Vlerësimi i Njësive për Mbrojtjen e Fëmijëve CPU_ALB_WEB_2.pdf · Burimet dhe ofrimi i shërbimeve ..... 20 Kapacitetet e stafit

Vlerësimii Njësive

përMbrojtjen

e Fëmijëve

Vlerësimi i Njësive për Mbrojtjen e Fëmijëve

World Vision

Stephanie DelaneyKonsulente Ndërkombëtare për Mbrojtjen, Pjesëmarrjen, të Drejtat dhe

Mirëqenien e Fëmijëve.

Janar 2013

2

Vlerësimi i Njësive përMbrojtjen e Fëmijëve (NJMF-ve)

Raport studimor Të gjitha të drejtat e këtij publikimi janë të rezervuara. Asnjë pjesë e këtij publikimi nuk mund të kopjohet në asnjë formë pa lejen paraprake të World Vision.

Copyright © World Vision

2


Raport studimor Të gjitha të drejtat e këtij publikimi janë të rezervuara. Asnjë pjesë e këtij publikimi nuk mund të kopjohet në asnjë formë pa lejen paraprake të World Vision.

Copyright © World Vision

3

Janar2013

MirënjohjeFalënderime u takojnë një sërë pjesëtarëve të stafit të World Vision-it, i cili ka kontribuar në këtë studim, duke siguruar mbështetje logjistike, duke ndihmuar për zhvillimin e metodologjisë dhe komentimin e draft-raportit. Këtu përfshihet veçanërisht: Ridiona Stana, Dea Haxhi, Terrence Jantzi, Alfred Nurja dhe Erisa Yzeiraj.

Një sërë përfaqësuesish nga agjencitë e tjera i kanë kushtuar gjithashtu bujarisht kohë dhe kanë kontribuar me pikëpamjet dhe ekspertizën e tyre. Kjo është pranuar me mirënjohje ndaj Agjencisë Shtetërore për Mbrojtjen e të Drejtave të Fëmijëve (Shqipëri), UNICEF Shqipëri, Koalicioni BKTF, Partnere për Fëmijët, Save the Children dhe Terre des hommes në Shqipëri.

Së fundi, vlerësim u takon atyre, të cilët morën pjesë në studim: punonjësve të mbrojtjes së fëmijëve, anëtarëve të ekipeve multidisiplinore, organizatave dhe OJF-ve vendore, si dhe, sigurisht, prindërve dhe fëmijëve.

4


AkRoNiMet / ShkuRtiMet e pëRDoRuRA

NJMF - Njësia për Mbrojtjen e Fëmijëve

pMF - Punonjës i Mbrojtjes së Fëmijëve

NJDF - Njësia për të Drejtat e Fëmijës protokolli - Protokolli i Punës për Punonjësit e Mbrojtjes së Fëmijëve, i zhvilluar nga Ministria e Punës, Çështjeve Sociale dhe Shanseve të Barabarta, Terre des hommes dhe UNICEF (2010)

AS - Administratori Social

ShSSh - Shërbimi Social Shtetëror

Agjencia shtetërore/Shteti - Agjencia Shtetërore për Mbrojtjen e të Drejtave Agjencia për Fëmijë të Fëmijëve

4


AkRoNiMet / ShkuRtiMet e pëRDoRuRA

NJMF - Njësia për Mbrojtjen e Fëmijëve

pMF - Punonjës i Mbrojtjes së Fëmijëve

NJDF - Njësia për të Drejtat e Fëmijës protokolli - Protokolli i Punës për Punonjësit e Mbrojtjes së Fëmijëve, i zhvilluar nga Ministria e Punës, Çështjeve Sociale dhe Shanseve të Barabarta, Terre des hommes dhe UNICEF (2010)

AS - Administratori Social

ShSSh - Shërbimi Social Shtetëror

Agjencia shtetërore/Shteti - Agjencia Shtetërore për Mbrojtjen e të Drejtave Agjencia për Fëmijë të Fëmijëve

5

Janar2013

pASqyRA e lëNDëS

Mirënjohje .................................................................................................................................................... 3

Akronimet / shkurtimet e përdorura .................................................................................................... 4

Përmbledhje ekzekutive ........................................................................................................................... 6

Historiku dhe konteksti i studimit ......................................................................................................... 8

Qëllimi i studimit ....................................................................................................................................... 8

Metodologjia dhe periudha e shqyrtimit ............................................................................................ 10

• Mbledhja e të dhënave në terren ............................................................................................ 10

Kufizimet e këtij studimi ......................................................................................................................... 12

Finalizimi i raportit të studimit ............................................................................................................. 13

NJMF-të dhe konteksti i Shqipërisë ..................................................................................................... 14

Gjetjet dhe vëzhgimet nga studimi ....................................................................................................... 17

Kontributi për mbrojtjen e fëmijëve dhe zhvillimin e Sistemit Kombëtar të Mbrojtjes së Fëmijëve ........................................................................................................................ 17

Burimet dhe ofrimi i shërbimeve ......................................................................................................... 20

Kapacitetet e stafit .................................................................................................................................. 23

• Mbikëqyrje dhe mbështetje ..................................................................................................... 25

• Monitorimi dhe vlerësimi ......................................................................................................... 25

Duke punuar në partneritet .................................................................................................................. 27

• Punë në shumë agjenci .............................................................................................................. 27

• Përfshirja dhe angazhimi me përdoruesit e shërbimit ....................................................... 28

Cilësia dhe fusha e shërbimeve ............................................................................................................. 30

• Rolet dhe përgjegjësitë konkurruese ..................................................................................... 30

• Aksesimi dhe ankesat ................................................................................................................ 31

• Përshtatshmëria me nevojat .................................................................................................... 32

• Dokumentimi .............................................................................................................................. 32

Rekomandimet për veprimet prioritare ............................................................................................. 34

Analizë e çështjeve substanciale, si dhe e rekomandimeve / veprimeve të nevojshme (sipas kornizës së termave të referencës) .......................................................................................... 36

Shtojca A - Dokumentet e rishikuara ......................................................................................... 38

Shtojca B - mjetet e punës ............................................................................................................ 39

Shtojca C - Të dhëna sasiore të menaxhuara nga NJMF-ja .................................................... 48

6


pëRMbleDhJe ekzekutiVe

Duke punuar në Shqipëri që nga viti 1999, dhe përmes aktiviteteve programuese për mbrojtjen e fëmijëve (NJMF) që prej vitit 2008, në vitin 2012 është bërë i mundur krijimi dhe zhvillimi i Njësive për Mbrojtjen e Fëmijëve. World Vision vendosi të mandatonte një studim për të sintetizuar pikëpamjet dhe përvojat e atyre që janë më ngushtësisht të lidhur me NJMF-të. Kjo është kryer në këtë kohë pjesërisht për të ndihmuar World Vision-in në ciklin e tij programues, por edhe për të kontribuar në përpjekjet për zhvillimin e mëtejshëm dhe zgjerimin e modelit të NJMF-ve në të gjithë vendin - në përputhje me strategjinë aktuale për Shqipërinë.

Modeli i NJMF-ve, i prezantuar për herë të parë nga UNICEF-i, është identifikuar në vlerësimet e mëparshme (në vitin 2009) si një model i qëndrueshëm për mbrojtjen e fëmijëve, dhe si një element i rëndësishëm në zhvillimin e një sistemi të mbrojtjes kombëtare të fëmijëve.

Situata në Shqipëri është disi unike, në kuptimin që, në vend që NJMF-të të jenë përgjegjësi e një ministrie ose e një departamenti të veçantë, ato janë nën drejtimin dhe kontrollin e kryetarëve individualë të bashkive / komunave ku ato ndodhen. Pavarësisht se Ligji për Mbrojtjen e Fëmijëve (2010) thekson se NJMF-të duhen ngritur në secilën bashki e komunë, nuk duket të ketë asnjë detyrim absolut për ta bërë këtë. Përveç kësaj, nuk ka asnjë dispozitë financiare për krijimin dhe drejtimin e NJMF-ve, dhe çdo bashki / komunë pritet të identifikojë buxhetin e duhur për këtë shërbim. Pasoja kryesore e kësaj veçorie është se nuk ka shërbim universal në të gjithë Shqipërinë dhe se NJMF-të mund të jenë lehtësisht të prekshme nga ndryshimet në prioritetet vendore.

Edhe pse standardet dhe procedurat janë zhvilluar tashmë, të përfshira kryesisht në Protokollin e Punës për Punonjësit për Mbrojtjen e Fëmijëve1, ato nuk janë të detyrueshme për t’u zbatuar. Kjo do të thotë se ekziston një ndryshim i madh mes NJMF-ve2. Kjo është e gërshetuar edhe me një mungesë inspektimi dhe monitorimi.

Pavarësisht nga këto kufizime, të gjithë ata që janë përfshirë në studim, ishin fuqimisht të mendimit se NJMF-të kishin dhënë kontribut për rritjen e mbrojtjes së fëmijëve. Kjo konsiderohej si më fort e lidhur me krijimin e hapësirës dhe të një forumi për të diskutuar mbrojtjen dhe mirëqenien e fëmijëve, krahas zhvillimit të rrjeteve / ekipeve multidisiplinore për të adresuar tërësisht rastet e abuzimit të fëmijëve. Megjithatë mbeten pengesa të konsiderueshme të mbështetjes efektive për fëmijët në rrezik, për shkak të mungesës së shërbimeve të specializuara, të tilla si: ndërhyrja psikologjike dhe kujdesi i duhur alternativ, plus skema mbrojtjeje tërësore sociale, për fëmijët më në nevojë.

Theksi tani vihet mbi përhapjen e modelit të NJMF-ve në të gjithë Shqipërinë. Mbështetje për ngritjen dhe zhvillimin e NJMF-ve është ofruar kryesisht nga OJF-të dhe UNICEF-i, por me 1. Protokolli vetë nuk përmban standarde, por parashtron procedurat dhe udhëzimet e pritshme për t’u zbatuar.2. Kjo edhe pse disa programe me shumë aktorë, si për shembull MARIO, kanë zhvilluar trajnime të përbashkëta për të reduktuar divergjencat dhe për të rritur konsekuencën. Sidoqoftë, jo të gjitha NJMF-të janë përfshirë në trajnime.

6


pëRMbleDhJe ekzekutiVe

Duke punuar në Shqipëri që nga viti 1999, dhe përmes aktiviteteve programuese për mbrojtjen e fëmijëve (NJMF) që prej vitit 2008, në vitin 2012 është bërë i mundur krijimi dhe zhvillimi i Njësive për Mbrojtjen e Fëmijëve. World Vision vendosi të mandatonte një studim për të sintetizuar pikëpamjet dhe përvojat e atyre që janë më ngushtësisht të lidhur me NJMF-të. Kjo është kryer në këtë kohë pjesërisht për të ndihmuar World Vision-in në ciklin e tij programues, por edhe për të kontribuar në përpjekjet për zhvillimin e mëtejshëm dhe zgjerimin e modelit të NJMF-ve në të gjithë vendin - në përputhje me strategjinë aktuale për Shqipërinë.

Modeli i NJMF-ve, i prezantuar për herë të parë nga UNICEF-i, është identifikuar në vlerësimet e mëparshme (në vitin 2009) si një model i qëndrueshëm për mbrojtjen e fëmijëve, dhe si një element i rëndësishëm në zhvillimin e një sistemi të mbrojtjes kombëtare të fëmijëve.

Situata në Shqipëri është disi unike, në kuptimin që, në vend që NJMF-të të jenë përgjegjësi e një ministrie ose e një departamenti të veçantë, ato janë nën drejtimin dhe kontrollin e kryetarëve individualë të bashkive / komunave ku ato ndodhen. Pavarësisht se Ligji për Mbrojtjen e Fëmijëve (2010) thekson se NJMF-të duhen ngritur në secilën bashki e komunë, nuk duket të ketë asnjë detyrim absolut për ta bërë këtë. Përveç kësaj, nuk ka asnjë dispozitë financiare për krijimin dhe drejtimin e NJMF-ve, dhe çdo bashki / komunë pritet të identifikojë buxhetin e duhur për këtë shërbim. Pasoja kryesore e kësaj veçorie është se nuk ka shërbim universal në të gjithë Shqipërinë dhe se NJMF-të mund të jenë lehtësisht të prekshme nga ndryshimet në prioritetet vendore.

Edhe pse standardet dhe procedurat janë zhvilluar tashmë, të përfshira kryesisht në Protokollin e Punës për Punonjësit për Mbrojtjen e Fëmijëve1, ato nuk janë të detyrueshme për t’u zbatuar. Kjo do të thotë se ekziston një ndryshim i madh mes NJMF-ve2. Kjo është e gërshetuar edhe me një mungesë inspektimi dhe monitorimi.

Pavarësisht nga këto kufizime, të gjithë ata që janë përfshirë në studim, ishin fuqimisht të mendimit se NJMF-të kishin dhënë kontribut për rritjen e mbrojtjes së fëmijëve. Kjo konsiderohej si më fort e lidhur me krijimin e hapësirës dhe të një forumi për të diskutuar mbrojtjen dhe mirëqenien e fëmijëve, krahas zhvillimit të rrjeteve / ekipeve multidisiplinore për të adresuar tërësisht rastet e abuzimit të fëmijëve. Megjithatë mbeten pengesa të konsiderueshme të mbështetjes efektive për fëmijët në rrezik, për shkak të mungesës së shërbimeve të specializuara, të tilla si: ndërhyrja psikologjike dhe kujdesi i duhur alternativ, plus skema mbrojtjeje tërësore sociale, për fëmijët më në nevojë.

Theksi tani vihet mbi përhapjen e modelit të NJMF-ve në të gjithë Shqipërinë. Mbështetje për ngritjen dhe zhvillimin e NJMF-ve është ofruar kryesisht nga OJF-të dhe UNICEF-i, por me 1. Protokolli vetë nuk përmban standarde, por parashtron procedurat dhe udhëzimet e pritshme për t’u zbatuar.2. Kjo edhe pse disa programe me shumë aktorë, si për shembull MARIO, kanë zhvilluar trajnime të përbashkëta për të reduktuar divergjencat dhe për të rritur konsekuencën. Sidoqoftë, jo të gjitha NJMF-të janë përfshirë në trajnime.

7

Janar2013

krizën e tanishme ekonomike, e shoqëruar kjo me largimin e donatorëve nga Shqipëria, për shkak të procesit të aderimit të saj në BE, si nevojë urgjente paraqitet zhvillimi i strukturave dhe i mekanizmave për të siguruar qëndrueshmërinë (dhe cilësinë) e NJMF-ve.

Theks i vihet rolit të Agjencisë Shtetërore për Fëmijët në drejtimin e ngritjes dhe vënies në funksionim të NJMF-ve. Megjithatë, vetë Agjencia Shtetërore është relativisht e themeluar kohët e fundit dhe ka një gamë të gjerë prioritetesh konkurruese. I panjohur ende është ndikimi i reformës në vazhdim i Shërbimeve Sociale. Deri më tani, kjo reformë dhe zhvillimi i modelit të NJMF-ve duket të jenë dy procese paralele. Bashkëpunimi i ngushtë dhe koordinimi mes NJMF-ve dhe Shërbimeve Sociale - veçanërisht në aspektin e planifikimit në nivel rajonal - janë tepër të rëndësishme për planifikimin dhe racionalizimin / maksimizimin e burimeve dhe shërbimeve.

8


hiStoRiku Dhe koNtekSti i StuDiMitqëlliMi i StuDiMit

World Vision ka mbështetur NJMF-të në Shqipëri që nga viti 2008, përmes një morie të përzierë burimesh financiare dhe mbështetëse, dhe ndërtimi kapacitetesh3. Një theks i rëndësishëm i është vënë gjithashtu advokimit për fuqizimin dhe zgjerimin e sistemit të mbrojtjes së fëmijëve, duke përfshirë NJMF-të dhe reformën e shërbimeve për fëmijët dhe familjet. Kjo është kryer në bashkëpunim me partnerë të tjerë të rëndësishëm, të tillë si: UNICEF-i, Save the Children, Terre des hommes në Shqipëri dhe Koalicioni BKTF.4

Si pjesë e vlerësimit të programit të rregullt dhe e procesit të planifikimit, World Vision vendosi të ndërmarrë një studim për të shqyrtuar efektivitetin dhe praktikën e NJMF-ve. Koha për këtë u gjykua e përshtatshme, pasi, gjithnjë e më shumë, theksi po vihet te roli i NJMF-ve në mbrojtjen e fëmijëve. Kjo rëndësi është reflektuar në rolin e NJMF-ve, të cilat mandatohen sipas ligjit (ligji numër 10347, 4 nëntor 2010, në lidhje me “Mbrojtjen e të Drejtave të Fëmijës”5).

Megjithatë, duke dashur që të përdorej më shumë se vetëm për planifikim dhe programim të brendshëm, World Vision donte të kryente një studim që do të ishte më gjerësisht i përdorur dhe më me interes për palët e interesuara dhe aktorët në Shqipëri, të cilët janë të përfshirë specifikisht në zhvillimin dhe në zbatimin e modelit të NJMF-ve specifike, dhe në sistemin e mbrojtjes së fëmijëve në përgjithësi6. Kjo është konsideruar veçanërisht e rëndësishme, pasi ligjet dhe strategjitë e reja në lidhje me çështjet e fëmijëve kanë krijuar një vrull të konsiderueshëm që përqendrohet në rolin e NJMF-ve. Numri i NJMF-ve brenda vendit është planifikuar të rritet në mënyrë dramatike në të ardhmen e afërt7.

Koha për një studim të tillë, gjithashtu, dukej veçanërisht e përshtatshme, sepse, pavarësisht se ishin kryer një sërë studimesh mbi NJMF-të, ato më shumë prireshin të përqendroheshin në çështjet specifike (për shembull, te trafikimi). I fundit, më gjithëpërfshirësi, vlerësimi i funksionimit të NJMF-ve ishte në vitin 20098, dhe nga ky shqyrtim i fundit kanë ndodhur ndryshime dhe zhvillime të konsiderueshme në lidhje me praktikën dhe funksionimin e NJMF-ve, përvojën dhe implementimin e modelit dhe kontekstit të punës.3. Veçanërisht në bashkinë e Shkodrës, në ADP-në e Lezhës dhe atë të Kurbinit dhe në NJMF-të e Elbasanit, pavarësisht se World Vision-i ka qenë gjithashtu duke promovuar ngritjen e NJMF-ve në fusha të tjera të punës së tyre.4. Koalicioni BKTF është një rrjet organizatash, të cilat punojnë në Shqipëri – përfshi këtu organizata si kombëtare, ashtu edhe ndërkombëtare. Pavarësisht se fillimisht i preokupuar vetëm për trafikimin e fëmijëve, Koalicioni e ka shtrirë veprimtarinë e tij, duke iu adresuar në përgjithësi mbrojtjes së fëmijëve.5. Përveç kësaj, janë aprovuar një sërë aktesh nënligjore (që u referohemi gjithashtu si VKM), të cilat ofrojnë udhëzime dhe bëjnë operative dispozitat që përmban ligji.6. Përveç World Vision-it, një sërë organizatash të tjera kombëtare dhe ndërkombëtare janë tani duke mbështetur NJMF-të, përfshi këtu UNICEF-in, Partnere për Fëmijët, Save the Children, si dhe Terre des hommes. Një sërë NJMF-shë të tjera janë ngritur gjithashtu në mënyrë të pavarur, si dhe pa mbështetjen e organizatave të fëmijëve, nga bashkitë dhe komunat. 7. Deri në korrik të vitit 2012 kishte mbi 50 NJMF të ngritura, dhe pritet që deri nga fund i vitit, sipas Agjencisë Shtetërore, të ngrihen rreth 100 NJMF.8. Westwater G & Jovanovi V (2009), Vlerësimi dhe ndërhyrja e Njësive të Mbrojtjes së Fëmijës përbrenda kuadrit të reformës së sistemit të mbrojtjes shoqërore, si dhe decentralizimit të Shërbimeve Shoqërore në Shqipëri; UNICEF, Shqipëri.

8


hiStoRiku Dhe koNtekSti i StuDiMitqëlliMi i StuDiMit

World Vision ka mbështetur NJMF-të në Shqipëri që nga viti 2008, përmes një morie të përzierë burimesh financiare dhe mbështetëse, dhe ndërtimi kapacitetesh3. Një theks i rëndësishëm i është vënë gjithashtu advokimit për fuqizimin dhe zgjerimin e sistemit të mbrojtjes së fëmijëve, duke përfshirë NJMF-të dhe reformën e shërbimeve për fëmijët dhe familjet. Kjo është kryer në bashkëpunim me partnerë të tjerë të rëndësishëm, të tillë si: UNICEF-i, Save the Children, Terre des hommes në Shqipëri dhe Koalicioni BKTF.4

Si pjesë e vlerësimit të programit të rregullt dhe e procesit të planifikimit, World Vision vendosi të ndërmarrë një studim për të shqyrtuar efektivitetin dhe praktikën e NJMF-ve. Koha për këtë u gjykua e përshtatshme, pasi, gjithnjë e më shumë, theksi po vihet te roli i NJMF-ve në mbrojtjen e fëmijëve. Kjo rëndësi është reflektuar në rolin e NJMF-ve, të cilat mandatohen sipas ligjit (ligji numër 10347, 4 nëntor 2010, në lidhje me “Mbrojtjen e të Drejtave të Fëmijës”5).

Megjithatë, duke dashur që të përdorej më shumë se vetëm për planifikim dhe programim të brendshëm, World Vision donte të kryente një studim që do të ishte më gjerësisht i përdorur dhe më me interes për palët e interesuara dhe aktorët në Shqipëri, të cilët janë të përfshirë specifikisht në zhvillimin dhe në zbatimin e modelit të NJMF-ve specifike, dhe në sistemin e mbrojtjes së fëmijëve në përgjithësi6. Kjo është konsideruar veçanërisht e rëndësishme, pasi ligjet dhe strategjitë e reja në lidhje me çështjet e fëmijëve kanë krijuar një vrull të konsiderueshëm që përqendrohet në rolin e NJMF-ve. Numri i NJMF-ve brenda vendit është planifikuar të rritet në mënyrë dramatike në të ardhmen e afërt7.

Koha për një studim të tillë, gjithashtu, dukej veçanërisht e përshtatshme, sepse, pavarësisht se ishin kryer një sërë studimesh mbi NJMF-të, ato më shumë prireshin të përqendroheshin në çështjet specifike (për shembull, te trafikimi). I fundit, më gjithëpërfshirësi, vlerësimi i funksionimit të NJMF-ve ishte në vitin 20098, dhe nga ky shqyrtim i fundit kanë ndodhur ndryshime dhe zhvillime të konsiderueshme në lidhje me praktikën dhe funksionimin e NJMF-ve, përvojën dhe implementimin e modelit dhe kontekstit të punës.3. Veçanërisht në bashkinë e Shkodrës, në ADP-në e Lezhës dhe atë të Kurbinit dhe në NJMF-të e Elbasanit, pavarësisht se World Vision-i ka qenë gjithashtu duke promovuar ngritjen e NJMF-ve në fusha të tjera të punës së tyre.4. Koalicioni BKTF është një rrjet organizatash, të cilat punojnë në Shqipëri – përfshi këtu organizata si kombëtare, ashtu edhe ndërkombëtare. Pavarësisht se fillimisht i preokupuar vetëm për trafikimin e fëmijëve, Koalicioni e ka shtrirë veprimtarinë e tij, duke iu adresuar në përgjithësi mbrojtjes së fëmijëve.5. Përveç kësaj, janë aprovuar një sërë aktesh nënligjore (që u referohemi gjithashtu si VKM), të cilat ofrojnë udhëzime dhe bëjnë operative dispozitat që përmban ligji.6. Përveç World Vision-it, një sërë organizatash të tjera kombëtare dhe ndërkombëtare janë tani duke mbështetur NJMF-të, përfshi këtu UNICEF-in, Partnere për Fëmijët, Save the Children, si dhe Terre des hommes. Një sërë NJMF-shë të tjera janë ngritur gjithashtu në mënyrë të pavarur, si dhe pa mbështetjen e organizatave të fëmijëve, nga bashkitë dhe komunat. 7. Deri në korrik të vitit 2012 kishte mbi 50 NJMF të ngritura, dhe pritet që deri nga fund i vitit, sipas Agjencisë Shtetërore, të ngrihen rreth 100 NJMF.8. Westwater G & Jovanovi V (2009), Vlerësimi dhe ndërhyrja e Njësive të Mbrojtjes së Fëmijës përbrenda kuadrit të reformës së sistemit të mbrojtjes shoqërore, si dhe decentralizimit të Shërbimeve Shoqërore në Shqipëri; UNICEF, Shqipëri.

9

Janar2013

Në krijimin e fushës së studimit janë identifikuar katër fusha të gjera për t’u marrë në shqyrtim:

1. Cilësia e shërbimit të NJMF-ve, bazuar te rolet dhe përgjegjësitë e NJMF-ve të përcaktuara në Republikën e Shqipërisë, në Ministrinë e Punës, Çështjeve Sociale dhe Shanseve të Barabarta, Terre des hommes dhe UNICEF (2010), Protokollin e Punës për Punonjësit për Mbrojtjen e Fëmijës (ose ndryshe Protokolli).

2. Efekti i shërbimit të NJMF-ve te përdoruesit e shërbimit (fëmijët dhe familjet), bazuar në performancën e përcaktuar te Protokolli.

3. Sfidat për qeveritë vendore dhe kombëtare në forcimin dhe ngritjen e NJMF-ve.

4. Rekomandime për përshkallëzimin e modelit të NJMF-ve.

U ra dakord që nga fillimi se, duke pasur parasysh burimet dhe kohën në dispozicion, nuk do të ishte e mundur të kryhej një vlerësim i plotë i çdo NJMF-je. Në vend të kësaj, u mendua se do të ishte më e dobishme një ushtrim studimor, që do të bashkërendonte një gamë të gjerë opinionesh, të vjela sidomos nga ata që janë ngushtësisht dhe drejtpërdrejt të lidhur me funksionimin e NJMF-ve. Deri në këtë pikë, nuk pritej që studimi të dilte me ndonjë gjetje të re apo që do të përbënte risi, por më shumë do të dokumentonte përvojat dhe pikëpamjet e atyre që e njohin këtë model.

Kjo lloj vjeljeje mendimesh është tepër e rëndësishme, pasi lidhet drejtpërdrejt me çështjen e qëndrueshmërisë dhe cilësinë e shërbimeve. Veçanërisht në kontekstin e theksimit të zhvillimit të NJMF-ve brenda kuadrit ligjor dhe të linjës së veprimit të Shqipërisë, është veçanërisht e rëndësishme që zgjerimi i NJMF-ve të jetë i bazuar në realitet.

Ky studim nuk kishte për qëllim të përcaktonte nëse modeli i NJMF-së është i përshtatshëm apo jo për kontekstin shqiptar. Ai u krye pjesërisht, pasi vlerësimi i mëparshëm në vitin 2009 kishte përcaktuar tashmë se modeli i NJMF-ve ishte një “model funksional” dhe kishte potencialin për të qenë një mekanizëm efikas për mbrojtjen e fëmijëve në Shqipëri9. Ai ishte gjithashtu një vendim pragmatik, pasi janë bërë investime të konsiderueshme, si dhe janë ndërmarrë reforma përkatëse politike e legjislative, në mbështetje të modelit të NJMF-ve, dhe ky është qartësisht drejtimi, të cilin mbrojtja e fëmijëve brenda Shqipërisë ka për qëllim të ndjekë.

9. Po aty.

10


MetoDologJiA Dhe peRiuDhA e ShqyRtiMit

Studimi është kryer nga Stephanie Delaney (konsulente e pavarur për mbrojtjen e fëmijëve) në bashkëpunim me stafin e World Vision-it.

Ka pasur tri faza të gjera për mbledhjen e informacionit:1. Shqyrtim i literaturës - duke përfshirë dokumente rreth linjave të veprimit, si dhe ato

legjislativet, po ashtu dhe raportet e vlerësimeve, shqyrtimeve dhe studimeve të kryera deri më sot. Një listë e dokumenteve të shqyrtuara është përfshirë në shtojcën A.

2. të dhënat e mbledhura në terren - kryesisht të dhëna cilësore të mbledhura duke përdorur një shumëllojshmëri mjetesh të standardizuara. Puna në terren u krye gjatë periudhës së dy javëve, në korrik të vitit 2012.

3. pyetësori - i qarkulluar te PMF-të për të mbledhur të dhëna statistikore mbi numrin dhe llojet e rasteve.

• Mbledhja e të dhënave në terrenPuna në terren, e pasqyruar në këtë studim, është kryer nga 3 korriku deri më 12 korrik 2012.

Duke pasur parasysh kohën e kufizuar në dispozicion për punën në terren dhe qëllimin e studimit, u vendos përzgjedhja e katër sajteve studimore. Kriteret e përzgjedhjes për katër NJMF-të e studiuara u bazuan në përpjekjen për të pasqyruar një përvojë sa më të gjerë që të ishte e mundur. Kështu u përcaktua se NJMF-të e vizituara, duhet të përfshinin të paktën një bashki urbane dhe një rurale; plus të paktën një NJMF të ngritur në dymbëdhjetë muajt e fundit dhe një NJMF që ishte krijuar për së paku për dymbëdhjetë muaj (ose, mundësisht, edhe më shumë se aq). Si pjesë e studimit u intervistuan edhe PMF-të, dhe u bë një përzgjedhje e dosjeve dhe e rasteve të tyre studimore.

Intervistat me të anketuarit kryesorë u zhvilluan me partnerët kombëtarë (duke përfshirë këtu OJF ndërkombëtare, BKTF-në, UNICEF-in dhe Agjencinë Shtetërore për Fëmijët) dhe intervista / diskutime në nivelin e grupeve përfaqësuese me partnerët rajonalë dhe vendorë (përfshirë Shërbimin Social Shtetëror, Departamentin e Arsimit dhe Shëndetësisë dhe OJF-të vendore). Së paku dy intervista me partnerët u zhvilluan në secilën prej katër zonave të studiuara. Ndërkohë që përfshirja e partnerëve qe pjesërisht e varur nga disponueshmëria e tyre, u bë kujdes për t’u siguruar që një sërë partnerësh të intervistoheshin gjatë gjithë procesit të studimit në tërësi.

Në nivel kombëtar, një seminar për diskutim / mbledhje reagimesh në nivel grupesh përfaqësuese

10


MetoDologJiA Dhe peRiuDhA e ShqyRtiMit

Studimi është kryer nga Stephanie Delaney (konsulente e pavarur për mbrojtjen e fëmijëve) në bashkëpunim me stafin e World Vision-it.

Ka pasur tri faza të gjera për mbledhjen e informacionit:1. Shqyrtim i literaturës - duke përfshirë dokumente rreth linjave të veprimit, si dhe ato

legjislativet, po ashtu dhe raportet e vlerësimeve, shqyrtimeve dhe studimeve të kryera deri më sot. Një listë e dokumenteve të shqyrtuara është përfshirë në shtojcën A.

2. të dhënat e mbledhura në terren - kryesisht të dhëna cilësore të mbledhura duke përdorur një shumëllojshmëri mjetesh të standardizuara. Puna në terren u krye gjatë periudhës së dy javëve, në korrik të vitit 2012.

3. pyetësori - i qarkulluar te PMF-të për të mbledhur të dhëna statistikore mbi numrin dhe llojet e rasteve.

• Mbledhja e të dhënave në terrenPuna në terren, e pasqyruar në këtë studim, është kryer nga 3 korriku deri më 12 korrik 2012.

Duke pasur parasysh kohën e kufizuar në dispozicion për punën në terren dhe qëllimin e studimit, u vendos përzgjedhja e katër sajteve studimore. Kriteret e përzgjedhjes për katër NJMF-të e studiuara u bazuan në përpjekjen për të pasqyruar një përvojë sa më të gjerë që të ishte e mundur. Kështu u përcaktua se NJMF-të e vizituara, duhet të përfshinin të paktën një bashki urbane dhe një rurale; plus të paktën një NJMF të ngritur në dymbëdhjetë muajt e fundit dhe një NJMF që ishte krijuar për së paku për dymbëdhjetë muaj (ose, mundësisht, edhe më shumë se aq). Si pjesë e studimit u intervistuan edhe PMF-të, dhe u bë një përzgjedhje e dosjeve dhe e rasteve të tyre studimore.

Intervistat me të anketuarit kryesorë u zhvilluan me partnerët kombëtarë (duke përfshirë këtu OJF ndërkombëtare, BKTF-në, UNICEF-in dhe Agjencinë Shtetërore për Fëmijët) dhe intervista / diskutime në nivelin e grupeve përfaqësuese me partnerët rajonalë dhe vendorë (përfshirë Shërbimin Social Shtetëror, Departamentin e Arsimit dhe Shëndetësisë dhe OJF-të vendore). Së paku dy intervista me partnerët u zhvilluan në secilën prej katër zonave të studiuara. Ndërkohë që përfshirja e partnerëve qe pjesërisht e varur nga disponueshmëria e tyre, u bë kujdes për t’u siguruar që një sërë partnerësh të intervistoheshin gjatë gjithë procesit të studimit në tërësi.

Në nivel kombëtar, një seminar për diskutim / mbledhje reagimesh në nivel grupesh përfaqësuese

11

Janar2013

u organizua me përfaqësues dhe partnerë nga OJF ndërkombëtare me përgjegjësi të veçanta dhe me përvojë në punën me NJMF-të, dhe mbështetjen e drejtpërdrejtë të tyre.

Dy diskutime në nivel grupesh përfaqësuese u mbajtën me fëmijët, së bashku me një diskutim në nivel grupesh përfaqësuese me prindërit, të cilët kishin qenë në kontakt me një NJMF.

Me qëllim promovimin e një qëndrimi të hapur dhe transparent, pjesëmarrësve u sigurua se kontributet e tyre në raportin e studimit do të mbaheshin konfidenciale dhe në anonimitet. Intervistat u zhvilluan kryesisht në gjuhën shqipe (me përkthim nga Dea Haxhi, e World Vision-it, e cila nuk ka përgjegjësi të drejtpërdrejtë të menaxhimit të linjës për asnjë prej punonjësve) dhe në disa raste në anglisht (ku përsëri Dea Haxhi ishte e pranishme për të krijuar konsistencë në të gjitha intervistat).

Për të siguruar standardizim nëpër intervista dhe në nivel grupesh përfaqësuese u krijua një tërësi mjetesh, me qëllim drejtimin e diskutimeve. Një kopje e këtyre mjeteve mund të gjenden në shtojcën B.

12


kuFiziMet e këtiJ StuDiMi

Ky studim ka një sërë kufizimesh, të cilat duhet të merren parasysh gjatë shqyrtimit të raportit, por këto janë me siguri të një rëndësie të vogël në drejtim të gjetjeve nga studimi, duke pasur parasysh objektivat dhe qëllimin e tij, veçanërisht pasi janë hedhur hapa në përpjekje për të kufizuar çfarëdo ndikimi të mundshëm. Këto dy kufizime kryesore ishin:

• U vizituan vetëm katër NJMF - vizitimi i më shumë NJMF-ve do të kishte dhënë një gamë më të madhe përvojash dhe reagimesh, megjithatë, në përzgjedhjen e NJMF-ve, u mor në konsideratë sigurimi i dallimeve në vendndodhje dhe në kontekstin e tyre. Shqyrtimi i një numri të vogël NJMF-shë nënkuptonte gjithashtu se nuk ishte koha për një diskutim të thellë.

• Koha e kufizuar për vizita në terren, e kombinuar me periudhën e verës - që do të thotë se ishte e vështirë të siguroje gjithmonë pjesëmarrjen e palëve të interesuara. Përsëri, duke kërkuar të dhëna nga aktorë të ndryshëm, në vende të ndryshme, janë përftuar një sërë përvojash dhe pikëpamjesh, edhe në qoftë nuk janë konsultuar në çdo vend të gjitha palët e interesuara.

Duhet të theksohet se një strategji e qëllimshme nuk duhej të përqendrohej në një material të “pastër” kërkimor në lidhje me metodologjinë. Përkundrazi, u vendos që, në mënyrë që studimi të ishte “i dobishëm”, mjetet në fjalë do të përdoreshin si udhërrëfyes, por konsulenti do të mund t’i përshtaste ato sipas rastit, me qëllim pasqyrimin e informacioneve që do kishin lidhje me studimin.

Së fundi, përderisa konsulenti i zgjedhur për të kryer këtë studim ka punuar në Shqipëri për më shumë se dy vjet (edhe pse jo me World Vision-in), pjesërisht duke mbështetur zhvillimin e NJMF-ve, studimi nuk mund të konsiderohet objektiv dhe plotësisht i paanshëm. Megjithatë, u pa se njohuritë dhe përvoja shtesë e situatës shqiptare, do të mënjanonin çdo subjektivitet.

12


kuFiziMet e këtiJ StuDiMi

Ky studim ka një sërë kufizimesh, të cilat duhet të merren parasysh gjatë shqyrtimit të raportit, por këto janë me siguri të një rëndësie të vogël në drejtim të gjetjeve nga studimi, duke pasur parasysh objektivat dhe qëllimin e tij, veçanërisht pasi janë hedhur hapa në përpjekje për të kufizuar çfarëdo ndikimi të mundshëm. Këto dy kufizime kryesore ishin:

• U vizituan vetëm katër NJMF - vizitimi i më shumë NJMF-ve do të kishte dhënë një gamë më të madhe përvojash dhe reagimesh, megjithatë, në përzgjedhjen e NJMF-ve, u mor në konsideratë sigurimi i dallimeve në vendndodhje dhe në kontekstin e tyre. Shqyrtimi i një numri të vogël NJMF-shë nënkuptonte gjithashtu se nuk ishte koha për një diskutim të thellë.

• Koha e kufizuar për vizita në terren, e kombinuar me periudhën e verës - që do të thotë se ishte e vështirë të siguroje gjithmonë pjesëmarrjen e palëve të interesuara. Përsëri, duke kërkuar të dhëna nga aktorë të ndryshëm, në vende të ndryshme, janë përftuar një sërë përvojash dhe pikëpamjesh, edhe në qoftë nuk janë konsultuar në çdo vend të gjitha palët e interesuara.

Duhet të theksohet se një strategji e qëllimshme nuk duhej të përqendrohej në një material të “pastër” kërkimor në lidhje me metodologjinë. Përkundrazi, u vendos që, në mënyrë që studimi të ishte “i dobishëm”, mjetet në fjalë do të përdoreshin si udhërrëfyes, por konsulenti do të mund t’i përshtaste ato sipas rastit, me qëllim pasqyrimin e informacioneve që do kishin lidhje me studimin.

Së fundi, përderisa konsulenti i zgjedhur për të kryer këtë studim ka punuar në Shqipëri për më shumë se dy vjet (edhe pse jo me World Vision-in), pjesërisht duke mbështetur zhvillimin e NJMF-ve, studimi nuk mund të konsiderohet objektiv dhe plotësisht i paanshëm. Megjithatë, u pa se njohuritë dhe përvoja shtesë e situatës shqiptare, do të mënjanonin çdo subjektivitet.

13

Janar2013

FiNAliziMi i RApoRtit të StuDiMit

Pas mbledhjes së të dhënave në vend, nga konsulenti dhe World Vision-i, gjatë muajit gusht të vitit 2012 u shkrua një draft-raport. Draft-raporti është shkruar fillimisht në gjuhën angleze dhe pastaj është përkthyer në shqip.

Draft-raporti më pas u nda me palët e interesuara dhe partnerët, gjatë gushtit dhe fillimit të shtatorit, dhe u la një periudhë konsultimi për reagime. Mendimi i marrë prej tyre u pasqyrua në këtë raport përfundimtar.

Gjithsesi, World Vision i mirëpret komentet dhe reagimet e mëtejshme ndaj raportit, të cilat duhet të drejtohen te Dea Haxhi ([email protected]) dhe te Ridiona Stana ([email protected]).

14


NJMF-të Dhe koNtekSti i ShqipëRiSëQë me hapjen e njësisë së parë, disa vite më parë, NJMF-ja është bërë një element kyç i mbrojtjes së fëmijëve në Shqipëri. Krijimi dhe funksionimi i NJMF-ve nuk përbëjnë në vetvete një sistem kombëtar të mbrojtjes së fëmijëve (që përfshin përpjekjet e të gjithë sektorëve, i përshtatur brenda udhëzimeve të qarta ligjore dhe linjave politike dhe me staf me kapacitete të mira organizuese dhe mbështetëse, që punon me energji për të mbrojtur fëmijët dhe për të promovuar mirëqenien e tyre), por janë një hap i rëndësishëm në zhvillimin e një qasjeje më gjithëpërfshirëse në mbrojtje.

Kjo lëvizje drejt një qasjeje më sistematike ndaj mbrojtjes së fëmijëve, është në përputhje me trendet botërore. Gjatë pesë viteve të fundit, theksi është vënë ndërkombëtarisht në zhvillimin e sistemeve kombëtare të mbrojtjes së fëmijëve. Kjo ka rezultuar në një devijim, larg nga krijimi i programeve më tradicionale e tematike rreth mbrojtjes së fëmijëve, pjesërisht për shkak se ka qenë pranuar se ndërhyrjeve tematike u mungonte qëndrueshmëria dhe se ato gjithashtu nuk kanë adresuar situatën e të gjithë fëmijëve në rrezik abuzimi10:

“... qasja përmes sistemeve ndryshon nga përpjekjet e mëparshme për mbrojtjen e fëmijëve, të cilat janë fokusuar tradicionalisht në çështje të shkëputura, të tilla si trafikimi i fëmijëve, fëmijët e rrugës, puna dhe fëmijët, emergjencat, institucionalizimi, apo HIV / SIDA. Edhe pse përpjekjet e tilla kanë sjell përfitime të konsiderueshme, kjo qasje e shpërndarë shpesh rezulton në një reagim të fragmentizuar të mbrojtjes së fëmijëve, e karakterizuar nga joefikasitete të shumta dhe xhepa nevojash të paplotësuara”.

(Wulczyn etj., 2010, faqe 1)

Ndërsa interesi në rritje për aplikimin e një qasjeje ndërtimi të një sistemi për mbrojtjen e fëmijëve, ka qenë vazhdimisht në rritje brenda komunitetit ndërkombëtar, me prodhimin e dokumenteve të shumta të linjës së veprimit11, debati vazhdon lidhur me konceptualizmin e asaj që përbën një sistem të mbrojtjes së fëmijës, dhe ka disa divergjenca mendimi mes aktorëve / palëve të interesuara12. Pavarësisht këtyre mospërputhjeve, një numër karakteristikash kryesore po dalin si thelbësore për qasjen e ndërtimit të sistemeve. Këto përfshijnë:

• Një vazhdimësi të kujdesit dhe ndërhyrjes, duke filluar nga shërbime parandaluese e

10. Për qëllimet e këtij raporti, “abuzimi” duhet të merret në formën e tij më të gjerë dhe duhet të interpretohet si referencë ndaj çfarëdo veprimi apo mosveprimi, i cili ka ose ka gjasa të shkaktojë dëm ndaj një fëmije, në atë masë që zhvillimi dhe mirëqenia e tij të ndikohet. Kjo përfshin abuzimin fizik, emocional dhe psikologjik, abuzimin seksual, dhunën, shpërfilljen, shfrytëzimin dhe trafikimin. Për një diskutim më të detajuar të zhvillimit në të menduarin, si dhe zbatimin e një qasjeje sistemesh ndaj mbrojtjes së fëmijës, shiko: Wulczyn F, Daro D, Fluke J, Feldman S, Glodek C dhe Lifanda K (2010), Adaptimi i një qasjeje sistemesh ndaj mbrojtjes së fëmijës: Koncepte dhe konsiderata kyçe – Fletë pune, SHBA, New York, UNICEF.11. Për shembull, nga UNICEF-i, World Vision-i, Save the Children, Tdh Child Relief, si dhe një sërë agjencish të tjera.12. Informacion plotësues – nga njohuria e vetë konsulentit.

14


NJMF-të Dhe koNtekSti i ShqipëRiSëQë me hapjen e njësisë së parë, disa vite më parë, NJMF-ja është bërë një element kyç i mbrojtjes së fëmijëve në Shqipëri. Krijimi dhe funksionimi i NJMF-ve nuk përbëjnë në vetvete një sistem kombëtar të mbrojtjes së fëmijëve (që përfshin përpjekjet e të gjithë sektorëve, i përshtatur brenda udhëzimeve të qarta ligjore dhe linjave politike dhe me staf me kapacitete të mira organizuese dhe mbështetëse, që punon me energji për të mbrojtur fëmijët dhe për të promovuar mirëqenien e tyre), por janë një hap i rëndësishëm në zhvillimin e një qasjeje më gjithëpërfshirëse në mbrojtje.

Kjo lëvizje drejt një qasjeje më sistematike ndaj mbrojtjes së fëmijëve, është në përputhje me trendet botërore. Gjatë pesë viteve të fundit, theksi është vënë ndërkombëtarisht në zhvillimin e sistemeve kombëtare të mbrojtjes së fëmijëve. Kjo ka rezultuar në një devijim, larg nga krijimi i programeve më tradicionale e tematike rreth mbrojtjes së fëmijëve, pjesërisht për shkak se ka qenë pranuar se ndërhyrjeve tematike u mungonte qëndrueshmëria dhe se ato gjithashtu nuk kanë adresuar situatën e të gjithë fëmijëve në rrezik abuzimi10:

“... qasja përmes sistemeve ndryshon nga përpjekjet e mëparshme për mbrojtjen e fëmijëve, të cilat janë fokusuar tradicionalisht në çështje të shkëputura, të tilla si trafikimi i fëmijëve, fëmijët e rrugës, puna dhe fëmijët, emergjencat, institucionalizimi, apo HIV / SIDA. Edhe pse përpjekjet e tilla kanë sjell përfitime të konsiderueshme, kjo qasje e shpërndarë shpesh rezulton në një reagim të fragmentizuar të mbrojtjes së fëmijëve, e karakterizuar nga joefikasitete të shumta dhe xhepa nevojash të paplotësuara”.

(Wulczyn etj., 2010, faqe 1)

Ndërsa interesi në rritje për aplikimin e një qasjeje ndërtimi të një sistemi për mbrojtjen e fëmijëve, ka qenë vazhdimisht në rritje brenda komunitetit ndërkombëtar, me prodhimin e dokumenteve të shumta të linjës së veprimit11, debati vazhdon lidhur me konceptualizmin e asaj që përbën një sistem të mbrojtjes së fëmijës, dhe ka disa divergjenca mendimi mes aktorëve / palëve të interesuara12. Pavarësisht këtyre mospërputhjeve, një numër karakteristikash kryesore po dalin si thelbësore për qasjen e ndërtimit të sistemeve. Këto përfshijnë:

• Një vazhdimësi të kujdesit dhe ndërhyrjes, duke filluar nga shërbime parandaluese e

10. Për qëllimet e këtij raporti, “abuzimi” duhet të merret në formën e tij më të gjerë dhe duhet të interpretohet si referencë ndaj çfarëdo veprimi apo mosveprimi, i cili ka ose ka gjasa të shkaktojë dëm ndaj një fëmije, në atë masë që zhvillimi dhe mirëqenia e tij të ndikohet. Kjo përfshin abuzimin fizik, emocional dhe psikologjik, abuzimin seksual, dhunën, shpërfilljen, shfrytëzimin dhe trafikimin. Për një diskutim më të detajuar të zhvillimit në të menduarin, si dhe zbatimin e një qasjeje sistemesh ndaj mbrojtjes së fëmijës, shiko: Wulczyn F, Daro D, Fluke J, Feldman S, Glodek C dhe Lifanda K (2010), Adaptimi i një qasjeje sistemesh ndaj mbrojtjes së fëmijës: Koncepte dhe konsiderata kyçe – Fletë pune, SHBA, New York, UNICEF.11. Për shembull, nga UNICEF-i, World Vision-i, Save the Children, Tdh Child Relief, si dhe një sërë agjencish të tjera.12. Informacion plotësues – nga njohuria e vetë konsulentit.

15

Janar2013

deri te shërbimet reaguese / ndërvepruese.

• Sinergjia, bashkëpunimi i ngushtë dhe puna me shumë agjenci, ndërmjet shërbimeve të ndryshme për fëmijë (për shembull, shërbimet e mbrojtjes dhe atyre ofruese të kujdesit alternativ) dhe aktorëve të sektorëve e tjerë me përgjegjësi për mbrojtjen e fëmijëve / nxitjen e mirëqenies së tyre (si, për shembull, arsimimi dhe shëndetësia, duke përfshirë mekanizmat dhe proceset e tjera të themeluara të tilla, si antitrafikimi dhe dhuna në familje).

• Një largim nga programimi, i cili synon “kategorizim” të fëmijëve, duke iu afruar marrjes në konsideratë të nevojave të fëmijëve në rrezik / që përjetojnë të gjitha format e abuzimit.

• Adresimi i nevojave në një plan të gjithanshëm, e jo thjesht në një mënyrë krejtësisht simptomatike.

• Një fuqi punëtore me kapacitet dhe mbështetje të mirë, me një gamë dispozitash rreth shërbimeve të tyre.

Përdorimi i Njësive për Mbrojtjen e Fëmijëve, përmes punës së tyre individuale me familjet në rrezik dhe duke miratuar një qasje multidisiplinore në menaxhimin e rasteve dhe ndërhyrjeve, është një nga mënyrat, në të cilat një sistem për mbrojtjen e fëmijëve13 mund të zhvillohet dhe zbatohet në nivel kombëtar14. Si e tillë, zhvillimi i NJMF-së në Shqipëri është një kontribut i rëndësishëm për sistemin e mbrojtjes së fëmijëve.

Konteksti i operimit në Shqipëri ka disa veçori për organizimin e shërbimeve, të cilat kanë një ndikim të drejtpërdrejtë në mënyrën në të cilën funksionojnë NJMF-të.

Ndryshe nga shumë vende, ku NJMF-të menaxhohen ose nga niveli qendror ose nga ai rajonal (për shembull, nëpërmjet Shërbimeve Sociale), në Shqipëri çdo NJMF është përgjegjësi e kryetarit / kreut të komunës në të cilën vepron, i cili është gjithashtu përgjegjës për rekrutimin e stafit dhe financimin e njësisë.

Kjo do të thotë se, në fakt, është e mundur për çdo NJMF të zgjedhë se si të veprojë, edhe pse Protokolli i Punës për Punonjësit për Mbrojtjen e Fëmijëve, i zhvilluar nga Ministria e Punës, Çështjeve Sociale dhe Shanseve të Barabarta, Terre des hommes dhe UNICEF-i në vitin 2010 (domethënë “Protokolli”) jep udhëzime për këtë. Menaxhimi i NJMF-ve në nivel komune nënkupton gjithashtu se NJMF-të mund të izolohen. Mungesa e një agjencie formale koordinuese, qoftë në nivel rajonal apo qendror (edhe pse, kohët e fundit, këtë rol e ka marrë Agjencia Shtetërore), nënkupton se bashkëpunimi mes NJMF-ve është më shumë rezultat i vullnetit të mirë dhe reagueshmërisë individuale, sesa një aspekt i domosdoshëm strukturor.

Protokolli nuk është i detyrueshëm, edhe pse është e ditur se në aspektin e garantimit të qëndrueshmërisë dhe standardeve minimale, është i nevojshëm caktimi i niveleve të pritshme të shërbimit dhe të praktikës. Po kështu, për momentin, nuk ushtrohet asnjë inspektim i NJMF-13. Përderisa sistemi i mbrojtjes së fëmijëve në Shqipëri, pavarësisht se në fazat relativisht të para të zhvillimit, përpiqet t’i adresohet jo vetëm çështjeve problematike të mbrojtjes së fëmijëve, por edhe çështjeve më të gjera, që kanë të bëjnë me mirëqenien e fëmijëve, përfshi këtu mbrojtjen shoqërore, mundet që ndoshta të përshkruhet më saktësisht si një Sistem Mirëqenieje Fëmijë dhe Familje. Gjithsesi, me qëllim një qëndrim konsekuent, si dhe për të shmangur pështjellimin, përgjatë gjithë këtij dokumenti, do të përdoret termi “Sistemi i Mbrojtjes së Fëmijëve”.14. Për informacion të mëtejshëm në qasjen e sistemeve dhe për një shqyrtim të tipologjive të ndryshme të sistemeve, shiko: Cameron G, Cody N & Adams GR (eds) (2007), Lëvizje drejt Sistemeve Pozitive të Mirëqenies së Fëmijës dhe Familjes – Çështje të Kohës dhe Drejtime të Ardhshme (Moving Towards Positive Systems of Child & Family Welfare – Current Issues & Future Directions); Canada, Ontario, Wilfrid Laurier University Press.

16


ve. Të dyja këto çështje, që kanë nevojë për vëmendje, janë identifikuar nga aktorët kombëtarë, duke përfshirë këtu edhe Agjencinë Shtetërore për Fëmijët dhe UNICEF-in, e për këtë ka diskutime të vazhdueshme për të gjetur mënyrat më të mira për t’iu adresuar këtyre mangësive.

Ka edhe boshllëqe në lidhje me standardet për aspekte të tjera që lidhen me NJMF-të, për shembull, ndërkohë që korniza ligjore e NJMF-ve deklaron se NJMF-të duhet të drejtohen nga “punonjës social”, mungesa e një përkufizimi të asaj që përbën një punonjës social (në lidhje me përvojën, aftësitë dhe kualifikimet), nënkupton se nuk ndodh gjithnjë kështu15. Boshllëqe të tjera lidhen me standardizimin e mbledhjes së të dhënave dhe dokumentimin e informacionit, nivelet e mbikëqyrjes, numrin e rasteve të ngarkuara, nivelet minimale të personelit dhe orarin e punës.

Roli i Agjencisë Shtetërore në vetvete është në një fazë relativisht të hershme të zhvillimit (duke qenë se është ngritur vetëm në këto vitet e fundit), dhe, si i tillë, rolet dhe përgjegjësitë e Agjencisë janë ende duke u ngulitur dhe në njëfarë mase po finalizohen në drejtim të operacionalizimit. Agjencia Shtetërore ka një numër çështjesh për të adresuar, dhe kjo do të thotë se ajo duhet të përcaktojë përparësitë e veprimeve të saj.

Shërbimet Sociale Shtetërore janë duke kaluar nëpër një shqyrtim. Efektet e këtij shqyrtimi, pa dyshim, do të ndikojnë në funksionimin e NJMF-ve, edhe pse nuk dihet ende në cilën mënyrë. Kjo reformë ka të ngjarë të jetë e një rëndësie kritike për NJMF-të në lidhje me shërbimet për fëmijët - veçanërisht në mënyrën se si duhet të shqyrtohen efektet e udhëzimit dhe të planifikimit, racionalizimit të burimeve dhe udhëzimeve operacionale (për shembull, në lidhje me vendosjen e fëmijëve në institucione dhe kujdestari dhe ofrimi i shërbimeve të specializuara).

15. Protokolli jep gjithashtu udhëzime rreth aftësive dhe kualiteteve të nevojshme për NJMF-të, por për momentin kjo nuk është një kërkesë e detyrueshme.

16


ve. Të dyja këto çështje, që kanë nevojë për vëmendje, janë identifikuar nga aktorët kombëtarë, duke përfshirë këtu edhe Agjencinë Shtetërore për Fëmijët dhe UNICEF-in, e për këtë ka diskutime të vazhdueshme për të gjetur mënyrat më të mira për t’iu adresuar këtyre mangësive.

Ka edhe boshllëqe në lidhje me standardet për aspekte të tjera që lidhen me NJMF-të, për shembull, ndërkohë që korniza ligjore e NJMF-ve deklaron se NJMF-të duhet të drejtohen nga “punonjës social”, mungesa e një përkufizimi të asaj që përbën një punonjës social (në lidhje me përvojën, aftësitë dhe kualifikimet), nënkupton se nuk ndodh gjithnjë kështu15. Boshllëqe të tjera lidhen me standardizimin e mbledhjes së të dhënave dhe dokumentimin e informacionit, nivelet e mbikëqyrjes, numrin e rasteve të ngarkuara, nivelet minimale të personelit dhe orarin e punës.

Roli i Agjencisë Shtetërore në vetvete është në një fazë relativisht të hershme të zhvillimit (duke qenë se është ngritur vetëm në këto vitet e fundit), dhe, si i tillë, rolet dhe përgjegjësitë e Agjencisë janë ende duke u ngulitur dhe në njëfarë mase po finalizohen në drejtim të operacionalizimit. Agjencia Shtetërore ka një numër çështjesh për të adresuar, dhe kjo do të thotë se ajo duhet të përcaktojë përparësitë e veprimeve të saj.

Shërbimet Sociale Shtetërore janë duke kaluar nëpër një shqyrtim. Efektet e këtij shqyrtimi, pa dyshim, do të ndikojnë në funksionimin e NJMF-ve, edhe pse nuk dihet ende në cilën mënyrë. Kjo reformë ka të ngjarë të jetë e një rëndësie kritike për NJMF-të në lidhje me shërbimet për fëmijët - veçanërisht në mënyrën se si duhet të shqyrtohen efektet e udhëzimit dhe të planifikimit, racionalizimit të burimeve dhe udhëzimeve operacionale (për shembull, në lidhje me vendosjen e fëmijëve në institucione dhe kujdestari dhe ofrimi i shërbimeve të specializuara).

15. Protokolli jep gjithashtu udhëzime rreth aftësive dhe kualiteteve të nevojshme për NJMF-të, por për momentin kjo nuk është një kërkesë e detyrueshme.

17

Janar2013

gJetJet Dhe VëzhgiMet NgA StuDiMi

Një nga gjetjet më të rëndësishme dhe interesante nga studimi ishte shkalla e lartë e harmonisë në përgjigjet e të anketuarve. Pothuajse të gjithë ata që morën pjesë në studim, kanë cituar çështje të ngjashme në drejtim të sfidave dhe sukseseve të NJMF-ve dhe të çështjeve që duhen adresuar, në mënyrë që të sigurohet qëndrueshmëria dhe përshkallëzimi i suksesshëm i modelit në të gjithë Shqipërinë. Nuk ka pasur pikëpamje kontradiktore.

koNtRibuti pëR MbRoJtJeN e FëMiJëVe Dhe zhVilliMiN e SiSteMit koMbëtAR të MbRoJtJeS Së FëMiJëVe.

Siç u përmend më herët, nga përmbledhja më e plotë e shqyrtimit të NJMF-ve deri më sot, e kryer në emër të UNICEF-it dhe të Bashkëpunimit Austriak për Zhvillim, në vitin 2009, rezultoi se, pavarësisht sfidave, NJMF-ja ishte një “modeli funksional” për mbrojtjen e fëmijëve në Shqipëri (Westwater etj, 2009). U duk qartë se NJMF-të po tregonin rezultate të matshme dhe se kishte pasur ndikime pozitive nga ndërhyrjet e NJMF-ve, si në mbarëvajtjen e fëmijëve dhe të familjeve, ashtu dhe në koordinimin e punës së rrjetit të mbrojtjes në nivel vendor.

Ky mendim u mbështet nga palët që kanë marrë pjesë në studim, të cilat mendonin se NJMF-të kishin kontribuar për mbrojtjen më të madhe të fëmijëve, edhe pse ato nuk ishin gjithnjë në gjendje të shprehnin pse e mendonin kështu, realisht kështu kishte ndodhur. Në të vërtetë, kur palëve kombëtare të interesuara (nga agjencitë ndërkombëtare, OJF-të ndërkombëtare dhe qeveria) u kërkua që të përcaktonin në një shkallë, nga 1-10, ndryshimin në mbrojtjen e fëmijëve sipas perceptimit të tyre, përmirësimi mesatar u rendit në 3 ½ – 4 pikë16.

Një nga arritjet më të rëndësishme të NJMF-ve është konsideruar krijimi i hapësirës për të folur në lidhje me fëmijët dhe mbrojtjen e fëmijëve, duke rezultuar në një kuptim të kalimit të fokusit te mbrojtja e fëmijëve, në një mënyrë që nuk kishte ekzistuar më parë. Lidhur me këtë, një tjetër sukses i rëndësishëm konsiderohet edhe puna në shumë agjenci, dhe një ndjenjë e përbashkët përgjegjësie. Kjo është pasqyruar nga një përfaqësi e partnerëve, të cilët pranuan se para krijimit të rrjetit të shumë agjencive, ata kishin “gjetur arsye për të mos ndërmarrë veprime”, por që tani, duke punuar si një ekip, ata ndiheshin të mbështetur dhe mbanin përgjegjësi për njëri-tjetrin.

Pavarësisht këtyre arritjeve të rëndësishme, ka pasur një ndjenjë se, edhe pse pjesë të sistemit

16. Është interesante, ndoshta befasuese, në përfaqësinë me 20 prindër, ata menduan se ndryshimi ishte 10 pikë!

18


të mbrojtjes së fëmijëve ekzistonin (në parim NJMF-të), sistemi nuk ishte i zhvilluar plotësisht e në funksionim. Pikëpamja e shprehur nga pjesëmarrësit në studim, sipas së cilës nuk ekziston një sistem për mbrojtjen e fëmijëve, pasqyron Analizën Situacionale mbi Sistemin e Mbrojtjes së Fëmijëve në Shqipëri, e kryer në vitin 2011, në emër të Koalicionit BKTF (Danaj, 2011), e cila, në shqyrtimin e funksionimit të NJMF-së, në mënyrë specifike në lidhje me fëmijët e trafikuar dhe të shfrytëzuar, arriti në përfundimin se nuk kishte në funksionim asnjë sistem mbrojtjeje të fëmijëve, pavarësisht se ekzistonin pjesë të sistemit.

Lidhur me sistemin e mbrojtjes së fëmijëve, ishte sugjeruar se duhet të zhvillohet një vizion më i plotë për fëmijët, që përfshin rolet dhe përgjegjësitë e aktorëve të tjerë dhe që përcakton strategjitë për nismat parandaluese dhe zhvillimet e shërbimit, së bashku me harmonizimin e procedurave për mbrojtjen e fëmijëve, në mënyrë më të ngushtë me iniciativa të tjera, të tilla, si: dhuna në familje dhe trafikimi, ku konsiderohej se kishte punë të kryer për së dyti, si dhe mbivendosje përgjegjësish.

Pavarësisht se pranohej që brenda kuadrit të ligjit të vitit 2010 flitej për mbrojtjen e fëmijëve dhe për Strategjinë Kombëtare për Fëmijët, e që kjo përbën një artikulim më të fortë rreth mbrojtjes së fëmijëve, gjithsesi, ekzistonte mendimi se fokusi ishte ende në mbështetjen e grupeve të ndryshme të fëmijëve, më shumë sesa te një vizion i përgjithshëm për promovimin e mirëqenies së të gjithë fëmijëve.

Strategjia Kombëtare Shqiptare për Fëmijët 2005 - 2010 parashikonte zbatimin e një reforme gjithëpërfshirëse dhe të thellë në sistemin e mbrojtjes sociale, që synonte identifikimin e mënyrave për të reduktuar varfërinë dhe për të krijuar një sistem të cilësisë së shërbimeve sociale për njerëzit në nevojë, veçanërisht të fëmijëve. Megjithatë, kjo mbetet ende për t’u realizuar17. Përderisa strategjia artikulon çështje në aspektin e kategorive diskrete të fëmijëve, më shumë sesa nevojat e fëmijëve në rrezik të abuzimit në përgjithësi, është e paqartë se çfarë efekti mund të ketë kjo në mbrojtjen e fëmijëve. Strategjia e re dhe e fundit për fëmijët, versioni përfundimtar i së cilës ende nuk është botuar formalisht, përcakton gjithashtu mbrojtjen e fëmijëve si një prioritet i rëndësishëm strategjik dhe u bën thirrje aktorëve për bashkëpunim në mbrojtjen për kategori të identifikuara të fëmijëve në rrezik, më shumë sesa për të gjithë popullatën e fëmijëve.

Është vërejtur se shqyrtimi i tanishëm i Shërbimeve Sociale që është ndërmarrë, duket se është një proces paralel me zhvillimin e NJMF-ve dhe ngritjen e rolit të Agjencisë Shtetërore, dhe se këto dy procese duhet të përafrohen në një linjë niveli operacional. Kjo vlen veçanërisht në lidhje me rolet përkatëse të Agjencisë së Shtetit dhe Shërbimeve Sociale Shtetërore, ku ka pasur një mungesë qartësie lidhur me pjesëmarrësit në studim, në të gjitha nivelet, rreth mandateve dhe përgjegjësive përkatëse.

17. Në pararojë të reformës së shërbimeve sociale është UNICEF-i në bashkëpunim me ministritë përkatëse, dhe këshillime të ndryshme bëhen në mënyrë të vazhdueshme

18


të mbrojtjes së fëmijëve ekzistonin (në parim NJMF-të), sistemi nuk ishte i zhvilluar plotësisht e në funksionim. Pikëpamja e shprehur nga pjesëmarrësit në studim, sipas së cilës nuk ekziston një sistem për mbrojtjen e fëmijëve, pasqyron Analizën Situacionale mbi Sistemin e Mbrojtjes së Fëmijëve në Shqipëri, e kryer në vitin 2011, në emër të Koalicionit BKTF (Danaj, 2011), e cila, në shqyrtimin e funksionimit të NJMF-së, në mënyrë specifike në lidhje me fëmijët e trafikuar dhe të shfrytëzuar, arriti në përfundimin se nuk kishte në funksionim asnjë sistem mbrojtjeje të fëmijëve, pavarësisht se ekzistonin pjesë të sistemit.

Lidhur me sistemin e mbrojtjes së fëmijëve, ishte sugjeruar se duhet të zhvillohet një vizion më i plotë për fëmijët, që përfshin rolet dhe përgjegjësitë e aktorëve të tjerë dhe që përcakton strategjitë për nismat parandaluese dhe zhvillimet e shërbimit, së bashku me harmonizimin e procedurave për mbrojtjen e fëmijëve, në mënyrë më të ngushtë me iniciativa të tjera, të tilla, si: dhuna në familje dhe trafikimi, ku konsiderohej se kishte punë të kryer për së dyti, si dhe mbivendosje përgjegjësish.

Pavarësisht se pranohej që brenda kuadrit të ligjit të vitit 2010 flitej për mbrojtjen e fëmijëve dhe për Strategjinë Kombëtare për Fëmijët, e që kjo përbën një artikulim më të fortë rreth mbrojtjes së fëmijëve, gjithsesi, ekzistonte mendimi se fokusi ishte ende në mbështetjen e grupeve të ndryshme të fëmijëve, më shumë sesa te një vizion i përgjithshëm për promovimin e mirëqenies së të gjithë fëmijëve.

Strategjia Kombëtare Shqiptare për Fëmijët 2005 - 2010 parashikonte zbatimin e një reforme gjithëpërfshirëse dhe të thellë në sistemin e mbrojtjes sociale, që synonte identifikimin e mënyrave për të reduktuar varfërinë dhe për të krijuar një sistem të cilësisë së shërbimeve sociale për njerëzit në nevojë, veçanërisht të fëmijëve. Megjithatë, kjo mbetet ende për t’u realizuar17. Përderisa strategjia artikulon çështje në aspektin e kategorive diskrete të fëmijëve, më shumë sesa nevojat e fëmijëve në rrezik të abuzimit në përgjithësi, është e paqartë se çfarë efekti mund të ketë kjo në mbrojtjen e fëmijëve. Strategjia e re dhe e fundit për fëmijët, versioni përfundimtar i së cilës ende nuk është botuar formalisht, përcakton gjithashtu mbrojtjen e fëmijëve si një prioritet i rëndësishëm strategjik dhe u bën thirrje aktorëve për bashkëpunim në mbrojtjen për kategori të identifikuara të fëmijëve në rrezik, më shumë sesa për të gjithë popullatën e fëmijëve.

Është vërejtur se shqyrtimi i tanishëm i Shërbimeve Sociale që është ndërmarrë, duket se është një proces paralel me zhvillimin e NJMF-ve dhe ngritjen e rolit të Agjencisë Shtetërore, dhe se këto dy procese duhet të përafrohen në një linjë niveli operacional. Kjo vlen veçanërisht në lidhje me rolet përkatëse të Agjencisë së Shtetit dhe Shërbimeve Sociale Shtetërore, ku ka pasur një mungesë qartësie lidhur me pjesëmarrësit në studim, në të gjitha nivelet, rreth mandateve dhe përgjegjësive përkatëse.

17. Në pararojë të reformës së shërbimeve sociale është UNICEF-i në bashkëpunim me ministritë përkatëse, dhe këshillime të ndryshme bëhen në mënyrë të vazhdueshme

19

Janar2013

pika të rëndësishme të nxjerra nga studimi:

• Ideja e përgjithshme është që NJMF-të janë duke dhënë ndihmesë në rritjen e mbrojtjes së fëmijëve - veçanërisht duke krijuar hapësirën për të folur rreth çështjeve problematike të fëmijëve.

• Krijimi i mjedisit të punës në shumë agjenci, si dhe përgjegjësia e përbashkët për mbrojtjen e fëmijëve, ka ndodhur, por nuk është duke u vënë vazhdimisht në jetë, ndërkohë që mbrojtja e fëmijëve shikohet ende si përgjegjësi e NJMF-ve, e jo e të gjitha agjencive.

• Pavarësisht se NJMF-të janë një element tepër i rëndësishëm i sistemit të mbrojtjes për fëmijën, deri tani, sistemi i “plotë” nuk ekziston. Kjo është e lidhur me një pikëpamje më gjithëpërfshirëse të nevojshme për mënyrat e promovimit të mirëqenies së fëmijëve, dhe harmonizimin e kësaj me strategjitë, si dhe sektorët e tjerë.

• Rishikimi i Shërbimeve Sociale, si dhe i strategjisë për zhvillimin e Agjencisë Shtetërore dhe të NJMF-ve duhet të përafrohen dhe të koordinohen me rolet dhe përgjegjësitë përkatëse të përcaktuara qartë.

20


buRiMet Dhe oFRiMi i ShëRbiMeVe

Një sfidë e konsiderueshme për NJMF-të, e identifikuar nga të gjithë pjesëmarrësit në studim, është mungesa e burimeve – si të atyre financiare, ashtu dhe shërbimet në dispozicion, të cilave familjet dhe fëmijët t’u referohen për mbështetje dhe ndihmë.

Edhe pse neni 39 i Ligjit 2010 e njeh, si dhe krijon një mandat legjitim për NJMF-të në nivel bashkie / komune, prapëseprapë, në mënyrë të konsiderueshme ligji nuk parashikon që bashkitë dhe komunat duhet patjetër të krijojnë një NJMF, dhe nuk ka as kërkesa të veçanta ose dispozita në lidhje me financimin e NJMF-ve18. Një nga efektet e kësaj është se nuk ka mbulim universal në mbarë Shqipërinë për mbrojtjen e fëmijëve19.

Aktet nënligjore që lidhen me Ligjin e vitit 201020, deklarojnë se në mungesë të një NJMF-je, referimet në lidhje me mbrojtjen kthehen në përgjegjësi të Njësisë për të Drejtat e Fëmijëve21. Pavarësisht se kjo duket se e siguron një zgjidhje, kjo nuk merr parasysh tërësinë e aftësive shumë të ndryshme, por të nevojshme për angazhimin dhe punën me familjet e rrezikuara, si diçka ndryshe nga monitorimi i situatave të të drejtave të fëmijës. Pavarësisht se ky studim nuk bëri një vlerësim të kapaciteteve të NJDF-ve për t’iu përgjigjur shqetësimeve të mbrojtjes së fëmijës, nuk është e paarsyeshme të supozohet se ato vuajnë nga të paktën të njëjtat sfida si NJMF-të, në drejtim të kufizimeve për të punuar në rrethana të tilla si mungesa e burimeve mbështetëse.

Buxhetet ose, më mirë, mungesa e buxhetit të veçantë janë përmendur nga të gjithë të anketuarit si një sfidë e madhe për punën efikase dhe qëndrueshmërinë e NJMF-ve. Fatkeqësisht, ligji nuk tregon se si një NJMF duhet financuar. Aktualisht ato janë duke financuar përmes komunës / bashkisë22, por, siç është vërejtur nga disa të anketuar, në shumë vende, prioritetet e qeverisjes vendore / këshillit janë të orientuara më shumë drejt nismave prej të cilave përfiton i gjithë komuniteti (të tilla si infrastruktura e re) dhe jo drejt mbrojtjes së më të rrezikuarve23.

18. Në fakt, ligji parashikon që NJMF-të duhet të krijohen në çdo bashki/komunë si pjesë e strukturës administrative të tyre. Për rrjedhojë, bashkitë apo komunat duhet patjetër të kuptojnë se kanë detyrim ligjor të punojnë për mbrojtjen e fëmijëve dhe se ky detyrim ligjor ndaj pushtetit vendor duhet shoqëruar me buxhetin përkatës. Bashkitë apo komunat duhet të sigurohen që planet e tyre buxhetore, që ia paraqesin çdo vit Ministrisë së Financës, duhet të përmbajnë edhe parashikimin për NJMF-të. 19. Përderisa nuk ka koordinim dhe as ndonjë ent rajonal përgjegjës për NJMF-të (apo përderisa tani që nuk ka një marrëveshje të përbashkët operacionale mes bashkive apo komunave) ku bashkitë apo komunat nuk kanë një NJMF, automatikisht nuk ka përpjekje për mbulimin e asaj zone dhe as mjete financiare për të mbështetur shërbimet e NJMF-ve të bashkive apo të komunave të tjera.20. Në kohën e shkrimit të raportit, përkthimi zyrtar i akteve nënligjore nuk qe i disponueshëm. Janë bërë përpjekje për të mundësuar të kuptuarin e saktë të dispozitave të këtyre akteve (përmes konsultimeve), por mund të ketë disa ndryshime nga përkthimi përfundimtar në anglisht.21. Njësitë për mbrojtjen e të drejtave të fëmijëve janë ngritur në çdo rajon. Roli i tyre parësor është monitorimi i situatës së të drejtave të fëmijëve në çdo rajon. Njësitë e të drejtave të fëmijëve janë nën menaxhimin e linjës së Agjencisë Shtetërore për Mbrojtjen e të Drejtave të Fëmijëve (Ministria e Punës).22. Nganjëherë, me mbështetjen e OJF-ve, si dhe financuesve të tjerë, si UNICEF-i.23. Me qëllim përpjekjen për të reduktuar ndikimin e kësaj, disa OJF ndërkombëtare të tilla, si: World Vision, janë duke i inkurajuar PMF-të që të advokojnë për një shpërndarje më të madhe të fondeve për NJMF-të kur bëhet planifikimi buxhetor në komuna apo në bashki.

20


buRiMet Dhe oFRiMi i ShëRbiMeVe

Një sfidë e konsiderueshme për NJMF-të, e identifikuar nga të gjithë pjesëmarrësit në studim, është mungesa e burimeve – si të atyre financiare, ashtu dhe shërbimet në dispozicion, të cilave familjet dhe fëmijët t’u referohen për mbështetje dhe ndihmë.

Edhe pse neni 39 i Ligjit 2010 e njeh, si dhe krijon një mandat legjitim për NJMF-të në nivel bashkie / komune, prapëseprapë, në mënyrë të konsiderueshme ligji nuk parashikon që bashkitë dhe komunat duhet patjetër të krijojnë një NJMF, dhe nuk ka as kërkesa të veçanta ose dispozita në lidhje me financimin e NJMF-ve18. Një nga efektet e kësaj është se nuk ka mbulim universal në mbarë Shqipërinë për mbrojtjen e fëmijëve19.

Aktet nënligjore që lidhen me Ligjin e vitit 201020, deklarojnë se në mungesë të një NJMF-je, referimet në lidhje me mbrojtjen kthehen në përgjegjësi të Njësisë për të Drejtat e Fëmijëve21. Pavarësisht se kjo duket se e siguron një zgjidhje, kjo nuk merr parasysh tërësinë e aftësive shumë të ndryshme, por të nevojshme për angazhimin dhe punën me familjet e rrezikuara, si diçka ndryshe nga monitorimi i situatave të të drejtave të fëmijës. Pavarësisht se ky studim nuk bëri një vlerësim të kapaciteteve të NJDF-ve për t’iu përgjigjur shqetësimeve të mbrojtjes së fëmijës, nuk është e paarsyeshme të supozohet se ato vuajnë nga të paktën të njëjtat sfida si NJMF-të, në drejtim të kufizimeve për të punuar në rrethana të tilla si mungesa e burimeve mbështetëse.

Buxhetet ose, më mirë, mungesa e buxhetit të veçantë janë përmendur nga të gjithë të anketuarit si një sfidë e madhe për punën efikase dhe qëndrueshmërinë e NJMF-ve. Fatkeqësisht, ligji nuk tregon se si një NJMF duhet financuar. Aktualisht ato janë duke financuar përmes komunës / bashkisë22, por, siç është vërejtur nga disa të anketuar, në shumë vende, prioritetet e qeverisjes vendore / këshillit janë të orientuara më shumë drejt nismave prej të cilave përfiton i gjithë komuniteti (të tilla si infrastruktura e re) dhe jo drejt mbrojtjes së më të rrezikuarve23.

18. Në fakt, ligji parashikon që NJMF-të duhet të krijohen në çdo bashki/komunë si pjesë e strukturës administrative të tyre. Për rrjedhojë, bashkitë apo komunat duhet patjetër të kuptojnë se kanë detyrim ligjor të punojnë për mbrojtjen e fëmijëve dhe se ky detyrim ligjor ndaj pushtetit vendor duhet shoqëruar me buxhetin përkatës. Bashkitë apo komunat duhet të sigurohen që planet e tyre buxhetore, që ia paraqesin çdo vit Ministrisë së Financës, duhet të përmbajnë edhe parashikimin për NJMF-të. 19. Përderisa nuk ka koordinim dhe as ndonjë ent rajonal përgjegjës për NJMF-të (apo përderisa tani që nuk ka një marrëveshje të përbashkët operacionale mes bashkive apo komunave) ku bashkitë apo komunat nuk kanë një NJMF, automatikisht nuk ka përpjekje për mbulimin e asaj zone dhe as mjete financiare për të mbështetur shërbimet e NJMF-ve të bashkive apo të komunave të tjera.20. Në kohën e shkrimit të raportit, përkthimi zyrtar i akteve nënligjore nuk qe i disponueshëm. Janë bërë përpjekje për të mundësuar të kuptuarin e saktë të dispozitave të këtyre akteve (përmes konsultimeve), por mund të ketë disa ndryshime nga përkthimi përfundimtar në anglisht.21. Njësitë për mbrojtjen e të drejtave të fëmijëve janë ngritur në çdo rajon. Roli i tyre parësor është monitorimi i situatës së të drejtave të fëmijëve në çdo rajon. Njësitë e të drejtave të fëmijëve janë nën menaxhimin e linjës së Agjencisë Shtetërore për Mbrojtjen e të Drejtave të Fëmijëve (Ministria e Punës).22. Nganjëherë, me mbështetjen e OJF-ve, si dhe financuesve të tjerë, si UNICEF-i.23. Me qëllim përpjekjen për të reduktuar ndikimin e kësaj, disa OJF ndërkombëtare të tilla, si: World Vision, janë duke i inkurajuar PMF-të që të advokojnë për një shpërndarje më të madhe të fondeve për NJMF-të kur bëhet planifikimi buxhetor në komuna apo në bashki.

21

Janar2013

Ia vlen të përmendet që, kryesisht, kostot kryesore të NJMF-ve tani janë duke u përballuar në nivel individual nga bashkitë apo komunat, por dobitë më afatgjata të një qasjeje proaktive ndaj mbrojtjes së fëmijëve (të tilla, si: reduktimi i kostove të kujdesit alternativ, përfitimi ekonomik në moshën madhore, si dhe reduktimi i kriminalitetit dhe i problemeve të tjera shoqërore) shikohen në mënyrë më të drejtpërdrejtë në nivel kombëtar. Kjo do të thotë që, sigurisht, ndërkohë që bashkitë dhe komunat individuale mund të jenë të vetëdijshme ndaj detyrave të tyre “morale” dhe ligjore për mbrojtjen e fëmijëve, dobitë financiare të këtij veprimi mund të bien më pak në sy24.

Është e vështirë për PMF-të që, në mënyrë sistematike dhe rigoroze, të ndjekin rastet dhe të kryejnë vizita në shtëpi, kur nuk ka asnjë mundësi transporti. Ndjekja e ecurisë së rasteve është kritike për të siguruar se gjendja për fëmijët që kanë mbetur në shtëpi monitorohet nga afër. Në disa raste, PMF-të kanë qenë krijues dhe janë përpjekur të punojnë me OJF-të dhe shërbime të tjera (të tilla si policia) për ta siguruar bashkë transportin, por kjo nuk është gjithmonë e mundur. Ka edhe raste kur PMF-të duhet të paguajnë për thirrjet telefonike (duke përdorur telefonat e tyre celularë) dhe gjithashtu ka raste ku kryetari i komunës ka paguar nga financat personale për qiranë e sallave ku janë zhvilluar veprimtari ndërgjegjësuese në komunitet25.

Mungesa e buxhetit gjithashtu ndikon në mënyrën në të cilën PMF-të janë në gjendje për të mbështetur familjet. Për shembull, NJMF-të kanë prirje të mbështeten tek OJF-të për të ofruar ndihma urgjente (të tilla si, për shembull, pako ushqimore) për familjet në nevojë, një situatë kjo, e cila nuk është e qëndrueshme në afat të gjatë, sidomos për shkak të faktit se lëvizja drejt anëtarësimit në BE dhe kriza aktuale botërore e financimeve ka bërë që shumë organizata të pavarura të kenë nevojë për të rivlerësuar prioritetet e tyre dhe / ose të humbasin burimet e financimit. Përveç kësaj, mospasja e një buxheti, do të thotë se, në vend të kryerjes së vlerësimit të shkallës së nevojave dhe pastaj gjetjen e mënyrave për të përmbushur këto nevoja, ndërhyrjet kanë tendencë që të bazohen te shërbimet (dhe burimet) e disponueshme. Kjo nuk është në përputhje as me praktikën e mirë, as me synimet e Protokollit, i cili kërkon ndërhyrje që bazohen te nevojat.

Mungesa e fondeve të dedikuara për NJMF-të do të thotë gjithashtu se ato janë të prekshme ndaj mbylljes / devijimit të aktiviteteve të tyre, kur ka prioritete të tjera ose kur fokusi i punës brenda komunës / bashkisë ndryshon (për shembull, si rezultat i ndryshimeve në situatën vendore ose për shkak zgjedhjesh politike).

Edhe pse NJMF-të dhe NJDF-të janë quajtur “njësi”, në fakt, zakonisht, në njësi ka vetëm një punonjës. Kjo do të thotë se, në praktikë, në qoftë se punonjësi është me pushime, jashtë shtetit apo i sëmurë, nuk ka (ose, në rastin më të mirë, ka pak), mbulim shërbimesh. Në disa raste duket se është arritur një marrëveshje, sipas të cilës administratori social ose mbikëqyrësi i NJMF-së, në mungesë të NJMF-së, të trajtojë vetë raste, por këto marrëveshje janë sipas situatës dhe janë kryesisht të varura nga marrëdhëniet e punës që janë ngritur, dhe jo për shkak të krijimit të një mjedisi të përshtatshëm. Edhe kur janë bërë marrëveshje të tilla, fundjavat dhe mbrëmjet nuk janë të mbuluara, që do të thotë se nuk ka 24 orë shërbim mbrojtjeje të ofruar nga NJMF-të26. Ky është një boshllëk i rëndësishëm në mbrojtjen e fëmijëve, edhe në rastet kur 24. Studime të shumta kanë nxjerrë në përfundimin që shpenzimet për mbrojtjen proaktive të fëmijëve, mund të kenë kosto të konsiderueshme kursimesh në afat të gjatë. Për një përmbledhje interesante, shiko: Aked J, Steuer N, Lawlor E & Spratt S (2009), Të mbështetim të ardhmen: Përse investimi te fëmijët na bën mirë të gjithëve (Backing the Future: Why Investing in Children is Good for Us All); UK, London, Action for Children & NEF Economic Foundation.25. Duhet theksuar se Agjencia Shtetërore bashkë me UNICEF-in janë përfshirë në rritjen e ndërgjegjësimit të kryetarëve të bashkive / krerëve të komunave, dhe kanë nisur tashmë një program prezantimi për këtë.26. Shqipëria e ka një linjë telefonike ndihme për fëmijët, por, duke pasur parasysh kufizimet gjeografike, prej saj nuk mund të pritet që të jetë

22


policia ka përgjegjësinë për mbrojtjen e fëmijëve (për shembull, kur është kryer një krim), ajo nuk ka aftësitë e nevojshme për të vlerësuar nevojat e fëmijëve.

Në studim, të pyetura rreth kufizimeve të tyre, PMF-të përmendën si sfidë mungesën e shërbimeve të specializuara, në veçanti shërbimet psikologjike dhe mbështetëse. Ndërsa shumë raste i janë referuar NJMF-së për shkak të nevojës ekonomike, në rastet e abuzimit apo të neglizhencës ekziston një mungesë e shërbimeve për të mbështetur fëmijët dhe familjet. Kjo përfshin, për shembull, mungesën e kujdesit / shërbimeve emergjente jashtë Tiranës (Westwater etj, 2009), si dhe mungesën e kujdesit në dispozitat alternative dhe mangësitë në ligjin për sigurimin e kujdesit për fëmijët e moshës 15-18 vjeç (Shqyrtimi Periodik i Gjithëplanshëm, Shqipëri, 2004 - mars 2009). Mangësi të tjera të konsiderueshme të raportuara përfshinin ndihmën mjekësore, si dhe shërbime për fëmijët me aftësi të kufizuara. PMF-të mendonin se në shumë raste, gjithçka që ata mund të ofronin në aspektin e mbështetjes materiale, ishte një mundësi për ndihmë ekonomike.

Do të ishte e arsyeshme që, duke pasur parasysh sfidat në lidhje me burimet që reforma e Shërbimeve Sociale, që po ndërmerr nga Ministria e Punës, me ndihmën e UNICEF-it, të bëhet më shumë e përafërt me strategjinë e shpalosur nga NJMF-të, në mënyrë që këto burime që ekzistojnë aktualisht, të mund të racionalizohen e të bëhen më efikase.


• Mungesë burimesh - përfshi këtu shërbimet për t’ua referuar familjet NJMF-ve, si dhe mungesa e mbështetjes financiare prej tyre - janë konsideruar të dyja një pengesë ndaj asaj që siguron shërbimi i NJMF-ve.

• Mungesa e shërbimit 24-orësh, ose mosmbulimi i gjithë vendit me këtë shërbim, do të thotë që shërbimi i mbrojtjes së fëmijës nuk është gjithëpërfshirës.

• Mungesa e standardeve, kërkesat ligjore dhe buxhetet për caktimin dhe kostot operuese, do të thotë që NJMF-të janë të rrezikuara nga ndryshimet e prioriteteve dhe të fokusit të punës - kjo mund të çojë në një mungesë të vazhdimësisë së tyre, si dhe në humbjen e investimeve.

në gjendje t’u vijë në ndihmë atyre fëmijëve që kanë nevojë të ngutshme për ndihmë..

22


policia ka përgjegjësinë për mbrojtjen e fëmijëve (për shembull, kur është kryer një krim), ajo nuk ka aftësitë e nevojshme për të vlerësuar nevojat e fëmijëve.

Në studim, të pyetura rreth kufizimeve të tyre, PMF-të përmendën si sfidë mungesën e shërbimeve të specializuara, në veçanti shërbimet psikologjike dhe mbështetëse. Ndërsa shumë raste i janë referuar NJMF-së për shkak të nevojës ekonomike, në rastet e abuzimit apo të neglizhencës ekziston një mungesë e shërbimeve për të mbështetur fëmijët dhe familjet. Kjo përfshin, për shembull, mungesën e kujdesit / shërbimeve emergjente jashtë Tiranës (Westwater etj, 2009), si dhe mungesën e kujdesit në dispozitat alternative dhe mangësitë në ligjin për sigurimin e kujdesit për fëmijët e moshës 15-18 vjeç (Shqyrtimi Periodik i Gjithëplanshëm, Shqipëri, 2004 - mars 2009). Mangësi të tjera të konsiderueshme të raportuara përfshinin ndihmën mjekësore, si dhe shërbime për fëmijët me aftësi të kufizuara. PMF-të mendonin se në shumë raste, gjithçka që ata mund të ofronin në aspektin e mbështetjes materiale, ishte një mundësi për ndihmë ekonomike.

Do të ishte e arsyeshme që, duke pasur parasysh sfidat në lidhje me burimet që reforma e Shërbimeve Sociale, që po ndërmerr nga Ministria e Punës, me ndihmën e UNICEF-it, të bëhet më shumë e përafërt me strategjinë e shpalosur nga NJMF-të, në mënyrë që këto burime që ekzistojnë aktualisht, të mund të racionalizohen e të bëhen më efikase.


• Mungesë burimesh - përfshi këtu shërbimet për t’ua referuar familjet NJMF-ve, si dhe mungesa e mbështetjes financiare prej tyre - janë konsideruar të dyja një pengesë ndaj asaj që siguron shërbimi i NJMF-ve.

• Mungesa e shërbimit 24-orësh, ose mosmbulimi i gjithë vendit me këtë shërbim, do të thotë që shërbimi i mbrojtjes së fëmijës nuk është gjithëpërfshirës.

• Mungesa e standardeve, kërkesat ligjore dhe buxhetet për caktimin dhe kostot operuese, do të thotë që NJMF-të janë të rrezikuara nga ndryshimet e prioriteteve dhe të fokusit të punës - kjo mund të çojë në një mungesë të vazhdimësisë së tyre, si dhe në humbjen e investimeve.

në gjendje t’u vijë në ndihmë atyre fëmijëve që kanë nevojë të ngutshme për ndihmë..

23

Janar2013

kApAcitetet e StAFit

Edhe pse neni 30 i ligjit të vitit 2010 kërkon që çdo NJMF duhet të ketë të paktën një punonjës social, përkufizimi i asaj që përbën një punonjës social, mungon27. Aktualisht, ndërkohë që janë dhënë udhëzime në Protokoll, lidhur me aftësitë dhe cilësitë e kërkuara për një PMF, ky dokument nuk është i detyrueshëm dhe emërimi i PMF-ve është lënë në gjykimin e kryetarëve / krerëve të komunave. Kjo do të thotë se emërimet mund të mos jenë gjithnjë të bazuara në zgjedhjen e një kandidati që është më i përshtatshëm për rolin dhe përgjegjësitë që i takojnë. Sigurisht, në shumë fusha, në veçanti në komunat rurale dhe të izoluara, mund të jetë e vështirë të identifikosh një person lokal që ka kualifikimet / përvojën e nevojshme. Mungesa e burimeve njerëzore të kualifikuara në mënyrë të përshtatshme, sidomos jashtë Tiranës, ka qenë e shënuar si një kufizim i veçantë i shërbimit të NJMF-ve nga një sërë komentuesish (për shembull, Westwater etj., 2009 dhe Danaj 2011).

Në një vlerësim të kapacitetit të PMF-ve, për t’iu adresuar në mënyrë të përshtatshme trafikimit të fëmijëve, kryer nga World Vision (Elmazi, 2011), duke përdorur një pyetësor28 në internet me 14 PMF, u identifikua se edhe pse punonjësit e pranonin dhe e kuptonin trafikimin, ata nuk ishin në dijeni të strukturave kombëtare apo procedurave ekzistuese, pavarësisht trafikimit të fëmijëve, gjë që citohej si formë abuzimi në këtë Protokoll. Për fat të keq, kufizimet e vlerësimit, pasi punohej me një grup të vogël, dhe raportimi subjektiv tregojnë se nuk ishte e mundur të ndiqeshin dhe të sqaroheshin përgjigjet. Prandaj, nuk është e qartë nëse ky konfuzion në dukje vinte për shkak të mungesës së njohurive nga ana e PMF-ve, apo sepse ata mendojnë se ka një mungesë harmonie mes Protokollit dhe linjave të tjera të veprimit. Megjithatë, nga rezultatet e pyetjeve të tjera në studim, u duk se edhe në qoftë se PMF-të nuk ishin në gjendje të deklaronin linja veprimi, kur u pyetën se cilat do të ishin veprimet e tyre në lidhje me një skenar të veçantë rastesh, ata ishin në gjendje të identifikonin saktë hapat që duhet të ndërmerrnin për të menaxhuar rastin dhe mbështetjen e fëmijës. Një interpretim i kësaj kontradikte në dukje mund të jetë se ajo tenton të sugjerojë se kapaciteti i punonjësve socialë, të paktën në disa raste, mund të nënvlerësohet dhe / ose masat që deri tani janë përdorur për të vlerësuar kapacitetet, nuk janë përqendruar te praktika e punës së NJMF-ve nga një pikëpamje më objektive.

Pasi kemi thënë këtë, për shkak të mungesës historike të standardeve të detyrueshme për PMF-të, gama e aftësive dhe kualifikimeve për PMF-të mund të jetë e ndryshme. Shkurtimisht, është e ditur se kjo situatë ndryshon nga një vend në Shqipëri, në një tjetër, nga PMF-të, të cilat kanë përvojë të konsiderueshme përkatëse, tek ato me pak njohuri dhe aftësi. Është e vështirë të përfytyrohet se dikush me pak ose aspak trajnim / përvojë të jetë në gjendje të vlerësojë dhe të ndërhyjë në rastet e abuzimit në të njëjtën shkallë efektiviteti me punonjësit, të cilët janë të trajnuar në mënyrë adekuate. Kjo është një çështje për barazi të shërbimit në të gjithë vendin.

27. Me sa kuptohet, UNICEF-i është tashmë duke drejtuar një nismë për të caktuar standardet e përcaktimit të “punonjësit social”.28. Duke përdorur mjetin në internet të quajtur “Survey Monkey”.

24


Për shembull, në ushtrimin e dhënë për katër PMF-të si pjesë e studimit, jo të gjithë punonjësit ishin në gjendje të identifikonin saktë fëmijën më në rrezik dhe kishte ndryshime mendimi mes tyre në përgjigje.

Po kështu, pavarësisht se mund të vërehej se një lloj vlerësimi / përcaktimi i gjendjes familjare (për shembull, raporti social) është kryer dhe me afate kohore të arsyeshme, ishte e qartë nga bisedat me pjesëmarrësit se kishte një mungesë të përgjithshme njohurish në lidhje me proceset e identifikuara në kuadër të Protokollit (në lidhje me planifikimin, vlerësimin dhe shqyrtimin - me atë që mund të kuptohet gjerësisht si “menaxhim i rasteve”) apo se edhe kur këto ekzistonin, kishte boshllëqe në njohuri (të tilla si ato në lidhje me afatet kohore). Është sugjeruar që në njëfarë mase, për shkak të vështirësive operative, kjo mund të reflektojë aspekte të Protokollit që nuk ishin relevante ose të realizueshme në disa zona dhe me të cilat po punohet, në mënyrë që të gjendet një mënyrë më pragmatike operimi. Megjithatë, vlerësimi i nevojave bazë të gjithëplanshme, bazuar në parimet e praktikës së mirë, planifikimit dhe shqyrtimeve, duhet kryer gjithnjë, pavarësisht rrethanave.

Janë duke u bërë përpjekje për të rritur kapacitetet e PMF-ve nga disa OJF ndërkombëtare, OJF vendore, Agjencia Shtetërore për Fëmijët, UNICEF-i, si dhe Ministria e Punës. PMF-ve u janë ofruar trajnime dhe zhvillime kapacitetesh (përfshirë në disa raste udhëzime), pavarësisht se kjo është me hope dhe duket të jetë kryesisht e varur nga aktivitetet e palëve të interesuara, duke përfshirë nivelin e angazhimit të PMF-ve, të cilëve u duhet leje nga mbikëqyrësit e tyre dhe / ose nga kryetarët e komunave / bashkive për të marrë pjesë. Ndërkohë do të ishte ideale të siguroheshim që të ndërmerren trajnime para shërbimit që para takimit, duke qenë se është zhvilluar nga palët e interesit një mase e përkohshme, një paketë e plotë e një trajnimi të kualifikimit të brendshëm.

Kjo është veçanërisht e rëndësishme, ndërkohë që numri i NJMF-ve rritet si kërpudhat pas shiut, duke pasur parasysh nevojën për t’u siguruar për ruajtjen e konsekuencës në qasje dhe të niveleve të shërbimit.

Futja e këtij trajnimi, si një kërkesë e detyrueshme, së bashku me kriteret e emërimit të kërkuara për punonjësit, do të jetë një hap i konsiderueshëm në rritjen e kapaciteteve të stafit. Megjithatë, duhet pranuar se zhvillimi i një fuqie punëtore plotësisht të shtuar nuk është një përpjekje afatshkurtër dhe se investimi i rëndësishëm do të jetë i nevojshëm për një afat të gjatë. Kjo gjithashtu përfshin rritjen e kapaciteteve të stafit mbikëqyrës dhe të atij menaxherial.

Një strategji tjetër, e cila do të ndihmojë në rritjen / ruajtjen e kapaciteteve të stafit, është rritja e rolit të PMF-së si një “post teknik”, të rrënjosur dhe jo të ndryshueshëm kur ndërrohet kryetari i bashkisë. Edhe pse në disa zona kur kryetari i bashkisë ndryshohet, PMF-ja nuk është zëvendësuar, është vërejtur (për shembull, në vlerësimin e vitit 2009) se nuk ndodh gjithnjë kështu. Në praktikë, kjo do të thotë se investime të konsiderueshme në ndërtimin e kapaciteteve mund të shkojnë dëm.

24


Për shembull, në ushtrimin e dhënë për katër PMF-të si pjesë e studimit, jo të gjithë punonjësit ishin në gjendje të identifikonin saktë fëmijën më në rrezik dhe kishte ndryshime mendimi mes tyre në përgjigje.

Po kështu, pavarësisht se mund të vërehej se një lloj vlerësimi / përcaktimi i gjendjes familjare (për shembull, raporti social) është kryer dhe me afate kohore të arsyeshme, ishte e qartë nga bisedat me pjesëmarrësit se kishte një mungesë të përgjithshme njohurish në lidhje me proceset e identifikuara në kuadër të Protokollit (në lidhje me planifikimin, vlerësimin dhe shqyrtimin - me atë që mund të kuptohet gjerësisht si “menaxhim i rasteve”) apo se edhe kur këto ekzistonin, kishte boshllëqe në njohuri (të tilla si ato në lidhje me afatet kohore). Është sugjeruar që në njëfarë mase, për shkak të vështirësive operative, kjo mund të reflektojë aspekte të Protokollit që nuk ishin relevante ose të realizueshme në disa zona dhe me të cilat po punohet, në mënyrë që të gjendet një mënyrë më pragmatike operimi. Megjithatë, vlerësimi i nevojave bazë të gjithëplanshme, bazuar në parimet e praktikës së mirë, planifikimit dhe shqyrtimeve, duhet kryer gjithnjë, pavarësisht rrethanave.

Janë duke u bërë përpjekje për të rritur kapacitetet e PMF-ve nga disa OJF ndërkombëtare, OJF vendore, Agjencia Shtetërore për Fëmijët, UNICEF-i, si dhe Ministria e Punës. PMF-ve u janë ofruar trajnime dhe zhvillime kapacitetesh (përfshirë në disa raste udhëzime), pavarësisht se kjo është me hope dhe duket të jetë kryesisht e varur nga aktivitetet e palëve të interesuara, duke përfshirë nivelin e angazhimit të PMF-ve, të cilëve u duhet leje nga mbikëqyrësit e tyre dhe / ose nga kryetarët e komunave / bashkive për të marrë pjesë. Ndërkohë do të ishte ideale të siguroheshim që të ndërmerren trajnime para shërbimit që para takimit, duke qenë se është zhvilluar nga palët e interesit një mase e përkohshme, një paketë e plotë e një trajnimi të kualifikimit të brendshëm.

Kjo është veçanërisht e rëndësishme, ndërkohë që numri i NJMF-ve rritet si kërpudhat pas shiut, duke pasur parasysh nevojën për t’u siguruar për ruajtjen e konsekuencës në qasje dhe të niveleve të shërbimit.

Futja e këtij trajnimi, si një kërkesë e detyrueshme, së bashku me kriteret e emërimit të kërkuara për punonjësit, do të jetë një hap i konsiderueshëm në rritjen e kapaciteteve të stafit. Megjithatë, duhet pranuar se zhvillimi i një fuqie punëtore plotësisht të shtuar nuk është një përpjekje afatshkurtër dhe se investimi i rëndësishëm do të jetë i nevojshëm për një afat të gjatë. Kjo gjithashtu përfshin rritjen e kapaciteteve të stafit mbikëqyrës dhe të atij menaxherial.

Një strategji tjetër, e cila do të ndihmojë në rritjen / ruajtjen e kapaciteteve të stafit, është rritja e rolit të PMF-së si një “post teknik”, të rrënjosur dhe jo të ndryshueshëm kur ndërrohet kryetari i bashkisë. Edhe pse në disa zona kur kryetari i bashkisë ndryshohet, PMF-ja nuk është zëvendësuar, është vërejtur (për shembull, në vlerësimin e vitit 2009) se nuk ndodh gjithnjë kështu. Në praktikë, kjo do të thotë se investime të konsiderueshme në ndërtimin e kapaciteteve mund të shkojnë dëm.

25

Janar2013

• Mbikëqyrjedhembështetje

E lidhur ngushtë me çështjen e kapaciteteve të stafit, është çështja e mbikëqyrjes dhe e mbështetjes. Kjo nuk është e njëjta gjë me menaxhimin, por ka të bëjë me drejtimin teknik të punëtorëve, në mënyrë që ata të munden që, në mënyrë të efektshme dhe të sigurt, të menaxhojnë rastet. Të gjithë punonjësit mësojnë jo vetëm nga trajnimi që ata bëjnë, por ndoshta më shumë nga mundësia për stërvitje dhe monitorim për të zhvilluar aftësitë e tyre.

Nevoja për mbikëqyrje është theksuar në Protokoll, edhe pse kryesisht mungon për momentin, pasi kjo varet nga rregullimet individuale në çdo bashki / komunë.

Sipas akteve nënligjore të miratuara së fundmi, ndërsa menaxhimi i NJMF-ve mbetet përgjegjësi e kryebashkiakut / kryetarit të komunës, ka edhe një linjë raportimi dhe monitorimi të deleguar për NJDF-në (dhe nëpërmjet tyre në Agjencinë Shtetërore). Është shumë shpejt për të parë se çfarë efekti do të ketë kjo në punën e NJMF-ve (për shembull, në qoftë se kjo do të jetë thjesht në aspektin e monitorimit statistikor). Qëllimi duket se është që Agjencia Shtetërore të monitorojë zbatimin e ligjit për mbrojtjen e fëmijëve dhe të ndërhyjë atëherë kur ligji nuk zbatohet. Me qëllim promovimin e njëtrajtshmërisë së veprimeve në mbarë Shqipërinë, ka të ngjarë që një agjenci të duhet të jetë përgjegjëse për zbatimin e shërbimit të NJMF-ve dhe për cilësinë e tyre. Kjo mund t’i takojë Agjencisë Shtetërore dhe, nëse veprohet kështu, kjo mund të kufizojë rolin e tyre në sigurimin e kornizës dhe politikave për përkujdesje të fëmijëve. Është e vështirë që të krijojmë edhe linja veprimi edhe udhëzim për të ruajtur një ndjenjë pavarësie dhe mbikëqyrjeje, dhe njëkohësisht të jemi përgjegjës për zbatimin e tij29.

• Monitorimidhevlerësimi

Në drejtim të monitorimit dhe të vlerësimit në shërbimet e NJMF-së, për shkak se NJMF-të janë krijuar në kuadrin administrativ të bashkisë / komunës, nuk ka korniza aktuale për inspektim të rregullt dhe “kontroll të cilësisë” së punës të NJMF-ve dhe monitorim të aktiviteteve të tyre30. Kjo shtrihet në nivele të paqëndrueshme të mbështetjes dhe të mbikëqyrjes (Westwater etj., 2009), duke qenë e varur nga individë të caktuar, në vend të një kuadri të strukturuar funksional.

Kuptohet se diskutimet rreth inspektimit të NJMF-së, që në thelb sigurojnë përputhshmërinë me Protokollin, janë në vazhdim e sipër mes Agjencisë Shtetërore dhe departamenteve të tjera qeveritare. Dihet tashmë se kjo është një fushë që ka nevojë të trajtohet, por ende nuk është e qartë se si do të arrihet kjo gjë.

29. Për pasojë, në varësi të atyre veprimeve që Agjencia ndërmerr, nëse ligji nuk po zbatohet – domethënë nëse Agjencia ndërhyn dhe ndërmerr veprime – atëherë, në praktikë mund të ndodhë që kjo Agjenci të përfundojë me një funksion operacional / zbatimor.30. Pavarësisht se dihet që ky aspekt është duke u marrë parasysh nga partnerët në Shqipëri, përfshi Agjencinë Shtetërore dhe UNICEF-in.

26


pikat e rëndësishme që dalin nga studimi:

• Megjithëse udhëzimi është i dhënë në ligj dhe në Protokoll, lidhur me aftësitë dhe kualifikimet e një punonjësi (PMF-je), ky aktualisht nuk është i detyrueshëm. Kjo do të thotë se cilësia e shërbimit të ofruar mund të jetë e ndryshueshme. Futja e trajnimit, si dhe e kualifikimeve të detyrueshme është në progres, dhe kjo me siguri që do të ndihmojë në përmirësimin e përgjithshëm të standardeve.

• Pavarësisht ekzistencës së Protokollit, nuk kërkohet medoemos ndjekja e proceseve dhe e procedurave të identifikuara. Për rrjedhojë, ka një mungesë njëtrajtshmërie midis NJMF-ve.

• Trajnimi dhe zhvillimi i kapaciteteve ofrohen nga një gamë e gjerë aktorësh - por kjo është me hope, pasi mbetet e varur nga prioritetet e agjencive (dhe donatorëve), të cilat ofrojnë trajnimin, si dhe nga përkushtimi i PMF-ve.

• “Gardhimi” i postit të PMF-së si një “post teknik”, për t’u siguruar që ai nuk është i rrezikuar nga ndryshimet e personelit, si rezultat i ndryshimeve të drejtuesve vendorë, mund të ndihmojë në rritjen e qëndrueshmërisë.

• Mbikëqyrja dhe mbështetja në rastet e paraqitura, nga mbikëqyrës të kualifikuar nga ana teknike, si dhe me përvojë, varet nga marrëveshjet e bëra nga çdo komunë / bashki, dhe nuk është një kornizë standarde.

• Monitorimi i NJMF-ve, tanimë, gjithashtu, është përgjegjësi e NJDF-ve / Agjencisë Shtetërore - edhe pse është shumë shpejt për të vlerësuar implikimet e kësaj, dhe nëse kjo do të marrë formën e mbikëqyrjes së rastit apo atë të përpilimit të informacionit statistikor. Megjithëkëtë, ka të ngjarë që NJDF-të të kenë kapacitet të lartë strukturor, nëse marrin përsipër rolin e ofrimit të mbështetjes teknike ndaj NJMF-ve.

• Nuk ekziston një kornizë aktuale për inspektimin dhe monitorimin e NJMF-ve. Kjo gjë pranohet si mangësi - dhe diskutimet janë të vazhdueshme për identifikimin e mekanizmave më të përshtatshëm për të siguruar përputhshmërinë me praktikat e mira, si dhe zbatimin e standardeve.

26


pikat e rëndësishme që dalin nga studimi:

• Megjithëse udhëzimi është i dhënë në ligj dhe në Protokoll, lidhur me aftësitë dhe kualifikimet e një punonjësi (PMF-je), ky aktualisht nuk është i detyrueshëm. Kjo do të thotë se cilësia e shërbimit të ofruar mund të jetë e ndryshueshme. Futja e trajnimit, si dhe e kualifikimeve të detyrueshme është në progres, dhe kjo me siguri që do të ndihmojë në përmirësimin e përgjithshëm të standardeve.

• Pavarësisht ekzistencës së Protokollit, nuk kërkohet medoemos ndjekja e proceseve dhe e procedurave të identifikuara. Për rrjedhojë, ka një mungesë njëtrajtshmërie midis NJMF-ve.

• Trajnimi dhe zhvillimi i kapaciteteve ofrohen nga një gamë e gjerë aktorësh - por kjo është me hope, pasi mbetet e varur nga prioritetet e agjencive (dhe donatorëve), të cilat ofrojnë trajnimin, si dhe nga përkushtimi i PMF-ve.

• “Gardhimi” i postit të PMF-së si një “post teknik”, për t’u siguruar që ai nuk është i rrezikuar nga ndryshimet e personelit, si rezultat i ndryshimeve të drejtuesve vendorë, mund të ndihmojë në rritjen e qëndrueshmërisë.

• Mbikëqyrja dhe mbështetja në rastet e paraqitura, nga mbikëqyrës të kualifikuar nga ana teknike, si dhe me përvojë, varet nga marrëveshjet e bëra nga çdo komunë / bashki, dhe nuk është një kornizë standarde.

• Monitorimi i NJMF-ve, tanimë, gjithashtu, është përgjegjësi e NJDF-ve / Agjencisë Shtetërore - edhe pse është shumë shpejt për të vlerësuar implikimet e kësaj, dhe nëse kjo do të marrë formën e mbikëqyrjes së rastit apo atë të përpilimit të informacionit statistikor. Megjithëkëtë, ka të ngjarë që NJDF-të të kenë kapacitet të lartë strukturor, nëse marrin përsipër rolin e ofrimit të mbështetjes teknike ndaj NJMF-ve.

• Nuk ekziston një kornizë aktuale për inspektimin dhe monitorimin e NJMF-ve. Kjo gjë pranohet si mangësi - dhe diskutimet janë të vazhdueshme për identifikimin e mekanizmave më të përshtatshëm për të siguruar përputhshmërinë me praktikat e mira, si dhe zbatimin e standardeve.

27

Janar2013

Duke puNuAR Në pARtNeRitet

• Punënëshumëagjenci

Krijimi i modelit të punës në shumë agjenci / multidisiplinore është theksuar si një sukses i konsiderueshëm për NJMF-të. Megjithatë, kjo, deri kohët e fundit, është bërë më shumë për shkak të përpjekjeve individuale të PMF-ve dhe të qëndrimit të partnerëve, dhe jo për shkak të strukturës dhe të organizimit, që sipas ligjit të vitit 2010 dispozitat, të cilat ekzistojnë rreth punës multidisiplinore, janë formuluar në një mënyrë shumë të gjerë.

Me përjashtim të roleve të Agjencisë Shtetërore për mbrojtjen e të drejtave të fëmijëve, në rastin më të mirë, ka pak hollësi apo udhëzime operative. As ligji nuk jep udhëzime të qarta për rolet dhe përgjegjësitë e agjencive të tjera për ngritjen e ekipeve multidisiplinore. Për shembull, pavarësisht se ekipet multidisiplinore duhen ngritur, nuk ka detyra korresponduese për agjencitë e tjera që të marrin pjesë dhe, në mënyrë aktive, të kontribuojnë në punën e ekipit të punonjësit të NJMF-së, për të referuar dhe për të menaxhuar rastet e vështira.

Kjo marrëdhënie e domosdoshme bashkëpunuese mes aktorëve është pranuar, dhe aktet e fundit nënligjore të lidhura me ligjin e vitit 2010 janë shumë më të qartë në drejtim të roleve dhe përgjegjësive të aktorëve të tjerë. Për shembull, ato kërkojnë pjesëmarrjen dhe bashkëpunimin e partnerëve. PMF-të realisht janë ndier sikur kjo u jepte atyre pushtet më të madh për të organizuar takime multidisiplinore dhe për të caktuar pritshmëri tek aktorët e tjerë, dhe ata ishin optimistë që kjo do ta rriste efikasitetin e takimeve, pavarësisht se është shumë shpejt për të thënë se çfarë ndryshimi do të sjellë kjo gjë në praktikë. Sigurisht, ka ekzistuar një bindje e fortë se rritja e përbashkët e ndërgjegjësimit ishte e domosdoshme, në mënyrë që të sigurohej pjesëmarrja aktive e të gjitha agjencive. Kjo vlen veçanërisht për zonat kufitare, ku qarkullimi i konsiderueshëm i stafit nga agjencitë kryesore (të tilla si policia) krijon një shkallë frustrimi te punonjësit, në drejtim të nevojës për riorientim të rregullt të stafit të ri.

Disa PMF raportuan se, në të vërtetë, vetëm disa prej anëtarëve të ekipeve bashkëpunojnë dhe marrin pjesë në mënyrë aktive. Për komunat, situata është e komplikuar nga fakti se mund të ketë vetëm pak partnerë që punojnë në atë zonë, dhe kështu nuk mbahen rregullisht takime multidisiplinore31.

Ekziston mendimi që përgjegjësia për mbrojtjen e fëmijëve i takon NJMF-ve, dhe nuk është e përbashkët për të gjitha agjencitë. Për shembull, gjetja e dikujt që të shoqërojë PMF-të për vizitat në shtëpi, del të jetë një sfidë32. Në disa zona, AS-ja ka shoqëruar PMF-të në vizitat nëpër shtëpi, dhe po inkurajohet që të marrë një rol më aktiv në monitorimin / identifikimin e

31. I gjithë stafi që punon si pjesë e skuadrës multidisiplinore duhet të trajnohet në mënyrë që të jetë i vetëdijshëm për rolet dhe përgjegjësitë e tij.32. Për arsye sigurie, një PMF duhet shoqëruar në vizitën e parë në shtëpi, dhe më pas në vizitat vijuese, nëse vlerësohet se mund të ketë probleme për sa i takon sigurisë.

28


familjeve në rrezik. Përsëri, kjo duket se është më shumë rezultat i marrëveshjeve lokale, sesa një strategji e qëllimshme (ndoshta, një simptomë që tregon se PMF-të dhe As-ja kanë linja të ndryshme llogaridhënieje). Ndodh që, për shkak të angazhimeve të tjera të AS-së, pastruesi shoqëron PMF-të. Pavarësisht se kjo është një zgjidhje praktike, është vështirë të jetë idealja!

Është hedhur ideja se duhet të rishikohet Protokolli, i cili duhet të riemërohet si: Protokolli për Mbrojtjen e Fëmijëve (dhe jo Protokolli i Punonjësve për Mbrojtjen e Fëmijëve), ky rishikim do të kontribuojë për një ndjenje më të madhe përgjegjësie të përbashkët dhe për një artikulim më të qartë të roleve dhe përgjegjësive të agjencive të tjera.

Një tjetër ide, e ndarë nga shumëkush, ishte se harmonizimi dhe koordinimi i proceseve të ndryshme (për mbrojtjen e fëmijëve, dhunën në familje dhe trafikimin në veçanti) do të kontribuonte për të punuar me më shumë efikasitet. U vërejt që në praktikë, të njëjtët pjesëmarrës kishin prirje të merrnin pjesë në këto procese të ndryshme dhe për pasojë pati njëfarë dublikimi dhe mbivendosje.

Përfshirja dhe angazhimi aktiv me strukturat komunitare si një praktikë e rregullt ishte pothuajse joekzistuese. Në disa zona, kjo ndodh (sidomos kur ka shërbime të disponueshme), por në zona të tjera, duket se ka pak angazhim nga komuniteti. Për shembull, në një vend ku zyrat e Këshillit janë ngjitur me xhaminë, nuk ka pasur diskutime me imamin për të parë se çfarë mbështetjeje mund (po qe se mundet) të sigurojë xhamia. Ndërsa OJF-të kanë krijuar grupe për mbrojtjen e komunitetit, cilësia dhe angazhimi i këtyre grupeve duket se ndryshon nga njëri vend te tjetri.

World Vision ka caktuar “Monitorues” komunitare, të cilat punojnë vullnetarisht dhe që përbëhen nga prindër dhe profesionistë (mësues, drejtues të fshatrave etj). Këtyre Monitoruesve u janë dhënë trajnime mbi të drejtat dhe mbi mbrojtjen e fëmijëve, dhe është supozuar që ato të luajnë një rol në komunitetin e tyre, në drejtim të identifikimit të rasteve, sensibilizimit të komuniteteve dhe referimit të rasteve, dhe, në disa raste, të ofrimit të shërbimeve. Megjithatë, Monitoruese nuk janë përmendur gjatë studimit, përveçse janë caktuar posaçërisht, gjë e cila më tepër sugjeron se ato mund të mos jenë aq aktive dhe efikase sa është imagjinuar, të paktën jo në zonat e studiuara.

• përfshirja dhe angazhimi me përdoruesit e shërbimit

Ishte e vështirë të vlerësoje me saktësi nivelin e përfshirjes me shërbimet e përdoruesit, pjesërisht për shkak se praktika për dosjet ndryshonte nga njëri vend në tjetrin (kjo diskutohet më tej në seksionin e cilësisë së shërbimit), dhe kështu ishte e vështirë të shikoje se çfarë hapash ishin ndërmarrë. Nga diskutimet me PMF-të u duk se, të paktën gjatë vlerësimit fillestar, kishte pasur konsultim me prindërit, dhe se prindërit ishin ftuar në takime multidisiplinore. Nga diskutimet e përfaqësisë së prindërve, doli se ata mendonin se PMF-të kishin punuar përkrah tyre për t’i ndihmuar, dhe jo për marrjen e vendimeve në emër të tyre.

Megjithatë, përballë mungesës së burimeve, është e vështirë të shikosh se si përfshirja dhe angazhimi i qëndrueshëm me familjet (në drejtim të monitorimit dhe ndjekjes së vazhdimësisë) mund të kryhet ashtu siç është raportuar gjerësisht, sepse vizitat nëpër shtëpi paraqisnin vështirësi. Një fushë tjetër sfiduese në drejtim të angazhimit të familjes është kur një fëmijë është vendosur nën kujdes, pasi ka një mungesë qartësie dhe qëndrueshmërie në lidhje me përcjelljen e rastit që duhet të bëhet me familjen e fëmijës. Në disa vende, PMF-ja mbetet e përfshirë, ndërsa në vende të tjera ato shkëputen dhe ia kalojnë rastet institucionit rezidencial

28


familjeve në rrezik. Përsëri, kjo duket se është më shumë rezultat i marrëveshjeve lokale, sesa një strategji e qëllimshme (ndoshta, një simptomë që tregon se PMF-të dhe As-ja kanë linja të ndryshme llogaridhënieje). Ndodh që, për shkak të angazhimeve të tjera të AS-së, pastruesi shoqëron PMF-të. Pavarësisht se kjo është një zgjidhje praktike, është vështirë të jetë idealja!

Është hedhur ideja se duhet të rishikohet Protokolli, i cili duhet të riemërohet si: Protokolli për Mbrojtjen e Fëmijëve (dhe jo Protokolli i Punonjësve për Mbrojtjen e Fëmijëve), ky rishikim do të kontribuojë për një ndjenje më të madhe përgjegjësie të përbashkët dhe për një artikulim më të qartë të roleve dhe përgjegjësive të agjencive të tjera.

Një tjetër ide, e ndarë nga shumëkush, ishte se harmonizimi dhe koordinimi i proceseve të ndryshme (për mbrojtjen e fëmijëve, dhunën në familje dhe trafikimin në veçanti) do të kontribuonte për të punuar me më shumë efikasitet. U vërejt që në praktikë, të njëjtët pjesëmarrës kishin prirje të merrnin pjesë në këto procese të ndryshme dhe për pasojë pati njëfarë dublikimi dhe mbivendosje.

Përfshirja dhe angazhimi aktiv me strukturat komunitare si një praktikë e rregullt ishte pothuajse joekzistuese. Në disa zona, kjo ndodh (sidomos kur ka shërbime të disponueshme), por në zona të tjera, duket se ka pak angazhim nga komuniteti. Për shembull, në një vend ku zyrat e Këshillit janë ngjitur me xhaminë, nuk ka pasur diskutime me imamin për të parë se çfarë mbështetjeje mund (po qe se mundet) të sigurojë xhamia. Ndërsa OJF-të kanë krijuar grupe për mbrojtjen e komunitetit, cilësia dhe angazhimi i këtyre grupeve duket se ndryshon nga njëri vend te tjetri.

World Vision ka caktuar “Monitorues” komunitare, të cilat punojnë vullnetarisht dhe që përbëhen nga prindër dhe profesionistë (mësues, drejtues të fshatrave etj). Këtyre Monitoruesve u janë dhënë trajnime mbi të drejtat dhe mbi mbrojtjen e fëmijëve, dhe është supozuar që ato të luajnë një rol në komunitetin e tyre, në drejtim të identifikimit të rasteve, sensibilizimit të komuniteteve dhe referimit të rasteve, dhe, në disa raste, të ofrimit të shërbimeve. Megjithatë, Monitoruese nuk janë përmendur gjatë studimit, përveçse janë caktuar posaçërisht, gjë e cila më tepër sugjeron se ato mund të mos jenë aq aktive dhe efikase sa është imagjinuar, të paktën jo në zonat e studiuara.

• përfshirja dhe angazhimi me përdoruesit e shërbimit

Ishte e vështirë të vlerësoje me saktësi nivelin e përfshirjes me shërbimet e përdoruesit, pjesërisht për shkak se praktika për dosjet ndryshonte nga njëri vend në tjetrin (kjo diskutohet më tej në seksionin e cilësisë së shërbimit), dhe kështu ishte e vështirë të shikoje se çfarë hapash ishin ndërmarrë. Nga diskutimet me PMF-të u duk se, të paktën gjatë vlerësimit fillestar, kishte pasur konsultim me prindërit, dhe se prindërit ishin ftuar në takime multidisiplinore. Nga diskutimet e përfaqësisë së prindërve, doli se ata mendonin se PMF-të kishin punuar përkrah tyre për t’i ndihmuar, dhe jo për marrjen e vendimeve në emër të tyre.

Megjithatë, përballë mungesës së burimeve, është e vështirë të shikosh se si përfshirja dhe angazhimi i qëndrueshëm me familjet (në drejtim të monitorimit dhe ndjekjes së vazhdimësisë) mund të kryhet ashtu siç është raportuar gjerësisht, sepse vizitat nëpër shtëpi paraqisnin vështirësi. Një fushë tjetër sfiduese në drejtim të angazhimit të familjes është kur një fëmijë është vendosur nën kujdes, pasi ka një mungesë qartësie dhe qëndrueshmërie në lidhje me përcjelljen e rastit që duhet të bëhet me familjen e fëmijës. Në disa vende, PMF-ja mbetet e përfshirë, ndërsa në vende të tjera ato shkëputen dhe ia kalojnë rastet institucionit rezidencial

29

Janar2013

/ apo ndonjë ofruesi tjetër alternativ të kujdesit ndaj fëmijëve. Atje ku institucioni / ambienti i kujdesit ndaj fëmijëve është shumë larg shtëpisë së fëmijës në nevojë, është e vështirë t’i mbash prindërit të lidhur me fëmijën, dhe për të promovuar kontaktin / përgatitur për riintegrimin, nëse familjes së fëmijës nuk i shkohet për vizitë.

Sërish, ky hendek në punën e NJMF-ve dhe Shërbimeve Sociale thekson nevojën për integrimin e procesit të zbatimit të modelit të NJMF-ve dhe të reformës sociale.

Gjatë dy diskutimeve me përfaqësi të ndryshme, në lidhje me fëmijët, ka pasur një reagim paksa të përzier, nga ata që kishin përvojën e PMF-së nga njëra anë, dhe ata që nuk kishin pasur kontakt. Në të dyja rastet, fëmijët ishin të vetëdijshëm se PMF-ja ishte atje për t’i mbrojtur ata, edhe pse, kuptohet, nuk ishin të sigurt se si do të bëhej kjo. Një i ri foli për mënyrën se si ai dhe miqtë e tij e kishin telefonuar PMF-në, për të kontrolluar nëse punonjësi ishte aty, dhe ishte i habitur që punonjësi qe treguar i sjellshëm dhe i duruar, edhe kur fëmijët kishin ngritur pyetje me shaka.

Një vlerësim i pjesëmarrësve, kryer me 56 fëmijë (6-17 vjeç), në vitin 2011, të cilët kishin pasur kontakte me NJMF-të, identifikoi që të gjithë fëmijët, të cilët morën pjesë në vlerësim, pranuan se kishte përmirësime në gjendjen e tyre familjare, si rrjedhojë e ndërhyrjeve të punonjësve të NJMF-ve (projekti MARIO, 2011). Megjithatë, edhe pse fëmijët kanë qenë në gjendje të japin një shpjegim të rolit të NJMF-ve, vetëm pak fëmijë u takuan me punonjësin e NJMF-së, duke e konsideruar si një mbështetje për veten e tyre. Kjo vjen pjesërisht për shkak të takimeve jashtë radhe me fëmijët / mungesën e konsultimit me fëmijët, por edhe si rezultat i vështirësive në identifikimin e hapësirës së përshtatshme / dhoma private për t’u takuar privatisht.

Në mesin e OJF-ve ndërkombëtare dhe agjencive që punojnë me NJMF-të, ekziston mendimi se shumë NJMF janë duke u përqendruar më shumë te fëmijët në praktikën e tyre, edhe pse ka ende vend për përmirësim.


• Puna në partneritet është konsideruar e rëndësishme, por, deri këto kohët e fundit, rolet, si dhe përgjegjësitë e të gjitha palëve të interesuara nuk janë specifikuar qartë. Kjo ka çuar në një situatë, ku në disa vende mbrojtja e fëmijës shikohet si përgjegjësi e vetme e NJMF-ve.

• Harmonizimi i proceseve të ndryshme (për shembull, NJMF-të, dhuna në familje, trafikimi) do të kontribuonin për të punuar me më shumë efikasitet.

• Duket sikur ka përfshirje dhe angazhim të përdoruesve të shërbimeve, përfshi këtu fëmijët, në një nivel apo në një tjetër. Megjithëkëtë, duket se ka më pak angazhim në strukturat e nivelit vendor, si dhe në mekanizmat informalë për të mbrojtur fëmijët.

• Mungesa e burimeve kontribuon në vështirësinë e ruajtjes së përfshirjes dhe të angazhimit, veçanërisht kur fëmijët vendosen në institucione apo shërbime, të cilat nuk janë vendore.

30


cilëSiA Dhe FuShA e ShëRbiMeVe

• Rolet dhe përgjegjësitë konkurruese

Është e nevojshme të theksohet se në kuadër të Ligjit të vitit 2010, ka dispozita, të cilat janë projektuar për të mbrojtur të drejtat e fëmijëve nga të gjitha format e abuzimit dhe për të promovuar mirëqenien e fëmijëve, si dhe respektimin e të drejtave të tyre (veçanërisht neni 21).

Sidomos në lidhje me situatën e fëmijëve të trafikuar / fëmijëve në lëvizje, zbatohet ligji për mbrojtjen e fëmijëve si brenda territorit të Republikës së Shqipërisë, ashtu dhe për fëmijët me kombësi shqiptare, të cilët janë jashtë vendit. Përkufizimi i një fëmije, në përputhje me Konventën e Kombeve të Bashkuara mbi të Drejtat e Fëmijës të vitit 1989, është një person nën moshën 18 vjeç. Pavarësisht nga kjo, NJMF-të mund të hasin në vështirësi në paraqitjen formalisht të fëmijëve me këto raste, që ata të mund të shfrytëzojnë shërbimet të cilat mund të ekzistojnë33.

Sipas nenit 39 të ligjit 2010, detyrat e caktuara për NJMF-të përfshijnë:

• Vlerësimin dhe monitorimin e vazhdueshëm të situatës së familjeve të fëmijëve në rrezik, derisa fëmija të konsiderohet si “jo i rrezikuar”;

• Identifikimi dhe koordinimi i rasteve, në një qasje multidisiplinore, vlerësimin, mbrojtjen dhe referimin e rasteve brenda territorit të bashkisë / komunës;

• Rritjen e ndërgjegjësimit të komunitetit dhe zhvillimin e programeve informative, edukative dhe trajnimi, që lidhen me mbrojtjen e fëmijëve në juridiksionin e bashkisë / komunës;

• Bashkëpunimin me administratorët në ndarjen e çështjeve sociale të bashkisë, me psikologët e shkollave, mjekët e familjeve, autoritetet policore, punonjësit socialë në qendrat e shërbimeve publike dhe jopublike, për përmirësimin e situatës së mbrojtjes së fëmijëve në territorin e bashkisë / komunës;

• Shërbimin si një qendër informacioni, ku fëmijët dhe familjet në territorin e komunës mund të marrin informacion, ose rekomandimin për të mbështetur shërbimet në përputhje me nevojat dhe situatën e tyre;

• Raportimin periodik dhe ofrimin e të dhënave për Agjencinë Shtetërore për Mbrojtjen e Fëmijëve34.

Kjo listë e gjerë detyrimesh mund të krijojë probleme për NJMF-të. Për shembull, është shumë

33. Nuk duhet të ndodhë kështu, pasi, për shembull, fëmijëve duhet t’u mundësohet regjistrimi në shkollë pa certifikatën e lindjes, por, pavarësisht kësaj, është raportuar që ndonjëherë nevojiten bindje dhe negocim i konsiderueshëm me shkollat. Identifikimi i akomodimit të duhur për të rinjtë (mosha 15 – 18 vjeç) mbetet çështje problematike. 34. Të dhënat e mbledhura nga Agjencia Shtetërore, si dhe organizma të tjera të tilla, si NJDF-të, janë identifikuar si një çështje, e cila ka nevojë për trajtim dhe shtjellim të mëtejshëm. Gjithashtu, pranohet se është e rëndësishme që të dhënat e mbledhura të standardizohen për të gjithë ata që kanë nevojë për informacion (përfshi këtu bashkitë dhe donatorët), me qëllim që të reduktohet barra administrative ndaj NJMF-ve.

30


cilëSiA Dhe FuShA e ShëRbiMeVe

• Rolet dhe përgjegjësitë konkurruese

Është e nevojshme të theksohet se në kuadër të Ligjit të vitit 2010, ka dispozita, të cilat janë projektuar për të mbrojtur të drejtat e fëmijëve nga të gjitha format e abuzimit dhe për të promovuar mirëqenien e fëmijëve, si dhe respektimin e të drejtave të tyre (veçanërisht neni 21).

Sidomos në lidhje me situatën e fëmijëve të trafikuar / fëmijëve në lëvizje, zbatohet ligji për mbrojtjen e fëmijëve si brenda territorit të Republikës së Shqipërisë, ashtu dhe për fëmijët me kombësi shqiptare, të cilët janë jashtë vendit. Përkufizimi i një fëmije, në përputhje me Konventën e Kombeve të Bashkuara mbi të Drejtat e Fëmijës të vitit 1989, është një person nën moshën 18 vjeç. Pavarësisht nga kjo, NJMF-të mund të hasin në vështirësi në paraqitjen formalisht të fëmijëve me këto raste, që ata të mund të shfrytëzojnë shërbimet të cilat mund të ekzistojnë33.

Sipas nenit 39 të ligjit 2010, detyrat e caktuara për NJMF-të përfshijnë:

• Vlerësimin dhe monitorimin e vazhdueshëm të situatës së familjeve të fëmijëve në rrezik, derisa fëmija të konsiderohet si “jo i rrezikuar”;

• Identifikimi dhe koordinimi i rasteve, në një qasje multidisiplinore, vlerësimin, mbrojtjen dhe referimin e rasteve brenda territorit të bashkisë / komunës;

• Rritjen e ndërgjegjësimit të komunitetit dhe zhvillimin e programeve informative, edukative dhe trajnimi, që lidhen me mbrojtjen e fëmijëve në juridiksionin e bashkisë / komunës;

• Bashkëpunimin me administratorët në ndarjen e çështjeve sociale të bashkisë, me psikologët e shkollave, mjekët e familjeve, autoritetet policore, punonjësit socialë në qendrat e shërbimeve publike dhe jopublike, për përmirësimin e situatës së mbrojtjes së fëmijëve në territorin e bashkisë / komunës;

• Shërbimin si një qendër informacioni, ku fëmijët dhe familjet në territorin e komunës mund të marrin informacion, ose rekomandimin për të mbështetur shërbimet në përputhje me nevojat dhe situatën e tyre;

• Raportimin periodik dhe ofrimin e të dhënave për Agjencinë Shtetërore për Mbrojtjen e Fëmijëve34.

Kjo listë e gjerë detyrimesh mund të krijojë probleme për NJMF-të. Për shembull, është shumë

33. Nuk duhet të ndodhë kështu, pasi, për shembull, fëmijëve duhet t’u mundësohet regjistrimi në shkollë pa certifikatën e lindjes, por, pavarësisht kësaj, është raportuar që ndonjëherë nevojiten bindje dhe negocim i konsiderueshëm me shkollat. Identifikimi i akomodimit të duhur për të rinjtë (mosha 15 – 18 vjeç) mbetet çështje problematike. 34. Të dhënat e mbledhura nga Agjencia Shtetërore, si dhe organizma të tjera të tilla, si NJDF-të, janë identifikuar si një çështje, e cila ka nevojë për trajtim dhe shtjellim të mëtejshëm. Gjithashtu, pranohet se është e rëndësishme që të dhënat e mbledhura të standardizohen për të gjithë ata që kanë nevojë për informacion (përfshi këtu bashkitë dhe donatorët), me qëllim që të reduktohet barra administrative ndaj NJMF-ve.

31

Janar2013

e vështirë të zbatosh veprimtari të planifikuara ndërgjegjësuese kur ka një numër të madh rastesh të referuara, të cilat PMF-ja duhet t’i trajtojë duke punuar me intensitet (edhe pse disa NJMF nuk arrijnë të kryejnë veprimtari ndërgjegjësuese). Po kështu, është e vështirë të mbledhësh fonde për programet, të cilat shpesh bien në fushën e veprimit të NJMF-ve, ndërkohë që, njëkohësisht, u përgjigjemi rasteve që na paraqiten. Kjo është e lidhur drejtpërsëdrejti me çështjet e burimeve dhe të mungesës së koordinimit midis bashkive / komunave / mungesës së planifikimit rajonal. Më shumë bashkëpunim mes komunave dhe bashkive fqinje, mund të mundësojë një përdorim më efektiv (domethënë përdorimin e përbashkët) të burimeve të tyre të kufizuara, shtim të territorit të mbuluar nga shërbimi.

Në disa situata, NJMF-të mbulojnë një popullsi prej 10 000 - 12 000 banorë, dhe kanë vetëm një numër të vogël referimesh (mesatarisht 1 në muaj), ndërsa të tjera NJMF mund të mbulojnë një popullsi prej mbi 100 000 banorësh (dhe kanë mbi 70 raste të hapura). Në mënyrë të ngjashme, siç është përmendur më parë, është e vështirë të ndjekësh ecurinë e rasteve, nëse ka mundësi të kufizuara transporti.

Në lidhje me funksionet e Agjencisë Shtetërore ka një mungesë të udhëzimeve të hollësishme dhe / ose operacionale të përfshira në kuadër të dispozitave të ligjit. Janë bërë përpjekje për të zhvilluar politika dhe procedura të duhura në lidhje me punën e NJMF-ve. Më e rëndësishmja e këtyre iniciativave është Protokolli i Punës për Punonjësit e Mbrojtjes së Fëmijëve, i zhvilluar në vitin 2010 nga Ministria e Punës, Çështjeve Sociale dhe Shanseve të Barabarta, Terre des hommes dhe UNICEF, në bashkëpunim me agjencitë e tjera dhe palët e interesuara. Ky dokument përmban udhëzime të hollësishme procedurale në punën e NJMF-ve dhe menaxhimin e rasteve35, edhe pse ky dokument nuk është i detyrueshëm për momentin.

Sipas dispozitave të ligjit, ministri mund të nxjerrë udhëzime, dhe një sugjerim, që është konsideruar si një avancim i mundshëm në përpjekjet për të mbrojtur fëmijët, është se Protokolli duhet të lëshohet nga ministri, në mënyrë që të bëjë të detyrueshme kushtet e tij, pasi kjo do të forcojë praktikat, si dhe standardet e operimit për NJMF-të dhe të tjerë garantues të të drejtave të fëmijëve.

Përsëri, në lidhje me burimet, mungesa e shërbimeve të aksesueshme për të mbështetur familjet, do të thotë se është e vështirë për referimin e rasteve që kërkojnë mbështetje dhe ndërhyrje, sidomos në zonat e largëta dhe në komuna. Kjo ndodh ose për shkak se shërbimi nuk ekziston, nuk ka fonde, ose sepse nuk ka asnjë mënyrë për të transportuar fëmijën / familjen36.

• Aksesimi dhe Ankesat

Aksesimi i NJMF-ve duket se është problem në disa vende. Pasja e zyrave të përbashkëta në ndërtesën e bashkisë / komunës, me pak ose aspak hapësirë për diskutim privat, nuk ndihmon për të krijuar një mjedis ku të rriturit dhe fëmijët mund të flasin lirisht në lidhje me çështjet shqetësuese. Përveç kësaj, në rastet kur zyrat janë të vendosura në katet e sipërme të ndërtesave, është e vështirë të mendosh se si këto mund të jenë lehtësisht të arritshme qoftë për njerëzit me fëmijë të vegjël, qoftë për ata me aftësi të kufizuara fizike.

Në zonat ku PMF-ja kryen më shumë se një rol, ka një mungesë të vazhdimësisë së shërbimit. Kjo mungesë, sigurisht që shtrihet edhe gjatë fundjavave dhe në mbrëmje (kur mund të ndodhë që fëmijët janë më tepër në rrezik).

35. Duhet theksuar se ka disa gjëra të patrajtuara në Protokoll – për shembull nuk ka procedura për fëmijë që kanë nevojë për mbrojtje të menjëhershme – megjithatë, me sa dihet, ka plane mes UNICEF-it dhe Agjencisë Shtetërore për të kryer një rishqyrtim të gjithanshëm të dokumentit nga fundi i vitit 2012 dhe fillimi i vitit 2013.36. Duke shtuar sigurisht, siç është përmendur edhe më parë, faktin që nuk ka një mbulim të plotë 24-orësh në ditë nga ana e NJMF-së.

32


Një NJMF kishte krijuar një fletëpalosje për të këshilluar familjet dhe partnerët në lidhje me rolin e NJMF-ve. Nuk duket se çdo NJMF e ka krijuar tashmë një procedurë mbledhjesh të reagimeve apo ankesave.

• Përshtatshmëriamenevojat

Pavarësisht nga kufizimet dhe problemet e pranuara, ka disa shenja që tregojnë se fëmijëve dhe familjeve u është dhënë (në disa vende), një shërbim, i cili është më i shtrirë dhe pozitiv se ajo që mund të konkludohet. Për shembull, pavarësisht se puna e NJMF-ve dhe e ekipeve multidisiplinore, sipas përcaktimit në kuadër të ligjit, është “mbrojtja, vlerësimi i gjendjes dhe referimi i fëmijëve në rrezik”, e pashoqëruar me asnjë kërkesë të qartë për të ofruar shërbime përkrahëse ose ndihmëse, një vlerësim i kryer nxori në pah se vlerësuesit ishin “impresionuar veçanërisht nga vendosmëria e Njësive për Mbrojtjen e Fëmijëve për të siguruar një gamë të shërbimeve sociale të rëndësishme personale, që nuk janë krejtësisht të dukshme ose të matshme” (Westwater etj., 2009, faqe 16).

Konkluzioni i përgjithshëm i vlerësimit të kryer në vitin 2009 ishte se shërbimi NJMF-ve, megjithëse i vlefshëm, nevojitej të zgjerohej me përmirësime në drejtim të kapaciteteve të stafit, trajnimeve, mbështetjeve, burimeve dhe të punës ndërinstitucionale, që në mënyrë efektive të arrijë të gjithë fëmijët dhe të merret me rastet më të ndërlikuara.

Në diskutim me të anketuarit, u duk se dalloheshin dy grupe familjesh, të cilat priren të identifikohen si në nevojë për ndërhyrjen e NJMF-ve: ato me probleme ekonomike, gjë që ka çuar në neglizhencë dhe abuzim fizik, si dhe raste të rënda të abuzimit (zakonisht abuzimi seksual)37. Kjo priret të sugjerojë se si rastet me rrezikshmëri të ulët, ashtu edhe ato me rrezikshmëri të mesme për abuzim, ku faktori i rrezikut për fëmijën nuk është varfëria, ose nuk janë identifikuar ose nuk janë referuar. Kjo tregon për një boshllëk në ofrimin e shërbimeve gjithëpërfshirëse të mbrojtjes, si element i rëndësishëm i punës proaktive, puna e ndërhyrjes së hershme mungon. Lidhur me këtë, mungesa e shërbimeve, në mënyrë të pashmangshme çon në “simptomën e menaxhimit”, në vend që t’i adresohet rrënjës së shkaqeve.

• Dokumentimi

Praktika, cilësia dhe shkalla e dokumentimit (në mënyrë specifike, dosje individuale të fëmijëve) ndryshon në masë të madhe, dhe në shumë raste bie më poshtë se çfarë do të konsiderohej si një praktikë e mirë. Dosjet ose kanë mangësi në dokumentacion (për shembull, nuk janë dokumentuar personat e kontaktit) ose ka mungesa në hollësitë e veprimeve bazë të ndërmarra. Për shembull, ndërsa vlerësimi (në shumë raste të njohura si raporti social) mund të jetë në dosje, nuk ka detaje në lidhje me monitorimin dhe shqyrtimin. Informacione të ndryshme mund të mbahen në vende të ndryshme (për shembull, në dosjen e fëmijës dhe në fletoren / ditarin e PMF-ve).

Mungesa e konsistencës mund t’i atribuohet, të paktën pjesërisht, mungesës së drejtimit në Protokoll, si ndaj pritshmërive lidhur me dokumentimin e informacionit. Megjithatë, edhe ato rekomandime që ekzistojnë (të tilla si: dosjet duhet të mbahen në një vend të sigurt), nuk janë respektuar gjithmonë.

Në disa raste, PMF-të kanë zhvilluar bazat e të dhënave të tyre, por kjo ka prirjen të përqendrohet

37. Kjo është përshtypja, sepse fatkeqësisht dokumentimi ndryshon kaq shumë, dhe në disa raste është aq shkel e shko, saqë është e pamundur ta verifikosh me saktësi.

32


Një NJMF kishte krijuar një fletëpalosje për të këshilluar familjet dhe partnerët në lidhje me rolin e NJMF-ve. Nuk duket se çdo NJMF e ka krijuar tashmë një procedurë mbledhjesh të reagimeve apo ankesave.

• Përshtatshmëriamenevojat

Pavarësisht nga kufizimet dhe problemet e pranuara, ka disa shenja që tregojnë se fëmijëve dhe familjeve u është dhënë (në disa vende), një shërbim, i cili është më i shtrirë dhe pozitiv se ajo që mund të konkludohet. Për shembull, pavarësisht se puna e NJMF-ve dhe e ekipeve multidisiplinore, sipas përcaktimit në kuadër të ligjit, është “mbrojtja, vlerësimi i gjendjes dhe referimi i fëmijëve në rrezik”, e pashoqëruar me asnjë kërkesë të qartë për të ofruar shërbime përkrahëse ose ndihmëse, një vlerësim i kryer nxori në pah se vlerësuesit ishin “impresionuar veçanërisht nga vendosmëria e Njësive për Mbrojtjen e Fëmijëve për të siguruar një gamë të shërbimeve sociale të rëndësishme personale, që nuk janë krejtësisht të dukshme ose të matshme” (Westwater etj., 2009, faqe 16).

Konkluzioni i përgjithshëm i vlerësimit të kryer në vitin 2009 ishte se shërbimi NJMF-ve, megjithëse i vlefshëm, nevojitej të zgjerohej me përmirësime në drejtim të kapaciteteve të stafit, trajnimeve, mbështetjeve, burimeve dhe të punës ndërinstitucionale, që në mënyrë efektive të arrijë të gjithë fëmijët dhe të merret me rastet më të ndërlikuara.

Në diskutim me të anketuarit, u duk se dalloheshin dy grupe familjesh, të cilat priren të identifikohen si në nevojë për ndërhyrjen e NJMF-ve: ato me probleme ekonomike, gjë që ka çuar në neglizhencë dhe abuzim fizik, si dhe raste të rënda të abuzimit (zakonisht abuzimi seksual)37. Kjo priret të sugjerojë se si rastet me rrezikshmëri të ulët, ashtu edhe ato me rrezikshmëri të mesme për abuzim, ku faktori i rrezikut për fëmijën nuk është varfëria, ose nuk janë identifikuar ose nuk janë referuar. Kjo tregon për një boshllëk në ofrimin e shërbimeve gjithëpërfshirëse të mbrojtjes, si element i rëndësishëm i punës proaktive, puna e ndërhyrjes së hershme mungon. Lidhur me këtë, mungesa e shërbimeve, në mënyrë të pashmangshme çon në “simptomën e menaxhimit”, në vend që t’i adresohet rrënjës së shkaqeve.

• Dokumentimi

Praktika, cilësia dhe shkalla e dokumentimit (në mënyrë specifike, dosje individuale të fëmijëve) ndryshon në masë të madhe, dhe në shumë raste bie më poshtë se çfarë do të konsiderohej si një praktikë e mirë. Dosjet ose kanë mangësi në dokumentacion (për shembull, nuk janë dokumentuar personat e kontaktit) ose ka mungesa në hollësitë e veprimeve bazë të ndërmarra. Për shembull, ndërsa vlerësimi (në shumë raste të njohura si raporti social) mund të jetë në dosje, nuk ka detaje në lidhje me monitorimin dhe shqyrtimin. Informacione të ndryshme mund të mbahen në vende të ndryshme (për shembull, në dosjen e fëmijës dhe në fletoren / ditarin e PMF-ve).

Mungesa e konsistencës mund t’i atribuohet, të paktën pjesërisht, mungesës së drejtimit në Protokoll, si ndaj pritshmërive lidhur me dokumentimin e informacionit. Megjithatë, edhe ato rekomandime që ekzistojnë (të tilla si: dosjet duhet të mbahen në një vend të sigurt), nuk janë respektuar gjithmonë.

Në disa raste, PMF-të kanë zhvilluar bazat e të dhënave të tyre, por kjo ka prirjen të përqendrohet

37. Kjo është përshtypja, sepse fatkeqësisht dokumentimi ndryshon kaq shumë, dhe në disa raste është aq shkel e shko, saqë është e pamundur ta verifikosh me saktësi.

33

Janar2013

më shumë te ndjekja e numrit të rasteve, në mënyrë që të raportojnë te menaxherët dhe NJDF-ja / Agjencia Shtetërore. Mungesa e një baze të dhënash kombëtare ndikon negativisht në shkëmbimin e informacionit ndërmjet NJMF-ve, sidomos kur familjet janë në lëvizje.

Dosjet gjithëpërfshirëse të rasteve sigurojnë:

• Një dokumentim të detajuar të rastit - të dobishme në rastin kur PMF-të ndryshojnë, kur mungojnë, ose kur familja shpërngulet apo transferohet në një vend tjetër.

• Një mjet për planifikimin dhe ndjekjen e vazhdimësisë - pasi dokumentimet mund t’i kujtojnë PMF-të se çfarë veprimesh dhe marrëveshjesh janë arritur më përpara.

• Një dokumentim i veprimit - kështu që nëse ndodh një incident apo është i nevojshëm një hetim (për shembull, nëse një fëmijë vdes), atëherë është e qartë se çfarë mbështetje dhe ndërhyrjesh janë kryer.

• Një kornizë për kontrollin e mbikëqyrjes dhe të cilësisë.

Duke pasur parasysh këto pika, është e qartë se duhet të dokumentohen të dhëna të sakta, edhe pse, duke marrë parasysh ngarkesën e punës të PMF-ve, është e pranueshme se ndonjëherë është e vështirë për të aktualizuar rregullisht dosjet. Për këtë arsye është e rëndësishme që kriteret për mbajtjen e dokumentacionit të merren parasysh me kujdes, brenda kontekstit të asaj që do të jenë të dobishme për punonjësit e NJMF-ve në punën e tyre me familjet (ndryshe, shkresat nuk do mund të plotësohen).

Mungesa e dosjeve të hollësishme dhe të plota të rasteve nënkupton se është praktikisht e pamundur të kontrollohet puna e NJMF-ve dhe të përcaktohet cilësia e shërbimeve të ofruara. Nëse nuk përmirësohet, kjo ka për t’u kthyer edhe në një sfidë tjetër për ngritjen e një kuadri inspektimi.


• Një gamë e gjerë detyrash dhe interesash konkurruese për PMF-të, do të thotë se, në disa raste, nuk është kushtuar vëmendja e duhur ndaj gamës së plotë të detyrave, për shembull, në ekuilibrimin e ndërgjegjësimit dhe të punës parandaluese nga njëra anë, me reagimin ndaj rasteve nga ana tjetër.

• Nuk ka konsistencë në të gjithë NJMF-të në aspektin e raportit mes punonjësve dhe numrit të popullsisë apo pritshmëri rreth shtrirjes / fushëveprimit të rolit të tyre.

• Bërja e Protokollit një dokument të detyrueshëm do të kontribuojë për të siguruar njëtrajtshmëri nëpër të gjitha NJMF-të në drejtim të mënyrës së reagimit dhe të veprimeve të tyre.

• Mungesa e një shërbimi 24-orësh që mbulon të gjithë Shqipërinë, nënkupton se nuk ofrohet një shërbim universal për mbrojtjen e fëmijëve.

• Puna proaktive / e ndërhyrjes së hershme te familjet në rrezik të ulët dhe të mesëm, mund të mos ekzistojë fare / të mungojë.

• Ekzistojnë mospërputhje të thella mes dokumentacionit të mbajtur, dhe procedurave të informacionit të dosjeve.

34


RekoMANDiMet pëR VepRiMet pRioRitARe

Nisja e NJMF-ve dhe zhvillimi i tyre i vazhdueshëm janë një drejtim pozitiv për mbrojtjen e fëmijëve në Shqipëri. Megjithatë, për çimentimin e mëtejshëm të pranisë së tyre, si dhe për të siguruar qëndrueshmërinë dhe cilësinë e punës, janë një sërë çështjesh që kanë nevojë për vëmendje.

Rekomandimet e paraqitura në këtë seksion të veçantë kanë të bëjnë me fushat prioritare për veprim në lidhje me NJMF-të, dhe jo me zhvillimin e sistemit të mbrojtjes së fëmijëve në përgjithësi (edhe pse, natyrisht, që ka lidhje).

• Ndërkohë që krijimi i NJMF-ve tani ka marrë formë ligjore, kërkesa për të krijuar një NJMF duhet të jetë e detyrueshme38. Pa një dispozitë të tillë, do të jetë e vështirë të sigurohet një mbulim universal për mbrojtje në të gjithë vendin. Lidhur me këtë, duhet caktuar një buxhet / mjete financiare të mjaftueshme, në mënyrë që NJMF-të të mund të ofrojnë një shërbim efikas.

• Standardet minimale të operimit, përfshirë procedurat e rasteve (siç përshkruhen në Protokoll), herët e reagimeve, rolet, përgjegjësitë dhe ngarkesa e rasteve, duhet të prezantohen dhe të bëhen të detyrueshme për të siguruar barazi të shërbimit nëpër NJMF. Kjo mund të arrihet duke u lëshuar Protokolli si një dokument udhëzues nga Ministria e Punës

• Protokolli duhet të rishikohet për të reflektuar ligjin dhe praktikën aktuale, duke përfshirë dispozitat lidhur me trajtimin e rasteve emergjente, rolet dhe përgjegjësitë e të gjitha agjencive në lidhje me mbrojtjen e fëmijëve.

• Shërbimet e NJMF-ve duhet të ofrohen 24 orë në ditë, 7 ditë në javë. Kjo nuk do të thotë se një shërbim i plotë duhet të sigurohet gjatë gjithë kohës, por që duhet të ketë një sistem që bën të mundur kontaktimin e NJMF-së në një rast emergjence. Kjo gjë mund të arrihet me ndarjen e burimeve të NJMF-së mes komunave dhe bashkive. Për ta bërë këtë, do të duhet një organizëm koordinues rajonal, për racionalizimin e shërbimeve dhe / ose marrëveshje bilaterale ose shumëpalëshe mes bashkive apo komunave.

• Inspektimi dhe monitorimi i NJMF-ve është një kërkesë urgjente. Kjo duhet të lidhet jo vetëm me të dhënat / numrin e rasteve, por edhe me cilësinë dhe natyrën e shërbimit të ofruar nga NJMF-ja. Inspektimi duhet të kryhet nga një organizatë / agjenci e pavarur nga NJMF-ja, me një staf me kapacitet të përshtatshëm dhe përvojën për të ndërmarrë inspektime nga specialistë. Kjo ka të ngjarë të kërkojë trajnim dhe ndërtimin e kapaciteteve. Nga shumë anë do të ishte e kuptueshme që Agjencia Shtetërore të ishte

38. Mekanizmi për kryerjen e kësaj, mund të variojë (për shembull, nga një kërkesë e re ligjore tek çështja e udhëzimeve nga Ministria), dhe ka nevojë për diskutime dhe shqyrtime të mëtejshme.

34


RekoMANDiMet pëR VepRiMet pRioRitARe

Nisja e NJMF-ve dhe zhvillimi i tyre i vazhdueshëm janë një drejtim pozitiv për mbrojtjen e fëmijëve në Shqipëri. Megjithatë, për çimentimin e mëtejshëm të pranisë së tyre, si dhe për të siguruar qëndrueshmërinë dhe cilësinë e punës, janë një sërë çështjesh që kanë nevojë për vëmendje.

Rekomandimet e paraqitura në këtë seksion të veçantë kanë të bëjnë me fushat prioritare për veprim në lidhje me NJMF-të, dhe jo me zhvillimin e sistemit të mbrojtjes së fëmijëve në përgjithësi (edhe pse, natyrisht, që ka lidhje).

• Ndërkohë që krijimi i NJMF-ve tani ka marrë formë ligjore, kërkesa për të krijuar një NJMF duhet të jetë e detyrueshme38. Pa një dispozitë të tillë, do të jetë e vështirë të sigurohet një mbulim universal për mbrojtje në të gjithë vendin. Lidhur me këtë, duhet caktuar një buxhet / mjete financiare të mjaftueshme, në mënyrë që NJMF-të të mund të ofrojnë një shërbim efikas.

• Standardet minimale të operimit, përfshirë procedurat e rasteve (siç përshkruhen në Protokoll), herët e reagimeve, rolet, përgjegjësitë dhe ngarkesa e rasteve, duhet të prezantohen dhe të bëhen të detyrueshme për të siguruar barazi të shërbimit nëpër NJMF. Kjo mund të arrihet duke u lëshuar Protokolli si një dokument udhëzues nga Ministria e Punës

• Protokolli duhet të rishikohet për të reflektuar ligjin dhe praktikën aktuale, duke përfshirë dispozitat lidhur me trajtimin e rasteve emergjente, rolet dhe përgjegjësitë e të gjitha agjencive në lidhje me mbrojtjen e fëmijëve.

• Shërbimet e NJMF-ve duhet të ofrohen 24 orë në ditë, 7 ditë në javë. Kjo nuk do të thotë se një shërbim i plotë duhet të sigurohet gjatë gjithë kohës, por që duhet të ketë një sistem që bën të mundur kontaktimin e NJMF-së në një rast emergjence. Kjo gjë mund të arrihet me ndarjen e burimeve të NJMF-së mes komunave dhe bashkive. Për ta bërë këtë, do të duhet një organizëm koordinues rajonal, për racionalizimin e shërbimeve dhe / ose marrëveshje bilaterale ose shumëpalëshe mes bashkive apo komunave.

• Inspektimi dhe monitorimi i NJMF-ve është një kërkesë urgjente. Kjo duhet të lidhet jo vetëm me të dhënat / numrin e rasteve, por edhe me cilësinë dhe natyrën e shërbimit të ofruar nga NJMF-ja. Inspektimi duhet të kryhet nga një organizatë / agjenci e pavarur nga NJMF-ja, me një staf me kapacitet të përshtatshëm dhe përvojën për të ndërmarrë inspektime nga specialistë. Kjo ka të ngjarë të kërkojë trajnim dhe ndërtimin e kapaciteteve. Nga shumë anë do të ishte e kuptueshme që Agjencia Shtetërore të ishte

38. Mekanizmi për kryerjen e kësaj, mund të variojë (për shembull, nga një kërkesë e re ligjore tek çështja e udhëzimeve nga Ministria), dhe ka nevojë për diskutime dhe shqyrtime të mëtejshme.

35

Janar2013

përgjegjëse për monitorimin, inspektimin dhe udhëzimet, por kjo nuk mund të bëhet, në qoftë se Agjencia është e përfshirë në menaxhimin e linjës së NJMF-ve (nëpërmjet NJDF-ve), pasi kjo mund të paraqesë një konflikt interesash apo mungesë objektiviteti.

• Të gjithë punonjësit e NJMF-ve duhet të jenë të kualifikuar në mënyrën e duhur - idealja, të jenë punonjës socialë. Përkufizimi i punonjësit social, në drejtim të kualifikimeve dhe përvojës, duhet të përcaktohet me ligj / brenda kuadrit ligjor dhe linjave të veprimit. Përveç kësaj, në mënyrë që të sigurohet një bazë e qëndrueshme e praktikës dhe të afrohen të gjithë PMF-të, duhet t’u kërkohet të ndjekin trajnimin sipas standardeve, gjatë vitit të tyre të parë të punës.

• Mbikëqyrja e rasteve duhet të ofrohet për të gjitha NJMF-të, duke u dhënë NJMF-ve mundësinë për të zhvilluar praktikën e tyre dhe për të ndërtuar kapacitetet e tyre, duke pasur mundësinë të diskutojnë dhe të shqyrtojnë rastet e strategjive me dikë që i ka aftësitë dhe njohuritë e nevojshme për ta lehtësuar këtë proces. Një mënyrë për të mbështetur këtë, do të ishte duke inkurajuar PMF-të me përvojë të monitorojnë PMF-të më të reja, dhe duke ngritur grupe, në mënyrë që PMF-të të mund të bashkë mbikëqyrin njëri-tjetrin.

• Ofrimi i shërbimeve të NJMF-ve dhe roli i PMF-ve duhet të jenë të pacenueshme nga ndryshimet në mjedisin politik.

• Lidhjet me procese të tjera, siç është mekanizmi kombëtar i referimit për fëmijët e trafikuar dhe dhuna në familje, duhet të harmonizohen për të shmangur bërjen dyfish të punës, si dhe për të arritur efikasitet më të madh. Në mënyrë të ngjashme, zhvillimi i shërbimit të NJMF-së duhet të jetë në linjë me reformën e Shërbimeve Sociale, për të siguruar se ka një qasje të unifikuar për fëmijët.

• Zhvillimi i shërbimeve mbështetëse të specializuara është urgjentisht i nevojshëm. Shpresojmë se kjo mund të planifikohet strategjikisht sapo reforma e Shërbimeve Sociale të ketë përfunduar dhe strukturat rajonale koordinuese të jenë ngritur.

• Është e rëndësishme të arrihet identifikimi dhe mbështetja e familjeve më të rrezikuara. Është, gjithashtu, e rëndësishme të arrihet ndërhyrja e hershme, si dhe proaktive, te fëmijët, të cilët ndodhen në një rrezik të ulët / të mesëm. Përderisa këto familje nuk duket se identifikohen në mënyrë periodike, është e nevojshme një rritje ndërgjegjësimi me grupet e interesit dhe komunitetet.

• Më shumë theks duhet të vendoset mbi strukturimin e sistemit të mbrojtjes së fëmijëve në nivel vendor dhe joformal, në mënyrë që të identifikohen partnerët e tjerë, të cilët mund të jenë një burim mbështetës.

Ana

lizë

e çë

shtj

eve

subs

tanc

iale

, si d

he e

rek

oman

dim

eve

/ vep

rim

eve

të n

evoj

shm

e(s

ipas

kor

nizë

s së

ter

mav

e të

ref

eren

cës)

Çë

Sht

JA /

ASp

ek

ti

RR

JeD

ho

JAt

Në

pR

Ak

tik

ë D

he

q

ëN

DR

ue

ShM

ëR

iR

ek

oM

AN

DiM

e

CilësiaeshërbimittëNJM

F-ve(bazuarteroletdhepërgjegjësitëepërkufi

zuaranëProtokoll)

• M

unge

sa e

sta

ndar

deve

të d

etyr

uesh

me

në li

dhje

m

e op

erim

in d

he p

rakt

ikën

e N

JMF-

ve;

• M

unge

sa e

sta

ndar

deve

të

dety

rues

hme

min

imal

e pë

r ca

ktim

in e

PM

F-ve

, për

fshi

kët

u tr

ajni

min

dhe

kë

rkes

at e

ndë

rtim

it të

kap

acite

tit;

• M

bikë

qyrj

e e

kufiz

uar

nga

spec

ialis

tët;

• G

amë

e gj

erë

përg

jegj

ësis

h m

bi P

MF-

të,

pava

rësi

sht

mos

rëni

es s

ë m

adhe

dak

ord

për

sa i

tako

n as

pekt

eve

vend

ore;

• M

unge

së e

mon

itori

mit

dhe

e in

spek

timit;

• N

JMF

të n

gritu

ra n

ë çd

o ko

mun

ë / b

ashk

i nën

dr

ejtim

in e

kry

etar

ëve

bash

kiak

ë / k

ryet

arëv

e të

ko

mun

ës.

• Pa

sta

ndar

det,

të c

ilat

janë

gjit

hëpë

rfsh

irës

e dh

e të

zba

tues

hme,

nuk

ka

gara

nci p

ër s

a i t

akon

ci

lësi

së s

ë sh

ërbi

mit

të o

frua

r, pa

si k

jo v

aret

nga

pë

rkus

htim

i i p

unon

jësv

e in

divi

dual

ë.•

Mun

gesa

e m

bikë

qyrj

es, d

o të

tho

të q

ë PM

F-ve

nu

k u

jepe

t m

undë

sia

për

të n

dërt

uar

kapa

cite

tin e

ty

re p

ërm

es p

rakt

ikës

.•

Nga

rkes

a e

rast

eve

dhe

e ak

tivite

teve

ndr

ysho

n sh

umë

nga

njër

a N

JMF

te t

jetr

a.

• R

ishi

kim

dhe

lësh

im i

Prot

okol

lit s

i një

dok

umen

t i d

etyr

uesh

ëm p

ër t

ë dh

ënë

stan

dard

et e

pra

ktik

ës;

• Pr

ezan

to t

rajn

im t

ë st

anda

rdiz

uar

gjat

ë sh

ërbi

mit

për

të g

jithë

NJM

F-të

, dh

e kt

heje

kët

ë në

një

kër

kesë

të

dety

rues

hme;

• Ko

ordi

nim

i në

nive

l raj

onal

për

të

sigu

ruar

rac

iona

lizim

in e

NJM

F-ve

dh

e nd

arje

n e

eksp

ertiz

ës p

ërm

es m

bësh

tetje

s dh

e m

bikë

qyrj

es m

es

hom

olog

ëve;

• Id

entifi

ko d

he p

reza

nto

insp

ektim

e të

për

shta

tshm

e, s

i dhe

mek

aniz

ma

mon

itoru

es, t

ë vë

në n

ë zb

atim

nga

një

sta

f i p

ajis

ur m

e af

tësi

të

përk

atës

e;•

Mbi

këqy

rja

e N

JMF-

ve, t

ani ë

shtë

gjit

hash

tu p

ërgj

egjë

si e

NJD

F-ve

/ A

gjen

cisë

Sht

etër

ore

- pa

varë

sish

t se

ësh

të s

hum

ë sh

pejt

të v

lerë

sosh

rr

jedh

ojat

e k

ësaj

, dhe

nës

e kj

o do

të

mar

rë fo

rmën

e m

bikë

qyrj

es s

ë ra

stit

apo

atë

të in

form

acio

nit

stat

istik

or. M

egjit

hëkë

të, k

a të

ngj

arë

që

NJD

F-ve

t’u

nev

ojite

t nj

ë nd

ërtim

the

lbës

or k

apac

itete

sh, n

ëse

mar

rin

mbi

vet

e ro

lin e

ofr

imit

të m

bësh

tetje

s te

knik

e pë

r N

JMF-

të.

Ndi

kim

i dhe

efe

kti i

shë

rbim

it t

ë N

JMF-

ve t

e pë

rdor

uesi

t e

shër

bim

it

• K

ufizi

m n

ë re

feri

min

te

shër

bim

et m

bësh

tetë

se

nga

spec

ialis

tët;

• Pa

k / a

spak

bux

het,

qoftë

për

shë

rbim

et p

ër

fam

iljet

, apo

për

t’u

sig

urua

r që

NJM

F-ja

mun

det

të k

ryej

ë fu

nksi

onet

e s

aj;

• N

JMF-

ja p

unon

vet

ëm n

ë or

ar z

yrta

r e

tani

për

ta

ni n

uk n

dodh

et n

ë çd

o ba

shki

/ ko

mun

ë;•

Vend

ndod

hja

e N

JMF-

së, s

hpes

hher

ë ës

htë

ndër

tesa

qev

erita

re, s

i dhe

në

zyra

të

përb

ashk

ëta;

• Si

pas

treg

uesv

e, n

dërh

yrja

pro

aktiv

e / e

her

shm

e në

pun

ën m

e fa

milj

e në

rre

zik

të u

lët

ose

të

mes

ëm, m

und

të m

os je

të e

pra

nish

me

/ të

mun

gojë

.

• T

heks

i ven

dose

t në

pla

nifik

imin

e d

rejtu

ar p

ër n

ga

shër

bim

et, d

he jo

te

nevo

jat

që ç

ojnë

në

foku

sim

in p

ër

inte

resa

t m

ë të

mir

a të

fëm

ijëve

.•

Mun

gesa

e b

urim

eve

çon

në r

ritje

n e

vësh

tirës

ive

për

ruaj

tjen

e pë

rfsh

irje

s dh

e të

ang

azhi

mit,

veç

anër

isht

kur

fë

mijë

t ve

ndos

en n

ë in

stitu

cion

e ap

o ku

r sh

ërbi

met

nuk

ja

në t

ë di

spon

uesh

me

në n

ivel

ven

dor.

• N

uk k

a nj

ë m

bulim

të

përg

jiths

hëm

nga

NJM

F-të

, 24

-orë

sh, n

ë 7

ditë

, nuk

ka

një

sist

em m

broj

tjeje

për

fë

mijë

t.•

Zyr

a e

NJM

F-së

mun

d të

mos

jetë

e s

hfry

tëzu

eshm

e pë

r nj

erëz

it që

kan

ë pa

aftë

si a

po k

lient

ët m

und

të n

dërr

ojnë

m

endj

e dh

e të

mos

mar

rin

pjes

ë, pë

r sh

kak

të m

erak

ut

rret

h pr

ivat

ësis

ë. K

jo m

und

të k

rijo

jë g

jitha

shtu

një

pr

oble

m p

ër s

igur

inë

e do

sjev

e.•

Fëm

ijët

në n

evoj

ë dh

e të

rre

ziku

ar m

und

të m

os a

rrih

en

dot.

•N

evoj

itet

iden

tifiki

mi i

bur

imev

e fin

anci

are

për

të m

bësh

tetu

r pu

nën

e N

JMF-

ve;

•Ko

ordi

nim

i në

nive

l raj

onal

, për

të

sigu

ruar

rac

iona

lizim

in e

NJM

F-ve

, në

mën

yrë

që t

ë si

guro

het

mbu

limi (

me

shër

bim

) në

mba

rë v

endi

n;•

Zhv

illim

i i s

hërb

imev

e të

mbë

shte

tjes

nga

spec

ialis

tët

– ko

ordi

nuar

në

nive

l raj

onal

;•

Ndë

rto

shër

bim

e pë

r nd

ërhy

rje

të h

ersh

me

– pë

rfsh

i kët

u rr

itjen

e

ndër

gjeg

jësi

mit

te g

rupe

t e

inte

resi

t, si

dhe

par

tner

ët;

•Si

guro

hu q

ë pu

nonj

ësit

e N

JMF-

ve k

anë

një

mje

dis

të p

ërsh

tats

hëm

pu

ne /

shfr

ytëz

imi d

he h

apës

irë

të m

jaftu

eshm

e pë

r të

inte

rvis

tuar

pr

ivat

isht

fam

iljet

.

Ana

lizë

e çë

shtj

eve

subs

tanc

iale

, si d

he e

rek

oman

dim

eve

/ vep

rim

eve

të n

evoj

shm

e(s

ipas

kor

nizë

s së

ter

mav

e të

ref

eren

cës)

Çë

Sht

JA /

ASp

ek

ti

RR

JeD

ho

JAt

Në

pR

Ak

tik

ë D

he

q

ëN

DR

ue

ShM

ëR

iR

ek

oM

AN

DiM

e

CilësiaeshërbimittëNJM

F-ve(bazuarteroletdhepërgjegjësitëepërkufi

zuaranëProtokoll)

• M

unge

sa e

sta

ndar

deve

të d

etyr

uesh

me

në li

dhje

m

e op

erim

in d

he p

rakt

ikën

e N

JMF-

ve;

• M

unge

sa e

sta

ndar

deve

të

dety

rues

hme

min

imal

e pë

r ca

ktim

in e

PM

F-ve

, për

fshi

kët

u tr

ajni

min

dhe

kë

rkes

at e

ndë

rtim

it të

kap

acite

tit;

• M

bikë

qyrj

e e

kufiz

uar

nga

spec

ialis

tët;

• G

amë

e gj

erë

përg

jegj

ësis

h m

bi P

MF-

të,

pava

rësi

sht

mos

rëni

es s

ë m

adhe

dak

ord

për

sa i

tako

n as

pekt

eve

vend

ore;

• M

unge

së e

mon

itori

mit

dhe

e in

spek

timit;

• N

JMF

të n

gritu

ra n

ë çd

o ko

mun

ë / b

ashk

i nën

dr

ejtim

in e

kry

etar

ëve

bash

kiak

ë / k

ryet

arëv

e të

ko

mun

ës.

• Pa

sta

ndar

det,

të c

ilat

janë

gjit

hëpë

rfsh

irës

e dh

e të

zba

tues

hme,

nuk

ka

gara

nci p

ër s

a i t

akon

ci

lësi

së s

ë sh

ërbi

mit

të o

frua

r, pa

si k

jo v

aret

nga

pë

rkus

htim

i i p

unon

jësv

e in

divi

dual

ë.•

Mun

gesa

e m

bikë

qyrj

es, d

o të

tho

të q

ë PM

F-ve

nu

k u

jepe

t m

undë

sia

për

të n

dërt

uar

kapa

cite

tin e

ty

re p

ërm

es p

rakt

ikës

.•

Nga

rkes

a e

rast

eve

dhe

e ak

tivite

teve

ndr

ysho

n sh

umë

nga

njër

a N

JMF

te t

jetr

a.

• R

ishi

kim

dhe

lësh

im i

Prot

okol

lit s

i një

dok

umen

t i d

etyr

uesh

ëm p

ër t

ë dh

ënë

stan

dard

et e

pra

ktik

ës;

• Pr

ezan

to t

rajn

im t

ë st

anda

rdiz

uar

gjat

ë sh

ërbi

mit

për

të g

jithë

NJM

F-të

, dh

e kt

heje

kët

ë në

një

kër

kesë

të

dety

rues

hme;

• Ko

ordi

nim

i në

nive

l raj

onal

për

të

sigu

ruar

rac

iona

lizim

in e

NJM

F-ve

dh

e nd

arje

n e

eksp

ertiz

ës p

ërm

es m

bësh

tetje

s dh

e m

bikë

qyrj

es m

es

hom

olog

ëve;

• Id

entifi

ko d

he p

reza

nto

insp

ektim

e të

për

shta

tshm

e, s

i dhe

mek

aniz

ma

mon

itoru

es, t

ë vë

në n

ë zb

atim

nga

një

sta

f i p

ajis

ur m

e af

tësi

të

përk

atës

e;•

Mbi

këqy

rja

e N

JMF-

ve, t

ani ë

shtë

gjit

hash

tu p

ërgj

egjë

si e

NJD

F-ve

/ A

gjen

cisë

Sht

etër

ore

- pa

varë

sish

t se

ësh

të s

hum

ë sh

pejt

të v

lerë

sosh

rr

jedh

ojat

e k

ësaj

, dhe

nës

e kj

o do

të

mar

rë fo

rmën

e m

bikë

qyrj

es s

ë ra

stit

apo

atë

të in

form

acio

nit

stat

istik

or. M

egjit

hëkë

të, k

a të

ngj

arë

që

NJD

F-ve

t’u

nev

ojite

t nj

ë nd

ërtim

the

lbës

or k

apac

itete

sh, n

ëse

mar

rin

mbi

vet

e ro

lin e

ofr

imit

të m

bësh

tetje

s te

knik

e pë

r N

JMF-

të.

Ndi

kim

i dhe

efe

kti i

shë

rbim

it t

ë N

JMF-

ve t

e pë

rdor

uesi

t e

shër

bim

it

• K

ufizi

m n

ë re

feri

min

te

shër

bim

et m

bësh

tetë

se

nga

spec

ialis

tët;

• Pa

k / a

spak

bux

het,

qoftë

për

shë

rbim

et p

ër

fam

iljet

, apo

për

t’u

sig

urua

r që

NJM

F-ja

mun

det

të k

ryej

ë fu

nksi

onet

e s

aj;

• N

JMF-

ja p

unon

vet

ëm n

ë or

ar z

yrta

r e

tani

për

ta

ni n

uk n

dodh

et n

ë çd

o ba

shki

/ ko

mun

ë;•

Vend

ndod

hja

e N

JMF-

së, s

hpes

hher

ë ës

htë

ndër

tesa

qev

erita

re, s

i dhe

në

zyra

të

përb

ashk

ëta;

• Si

pas

treg

uesv

e, n

dërh

yrja

pro

aktiv

e / e

her

shm

e në

pun

ën m

e fa

milj

e në

rre

zik

të u

lët

ose

të

mes

ëm, m

und

të m

os je

të e

pra

nish

me

/ të

mun

gojë

.

• T

heks

i ven

dose

t në

pla

nifik

imin

e d

rejtu

ar p

ër n

ga

shër

bim

et, d

he jo

te

nevo

jat

që ç

ojnë

në

foku

sim

in p

ër

inte

resa

t m

ë të

mir

a të

fëm

ijëve

.•

Mun

gesa

e b

urim

eve

çon

në r

ritje

n e

vësh

tirës

ive

për

ruaj

tjen

e pë

rfsh

irje

s dh

e të

ang

azhi

mit,

veç

anër

isht

kur

fë

mijë

t ve

ndos

en n

ë in

stitu

cion

e ap

o ku

r sh

ërbi

met

nuk

ja

në t

ë di

spon

uesh

me

në n

ivel

ven

dor.

• N

uk k

a nj

ë m

bulim

të

përg

jiths

hëm

nga

NJM

F-të

, 24

-orë

sh, n

ë 7

ditë

, nuk

ka

një

sist

em m

broj

tjeje

për

fë

mijë

t.•

Zyr

a e

NJM

F-së

mun

d të

mos

jetë

e s

hfry

tëzu

eshm

e pë

r nj

erëz

it që

kan

ë pa

aftë

si a

po k

lient

ët m

und

të n

dërr

ojnë

m

endj

e dh

e të

mos

mar

rin

pjes

ë, pë

r sh

kak

të m

erak

ut

rret

h pr

ivat

ësis

ë. K

jo m

und

të k

rijo

jë g

jitha

shtu

një

pr

oble

m p

ër s

igur

inë

e do

sjev

e.•

Fëm

ijët

në n

evoj

ë dh

e të

rre

ziku

ar m

und

të m

os a

rrih

en

dot.

•N

evoj

itet

iden

tifiki

mi i

bur

imev

e fin

anci

are

për

të m

bësh

tetu

r pu

nën

e N

JMF-

ve;

•Ko

ordi

nim

i në

nive

l raj

onal

, për

të

sigu

ruar

rac

iona

lizim

in e

NJM

F-ve

, në

mën

yrë

që t

ë si

guro

het

mbu

limi (

me

shër

bim

) në

mba

rë v

endi

n;•

Zhv

illim

i i s

hërb

imev

e të

mbë

shte

tjes

nga

spec

ialis

tët

– ko

ordi

nuar

në

nive

l raj

onal

;•

Ndë

rto

shër

bim

e pë

r nd

ërhy

rje

të h

ersh

me

– pë

rfsh

i kët

u rr

itjen

e

ndër

gjeg

jësi

mit

te g

rupe

t e

inte

resi

t, si

dhe

par

tner

ët;

•Si

guro

hu q

ë pu

nonj

ësit

e N

JMF-

ve k

anë

një

mje

dis

të p

ërsh

tats

hëm

pu

ne /

shfr

ytëz

imi d

he h

apës

irë

të m

jaftu

eshm

e pë

r të

inte

rvis

tuar

pr

ivat

isht

fam

iljet

.

Sfidapërqeverinëvendoredheatëqendrorenëforcim

indhengritjeneNJM

F-ve

• M

unge

sa e

një

org

aniz

mi k

oord

inue

s në

ni

vel r

ajon

al p

ër b

ashk

ëvep

rim

in m

es N

JMF-

ve d

he S

hërb

imev

e So

cial

e;•

NJM

F-të

e n

gritu

ra n

ë çd

o ko

mun

ë / b

ashk

i në

n dr

ejtim

in e

kry

etar

ëve

të b

ashk

ive

/ kr

erëv

e të

kom

unav

e;•

Mun

gesa

e s

tand

arde

ve n

ë lid

hje

me

nive

lin

e sh

ërbi

mit,

plo

tësi

min

e s

tafit

, si d

he

mbi

këqy

rjen

dhe

bux

hetin

për

kos

tot

e ng

ritje

s dh

e të

ope

rim

it;•

Mun

gesë

bur

imes

h -

përf

shi k

ëtu

shër

bim

e te

të

cila

t të

ref

eroh

en fa

milj

et, s

i dhe

për

m

bësh

tetje

fina

ncia

re t

ë N

JMF-

ve;

• N

uk k

a nj

ë ku

adër

në

fuqi

për

insp

ektim

in

dhe

mon

itori

min

e N

JMF-

ve;

• Pu

na n

ë pa

rtne

rite

t ko

nsid

eroh

et e

rë

ndës

ishm

e, p

or, d

eri k

ohët

e fu

ndit,

rol

et

dhe

përg

jegj

ësitë

e t

ë gj

itha

grup

eve

të

inte

resi

t nu

k ja

në s

peci

fikua

r në

mën

yrë

të

qart

ë;•

Duk

et s

e ka

më

pak

anga

zhim

në

nive

lin

e st

rukt

urav

e ve

ndor

e, s

i në

mek

aniz

mat

in

form

alë

për

mbr

ojtje

n e

fëm

ijëve

;•

Nuk

ka

njët

rajts

hmër

i nëp

ër N

JMF

në li

dhje

m

e ra

port

in e

pun

onjë

sve

me

popu

llsin

ë ap

o m

e pr

itshm

ëritë

e s

htri

rjes

/ ku

adri

t ap

o ro

lit;

• N

drys

him

e të

the

lla m

es d

okum

entim

eve

të

mba

jtura

dhe

pro

cedu

rave

të

info

rmac

ioni

t në

për

dosj

et e

ras

teve

;•

Mbë

shte

tja h

isto

rike

tek

OJF

-të

ndër

kom

bëta

re, O

JF-t

ë ve

ndor

e dh

e U

NIC

EF-i,

për

të

mbë

shte

tur

zhvi

llim

in e

N

JMF-

ve;

• M

unge

së q

artë

sie

në li

dhje

me

role

t e

SHSS

H-v

e / P

MF-

ve k

ur fë

mijë

t ak

omod

ohen

• M

unge

sa e

shë

rbim

eve

dhe

e m

ater

iale

ve

mbë

shte

tëse

, do

të t

hotë

që

thek

si u

vih

et

shër

bim

eve

që ç

ojnë

në

plan

ifiki

min

për

fëm

ijët,

dhe

jo t

e ne

voja

t që

çoj

në n

ë pë

rqen

drim

in t

e in

tere

sat

më

të m

ira

të fë

mijë

ve, d

he n

ë ra

ste

të

vësh

tira

për

t’u n

djek

ur d

he m

onito

ruar

.•

Mbr

ojtja

e fë

mijë

ve m

und

të s

hiko

het

si p

ërgj

egjë

si

për

NJM

F-të

dhe

jo t

ë nd

ahet

ndë

r të

gjit

ha

agje

ncitë

.•

Gam

a e

gjer

ë e

dety

rave

dhe

e in

tere

save

ko

nkur

rues

e pë

r PM

F-të

do

të t

hotë

që,

në

disa

ras

te, n

uk k

usht

ohet

vëm

endj

a e

duhu

r nd

aj g

amës

së

gjer

ë të

det

yrav

e -

për

shem

bull,

bala

ncim

i i r

ritje

s së

ndë

rgje

gjës

imit,

si d

he p

unës

pa

rand

alue

se, m

e re

agim

in n

daj r

aste

ve.

• M

unge

sa e

ang

azhi

mit

me

stru

ktur

at v

endo

re, s

i dh

e m

e m

ekan

izm

at in

form

alë

mun

d të

nën

kupt

ojë

që s

hërb

ime

të ç

mue

shm

e m

bësh

tetë

se p

o në

nvle

rëso

hen.

• M

unge

sa e

sta

ndar

deve

të

shër

bim

it dh

e të

in

spek

timit,

nën

kupt

on s

e nu

k m

und

të g

aran

tohe

t ko

nsis

tenc

ë në

të

gjith

a N

JMF-

të.

• M

unge

sa s

iç d

uhet

e d

okum

entim

it e

bën

mon

itori

min

, si d

he in

spek

timin

e r

aste

ve t

ë vë

shtir

ë pë

r t’u

zba

tuar

.•

Hum

bja

e fin

anci

mit

prej

OJF

-ve

ndër

kom

bëta

re /

OJF

-ve

vend

ore

do t

ë th

otë

se a

ktiv

itete

t m

und

të

jenë

shk

urtu

ar.

• R

aste

t e

fëm

ijëve

nën

kuj

des

mun

d të

mos

ndi

qen

në m

ënyr

ë pr

oakt

ive.

•“G

ardh

imi”

i po

stit

të P

MF-

ve s

i një

“po

st t

ekni

k”, p

ër t

’u

sigu

ruar

që

nuk

ësht

ë i c

enue

shëm

nga

ndr

yshi

mi i

per

sone

lit, s

i re

zulta

t i n

drys

him

eve

të d

rejtu

esve

ven

dorë

, mun

d të

ndi

hmoj

ë në

rri

tjen

e që

ndru

eshm

ëris

ë;

•H

arm

oniz

imi i

pro

cese

ve t

ë nd

rysh

me

(për

she

mbu

ll, N

JMF-

ve,

dhun

ës n

ë fa

milj

e, t

rafik

imit)

do

të k

ontr

ibuo

nte

në n

jë p

unë

më

efika

se;

•Pr

ezan

timi i

tra

jnim

it të

sta

ndar

dizu

ar n

ë sh

ërbi

m, p

ër t

ë gj

itha

NJM

F-të

dhe

kth

imin

e k

ësaj

në

kush

t të

det

yrue

shëm

;•

Koor

dini

mi n

ë ni

vel r

ajon

al p

ër t

ë si

guru

ar r

acio

naliz

im t

ë N

JMF-

ve d

he n

darj

en e

eks

pert

izës

për

mes

mbë

shte

tjes

dhe

mbi

këqy

rjes

së

ndër

sjel

lët;

•Id

entifi

kim

i dhe

pre

zant

imi i

mek

aniz

mav

e të

për

shta

tshë

m p

ër

insp

ektim

in d

he m

onito

rim

in, t

ë vë

në n

ë zb

atim

për

mes

një

sta

fi m

e af

tësi

për

katë

se;

•M

bikë

qyrj

a e

NJM

F-ve

, tan

i ësh

të g

jitha

shtu

për

gjeg

jësi

e N

JDF-

ve /

Agj

enci

së S

htet

ëror

e -

pava

rësi

sht

se ë

shtë

tep

ër h

erët

që

të b

ëhet

një

vle

rësi

m i

rrje

dhoj

ave

të k

ësaj

, dhe

nës

e kj

o do

të

mar

rë fo

rmën

e r

astit

të

mbi

këqy

rjes

apo

atë

të

info

rmac

ioni

t st

atis

tikor

. Meg

jithë

këtë

, ka

të n

gjar

ë që

NJD

F-të

do

të k

enë

nevo

jë p

ër n

jë n

dërt

im s

ubst

anci

al k

apac

iteti,

nës

e m

arri

n pë

rsip

ër r

olin

e s

igur

imit

të m

bësh

tetje

s te

knik

e pë

r N

JMF-

të;

•Ba

shkë

puni

m d

he k

oord

inim

më

i ngu

shtë

mes

Shë

rbim

eve

Soci

ale

dhe

NJM

F-ve

në

nive

l raj

onal

dhe

kom

bëta

r -

përf

shi

këtu

për

fshi

rjen

e N

JMF-

ve n

ë ri

shik

imin

e S

hërb

imev

e So

cial

e;•

Nev

oja

për

të r

ritu

r fu

nksi

onim

in e

Agj

enci

së S

htet

ëror

e, s

i dhe

Sh

ërbi

met

Sho

qëro

re p

ër t

ë m

bësh

tetu

r pu

nën

e N

JMF-

ve -

pë

rfsh

i kët

u zh

villi

min

e p

roto

kolle

ve p

ër fu

shat

e b

ashk

ëpun

imit;

38


ShtoJcA A - DokuMeNtet e RiShikuARA legjislacioni dhe linja e veprimit:Strategjia Kombëtare për Fëmijët e Shqipërisë (2005 - 2010), Republika e Shqipërisë;

Plani Kombëtar i Veprimit për Fëmijët ( 2011 - 2015), Republika e Shqipërisë;

Republika e Shqipërisë, Ministria e Punës, Çështjeve Sociale dhe Shanseve të Barabarta, Terre des hommes dhe UNICEF (2010), Protokolli i Punës për Punonjësit për Mbrojtjen e Fëmijës, Shqipëri, Tiranë;

Republika e Shqipërisë, Ligji numër 10347, 4 nëntor 2010, Rreth Mbrojtjes së të Drejtave të Fëmijëve dhe aktet e tjera nënligjore shoqëruese39

Raporte, detyra & vlerësim:Danaj S (2011,) Analizë Situacionale rreth Sistemit të Mbrojtjes së Fëmijës në Shqipëri, Shqipëri, Tiranë, Koalicioni i BKTF-së;

Elmazi E (2011), Vlerësimi i Kapaciteteve të Punonjësve të Kujdesit Social për të Punuar me Raportin e Vlerësimit mbi Mbrojtjen dhe Parandalimin e Trafikimit të Fëmijëve, Shqipëri, Tiranë, World Vision;

Forbes B, Luu D, Oswald E & Tutnjevic T (2011), Një Qasje Sistematike ndaj Mbrojtjes së Fëmijëve - Një dokument diskutimi i World Vision-it (A Systems Approach to Child Protection - A World Vision Discussion Paper), World Vision International;

Nurkic Kacapor E (2011), Përmbledhje e Kujdesit për Identifikimin, Referimin dhe Integrimin e Fëmijëve të Shfrytëzuar në Shqipëri; Shqipëri, Tiranë, World Vision;

Projekti MARIO (2011), Dëgjo dhe na Përfshi më Shumë - Vlerësim i Pjesëmarrjes së Fëmijëve i NJMF-ve, Shqipëri, Tiranë;

Raporti vjetor i BKTF-së (2011); Shqipëri, Tiranë, Koalicioni BKTF;

Rekomandime nga Tryeza e Rrumbullakët mbi modele të suksesshme të mbrojtjes së fëmijës - 27 shtator 2010;

Rishikim Universal Periodik, Shqipëri, 2004 - mars 2009, për Këshillin e KB-së për të Drejtat e Njeriut; Paraqitur nga BKTF-ja në bashkëpunim me Fshatin e Fëmijëve SOS.

Tdh Shqipëri (pa datë botimi), Për zhvillimin e një Sistemi Mbrojtjeje të Fëmijës në Shqipëri, përmes ngritjes së Njësive për Mbrojtjen e Fëmijës (dokument;)

Tdh Ndihma për Fëmijët (2011), Përmirësimi i Sistemeve për Mbrojtjen e Fëmijës - Linjë veprimi tematike, Zvicër, Lausanne, Terre des hommes;

UNICEF (2010), Sisteme Kombëtare për Mbrojtjen e Fëmijës - Një pasqyrë e përgjithshme, Tailandë, Bangkok, UNICEF EAPRO;

Westwater G dhe Jovanovi V (2009), Vlerësim i ndërhyrjes së Njësive për Mbrojtjen e Fëmijës përbrenda kornizës së reformës së sistemit të mbrojtjes sociale, si dhe decentralizimit të Shërbimeve Shoqërore në Shqipëri, Shqipëri, Tiranë, Austrian Development Cooperation dhe UNICEF;

World Vision Shqipëri (pa datë botimi), Fleta informative rreth Përfshirjes me Njësitë e Mbrojtjes së Fëmijëve, Shqipëri, Tiranë, World Vision;

World Vision (pa datë botimi), Rritja progresive e Mbrojtjes së Fëmijës - Zgjidhja e situatës midis angazhimit kombëtar dhe arritjeve në nivel vendor (dokument përmbledhës);

Wulczyn F, Daro D, Fluke J, Feldman S, Glodek C dhe Lifanda K (2010), Adaptimi i një Qasjeje Sistemesh për Mbrojtjen e Fëmijës: Koncepte dhe Elementë Kyç - Fletë Pune, US, New York, UNICEF;

39. Ju lutem vëreni që përkthimet e autorizuara në anglisht për aktet nënligjore nuk janë ende të disponueshme.

38


ShtoJcA A - DokuMeNtet e RiShikuARA legjislacioni dhe linja e veprimit:Strategjia Kombëtare për Fëmijët e Shqipërisë (2005 - 2010), Republika e Shqipërisë;

Plani Kombëtar i Veprimit për Fëmijët ( 2011 - 2015), Republika e Shqipërisë;

Republika e Shqipërisë, Ministria e Punës, Çështjeve Sociale dhe Shanseve të Barabarta, Terre des hommes dhe UNICEF (2010), Protokolli i Punës për Punonjësit për Mbrojtjen e Fëmijës, Shqipëri, Tiranë;

Republika e Shqipërisë, Ligji numër 10347, 4 nëntor 2010, Rreth Mbrojtjes së të Drejtave të Fëmijëve dhe aktet e tjera nënligjore shoqëruese39

Raporte, detyra & vlerësim:Danaj S (2011,) Analizë Situacionale rreth Sistemit të Mbrojtjes së Fëmijës në Shqipëri, Shqipëri, Tiranë, Koalicioni i BKTF-së;

Elmazi E (2011), Vlerësimi i Kapaciteteve të Punonjësve të Kujdesit Social për të Punuar me Raportin e Vlerësimit mbi Mbrojtjen dhe Parandalimin e Trafikimit të Fëmijëve, Shqipëri, Tiranë, World Vision;

Forbes B, Luu D, Oswald E & Tutnjevic T (2011), Një Qasje Sistematike ndaj Mbrojtjes së Fëmijëve - Një dokument diskutimi i World Vision-it (A Systems Approach to Child Protection - A World Vision Discussion Paper), World Vision International;

Nurkic Kacapor E (2011), Përmbledhje e Kujdesit për Identifikimin, Referimin dhe Integrimin e Fëmijëve të Shfrytëzuar në Shqipëri; Shqipëri, Tiranë, World Vision;

Projekti MARIO (2011), Dëgjo dhe na Përfshi më Shumë - Vlerësim i Pjesëmarrjes së Fëmijëve i NJMF-ve, Shqipëri, Tiranë;

Raporti vjetor i BKTF-së (2011); Shqipëri, Tiranë, Koalicioni BKTF;

Rekomandime nga Tryeza e Rrumbullakët mbi modele të suksesshme të mbrojtjes së fëmijës - 27 shtator 2010;

Rishikim Universal Periodik, Shqipëri, 2004 - mars 2009, për Këshillin e KB-së për të Drejtat e Njeriut; Paraqitur nga BKTF-ja në bashkëpunim me Fshatin e Fëmijëve SOS.

Tdh Shqipëri (pa datë botimi), Për zhvillimin e një Sistemi Mbrojtjeje të Fëmijës në Shqipëri, përmes ngritjes së Njësive për Mbrojtjen e Fëmijës (dokument;)

Tdh Ndihma për Fëmijët (2011), Përmirësimi i Sistemeve për Mbrojtjen e Fëmijës - Linjë veprimi tematike, Zvicër, Lausanne, Terre des hommes;

UNICEF (2010), Sisteme Kombëtare për Mbrojtjen e Fëmijës - Një pasqyrë e përgjithshme, Tailandë, Bangkok, UNICEF EAPRO;

Westwater G dhe Jovanovi V (2009), Vlerësim i ndërhyrjes së Njësive për Mbrojtjen e Fëmijës përbrenda kornizës së reformës së sistemit të mbrojtjes sociale, si dhe decentralizimit të Shërbimeve Shoqërore në Shqipëri, Shqipëri, Tiranë, Austrian Development Cooperation dhe UNICEF;

World Vision Shqipëri (pa datë botimi), Fleta informative rreth Përfshirjes me Njësitë e Mbrojtjes së Fëmijëve, Shqipëri, Tiranë, World Vision;

World Vision (pa datë botimi), Rritja progresive e Mbrojtjes së Fëmijës - Zgjidhja e situatës midis angazhimit kombëtar dhe arritjeve në nivel vendor (dokument përmbledhës);

Wulczyn F, Daro D, Fluke J, Feldman S, Glodek C dhe Lifanda K (2010), Adaptimi i një Qasjeje Sistemesh për Mbrojtjen e Fëmijës: Koncepte dhe Elementë Kyç - Fletë Pune, US, New York, UNICEF;

39. Ju lutem vëreni që përkthimet e autorizuara në anglisht për aktet nënligjore nuk janë ende të disponueshme.

39

Janar2013

ShtoJcA b - MJetet e puNëS

Vlerësimi i NJMF-ve Mjeti i referencës WV.Sh.1

targeti:

Këshilltarë rajonalë rreth Mbrojtjes së Fëmijës

Formati:

Diskutim në seminar / Grupin e përfaqësimit (A)

Listë pjesëmarrësish (emrat / vendet / rolet)

Pyetje / Fusha diskutimi (Shënim: në varësi të madhësisë, grupi mund të ndahet gjatë diskutimeve në grupe më të vogla. Nëse e lejon koha, përdor mjetin e referencës WV.SH.2 - studimin e rastit - përndryshe pyet rreth trajtimit tipik të rasteve.)

Hyrje dhe rishikim i studimit

1. Si do ta përshkruante WV mbrojtjen e fëmijës, si dhe punën e NJMF-ve? Cilat janë veprimtaritë dhe përgjegjësitë kyçe të NJMF-ve? Si do ta përshkruanit kontributin dhe punën e NJMF-ve drejt mbrojtjes së fëmijëve? A ju kujtohen raste specifike, të cilat ilustrojnë përgjigjet tuaja?

2. Duke shqyrtuar qoftë një rast tipik apo studimin e rastit (mjetin e referencës WV.SH.2), çfarë do të prisnit që NJMF-ja të bënte? Cili do të ishte hapi tjetër, dhe me kë (nëse me ndokënd) do të punonin ata?

3. Në lidhje me kapacitetin e punonjësve të NJMF-ve, ku mendoni se gjenden pikat e tyre të forta? Po dobësitë e tyre? Çfarë duhet bërë për të rritur kapacitetin?

4. Në lidhje me burimet, deri në ç’pikë mendoni se puna e NJMF-së është kompromentuar / çuar përpara nga burimet e disponueshme? A mund të jepni shembuj për ta ilustruar këtë?

5. Në lidhje me kontekstin operacional të NJMF-ve, cilët janë faktorët, të cilët kufizojnë aftësinë e tyre për të mbrojtur fëmijët? A ka pasur ndonjë zhvillim / iniciativë pozitive që e ka rritur efikasitetin e punës së NJMF-ve / përpjekjet për të mbrojtur fëmijët?

6. Çfarë rekomandimesh keni - qoftë kjo në mënyrë specifike rreth NJMF-ve, ose më gjerësisht, rreth kontekstit operues / linjës së veprimit në Shqipëri - për mënyrën se si të përmirësojmë efikasitetin e NJMF-së si dhe mbrojtjen e fëmijëve?

7. Ndonjë gjë tjetër që ju do të dëshironit të shtoni në lidhje me studimin?

Falënderime dhe hapat e tjerë / ndjekja e vazhdimësisë.

40



targeti:

Këshilltarët rajonalë të Mbrojtjes së Fëmijës

Formati:

Studim rasti

Kela është 11 vjeçe. Ajo jeton me babanë, të ëmën dhe dy vëllezërit - Tomin, që është 13 vjeç, dhe Edin, që është 9 vjeç. Kela dhe familja e saj jetuan në Greqi për njëfarë kohe, por kohët e fundit janë kthyer për shkak të kushteve ekonomike. Tani ata jetojnë me prindërit e babait të saj.

Mamaja e Kelës nuk punon, ndërsa babai i saj punon si punëtor në një kantier ndërtimi. Gjyshi i Kelës ka dalë në pension.

Kela ka shkuar në shkollë qëkur është kthyer. Fillimisht, mësuesit panë që ajo ishte një nxënëse e mirë - ajo kishte vështirësi në disa lëndë, dhe dukej sikur një pjesë të arsimimit nuk e kishte kryer, por ajo ishte shumë e zellshme për të mësuar dhe ishte shumë e shoqërueshme me fëmijët e tjerë.

Kohët e fundit, ama, mësuesit kanë vënë re që Kela është bërë shumë e heshtur dhe e vetmuar. Ajo i ka thënë një prej mësuesve që gjyshi i saj pi dhe zemërohet shumë. Kela tha se në shtëpi kishte ndodhur një sherr i madh gjatë fundjavës, dhe se gjyshi kishte rrahur vëllanë e saj, Edin. Me sa duket, tani ai ka shumë blana dhe për këtë nuk e lënë të shkojë në shkollë.

Shkolla e Kelës ka kontaktuar me NJMF-në për shkak se ata janë të shqetësuar për Kelën.

Nga ky rast studimor, çfarë preokupimesh për mbrojtjen e fëmijës duket se ekzistojnë?

Cilët mendoni se duhet të jenë hapat e parë për NJMF-të, dhe kur duhet të ndërmerren këto veprime?

Kë duhet të kontaktojnë ata / çfarë duhet të bëjnë?

40



targeti:

Këshilltarët rajonalë të Mbrojtjes së Fëmijës

Formati:

Studim rasti

Kela është 11 vjeçe. Ajo jeton me babanë, të ëmën dhe dy vëllezërit - Tomin, që është 13 vjeç, dhe Edin, që është 9 vjeç. Kela dhe familja e saj jetuan në Greqi për njëfarë kohe, por kohët e fundit janë kthyer për shkak të kushteve ekonomike. Tani ata jetojnë me prindërit e babait të saj.

Mamaja e Kelës nuk punon, ndërsa babai i saj punon si punëtor në një kantier ndërtimi. Gjyshi i Kelës ka dalë në pension.

Kela ka shkuar në shkollë qëkur është kthyer. Fillimisht, mësuesit panë që ajo ishte një nxënëse e mirë - ajo kishte vështirësi në disa lëndë, dhe dukej sikur një pjesë të arsimimit nuk e kishte kryer, por ajo ishte shumë e zellshme për të mësuar dhe ishte shumë e shoqërueshme me fëmijët e tjerë.

Kohët e fundit, ama, mësuesit kanë vënë re që Kela është bërë shumë e heshtur dhe e vetmuar. Ajo i ka thënë një prej mësuesve që gjyshi i saj pi dhe zemërohet shumë. Kela tha se në shtëpi kishte ndodhur një sherr i madh gjatë fundjavës, dhe se gjyshi kishte rrahur vëllanë e saj, Edin. Me sa duket, tani ai ka shumë blana dhe për këtë nuk e lënë të shkojë në shkollë.

Shkolla e Kelës ka kontaktuar me NJMF-në për shkak se ata janë të shqetësuar për Kelën.

Nga ky rast studimor, çfarë preokupimesh për mbrojtjen e fëmijës duket se ekzistojnë?

Cilët mendoni se duhet të jenë hapat e parë për NJMF-të, dhe kur duhet të ndërmerren këto veprime?

Kë duhet të kontaktojnë ata / çfarë duhet të bëjnë?

41

Janar2013


targeti:

Punonjësi i NJMF-së

Formati:

Intervistë me të anketuarit kryesorë (A)

0.Prezantohu me studimin dhe kontrollo pjesëmarrësit që janë të gatshëm për të vazhduar më tej.

Emri / agjencia / roli:

1. Për t’i kontekstualizuar përgjigjet e tua, për sa kohë ke qenë një punonjës NJMF-je, dhe cila është e kaluara jote arsimore / në punë?

2.

Përsëri, për të ndihmuar në kontekstualizimin e përgjigjeve të tua, çfarë do të thotë mbrojtje e fëmijëve për ty? Çilat mendon se janë vështirësitë kryesore, si dhe çështjet problematike për sa i takon mbrojtjes së fëmijëve, si për fëmijët ashtu edhe për familjet e tyre në fushën tënde të veprimit?

3.Nga pikëpamja jote si një punonjës NJMF-je, ç’kontribut mendon se jep NJMF-ja në rritjen e mbrojtjes ndaj fëmijëve? A mund të japësh shembuj të ndryshimeve pozitive / rasteve që kanë ndodhur?

4.

Cilat janë disa prej sfidave me të cilat ti përballesh në punën tënde:• Disponueshmëria e shërbimeve / burimet / aktorët e tjerë;• Puna së bashku / puna në shumë agjenci;• Kuadri ligjor / i linjës së veprimit?

Çfarë rekomandimesh ke për përmirësimin e situatës / adresimit të sfidave?

5.Përderisa rreziku është një element kritik i punës së NJMF-ve dhe ne dëshirojmë të shqyrtojmë njëtrajtshmërinë në mbarë NJMF-të, atëherë, ju lutemi, a mund t’i renditni çështjet për nga niveli i rrezikut (në ushtrimin e vlerësimit të rrezikut - mjeti i referencës WV.SH.4)?

6.Sa i përgatitur ndihesh për rolin tënd? A ke një mbikëqyrje dhe mbështetje të rregullt (nëse po, çfarë / si / kush?)? Nëse ke ditur se çfarë të bësh me një rast, ku do të kërkoje për udhëzim? Ç’trajnim të është dhënë?

7.

Në ç’mënyrë mendon se mbrojtja e fëmijëve mund të përmirësohet në zonën tënde, bashkë me efikasitetin tënd?

• Në lidhje me operimin / punën e NJMF-ve;• Fusha të tjera ndryshimi;• Në punën me komunitetin, grupet roja / mekanizmat të tjerë mbrojtës të komunitetit.

9. Ndonjë gjë tjetër që do të doje të shtoje në lidhje me këtë studim?

0 Faleminderit që kalove kohë / këshillove për hapat e tjerë në lidhje me studimin!

42



targeti:

Punonjës i NJMF-së

Formati:

Ushtrim i klasifikimit të rrezikut

Vendosi skenarët e mëposhtëm sipas rendit të rrezikshmërisë, ku 1 është më i rrezikuari dhe 10 më pak e rrezikuara - duke pranuar se ka një sasi të kufizuar informacioni mbi bazën e të cilit të punojmë.

Çfarë faktorësh ndikojnë te zgjedhja jote?

A. Një foshnje 6-muajshe, e cila përkundet nga e ëma

B. Një djalë 11-vjeçar, i cili jeton në rrugë me prindërit, të cilët rregullisht lëvizin nëpër Shqipëri dhe Kosovë

C. Një djalë 8-vjeçar, i cili jeton me prindërit - flitet për dhunë në familje mes mamasë dhe babait të tij

D. Një djalë 3-vjeçar, i cili jeton në rrugë me prindërit, të cilët rregullisht lëvizin nëpër Shqipëri dhe Kosovë

E. Një djalë 15-vjeçar që jeton me prindërit - flitet për dhunë brenda familjes së

F. Një djalë 12-vjeçar i mbushur me blana - ai raporton që i ati, me të cilin ai jeton, e ka goditur

G. Një djalë 12-vjeçar i mbushur me blana - ai raporton që xhaxhai i tij, i cili jeton në fshatin ngjitur me të, e ka goditur kur i kishte shkuar për vizitë

H. Një foshnje 18-muajshe, që jeton vetëm me të ëmën, e cila ka probleme të rënda me shëndetin mendor dhe vuan nga ndryshime të gjendjes shpirtërore

I. Një foshnje 18-muajshe, që jeton me prindërit e saj dhe me farefisin - e ëma ka probleme të rënda me shëndetin mendor dhe vuan nga ndryshime të gjendjes shpirtërore

J. Një vajzë 9-vjeçare, të cilën familja e vet e nxjerr të lypë

42



targeti:

Punonjës i NJMF-së

Formati:

Ushtrim i klasifikimit të rrezikut

Vendosi skenarët e mëposhtëm sipas rendit të rrezikshmërisë, ku 1 është më i rrezikuari dhe 10 më pak e rrezikuara - duke pranuar se ka një sasi të kufizuar informacioni mbi bazën e të cilit të punojmë.

Çfarë faktorësh ndikojnë te zgjedhja jote?

A. Një foshnje 6-muajshe, e cila përkundet nga e ëma

B. Një djalë 11-vjeçar, i cili jeton në rrugë me prindërit, të cilët rregullisht lëvizin nëpër Shqipëri dhe Kosovë

C. Një djalë 8-vjeçar, i cili jeton me prindërit - flitet për dhunë në familje mes mamasë dhe babait të tij

D. Një djalë 3-vjeçar, i cili jeton në rrugë me prindërit, të cilët rregullisht lëvizin nëpër Shqipëri dhe Kosovë

E. Një djalë 15-vjeçar që jeton me prindërit - flitet për dhunë brenda familjes së

F. Një djalë 12-vjeçar i mbushur me blana - ai raporton që i ati, me të cilin ai jeton, e ka goditur

G. Një djalë 12-vjeçar i mbushur me blana - ai raporton që xhaxhai i tij, i cili jeton në fshatin ngjitur me të, e ka goditur kur i kishte shkuar për vizitë

H. Një foshnje 18-muajshe, që jeton vetëm me të ëmën, e cila ka probleme të rënda me shëndetin mendor dhe vuan nga ndryshime të gjendjes shpirtërore

I. Një foshnje 18-muajshe, që jeton me prindërit e saj dhe me farefisin - e ëma ka probleme të rënda me shëndetin mendor dhe vuan nga ndryshime të gjendjes shpirtërore

J. Një vajzë 9-vjeçare, të cilën familja e vet e nxjerr të lypë

43

Janar2013


Rishikim i dosjeve të përzgjedhura Formati: Listë kontrolli e bazuar te Protokolli për mbrojtjen e fëmijëve

Referenca e dosjes:Përshkrim i shkurtër i rastit / Çështjet rreth mbrojtjes së fëmijëve:

PO JOPJESË RISHT

1. Si, kur dhe nga kush iu referua kjo çështje NJMF-së? A iu dha ndonjë përgjigje vlerësuese referuesit?

2. A përmban dosja një fletë bazë informacioni? A është e përfunduar kjo?

3. A ka ndonjë dokumentim të plotë të veprimeve të ndërmarra në këtë rast? A janë shënimet e rasteve të rifreskuara dhe të plota?

4. A ka ndonjë kopje të vlerësimit në dosje? A është e plotë dhe a ndodhi brenda kornizash të përcaktuara kohore?

5. A u mbajt një takim multidisiplinar? Nëse po, kur dhe kush mori pjesë? A janë hollësitë e takimit nëpër dosje?

6. A ekziston ndonjë plan kujdesi / plan mbrojtjeje në dosje? A janë adresuar të gjitha dimensionet e kujdesit dhe a është me lidhje ky plan? A janë kryer inspektimet në përputhje me protokollet, për të cilat kemi rënë dakord?

7. Çfarë provash / si janë marrë parasysh pikëpamjet e fëmijëve gjatë zhvillimit të planit?

8. A është kthyer ndonjë vizitë në shtëpi? Nëse po, sa? A janë mbajtur shënime rreth vizitave në shtëpi? A ka ndonjë provë që të tregojë se vizitat në shtëpi kanë ndjekur planin e kujdesit?

9. A është rishikuar dosja nga një mbikëqyrës? A përmban dosja shënime nga cilido tjetër përveç PMF-së?

10. Ç’masa janë marrë për arkivimin e dosjes? A mbahet ajo në një vend të sigurt? A ekziston ndonjë informacion tjetër rreth çështjes, i cili nuk mbahet në dosje (për shembull, në bllokun e PMF-së)?

11. Cilat janë procedurat për mbylljen e çështjes? A shqyrtohet nga afër prej palëve të jashtme kjo çështje? Në ç’rrethana mbyllen çështjet?

Komente / vërejtje të tjera

44



targeti:

Partner / Menaxher kryesor (për shembull, OJF vendore dhe / ose Drejtor i Shërbimeve Sociale, Policia)

Formati:

Intervistë e të anketuarve kryesorë (B)

0.Prezanto studimin dhe kontrollo pjesëmarrësit e gatshëm për të vazhduar më tej.

Emri / Agjencia / Roli:

1.

Për të kontekstualizuar përgjigjet tuaja, ju lutemi përshkruani mënyrën se si ju dhe agjencia juaj ndërvepron me NJMF-të.

• Natyra e bashkëpunimit / punës tuaj;• Për sa kohë keni punuar me NJMF-në?

2. Përsëri, për të ndihmuar në kontekstualizimin e përgjigjeve tuaja, çfarë do të thotë për agjencinë tuaj / për ju mbrojtja e fëmijëve?

3. Cilat mendoni se janë vështirësitë kryesore dhe çështjet problematike të mbrojtjes së fëmijës, për fëmijët dhe familjet e tyre në fushën tuaj të veprimit?

4.Si mendoni se NJMF-ja ka kontribuar në rritjen e mbrojtjes së fëmijëve?

• Çfarë ndryshimesh pozitive keni vënë re qëkur NJMF-ja ka qenë në veprim?• A mund të jepni shembuj specifikë për t’i ilustruar?

5.

Ku / cilat mendoni se janë disa prej sfidave për rritjen e mbrojtjes së fëmijëve?• Disponueshmëri e shërbimeve / burimeve mbështetëse;• Puna së bashku / puna në shumë agjenci;• Korniza ligjore / e linjës së veprimit.

6.Cili është sugjerimi juaj për përmirësimin e mbrojtjes së fëmijës në zonën tuaj?

• Në lidhje me operimin / punën e NJMF-së;• Fusha të tjera ndryshimi.

7. A ka ndonjë gjë tjetër që do të donit të shtonit në lidhje me studimin?

0. Faleminderit që kaluat kohë / këshilluat për hapat e tjerë në lidhje me këtë studim!

44



targeti:

Partner / Menaxher kryesor (për shembull, OJF vendore dhe / ose Drejtor i Shërbimeve Sociale, Policia)

Formati:

Intervistë e të anketuarve kryesorë (B)

0.Prezanto studimin dhe kontrollo pjesëmarrësit e gatshëm për të vazhduar më tej.


1.

Për të kontekstualizuar përgjigjet tuaja, ju lutemi përshkruani mënyrën se si ju dhe agjencia juaj ndërvepron me NJMF-të.

• Natyra e bashkëpunimit / punës tuaj;• Për sa kohë keni punuar me NJMF-në?

2. Përsëri, për të ndihmuar në kontekstualizimin e përgjigjeve tuaja, çfarë do të thotë për agjencinë tuaj / për ju mbrojtja e fëmijëve?

3. Cilat mendoni se janë vështirësitë kryesore dhe çështjet problematike të mbrojtjes së fëmijës, për fëmijët dhe familjet e tyre në fushën tuaj të veprimit?

4.Si mendoni se NJMF-ja ka kontribuar në rritjen e mbrojtjes së fëmijëve?

• Çfarë ndryshimesh pozitive keni vënë re qëkur NJMF-ja ka qenë në veprim?• A mund të jepni shembuj specifikë për t’i ilustruar?

5.

Ku / cilat mendoni se janë disa prej sfidave për rritjen e mbrojtjes së fëmijëve?• Disponueshmëri e shërbimeve / burimeve mbështetëse;• Puna së bashku / puna në shumë agjenci;• Korniza ligjore / e linjës së veprimit.

6.Cili është sugjerimi juaj për përmirësimin e mbrojtjes së fëmijës në zonën tuaj?

• Në lidhje me operimin / punën e NJMF-së;• Fusha të tjera ndryshimi.

7. A ka ndonjë gjë tjetër që do të donit të shtonit në lidhje me studimin?

0. Faleminderit që kaluat kohë / këshilluat për hapat e tjerë në lidhje me këtë studim!

45

Janar2013

Vlerësimi i NJMF-ve Mjeti i referencës WV.SH.7

targeti:

Prindërit dhe familjet - të cilët kanë pasur kontakt me NJMF-në

Formati:

Diskutim me grupin përfaqësues (A)

• Prezantim dhe qëllimi i studimit;

• Garanto konfidencialitet - ki për qëllim që të shqyrtosh punën e NJMF-ve, dhe jo që të flasësh rreth situatave individuale të familjes;

• Kujtoji që mund të tërhiqen kur të duan, pa kërkuar leje dhe kontrollo për pjesëmarrës që e kanë për gëzim të vazhdojnë më tej.

Fusha për diskutim:

• Si ratë ju / familja juaj në kontakt me PMF-të?

• A ju shpjeguan punonjësit e NJMF-ve rolin e tyre? Ç’ju thanë?

• A mendoni se punonjësi i NJMF-së e ka ndihmuar familjen tuaj? Nëse po, si? Cilat janë disa prej ndryshimeve pozitive që kanë ndodhur si rezultat i punës me PMF-të?

• A ka pasur gjëra që ju keni dashur, për të cilat punonjësi i NJMF-së nuk ka qenë në gjendje t’ju ndihmojë? Nëse po, cilat kanë qenë këto gjëra?

• A ka ndodhur ndonjë gjë si rezultat i punës me NJMF-në me të cilën / rreth së cilës ju nuk jeni i lumtur?

• A keni menduar që NJMF-ja i mori parasysh pikëpamjet tuaja dhe që u sigurua që ju ishit i përfshirë në vendimet e marra rreth fëmijës dhe familjes tuaj? Nëse po, si? Nëse jo, çfarë do mund të kishin bërë?

• Mendoni rreth situatës përpara se të fillonit të punonit me PMF-të, si do t’i radhisnit vështirësitë për fëmijën / familjen tuaj (në një shkallë nga 0-10). Po tani?

• Kontrollo nëse pjesëmarrësit kanë ndonjë gjë tjetër, të cilën duan ta shtojnë në lidhje me studimin.

• Faleminderit për pjesëmarrjen!

• Shpjego hapin tjetër në lidhje me studimin.

46



targeti:

Fëmijë - të cilët kanë kontakt me NJMF-në

Formati:

Diskutim në grupin e përfaqësimit (B)

• Prezantime;

• Garanto konfidencialitet - ki për qëllim që të shqyrtosh punën e NJMF-ve, dhe jo që të flasësh rreth situatave individuale të familjes. Ajo që duam të bëjmë, është të shikojmë se si NJMF-të funksionojnë për t’i ndihmuar fëmijët dhe familjet e tyre, dhe për t’i ndihmuar ata që të mësojnë se si ta bëjnë më mirë punën e tyre.



• Kujtoji fëmijët që ata u përzgjodhën për shkak se familjet e tyre punuan me NJMF-në

• Çfarë mendojnë ata se bëri punonjësi i NJMF-së?

• Çfarë lloj personi mendoni se duhet të jetë punonjësi i NJMF-së? Si do të ishte punonjësi “më i mirë” i NJMF-së?

• Kush e takoi punonjësin e NJMF-së, i cili punoi me familjen e tyre? Si ishin ata?

• A patën të gjithë shansin të flisnin me punonjësin e NJMF-së dhe t’i tregonin atë që menduan / dhe se si u ndjenë për atë që po ndodhte në familjen e tyre? Nëse po, ku e takove punonjësin dhe kush ishte atje?

• A mendon se NJMF-ja i mori parasysh pikëpamjet e tua, dhe u sigurua që ti të përfshiheshe në vendimet rreth teje dhe të familjes tënde? Nëse po, si? Nëse jo, çfarë mund të kishin bërë ata?

• Si të ndihmoi punonjësi i NJMF-së ty / familjen tënde? A e përmirësoi apo përkeqësoi puna me punonjësin e NJMF-së gjendjen në familjes tënde (dhe si konkretisht)?

• Edhe nëse nuk duket kështu, punonjësit e NJMF-së përpiqen t’i ndihmojnë fëmijët dhe familjet e tyre, dhe ata duan të dinë se si t’i bëjnë punët e tyre më mirë. A ke marrë ndonjë sugjerim për mënyrën se si ata mund ta bëjnë punën e tyre më mirë?

• A ka ndonjë gjë tjetër që do të ishte e rëndësishme që unë ta dija?


• Shpjego hapat e tjerë në lidhje me studimin.

46



targeti:

Fëmijë - të cilët kanë kontakt me NJMF-në

Formati:

Diskutim në grupin e përfaqësimit (B)

• Prezantime;

• Garanto konfidencialitet - ki për qëllim që të shqyrtosh punën e NJMF-ve, dhe jo që të flasësh rreth situatave individuale të familjes. Ajo që duam të bëjmë, është të shikojmë se si NJMF-të funksionojnë për t’i ndihmuar fëmijët dhe familjet e tyre, dhe për t’i ndihmuar ata që të mësojnë se si ta bëjnë më mirë punën e tyre.



• Kujtoji fëmijët që ata u përzgjodhën për shkak se familjet e tyre punuan me NJMF-në

• Çfarë mendojnë ata se bëri punonjësi i NJMF-së?

• Çfarë lloj personi mendoni se duhet të jetë punonjësi i NJMF-së? Si do të ishte punonjësi “më i mirë” i NJMF-së?

• Kush e takoi punonjësin e NJMF-së, i cili punoi me familjen e tyre? Si ishin ata?

• A patën të gjithë shansin të flisnin me punonjësin e NJMF-së dhe t’i tregonin atë që menduan / dhe se si u ndjenë për atë që po ndodhte në familjen e tyre? Nëse po, ku e takove punonjësin dhe kush ishte atje?

• A mendon se NJMF-ja i mori parasysh pikëpamjet e tua, dhe u sigurua që ti të përfshiheshe në vendimet rreth teje dhe të familjes tënde? Nëse po, si? Nëse jo, çfarë mund të kishin bërë ata?

• Si të ndihmoi punonjësi i NJMF-së ty / familjen tënde? A e përmirësoi apo përkeqësoi puna me punonjësin e NJMF-së gjendjen në familjes tënde (dhe si konkretisht)?

• Edhe nëse nuk duket kështu, punonjësit e NJMF-së përpiqen t’i ndihmojnë fëmijët dhe familjet e tyre, dhe ata duan të dinë se si t’i bëjnë punët e tyre më mirë. A ke marrë ndonjë sugjerim për mënyrën se si ata mund ta bëjnë punën e tyre më mirë?

• A ka ndonjë gjë tjetër që do të ishte e rëndësishme që unë ta dija?


• Shpjego hapat e tjerë në lidhje me studimin.

47

Janar2013


targeti:

Partnerë të nivelit kombëtar / Agjenci të KB-ve / Homologët e qeverisë / OJF kyçe

Formati:

Intervistë me të anketuar kryesorë (C)

0.Prezanto studimin dhe kontrollo për pjesëmarrës të gatshëm për të vazhduar më tej.


1.

Për të kontekstualizuar përgjigjet tuaja, ju lutemi, a mund të përshkruani se si ju dhe agjencia juaj ndërveproni me NJMF-të:

• Natyra e bashkëpunimit / punës tuaj;• Për sa kohë;• Për sa u takon rasteve studimore, a është kontakti i drejtpërdrejtë, apo më shumë

indirekt?

2. Përsëri, për të ndihmuar në kontekstualizimin e përgjigjeve tuaja, çfarë do të thotë mbrojtje e fëmijëve për agjencinë tuaj / për ju?

3. Cilat mendoni se janë çështjet problematike kryesore për fëmijët dhe familjet e tyre në Shqipëri?

4.

Si mendoni që NJMF-të kanë kontribuar në rritjen dhe mbrojtjen e fëmijëve?

• Çfarë ndryshimesh pozitive keni vënë re qëkur NJMF-të ka qenë në funksionim?

• Në një shkallë nga 0-10, ku do ta rendisnit mbrojtjen e fëmijëve përpara ngritjes apo aty ku nuk ka NJMF?

• Në një shkallë nga 0-10, ku do ta vendosnit mbrojtjen e fëmijëve atje ku veprojnë NJMF-të?

5.

Sipas mendimit tuaj, cilat janë disa nga sfidat që lidhen me rritjen e mbrojtjes së fëmijëve:

• Disponueshmëria e shërbimeve / burimet;

• Puna së bashku / puna në shumë agjenci;

• Korniza ligjore / e linjës së veprimit;

• Veprimi i NJMF-ve?

6.

Si mendoni se mund të përmirësohet mbrojtja e fëmijëve në Shqipëri?

• Në lidhje me operimin / punën e NJMF-së?

• Fusha të tjera ndryshimi.

7. A ka ndonjë gjë tjetër që do donit të shtonit në lidhje me këtë studim?

0. Faleminderit që keni kaluar kohë / këshilluar për hapat e tjerë në lidhje me këtë studim!

48


ShtoJcA c - të DhëNA SASioRe të MeNAxhuARA NgA NJMF-JA

NJMF-ve u dërgua një pyetësor, i cili u kërkonte që të kthenin të dhënat në lidhje me rastet me të cilat ato kanë punuar në periudhën janar - qershor 2012. Shtatë PMF-të e plotësuan dhe e kthyen pyetësorin. Një NJMF tjetër e ktheu pyetësorin, pavarësisht se në të nuk qenë pasqyruar të dhëna sasiore.

Duke pasur parasysh ndryshimin si në interpretimin e Protokollit, ashtu edhe në mbajtjen e dokumentacionit / dokumentimit të çështjes, nuk është për t’u habitur që një pjesë e madhe e të dhënave ka mbetur pa u plotësuar. Për shkak të numrit të vogël të grupeve etalon, si dhe sasisë së pakët të të dhënave, është e pamundur të nxjerrësh përfundime definitive nga të dhënat, të cilat riparaqiten këtu për të interesuarit dhe për t’u krahasuar me vëzhgime nga puna në terren.

përmbledhje e të dhënave të mbledhura: NJMFa NJMFb NJMFc NJMFd NJMFe NJMFf NJMFg

NuMRi i ÇëShtJeVe të hApuRA (gjatë periudhës janar - fund qershori 2012)

17 32 0 19 5 32 6

ARSyeJA kRyeSoRe pëR ReFeRiM:

Fizike (përfshi dhunën në familje) 2 4 0 4

Emocionale 1 5 0

Seksuale 0

Neglizhim 1 13 0 5 15

Trafikim 1 0 1

Braktisje e shkollës 7 11 0 3

Divorc 0 1

Ndihmë financiare / Varfëri 32 0 16

Ndihmë mjekësore 6 1

Të paregjistruar / Mbështetje e shërbimeve të shfrytëzueshme 1

NuMRi i RASteVe të MbylluRA gJAtë këSAJ peRiuDhe:

2 0 26 2 1

NuMRi i VizitAVe NëpëR Shtëpi: 16 124 0 13 47 15

NuMRi i tAkiMeVe të SkuADRAVe MultiDiSipliNoRe

2 29 2 6 2 6

NuMRi i tAkiMeVe të RRJetit / tRyezAt e RRuMbullAkëtA 5 6 1 6 6 25 6

48


ShtoJcA c - të DhëNA SASioRe të MeNAxhuARA NgA NJMF-JA

NJMF-ve u dërgua një pyetësor, i cili u kërkonte që të kthenin të dhënat në lidhje me rastet me të cilat ato kanë punuar në periudhën janar - qershor 2012. Shtatë PMF-të e plotësuan dhe e kthyen pyetësorin. Një NJMF tjetër e ktheu pyetësorin, pavarësisht se në të nuk qenë pasqyruar të dhëna sasiore.

Duke pasur parasysh ndryshimin si në interpretimin e Protokollit, ashtu edhe në mbajtjen e dokumentacionit / dokumentimit të çështjes, nuk është për t’u habitur që një pjesë e madhe e të dhënave ka mbetur pa u plotësuar. Për shkak të numrit të vogël të grupeve etalon, si dhe sasisë së pakët të të dhënave, është e pamundur të nxjerrësh përfundime definitive nga të dhënat, të cilat riparaqiten këtu për të interesuarit dhe për t’u krahasuar me vëzhgime nga puna në terren.

përmbledhje e të dhënave të mbledhura: NJMFa NJMFb NJMFc NJMFd NJMFe NJMFf NJMFg

NuMRi i ÇëShtJeVe të hApuRA (gjatë periudhës janar - fund qershori 2012)

17 32 0 19 5 32 6

ARSyeJA kRyeSoRe pëR ReFeRiM:

Fizike (përfshi dhunën në familje) 2 4 0 4

Emocionale 1 5 0

Seksuale 0

Neglizhim 1 13 0 5 15

Trafikim 1 0 1

Braktisje e shkollës 7 11 0 3

Divorc 0 1

Ndihmë financiare / Varfëri 32 0 16

Ndihmë mjekësore 6 1

Të paregjistruar / Mbështetje e shërbimeve të shfrytëzueshme 1

NuMRi i RASteVe të MbylluRA gJAtë këSAJ peRiuDhe:

2 0 26 2 1

NuMRi i VizitAVe NëpëR Shtëpi: 16 124 0 13 47 15

NuMRi i tAkiMeVe të SkuADRAVe MultiDiSipliNoRe

2 29 2 6 2 6

NuMRi i tAkiMeVe të RRJetit / tRyezAt e RRuMbullAkëtA 5 6 1 6 6 25 6

Documents

Vlerësimi i Njësive për Mbrojtjen e Fëmijëve CPU_ALB_WEB_2.pdf · Burimet dhe ofrimi i shërbimeve ..... 20 Kapacitetet e stafit