Vlerësim Programesh

Vlerësim Programesh

Para politikës dhe pas saj

• Ajo çka bëjmë para se një politikë e caktuar të miratohet përgjithësisht e quajmë Analizë Politike.

• Ajo çka bëjmë pasi politika është miratuar dhe programet e saj janë stabilizuar dhe po vihen në zbatim, e quajmë Vlerësim programi.

Analiza paraprake për“policy making"

- Kemi të bëjmë me analizën e politikave, programeve dhe projekteve PARA se ato të implementohen. • Zakonisht e quajmë analizë politike

(policy analysis)

ish – Analiza politike e mëpasme

- Të analizuarit e politikave, programeve dhe projekteve PASi ato janë implementuar • shpesh i quajtur Vlerësim Programi

(program evaluation)

Kërkimi zhvillohet gjatë dhe pas zbatimit të politikës në fjalë

ANALiZA Politike paraprake

• Duket si shumë e thjeshtë– Vendosim se çfarë duam– Gjemë rrugët më të mira për ta

realizuar– i krahasojmë– Zgjedhim më të mirën

• Ky është një proces shumë i ndërlikuar

Kornizat referenciale

• Ka dhjetëra, ndoshta qindra “metoda” për të bërë “Analizë Politike” të cilat mund të grupohen sipas parimeve mbi të cilat ato operojnë.


• Metoda që mua më është dukur gjithnjë si më e qarta, është ajo e Bobrow dhe Dryzek të cilët i shohin të gjitha këto qasje të pafundme si të grupuara në 5 kategori kryesore. – Politikat Asistenciale (ëelfare Economics)– Zgjedhjet publike (Public Choice)– Strukturat Sociale– Analizë informacioni– dhe Filozofi Politike


• Politikat asistenciale• Ka numrin më të

madh të praktikuesve (analistëve) dhe zakonisht shprehet në teknika të zakonshme siç janë psh analiza kosto/përfitim ose analuza kosto/ efektshmëri


• Zgjedhje publike• Kap disiplina të

ndryshme si mikroekonomia, shkenca politike, administrimi publik. Ka si qëllim kryesisht analizën dhe përcaktimin e strukturave vendimarrëse.


• Strukturat Sociale • Kjo qasje e ka origjinën te Sociologjia

dhe ka disa nëndarje si psh ata që përqëndrohen te donacionet individuale vs donacioneve në grup.


• Analiza e informacionit• Bazohet kryesisht te limitet e natyrshme

që karakterizojnë punës e çdo personi të përfshirë në proceset e vendosjes së politikave)


• Filozofia Politike • Analistët e kësaj fushe

përqëndrohen në aplikimin e parimeve morale në proceset e vendimarrjes politike.

• Një ide kyçe që duhet mbajtur mend është se analizat politike që bëhen brenda këtyre kornizave nuk kanë të bëjnë drejtpërdrejtë me rezultatet finale të programeve

wamsley dhe Zald

• Nëse ne imagjinojmë çdo program, organizatë, rrjet etj si të kishin të gjitha nga dy dimensione, një të brendshëm dhe një të jashtëm si dhe një dimension politiko-ekonomik, atëherë ndoshta ndyshimi midis analizës politike dhe vlerësimit të programeve, bëhet më i qartë.

wamsley & Zald e Riparë

EconomicExternal Economy

Socialinternal Polity

PoliticalExternal Polity

Technicalinternal Economy

EkonomkeEkonomi e jashtme

SocialePolitikë e brendshme

Politike Politikë e jashtme

TeknikeEkonomi e brendshme

Politikë e jashtme – Ambienti PolitikEkonomi e jashtme – Ambienti ekonomikPolitika të brendshme – Sistemi social ose organizativEkonomi e brendshme – Sisteme teknike (ose Funksionale)


• Pjesa e jashtme ndaj programit që shqyrtohet është gjithë ambienti ekonomik dhe politik që mundohet të vendosë se ç’DUHET BëRë!






• Ajo çka është pjesë e brendshme e programit është një ambient social dhe teknik që mundohet të marrë vesh NëSE E KEMi BëRë MiRë PUNëN TONë!

EconomicExternal Economy

Socialinternal Polity

PoliticalExternal Polity

Technicalinternal Economy





Procesi i vlerësimit formal

• Përcakton standartet për të gjykuar cilësinë.

• Mbledhja e informacionit të rëndësishëm

• Aplikojnë standartet për të përcaktuar vlerën, cilësinë, dobishmërinë, efektshmërinë.

• identifikon rekomandimet për të përmirësuar objektin e vlerësimit (programin në fjalë)

Qëllimet e Vlerësimit

• Qëllimi Kryesor– Të përcaktojë meritën apo vlerën e

diçkaje; të japë gjykime në lidhje me vlerën e asaj që po vlerësohet.

• Qëllime Alternative– Shërben për qëllime politike– Lehtëson grumbullimin e dijeve e të

njohurive– Sjell përmirësime shoqërore– Krijon premisa për demokraci

gjithëpërfshirëse

Pse duhen vlerësuar Programet?

• Për të pasur një perspektivë mbi programin dhe veprimtaritë e tij – për të para si të thuash nga vijmë dhe ku shkojmë dhe për të përcaktuat çfarë funksionon dhe çfarë jo

• Për të përmirësuar praktikat e punës – për të modifikuar e përshtatur praktikat në mënyrë që ato të garantojnë suksesin e programit

• Për të përcaktuar efektet – për të para se sa po realizohen objektivat e programit. Si po i shërben programi komunitetit dhe për të ofruar prova për efektshmërinë e tij

• Për të ndërtuar kapacitete – për të rritur financimet, për të përmirësuar performancën e personave që punojne në implementimin e programit, për të forcuar përgjegjësitë.

}farë mund të vlerësohet?

• Ndërhyrja për përmirësimin e shërbimeve të drejtpërdrejta

• Përpjekjet për të mobilizuar komunitetin

• Nismat kërkimore• Veprimtaritë për

zhvillimin e politikave

• Fushatat Komunikuese

• Projekte për ndërtimin e infrastrukturave

• Shërbime trajnuese dhe arsimore

• Përforcimi i sistemeve administrative

20

Kur duhet bërë vlerësimi?

Konceptimi Përfundimi

Planifikimi i një programi Të Ri

Vlerësimi i një programi në fazat e para të ZHViLLiMiT

Vlerësimi i një programi në fazë Të AVANCUAR

Vlerësimi i një prog pasi ai ka PëRFUNDUAR

Faza e zhvillimit të programit ndikon në arsyet për të vlerësuar programin

Dy lloje bazë vlerësimesh

• Formativ (Proces)– Ofron informacion për përmirësimin e

programit për të gjykuar vlerën e programit

– Audienca zakonisht përbëhet nga njerëzit që merren me implementimin e programit

– Zakonisht ky lloj vlerësimi është cilësor

Dy lloje bazë vlerësimesh

• impakti ose Rezultatet– Vlerësimi ‘shumë’ është një proces

identifikimi i prirjeve në performancën e programit dhe për të analizuar këtë performancë në bazë kriteresh të mirëpërcaktuara

– Ofron informacion për vendimarrjen për programin vazhdimin e tij apo zhvillimin

– është kryesisht analizë sasiore

Tre nëntipe: Nevojë për analizë, Procese dhe Vlerësim rezultatesh

• Nevojë për analizë – A ekziston problemi/nevoja? – Rekomandon mënyra për të eliminuar

problemin• Proces/Monitorim– Përshkruan realizimin e programit

• Rezultate– Përshkruan shndërrimet/benefitet te

përfituesit

Qasjet vlerësuese

Qasje sipas objektivave të Programit Fokusohet të qëllimet dhe objektivat dhe

përcakton sa janë realizuar

Qasje sipas menaxhimit të Programit Qëllimi është të furnizojë menaxherët e

programit me informacion të dobishëm.

Qasjet vlerësueseQasje sipas konsumatorive të Programit Zhvillon informacion vlerësues për

‘produktet’ e programit

Qasje sipas ekspertëve të Programit Bazohet në mendimet e ekspertëve për

të gjykuar cilësinë e vlerësimit që po i bëhet programit

Qasje sipas pjesëmarrësve të Programit Përfshirja e pjesëmmarrësve (palëve të

interesuara) është thelbësore në përcaktimin e vlerave, kritereve nevojave dhe përfundimeve që do nxjerrë vlerësimi

Documents

Vlerësim Programesh