Upload
others
View
7
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
VİTAL BULGULAR
Dr. İhsan ESEN
Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi
Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı
• vital Lat.
• Canlı, hayati, yaşamsal, yaşamla ilgili.
Vital ?
yaşamla ilgili.
Kalp tepe atımı
O2 Satürasyonu
Kan basıncıKan basıncı
Solunum sayısı
• Nabız
• Solunum
Yaşamsal belirtiler
• Kan basıncı
• Cilt: Isı, renk, görünüm
Vücut Isısı
• Hastanın ‘ateşine bakma’ şeklinde ifade edilir
• Ateş vücut ısısının belli • Ateş vücut ısısının belli değerinde üzerinde olmasıdır.
Yöntem Hızlı İnvaziv
Cilt Evet 2-3 sn Hayır
Kulak Evet 2-3 sn Hayır
Vücut ısısı değerlendirme
Kulak Evet 2-3 sn Hayır
Koltuk altı (aksiller) Hayır 3 dk Hayır
Ağız içi (oral) Hayır 3 dk Evet
Rektal Hayır 3 dk Evet
• Pratik değil …
• Önerilmiyor ..
Rektal ısı
• En sık kullanılan yol idi.
• Derece aksiller fossayayerleştirilerek ölçüm yapılır
• Koltukaltı kuru olmalı.
• En az üç dakika beklenmelidir
Koltuk altı ısısı
• En az üç dakika beklenmelidir
• Deri kan akımının bozulduğu şok gibi durumlarda yanlış sonuç verebilir
• Her yaşta kullanılabilir
• Elde edilen değerler: 36.5 - 37.0°C
• Az kullanılan bir yoldur
• Dil altına yerleştirilir
• En az üç dakika beklenmelidir
Ağızdan ısı
• Koltuk altı ısıya göre 0.5°C yüksektir
• Altı yaş altındaki çocuklarda
kullanılmaz
• Özel cihaz gerektirir
• Santral ısının ölçülmesinde
Orta kulak ısısı
yardımcıdır
• Koltuk altı ısıdan biraz yüksektir
• Her yaş grubunda kullanılabilir
• Günümüzde sıklıkla kullanılan
yöntemdir.
• Isı problarının kullanımı aracılığı ile
Deri yüzeyinden ısı
deri yüzeyinden ölçüm
• Hızlı
• Non invaziv
• Genellikle güvenilir
• Kalbin sistolik ve diastolik basınç farkından dolayı damarlar üzerinde hissedilen basınç dalgasıdır
• İki amaçla değerlendirilir
Nabız
• İki amaçla değerlendirilir
– Kalbin hızı, ritmi ve kasılma gücüne bakmak
– Periferik damar hastalıklarının tanımlanması
Nabız muayenesi
Nabız muayenesi-Karotis
Normal nabız atım sayısı
Yaş grubu Nabız atım sayısı
(atım/dk)
Süt çocuğu 120-160Süt çocuğu 120-160
1-3 yaş 90-140
3-5 yaş 80-110
5-10 yaş 75-100
10-18 yaş 60-100
• Sayısı
– Taşikardi
– Bradikardi
• Ateşin her bir derecesi için nabız sayısında 10-15/dklıkartış olur
Değerlendirme
artış olur
• Ritmi
• Şiddeti ve şekli
• Kapiller dolumun izlenmesi
önemlidir
• Tırnak yatağına basıldığında
beyazlaşma olur
Kapiller dolum
beyazlaşma olur
• Bırakıldığında yeniden dolması
genellikle 2-3 saniye içerisinde
gerçekleşir
• Bu süresinin uzaması yetersiz
dolaşımın göstergesidir (Şok)
• Hız, bir dakikada gerçekleşen inspirasyon sayısıdır
• Göğüs hareketleri ile veya oskültasyonla sayılır
• Altı yaşa kadar karın ve göğüs solunuma eşit katılır
Solunum
• En az 30 sn boyunca sayılmalı
• Ritim, derinliği ve solunum güçlüğü de not edilmeli
Solunum Hızları
Yaş grubu Solunum sayısı
Yenidoğan 30-60
0-1 24-38
1-3 22-30
4-6 20-24
7-9 18-24
10-14 12-22
14-18 14-20
• Taşipne : Solunum sayısının normalin üzerine çıkması
• Bradipne : Dakikadaki solunum sayısının azalması
• Hiperpne : Solunumun derinliğinin artması
Solunumun Değerlendirilmesi
• Hipopne : Yüzeysel solunum
• Apne : Solunumun geçici olarak durması
• Dispne : Yardımcı solunum kaslarının ve burun
kanatlarının solunuma katılması, solunumun zorlukla
olduğunu gösterir
• Kanın arter duvarına yaptığı basınç
• En iyi ölçüm damara yerleştirilen
katater aracılığı ile gerçekleştirilir
Kan Basıncı
• Daha çok dolaylı yoldan ölçüm yapılır
• Bu amaçla sfingomanometre kullanılır
• Manşon (şişirilebilir lastik torba)
• Puar (şişirici balon)
• Manometre
• Subap (hava basıncı ayarlanması)
– Cıvalı (taşınması zor)– Cıvalı (taşınması zor)
– Yaylı (kolay taşınabilir)
– Elektronik (kişi kendi basıncını) ölçebilir
• Çocuğun sakin olması
• Uygun manşon boyutu
– Kol uzunluğunun (omuz-dirsek)
Dikkat edilmesi gerekli durumlar
üçte birinden dar, üçte ikisinden
geniş olmamalı
– Dar manşon basıncı yüksek
– Geniş manşon ise düşük ölçer
• Çocuk yatar durumda olmalı
• Brakial arter ve kalp aynı hizada olmalı
• Ölçüm yapılacak kol çıplak olmalı
• Manşonda hava tam boşaltılır
• Manşon kola sarılır
Ölçüm tekniği
• Manşon kola sarılır
• Stetoskop brakial arter üzerine yerleştirilir
• Radial nabız palpe edilir
• Radial nabız kaybolana kadar manşon şişirilir
• Bu dönemde hiçbir ses duyulmaz
• Sübap aracılığı ile basınç yavaş yavaş düşürülür
• Damar açılınca Korotkoff sesleri duyulmaya başlar
• İlk duyulduğu an sistolik kan basıncı
• Seslerin kaybolduğu an diastolik kan basıncı
• İlk duyulan ses güçsüz bir sestir (1. Karotkoff sesi) ,
• Esas olarak bundan sonra güçlü olarak duyulan ses önemlidir
(2. Karotkoff sesi).
• Bu sesin duyulduğu ilk yer sistolik tansiyona karşılık
• Palpasyona göre dinlemekle elde edilen sistolik basınç 10-15 mm Hg daha yüksektir
• Palpasyonla diastolik kan basıncı ölçülemez
• Kan basıncı yüksek bulunursa bacakta da basınç ölçülmelidir
• Aynı manşonla yapılan ölçümde bacakta 15-20 mm Hg daha • Aynı manşonla yapılan ölçümde bacakta 15-20 mm Hg daha yüksek bulunur
• Büyük damarlarda kan basıncı tüm vücutta aynıdır
• Renk
• Sıcaklık
• Turgor
Cilt
• Normal, soluk, siyanotik
Cilt rengi