Vui Sống Tự Nhiên BS Anthonyj_Sattilaro

ANTHONY J. SATTILARO

24

coác loaïi löùt ñaëc bieät taêng cöôøng söï hoaït ñoäng hoùa trong naõo (brain chemistry) vaø taïo neân caûm giaùc khoûe khoaén thô thôùi giuùp ngöôøi ta ít rôi vaøo traïng thaùi chaùn naûn vaø nhöõng caûm xuùc tieâu cöïc khaùc.

Chuùng ta haõy cuøng nhau xem xeùt nhöõng thaønh toá chính trong thöùc aên: chaát beùo, cholesterol, chaát ñaïm, chaát boät, sinh toá vaø khoaùng chaát, cuøng nhöõng taùc duïng cuûa chuùng ñoái vôùi söùc khoûe cuûa con ngöôøi. Nhôø khaûo saùt aûnh höôûng cuûa töøng chaát, chuùng ta coù theå hieåu roõ caùch aên uoáng naøo seõ taêng cöôøng söùc khoûe vaø goùp phaàn taïo neân moät cuoäc soáng haïnh phuùc laâu daøi.

CHAÁT BEÙO

Chaát beùo – moät thaønh phaàn quan troïng trong böõa aên cuûa chuùng ta – coù chöùc naêng cung caáp calori ñeå chuyeån hoùa ra naêng löôïng vaø ñöôïc söû duïng trong vieäc bieán döôõng (metabolism) cuûa caùc sinh toá hoøa tan trong daàu nhö sinh toá A, D, E vaø K. Chaát beùo laø loaïi thöùc aên giaøu colari nhaát. Moät ñôn vò chaát beùo coù soá löôïng calori nhieàu gaáp hai laàn moät ñôn vò chaát boät hay chaát ñaïm, vaø so saùnh thì loaïi thöïc phaåm naøy chöùa nhieàu chaát beùo hôn loaïi thöïc phaåm khaùc.

Chaát beùo coù ba daïng: chaát beùo no (saurated), chaát beùo khoâng no ñôn (monounsaturated), vaø chaát beùo khoâng no ña (polyunsaturated). Chaát beùo no raát phoå bieán trong thöïc phaåm goác ñoäng vaät nhö thòt ñoû, gaø vòt, vaøi loaøi caù, trong môõ, söõa, daàu xaø laùch, vaø bô thöïc phaåm. Chaát beùo khoâng no thöôøng thaáy trong rau coû, daàu thöïc vaät vaø nhieàu loaïi caù.

Y HOÏC DAÂN TOÄC COÅ TRUYEÀN

Baùc só ANTHONY J, SATTILARO

VUI SOÁNG TÖÏ NHIEÂN * NGOÂ AÙNH TUYEÁT LEÂ COÂNG THÌN HUYØNH VAÊN THANH Dòch

NHAØ XUAÁT BAÛN THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH 1992

VUI SOÁNG TÖÏ NHIEÂN CUÛA Bs. ANTHONY J, SATTILARO Ngoâ AÙnh Tuyeát, Leâ Coâng Thìn vaø Huyønh Vaên Thanh dòch töø baûn tieáng Anh “Living Well Naturally” cuûa NXB Houghton Mifflin Company, Boston 1986.

VUI SOÁNG TÖÏ NHIEÂN

23

maïch (nhö ñoäng tim, tai bieán maïch maùu naõo, huyeát aùp cao, vaø xô cöùng ñoäng maïch).

Caû ba cuoäc nghieân cöùu naøy thuùc giuïc ngöôøi Myõ thay ñoåi leà loái aên uoáng theo nhöõng höôùng daãn toång quaùt sau ñaây:

• Chæ aên vöøa ñuû soá colori caàn cho cô theå; toùm laïi laø ñöøng aên quaù ñoä.

• Giaûm chaát beùo khoù tieâu (saturated fat) vaø cholesterol. Caû hai chaát naøy coù nhieàu trong thòt ñoû, (heo, boø, v.v…) söõa, tröùng, da gaø vaø moät soá loaøi caù. Boä y teá Myõ ñaëc bieät khuyeân daân chuùng neân bôùt aên thòt ñoû (thòt thuù boán chaân).

• Giaûm aên ñöôøng. • Giaûm aên muoái. • AÊn nhieàu chaát boät phöùc hôïp (complex carbohydrates) coù

trong coác loaïi löùt, rau quaû, ñaäu traùi vaø ñaäu haït. • Duøng caù vaø thòt gaø thay cho thòt ñoû.

Theâm vaøo ñoù, Hoäi ñoàng nghieân cöùu quoác gia cuûa Hoa Kyø (NRC) cuõng thuùc giuïc ngöôøi Myõ aên nhieàu rau cuû giaøu chaát caroâten beâta (caroâten – nhò) nguoàn sinh toá A thöïc vaät. Caùc cuoäc nghieân cöùu cho thaáy caroâten beâta coù theå laø moät chaát ngöøa ung thö raát hieäu quaû, keå caû cho ngöôøi huùt thuoác laù.

Nhöõng ñoåi thay trong aên uoáng naøy khoâng chæ laøm giaûm nguy cô maéc beänh, maø nhieàu cuoäc nghieân cöùu khaùc coøn cho thaáy chuùng coù theå ñem laïi söï oån ñònh cho tinh thaàn vaø caûm xuùc. Moät nghieân cöùu môùi ñaây cuûa Vieän kyõ thuaät Massachusetts (MIT) ñaõ gôïi yù raèng


22

naøy; vaø do ñoù, chaát xô (raát caàn cho tieâu hoùa) haàu nhö maát haún trong

böõa aên. Coác loaïi maø ta ñang aên laø côm gaïo xaùt traéng, baùnh mì traéng

vaø boät loïc kyõ. Nhöõng thöïc phaåm naøy ñaõ bò loaïi heát chaát xô vaø nhieàu chaát boå khaùc trong khi cheá bieán. Ngoaøi ra, nhieàu loaïi thöïc phaåm ñem töø xa ñeán coøn maát chaát töôi vaø nhieàu loaïi sinh toá quan troïng.

Haàu heát ngöôøi Myõ aên quaù nhieàu chaát beùo, nhieàu cholesterol, ñöôøng, muoái tinh cheá, coác loaïi xay xaùt traéng vaø hoùa chaát nhaân taïo. Ñieàu ñaùng noùi laø thöùc aên cuûa chuùng ta noùi chung thöôøng laït leõo, vì nhieàu höông vò ñaõ bò laáy maát (do tinh cheá). Do ñoù, cuõng ñöøng ngaïc

nhieân khi thaáy muoái töï döng trôû thaønh moái ñe doïa cho söùc khoûe (vì aên quaù nhieàu).

Naêm 1977, chính phuû lieân bang Myõ baét ñaàu taøi trôï cho caùc cuoäc nghieân cöùu ñeå duyeät xeùt laïi nhöõng baèng chöùng khoa hoïc veà vai troø aên uoáng trong vieäc phaùt sinh beänh taät. Keå töø ñoù ñaõ coù ba baûn baùo caùo quan troïng ñöôïc coâng boá ôû thuû ñoâ Washington: Caùc muïc tieâu dinh döôõng cho nöôùc Myõ (Dietary Goals for the United States, 1977 – 1978); Daân toäc khoûe maïnh: Baûn baùo caùo veà vieäc boài döôõng söùc khoûe vaø phoøng beänh cuûa cô quan chuû quaûn y teá (Healthy People: The Surgeon General’s Report on Health Promotion and Disease Prevention, 1980); Thöùc aên, dinh döôõng vaø beänh ung thö (Diet, Nutrition, and Cancer, 1982), taát caû ñeàu maïnh meõ leân aùn leà loái aên uoáng cuûa daân Myõ.

Caùc taøi lieäu maãu möïc naøy ñeàu noùi nhieàu ñeán moät vaán ñeà: loái aên uoáng kieåu Myõ laø nguyeân nhaân gaây ra nhöõng beänh gieát ngöôøi haøng ñaàu hieän nay, nhaát laø beänh ung thö vaø nhöõng beänh veà tim

LÔØI NGÖÔØI DÒCH

Toâi gaáp bìa sau cuoán saùch “Living Well Naturally”, thoåi taét

ñeøn daàu vaø nhìn qua cöûa soå. Saân vöôøn nhaø nhö saâu hun huùt, caây laù

baøng baïc maøu traêng thænh thoaûng rung rinh phaû gioù vaøo phoøng vaúng

nghe tieáng choåi queùt ñöôøng. Toâi thaàm nghó “Hoï chòu khoù quaù!” vaø

nhôù laïi moät laàn ñi thaêm beänh nöûa khuya trôû veà toâi ñaõ gaëp hoï, nhöõng

coâng nhaân veä sinh giöõ saïch thaønh phoá. Daùng hoï töø toán vaø tieáng queùt

goïn ñeàu laøm vôi ñi noãi öu tö ñaõ tróu naëng loøng toâi töø luùc chöùng kieán

caûnh ñôùn ñau taøn taï cuûa beänh nhaân ung thö trong ngoâi bieät thöï loäng

laãy. Qua nghieân cöùu PHÖÔNG PHAÙP THÖÏC DÖÔÕNG cuûa Giaùo sö

Ohsawa döôùi söï höôùng daãn cuûa Thaày Coâ Ngoâ Thaønh Nhaân, coäng

vôùi kinh nghieäm tieáp xuùc vôùi nhieàu beänh nhaân, toâi nhaän thaáy döôøng

nhö ngöôøi ngheøo aên ôû ñôn giaûn ñaïm baïc thöôøng ít beänh hoaëc coù

beänh cuõng nheï, trong khi ngöôøi nhieàu tieàn cuûa, aên ôû thoaûi maùi laïi

hay ñau yeáu hoaëc deã maéc beänh traàm kha, nhö ung thö chaúng haïn.

Toâi töøng töùc toái tröôùc caùi cheát cuûa nhöõng ngöôøi thaân ñaõ thôø ô vôùi

nhöõng ñieàu toâi tieân lieäu, maø khi hoï hieåu ra thì ñaõ quaù muoän maøng.

Moät beù trai 4 tuoåi khaùu khænh, con cuûa ngöôøi baïn, ñaõ cheát vì ung thö

maùu. Tröôùc ñoù khaù laâu, thaáy chaùu cöù aên thòt môõ, khoâng chòu aên rau,

laïi ñöôïc cha meï cho aên haøng traêm con coùc vaøng ñeå chöõa chöùng cam

tích (buïng oûng), toâi ñaõ coù lôøi goùp yù, nhöng baïn khoâng nghe. Roài moät

coâ gaùi xinh xaén, deã thöông baát chaáp lôøi khuyeân cuûa toâi cöù aên uoáng

thoaû thích traùi caây, ñöôøng, nöôùc ñaù, cheø baùnh beân ngoaøi (coù ñöôøng

hoaù hoïc), nhaát laø moùn aên naøo cuõng coù boät ngoït, taåm öôùp gia vò thaät

thôm ngon; cuoái cuøng, coâ leân côn ñoäng tim maø cheát. Moãi laàn nhö

vaäy, toâi thöôøng töï traùch mình khoâng ñuû taøi aên noùi, thieáu söùc thuyeát

phuïc vaø loøng toâi day döùt khoân nguoâi.

Maõi ñeán khi Thaày Ngoâ Thaønh Nhaân ñöa cho toâi baøi phoûng

vaán Baùc só Anthony J. Sattilaro veà tröôøng hôïp töï chöõa laønh beänh

ung thö cho mình baèng phöông phaùp Thöïc Döôõng ñaêng ôû baùo Life

cuûa Myõ vaø baùo Paris Match cuûa Phaùp do baïn cuûa oâng göûi veà, toâi

thaáy nhö coù luoàng gioù maùt thoåi tan nhöõng u uaån baáy laâu. Toâi lieàn

dòch baøi naøy, ñöôïc Thaày Ngoâ Thaønh Nhaân hieäu ñính vaø phoå bieán vôùi

töïa ñeà “Toâi ñaõ töï chöõa laønh beänh Ung thö”.

Giôø ñaây, cuoán “Living Well Naturally”laïi taêng theâm phaán

khôûi. Toâi ñaõ thöùc thaâu ñeâm ñeå ñoïc vaø saùng hoâm sau baét tay ngay

vaøo dòch. Hai baïn Leâ Coâng Thìn vaø Huyønh Vaên Thanh ñeán chôi ñoïc

qua thaáy thích neân ra coâng tieáp söùc vaø anh Löông Tuøng Höng goùp yù.

Nhôø vaäy, baûn thaûo “VUI SOÁNG TÖÏ NHIEÂN” ñöôïc hoaøn thaønh trong

thôøi gian raát ngaén.

Taäp saùch baét ñaàu baèng caâu chuyeän taâm tình cuûa taùc giaû. Laø

moät chuyeân vieân y teá, laïi laøm Giaùm ñoác moät beänh vieän lôùn ôû Myõ, nôi

coù neàn y hoïc hieän ñaïi taân tieán, vaäy maø Baùc só Anthony J. Sattilaro

maéc beänh ung thö di caên gaàn cheát; may gaëp ñöôïc PHÖÔNG PHAÙP

THÖÏC DÖÔÕNG MACRIBIOTICS, oâng töï chöõa laønh beänh cho mình

nhö moät “pheùp laï”. Söï kieän naøy ñaõ laøm rung ñoäng y giôùi Hoa Kyø vaø

khieán hoäi nghò goàm hôn 8.000 chuyeân vieân ung böôùu hoïp taïi Seatle


21

vaø nöôùc ngoït giaûi khaùt. Quan ñieåm cuûa toâi veà aên uoáng vaø naáu nöôùng raát thöïc duïng: caøng ngon, caøng tieän thì caøng toát.

Neáu baïn thaáy loái aên uoáng cuûa toâi gioáng cuûa baïn, thì xin ñöøng töï cho mình laø baát bình thöôøng. Khoå thay baïn cuõng nhö toâi tröôùc ñaây naèm trong ñaïi ña soá ngöôøi Myõ aên uoáng toaøn nhöõng thöù gieát ngöôøi tuy töø toán nhöng chaéc chaén. Loái aên uoáng cuûa chuùng ta ngaøy nay chaúng gioáng baát cöù loái aên uoáng naøo töøng coù trong lòch söû nhaân loaïi. Ñaây laø loái aên uoáng môùi boäc phaùt trong theá kyû vöøa qua, maø phaàn lôùn laø do vieäc phaùt trieån khoa hoïc kyõ thuaät böøa baõi. Loái aên naøy döïa vaøo thöïc phaåm tinh cheá kyõ vaø nhieàu chaát beùo, nhaát laø chaát beùo ñoäng vaät (môõ). Thaät vaäy, caùc cuoäc nghieân cöùu khoa hoïc ñaõ cho thaáy khoaûng 40 ñeán 45 phaàn traêm soá calori cuûa ngöôøi Myõ laø laáy töø môõ. Thöïc phaåm giaøu môõ goàm coù thòt ñoû, söõa vaø tröùng. Trung bình moãi naêm moät ngöôøi Myõ tieâu thuï khoaûng 56 kyù ñöôøng vaø uoáng 295 lon nöôùc ngoït. Nhöng laïi coù nhöõng ngöôøi Myõ kieâng ñöôøng vaø nöôùc ngoït, neân nhö theá coù nghóa raát nhieàu ngöôøi Myõ khaùc ñaõ duøng hai thöù naøy hôn möùc neâu treân. Cô quan quaûn lyù thöïc phaåm vaø döôïc phaåm Hoa Kyø (FDA) coøn coâng nhaän coù khoaûng 1.300 hoùa chaát phuï gia ñöôïc duøng trong löông thöïc thöïc phaåm cuûa chuùng ta, maø chöa coù moät chaát naøo trong soá naøy ñöôïc kieåm nghieäm ñaày ñuû veà nhöõng taùc duïng phuï (ñoäc haïi) tröôùc maét hay laâu daøi. Chæ rieâng ba möôi naêm nay thoâi, möùc tieâu thuï caùc phaåm maøu nhaân taïo ñaõ taêng leân gaáp möôøi laàn. Chaúng coøn maáy ai trong chuùng ta aên baùnh mì löùt hoaëc côm löùt, maø ñuùng vaäy, möùc tieâu thuï coác loaïi löùt, rau quaû töôi ñaõ giaûm phaân nöûa keå töø ñaàu theá kyû


20

Toâi chaúng heà quan taâm nhöõng thöïc phaåm mình duøng ñaõ ñöôïc tinh cheá côõ naøo, maø cuõng chaúng maøng ñoïc nhaõn hieäu. Toâi nghó raèng hoùa chaát naøo cuõng gioáng hoùa chaát naøo, nhö nhau caû. Nieàm tin cuûa toâi khoâng döïa vaøo trí phaùn ñoaùn cuûa baûn thaân maø döïa vaøo keû khaùc, ñaïi ñeå nhö Cô quan quaûn lyù thöïc phaåm vaø döôïc phaåm (FDA). Tröôùc ñaây toâi chöa bao giôø yù thöùc taïi sao hoï laïi chaáp nhaän cho coâng chuùng nhöõng thöïc phaåm khoâng toát cho söùc khoûe nhö vaäy. Toâi khoâng aên baùnh mì löùt hoaëc côm löùt maø chæ aên baùnh mì traéng vaø nhöõng moùn laøm baèng boät traéng chaúng chuùt ñaén ño.

Toâi cuõng chaúng xem xeùt haøm löôïng chaát beùo vaø cholesterol (coâ - lex - teâ - roân), coù trong thöùc aên. Tröôùc khi ñöôïc phaùt hieän maéc beänh ung thö, toâi chaúng baän taâm maáy ñeán beänh tim vaø möùc cholesterol trong maùu. Bô, tröùng, thòt, söõa - toaøn laø thöù coù aûnh höôûng xaáu ñeán möùc cholesterol trong maùu - vaäy maø caøng aên toâi caøng thaáy tuyeät vôøi, dó nhieân chæ tuyeät vôùi ñeán khi toâi thaáy ngöôøi mình naëng ra. Theá laø toâi laïi phaûi quay ra chuù taâm tính toaùn soá calori, nghóa laø vaãn aên nhöõng thöù ñoù nhöng ít hôn.

Coøn veà rau thì toâi baèng loøng vôùi caùc moùn rau ñoùng hoäp hoaëc ñeå tuû laïnh, mieãn laø ngon, nghóa laø troän thaät nhieàu bô hoaëc nöôùc xoát beùo.

Sau cuøng, haàu heát caùc böõa aên toâi ñeàu duøng ôû haøng quaùn. Toâi chöa heà bieát naáu aên thaät söï ra sao hoaëc höôûng ñöôïc thuù vui saùng taïo trong coâng vieäc beáp nuùc. Toâi xem nhaø beáp laø nôi ñaët tuû laïnh, trong ñoù döï tröõ moät soá thöùc aên laøm saün duøng cho nhanh (fast food)

phaûi leân tieáng coâng nhaän taàm quan troïng cuûa aên uoáng trong vieäc

phoøng ngöøa vaø trò beänh ung thö.

Chöông trình phuïc hoài söùc khoûe cuûa Baùc só Anthony J.

Sattilaro goàm coù ba phaàn: ñieàu chænh aên uoáng, theå duïc (Ñaïo daãn vaø

khí coâng) vaø tónh taâm (quaùn töôûng vaø thieàn ñònh), moãi phaàn ñeàu

ñöôïc taùc giaû giaûi thích caën keõ, haáp daãn, deã hieåu keøm theo nhöõng kyõ

thuaät thöïc haønh ñôn giaûn, deã laøm. Theo taùc giaû, chöông trình naøy

khoâng nhöõng giuùp chöõa beänh ung thö maø coøn coù theå aùp duïng cho

moïi beänh khaùc, khoâng nhöõng duøng trò lieäu, maø coøn duøng giöõ gìn söùc

khoûe. Trong saùch coù theå coù nhöõng ñieàu trình baøy, nhaát laø veà aên

uoáng, döôøng nhö xa laï vôùi daân toäc ta; ñoù chaúng qua Baùc só Anthony

J. Sattilaro laø moät ngöôøi Myõ ngoû lôøi vôùi ñoäc giaû phöông Taây. Do ñoù,

ñeå vieäc thöïc haønh PHÖÔNG PHAÙP THÖÏC DÖÔÕNG ñaït hieäu quaû

cao, caùc baïn trong nöôùc neân ñoïc theâm saùch cuûa OÂng Baø Ngoâ Thaønh

Nhaân nhö “AÊn gaïo löùt muoái meø”, “Phöông phaùp Thöïc Döôõng”,

“Thöïc Döôõng lieäu phaùp”, “Ngheä thuaät naáu aên Thöïc Döôõng” (AÊn

uoáng theo phöông phaùp Ohsawa), v.v…; ñoàng thôøi tìm hoûi yù kieán cuûa

nhöõng ngöôøi coù kinh nghieäm hoaëc caùc y baùc só ñaõ nghieân cöùu vaø

thöïc haønh phöông phaùp naøy.

Chaân thaønh caàu chuùc caùc baïn thaønh coâng nhö yù.

NGOÂ AÙNH TUYEÁT


6

Phim chuïp ngaøy 31/5/1978

cho thaáy Baùc só Anthony J.

Sattilaro bò ung thö (nhöõng

veát ñen) ôû ñænh soï, vai

phaûi, xöông söôøn traùi vaø

xöông öùc

Sau 14 thaùng theo phöông

phaùp Thöïc Döôõng, trong

ngöôøi oâng khoâng coøn daáu

veát ung thö, nhö phim treân

(1979) cho thaáy.


19

CHÖÔNG 2

AÊN UOÁNG VAØ SÖÙC KHOÛE

Theo nhöõng baèng chöùng khoa hoïc hieän coù thì roõ raøng loái aên uoáng tröôùc ñaây laø moät trong nhöõng yeáu toá quan troïng nhaát laøm cho toâi phaùt beänh ung thö. Luùc treû toâi aên uoáng gioáng nhö haàu heát caùc ngöôøi Myõ khaùc, thaäm chí aên thòt nhieàu hôn nöõa laø khaùc vì cha toâi töông ñoái thaønh coâng trong doanh nghieäp ñuû söùc cung öùng cho loái aên xaøi xa xæ cuûa toâi. Lôùn leân khi laøm ñöôïc ra tieàn, toâi coøn aên uoáng thöøa möùa hôn nöõa. Theo thoâng leä, ngaøy naøo toâi cuõng aên thòt 3 laàn: thòt lôïn muoái hoaëc xuùc xích (doài) luùc ñieåm taâm, thòt nöôùng hay chieân vaøo böõa tröa, vaø thòt boø xaøo vaøo böõa chieàu. Laâu laâu toâi môùi aên caù hoaëc gaø vòt vaø xem ñoù laø “phaù leä”. Toâi öa duøng caùc thöùc nöôùc xoáp ngaäp kem, baùnh mì vôùi bô, tröùng, vaø nhieàu moùn traùng mieäng cöïc ngoït. Thöïc tình maø noùi thì trong böõa aên toâi khoaùi nhaát moùn traùng mieäng, vaø neáu thaáy troïng löôïng cô theå suùt giaûm, ñeå laáy laïi soá caân, thænh thoaûng toâi laïi taêng khaåu phaàn traùng mieäng leân gaáp ñoâi. Toâi raát thích caùc moùn kem söõa vaø aên voâ soá baùnh keïo. Toâi cuõng nhö caùc baùc só khaùc, thöôøng vöøa aên vöøa chaïy, neân caùc thoûi soâcoâla vaø keïo vieân raát thích hôïp.


18

ñöôïc traïng thaùi hoøa hôïp thoáng nhaát naøy, thì khoâng vieäc gì chuùng ta khoâng laøm ñöôïc duø chæ ñeå laáy laïi söùc khoûe hoaëc ñeå coù cuoäc soáng yeân bình.


7

CHÖÔNG 1

ÑOÅI THAY CAÙCH SOÁNG

Baïn coù theå ñieàu khieån ñôøi mình nhieàu hôn baïn töôûng. Thaät vaäy, duø yù thöùc ñöôïc ñieàu naøy hay khoâng, haèng ngaøy chuùng ta vaãn ñang taïo ra tình traïng söùc khoûe cuûa chính chuùng ta. Taát caû nhöõng gì ta aên uoáng, suy nghó, caûm nhaän vaø tin töôûng ñeàu taùc ñoäng maïnh meõ ñeán söùc khoûe vaø haïnh phuùc cuûa ta. Noùi roäng hôn, ta ñang choïn cho mình maïnh khoûe hay oám ñau. Vieäc choïn löïa naøy coù theå laø voâ yù thöùc, nhöng thöïc teá chuùng ta ñang laøm theá ñaáy. Haèng ngaøy ta choïn aên nhieàu thòt, nhieàu ñöôøng hay aên kem, nhaäu röôïu töùc laø ta ñaõ quyeát ñònh luoân tình traïng söùc khoûe cho ta roài ñoù. Vaø neáu khoâng keàm giöõ ñöôïc noùng giaän, xuùc ñoäng maïnh hoaëc chaùn naûn thì ta ñaõ töï ñeå mình bò loâi cuoán ñeán saùt meùp bôø vöïc thaúm goïi laø beänh taät.

Nhöõng ñieàu trình baøy trong taäp saùch naøy seõ giuùp baïn bieát neân choïn nhöõng thöù gì ñeå taïo neà neáp cho söùc khoûe, cuõng nhö nuoâi döôõng thaùi ñoä cö xöû toát ñeïp ñoái vôùi baûn thaân, vôùi nhöõng ngöôøi chung quanh vaø vôùi cuoäc soáng noùi chung. Chöông trình sinh hoaït ñöa ra ôû ñaây seõ giuùp baïn khoâi phuïc söùc khoûe vaø ngöøa ñöôïc beänh duø laø beänh nghieâm troïng. Baïn seõ nhanh choùng nhaän ra raèng khi söùc


8

khoûe ñöôïc doài daøo thì söùc soáng vaø naêng löïc cuõng taêng tieán, suy nghó seõ saùng suoát vaø ñuùng ñaén hôn, baïn seõ caûm thaáy mình trôû neân sung maõn vaø ñuû söùc ñoái ñaàu vôùi nhöõng thöû thaùch, baïn seõ soáng tích cöïc hôn vaø baïo daïn hôn. Cuï theå laø baát cöù ai aùp duïng chöông trình naøy cuõng trôû neân haáp daãn veà theå chaát. Nhöõng ngöôøi beùo pheä seõ oám goïn laïi, da deû töôi nhuaän ra, huyeát aùp vaø möùc cholesterol trôû laïi bình thöôøng, nguy cô maéc beänh tim maïch vaø ung thö seõ giaûm haún. Nhöng ñaây chæ môùi laø böôùc khôûi ñaàu.

Sôû dó toâi bieát ñöôïc chöông trình y hoïc döôõng sinh naøy laø vì nhôø noù maø ñôøi toâi thay ñoåi; noùi ñuùng hôn, chính noù ñaõ cöùu soáng toâi.

Vaøo thaùng saùu naêm 1978, caùc baùc só cho toâi bieát ñaõ bò ung thö tieàn lieät tuyeán (prostatic cancer) giai ñoaïn IV (D), maàm beänh ñaõ lan aên nhieàu nôi trong cô theå nhö soï, vai phaûi, xöông öùc, xöông söôøn soá 6 beân traùi vaø coät xöông soáng. Vì laø moät baùc só, toâi coù ñieàu kieän ñeå tìm hieåu nhieàu thoâng tin y teá vaø thu thaäp nhöõng lôøi khuyeân beân ngoaøi. Caû taøi lieäu y hoïc laãn yù kieán beân ngoaøi ñeàu veõ neân moät böùc tranh bi ñaùt. Caùc nghieân cöùu khoa hoïc veà nhöõng ngöôøi maéc ung thö tieàn lieät tuyeán di caên ñeàu laäp baûn phaân ñònh tæ leä soáng soùt theo ñoä tuoåi. Neáu beänh nhaân ôû ñoä tuoåi treân 50 thì coù cô may soáng ñöôïc 5 naêm. Nhöng nhöõng beänh nhaân döôùi ñoä tuoåi naøy thì hieám khi soáng laâu nhö vaäy. Vì nhöõng lyù do naøo ñoù chöa theå hieåu heát ñöôïc, ung thö tieàn lieät tuyeán ôû ñoä tuoåi döôùi 50 gaây töû vong raát cao, thöôøng thì beänh nhaân chæ soáng theâm khoaûng ba naêm sau khi phaùt hieän. Theá maø chæ coøn 12 ngaøy nöõa môùi ñeán sinh nhaät thöù 47 cuûa toâi thì beänh ñöôïc phaùt hieän.


17

Nhieàu ngöôøi ñang beänh muoán aùp duïng chöông trình naøy nhö laø trôï phöông cho caùch ñieàu trò ñaõ coù cuûa y khoa chính thoáng, maø ít ai thaáy noù coù theå thay cho tieâu chuaån chaêm soùc söùc khoûe cuûa Taây y. Toâi laønh beänh laø nhôø nhieàu yeáu toá, keå caû vieäc ñieàu trò ung thö theo moâ thöùc y khoa, nhöng toâi tin chaéc raèng beänh toâi khoâng theå naøo khoûi ñöôïc neáu khoâng theo chöông trình aên uoáng vaø taäp luyeän trình baøy trong saùch naøy. Vì vaäy, töø ñaây cho ñeán khi coù ñuû baèng chöùng khoa hoïc khaúng ñònh aên uoáng ñuùng ñaén vaø tinh thaàn tích cöïc töï chuùng ñaûo ngöôïc ñöôïc beänh taät nhö toâi ñaõ laøm, thì baïn cöù thöû duøng chöông trình naøy keøm theo ñieàu trò cuûa y khoa.

Duø sao, giöõ ñöôïc söùc khoûe sung maõn vaãn laø ñieàu toát, vaø ngaøy nay chuùng ta ñeàu bieát aên uoáng ñuùng ñaén, vaän ñoäng cô theå vaø soáng laïc quan yeâu ñôøi coù aûnh höôûng tích cöïc vaø to lôùn ñeán söùc khoûe.

Toâi vaø Tom Monte, ñoàng taùc giaû, chia chöông trình y hoïc döôõng sinh naøy laøm 3 phaàn chính yeáu vaø cô baûn: aên uoáng, theå duïc,

vaø tónh taâm hay quaùn töôûng. Maëc duø töï moãi phaàn coù nhöõng ñaëc ñieåm quan troïng rieâng, nhöng khoâng theå taùch rôøi töøng phaàn maø phaûi tieán haønh ñoàng thôøi caû ba. Chöông 8 seõ cung caáp moät chöông trình baûy ngaøy (moät tuaàn) bao goàm nhöõng ñeà nghò veà aên uoáng, thôøi gian taäp theå duïc vaø quaùn töôûng. Caùc baïn neân ñöa daàn nhöõng yù töôûng naøy vaøo cuoäc soáng trong thôøi gian 3 tuaàn. Sau ñoù, toâi tin raèng caùc baïn seõ thaáy söùc khoûe vaø quan nieäm soáng cuûa mình ñoåi khaùc.

Chuùng toâi khoâng chæ noùi veà söùc khoûe, maø ñeà caäp ñeán söï khoâi phuïc löông tri, caùi caûm giaùc hoøa hôïp thoáng nhaát giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi vaø giöõa chuùng ta vôùi thieân nhieân vuõ truï. Moät khi chuùng ta ñaït


16

thaâm taâm phaûi caûm bieát mình coù traùch nhieäm ñoái vôùi söùc khoûe cuûa mình. Ñieàu naøy khoâng coù nghóa chuùng ta baát caàn baùc só vaø töï bieân töï dieãn; maø traùi laïi, chuùng ta caàn phaûi thu thaäp vaø söû duïng caùc thoâng tin cuûa y giôùi vaø cuûa coäng ñoàng khoa hoïc ñeå phoøng ngöøa vaø chöõa trò beänh taät.

Giôø ñaây ñaõ coù nhieàu baèng chöùng khoa hoïc cho thaáy roõ aên uoáng laø nguyeân nhaân chính cuûa caùc daïng ung thö phoå bieán, cuûa beänh tim maïch, beänh beùo phì, thoáng phong, vaø tieåu ñöôøng. Caùc nhaø khoa hoïc coøn cho chuùng ta bieát caùc beänh naøy vaø nhöõng beänh khaùc ñeàu coù theå ngaên ngöøa baèng aên uoáng laønh maïnh ñuùng ñaén.

Chæ noäi trong naêm naøy (1984), moät trieäu ngöôøi Myõ seõ cheát vì beänh tim maïch, boán möôi trieäu ngöôøi khaùc bò nhöõng beänh naøy haønh haï. Beänh ung thö seõ gieát hôn 400.000 ngöôøi, vaø phaùt trieån trong cô theå cuûa khoaûng 700.000 ngöôøi khaùc. Theâm vaøo ñoù, coù haøng trieäu ngöôøi maéc beänh tieåu ñöôøng, beùo phì, thoáng phong vaø nhöõng beänh maø khoa hoïc goïi laø “beänh suy thoaùi”, nghóa laø chuùng laøm cho caùc teá baøo hoaëc caùc cô quan hö nhöôïc. Nhöõng beänh nhö theá coù taùc duïng laøm luïn baïi xaõ hoäi chuùng ta, gaây maát maùt lôùn lao veà söùc saùng taïo, saûn xuaát vaø tieàn baïc, ñoù laø chöa noùi ñeán vieäc haïnh phuùc cuûa chuùng ta bò aûnh höôûng toaøn boä.

Chæ caàn chòu khoù söûa ñoåi moät chuùt trong aên uoáng, keát hôïp vôùi taäp theå duïc vaø trau doài tinh thaàn ñöôïc thô thôùi hôn laø ñuû ñeå ngaên ngöøa hoaëc nhieàu khi chöõa laønh nhöõng beänh keå treân.


9

Sau khi beänh tình ñöôïc xaùc nhaän, toâi ñaõ phaûi traûi qua ba laàn moå, xöông söôøn soá saùu beân traùi vaø caû hai tinh hoaøn cuûa toâi ñeàu bò caét boû. Caét boû tinh hoaøn - goïi laø phaãu thuaät tinh hoaøn (orchiectomy) - ñeå loaïi tröø hocmoân nam testosteroân ñoâi khi coù theå laøm chaäm söï phaùt trieån cuûa ung thö vaø giaûm ñau nhöùc.

Trong tröôøng hôïp cuûa toâi, beänh ñaõ tieán ñeán giai ñoaïn cuoái. Khoâng nhöõng u ung thö ñaõ lan khaép cô theå, maø toâi coøn bò ñau löng gheâ gôùm gaàn hai naêm nay, chöùng toû ung thö chaéc ñaõ ôû chung vôùi toâi töø laâu laém roài. Tröôùc nhöõng söï kieän hieån nhieân naøy, caùc baùc só cho raèng toâi chæ soáng theâm ñöôïc 18 thaùng ñeán 3 naêm nöõa thoâi.

Cuõng nhö nhieàu ngöôøi khaùc khi ñöôïc thoâng baùo mình maéc beänh “giai ñoaïn keát lieãu”, toâi cöïc löïc baøi baùc nhöõng tin töùc cho raèng toâi bò ung thö gaàn cheát. Toâi khoâng tin laø toâi saép cheát; tuy nhieân, noãi ñôùn ñau toâi ñang chòu cuøng loaït giaûi phaãu vöøa qua nhanh choùng giuùp toâi nhaän thaáy tính maïng mình bò nguy hieåm vaø ñieàu xaáu nhaát vaãn coù theå xaûy ra. Khi bieát ñöôïc söï thaät nghieät ngaõ ñoù, toâi ñaâm ra tuyeät voïng - cöïc kyø tuyeät voïng - vaø buoâng xuoâi cho caùi cheát nuoát daàn.

Caùc baùc só chaïy chöõa cho toâi hy voïng nhöõng phöông thöùc ñieàu trò ñaõ ñöôïc tieán haønh seõ laøm giaûm vaø coù theå loaïi tröø ñau nhöùc, nhöng vieäc ñoù ñaõ khoâng xaûy ra. Vì vaäy, toâi baét ñaàu duøng ñeán thuoác giaûm ñau coù chaát ma tuùy, thuoác naøy cuõng giuùp toâi moãi ngaøy thoaùt ñöôïc ñau nhöùc nhieàu giôø, nhöng laïi gaây noân möûa töøng côn.

Trong khi ñang dieãn ra nhöõng söï vieäc naøy, thì toâi ñöôïc tin cha toâi cuõng ñang haáp hoái vì beänh ung thö. Ñieàu naøy caøng laøm toâi


10

theâm khuûng hoaûng tinh thaàn. Toâi phaûi ñöông ñaàu vôùi beänh cuûa mình vaø cuûa cha. Coù leõ phaàn khoù khaên nhaát rôi vaøo meï toâi, ngöôøi caàn giuùp ñôõ raát nhieàu nhöng khoâng phaûi luùc naøo cuõng nhôø caäy ñöôïc con trai.

Toâi döôøng nhö rôi xuoáng taän cuøng vöïc thaúm vaøo ngaøy 7 thaùng 8 naêm 1978, ngaøy cha toâi maát. Caùi cheát cuûa cha khieán toâi thaáy caùi cheát cuûa mình roõ neùt hôn, vaø chính ñaáy laø ñieàm baùo tröôùc.

Qua moät loaït cô duyeân ñöa ñaåy, sau khi cha toâi maát chaúng laâu, toâi gaëp moät nhoùm ngöôøi ñang ra söùc truyeàn baù moät phöông phaùp aên uoáng döïa treân moät trieát lyù laï luøng maø hoï noùi raèng seõ giuùp toâi ñaåy luøi beänh ung thö. Toâi ñöôïc khuyeán khích aên theo moät thöïc ñôn goàm 50% coác loaïi löùt (gaïo teû löùt, gaïo mì löùt, keâ, gaïo maïch löùt), 25% rau cuû ñòa phöông naáu chín, khoaûng 15% ñaäu haït vaø rong bieån, phaàn coøn laïi goàm suùp vaø moät soá gia vò (muoái meø, töông,…). Sau khi aên nhö vaäy moât thôøi gian ngaén, toâi baét ñaàu taäp moät soá baøi theå duïc ñôn giaûn nhö uoán deûo (calisthenics) vaø moät hình thöùc yoga AÙ Ñoâng goïi laø Ñaïo daãn (Do - In).

Neáu bình thöôøng thì toâi chaúng bao giôø quan taâm ñeán moät cheá ñoä aên uoáng vaø taäp luyeän, maø theo toâi, coù veû ngoaïi lai, voâ lyù nhö vaäy. Trong chöông trình aên uoáng vaø trieát lyù naøy chaúng coù ñieàu naøo ñeå cho ñaàu oùc ñöôïc huaán luyeän moät caùch khoa hoïc vaø logic cuûa toâi coù theå chaáp nhaän. Ñaây laø moät heä thoáng phöông Ñoâng döï vaøo trieát hoïc coå truyeàn hoaøn toaøn traùi ngöôïc vôùi moïi kieán thöùc y khoa cuûa toâi. Nhöng khi phaûi ñoái dieän vôùi caùi cheát, thì veû hoa myõ cuûa logic vaø boä maët kieâu haõnh giaû taïo laø nhöõng thöù ngöôøi ta phaûi vöùt boû tröôùc


15

laø 16 thaùng. Ngöôøi ta baûo vôùi toâi ñaây chaéc haún laø pheùp laï. Toâi khoâng muoán baøo chöõa laøm gì.

Trong nhöõng thaùng tieáp theo, toâi vaãn thaáy khoûe maïnh; nhöng coù hai laàn hôi thoái chí. Thaùng tö naêm 1980, toâi bò vieâm tuyeán giaùp hôi naëng phaûi naèm vieän maáy ngaøy, trong thôøi gian ñoù toâi laïi ñöôïc raø xöông (chuùng toâi nghó laø ung thö taùi phaùt gaây vieâm tuyeán giaùp). Nhöng maùy raø vaãn cho thaáy khoâng coù daáu hieäu ung thö trong cô theå. Suoát muøa xuaân vaø muøa heø naêm ñoù toâi vaãn thaáy khoûe, nhöng ñeán thaùng möôøi khi raø xöông laïi thì thaáy treân xöông söôøn soá taùm beân phaûi coù moät ñoám xaùm nhoû maø toâi phoûng ñoaùn laø veát ung thu. Hoùa ra toâi ñoaùn sai! Ngaøy 27 thaùng 12 -1980 toâi laïi raø xöông vaø thaáy ñoám xaùm ñaõ bieán maát chaúng coøn baèng chuùng naøo cho thaáy u ung thö toàn taïi. Töø ñoù trôû ñi, toâi coøn raø xöông hai laàn nöõa, moät laàn vaøo thaùng 8 - 1981 vaø laàn kia vaøo thaùng 12 - 1982, caû hai ñeàu cho thaáy khoâng coøn daáu veát ung thö ôû baát cöù nôi naøo trong cô theå cuûa toâi. Nhöõng xeùt nghieäm gan vaø maùu cuõng xaùc nhaän ñieàu ñoù. Caùc baùc só tuyeân boá toâi ôû trong tình traïng hoaøn toaøn khoûi beänh.

Keå töø khi beänh ung thö cuûa toâi ñöôïc phaùt hieän ñeán nay (1984) saùu naêm ñaõ troâi qua. Neáu theo caùc nghieân cöùu y khoa vôùi nhöõng keát luaän goïi laø “logic” thì leõ ra toâi phaûi cheát töø laâu. Theá nhöng toâi vaãn soáng vaø caûm thaáy maïnh khoûe hôn bao giôø heát trong ñôøi. Toâi thaáy mình treû ra möôøi tuoåi, toâi ñaõ traûi qua moät quaù trình “phaûn laõo hoaøn ñoàng” khoâng ngôø tôùi ñöôïc.

Saùu naêm qua toâi hoïc ñöôïc nhieàu ñieàu veà söùc khoûe vaø cuoäc soáng noùi chung. Tröôùc heát, vaø coù leõ coù yù nghóa nhaát, laø chuùng ta töï


14

trong tình hình söùc khoûe coù theå giuùp toâi bieát ñöôïc vì ñau maø mình khoûe ra nhö vaäy. Thí nghieäm naøy tuy chöa cung caáp chöùng côù “roát raùo” laø aên uoáng, taäp luyeän vaø thaùi ñoä tích cöïc laø nguyeân nhaân laønh beänh cuûa toâi, vì vaãn coøn giaûi phaãu tinh hoaøn, nhöng chaéc chaén seõ laøm toâi theâm tin töôûng nhöõng ñieàu mình ñang laøm. Toâi boû haún estrogen vaøo tuaàn thöù hai cuûa thaùng saùu vaø khoâng bao giôø duøng laïi nöõa.

Trong suoát thôøi gian coøn laïi cuûa muøa heø, toâi tieáp tuïc vui höôûng caûnh soáng khoûe maïnh haïnh phuùc. Nhöõng xeùt nghieäm vaøo muøa heø naêm ñoù cho thaáy khoâng coøn daáu veát ung thö, vaø ñeán thaùng taùm toâi quyeát ñònh cho raø xöông vaøo ngaøy 27 thaùng chín 1979. vieäc raø xöông ñöôïc tieán haønh baèng caùch tieâm vaøo maùu beänh nhaân moät thöù thuoác nhuoäm phoùng xaï. Neáu coù ung thö, thuoác nhuoäm seõ tuï vaøo vò trí cuûa u ung thö. Neáu khoâng coù ung thö, thuoác seõ lan ñeàu khaép cô theå vaø phaàn lôùn ñöôïc thaûi ra theo nöôùc tieåu. Ñoù laø moät duïng cuï chaån ñoaùn raát chính xaùc ñöôïc duøng ñeå phaùt hieän ung thö.

Buoåi raø xöông hoâm ñoù cho thaáy ngöôøi toâi khoâng coù daáu veát ung thö. Khoâng coù nhöõng vuøng taäp trung thuoác nhuoäm phoùng xaï, vaø keát quaû cuûa maùy raø - nhöõng taám phim nhö chuïp baèng X quang - cuõng cho thaáy khoâng nôi naøo trong cô theå coù daáu hieäu ung thö. Caùc baùc só ñeàu söûng soát. Khoâng nhöõng beänh ñöôïc chaän ñöùng, maø xöông - voán ñaày veát ung thö - cuõng laønh laën. Ñaây laø ñieàu chöa töøng thaáy bao giôø. Nhö moät vò baùc só chöõa trò cho toâi ñaõ noùi muoán chöõa xöông caàn phaûi coù thôøi gian laâu daøi, vaäy maø tính ra toâi thöïc haønh phöông phaùp Thöïc Döôõng môùi ñöôïc 12 thaùng vaø keå töø khi phaùt hieän ung thö


11

tieân. Heä thoáng y hoïc naøy ñaõ cho toâi moät tia hy voïng – moät tieän nghi voâ giaù tröôùc baûn aùn töû hình.

Trong phöông phaùp naøy coù moät yeáu toá töôûng chöøng khoâng quan troïng maáy hoaù ra laïi laø ñieàu heát söùc cô baûn cho vieäc laønh beänh cuûa toâi. Nhöõng ngöôøi maø toâi cuøng chia seû caùch aên vaø boû nhieàu thôøi giôø lui tôùi ñeàu toû ra tin töôûng toâi seõ khoûe maïnh neáu trieät ñeå chaáp haønh nhöõng giôùi luaät cuûa caùch aên naày. Toâi khoâng nghi ngôø gì nöõa, maø neáu coù cuõng chæ laø thoaùng qua, chính thaùi ñoä cuûa hoï naâng ñôõ toâi raát nhieàu. Xeùt cho cuøng thì toâi ñaõ laây thaùi ñoä ñoù. Maëc daàu luùc ñaàu coù nhöõng nhaän ñònh sai laïc vaø heát söùc nghi ngôø, toâi ñaõ nhanh choùng phaán khôûi nghó raèng chaéc haún caùch aên uoáng vaø trieát lyù naøy cuõng coù moät giaù trò naøo ñoù. Coù leõ noù seõ giuùp toâi. Tuy nhieân loøng nghi ngôø cuûa toâi khoâng deã gì heát ñöôïc, vaø thöïc teá maø noùi thì cho ñeán baây giôø vaãn chöa haún môø phai trong trí. Nhöng cuoái cuøng toâi phaûi quyeát ñònh thaønh taâm hy voïng vaø tin töôûng heä thoáng y hoïc cuûa hoï. Nhö baïn seõ thaáy ôû phaàn sau, nieàm tin laø tuyeät ñoái caàn thieát cho ngöôøi ta vöôït thoaùt moät caên beänh traàm troïng.

Khoaûng 3 tuaàn sau khi aùp duïng phöông phaùp aên uoáng naày, chöùng ñau löng töøng haønh toâi hôn hai naêm ñaõ bieán maát. Toâi ngöng ngay thuoác giaûm ñau.

Toâi khoâng theå vieän daãn baát cöù lyù do naøo cho söï heát ñau nhöùc ngoaøi vieäc toâi thöïc haønh phöông phaùp y hoïc môùi. Coù nhöõng daáu hieäu khaùc hoã trôï cho laäp luaän naøy. Chaúng haïn nhieàu naêm qua toâi bò roái loaïn tieâu hoaù, ñaëc bieät laø tieâu chaûy. Toâi ñaõ chaïy chöõa baèng nhieàu loaïi thuoác, keå caû Lomotil, moät loaïi hoùa döôïc cöïc maïnh. Theá


12

maø chæ sau vaøi tuaàn aên coác loaïi löùt vaø rau cuû, roái loaïn tieâu hoaù khoâng coøn nöõa, vaø sau hai thaùng toâi caûm thaáy sinh löïc trôû neân doài daøo vaø khoûe khoaén voâ cuøng.

Toâi cuõng bôùt maäp phì. Sau khi toâi khôûi söï duøng hoïc moân nöõ estrogen vaøo thaùng 6/1978, troïng löôïng cô theå taêng ñeán con soá 77 kyù, trong khi bình thöôøng ôû möùc 68 kyù, maëc duø toâi chæ muoán caân naëng khoaûng 65 kyù laø vöøa. Sau 3 thaùng theo cheá ñoä aên môùi, toâi suït caân coøn khoaûng 60 kyù. Luùc ñaàu toâi raát sôï, vì suït caân laø moät daáu hieäu ung thö phaùt trieån, nhöng theå troïng oån ñònh ngay vaø trôû laïi möùc thích hôïp laø 65 kyù. Toâi ñaõ giaûm ñöôïc soá caân thöøa maø khoâng caàn nhòn aên nhö ñaõ laøm tröôùc ñaáy.

Theâm vaøo ñoù, hình daùng beân ngoaøi cuûa toâi töôi treû ra. Caùc neáp nhaên treân traùn vaø nhöõng phaàn thòt chaûy xeä treân maù ñeàu bieán maát. Maët toâi troâng saên chaéc vaø hoàng haøo ra. Ñaây laø nhöõng daáu hieäu khaùc haún vôùi nhöõng gì maø moät beänh nhaân ung thö thöôøng coù. Toâi ñaõ töøng chôø ñôïi theo göông cha mình vaø nhieàu ngöôøi khaùc vôùi haøng giôø ñau nhöùc khoân nguoâi, khoå sôû voâ cuøng, suy kieät daàn, cuoái cuøng naèm lieät giöôøng roài cheát thaûm thöông.

Theá nhöng toâi laïi coù nhöõng trieäu chöùng ngöôïc haún. Sinh löïc gia taêng, söùc khoûe doài daøo hôn bao giôø heát töø hai möôi naêm trôû laïi ñaây, ngoaïi hình töôi treû ra.

Vaøo thaùng gieâng 1979, caùc xeùt nghieäm maùu cho thaáy theå traïng cuûa toâi ñang ñöôïc caûi thieän, roài ñeán thaùng tö, nhöõng xeùt nghieäm chöùng toû khoâng daáu veát ung thö. Vò baùc só ngaønh ung böôùu, ngöôøi ñaõ theo doõi böôùc tieán cuûa toâi trong suoát quaù trình thöû thaùch,


13

vaãn giöõ yù nghó sôû dó toâi khoûi beänh laø nhôø giaûi phaãu tinh hoaøn vaø ñieàu trò baèng estrogen.

Toâi khoâng phuû nhaän vieäc chöõa trò cuûa y khoa coù taùc duïng ñoàng thôøi vôùi chöông trình ñieàu trò cuûa rieâng toâi, nhöng toâi baét ñaàu tin raèng söùc khoûe ñöôïc khoâi phuïc phaàn lôùn laø nhôø nhöõng thoùi quen döôõng sinh môùi cuûa toâi hôn laø trò lieäu cuûa y khoa chính thoáng. Toâi ñang thaáy mình treû laïi vöôït quaù ñieàu mong öôùc, duø laø trong trò lieäu theo y khoa chính thoáng ñöôïc thaønh coâng.

Ñeán thaùng 6/1979, toâi caûm thaáy caàn phaûi chöùng minh cho mình bieát, caøng roõ raøng caøng toát, caùi gì ñaõ ñem laïi söï caûi thieän. Cho ñeán luùc ñoù, toâi vaãn duøng estrogen – estrogen duøng phoái hôïp giaûi phaãu tinh hoaøn laø phöông thöùc ñieàu trò tieâu chuaån cuûa Taây y ñoái vôùi beänh ung thö cuûa toâi. Estrogen ñaõ ñöôïc theâm vaøo chöông trình trò lieäu vaøo cuoái thaùng 7/1978, sau laàn moå thöù ba cuõng laø laàn moå choùt khoaûng 6 tuaàn. Giaûi phaãu tinh hoaøn vaø duøng estrogen chuû yeáu laø moät daïng hoïc moân lieäu phaùp: moät maët loaïi tröø hoïc-moân nam testosteroân, maët kia taêng möùc hoïc-moân nöõ estrogen; caû hai ñeàu coù muïc ñích laøm giaûm tæ leä testosteroân trong cô theå laø loaïi hoïc-moân döôøng nhö thoåi buøng ngoïn löûa ung thö. Toâi duøng estrogen vì giaûi phaãu tinh hoaøn rieâng noù döôøng nhö khoâng coù taùc duïng ñuùng vôùi beänh ung thö cuûa toâi; nghóa laø ñau nhöùc vaãn daèng dai vaø khoâng coù veû gì dòu ñi caû.

Toâi thaáy, thí nghieäm duy nhaát maø mình coù theå thöïc hieän moät caùch an toaøn laø ngöng duøng estrogen. Baát kyø moät dao ñoäng naøo


48

Sinh toá D

Sinh toá D caàn cho vieäc taïo xöông, raêng, cuõng nhö giuùp cô theå söû duïng calcium vaø phospho. Thieáu sinh toá D seõ gaây beänh coøi xöông; duøng quaù lieàu seõ sinh ñoäc vaø coù theå laøm toån thöông thaän, sinh beänh hoân traàm, vaø aên maát ngon.

Nguoàn chính cuûa sinh toá D laø maët trôøi. Cô theå söû duïng aùnh naéng maët trôøi. Cô theå söû duïng aùnh naéng baèng caùch haáp thu caùc tia töû ngoaïi cuûa maët trôøi, roài troän vôùi nhöõng chaát gioáng cholesterol naèm ngay döôùi da vaø hôïp chaát naøy taïo ra sinh toá D. Sinh toá naøy ngaám vaøo doøng maùu vaø coù muïc ñích giuùp vaøo vieäc haáp thu calcium vaø phospho qua thaønh (vaùch) ruoät.

Thöïc phaåm chöùa nhieàu sinh toá D nhaát laø caù, ñaëc bieät laø daàu vaø gan caù. Caù laáy sinh toá D baèng caùch aên rong reâu troâi noåi treân maët nöôùc vaø haáp thu aùnh saùng maët trôøi neân toàn tröõ raát nhieàu sinh toá D. Nhö vaäy, rong bieån cuõng giaøu sinh toá D.

Caàn löu yù sinh toá D laø moät loaïi sinh toá tan ñöôïc trong chaát beùo, neân coù theå tích tröõ trong cô theå vaø khoâng caàn boå sung haèng ngaøy. Theo nguyeân taéc, treû em vì caàn nhieàu calcium vaø phospho ñeå taêng tröôûng bình thöôøng, neân coù nhu caàu veà sinh toá D cao hôn ngöôøi lôùn.

Treû nhoû dó nhieân caàn ñeán nguoàn sinh toá D coù trong söõa meï. Vì vaäy, nhöõng baø meï cho con buù vuù cuõng neân ñeàu ñaën laøm luïng ngoaøi trôøi hoaëc phôi naéng ñeå ñaûm baûo ñuû soá sinh toá D caàn cho ñöùa beù. Treû lôùn hôn neáu khoâng coù ñieàu kieän chaïy chôi ngoaøi trôøi thì neân cho noù aên theâm thöïc phaåm coù sinh toá D. Trong tröôøng hôïp thaáy con


25

Veà phöông dieän hoùa hoïc, chaát beùo no khaùc chaát beùo khoâng no ôû choã chuoãi nguyeân töû cacbon cuûa noù ñöôïc baõo hoøa hoaëc ñaày aép nhöõng nguyeân töû hydroâ. Chaát beùo khoâng no ñôn coù ít nguyeân töû hydroâ hôn chaát beùo no, vaø chaát beùo khoâng no ña coøn ít hôn nöõa.

Xeùt chung, chaát beùo coù hai daïng thoâng duïng: daïng ñaëc nhö bô, vaø daïng loûng nhö daàu.

Vì chaát beùo giaøu calori, neân chuùng ta chæ caàn duøng chuùt ít maø thoâi. Thaät vaäy, ngoaïi tröø acid linoleic – loaïi acid beùo coù nhieàu trong yeán maïch (oatmeal) vaø daàu thöïc vaät, cô theå coù khaû naêng ñieàu cheá moïi loaïi chaát beùo caàn thieát töø nguõ coác, rau quaû.

Nhieàu xaõ hoäi coù truyeàn thoáng, nhö Nhaät Baûn chaúng haïn, vaãn duy trì nhöõng böõa aên töø 5 ñeán 10 phaàn traêm soá colari laáy töø chaát beùo maø thoâi, vaø moät soá xaõ hoäi khaùc coøn duøng chaát beùo ít hôn chæ cung caáp khoaûng hai phaàn traêm soá colari. Ñieàu naøy coù nghóa haàu nhö taát caû chaát beùo hoï aên ñeàu laáy töø caùc nguoàn nhö gaïo löùt, gaïo mì, gaïo maïch, rau quaû. Hoï aên raát ít hoaëc khoâng aên thöïc phaåm goác ñoäng vaät maø vaãn soáng khoûe maïnh.

ÔÛ Myõ cuõng coù vaøi nhoùm daân cö – chaúng haïn nhö tín ñoà ñaïo Cô Ñoác Phuïc Laâm vaø nhöõng ngöôøi aên chay – aên raát ít thòt vaø chaát beùo, theá maø chaúng ai trong soá naøy toû ra beänh hoaïn vì thieáu chaát beùo. Traùi laïi, hoï cuõng nhö daân Nhaät laïi ít maéc nhöõng beänh suy thoaùi, keå caû beänh tim vaø ung thö.


26

Vaäy lyù do taïi sao aên uoáng nhieàu chaát beùo laïi gaây ra nhöõng beänh veà tim maïch? Caùc cuoäc nghieân cöùu ñaõ cho thaáy chaát beùo trong thöïc phaåm laøm taêng möùc cholesterol trong maùu. Cholesterol laø moät chaát gioáng nhö saép ñöôïc cô theå söû duïng trong vieäc trao ñoåi chaát (bieán döôõng) ôû teá baøo vaø laø chaát cô baûn cho nhieàu loaïi hoïc – moân (chaát noäi tieát). Khi tröõ löôïng cholesterol trong maùu taêng leân seõ laøm maùu ñaëc laïi hoaëc ñoùng cuïc.

Khi trôû neân seät quaùnh, maùu khoù chaûy vaøo nhöõng ñoaïn maïch vaøo mao quaûn nhoû beù; nhö vaäy, caùc moâ teá baøo maø bình thöôøng voán ñöôïc doøng maùu nuoâi döôõng, boãng bò thieáu chaát dinh döôõng vaø oxy neân daàn daàn cheát ñi.

Ngoaøi ra, moät soá chaát beùo seõ baùm dính vaøo thaønh caùc ñoäng maïch, nhaát laø caùc ñoäng maïch nuoâi tim, laøm taéc ngheõn doøng maùu vaø sinh ra chöùng beänh goïi laø xô vöõa ñoäng maïch (atherosclerosis). Khi beänh naøy gia taêng, seõ coù raát ít maùu vaø oxy ñeán ñöôïc caùc moâ teá baøo ôû khaép nôi trong cô theå, nhaát laø ôû tim vaø naõo, khieán chuùng phaûi taêng gia hoaït ñoäng ñeán kieät söùc, suy nhöôïc, vaø cuoái cuøng laø bò ngoäp. Vaán ñeà caøng trôû neân phöùc taïp hôn khi chaát beùo tích tuï quanh tim khieán tim hoaït ñoäng heát söùc khoù khaên. Sau cuøng ñoäng maïch (hoaëc nhieàu ñoäng maïch) bò chaát beùo bít ngheõn hoaøn toaøn laøm moät phaàn tim hoaëc naõo cheát ñi, gaây ra côn ñoäng tim hoaëc tai bieán maïch naõo.

Moät chaát khaùc cuõng gaây ra heä quaû nhö chaát beùo laø cholesterol coù trong caùc loaïi thöïc phaåm nhö tröùng, thòt vaø söõa. Cuõng nhö chaát beùo, cholesterol khi aên vaøo seõ laøm taêng möùc cholesterol trong maùu vaø nhö vaäy, laøm taêng nguy cô maéc beänh xô vöõa ñoäng maïch.


47

Sinh toá B12

Sinh toá B12, coøn goïi laø cobalamin caàn cho vieäc caáu taïo caùc teá baøo maùu vaø duy trì traïng thaùi laønh maïnh cuûa maùu cuõng nhö cuûa heä thaàn kinh. Thieáu B12 laâu ngaøy (coù theå haèng nhieàu naêm môùi coù daáu hieäu) gaây ra chöùng thieáu maùu aùc tính (perniciuos anemia), baïc nhöôïc, vaø meâ nguû (lethargy). Nguoàn B12 thöôøng laø thöïc phaåm goác ñoäng vaät, nhöng trong giôùi thöïc vaät, B12 cuõng coù trong rong bieån, chao nhöï, töông, v…v…

Acid Pantothenic

Acid Pantothenic cuõng laø moät trong soá sinh toá B phöùc hôïp (B – complex) giuùp bieán döôõng chaát boät ñöôøng, chaát ñaïm, chaát beùo, vaø tham döï vaøo vieäc taïo thaønh caùc hooc moân. Nguoàn cung caáp coù rau laù xanh, coác loaïi löùt, quaû haït beùo, caûi baép, caûi hoa (su lô) vaø moät soá traùi caây.

Sinh toá C

Sinh toá C, con goïi laø acid ascorbic raát caàn cho vieäc taïo thaønh chaát an – bu – min sôïi (collagen), phaàn moâ xô lieân keát (fibrous connectissue) trong cô theå. Noù coù theå taêng cöôøng chöùc naêng mieãn dòch, vaø nhöõng nghieân cöùu môùi ñaây cho thaáy sinh toá C coù vai troø naøo ñoù trong vieäc phoøng ngöøa ung thö cho ngöôøi Myõ voán aên nhieàu thòt vaø môõ. Rau laù xanh vaø caùc loaïi traùi caây coù nöôùc chua laø nguoàn cung caáp phoå bieán sinh toá C, cuõng nhö giaù ñaäu, bí ñao, caûi baép, daâu taây, v…v…


46

coù trong rau deàn, su lô (caûi hoa), bí ñoû, caø roát, döa hoàng, quaû mô, maän, ñaøo vaø döa haáu.

Sinh toá B1

Coøn goïi laø thiamin, sinh toá B1 laø moät chaát caàn thieát cho vieäc bieán döôõng chaát boät ñöôøng cuõng nhö cho hoaït ñoäng bình thöôøng cuûa heä thaàn kinh; neáu thieáu B1 seõ sinh beänh phuø thuûng (beriberi).

Sinh toá B2

Sinh toá B2 goïi laø riboflavin caàn cho hoaït ñoäng bình thöôøng cuûa caùc teá baøo cho vieäc bieán döôõng chaát boät ñöôøng, chaát ñaïm vaø chaát beùo. B2 cuõng giuùp baûo döôõng maøng nhaày. Rau laù xanh, coác loaïi löùt, haït ñaäu khoâ, haït höôùng döông, rong bieån, maän vaø haïnh nhaân ñeàu giaøu roboflavin.

Niacin

Niacin trôï tieâu hoaù vaø taïo söï deã daøng cho caùc teá baøo sinh naêng löôïng. Thieáu seõ sinh beänh veà tieâu hoaù. Nguoàn niacin goàm coù coác loaïi löùt, ñaäu khoâ, rau cuû vaø quaû haït beùo.

Sinh toá B6

B6 hay Pyridoxin giuùp vaøo vieäc bieán döôõng vaø haáp thu chaát beùo, chaát ñaïm, vaø giuùp cho vieäc caáu taïo caùc teá baøo maùu ñoû (hoàng huyeát caàu). Ñaây cuõng laø chaát caàn thieát cho vieäc phaùt trieån laønh maïnh cuûa heä thaàn kinh. Nguoàn B6 goàm coù rau xanh, coác loaïi löùt, baép, caùc loaïi quaû haït beùo, v...v…


27

“Chæ coù thöïc phaåm goác ñoäng vaät môùi chöùa cholesterol vôùi soá löôïng ñaùng keå”, chuyeân vieân dinh döôõng Patricia Hausman ñaõ vieát trong cuoán “Di saûn cuûa Jack Sprat: Khoa hoïc vaø Caùc Chính Saùch veà Chaát Beùo vaø Cholesterol: (Jack Sprat’s Legacy: Science and Politics), “Loøng ñoû tröùng caùc loaïi thöïc phaåm thoâng duïng coù raát nhieàu cholesterol, thòt noäi taïng cuõng coù moät soá löôïng khaù lôùn. Toâm cuõng coù nhöng khoâng nhieàu laém. Thòt naïc, thòt gaø vòt vaø caù thì ít cholesterol hôn maáy thöù kia, nhöng laïi nhieàu chaát beùo no. Caû chaát beùo laãn cholesterol trong thöïc phaåm ñeàu aûnh höôûng ñeán möùc cholesterol trong maùu, maø chaát beùo no laø ñaùng noùi hôn.”

Caùc thöùc aên uoáng goác söõa khoâng nhöõng coù nhieàu chaát beùo no, maø coøn chöùa caû moät soá cholesterol.

Cholesterol trong maùu ñöôïc tính baèng miligam theo khoái löôïng maùu. Thí duï moät ngöôøi coù möùc cholesterol laø 250, coù nghóa laø coù 250 miligam cholesterol trong moãi 100 mili lít maùu. Moät möùc cholesterol nhö vaäy chaéc chaén seõ daãn ñeán tình traïng xaáu nhö noùi treân.

Caùc chuyeân vieân veà tim tröôùc nhöõng baèng chöùng ñaõ coù ñeàu cho raèng möùc cholesterol an toaøn ôû ngöôøi lôùn laø döôùi 200. Caùc cuoäc nghieân cöùu coøn cho thaáy nhöõng ngöôøi coù möùc cholesterol töø 180 trôû xuoáng hieám khi maéc beänh tim. Neáu cholesterol ôû möùc cao hôn thì coi chöøng raát deã sinh chöùng ñoäng tim, tai bieán maïch naõo vaø taêng huyeát aùp. Nguy cô maéc beänh taêng voït ôû möùc 250, vaø möùc cholesterol caøng cao thì caøng deã sinh beänh. Möùc cholesterol ôû ngöôøi lôùn toát nhaát laø


28

khoâng quaù 160. Coù theå ñaït ñöôïc ñieàu naøy deã daøng baèng caùch bôt aên thòt, tröùng, söõa vaø taêng löôïng coác loaïi löùt, rau quaû vaø neáu muoán, coù theå aên ñoâi chuùt caù hoaëc thòt gaø vòt ít chaát beùo.

Hieän coù hôn 40 trieäu ngöôøi Myõ mang caùc chöùng beänh veà tim maïch noùi treân. Beänh xô vöõa ñoäng maïch cuõng thaáy ôû treû con döôùi möôøi tuoåi. Caùc beänh tim maïch moãi naêm gieát cheát hôn moät trieäu ngöôøi Myõ, tính ra cöù hai ngöôøi maéc beänh thì coù moät ngöôøi cheát. Khoâng chæ gieát ngöôøi maø thoâi, nhöõng beänh naøy coøn gaây trôû ngaïi khoâng cho ngöôøi ta laøm vieäc heát khaû naêng, suy nghó saùng suoát vaø caûm thaáy mình vui veû. Chöa bao giôø theá giôùi phaûi chöùng kieán moät thöù beänh saùt nhaân côõ vaäy. Trôù treâu thay, ñoù laø moät thöù beänh maø chính caùc nhaø khoa hoïc cho chuùng ta bieát laø coù theå phoøng ngöøa hoaøn toaøn, thaäm chí chöõa khoûi ñöôïc baúng caùch aên uoáng ñuùng ñaén.

Caùc cuoäc nghieân cöùu ôû thuù vaät cho thaáy aên uoáng ít chaát beùo laøm giaûm tæ leä xô vöõa ñoäng maïch vaønh – töùc ñoäng maïch nuoâi tim. Maëc duø chöa coù moät nghieân cöùu naøo khaûo saùt taùc duïng cuûa caùch aên uoáng ít chaát beùo ñoái vôùi beänh xô baûn (chaát beùo ñoùng caën) ôû ñoäng maïch vaønh cuûa con ngöôøi, nhöng caùc nhaø khoa hoïc ñaõ chöùng minh ñieàu ñoù ngaên ngöøa ñöôïc tình traïng suy thoaùi töøng maûng ôû ñoäng maïch ñuøi cuûa con ngöôøi. Caùc cuoäc nghieân cöùu khaùc cho thaáy roõ khi ngöôøi ta theo cheá ñoä aên uoáng ít chaát beùo, ít cholesterol, thì möùc cholesterol vaø huyeátn aùp trôû laïi bình thöôøng, vaø nhö vaäy seõ giaûm bôùt nguy cô maéc beänh tim vaø tai bieán maïch naõo.

Môùi ñaây, trong baûn töôøng trình cuûa Hoäi ñoàng nghieân cöùu quoác gia Myõ (NRC) veà vieäc ñieàu nghieân söõ lieân hoä giöõa aên uoáng vaø beänh


45

Chuùng toâi khoâng khuyeân ai duøng theâm caùc vieân sinh toá hoaëc khoaùng. Chuùng toâi xem cô theå laø moät toång theå trong ñoù caùc boä phaän ñeàu phuï thuoäc laãn nhau, nghóa laø laøm vieäc hoaø hôïp vôùi nhau ñeå taát caû cuøng khoûe maïnh. Thaät ra, hieän töôïng boài döôõng theâm chaát naøy hay chaát noï môùi xaûy ra gaàn ñaây; chæ trong theá kyû 20 naøy, con ngöôøi môùi baét ñaàu coâ keát caùc sinh toá vaø chaát khoaùng thaønh vieân. Nguoàn cung caáp caùc chaát dinh döôõng chuû yeáu suoát lòch söû nhaân loaïi laø thöùc aên, vaø chuùng toâi cuõng khuyeân caùc baïn neân döïa vaøo thöùc aên laø chính. Duøng theâm thuoác boå laø phí phaïm vaø thöôøng khoâng caàn thieát; hôn nöõa, neáu duøng quaù lieàu löôïng coù theå gaây ñoäc haïi cho söùc khoûe. Sau ñaây laø phaàn toùm taét veà nhöõng sinh toá vaø chaát khoaùng quan troïng.

Sinh toá A

Sinh toá A ngaên ngöøa beänh quaùng gaø vaø kích thích xöông taêng tröôûng, giuùp raêng phaùt trieån, laøm töôi nhuaän da, toùc vaø caùc maøng nhaày. Caùc cuoäc nghieân cöùu môùi ñaây cho thaáy chaát thöïc vaät maø cô theå söû duïng ñeå cheá ra sinh toá A, goïi laø beâ ta – caroten coù theå coù ñaëc tính ngöøa ung thö. Loaïi sinh toá A coù trong rau cuû khaùc vôùi loaïi sinh toá A (goïi laø retinol) coù trong tröùng, söõa hoaëc gan, loaïi sau trôû neân ñoäc haïi neáu duøng nhieàu. Traùi laïi, beâ ta – caroten khoâng toû ra coù taùc duïng ñoäc, tröø vieäc laøm da coù maøu cam hay vaøng neáu duøng nhieàu. Trong soá sinh toá do thöùc aên cung caáp, khoâng coù loaïi naøo laïi gaây ñöôïc söï chuù yù vaø hy voïng vaøo khaû naêng ngaên ngöøa ung thö hôn beâ ta – caroten (xem trang 23). Nhöõng nguoàn beâ ta – caroten goàm


44

SINH TOÁ

Sinh toá laø nhöõng chaát höõu cô ruùt ra töø caùc moâ soáng cuûa caây coû vaø ñoäng vaät. Cô theå duøng chuùng ñeå hoã trôï cho caùc enzim trong quaù trình bieán döôõng chaát boät ñöôøng, chaát ñaïm vaø chaát beùo. Gioáng nhö caùc hoùc moân vaø enzim, sinh toá hoaït ñoäng nhö nhöõng chaát xuùc taùc trong caùc phaûn öùng hoaù hoïc cuûa cô theå. Tuy nhieân cô theå khoâng taïo ñöôïc sinh toá nhö ñoái voùi hoïc - moân, maø phaûi do thöùc aên cung caáp. Vì sinh toá laøm vieäc chung vôùi enzim, neân ñöôïc xem laø coäng söï cuûa enzim (coenzymes). Theâm vaøo ñoù, sinh toá thöôøng tham gia vaøo vieäc noái keát caùc phaân töû ñeå taïo maùu, caùc teá baøo khaùc, caùc hoïc – moân vaø caùc chaát lieäu di truyeàn.

Sinh toá coù hôn 40 loaïi, nhöng chæ khoaûng 12 loaïi laø ñaùng quan taâm, vì nhöõng loaïi kia coù raát nhieàu maø cô theå thì caàn soá ít.

Nhu caàu veà sinh toá coù khuynh höôùng thay ñoåi tuyø theo töøng ngöôøi. Caùc cuoäc nghieân cöùu cho thaáy nhu caàu caù nhaân veà moät loaïi sinh toá ñaëc bieät naøo ñoù, so ngöôøi naøy vôùi ngöôøi kia, coù theå sai bieät khoaûng 40 laàn.

Moät soá sinh toá, ñaëc bieät laø sinh toá A vaø D coù theå ñoäc haïi ôû lieàu löôïng cao; do ñoù, duøng theâm sinh toá ñaëc cheá coù theå nguy hieåm. Nhöõng sinh toá tan ñöôïc trong chaát beùo nhö A, D, E vaø K khoâng caàn boå sung haèng ngaøy, vì cô theå toàn tröõ chuùng. Tuy nhieân, nhöõng sinh toá tan ñöôïc trong nöôùc nhö B vaø C coù theå boå sung haèng ngaøy.


29

ung thö coù cho bieát: “Caùc baèng chöùng thöïc nghieäm vaø nghieân cöùu dòch teã cho thaáy roõ giöõa vieäc tieâu thuï chaát beùo vaø söï naåy sinh ung thö coù moái lieân heä nhaân quaû. Caû caùc cuoäc nghieân cöùu veà dòch teã (nghieân cöùu tình hình beänh taät trong daân chuùng) laãn caùc cuoäc thí nghieäm treân thuù vaät ñeàu ñöa ra baèng chuùng huøng hoàn cho vieäc taêng tieâu thuï chaát beùo seõ laøm taêng tæ soá maéc ung thö ôû moät soá nôi trong cô theå, nhaát laø ung thö ôû vuù vaø ruoät, vaø ngöôïc laïi, nguy cô bò beänh giaûm xuoáng khi bôùt aên chaát beùo”. NRC cuõng keát luaän raèng vieäc tieâu thuï chaát beùo coøn coù lieân quan tröïc tieáp ñeán ung thö tieàn lieät tuyeán nöõa.

Caùc cô cheá ñeå chaát beùo gaây ra ung thö vaãn coøn bí aån. Döôøng nhö chaát beùo thuùc ñaåy ung thö phaùt sinh baèng caùch taùc ñoäng ñeán nhöõng hoïc-moân vaø nhöõng yeáu toá gaây ung thö (carcinogens) coù saün trong cô theå. Thí duï chaát beùo döôøng nhö laøm taêng tieát hoïc-moân prolactin laø chaát ñieàu phoái vieäc sinh söõa vaø möùc estrogen. Ngöôøi ta thaáy nhöõng phuï nöõ bò ung thö vuù vaø caùc con gaùi cuûa hoï coù möùc prolactin khaù cao, ñieàu naøy coù theå cung caáp vaøi manh moái ñeå laàn ra lyù do taïi sao beänh ung thö vuù laïi lan truyeàn caû gia ñình. Coù leõ aên nhieàu chaát beùo seõ laøm roái loaïn moâ vuù vaø heä thoáng noäi tieát cuûa ngöôøi phuï nöõ luùc coøn treû vaø taïo ñieàu kieän cho beänh deã phaùt sinh sau naøy.

Trong ruoät giaø (ñaïi traøng) Chaát beùo döôøng nhö laøm taêng tieát acid maät vaø moät soá hoïc-moân. Acid maät do gan tieát ra ñeå giuùp tieâu hoaù chaát beùo; thöùc aên caøng nhieàu chaát beùo thì soá löôïng acid maät tieát ra trong ruoät caøng nhieàu. Moät soá nhaø khoa hoïc cho raèng caùc


30

acid maät coù leõ laøm taêng löïc nhöõng taùc nhaân gaây ung thö coù saün trong ruoät.

Ung thu vaø beänh tim maïch khoâng phaûi laø nhöõng beänh duy nhaát ñi keøm vôùi vieäc aên nhieàu chaát beùo, maø roõ reät nhaát laø chaát beùo gaây ra maäp phì laø chöùng coù theå daãn ñeán nhöõng beänh khaùc keå caû tieåu ñöôøng, ñau thaän vaø thoáng phong.

Coù theå noùi chaát beùo laø thaønh phaàn nguy hieåm nhaát trong böõa aên cuûa ngöôøi Myõ hieän nay, nhaát laø do hoï aên quaù nhieàu. Vaäy laøm sao giaûm bôùt chaát beùo?

Tröôùc tieân phaûi bieát thöïc phaåm naøo coù nhieàu chaát beùo. Haàu heát chaát beùo cuûa ngöôøi Myõ laáy töø hai nguoàn : thòt vaø söõa. Baûy möôi laêm phaàn traêm soá carlori trong moät mieáng thòt boø naïc löng (khoâng laïng boû môõ) laø chaát beùo. Saùu möôi tö phaàn traêm soá calori trong thòt boø xay hoaëc hambuger laø chaát beùo. Nhö caùc baïn thaáy 3/4 soá calori laø laáy töø chaát beùo. Trong söõa töôi nguyeân chaát, boán möôi laêm phaàn traêm soá calori laø chaát beùo, phoù maùt thoâ coù 17 phaàn traêm, vaø bô coù 100 phaàn traêm. Hôn phaân nöõa soá calori trong moät caùi tröùng laø do chaát beùo maø ra.

Moät soá loaøi thuûy saûn nhö caù ngöø (ngaâm daàu), caù hoài xoâng khoùi, caù moøi, vaø caù trích chöùa nhieàu chaát beùo; vaøi loaøi coù voû cöùng nhö toâm huøm, toâm caøng thì hôi nhieàu cholesterol.

Ñeán ñaây chaéc caùc baïn thaéc maéc khoâng bieát coù thöïc phaåm naøo ít chaát beùo ñeå yeân taâm maø duøng hay khoâng. Xin thöa laø coù: caùc loaïi haït coác löùt nhö gaïo löùt, keâ, gaïo mì löùt, caùc loaïi gaïo maïch vaø haàu heát caùc thöù rau quaû ñeàu ít chaát beùo vaø nhieàu chaát boå. Nhieàu loaøi caù cuõng coù möùc chaát beùo an toaøn, gaø cuõng vaäy, nhöng phaûi boû phaàn da


43

Thaät vaäy, ruoät ngöôøi raát gioáng ruoät ñoäng vaät aên caây coû hôn laø loaøi aên thòt. Ñoäng vaät aên thòt coù ñöôøng ruoät ngaén hôn giuùp tieâu hoaù thòt nhanh choùng. Do ñoù giaûm bôùt hoaëc traùnh ñöôïc nhöõng taùc duïng xaáu do sình thoái trong ruoät. Tuy nhieân, ñöôøng tieâu hoaù daøi hôn cuûa con ngöôøi hoaït ñoäng ngöôïc laïi, Cô theå con ngöôøi döôøng nhö thieáu phöông tieän ñeå thaûi nhanh moät soá thöïc phaåm ra khoûi ñöôøng tieâu hoaù, neân deã bò toån thöông vì nhöõng thöùc aên naøy sình thoái hoaëc laøm taêng acid maät hoaëc nhöõng chaát bieán sinh.

Nhôø aên thöïc phaåm coù chaát xô, dó nhieân laáy töø thöïc vaät, chuùng ta coù ñöôïc phöông tieän toát ñeå phoøng ngöøa nhöõng beänh nghieâm troïng, khoâng nhöõng ôû ruoät maø coøn ôû caùc boä phaän khaùc cuûa cô theå.

SINH TOÁ vaø CHAÁT KHOAÙNG

Moät cheá ñoä aên uoáng goàm coác loaïi löùt, rau quaû, coù theå theâm chuùt caù, seõ cung caáp doài daøo vaø ñaày ñuû caùc sinh toá, chaát khoaùng, chaát ñaïm vaø chaát boät ñöôøng caàn cho söùc khoûe. Thaät vaäy, haàu heát caùc chuyeân vieân dinh döôõng ñeàu coâng nhaän moät cheá ñoä aên chay (khoâng coù thöïc phaåm goác ñoäng vaät) goàm caùc thöïc phaåm toaøn veïn (chöa tinh loïc) cung caáp moïi sinh toá vaø chaát khoaùng caàn cho cô theå vôùi soá löôïng thích ñaùng, ngoaïi tröø sinh toá B12. Sinh toá B12 coù trong thöïc phaåm goác ñoäng vaät, keå caû caù vaø gaø vòt, cuõng nhö trong chao nhöï (moät moùn ñaäu naønh leân men) vaø moät soá rong bieån.


42

Ñieàu coù veû nghòch lyù laø nhieàu ngöôøi maäp pheä laïi bò ñoùi maø cheát. Hoï aên ít vaø chæ aên coác loaïi (haït vaø boät) chaø traéng vôùi ñöôøng ñôn laø nhöõng thöù khoâng cung caáp ñaày ñuû chaát boå cho cô theå ngoaøi vieäc laøm taêng caân. Noùi roõ hôn, hoï bò ñoùi sinh toá, chaát khoaùng vaø chaát ñaïm. Coác loaïi gaïo löùt, rau quaû cuõng giaøu chaát xô. Chaát xô coù theå ngaên ngöøa nhöõng beänh veà ñöôøng ruoät, ñaëc bieät laø ung thö keát traøng, moät daïng ung thö phoå bieán nhaát trong daân Myõ ngaøy nay. Noù cuõng giuùp taêng nhanh thôøi gian vaän chuyeån thöùc aên qua ruoät, giuùp ruoät toáng khöù chaát ñoäc tích luyõ beân trong. Caàn löu yù caùc acid maät (bile acids) caøng ôû laâu trong ruoät thì caøng bò vi khuaån ruoät taùc ñoäng khieán hö ñi vaø sinh ñoäc tính. Nhieàu theá kyû nay, caùc baùc só tin raèng taùo boùn laø nguoàn goác cuûa moïi beänh, keå caû ung thö. Khoa hoïc cho raèng taùo boùn taïo ra nhöõng chaát ñoäc tích luyõ trong ruoät roài ngaám vaøo doøng maùu. Chaïy ñeán nhöõng boä phaän khaùc cuûa cô theå vaø gaây ra beänh ôû nhöõng nôi ñoù. Maëc duø trong yù töôûng naøy chöa ñöôïc chaáp nhaän hoaøn toaøn, môùi ñaây tôø baùo y hoïc uy tín ôû nöôùc Anh, tôø Lancet, cho bieát nhöõng phuï nöõ bò taùo boùn kinh nieân haàu nhö deã maéc beänh veà vuù, caû laønh laãn aùc tính, hôn nhöõng ngöôøi ñi caàu ít nhaát moãi ngaøy moät laàn. Caùc nhaø nghieân cöùu thaáy raèng nhöõng phuï nöõ moãi tuaàn chæ ñi caàu hai laàn trôû xuoáng bò maéc beänh veà vuù gaáp 4 laàn nhöõng ngöôøi ñi caàu haèng ngaøy. Caùc nhaø khoa hoïc coøn cho bieát phaân cuûa nhöõng ngöôøi aên thòt coù chaát bieán sinh (mutagentic substances) (nhöõng taùc nhaân gaây ra söï ñoät bieán sinh hoïc vaø ung thö) nhieàu hôn ngöôøi khoâng aên thòt.


31

coù môõ. Khi aên gaø, toâi chæ duøng phaàn thòt traéng, khoâng ñuïng ñeán da vaø phaàn thòt ñoû saãm chöùa nhieàu chaát beùo.

Muoán traùnh aên nhieàu chaát beùo, thì vieäc deã nhaát laø kieâng moät soá thöùc aên, ñaëc bieät laø thòt ñoû. Thòt laø moät loaïi thöïc phaåm ñaét tieàn laø moät bieåu töôïng cho ñòa vò ôû Myõ vaø Chaâu AÂu. Tuy nhieân, nhöõng gì toát cho ñòa vò khoâng nhaát thieát laø toát cho söùc khoûe. Haàu heát nhöõng daân toäc khoâng ñöôïc aên nhieàu thòt nhö ngöôøi Myõ laïi traùnh ñöôïc nhöõng chöùng beänh nghieät ngaõ. Khoa hoïc ñaõ nhieàu laàn chöùng minh cho ñieàu naøy.

Neáu baïn khoâng theå “phôùt lôø” vaø ngöng ngay moùn thòt; thì coù theå giaûm bôùt töø töø. Thí duï thay vì ngaøy naøo cuõng aên thì chæ aên moãi tuaàn hai laàn vôùi soá löôïng nhoû vaø chæ aên thòt naïc, roài giaûm xuoáng chæ coøn moãi tuaàn moät laàn. Haõy nhôù raèng vieäc giaûm aên thòt duø nhieàu hay ít ñeàu coù ích caû, nhöng neáu muoán caûi thieän söùc khoûe nhanh choùng thì neân boû haún ñi. Ñöøng lo khoâng ñuû chaát ñaïm. Baïn coù theå laáy ñuû chaát ñaïm caàn cho cô theå töø nguoàn thaûo moäc (thöïc vaät); muoán theâm chaát ñaïm ñoäng vaät thì coù theå aên ñoâi chuùt caù hoaëc gaø vòt.

Toâi ñaõ boû thòt töø 6 naêm nay maø khoâng heà böùt röùt. Ñoái vôùi toâi, khoûe maïnh coøn quan troïng hôn laø vui thuù vôùi moät thöùc aên thöôøng laøm toâi roái loaïn tieâu hoaù.

Haõy coá gaéng boû aên tröùng, vì tröùng laøm taêng cholesterol vaø ñaåy maïnh baïn ñeán gaàn beänh taät. Tröùng ñaõ trôû thaønh moùn ñieåm taâm thöôøng nhaät cuûa ngöôøi Myõ, maëc duø nhieàu baùc só chuyeân khoa tim coá khuyeân ñöøng neân aên quaù hai quaû moãi tuaàn.

Coá gaéng giaûm bôùt vaø loaïi daàn söõa vaø caùc thöïc phaåm coù söõa. Phaàn lôùn daân cö treân theá giôùi chöa bao giôø duøng ñeán nhöõng thöù


32

naøy. Moät trong nhöõng lyù do laø nhieàu ngöôøi khoâng dung naïp ñöôïc chaát lactose, vì maát heát enzim lactase, moät loaïi enzim caàn cho ruoät ñeå bieán döôõng chaát ñöôøng (lactose) coù trong söõa. (Trong nhieàu xaõ hoäi, moät khi treû con ñaõ thoâi buù, chuùng seõ khoâng aên hoaëc aên raát ít söõa trong quaõng ñôøi coøn laïi). Khoâng coù enzim lactase trong ruoät, hoï khoâng theå tieâu hoaù ñöôïc söõa; vì vaäy neáu aên söõa, heä tieâu hoaù seõ bò roái loaïn nghieâm troïng.

Dó nhieân söõa boø ñem nuoâi treû con seõ keùm boå döôõng hôn söõa meï. Söõa boø chæ thích hôïp vôùi nhu caàu dinh döôõng cuûa boø con, cuõng nhö söõa meï thích hôïp vôùi treû sô sinh. Trong taøi lieäu “Nhaân daân khoûe maïnh”, vò ñöùng ñaàu cô quan ñaëc traùch söùc khoûe cuûa nöôùc Myõ baùo caùo :

“Döôõng duïc theå chaát vaø tình caûm laø vieäc soáng coøn doái vôùi söùc khoûe cuûa treû em, vaø nuoâi con baèng söõa meï laø phöông caùch taêng cöôøng caû hai maët…Söõa meï, xeùt veà dinh döôõng, cung caáp cho ñöùa treû moät thöùc aên toaøn haûo, tieän lôïi vaø ñaõ haâm noùng saün. Cho con buù cuõng taêng cöôøng moái quan heä meï con, baûo veä ñöùa treû traùnh ñöôïc nhöõng beänh truyeàn nhieãm vì khaùng theå töø ngöôøi meï seõ truyeàn sang ñöùa beù, ñoàng thôøi giuùp nhöõng ngöôøi phuï nöõ phaùt phì luùc mang thai giaûm bôùt soá caân thöøa.

Hôn nöõa, treû em nuoâi baèng söõa meï hieám khi bò beänh beùo phì vaø haàu nhö khoâng bao giôø bò chöùng thieáu maùu do thieáu chaát saét, hieän laø moät beänh dinh döôõng phoå bieán nhaát trong ñaùm treû con ôû Myõ”.

Dó nhieân, ngoaøi vaán ñeà thieáu nhöõng chaát lieäu toát nhaát ñeå nuoâi döôõng treû em, caùc moùn aên thöùc uoáng laøm töø söõa coøn chöùa nhieàu


41

moät soá traùi caây khaùc), gaây ra tình traïng thaùi naêng ôû treû em. Ñöôøng cuõng ñöôïc xem laø moät trong nhöõng chaát laøm taêng möùc ñoä thaùi naêng.

Moät nghieân cöùu môùi ñaây ñaõ cuûng coá giaû thuyeát cuûa Feingold. Baùc só Keith Conners thuoäc Beänh vieän Nhi ñoàng Washington, moät chuyeân vieân trong laõnh vöïc nghieân cöùu thaùi naêng (hyperactive) cho bieát döôøng coù theå coù taùc duïng nhö moät loaïi ma tuyù kích thích ñoái vôùi moät soá treû em. Trong moät baøi ñaêng treân baùo “Hoaït Ñoäng Dinh Döôõng” (Nutrition Action) soá thaùng 12/1980, baùc só Conners coù vieát: “Ñöôøng coù theå hoaït ñoäng nhö moät loaïi ma tuyù kích thích ñeán möùc laøm bieán ñoåi tình hình bieán döôõng trong cô theå. Chaát epinephrin ñöôïc tieát ra khi möùc ñöôøng huyeát taêng cao coù theå coù nhöõng taùc duïng nhö moät chaát kích thích”.

Töø naêm 1900 ñeán nay, ngöôøi Myõ caøng ngaøy caøng tieâu thuï nhieàu ñöôøng ñôn nhö laø nguoàn cung caáp naêng löôïng chuû yeáu. Ngoaøi nhöõng baát lôïi nhö ñaõ noùi treân, ñöôøng coøn keùo theo beänh phì maäp, saâu raêng, vaø tieåu ñöôøng. Ñöôøng cuõng laøm taêng möùc cholesterol vaø triglycerid trong maùu, vaø do ñoù, laøm taêng nguy cô maéc beänh veà tim maïch.

Nhieàu ngöôøi caûm thaáy aên chaát boät ñöôøng deã phaùt phì, nhöng neáu baïn duøng chaát boät thoâ laáy töø coác loaïi löùt vaø rau cuû thì troïng löôïng cô theå seõ duy trì ôû möùc vöøa phaûi. Traùi laïi, chaát ñöôøng ñôn sinh ra nhieàu calori roãng coù xu höôùng tích tröõ laïi trong cô theå döôùi daïng môõ. Söï vieäc naøy gaây ra tình traïng cô theå taêng caân maø laïi thieáu dinh döôõng.


40

moät moùn ngoït ngaøo khaùc, vaø nhö theá laïi tieáp dieãn voøng laån quaån dö thieáu naêng löôïng.

Moät cuoäc nghieân cöùu khaùc ñaõ xaùc nhaän ñöôøng gaây ra nhieàu raéc roái veà theå chaát laãn tinh thaàn. ÔÛ vieän ñieàu döôõng Cleveland, baùc só Derris Lonsdale nhaän thaáy nhöõng ngöôøi lôùn aên theo tieâu chuaån nhieàu ñöôøng vaø nhöõng thöïc phaåm khoâng boå döôõng thöôøng toû ra thieáu thiamin (sinh toá B1) vaø coù nhöõng daáu hieäu cuûa beänh teâ phuø (beriberi) nhö deã caùu giaän, bieán ñoåi taâm tính, boàn choàn, meät moûi, chaùn naûn, maát nguû, ñau ngöïc vaø buïng. OÂng neâu yù kieán coù leõ ñöôøng laø thuû phaïm gaây ra caùc trieäu chöùng naøy, vì thiamin caàn cho cô theå ñeå bieán döôõng chaát ñöôøng. Nhö vaäy khi aên taêng ñöôøng, thì möùc thiamin trong cô theå seõ giaûm. Khi baùc só Lonsdale cho beänh nhaân theâm thiamin vaø chæ cho hoï aên theâm nhöõng thöïc phaåm boå döôõng, thì möùc thiamin trong cô theå hoï trôû laïi bình thöôøng vaø caùc trieäu chöùng treân bieán maát. Moät nghieân cöùu cuûa Vieän phaùt trieån treû em New York (NYICD) naêm 1977 ñaõ cho thaáy trong soá 265 treû thaùi naêng (hyperactive) ñöôïc kieåm tra, khoaûng ¾ coù keát quaû baát thöôøng khi kieåm nghieäm khaû naêng dung naïp glucose (chaát ñöôøng). Cuoäc nghieân cöùu cho raèng coù theå treû em thaùi naêng gaëp khoù khaên khi bieán döôõng chaát ñöôøng, coù leõ vì theá laøm beänh chuùng traàm troïng theâm.

Ñieàu naøy ñaõ ñöôïc baùc só Benjamin Feingold cuøng hôn naêm möôi ngaøn phuï huynh trong Hoäi Feingold xaùc nhaän. Baùc só Feingold tuyeân boá caùc chaát theâm vaøo löông thöïc thöïc phaåm, nhö phaåm maøu nhaân taïo, höông vò toång hôïp vaø salicylat (nhöõng chaát gioáng thuoác aspirin tìm thaáy trong caø chua, taùo, cam, ñaøo, nho töôi, nho khoâ vaø


33

chaát beùo; vaø vì vaäy, seõ taïo ra nhieàu moái nguy cho söùc khoûe nhö ñaõ noùi treân.

Vì ña soá daân Myõ ñöôïc nuoâi döôõng baèng söõa boø, neân phaûi leä tuoäc vaøo ñoù nhö laø nguoàn cung caáp nhieàu chaát khoaùng vaø sinh toá quan troïng, ñaëc bieät laø calcium (chaát voâi), phospho vaø sinh toá D. Theá nhöng rau xanh, rong bieån, meø haït raát doài daøo calcium; ñaäu haït, coác loaïi öùt, nhieàu loaïi rau xanh vaø nhöõng thöïc phaåm laøm baèng boät coác löùt coù nhieàu phospho; coøn sinh toá D thì coù nhieàu trong aùnh naéng, trong caù vaø daàn caù.

Ñoái vôùi nhieàu daân toäc khaùc, nhöõng nguoàn naøy cung caáp moät soá löôïng chaát khoaùng vaø sinh toá thích ñaùng. Nhöng vôùi ngöôøi Myõ vì phuï thuoäc quaù laâu vaøo söõa boø, maø nhieàu ngöôøi laïi aên uoáng raát böøa baõi, neân coù theå coù moät soá khoâng theå boû söõa hoaøn toaøn, nhaát laø trong tröôøng hôïp treû em. Treû buù vuù meï khoâng bò thieáu sinh toá D vì söõa meï cung caáp ñuû löôïng nhöõng sinh chaát caàn cho ñöùa beù. Nhöng sau khi boû buù, treû em Myõ coù theâ caàn chuùt ít thöùc aên coù söõa, ñaëc bieät khi chuùng coù daáu hieäu chaäm lôùn hoaëc coù trieäu chöùng coøi xöông. Khoâng phaûi treû em Myõ naøo cuõng phaùt trieån bình thöôøng maø khoâng caàn moät ít thöïc phaåm laøm töø söõa hoaëc daàu gan caù. Neáu thaáy chuùng caàn, thì ñöøng ngaàn ngaïi cung caáp nhöõng moùn naày cho chuùng.

Nhieàu ngöôøi Myõ ñaõ lôùn coù theå thaáy caàn aên söõa, ít ra trong giai ñoaïn chuyeån tieáp tröôùc khi töï mình döùt söõa hoaøn toaøn. Nhöng khi duøng söõa, baïn coá gaéng duøng thaät ít, nhö laø moùn gia vò cho ñôõ theøm, vaø coá giôùi haïn trong nhöõng thöù ít chaát beùo nhö söõa ñaõ gaïn kem vaø da-ua ít beùo.


34

Raát nhieàu ngöôøi thaáy nhöõng moùn aên laøm töø söõa taïo neân ñôøm nhôùt trong cô theå gaây ra caûm laïnh, trieäu chöùng dò öùng vaø vieâm xoang. Tuy chöa coù baèng chöùng khoa hoïc xaùc nhaän ñieàu naøy, nhöng moät soá nghieân cöùu laïi cho thaáy duøng nhieàu söõa boø seõ gaây taâm tính baát thöôøng ôû treû em vaø thanh thieáu nieân. Qua theo doõi nhieàu ngöôøi aùp duïng chöông trình y hoïc döôõng sinh trình baøy trong taäp saùch naøy, chuùng toâi tin raèng vieäc boû söõa laø moät yeáu toá giuùp caûi thieän söùc khoûe ñöôïc nhanh choùng. Duø sao, baèng chöùng naøy vaãn chöa coù gì roõ raøng, neân chuùng toâi mong moûi caùc baäc tröôûng thöôïng seõ coù nhöõng kieåm nghieäm caån thaän hôn veà vieäc tieâu thuï nhöõng thöïc phaåm laøm töø söõa ñeå tìm ra nhöõng taùc duïng xaáu neáu coù.

Ñieàu naøy thaät ra khoâng quan troïng baèng vieäc caùc moùn aên thöùc uoáng laøm töø söõa chöùa raát nhieàu chaát beùo, maø chaát beùo hieån nhieân laø moät thaønh toá heát söùc nguy haïi trong böõa aên haèng ngaøy cuûa ngöôøi Myõ hieän nay.

CHAÁT ÑAÏM

Neáu baïn nhìn qua cöûa soå quan saùt moät caùi caây, moät coïng coû, moät loaøi thöïc vaät chaân meàm naøo ñoù, baïn seõ thaáy taát caû ñeàu coù söùc vöôn leân vaø uoán mình theo chieàu gioù. Con ngöôøi cuõng theá; chaát ñaïm cho chuùng ta, vaø loaøi thaûo moäc söùc maïnh laãn khaû naêng thích öùng naøy. Khoâng coù chaát ñaïm, chuùng ta khoâng theå ñöùng leân thoaùt khoûi söùc trì keùo cuûa troïng löïc, hoaëc suïm xuoáng thaønh moät ñoáng vi truøng, hoaëc ñoâng cöùng laïi vaø keát tinh maø chæ caàn ngaõ xuoáng laø vôõ tan muoân maûnh.


39

chuoãi, töøng maét moät, chaäm raõi nhöng kyõ löôõng vaø cung caáp cho cô theå moät doøng naêng löôïng ñeàu ñaën. Cô theå coù theå ñieàu khieån doøng nhieân lieäu nhö baïn ñieàu khieån doøng khí ga trong maùy xe. Do ñoù, naêng löôïng khoâng bieán ñoäng maïnh, khoâng leân hay xuoáng ñoät ngoät, maø chaûy raát ñeàu ñaën nhö moät chieác xe chaïy chaäm treân moät xa loä troáng traûi, vaø cung caáp cho cô theå moät sinh löïc beàn ñeàu. Tuy nhieân, khi haït gaïo ñöôïc xaùt traéng, nghóa laø bò töôùc maát phaàn maàm vaø caùm, thì chæ coøn chaát boät. Maëc duø sau ñoù, caùc nhaø cheá bieán löông thöïc thöïc phaåm thöôøng gia vaøo gaïo traéng moät soá chaát boå nhaân taïo, vaø goïi laø thöïc phaåm “taêng boå” (fortified), nhöng gaïo naøy keùm taùc duïng vì ñaõ maát phaàn lôùn caùc sinh toá, chaát khoaùng, chaát ñaïm vaø chaát xô thieân nhieân. Ñöôøng tinh cheá (ñöôøng caùt traéng) cuõng rôi vaøo tình traïng nhö vaäy. Ñöôøng ñôn hay sucrose ñöôïc trích ly töø caây mía vaø cuû caûi ñöôøng (beets), do ñoù khoâng coøn keát hôïp vôùi nhöõng chaát dinh döôõng khaùc voán coù trong caây cuû nguyeân veïn. Sucrose khoâng phaân raõ trong ruoät nhö carbohydrat phöùc hôïp (chaát boät löùt) , maø ngaám ngay vaøo doøng maùu. Khi baïn aên moät thoûi keïo chaúng haïn, moät löôïng lôùn ñöôøng seõ doàn daäp ñi vaøo maùu baïn, laøm chaûy moät löôïng nhieân lieäu quaù lôùn trong doøng maùu khieán naêng löôïng taêng leân oà aït. Tuy nhieân, vì naêng löôïng chaùy nhanh vaø trong maùu khoâng coøn hoaëc coøn raát ít ñöôøng, neân baïn choùng caûm thaáy ueå oaûi, meät moûi vaø ñoâi khi thaáy chaùn chöôøng. Tình traïng naøy goïi laø hypoglycemia hay giaûm ñöôøng huyeát; khi xaûy ra, cô theå thieáu nhieân lieäu vaø ñoùi naêng löôïng. Ngöôøi bò giaûm ñöôøng huyeát thöôøng thoaû maõn söï ñoùi thieáu naøy baèng caùch aên theâm moät thoûi keïo nöõa hoaëc


38

nhö ñöôøng aên thoâng thöôøng hoaëc sucrose. Hai loaïi thöïc phaåm naøy – carbohydrat phöùc hôïp vaø tinh cheá – coù taùc duïng khaùc nhau ñoái vôùi cô theå con ngöôøi. Coác loaïi löùt ñaõ ñöôïc gieo troàng töø ngaøn naêm nay; töï baûn chaát chuùng laø loaïi haït, neáu coù ñieàu kieän seõ moïc thaønh nhöõng caây soáng. Moãi haït coác löùt ñeàu goàm coù ba phaàn: maàm (germ) laø phaàn chöùa nhieàu sinh toá, chaát khoaùng vaø moät soá chaát beùo; noäi nhuû (endopesm) laø phaàn cung caáp chaát boät ñöôøng; vaø caùm (bran) chöùa chaát khoaùng, chaát xô, sinh toá vaø chaát ñaïm. Khi aên haït coác löùt, chuùng ta haáp thuï moïi chaát boå coù trong thöïc phaåm, khoâng chæ coù chaát boät ñöôøng ñeå taïo naêng löôïng, maø coù caû sinh toá duøng vaøo vieäc bieán döôõng, caùc chaát khoaùng ñeå boài döôõng maùu vaø caùc teá baøo, chaát ñaïm ñeå tu boå teá baøo vaø chaát beùo laøm nguoàn döï tröõ naêng löôïng vaø bieán döôõng sinh toá cho cô theå. Ñieàu naøy cuõng xaûy ra khi chuùng ta aên rau quaû töôi, maëc duø tyû leä chaát boät ñöôøng, chaát ñaïm, chaát khoaùng, sinh toá vaø chaát xô coù trong rau quaû thöïc teá laø khaùc vôùi coác loaïi. Noùi caùch khaùc, khi aên thöïc phaåm toaøn veïn (löùt) chuùng ta seõ thu ñöôïc moïi lôïi ích veà dinh döôõng maø cô theå heát söùc caàn. Vôùi moät cheùn côm gaïo löùt chaúng haïn, chuùng ta seõ thu nhaän raát nhieàu carbohydrat phöùc hôïp hay laø nhöõng chuoãi daøi phaân töû ñöôøng. Caùc chuoãi daøi naøy khi vaøo ruoät seõ ñöôïc caùc enzim phaân raõ ra, maø enzim thì do cô theå taïo ra ñeå kích thích nhöõng phaûn öùng hoaù hoïc chuyeân bieät nhö laø phaân raõ thöùc aên cho ruoät haáp thuï. Nhöõng enzim naøy baét ñaàu quaù trình chuyeån bieán chaát boät ñöôøng thaønh nhieân lieäu duøng ñöôïc. Töøng phaân töû boät ñöôøng ñöôïc raõ ra khoûi


35

Phaân töû chaát ñaïm giöõ calcium vaø phospho ôû ñuùng choã noù hoaït ñoäng nhö caùi khung toøa nhaø cao taàng, coøn calcium vaø phospho laø gaïch vaø hoà (voâi vöõa). Chaát ñaïm cuõng taïo neân neàn moùng cho baép thòt, cô gaân vaø caùc cô quan moâ meàm nhö: Gan, maät, vaø giuùp laøm ñoâng maùu. Chaát ñaïm coù maët khaép nôi trong cô theå - maét, loâng toùc, moùng tay vaø da, vaø chieám khoaûng 60 phaàn traêm troïng löôïng cuûa thaân theå.

Maëc duø chaát ñaïm taïo neân phaàn lôùn cô theå chuùng ta, nhöng chính chaát ñaïm laïi khoâng phaûi laø caùi chuùng ta caàn cho dinh döôõng, maø laø nhöõng keát caáu xaây neân chaát ñaïm goïi laø acid amin. Cô theå chuùng ta laáy chaát ñaïm töø thöïc phaåm – goác thöïc vaät hoaëc ñoäng vaät – vaø phaân caét chaát naøy thaønh caùc acid cmin. Thöïc teá maø noùi thì coù haøng tyû loaïi chaát ñaïm, vaø moãi moät con ngöôøi taïo ra nhöõng loaïi chaát ñaïm khaùc nhau. Chaát ñaïm ñöôïc cô theå söû duïng chuû yeáu ñeå thay theá caùc teá baøo vaø tu söûa caùc moâ.

Cho ñeán nay ngöôøi ta thaáy acid amin coù 22 loaïi; trong soá ñoù coù 14 loaïi ñöôïc cô theå taoï ra töø nhieàu chaát lieäu khaùc nhau, coøn 8 loaïi kia chæ ñöôïc thu nhaän tröïc tieáp töø nhöõng thöùc aên ñaëc bieät vaø ñöôïc goïi laø nhöõng acid amin thieát yeáu. Nhieàu ngöôøi töï hoûi khoâng bieát böõa aên cuûa mình coù cung caáp ñuû chaát ñaïm, nghóa laø ñuû soá acid amin thieát yeáu hay khoâng ?

Baïn coù theå laáy ñuû chaát ñaïm, keå caû nhöõng acid amin thieát yeáu caàn cho cô theå vôùi böõa aên goàm coác loaïi löùt, rau quaû vaø ñaäu. Khoâng phaûi loaïi rau cuû naøo hoaëc coác loaïi naøo cuõng ñaày ñuû acid amin thieát yeáu, nhöng aên gaïo löùt keøm vôùi caùc loaïi haït nhö meø vaø ñaäu, baûo ñaûm caùc baïn thu ñöôïc ñuû soá.


36

Vì muïc tieâu cuûa chaát ñaïm laø thay theá vaø tu boå caùc teá baøo, neân cô theå chæ caàn soá löôïng nhoû. Treû con coù theå caàn chaát ñaïm ñeå taêng tröôûng neân coù theå theâm thöïc phaåm giaøu ñaïm.

Nhieàu ngöôøi tin raèng aên nhieàu chaát ñaïm seõ coù nhieàu naêng löôïng, nhöng chaát ñaïm laø nguoàn nhieân lieäu ngheøo naøn vì trong phaân töû ñaïm coù nitrogen (khí ni-tô). Nitrogen keát hôïp vôùi nhöõng phaân töû ñaïm khaùc taïo ra ureâ vaø acid uric, caû hai ngaám vaøo caùc moâ cô theå vaø gaây beänh thoáng phong. Nhö vaäy, aên nhieàu chaát ñaïm coù theå coù haïi.

Caùc cuoäc nghieân cöùu cho thaáy nhu caàu caàn chaát ñaïm cuûa moät ngöôøi lôùn laø 16 ñeán 20 phaàn traêm toång soá calori caàn cho cô theå. Khi aên quaù möùc naøy, cô theå ñaâm ra maát nhieàu chaát khoaùng, nhaát laø calcium, keõm, saét vaø phospho, nhöõng chaát naøy ñöôïc loïc töø xöông vaø raêng ra ñeå bieán döôõng chaát ñaïm. Khi chaát khoaùng bò laáy ñi, xöông vaø raêng meàm ra, seõ sinh moät chöùng beänh veà xöông goïi laø xoáp xöông (osteoporosis).

Theâm vaøo ñoù, Hoäi ñoàng nghieân cöùu quoác gia Myõ coøn baùo caùo aên nhieàu chaát ñaïm cuõng laøm taêng nguy cô maéc beänh ung thö, ñaëc bieät laø ung thö ôû vuù, ôû tieàn lieät tuyeán, tuî taïng, keát vaø tröïc traøng (colorectum), maøng trong cuûa töû cung (endometrium) vaø thaän. Ngoaøi ra, coøn coù moät soá baèng chöùng cho thaáy chaát ñaïm ñoäng vaät taùc duïng xaáu ñeán möùc cholesterol trong maùu nhieàu hôn chaát ñaïm thöïc vaät.

Giôø thì chuùng ta bieát haäu quaû cuûa vieäc aên nhieàu chaát ñaïm, vaäy coù theå aên ít ñöôïc khoâng ? Thaät ra, caùc chuyeân vieân dinh döôõng coù lôøi khuyeân xaùc ñaùng veà vaán ñeà calori, nhöng chöa roõ raøng laém


37

veà chaát ñaïm. Chöøng naøo maø böõa aên cuûa baïn khoâng coøn laïm duïng ñöôøng, boät loïc traéng vaø chaát beùo laø nhöõng thöù chöùa ñaày calori roãng (calori khoâng coù giaù trò dinh döôõng) thì luùc ñoù baïn môùi haáp thu ñaày ñuû chaát ñaïm ñeå duy trì söùc khoûe.

CHAÁT BOÄT ÑÖÔØNG (CARBOHYDRATES)

Cuõng nhö moïi sinh vaät töï di chuyeån khaùc, cô theå con ngöôøi

phaûi coù naêng löôïng ñeå hoaït ñoäng. Khi ñeán tuoåi tröôûng thaønh, nhu caàu nhieân lieäu cuûa chuùng ta vöôït leân treân moïi nhu caàu sinh döôõng khaùc. Haøng ngaøy dieãn bieán hoaù hoïc xaûy ra trong cô theå, vaø moãi dieãn bieán ñeàu caàn ñeán naêng löôïng. Chuùng ta laáy naêng löôïng töø ba nguoàn dinh döôõng chính: chaát beùo, chaát ñaïm vaø chaát boät ñöôøng, trong soá ñoù, cô theå “haïp” vôùi chaát boät ñöôøng nhaát; ñaây laø chaát chaùy troïn veïn nhaát, chæ ñeå laïi phuï phaåm laø nöôùc vaø dioxid carbon, hai thöù naøy ñöôïc cô theå thaûi ra ngoaøi deã daøng. Ñaây laø nguoàn naêng löôïng doài daøo nhaát, cô theå khoâng phaûi laøm vieäc cöïc nhoïc ñeå bieán chaát boät thaønh nhieân lieäu.

Moãi phaàn töû chaát boät ñöôïc goïi laø phaân töû ñöôøng. Ñöôøng ñöôïc cô theå bieán thaønh löôïng höõu duïng vaø duøng laøm nhieân lieäu nung ñoát hoaëc toàn tröõ ôû daïng môõ.

Cô theå laáy chaát boät ñöôøng töø hai loaïi thöïc phaåm cô baûn laø tinh boät vaø ñöôøng. Tinh boät, hoaëc carbohydrat phöùc hôïp (complex carbohydrates) coù trong coác loaïi löùt vaø rau quaû, coøn ñöôøng coù trong nhöõng thöùc aên tinh cheá nhö gaïo chaø traéng vaø nhöõng loaïi ñöôøng ñôn


72

cuû maøu vaøng nhö bí ñoû vaø caø roát, ñoâi loaïi rau maøu xanh nhö caûi laù vaø caûi hoa xanh (broccoli) raát giaøu sinh toá A hoaëc caroâten – beâta.

Muoán moùn rau cuû ngon hôn, thì theâm caùc gia vò toát laønh nhö haït quì (höôùng döông) vaø meø rang, töông ñaäu naønh (töông ta, töông nöôùc tamari, töông ñaëc misoâ) (coù theå mua taïi Nhaø Ohsawa Vieät Nam- LND), cuõng coù theå theâm daám gaïo hoaëc daám taùo thieân nhieân neáu muoán. Ñoâi moùn coù theå theâm chuùt ít göøng maøi ñeå theâm höông vò.

Nhöõng rau traùi hoï caø (nightshade family), ñaëc bieät laø rau deàn, caø chua, ôùt vaø caùc loaïi caø quaû chöùa nhieàu chaát acid neân coù theå gaây phaûn öùng baát lôïi trong cô theå con ngöôøi. Nhieàu baèng chöùng cho thaáy moät soá ngöôøi khi aên rau traùi hoï caø ñaõ bò ñau nhöùc hoaëc vieâm caùc khôùp xöông. Maëc duø chöa coù nghieân cöùu khoa hoïc naøo chöùng minh hieän töôïng naøy, nhöng theo chuùng toâi suy nghó, nhöõng ai bò ñau khôùp xöông neân thöû giaûm bôùt hoaëc boû haún rau traùi hoï caø roài xem keát quaû thì bieát roõ taùc duïng cuûa chuùng.

Luùc môùi baét ñaàu aên uoáng theo phöông phaùp Thöïc Döôõng, rau cuû laøm toâi khoå sôû muoán phaùt khoùc. Tuy nhieân, chæ sau moät thôøi gian ngaén toâi thaáy chuùng laø nhöõng thöùc aên ñaëc bieät, vöøa ngon laïi vöøa boå. Rau cuû laøm ngöôøi toâi thaáy nheï nhaøng vaø taïo ra moät daïng naêng löôïng döôøng nhö boå sung cho nhöõng phaåm chaát ngon boå cuûa coác loaïi löùt ñöôïc nhai kyõ. Tuy vaäy, ñieàu khoù nhaát maø toâi gaéng hoïc taäp laø laøm sao naáu rau cuû khoâng chín quaù.


49

baïn coù nhöõng daáu hieäu chaäm phaùt trieån hay coøi xöông, neáu baïn ñem con ñi baùc só, chaéc haún baùc só seõ khuyeân duøng ñeàu ñaën daàu gan caù vaø moät soá söõa boø. Nhöng baïn cuõng coù theå theâm caù vaø rong bieån vaøo böõa aên cuûa baïn (coøn cho con buù vuù) hoaëc cuûa con ñeå baûo ñaûm ñuû sinh toá D caàn thieát.

Tuy nhieân, caàn nhôù raèng duøng quaù möùc sinh toá D seõ sinh ñoäc, noù coù theå gaây ra saïn thaän vaø khöû maát chaát khoaùng cuûa xöông.

Sinh toá E

Sinh toá E giuùp cho vieäc caáu taïo caùc teá baøo maùu ñoû, cô baép, caùc teá baøo vaø caùc moâ khaùc. Caùc cuoäc nghieân cöùu ñaõ cho thaáy coù theå sinh toá E coù vai troø trong vieäc ngaên ngöøa caùc beänh veà vuù vaø beänh ung thö do chaát nitrosamin gaây ra (nitrosamin laø nhöõng chaát gaây ung thö tìm thaáy trong xuùc xích vaø trong caùc moùn thòt nöôùng). Caùc loaïi rau laù, coác loaïi löùt, ñaäu haït khoâ, daàu meø vaø maàm gaïo mì laø nhöõng nguoàn sinh toá E tuyeät haûo.

Sinh toá K

Sinh toá K raát caàn cho söï ñoâng maùu vaø bieán döôõng ôû xöông. Caùc loaïi rau laù, khoai, caûi hoa (su lô), ñaäu xanh, ñaäu naønh vaø caùc thöïc phaåm laøm baèng ñaäu naønh nhö ñaäu phuï (ñaäu khuoân), chao nhöï vaø töông raát giaøu sinh toá K.

CHAÁT KHOAÙNG Khoâng nhö sinh toá, chaát khoaùng laø nhöõng chaát voâ cô laáy töø nhöõng vaät khoâng soáng nhö ñaù chaúng haïn. Chuùng coù vai troø töông töï


50

sinh toá vaø raát caàn cho söùc khoûe. Chaát khoaùng caàn cho söï caáu taïo vaø hoaït ñoäng cuûa teá baøo.

Moät laàn nöõa, neáu böõa aên cuûa baïn goàm nhöõng thöïc phaåm toaøn veïn thì khoâng bao giôø thieáu chaát khoaùng. Muoán giöõ ñaày ñuû soá sinh toá vaø chaát khoaùng cuûa thöïc phaåm, chæ neân röûa caùc loaïi rau cuû nhö caø roát, khoai, cuû caûi, su haøo hôn laø goït boû voû tröôùc khi naáu. Moät yù kieán cuõng khaù hay laø neáu naáu trong moät caùi soong nhoû baèng gang seõ laøm thöïc phaåm coù theâm chaát saét.

Sau ñaây laø danh saùch nhöõng chaát khoaùng quan troïng thöôøng thieáu maát tron caùc thöïc phaåm tinh cheá quaù kyõ.

Calcium (chaát voâi)

Ñaây laø loaïi chaát khoaùng caàn cho xöông vaø raêng, cuõng nhö cho hoaït ñoäng bình thöôøng cuûa moâ lieân keát vaø cô baép. Calcium coù raát nhieàu trong caùc loaïi rau laù xanh. Rong bieån laø moät trong nhöõng nguoàn heát söùc phong phuù veà chaát khoaùng vaø sinh toá treân traùi ñaát. Meø haït (vöøng) cuõng laø moät trong nhöõng nguoàn dinh döôõng doài daøo calcium nhaát. Moät cheùn meø chöùa ñeán 1.000 miligram calcium. Nhöng khoâng caàn phaûi aên caû cheùn, maø chæ raéc moät ít meø rang giaõ nhoû (thöôøng laø muoái meø) leân moät cheùn côm gaïo löùt laø coù ñuû chaát khoaùng caàn thieát, keå caû calcium, cuõng nhö ñuû chaát ñaïm.

Phospho (chaát laân)

Phospho laø chaát caàn cho xöông vaø raêng, cuõng nhö cho söï caáu taïo vaø hoaït ñoäng cuûa cô baép. Nguoàn cung öùng nhieàu phospho laø


71

xanh, rau traùi troøn (baàu bí) hay daïng buùp (nhö baép caûi) moïc treân maët ñaát, vaø caùc loaïi reã cuû.

• Caùc loaïi rau cuû coù voû moûng meàm nhö caø roát ñoû, caø roát traéng (parsnip), khoai vaø caùc loaïi cuû caûi (radishes) chæ neân röûa saïch, chöù ñöøng goït voû. Caùc thaønh phaàn khaùc cuûa rau cuû neáu aên ñöôïc thì söû duïng luoân, khoâng neân boû phí, nhö laù caø roát, laù su haøo, loõi caûi baép, thaân rau deàn (töôùc voû) chaúng haïn.

• Coù theå thænh thoaûng aên ñoâi chuùt rau soáng (hoaëc troän goûi) nhö caø roát, caàn taây, döa leo, rau caûi, rau maù, xaø laùch xon,….

Nhö ñaõ noùi ôû chöông 2, rau cuû laø nguoàn thöïc phaåm giaøu sinh toá, chaát khoaùng, chaát boät, chaát xô; ñoàng thôøi laïi ít chaát beùo, ít calori. Hôn nöõa, rau cuû aên raát ngon, nheï buïng vaø deã tieâu. Vì moãi loaïi coù nhöõng tính chaát dinh döôõng khaùc nhau, neân chuùng toâi khuyeân caùc baïn neân aên thay ñoåi nhieàu thöù ñeå taän duïng ñaày ñuû nhöõng lôïi ích cuûa vöông quoác thaûo moäc.

Trong soá caùc loaïi rau xanh ghi döôùi ñaây, caùc baïn coù theå duøng thöôøng xuyeân caûi beï xanh, caûi beï traéng, caûi taàn oâ, xaø laùch xon (ôû Myõ thì coù collard greens, kake, mustard greens, broccoli) vì chuùng giaøu chaát dinh döôõng. Coøn caùc loaïi rau thaùi troøn hay daïng buùp, thì coù theå duøng ñeàu ñaën baàu, bí ñoû (squashes), caûi baép, haønh taây, caûi nuï (Bressels sprouts). Rieâng phaàn reã cuû coù raát nhieàu loaïi, nhöng caùc baïn coù theå duøng thöôøng xuyeân caø roát, cuû caûi turnip, cuû caûi Thuî Ñieån (rutabaga), vaø cuû caûi traéng. Neân nhôù laø caùc loaïi rau


70

Caùch naáu huû tíu löùt hay mì sôïi löùt ñôn giaûn nhaát laø luoäc vôùi ít nöôùc, neâm chuùt muoái, coù theå theâm haønh vaø/hoaëc caùc thöù rau cuû khaùc, ñeå soâi khoaûng 20 phuùt cho meàm. Coù theå neâm theâm caùc gia vò khaùc (xem phaàn “gia vò vaø nöôùc chaám” ôû chöông naøy).

BAÙNH MÌ

Coù maáy ai khoâng thích baùnh mì ngon, maø baùnh mì ñoù laïi laøm baèng coác loaïi löùt thì quaû laø ngon vaø boå nhaát roài. Baùnh mì ñoâi khi coù theâm daàu vaø muoái neân khoâng ñöôïc öa chuoäng maáy, vì hai chaát naøy coù khuynh höôùng keát hôïp laïi gaây taùc duïng baát lôïi cho cô theå. Treân thò tröôøng cuõng coù loaïi baùnh mì khoâng muoái vaø daàu; nhöng neân tìm baùnh mì löùt. Duø sao, khi haït coác ñöôïc giaõ xay thaønh boät cuõng bôùt phaàn boå döôõng. Theâm vaøo ñoù, baùnh mì raát mau hö, trong khi coác loaïi löùt nguyeân haït, neáu giöõ choã khoâ, coù theå haøng maáy naêm. Vì lyù do naøy, nhieàu ngöôøi thích mua coái xay rieâng ñeå töï xay boät laøm baùnh mì töôi môùi. Loaïi baùnh mì naøy coù chaát löôïng cao aên raát toát.

Moät thöùc aên coù theå thay cho baùnh mì vaø aên deã tieâu hôn laø baùnh traùng (baùnh ña) laøm baèng gaïo löùt. Cuõng coù theå duøng baùnh traùng löùt nöôùng thay cho baùnh qui laït (crackers), pheát bô meø hay chaùo keâ, duøng keïp rau cuû aên raát ngon.

2. RAU CUÛ

Ñeà nghò:

• Neân aên thay ñoåi caùc thöù rau cuû trong ba nhoùm - rau laù


51

ñaäu naønh vaø caùc saûn phaåm cuûa ñaäu naønh nhö ñaäu phuï vaø chao nhöï ñaäu haït, meø, haït höôùng döông, coác loaïi löùt, caùc loaïi rau laù.

Magnesium (chaát ma-nheâ)

Chaát naøy caàn cho raêng vaø xöông. Magnesium coù theå tìm thaáy trong coác loaïi löùt, maàm gaïo, rau laù xanh, ñaäu naønh vaø caùc saûn phaåm ñaäu naønh, meø, haït höôùng döông..v..v…

Iodin (chaát I-oát)

I-oát caàn cho hoaït ñoäng bình thöôøng cuûa tuyeán giaùp. Nguoàn giaøu i-oát coù caù, rong bieån, naám, laù su haøo, xaø laùch xon, traùi leâ v.v…

Chaát saét

Chaát saét laøm maùu ñöôïc toát, chaát saét coù trong huyeát saéc toá cuûa hoâng caàu, coù nhieäm vuï chuyeân chôû oxy ñeán caùc teá baøo khaép cô theå. Moïi thöïc phaåm goác ñoäng vaät ñeàu coù saét. Rong bieån ñaëc bieät raát doài daøo chaát saét. Keâ, ñaäu ñen, ñaäu Haø Lan, ñaäu vaùn (pinto), maän, mô, nho khoâ, maàm gaïo mì vaø rau laù xanh laø nhöõng nguoàn chaát saét.

Potassium (chaát ka-li)

Potassium caàn cho hoaït ñoäng bình thöôøng cuûa heä thaàn kinh, cuûa moâ cô vaø caùc teá baøo. Noù taïo neân moät phaàn nguyeân sinh chaát (protoplasm) cuûa teá baøo vaø phoái hôïp vôùi sodium ñeå daãn truyeàn caùc xung ñoäng ñieän qua caùc sôïi thaàn kinh. Potassium vaø sodium taïo neân moät theá caân baèng tinh teá trong cô theå.


52

Khi sodium ñöôïc aên vaøo quaù möùc (xem phaàn sodium ôû sau), thì potassium trong caùc teá baøo bò ruùt ra ngoaøi, gaây ra tình traïng giöõ nöôùc vaø söng phuø nghieâm troïng, moät chöùng beänh goïi laø thuûy thuûng (edema).

Potassium coù doài daøo trong thöùc aên, vaø chæ thieáu ôû nhöõng ngöôøi aên quaù nhieàu thöïc phaåm tinh cheá hoaëc muoái, nhaát laø muoái tinh cheá. Nguoàn cung caáp nhieàu potassium laø coác loaïi löùt, haàu heát caùc loaïi rau quaû, vaø caû thöïc phaåm goác ñoäng vaät.

Keõm

Chaát keõm ñaëc bieät caàn cho laøn da töôi nhuaän vaø hoaït ñoäng bình thöôøng cuûa caùc cô quan sinh duïc. Haûi saûn, boät mì löùt vaø gaïo taám löùt ñeàu laø nhöõng nguoàn doài daøo chaát keõm.

Sodium (chaát natri)

Ñoái vôùi nhieàu ngöôøi, clorua sodium (NaCl) hay laø muoái aên ñaõ trôû thaønh caùi gì ñoù khoâng theå thieáu ñöôïc, cuõng nhö ñöôøng vaäy. Thaät ra, muoái vaø ñöôøng, nhöõng thöù cheá ngöï khaåu vò cuûa chuùng ta, raát deã gaây ra nhieàu beänh, nhaát laø trong thôøi buoåi hieän nay.

Muoái cho thaáy ñaõ gaây chöùng huyeát aùp cao, phuø thuûng (do giöõ nöôùc) vaø ung thö daï daøy. Nhöng döôøng nhö nhöõng taùc duïng xaáu chæ xaûy ra khi duøng muoái tinh cheá (chæ coøn haàu nhö laø sodium vaø maát heát caùc nguyeân toá vi löôïng quyù giaù nhö keõm, keå caû xeâ-len laø chaát ngöøa ung thö - LND) vaø aên keøm vôùi nhöõng thöïc phaåm nhieàu chaát beùo. Muoái vaø chaát beùo hôïp laïi roõ raøng laøm taêng nguy cô maéc beänh, nhaát laø beänh veà tim maïch. Nhö chöùng huyeát aùp cao chaúng


69

chaúng haïn. Toát nhaát laø naáu yeán maïch nhö côm; moãi cheùn yeán maïch naáu vôùi 1 cheùn röôõi hoaëc 2 cheùn nöôùc, coù theå theâm nöôùc neáu khoâ.

GAÏO MÌ ÑEN (HAÉC MAÏCH – RYE)

Gaïo mì ñen löùt ñöôïc duøng chuû yeáu ñeå nuoâi gia suùc. Neáu duøng laøm thöùc aên cho con ngöôøi, gaïo mì ñen thöôøng ñöôïc xay thaønh boät ñeå laøm baùnh mì ñen, hoaëc naáu röôïu whisky. Baùnh mì ñen vaø röôïu whisky dó nhieân laø moùn öa thích cuûa ngöôøi phöông Taây.

HUÛ TÍU HOAËC MÌ SÔÏI

Moät soá coác loaïi löùt nhö gaïo teû vaø gaïo maïch coù theå xay thaønh boät laøm huû tíu hay mì sôïi vöøa boå vöøa ngon. Huû tíu vaø mì sôïi löùt raát deã naáu, chöa tôùi 20 phuùt laø coù aên. Chuùng toâi seõ neâu ra döôùi ñaây nhöõng moùn huû tíu hoaëc mì sôïi laøm baèng coác loaïi löùt ñeå baïn duøng thöû, coù theå aên khoâ hay coù nöôùc, duøng naáu canh hay xaøo.

Huû tíu gaïo löùt (coù baùn taïi Nhaø Ohsawa Vieät Nam – LND)

Mì sôïi vaét hoaëc mì oáng laøm baèng gaïo mì löùt.

Mì sôïi kieàu maïch löùt hay soba.

Mì sôïi baép.

Hieän nay caùc moùn mì sôïi (hoaëc nui) coác loaïi löùt coù baùn nhieàu treân thò tröôøng, nhöng caùc baïn nhôù xem xeùt kyõ ñeå choïn ñuùng thöù laøm baèng nguyeân lieäu thieân nhieân, khoâng coù hoùa chaát nhaân taïo.


68

Baép traùi coù theå ñem luoäc hoaëc haáp ñeå aên. Baép haït ñaõ taùch ra hoaëc baép traùi, cuõng nhö caùc loaïi rau cuû maøu vaøng, chöùa nhieàu chaát caroten - beâta laø chaát ngöøa ung thö raát hieäu quaû.

KEÂ (MILLET)

Keâ raát boå vaø deã naáu, ñaõ ñöôïc caùc daân toäc theo coå truyeàn ôû chaâu Phi vaø chaâu AÙ duøng töø bao theá kyû. Hieän nay keâ ñöôïc troàng khaép theá giôùi, nhaát laø ôû Hoa Kyø, taïi nöôùc naøy keâ ñöôïc duøng nuoâi gia suùc hôn laø laøm thöùc aên cho ngöôøi. Tuy nhieân, keâ laø loaïi haït coác boå döôõng, doài daøo chaát boät, chaát xô, phoátpho vaø potassium, vaø cuõng laø nguoàn chaát ñaïm, chaát saét cuøng caùc sinh toá nhoùm B.

Coù theå naáu keâ vôùi rau cuû, ñaëc bieät laø caûi hoa (su lô) thaønh moät moùn aên raát ngon vaø deã tieâu.

YEÁN MAÏCH (OATS)

Yeán maïch laø moät trong nhöõng thöùc aên truyeàn thoáng cuûa chaâu AÂu vaø chaâu Myõ. Yeán maïch coù raát nhieàu loaïi, nhö laø yeán maïch löùt (khoù naáu nhaát, vì raát laâu chín), yeán maïch cöùng (steel-cut oats), yeán maïch caùn deïp (rolled oats). Yeán maïch caùn deïp thöôøng bò xaùt quaù traéng, nhaát laø nhöõng thöù ñoùng goùi baùn treân thò tröôøng. Yeán maïch caøng ñöôïc chaø traéng, naáu caøng mau chín, ñoâi loaïi chæ maát 3 ñeán 5 phuùt; neáu ít chaø traéng thöôøng phaûi naáu laâu töø 20 ñeán 30 phuùt. Caùc baïn neân duøng loaïi yeán maïch ít chaø traéng vì coøn nhieàu chaát boå vaø chaát xô (lôïi cho tieâu hoùa) hôn laø duøng caùc loaïi yeán maïch laøm saün vaø ñoùng goùi baùn treân thò tröôøng. Muoán ngon thì naáu yeán maïch vôùi nho khoâ, hoaëc pha troän vôùi caùc loaïi coác khaùc nhö taám gaïo mì


53

haïn, coù theå haï xuoáng baèng caùch giaûm soá löôïng chaát beùo trong böõa aên, trong khi vaãn giöõ ñeàu löôïng muoái.

Baûn baùo caùo “Nhöõng Muïc Tieâu Dinh Döôõng” coù khuyeân ngöôøi Myõ chæ neân duøng 1 muoãng caø pheâ moãi ngaøy. Môùi nghe ra coù veû hôïp lyù, nhöng thöïc teá raát khoù kieåm tra soá löôïng muoái aên vaøo cô theå; neáu baïn cöù aên rau cuû ñoùng hoäp hay ñoâng laïnh vaø thòt, thì muoái seõ dö thöøa duø baïn chaúng giôû huû muoái ra bao giôø.

Thöïc phaåm cheá bieán coâng nghieäp chöùa raát nhieàu sodium. Thí duï ñaäu Haø Lan töôi coù 0,9 milligram sodium, trong khi ñaäu Haø Lan ñoùng hoäp coù ñeán 230 miligram. Bô chöùa khoaûng 1.100 miligram sodium moãi thoûi (khoaûng 10 gram). Thòt daêm boâng, thòt boø khoâ, caù xoâng khoùi ñuùng laø nhöõng moû sodium. 100 gram thòt boø khoâ chaúng haïn, ñaïi ñeå chöùa khoaûng 4.300 miligram sodium, nghóa laø hôn 1 muoãng caø pheâ sodium hoaëc 5 muoãng caø pheâ muoái.

Nhö vaäy, chuùng toâi khuyeân caùc baïn duøng rau cuû töôi thieân nhieân hôn laø rau cuû ñoùng hoäp. Chuùng toâi cuõng khuyeán khích caùc baïn neân aên thay ñoåi caùc loaïi rau, loaïi coác, vaø phöông phaùp naáu nöôùng ñeå coù theå haáp thu ñaày ñuû caùc sinh toá, chaát khoaùng vaø caùc chaát boå khaùc caàn cho cô theå cuûa baïn.

AÊn uoáng toát laønh laø caùch phoøng thuû toát nhaát ñeå choáng laïi nhöõng beänh nghieâm troïng, theá nhöng taàm hieäu quaû cuûa noù coøn toûa roäng hôn nhieàu. Neáu baïn aùp duïng ñuùng ñaén cheá ñoä aên uoáng seõ ñöôïc trình baøy chi tieát ôû chöông sau, söùc soáng cuûa baïn seõ taêng leân, ngoaïi hình seõ töôi ñeïp ra, troïng löôïng cô theå trôû neân vöøa möùc, baïn


54

seõ nguû ngon vaø thöùc daäy tænh taùo, nhanh nheïn. Noùi toùm laïi, caùch aên uoáng naøy seõ giuùp baïn caûm thaáy theå chaát vaø tinh thaàn caøng ngaøy caøng toát ñeïp ra.

Caøng ngaøy caøng coù nhieàu baèng chöùng cho thaáy aên uoáng ñuùng ñaén coù theå taêng cöôøng khaû naêng hoaït hoùa cuûa naõo, vaø goùp phaàn oån ñònh tinh thaàn laãn caûm xuùc. ÔÛ Vieän Kyõ Thuaät Massachusetts (MIT), caùc baùc só John Fernstrom vaø Richard Wurtman ñaõ xaùc minh raèng moät soá döôõng chaát caàn yeáu trong böõa aên coù theå aûnh höôûng maïnh meõ ñeán ñöôøng loái hoaït ñoäng cuûa boä naõo. Treân tôø “Hoaït Ñoäng Dinh Döôõng” soá thaùng 12/1979 cuûa Trung taâm khoa hoïc vaø Khoa hoïc vaø coâng ích Myõ, baùc só Fernstrom ñaõ vieát: “Ñieàu caøng ngaøy caøng trôû neân roõ raøng laø söï hoaït hoùa vaø hoaït ñoäng cuûa naõo coù theå bò aûnh höôûng bôûi chæ moät böõa aên thoâi. Töùc laø ôû nhöõng caù nhaân dinh döôõng toát ñang tieâu thuï moät löôïng thöïc phaåm bình thöôøng, nhöõng thay ñoåi ngaén haïn trong thaønh phaàn thöïc phaåm cuõng coù theå aûnh höôûng nhanh choùng ñeán hoaït ñoäng naõo”.

Theo baùc só Fernstrom, carbohydrat phöùc hôïp chöùa trong coác loaïi löùt, ñaäu vaø rau quaû coù khaû naêng laøm taêng tính thuï caûm cuûa naõo ñoái vôùi acid amin trytophan laø chaát maø caùc cuoäc nghieân cöùu cho thaáy, noù giuùp laøm giaûm ñau vaø haï huyeát aùp. Trytophan cuõng chöùng toû coù khaû naêng caûi thieän giaác nguû vaø giuùp oån ñònh taâm trí ôû nhöõng ngöôøi suy nhöôïc thaàn kinh. Böõa aên nhieàu thòt khoâng coù ñöôïc taùc duïng nhö theá, vì thòt khoâng laøm taêng möùc trytophan ôû naõo.

Moät thôøi gian ngaén sau khi toát baét ñaàu aùp duïng cheá ñoä aên uoáng naøy, toâi ñeå yù thaáy trong taâm hoàn coù söï thay ñoåi tuyeät vôøi.


67

Coù theå naáu côm ñaïi maïch vôùi rau cuû hoaëc ninh haàm vôùi caø roát, haønh taây, caàn taây cuøng caùc loaïi rau cuû boå döôõng khaùc. Naáu côm ñaïi maïch thöôøng maát khoaûng moät tieáng ñoàng hoà. Cöù moät cheùn ñaïi maïch thì theâm 3 cheùn nöôùc vaø moät duùm muoái, ñem naáu cho ñeán khi chím meàm.

KIEÀU MAÏCH (BUCKWHEAT)

Maëc duø xeùt veà phöông dieän kyõ thuaät, kieàu maïch laø traùi haït cuûa loaïi caây thaáp, nhöng laïi ñöôïc duøng nhö laø coác loaïi suoát doøng lòch söû, nhaát laø ôû Ñoâng AÂu, ôû ñoù kieàu maïch ñöôïc duøng laøm moùn Kasha raát ngon vaø raát boå (Kasha laø teân chæ chung caùc gioáng kieàu maïch löùt)

Kasha ñöôïc naáu vôùi rau cuû nhö caø roát, haønh, caûi baép, ngoø vaø caùc thöù khaùc trong khoaûng 30 ñeán 40 phuùt. Moãi cheùn kieàu maïch naáu vôùi 1 cheùn röôõi nöôùc ñeán 2 cheùn nöôùc. Ngöôøi Nhaät thöôøng xay, kieàu maïch thaønh boät ñeå laøm huû tieáu, mì hay nui.

BAÉP (CORN)

Baép töø laâu laø thöùc aên chính cuûa Baéc vaø Trung Myõ. Caùc neàn vaên hoùa phaùt trieån cao cuûa daân da ñoû nhö xaõ hoäi Aztec, Inca, Maya, Hopi ñeàu taïo laäp treân loaïi haït coác chaâu Myõ naøy. Khi ñaùm thöïc daân ñeán chaâu Myõ, hoï ñaõ duøng baép laøm moùn baùnh ngoït aên lieàn (hasty pudding), baùnh ñuùc, chaùo taám vaø nhieàu moùn aên khaùc. Coù theå xay baép thaønh boät ñeå laøm baùnh mì hoaëc baùnh xoáp. Boät baép cuõng coù theå duøng khuaáy thaønh hoà aên thay côm, hoaëc laøm moùn baùnh chieân nhö sau: naáu boät baép (hôi lôùn haït) ñoä 30 ñeán 45 phuùt, ñem vieân thaønh nhöõng vieân troøn vaø naém hôi beït roài thaû vaøo daàu chieân vaøng.


66

GAÏO MÌ (WHEAT)

Gaïo mì laø loaïi haït coác ñöôïc tieâu thuï roäng khaép theá giôùi. Gaïo mì ñöôïc troàng nhieàu nhaát ôû Hoa Kyø, Chaâu AÂu vaø Trung Ñoâng. Gaïo mì löùt chöùa nhieàu loaïi chaát boå vaø nhieàu chaát ñaïm hôn gaïo teû. Vaøi gioáng gaïo mì coù löôïng chaát ñaïm cung caáp ñeán 25% toång soá calori cuûa toaøn haït. Cuõng nhö caùc loaïi haït coác khaùc, gaïo mì löùt raát giaøu caùc sinh toá nhoùm B, vaø ñaëc bieät raát doài daøo sinh toá E, ngoaøi ra, coøn chöùa chaát voâi(calcium), phoát pho, chaát saét, potassium vaø caùc chaát khoaùng khaùc. Khoán thay, gaïo mì ngaøy nay thöôøng bò xay xaùt traéng neân maát nhieàu chaát boå quan troïng.

Ñeå deã naáu, coù theå xay hoaëc giaõ naùt gaïo mì thaønh taám (bulgur). Naáu taám gaïo mì vôùi caùc loaïi rau cuû. Cöù moät cheùn taám naáu vôùi 2 ñeán 2 cheùn röôõi nöôùc. Xaét rau cuû, nhö caø roát vaø haønh chaúng haïn, thaønh laùt nhoû, roài boû vaøo luùc côm ñang soâi. Coù theå theâm ít töông ñaäu naønh nguyeân chaát (töông nöôùc tamari hoaëc töông ñaëc miso) ñeå theâm höông vò. Cuõng coù theå troän vaøi gioït nöôùc chanh hoaëc nöôùc coát göøng, neáu muoán.

ÑAÏI MAÏCH (BARLEY)

Ñaïi maïch ñöôïc troàng khaép theá giôùi, nhaát laø ôû Chaâu Aâu vaø Myõ. Ñaïi maïch thöôøng ñöôïc duøng trong caùc moùn ninh haàm, vaø coù theå xay thaønh boät ñeå laøm baùnh mì. Ngöôøi ta cuõng uû ñaïi maïch cho naåy moäng ñeå laøm maïch nha, duøng naáu bia, cheá söõa gaïo maïch, vaø ñaây laø moät chaát ngoït thieân nhieân. Nöôùc maät ñaïi maïch (barley malt syrup) coù theå duøng thay ñöôøng ñeå laøm caùc moùn traùng mieäng.


55

Khoâng nhöõng toâi coù ñöôïc nhöõng thay ñoåi theå chaát nhö ñaõ noùi, maø coøn caûm thaáy nieàm an laïc saâu xa, caøng ngaøy caøng töï tin vaø chaéc raèng mình seõ vöôït qua ñöôïc côn beänh. Ñaây laø ñieàu ñaùng keå ñoái vôùi toâi, nhaát laø sau khi ñaõ traûi qua nhöõng ngaøy daøi ñôùn ñau vaø tuyeät voïng. Toâi tin chaéc thöùc aên ñaõ goùp phaàn taïo cho toâi nieàm tin yeâu haïnh phuùc. Coù leõ coâng trình nghieân cöùu cuûa Vieän kyõ thuaät Massachusetts seõ giuùp ta hieåu bieát theâm veà aûnh höôûng cuûa thöùc aên ñoái vôùi tinh thaàn vaø caûm xuùc, nhöng luùc naøy toát nhaát laø söû duïng nhöõng baèng chöùng ñaõ coù cuûa hoï vaø caùc nhaø khoa hoïc khaùc. Cuoäc nghieân cöùu cuûa MIT chæ môùi ñuïng ñeán ranh giôùi cuûa khoa dinh döôõng. Nhöõng coâng trình nghieân cöùu cuûa “Nhöõng Muïc Tieâu Dinh Döôõng”, cuûa Boä tröôûng Y teá Hoäi ñoàng nghieân cöùu quoác gia giôø ñaây ñaõ ñöôïc xaây döïng hoaøn chænh, chuùng ta coù theå taän duïng nhöõng lôøi khuyeân cuûa hoï. Chöông sau seõ höôùng daãn caùch vaän duïng nhöõng thoâng tin khoa hoïc naøy vaøo chöông trình dinh döôõng cuøa chuùng ta. Noù seõ vaïch ra nhieàu phöông caùch giuùp ñöa daàn moät soá moùn aên thöùc uoáng vaøo böõa aên, ñoàng thôøi giaûm bôùt hoaëc loaïi boû nhöõng moùn khaùc. Baïn seõ thaáy vôùi moät chuùt kieân nhaãn vaø quyeát taâm, baïn seõ thích öùng deã daøng vôùi caùch aên môùi meû vaø ñaày trieån voïng naøy.


56

CHÖÔNG 3

AÊN UOÁNG ÑUÙNG ÑAÉN Thay ñoåi thoùi quen aên uoáng laø moät trong nhöõng ñieàu heát söùc khoù khaên vaø ñaày thöû thaùch. Nhöng laøm ñöôïc vieäc naøy thì ñoù seõ laø phaàn thöôûng quí giaù nhaát cho baïn. Ñeå chuyeån qua moät cheá ñoä aên uoáng môùi, coù hai caùch. Moät laø thay ñoåi caáp kyø: ngay toái nay deïp boû taát caû caùc thöùc aên ñang coù ñeå ngaøy mai baét ñaàu vaøo Thöïc Döôõng. Tuy nhieân, caùch naøy khoù aùp duïng cho phaàn ñoâng ngöôøi ñôøi; vì vaäy, chuùng toâi chæ khuyeân “thay ñoåi caáp kyø” khi naøo baïn thaáy söùc khoûe cuûa mình quaù toài teä hoaëc ñöôïc y baùc só khuyeân phaûi söûa ñoåi aên uoáng cho ñuùng ñaén. Caû moät ñôøi quen aên uoáng nhö theá kia, boãng thình lình phaûi thay ñoåi moïi thöù thì quaû laø moät cuù soác veà taâm lyù laãn sinh lyù. Neáu baïn khoâng daønh moät thôøi gian taäp daàn cho quen muøi vò cuûa caùc moùn aên thöùc uoáng thieân nhieân, hoaëc khoâng hoïc caùch naáu nöôùng cho deã aên, thì coù theå baïn choùng ngaùn, roài cho raèng khoâng theå tieáp tuïc aên nhö theá ñöôïc, vaø cuoái cuøng laø boû dôû vì thaáy böôùc ñaàu tieán tôùi muïc tieâu sao maø khoù quaù!


65

ñem ñeán Hoa Kyø trong thôøi kyø thuoäc ñòa, vaø ñaàu tieân ñöôïc troàng ôû mieàn Nam. Hieän nay, gaïo teû ñöôïc troàng nhieàu nhaát ôû caùc tieåu bang Arkansas, Louisiana vaø California. Sau gaïo mì, gaïo teû laø loaïi haït coác ñöôïc tieâu thuï phoå bieán nhaát treân theá giôùi.

Gaïo teû ôû daïng löùt chöùa nhieàu chaát boät phöùc hôïp, potassium, phoát – pho, caùc sinh toá nhoùm B vaø niacin. Cuõng nhö caùc loaïi haït coác khaùc, gaïo teû raát ít chaát beùo, nhöng coù chaát ñaïm, chaát saét vaø caùc chaát khoaùng khaùc.

Gaïo löùt coù theå naáu, rang hoaëc chieân. Muoán naáu gaïo löùt thaønh côm, tröôùc tieân caàn ñaõi röûa (khoâng vo ñöôïc maïnh tay laøm troùc caùm vaø maàm gaïo) cho saïch saïn ñaát, roài cho gaïo (coù theå ngaâm tröôùc moät buoåi) vaøo noài vôùi nöôùc (1 phaàn gaïo vaø 2 phaàn nöôùc), theâm tí muoái, ñem naáu soâi (gaïo ñaõ ngaâm tröôùc, naáu nöôùc soâi môùi cho gaïo vaøo). Khi nöôùc soâi thì bôùt löûa ñeå soâi liu riu khoaûng moät tieáng ñoàng hoà. Coù theå theâm haønh taây caø roát xaét laùt vaøo luùc côm ñang soâi.

Muoán naáu côm baèng noài aùp suaát (noài aùp hôi), ñaàu tieân cuõng ñaõi röûa gaïo, roài cho gaïo vaøo noài vôùi nöôùc saïch theo tyû leä 1 gaïo vaø 1 phaàn röôõi nöôùc (thí duï moät lon söõa boø gaïo vôùi moät lon röôõi nöôùc). Theâm duùm muoái (vaøi haït). Ñaäy kyõ naép noài roài baéc leân beáp, naáu ñoä möôøi phuùt laø hôi leân ñuû, nuùt thoâng baét ñaàu xì. Baây giôø haï bôùt löûa ñeå côm soâi riu riu khoaûng 45 phuùt thì taét löûa vaø ñeå aùp suaát (hôi) haï xuoáng daàn daàn. Muoán aên lieàn thì xoái nöôùc laïnh leân noài, hôi seõ haï nhanh. Môû naép, vaø xôùi côm ra cheùn.

Côm gaïo löùt, cuõng nhö côm caùc loaïi haït coác khaùc, aên vôùi muoái meø raát ngon, coù theå theâm caùc gia vò khaùc nhö töông, v.v…


64

chaát boå quan troïng. Ñöøng neân sai laàm maø nghó raèng caùc loaïi thöïc phaåm taêng boå (thöïc phaåm ñaõ tinh cheá roài laïi theâm vaøo moät soá sinh toá nhaân taïo) laø boå döôõng hôn thöïc phaåm löùt; vì ngoaøi sinh toá, vieäc tinh cheá coøn laøm maát ñi nhieàu chaát boå khaùc. Giaùo sö Tieán só Paul C. Manglesdorf, chuyeân vieân noâng nghieäp cuûa tröôøng ñaïi hoïc Harvard (Myõ) cho bieát: “Coác loaïi löùt, neáu giaù trò dinh döôõng cuûa noù khoâng bò huûy hoaïi do vieäc tinh cheá quaù kyõ theo caùc phöông phaùp cheá bieán hieän ñaïi, seõ cung caáp moät nguoàn thöùc aên coù phaåm chaát hoaøn haûo hôn baát cöù saûn phaåm thaûo moäc naøo khaùc”.

Maëc duø chuùng toâi khoâng khuyeân ai aên thuaàn coác loaïi, nhöng phaûi nhìn nhaän coác loaïi laø moät loaïi thöïc phaåm gaàn nhö hoaøn haûo nhaát. Coác loaïi coù theå toàn tröõ haøng nhieàu naêm ôû nôi khoâ maùt vaø laø loaïi löông thöïc ña duïng nhaát. Vì lyù do naøy noï, coác loaïi löùt töøng taïo neân neàn taûng cho haàu heát caùc neàn vaên minh ñaõ coù trong lòch söû nhaân loaïi. Giaùo sö Manglesdorf cho bieát tieáp” “Khoâng moät neàn vaên minh xöùng danh naøo maø khoâng ñöôïc xaây döïng treân cô sôû noâng nghieäp coác loaïi”. Vì vaäy con ngöôøi phuï thuoäc nhieàu vaøo loaïi thöùc aên ñoäc ñaùo naøy neân noù ñöôïc xem laø choã döïa cho söï soáng.

Döôùi ñaây chuùng toâi xin lieät keâ nhöõng loaïi coác neân aên vaø moät vaøi caùch naáu ñôn giaûn.

GAÏO (TEÛ) LÖÙT

Gaïo teû coù leõ laø loaïi coác laâu ñôøi nhaát. Gaïo teû voán ñöôïc troàng ôû phöông Ñoâng, chuû yeáu ôû Vieät Nam, AÁn Ñoä, Trung Quoác vaø Nhaät Baûn, ngaøy nay ñaõ lan ra khaép theá giôùi, keå caû Hoa Kyø. Gaïo teû ñöôïc


57

Nhöng cuõng coøn moät caùch khaùc, ñoù laø tieán töø töø vaø kieân nhaãn, caùch naøy deã thöïc hieän hôn. Baèng caùch giaûm daàn vaø loaïi boû moät soá moùn aên thöùc uoáng coù haïi trong khi theâm vaø taêng nhöõng thöùc aên toát, baïn seõ taïo cho mình cô hoäi hoïc caùch naáu nöôùng, cheá bieán nhöõng vaät thöïc môùi thaønh nhöõng moùn aên ngon laønh, ñoàng thôøi baïn coù thì giôø ñeå thích öùng daàn vôùi nhöõng höông vò môùi. Chæ caàn giaûm boû thòt, tröùng, gaïo xaùt traéng, ñöôøng caùt, muoái tinh cheá, vaø thay vaøo ñoù laø gaïo löùt, rau cuû töôi, caùc moùn traùng mieäng hoaëc aên chôi laøm thieân nhieân, thænh thoaûng theâm ñaäu vaø rong bieån, cuõng ñaõ taïo ra nhieàu lôïi ích tröôùc maét vaø laâu daøi. Muoán theá, baïn chæ caàn coù thieän chí tích cöïc thöïc hieän nhöõng ñoåi thay naøy trong cuoäc soáng vaø coù loøng kieân nhaãn ñeå tieán daàn töøng böôùc tuy chaäm nhöng phuø hôïp vôùi mình.

Tuy vaäy, ñoåi thay caû moät taäp quaùn chaúng phaûi laø chuyeän deã, nhaát laø luùc ban ñaàu. Ngay caû baûn thaân toâi ñaây, duø thaáy boùng töû thaàn laûng vaûng hoái thuùc thay ñoåi caáp kyø, toâi vaãn phaûi vaät loän vôùi nhöõng theøm thuoàng vaø nhieàu laàn rôùt leân rôùt xuoáng nhö baát cöù ai toan tính ñoåi thay taän goác caùch aên caùch uoáng. Khi môùi böôùc vaøo phöông phaùp Thöïc Döôõng, toâi raát khoå sôû vì nhöõng ñoåi thay tuy caàn thieát. Vì beänh quaù naëng, neân toâi ñöôïc höôùng daãn theo moät cheá ñoä aên uoáng raát khaét khe, khaét khe hôn caû caùch aên uoáng maø toâi noùi ôû treân, vaø ngay töø böõa ñaàu toâi ñaõ phaûi aên nhö vaäy, khoâng heà coù thôøi gian chuyeån tieáp. Trong nhieàu thaùng, toâi aên chay trieät ñeå, khoâng rôø ñeán thòt caù, kieâng caû ñöôøng vaø traùi caây. (Toâi aên nhö theá maõi cho ñeán khi beänh ung thö bieán maát môùi nôùi roäng theâm ñoâi chuùt caùc moùn naøy). Khaù laï luøng laø duø tröôùc ñoù toâi aên raát nhieàu thòt, theá maø töø khi ñi vaøo


58

phöông phaùp Thöïc döôõng, thaùng 9 – 1978 ñeán nay, toâi vaãn khoâng thaáy theøm nhôù. Thöù maø toâi nhôù nhaát laø ñöôøng. Luùc tröôùc, maáy moùn traùng mieäng ngoït ngaøo khoâng theå thieáu trong böõa aên, theá maø töï döng phaûi ñoaïn tuyeät caû nhöõng moùn baùnh traùi ñöôïc xem laø toát laønh naèm trong chöông trình aên uoáng maø toâi saép trình baøy! Thôøi gian ñaàu toâi muoán khuøng leân vì theøm ñöôøng. Toâi ngoán ngaáu khoai lang vaø bí ñoû, caû hai ñeàu coù vò khaù ngoït nhaát laø khi ñöôïc nöôùng loø hay naáu noài aùp suaát roài nghieàn naùt thaønh baùnh traùng mieäng. Toâi cuõng aên nhieàu chaùo yeán maïch vaø ñaäu lentil. Duø vaäy, caùc moùn naøy coù ngoït ñi nöõa, nhaát laø bí ñoû ngoït khoâng ngôø, cuõng khoâng theá naøo thay theá cho moùn kem chuoái hoaëc baùnh ngoït pheát möùt daâu. Nhöng cuoái cuøng toâi xaùc ñònh raèng söï soáng coøn quan troïng hôn thoûa maõn theøm muoán, vaø chính söùc maïnh yù chí cuøng tính cöùng ñaàu coá höõu ñaõ cöùu toâi.

Nhöng veà sau khi thaáy mình coù nhöõng daáu hieäu thaät söï khoûi beänh, thænh thoaûng toâi ñaùnh lieàu thöû aên ra ngoaøi ñoâi chuùt. Toâi troän maïch nha gaïo maïch vôùi coác loaïi rang phoàng laøm thaønh moùn coám. Sau bao nhieâu thaùng theøm ngoït maø aên ñöôïc moùn naøy thì quaû laø sung söôùng toät cuøng.

Tuy nhieân, sung söôùng chaúng beàn laâu. Laøn soùng haïnh phuùc ñaàu tieân vöøa gôïn leân, toâi ñaõ chìm ngay xuoáng ñaùy saâu toäi loãi. Toâi lo sôï chæ moät chuùt xíu nuoâng chieàu naøy cuõng ñuû xoaù tan nhöõng böôùc tieán ñaõ coù. Toâi e ngaïi beänh ung thö coù dòp troãi daäy töø ñaùm tro taøn vaø buøng leân trong toâi.


63

• Taát caû caùc loaïi thòt. • Söõa boø vaø caùc phoù phaåm. • Tröùng • Coác loaïi xay xaùt traéng vaø boät tinh cheá cuøng caùc saûn

phaåm cheá bieán töø boät traéng nhö baùnh mì traéng chaúng haïn.

• Ñöôøng caùt traéng (ñöôøng tinh cheá) vaø caùc moùn aên thöùc uoáng coù ñöôøng caùt traéng.

• Thöïc phaåm bò cheá bieán quaù kyõ hoaëc pha taåm hoùa chaát nhaân taïo.

CAÙCH AÊN UOÁNG CHUYEÅN TIEÁP

1. COÁC LOAÏI LÖÙT.

Ñeà nghò:

• Caùc baïn Myõ neân duøng coác loaïi löùt laøm thöùc aên chính thay cho thòt.

• Coù theå duøng thay ñoåi caùc loaïi haït coác lieät keâ ôû döôùi.

• Thænh thoaûng coù theå duøng huû tíu hay baùnh traùng löùt thay côm, nhöng aên côm (gaïo naáu nguyeân haït) laø toát nhaát.

• Ngöôøi AÂu Myõ hay aên baùnh mì löùt thay vì baùnh mì traéng.

Nhö ñaõ noùi ôû chöông 2, coác loaïi löùt chöa bò xaùt traéng neân raát doài daøo chaát boå. Nhöng khi ñaõ bò xaùt traéng, chuùng maát ñi nhöõng


62

Neân nhôù laø caùc baïn caøng gaén boù vôùi gaïo löùt muoái meø, rau cuû, ñaäu, rong bieån, neáu traùng mieäng chæ duøng baùnh traùi thieân nhieân, thì söùc khoûe cuûa baïn caøng caûi thieän nhanh choùng, sinh löïc vaø söï deûo dai caøng taêng tieán, troïng löôïng cô theå caøng mau trôû laïi möùc vöøa phaûi, cuõng nhö huyeát aùp vaø möùc cholesterol choùng trôû laïi bình thöôøng. Toâi tin raèng caùch aên uoáng naøy laø moät trong nhöõng bieän phaùp phoøng choáng höõu hieäu caùc beänh suy thoaùi nhö ung thö, beänh tim maïch, tieåu ñöôøng vaø nhieàu beänh khaùc.

Chuùng toâi chia caû hai caùch aên – CHUYEÅN TIEÁP vaø CAÀN THIEÁT – thaønh 9 loaïi thöïc phaåm: Coác loaïi löùt, rau cuû, ñaäu, rong bieån (rau caâu), moùn traùng mieäng, moùn aên chôi, thöïc phaåm goác ñoäng vaät vaø gia vò. Caùc moùn aên ñöôïc keâ ra trong moãi loaïi ñeàu raát boå döôõng vaø toát laønh. Ñieàu khaùc bieät duy nhaát giöõa caùch aên chuyeån tieáp vaø caùch aên caàn thieát laø trong caùch thöù nhaát baïn phaûi töï aán ñònh thôøi gian mau hay laâu ñeå thöïc hieän nhuõng lôøi ñeà nghò, cuõng nhö aán ñònh tyû leä giöõa caùc loaïi vôùi nhau. Thí duï, caùch aên chuyeån tieáp cho pheùp baïn moãi tuaàn chæ aên moät ngaøy coác loaïi löùt neáu muoán, trong khi caùch aên caàn thieát ñoøi hoûi baïn phaûi aên coác loaïi löùt haèng ngaøy. Ngay caû chín loaïi thöïc phaåm ñaõ noùi, caùch aên caàn thieát cuõng coù nhöõng yeâu caàu ñaëc bieät. Ñieàu neân nhôù laø caû hai caùch aên ñeàu khuyeân baïn neân giaûm bôùt hoaëc loaïi haún moät soá moùn aên thöùc uoáng voán khoaùi khaåu maø baïn thöôøng duøng. Tuy nhieân nhö ñaõ noùi, trong caùch aên chuyeån tieáp, tuøy baïn quyeát ñònh thôøi gian giaûm bôùt hay loaïi boû nhöõng thöùc aên sau ñaây:


59

Nhöng nhöõng xeùt nghieäm maùu vaø raø xöông cho thaáy ñieàu lo sôï khoâng heà xaûy ra. Maëc duø thænh thoaûng bò sa ngaõ, söùc khoûe cuûa toâi vaãn tieáp tuïc toát hôn, vaø toâi tieáp thu ñöôïc hai baøi hoïc quan troïng. Thöù nhaát laø luoân luoân tin töôûng mình ñang treân ñaø laønh maïnh. Chuù taâm ñeán nhöõng tieán boä cuøng nhöõng noã löïc tích cöïc maø mình ñang coù vaø nghó raèng theá naøo chuùng cuõng caûi thieän ñöôïc söùc khoûe cuûa mình. Thöøa nhaän nhöõng ñoåi môùi quan troïng trong cô theå vaø nöông vaøo ñoù ñeå tieán xa hôn. Khi söùc khoûe coù phaàn oån ñònh (thí duï nhöõng trieäu chöùng nhö veát ung thö bieán maát), thænh thoaûng nuoâng chieàu côn theøm ñoâi chuùt cuõng khoâng ñeán noãi xoùa saïch moïi coá gaéng maø mình ñaõ coù, neáu chæ thoûa maõn khi “khoâng theå chòu ñöïng ñöôïc” vaø haïn cheá ôû möùc toái thieåu. Khi ñaõ “lôõ daïi” thì ñöøng quaù bi quan cho raèng mình thaát baïi, vì maëc caûm coù theå khieán baïn boû dôû cuoäc haønh trình. Thay ñoåi caùch aên uoáng khoâng deã, nhöng neáu baïn ñaõ muoán ñaït muïc tieâu thì phaûi chaáp nhaän coù tieán boä. Chæ khi naøo caûm thaáy mình toát ra, baïn môùi coù theå tieán theâm böôùc nöõa.

Ñieàu thöù hai maø toâi hoïc ñöôïc laø ñeå “giaûi toûa côn theøm” chuùng ta neân choïn nhöõng moùn khoâng gaây xaùo troän maïnh. Hieån nhieân moùn coám gaïo löùt ngaøo maïch nha gaïo maïch taùc duïng ñeán cô theå ít traàm troïng hôn kem chuoái. Neáu caàn thoûa maõn côn theøm ngoït, baïn chæ neân duøng caùc moùn baùnh traùi khoâng ra ngoaøi cheá ñoä tieâu chuaån bao nhieâu. Thoûa maõn nhöõng côn theøm khaùc cuõng vaäy, chæ neân giôùi haïn trong voøng nhöõng moùn aên thöùc uoáng ít chaát beùo, ít cholesterol, ít ñöôøng (khoâng duøng ñöôøng caùt), vaø khoâng coù hoùa chaát


60

nhaân taïo. Toâi thaät khoâng ngôøø khi thaáy thoûa maõn côn theøm baèng nhöõng moùn thay theá toát laønh laïi deã daøng ñeán theá. Dó nhieân, bieát caùch laøm nhöõng moùn thay theá ngon laønh naøy seõ giuùp baïn bôùt tìm caùch aên ngoaøi haïn ñònh. Duø sao vieäc naøy caàn coù thôøi gian. Baïn seõ hoïc caùch laøm nhöõng moùn maø baïn chöa töøng ñuïng ñeán, chöù ñöøng noùi laø boû vaøo noài ñem naáu. Ñöøng hy voïng nhieàu quaù ngay luùc ñaàu. Chính toâi tröôùc ñaây cuõng chaúng thaïo maáy vieäc beáp nuùc. Taøi naáu aên cuûa toâi giôùi haïn trong phaïm vi thænh thoaûng laøm böõa aên chieàu theo Ti – Vi (voâ tuyeán truyeàn hình) hoaëc haâm noùng nhöõng moùn aên laøm saün. Laàn ñaàu laøm moùn aên Thöïc Döôõng, toâi naáu côm gaïo löùt bò chaùy kheâ, naáu ñaäu khoâng meàm, coøn rau thì nöûa chín nöûa soáng. Coù leû nhôø phöôùc ñöùc ôn treân toâi vöôït qua ñöôïc nhöõng thaát baïi ban ñaàu ñeå ñeo ñuoåi phöông phaùp Thöïc Döôõng. Khoâng caàn phaûi noùi, toâi chaúng coù gì phaûi hoái tieác. Maõi ñeán Nay toâi vaãn coøn ngaïc nhieân khoâng hieåu vì sao mình laïi coù theå aên maáy thöù naøy moät caùch vui thích, bôûi vì luùc ñaàu toâi raát ngaùn chuùng. Khoâng gioáng nhö nhieàu ngöôøi khaùc thay ñoåi caùch aên do nieàm tin hoaëc hieåu bieát, toâi thì coù tính caùch mieãn cöôõng baét buoäc, nhö theå keát aùn khoå sai khoâng baèng. Boãng nhieân toâi trôû thaønh tuø nhaân cuûa thöùc aên. Phaûi moät thôøi gian khaù laâu toâi môùi vöôït qua ñöôïc söï thöông thaân traùch phaän ñeå coù moät taâm hoàn côûi môûû. Khi ñoù toâi môùi baét ñaàu caûm thaáy thích thuù caùc moùn aên Thöïc Döôõng; roài vaøi thaùng sau, khi vò giaùc trôû neân laønh maïnh, toâi môùi thaät söï thaáy theøm côm gaïo löùt muoái meø vaø rau cuû haáp hôi. Ngay caû rong bieån laø thöù luùc ñaàu toâi raát gheùt, nay aên ñaõ thaáy ñöôïc vaø ngon laø ñaèng khaùc.


61

Hai yeáu toá then choát trong chöông trình phuïc hoài söùc khoûe laø hôøi gian vaø yù chí. Ngay hoâm nay baïn quyeát ñònh aên uoáng theo phöông phaùp Thöïc Döôõng, roài cöù theá maø thích nghi daàn daàn, nghóa laø ñi töøng böôùc thích hôïp theo nhöõng ñieàu chuùng toâi ñeà nghò sau ñaây. Chuùng toâi xin ñöa ra hai caùch. Caùch thöù nhaát goàm nhöõng ñeà nghò daønh cho nhöõng ai muoán coù thôøi gian chuyeån tieáp daàn daàn töø loái aên uoáng hieän coù ñoåi qua aên uoáng theo phöông phaùp Thöïc Döôõng. Nhöõng ñeà nghò naøy raát uyeån chuyeån linh ñoäng giuùp caùc baïn böôùc ñi vöõng vaøng nhöng thoaûi maùi treân ñöôøng thay ñoåi loái aên vaø caûi thieän söùc khoûe. Chuùng toâi goïi ñaây laø CAÙCH AÊN UOÁNG CHUYEÅN TIEÁP. Nhöng neáu ai khoâng muoán tieán theâm, cöù theo maõi caùch naøy thì cuõng toát laém roài, vì aên uoáng nhö theá ñaõ ñem laïi raát nhieàu lôïi ích. Ñieàu caàn nhaát laø duøng thöïc phaåm caøng thieân nhieân, thì söùc khoûe vaø haïnh phuùc caøng taêng tieán. Tieán boä nhieàu hay ít laø tuøy caùc baïn. Caùch thöù hai goïi laø CAÙCH AÊN UOÁNG CAÀN THIEÁT. Chuùng toâi xem ñaây laø caùch aên uoáng lyù töôûng maø moïi ngöôøi neân laáy ñoù laøm muïc tieâu phaûi ñaït ñeán. Noùi nhö theá khoâng coù nghóa laø baét buoäc phaûi thöïc hieän cho ñöôïc ngay ngaøy mai hoaëc thaùng sau, maø coù theå ñeán naêm sau hay laâu hôn, hoaëc giaû coù ngöôøi sau khi aùp duïng moät thôøi gian laïi thaáy ñaây khoâng phaûi laø caùch aên lyù töôûng cho mình. Phaûi coâng nhaän raèng khoâng heà coù moät caùch aên naøo hoaøn toaøn ñuùng ñaén cho taát caû moïi ngöôøi, maø tính cho roát raùo thì coù haøng tyû caùch aên tuøy theo nhu caàu cuûa töøng caù nhaân. Chuùng toâi coá gaéng giuùp caùc baïn tìm ra caùch aên phuø hôïp vôùi baûn thaân töøng baïn theo nhöõng ñieàu ñaõ trình baøy ôû chöông 2.


96

Ñeán ñaây, chuùng toâi ñaõ noùi nhieàu veà thöùc aên theo quan ñieåm khoa hoïc laø nhaèm giuùp caùc baïn hieåu roõ giaù trò thöïc tieãn cuûa phöông phaùp aên uoáng laønh maïnh naøy. Nhöng thaät ra coøn nhieàu ñieàu ñaùng noùi veà aên uoáng, hay ñuùng hôn laø veà döôõng sinh, hôn laø lyù luaän khoa hoïc ñaõ cho thaáy. Tröôùc theá kyû 20 vaø tröôùc khi khoa hoïc hieän ñaïi höng thònh, con ngöôøi soáng vaø choïn thöùc aên baèng moät khaû naêng caûm nhaän raát tinh teá chöa ai giaûi thích ñöôïc maø chæ taïm goïi laø tröïc giaùc. Con ngöôøi toàn taïi ñöôïc laø nhôø khaû naêng soáng hoaø hôïp vôùi phong thoå, nghóa laø vôùi ñaát ñai vaø caùc chu kyø vaän ñoäng cuûa quaû ñaát nhö khí haäu vaø thôøi tieát. Maëc duø ngöôøi xöa cuõng bò beänh do nhieãm truøng hoaëc do aên ôû thieáu veä sinh, nhöng tyû leä maéc nhöõng beänh suy thoaùi nhö ung thö, beänh tim maïch, beänh tieåu ñöôøng, SIDA raát thaáp, haàu nhö khoâng coøn. Theá thì cuõng neân xeùt ñeán khaû naêng choïn löïa thöùc aên theo tröïc giaùc cuûa con ngöôøi. Ngaøy nay khoa hoïc ñaõ thay theá minh trieát ngaøn xöa, nhöng ñoâi khi chuùng ta vaãn coøn choïn moùn aên thöùc uoáng tuyø theo caûm nhaän cuûa cô theå ñoái vôùi moâi tröôøng. Thí duï muøa heø hoaëc ôû nôi noùng böùc, chuùng ta thích aên nhöõng moùn nheï, maùt nhö rau soáng, traùi caây, nöôùc uoáng nguoäi; vaø muøa ñoâng hoaëc ôû nôi laïnh, chuùng ta laïi thích duøng nhöõng moùn naëng, noùng nhö xuùp noùng, baép rang, baùnh mì doøn. Phaàn ñoâng chuùng ta aên böõa saùng hôi khaùc böõa chieàu, vaøø neáu thuaän theo thieân nhieân, chuùng ta seõ thaáy khoâng theøm aên tröôùc khi ñi nguû vaøi giôø. Chuùng ta xem nhöõng ñaùp öùng tröïc giaùc naøy laø löông tri hay yù thöùc töï nhieân, vaø khoâng caàn phaân tích moå xeû gì chuùng ta cuõng bieát ñöôïc chính löông tri ñoù ñaõ taïo ra tình traïng ñoåi khaùc ôû khí chaát vaø söùc khoûe cuûa chuùng ta.


73

Sau ñaây laø danh saùch nhöõng loaïi rau cuû coù theå duøng trong caùch aên chuyeån tieáp cho ngöôøi AÂu Myõ:

RAU LAÙ RAU TRAÙI TROØN, BUÙP REÃ, CUÛ Maêng taây (*) Laù cuû caûi ñöôøng Laù caø roát Caûi baéc thaûo Caûi beï traéng Curly dock Caûi noài Laù cuû caûi traéng Laù boà coâng anh Rau ñaéng Caûi taàn oâ Caûi beï xanh Laù su haøo Moàng tôi Laù haønh, heï, toûi Rau dieáp quaén Caây poa-roâ Giaù (*) Rau maù Xaø – laùch – xon

Atisoâ Maêng tre (*) Cuû caûi ñöôøng Caûi hoa xanh Caûi nuï Caûi baép Caûi hoa traéng Döa leo (*) Ñaäu coâ-ve Haønh, toûi Naám (*) Ñaäu baép Bí ñao Baàu Bí ñoû Ñaäu vaùn Ñaäu ñuõa Khoai lang Khoai môõ Khoai moân

Reã ngöu baøng Caø roát Caàn taây Reã dieáp ñaéng Reã boà coâng anh Cuû caûi icicle Cuû deàn tím Khoai maøi Cuû sen Cuû caûi parsnip Cuû caûi ñoû Cuû su haøo Reã salsify Cuû caûi turnip

(*) Theo giaùo sö ohsaawa, ñaây laø nhöõng thöïc phaåm thònh

AÂm; chæ duøng thænh thoaûng vôùi soá löôïng ít, hoaëc duøng vaøo muøa

noùng, duøng keøm vôùi caùc moùn thòt caù (thònh Döông) vaø neân naáu

nöôùng caån thaän tröôùc khi aên - LND.


74

CAÙCH NAÁU RAU CUÛ

RAU LAÙ

Haáp: haàu heát caùc loaïi rau laù ñeàu coù theå haáp chín trong vaøi phuùt. Neáu khoâng coù noài haáp (xöûng), chæ caàn ñoå moät chuùt nöôùc vaøo noài vaø boû rau vaøo. Ñaäy vung, ñem naáu löûa to cho nöôùc xoâi, roài bôùt löûa ñeå soâi nheï cho ñeán khi rau chín. Thôøi gian haáp chín rau thöôøng laø 3 phuùt, nhöng coù theå thay ñoåi tuøy yù muoán rau chín meàm hay gioøn. Rau (hoaëc cuû) cuõng coù theå haáp côm. Vôùi noài thöôøng thì ñôïi côm caïn môùi cho rau rau vaøo treân maët, roài ñaäy vung laïi naáu tieáp ñeán khi côm chín. Vôùi noài aùp suaát thì cho rau vaøo raù haáp (chöng caùch thuyû) ñaët vaøo noài töø ñaàu cuøng naáu vôùi côm.

Luoäc : Ñoå nöôùc vaøo noài, theâm vaøi gioït töông nöôùc hoaëc chuùt muoái, roài ñem ñun soâi, boû rau vaøo naáu ñoä 3 ñeán 5 phuùt.

Xaøo: Xaét nhoû rau; cho moät ít daàu aên (daàu meø laø toát nhaát) vaøo chaûo, ñun cho daàu soâi. Boû rau vaøo xao ñoä 5 phuùt, roài ñaäy vung laïi vaø bôùt löûa, ñeå theâm khoaûng 10 phuùt. Neâm muoái vaø töông nöôùc hay töông ñaëc vöøa aên.

RAU TRAÙI TROØN HOAËC BUÙP

Haáp: Caùch haáp nhö rau laù. Caét caøng nhoû thì naáu caøng mau chín.

Luoäc: Caùch luoäc nhö rau laù. Thôøi gian luoäc chín tuøy loaïi, thí duï caûi baép xaét khuùc maát khoaûng 3 phuùt; bí ñoû, khoai maát töø 30 ñeán


95

hai laàn. Nhöõng ngöôøi beänh khoâng naëng hoaëc aên döôõng sinh coù theå aên thòt gaø thòt vòt, nhöng haïn cheá moãi thaùng chæ duøng moät hai laàn.

6. GIA VÒ VAØ NÖÔÙC CHAÁM: nhö Cheá ñoä AÊn chuyeån tieáp. Nhôù phaûi traùnh moïi saûn phaåm cheá bieán hoaù hoïc nhaân taïo vaø haïn cheá caùc loaïi gia vò cay noùng.

7. MOÙN AÊN CHÔI: nhö Cheá Ñoä AÊn Chuyeån tieáp. Nhôù haïn cheá ñöôøng vaø caùc moùn coù ñöôøng.

8. TRAÙI CAÂY VAØ MOÙN TRAÙNG MIEÄNG: Sau moãi böõa aên coù theå traùng mieäng baèng moät chuùt traùi caây hoaëc nhöõng moùn baùnh coác loaïi coù traùi caây hoaëc chaát ngoït thieân nhieân.

9. THÖÙC UOÁNG: nhö Cheá ñoä AÊn chuyeån tieáp

Cheá ñoä AÊn uoáng caàn thieát ñoái vôùi ngöôøi Myõ thoaït ñaàu coù veû khaét khe quaù, nhöng moät khi böôùc chaân vaøo, caøng ñi caùc baïn seõ caøng thaáy thích thuù khoâng nhöõng vì caùc moùn aên thöùc uoáng raát ngon, maø coøn ñem laïi söùc khoûe cho caùc baïn. Tuy nhieân, “vaïn söï khôûi ñaàu nan” (moïi vieäc luùc môùi ñaàu thöôøng khoù), caùc baïn caàn taäp laøm quen vôùi nhöõng höông vò töông ñoái xa laï cuõng nhö taäp naáu nöôùng caùc thöùc aên naøy. Coù theå caùc baïn baét ñaàu baèng caùch AÊn Chuyeån tieáp ñeå quen daàn, vaø baïn seõ thaáy ñeán moät luùc naøo ñoù baïn thích nhöõng moùn gaïo löùt muoái meø, rau cuû, ñaäu, rong bieån vaø caùc moùn traùng mieäng thieân nhieân ñeán ñoä töï ñoäng taêng soá löôïng vaø chuyeån qua caùch AÊn Caàn Thieát moät caùch eâm aùi.


94

Cheá ñoä AÊn uoáng caàn thieát laø phöông caùch dinh döôõng toát nhaát maø theo toâi, roài ra ai cuõng coù theå thöïc hieän ñöôïc moät khi ñaõ thaáu hieåu giaù trò cuûa aên uoáng vaø ngheä thuaät naáu aên laønh maïnh. Cheá ñoä AÊn uoáng Caàn thieát cuõng goàm 9 nhoùm thöïc phaåm nhö cheá ñoä AÊn uoáng chuyeån tieáp, ngoaïi tröø phaûi haïn cheá loaïi thöïc phaåm. Ñeå khoûi röôøm raø, chuùng toâi seõ khoâng laäp laïi nhöõng ñieàu ñaõ noùi ôû tröôùc, maø chæ nhaán maïnh choã naøo caàn chuù yù.

CHEÁ ÑOÄ AÊN UOÁNG CAÀN THIEÁT

1. COÁC LOAÏI LÖÙT: Coác loaïi löùt nhö gaïo teû löùt, gaïo mì löùt, gaïo maïch löùt, v.v… phaûi ñöôïc xem laø thöùc aên chính duøng haèng ngaøy, vaø chieám 40 ñeán 50 phaàn traêm trong thöïc ñôn.

2. RAU CUÛ TÖÔI: Rau cuû töôi naáu chín ñöôïc xem laø thöùc aên phuï sau coác loaïi; vaø chieám töø 25 ñeán 30 phaàn traêm thöïc ñôn.

3. ÑAÄU HAÏT: Ñaäu coù theå aên haèng ngaøy hoaëc 3 – 4 laàn moãi tuaàn, vaø chieám khoaûng 10 phaàn traêm thöïc ñôn.

4. RONG BIEÅN: Neân aên rong bieån toái thieåu 2 -3 laàn moãi tuaàn, moãi laàn aên khoaûng vaøi ba muoãng hoaëc vaøi gaép.

5. THÖÏC PHAÅM GOÁC ÑOÄNG VAÄT: Neáu coøn theøm thì coù theå aên caù, toát nhaát laø caù nhoû con aên luoân xöông, vaø chæ aên moãi tuaàn moät


75

45 phuùt; bí ñao maát khoaûng 45 phuùt ñeán moät giôø. Nhôù vôùt ra moät ít aên thöû ñaõ chín chöa.

Nöôùng loø: Nöôùng loø coù leõ laø caùch toát nhaát ñeå naáu bí baàu vaø caùc loaïi khoai. Muoán nöôùng bí ñoû, tröôùc heát boå ñoâi traùi bí, moi boû haït, roài uùp maët caét xuoáng moät caùi khay nöôùng baùnh. Ñuùt khay bí vaøo loø ôû nhieät ñoä 3750 F ñeán 4000F ( khoaûng 2000), ñeå töø 1 ñeán 2 giôø cho bí chín. Caùc loaïi khoai coù theå boïc trong giaáy thieác (aluminum foil) hoaëc laù chuoái roài ñem ñuùt loø nhö bí; tuyø loaïi khoai maø ñeå töø 1 ñeán 3 giôø. Caùc baïn cuõng coù theå nöôùng khoai baèng caùch luøi vaøo tro noùng hoaëc ñeå treân löûa than.

Xaøo: Rau traùi xaét nhoû vaø ñem xaøo nhö rau laù.

REÃ, CUÛ

Haáp: Caùch haáp nhö rau laù, nhöng thôøi gian laâu hôn töø 10 ñeán 20 phuùt. Coù theå troän chung vôùi gaïo khi naáu côm.

Luoäc: Caùch luoäc nhö rau laù vaø rau traùi daïng buùp, nhöng thôøi gian laâu hôn, töø 10 ñeán 30 phuùt.

Nöôùng loø: Caùch nöôùng nhö rau traùi daïng buùp, nhöng nhôù boâi ít ñaàu ôû maët khay (hoaëc caùi soong); neáu khoâng thích daàu, thì cho vaøo moät chuùt nöôùc, coù theå loùt theâm moät mieáng rong phieán (hoåi tai) neáu thích.

Xaøo: Caùch xaøo nhö rau laù vaø rau traùi daïng buùp. Muoán coù nhieàu höông vò, xaøo chung hai hoaëc nhieàu loaïi rau cuû vôùi nhau.


76

3. ÑAÄU HAÏT

Ñeà nghò:

• Muoán naáu ñaäu mau meàm vaø deã tieâu, neân naáu vôùi moät mieáng rong phieán (hoåi tai).

• Coù theå duøng ñaäu phuï (ñaäu khuoân), taøu huû ky (phuø chuùc) thay cho moùn ñaäu naønh.

Ñaäu laø loaïi thöïc vaät duy nhaát giaøu chaát ñaïm. Khi aên chung vôùi gaïo löùt (hoaëc caùc coác loaïi löùt khaùc) muoái meø, ñaäu seõ boå sung theâm nguoàn ñaïm, nghóa laø seõ coù doài daøo nhöõng acid amin thieát yeáu. Ñaäu cuõng chöùa nhieàu sinh toá, chaát khoaùng, chaát boät vaø chaát xô. Khoâng nhöõng boå söôõng, ñaäu coøn laø thöùc aên ngon mieäng vaø no.

Maëc duø so vôùi coác loaïi löùt, ñaäu keùm phaàn ña duïng, nhöng khoù maø keå heát nhöõng moùn aên thöùc uoáng laøm töø ñaäu. Ñaäu coù theå duøng aên khoâng, naáu vôùi coác loaïi hay rau cuû, duøng laøm baùnh, laøm moùn möùt pheát thöùc aên, naáu cheø, laøm nöôùc chaám, gia vò hoaëc rang laøm nöôùc uoáng. Caùc moùn laøm töø ñaäu naønh nhö ñaäu phuï (ñaäu khuoân), chao, taøu huû ky (phuø chuùc), töông, raát boå döôõng vaø ngon, nhöng duø vaäy cuõng khoâng ñöôïc laïm duïng; vì moät thöùc aên duø toát ñeán ñaâu, neáu duøng quaù möùc hoaëc khoâng ñuùng quaân bình AÂm Döông cuõng gaây ra nhöõng taùc duïng baát lôïi.

Trong taøi lieäu “Thaønh phaàn hoùa hôïp cuûa thöïc phaåm”, caåm nang noâng nghieäp soá 8 cuûa Boä Noâng Nghieäp Hoa Kyø coù so saùnh thaønh phaàn dinh döôõng cuûa ñaäu phuï vaø taøu huû ky vôùi thòt boø xay.


93

• Traø ñaäu rang, nhö ñaäu ñoû, ñaäu ñen, ñaäu vaùn, ñaäu xanh rang roài naáu nöôùc uoáng.

• Caø pheâ Thöïc Döôõng laøm baèng coác loaïi vôùi vaøi loaïi ñaäu rang hôi chaùy roài ñem xay mòn. Khi duøng, cho boät vaøo tuùi vaûi thaû vaøo nöôùc soâi hoaëc naáu nöôùc ñeå uoáng. Cuõng coù theå pha boät vôùi nöôùc soâi (ñoä 2 muoãng caø pheâ boät vôùi 1 taùch nöôùc), cho theâm tí ñöôøng thieân nhieân ñeå uoáng thay caø pheâ.

• Nöôùc suoái thieân nhieân.

• Traø giaø xanh, toát nhaát laø traø ba naêm (bancha).

• Nöôùc luoäc hoaëc nöôùc coát rau cuû (xay nhoû rau cuû roài vaét laáy nöôùc ñem naáu soâi ñeå duøng)

• Nöôùc coát traùi caây (neân naáu soâi tröôùc khi duøng)

Treân ñaây laø Chöông trình AÊn uoáng Chuyeån tieáp neân phaïm vi loaïi, löôïng thöïc phaåm raát roäng raõi maø caùc baïn coù theå söû duïng cho aên uoáng döôõng sinh haøng ngaøy. Chöông 8 seõ neâu ra thöïc ñôn töøng ngaøy trong moät tuaàn, vaø chöông 9 seõ lieät keâ danh saùch nhöõng thöïc phaåm neân duøng. Tuy nhieân, ñaây chæ laø ñeà nghò coù tính caùch gôïi yù maø caùc baïn seõ coù theå döïa vaøo ñoù ñeå truø lieäu cho mình moät caùch aên thích hôïp. Duø sao, baïn neân xem Chöông trình AÊn uoáng Caàn thieát

nhö laø muïc tieâu phaûi tieán ñeán. Ñieàu naøy seõ giuùp baïn coù quyeát taâm caûi ñoåi daàn daàn theo höôùng khoûe maïnh yeân vui. Baïn neân nhôù laø ñi böôùc naøo phaûi chaéc böôùc ñoù, khoâng chaáp nhaän boû cuoäc keå caû laâu laâu “phaù giôùi” moät laàn. Coù nhö theá baïn môùi hoaøn thaønh ñöôïc muïc ñích cuûa mình laø khoâi phuïc söùc khoûe vaø haïnh phuùc.


92

theâm moät luùc cho tan ñöôøng roài nhaéc xuoáng. Cuõng coù theå naáu cheø vôùi neáp keâ, baép (khoâng hoaëc coù theâm ñaäu; neáu coù ñaäu thì phaûi naáu ñaäu tröôùc thaät meàm môùi cho coác loaïi vaøo). Caùch naáu cheø keâ: Ñaõi röûa saïch keâ, ngaâm ñoä moät buoåi roài vôùt keâ ra ñeå raùo; naáu nöôùc soâi môùi cho keâ vaøo (1 phaàn keâ thì khoaûng 4 – 5 phaàn nöôùc, muoán ñaëc hay loûng thì gia giaûm löôïng nöôùc) naáu ñeán khi keâ chín nôû (nhôù thænh thoaûng khuaáy cho khoûi sít) thì theâm ñöôøng thieân nhieân.

Ngoaøi caùc moùn treân caùc baïn coù theå cheá bieán nhöõng moùn khaùc tuyø taøi laøm beáp vaø trí töôûng töôïng.

9. THÖÙC UOÁNG

Chuù yù:

• Muoán coù söùc khoûe toát, neân kieâng moïi thöùc uoáng coù caø pheâ, ñöôøng vaø hoaù chaát nhaân taïo.

• Traùnh uoáng nöôùc ñaù hoaëc caùc thöùc uoáng öôùp laïnh, vì chuùng coù haïi cho cô theå vaø gaây xaùo troän tieâu hoaù.

• Neáu uoáng röôïu thì chæ neân nhaám nhaùp chuùt ñænh cho vui maø thoâi, vaø chæ duøng bia nguyeân chaát hoaëc caùc loaïi röôïu gaïo uû naáu thieân nhieân, khoâng coù ñöôøng vaø hoaù chaát nhaân taïo.

Sau ñaây laø nhöõng thöùc uoáng coù theå duøng haøng ngaøy:

• Traø nguõ coác rang, nhö gaïo löùt rang hoaëc gaïo maïch rang roài naáu nöôùc uoáng.


77

Taøi lieäu naøy cho thaáy taøu huû ky coù nhieàu chaát ñaïm hôn thòt boø xay (19,5% ñaïm, so vôùi 17,9% cuûa thòt), chaát saét nhieàu gaáp ñoâi (trong 100 gram taøu huû ky coù 5 miligram saét, coøn thòt boø xay chæ coù 2,7 mg), maø chaát beùo laïi chæ baèng 1/3 (100gram taøu huû ky coù 7,5 gram chaát beùo, trong khi thòt boø xay coù ñeán 21,2 gram). Ngoaøi ra, caùc sinh toá A, B1, B2, B12, niacin vaø phoátpho trong taøu huû ky cuõng nhieàu hôn thòt boø xay. Traùi laïi, thòt boø xay moãi 100 gram coù ñeán 70 miligram cholesterol, trong khi taøu huû ky laïi khoâng coù. Ñaäu phuï cuõng vaäy, cuõng laø thöùc aên boå döôõng maø ít chaát beùo.

Neáu tính chi tieát thì coù haèng traêm loaïi ñaäu aên ñöôïc maø sau ñaây laø moät soá thoâng duïng.

ÑAÄU ÑOÛ: Ñaäu ñoû goác ôû AÙ Ñoâng, hieän nay ñaõ thaáy troàng ôû Myõ, phaàn lôùn laø taïi Ohio. Ñaäu ñoû haït nhoû raát giaøu chaát ñaïm, chaát boät vaø caùc sinh toá nhoùm B, ngoaøi ra coøn coù chaát saét vaø sinh toá A. Ñaäu ñoû coù theå duøng naáu vôùi gaïo löùt thaønh côm löùt ñaäu ñoû, naáu chín vôùi rong bieån, hoaëc naáu cheø, hoaëc rang naáu nöôùc uoáng.

ÑAÄU BOØ (BLACK-EYED PEAS): Ñaäu boø ñöôïc xem laø ñaëc saûn cuûa mieàn nam Hoa Kyø vaø ñöôïc daân chuùng ôû ñoù duøng laøm thöùc aên töø bao ñôøi nay. Ñaäu boø chöùa nhieàu chaát ñaïm, chaát boät vaø caùc sinh toá nhoùm B.

ÑAÄU ÑEN (BLACK SOYBEANS): Ñaäu ñen goác ôû AÙ Ñoâng, ñöôïc ñem qua troàng ôû AÂu Myõ vaø ñaõ trôû neân moät loaïi thöïc phaåm phoå thoâng cuûa ngöôøi phöông Taây. Ñaäu ñen aên raát thôm ngon vaø giaøu chaát dinh döôõng.


78

ÑAÄU GAØ (CHICKPEAS, GARBANZOS): Ñaäu gaø laø moät loaïi thöïc phaåm caên baûn cuûa YÙ, Taây Ban Nha, Trung Myõ vaø Trung Ñoâng. ÔÛ Trung Ñoâng, ñaäu gaø ñöôïc duøng naáu vôùi rau cuû hoaëc nghieàn naùt troän vôùi daàu hoaëc bô vaø nöôùc chanh thaønh caùc moùn aên phoå thoâng goïi laø felafel vaø hummus. Ñaäu coù nhieàu maøu, nhöng loaïi maøu vaøng lôùn haït naáu aên ngon nhaát, naáu rieâng hoaëc chung vôùi caø roát vaø haønh xaét laùt. Ñaäu gaø raát giaøu chaát ñaïm, chaát boät, caùc sinh toá nhoùm B vaø chaát saét. ÑAÄU BÔ (LIMA BEANS, BUTTER BEANS): Loaïi ñaäu naøy raát phoá bieán ôû caùc nöôùc vuøng Ñòa Trung Haûi vaø ôû Hoa Kyø. Ñaäu bô duøng naáu suùp hoaëc naáu canh aên raát ngon vaø boå vì giaøu chaát ñaïm, chaát boät, sinh toá A vaø chaát voâi.

ÑAÄU VAÙN (LENTILS): Ñaäu vaùn raát phoå bieán ôû Trung Ñoâng. Ñoâng Nam AÙ vaø ñöôïc bieát ñeán töø thôøi xa xöa, hình daïng cuûa loaïi ñaäu naøy ñaõ xuaát hieän treân caùc tranh coå Ai Caäp vaøo khoaûng naêm 1200 tröôùc coâng nguyeân. Ñaäu vaùn laø moät trong nhöõng thöùc aên coå truyeàn cuûa ngöôøi Do Thaùi, ngöôøi Vieät Nam, vaø cuõng laø moùn phoå thoâng cuûa ngöôøi Myõ. Ñaây laø moät trong nhöõng loaïi ñaäu deã naáu vaø mau chín nhaát. Ñaäu vaùn aên raát ngon vaø deã tieâu. Trong ñaäu chöùa nhieàu chaát saét.

ÑAÄU TRAÉNG (NAVY BEANS): Ñaäu traéng laø thöùc aên thoâng duïng cuûa ngöôøi Myõ, thöôøng laø haàm nhöø. Nhöng khoå noãi, ngöôøi ta laïi aên vôùi doài thòt (franfurters). Cuõng nhö caùc loaïi ñaäu khaùc, ñaäu traéng aên vôùi baùnh mì löùt hay côm gaïo löùt hoaëc naáu suùp raát ngon, vaø raát boå vì nhieàu chaát ñaïm, chaát boät, chaát voâi, chaát saét vaø caùc sinh toá nhoùm B.


91

• Traùi caây töôi, neân choïn nhöõng loaïi coù taïi ñòa phöông.

• Traùi caây naáu hoaëc nöôùng, nhö taùo (pom) hoaëc leâ nöôùng loø, chuoái hoaëc mít chín naáu, oåi naáu, v.v…

• Baùnh raùn (baùnh cam) nhaân traùi caây, ñaäu troän chaát ngoït thieân nhieân hoaëc traùi caây laên boät chieân (xaét laùt traùi caây nhö chuoái, taùo, khoai lang nhuùng vaøo boät gaïo löùt hoaëc boät mì löùt coù troän nho khoâ, meø hay haït höôùng döông vaø chaát ngoït thieân nhieân, roài muùc töøng muoãng thaû vaøo daàu soâi chieân vaøng).

• Möùc traùi caây. Goït voû vaø moi boû loõi taùo (vaø/hoaëc nhöõng loaïi traùi caây khaùc nhö chuoái, mít); roài naáu taùo cho meàm vaø nghieàn mòn. Coù theå theâm chuùt boät queá, nhuïc ñaäu khaáu (nutmeg), v.v… cho thôm.

• Baùnh qui nguõ coác löùt: Nhoài boät gaïo löùt vaø/hoaëc boät neáp löùt, boät mì löùt, boät gaïo maïch löùt vôùi maïch nha vaø / hoaëc nöôùc coát traùi caây nhö taùo, roài caùn moûng vaø caét thaønh töøng mieáng troøn hoaëc vuoâng, raéc theâm ít meø haït hay nho khoâ vaø ñem nöôùng gioøn.

• Thaïch (xu-xoa). Naáu rau caâu cho tan ra vaø ñeå cho ñoâng laïi (muoán mau ñoâng thì ñeå tuû laïnh); coù theå aên vôùi ñöôøng thieân nhieân pha vôùi chuùt göøng maøi.

• Cheø ñaäu vaø/hoaëc nguõ coác. Naáu ñaäu (ñaäu ñen, ñaäu ñoû, ñaäu vaùn, v.v…) vôùi nhieàu nöôùc cho chín, theâm ñöôøng thieân nhieân vaø chuùt muoái, coù theå theâm chuùt göøng maøi, ñeå soâi


90

• Caùc loaïi möùt traùi caây (khoâng coù hoaù chaát vaø ñöôøng) duøng pheát baùnh traùng löùt hoaëc baùnh mì löùt.

8. TRAÙI CAÂY VAØ MOÙN TRAÙNG MIEÄNG

Chuù yù:

• Chæ neân duøng caùc moùn traùng mieäng laøm baèng gaïo, ñaäu vaø chaát ngoït thieân nhieân.

• Toát nhaát laø duøng traùi caây, nöôùc coát traùi caây vaø maïch nha thay cho ñöôøng ñeå laøm caùc moùn traùng mieäng.

Moùn traùng mieäng roõ raøng laø phaàn thuù vò nhaát cuûa böõa aên. Tuy nhieân, muoán coù moùn ngoït thì baïn chæ neân duøng ñöôøng thieân nhieân hoaëc chaát ngoït traùi caây, chaát ngoït nguõ coác ñeå laøm baùnh gaïo vaø baùnh ñaäu (thí duï baùnh in neáp löùt coù theå laøm vôùi nho khoâ, vôùi nöôùc coát taùo, vôùi côm traùi tröùng gaø oâ ma, hoaëc vôùi maïch nha gaïo nguyeân chaát; hoaëc laøm baùnh in vôùi boät söõa thaûo moäc kokkoh pha ñöôøng ñen thieân nhieân; hoaëc laøm baùnh qui vôùi boät mì löùt troän nhoài vôùi caø roát maøi vaø chuùt ñöôøng ñoû thieân nhieân). Duøng chaát ngoït thieân nhieân, baïn seõ ñôõ maát chaát khoaùng, nhaát laø chaát voâi, ñôõ bò chua (axit hoaù) maùu, vaø ñôõ meät cho laù laùch phaûi tieát insulin (öùc cheá söï taêng ñöôøng trong maùu), nghóa laø traùnh bôùt nhöõng tình traïng baát lôïi maø ñöôøng caùt traéng gaây cho cô theå. Sau ñaây laø nhöõng moùn maø baïn coù theå duøng ñeå traùng mieäng, nhöng nhôù ñöøng laïm duïng.


79

ÑAÄU RAÈN (PINTO BEANS): Ñaây laø loaïi ñaäu truyeàn thoáng cuûa mieàn Taây Nam Hoa Kyø, ñaëc bieät laø ôû Texas. Loaïi ñaäu traéng coù ñoám haït nhoû naày aên raát ngon, coù theå naáu rieâng hoaëc chung vôùi caø roát vaø haønh taây. Ñaäu raèn giaøu chaát ñaïm, chaát boät vaø chaát saét. ÑAÄU NAØNH (SOYBEANS): Ñaäu naønh laø moät loaïi thöïc phaåm ñöôïc quí chuoäng ôû phöông Ñoâng. Ngöôøi chaâu AÙ duøng ñaäu naønh laøm ra nhieàu moùn raát ñoäc ñaùo nhö ñaäu khuoân (ñaäu phuï), chao, ñaäu nhöï (ñaäu naáu roài uû vaøi ngaøy, aên raát thôm ngon), töông ñaëc (miso), töông nöôùc (tamari) vaø töông ta (shoyu), (caùc loaïi töông duøng laøm gia vò neâm moùn aên hoaëc laøm nöôùc chaám raát boå döôõng vaø toát cho tieâu hoaù). Hieän nay ôû Myõ, ñaäu khuoân vaø chao caøng ngaøy caøng ñöôïc tieâu thuï maïnh do phong traøo tìm nguoàn thöïc phaåm giaøu chaát ñaïm nhöng ít chaát beùo vaø cholesterol ñeå thay cho thòt. Tuy nhieân, ñaäu naønh aên raát khoù tieâu vaø chöùa vaøi ñoäc chaát caàn phaûi naáu laâu, naáy kyõ môùi coù theå an toaøn. Vì vaäy, caùc moùn ñaäu naønh laøm ngaén ngaøy nhö ñaäu khuoân vaø chao khoâng neân duøng nhieàu, nhaát laø nhöõng ngöôøi bò beänh naëng nhö ung thö. Trong khi ñoù, caùc loaïi töông laøm laâu ngaøy (töø 18 thaùng trôû leân) coù theå duøng haøng ngaøy, nhöng cuõng khoâng neân duøng quaù nhieàu, nhaát laø nhöõng ngöôøi bò beänh veà tim maïch, vì töông khaù maën. Thí duï vôùi töông ñaëc (miso), moãi cheùn suùp chæ neâm ñoä 1/8 ñeán ¼ muoãng caø pheâ, hoaëc trung bình moãi ngaøy khoâng duøng quaù 2 muoãng caø pheâ. ÑAÄU NEÛ (SPLIT PEAS): Ñaây laø moät trong nhöõng loaïi ñaäu deã naáu vaø deã tieâu, duøng naáu suùp hoaëc haàm nhöø aên raát ngon. Naáu suùp hoaëc haàm ñaäu neû vôùi caø roát, haønh vaø caùc thöù reã cuû khaùc chung vôùi rong bieån (nhö rong phieán kombu hoaëc rau caâu chaân vòt


80

wakame) seõ coù moät moùn boài döôõng tuyeät haûo. Ñaäu neû giaøu chaát ñaïm, chaát boät, chaát saét vaø nhieàu beâtacaroâten (tieàn sinh toá A).

CAÙCH NAÁU ÑAÄU

Luoäc: Ñaây laø caùch naáu thuaän tieän nhaát cho nhieàu loaïi ñaäu. Ngaâm ñaäu qua ñeâm, roài ñem luoäc, coù theå theâm moät mieáng rong phieán (hoåi tai) neáu thích. Ñaäu gaàn chín (muùc ra vaøi haït aên thöû meàm chöa) thì neâm chuùt muoái hoaëc töông nöôùc hoaëc töông ñaëc. Haàu heát caùc loaïi ñaäu phaûi luoäc töø 1 giôø ñeán 2 giôø môùi chín. (Neáu nhaø coù tuû laïnh thì coù theå naáu moät laàn ñeå daønh aên vaøi ngaøy. Tröôùc khi aên nhôù haâm noùng laïi).

Naáu noài aùp suaát: (Tröôùc khi naáu nhôù xem laïi loã thoâng ñöøng ñeå bò bít hôi laøm noå noài). Ñaõi röûa ñaäu xong cho vaøo noài vôùi moät mieáng rong phieán, ñoå nöôùc vaøo (moät cheùn ñaäu thì ba cheùn nöôùc), roài ñaäy naép. Ñeå löûa to cho hôi mau leân ñuû (ñoä 10 phuùt). Sau ñoù bôùt löûa vaø ñeå soâi riu riu ñoä 45 phuùt. (Trong suoát thôøi gian naáu, nuùt loã thoâng phaûi phaùt ra tieáng xì nheï, chöùng toû trong noài ñuû hôi). Ñuû thôøi gian thì nhaéc noài xuoáng ñeå hôi haï daàn hoaëc xoái nöôùc laïnh leân noài cho hôi xuoáng nhanh. Môû naép, neâm chuùt töông, roài ñaäy naép naáu theâm ñoä 30 phuùt cho ñaäu chín meàm.

Haàm loø: Cho ñaäu (ñaõ ñaõi röõa saïch) vaø nöôùc (moät cheùn ñaäu thì 3 - 4 cheùn nöôùc) vaøo noài, coù theå theâm rong phieán neáu thích. Naáu ñoä 15 ñeán 20 phuùt cho voû ñaäu taùch ra. Sau ñoù, ñoå caû ñaäu laãn nöôùc


89

7. MOÙN AÊN CHÔI

Chuù yù:

• Chæ neân duøng caùc moùn aên chôi thieân nhieân, khoâng tinh cheá.

• Traùnh caùc moùn coù nhieàu daàu, nhieàu muoái vaø nhieàu ñöôøng nhaát laø nhöõng moùn ñaõ tinh loïc maát chaát xô vaø coù hoaù chaát, maøu meø nhaân taïo.

Chuùng ta thöôøng aên chôi baát chôït, neân coù theå döï tröõ ñoâi moùn baùnh traùi toát laønh trong nhaø. Nhöõng quaø vaät thieân nhieân naøy ít ra cuõng thoaû maõn ñöôïc giaây phuùt “buoàn mieäng” cuûa caùc baïn. Sau ñaây laø nhöõng moùn coù theå nhai cho “vui mieäng”

• Traùi caây khoâ (khoâng öôùp ñöôøng) nhö nho, chuoái, hoàng, mít, .v.v…

• Rau cuû soáng nhö caø roát, döa leo, bí ñoû, caàn taây,v.v… • Caùc loaïi baùnh nguõ coác nhö baùnh traùng gaïo löùt nöôùng, baùnh in neáp löùt (khoâng coù hoaëc coù ít ñöôøng thieân nhieân), hoaëc caùc loaïi baùnh ñaäu thieân nhieân.

• Baép rang hoaëc gaïo löùt rang (khoâng ñöôøng, muoái hoaëc bô)

• Caùc loaïi keïo ngoït thieân nhieân nhö maïch nha • Baùnh mì löùt • Haït quì (höôùng döông), meø haït, haït bí rang (coù theå aên vôùi traùi caây khoâ).


88

Cam xaét laùt: Duøng aên vôùi caù hoaëc thòt gaø, hoaëc vôùi caùc moùn ñaäu. Coù theå vaét cam laáy nöôùc troän vôùi töông ñaëc (miso) laøm xoát chaám rau hoaëc troän goûi chan leân rau).

Chanh hoaëc taéc xaét laùt: Duøng nhö cam xaét laùt, nöôùc chanh cuõng vaäy.

Boät caù khoâ: Duøng neâm xuùp, canh hoaëc caùc moùn xaøo naáu. Coù theå thay caù baèng toâm hoaëc gaân soø ñieäp khoâ (ñaëc saûn cuûa Phan Thieát, Vieät Nam - LND).

Cuû caây Taân ñaïi (horseradish): maøi hoaëc naïo, duøng pha vôùi daám gaïo hoaëc töông laøm nöôùc chaám cho caùc moùn chieân boät hoaëc duøng neâm canh, xuùp. Coù theå duøng cuû caûi traéng thay cho cuû taân ñaïi.

Daàu aên nguyeân chaát: nhö daàu meø, daàu oâliu, daàu baép, daàu phuïng; trong soá ñoù, daàu meø laø toát nhaát.

Haønh, toûi, poa-roâ, ngoø.

Töông thieân nhieân, nhö töông nöôùc (tamari), töông ñaëc (miso) töông ta (shoyu). Töông laøm baèng ñaäu naønh (coù khi theâm caùc loaïi ñaäu khaùc vaø nguõ coác löùt nhö gaïo maïch, neáp) naáu chín ñeå leân men vaø ngaâm trong nöôùc muoái laâu ngaøy (phaûi ñeå töø 8 thaùng trôû neân môùi aên; neáu ñeå ngaén ngaøy - thí duï 1 thaùng trôû laïi, aên lieàn raát deã bò dò öùng) neân raát giaøu chaát ñaïm, chaát beùo thöïc vaät, laïi coù nhöõng enzim toát cho tieâu hoaù. Tuy nhieân, töông noùi chung coù nhieàu sodium; do ñoù, khoâng neân aên nhieàu, nhaát laø nhöõng ngöôøi bò beänh tim maïch. Ñieàu caàn löu yù laø töông hieän ñang baùn treân thò tröôøng thöôøng ñöôïc cheá bieán hoaù hoïc, vì vaäy, caån thaän tìm mua nhöõng loaïi thieân nhieân cheá theo coå truyeàn ôû caùc naøh chuøa soáng theo loái xöa hoaëc ôû caùc sôû Thöïc Döôõng Ohsawa.


81

vaøo moät caùi noài haàm hoaëc noài ñaát; ñaäy vung roài cho vaøo loø haàm (ninh) ôû nhieät ñoä 3750F (2000C) trong 3 – 4 giôø. Khi ñaäu gaàn chín, coù theå neâm gia vò nhö töông ñaëc hoaëc theâm chuùt nho khoâ. Trong luùc haàm, coù theå theâm nöôùc neáu caïn sôùm, ñeå khi ñaäu chín naùt nhöø coù daïng seàn seät.

Caùch duøng ñaäu khuoân (ñaäu phuï) vaø chao: Chao tröôùc khi aên neân chöng noùng hoaëc chieân; ñaäu khuoân coù theå luoäc 10 – 15 phuùt vaø aên vôùi haønh (hoaëc poa-roâ) xaét laùt, göøng maøi, chaám töông, hoaëc coù theå chieân vôùi daàu.

4. RONG BIEÅN (RAU CAÂU)

Chuù yù:

• Haèng ngaøy neân duøng rong bieån laøm thöùc aên phuï, nhöng khoâng aên nhieàu – moãi böõa chæ duøng 1 muoãng suùp hoaëc vaøi ñuõa maø thoâi.

• Coù theå duøng rong bieån naáu suùp hoaëc haàm thaønh moùn aên rieâng ñeå thöôûng thöùc höông vò ñaëc bieät cuûa chuùng.

• Tröôùc khi duøng neân ngaâm rong bieån cho nôû vaø laët saïch oác, ñaù coøn baùm, cuõng nhö tan bôùt chaát muoái (sodium).

Nhöõng ngöôøi bò huyeát aùp cao (coù duøng thuoác hay khoâng) khoâng neân aên nhieàu rong bieån - moãi böõa chæ coù theå duøng ñoä 1 muoãng caø pheâ hoaëc moät ñuõa maø thoâi. Ngoaøi ra, muoán giaûm beänh, nhöõng ngöôøi naøy phaûi kieâng cöõ thòt, söõa thuù vaø caùc phoù saûn, tröùng vaø rau cuû ñoùng hoäp; ñoàng thôøi cuõng neân bôùt aên maën.


82

Töø bao theá kyû nay, loaøi ngöôøi ñaõ bieát soáng nhôø vaøo bieån vaø thu haùi töø döôùi nöôùc saâu voâ soá rong rau boå döôõng ngon laønh. ÔÛ caùc vuøng nöôùc doïc bôø bieån khaép theá giôùi ñeàu coù nhieàu loaïi rong aên ñöôïc. Vuøng bôø bieån tieåu bang Maine (Ñoâng Baéc Hoa Kyø) coù alaria, dulse, rong phieán, möùt bieån, rau caâu kelp, … ÔÛ Nhaät Baûn, nôi coù truyeàn thoáng nuoâi troàng rong bieån töø bao ñôøi nay, ngheà cheá bieán rong bieån ñaõ trôû thaønh moät ngheä thuaät cao caáp. Ngöôøi Nhaät ñaõ saûn xuaát rau caâu arame, hijiki, kompu, wakame, vaø ñaëc bieät laø thaïch (agar) coù chaát löôïng cao. ÔÛ AÙi Nhó Lan cuõng coù rong bieån nhö rau caâu Irish vaø dulse; ôû Phaùp coù rong ñaûo Corse. Rong bieån cuõng ñöôïc nuoâi troàng ôû New Brunswick cuûa Canada vaø ôû Chaâu Phi. ÔÛ Vieät Nam thì coù raát nhieàu loaïi nhö rau caâu reã tre, rau caâu chaân vòt, rau caâu chæ vaøng, rau caâu vai ñen, rong phieán, möùt bieån (nori) ñeàu boå döôõng vaø aên raát ngon.

Caùc nhaø töông lai hoïc vaø döï töôûng hoïc ñeàu xem bieån nhö laø nguoàn thöïc phaåm chính cho loaøi ngöôøi ñang moãi ngaøy moãi ñoâng hôn. Noùi ñuùng ra thì rong bieån vaãn laø moät trong nhöõng loaïi thöïc phaåm boå döôõng nhaát maø con ngöôøi bieát ñöôïc. Moät traêm gram rau caâu hijiki (ít hôn 4 ounces) chöùa 1.400 miligram calcium, 56mg phoát - pho, 29 mg chaát saét vaø ñoä 150 ñôn vò sinh toá A. Rong bieån cuõng giaøu chaát iodin, megnesium, chaát keõm, vaø nhieàu nguyeân toá vi löôïng khaùc. Tuy boã döôõng nhöng khoâng neân aên nhieàu, vì soá löôïng sodium (muoái tinh) trong rong bieån raát cao, vaø ñoù cuõng laø lyù do ngaâm rong tröôùc khi duøng. Duø sao, rong bieån, neáu ñöôïc duøng caån thaän ñuùng möùc, seõ laøm böõa aên theâm thuù vò vaø ñem laïi nhieàu lôïi ích cho söùc khoûe.


87

Sau ñoù rang meø (ñöøng ñeå chaùy) roài troän vôùi muoái rang theo tæ leä trung bình 10 phaàn meø vaø 1 phaàn muoái. Xay giaõ taát caû thaønh boät (ñöøng mòn quaù) chöùa vaøo loï kín ñeå aên daàn (khoâng ñeå quaù 1 tuaàn) Caù meø: Caùch laøm nhö moùn “muoái meø”, nhöng thay muoái baèng caù nhoû con phôi khoâ (rang roài xay giaõ nhoû tröôùc). Ñaây laø moùn gia vò nhieàu chaát ñaïm, sinh toá D, chaát voâi vaø caùc sinh toá cuøng chaát khoaùng khaùc. Rong meø: Laøm nhö moùn “muoái meø”, nhöng thay muoái baèng caùc loaïi rong bieån nhö rong phieán, rau caâu hoaëc möùt bieån (rang vaø xay giaõ nhoû). Bô meø: Troän chung meø rang vaø muoái rang (cöù 100 gram meø thì troän 3 gram muoái), roài ñem xay hoaëc giaõ thaät mòn thaønh moät loaïi bô duøng aên vôùi côm hay baùnh mì raát ngon. Göøng maøi hoaëc naïo: Duøng aên vôùi ñaäu khuoân (ñaäu phuï), neâm canh hoaëc caùc moùn ninh haàm, hoaëc pha vôùi nöôùc chaám. Haït quì (höôùng döông) rang: duøng thay meø rang. Xoát ñaäu phuï: Cho vaøo coái ñoä nöûa mieáng ñaäu phuï soáng, ¼ cuû haønh taây hoaëc 2 cuû haønh ta (xaét nhoû), giaû thaät mòn. Roài troän (ñaùnh nhuyeãn) vôùi 1 muoãng xuùp daàu meø (hoaëc daàu baép, daàu oâliu) 1 muoãng xuùp nöôùc laõ vaø 1 muoãng caø pheâ töông nöôùc (tamari). Coù theå thay haønh baèng poa – roâ. Neáu xay maùy thì xay haønh rieâng roài troän vaøo caùc thöù kia. Duøng chaám rau cuû, caùc moùn laên boät, pheát baùnh mì hoaëc baùnh traùng gaïo löùt. Daám gaïo: Nguyeân chaát thieân nhieân duøng troän goûi.


86

• Thænh thoaûng neân naáu caù hay thòt gaø ôû daïng xuùp, canh ñeå aên cho nheï buïng vaø deã tieâu.

• Neáu ñi aên nhaø haøng (aên tieäm), khi duøng caù, neân yeâu caàu ñöøng naáu hoaëc chieân quaù nhieàu bô (hoaëc daàu, môõ) vaø bôùt löôïng muoái (hoaëc töông, nöôùc maém) neâm.

Thöôøng thì caùc loaïi caù soâng, caù ñoàng aên hieàn (toát) hôn caù bieån. Caùc loaïi ngheâu, soø aên cuõng toát vì ít chaát beùo. Rieâng toâm, nhaát laø toâm huøm thì chöùa nhieàu cholesterol. Tuy vaäy, taát caû nhöõng thöïc phaåm goác ñoäng vaät ñöôïc nuoâi baét vaø saûn xuaát thieân nhieân ñeàu coù theå duøng thænh thoaûng vôùi soá löôïng ít.

6. GIA VÒ VAØ NÖÔÙC CHAÁM Chuù yù:

• Duøng caùc gia vò lieät keâ döôùi ñaây ñeå aên vôùi côm, chaùo, ñeå neâm caùc moùn rau cuû hoaëc troän goûi.

• Traùnh moïi loaïi gia vò toång hôïp hoaëc tinh cheá nhö ñöôøng caùt traéng, ñöôøng hoaù hoïc, muoái tinh loïc, boät ngoït, caùc loaïi töông vaø nöôùc maém cheá bieán hoaù hoïc, cuõng nhö caùc loaïi daàu tinh loïc hoaëc pha taïp.

• Traùnh hoaëc giaûm bôùt caùc gia vò cay noàng nhö tieâu, ôùt, cary.

Sau ñaây laø nhöõng gia vò nöôùc chaám coù theå duøng haèng ngaøy:

Muoái meø: Rang muoái hoät (muoái soáng) roài xay giaõ nhoû.


83

Neáu soáng ôû ven bieån, baïn coù theå töï mình laáy rong. Nôi toát nhaát ñeå kieám rong laø caùc gaønh ñaù, nhaát laø nhöõng gaønh ñaù töø bôø chaïy ra. Cuõng coù theå kieám rong ôû caùc vònh noâng naèm giöõa caùc gaønh ñaù vaø ñaäp chaén soùng. Neáu môùi laàn ñaàu ñi laáy rong, baïn chæ neân tìm quanh quaån ôû nhöõng vuøng nöôùc eâm gaàn bôø; tuy nhieân, muoán coù loaïi rong saïch, toát thì tìm ôû nhöõng vuøng nöôùc ñoäng hôn. Duø sao, neân ñi hai ngöôøi – moät ngöôøi moø maãm vôùt caét rong ôû nhöõng khe ñaù hoaëc ñaùy nöôùc; coøn ngöôøi kia ñi theo löôïm rong cho vaøo bao hoaëc roå; ñoàng thôøi canh chöøng möïc thuyû trieàu. ÔÛ möùc nöôùc thaáp cuõng ñuû rong ñeå laáy; nhöng vì maõi meâ neân deã queân xem chöøng möïc nöôùc, ñieàu naøy raát nguy hieåm vì nöôùc coù theå daâng cao hoaëc gaëp choã saâu ñoät ngoät.

Sau ñaây laø moät soá rong bieån neân duøng aên haèng ngaøy. Nhôù ngaâm rong bieån toái thieåu 30 phuùt vaø laët saïch oác, ñaù tröôùc khi ñem naáu.

RONG MÔ (HERBA SARGASSI): Rong mô, coøn goïi laø rau ngoi, rau maõ vó, coù raát nhieàu ôû ven bieån Vieät Nam, thöôøng ñöôïc phôi khoâ naáu nöôùc uoáng giaûi nhieät hoaëc chöõa böôùu coå. ÔÛ ven bôø phía Baéc Ñaïi Taây Döông vaø ôû bôø bieån Nhaät Baûn coù nhöõng loaïi töông töï, nhö rong alaria (alaria esculenta), arameâ (eisenia bicyclis) vaø wakameâ (undaria pinnatifida). Loaïi rong naøy coù thaân vaø laù cöùng, neân ngöôøi ta thöôøng duøng ñoït non ñeå aên. Ngaâm ñoä 20 – 30 phuùt roài xaét nhoû vaø ñem naáu vôùi rau cuû nhö caøroát, cuû caûi traéng, haønh,…khoaûng nöûa giôø. Rong mô coù nhieàu ioát, caùc sinh toá nhoùm B, sinh toá A, C, K chaát boät vaø caùc nguyeân toá vi löôïng khaùc.


84

RAU CAÂU (GRACILARIASP): Rau caâu coù ôû nhöõng vuøng nöôùc oân hoøa ven bieån Thaùi Bình vaø Ñaïi Taây, nhaát laø ven bieån Vieät Nam, Trung quoác vaø Nhaät Baûn. Rau caâu coù nhieàu loaïi nhö rau caâu chaân vòt (dulse), rau caâu chæ vaøng hay hoàng (gelidium), rau caâu reã tre, rau caâu vai ñen, rau caâu oáng, rau caâu ñoâng, rau caâu caïo, … Rau caâu coù theå aên nhieàu caùch: aên soáng, troän goûi, naáu xuùp vôùi rau cuû, naáu thaønh thaïch (agar), xu xoa,hoaëc rang giaõ thaønh boät laøm gia vò. Rau caâu raát giaøu chaát ñaïm, chaát beùo, chaát boät, sinh toá A, C, E, caùc nguyeân toá nhoùm B, ioát vaø nhieàu chaát khoaùng cuøng nhöõng nguyeân toá vi löôïng khaùc.

RONG HIJIKI (HIZIKIA FUSIFORME): Hijiki cuõng laø moät loaïi rong mô nhöng laø hình kim maøu naâu ñen vaø meàm. Hijiki chöùa nhieàu chaát ñaïm, chaát boät, chaát beùo, sinh toá A, vaøi sinh toá nhoùm B, chaát voâi, phoát pho, chaát saét vaø nhieàu nguyeân toá vi löôïng

RONG AÙI NHÓ LAN (CHONDRUS CRISPUS): Ñaây laø loaïi rong naèm ven bieån Ñaïi Taây vaø ñaõ ñöôïc duøng laøm thöùc aên töø bao ñôøi nay, thöôøng ñeå naáu xuùp ñaëc hoaëc haàm nhöø. Ngoaøi ra, trong y hoïc coå truyeàn AÙi Nhó Lan, loaïi rong naøy coøn ñöôïc duøng laøm thuoác trò ho. Rong AÙi Nhó Lan giaøu chaát beùo, chaát boät, chaát ñaïm, sinh toá A, B1, ioát, chaát saét, chaát voâi, sodium, phoát-pho, nhieàu chaát khoaùng khaùc vaø caùc nguyeân toá vi löôïng.

RONG PHIEÁN (LAMINARIA JAPONICA): Coøn goïi laø coân boá, hoåi tai, thöôøng ñöôïc ngöôøi chaâu AÙ duøng naáu vôùi ñaäu cho ñaäu mau meàm vaø aên deã tieâu, ngoaøi ra, coøn duøng xaøo naáu vôùi rau cuû


85

nhö caø roát, cuû caûi, su haøo, haønh … Rong phieán laø moät trong nhöõng loaïi rong bieån boå döôõng nhaát, giaøu chaát ñaïm, chaát beùo, chaát boät, sinh toá A, caùc sinh toá nhoùm B, potassium, chaát saét, sodium vaø nhieàu nguyeân toá vi löôïng khaùc.

MÖÙT BIEÅN (PORPHYRA): Möùt bieån coù raát nhieàu ôû vuøng bieån mieàn Trung Vieät Nam, ñaëc bieät laø Quaûng Nam - Ñaø naüng. Loaïi reâu bieån naøy cuõng coù ôû Nhaät Baûn vôùi teân goïi laø nori (Porphyra tenera) vaø ôû Myõ goïi laø laver hay sea lettuce (Porphyra perforata). Ngöôøi Vieät Nam thöôøng ra nhöõng gaønh ñaù ngoaøi bieån coù baùm loaïi reâu maøu tím than naøy, se thaønh sôïi hoaëc laøm thaønh nhöõng mieáng troøn nhö baùnh traùng, phôi khoâ vaø duøng ñeå nöôùng hoaëc naáu canh. Coøn ngöôøi Nhaät thì nuoâi troàng nori vaø laøm thaønh töøng mieáng moûng duøng cuoán côm vaø rau cuû. Cuõng coù theå duøng möùt bieån trong caùc moùn xaøo, hoaëc nöôùng vaøi phuùt roài nghieàn thaønh boät aên vôùi côm, chaùo hoaëc laøm gia vò. Möùt bieån raát giaøu chaát ñaïm, chaát boät, sinh toá A, C, D, caùc sinh toá nhoùm B, chaát voâi, chaát saét, phoát pho vaø nhieàu nguyeân toá vi löôïng.

5. THÖÏC PHAÅM GOÁC ÑOÄNG VAÄT: Chuù yù:

• Neáu thích aên thöïc phaåm goác ñoäng vaät thì neân aên caù toát hôn thòt thuù boán chaân. Sau nöõa, coù theå aên gaø vòt neáu theøm.

• AÊn caù neân choïn loaïi ít daàu (ít môõ); vaø khi aên gaø vòt, neáu caån thaän thì loaïi boû nhöõng phaàn môõ.


120

ra beänh taät hoaëc cheát choùc. Caùc nhaø nghieân cöùu cho thaáy chaùn naûn laø ñieàu kieän caûm xuùc phoå bieán nhaát môû loái vaøo beänh ung thö.

Trong khi nghieân cöùu taùc duïng cuûa söï “huït haãng taâm lyù” ôû nhöõng ngöôøi vöøa bò maát choàng hay vôï, caùc nhaø khoa hoïc khaùm phaù ra raèng ñôn vò cô baûn cuûa heä thoáng mieãn nhieãm - goïi laø lymphocyte khoâng coøn ñoái phoù höõu hieäu vôùi beänh taät. Khi maø lymphocyte hoaït ñoäng baûo veä cô theå nöõa, thì ñaønh cho baänh taät hoaønh hoaønh. Nhö vaäy, huït haãng taâm lyù, moät traïng thaùi xuùc caûm toaøn dieän, laøm suy yeáu heä thoáng mieãn nhieãm.

Xeùt cho cuøng, böùc xuùc taâm thaàn gaây toån haïi cho cô theå theo hai caùch: taïo ra trong cô theå nhöõng ñieàu kieän thuaän lôïi cho beänh phaùt trieån (nhö naâng cao möùc cholesterol, laøm maát caân baèng chaát noäi tieát, vaø gaây thöông toån nhieàu cô quan), ñoàng thôøi laøm giaûm khaû naêng choáng ñôõ beänh taät cuûa cô theå do laøm suy yeáu heä thoáng mieãn nhieãm.

Caùc khaùm phaù naøy coù theå cho thaáy taän töôøng lyù do vì sao trong soá ngöôøi huùt thuoác laù chæ coù moät phaàn traêm beänh ung thö phoåi, hoaëc vì sao khi tieáp xuùc vôùi vi truøng hoaëc ôû trong moâi tröôøng truyeàn nhieãm chæ moät soá ngöôøi naøo ñoù maéc beänh maø thoâi. Neáu boû qua tröôøng hôïp nhöõng ngöôøi aên uoáng toát laønh vaø bieát chaêm soùc söùc khoûe maø xeùt thì möùc ñoä böùc xuùc trong cuoäc soáng cuûa moãi ngöôøi khoâng phaûi ai cuõng gioáng ai, maø caû ñeán hieäu quaû ñoái phoù vôùi böùc xuùc cuõng chaúng nhö nhau. Ñoâi luùc trong cô theå chuùng ta coù nhöõng teá baøo ung thö phaùt trieån. Trong ñieàu kieän bình thöôøng, heä thoáng mieãn nhieãm ñuû söùc tieâu dieät teá baøo naøy tröôùc khi chuùng traøn lan.


97

Baïn neân ñeå cho tröïc giaùc vaø löông tri höôùng daãn baïn vaän duïng nhöõng ñieàu trình baøy trong cuoán saùch naøy vaøo ñôøi soáng cuûa baïn. Vì thöùc aên coù lieân heä maät thieát vôùi tình traïng khí khuyeát haèng ngaøy, neân chính chuùng laø neàn moùng tröïc tieáp xaây leân söùc khoûe hay beänh taät, töï do hay noâ leä. Nhöng cuõng ñöøng ñeå cho chöông trình aên uoáng naøy trôû thaønh moät nguïc tuø khaùi nieäm nhoát chaët caùc baïn. Haõy duøng nhöõng ñeà nghò cuûa chuùng toâi nhö laø vaïch moác ñeå nöông theo ñoù caùc baïn coù theå aên uoáng toát hôn haàu caûi thieän söùc khoûe. Haõy xem xeùt caån thaän nhöõng gì chuùng toâi ñaõ noùi, nghieàn ngaãm thaät kyõ, ghi nhôù caùc yù kieán roài vaän duïng cho phuø hôïp vôùi baûn thaân mình. Baèng caùch doø daãm nöông theo nhöõng höôùng daãn töøng böôùc coù caân nhaéc, caùc baïn seõ “caûm thaáy” roõ thöùc aên naøo toát vaø thöùc aên naøo khoâng toát cho söùc khoûe cuûa baïn. Ngoaøi ra, baïn seõ bieát vaän duïng cheá ñoä aên uoáng sao cho phuø hôïp vôùi nhu caàu tinh teá hôn, thí duï bieát ñöôïc ngaøy naøy hoaëc tuaàn naøy mình neân caàn aên nhieàu rau cuû, ít coác loaïi, hoaëc nhieàu caù hôn chöông trình ñaõ ñeà ra. Neáu baïn laøm theo chöông trình naøy, cô theå cuûa baïn seõ baùo ngay cho baïn bieát caàn aên nhöõng gì. Ñöøng nghó raèng söï phong phuù ña daïng, höông vò ñích thöïc cuûa cuoäc ñôøi ñaõ rôøi boû baïn ngay luùc baïn böôùc vaøo phöông phaùp Thöïc Döôõng. Baïn seõ thaáy caû trong cheá ñoä AÊn Caàn Thieát cuõng coù söï linh ñoäng khoâng ngôø veà soá löôïng moùn aên maø baïn coù theå laøm laáy vaø trong moät soá thöïc phaåm thöôøng xuyeân.

Sau cuøng, baïn cuõng neân nhôù thöùc aên khoâng phaûi laø taát caû, duø trong khía caïnh baûo döôõng söùc khoûe. Moâi tröôøng soáng, taâm tö, nieàm tin vaø caû nhöõng naêng löïc to lôùn hôn cuûa vuõ truï ñeàu coù vai troø quan


98

troïng trong söùc khoûe vaø haïnh phuùc cuûa chuùng ta. Tuy nhieân trong khung caûnh roäng lôùn naøy, aên uoáng ñuùng ñaén chieám vò trí quan troïng vì coù theå taêng cöôøng söùc khoûe vaø ñem laïi yeân vui cho cuoäc soáng.


119

trong chuùng ta phaûi ñuïng ñoä haèng ngaøy. Theá nhöng, cuõng loaïi chuoät naøy ñöôïc cho soáng trong moâi tröôøng thoaûi maùi hôn, tæ leä maéc ung thö laï giaûm hôn 10% so vôùi soá chuoät bò xuùc ñoäng maïnh.

Caùc thí nghieäm cho thaáy nhöõng con thuù bò kích xuùc cöù 60 giaây moät laàn vaø chæ trong moät giôø thoâi ñaõ ñuû ruùt ngaén thôøi gian phaùt u böôùu, taêng theå tích khoái u vaø laøm giaûm thôøi gian soáng soùt khi con thuù ñaõ maéc ung thö. Nhöõng nghieân cöùu khaùc coøn chöùng toû ngöôøi ta coù theå tuyù yù taêng hay giaûm khaû naêng choáng ñôõ cuûa heä thoáng mieãn hieãm baèng caùch vaän duïng caùc yeáu toá moâi tröôøng vaø caûm xuùc.

Nhöõng ngöôøi ñaët ra cho mình muïc tieâu phaán ñaáu quaù cao, bao bieän coâng vieäc, baûo thuû ñònh kieán vaø ñaày tham voïng, ñöôïc xeáp vaøo maãu ngöôøi loaïi A, ñeàu coù tæ leä töû vong vì chöùng nhoài maùu cô tim vaø ñöùng tim cao hôn nhöõng thaønh vieân khaùc trong xaõ hoäi. Nhoùm ngöôøi maãu A coù huyeát aùp vaø nhòp tim cao hôn bình thöôøng; ñoàng thôøi möùc ñoä caùc chaát noäi tieát trong maùu nhö chaát adrenalin, hydrocortisone vaø insulin cuõng cao hôn khi tinh thaàn bò kích xuùc.

Neáu khoâng giaûi quyeát oån thoûa vaø ñeå tình traïng böùc xuùc keùo daøi seõ daãn ñeán söï naûn chí, tuyeät voïng, caûm thaáy cuoäc ñôøi bôùt hoaëc khoâng coøn vui thuù. Sôû dó xaûy ra tình traïng naøy laø vì khaû naêng ñoái öùng töï nhieân vôùi nhöõng böùc xuùc hay phaûn öùng goïi laø thoái-hoaëc-tieán bò voâ hieäu hoaù, khieán ngöôøi ta coù caûm giaùc bò tuø tuùng, khoâng coù loái thoaùt khoûi söùc eùp cuûa cuoäc soáng. Ñieàu naøy chæ laøm taêng taùc duïng cuûa böùc xuùc, vaø nhö caùc nhaø nghieân cöùu ñaõ thaáy, thöôøng ñöa ñeán moät daïng thöông toån caù nhaân nhö lu dò hoaëc khuûng hoaûng ôû tuoåi trung nieân; vaø nhöõng tình traïng taâm taâm thaàn naøy cuõng thöôøng gaây


118

tröø hoaëc ít ra cuõng keàm cheá ñöôïc phaàn lôùn beänh taät ñeå chuùng ta coù theå tieáp tuïc soáng, maëc duø moät vaøi trôû ngaïi coù theå toàn taïi chung trong ngöôøi.

Cho ñeán gaàn ñaây, y hoïc phöông Taây vaãn xem tinh thaàn vaø theå xaùc laø hai thöïc theå rieâng bieät. Beänh taät vaãn ñöôïc cho laø do theå xaùc roái loaïn maø thaønh. Caùch trò beänh theo quan ñieåm naøy laø söõa chöõa nhöõng khieám khuyeát cuûa cô theå baèng thuoác men, hoaëc keùm hôn nöõa laø duøng moå xeû vaø chieáu xaï. Nhöõng thöù thuoác goïi laø tieân döôïc nhö penicilin vaø caùc loaïi truï khaùng sinh khaùc ñaõ ñöôïc ñem duøng roäng raõi ñeå trò baù chöùng.

Khi kyõ thuaät hoïc vaø ñöôïc hoïc chieám ñòa vò öu tuù, vai troø chaån trò cuûa y só trôû neân yeáu theá hôn vai troø nhaø khoa hoïc, kyõ thuaät vieân. Trong vai troø kyõ thuaät vieân, vò y só coù khuynh höôùng taäp trung chuù yù vaøo moät cô quan chuyeân bieät, nhö tim hoaëc tuùi maät chaúng haïn, hoaëc vaøo moät trieäu chöùng ñaëc bieät cuøng nguyeân nhaân phoûng ñònh cuûa trieäu chöùng ñoù. Coøn thaùi ñoä hoaëc taâm traïng cuûa beänh nhaân thì xem nhö chaúng dính daùng gì ñeán tieán trình trò lieäu.

Tuy nhieân, nhöõng cuoäc nghieân cöùu môùi ñaây veà ñeà taøi naøy ñaõ khieán ngöôøi ta phaûi nghó raèng tinh thaàn coù theå laøm suy giaûm hoaëc taêng cöôøng hieäu löïc cuûa heä thoáng mieãn nhieãm. Trong moät cuoäc thí nghieäm, ngöôøi ta thaáy nhöõng con chuoät nhieãm ung thö nhanh choùng vaø vôùi soá ñoâng khi bò ñaët trong ñieàu kieän gaây xuùc ñoäng (stress) maïnh nhö tieáng oàn, muøi hoâi vaø tieáng keâu ñe doaï cuûa nhöõng con thuù khaùc, raát gioáng nhöõng ñieàu kieän gaây chaán thöông taâm thaàn maø nhieàu ngöôøi


99

CHÖÔNG 4

THEÅ DUÏC VAØ KHÍ COÂNG

Sau khi chuyeån höôùng aên uoáng theo phöông phaùp Thöïc

Döôõng ñöôïc ít laâu, toâi cuõng böôùc vaøo moät chöông trình theå duïc haøng ngaøy. Maëc duø luùc ñoù toâi chaúng tin töôûng maáy vaøo nhöõng gì mình ñang laøm, nhöng toâi ñaønh chaáp nhaän yù nghó laø phaûi hoaøn toaøn theo ñuùng phöông phaùp Thöïc Döôõng thì may ra môùi coù theå soáng soùt maø thoâi. Chöông trình theå duïc cuûa toâi bao goàm ñi boä, vaän ñoäng thö giaõn, vaø moät soá baøi taäp khí coâng theo pheùp Ñaïo Daãn (Do – In) döïa vaøo nhöõng nguyeân taéc kinh maïch cuûa thuaät chaâm cöùu phöông Ñoâng. Ba hình thöùc theå duïc naøy theo toâi thaáy, raát coù hieäu quaû trong vieäc taïo caân ñoái cho theå daùng, giaûm caêng thaúng, vaø taêng sinh löïc.

Caùc hình thöùc vaän ñoäng ngoaøi trôøi coù taùc duïng laøm khoûe tim, maïnh phoåi, khí huyeát löu thoâng, raát toát cho haàu heát moïi ngöôøi. Chaúng haïn nhö ñi boä, chaïy boä, ñaïp xe ñaïp, bôi loäi vaø vaän ñoäng thö giaõn laøm meàm maïi caùc cô baép vaø taêng söùc haáp thu döôõng khí (thí duï chuïm hai chaân, ruøn ngöôøi xuoáng vaø nhaûy tung leân). Trong baøi taäp theå duïc duïng cuï nhö taäp taï, hít ñaát vaø caùc ñoäng taùc vaän duïng cô baép keùo ñaåy nhöõng vaät trì naëng, ñoái vôùi ngöôøi maéc beänh tim, khoâng nhöõng khoâng caûi thieän ñöôïc tình traïng cuûa tim, maø coù theå gaây theâm


100

tai haïi. Vaän ñoäng ngoaøi trôøi seõ giuùp chuùng ta thôû saâu hôn, neân cung caáp doài daøo döôõng khí cho phoåi, tim vaø toaøn cô theå. Khi tim ñöôïc “theå duïc”, moãi nhòp ñaäp seõ bôm nhieàu maùu hôn, nghóa laø tim hoaït ñoäng toát hôn vaø khoûe daàn leân nhôø theå duïc ñeàu ñaën. Moät trong nhöõng daáu hieäu cho thaáy tim khoûe ra laø maïch ñaäp trôû neân chaäm raõi. Ñieàu naøy coù nghóa laø caùc sôù thòt bao quanh tim kích ñoäng co boùp nhòp nhaøng hôn. Trong moät nhòp chuùng coù theå ñoàng loaït nôû ra cho maùu ñoå vaøo buoàng tim (caùc taâm thaát) nhieàu hôn, vaø ñoàng loaït co laïi ñeå bôm maùu ra khoûi tim nhieàu hôn. Khi giaûm bôùt soá laàn ñaäp trong moãi phuùt, tim coù thôøi gian ñeå nghæ ngôi. Thí duï: Töø 90 caùi ñaäp trong moät phuùt giaûm xuoáng coøn 60, vaäy laø tim coù thôøi gian nghæ ngôi, toång coäng giöõa caùc laàn ñaäp, daøi gaáp hai laàn luùc tröôùc.

Nhòp tim ñaøn oâng thöôøng laø 72 caùi trong moät phuùt, trong khi ôû ñaøn baø khoaûng 76 caùi. Noùi chung, nhöõng ai coù nhòp tim ñaäp hôn 80 laàn trong moät phuùt, khi cô theå nghæ ngôi thì söùc khoûe ñaõ suy yeáu vaø coi chöøng bò nhoài maùu cô tim.

Theå duïc khoâng nhöõng laøm giaûm loaïn tim, maø coøn giuùp haï bôùt huyeát aùp cao. Theå duïc coù khuynh höôùng loaïi tröø khaû naêng sinh nhôøn dính cuûa caùc huyeát tieåu baûn (blood platelets) (nhöõng ñóa nhoû khoâng maøu troâi noåi trong maùu vaø giuùp ñoâng maùu). Khi ngöôøi ta aên nhieàu môõ, caùc huyeát tieåu baûn trôû neân nhôøn dính, baét ñaàu ñaëc quaùnh hoaëc daày ra neân khoâng theå troâi eâm qua caùc tónh maïch nhoû hôn chuùng hoaëc qua caùc mao quaûn li ti. Nhö ñaõ noùi ôû chöông 2, ñieàu naøy seõ ngaên trôû khoâng cho maùu nuoâi döôõng nhieàu moâ teá baøo voán ñöôïc nhöõng mao quaûn li ti naøy cung caáp maùu. Khoâng coù maùu, caùc


117

Ai cuõng bieát tinh thaàn vaø theå xaùc aûnh höôûng maïnh meõ laãn nhau, vaø nhöõng yeáu toá taâm lyù caûm xuùc ñi keøm vôùi söùc khoûe hoaëc beänh taät roõ raøng laø khaùc bieät nhau.

Nhieàu baèng chöùng khoa hoïc cho thaáy caûm xuùc cuûa con ngöôøi taùc ñoäng maïnh meõ ñeán heä thoáng mieãn nhieãm hay cô cheá phoøng choáng beänh taät chính cuûa cô theå. Nhöõng tình caûm tích cöïc nhö yeâu thöông, yeân oån, thoûa maõn trong coâng vieäc vaø tin töôûng döôøng nhö taêng cöôøng khaû naêng choáng ñôõ cuûa heä thoáng mieãn nhieãm ñeå giuùp cô theå ngaên ngöøa ñöôïc beänh. Traùi laïi, nhöõng tình caûm tieâu cöïc nhö caêng thaúng thaùi quaù, lo aâu, thaát voïng, chaùn naûn coù xu höôùng laøm suy yeáu heä mieãn nhieãm, ñoâi khi daãn ñeán söï teâ lieät khoâng choáng ñôõ noåi beänh. Nhöõng traïng thaùi caûm xuùc naøy thöôøng ñi keøm vôùi caùc beänh veà tim maïch, ung thö, beänh veà phoåi, ñau thaän, ñau ñaàu, tieåu ñöôøng, xô gan, töï töû vaø bò tai naïn.

Ñieàu naøy coù nghóa traïng thaùi tinh thaàn coù theå ñònh ñoaït tình hình söùc khoûe. Ñieàu naøy cuõng coù nghóa vôùi thaùi ñoä tinh thaàn ñuùng ñaén, baïn coù theå trogn vaøi tuaàn bieát caùch aûnh höôûng ñeán phaûn öùng noäi moâi vaø taêng cöôøng heä thoáng mieãn nhieãm cuûa cô theå ñeå phoøng choáng beänh taät.

Ñôn giaûn maø noùi thì heä thoáng mieãn nhieãm taán coâng vaø tieâu dieät nhöõng oå nhieãm truøng hoaëc nhöõng teá baøo sai leäch trong cô theå, baèng caùch ñieàu ñoäng caùc khaùng theå – caùc teá baøo baïch huyeát hoaëc lymphocytes – ñeán tieâu dieät. Muû traéng ôû veát thöông chaúng qua laø moät toå hôïp caùc teá baøo baïch huyeát taäp trung laïi ñeå choáng nhieãm truøng. Trong gaàn suoát cuoäc ñôøi, heä thoáng mieãn nhieãm coù ñuû söùc tieät


116

CHÖÔNG 5

TINH THAÀN AÛNH HÖÔÛNG ÑEÁN THEÅ XAÙC

NHÖ THEÁ NAØO?

Baïn ñang ñi daïo treân bôø caùt traéng vôùi ngöôøi yeâu. Baõi bieån ñaõ vaéng ngöôøi. Maët trôøi ñang laën trong nhöõng tia naéng röïc maøu. Baàu trôøi khoâng gôïn maây. Thôøi gian nhö ngöng ñoïng. Giaây phuùt ñoù keùo daøi baát taän nhö truøng döông muoân thuôû, vaø thaân thöông nhö soùng bieån voã veà chaân. Ngay luùc ñoù, baïn khoâng coøn gì vöôùng baän ñeán cuoäc ñôøi thöôøng tuïc.

Khi taäp trung tö töôûng vaøo hình aûnh treân hoaëc nhöõng hình aûnh töông töï naøo khaùc, baïn seõ haï ñöôïc huyeát aùp, ñieàu chænh ñöôïc möùc cholesterol, caân baèng laïi tình traïng noäi tieát, giaûm ñöôïc ñau ñaàu, bôùt caêng thaúng thaàn kinh, taêng cöôøng khaû naêng choáng chòu beänh. Vieäc naøy goïi laø töôûng töôïng tích cöïc hoaëc töôûng töôïng coù

höôùng daãn, vaø ñaây laø caùch söû duïng söùc maïnh tinh thaàn ñieàu khieån moâi tröôøng beân trong cô theå.


101

moâ teá baøo naøy seõ cheát. Vì vaäy, laøm giaûm bôùt hoaëc loaïi boû tính nhôøn dính cuûa caùc huyeát tieåu baûn laø böôùc quan troïng trong vieäc caûi thieän heä tuaàn hoaøn. Tuy nhieân, theå duïc khoâng laøm giaûm möùc cholesterol trong maùu, maø cholesterol taêng cao seõ laøm maùu quaùnh ñaëc. Ñieàu chænh aên uoáng seõ laøm giaûm möùc cholesterol vaø keát hôïp vôùi theå duïc seõ caûi thieän ñöôïc tuaàn hoaøn maùu.

Theå duïc coù lieân quan ñeán ñoâi chaân raát laø quan troïng. Khi caùc cô baép ôû chaân co vaøo vaø giaõn ra theo ñoäng taùc theå duïc, chuùng ta hoaït ñoäng nhö nhöõng caùi bôm phuï. Giaõn ra, caùc cô baép haáp thu maùu: khi co laïi, chuùng ñaåy maùu veà tim. Neáu chaân hoaït ñoäng lieân tuïc nhö theá seõ ñôõ bôùt gaùnh naëng cho tim. Ñi boä laø moät hình thöùc theå duïc raát toát ñeå laøm maïnh tim, ñoàng thôøi caûi thieän ñöôïc heä tuaàn hoaøn nhôø vaän ñoäng nhöõng cô baép ôû chaân.

Theå duïc cuõng taêng cöôøng maùu löu thoâng ñeán naõo vaø laøm tan caùc nôi maùu öù trong cô theå, keå caû ôû phoåi, tim vaø naõo.

Ngoaøi ra, theå duïc coøn giuùp ñoát troïn soá calori vaø loaïi boû chaát beùo thöøa ra khoûi cô theå. Nhöõng ngöôøi thöôøng vaän ñoäng chaân tay troâng goïn gaøng vì caùc cô baép cuûa hoï ruùt laïi raén chaéc. Nhöng vôùi khoái löôïng cô baép ñoù ñaày chaát beùo seõ troâng nhaõo beäu.

Dó nhieân nhöõng cô baép naøo khoâng ñöôïc söû duïng seõ teo bôùt. Ñieàu thuù vò laø tình traïng naøy cuõng xaûy ra töông töï vôùi xöông; khoâng vaän ñoäng, cô theå seõ maát chaát voâi, xöông trôû neân yeáu doøn deã gaõy. Nhöõng nghieân cöùu coøn cho thaáy theå duïc giuùp ích raát nhieàu trong vieäc laøm giaûm caêng thaúng thaàn kinh vaø bôùt theøm aên baäy baï. Chæ


102

caàn nöûa giôø ñi boä daïo chôi cuõng ñaõ coù taùc duïng toát cho söùc khoûe cuûa tim, cho söï thaûnh thôi taâm trí, vaø vò giaùc maïnh laønh hôn baát cöù thuoác men naøo khaùc. Traùi laïi, nhö nhieàu baèng chöùng cho thaáy, cô theå caøng ít vaän ñoäng, möùc ñoä caêng thaúng thaàn kinh vaø haùu aên haùu uoáng caøng taêng.

Nhöõng ngöôøi thöôøng xuyeân taäp theå duïc moät caùch haêng say ñeàu cho bieát hoï töï nhieân thaáy “phaán chaán” haún leân … Nhöng chæ caàn taäp chöøng möïc moät soá ñoäng taùc naøo ñoù cuõng ñuû giuùp baïn thô thôùi thaân thaân taâm vaø nguû ñöôïc ngon giaác. Baïn cuõng seõ caûm thaáy töï tin hôn vaø vui söôùng daït daøo.

Theo caùc chuyeân vieân theå duïc. Muoán coù moät theå chaát tuyeät haûo, baïn chæ caàn taäp möôøi phuùt moãi ngaøy vaø chæ ba ngaøy moãi tuaàn. Thaät vaäy, maùy ño ñuùng nhaát hieäu quaû luyeän taäp cuûa baïn chính laø nhòp tim. Nhöõng ngöôøi khoûe maïnh neân taäp caùc ñoäng taùc naâng nhòp ñaäp leân 120 caùi moãi phuùt vaø keùo daøi ít nhaát hai phuùt moãi laàn; theâm vaøo ñoù, moãi buoåi taäp ít ra phaûi ba möôi phuùt. Ñaây khoâng phaûi laø nhòp ñoä quaù söùc ñaëc bieät cho moät ngöôøi khoûe maïnh, vì tim coù theå ñaäp toái ña 220 caùi trong moät phuùt.

Duø sao, ñieàu quan troïng cho baát cöù ai ñang chuaån bò böôùc vaøo moät chöông trình theå duïc neân xem xeùt theå traïng cuûa mình hoaëc hoûi yù kieán cuûa y baùc só tröôùc khi baét ñaàu, nhaát laø nhöõng ngöôøi ñang bò beänh maõn tính nhö beänh veà tim maïch, tieåu ñöôøng vaø vieâm khôùp.


115

Hai baøn chaân laø nhöõng vuøng troïng yeáu cuûa chaâm cöùu, vì ôû ñoù taäp trung nhieàu kinh maïch quan troïng. Trong soá naøy coù kinh maïch cuûa gan, laùch, daï daøy, tuùi maät, thaän vaø caùc cô quan sinh duïc. Baèng caùch xoa boùp hai baøn chaân, ngöôøi ta coù theå kích thích vaø taêng cöôøng sinh löïc cho caùc cô quan naøy. Theo y hoïc phöông Ñoâng, chaân baõi hoaûi cho thaáy toaøn cô theå bò meät moûi, vaø xoa boùp ñoâi chaân coù theå laøm giaûm caêng thaúng vaø giaûi meät cho theå xaùc laãn tinh thaàn.

Toaøn boä caùc baøi taäp haèng ngaøy treân ñaây khoâng choaùn thôøi gian cuûa baïn nhieàu hôn 10 – 15 phuùt; vaû laïi, laøm luùc naøo trong ngaøy vaø ôû choã naøo cuõng ñöôïc. Nhöng caàn löu yù laø luoân luoân thöïc hieän caùc ñoäng taùc moät caùch nheï nhaøng töø toán. Coù theå baïn seõ thaáy hôi ñau töùc khi voã hoaëc xoa boùp, chaúng haïn nhö khi laøm ôû vai. Nhöng neáu thaáy caøng laøm caøng ñau thì neân ngöng ngay baøi taäp. Toâi tin raèng nhôø luyeän taäp ñeàu ñaën vôùi söï theo doõi caån thaän, chaúng bao laâu baïn seõ thaáy söùc khoûe vaø sinh löïc coù söï caûi thieän roõ reät.

Tuy chöa coù lôøi giaûi thích hoaøn toaøn khoa hoïc cho nhöõng lôïi ích do caùc baøi taäp naøy ñem laïi, nhöng ít ra cuõng khoâng coù haïi, chöa keå taát caû ñeàu coù taùc duïng toát cho baïn cuõng nhö cho toâi vaø haèng vaïn ngöôøi khaùc ôû AÙ Ñoâng ñaõ taäp luyeän töø ngaøn xöa. Baïn haõy taäp thöû ñi, nhö laø moät phaàn trong chöông trình sinh hoaït neâu ôû chöông 8. Baïn seõ thaáy laøm nhö theá chaúng coù trôû ngaïi gì cho thôøi khoùa bieåu cuûa baïn, vaø baïn seõ phaûi ngaïc nhieân khi thaáy chuùng raát coâng hieäu. Keát hôïp nhöõng baøi taäp naøy vôùi taäp ñi boä nhanh haèng ngaøy vaø aên uoáng ñuùng ñaén theo phöông phaùp Thöïc Döôõng, caøng ngaøy baïn seõ caøng caûm thaáy toát ñeïp hôn treân con ñöôøng taùi taïo theå xaùc vaø tinh thaàn.


114

keùo nheï ra vaø buoâng. Ñoåi tay, cuõng xoay, keùo vaø buoâng. Tieáp tuïc laøm heát möôøi ngoùn. Roài laïi duøng naém tay thay phieân voã vaøo löng baøn tay vaø nhaát laø giöõa loøng baøn tay ñoä 1 – 2 phuùt. Ñoäng taùc naøy ñöôïc xem laø kích thích tim.

ÔÛ hai baøn tay coù moät soá kinh maïch vaø huyeät quan troïng lieân heä vôùi tim vaø heä tuaàn hoaøn, ruoät non, ruoät giaø, vaø phoåi.

ÔÛ ngöïc Duøng naém tay loûng leûo voã nheï leân phaàn treân cuûa ngöïc ñoä 1

phuùt. Nhôù voã nheï nhaøng khoâng gaây ñau töùc. Trong luùc laøm ñoäng taùc naøy hoaëc baát cöù ñoäng taùc naøo khaùc maø thaáy ñau töùc thì phaûi ngöng ngay, khoâng neân tieáp tuïc.

Voã ngöïc ñöôïc xem laø kích thích tim vaø phoåi.

ÔÛ caúng chaân Duøng naém tay loûng leûo voã nheï leân phaàn ngoaøi cuûa caúng

chaân töø hoâng ñeán hai baøn chaân, roài voã ngöôïc leân phaàn trong töø hai baøn ñeán haùng trong khoaûng 1 phuùt. Sau ñoù, duøng hai ngoùn caùi xoa boùp baép veá ñoä 1 phuùt.

Caùc nhaø chaâm cöùu cho raèng nhöõng kinh maïch naèm ôû chaân laø cuûa baøng quang, thaän, daï daøy, tuùi maät, gan vaø laùch. Nhôø voã vaø xoa boùp nhöõng kinh maïch naøy seõ kích thích löu thoâng doøng khí vaøo ra caùc cô quan lieân heä.

ÔÛ baøn chaân. Chaø xaùt maïnh hai baøn chaân ñoä 1 – 2 phuùt, roài voã vaøo loøng

baøn chaân vaøi phuùt. Ñoäng taùc naøy seõ laøm löu thoâng khí huyeát ôû hai baøn chaân vaø giuùp giaûi meät.


103

ÑI BOÄ

Coù leõ caùch taäp theå duïc toát nhaát vaø an toaøn nhaát cho moïi ngöôøi laø ñi boä. Caùc chuyeân vieân theå duïc ñeàu cho bieát nöûa giôø ñi boä daïo chôi laø ñuû thay ñoåi toaøn theå, nhaát laø khi ñi nhanh vôùi toác ñoä khoaûng 5km ñeán 8km moät giôø. Nhöng khoâng phaûi ai cuõng coù theå ñaït toác ñoä naøy, neân baïn cöù töø töø maø taäp cho ñeán khi laøm ñöôïc.

Baïn neân coá gaéng boû ra moãi ngaøy nöûa giôø ñeå ñi boä. Ngay khi vöøa ñi ñöôïc ít böôùc, baïn seõ thaáy tim ñaäp nhanh leân, hôi thôû saâu hôn vaø toaøn boä heä thoáng tim maïch, phoåi cuõng nhö caùc cô baép naêng ñoäng haún leân. Neáu baïn thaáy khoâng theå ñi nhanh maõi ñöôïc thì coù theå böôùc gaáp leân ít ra hai phuùt roài böôùc chaäm laïi ñi thö thaû moät luùc, sau ñoù, laïi böôùc nhanh roài chaäm laïi, vaø ñi nhö theá khoaûng 10 laàn, toång coäng thôøi gian böôùc nhanh chæ khoaûng 20 phuùt. Nhöõng caùch ñi boä naøy seõ giuùp baïn coù cô hoäi theå duïc tuyeät vôøi.

Ñi boä laø phöông phaùp theå duïc toát nhaát ñeå giaûm caêng thaúng vaø taïo söï thanh thaûn trong taâm. Caêng thaúng ñöôïc xem laø do naêng löôïng thaëng dö bò öù laïi. Vaøi cô quan baét ñaàu chaïy xaû ga – tim ñaäp nhanh leân, daï daøy tieát dö axit, huyeát aùp taêng cao. Khi ñi boä, cô theå ñöôïc vaän ñoäng, do ñoù, ñoát saïch naêng löôïng dö thöøa. Nhôø vaäy, caùc heä thoáng trong ngöôøi traàm tónh laïi, nhòp tim vaø huyeát aùp haï xuoáng möùc bình thöôøng vaø caêng thaúng tan bieán. Taát caû nhöõng hình thöùc theå duïc ngoaøi trôøi, keå caû ñi boä, ñeàu raát toát cho vieäc giaûm bôùt tình


104

traïng böùc xuùc tinh thaàn (stress) cuøng nhöõng taùc duïng tieâu cöïc cuûa tình traïng naøy. (Chuùng toâi seõ noùi roõ hôn veà böùc xuùc tinh thaàn vaø caùch giaûi quyeát ôû chöông sau).

Ñi boä coù taùc duïng trò lieäu raát lôùn maø baïn khoâng ngôø ñöôïc, nhaát laø khi ñi boä trong nhöõng moâi tröôøng yeân tónh nhö coâng vieân hay nôi thoân daõ. Ngay caû trong ñoâ thò lôùn, giöõa nhöõng beà boän nhoán nhaùo quaù nhieàu naêng löôïng, baïn vaãn coù theå laëng leõ böôùc ñi, tan loaõng trong ñaùm ñoâng, vaø ñeå nhöõng caêng thaúng troâi theo doøng ñôøi ñang cuoän chaûy treân ñöôøng phoá.

Dó nhieân ñi boä cuõng ñoát naêng löôïng. Moät daëm ñi boä cuõng tieâu thuï soá naêng löôïng baèng moät daëm ñi boä. Nhöng coù khaùc bieät laø chaïy moät daëm seõ kích thích nhieàu hôn heä thoáng tim maïch, phoåi vaø daùc cô baép, vì taïo nhieàu aùp löïc treân nhöõng cô quan naøy. Tuy vaäy ñoái vôùi ngöôøi töø laâu khoâng vaän ñoäng hoaëc khoâng thích chaïy, thì ñi boä vaãn laø caùch theå duïc toát nhaát.

Thaät ra, chuùng ta ñöôïc taïo ra ñeå ñi boä, nghóa laø coù caáu truùc hoaøn chænh ñeå laøm vieäc naøy; vì vaäy, khoâng lyù do gì maø phaàn ñoâng chuùng ta laïi khoâng taän duïng lôïi ích cuûa phöông phaùp theå duïc vöøa thuù vò vöøa ñem laïi söùc khoûe naøy. Ñi boä chaúng toán keùm gì caû, maø laïi chaúng caàn ai keàm caëp (maëc duø ñaây coù theå laø moät hoaït ñoäng coù tính xaõ hoäi saâu saéc). Ñi boä ñem laïi nhieàu lôïi ích vaø nieàm vui tha hoà taän höôûng.

Ngoaøi vieäc ñi boä, toâi coøn theå duïc thö giaõn ba hoaëc boán ngaøy moãi tuaàn. Ñaây laø nhöõng baøi taäp thö giaõn ngaén chæ maát möôøi ñeán möôøi laêm phuùt buoåi saùng hoaëc buoåi chieàu.


113

Ñoäng taùc vai

Duøng naém tay (naém nheï) hoaëc caïnh baøn tay phía ngoùn caùi (phaàn thòt meàm) ñaäp nheï nhöng chaéc vaøo vai töø saùt caàn coå ñeán bôø vai trong khoaûng hai phuùt. Sau ñoù duøng tay phaûi ñaäp vai traùi cuõng ñoä hai phuùt.

Theo lyù thuyeát chaâm cöùu, kinh maïch ruoät giaø (ñaïi traøng) vaø phoåi chaïy doïc treân vai, vì vaäy, ñaäp vaøo nhöõng kinh maïch naày seõ taêng theâm khí löïc cho hai cô quan lieân heä.

Ñoäng taùc hai caùnh tay

Xong phaàn vai, baïn tieáp tuïc duøng naém tay ñeå voã hoaëc chaø maïnh xuoâi xuoáng hai caùnh tay, moãi beân ñoä hai phuùt. Nhôù tröôùc heát voã hoaëc chaø phía beân ngoaøi caùnh tay töø vai ñeán baøn tay, sau ñoù laøm ngöôïc leân phía beân trong töø baøn tay ñeán naùch. Theo lyù thuyeát, ñoäng taùc naøy giuùp doøng khí löu chuyeån töï nhieân trong kinh maïch. Neân laøm nhieàu laàn treân caû hai caùnh tay.

Nhöõng kinh maïch naèm ôû hai caùnh tay tröïc thuoäc tim, phoåi, ruoät non (tieåu traøng), ruoät giaø, vaø coù hai kinh toång quaùt lieân heä vôùi chöùc naêng cuûa heä thoáng tim maïch.

Ñoäng taùc hai baøn tay

Keá tieáp, baïn laïi chaø maïnh hai baøn tay ñoä 1 phuùt, roài vaãy maïnh ñoä 1 phuùt. (Nhöõng baïn bò vieâm khôùp chæ neân chaø xaùt löng vaø loøng baøn tay maø thoâi, boû ñoäng taùc vaãy tay). Sau ñoù, duøng tay phaûi naém ngoùn caùi tay traùi xoay vaøi voøng theo chieàu kim ñoàng hoà, roài


112

nhaøng vaø coù yù thöùc. Phaûi taäp trung vaøo nhöõng gì baïn ñang laøm – nghóa laø chuù taâm ñeå “thaáy” moät hoaëc nhöõng cô quan caàn taùc ñoäng ñang thö giaõn hoaëc taêng söùc. Ñieàu naày cuõng kích thích söùc khoûe caûi thieän maø caùc baïn seõ bieát khi chuùng toâi noùi veà taùc duïng cuûa taâm trí ñoái vôùi cô theå. Neáu taäp ñeàu maø khoâng thaáy söùc khoûe vaø sinh löïc taêng tieán thì xem laïi caùc ñoäng taùc ñaõ ñuùng chöa.

NHÖÕNG BAØI TAÄP ÑAÏO DAÃN

Tröôùc heát baïn haõy kieám moät caùi gheá ngoài thuaän tieän ñeå giöõ löng ñöôïc thaúng. Hít thôû saâu, cô theå vaø taâm trí hoaøn toaøn thoaûi maùi, chaø maïnh hai baøn tay vaøo nhau trong hai phuùt, chuùng seõ aám leân ngay, maùu seõ löu thoâng maïnh vaø baïn caûm thaáy trong ñoâi tay coù söï rung ñoäng nhòp nhaøng. Baây giôø, baïn laàn löôït laøm theo caùc ñoäng taùc sau ñaây:

Ñoäng taùc ñaàu

Duøng caùc ngoùn tay hoaëc naém nheï hai tay laïi voã nheø nheï khaép da ñaàu ñoä hai phuùt. Nhöõng caùi voã phaûi gaây neân caûm giaùc eâm aùi, thaäm chí thaáy thích thuù nöõa laø khaùc. Sau ñoù, ñöa tay chaø xaùt khuoân maët, taäp trung vaøo phaàn traùn, hai maù, muõi vaø caèm ñoä hai phuùt.

Ñaàu vaø maët ñöôïc xem laø nhöõng nôi taäp trung nhieàu kinh maïch theo quan ñieåm cuûa caùc nhaø chaâm cöùu. Hoï cho raèng khi kích thích nhöõng huyeät ñaïo ôû vuøng ñaàu maët, khí löïc seõ ñöôïc daãn tôùi nhieàu boä phaän trong cô theå. Khi taäp baøi naày, toâi luoân luoân caûm thaáy ñaàu oùc trong saùng ra vaø tinh thaàn ñöôïc saûng khoaùi.


105

THEÅ DUÏC THÖ GIAÕN

GAÄP ÑAÀU GOÁI:

Ñöùng thaúng, tay vòn vaøo löng moät caùi gheá. Hít vaøo vaø ngoài xuoáng töø töø cho ñeán khi moâng chaïm vaøo hai goùt chaân. Sau ñoù, töø töø ñöùng thaúng leân, ñoàng thôøi thôû ra. Vaäy laø xong moät laàn. Nhôù hít thôû saâu trong baøi taäp naøy hoaëc nhöõng baøi taäp khaùc. Laøm möôøi laàn nhö theá hoaëc nhieàu hôn neáu baïn thaáy vöøa söùc. Khoâng neân gaéng göôïng quaù, nhöng ít ra phaûi ñöôïc 2 phuùt.

UOÁN HOÂNG TRÖÔÙC SAU:

Ñöùng choáng naïnh (hai tay choáng leân hoâng), töø töø cuùi gaäp ngöôøi xuoáng, thaân mình caøng saùt ñaàu goái caøng toát, nhöng khoâng neân gaéng söùc quaù. Nhôù giöõ nguyeân hai tay choáng naïnh trong suoát thôøi gian taäp baøi naøy. Baïn seõ thaáy coù söï keùo daõn nheï nhaøng cuûa caùc baép cô ôû ñuøi, veá vaø nhöôïng chaân. Sau ñoù, ñöùng thaúng leân, roài töø töø öôõn ngöôøi ra sau caøng nhieàu caøng toát, keùo giaõn caùc cô baép ôû ngöïc, buïng vaø ñuøi. Ñöùng thaúng leân laø xong moät laàn. Laøm 5 ñeán 10 laàn vaø ít ra phaûi ñöôïc 10 phuùt.

CO CHAÂN

Naèm ngöûa treân saøn nhaø. Co ñaàu goái leân vaø keùo hai goùt chaân (hai baøn chaân leâ treân saøn nhaø) chaïm vaøo moâng. Sau ñoù, duoãi thaúng chaân ra roài hôi nhaác leân vaø giöõ yeân nhö theá moät luùc. Thaû chaân


106

xuoáng nhö cuõ laø xong moät laàn. Laøm möôøi laàn hoaëc hôn tuyø söùc. Nhôù ñöøng gaéng söùc quaù.

UOÁN HOÂNG TRAÙI PHAÛI

Ñöùng thaúng löng, hai chaân dang ra baèng vai. Nghieâng hoâng veà beân traùi caøng nhieàu caøng toát, roài nghieâng qua beân phaûi. Trôû laïi vò theá ñöùng thaúng laø xong moät laàn. Baøi taäp naøy laøm giaõn caùc cô baép ôû buïng, nhaát laø hai beân hoâng nôi thöôøng tích luyõ môõ vaø ñöôïc ngöôøi ñôøi goïi laø “quai xaùch tình yeâu”. Baøi taäp cuõng keùo giaõn löng, ngöïc vaø vai. Laøm 10 laàn hoaëc tuyø söùc. Nhôù hít thôû saâu trong luùc taäp, vaø taäp ñeàu nhòp cho ñöôïc ít ra 2 phuùt tröôùc khi ñi nghæ. Nhôù ñöøng gaéng söùc.

Nhöõng baøi taäp theå duïc treân ñaây coù muïc ñích taêng möùc haáp thu döôõng khí, ñoàng thôøi taäp luyeän cho tim vaø heä thoáng cô baép. Chuùng khoâng ñoøi hoûi quaù gaéng söùc, maø laïi raát hieäu quaû.

Moãi naêm toâi thöôøng ñi xe ñaïp suoát ba muøa. Ñaïp xe cuõng laø caùch taäp theå duïc ngoaøi trôøi raát toát cho heä tim maïch, chöa keå giuùp ñoâi chaân coù dòp vaän ñoäng.

Neân nhôù raèng moïi cöû ñoäng ñeàu mang tính theå duïc. Nhöng taát caû caùc ñoäng taùc maø moät ngöôøi ñang coá gaéng thöïc hieän trong baøi taäp ñi boä vaø theå duïc thö giaõn seõ ñem laïi hieäu quaû sau thôøi gian ngaén. Moãi ngaøy nöûa giôø ñi boä hoaëc hôn tuøy söùc vaø taäp thö giaõn moãi ngaøy 10 phuùt trong 3 – 4 ngaøy moãi tuaàn laø ñuû theå duïc roài, vaø ñieàu naøy seõ phaûn aùnh roõ trong söùc khoûe cuûa baïn.


111

Vò y sö phöông Ñoâng xem söùc khoûe laø moät traïng thaùi khí löu thoâng eâm thaém trong caùc kinh maïch, nghóa laø khoâng bò ngheõn taéc. Khí bò ngheõn taéc seõ gaây ra trieäu chöùng ñau nhöùc hoaëc moät chöùng beänh. Tình traïng ngheõn taéc xaûy ra nhö caùi ñaäp nöôùc, laøm khí taêng leân ôû nôi naày vaø giaûm bôùt ôû nôi kia. Kim chaâm cöùu ñöôïc ñuøng ñeå ñieàu tieát tình traïng maát quaân bình naày, daãn theâm khí vaøo nôi thieáu vaø ruùt bôùt khí ôû nôi dö. Ñeå laøm ñöôïc ñieàu naày caàn phaûi caém kim ñuùng huyeät vaø xoay ñuùng caùch. Töø lyù thuyeát veà khí löïc, caùc nhaø hieàn trieát phöông Ñoâng ngaøy xöa coøn phaùt trieån theâm theå duïc khí coâng Yoga vaø Ñaïo Daãn.

Ñaïo Daãn söû duïng nhöõng kyõ thuaät xoa boùp vaø theå duïc thö giaõn ñeå loaïi boû nhöõng taéc ngheõn doïc theo caùc kinh daãn khí. Thay vì duøng kim chaâm, ngöôøi ta day aán caùc huyeät hoaëc xoa vuoát caùc kinh maïch ñeå kích thích khí löu chuyeån vaø khai thoâng nhöõng nôi beá taéc coù theå gaây ra beänh.

Dó nhieân, ñaây laø moät laõnh vöïc coøn ñang tranh luaän, vaø maëc duø chaâm cöùu ñaõ ñöôïc uûng hoä ñoâi chuùt ôû phöông Taây chæ vì noù toû ra coù phaàn hieäu löïc, thì laïi chöa coù baèng chöùng naøo ñeå ngöôøi ta bieát ñöôïc hieäu quaû cuûa Ñaïo Daãn. Rieâng toâi, duø khoâng theå tìm lôøi giaûi thích hôïp lyù naøo, toâi vaãn phaûi coâng nhaän Ñaïo Daãn coù taùc duïng toát ñoái vôùi toâi, vaø neáu caùc baïn taäp theo moân naày, toâi hy voïng cuõng seõ thu ñöôïc nhieàu lôïi ích. Nhöõng baøi taäp naày raát an toaøn vaø deã thöïc hieän, ít hoaëc khoâng ñoøi hoûi söï gaéng söùc, neân ai cuõng coù theå laøm ñöôïc. Moïi ñoäng taùc trong khi taäp Ñaïo Daãn caàn neân tieán haønh nheï


110

töï trò (thaàn kinh giao caûm), neân taùc ñoäng ñeán côn ñau nhöùc vaø nhieàu chöùng beänh. Nhöõng ngöôøi khaùc thì laäp luaän kim chaâm kích thích cô theå tieát ra chaát endorphin, moät chaát gioáng morphin (coù trong thuoác phieän), laøm giaûm ñau vaø taïo söï khoan khoaùi. (Chuùng toâi seõ ñeà caäp ñeán chaát endorphia ôû chöông sau).

Trong nhöõng lôøi giaûi thích naày chaúng thaáy noùi ñeán vaán ñeà taïi sao caùc caây kim phaûi ñöôïc caém vaøo nhöõng vò trí chính xaùc vaø nhöõng vò trí goïi laø “huyeät” naày taùc duïng nhö theá naøo ñeán caùc boä phaän trong cô theå (thí duï, nhö ba caây kim caém vaøo khuyûu tay cuûa Reston vaø hai caây caém vaøo ñaàu goái laøm giaûm ñau ôû daï daøy).

Chæ coù quan nieäm coå truyeàn cuûa chaâm cöùu môùi coù theå giaûi thích caùc vaán ñeà naày, nhöng laïi khoâng ñöôïc chuù yù nhieàu vì khoâng döïa vaøo lyù thuyeát khoa hoïc hieän ñaïi hoaëc chöa coù baèng chöùng thöïc nghieäm cuûa y hoïc phöông Taây. Theo y hoïc coå truyeàn phöông Ñoâng, con ngöôøi soáng trong moät moâi tröôøng naêng löôïng, naêng löôïng naày bao quanh vaø thaåm thaáu vaøo cô theå chaïy theo nhöõng ñöôøng rieâng bieät goïi laø kinh maïch.

Nhöõng ngöôøi thöïc haønh y hoïc coå truyeàn phöông Ñoâng tin raèng coù 12 ñöôøng kinh chaïy doïc cô theå gioáng nhö 12 doøng soâng aån saâu. Doïc theo caùc kinh naày coù nhöõng ñieåm goïi laø huyeät aên thoâng vôùi caùc cô quan hoaëc heä thoáng trong ngöôøi. Taïi nhöõng huyeät naày, nhaø chaâm cöùu seõ caém kim vaøo nhö laø caùi aêng ten ñeå daãn khí qua loã huyeät vaø theo ñöôøng kinh vaøo ñeán moät cô quan caàn taùc ñoäng.


107

Moät khi ñaõ baét ñaàu taäp ñeàu, baïn seõ thaáy mình töï nhieân khoaùi taäp nhieàu hôn maø khoâng suy nghó. Cuõng vì lyù do naøy maø chuùng toâi khuyeân baïn neân laøm töø töø. Neáu quaù gaéng söùc vieäc luyeän taäp seõ gaây ra ñau ñôùn chaúng coù ích gì. Traùi laïi, neáu kieân nhaãn tieán daàn töøng böôùc thích hôïp, baïn seõ thaáy gaén boù hôn vôùi chöông trình theå duïc; ñoàng thôøi, baïn seõ thaáy khoûe ra vaø coù theå taêng daàn nhòp ñoä maø khoâng caàn gaéng söùc. Tuy nhieân, tröôc khi thöïc hieän ñieàu naøy, baïn haõy ñaäu xe hôi hoaëc xe gaén maùy xa choã mình laøm vieäc ñeå ñi boä moät quaõng, hoaëc leo caàu thang thay vì duøng thang maùy, coù bieát bao cô hoäi thuaän tieän cho baïn taäp theå duïc haèng ngaøy!

Hình thöùc theå duïc thöù ba maø toâi theo ñuoåi laø pheùp Ñaïo Daãn (Do – In), moät daïng theå duïc xoa boùp döïa vaøo nguyeân taéc kinh huyeät cuûa chaâm cöùu. Ñaïo Daãn thöôøng goïi laø xoa aán huyeät (aùn ma), vì duøng caùc ngoùn tay aán vaø xoa vuoát ôû nhöõng huyeät chaâm cöùu. Muoán hieåu ñöôïc giaù trò cuûa Ñaïo Daãn, cuõng neân bieát qua phöông phaùp Chaâm Cöùu.

Chaâm cöùu ñaõ ñöôïc thöïc haønh ôû AÙ Ñoâng nhö Vieät Nam, Trung Quoác, Nhaät Baûn ñaõ hôn hai nghìn naêm nay nhö laø moät phöông phaùp y hoïc thoâng duïng. Vôi nhöõng caây kim beù xíu caém nheï vaøo da, caùc nhaø chaâm cöùu tuyeân boá hoï coù theå chöõa trò hieäu quaû baát cöù beänh gì. Chaâm cöùu toû ra coù hieäu löïc cöïc kyø trong vieäc giaûm ñau vaø gaây teâ, theá maø ôû phöông Taây chaúng maáy ngöôøi hieåu ñöôïc caùch thöùc taùc duïng cuûa noù. Huoáng chi taùc duïng chöõa beänh, laïi caøng ít ngöôøi bieát ñeán.


108

Toå chöùc Y teá theá giôùi (World Health Organization) coâng nhaän chaâm cöùu chöõa ñöôïc khoaûng 40 chöùng beänh, vaø caùc nhaø chaâm cöùu cho raèng hoï coù theå chöõa ñöôïc caùc beänh veà thaàn kinh, ñöôøng tieâu hoùa, muø, ñieác, vieâm khôùp, ñau ñaàu traàm troïng vaø nhieàu beänh khaùc.

Chaâm cöùu gaàn ñaây môùi ñöôïc theá giôùi phöông Taây, ñaëc bieät laø Hoa Kyø, coâng nhaän. Thöïc vaäy, chaâm cöùu khoâng xuaát hieän ôû phöông Taây maõi cho ñeán theá kyû 16 khi caùc y só trong phaùi ñoaøn truyeàn giaùo ñem töø chaâu AÙ veà chaâu AÂu. Chaâm cöùu baét ñaàu ñöôïc öa chuoäng ôû Myõ töø möôøi, möôøi laêm naêm qua. Noù trôû neân phoå bieán nhôø moät loaït baøi ñaêng treân Nöõu Öôùc Thôøi Baùo (New York Times) cuûa phoùng vieân James Reston, ngöôøi tröïc tieáp thaáy ñöôïc hieäu quaû chaâm cöùu. Naêm 1971, trong chuyeán du lòch ôû Trung Quoác, Reston bò vieâm ruoät dö caáp tính, phaûi vaøo beänh vieän ôû Baéc Kinh ñeå moå. Ca moå thaønh coâng; nhöng sau ñoù, oâng caûm thaáy “raát laø khoù chòu, neáu khoâng noùi laø ñau quaën”. Moät y só chaâm cöùu ngöôøi Trung Quoác ñöôïc cöû ñeán ñieàu trò cho oâng. Ngöôøi naày caém ba caây kim vaøo khuyûu tay phaûi vaø hai caây vaøo döôùi hai ñaàu goái cuûa oâng. Vò y só coøn ñoát vaøi loaïi caây coû naøo ñoù hô treân daï daøy cuûa Reston, ñoàng thôøi “duøng tay ñoäng ñaäy (nhöõng caây kim) ñeå kích thích ruoät laøm thuyeân giaûm möùc ñaày tröôùng cuûa daï daøy”. Reston cho bieát oâng “thaáy tình traïng ñaày tröôùng giaûm haún trong voøng moät giôø vaø töø ñoù khoâng heà taùi phaùt”.

Sau khi khoûi beänh, Reston ñaõ daïo qua moät soá beänh vieän Trung Quoác vaø chöùng kieán ñöôïc caùch duøng chaâm cöùu ñeå gaây teâ trong nhieàu ca moå quan troïng, ñaëc bieät laø ca moå böôùu naõo cho moät ngöôøi ñaøn oâng. Trong suoát cuoäc moå, beänh nhaân vaãn “hoaøn toaøn tænh


109

taùo” troø chuyeän nhö thöôøng vôùi Reston qua moät thoâng dòch vieân, vaø aên cam ngon laønh trong khi “soï cuûa anh ta ñaõ môû banh ra”. Moät laàn khaùc, Reston quan saùt ca moå moät ngöôøi ñaøn oâng mang “caùi loã toaùc hoaùc” ôû löng maø qua ñoù oâng coù theå thaáy phoåi cuûa beänh nhaân ñang “phaäp phoàng”. Ñieàu laøm cho Reston ngaïc nhieân hôn caû laø chæ caàn moät caây kim chaâm vaøo vai phaûi cuûa beänh nhaân laø ñuû gaây teâ. Beänh nhaân naày cuõng hoaøn toaøn tænh taùo vaø noùi chuyeän vôùi oâng trong suoát thôøi gian giaûi phaãu.

Reston thaät söï xuùc ñoäng tröôùc khaû naêng thaàn dieäu cuûa caùc nhaø chaâm cöùu vaø nhöõng caây kim beù nhoû cuûa hoï. OÂng vieát: “Trong nguoàn thoâng tin veà coâng duïng trò lieäu thöïc tieãn cuûa chaâm cöùu coù ñuû baèng chöùng khaùch quan bieän minh cho vieäc khaûo saùt…”. OÂng keát luaän: “Ñuùng laø coù caùi gì ñoù ñang xaûy ra ôû ñaây, vaø cöïc kyø quan troïng neân khoâng theå chæ phoù maëc cho caùc phoùn vieân baùo caùo qua loa”.

Sau khi baøi baùo cuûa Reston xuaát hieän, nhieàu baùc só Myõ ñaõ sang Trung Quoác ñeå kieåm chöùng nhöõng ñieàu Reston ñaõ thaáy veà giaù trò gaây teâ cuûa chaâm cöùu. Trong khi ñoù, nhöõng ngöôøi chæ trích chaâm cöùu laïi ra söùc chöùng minh ñoù chæ laø thuaät thoâi mieân. Tuy nhieân, quan nieäm naày ñaõ bò doäi ngöôïc laïi tröôùc nhöõng cuoäc nghieân cöùu lieân tieáp cho thaáy chaâm cöùu thaät söï coù hieäu quaû trong nhöõng ñieàu kieän thí nghieäm coù kieåm tra. Theá nhöng vaãn coøn nhieàu nhaø laõnh ñaïo y teá chöa tin haún, vaøi vò laïi yeâu caàu caàn phaûi nghieân cöùu theâm ñeå xaùc nhaän hieäu quaû treân laâm saøng.

Nhieàu lyù thuyeát ñöôïc ñöa ra giaûi thích cô cheá cuûa chaâm cöùu. Moät soá nhaø khoa hoïc gôïi yù chaâm cöùu coù theå kích thích heä thaàn kinh


144

nhaän ñöôïc baèng vieãn aûnh tinh thaàn. Ngöôøi phöông Ñoâng cho raèng coù moät moâi tröôøng naêng löôïng bao quanh cô theå, vaäy moïi tröôøng ñoù coù phaûi laø linh hoàn con ngöôøi khoâng? Theo hoï, moâi tröôøng naêng löôïng giuùp cô theå soáng ñöôïc khoâng heà maát ñi khi xaùc thaân tan raõ. Naêng löôïng naày toàn taïi khoâng tuøy thuoäc khí oxy hoaëc baát cöù moät heä thoáng trôï sinh sinh hoïc naøo khaùc. Thaät vaäy, naêng löôïng hay khí hieän dieän trong moïi hình thaùi vaät chaát ôû moïi nôi trong vuõ truï. Coù leõ naøo moâi tröôøng naêng löôïng naày laïi khoâng tieáp tuïc hoaït ñoäng ôû moät traïng thaùi sinh toàn khaùc?

Nhöõng suy tö nhö theá khieán toâi caûm thaáy cuoäc ñôøi nhö giaác moäng vaø trong loøng daáy leân nieàm phaân vaân ray röùt khoâng yeân. Toâi phaûi thöôøng xuyeân tranh ñaáu vôùi chính toâi. Phaûi chaêng nhöõng ñieàu maø toâi ñang nghe laø moät loái minh giaûi cuûa phöông Ñoâng veà Thöôïng ñeá vaø naêng löïc voâ taän cuûa ngaøi? Thaät vaäy, theo quan ñieåm naày, con ñöôøng duy nhaát maø toâi phaûi ñi ñeán cuøng ñeå khoûi beänh laø côûi môû töï ngaõ ñeå tieáp nhaän naêng löïc trò lieäu hay aân suûng cuûa vuõ truï. Neáu chæ coù theá thì tinh thaàn duy lyù cuûa toâi khoâng theå chaáp nhaän nhöõng quan nieäm nhö laø KHÍ hoaëc ngay caû chöõa beänh baèng aên uoáng; trong khi ñoù lôøi thaàm kín beân trong caøng trôû neân roõ reät, thuùc giuïc toâi tin laáy. Nhö vaäy laø cuoäc ñôøi toâi nhö ñaët leân baøn caân.

Hôn nöõa, nhaän thöùc cuûa phöông Ñoâng veà thöïc taïi coù caùi nhìn ñoái nghòch vôùi tö töôûng duy lyù caøng laøm toâi khoù chaáp nhaän quan ñieåm treân. Ngöôøi duy lyù xem thöïc taïi laø moät söï taùc ñoäng qua laïi cuûa caùc söï vaät ñang vaän ñoäng trong khoâng gian, trong khi ngöôøi phöông Ñoâng laïi nhìn thöïc taïi nhö moät böùc tranh ñoäc chieác maø moïi


121

Tuy nhieân, nhöõng ngöôøi bò böùc xuùc taâm thaàn quaù ñoä khieán heä thoáng mieãn nhieãm suy yeáu thì khoù maø tieâu dieät ñöôïc caùc teá baøo sai leäch, neân ñaønh ñeå ung thö lan roäng.

Baïn haõy boû ra moät chuùt thì giôø suy xeùt laïi nhöõng khinh nghieäm veà beänh taätmaø mình ñaõ traûi qua. Baïn xeùt xem mình ñaõ coù taâm traïng, caûm xuùc vaø khuynh höôùng soáng nhö theá naøo tröôùc khi bò beänh duø traàm troïng hoaëc chæ laø côn caûm maïo thoâng thöôøng.

Rieâng phaàn toâi, taâm tö tình caûm ñaõ dieán bieán theo nhöõng tieâu chuaån roõ raøng coù theå ghi laïi thaønh bieåu ñoà ñaùnh daáu töøng giai ñoaïn töø luùc böôùc vaøo ñoä tuoåi 40 cho ñeán naêm 47 tuoåi khi toâi ñöôïc phaùt hieän bò ung thö, traûi qua thôøi gian ñieàu trò, roài bình phuïc.

Roõ raøng tröôùc khi ñöôïc chaån ñoaùn bò ung thö, toâi ñaõ phaûi chòu nhieàu böùc xuùc. Vaøo thaùng naêm 1978, beänh vieän Methodist chuaån bò ñoùn tieáp ñôït thanh tra quan troïng cuûa Sôû Y Teá tieåu bang Pennsylvania, trong khi ñoù toâi laø giaùm ñoác beänh vieän neân coù traùch nhieäm chöùng minh cho ban thanh tra thaáy beänh vieän hoaït ñoäng ñaït hieäu quaû cao. Cuoäc thanh tra ñöôïc saép xeáp vaøo tuaàn ñaàu thaùng saùu, neân suoát thaùng naêm toâi phaûi laøm vieäc caät löïc trong noãi lo voâ cuøng. Vì toâi môùi ñöôïc boå nhieäm laøm giaùm ñoác beänh vieän, neân moät soá nhaân vaät chuû choát trong ban laõnh ñaïo vaø nhöõng uûy vieân ban quaûn trò coøn nghi toâi khoâng ñuû söùc ñieàu haønh coâng vieäc troâi chaûy. Toâi hieåu raèng keát quaû cuûa cuoäc thanh tra naøy seõ aûnh höôûng quan troïng ñeán söï nghieäp cuûa toâi. Do ñoù, noãi aùm aûnh coù theå thaát baïi laøm ñaàu oùc toâi caêng thaúng kinh khuûng.


122

Trong nhöõng naêm ñaàu löùa tuoåi boán möôi, toâi ñaõ rôi vaøo tình traïng khuûng hoaûng cuûa ñoä tuoåi trung nieân, phaàn lôùn laø do chöa hoaøn toaøn maõn nguyeän vôùi coâng vieäc. Toâi haønh ngheà gaây meâ ñaõ hai möôi naêm, neân nhöõng thöû thaùch vaø baát ngôø trong coâng vieäc khoâng coøn nöõa. Ñoái vôùi toâi ngheà nghieäp laø söï soáng, neân khi coâng vieäc ñaõ maát veû vinh quang thì taát nhieân coù aûnh höôûng xaáu ñeán toaøn boä cuoäc soáng cuûa toâi. Toâi ñaõ tìm thaáy caùch giaûi quyeát trong vieäc ñieàu haønh beänh vieän, moät nghieäp vuï hoaøn toaøn môùi, ñaày thöû thaùch nhöng cuõng ñaày töôûng thöôûng. Bôûi vaäy cöù nghó ñeán chuyeän ruûi phaûi boû nghieäp vuï môùi naøy ñeå trôû laïi vôùi coâng vieäc maø toâi töôûng ñaõ thoaùt ñöôïc laø toâi run sôï caû ngöôøi. Do ñoù, kyø thanh tra naøy laø caû moät thöû thaùch ñoái vôùi toâi.

Cuøng luùc ñoù laïi theâm noãi cha toâi ñang haáp hoái vì beänh ung thö. Oâng naèm lieät giöôøng suoát chín thaùng qua, toâi cuøng meï toâi phaûi heát söùc chaêm soùc an uûi oâng.

Taát caû nhöõng ñieàu naøy – vieäc thanh tra, söùc eùp cuûa ngheà nghieäp vaøcuoäc soáng caù nhaân cuøng vôùi beänh traïng cuûa cha toâi – döôøng nhö ñaõ hôïp nhau daøy xeùo ngöôøi toâi, ñeå roài ñeán ngaøy 31 thaùng 5/1978 toâi cuõng thaáy mình bò ung thö.

Ñieàu ñaùng noùi laø khi bieát ñöôïc keát quaû chaån ñoaùn chính xaùc nhaän ung thö, töï döng chöùng ñau löng trôû naëng; roài ñeán thaùng 8 khi cha toâi qua ñôøi khieán nieàm hy voïng cuoái cuøng cuûa toâi tan bieán, thì noãi ñau nhöùc vaø nhöõng trieäu chöùng cuûa beänh caøng theâm döõ doäi.


143

moùng duy lyù cuûa toâi rung rinh hôn ñoù laø söï kieän aên uoáng vaø chaâm cöùu (keå caû phöông phaùp xoa aán huyeät goïi laø Ñaïo Daãn) ñöôïc giaûi thích baèng nhöõng thuaät ngöõ traùi nghòch vôùi tö töôûng duy lyù. Nhöng ñaây chæ noùi veà lyù, vì nhöõng boä moân naày ñaõ coù hôn ba ngaøn naêm nay; vaø caùc phöông phaùp nhö theá ñaõ phaùt trieån töø thôøi xa xöa, tröôùc khi daáu veát hieän haønh cuûa tö töôûng duy lyù in leân ñöôïc vò trí chuû ñaïo trong tinh thaàn con ngöôøi.

Nhö ñaõ noùi ôû chöông 4, phaàn giaûi thích veà chaâm cöùu coù ñeà caäp ñeán söï hieän dieän cuûa moät naêng löôïng vuõ truï maø Ñoâng phöông goïi laø KHÍ hay PRANA, ngöôøi ta tin raèng naêng löôïng naày coù maët trong moïi sinh vaät vaø laø nhieân lieäu chính yeáu cuûa söï soáng. AÊn uoáng vaø chaâm cöùu theo phöông phaùp Thöïc Döôõng nhaèm caûi thieän doøng naêng löôïng, ñöa cô theå vaøo traïng thaùi quaân bình hay vaøo moät traïng thaùi maø naêng löôïng chaûy thoâng suoát khaép cô theå khoâng bò ngheõn taéc. Caùc taâm traïng cuõng aûnh höôûng ñeán doøng naêng löôïng naày. Giaän döõ, sôï haõi vaø caêng thaúng coù khuynh höôùng laøm naêng löôïng ngheõn taéc ôû nhieàu nôi trong cô theå, vaø do ñoù, sinh ra beänh; trong khi töôi cöôøi, vui veû vaø yeâu thöông giuùp naêng löôïng löu thoâng töï nhieân vaø coù theå lan truyeàn eâm aû ñeán ngöôøi hoaëc vaät khôi ñoäng söï ñaùp öùng.

Ñoái vôùi ngöôøi phöông Taây, lôøi giaûi thích naày nghe coù veû thaàn hoïc hôn laø khoa hoïc. Cho raèng naêng löôïng vuõ truï laø nguoàn soáng ñích thöïc döôøng nhö laø moät caùch noùi khaùc veà Thöôïng ñeá vaø aân suûng cuûa ngaøi. Maø coù goïi laø khí hay aân suûng thì cuõng chaúng can heä gì, ñieàu quan troïng laø duø khoù, neáu khoâng noùi laø khoâng theå hieåu ñöôïc heä thoáng naày baèng quan ñieåm khoa hoïc, thì ít ra cuõng caûm


142

daïy naáu aên thieân nhieân goïi laø “Thöïc Döôõng” (Macrobiotics) ôû Boston. Sau vaøi caâu chuyeän xaõ giao, toâi cho caäu thanh nieân ngoài caïnh bieát toâi saép cheát vì beänh ung thö vaø toâi vöøa choân caát cha toâi xong, oâng cuõng cheát vì beänh naày. Ngöôøi ñaàu beáp treû tuoåi – nhoû hôn toâi 25 tuoåi – baûo toâi, vôùi veû anh huøng haûo hôùn laø toâi khoâng gì phaûi cheát, maø neân töï cöùu mình baèng caùch thay ñoåi caùch aên uoáng vaø leà loái soáng.

Leõ dó nhieân luùc ñaàu toâi khoâng tin nhö theå nghe ai ñoù baûo raèng töï thaân bay ñöôïc. Nhöng taát caû nhö caù maéc caâu, toâi khoâng bieát mình maéc luùc naøo, nhöng roõ raøng toâi ñang ñöôïc caâu leân theo ñaø hoài phuïc. Suoát moät thaùng, toâi aên gaïo löùt muoái meø, rau cuû vaø rong bieån trong moät taäp theå gioáng nhö coâng xaõ vôùi söï lieàu maïng ñeå mong khoûi beänh tuy loøng vaãn hoaøi nghi.

Suoát thôøi gian chöõa beänh, toâi phoù mình cho nhöõng phöông phaùp trò lieäu baèng aên uoáng vaø chaâm cöùu laø hai lieäu phaùp quan troïng nhaát maø Taây y khoâng chuù troïng ñeán. Chöa coù moät cuoäc nghieân cöùu naøo ñaùng ñeå giôùi baùc só coâng nhaän chaâm cöùu coù giaù trò chöõa beänh thaät söï. Noùi ñôn giaûn, Taây y xem chaâm cöùu laø khoâng coù thöïc. Coøn nhöõng cuoäc nghieân cöùu cho thaáy aên uoáng quaân bình AÂm Döông coù ích trong vieäc phoøng ngöøa beänh ung thö, beänh tim vaø nhieàu beänh khaùc chæ môùi ñöôïc ñöa ra aùnh saùng vaø vaãn coøn laø chuû ñeà cuûa nhieàu tranh caõi. Cho ñeán luùc naày maø vaãn chöa thaáy ai trong giôùi baùc só tuyeân boá Thöïc Döôõng coù theå laø moät yeáu toá goùp phaàn chöõa trò ung thö.

Tuy nhieân, caøng ngaøy caøng thaáy mình toát ra, toâi caøng theâm tin töôûng hieäu löïc cuûa phöông phaùp naày. Ñieàu caøng laøm cho neàn


123

Sau khi chòu moå ba laàn vaø moät thôøi gian ngaén naèm hoài söùc ôû beänh vieän, toâi ñöôïc ñöa veà nhaø an döôõng. Soáng coâi cuùt trong caên hoä caù nhaân, toâi caøng naûn chí. Yù nghó töï töû cöù vaån vô beân haøng song chaán bao lôn, maø töø treân cao ôû taàng laàu thöù 27 chaéc chaén noù seõ giuùp toâi thoaùt khoûi coõi ñôøi ung thö ñau ñôùn naøy. Nhöng toâi ñaõ khoâng laøm theá maø quyeát ñònh hoaït ñoäng trôû laïi vì thaáy raèng neáu khoâng laøm caùi gì ñoù ñeå choaùng taâm trí thì chaúng maáy choác phaûi buoâng luoân chuùt baùm víu vaøo thieän laønh ñang moøn moûi. Hôn nöõa, trong coâng vieäc coøn coù nhöõng thöû thaùch. Noã löïc vì traùch nhieäm ñaõ trôû thaønh troø giaûi trí tuyeät vôøi giuùp toâi queân ñi noãi thöông thaân vaø yù nghó cheát choùc. Coâng vieäc ñaõ cho toâi moät muïc ñích naøo ñoaù ñeå soáng. Toâi vaãn laø moät con ngöôøi coøn söùc hoaït ñoäng, con ngöôøi ñoù coù theå goùp phaàn xaây döïng vò trí ngheà nghieäp cuûa mình cuõng nhö giuùp ích cho nhöõng ngöôøi chung quanh. Ñieàu naøy ñaõ khieán toâi laïi caûm thaáy mình coù giaù trò vaø traøn treà noäi löïc. Trôû laïi laøm vieäc coù nghóa laø toâi töï baét buoäc mình phaûi nhaän thaáy mình hoaøn toaøn coù khaû naêng chaêm lo cho baûn thaân vaø trong theå chaát laãn tinh thaàn vaãn coøn nhieàu sinh khí.

Chính caûm nhaän beân trong naøy laø moät trong nhöõng daáu hieäu ñaàu tieân cho thaáy yù chí soáng coøn cuûa toâi ñaõ khôûi söï boäc phaùt. Toâi ñaõ daùm ñöông ñaàu vôùi beänh taät, toâi dang muoán ñaáu trang ñeå giaønh quyeàn soáng. Moät khi ñaõ thaáy ñöôïc phöông caùch, toâi saün saøng lieàu lónh baát chaáp khoù khaên vaø ñem heát söùc mình thöïc hieän cho kyø ñöôïc.

Kinh nghieäm cho thaáy moät khi ngöôøi ta ñaõ quyeát daán thaân tranh ñaáu thì hoï vaän duïng moïi söùc löïc trong ngöôøi thöôøng khi raát khoù taäp trung. Chæ caàn coù thaùi ñoä cöông quyeát choáng traû nghòch


124

caûnh cuõng ñuû nhen nhoùm nieàm hy voïng. Taát caû chuùng ta ñeàu coù nhieàu sinh löïc to taùt hôn chuùng ta töôûng, vaø moät khi hy voïng ñöôïc khôi leân, chuùng ta seõ ñuû söùc xoay sôû moïi vieäc. Nhöõng caûm xuùc tích cöïc seõ kích thích nhöõng haønh ñoäng tích cöïc, vaø nhöõng haønh ñoäng tích cöïc naøy laïi daãn ñeán nhöõng keát quaû tích cöïc. Ñieàu naøy coù chöùng côù haún hoi.

Baùc só O. Carl Simonton, chuyeân vieân xaï trò ung böôùu vaø laø ngöôøi ñaàu tieân söû duïng tính haïnh vaø quaùn töôûng tích cöïc ñeå trò beänh ung thö, ñaõ nhaän thaáy nhöõng beänh nhaân ung thö coù thaùi ñoä laïc quan tin laø mình vaãn coøn cô may bình phuïc thöôøng soáng yeân oån vaø laâu hôn nhöõng beänh nhaân coù thaùi ñoä tieâu cöïc ñoái vôùi caùi soáng vaø vieäc chaïy chöõa. Nhieàu beänh nhaân ñöôïc baùc só ñieàu trò cho bieát hoï ñaõ ñaåy luøi ñöôïc beänh ung thö töøng xem laø voâ phöông cöùu chöõa.

Trong cuoán “Giaûi phaãu Beänh lyù” (Anatomy of an Illness), Norman Cousins ñaõ moâ taû cuoäc chieán ñaáu cuûa mình choáng laïi moät chöùng beänh gaây toån haïi cho moâ lieân keát trong cô theå maø caùc baùc só laïi khoâng bieát caùch trò. Hoï cho hay oâng coøn raát ít, neáu khoâng noùi laø chaúng coøn cô may soáng soùt. Nghe ñöôïc phaùn quyeát naøy, Cousins quyeát ñònh töï ñaûm ñöông moïi chuyeän. Phoái hôïp vôùi baùc só rieâng vaø thamkhaûo caùc taøi lieäu y hoïc, oâng töï vaïch ra moät chöông trình phuïc hoài söùc khoûe cho mình. Chöông trình naøy bao goàm nhöõng phöông phaùp trò lieäu taâmlyù nhö cöôøi thoaûi maùi vaø vaän duïng linh hoaït caùc caûm xuùc khaúng ñònh nhö yeâu thöông, tin töôûng vaø hy voïng.

OÂng vieát: “Theá maø coù keát quaû ñaáy. Toâi raát möøng khi thaáy möôøi phuùt cöôøi thoaûi maùi töôûng vôõ buïng coù taùc duïng an thaàn taát toát,


141

Caùc cuoäc giaûi phaãu ñaõ nghieàn naùt taâm tö tình caûm cuûa toâi. Luùc baáy giôø coù moät muïc sö Cô Ñoác Phuïc Laâm haøng ngaøy ñeán thaêm toâi taïi beänh vieän vaø caû khi toâi veà döôõng beänh taïi nhaø. Baèng phong thaùi deã meán chan chöùa tình thöông, oâng cöù baûo toâi phaûi vöôn leân khoûi baûn ngaõ ñeå caàu xin aân suûng vaø söùc maïnh. Nhöng toâi laïi laø moät ngöôøi duy lyù, neân khoâng theå naøo tin töôûng vaøo moät ñieàu nhö theá, nhaát laø luùc baáy giôø toâi phaûi naèm lieät giöôøng laøm sao vöôn leân noåi. OÂi! Sao quaù ñaéng cay! Ngheà nghieäp maø toâi ñaõ hieán daâng caû cuoäc ñôøi ñaõ khoâng giuùp ñöôïc gì cho toâi, thì noùi ñeán moät Thöôïng ñeá nhaân töø, baùc aùi coù khaùc chi troø ñuøa ñoäc aùc. Moät ñaáng Thöôïng ñeá nhö vaäy laøm sao laïi boû toâi trong tình traïng naày? Vaø toâi chôït hieåu ra raèng mình ñaéng cay coù nghóa laø mình khaéc khoaûi mong chôø moät cô may laønh beänh, maø vì ñoù laø söï nuoâng chìu loøng töï thöông haïi, neân chæ laø troø tieâu khieån phí thì giôø vaø laøm suy nhöôïc thaân taâm.

Cuoái cuøng, toâi laàn moø vaøo moät heä thoáng chaúng coù cô sôû hôïp lyù naøo, nhöng toâi baùm vaøo ñoù vì noù cho toâi hy voïng. Môùi baùm laáy noù, toâi bò haát tung töø theá giôùi duy lyù loït qua theá giôùi huyeàn bí hieåu ngaàm. Thaät vaäy, caùch thöùc ñöa ñaåy toâi ñeán vôùi heä thoáng ngoaïi lai naày, nhö Jung ñaõ noùi, laø “moät söï truøng hôïp coù yù nghóa nhaát”.

Vaøo ngaøy 9 thaùng 8 naêm 1978, sau khi ñöa ñaùm tang cha toâi, töø nôi choân caát oâng, toâi laùi xe theo xa loä ôû phía Nam bang New Jersey trôû veà nhaø rieâng ôû Philadelphia. Trong noãi chaùn chöôøng vaø ñau löng döõ doäi, toâi ñaõ cho hai caäu thanh nieân quaù giang, ñaây laø moät vieäc traùi vôùi taâm tính cuûa toâi. Troâng hoï nhö vöøa môùi toát nghieäp trung hoïc, nhöng sau ñoù toâi ñöôïc bieát hoï vöøa hoïc xong moät khoùa


140

chöù khoâng phaûi tieâu dieät, vì tieáng noùi nho nhoû beân trong vaãn thænh thoaûng voïng leân thaàm thì trong caâm laëng nhöng khuaáy ñoäng hoàn toâi.

Tieáng thì thaàm aáy chöa ñuû söùc ñaåy luøi tham voïng thaønh coâng trong söï nghieäp caù nhaân vaø thoûa maõn caùc moäng öôùc ñôøi thöôøng vì neáp nghó suy duy lyù phuïc vuï cho tham voïng ñaéc löïc hôn, maø toâi thì cuõng raát tham voïng nhö bao nhieâu ngöôøi khaùc. Vì moïi caùi hieän höõu nhö laø nhöõng thöïc theå rieâng bieät, vaø vì khoâng coù cô sôû chöùng minh cho thöïc taïi taâm linh, neân ngöôøi ta chæ ñeå yù ñeán nhöõng ñaëc quyeàn ñaëc lôïi cuûa chính mình, maø taát caû thöôøng ñöôïc saép ñaët tuøy theo möùc ñoä quan taâm ñeán chuyeän soáng coøn. Toâi ñaõ phaán ñaáu ñeå soáng coøn trong laõnh vöïc ñaày ñua chen cuûa ngaønh y vaø sau ñoù laø trong vieäc ñieàu haønh beänh vieän. Vì tình thöông caàn söï hy sinh queân mình, neân taát yeáu khoâng phaùt trieån ñöôïc trong moät moâi tröôøng ñaáu tranh chuïp giöït. Bôûi leõ ñoù, toâi thaáy mình coâ ñôn trong coõi soáng, neáu ñôõ leû loi chaêng cuõng chæ coù moät nhuùm baïn thaân maø ñoâi ngöôøi coù nhöõng luùc nhìn toâi vôùi con maét ganh gheùt; coøn tình yeâu? Chæ laø thoaùng giaây bôõn côït. Mæa mai thay, vaøo caùi luùc toâi vôùi ñeán ñöôïc naác thaønh coâng cao nhaát – toâi ñöôïc ñeà cöû laøm Giaùm ñoác beänh vieän Methodist, thì laïi chaïm traùn vôùi côn khuûng hoaûng nhaát ñôøi: BEÄNH UNG THÖ! Boãng döng tieáng thaàm thì trong toâi vang leân moàn moät, vaø nhöõng thaàn töôïng khoa hoïc vaø lyù trí baét ñaàu suïp ñoã.

Trong taâm thöùc, toâi thaáy mình ñaõ ñaït ñeán giôùi haïn cuûa kieán thöùc vaø quyeàn löïc. Toâi saép cheát, maø y hoïc thì chaúng giuùp ñöôïc maáy, ngoaïi tröø laáy ñi xöông söôøn bò ung thö vaø hai tinh hoaøn. Maëc duø phaãu thuaät tieân tieán vaø thuoác men ñaày ñuû, caùi cheát döôøng nhö caàm chaéc.


125

giuùp toâi ít ra cuõng nguû ñöôïc hai giôø lieàn queân ñau nhöùc. Khi taùc duïng tröø ñau cuûa cöôøi phai heát, toâi laïi baät maùy chieáu phim haøi (cuûa anh em Marx), thì cöù y nhö laø toâi ñöôïc theâm moät khoaûng thôøi gian maát ñau nhöùc”.

Döôøng nhö cöôøi khoâng nhöõng giuùp Cousins nguû yeân, maø theo oâng nhaän thaáy cöôøi coøn taêng cöôøng khaû naêng sinh hoaù cuûa cô theå khieán tình traïng vieâm söng vì beänh giaûm ñi ñaùng keå trong nhieàu giôø sau moãi laàn cöôøi vui.

Cousins tieáp tuïc töï chöõa beänh maëc duø caùc baùc só quaû quyeát oâng khoâng theå soáng soùt ñöôïc. Sau khi döùt boû ñöôïc gaùnh naëng thuoác men, beänh vieän vaø baûn aùn töû hình, Cousins ñaõ toùm löôïc kinh nghieäm cuûa mình nhö sau: “Khoâng phaûi luùc naøo cuõng caàn ñeán thuoác men, maø chính nieàm tin khoûi beänh môùi luoân luoân caàn coù”.

Sôû dó nieàm tin khoûi beänh coù taùc duïng laø vì nieàm tin kích thích hoaït ñoäng sinh hoaù vaø laøm taêng söùc khaùng beänh cuûa cô theå. Khoâng nôi naøo chöùng minh cho ñieàu naøy roõ raøng hôn laø trong laõnh vöïc nghieân cöùu placebo. Placebo laø moät chaát nhìn vaøo thì ñaáy chæ laø nhöõng vieân ñöôøng ñöôïc cheá taïo coù hình thöùc thuoác taây. Theá nhöng, trong cuoäc nghieân cöùu, khi ñem nhöõng vieân thuoác giaû naøy cho beänh nhaân duøng vaø baûo raèng chuùng coù taùc duïng giaûm ñau thì haàu nhö laàn naøo cuõng coù hieäu quaû töùc khaéc.

Caùc nhaø nghieân cöùu thaáy raèng placebo coù taùc duïng khoâng phaûi vì ngöôøi ta töï löøa doái mình baèng caùch coá nghó raèng mình caûm thaáy bôùt ñau, maø vì tình traïng hoaït hoùa ôû naõo ñaõ bieán chuyeån khi


126

beänh nhaân tin töôûng nhöõng vieân thuoác naøy seõ ñem laïi hieäu quaû nhö mong muoán. Khi ngöôøi ta uoáng placebo, naõo tieát ra moät nhoùm chaát goïi laø endorphins, caùc chaát naøy gioáng nhö morphin trong thuoác phieän coù ñaëc tính laøm giaûm ñau caáp kyø vaø thöôøng taïo ra caûm giaùc khoan khoaùi laâng laâng. Neáu cho uoáng placebo, roài duøng theâm moät loaïi thuoác ngaên endorphin tieát ra thì ñau nhöùc laïi khoâng giaûm bôùt, duø beänh nhaân tin töôûng placebo laø thuoác traán thoáng cöïc maïnh. Noùi caùch khaùc, neáu nieàm tin khoâng chuyeån ñoåi thaønh phaûn öùng sinh lyù, thì ñau nhöùc cöù coøn maõi. Nhö vaäy, trong tröôøng hôïp bình thöôøng, cô theå coù khaû naêng bieán nieàm tin thaønh thuoác giaûm ñau.

Hoaït hoùa naõo khoâng chæ laø chöùc naêng duy nhaát cuûa cô theå chòu aûnh höôûng nhöõng caûm xuùc tích cöïc. Möùc cholesterol trong maùu thöôøng haï thaáp khi ñaàu oùc bôùt caêng thaúng lo aâu, vaø tình traïng maát caân baèng hoc-moân do caêng thaúng gaây ra cuõng töï nhieân ñieàu chænh laïi. Khi coù nhöõng caûm xuùc tích cöïc, hoaëc nieàm tin, seõ ñôõ bò chaán thöông taâm thaàn (stress) cuøng caùc taùc duïng xaáu cuûa noù, ñoàng thôøi laïi laøm taêng khaû naêng choáng chòu beänh cuûa cô theå.

Trong cuoäc nghieân cöùu ôû Vieän ñaïi hoïc bang Ohio (Hoa Kyø), ngöôøi ta nuoâi moät baày thoû baèng cheá ñoä dinh döôõng nhieàu chaát beùo, maø chaát beùo, nhö chuùng ta ñaõ noùi ôû chöông 2, thì naâng cao möùc cholesterol trong maùu vaø laøm taêng nguy cô maéc chöùng ñoäng tim hoaëc tai bieán maïch naõo. Sau ñoù moät thôøi gian, caùc con thoû ñöôïc ñem moå ñeå khaùm nghieäm xem ñoäng maïch vaønh ôû tim cuûa chuùng coù nhöõng veát xô môõ (môõ ñoùng baùm vaøo maïch maùu) hay khoâng. Keát quaû haàu nhö caùc con thoû, tröø moät nhoùm nhoû, ñeàu bò xô môõ ñoäng


139

xaù. Vaû laïi, söï cöùu roãi coù xaûy ra chaêng nöõa, thì ñoù cuõng laø keát quaû cuûa phaåm haïnh lyù trí vaø thoâng qua hai coâng cuï huøng maïnh nhaát cuûa lyù trí laø khoa hoïc vaø kyõ thuaät.

Tröôùc ñaây toâi hoà hôûi thu nhaän toaøn boä hoïc thuyeát cuûa Descartes. Vaøo thôøi toâi coøn hoïc trung hoïc vaø ñaïi hoïc y khoa, Darwin vaø Freud ñöôïc xem laø khoâng coøn choã naøo coù theå pheâ phaùn. Trong thaäp nieân 1950, maëc duø coù vaøi lôøi xeùt ñoaùn ñaëc bieät, phaân taâm hoïc cuûa Freud döôøng nhö vaãn laø lôøi giaûi thích hôïp lyù ñuùng ñaén moïi bieán ñoäng trong haønh vi cuûa con ngöôøi. Sau khi trôû thaønh baùc só, toâi caøng tin vaøo khoa hoïc kyõ thuaät khi xeùt ñeán khaû naêng cöùu soáng vaø khoâi phuïc söùc khoûe cuûa y khoa. Thaáy mình ñuû söùc naém ñöôïc chuyeän sinh töû trong tay, loaøi ngöôøi töï cho mình ít ra cuõng coù quyeàn thoáng trò treân traùi ñaát, neáu khoâng noùi laø trung taâm cuûa vuõ truï.

Theá nhöng, maëc duø choaùng ngôïp vôùi tö töôûng duy lyù, toâi vaãn nghi laø coù moät quan ñieåm naøo ñoù veà söï soáng vaø soá phaän con ngöôøi cao roäng hôn quan ñieåm vuõ truï maùy moùc töï nhieân naày. Tuy nhieân, toâi caûm thaáy khoâng thích hôïp khi phaûi dieãn taû moät tình caûm nhö vaäy ngay caû vôùi chính toâi. Moãi khi ngöôøi ta baøy toû moät vieãn töôïng taâm linh veà ñôøi soáng, thì lôøi leõ cuûa hoï coù veõ mang maøu saéc caûm tính hôn laø lyù trí. Nhö chuùng ta ñaõ bieát, khi phæa ñöa ra nhöõng lôøi leõ thuyeát phuïc, thì con tim laø duïng cuï cuøn nhuït, lyù trí phaûi laø löôõi dao moã saéc beùn. Lyù trí ñoâi khi cuõng laø moät ñoái thuû khaùt maùu; vì vaäy, giöõ im laëng nhöõng öôùc mong saâu kín laø khoân ngoan hôn caû.

Vaøo luùc toát nghieäp y khoa, lyù trí ñaõ hoaøn toaøn chi phoái phaàn öôùc mong boå khuyeát veà maët taâm linh cuûa toâi. Toâi noùi laø “chi phoái”,


138

taïo ra loaøi ngöôøi. Luaän ñieåm baát khaû tri (agnosticism) cuûa Darwin trôû neân roõ raøng trong taùc phaåm vieát naêm 1871 cuûa oâng “Doøng Doõi Con Ngöôøi” (The Descent of Man), sau khi taùc phaåm ñöôïc in ra, tö töôûng cuûa oâng trôû neân ñieåm hoäi tuï cho quan nieäm con ngöôøi coù öu theá toái thöôïng trong vuõ truï.

Sau heát, nhöõng lyù thuyeát phaân taâm hoïc cuûa Freud ñaõ cung caáp cô sôû hieåu bieát taâm tính cuûa con ngöôøi. Theo oâng, taâm lyù con ngöôøi ñöôïc ñònh ình theo baûn chaát tính duïc cuûa nhaân loaïi vaø qua nhöõng töông giao phaùt trieån sôùm trong cuoäc soáng, nhaát laø qua nhöõng töông giao trong gia ñình. Freud xem con ngöôøi laø nhöõng ñôn vò caù theå töï-öùc-cheá hoaït ñoäng theo nhöõng tieâu chuaån taâm tính maø kinh nghieäm ñaõ in saâu vaøo ngöôøi hoï. ÔÛ ñaây, moät laàn nöõa ta laïi thaáy söï öu thaéng cuûa lieân heä nhaân quaû. Moãi ñaëc tính nhaân caùch ñöôïc boäc loä ra nhö laø moät phaûn öùng ñoái vôùi moät nguyeân nhaân beân ngoaøi. Thöôïng ñeá döôùi maét cuûa Freud chæ laø moät hình aûnh phoùng chieáu cuûa ngöôøi cha. Nhö coù laàn oâng chæ trích Carl Jung, moät trong nhöõng moân ñoà öu tuù nhaát cuûa oâng, raèng noùi veà sieâu nhieân laø “hoaøn toaøn nhaûm nhí” (sheer bosh).

Ñieàu quan troïng ôû ñaây laø heä thoáng duy khoa hoïc vaø duy lyù trí ñaõ ñeán ñoä tin raèng soá phaän con ngöôøi khoâng bò raøng buoäc bôûi söï can thieäp thieâng lieâng. Khoa hoïc khoâng thaáy moät söï vieäc naøo vöôït ra ngoaøi phaïm vi moät vuõ truï maùy moùc vaän ñoäng theo quy luaät, nghóa laø khoâng cheänh khoûi nhöõng tieâu chuaån traät töï ñaõ khaúng ñònh. Loaøi ngöôøi coù veû nhö ñang nhaøo naën khuoân maãu töông lai cho chính mình vaø phaûi töï troâng caäy vaøo mình ñeå ñöôïc cöùu roãi hay aân


127

maïch vaønh. Caùc nhaø nghieân cöùu khoâng theå naøo nghó ra taïi sao nhoùm nhoû thieåu soá – tæ leä maéc beänh ñoäng maïch vaønh thaáp hôn 60% - laïi traùnh ñöôïc taùc duïng cuûa thöùc aên nhieàu chaát beùo. Thì ra maáy con thoû naøy haèng ngaøy ñeàu ñöôïc moät nhaø nghieân cöùu ñem ra khoûi loàng, naâng niu vaø troø chuyeän vôùi gioïng trìu meán. Phaûi chaêng loái cö xöû dòu daøng ñaõ laøm cho chuùng khoûe maïnh hôn?

Ban nghieân cöùu quyeát ñònh kieåm tra giaû thuyeát ñaõ neâu neân laøm laïi thí nghieäm theâm hai laàn nöõa, laàn naøo cuõng choïn moät soá thoû haèng ngaøy ñem ra khoûi loàng vaø vuoát ve aâu yeám. Keát quaû cuûa ba cuoäc thí nghieäm hoaøn toaøn gioáng nhau. Soá thoû ñöôïc ñoái ñaõi töû teá dòu daøng ít bò xô môõ ñoäng maïch hôn ñaùm thoû kia. Hieän töôïng naøy cuõng xaûy ra ôû loaøi ngöôøi. Moät thí duï roõ reät laø cuoäc ñieàu nghieân ôõ tænh lî Roseto thuoäc bang Pennsylvania (Hoa Kyø), möùc ñoä bò beänh ñoäng tim cuûa daân cö ôû ñaây thaáp laï luøng (moät ngaøn ngöôøi chæ coù moät ngöôøi cheát vì ñoäng tim, trong khi tæ leä trung bình toaøn quoác laø 3,5 phaàn ngaøn; phuï nöõ ôû Roseto laïi caøng bò ít hôn). Theâm vaøo ñoù, ngöôøi daân Roseto cuõng ít bò ung loeùt hoaëc chöùng laãn cuûa tuoåi giaø vaø nhöõng beänh thoâng thöôøng hôn nhöõng nôi khaùc. Khi nhoùm ñieàu nghieân baét ñaàu xem xeùt lyù do taïi sao laïi coù tình traïng ít beänh khaùc thöôøng nhö theá, hoï raát ngaïc nhieân vì thaáy ña soá daân ôû ñaây maéc chöùng maäp phì - moät yeáu toá nguy hieåm heä troïng daãn ñeán beänh tim vaø nhieàu beänh khaùc - vaø soá ngöôøi bò cao huyeát aùp vaø cao cholesterol cuõng khoâng khaùc vôùi tæ leä trung bình toaøn quoác, nghóa laø cuõng ôû vaøo möùc nguy cô sinh beänh. Ñieàu naøy cuõng chaúng laï gì, vì nhoùm ñieàu nghieân nhaän thaáy daân Roseto aên nhieàu chaát beùo vaø nhöõng thöïc phaåm chaúng maáy boå döôõng, coøn vaän ñoäng theå löïc thì


128

chaúng hôn gì nhöõng ngöôøi Myõ bình thöôøng khaùc.Vì vaäy, nhoùm ñieàu nghieân khoâng xem vaän ñoäng thaân theå laø yeáu toá ñöa ñeán tæ leä beänh hoaïn thaáp cuûa Roseto.

Tuy nhieân, ñieàu maø caùc nhaø ñieàu nghieân thöïc söï tìm ra laø daân chuùng ôû Roseto soáng thaønh moät coäng ñoàng raát gaén boù, hoï thöôøng qua laïi giuùp ñôõ nhau, nhaát laø khi gaëp tai öông khoán khoù. Theo thoâng leä, nhöõng ngöôøi gaëp hoaïn naïn ñeàu ñöôïc caùc gia ñình khaùc vaø beø baïn giuùp cho thöùc aên, tieàn baïc laãn coâng söùc. Chính söï toát buïng naøy ñaõ naâng cao hieäu naêng ñoái phoù vôùi chaán ñoäng taâm thaàn vaø ngaên ngöøa ñöôïc nhöõng beänh ñaùng leõ ra hoï ñaõ maéc phaûi.

Chöông trình aên uoáng vaø luyeän taäp theo phöông phaùp Thöïc Döôõng seõ giuùp caùc baïn giaûm bôùt vaø cheá ngöï ñöôïc chaán thöông taâm thaàn trong cuoäc soáng, ñoàng thôøi giuùp caùc baïn coù khaû naêng vaän duïng thaønh coâng nhöõng thöû thaùch maø cuoäc soáng khieán baïn phaûi ñöông ñaàu. Ngoaøi ra, coøn coù moät phöông phaùp nöõa raát höõu hieäu ñeå cheá ngöï chaán thöông taâm thaàn vaø phaùt trieån moät taâm traïng yeân hoøa vaø töï tin. Phöông phaùp ñoù laø quaùn töôûng, hoaëc coù ngöôøi goïi laø linh höôùng hoaëc caàu nguyeän.

Quaùn töôûng coù theå laøm giaûm möùc cholesterol vaø moät soá hoïc – moân gaây phieàn muoän trong doøng maùu. Noù ñöa ñeán nhöõng traïng thaùi buoâng xaû thô thôùi, giaûm hoaëc loaïi tröø caêng thaúng, lo aâu vaø sôï haõi. Quaùn töôûng giuùp cho ngöôøi thöïc haønh coù ñöôïc tình caûm vui söôùng khieán hoï taêng theâm nieàm töï tin vaø hy voïng ôû töông lai. Khi baïn böôùc vaøo traïng thaùi buoâng xaû saâu laéng, caûnh thaêng traàm cuûa cuoäc soáng seõ môø phai nhö maøn nhung saân khaáu kheùp laïi. Trong luùc quaùn töôûng, baïn seõ khoâng coøn yù thöùc veà thôøi gian, nhôø ñoù, baïn


137

xuaát baûn giöõa theá kyû 18. Taùc phaåm naøy coù söùc thuyeát phuïc ñeán ñoä aûnh höôûng ñeán caû taàng lôùp trí thöùc laãn soá ñoâng caùc giaùo só. Töø thôøi Hume trôû veà sau, nhöõng quy luaät töï nhieân ñöôïc cho laø baát khaû xaâm phaïm, vaø Thöôïng Ñeá hay sieâu nhieân caøng ngaøy caøng trôû neân heát thích hôïp.

Deã daøng thaáy trong moät trieát thuyeát nhö vaäy, khoa hoïc vaø kyõ thuaät ñöôïc xem laø nhöõng phöông tieän duy nhaát giuùp ngöôøi ta thu ñaït kieán thöùc. Vì kieán thöùc laø cô sôû ñeå con ngöôøi toàn taïi, neân khoa hoïc leân ngoâi Thöôïng Ñeá trong xaõ hoäi. Theo caùch ñoù, caùc nhaø khoa hoïc töï thaân coù ñöôïc quyeàn löïc vaø uy tín, trong khi nhöõng ngöôøi vaãn baûo thuû vôùi nieàm tin toân giaùo bò coi laø ngaây thô, neáu khoâng noùi laø töï doái.

Baát cöù hoaøi nghi coøn soùt laïi veà öu theá ñoäc toân cuûa vuõ truï quan maùy moùc naày ñeàu ñöôïc hai nhaø tö töôûng theo trieát thuyeát Newton laø Charles Darwin vaø Sigmund Freud xoùa saïch. Trong taùc phaåm “Nguoàn goác cuûa caùc loaøi” (1859), Darwin khaúng ñònh raèng söï soáng treân traùi ñaát tieán hoùa daàn daàn trong nhieàu tæ naêm töø moät toå tieân chung vaø söï tieán hoùa aáy ñöôïc hoaøn thaønh qua moät quaù trình goïi laø saøng loïc töï nhieân, hoaëc veà sau ñöôïc goïi laø söï soáng coøn cuûa loaøi thích öùng nhaát. Töø khôûi thuûy, caùc sinh vaät ñaõ phaûi ñöùng tröôùc nhu caàu thích nghi vôùi moät moâi tröôøng luoân bieán ñoäng vaø thuø ñòch; caùc loaøi naày ñaõ thích nghi baèng caùch phaùt trieån nhöõng ñaëc tính môùi, vaø coù theå truyeàn nhöõng ñaëc tính ñoù cho theá heä con chaùu ñeå tieán hoùa vaø soáng coøn trong luùc nhöõng loaøi naøo khoâng laøm ñöôïc nhö theá taát phaûi dieät vong. Maëc duø Darwin coù nhaéc sô qua veà moät ñaáng taïo hoùa, nhöng ñoái vôùi nhieàu ngöôøi, luaän cöù cuûa oâng ñaõ töø khöôùc nhu caàu xem Thöôïng Ñeá laø nguoàn goác cuûa söï soáng, hoaëc cuï theå hôn laø ñaáng


136

cöùu thieân nhieân ñeå xaùc ñònh nhöõng nguyeân nhaân ñaõ gaây ra caùc taùc ñoäng khaùc nhau.

Vaät lyù hoïc Newton ñaõ trôû neân oâng toå cuûa moïi ngaønh khoa hoïc; moïi vieäc töø y khoa cho ñeán taâm thaàn hoïc taát thaûy ñeàu raäp theo khuoân maãu Newton. Ñieàu naøy ñaõ ñöôïc xem laø caâu traû lôøi hôïp lyù cho moïi vaán ñeà. Theo quan ñieåm naøy, phöông caùch ñöùng ñaén duy nhaát ñeå khaùm phaù nhöõng bí aån cuûa thieân nhieân laø thoâng qua moät söï tìm hieåu coù lôùp lang vaø heä thoáng, moät söï tìm hieåu goïi laø theo phöông höôùng khoa hoïc. Vì döïa vaøo vaät lyù hoïc Newton, neân phöông phaùp khoa hoïc ñöôïc söû duïng ñeå coâ laäp nhöõng töông quan ñaëc bieät haàu xeùt rieâng caùc taùc duïng vaø nguyeân nhaân cuûa chuùng.

Caùc nhaø tö töôûng duy nghieäm chuû tröông raèng thieân nhieân vaän haønh theo nhöõng ñöôøng loái coù traät töï, neân pheùp laï khoâng theå coù, vì roõ raøng pheùp laï traùi vôùi tính khaúng ñònh vaø traät töï cuûa quy luaät töï nhieân. Theo caùch ñoù, nhöõng vaán ñeà veà sieâu nhieân, veà Thöôïng Ñeá, ñöôïc xem laø naèm ngoaøi lyù trí hoaëc naèm ngoaøi khoa hoïc. Giaû söû coù Thöôïng Ñeá, thì nhaân vaät ñoù cuõng khoâng theå vi phaïm luaät töï nhieân, vaø do ñoù, khoâng theå tham döï vaøo thöïc taïi cuûa con ngöôøi. Vì khoâng ai coù theå chöùng minh söï hieän höõu cuûa Thöôïng Ñeá moät caùch khoa hoïc neân con ngöôøi ñöôïc xem laø trung taâm cuûa vuõ truï, vaø nhö vaäy, con ngöôøi ñöôïc daønh cho coâng vieäc thaùo gôõ vaø ngay caû ñieàu khieån nhöõng bí maät cuûa thieân nhieân.

Cuoäc taán coâng pheùp laï vaø thuyeát höõu thaàn noùi chung ñöôïc David Hume, moät nhaø tö töôûng duy nghieäm, phaùt ñoäng maïnh meõ nhaát trong taùc phaåm “Baøn veà nhöõng pheùp laï” (Essay of Miracles)


129

thoaùt ñöôïc caûm giaùc raøng buoäc tuø tuùng maø noãi aâu lo quaù taûi ñaõ aùp ñaët trong taâm hoàn. Baïn seõ vöôït qua nhöõng ranh giôùi naøy ñeå ñaït ñeán moät taâm traïng yeân bình. Ñieàu naøy ñaëc bieät raát deã thaáy khi baïn taäp trung vaøo nhöõng hình aûnh tích cöïc, chaúng haïn nhö ñang soáng yeâu thöông vôùi ngöôøi baïn thaân meán hoaëc nghó ñeán moät nôi naøo ñoù maø baïn caûm thaáy yeân vui.

Quaùn töôûng coøn giuùp ngöôøi ta buoâng boû nhöõng tranh chaáp daèng dai vôùi keû khaùc, vaø taâm trí traøn ñaày nieàm hoøa dòu tha thöù thay cho noãi oaùn hôøn, choái boû hoaëc thuø gheùt. Moät soá y baùc só nhaän xeùt trong khi caùc caûm xuùc tieâu cöïc coù taùc duïng baát lôïi cho naõo, töø ñoù coù theå laøm suy yeáu chöùc naêng mieãn nhieãm, thì traùi laïi, caùc caûm xuùc tích cöïc laïi kích thích naõo naâng cao söùc ñeà khaùng cuûa cô theå. (Chuùng toâi seõ trình baøy moät soá kyõ thuaät quaùn töôûng vaø töôûng töôïng ñònh höôùng ôû chöông 7 ñeå giuùp caùc baïn thu ñaït ñöôïc nhöõng muïc tieâu treân).

Môùi nhìn qua, quaùn töôûng döôùi maét nhieàu ngöôøi troâng coù veõ huyeàn hoaëc, laø saûn phaåm cuûa moäng mò, nhöng caùc cuoäc thí nghieäm ñaõ cho thaáy nhöõng kyõ thuaät quaùn töôûng nhö vaäy caûi thieän ñöôïc khaû naêng ñoái öùng vôùi chaán thöông taâm thaàn, duy trì söùc khoûe, vaø vöôït qua beänh taät, Baùc só Simonton cho bieát nhöõng tröôøng hôïp naøy khoâng phaûi laø tình traïng thuyeân giaûm töï phaùt (spontaneous remission), moät töø ngöõ maø giôùi y hoïc thöôøng duøng ñeå noùi ñeán moät hình thöùc khoûi beänh döôøng nhö chaúng roõ nguyeân nhaân. OÂng nhaän xeùt “Trong moãi tröôøng hôïp ñeàu coù moät dieãn tieán nhaân quaû naøo ñoù. Coøn dieãn tieán nhö theá naøo ñeå xaûy ra tình traïng thuyeân giaûm baát ngôø


130

thì laïi naèm ngoaøi söï hieåu bieát hieän nay cuûa chuùng ta”. Laäp luaän naøy coù theå duøng ñeå noùi ñeán nhöõng nguyeân do chöa bieát ñaõ khieán cho söï suy nghó tích cöïc taïo neân nhöõng phaûn öùng tích cöïc trong cô theå. Ñôn giaûn maø noùi thì ngöôøi ta khoâng hieåu vì sao nhöõng ñieàu nhö theá laïi coù taùc duïng, maø chæ bieát chuùng thaät söï coù hieäu quaû trong nhieàu tröôøng hôïp.


135

phaän cô baûn vaän haønh theo moät khuoân maãu maùy moùc coù theå tieân lieäu ñöôïc y nhö caùi ñoàng hoà. Vuõ truï quan cuûa oâng laø cô giôùi luaän. OÂng taùch bieät tinh thaàn vôùi vaät chaát, ngöôøi quan saùt (chuû theå) vôùi caùi ñöôïc quan saùt (khaùch theå). OÂng cho raèng ngöôøi ta coù theå nhìn vaøo moät bieán coá trong thieân nhieân maø khoâng laøm gì ñöôïc noù hoaëc noù cuõng chaúng aûnh höôûng gì ñeán hoï, gioáng nhö baïn nhìn moät coå maùy ñang hoaït ñoäng.

Phaàn thöù hai trong trieát hoïc cuûa Descartes laø moãi söï vieäc xaûy ra trong thieân nhieân ñeàu coù moät nguyeân nhaân. Ñuùng lyù tính cuûa noù, thieân nhieân vaän haønh theo moät lieân heä nhaân quaû ñôn giaûn: A töông taùc vôùi B sinh ra C. Ngöôøi ta goïi trieát hoïc cuûa oâng laø theá giôùi quan theo Descartes (Cartesian world view).

Nhaân vaät kieät xuaát tieáp theo xuaát hieän treân maøn aûnh laø Isaac Newton, ngöôøi ñaõ ñöa ra nhöõng coâng thöùc toaùn hoïc hoã trôï cho trieát thuyeát cuûa Descartes. Newton cho raèng moïi vieäc töø söï rôi cuûa moät traùi taùo cho ñeán quyõ ñaïo cuûa caùc haønh tinh ñeàu vaän haønh theo nhöõng quy luaät traät töï vaø heä thoáng maø ngöôøi ta coù theå tieân lieäu baèng toaùn hoïc, vaø quaû thöïc oâng ñaõ thaønh coâng. Vaät lyù hoïc cuûa Newton (Newtonian physics) ñaõ taïo cô sôû cho moät quan ñieåm maùy moùc veà vuõ truï, moät quan ñieåm döïa vaøo nhöõng töông quan daây chuyeàn hay nhaân quaû.

Hình aûnh cuûa vuõ truï ñöôïc phoùng chieáu hôi gioáng troø chôi bi-da: quaû banh naøy ñuïng vaøo quaû banh kia, roài quaû banh kia chaïy ñeán va vaøo quaû banh khaùc khieán noù chuyeån ñoäng vaø cöù theá maø tieáp dieãn khoâng ngöøng. Moãi bieán coá trong thieân nhieân ñeàu coù moät nguyeân nhaân coù theå hieåu ñöôïc; vaø con ngöôøi coù nhieäm vuï nghieân


134

haønh taùc döôøng nhö thöôøng coù cuûa ñoäng löïc ñoù laø xoâ ñaåy chuùng ta vaøo nhöõng bieán coá laøm teâ lieät tri giaùc, phaù vôõ nhöõng nieàm tin ñaõ coù ñeán ñoä chuùng ta suïm xuoáng nhö ñoáng gaïch vuïn cuûa moät toøa cao oác suïp ñoå tan taønh. Chính vaøo thôøi ñieåm thaäp töû nhaát sinh ñoù, coù theå vaø thöôøng xaûy ra moät hình thöùc taùi sinh, chuyeån theá; vaø ñoù laø luùc khôûi ñaàu moät ñôøi soáng môùi.

Caâu chuyeän cuûa ñôøi toâi laø moät söï rôi ruïng tan taùc nhöõng tö töôûng cuõ qua moät quaù trình kinh nghieäm heát söùc ñôùn ñau vaø ñeo ñuoåi nhöõng loái soáng môùi, ñeå roài chính nhöõng loái soáng naøy cuõng cuõ ñi vaø rôi ruïng. Söï vieäc naøy vaãn tieáp dieãn cho ñeán luùc nhaém maét lìa ñôøi.

Coù theå noùi tröôùc ñaây toâi laø ngöôøi heát söùc cöùng raén, kieân quyeát cho raèng chæ coù moät ñöôøng höôùng suy tö ñöùng ñaén, ñoù laø duy lyù vaø khoa hoïc. Cuõng nhö nhieàu ngöôøi Myõ trí thöùc hieän nay, toâi ñaõ töøng töï cho mình laø ngöôøi duy lyù nhaát. Baát kyø caùi gì muoán ñöôïc xem laø thöïc, thì phaûi ñöôïc chöùng minh baèng bieåu hieän vaät lyù. Ngöôøi ta phaûi caûm nhaän ñöôïc caùi ñoù baèng naêm giaùc quan (thaáy ñöôïc, ngöûi ñöôïc, sôø ñöôïc, nghe ñöôïc vaø neám ñöôïc) hoaëc ño löôøng ñöôïc taùc duïng cuûa noù baèng duïng cuï khoa hoïc. Noùi caùch khaùc, caùi gì coù thöïc trong thieân nhieân ñeàu phaûi coù hình coù daùng; khoâng hình khoâng daùng nghóa laø khoâng coù thöïc.

Neàn taûng cuûa tö duy thuaàn lyù hay duy thöïc ñöôïc thieát laäp bôûi Reneù Descartes, nhaø toaùn hoïc vaø trieát hoïc ngöôøi Phaùp ôû theá kyû 17. OÂng laø ngöôøi tieân phong cuûa phaùi Duy Nghieäm vaø chuû tröông thieân nhieân vaän haønh theo ñöôøng loái traät töï vaø coù heä thoáng. OÂng cho raèng vuõ truï hoaït ñoäng nhö moät guoàng maùy vó ñaïi maø caùc boä


131

CHÖÔNG 6

SÖÙC MAÏNH CUÛA NIEÀM TIN

Maõi ñeán luùc naøy lôøi leõ cuûa chuùng ta haàu nhö vaãn giôùi haïn trong nhöõng luaän ñieåm döïa vaøo khoa hoïc hay thuaàn lyù khi baøn veà caùc taùc duïng toát laønh cuûa vieäc aên uoáng ñuùng ñaén, luyeän taäp cuõng nhö söùc maïnh cuûa caùch nghó suy tích cöïc, vaø nhö caùc baïn ñaõ thaáy, coù raát nhieàu baèng chöùng hoã trôï cho chöông trình y hoïc döôõng sinh trình baøy trong taäp saùch naøy. Tuy nhieân coù ñoâi laàn trong ñôøi, duøng lyù trí ñeå suy xeùt cuõng chöa ñuû. Nhö tröôøng hôïp cuûa toâi chaúng haïn. Khi beänh ung thö ñöôïc phaùt hieän, khoa hoïc cuõng khoâng giuùp cho toâi ñöôïc maáy. Tin raèng mình seõ cheát neáu khoâng caàn ñeán nhöõng phöông tieän khaùc thöôøng, neân toâi ñaõ ñöa vaøo vieäc ñieàu trò moät chöông trình maø theo trình ñoä hieåu bieát cuûa toâi luùc baáy giôø, chaúng coù hoaëc coù quaù ít cô sôû khoa hoïc.

Vì ñaây laø phöông tieän ñieàu trò duy nhaát maø toâi bieát coù theå ñem laïi cho toâi nguoàn hy voïng soáng coøn thaät söï, neân taát nhieân toâi phaûi moø ñeán nhöõng vuøng ñaát vöôït ra ngoaøi bieân giôùi khoa hoïc. Khi


132

laøm nhö vaäy, toâi va phaûi moät trôû löïc kinh khuûng maø hieän nay nhieàu ngöôøi trong chuùng ta ñang ñoái ñaàu, ñoù laø laøm sao töï giaûi ñaùp nhöõng thaéc maéc saâu kính veà söï soáng töùc laø nhöõng thaéc maéc veà taâm linh, veà soá phaän, veà nhöõng quyeàn naêng naèm ngoaøi taàm hieåu bieát cuûa chuùng ta – trong moät khung caûnh xaõ hoäi vôùi theá giôùi quan phuû nhaän söï hieän höõu cuûa taâm linh hay sieâu nhieân. Toâi cuõng phaûi töï hoûi laøm sao ngöôøi ta coù theå tin vaøo nhöõng ñieàu maø khoa hoïc chöa khaúng ñònh giaù trò?

Xin ñöôïc pheùp taâm söï vôùi caùc baïn veà tröôøng hôïp toâi böøng daäy nieàm tin boå tuùc cho vieãn aûnh trí thöùc thuaàn lyù veà söï soáng. Xeùt nhieàu maët thì nieàm tin naày gioáng nhö nieàm tin cuûa nhöõng ngöôøi khi vaáp phaûi nhöõng trôû ngaïi quaù söùc neân höôùng veà ñaáng thieâng lieâng naøo ñoù ñeå caàu xin söùc maïnh vaø söï hoä trì. YÙ chí vaø nieàm tin ñoâi khi khoâng theå coù ngay töùc khaéc, vì trong nhieàu tröôøng hôïp ta phaûi thöïc söï ñoåi caùch suy tö, maø ñieàu naøy caàn coù thôøi gian vaø noã löïc.

Toâi phaûi taäp chaáp nhaän söï kieän coù hai loái nhìn vaøo thöïc taïi: moät laø döïa vaøo lyù trí, cho raèng moãi söï vaät trong thieân nhieân ñeàu coù theå coâ laäp nhö laø moät thöïc theå rieâng leû, caùch bieät vaø vaän ñoäng theo moät qui luaät töï nhieân coù tính caùch maùy moùc vaø voâ yù thöùc; vaø hai laø caûm nhaän baèng taâm linh, thaáy raèng moïi söï vaät trong thieân nhieân, bao goàm moïi ñôøi soáng, laø thoáng nhaát, vaø vaän ñoäng cuûa ñôn vò thoùng nhaát naøy bò chi phoái bôûi moät naêng löïc voâ taän, veà maët tinh thaàn goïi laø löông naêng, luoân luoân naâng cao theå chaát vaø tinh thaàn ñeán choã toát ñeïp.


133

Gaàn caû ñôøi, toâi tin vaøo söï toái öu cuûa lyù trí vaø khoa hoïc. Khoâng phaûi chæ ñeán luùc chaïm traùn vôùi caùi cheát vaø gaëp ñöôïc moät trieát lyù traùi ngöôïc vôùi suy nghó duy lyù maø toâi môùi thaáy ñöôïc nhöõng giôùi haïn trong quan ñieåm tröôùc ñoù cuûa mình. Mæa mai thay, caùc nhaø khoa hoïc ñang laøm vieäc treân bieân cöông cuûa vaät lyù hoïc, trong ngaønh cô hoïc löôïng töû, ñang chöùng minh raèng moïi thöïc taïi ñeàu thoáng nhaát vôùi nhau, vaät chaát vaø naêng löôïng chæ laø hai maët bieåu hieän cuûa cuøng moät vaät. Ñoái vôùi nhieàu ngöôøi, ñieàu naøy coù theå ñoøi hoûi moät haønh vi cuï theå cuûa nieàm tin.

Tin vaøo moät höõu theå toái cao hay moät naêng löïc thoáng nhaát maø phoå quaùt ñoøi hoûi nhöõng ñieàu maø lyù trí khoù chaáp nhaän. Ñöôøng höôùng suy tö maø ta ñöôïc giaùo duïc ôû hoïc ñöôøng kieåu Myõ hoaøn toaøn ñoái nghòch vôùi yù töôûng xem thöïc taïi laø moät theå thoáng nhaát. Nhöng coù leõ nhôø söï trôï löïc cuûa khoa hoïc vaø vaên hoùa taâm linh coå truyeàn, chuùng ta coù theå thaáy thöïc taïi theo moät caùch khaùc. Moät caùi nhìn thöïc taïi nhö vaäy seõ taïo neân söùc maïnh xoùa tan noãi thaát voïng vaø hoaøi nghi, ñoàng thôøi xoa dòu côn sôï haõi vaø ñôùn ñau trong nhöõng luùc ñen toái nhaát. Chaúng haïn nhö tieáp caän söï soáng baèng tinh thaàn roäng môû seõ cho ta thaáy ñöôïc yù nghóa cuûa ñôùn ñau vaø bieát ñöôïc phaûi laøm nhöõng gì ñeå thoaùt khoûi ñôùn ñau moät caùch toát ñeïp.

Toâi ñaõ ñeán ñoä tin raèng ñaèng sau moïi hieän höõu coù moät ñoäng löïc maø ngöôøi phöông Taây goïi laø Thöôïng Ñeá vaø ngöôøi phöông Ñoâng goïi laø Trôøi, ñoäng löïc ñoù chính laø tình yeâu voâ bieân vaø ban cho voâ haïn, nhöng ñoàng thôøi cuõng laïnh luøng tröøng phaït vaø kieân trì giaùo duïc ñeå naâng cao taâm thöùc cuûa chuùng ta. Moät trong nhöõng phöông caùch


168

ñöôïc traïng thaùi thô thôùi saâu xa, ñoàng thôøi vaãn nuoâi döôõng nhöõng caûm xuùc toát ñeïp phaùt trieån trong baïn. (Nhö ñaõ löu yù ôû chöông 5, luyeän taäp naêng noã laø phöông caùch buoâng xaû tuyeät vôøi). Nhöõng phöông phaùp tu luyeän naøy cuøng caùc kyõ thuaät quaùn töôûng ñònh höôùng sau ñaây coù theå thöïc hieän baát cöù luùc naøo duø ngaøy hay ñeâm, taát caû chæ maát vaøi phuùt vaø caàn moät caùi gheá ngoài thoaûi maùi laø ñuû. Phaàn coøn laïi thì tuøy baïn, tuøy khaû naêng taäp trung cuûa baïn. Khaû naêng naøy seõ taêng tieán theo ñaø thoâng thaïo tay ngheà.

Khi ñaõ naém vöõng nhöõng kyõ thuaät ñôn giaûn naøy, baïn coù theå tieán haønh 4 baøi taäp quaùn töôûng phöùc taïp hôn vaø coù leû ñaùng khích leä hôn vì coù taùc duïng taêng löïc raát maïnh. Moät soá baïn coù theå thaáy taäp trung nhöõng baøi naøy hôi khoù luùc ban ñaàu, vì chuùng ñoøi hoûi söï taäp trung cao ñoä vaø phaàn naøo trí nhôù. Tuy nhieân, caùc baïn coù theå giaûi quyeát ñöôïc caû hai vaán ñeà naøy baèng caùch ghi laïi thöù töï caùc böôùc cuûa baøi taäp vaøo baêng caùt - seùt vaø haèng ngaøy môû ra nghe ñeå laøm theo, thay vì vöøa taäp vöøa coá nhôù. Vieäc naøy seõ giuùp baïn taäp luyeän song suoát cho ñeán khi quen thuoäc coù theå töï taäp laáy. Dó nhieân caùc baøi taäp quaùn töôûng ngaéng vaãn laø loái ñi toát daãn ñeán nhöõng kyû thuaät phöùc taïp hôn.

Boán baøi taäp quaùn töôûng ñònh höôùng goàm coù Buoâng Xaû (thö giaõn) giuùp baïn ñaït ñöôïc traïng thaùi thô thôùi saâu xa vaø naûy sinh moät moät loaït caùc lieân töôûng vaø tình caûm toát ñeïp; Böøng Saùng, daønh cho ngöôøi beänh hoaïn, suy yeáu maø muoán taäp quaùn töôûng ñeå caûi thieän söùc khoûe; Linh Höôùng goàm hai baøi coù taùc duïng taïo söï thoaûi maùi, gôïi höùng saùng taïo vaø hoøa giaûi.


145

thaønh toá ñeàu thoáng nhaát vôùi nhau vaø leä thuoäc laãn nhau. Moãi thaønh toá trong böùc tranh naày laø moät yeáu toá caàn thieát, khoâng theå thieáu ñöôïc, cho söï toaøn nhaát cuûa toång theå. Vì vaäy, khoâng caùi gì coù theå taùch ra hoaëc coâ laäp maø khoâng bieán ñoåi, noùi ñuùng hôn laø khoâng laøm sai leäch traïng thaùi nguyeân veïn cuûa böùc tranh, hoaëc laø nhaän thöùc cuûa ngöôøi ta veà thöïc taïi. Ñaây chính laø vieãn caûnh toång hôïp hay nhaát nguyeân, cho raèng moãi bieán coá ñôn ñoäc trong vuõ truï ñeàu coù lieân heä hoaëc dính daùng ñeán moïi bieán coá khaùc, baát keå chuùng xaûy ra caùch xa nhau bao nhieâu ñi nöõa. Nhö vaäy, ngöôøi quan saùt (chuû theå) vaø caùi ñöôïc quan saùt (khaùch theå) ñaõ thoáng nhaát ngay khi hai beân caûm bieát nhau, beân naøy aûnh höôûng tôùi beân kia, vì caû hai ñeàu laø thaønh phaàn cuûa moät böùc tranh to lôùn hôn – moät hieän töôïng duy nhaát – goïi laø vuõ truï.

Trieát thuyeát naøy thaät söï cho raèng vuõ truï töï noù ñaõ laø moät sinh theå vó ñaïi, vaø moãi bieán coá hoaëc moãi vaät rieâng leõ trong vuõ truï ñöôïc xem nhö laø moät chöùc naêng hay teá baøo caù theå trong moät cô theå soáng khoång loà. Ngöôøi ta töôûng moãi teá baøo trong cô theå laø moät ñôn vò rieâng bieät, nhöng thöïc ra ñeå soáng, noù tuøy thuoäc vaøo cô theå toaøn khoái vaø moïi heä thoáng soáng trong cô theå. Cô theå cuõng vaäy, ñeå soáng, noù leä thuoäc vaøo caùc teá baøo cuûa noù, toaøn theå laãn töøng teá baøo. Caùi naøy khoâng theå toàn taïi neáu khoâng coù caùi kia. Theo caùch ñoù, baát cöù caùi gì xaûy ra ôû baát cöù nôi naøo trong vuõ truï ñeàu coù taùc ñoäng ñeán toâi, vaø toâi cuõng taùc ñoäng laïi noù, vì toâi laø moät thaønh phaàn cuûa cô theå roäng lôùn naøy hay laø caùi thöïc theå soáng maø ta goïi laø thöïc taïi.


146

Suoát muøa ñoâng naêm 1978 vaø xuaân, heø naêm 1979, toâi duøng böõa ôû moät gia ñình aên uoáng vaø sinh hoaït theo trieát lyù phöông Ñoâng. Haèng ñeâm toâi quaây quaàn vôùi nhieàu ngöôøi ñeán hoïc hoûi vaø caùc thaønh vieân trong gia ñình, cuøng chia seû nhöõng böõa aên laï luøng vaø ñaøm ñaïo veà nhöõng vaán ñeà tröøu töôïng bí hieåm chaúng haïn nhö taùc duïng cuûa moùn aên thöùc uoáng ñoái vôùi söùc khoûe, trieát lyù phöông Ñoâng, moät soá taùc phaåm trieát hoïc AÙ Ñoâng, nguyeân lyù AÂm Döông vaø quan ñieåm toång hôïp veà thöïc taïi.

Luùc ban ñaàu, toâi caûm thaáy roõ raøng toâi ñaõ töï lao mình vaøo troø khuøng ñieân. Moãi ñeâm, sau khi aên xong trôû veà nhaø, toâi töï hoûi phaûi chaêng mình ñaõ ñaùnh maát löông tri? Loøng toâi voâ cuøng ray röùt vì trieát lyù naøy keâu goïi phaàn myõ caûm hoaëc taâm linh trong toâi. Chaéc chaén phaûi caân nhaéc laø neân nhai nuoát bao nhieâu yù töôûng vì trong côm vaãn laãn nhieàu voû traáu. Duø sao, taàm nhìn taâm linh giuùp toâi caûm thaáy mình doài daøo söùc maïnh vaø naêng löïc noäi taïi hôn laø taàm nhìn duy lyù coù theå ñem laïi. Sau heát, phöông phaùp taâm linh xaùc nhaän toâi seõ coù beân mình söùc maïnh cuûa vuõ truï vaø toâi seõ giao tieáp vôùi nguoàn naêng löïc voâ haïn naøy baèng caùch giöõ gìn aên uoáng toát laønh, reøn luyeän theå chaát vaø ñònh taâm hay caàu nguyeän. Huyeàn hoïc cuûa caû Ñoâng laãn Taây ñeàu xaùc nhaän nhö nhau, baèng caùch tieát thöïc, caàu nguyeän vaø soáng ñaïm baïc, ngöôøi ta thanh taåy ñöôïc con ngöôøi mình. Ngöôøi ta trôû neân trong saïch ñeå thaám nhuaàn nguoàn naêng löôïng vuõ truï. Caùc haønh ñoäng cuûa con ngöôøi seõ coù yù nghóa hôn vì ñöôïc thoâi thuùc bôûi nhöõng ñoäng löïc tinh thaàn cao thöôïng hôn nhöõng duïc voïng taàm thöôøng.


167

khieát, kieân nhaãn vaø tröôøng toàn; hoaëc moät caùi caây vôùi veû xinh töôi vöôn leân eâm aû nhöng khoâng meàm yeáu; hoaëc moät vaàng maây traéng thaûnh thôi, duyeân daùng. Baïn haõy ñeå yeân cho taâm tö döïng leân nhöõng caûnh trí toát ñeïp lieân quan ñeán caùc hình aûnh naøy hoaëc nhöõng hình aûnh töông töï maø baïn chôït nghó ra; haõy ñeå cho nhöõng tình caûm nhö theá traøn ngaäp ngöôøi baïn taïo neân nhöõng caûm xuùc yeân laønh cuøng vôùi söùc maïnh do chuùng gôïi ra.

Taäp trung vaøo hôi thôû

Ñaây laø moät phöông phaùp tu luyeän taâm linh maø caùc truyeàn thoáng toân giaùo cuûa caû Ñoâng laãn Taây ñaõ khuyeán khích bao theá kyû nay. Khi baïn ñaõ ñaït ñöôïc traïng thaùi thô thôùi thì baét ñaàu taäp trung vaøo vieäc hít vaøo thôû ra ñeå nghieäm thaáy luoàng sinh khí toát laønh, hoã trôï vaø taêng söùc ñi vaøo cô theå vaø daâng ñaày buoàng phoåi. Chuù yù theo doõi caùc noãi böùc xuùc khoù chòu, beänh hoaïn vaø trôû ngaïi ñöôïc thaûi ra khoûi cô theå vaø ñôøi baïn. Chuù yù ñeán nhòp thôû – phình ra (hít vaøo) vaø thoùp vaøo (thôû ra) dieãn ra trong cô theå cuõng nhö trong toaøn boä cuoäc soáng cuûa mình. Theo töøng hôi thôû, baïn töø töø naâng mình leân ngang taàm chuyeån ñoäng cô baûn cuûa vuõ truï, söï giaõn ra vaø co vaøo dieãn ra trong phaïm vi roäng lôùn cuûa baûn theå vuõ truï, cuõng nhö ôû möùc ñoä cöïc kyø vi teá nôi maø nhöõng hoaït ñoäng cuûa caùc phaàn töû nhoû hôn nguyeân töû cuõng chòu söï ñieàu khieån cuûa nhòp ñieäu luaân phieân co giaõn naøy.

Coù nhieàu caùch quaùn töôûng gioáng nhö nhöõng phöông phaùp tu luyeän taâm linh vaø toân giaùo. Baïn coù theå nghó ra nhieàu hình thöùc quaùn töôûng khaùc chöa ñöôïc noùi ñeán. Vaán ñeà maáu choát laø laøm sao ñaït


166

ra thieân taøi vaø moät söï nghieäp vaên hoïc vaãn coøn ñöùng vöõng trong laøng thô Chaâu Myõ.

Ngoaøi ra, coøn coù nhieàu ñoaïn ngaén trong kinh saùch, aâm nhaïc vaø thô ca coù theå duøng ñeå nieäm khi quaùn töôûng khoâng theå keå heát ra ñaây. Baïn tìm ñoïc Kinh Thaùnh, Ñaïo Ñöùc Kinh, Baùt Nhaõ, Taâm Kinh, Kinh Veä Ñaø, Kinh Koâran hoaëc saùch cuûa Giaùo sö Ohsawa. v…v… seõ thaáy ñöôïc nhöõng caâu vaên gôïi höùng, taêng söùc coù giaù trò caû ñôøi ngöôøi. Neáu moät caâu ñaëc bieät naøo ñoù ñöôïc duy trì lieân tuïc trong moät thôøi gian, chaéc chaén noù seõ chaïm vaøo cung baäc aån saâu trong baïn vaø coù leû ñuùng vaøo nôi baïn caàn ñeå kích thích nhieàu lieân töôûng tích cöïc cuøng nhöõng caûm öùng noäi taâm ñang chöïc buøng leân trong hoàn baïn.

Taäp trung vaøo moät hình aûnh ñôn ñoäc

Coù theå duøng nhöõng loaïi hình aûnh ñôn ñoäc ñeå böôùc vaøo traïng thaùi thô thôùi saâu laéng vaø thaám nhieãm caûm giaùc yeân oån sung söùc. Nhöõng ai thöïc haønh quaùn töôûng naøy neân duøng con maét tinh thaàn ñeå “thaáy” ñöôïc hình aûnh caøng chi tieát caøng toát, ñoàng thôøi phaûi “caûm” ñöôïc caùc tính chaát ñi keøm hình aûnh ñoù. Coá duy trì nhöõng tình caûm vöøa coù caøng laâu caøng toát tröôùc khi baïn ngöng quaùn töôûng. Moät trong nhöõng hình aûnh duøng ñeå taïo caûm giaùc yeân bình, khoûe khoaén vaø soáng laâu laø ngoïn nuùi, moät caûnh töôïng yeân laëng, tónh taïi vaø huøng vó; hoaëc hoà nöôùc tieâu bieåu cho söï eâm ñeàm vaø thoaùng ñaït; hoaëc bieån caû, hình aûnh cuûa naêng löïc coäi nguoàn, baø meï ban sô cuûa toaøn boä söï soáng treân haønh tinh naøy, vaø laø söï keát hôïp giöõa söùc maïnh vaø tinh


147

Khoå thay, toâi laïi khoâng soáng vaø laøm vieäc trong moät tu vieän ôû Taây Taïng hay Nhaät Baûn, maø trong moät cao oác giöõa ñoâ thò Philadelphia. Nhöõng ñieàu toát laønh ôû phöông Ñoâng laøm sao coù theå chuyeån ñeán phoá South Broad naøy ñöôïc. Toâi ñaønh thöùc daäy vaøo buoåi saùng roài ñeán sôû laøm ñeå bieát mình ñaõ ñi ñöôïc bao xa töø caùi theá giôùi mình ñaõ lôùn leân.

Haèng ngaøy toâi ñi qua ñi laïi giöõa hai theá giôùi – töø theá giôùi quan cuûa Descartes, neàn taûng y hoïc hieän ñaïi, ñeán quan ñieåm toång hôïp veà thöïc taïi, cô sôû cuûa phöông phaùp Thöïc Döôõng maø toâi hy voïng seõ cöùu giuùp ñôøi toâi. Khoûi phaûi noùi, toâi cam chòu caùi gì ñoù töïa hoà côn khuûng hoaûng. Khoâng coù gì trong voán lieáng kinh nghieäm baûn thaân coù theå giuùp toâi naém baét caùch suy tö môùi, ngoaïi tröø nhöõng hieåu bieát veà nieàm tin Thieân Chuùa do nhaø thôø thuyeát giaûng coøn soùt laïi töø thôøi thô aáu. Tuy nhieân, toâi khoâng ñeán nhaø thôø ñaõ nhieàu naêm, vaø caùc ñieàu thuyeát giaûng cuûa toân giaùo khoâng coøn vöôùng baän trong taâm thöùc haèng ngaøy cuûa toâi nöõa. Thaät vaäy, phöông phaùp Thöïc Döôõng döôøng nhö xa laï ñoái vôùi toâi ñeán noãi coù luùc toâi tröôûng chöøng nhöõng ngöôøi truyeàn baù ñaõ bòa ra lôøi giaûi thích cho thöïc taïi khi hoï aùp duïng noù. Lieäu coù caùi gì hay trong quan ñieåm toång hôïp taâm linh naøy, hoaëc toâi ñaõ loït vaøo choán boàng lai tieân caûnh?

Toâi hôi phaân vaân giöõa hai choïn löïa: hoaëc laø deïp boû oùc duy lyù vaø hy voïng tìm thaáy giaù trò trong nhöõng gì toâi ñang laøm, hoaëc laø phuû nhaän moïi thöïc chaát trong nhöõng gì ñang xaûy ñeán cho toâi. Vaø toâi ñaõ choïn caû hai.

May thay cho caùch xöû söï oân hoøa, toâi vaãn ñeå xeùt nghieäm y khoa ñeàu ñaën, chính nhöõng xeùt nghieäm naøy ít ra cuõng laø tieáng noùi


148

quen thuoäc giuùp xaùc minh thöïc teá. Caùc xeùt nghieäm ñeàu cho thaáy söùc khoûe cuûa toâi ñang treân ñaø caûi thieän roõ reät. Phöông phaùp xa laï vaø khoâng chính thoáng döôøng nhö coù taùc duïng thaät söï, maëc duø lôøi giaûng giaûi caên baûn mang tính chaát bí aån.

Toâi baét ñaàu thaéc maéc khoâng bieát loái suy nghó chæ döïa vaøo lyù trí coù phaûi laø caùch duy nhaát ñeå nhìn vaøo vuõ truï hoaëc khaùm phaù chaân lyù hay khoâng? Coù theå loái suy nghó duy lyù laø ñuùng neáu vaän duïng heát möùc, nhöng vaãn coù theå coù moät caùch nhìn thöïc taïi ñoái laäp nhöng boå tuùc cuõng ñuùng nöõa chöù?

Kieåu bieän luaän theo Newton, nhö vaät lyù hoïc hieän ñaïi ñaõ cho thaáy, chaéc chaén coù nhöõng giôùi haïn khaéc nghieät. Tröôùc heát, phöông phaùp khoa hoïc ñöôïc vaän duïng trong phoøng thí nghieäm hieän ñaïi vôùi nhöõng trang thieát bò chæ ñeå khaûo saùt nhöõng bieán coá ñöôïc taïo döïng laïi döôùi moät soá ñieàu kieän ñaëc bieät do con ngöôøi ñaët ra. Caùc nghieân cöùu khoa hoïc theo khuoân maãu chính thoáng phaûi caên cöù vaøo söï khaûo saùt lieân heä nhaân quaû. Nhöõng bieán coá rieâng bieät, hoaëc nhöõng bieán coá ngaãu nhieân ñeàu bò ñaët ngoaøi voøng khoa hoïc. Thaät vaäy, phoøng thí nghieäm coá gaéng loaïi boû söï ngaãu nhieân ñeå khaûo saùt hai hoaëc nhieàu yeáu toá ñaõ coâ laäp. Tuy nhieân, coù tình huoáng naøo trong cuoäc soáng cuûa chuùng ta laïi khoâng chòu aûnh höôûng cuûa söï ngaãu nhieân hoaëc nhöõng söï kieän maø ta khoâng theå tieân lieäu ñöôïc?

Nhö Jung ñaõ noùi: “Neáu chuùng ta ñeå maëc moïi söï cho thieân nhieân, chuùng ta seõ thaáy moät caûnh trí raát khaùc (vôùi caûnh trí ñöôïc taïo ra trong phoøng thí nghieäm): moïi dieãn tieán, duø töøng phaàn hay toaøn theå, ñeàu coù söï can thieäp cuûa ngaãu nhieân, can thieäp nhieàu ñeán noãi


165

Neáu ñaàu oùc khoâng taäp trung ñöôïc, baïn coù theå ngaâm leân (tuïng, nieäm) chöõ hay caâu ñoù moät caùch nheï nhaøng. Vieäc naøy seõ taïo ra moät aâm höôûng thaàn dieäu beân trong laøm thö giaõn thaân taâm. Ñaây cuõng laø moät caùch ñieàu khí, neân baïn seõ nghieäm thaáy moät caûm giaùc thô thôùi hoaøn toaøn sau ñoù. Nhöõng chöõ ñaõ ñöôïc duøng nhö lôøi chuù ñeå nieäm thaàm hay tuïng leân goàm coù shalom, chöõ Do Thaùi coå, nghóa laø “hoøa bình”, hoaëc abba, nghóa laø “cha” hay “Thöôïng Ñeá”; tieáng Phaïn coù chöõ om hay aum, nghóa laø aâm thanh vuõ truï. Coù theå töôûng ñeán danh hieäu cuûa caùc baäc giaùo chuû hoaëc cuûa ngöôøi thöông kính, hoaëc duøng chính teân rieâng cuûa mình. Caùch quaùn töôûng teân rieâng naøy ñaõ ñöôïc nhieàu ngöôøi söû duïng, trong ñoù coù Alfred Lord Tennyson vaø Walt Whitman. Trong caùc taùc phaåm “Walt Whitman: Moät Cuoäc Ñôøi” Justin Kaplan coù trích daãn lôøi cuûa Whitman: “Xeùt cho cuøng thì toâi laø gì. Neáu chaúng phaûi maø moät treû thô thích thuù vôùi aâm thanh cuûa teân mình? Trong luùc laäp ñi laäp laïi caùi teân, toâi ñöùng rieâng ra ñeå nghe – noù khoâng heà laøm toâi thaáy chaùn”. Whitman duøng töø ñöùng rieâng ra

(stand apart) ñeå noùi ñeán söï caûm nghieäm taâm linh ngaây ngaát do vieäc xöôùng teân ñem ñeán cho oâng. YÙ töôûng xöôùng teân rieâng nghe ra coù veû ích kyû ñoái vôùi nhieàu ngöôøi, vaø roõ raøng khoâng phaûi ai cuõng laøm ñöôïc nhö theá, nhöng ñoù chaúng qua laø moät caùch ñaùnh thöùc nhöõng phaàn caù tính tröôùc ñoù chöa ñöôïc bieát hoaëc bò hieåu sai. Chính baûn thaân Whitman ñaõ nghieäm thaáy moät söï taùi sinh taâm linh. OÂng vieát: “Toâi khoâng theå tænh giaác, vì chaúng coù caùi gì gioáng nhö toâi thaáy tröôùc ñaây. Hoaëc giaû ñaây laø laàn ñaàu toâi tænh thöùc, vaø moïi caùi tröôùc ñaây chæ laø moät giaác nguû taàm thöôøng”. Chính söï böøng tænh taâm linh naøy taïo


164

phoøng saùng dòu vaø ngoài leân moät caùi gheá thaät thoaûi maùi, toát nhaát laø choïn gheá coù löng döïa thaúng. Côûi heát giaøy deùp vaø töïa löng vaøo gheá. Haõy ñeå yù xem hôi thôû cuûa mình nhanh hay chaäm, noâng hay saâu. Töø töø hít vaøo ñöa hôi thôû xuoáng buïng khieán daï daøy hôi phình ra. Sau ñoù thôû ra cuõng töø töø, saâu vaø töï nhieân. Khi caûm thaáy moïi caêng thaúng tan bieán khoûi cô theå, baïn coù theå baét ñaàu thöïc hieän moät trong caùc kyõ thuaät trình baøy sau ñaây.

CAÙC BAØI TAÄP QUAÙN TÖÔÛNG NGAÉN

Taäp trung vaøo moät chöõ hay moät caâu ngaén

Moät chöõ hay moät caâu ngaén ñaëc bieät naøo ñoù ñöôïc chaêm chuù nghó ñeán seõ coù hieäu quaû raát lôùn trong vieäc ñem laïi traïng thaùi buoâng xaû thô thôùi vaø söï khoûe khoaén haân hoan. Tö töôûng ñöôïc taäp trung vaøo moät chöõ hay lôøi, hoaëc moät caâu ngaén ôû AÙ Ñoâng goïi laø chuù

(mantra) vaø cöù laäp ñi laëp laïi chöõ hay caâu naøy trong trí theo tieát ñieäu chaäm ñeàu cho ñeán khi moïi yù nghó hay hình aûnh khaùc bieán maát vaø nhöõng tình caûm tích cöïc cuøng nhöõng lieân töôûng toát ñeïp toûa ra trong baïn. Baïn caøng taäp trung nhieàu, nhöõng tình caûm toát laønh ñaõ naåy sinh löu laïi trong baïn caøng laâu vaø caøng coù taùc duïng taêng cöôøng söùc khoûe. Chaúng maáy choác con ngöôøi baïn laéng vaøo moät traïng thaùi yeân bình phi thôøi gian. Baïn nhö thaáy mình ñang ôû moät coõi naøo ñoù xa rôøi traàn theá; khí löïc ñöôïc phuïc hoài, caùc bình ñieän cuûa baïn ñöôïc naïp ñaày.


149

döôùi nhöõng tình huoáng ngaãu nhieân, baát cöù moät loaït bieán coá naøo tuyeät ñoái tuaân theo nhöõng qui luaät ñaëc bieät (maø phoøng thí nghieäm ñeà ra) ñeàu laø ngoaïi leä (baát thöôøng)”.

Söï ngaãu nhieân xaûy ra quaù nhieàu trong ñôøi soáng chuùng ta ñeán noãi haàu heát moïi ngöôøi ñeàu coâng nhaän laø mình yeáu ñuoái tröôùc ruûi may. Chaúng haïn ñaõ bao laàn chuùng ta caûm thaáy gôïn leân trong loøng nieàm aâu lo u aùm khi thaáy moät ngöôøi thaân thöông böôùc ra cöûa ñi laøm coâng vieäc gì ñoù khaùc hôn thöôøng nhaät. Ai cuõng bieát söï ngaãu nhieân naèm saùt sau noãi hieåm nguy laãn thoaùt naïn. Chæ vôùi moät naêng löïc hôi khoù tin caäy goïi laø “tröïc giaùc”, chuùng ta môùi coù theå thaáy tröôùc hoaëc caûm nhaän nhöõng may ruûi saép xaûy ra. Thaät khoù maø tieân ñoaùn chính xaùc baát cöù caùi gì xaûy ra trong ñôøi soáng cuûa moãi con ngöôøi. Nhöõng bieán coá ngaãu nhieân xaûy ra moïi luùc vaø coù theå chaúng bao giôø döùt. Ngaãu nhieân cuõng laø moät yeáu toá quan troïng khieán cho ta maéc beänh hay khoûi beänh. Ñieàu ñoù thöïc laø baïn vaø toâi ñeàu laø nhöõng hieän töôïng ñoäc laäp trong thieân nhieân. Khoâng moät baùc só naøo coù theå cho baïn bieát caùi gì seõ xaûy ra vôùi baïn, baát keå tình traïng söùc khoûe cuûa baïn ra sao. Vò y só chæ coù theå noùi cho baïn bieát nhöõng gì maø baûn thoáng keâ ñaõ neâu. Theo quan ñieåm döïa vaøo thoáng keâ, cô may thoaùt khoûi beänh ung thö cuûa toâi heát söùc mong manh, mong manh ñeán noåi toâi khoâng chaéc mình soáng ñeán 4 naêm sau khi beänh ñöôïc xaùc nhaän. Neáu cöù chaáp nhaän quan ñieåm thoáng keâ, chaéc toâi phaûi buoâng xuoâi chôø cheát. Nhöng moãi ngöôøi trong chuùng ta laø moät nhaát theå trong vuõ truï, moät ñoái töôïng cuûa nhöõng bieán coá ñoäc ñaùo khoâng tieân ñoaùn ñöôïc. Khoa hoïc khoâng theå tieân lieäu toâi seõ gaëp hai chaøng trai xin ñi quaù giang treân xa loä New Jersey, cuõng nhö toâi phaûi


150

aên gaïo löùt muoái meø vaø rau cuû, toâi phaûi ñònh taâm thöôøng xuyeân, vaø toâi seõ thaáy ñöôïc söùc khoûe ñöôïc khoâi phuïc.

Vaøo thaùng 9 naêm 1979, toâi cho tieán haønh raø xöông ñeå xem thöû mình ñaõ tieán boä ñeán ñaâu. Tröôùc luùc xeùt nghieäm, moät trong caùc baùc só cuûa toâi noùi vôùi toâi raèng oâng hy voïng thaáy beänh döøng laïi ôû möùc ñoä caùch ñoù möôøi boán thaùng. OÂng laïc quan tin töôøng toâi chaän ñöùng ñöôïc beänh, nhöng laïi sôï caùc veát ung thö ñaõ aên lan khaép cô theå. OÂng nhaéc toâi ñöøng mong thay ñoåi nhieàu, oâng baûo ñeå xöông laønh laën caàn coù nhieàu thôøi gian.

Caùc xeùt nghieäm cho thaáy toâi hoaøn toaøn khoûi beänh ung thö; khoâng coøn daáu veát gì ôû baát cöù nôi ñaâu trong cô theå; xöông cuõng laønh laën.

Leõ töï nhieân, keát quaû ñaõ vöôït xa ñieàu toâi mong ñôïi. Baèng caùch naøo ñoù, nhieàu yeáu toá ñaõ keát hôïp laïi taïo ra moät bieán coá baát ngôø, neáu khoâng noùi laø voâ song. Nhöng chaéc chaén aên uoáng vaø taäp luyeän theo phöông phaùp Thöïc Döôõng ñaõ goùp phaàn vaøo tieán trình caûi thieän söùc khoûe; nghóa laø khuyeán khích heä thoáng mieãn nhieãm chieán ñaáu choáng laïi beänh taät. Duø sao, caùi cô cheá maø nhöõng löïc löôïng naøy hôïp ñoàng taùc chieán coù hieäu quaû vaãn laø moät pheùp laï.

Vaøo thôøi ñieåm ñoù cuûa cuoäc ñôøi, toâi thaáy mình caàn phaûi môû taâm ra ñeå tieáp nhaän pheùp laï. Quaù nhieàu bieán coá ñaõ xaûy ra neân khoâng theå cöù kheùp maõi caùnh cöûa aên thoâng vôùi nhöõng phöông phaùp nhö theá. Baèng lyù trí, toâi thaáy raèng nhöõng bieán coá ñoäc ñaùo xaûy ra thöôøng xuyeân. Giaû söû coù moät ñaáng Thöôïng ñeá muoán can döï vaøo


163

Nghæ ngôi laø phöông caùch töï nhieân nhaát ñeå laøm dòu böùc xuùc taâm thaàn vaø loaïi tröø nhöõng taùc duïng phuï baát lôïi cuûa noù. Chæ caàn naém vaøi kyõ thuaät ñôn giaûn, baïn coù theå taïo ñöôïc traïng thaùi nghæ ngôi baát cöù luùc naøo baïn muoán duø ôû baát cöù nôi naøo. Nhöõng baøi taäp ñöôïc trình baøy döôùi ñaây seõ chæ cho baïn caùch thöïc cheá ngöï vaø vöôït thoaùt söï caêng thaúng thaàn kinh, noãi lo aâu vaø sôï haõi. Chuùng seõ giuùp baïn ñaït ñöôïc traïng thaùi thô thôùi saâu laéng vaø taïo ra trong baïn moät caûm giaùc yeân bình, sung söôùng. Nhöõng baøi taäp naøy daønh ñeå giuùp cô theå baïn choáng ñöôïc beänh, cuõng nhö giuùp baïn öùng xöû vôùi nhöõng khoù khaên beân ngoaøi baèng söï saùng suoát nhôø ñieàm tónh vaø yeân oån noäi taâm.

Chuùng toâi seõ ñöa ra nhieàu baøi taäp ngaén goïn nhöng hieäu quaû cao duøng ñeå khôûi ñoäng cho “noùng maùy” tröôùc khi böôùc vaøo nhöõng kyõ thuaät töôûng töôïng ñònh höôùng caàn nhieàu coâng phu hôn.

Moãi baøi taäp chæ maát 5 ñeán 15 phuùt laø coù hieäu quaû, maëc duø caøng taäp laâu caøng ñöôïc thô thôùi vaø caøng thaáy nhöõng tình caûm cuøng tö töôûng toát ñeïp choaùn daàn taâm trí. Chuùng toâi khuyeân baïn neân laøm moät trong nhöõng coâng phu quaùn töôûng neâu ra sau ñaây – baøi taäp ngaén hoaëc töôûng töôïng ñònh höôùng – moãi ngaøy ba laàn. Thôøi gian toång coäng khoaûng 15 phuùt ñeán 45 phuùt moät ngaøy tuøy theo yù thích cuûa baïn. Baïn taäp caøng nhieàu, chuùng caøng trôû thaønh thieân tính thöù hai cuûa baïn ñeán ñoä baïn coù theå thöïc hieän tuøy yù trong nhöõng thôøi gian ngaén nguûi duø ôû nôi ñaâu.

Tröôùc khi baét ñaàu coâng phu quaùn töôûng, baïn neân thöïc hieän vaøi böôùc chuaån bò ñeå taïo söï thö giaõn. Ñaàu tieân laø böôùc vaøo moät caên


162

CHÖÔNG 7

TAÄP TÓNH TAÂM

Ñaõ coù quaù nhieàu lyù thuyeát veà quaùn töôûng vaø khai ngoä taâm linh, neân ôû chuùng ta chæ ñi vaøo phaàn thöïc haønh. Coù leõ baïn ñaõ traûi qua moät ngaøy laøm vieäc vaát vaû, hoaëc con caùi laøm baïn heát söùc böïc mình. Thaàn kinh cuûa baïn caêng nhö theå daây ñaøn, vaø daï daøy thì ñaày chaát chua coàn caøo nhö bò ñieän giaät. Côn böïc boäi doàn neùn khieán baïn muoán la leân hoaëc noác moät ly röôïu maïnh môùi, nhöng cuõng coù caùch khaùc. Baïn thöû boû oáng nghe ra khoûi giaù ñieän thoaïi, roài böôùc vaøo caên phoøng saùng dòu vaø nghæ ngôi hoaøn toaøn trong traïng thaùi buoâng xaû ñoä 15 phuùt, sau ñoù baïn coù theå choaøng daäy, ngöôøi töôi tænh laïi vaø traøn treà söùc soáng. Trong khoaûng thôøi gian ngaén nguûi ñoù, baïn coù theå khoâi phuïc traïng thaùi quaân bình cho theå xaùc laãn tinh thaàn vaø taïo nhöõng böôùc tieán quan troïng treân ñöôøng caûi thieän söùc khoûe cuøng khaû naêng choáng chòu beänh taät. Uoáng röôïu hoaëc la heùt khoâng theå taïo cho baïn nhöõng gì maø möôøi laêm phuùt nghæ ngôi ñem laïi.


151

thöïc taïi cuûa traàn theá, thì ngaøi chæ coù theå thöïc hieän ñieàu ñoù baèng caùch chaán chænh neáp sinh hoaït caù nhaân vaø lòch söû con ngöôøi thoâng qua nhöõng taùc ñoäng maø chuùng ta töôûng laø nhöõng bieán coá ñoäc ñaùo hay ngaãu nhieân.

Trong nhöõng ngaøy sau buoåi raø xöông, toâi caûm thaáy mình laø moät Lazarus thôøi nay (Lazarus laø moät nhaân vaät trong Kinh Thaùnh cuûa Thieân Chuùa giaùo bò phong cuøi ñöôïc Ñöùc Jesus duøng pheùp maøu chöõa khoûi – LND), toâi ñaõ trôû veà sau moät thôøi gian daøi soáng trong haàm moä u toái. Cuoäc soáng môùi cuûa toâi quaù ñoãi phong phuù vaø haân hoan. Ngöôøi toâi traøn treà naêng löïc khieán toâi caûm thaáy mình khoûe maïnh vaø sung maõn hôn bao giôø heát. Tieáng thì thaàm beân trong giôø ñaây gioáng nhö tieáng chuoät ruùc thuùc giuïc toâi tìm ñeán nôi naøo ñoù ñeå thanh aâm phoâ dieãn heát löïc rung.

Töï döng toâi thaû mình troâi ñeán Ñaïi giaùo ñöôøng Caùc Thaùnh Peter vaø Paul ôû Philadelphia. Moãi khi böôùc vaøo thaùnh ñöôøng vaø ñeå caùnh cöûa kheùp laïi ñaèng sau, toâi caûm thaáy nhöõng oàn aøo hoãn ñoän cuûa cuoäc soáng döôøng nhö tan bieán. Nhöõng reân ræ trieàn mieân phieàn muoän trôû neân nín baët tröôùc caûnh laëng leõ vaø yeân bình ngöï trò trong toøa nhaø, vaø trong khoâng khí phaûng phaát muøi höông traàm gôïi töôûng nieàm aám eâm thanh thaûn.

Tuy nhieân, moãi khi rôøi khoûi khung caûnh yeân bình tónh taïi, toâi laïi ñaâm ra tö löï phaân vaân vôùi tö töôûng duy lyù vaø quan ñieåm toân giaùp hay huyeàn bí, moät caùch nhìn thöïc taïi nghòch thöôøng vaø coù veû maâu thuaãn, caû hai vaãn toàn taïi trong toâi vôùi theå caân baèng raát baáp beânh. Khi maø nieàm phaán khôûi khoûi beänh phai môø, toâi caàn phaûi lyù giaûi


152

beänh ung thö vaø noãi ñôùn ñau cuûa toâi do ñaâu maø coù. Vì vaäy vaøo cuoái thu naêm 1979, toâi ôû haèng nhieàu giôø trong thö vieän, coá tìm cho ra nhöõng manh moái coù theå laøm cô sôû giaûi thích hôïp lyù nhöõng gì ñaõ xaûy ñeán vôùi toâi.

Gaàn nhö töùc toác, toâi tìm thaáy raát nhieàu baèng chöùng hieån nhieân raát khoa hoïc veà moái lieân heä maät thieát giöõa aên uoáng vaø beänh taät. Toâi böôùc vaøo aên gaïo löùt muoái meø vaø rau cuû chæ nhôø nieàm tin vaøo moät heä thoáng y hoïc coù veû khoù giaûi thích baèng quan ñieåm duy lyù. Giôø ñaây toâi laïi bieát khoa hoïc cuõng uûng hoä, duø chæ moät phaàn, ñieàu maø toân giaùo ñaõ khuyeân trong aên uoáng.

Toâi mong tìm ñöôïc moät cô sôû khoa hoïc cho thöïc teá tinh thaàn caøng ngaøy caøng môû roäng maø toâi ñang coù ñöôïc. Phaûi chaêng söï thöïc coù moät caùi gì ñoù trong quan ñieåm taâm linh veà thöïc taïi döôøng nhö vöôït xa hôn vaät lyù hoïc theo Newton? Caâu traû lôøi ñaõ naèm trong cô hoïc löôïng töû, moät ngaønh khoa hoïc nghieân cöùu baûn chaát cuûa vuõ truï ñöôïc nhìn nhaän laø tieán boä nhaát trong thôøi ñaïi chuùng ta. Cô hoïc löôïng töû xaùc minh raèng thöïc taïi cuûa vuõ truï coøn phöùc taïp hôn nhieàu caùi theá giôùi Newton maø chuùng ta caûm nhaän ñöôïc baèng naêm giaùc quan, vaø khoù hieåu hôn nhieàu raèng tình traïng bieán ñoåi xaûy ra ngaãu nhieân vaø böøa baõi, döôøng nhö tuøy höùng; raèng ngöôøi quan saùt vaø bieán coá ñöôïc quan saùt khoâng theå taùch bieät, vì caû hai töông taùc vaø aûnh höôûng laãn nhau; raèng vaät chaát töï noù, caùi thöïc chaát taïo neân hình haøi vaø toaøn theå vuõ truï vaät lyù cuûa chuùng ta, cö xöû raát ngöôïc ngaïo: khi thì coù traät töï vaø tieân lieäu ñöôïc (nhö Newton ñaõ noùi), nhöng cuõng coù khi maát traät töï vaø khoâng tieân lieäu ñöôïc. Noùi caùch khaùc, vaät chaát khoâng xöû söï ñuùng logic.


161

maïnh môùi thaáy thuù vò, nhôø coù ñieàu aùc maø ñieàu thieän môùi ñöôïc öa thích, nhôø ñoùi môùi khoaùi no, nhôø meät môùi mong nghæ”.

Toâi ñaõ ñeán ñoä tin raèng beänh ung thö, vaø taát caû nhöõng noãi khoù khaên maø toâi gaùnh chòu keå töø khi phaùt beänh, laø maët traùi, maët ñoái nghòch vôùi loái soáng tröôùc ñaây cuûa toâi, nhöng cuõng laø maët boå tuùc giuùp cho toâi coù moät caùi nhìn môùi meû veà söï soáng. Vì toâi laø con ngöôøi cöïc kyø cöùng ñaàu cöùng coå vaø raát möïc töï maõn veà moïi phöông dieän, neân caàn moät kích thích maõnh lieät ñeå taêng tieán. Beänh ung thö hoùa ra laø chaát kích thích giuùp toâi ñaït ñöôïc muïc ñích aáy. Nhieàu ngöôøi ñöôïc chuyeån hoùa taän goác nhôø gaëp chuyeän chaúng laønh ñöa hoï ñeán beân bôø cheát choùc. Toâi chaúng khaùc chi hoï. Trong khi chôø cheát, toâi ñau khoå voâ cuøng vaø caûm thaáy coâ ñôn tuyeät voïng nhaát treân ñôøi. Nhöng khi söï soáng ñöôïc phuïc hoài, toâi thaáy mình khaùc tröôùc bieát bao vaø bieát phaûi soáng theá naøo cho xöùng ñaùng.

Hieåu ñöôïc nhö vaäy thì khoå ñau seõ mang moät yù nghóa to lôùn vaø môùi meû, vaø nhìn döôùi aùnh saùng ñoù seõ thaáy khoå ñau laø böôùc ñaàu höôùng veà tieâu ñieåm ñoái ngöôïc laø söï vui khoûe toát laønh.


160

Nhöng coù leõ thuyeát löôïng töû coøn cung caáp moät chìa khoùa khaùc môû caùnh cöûa phoâ baøy caùc thöïc taïi taâm thöùc, nhaát laø söï tieán hoùa cuûa löông tri. Chìa khoùa aáy laø yù töôûng veà söï nghòch lyù. Cô hoïc löôïng töû cho thaáy moïi vaät ñeàu ñöôïc caáu taïo baèng nhöõng maët maâu thuaãn nhöng boå tuùc cho nhau, thí duï nhö phaân töû vaø soùng, traät töï vaø may ruûi. Caùc saùch xöa cuõng phoå truyeàn moät quan ñieåm nhö vaäy: traïng thaùi hieän höõu naøy coù theå bieán ra traïng thaùi traùi ngöôïc laïi. Ngöôøi AÙ Ñoâng goïi moái quan heä ñoái laäp – boå tuùc naøy laø AÂm Döông. Heraclitus vaø caùc trieát gia Hy Laïp khaùc cho ñoù laø traïng thaùi hieän höõu nghòch thöôøng. Ñoái vôùi ngöôøi Hy Laïp laãn ngöôøi Phöông Ñoâng, moïi vaät sôû dó hieän ra vaø toàn taïi laø nhôø coù söï töông taùc giöõa nhöõng khuynh höôùng traùi nghòch nhau, thoaït ñaàu laø xung ñoät, roài sau ñoù hoøa hôïp vôùi nhau ñeå taïo ra ñôøi soáng môùi. Thí duï moät ngaøy 24 giôø bao goàm ban ngaøy vaø ban ñeâm hoaëc saùng vaø toái; ngöôøi ta bieát ñöôïc nhieät ñoä laø nhôø coù laïnh vaø noùng; söï taêng tröôûng vaø suy taøn dieãn ra theo moät quaù trình baønh tröôùng vaø co ruùt; voùc daùng ñöôïc phaân bieät giöõa cao vaø thaáp; söï soáng cuûa con ngöôøi caàn phaûi coù ñaøn oâng vaø ñaøn baø môùi naûy sinh. Noùi toùm laïi, vaïn vaät naûy sinh laø nhôø coù nhöõng ñoäng löïc hay khuynh höôùng ñoái laäp maø boå tuùc, nghóa laø thoaït nhìn qua töôûng chuùng laø traùi nghòch nhau, vì chuùng mang nhöõng tính chaát khaùc nhau. Tuy nhieân, moät kinh nghieäm ñoái nghòch vôùi chuùng ta laïi thuùc ñaåy chuùng ta thay ñoåi; nghóa laø kinh nghieäm ñoù boå tuùc cho chuùng ta, laøm chuùng ta hoaøn thieän vaø giuùp chuùng ta vöôn cao hôn nhöõng gì mình ñang coù. Heraclitus ñaõ vieát: “Ñoái laäp mang laïi hoøa hôïp. Töø choã baát hoøa sinh ra söï hoøa hôïp toát ñeïp nhaát… Nhôø coù beänh taät maø khoûe


153

Fred Alan Wolf, moät nhaø vaät lyù löôïng töû ñaõ vieát trong cuoán “Taking theo Quantum Leap” (Thöïc hieän böôùc nhaûy voït löôïng töû) : “Vuõ truï coù theå bieåu hieän treân cô baûn vöøa nghòch lyù, hoãn loaïn vaø baát ñònh, maø cuõng vöøa hôïp lyù, traät töï vaø hoaøn toaøn khaúng ñònh”. OÂng chæ roõ caùch duy nhaát ñeå giaûi quyeát söï nghòch lyù ñeå cho ngöôøi quan saùt choïn laáy baát kyø thöïc taïi naøo maø ngöôøi ñoù thích. Hai maët ñeàu ñuùng, nhöng neáu xeùt maët naøy maø khoâng ñeå yù ñeán maët kia thì ñoù laø moät quan ñieåm baát toaøn.

Vaät chaát, neàn moùng chính cuûa nhöõng caùi maø haàu heát chuùng ta töôûng laø thaät vaø coù theå tieân lieäu ñöôïc, luoân hoaït ñoäng nhö theå ñöôïc caáu taïo bôûi nhöõng phaàn töû vaät chaát (nghóa laø nguyeân töû) laãn nhöõng soùng voâ vaät chaát. Khi nhaø vaät lyù hoïc coá coâng thöïc hieän moät thí nghieäm ñeå xaùc ñònh xem caùi naøo (phaân töû hay soùng) chieám öu theá, thì thaáy hoùa ra caû hai ñeàu nhö nhau, nghóa laø caùc phaân töû hoaït ñoäng ñeán möùc mong ñôïi, thì thình lình bieán thaønh soùng maø khoâng heà baùo tröôùc.

Wolf baøn ñeán moät cuoäc thí nghieäm do caùc nhaø vaät lyù hoïc tieán haønh nhaèm tìm xem khoái xaây döïng cô baûn cuûa moät caây buùt chì laø phaân töû hay soùng. OÂng vieát: “Caùc nhaø vaät lyù nguyeân töû thaáy caây buùt chì laø nhöõng phaân töû nguyeân töû, nhöõng haït vaät chaát beù tí gioáng nhö nhöõng oå bi nhoû hoaëc nhöõng quaû boùng ñaù tí teïo. Thöïc taïi ñoái vôùi hoï, vaø coù leõ ñoái vôùi haàu heát chuùng ta, laø ñaëc cöùng”. Tuy nhieân, khi nhaø vaät lyù hoïc phaù vôõ caây buùt chì ra nhieàu thaønh phaàn, oâng thaáy nhöõng phaàn cô baûn naøy laøm nhöõng vieäc khoâng tieân lieäu ñöôïc. “Nhöõng quaû boùng nhoû khoâng hoaït ñoäng nhö nhöõng quaû boùng nhoû”, maø chuùng nhieãu xaï hoaëc beû cong vaø lan roäng ra nhö soùng, taïo ra nhöõng maãu


154

möïc soùng khi ñöôïc taäp hôïp laïi vôùi nhau vaø nhöõng daáu hieäu caù bieät khi ñöôïc xem xeùt rieâng leû”.

Vaäy laø caùc nhaø vaät lyù ñaâm ra boái roái khi muoán xaùc ñònh caùi naøo – phaân töû hay soùng – thöïc söï caáu taïo moät caây buùt chì, hoaëc moät caùi caây, hoaëc moät con ngöôøi, hoaëc vaïn vaät trong vuõ truï, nghóa laø thöïc taïi ñöôïc caáu taïo baèng nhöõng hieän töôïng nghòch lyù – coù traät töï nhöng khoâng tieân lieäu ñöôïc. Wolf vieát: “Thieân nhieân laø nhò nguyeân (hai maët). Moãi söï vaät maø chuùng ta bieát ñöôïc luoân luoân haøm chöùa moät maët traùi, maët boå tuùc … Chuùng ta caøng chuù taâm ñeán maët naøy cuûa thöïc taïi, thì maët kia caøng aån traùnh chuùng ta”.

Newton vaø caùc nhaø tö töôûng duy nghieäm phaùt trieån quan ñieåm cuûa hoï theo maët coù traät töï cuûa töï nhieân, vaø nhö vaäy, hoï bò ngaên caûn khoâng thaáy ñöôïc traät töï ñoù ñöôïc boå tuùc khoâng ngöøng baèng nhöõng bieán coá may ruûi hoaëc baát ngôø. Nhöõng nhaø tö töôûng duy nghieäm nhö Hume xaùc nhaän raèng pheùp laï khoâng bao giôø xaûy ra vì khoâng coù caùi gì coù theå sai phaïm tính traät töï cuûa qui luaät töï nhieân. Vaät lyù löôïng töû laïi chöùng toû khaùc ñi, vaø chuùng ta thaáy coù moät moâi tröôøng trung gian maø qua ñoù pheùp laï coù theå xaûy ra.

Phaàn thöù hai cuûa vieäc khaùm phaù phaân töû vaø soùng laø ngöôøi quan saùt vaø bieán coá ñöôïc quan saùt aûnh höôûng laãn nhau; noùi caùch khaùc, thöïc taïi laø moät hieän töôïng chuû quan ñöôïc taïo ra, duø laø moät phaàn, bôûi chính ngöôøi quan saùt. Khi quan saùt baát cöù bieán coá naøo, chuùng ta cuõng gaây aûnh höôûng ñeán bieán coá ñoù baèng söï hieän dieän cuûa nhöõng caûm nhaän cuûa chính mình veà bieán coá ñoù baèng caùch chæ löu taâm ñeán moät khía caïnh ñang dieãn ra, maø khoâng chuù yù ñeán nhöõng


159

ñoäng löïc thuùc ñaåy söï thoáng nhaát treân theá giôùi, vaø coù leõ ngay trong chính baûn thaân vuõ truï nöõa. Nhöõng haønh ñoäng chia reõ chuùng ta vôùi ngöôøi khaùc, maëc duø söï kieän naøy xem xeùt veà lyù thuyeát khoâng theå xaûy ra döôùi aùnh saùng cuûa chaân lyù löôïng töû, döôøng nhö laø ñi ngöôïc laïi moät caùi gì ñoù raát cô baûn trong vuõ truï, thöïc teá laø ngay trong chuùng ta, vaø nhö vaäy, seõ laøm suy nhöôïc theå chaát.

Quan nieäm veà moät vuõ truï thoáng hôïp, sinh ñoäng trong ñoù moïi vaät ñeàu gaén boù chaët cheõ vôùi nhau hay “yeâu thöông nhau” laø neàn taûng cuûa moïi trieát lyù phöông Taây laãn phöông Ñoâng. Chaúng haïn chuùng ta coù theå thaáy quan nieäm naøy trong “Ñaïo Ñöùc Kinh” cuûa Laõo Töû, moät nhaø hieàn trieát ngöôøi Trung Quoác.

Töø xa xöa vaïn vaät nhôø vaøo Moät (nhaát nguyeân). Trôøi nhôø ñoù maø thanh cao, Ñaát nhôø ñoù maø beàn vöõng, Tinh thaàn nhôø ñoù maø sinh ñoäng, Choã saâu nhôø ñoù maø traøn ñaày, Vaïn vaät nhôø theo ñoù maø sinh toàn, Vua quan neân thaám nhuaån caùi Moät. Ñeå ñaát nöôùc – ñöôïc yeân bình thònh trò, Nhöõng ñieàu nhö theá ñeàu ñöôïc Moät taùc thaønh … Ñaáy ñuùng laø moät coã xe to ñeïp hôn toång soá nhöõng thaønh phaàn goäp neân noù.

Ñieàu goïi laø “Moät hay Toaøn theå to ñeïp hôn toång soá nhöõng thaønh phaàn goäp neân noù” quaû coù thöïc trong kinh nghieäm cuûa chính chuùng ta cuõng nhö trong cô hoïc löôïng töû.


158

bieát mình ñöôïc lieân keát vôùi vuõ truï thaønh moät khoái thoáng nhaát. Kieåu caùch löông tri thì khoaùng ñaït hôn kieåu caùch duy lyù, ñoù laø moät kieåu caùch tröïc giaùc. Noù thöôøng xaûy ra trong nhöõng luùc tónh taâm, nhöng cuõng coù theå xaûy ra trong nhieàu khung caûnh khaùc.

Moät quan ñieåm veà thöïc taïi nhö theá coù nhieàu haøm yù veà taâm tính con ngöôøi. Baèng tö töôûng vaø thaønh kieán, chuùng ta caûm nhaän theá giôùi vaø saùng taïo noù trong ta. Baèng haønh ñoäng, döïa vaøo nhöõng caûm nhaän naøy, chuùng ta khoâng ngöøng phaùt ra nhöõng gôïn soùng voâ bieân ñöa vaøo ñaïi döông nhaát theå. Nhöõng tö töôûng tích cöïc vaø nhöõng haønh ñoäng toát laønh coù theå bieán theá giôùi naøy thaønh ra moät nôi toát laønh ñeå ôû; nhöõng tieâu cöïc taïo ta moät theá giôùi tieâu cöïc. Moãi ngöôøi trong chuùng ta taïi taïo theá giôùi theo hình aûnh cuûa rieâng mình. Vöøa laø caù nhaân, vöøa laø xaõ hoäi quaàn tuï, chuùng ta coù traùch nhieäm ñoái vôùi tình hình theá giôùi khi chuùng ta caûm nhaän noù. Dó nhieân, ñieàu naøy coù coâng duïng raát thöïc tieãn cho söùc khoûe.

Trong chöông 5, chuùng ta ñaõ bieát tö töôûng coù theå aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán söùc khoûe. Nhöõng tö töôûng tích cöïc veà mình vaø veà ngöôøi khaùc, nhö laø söï hoã trôï thöông yeâu cuûa baïn beø vaø gia ñình, toû ra kích thích söùc khoûe taêng tieán. Traùi laïi, nhöõng tö töôûng tieâu cöïc vaø nhöõng quan heä thuø nghòch, caûm thaáy coâ ñôn hoaëc leû loi, taát caû ñeàu coù taùc duïng xaáu ñeán söùc khoûe. ÔÛ ñaây, ta thaáy lyù thuyeát löôïng töû coù theå aùp duïng vaøo cuoäc ñôøi thöôøng nhaät. Muoán thoáng nhaát, chuùng ta phaûi xaây döïng haïnh phuùc cho ngöôøi khaùc nhö laø vieäc öu tieân trong sinh hoaït cuûa ta, noùi caùch khaùc, chuùng ta phaûi bieát yeâu thöông nhau. Kinh nghieäm cuûa nhaân loaïi cho thaáy tình thöông laø


155

khía caïnh khaùc, roài coøn phaûn öùng vôùi bieán coá theo moät chieàu, khieán maát tính khaùch quan.

Wolf noùi: “Vaät lyù löôïng töû daïy cho ta bieát raèng chuùng ta, nhöõng ngöôøi quan saùt thöïc taïi, ñoàng thôøi cuõng laø nhöõng thaønh vieân tham döï trong thöïc taïi. Noùi caùch khaùc, “söï quan saùt” khoâng phaûi laø moät töø ngöõ thuï ñoäng. “quan saùt” khoâng phaûi laø moät ñoäng töø thuï ñoäng … Tính khaùch quan chæ laø aûo töôûng”.

Chuùng ta can döï vaøo, chöù khoâng chæ chöùng kieán, moïi bieán coá maø chuùng ta quan saùt trong cuoäc soáng cuûa chuùng ta. Thí duï, ngay giaây phuùt toâi böôùc vaøo moät caùnh ñoàng coû, thì toâi baét ñaàu töông taùc vôùi caùnh ñoàng – noù taùc ñoäng ñeán caùc giaùc quan cuûa toâi, laøm toâi bieán ñoåi noäi taïi vaø chuyeån bieán taâm thöùc cuûa toâi. Veà phaàn toâi, toâi bieán ñoåi baûn chaát cuûa caùnh ñoàng baèng caùch in daáu chaân leân ñaát. Hôn theá nöõa, toâi thöïc söï taïo ra ñoàng coû naøy duø coù khaû naêng hay khoâng coù khaû naêng quan saùt noù. Nhöõng ñieàu maø khoâng quan saùt ñöôïc khoâng bao giôø hieän höõu trong toâi. Coù theå toâi ñang lo aâu hoaëc buoàn baõ, hoaëc trong trí toâi coù nhöõng tö töôûng laøm xaùo troän yù thöùc, hoaëc gheâ gôùm hôn laø laøm beá taéc tri giaùc; söï hieän thöïc cuûa ñoàng coû naøy môø nhaït ñi nhieàu. Hoaëc coù theå xaûy ra ñieàu traùi ngöôïc: taâm trí cuûa toâi hoaøn toaøn bò veû ñeïp cuûa caùnh ñoàng coû thu huùt; toâi coù nhöõng lieân töôûng tích cöïc ñeán nhöõng nôi nhö ôû ñaây, vaø nhöõng tình caûm naøy daøo daït trong noäi taïi. Toâi cuùi xuoáng ngöûi moät ñoùa hoa vaø ñeå yù thaáy gioù ñuøa ngoïn coû veà höôùng ñoâng. Toâi caûm thaáy gioù vaø naéng môn man treân maù. Toâi yeâu nôi naøy vaø khoan khoaùi vôùi tình caûm maø caûnh ñoàng noäi gôïi leân trong toâi. Thaät laø haïnh phuùc!.


156

Caùnh ñoàng vaø toâi cuõng quan heä vôùi nhau ôû nhöõng phöông dieän khaùc. Toâi hít haøng tæ tæ nguyeân töû döôõng khí do coû sinh ra; vaø coû thì hít haøng trieäu phaân töû thaùn khí (carbon dioxide) do toâi thôû ra. Toâi aûnh höôûng ñeán caùch gioù vaø naéng taùc ñoäng ñaùm coû (nhö che chaén hoaëc phôi thoaùng); coù theå toâi phoøng ngöï khoâng cho moät soá thuù vaät aên coû hoaëc caây coái ôû ñaây. Nhö vaäy, khoâng coøn moät ñoàng coû troáng traûi, maø laø moät caùnh ñoàng vôùi moät con ngöôøi ñöùng trong ñoù. Toâi ñaõ bieán ñoåi nôi naøy vaø nôi naøy bieán ñoåi toâi.

Kinh nghieäm cuûa toâi veà caùnh ñoàng laø chuû quan thuaàn tuùy, cuõng nhö moïi kinh nghieäm khaùc cuûa toâi. Nhö chuùng ta ñaõ thaáy, ngay caû caùch toå chöùc cuûa phoøng thí nghieäm, coù taàm kieåm soaùt moâi tröôøng raát roäng, laïi baùc boû nhöõng hieän töôïng coù theå xaûy ra khaùc laï trong töï nhieân, vaø nhö vaäy, laøm cho phoøng thí nghieäm cuõng thaønh nôi saùng taïo nhöõng quan ñieåm chuû quan veà thöïc taïi.

Tình traïng töông taùc naøy coøn saâu xa hôn trong laõnh vöïc haït nhaân, nôi maø nhöõng nhaø vaät lyù löôïng töû nhaän thaáy raèng moãi khi hoï coá coâng xem xeùt moät nguyeân töû, thì hoï laïi laøm noù bieán tính vaø chuyeån cò moät caùch saâu saéc. Hình aûnh cuû nhöõng nguyeân töû maø caùc nhaø khoa hoïc ñaõ thaáy ít ra cuõng ñöôïc taïo taùc moät phaàn bôûi haønh ñoäng xem xeùt cuûa hoï. Nhöõng nhaø vaät lyù baét ñaàu thaéc maéc khoâng bieát caùc nguyeân töû coù thaät hay khoâng, hoaëc ít ra vaøo thôøi gian tröôùc khi caùc nhaø khoa hoïc thöïc söï tìm kieám chuùng.

Traùi vôùi nhöõng gì Newton ñaõ noùi, khoâng heà coù moät caûm nhaän naøo veà vuõ truï mang tính khaùch quan, ngöôøi ta khoâng theå taùch bieät


157

mình vôùi nhöõng bieán coá trong töï nhieân vaø khoâng theå hy voïng coù ñöôïc moät caùi nhìn ñuùng ñaén hoaëc toaøn bích veà nhöõng bieán coá naøy. Wolf noùi:

Chuùng ta ñang naêng noã choïn löïa thöïc taïi cuûa theá giôùi trong töøng khoaûng khaéc vaø trong khoaûng khaéc ñoù, chuùng ta khoâng bieát mình ñang laøm coâng vieäc nhö vaäy. Nhöng neáu hieåu ra söï thaät ñôn giaûn naøy, chuùng ta seõ ñöôïc thaáy maët boå tuùc kia cuûa theá giôùi. Vaø moät khi thaáy ñöôïc maët boå tuùc cuûa thöïc taïi, nhöõng thaønh kieán cuõ kyõ … seõ suïp ñoå. Nhöõng raøo chaén chia caùch tinh thaàn vaø vaät chaát seõ tan bieán. Thöôïng ñeá vaø con ngöôøi seõ hoøa hôïp.

Nhöõng khaùm phaù khoa hoïc naøy khaùc ñaõ neâu cao moät quan ñieåm hoaøn toaøn môùi veà thöïc taïi, khoâng coøn theo khuynh höôùng Newton. Nhaø vaät lyù löôïng töû Fritjo Capra, taùc giaû cuoán “ The tao of Physics” (Ñaïo cuûa Vaät lyù) coù noùi:

Söï chuyeån höôùng naøy laø nhaém veà moät theá giôùi quan maø baïn coù theå goïi laø moät quan ñieåm toång hôïp hoaëc moät quan ñieåm höõu cô, moät quan ñieåm sinh thaùi… Sinh thaùi laø vì noù ñöôïc ñònh tính bôûi yù nieäm söï töông thuoäc cô baûn giöõa moïi hieän töôïng… Nhö Neils Bohr ñaõ nhaán maïnh, heä quaû chính cuûa nhöõng lyù thuyeát naøy laø baïn khoâng theå taùch bieät baát cöù phaàn naøo cuûa vuõ truï vaät chaát ra khoûi phaàn coøn laïi maø khoâng gaây ra sai phaïm … Caùi nhìn môùi meû veà thöïc taïi laø moät daïng linh thò thaáu suoát tinh tuùy cuûa moïi söï vaät … Vaø tinh thaàn con ngöôøi, nhö toâi ñaõ thaáy, laø moät kieåu caùch löông tri trong ñoù moãi caù nhaân trôû neân nhaän


192

(VN): Côm gaïo löùt muoái meø, xuùp rau cuû töông ñaëc, rau xanh luoäc;

Traùi caây traùng mieäng; Thöùc uoáng.

(Oh): Côm gaïo löùt muoái meø, xuùp caø roát naáu vôùi haønh vaø töông

Thöùc uoáng 2. Theå duïc: Ñi boä 10 phuùt (khoâng baét buoäc). 3. Quaùn töôûng: Baøi Buoâng Xaû hoaëc tuøy yù. Chieàu Thöù Naêm

1. Thöïc ñôn:

Côm gaïo löùt muoái meø;

Caûi hoa haáp hôi (10 phuùt),

Haønh taây xaøo (xaét vaø xaøo maát ñoä 10 phuùt);

Xuùp töông ñaëc naáu vôùi caø roát, poa-roâ vaø rong bieån (10 phuùt)

Baùnh nöôùng traùi caây (fruit crisp) (maát khoaûng 15 ñeán 20 phuùt).

Thöùc uoáng.

Thôøi gian söûa soaïn böõa aên toång coäng toái ña 1 giôø röôõi.

(VN): Côm gaïo löùt muoái meø, rau cuû luoäc hoaëc haáp chaám töông;

Thöùc uoáng.

(Oh): Baùnh mì löùt, xuùp rau cuû;

Thöùc uoáng.


169

QUAÙN TÖÔÛNG ÑÒNH HÖÔÙNG BAØI 1

BAØI TAÄP BUOÂNG XAÛ

• Vaøo moät caên phoøng saùng dòu, ngoài leân caùi gheá döïa thaúng

löng vaø thoaûi maùi. Côûi heát giaøy deùp vaø töïa löng vaøo gheá. • Chuù yù ñeán hôi thôû. Hít vaøo töø töø cho hôi thôû xuoáng saâu

trong buïng, roài thôû ra cuõng töø töø raát thoaûi maùi. Tieáp tuïc hít thôû chaäm vaø saâu nhö vaäy.

• Doàn söï chuù yù vaøo caùc cô baép treân maët vaø taäp trung laøm cho chuùng thö giaõn, nghóa laø caûm thaáy moïi caêng thaúng tan daàn vaø söùc ñeø naëng cuûa caùc cô baép treân maët lôi ra.

• Chuyeån söï chuù yù vaøo caùc cô baép ôû coå vaø vai. Laøm cho coå vaø vai ñöôïc thô thôùi, nghóa laø caûm thaáy söùc naëng cuûa chuùng giaûm daàn vaø moïi caêng thaúng lôi ra nhö tuyeát tan döôùi naéng aám.

• Ñeå hai tay nghæ ngôi thoaûi maùi trong loøng hoaëc treân tay gheá. Haõy caûm thaáy naêng löôïng vaø caêng thaúng tuoân ra khoûi chuùng.

• Taäp trung chuù yù vaøo buïng vaø ngöïc. Hôi thôû cuûa baïn phaûi chaäm, eâm vaø saâu. Lôi giaõn buïng laãn ngöïc vaø hình dung tình traïng caêng cöùng bieán maát khoûi cô theå.

• Taäp trung chuù yù vaøo hai caúng vaø ñoâi baøn chaân. Baïn laïi phaûi hình dung moïi caêng cöùng theå xaùc tan bieán ñi nhö laø


170

chuùng ruùt xuoáng theo hai caúng vaø thoaùt ra khoûi loøng hai baøn chaân.

• Haõy caûm thaáy mình aám aùp, thô thôùi vaø khoûe khoaén. • Baây giôø, haõy hình dung ra moät khung caûnh thieân nhieân

phôi baøy veû ñeïp vaø thanh bình theo yù baïn. Coù theå ñoù laø bieån caû hay moät khu röøng. Bieån coù theå coù nhöõng cuïm ñaù taûng hoaëc nhöõng con ñeâ treân baõi; coøn röøng coù theå coù suoái coù soâng. Tuøy baïn veõ ra chi tieát trong trí. Phaûi chaêm chuù quaùn töôûng khung caûnh maø baïn nghó ra hoaëc nhôù laïi caøng roõ raøng, chính xaùc caøng toát. Haõy laéng nghe nhöõng aâm thanh vang leân nôi ñoù, vaø caûm thaáy aùnh naéng cuøng gioù nheï môn man da thòt. Baïn caûm thaáy moät noãi yeân vui maø nôi ñoù gaây ra trong taâm töôûng. Haõy chuù yù ñeán baát cöù vaø moïi lieân töôûng toát ñeïp maø baïn daønh cho nôi ñoù, vaø ñeå cho nhöõng tình caûm nhö vaäy daâng traøn trong baïn.

• Taäp trung vaøo hình aûnh naøy bao laâu tuøy yù, tieáp tuïc lieân töôûng toát laønh vaø caûm thaáy söôùng vui, roài töø töø xaû boû côn quaùn töôûng.

Chuù yù: Khung caûnh quaùn töôûng coù theå moãi laàn moãi khaùc; tieâu chuaån duy nhaát laø baïn phaûi coù nhöõng lieân töôûng toát laønh vaø tình caûm söôùng vui veà nôi choán maø baïn ñeå taâm ñeán trong luùc quaùn töôûng. Neáu duøng thaät ít khung caûnh trong caùc laàn quaùn töôûng, baïn seõ bieát töôøng taän chi tieát cuûa moãi nôi, vaø nhö vaäy, baïn seõ quaùn töôûng saâu saéc hôn laø thaáy nhöõng hình aûnh thoâ thieån, maäp môø. Haõy chaêm chuù moïi giaùc quan vaøo nôi choán quaùn töôûng.


191

2. Theå duïc: Ñi boä. 3. Quaùn töôûng: Baøi Buoâng xaû vaø Linh Höôùng hoaëc tuøy yù. 4. Naáu côm cho ngaøy hoâm sau (khoâng baét buoäc).

THÖÙ NAÊM

Saùng Thöù Naêm 1. Theå duïc: Ñaïo Daãn hoaëc thö giaûn. 2. Veä sinh vaø thay quaàn aùo. 3. Quaùn töôûng: Baøi Buoâng Xaû vaø Böøng Saùng hoaëc tuøy yù. 4. Thöïc ñôn: Baùnh boø (muffin) nguõ coác löùt pheát bô meø; Thöùc uoáng. (VN): Nhö saùng Thöù Hai. (Oh): Boät gaïo löùt; Thöùc uoáng.

Tröa Thöù Naêm 1. Thöïc ñôn: Baùnh mì löùt keïp ñaäu phuï vôùi giaù hoaëc rau dieáp xaø laùch,

hoaëc côm hoâm qua coøn dö. Rau xanh haáp hôi vaø caàn taây soáng; Traùi caây töôi; Thöùc uoáng.


190

Tröa Thöù Tö

1. Thöïc ñôn: Huû tieáu hoaëc mì nguõ coác löùt naáu vôùi haønh (coù theå laøm töø toái Thöù Ba) Rau xanh haáp hôi (coù theå laøm töø toái Thöù Ba); Thöùc uoáng; Traùi caây töôi

(VN): Côm gaïo löùt muoái meø, hoaëc huû tieáu gaïo löùt chan nöôùc leøo rau cuû (xuùp töông ñaëc);

Thöùc uoáng. (Oh): Côm gaïo löùt troän rau cuû xaøo; Thöùc uoáng.

2. Theå duïc: ñi boä 10 phuùt (khoâng baét buoäc). 3. Quaùn töôûng: Baøi Buoâng Xaû, hoaëc taäp tuøy yù 5 phuùt.

Chieàu Thöù Tö 1. Thöïc ñôn: Keâ naáu vôùi caûi hoa (maát khoaûng 45 phuùt ñeán 1 giôø) Rau xanh vaø caøroát haáp hôi (20 phuùt). Khoai lang nöôùng (maát töø 1 giôø ñeán 1 giôø röôõi); Thaïch (xu xoa) troän vôùi traùi caây xaét nhoû (khoaûng 20 phuùt); Thöùc uoáng. Thôøi gian söûa soaïn böõa aên toång coäng ñoä 1 giôø 20 phuùt. (VN): Côm hoaëc chaùo gaïo löùt muoái meø, rau caûi luoäc chaám töông;

Thöùc uoáng. (Oh): Chaùo boät baép; Thöùc uoáng.


171


BAØI TAÄP BÖØNG SAÙNG

• Thöïc hieän baøi taäp Buoâng Xaû. • Töôûng töôïng moät tia saùng nhoû phaùt ra töø nhöõng teá baøo cuûa

tim baïn. • Nhaän thaáy tia saùng naøy tuy nhoû nhöng raát maïnh. • Thaáy tia saùng daàn daàn lôùn ra cho ñeán khi choaùn ñaày loàng

ngöïc, roài lan ra khaép cô theå vaø toûa khaép caùc loå chaân loâng. • Baây giôø, töôûng töôïng moïi teá baøo cuûa cô theå ñeàu phaùt saùng.

AÙnh saùng aáy raát maõnh lieät, coù taùc duïng kích ñoäng vaø chuyeån hoùa toaøn con ngöôøi baïn khieán baïn traøn treà nieàm vui, tình thöông vaø naêng löïc voâ bieân. Duy trì traïng thaùi naøy bao laâu tuøy baïn hoaëc ñeán khi caûm thaáy saün saøng cho qua.

Neáu söùc khoûe khoâng ñöôïc toát, baïn coù theå laøm theo nhöõng böôùc sau ñaây:

• Haõy chuù taâm caûm thaáy moïi teá baøo trong ngöôøi vì beänh hoaïn khoâng haáp thu ñöôïc aùnh saùng neân thaâm ñen vaø yeáu ôùt.

• Haõy hình dung nhöõng teá baøo maùu traéng mang ñaày aùnh saùng ñang xoâng tôùi nhöõng teá baøo ñau yeáu, thaâm ñen. Caùc teá baøo


172

saùng naøy voâ cuøng maïnh meõ, ñoâng ñaûo vaø coù toå chöùc hôn ñaùm teá baøo ñen.

• Hình dung ngay treân ñaàu coù moät nguoàn saùng to lôùn nhöng roõ raøng. Nguoàn saùng naøy phaùt quang baát taän vaø maïnh meõ voâ cuøng.

• Töôûng töôïng nguoàn saùng doù truyeàn naêng löôïng vaøo ngöôøi baïn, laøm baïn saùng röïc leân vaø traøn treà söùc soáng.

• Haõy ñaém mình trong hôi aám cuûa naêng löôïng naøy, vaø ñoù laø tình yeâu.

• Tieáp tuïc quaùn töôûng cho ñeán khi caûm thaáy saün saøng xaû boû.


Baøi quaùn töôûng ñònh höôùng soá 3 ñöôïc trích töø taùc phaåm Life

After Life (Ñôøi Soáng Sau Khi Soáng) cuûa Baùc só Raymond Moody, vaø taùc phaåm Recollections of Death (Nhöõng Hoài ÖÙc veà Coõi Cheát) cuûa Baùc só Michael Sabom, moät chuyeân gia khoa tim. Moody ñaõ kích thich söï quan taâm to lôùn vaø tranh luaän soâi noãi khi oâng thuaät laïi kinh nghieäm cuûa nhöõng ngöôøi ñaõ traõi qua vaø coøn nhôù nhöõng söï kieän xaûy ra trong thôøi gian goïi laø cheát laâm saøng (clinical death). (Cheát laâm saøng laø thuaät ngöõ duøng moâ taû traïng thaùi khoâng coøn moät daáu hieäu naøo cuûa söï soáng thaáy ñöôïc ôû beân ngoaøi nhö yù thöùc, tim ñaäïp, ngöïc thôû vaø phaûn xaï). Moody ñaõ phoûng vaán 150 ngöôøi töøng bò cheát


189

Traø ba naêm hay traø saén daây (Oh) : Mì sôïi haéc maïch: Thöùc uoáng

2. Theå duïc: Ñi boä

3. Quaùn töôûng Baøi Buoâng xaû vaø Linh Höôùng hoaëc tuøy yù (coù theå ngoài quaùn

töôûng trong luùc chôø côm chín)

THÖÙ TÖ

Saùng Thöù Tö 1. Theå duïc: Thö giaõn hay Ñaïo Daãn 10 phuùt.

2. Veä sinh vaø thay quaàn aùo.

3. Quaùn töôûng: Baøi Buoâng Xaû vaø Böøng saùng hoaëc tuøy yù

4. Thöïc ñôn: Côm taám gaïo mì naáu vôùi yeán maïch; maát khoaûng 20 phuùt; Thöùc uoáng.

(VN): Nhö saùng Thöù Hai hoaëc chaùo gaïo löùt (coù ñaäu hoaëc khoâng, vaø coù theå naáu töø toái Thöù Ba).

(Oh): Boät haéc maïch; Thöùc uoáng.


188

Thöùc uoáng; Traùi caây töôi traùng mieäng. (VN): Côm gaïo löùt muoái meø, rau xanh xaøo, goûi rau hay rong bieån. Thöùc uoáng; Traùi caây traùng mieäng. (Oh): Côm gaïo löùt naém, xaø laùch xon xaøo; Thöùc uoáng. 2. Theå duïc: 10 phuùt ñi boä (khoâng baét buoäc) 3. Quaùn töôûng: Baøi Buoâng Xaû hay tuøy yù (ñoä 5 phuùt, khoâng baét buoäc)

Chieàu thöù ba

1. Thöïc ñôn: Huû tíu hay mì gaïo löùt naáu vôùi haønh (söûa soaïn maát khoaûng

30 phuùt) Xaø laùch son, su haøo vaø cuû Brussels haáp hôi (maát khoaûng 15

phuùt keå caû thôùi gian goït caét) Taøu huû ky chieân (caét thaønh mieáng nhoû; toång coäng khoaûng 15

phuùt) Kem caø pheâ thöïc döôõng pha nöôùc coát taùo (maát ñoä 20 phuùt) Thöùc uoáng Thôøi gian söûa soaïn böõa aên toång coäng 45 phuùt ñeán 1 giôø (VN): Côm gaïo löùt muoái meø (coù xaøo rau cuû roài troän vaøo), xaø

laùch son xaøo;


173

laâm saøng, vaø oâng thaáy nhieàu ngöôøi trong soá ñoù coù nhöõng hoài töôûng ñaùng löu yù vaø thöôøng gioáng nhau veà nhieàu ñieàu maø hoï tin laø ñaõ xaûy ñeán vôùi hoï trong thôøi gian baát tænh. Nhöõng hoài öùc naøy goàm coù vieäc xuaát hoàn ra khoûi xaùc; caûm thaáy voâ cuøng eâm aû, töï do vaø maát haún ñôùn ñau; töø beân treân hoï thaáy ñöôïc xaùc hoï cuøng moâi tröôøng chung quanh trong luùc caùc baùc só vaø y taù ñang coá gaéng cöùu soáng hoï; coù ngöôøi coøn thaáy mình ñi vaøo moät caûnh giôùi sieâu vieät ñeïp laï thöôøng, ôû ñoù hoï gaëp ñöôïc nhöõng ngöôøi thaân, baïn beø “ñaõ cheát” vaø moät “theå saùng” maø nhieàu ngöôøi cho ñoù laø thieân thaàn, Chuùa hoaëc Thöôïng Ñeá.

Baùc só Sabom raát nghi ngôø caùc khaùm phaù vaø phöông phaùp nghieân cöùu cuûa Moody, neân oâng quyeát ñònh töï tieán haønh moät cuoäc nghieân cöùu khoa hoïc veà vaán ñeà naøy. Töø naêm 1976 ñeán 1981, oâng phoûng vaán hôn moät traêm ngöôøi coù kinh nghieäm cheát laâm saøng keøm theo traéc nghieäm, khi coù ñieàu kieän, möùc ñoä chính xaùc cuûa caùc lôøi keå. Thí duï, Baùc só Sabom thaáy raèng nhieàu ngöôøi cheát huït coù theå keå laïi chi tieát kyõ thuaät hoài sinh tim phoåi (HSTP) (cardiopumonary resuscitation) vaø nhöõng y cuï ñöôïc duøng cho kyõ thuaät naøy trong thôøi gian hoï cheát laâm saøng. Nhieàu ngöôøi trong ñoù cho bieát khi chöùng kieán nhöõng dieãn tieán y khoa naøy, hoï ôû moät nôi naøo ñoù ngoaøi thaân xaùc nhö cöûa phoøng caáp cöùu chaúng haïn hoaëc ngay beân treân xaùc hoï. Hoï keå laïi moïi dieãn tieán khaù chính xaùc, haàu nhö chaúng chuùt sai laïc. Ñieàu ñaùng chuù yù hoï ñeàu laø thöôøng daân, tröôùc ñoù chaúng bieát chuùt gì veà nhöõng söï vieäc y khoa maø hoï ñaõ keå, maø duø coù bieát ñi nöõa thì cuõng khoâng theå naøo keå ra moät caùch chi tieát raønh roït nhö vaäy neáu khoâng thaät söï chöùng kieán taän maét.


174

Baùc só Salom ñaõ so saùnh möùc ñoä chính xaùc cuûa nhöõng lôøi keå naøy vôùi lôøi moâ taû cuûa moät nhoùm duøng ñeå kieåm chöùng goàm 25 beänh nhaân cuõng töøng traûi qua HSTP nhöng khoâng bò cheát huït. Haàu nhö taát caû nhöõng ngöôøi trong nhoùm kieåm chöùng ñeàu coù nhöõng sai laïc quan troïng khi keå laïi nhöõng ñieàu ñaõ xaûy ra trong thôøi gian ñoù.

Cuõng gioáng nhö Moody, baùc só Sabom ñöôïc moät soá ngöôøi cheát huït taâm söï laø hoï ñaõ gaëp moät “linh thaàn” hoaëc “ñaáng thieâng lieâng” maø hoï cho laø Chuùa, Thöôïng Ñeá hoaëc moät thieân thaàn. Moody ghi nhaän raèng ñaáng sieâu vieät naøy ñaõ duyeät xeùt laïi söï soáng con ngöôøi trong moät khoâng khí ñaày yeâu thöông vaø hieåu bieát. Moät soá ngöôøi trong nhoùm ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa baùc só Sabom cuõng cho bieát hoï ñaõ phaûi traûi qua cuoäc duyeät xeùt cuoäc ñôøi trong ñoù nhöõng sinh hoaït cuûa hoï nhö cuoán phim chieáu laïi tröôùc maét. Caû Sabom laãn Moody ñeàu nhaän thaáy nhieàu ngöôøi coù kinh nghieäm cheát huït ñaõ thay ñoåi neáp nghó suy, khoâng coøn lo sôï caùi cheát vaø coù caùi nhìn ñuùng ñaén hôn veà toân giaùo vaø taâm linh. Hoï tin raèng cheát quaû laø moät kinh nghieäm thuù vò ñaùng höôûng vaø soáng laø coù muïc ñích. Hoï cuõng xaùc nhaän raèng kinh nghieäm naøy ñaõ daïy cho hoï thaáy ñöôïc OÂng Trôøi hieän dieän ngay trong cuoäc soáng haèng ngaøy cuûa hoï ñeå naâng ñôõ vaø höôùng daãn. Baïn ñoïc naøo thích quan taâm ñeán vaán ñeà naøy, xin tìm ñoïc caùc taùc phaåm noùi treân ñeå bieát theâm chi tieát. Coøn ôû ñaây, chuùng toâi khoâng taùn thaønh hay phaûn ñoái nhöõng khaùm phaù vaø keát luaän cuûa hoï, maø chæ vieän daãn ñoâi ñieàu ñeå giaûi thích nguoàn goác cuûa “aûnh töôïng sieâu nhieân”, ñieåm taäp trung cuûa baøi taäp döôùi ñaây.


187

3. Quaùn töôûng: Baøi Buoâng Xaû vaø Linh Höôùng, hoaëc tuøy yù baïn choïn (15 ñeán

20 phuùt).

THÖÙ BA

Saùng Thöù Ba

1. Ñaïo Daãn hoaëc theå duïc thö giaõn: 10 phuùt.

2. Veä sinh vaø thay quaàn aùo.

3. Quaùn töôûng: Baøi Buoâng Xaû vaø Böøng saùng hoaëc tuøy yù.

4. Thöïc ñôn:

Coám deïp yeán maïch vôùi nho khoâ (söõa soaïn toái ña 20 phuùt), Baùnh mì löùt nöôùng vôùi bô taùo hoaëc möùt traùi caây khoâng ñöôøng

(VN): Nhö saùng thöù Hai

(Oh): Boät gaïo maïch;

Thöùc uoáng.

Tröa thöù Ba

1. Thöïc ñôn: Côm gaïo löùt muoái meø (coù theå côm coøn dö töø böõa aên chieàu

Thöù Hai).

Rau xanh xaøo (coù theå coøn töø toái Thöù Hai).

Rau troän goûi vôùi daàu vaø daám gaïo hay moät loaïi nöôùc xoát thöïc

döôõng.


186

(VN): Côm gaïo löùt muoái meø, caûi hoa hoaëc caø roát haáp hoaêc xaøo;

Traø xanh hoaëc traø ba naêm;

Chuùt traùi caây traùng mieäng.

(Oh): Côm gaïo löùt hoaëc baùnh mì löùt, caø roát hoaëc cuû caûi xaøo;

Thöùc uoáng Thöïc Döôõng.

Chieàu Thöù Hai

1. Thöïc ñôn: Côm gaïo löùt muoái meø (coù theå naáu töø toái hoâm tröôùc),

Rau xanh xaøo haønh (rau xanh nhö caûi quaén, caûi beï xanh hay

beï traéng, caûi baép, hoaëc loaïi rau khaùc keâ ôû chöông 3; maát

khoaûng 10 phuùt);

Bí ñoû hoaëc baàu nöôùng loø (coù theå laøm töø toái hoâm tröôùc; maát

khoaûng 1 giôø)

Traùi caây khoâ rim vôùi nöôùc coát taùo laøm moùn möùt (10 ñeán 15 phuùt)

Thôøi gian söûa soaïn böõa aên toång coäng toái ña khoaûng 1 giôø röôõi.

(VN): Côm löùt muoái meø, rau xanh xaøo hoaëc luoäc chaám töông, bí ñoû

haáp hoaëc xaøo;

Caø pheâ thöïc döôõng coù tí ñöôøng thieân nhieân, traø ba naêm.

(Oh): Baùnh boät nhoài, chaùo Nga;

Thöùc uoáng Thöïc Döôõng.

2. Theå duïc: ñi boä.


175

Baøi quaùn töôûng soá 3 nhaèm giuùp chuùng ta tieáp xuùc vôùi moät nguoàn höôùng daãn taâm linh sieâu vieät. Nhaø phaân taâm hoïc Jung xaùc nhaän raèng moãi ngöôøi trong chuùng ta ñeàu tieàm taøng moät trung taâm cao quyù maø oâng goïi laø töï theå hay chaân ngaõ (the self). Töï theå naøy khoâng ngöøng höôùng chuùng ta vaøo vieäc hoøa giaûi caùc xung ñoät, giuùp chuùng ta coù loøng can ñaûm vaø caûm thaáy mình thanh thaûn yeân laønh. Baùc só Simonton, ngöôøi ñaàu tieân duøng phöông phaùp quaùn töôûng ñònh höôùng ñeå chöõa beänh ung thö maø chuùng toâi ñaõ noùi ñeán ôû tröôùc, ñaõ thaønh coâng trong vieäc söû duïng “nguoàn höôùng ñaïo noäi taâm” naøy laøm chuû ñeà chính cho nhöõng baøi quaùn töôûng nhaèm giuùp ngöôøi ta caûm thaáy ñöôïc söùc maïnh vaø nguoàn soáng trong baûn thaân, caû hai yeáu toá naøy seõ kích thích loøng ham soáng vaø kheâu gôïi söï ñaùp öùng nhaïy beùn cuûa heä thoáng mieãn nhieãm. Baøi taäp sau ñaây cuõng ñem laïi söï thanh thaûn trong taâm vaø laø nguoàn khích leä to lôùn cho nhöõng ai ñang phaûi ñöông ñaàu vôùi nhöõng khoù khaên. Khi taäp baøi naøy, caùc baïn seõ ngaïc nhieân vì thaáy mình nhaän ñöôïc nhöõng ñaùp öùng höùng khôûi ñaày saùng taïo töø linh aûnh sieâu vieät hoaëc nguoàn höôùng ñaïo noäi taâm.

BAØI TAÄP LINH HÖÔÙNG

• Thöïc hieän baøi taäp Buoâng Xaû • Töôûng töôïng baïn ñang ôû moät mình giöõa khung caûnh yeân tónh

traøn ñaày aùnh saùng. • Haõy caûm thaáy aùnh saùng traøn ngaäp traùi tim roài toaøn thaân moät

caùch thaân thöông, sinh ñoäng vaø thô thôùi.


176

• Töø ñaèng xa baïn thaáy moät hình aûnh tieán ñeán; hình aûnh naøy tuøy baïn choïn, coù theå laø moät ngöôøi ñaøn oâng hay moät phuï nöõ, hoaëc chæ laø moät quaû caàu saùng. Hình aûnh ñoù cuõng röïc rôõ aùnh saùng, ñaày sinh khí vaø tình yeâu, ñeán ñeå giuùp ñôõ baïn.

• Khi hình aûnh ñoù ñeán gaàn, baïn caûm thaáy loøng traøn ngaäp söï meán thöông voâ haïn, vaø thaáy mình caøng luùc caøng yeân tónh, thô thôi, söôùng vui.

• Baïn caûm thaáy thoâng suoát trí tueä voâ bieân cuûa linh aûnh coù ñuû phaåm haïnh cuûa Chuùa Jesus, Ñöùc Phaät, Thaùnh Gandhi, Giaùo sö Ohsawa hoaëc nhöõng baäc minh trieát maø baïn toân kính.

• Linh aûnh naøy ñeán ñeå chæ daãn cho baïn giaûi quyeát baát cöù vaán ñeà vöôùng maéc troïng ñaïi naøo.

• Haõy giaûi baøy moïi raéc roái lo aâu cuûa baïn. Sau ñoù, haõy töôûng töôïng taát caû caùc böùc xuùc tieâu cöïc veà nhöõng noãi khoù khaên daàn daàn lìa xa baïn töïa nhö nhöõng ñaùm maây ñen thoaùt ra khoûi ngöôøi baïn, boác hôi roài tan bieán.

• Haõy chaêm chuù laéng nghe lôøi khuyeân baûo cuûa nguoàn höôùng ñaïo noäi taâm. Daàn daàn baïn seõ hieåu ñöôïc mình phaûi laøm gì ñeå söûa ñoåi hoaøn caûnh ñaõ gaây khoù khaên cho baïn.

• Baïn soáng vôùi linh aûnh naøy bao laâu tuøy yù, roài töø töø xaû boû côn quaùn töôûng.


185

chöông 4. (Coù theå taäp luaân phieân moät ngaøy thö giaõn, moät ngaøy Ñaïo Daãn).

2. Veä sinh caù nhaân vaø thay quaàn aùo: khoaûng 30 phuùt.

3. Quaùn töôûng: Buoåi saùng laø thôøi gian raát toát ñeå taäp Buoâng Xaû keøm theâm baøi Böøng Saùng, hoaëc tuøy yù taäp Quaùn Töôûng Ngaén; quaùn töôûng ñoä 10 phuùt ñeán 20 phuùt.

4. Thöïc ñôn: Ñaäu phuï ñoå chaû,

Baùnh mì löùt pheát bô taùo hay möùt traùi caây khoâng ñöôøng; Traø ba naêm (bancha) hoaëc caø pheâ Thöïc Döôõng (coù theå theâm chuùt maïch nha nguyeân chaát hay ñöôøng thieân nhieân). Thôøi gian söûa soaïn böõa aên khoaûng 20 phuùt.

(VN): Baùnh traùng gaïo löùt pheát bô meø, hoaëc boät gaïo löùt hoaëc söõa thaûo moäc, hoaëc xoâi muoái meø, hoaëc cuû khoai;

Traø ba naêm hoaëc caø pheâ Thöïc Döôõng.

(Oh): Boät gaïo löùt; Moät trong caùc loaïi traø Thöïc Döôõng.

Tröa Thöù Hai

1. Thöïc ñôn: Côm taám gaïo mì (coù theå naáu töø toái hoâm tröôùc), Caûi hoa haáp hôi vaø caø roát soáng hoaëc caàn taây, Taùo taây hoaëc chuùt traùi caây töôi naøo ñoù; Thöùc uoáng (choïn ôû muïc thöùc uoáng chöông 3)


184

neáu thöïc taäp thöôøng xuyeân vaø chæ caàn 5 phuùt trong giôø nghæ tröa cuõng ñuû cho baïn an taâm vaø bình tónh trong moãi ngaøy laøm vieäc. Taát caû nhöõng sinh hoaït naøy - aên uoáng laønh maïnh, theå duïc quaùn töôûng hay caàu nguyeän - seõ caûi thieän söùc khoûe, sinh löïc vaø quan nieäm cuûa baïn. Noùi toùm laïi, ñaây laø nhöõng böôùc ñaàu tieân höôùng veà moät neáp soáng vui töôi vaø laønh maïnh.

Sau ñaây laø chöông trình sinh hoaït 7 ngaøy.

THÖÙ HAI

Toång soá thôøi gian duøng ñeå naáu nöôùng vaø aên saùng, taäp theå duïc, taém röûa, baän quaàn aùo, vaø quaùn töôûng nhieàu nhaát laø khoaûng 2 tieáng ñoàng hoà. Baïn coù theå ruùt ngaén thôøi gian naøy neáu phaàn côm saùng ñaõ coù saün chæ haâm noùng laïi. Taát caû nhöõng moùn nguõ coác aên saùng nhö yeán maïch caùn deïp (rolles oats) vaø taám gaïo nì (bulgur wheat) haâm naáu khoâng ñaày 20 phuùt. Neáu taäp theå duïc 10 phuùt vaø quaùn töôûng ñoä 10 ñeán 20 phuùt, baïn seõ coøn hôn 1 giôø ñeå taém röûa, baän quaàn aùo vaø aên uoáng. Sau ñaây laø thôøi khoùa bieåu. (Ghi chuù cuûa

ngöôøi dòch: Veà aên uoáng, chuùng toâi seõ dòch nguyeân chöông trình cuûa Baùc só Anthony J. Sattilaro daønh cho ngöôøi phöông Taây, ñaëc bieät laø ngöôøi My,õ ñoàng thôøi chuùng toâi cuõng ghi laïi chöông trình aên uoáng do Thaày Ngoâ Thaønh Nhaân ñeà nghò cho ngöôøi Vieät Nam – vieát taét laø (VN) vaø maãu thöïc ñôn moät tuaàn trích töø cuoán Phöông Phaùp Taân Döôõng Sinh cuûa giaùo sö Ohsawa – vieát taét laø (Oh), NXB Anh Minh, 1974). Saùng Thöù Hai

1. Theå duïc: 10 phuùt thö giaõn hay Ñaïo Daãn nhö ñaõ trình baøy ôû


177

Chæ coù nhöõng thaùnh nhaân may ra traùnh xa ñöôïc xung ñoät, coøn haàu heát con ngöôøi bình thöôøng nhö chuùng ta ñeàu khoâng khoûi coù luùc giaän hôøn, baát maõn, thaäm chí thuø gheùt duø chæ thoaùng nghe yù kieán cuûa ngöôøi naøo ñoù. Baøi taäp quaùn töôûng sau ñaây coù theå giuùp baïn deïp boû nhöõng böùc xuùc tieâu cöïc naøy.

QUAÙN THÖÔÛNG ÑÒNH HÖÔÙNG BAØI 4

Hoøa Giaûi Xung Ñoät

• Thöïc hieän Baøi taäp Buoâng Xaû vaø töôûng töôïng mình ñang ôû

trong moät khung caûnh thieân nhieân. (Baøi quaùn naøy töôûng naøy coù theå tuøy yù coù hoaëc khoâng coù söï hieän dieän cuûa moät linh aûnh).

• Haõy töôûng töôïng ngöôøi maø baïn xung ñoät ñang coù maët. • Baïn vaø ngöôøi naøy cuøng nhaän thöùc caû hai ñeàu gaëp nhieàu khoå

naõo trong cuoäc soáng khieán cho moái quan heä tröôùc ñaây cuûa ñoâi beân trôû neân khoù khaên.

• Töôûng töôïng moät luoàng saùng toûa ra töø ngöôøi baïn vaø trìu meán bao truøm laáy ngöôøi kia khieán ñöông söï cuõng röïc saùng. Baïn caûm thaáy caøng luùc caøng yeâu thöông ngöôøi naøy khieán ñöông söï daàn daàn bình tónh vaø khoûe khoaén hôn ra.

• Baïn hình dung moïi caûm nghó xaáu veà ngöôøi naøy nhö nhöõng ñaùm maây ñen thoaùt ra khoûi ngöôøi baïn, môø phai roài tan bieán.

• Hình dung baïn toû loøng thöông yeâu vaø côûi boû moïi vaán vöông cho ngöôøi ñoù.


178

• Töôûng töôïng caû hai ñeàu sung söôùng vaø thoaûi maùi.

• Roài baïn thaáy luoàng saùng noái tieáp ñoâi beân môø daàn ñi, trong khi nhöõng tình caûm toát ñeïp vaãn coøn trong taâm thöùc.

• Hình dung ngöôøi kia môø daàn roài bieán maát.

• Baïn caûm thaáy mình traøn ngaäp aùnh saùng, sinh khí vaø tình thöông, ñieàu naøy giuùp baïn khoûe ra vaø yeân taâm. (Neáu quaùn töôûng theâm nguoàn linh höôùng, thì haõy chuù yù laéng nghe lôøi khuyeân baûo).

• Taäp trung vaøo nhöõng tình caûm toát ñeïp ñang coù trong baïn vaø giöõ taâm traïng ñoù cho ñeán heát buoåi quaùn töôûng.

• Daàn daàn xaû boû quaùn töôûng, thaáy con ngöôøi ñoåi môùi.

Nhö nhaø phaân taâm hoïc Jung vaø nhöõng chuyeân vieân coá vaán taâm lyù ñaõ nhaän thaáy, nhöõng giaây phuùt quaùn töôûng nhö vaäy seõ taïo ra moät loâ hình aûnh, bieåu töôïng vaø caûm xuùc. Chuùng seõ giuùp baïn môû nhöõng caùnh cöûa baøy ra nhöõng khung caûnh ñaùng thaáy vaø raïng rôõ, nhöng ñoâi khi chuùng coù theå gaây xaùo troän vaø ñôùn ñau. Vì vaäy, chuùng toâi khuyeân baïn taäp taønh caån thaän töø toán, vaø neân tìm hoûi nhöõng coá vaán laõo luyeän khi xaûy ra nhöõng bieán coá maø baïn caûm thaáy khoâng giaûi quyeát ñöôïc. Ngoaøi ra, baïn cuõng ñöøng ngaàn ngaïi thay ñoåi ñoâi chuùt trong caùc baøi taäp ñeå ñaït hieäu quaû hôn, hoaëc thích hôïp vôùi nhöõng vaán ñeà ñaëc bieät maø baïn caàn giaûi quyeát.


183

theå aên moät ít giaù ñaäu neáu thaáy caàn hoaëc thích. Nhôù tìm loaïi nguyeân chaát thieân nhieân vaø khoâng ñöôïc laïm duïng.

• Caùc baïn cuõng coù theå mua thöïc phaåm thieân nhieân laøm saün ôû caùc cöûa haøng Thöïc Döôõng Ohsawa nhö boät caø pheâ thöïc döôõng, boät söõa thaûo moäc, boät gaïo löùt, töông, bô meø vaø caùc loaïi traø thieân nhieân, .v.v.

Moät khi baïn ñaõ quen thuoäc caùch naáu nhöõng moùn aên thieân nhieân, baïn seõ thaáy tuy hôi maát thì giôø hôn aên theo loái cuõ, nhöng buø laïi baïn höôûng ñöôïc nieàm vui saùng taïo vaø söùc khoûe toát laønh.

Haèng ngaøy baïn neân boû ra ít nhaát möôøi phuùt ñi boä nhanh vaø möôøi phuùt taäp theå duïc thö giaõn hoaëc xoa boùp Ñaïo Daãn (luaân phieân moät ngaøy thö giaõn, moät ngaøy xoa boùp). Ngoaøi ra, caùc baïn cuõng neân tích cöïc tìm caùch theå duïc ôû baát cöù choã naøo thuaän tieän. Haõy leo caàu thang thay vì ñi thang maùy neáu coù dòp, haõy cuoác boä moãi khi ñi mua saém hoaëc ñi coâng vieäc vaët vaûnh. Ñaäu xe xa nôi caàn ñeán ñeå ñi boä. Gia nhaäp caâu laïc boä döôõng sinh, bôi loäi hoaëc moät trung taâm sinh hoaït coäng ñoàng.

Moãi ngaøy coù 3 thôøi khoaûn toát ñeå taäp quaùn töôûng, ñoù laø saùng sôùm, tröa vaø chieàu. Baïn coù theå choïn moät thôøi khoaûn thích hôïp cho baïn, hoaëc söû duïng caû ba. Nhöõng baøi quaùn töôûng naøy chæ maát töø 5 phuùt ñeán nöõa giôø. Neáu tìm ñöôïc nôi yeân tónh vaø dö ñöôïc 5 phuùt vaøo buoåi tröa, baïn coù theå thöïc hieän Baøi taäp Buoâng Xaû. Hieäu quaû cuûa baøi taäp tuøy thuoäc khaû naêng taäp trung cuûa baïn hôn laø soá löôïng thôøi gian thöïc hieän. Khaû naêng taäp trung cuûa baïn seõ taêng tieán raát nhieàu


182

• Neáu khoâng coù thì giôø haâm, thì ngaøy hoâm sau cöù ñeå côm vaäy maø aên.

• Neáu côm dö nhieàu thì tieáp tuïc aên vaøo chieàu hoâm sau. Baïn chæ vieäc haâm noùng côm vaø luoäc hay haáp theâm ít rau cuû laø coù moät böõa aên ñaøng hoaøng. (Haáp hoaëc luoäc rau cuû thöôøng chæ maát khoâng tôùi 10 phuùt).

• Khaùc vôùi naáu noài thöôøng caàn phaûi canh chöøng cho khoûi chaùy thöùc aên, naáu noài aùp suaát khoâng caàn phaûi chuù yù nhieàu moät khi hôi ñaõ leân ñuû. Duøng noài aùp suaát, naáu côm gaïo löùt maát khoaûng 45 phuùt ñeán 1 giôø, naáu ñaäu m6a1t khoaûng 1 ñeán 2 giôø, vaø trong luùc naáu coù theå tranh thuû laøm vieäc khaùc.

• Coù theå duøng thôøi gian roãi raûnh cuoái tuaàn ñeå laøm nhöõng moùn caàn söûa soaïn laâu, roài cho vaøo tuû laïnh ñeå aên suoát tuaàn. Chaúng haïn ñaäu vaø rong bieån naáu baïn coù theå ñeå tuû laïnh 7 ngaøy môùi hö (chua).

• Caùc moùn gia vò nhö muoái meø vaø nöôùc chaám cuõng coù theå laøm vaøo cuoái tuaàn vaø ñeå daønh duøng suoát 7 ngaøy.

• Ñeå tieát kieäm thì giôø vaø coù moùn aên ngon laøm baèng ñaäu, thì duøng ñaäu phuï vaø taøu huû ky (phuø chuùc). Caû hai ñeàu giaøu chaát ñaïm, sinh toá, chaát khoaùng vaø chaát boät. Ñaäu phuï coù theå duøng soáng theo nhieàu caùch vaø ñem keïp baùnh mì löùt aên raát ngon. Caû hai thöù ñeàu coù theå haáp, luoäc hoaëc nöôùng ñoä 10 phuùt laø coù moùn aên ngon thay thòt. Thænh thoaûng cuõng coù


179

Ñöøng naûn loøng neáu nhöõng hình aûnh ñònh höôùng khoâng xuaát hieän. Thöïc haønh thoâng thaïo Baøi taäp Buoâng Xaû laø baïn cuõng ñaõ laøm ñöôïc nhieàu vieäc roài ñaáy. Phoái hôïp vôùi aên uoáng ñuùng ñaén, theå duïc, taäp quaùn töôûng seõ giuùp baïn töøng böôùc caûi thieän söùc khoûe vaø nieàm vui soáng. Caùi hay cuûa chöông trình Thöïc Döôõng (Macrobiotics) laø baïn khoâng caàn phaûi thöïc haønh nhuaàn nhuyeãn moïi ñieàu môùi thaáy ñöôïc lôïi ích maø neân nhôù raèng moãi böôùc vöõng vaøng seõ giuùp baïn deã daøng tieán theâm böôùc nöõa treân con ñöôøng khoâi phuïc söùc khoûe thaân taâm.


180

CHÖÔNG 8

MOÄT CHÖÔNG TRÌNH SÖÙC KHOÛE

Laøm caùch naøo maø chæ trong moät ngaøy laïi coù ñuû thì giôø ñeå vöøa lo aên uoáng ñuùng pheùp, vöøa taäp theå duïc, taäp quaùn töôûng, roài coøn phaûi lo toan bieát bao nhieâu thöù? Khoâng theå coù moät caâu traû lôøi duy nhaát cho moïi ngöôøi; baïn chæ coù theå tìm ra moät phöông thöùc thích hôïp nhaát vôùi caùch soáng cuûa mình qua kinh nghieäm vaø böôùc ñi cuûa baïn, ñoàng thôøi neân ñònh ra trong trí moät muïc tieâu roõ reät. Vì lyù do naøy, chuùng toâi neâu ra döôùi ñaây moät thôøi gian bieåu 7 ngaøy goàm cheá ñoä aên uoáng cuøng nhöõng gôïi yù veà khoaûng thôøi gian thích hôïp ñeå taäp theå duïc vaø quaùn töôûng. Tuy nhieân, khoâng phaûi cöù coá goø mình ñuùng y khuoân khoå thôøi khoùa bieåu môùi coù lôïi ích, maø baïn coù theå döïa vaøo ñoù ñeå laäp chöông trình theo yù baïn, hoaëc söõa ñoåi ñoâi chuùt cho phuø hôïp vôùi hoaøn caûnh cuûa baïn, nhaát laø aên uoáng, baïn tuøy yù choïn löïa, saép xeáp nhöõng thöïc phaåm neân duøng ôû chöông 3. Moãi laàn taäp theå duïc, moãi phuùt giaây quaùn töôûng, moãi böõa aên laønh maïnh laø moät böôùc


181

tích cöïc mang laïi nhieàu lôïi ích cho söùc khoûe vaø taâm hoàn. Baïn neân thöû qua töøng phöông phaùp vaø yù töôûng neâu ôû thôøi khoùa bieåu döôùi ñaây vaø ñeå yù xem chuùng coù laøm baïn thoaûi maùi khoâng hoaëc caàn phaûi söõa ñoåi theá naøo cho phuø hôïp vôùi nhu caàu cuûa baûn thaân. Caàn phaûi boû ra 21 ngaøy (3 tuaàn) môùi coù theå ñöa nhieàu yù töôûng neâu trong thôøi khoùa bieåu hoäi nhaäp cuoäc soáng bình thöôøng. Sau 3 tuaàn, baïn seõ thaáy coù söï thay ñoåi laï luøng trong cô theå vaø tinh thaàn.

Caùch thöùc söûa soaïn nhöõng moùn aên thöùc uoáng ghi trong chöông trình ñeàu ñöôïc trình baøy chi tieát trong caùc saùch daäy naáu aên Thöïc Döôõng (nhö “Ngheä Thuaät Naáu AÊn Ñuùng Pheùp”, cuûa baø Lima Ohsawa, “Ngheä thuaät Naáu AÊn Thöïc Döôõng” cuûa Dieäu Haïnh Ngoâ Thaønh Nhaân, v..v. LND). Nhöng khoâng phaûi quanh ñi quaån laïi coù chöøng ñoù, baïn coù theå thay ñoåi caùch naáu nöôùng vaø tìm ra nhöõng moùn aên môùi caøng nhieàu caøng toát. Neáu baïn quaù theøm moät thöùc aên naøo ñoù caám kî, thì thaø aên noù ñeå taïm thôøi giaûi theøm coøn hôn cöù nhòn ñeå bò aùm aûnh maõi ñeán ñoä khoâng chòu ñöôïc phaûi boû chöông trình. Tuy nhieân, khoâng neân laïm duïng, maø chæ aên thaät ít coát ñeå taïm qua côn maø thoâi.

Caøng thoâng thaïo naáu nöôùng caùc moùn aên thieân nhieân, baïn caøng ít thì giôø vaø böõa aên caøng theâm ngon. Sau ñaây laø moät vaøi goùp yù:

• Khi naáu côm chieàu, neân naáu ñuû ba böõa. AÊn toái xong coù theå daønh aên buoåi saùng vaø buoåi tröa hoâm sau (moãi laàn aên ñoå vaøo côm moät ít nöôùc roài ñem haâm laïi cho côm ñôõ khoâ vaø deã tieâu).


208

Y HOÏC DAÂN TOÄC COÅ TRUYEÀN


Anthony J. Sattilaro *

Chòu traùch nhieäm xuaát baûn: TAÂN ÑÖÙC Bieân taäp: PHÖÔNG THUÛY Bìa: ÑIEÂU QUOÁC VIEÄT Söûa baûn in: NGUYEÃN DIEÂN TIEÂN PHÖÔÙC

In: 1200 cuoán – Khoå 13 x 19 Taïi Xí Nghieäp in Quaän 3

Soá xuaát baûn 79/XB 16/4/1992 Cuïc XB In xong vaø noäp löu chieåu thaùng 8/1992


193

2. Theå duïc: Ñi boä. 3. Quaùn töôûng: Baøi Buoâng Xaû vaø Linh Höôùng hoaëc tuøy yù. 4. Naáu moùn ñaäu haït hoaëc nguõ coác cho ngaøy Thöù Saùu.

THÖÙ SAÙU

Saùng Thöù Saùu

1. Theå duïc: Thö Giaõn hoaëc Ñaïo Daãn. 2. Veä sinh vaø thay quaàn aùo. 3. Quaùn töôûng: Baøi Buoâng Xaû vaø Böøng Saùng hoaëc tuøy yù 4. Thöïc ñôn:

Chaùo gaïo löùt (coù theå duøng côm dö naáu chaùo), coù theå aên vôùi chuùt ñöôøng thieân nhieân (neáu muoán). Thöùc uoáng.

(VN): Nhö saùng Thöù Hai, (Oh) : Caø pheâ Thöïc döôõng. - Baùnh mì löùt pheát töông - Caø pheâ thöïc döôõng

Tröa Thöù Saùu

1. Thöïc ñôn: Côm gaïo löùt muoái meø (coù theå naáu töø toái hoâm qua) Rau troän goûi vôùi nöôùc chaám, Caø roát soáng thaùi coäng;


194

Thöùc uoáng. (VN): Côm gaïo löùt muoái meø, rau cuû xaøo hoaëc laên boät, hoaëc naáu xuùp; Baùnh traùi traùng mieäng; Thöùc uoáng (Oh): Côm gaïo löùt muoái meø, rau cuû laên boät; Thöùc uoáng 2. Theå duïc: Ñi boä 10 phuùt (khoâng baét buoäc). 3. Quaùn töôûng: Baøi Buoâng Xaû hoaëc tuøy yù (khoâng baét buoäc). Chieàu Thöù Saùu 1. Thöïc ñôn: Xuùp töông rau cuû (maát ñoä 20 phuùt) Huû tieáu nöôùc (maát ñoä 25 phuùt); Rau xanh luoäc (coù theå troän goûi vôùi muoái meø, maát ñoä 10 phuùt); Traùi caây khoâ hoaëc haït ñieàu, haït deû rang; Thöùc uoáng Thôøi gian toång coäng maát 35 ñeán 40 phuùt. (VN): Côm löùt muoái meø, rau cuû luoäc hoaëc haáp hôi; Thöùc uoáng. (Oh): Baùnh canh haéc maïch; Thöùc uoáng. 2. Theå duïc: ñi boä. 3. Quaùn töôûng: Baøi Buoâng Xaû vaø Linh Höôùng hoaëc tuøy yù.


207


206

CHÖÔNG 5

TINH THAÀN AÛNH HÖÔÛNG ÑEÁN THEÅ XAÙC NHÖ THEÁ NAØO? . 116

CHÖÔNG 6

SÖÙC MAÏNH CUÛA NIEÀM TIN......................................................... 131

CHÖÔNG 7

TAÄP TÓNH TAÂM .............................................................................. 162

CHÖÔNG 8

MOÄT CHÖÔNG TRÌNH SOÁNG KHOÛE.......................................... 180

CHÖÔNG 9

NAÁU AÊN VÌ SÖÏ SOÁNG ................................................................... 199


195

THÖÙ BAÛY

Saùng Thöù Baûy 1. Theå duïc: Ñaïo Daãn hoaëc thö giaõn 2. Veä sinh vaø thay quaàn aùo 3. Quaùn töôûng: Baøi Buoâng Xaû vaø Böøng Saùng hoaëc tuøy yù 4. Thöïc ñôn: Côm taám yeán maïch vôùi nho khoâ (maát ñoä 20 phuùt),

Baùnh mì löùt nöôùng hoaëc baùnh deûo löùt pheát möùt traùi caây khoâng ñöôøng; Thöùc uoáng.

(VN): Nhö saùng Thöù Hai. (Oh): Boät gaïo maïch; Thöùc uoáng. Tröa Thöù Baûy

1. Thöïc ñôn: Baùnh raùn haéc maïch (maát ñoä 25 phuùt), Haønh taây xaøo hoaëc haáp hôi vôùi naám (maát ñoä 20 phuùt), Rau troän goûi vôùi nöôùc thaám; Traùi caây töôi; Thöùc uoáng. Thôøi gian toång coäng ñoä 30 phuùt.


196

(VN): Côm löùt muoái meø, xuùp töông rau xuû vaø rong bieån; Baùnh traùi traùng mieäng; Thöùc uoáng. (Oh): Côm gaïo löùt chieân, caø roát xaøo; Thöùc uoáng. 2. Theå duïc: ñi boä, ñaùnh quaàn vôït, ñaùnh goân, v.v… 3. Quaùn töôûng: Baøi Buoâng Xaû hoaëc tuøy yù. 4. Naáu côm, ñaäu haït cho ngaøy hoâm sau, vaø laøm gia vò cho tuaàn tôùi (khoâng baét buoäc).

Chieàu Thöù Baûy

1. Thöïc ñôn: Caù nöôùng (maát ñoä 25 phuùt), Chaùo boät baép, Bí ñoû hoaëc baàu nöôùng loø (maát ñoä 1 giôø), Baùnh nöôùng traùi caây pheát kem ñaäu phuï (ñaäu phuï ñaùnh

nhuyeãn vôùi chuùt maïch nha) (maát ñoä 20 phuùt), Thöùc uoáng. Thôøi gian toång coäng ñoä 1 giôø röôõi. (VN): Côm gaïo löùt muoái meø, rau cuû xaøo; Thöùc uoáng (Oh): Baùnh mì löùt, xuùp bí ñoû Thöùc uoáng 2. Theå duïc: ñi boä (khoâng baét buoäc) 3. Quaùn töôûng: Baøi Buoâng Xaû vaø Linh Höôùng tuøy yù.


205

MUÏC LUÏC

Trang LÔØI NGÖÔØI DÒCH .................................................................................. 3

CHÖÔNG 1

ÑOÅI THAY CAÙCH SOÁNG................................................................... 7

CHÖÔNG 2

AÊN UOÁNG VAØ SÖÙC KHOÛE.............................................................. 19

Chaát beùo......................................................................................... 24

Chaát ñaïm........................................................................................ 34

Chaát boät, ñöôøng ............................................................................ 37

Sinh toá vaø chaát khoaùng.................................................................. 43

CHÖÔNG 3

AÊN UOÁNG ÑUÙNG ÑAÉN ................................................................... 56

Caùch aên uoáng chuyeån tieáp ............................................................ 63

Cheá ñoä aên uoáng caàn thieát .............................................................. 94

CHÖÔNG 4

THEÅ DUÏC VAØ KHÍ COÂNG ............................................................... 99

Ñi boä............................................................................................. 103

Theå duïc thö giaõn.......................................................................... 105

Ñaïo daãn (xoa boùp)....................................................................... 112


204 VUI SOÁNG TÖÏ NHIEÂN

197

CHUÛ NHAÄT

Saùng Chuû Nhaät 1. Theå duïc: Ñaïo Daãn nheï (khoâng coá söùc). 2. Quaùn töôûng: Baøi Buoâng Xaû vaø Böøng Saùng hoaëc tuøy yù. 3. Veä sinh vaø thay quaàn aùo. 4. Thöïc ñôn: Baùnh xeøo löùt pheát maïch nha; Thöùc uoáng.

(VN): Huû Tieáu löùt chan nöôùc leoøp rau cuû (xuùp töông) hoaëc chaùo gaïo löùt naáu vôùi ñaäu vaø rau cuû;

Thöùc uoáng. (Oh): Nhòn aên.

Tröa Chuû Nhaät

1. Thöïc ñôn

Huû tieáu luoäc roài troän vôùi xoát ñaäu phuï (maát chöa ñeán 30 phuùt)

Caûi cay haáp hôi troän haït höôùng döông rang, Ñaäu naáu vôùi rong phieán (coù theå laøm ñeå duøng caû tuaàn; neáu

duøng ñaäu haït naáu ñoä 1 giôø röôõi; neáu duøng ñaäu phuï hoaëc taøu huû ky thì maát khoâng quaù 20 phuùt).


198

(VN): Baùnh xeøo hoaëc baùnh beøo gaïo löùt nhaân chay hoaëc maën (toâm); Baùnh traùi (laøm ñaëc bieät) traùng mieäng; Thöùc uoáng. Neáu ñi pic-nic thì laøm côm vaét muoái meø, ñaäu phuï chieân roài

kho hoaëc toâm rim ñem theo. (Oh): Côm haéc maïch chieân, Baùnh mì löùt; Caø pheâ Thöïc döôõng.

2. Theå duïc: Ñi daïo boä hoaëc chôi troø chôi nheï. 3. Quaùn töôûng: Baøi Buoâng Xaû hoaëc tuøy yù.

Chieàu Chuû Nhaät

1. Thöïc ñôn:

Côm gaïo maïch muoái meø (maát ñoä 1 giôø), Su haøo rutabaga (xaéc laùt) luoäc (maát ñoä 30 phuùt), Caûi quaên collard; Thaïch (xu xoa) taùo taây pha caø pheâ Thöïc döôõng. (VN): Côm gaïo löùt muoái meø, rau cuû luoäc troän goûi chay hoaëc maën, Cheø ñaäu naáu vôùi ñöôøng thieân nhieân nguyeân chaát; Thöùc uoáng. (Oh): Côm gaïo löùt muoái meø, rau cuû ninh töông; Thöùc uoáng. 2. Theå duïc: ñi boä (khoâng baét buoäc). 3. Quaùn töôûng: Baøi Buoâng Xaû vaø Linh Höôùng hoaëc tuøy yù.


203

khaû naêng thích nghi trong nhöõng söï vaät maø noù taùc ñoäng ñeán. Baèng caùch aên uoáng ñuùng ñaén, vaän ñoäng theå löïc vaø tu taâm döôõng tính, chuùng ta seõ soáng troïn laønh vaø hoaøn thaønh moïi vieäc ñeán trong tay mình moät caùch nhieät tình ñaày saùng taïo. Töï trong thaâm taâm maø noùi thì taát caû chuùng ta ñeàu thích soáng. Bôûi vaäy cho neân khoâng coù gì phaûi ngaïc nhieân khi thaáy phöông phaùp Thöïc Döôõng taïo ñöôïc moät söùc khoûe toát laønh. Nhöng roát raùo, chæ vôùi söï töø boû vò ngaõ, buoâng xaû söùc cöôõng trì söï caûi ñoåi vaø môû loøng ñoùn nhaän nhöõng taëng phaåm maø thieân nhieân ban cho cuoäc ñôøi môùi, chuùng ta môùi höôûng ñöôïc aân hueä ñích thöïc cuûa söï soáng.


202

thay, nhöng baét buoäc phaûi lao vaøo ñoù ñeå tìm loái soáng. Vaøo thaùng 9 naêm 1978, toâi khoâng heà mô raèng coù ngaøy mình laïi ñeán ñöôïc beán bôø cuûa moät cuoäc soáng xöùng ñaùng maø toâi chöa höôûng bao giôø. Luùc ñoù toâi chæ bieát mình ñang ñuïng ñaàu vôùi nhöõng yù töôûng hoaøn toaøn khaùc bieät vôùi nieàm tin ñaõ aên saâu tim oùc. Nhöng thaät tình maø noùi thì toâi caûm thaáy ñôøi soáng cuõ cuûa toâi ñaõ cheát ñi, vaø toâi phaûi saün saøng tieáp nhaän moät ñôøi soáng môùi neáu coøn ñöôïc soáng. Khi nhôù laïi muøa thu naêm 1978, loøng toâi laïi daáy leân nieàm bieát ôn laãn kính sôï, vì ñaõ thaáy ñöôïc naêng löïc saùng taïo cuûa söï soáng chuyeån ñoäng trong toâi vaø ôû moät nôi naøo ñoù trong thieân nhieân ñaõ xaûy ra moät dieãn tieán thay cuõ ñoåi môùi.

Leõ dó nhieân, thay ñoåi luoân luoân coù nghóa laø phieâu löu vaøo moät vieäc gì ñoù chöa bieát maø phaàn lôùn ngöôøi ñôøi e ngaïi. Ñeå coù theå laøm ñöôïc nhöõng ñieàu thay ñoåi neâu ra trong cuoán saùch naøy, ngöôøi ta caàn coù böôùc nhaûy voït veà nieàm tin. Vì vaäy, chuùng toâi coá gaéng cung caáp cho baïn doài daøo chöùng cöù khoa hoïc hoã trôï cho quan ñieåm cuûa chuùng ta cuõng nhö cho kinh nghieäm cuûa baûn thaân toâi vaø cuûa nhöõng neàn vaên hoùa coå truyeàn töø maáy ngaøn naêm nay. Chuùng toâi cuõng nhaéc nhôû baïn neân töø töø vaø aùp duïng chöông trình naøy laâu mau tuøy baïn. Nhöng muoán laøm baát cöù vieäc gì trong ñôøi, ngöôøi ta phaûi daùm rôøi boû choán an toaøn quaù khöù ñeå maïo hieåm daán mình vaøo nôi xa laï. Maø muoán laøm ñöôïc ñieàu naøy, chuùng ta caàn coù nieàm tin.

Nhöng naêng löïc chuyeån hoùa to lôùn nhaát laø tình yeâu. Tình yeâu laøm thay ñoåi moïi thöù maø noù chaïm ñeán vì yeâu thöông bao goàm söï gôïi höùng naêng löïc saùng taïo – caùi naêng löïc khôi daäy söùc lôùn vaø


199

CHÖÔNG 9

NAÁU AÊN VÌ SÖÏ SOÁNG

Bí quyeát ñeå laøm ñöôïc nhöõng moùn aên thieân nhieân ngon laønh

haáp daãn laø söõ ñôn giaûn, duøng nguyeân lieäu töoi vaø troïn veïn, khoâng naáu quaù laâu hoaëc neâm gia vò quaù tay. Haõy ñeå cho caùc höông vò thieân nhieân boäc loä baèng caùch suû duïng nhöõng caùch naáu aên deã laøm maø chuùng toâi ñaõ trình baøy ôû tröôùc, nhö naáu noài aùp suaát, haáp chöng, luoäc, xaøo, nöôùng, ñuùt loø vaø chieân, vaø duøng caùc gia vò thieân nhieân ñeå neâm neám. Caùch naáu aên caøng ñôn giaûn, thöùc aên caøng ngon vaø caøng boå döôõng. Haàu heát nhöõng moùn aên Thöïc Döôõng khoâng ñoøi hoûi phaûi coù taøi cuûa moät ñaàu beáp tröôûng. Neáu baïn chöa quen vieäc beáp nuùc, cuõng nhö toâi tröôùc ñaây, thì luùc ñaàu haõy baùm vaøo nhöõng caùch naáu caên baûn, roài daàn daàn laán tôùi khi ñaõ thoâng thaïo caùc moùn aên naày. Phaàn lôùn nhöõng moùn aên neâu ôû chöông 8 khoâng phöùc taïp vaø baïn cöù baét tay vaøo laøm ñöøng ngaïi nguøng gì caû.

Ñieàu quan troïng laø baïn neân nôùi roäng caùch naáu nöôùng cuõng nhö loaïi nguõ coác vaø rau cuû trong thöïc ñôn. Neân löu taâm söû duïng roäng raõi caùc thöù rau cuû naèm trong ba nhoùm: trong nhoùm rau xanh thì


200

caùc loaïi rau caûi beï xanh, beï traéng, xaø laùch xon, caûi quaên, rau maù ñaëc bieät quan troïng; trong nhoùm hình troøn naèm treân maët ñaát thì neân duøng thöôøng bí ñoû, baàu, caûi hoa, caûi baép, haønh, su Brussels; coøn nhoùm reã cuû thì chuù yù ñeán caø roát, cuû caûi, cuû rutabaga, cuû sen, cuû turnip.

Neân duøng muoái meø ñeå theâm höông vò cho moùn aên. Duøng aên vôùi côm hoaëc caùc moùn nguõ coác khaùc, muoái meø seõ taïo theâm vò beùo thôm vaø boå sung ñuû soá axit amin caàn thieát.

Chuùng toâi cuõng xin goùp moät soá yù cho vieäc caûi thieän söùc khoûe, ngoaøi vaán ñeà löu taâm ñeán phaåm chaát thöùc aên, ñoù laø caùch aên caùch uoáng. Tröôùc heát, chæ neân aên luùc ngöôøi thô thôùi; aên trong taâm traïng baán loaïn hoaëc ñöùng ngoài khoâng yeân seõ khieán baïn khoù tieâu hoùa thöùc aên vaø aên maát ngon. Muoán thô thôùi raát deã, chæ caàn hít thôû vaøi hôi thaät saâu tröôùc khi caàm ñuõa. Baïn caøng nhai kyõ, ít ra ñöôïc 35 laàn moãi mieáng. Baïn caøng nhai kyõ, höông vò töï nhieân cuûa thöùc aên caøng boäc loä khieán baïn caøng höôûng ñöôïc nhöõng vui söôùng do thöùc aên mang laïi. Coù leõ quan troïng hôn heát, nhai laø böôùc ñaàu tieân trong quaù trình tieâu hoùa cuûa cô theå. Nhai khoâng chæ giuùp baïn chia caét thöùc aên thaønh nhöõng mieáng nhoû deã tieâu, maø coøn kích thích caùc tuyeán nöôùc boït (nöôùc mieáng) tieát ra nhöõng enzim tieâu hoùa giuùp cho daï daøy vaø ruoät cuûa baïn hoaït ñoäng deã daøng vaø hieäu quaû hôn. Khoâng neân aên trong voøng ba giôø tröôùc khi ñi nguû, vaø ñeå cô theå coù thì giôø tieâu hoùa heát thöùc aên tröôùc khi baïn nghæ ngôi. Neáu baïn ñi nguû vôùi caùi buïng no cöùng, cô theå seõ phaûi laøm vieäc suoát ñeâm ñeå tieâu hoùa thöùc aên khieán baïn khoâng theå nguû saâu vaø eâm. Ñöông nhieân, saùng


201

hoâm sau baïn phaûi thöùc daäy trong traïng thaùi ueå oaûi, baàn thaàn vaø ñoù khoâng phaûi laø ñieåm toát ñeå khôûi söï moät ngaøy.

ÔÛ chöông 3, chuùng toâi coù trình baøy caùch naáu moät soá moùn aên thöùc uoáng caên baûn ñeå giuùp caùc baïn laøm quen vôùi chöông trình aên uoáng theo phöông phaùp Thöïc Döôõng. Muoán tieán xa hôn, caùc baïn neân tìm ñoïc caùc saùch daïy naáu aên theo phöông phaùp naøy. Chuùng toâi cuõng xin nhaéc laïi laø caùc baïn ñöøng quaù goø mình trong moät soá moùn nhaát ñònh, maø neân coá gaéng thay ñoåi höông vò cuûa töøng böõa aên vôùi caøng nhieàu moùn caøng toát; nhöng caùc baïn cuõng caàn neân nhôù caùch naáu nöôùng cheá bieán caøng ñôn giaûn, caùc baïn caøng höôûng ñöôïc nieàm vui vaø söùc khoûe do thöùc aên thieân nhieân ñem laïi.

HY VOÏNG VAØ TIN YEÂU

Cuoán saùch naøy ñaõ khôûi ñaàu vôùi lôøi taâm tình phaùt ra töø nieàm hy voïng - raèng chuùng ta coù quyeàn laøm cho cuoäc ñôøi cuûa mình ñöôïc toát ñeïp hôn. Moãi ngöôøi trong chuùng ta ñeàu coù theå aên uoáng laønh maïnh, taäp luyeän haêng say vaø coá gaéng nuoâi döôõng moät thaùi ñoä tích cöïc ñoái vôùi cuoäc soáng. Nhöõng ñeà nghò ghi trong cuoán saùch naøy raát höõu ích, ñoù laø nhöõng coâng cuï ñeå ñoåi môùi, nhöng chính baïn phaûi mong muoán thöû qua vaø söû duïng chuùng khi thuaän tieän.

Chính toâi, toâi ñaõ ñi nhöõng böôùc ñaàu tieân treân con ñöôøng töï chuyeån hoùa naøy cuõng vôùi nieàm hy voïng vaø vôùi nhöõng ñieàu maø thoaït tieân toâi cho laø moät heä thoáng trieát lyù phöông Ñoâng huyeàn hoaëc. Luùc ñaàu heä thoáng naøy laøm toâi thaát voïng vaø sôï haõi. Toâi khoâng muoán ñoåi

Documents

Vui Sống Tự Nhiên BS Anthonyj_Sattilaro