuxe heku Lk Mk{sku. qktLku kusLk Lk ykkeyu, rkkuLk kueyu fu ke{khkuLke Mkuk Lk fhe yuwt nwt fnuke Lkke, khtkw yuxwt kko Lkke.

Mk{kskrhkoLkLke Mkkku k[ukLkk krhkoLkLkwt k yuxwt s {n Au.kqoLkk uku{kt k[ukLkk krhkoLk kh kh {qfkku, Mk{kskrhkoLkLke Wkukk kE.ktLkuLkk {qku yk s hkk. kuke rkkkLk kyku kE khtkw Mk{ks rkkkLkLk kLku. kr{Lkk uku{kt kkk MkkBke uku{kt Mk{kskrhkoLk kh kh {qfkkukhtkw k[ukLkk krhkoLkLke Wkukk kE. yu{ {kLkk{kt ykw t fu Mk{ksMkkkku yuxu ykkkuykk k kku. khtkw yuwt kw t Lkn. khu nu ktLku kuku

krhkoLk yufMkkku [ku ku sYhe Au.r{kSLkk Mkk{krsf fkkuoLke yuf f : 12 ko Lke {hu rufkLkt {tz Y fwO. su{kt h{kLkwt, kkLkwt, kLk{kt kuMkkLkwt

yLku su ktwt nku yuLke [[ko fhkLke kuhu ]rkyku kke. fk uus{kt ke ku yrLk khk rk - Akufheyku {kxu kuh 9,

10, 11Lkk kkuo Y fko. 1951{kt qkLk yktkuLk{kt uzkk. Mk{k u{kt kkk fhe. uLkk kk

kk s kkwfkyku{kt kk. ykMkk{{kt Mkwoe Lke kh Mkwe y{kS Mkkku hneLku kt kktku. yu {kxu

Mkkzkk {rnLkk Lke fktXu ktMkLke qtkze{kt hkk. fxkufxe hBkLk sfkSLku xufku ykkkk kku kx fko. fxkufxe kk

kufktkLkk Mkthk yLku MktoLk {kxu kufk{kLku {kLkwt ko Y fwo. 1980{kt kwshkk{kt kuf MkMktk kkk fhe. 25 rMkLkk 2450 rf{e. khk

44 kk{ku{kt kk yLku 40 Mkkyku fhe. kAe 21 rMk hksMkkLk{kt 1643rf{e. khk 45 kk{ku{kt kk. kAeLkk 30 rMk{kt {uLkk 18 rskyku{ktkkk fhe.

Mkxu. 1980ke ktk, rn{k[ u, nrhkk yLku rne{kt kuf MkMktkkkk fhe

yk s Mk{kkk{kt kkuhkth{kt ktrk yLkwckLk ko Y fwO. yMkk{krsf kkuLkenMkk Mkk{u LkkkrhfkuLke ynMkf k kx fhkLkku MkV kMk kku.


36/42

35

1981ke 1995 Mkwe{kt kwshkk{kt keMkuf wk rrkhku kk. 1981{kt ykMkk{ yktkuLk hBkLk ykMkwLkk wkLkukkyku yLku fuL Mkhfkh [u

{Mke kk. 1984{kt ktkLkk krMkkLk{kt yktkuLk kk Mk{k ktk{kt kkkk fhe

yLku ELMkkLke rkhkhe MktkXLk Y fwO. 1985{kt Mkkuo -kAkk [uLkk nMkf yktkuLkLkk rkkYku kwshkk rkhkhe

Y kE. 1989{kt kwshkk kufkne {t[Lke MkkkLkk fhe kufk k]k fhe. 1990{kt fk~{eh{kt sB{w yufkk krhkLkk {w yrkrk yLku WTkxf kLk. 1990{kt rk yurkLkk uku [u rkhkheLke kLkk kxkk rk yurk

rkhkheLkk kuxLk kLk.

(r{ SLkkkk{ktke, 2008, MktfLk - zkp. Vw u)

(kkLkk Lkt. 40Lkwt yLkwMktkLk)

MktktkuLku ftEf k fhkLkk, {ukLkk, EkkoLkk, ukLkk, MkkoLkk, Mkhk{eLkk,{qktfLkLkk, [wfkk ykkkLkk kuk khefu s uwt Au. u ykku yufkeLkwt {qktfLkfhk{kt s Mk nkuEyu kku kt u{ Au hku? u{ kku k{u suk Aku kuLkku Mefkh fhu Au.u{ Mkk{uLkkLke Wk{kk yLku Qkku rk k]k nku Akkt kuLkkke yMkh kk{kku Lkke.u{ kh Yku ftE EAkku Lkke, ku ftE Mkkuku Lkke. ykku kku MktktkuLkk xuk kh

Mkkuku fhk{kt nkuEyu Aeyu. ykku u{Lke kk e heku fhe feyu?u{ yu {kLkrMkf [uk Lkke. fYk fu u{ yu yn{TLke [uk Lkke. ku kku k{khe

Mk{kkkLke krk Au, ykku ykke yth s trzk Aeyu, rkSk Aeyu. ykrkSk {kLke, MkekuurLkf-{kLkrMkf hkurk {kLke kqAu Au fu {khk{kt u{ yLkufYk k {kxu Lkke? yktkrhf Mktkkuo, rhkukkMkku yLku rksLkLkku ytk ykukhu s ykke yk hke u{ yLku fYk {kxu Vwk kLku. kt u{ yLku fYkLkkfkUxk Vqxu yLku kuLke Mkwkt Mkhu. {khk{kt u{ fue heku ku ku r[khkLku kuyktkrhf rksLkLkku ytk kku. u{ k Lk fhe fk. kuLku fue fk Lkn.

(A Passion for Life - In Contact with Vimala Thakar - Holland{ktkeyLkwk. zkp. Vw u)


37/42

36

r{Lke [ukLkk

e{ke yue hkufux rsrLkk{kt ELxhLkuLk MfqLkkt yk[kko. rMkkuh koLke yk{rnkyu khuf ELhk kkteLku k kkt nkkt. f]{qkLkk SLkoLkLkku ku{Lkkkh khu k. r{kSLku rsrLkk-kkurc{kt Mkktk kAe u{kqof nkk {ueLkufnu Au : r{k, kwt ku{Lkkke (f]{qkke) yuf zkwt ykk Au - ku{ rkhe xwuxMk! 1964{kt kk [kf kku kLxLku r{kSLkk kkLk{kt nkshe ykke nke. [Lkkqhwt kwt fu Q{kuh fnu : k{khk ku{kt {kiLkLke Mkwkt Au... 1966{kt #uLz{kt kktekke rLkr{ku fko{ nkku. r{kSLkwt [Lk kwt .khk{kt ktkku Mk{ hne [qfuk kuzo {kWLxkuxLkLku rksLkLkk rMkkuLkk yufehLkwt

kwM{h kE ykwt nu fu kukksLkku{ktke Mkk{u [keLku r{kSLke kkMku ykk,ku{Lkk {Mkfu nkk {qku, yktku{kt yktMkw Mkkku. kkppLz khu MkkBke Mkh{wkhe Mkk{uLke Xtze zkE fhe hkwt nkwt. r{kSLkkukLkrrkh kpMkkuo wrLkMkxeLkk ktk{kt kku. ktrkh nk{kt MVwrhk [ikLkkhe!Mkktk ykLkkhktyku{kt Lkk{kh kkukLkkt Mkuuxhe, Mkkprzkrhxe yktkuLkLkk MkqkkhkufLkkf uf kuMkkLkk kLke kuhu k nku. whku-fBwrLk{ke krk ukuLku khuWftXk, yuxu Mk ukuLkk whku-fBwrLkMx ykkukLkku k Mkktk yku. 1968{kt y{urhfk-kMkLkwt rLkr{k h[kwt. yuf uL[ ykkf Mkkku hkk.fprVkuLkkLkku kMk kku. ku fk{ fhkkt fhkkt yk kMkku kk : kfoe, MxuLkVzo,

MkkLkk kkkohk, ykunkE .. kAe y{urhfkLkkt [keMk hkku Mkwe { kwt. r{rkLk,rfkkku, MkuLxkexTMkkkoLke wrLkMkxeyku{kt'Dimension of Consciousness andDimensional Transformation in the Quality of Consciousness' rkkh kkLkku kkt. Lkkpuo{kt ykLkkh kph s{kLk nkk. ku{Lkk kwhw Mk{e y{kuk[kko (Mk{erufkLktLkk ke) 1905 {kt #uLz kELku Lkkpuo ykk yLku yk knkze [u yk{kLkkku. r{kSLku MLkunkqof kkukkLku kt E kkt, kAe kfw{kt kwhwSLkwt {{LkwtkuMkkLkwt ykMkLk nkwt kuLkk kh kuMkkzkt. Mkk[k sheLke fkuhkk yk ykMkLkLku r{kSLkuyko fwO Lku fkwt : yk fkuELku ykke Lkn, kuLkk kh {khk kwhwS kuMkkk nkk!

ytkqt Mkh{wkhe{kt Mkkzkuk yLku rkfkh{kt kkzqk r[e{kt, s{kLkkkheyu fkwt : "Miss Thakar, You will not forget Chille; Chille needs you!"


38/42

37

yk hku{Lk fpkrf kkhe k sLkMktko{kt Mkk{u nkk yLku kAeke hkx{wLkk fkkoMk{kLkk ukku{kt yk{kn fkuo nkku.

1983{kt knuekh yLk{ r[eLke kkk. kAe keSkh kufktkLkwt kkQwt khu, 1985-86{kt. MkeLk r[e{kt keS ykuxkukh, 1990Lkk hkuskr{Lkk skk{kt kkteLke Mkwkkk rk kh r{kS kkukt. hkx{w kkukuLk yke fkkt kELku rkrLkr khefu {kufk nkk. yksuoLxLkk suk x[qfzk uLke yu k rLkhtkh ykf MktkoLkk krhk{YkuLkk Mk{ksLke {kk{ ykhe Au. YzkpV ykVkuLMkLk Mk ko Mkwe yksuoLxLkkLkuMkh{wkheke {wk fhkk su{kt hkk nkk. kt ku{u kkteS, f]{qkLku ktkLku kwt, yhu, yk kku nke ekktze Au! su{ktke Aqxk kk ku{u r{kSLkuktk. krk kELku yksuoLxLkk ykk yk{tk ykwt.

1986{kt r{kSLkk yk kMkLkwt Mkkk hk-hkx khk kwt. Mt hk{wuMkL{kLkLkwt Lkuk] fwO. kwyuLkkMk yurhMk{kt nuh Mkkyku kE, MkkLkk {kfkuoMk{kt rrkh.yk rrkh{kt r[e, yksuoLxLkk, kuY, fkutrkk, kkurrk, WYu, kuYu kuhu 10ukuLkk 800 kkirfkuyu kk eku.

YzkpV ktrkLkk rfkLkk ykkne nkk. ku{u rkLkk kwLk:[khLkwt fk{Mkkike ykkk{u hkuwt. 1987{kt r{kSLku ku {kxu kkukk. &kr kikhfhkE nke kuLkk kh kk ktk{kt {wk [[ko kE. yu 11 krhMktkku{ktke kMktfhkukykuLkku hkxe krhMktk kku, ku{kt r{kS ykku nkkt. kt su rLkokuukk kuLkk ykkhu rkLkerk zk{kt yke. kkppLz{kt 1983Lkk kuo {ukuMfe MkkkrnfLkk ktke uf kkuuLkyu r{kSLkuyk{tk kkXwt. Mkku fe kkuuLkyu k ku{Lkkt kwMkfku ktkt nkkt. kAekeku{u ku{Lkk kwMkfkuLkku kkpr kkk{kt yLkwk fkuo.

MkkprzkrhxeLke hkus kuf fkf [[ko kke hnuke. r{kS ytkuS{kt kkuu. ufkkuuLk ytkuS Mk{su, kkuu Lkrn. ykX kuh k nkk. zkpfkzo{kt r{fprLkf nkk,{ukuMfeyu r{kSLku fkwt fu, y{khk Mkwe yuf rV{ knkU[e ku kkte. ku uELkukwt fu ykkk u{kt ykku rkfkh fE heku kE fu kuLkku k r[kh fhk suku Au.kkte rV{Lke yufMkku erzku k fkZeLku ku kkkk{kt yke. ynMkf yktkuLk

qko yLku knkh ktLku heku [kkwt kwt. 1986 kAe kuLku wk rkfkh{kt Vuhkwt.(SLk MkkfLke r{kkk {ktke, 1997 - rw ktzk)


39/42

38

r{kSLkk kkku (kMktkeLkk ytku)

United Opposition Lkk W{ukh kkLkwt su zeyu r.. Mknu MefkwOkhu s ku{u kkukkLkwt rkw, {qku, fkoieLke yknwrk ykke kk. su hekurhkukkkuLkk ykeykuyu ku k {kMkLku MkkMkk{kt eku, nkS {MkkLk, E{k{kwkhe, nkkweLkLku kkukeLku e.ke.Lke image trzk fhe kuLke rkkku ku kkukune Wfe WXu.

wf]kkke MkM Mkkhw Au. kuLkwt u MkqtX-kekh{qLke kkueyku, kkuMk+{+ykwLkku hMk kkk ytk nku yknkhLku Au. hkqh rLkk, {Lkk{kwtyufktk yLku rMkLkk 18 fkfLkwt {kiLk yk kktLku k Au.

nkue kku ykk u{kt Mkke Au. kkuVkuMko, hk{sL{qr{, kkkhe {Ms,

ktk{kt hkxkrk kMkLkLkwt tkkwt, fkoxf{kt k ku fkh kh tkkwt, fuxkfkhku kkeyu? Dirtiest and Bloodiest period in the history of Indiandemocracy Mkk{u uk Au. ef] khLkwt {nkkhk w kk Au. kwshkkLkuk[ke fk kku uku.

uf kuMkk yuf ykoke, MktrLkc, f{oX {sqh Lkukk Au. kuLku kr{ whkurkLkZkLkeMarket Economy rku kwAk Au. Total dependency on the capitalistcountries for loans and aids ku{Lku k{ke Lkke. hrLk MkhfkhLkku rhku Qku Lkkk, kr{e ukuLke {ke inflation` {kuwt kkzeLku ykkf Mktfx{ktke uLku WkkhkLkeku{Lke Lku{ Au. k Au. kuMkkyu kLk{tkekLkku yMefkh fkuonkku. nu kuyku f{ Mku

f{ yuf kuZ koLke MkhfkhLku fk{ fhk u kuLke yk~fkk Au. su{ {khk fk~{eh ytkuLkk r[khku Mkkku .... fkuE k Mkn{rk hkkk Lkke

ku{s ehk{sL{qr{Lkk &Lku k{f Lkn k MkktMf]rkf & kkLkk yrkytku k ku s fkuE Mkt{k ku. yirknkrMkf fu MkktMf]rkf Mk{Mkyku Qe kk khu{wMk{kLkkuLke fu yL fkuE k yk Mktk s{kkLke rkrk wt hnuu yuLke [kk nwtfhke Lkke. su{Lku yk u{kt hnuwt nku ku{u yk uLke MktMf]rk yLku ErknkMkLkeEsk fhe kzu. fkuE k s{kkLke kuxe kkeykuLku ktkke kufktk {kxuMktkh yLkk~f kk. fk[ yrLkALke k fne fk.

{kqo{ktyfkk w kwt. ykrhr{k knkrLk yLku {knkrLk kE. ykhu

yktk ktrk Au. Mkkuryux hrk uhruh Au. wkkuMkeyk{kt yktkrhf rkn Au.kkrfMkkLk{kt ystkku yLku kktku{kt kw kkkh! khk{kt [qtxeLkk kz{


40/42

kkk {ktzu. Mkkk k[wykuLkk uzk-tkk, he-u[k, ykktf-nkykuLkkurkMk nkurfkuMk Y ku.

yuk kkkh{kt Swt Au. MsLkku Su ku {kxu uhk kqhe kkze Au.hkk ykke Au. wt fkhwt fk{ Au. Mtkurk kLkeLku ytuhk Wu[kLkwt kk fhwt Au.wt fheyu?

whkurkLk kukrkfkuLkku kwk kE fku hkLkk kku. yTwk kwk nkwt. MktMf]k,kef, urxLkLkk ksTkku nkk. nXkukerkfkLkku kkukkLke kkk{kt yLkwk fhuk rkwkunkk. rkLkL yLkwku ku{Lke MkkkuLkk Mktkku{kt. yksu kk{weke rk yurkrkhkheLkwt LkkLkfzwt kwk yku Au. swkE{kt sB{w-fk~{ehLkwt.

hMkk nSu kwhu{kt s Au. eseLkwt kktz hkuusu uk {u Au. AkkhkLkkkkhkt hMkkLkk LkkoLkke e WXu Au. nu kku kkeLkk k yXkrzk yn

hnukLkwt ku. yk[koS {kxu ku rMk rne hkufkkLkwt Au. kuyku 21{eke rne nu.kwshk Mkknuk yLku yekZ wrLkMkxeLkk ku. uhke {k {ktku Au. ykukLkk&u kLkkhwt confrontation fu{ fheLku xkwt yuLke [kk{kt e kkskkE Mkkzkk Au.

yuf khV hk{kkwfk - kkk [ku. keS khV {tz - hkkkk [ke hneAu. keS khV MkkurLkk kkteLku Mkhu fkUk uMk ykk kLkkkLke {hek xkx[ke hne Au. [kuke kksw VkY ywkLke qnh[Lkk Au su{kt Lkk heV Mkk{u Au.hku Au khk u!

uLke rk{ krhMkrk fkuE k Mk MkkkLk khkeLku n[{[ke {qfuyue Au. keS ykukMxu y{u wt -

"| Hx , HU } U J

U U U} - } U U J kk {ku. y{khu ynke k]e khke WkzkLke shefu Wkk Lkke. kU

S fhu h[LkkLkku yko Mkk swku Au kE!zkLku skLke{kt VuhkLkwt {Lk kk Au suke fheLku qkLk yktkuLk Mk{u

kLkfe kf{kt y{u kkukkLkku khMkuku huzku nkku ku{ Vheke huze feyu. y{khu {Lkkhk-kkrfMkkLk swk Lkke yuxu yksu kurnk kuku rMkLw u yLku kqkuokh khkyuxu kkwk u{kt kkukkLkwt Mk kue LkktkLkwt {Lk kk Au. rk-WkhLkkykkke kkuLku kkukkLkk{kt Mk{kk {kxu fk~{eh fu fLkfw{kheLkku Wu Au.

fkwt Au fu {wko rku {U Bnkhk rLke ykk huze ukLktw {Lk kk Au. yu{kt kt

WkzkLke kk yku kE? ftEf kkuxkku kku kku Au.(y{ekko - e kkf] iLku ukt kkku{ktke - 2003)

39


41/42

u{

u{ wt Au? ykku hkuskhkusLkk SLk{kt u{ Lkku Wkkuk fheyu Aeyukhu ykkLku wt yruk Au? wt keS k rk ykfkoLke kke ku u{ Au? wtfkuE Mkw fu k u {kurnk kk Aeyu? k kwt Au? wt kke khk kuLkk khytrkk kk Aku? wt ku u{ Au? wt u{ yu Vq Au su u{ rhw uk, u{ rhw uhLkktLke hke kh eu Au? wt ku {LkLkku yuf kw Au? wt ku {LkLke yuf krMkk Au?

{nuhkkLke fheLku ykke k ru ykk &ku kqAkkt khu kkfku Lkn.ykku &ku kqAewt, huf kkkk ytku tfk WXkewt. Mkkk &ku kqAkLkk f{oke sykku Mk kEwt. fkuE fkhLke {kqkkk rLkk ykku yk &{kt zk Wkhewt.

wt u{ yu fkuE Mkw, krhMkrk, Lk, Mkkk, fkuE k-ku Mk{ke nku fu

rke nku - yk kkt u ykfko, k fu {kun Au? u ku{ nku kku [ukLkkLkeyMkk fE nu? u nwt fkuE k rk {kurnk nkuE fu kuLkk rk k nu kku nwtkuLkk khV kuze, nwt kuLku fkuE Mktkkk Lkn ykkwt fkh fu nwt ku kLku hek yLku{khe kkMku s hkk EAwt Awt. ku {Lku Mkw ykku Au, ErLsL Mkw, rk Mkw ykkuAu. u ku nkUrkh k Au kku Mkk{keLke kLkk ykku Au yLku u rr ykzknku yLku y{khk hMkLkk rkku Mkhk nku kku {LkkuhtsLk ykku Au. ythke nwt kekwtyLkwwt Awt kuke nwt kuLke kkA kuzwt Awt yLku kuLkkke nwt {khwt kekwt hwt Awt. {nuhkkLkefheLku k{u yk Mk{u. yk ykkwt SLk Au. Mkeykuke {kLkeLkk SLkLkku yk Mkkhhkku Au.

ykku khu ykkk SLkLke kwkk khV uwt s Lkke. ykku MkwykuLke,xufLkkukuSLke, fkuBwxhLke, MkkEkhLkuxefLke kwkk Mkwkhk{kt w Mk hkk Aeyu.yu{kt ykku kt ykk k Aeyu. khtkw ykke ythLkk SLkLke kwkkLkwt wt? yufk khefu ykk sqk{kt Swt Awt khu {khk SLkLke kwkk wt Au?

nwt k kkA kuzwt Awt. ku k kh [oM s{kwt Awt ykk kuLkwt yktkLkMefkhwt Awt. [oM yu yuf fkhLkwt ytkLk s Au yLku ytkLk yu yuf fkhLkwt[oM Au. yk ktLku kkA [ukLkkLke Mkrk kku yuf s nku Au.

u u{Lku Lkk{u ke uLktw ykfko nku ykk k nku kku u{Lku Lkk{unwt {khe Mktkkk kw{kwt Awt yLku keS kLke MktkkkLku k Lkfkhwt Awt. k{u yk uEfku Aku? u{ ktLk{kt Lkku fu {wk ykku? {kLk{kt Mktkkk Au. u{ yu

yMkLkku ykkh Au. ykkk SLk{kt u{ fu fYk Lkke fkh fu ykku {kLke(yLkwMktkLk kkLkk Lkt. 35)

40


42/42

Documents

Vimal_smaran 42pg(Gujarati)