ՌԱԴԻՈԹԵՐԱՊԻԱՅԻ ԵՎ ՍՏԱՑԻՈՆԱՐ ԹԵՐԱՊԻԱՅԻՀԶՈՐՈւԹՅՈւՆՆԵՐԻ ԿԵՆՏՐՈՆԻ ԿԱՌՈւՑՄԱՆ

ՆԱԽԱԳԻԾՇրջակամիջավայրիվրաազդեցությաննախնականգ

նահատմանհայտ

<<ԱՍՔՄԵԴ ԴԻԶԱՅՆ>>ՍՊԸտնօրեն՝Հ.Կարապետյան

Երևան– 2016ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅՈՒՆՕԳՏԱԳՈՐԾՎՈՂ ՍԱՀՄԱՆՈՒՄՆԵՐ ԵՎ ՏԵՐՄԻՆՆԵՐ3

1. ՕՐԵՆՍԴՐԱԿԱՆԴԱՇՏ, ԲՆԱԳԱՎԱՌԻՆՈՐՄԱՏԻՎԱՅԻՆԱԿՏԵՐԸ5

1.1. Օրենսգրքեր 51.2. Բնապահպանականօրենքներ6

2. ՆԵՐԱԾՈՒԹՅՈՒՆ 9

3. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ 11

3.1. Ձեռնարկողի վերաբերյալ տեղեկություններ 113.2. Նախատեսվողգործունեությանանվանումըևնպատակը 113.2.1. Ընդհանուր տեղեկություններ նախատեսվող գործունեության մասին

114. ՆԱԽԱՏԵՍՎՈՂԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆԲՆՈՒԹԱԳԻՐԸ (ԱՐՏԱԴՐԱԿԱՆՀԶՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ, ՕԳՏԱԳՈՐԾՎՈՂԲՆԱՌԵՍՈՒՐՍՆԵՐԵՎՆՅՈՒԹԵՐ, ՏԵԽՆԻԿԱԿԱՆ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱԿԱՆԼՈՒԾՈՒՄՆԵՐ) 15

4.1. Շինարարական աշխատանքների բնութագրերը 15Աղյուսակ 1. Անհրաժեշտաշխատուժիհինավորումըշինարարությունում 16Աղյուսակ 2. Հիմնական մեքենաների և մեխանիզմների մոտավոր քանակություն174.2. Ջրամատակարարում և ջրահեռացում 185. ՆԱԽԱՏԵՍՎՈՂԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆԵՆԹԱԿԱՏԱՐԱԾՔԻ, ԱՅԴԹՎՈՒՄ՝ՇՐՋԱԿԱՄԻՋԱՎԱՅՐԻՀԱՄԱՌՈՏՆԿԱՐԱԳԻՐԸ 20

5.1. Շրջակա միջավայրի գոյություն ունեցող իրավիճակի գնահատականը24

5.1.1. Մթնոլորտային օդի որակի բնութագիր 245.1.2. Մակերևութային ջրերի որակի բնութագիր 275.1.3. Հողի որակի բնութագիր 295.1.4. Աղմուկի մակարդակը 305.2. Տարածքի կենսաբազմազանություն 305.2.1. Բուսական աշխարհ 305.2.2. Կենդանական աշխարհ 315.3. Բնության հատուկ պահպանվող տարածքներ (ԲՀՊՏ) 315.4. Պատմության, մշակութային հուշարձաններ 326. ՀԱՄԱՅՆՔԻ ՍՈՑԻԱԼ-ԺՈՂՈՎՐԴԱԳՐԱԿԱՆ ԲՆՈւԹԱԳՐԵՐԸ 33

7.

ՇՐՋԱԿԱՄԻՋԱՎԱՅՐԻԲԱՂԱԴՐԻՉՆԵՐԻՎՐԱՀՆԱՐԱՎՈՐԱԶԴԵՑՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻԲՆՈՒԹԱԳԻՐԸԵՎՇՐՋԱԿԱՄԻՋԱՎԱՅՐԻՎՐԱՎՆԱՍԱԿԱՐԱԶԴԵՑՈՒԹՅԱՆԲԱՑԱՌՄԱՆԸ, ՆՎԱԶԵՑՄԱՆՆՈՒՓՈԽՀԱՏՈՒՑՄԱՆՆՈՒՂՂՎԱԾԲՆԱՊԱՀՊԱՆԱԿԱՆՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐԻԾՐԱԳԻՐԸ

36

7.1. Ռիսկերի գնահատում 367.2. Մթնոլորտային օդ 367.3. Ջրային ռեսուրսներ 387.4. Հողային ռեսուրսներ 397.5. Աղմուկ 397.6. Փոխհատուցում 397.7. Ռիսկերի նվազեցման և մոնիթորինգի պլան 408. Հավելված 41

ԲՆԱՊԱՀՊԱՆԱԿԱՆ ՌԻՍԿԵՐԸ ՄԵՂՄԱՑՆՈՂ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐ_________________41

ՄՈՆԻԹՈՐԻՆԳԻ ՊԼԱՆ___________________________________________________________44

9. ՕԳՏԱԳՈՐԾՎԱԾ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՑԱՆԿ 47

2

ՕԳՏԱԳՈՐԾՎՈՂՍԱՀՄԱՆՈՒՄՆԵՐԵՎՏԵՐՄԻՆՆԵՐ

ՆերկայացվողսահմանումներըբերվումենՀՀբնապահպանականոլորտիօրենքներիցունորմատիվփաստաթղթերից և ունեն հետևյալ իմաստը.

շրջակամիջավայր`բնականևմարդածինտարրերի (մթնոլորտայինօդ, ջրեր, հողեր, ընդերք, լանդշաֆտ, կենդանականուբուսականաշխարհ, ներառյալ՝անտառ, բնությանհատուկպահպանվողտարածքներ, բնակավայրերիկանաչտարածքներ, կառույցներ, պատմությանևմշակույթիհուշարձաններ) ևսոցիալականմիջավայրի (մարդուառողջությանևանվտանգության), գործոնների, նյութերի, երևույթներիուգործընթացներիամբողջությունըևդրանցփոխազդեցությունըմիմյանցումարդկանցմիջև.

շրջակամիջավայրիվրաազդեցություն՝հիմնադրութայինփաստաթղթիգործողությանկամնախատեսվողգործունեությանիրականացմանհետևանքովշրջակամիջավայրիևմարդուառողջությանվրահնարավորփոփոխությունները.

նախատեսվողգործունեություն՝շրջակամիջավայրիվրահնարավորազդեցությունունեցողուսումնասիրություն, արտադրություն, կառուցում, շահագործում, վերակառուցում, ընդլայնում, տեխնիկականևտեխնոլոգիականվերազինում, վերապրոֆիլավորում, կոնսերվացում, տեղափոխում, լուծարում, փակում.

ձեռնարկող՝սույնօրենքիհամաձայն՝փորձաքննությանենթակահիմնադրութայինփաստաթուղթմշակող, ընդունող, իրականացնողև (կամ) գործունեությունիրականացնողկամպատվիրողպետականկառավարմանկամտեղականինքնակառավարմանմարմին, իրավաբանականկամֆիզիկականանձ.

ազդակիրհամայնք`շրջակամիջավայրիվրահիմնադրութայինփաստաթղթիկամնախատեսվողգործունեությանհնարավորազդեցությանենթակահամայնքի (համայնքների) բնակչություն` ֆիզիկականև (կամ) իրավաբանականանձինք.

շահագրգիռհանրություն`փորձաքննությանենթակահիմնադրութայինփաստաթղթիընդունմանև (կամ) նախատեսվողգործունեությանիրականացմանառնչությամբհետաքրքրությունցուցաբերողիրավաբանականևֆիզիկականանձինք.

գործընթացիմասնակիցներ`պետականկառավարմանուտեղականինքնակառավարմանմարմիններ, ֆիզիկականուիրավաբանականանձինք, ներառյալ` ազդակիրհամայնք, շահագրգիռհանրություն, որոնք, սույնօրենքիհամաձայն, մասնակցումենգնահատումներիև (կամ) փորձաքննությանգործընթացին.

հայտ`ձեռնարկողիկամնրապատվերովկազմածհիմնադրութայինփաստաթղթիմշակմանև (կամ) նախատեսվողգործունեությաննախաձեռնությանմասինծանուցմանփաթեթ.

բնությանհատուկպահպանվողտարածք՝ ցամաքի (ներառյալ` մակերևութայինուստորերկրյաջրերըևընդերքը) ևհամապատասխանօդայինավազանի` սույնօրենքովգիտական, կրթական, առողջարարական, պատմամշակութային, ռեկրեացիոն, զբոսաշրջության, գեղագիտականարժեքեններկայացնում, ևորոնցհամարսահմանվածէպահպանությանհատուկռեժիմ.

լանդշաֆտ` Աշխարհագրականթաղանթիհամասեռտեղամաս, որըհարևանտարածքներիցտարբերվումէերկրաբանայկանկառուցվախքի, ռելիեֆիկլիմայի,

3

հողաբուսականծածկույթիևկենդանականաշխարհիամբողջությամբհող`

բնականգոյացություն՝կազմվածծագումնաբանորենիրարհետկապվածհորիզոններից, որոնքձևավորվելեներկրիկեղևիմակերեսայինշերտերիվերափոխմանհետևանքով՝ջրի, օդի ևկենդանիօրգանիզմներիներգործությանշնորհիվ։Հողըերկրակեղևիմակերեսայինփխրունշերտնէ, որըփոփոխվումէմթնոլորտիևօրգանիզմներիազդեցությամբ, լրացվումէօրգանականմնացուկներով։ 

խախտվածհողեր` առաջնայինտնտեսականարժեքըկորցրածևշրջակամիջավայրիվրաբացասականներգործությանաղբյուրհանդիսացողհողեր

հողիբերրիշերտ` հողայինծածկույթիվերինշերտիբուսահող, որնօգտագործվումէհողերիբարելավման, կանաչապատման, ռեկուլտիվացմաննպատակներով

հողածածկույթ` երկրի, կամդրացանկացածտարածքիմակերևույթըծածկողհողերիամբողջություն

հողիբերրիշերտիհանմաննորմեր` հողիհանվողշերտիխորությունը(սմ), ծավալը (խմ) զանգվածը (տ)

ռեկուլտիվացիոնաշխատանքներ` շրջակամիջավայրիպահպանությաննպատակովխախտվածհողերիվերականգնմաննուղղված (անվտանգկամօգտագործմանհամարպիտանիվիճակիբերելու) միջոցառումներ

բնապահպանականմիջոցառումներիծրագիր`նախատեսվողգործունեությանիրականացմանհետևանքովբնապահպանականկորուստներինվազեցման/կանխարգելմաննպատակովպլանավորվողմիջոցառումներ

կենսաբանականբազմազանություն՝ ցամաքային, օդայինևջրայինէկոհամակարգերիբաղադրիչներհամարվողկենդանիօրգանիզմներիտարատեսակություն, որըներառումէբազմազանությունըտեսակիշրջանակներում, տեսակներիմիջևևէկոհամակարգերիբազմազանությունը.

բնապահպանականկառավարմանպլան` բնապահպանականկորուստներինվազեցման, անվերադարձազդեցությանկանխարգելմաննպատակովպլանավորվողմիջոցառումներևդրանցիրականացմանմշտադիտարկմանցուցիչներ, որոնքհստակենևչափելի` որոշակիժամանակիընթացքում.

բնությանհուշարձան, բնությանհատուկպահպանվողտարածքիկարգավիճակունեցողգիտական, պատմամշակութայինևգեղագիտականհատուկարժեքներկայացնողերկրաբանական, ջրաերկրաբանական, ջրագրական, բնապատմական, կենսաբանականբնականօբյեկտ.

պատմությանեւմշակույթիանշարժհուշարձաններ՝պետականհաշվառմանվերցվածպատմական, գիտական, գեղարվեստականկամմշակութայինայլարժեքունեցողկառույցները, դրանցհամակառույցներնուհամալիրները՝իրենցգրավածկամպատմականորենիրենցհետկապվածտարածքով, դրանցմասըկազմողհնագիտական, գեղարվեստական, վիմագրական, ազգագրականբնույթիտարրերնուբեկորները, պատմամշակութայինեւբնապատմականարգելոցները, հիշարժանվայրերը՝անկախպահպանվածությանաստիճանից:

4

1. ՕՐԵՆՍԴՐԱԿԱՆԴԱՇՏ, ԲՆԱԳԱՎԱՌԻՆՈՐՄԱՏԻՎԱՅԻՆԱԿՏԵՐԸՀայաստանի Հանրապետության տարածքում յուրաքանչյուր գործունեություն,

որը կարող է ազդեցություն ունենալ շրջակա միջավայրի վրա, պարտավոր է ղեկավարվել ՀՀ գործող բնապահպանական օրենսդրության պահանջներով:

Ըստ «Շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման և փորձաքննության մասին» ՀՀ օրենքի 14-րդ հոդվածի դրույթների որպեսնախատեսվողգործունեությանտեսակ` Ռադիոթերապիայիևստացիոնարթերապիայիկառուցումըդասվում է<<Գ>>կատեգորիայի: Գնահատման և փորձաքննության աշխատանքներն իրականացվում են նշված օրենքի դրույթների պահանջներով:

Ռադիոթերապիայիևստացիոնարթերապիայիկենտրոնի կառուցումանաշխատանքներիշրջակամիջավայրիվրաազդեցությաննախնականգնահատմանհայտըկազմելիսընկերություննառաջնորդվելէբնապահպանականօրենսդրությանպահանջներով, որոնքամրագրվածեն բնապահպանական ոլորտին առնչվող հետևյալ օրենսգրքերում և իրավականակտերում.

1.1. Օրենսգրքեր- Հողայինօրենսգիրք (2001թ.)

ՀողայինՕրենսգիրքըսահմանումէպետականհողերիկառավարմանհիմնականուղղությունները, ներառյալ` տարբերնպատակների, ինչպեսօրինակգյուղատնտեսականնշանակության, բնակավայրերի, արդյունաբերությանևընդերքօգտագործման, էներգետիկայի, կապիևհաղորդակցությանգծերի, տրանսպորտիևայլնպատակներիհամարհատկացվածհողերը: Այննաևսահմանումէհողիպահպանմաննուղղվածմիջոցառումները, ինչպեսնաևպետականմարմինների, տեղականիշխանություններիևքաղաքացիներիիրավունքներըհողինկատմամբ:

ՀողօգտագրծմանևհողիաղտոտմանհետկապվածհարաբերություններըկարգավորվումենՀՀՀողայինօրենսգրքով (ընդունված 02.05.2001): ԵլնելովօրենսգրքիպահանջներիցՀՀկառավարությանկողմիցընդունվելեն“Հողերիռեկուլտիվացմա-նըներկայացվողպահանջներիևռեկուլտիվացմանենթակա` խախտվածհողերիդասակարգմանտեխնիկականկանոնակարգըհաստատելումասին” (29.05.2006 թիվ 750-Ն), “Հողերնաղտոտումիցպահպանելուընդհանուրպահաջների, հողնաղտոտողվնասակարնյութերիցանկիևհողերիաղտոտվածությանաստիճանիգնահատմանտեխնիկականկանոնակարգըհաստատելումասին” (24.08.2006 թիվ 1277-Ն), “Հողիբերրիշերտիօգտագործմանկարգըհաստատելու, ՀՀկառավարության 2002 թ. սեպտեմբերի 19-ի 1622Նորոշումնուժըկորցրածճանաչելուև 2001 թ. ապրիլի 12-ի 286Նորոշմանմեջփոփոխությունկատարելումասին” (08.09.2011թթիվ 1396-Ն) և “Հողիբերրիշերտիհանմաննորմերիորոշմանըևհանվածբերրիշերտիպահպանմաննուօգտագործմանըներկայացվողպահանջներիտեխնիկականկանոնակարգըհաստատելումասին” (20.07.2006թ. թիվ 1026-Ն) որոշումները:  

“Հողայինռեսուրսներիվրատնտեսական գործունեության հետևանքով առաջացած ազդեցության գնահատման կարգը” հաստատվելէՀՀ կառավարության 25.01.2005 թ. N 92-Նորոշմամբ:

Հողային ռեսուրսների աղտոտվածության ցուցանիշները և դրանց ներկայացվող պահանջները կարգավորվում են ՀՀ առողջապահության նախարարի 25.01.2010 թ.  N 01-

5

Նհրամանովհաստատված“ՀողիորակիններկայացվողհիգիենիկպահանջներN 2.1.7.003-10 սանիտարական կանոններով և նորմերով”:    

- Ջրային օրենսգիրք (2002թ.)ՋրայինՕրենսգրքիհիմնականնպատակնէ`

երկրիջրայինպաշարներիպահպանությանիրավականհիմքերիապահովումը, oգտագործելիջրայինռեuուրuներիարդյունավետկառավարմանմիջոցովքաղաքացիներիևտնտեuությանպահանջներիբավարարումը, ինչպեսնաևապագասերունդներիհամարջրայինպաշարներիպաhպանությանապահովումը: Ջրօգտագործման, ջրահեռացման, մակերեսայինևստորգետնյաավազաններիօգտա-գործմանևպահպանությանհարցերըկարգավորվումենՀայաստանիՀանրապետությանջրայինօրենսգրքով (ընդունված 04.06.2002) ևՀայաստանիՀանրապետության «ՀայաստանիՀանրապետությանջրիազգայինծրագրիմասին» օրենքով:

ՀՀմակերևութայինջրերիէկոլոգիա-կաննորմերըսահմանվելենՀՀկառավարության 27.01.2011թ. N75-Նորոշմամբհաստատված “Կախվածտեղանքիառանձնահատկություններից` յուրաքանչյուրջրավազանայինկառավարմանտարածքիջրիորակիապահովմաննորմեր”-ով:

1.2. Բնապահպանականօրենքներ<

<Շրջակամիջավայրիվրաազդեցությանգնահատմանևփորձաքննությանմասին>>ՀՀօրենք (ընդունված 2014թ.)

Օրենքըսահմանումէփորձաքննությանենթակագործունեությանտեսակներըևչափանիշները: Գործունեությանտեսակներնըստդրանցազդեցությանաստիճանիբաժանվումէերեքկատեգորիայի: Ակատեգորանընդգրկումէայնպիսիմեծածավալարտադրականգործընթացներ, որոնքունենզգալիազդեցությունշրջակամիջավայրիվրա, մասնավորապեսհանքարդյունաբերությունը, քիմիականարտադրությունները, վտանգավորթափոններիտեղափոխումը, վերամշակումըկամթաղումըևևայլն: Բկատեգորիաններառումէգործնականումնույնգործունեությանտեսակները, սակայնավելիփոքրմասշտաբներիկամարտադրողականությամբ: Գկատեգորիաններառումէայնգործունեությանտեսակները, որոնքունենոչզգալիազդեցությունշրջակամիջավայրիվրաևչենպահանջումայդազդեցությանամբողջականգնահատում: Համաձայն` “Շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման և փորձաքննության մասին” ՀՀ օրենքի, 14-րդ հոդվածով սահմանված են շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման և փորձաքննության ենթակա հիմնադրութային փաստաթղթերը և նախատեսվող գործունեության տեսակները: Յուրաքանչյուր նախատեսվող գործունեություն՝ շրջակա միջավայրի վրա հնարավոր ազդեցություն ունեցող ուսումնասիրություն, արտադրություն, կառուցում, շահագործում, վերակառուցում, ընդլայնում, տեխնիկական և տեխնոլոգիական վերազինում, վերապրոֆիլավորում, կոնսերվացում, տեղափոխում, լուծարում, փակում, որը կարող է ազդեցություն ունենալ շրջակա միջավայրի վրա, ենթակա է բնապահպանական փորձաքննության:

<<Մթնոլորտային օդի պահպանության մասին>> ՀՀ օրենք (1994թ.)«Մթնոլորտայինօդիպահպանությանմասին»

ՀայաստանիՀանրապետությանօրենքիառարկանմթնոլորտայինօդիմաքրությանապ

6

ահովման, մթնոլորտայինօդիվրավնասակարներգործություններինվազեցմանուկանխմանբնագավառումհասարակականհարաբերություններիկարգավորումնէ: Օրենքը ընդունվել է 10.11.1994թ., որիցհետոընդունվելենդրավերաբերյալորոշակիփոփոխություններևլրացումներ, որոնցիցամենակարևորըհանդիսանումէ«Մթնոլորտայինօդիպահպանությանմասին» ՀայաստանիՀանրապետությանօրենքումլրացումներևփոփոխություններկատարելումասինօրենքը, որնընդունվելէ 14.09.2011թ.-ին, և որումսահմանվումէ նվազագույն սահմանաչափը` արտանետումներիաղբյուրներիկարգավորմանհամար:

Իկատարումնօրենքիպահանջների,ՀՀկառավարությանկողմիցընդունվելեն“Մթնոլորտայինօդիվրավնասակարներգործություններիպետականհաշվառմանկարգըհաստատելումասին” (22.04.1999 թիվ 259) և«ՄթնոլորտայինօդնաղտոտողնյութերիսահմանայինթույլատրելիարտանետումներինորմատիվներիմշակմանուհաստատմանկարգըսահմանելուևՀՀկառավարության1999թ․մարտի30-իթիվ192և2008թ.օգոստոսի21-իթիվ953-Նորոշումներնուժըկորցրածճանաչելումասին»(27.12.2012 թիվ1673-Ն) որոշումները, ինչպեսնաևհաստատելէ“Բնակավայրերումմթնոլորտայինօդնաղտոտողսահմանա-յինթույլատրելիխտությունների (կոնցենտրացիաների - ՍԹԿ) նորմատիվներըհաստատելումասին” (2.02.2006 թիվ 160) որոշումը:

ՏնտեսականգործունեությանժամանակմթնոլորտայինօդիաղտոտմանարդյունքումվնասըորոշվումէհամաձայնՀՀկառավարության25.01.2005 թ. N91-Նորոշմամբհաստատված “Մթնոլորտիվրատնտեսականգործունեությանհետևանքովառաջացածազդեցությանգնահատմանկարգ”-ի:

<<Բուսականաշխարհիմասին>>ՀՀօրենք (1999թ.)

ՕրենքըսահմանումէՀայաստանիՀանրապետությանպետականքաղաքականությունըբնականբուսականաշխարհիգիտականորենհիմնավորվածպահպանության, պաշտպանության, օգտագործմանևվերարտադրությանբնագավառում: Օրենքըսահմանումէբուսականաշխարհիուսումնասիրության, պետականմոնիտորինգի, պետականհաշվառմաննպատակները, ինչպեսնաևբուսականաշխարհիմասինկարմիրգրքիմշակմանպահանջներըևմոտեցումները, բուսականաշխարհիօբյեկտներընպատակայինօգտագործմանհամարհատկացնելուպայմանները, յուրահատկություններըևսահմանափակումները, օգտագործմանիրավունքիդադարմանհիմքերը, բուսականաշխարհիպահպանմանևօգտագործմանտնտեսականխրախուսման, ինչպեսնաևհսկողությանիրականացմանվերաբերյալդրույթները:

<<Թափոններիմասին>>ՀՀ օրենքԹափոններիհավաքման, փոխադրման, պահման, մշակման, օգտահանման,

հեռացման, ծավալներիկրճատմանևդրանցհետկապվածայլհարաբերությունների, ինչպեսնաևմարդուառողջությանևշրջակամիջավայրիվրաբացասականազդեցությանկանխարգելմանիրավականևտնտեսականհիմքերըկարգավորվումեն “Թա-փոններիմասին”ՀՀօրենքով (ընդունված 24.11.2004):

7

ՀՀբնապահպանությաննախարարը 25.12.2006 թ. N 430-Նհրամանովհաստատելէ «Ըստվտանգավորությանդասակարգվածթափոններիցանկը»:

<<Բնապահպանականվերահսկողությանմասին>>ՀՀօրենք (2005թ.)

ՍույնՕրենքըկարգավորումէՀայաստանիՀանրապետությանբնապահպանականօրենսդրությանիրականացմանհանդեպհսկողությանկազմակերպմանևիրականացմանապահովմանհարցերն, ինչպեսնաևսահմանումէՀայաստանիՀանրապետությունումբնապահպանականհսկողությանհիմքումընկածիրավականևտնտեսականհիմունքները:

<<Բնությանհատուկպահպանվողտարածքներիմասին>>ՀՀօրենք (2006թ.)

ՍույնօրենքըկարգավորումէՀայաստանիՀանրապետությանբնությանհատուկպահպանվողտարածքների` որպեսբնապահպանական, տնտեսական, սոցիալական, գիտական, կրթական, պատմամշակութային, գեղագիտական, առողջապահական, ռեկրեացիոնարժեքներկայացնողէկոհամակարգերի, բնությանհամալիրներիուառանձինօբյեկտներիբնականոնզարգացման, վերականգնման, պահպանության, վերարտադրությանևօգտագործմանպետականքաղաքականությանիրավականհիմունքները:

<<Բնապահպանականևբնօգտագործմանվճարներիմասին>>ՀՀօրենք (1998թ.)

Օրենքըկարգավորումէբնապահպանականևբնօգտագործմանտարբերտեսակիվճարները (այսուհետ` վճարներ), վճարներիմշակմանկարգը, օրենքիխախտմանհամարպատասխանատվությունըևվճարներիհետկապվածայլհարաբերությունները:

<<Բնապահպանականվճարներիդրույքաչափերիմասին>>ՀՀօրենք (2006թ.) ՍույնՕրենքըսահմանումէբնապահպանականվճարների (այսուհետ` վճար)

դրույքաչափերնուդրանցհաշվարկմանկարգը: ՕրենքըսահմանումէՀՀֆիզիկականևիրավաբանականանձանցսեփականությունհանդիսացողմարդատարևբեռնատարավտոմեքենաներիցվնասակարնյութերնօդայինավազանարտանետմանհամարվճարներիդրույքաչափերը: ԱվելիբարձրդրույքաչափերենսահմանվումԵրևանիևհատուկպաշտպանվողտարածքներիհամար: Օրենքըսահմանումէջրայինավազաններվնասակարնյութերիևդրանցմիացություններիարտանետմանհամարվճարներիդրույքաչափերը:

<<Բնապահպանականիրավախախտումներիհետևանքովկենդանականևբուսականաշխարհինպատճառվածվնասիհատուցմանչափիհաշվարկմանսակագներիմասին>> (2005թ.)

Սույնօրենքըկարգավորումէբնապահպանականիրավախախտումներիհետեւանքովկենդանականեւբուսականաշխարհինպատճառվածվնասիհատուցմանչափիհաշվարկմանսակագներըեւայդվնասիհատուցմանչափիհաշվարկմանկարգը:

8

2. ՆԵՐԱԾՈՒԹՅՈՒՆ

ՀՀ կառավարության 2012թ. նոյեմբերի 15-ի N1447 Որոշմամբ հավանություն է տրվել «Հայաստանի Հանրապետությունում միասնական ուռուցքաբանության գերազանցության հայկական կենտրոնի (ՈՒԳՀԿ) ստեղծման նորացված ծրագրային մոտեցմանը»: ՈՒԳՀԿ-ն նախատեսված է ապահովելու ժամանակակից ախտորոշում, ներառյալ մոլեկուլյար պատկեր, ճառագայթային ուռուցքաբանություն, քիմիաթերապիա և ուռուցքաբանական բժշկական ծառայություններ: ՈՒԳՀԿ կազմում լինելու են ռադիոիզոտոպների արտադրության կենտրոնը (կառուցված 2012թ.) և Ռադիոթերապիայի և ստացիոնար թերապիայի հզորությունների կենտրոնը:

Կառավարության վերոնշյալ Որոշման համաձայն, նախատեսվում է, որ նոր կենտրոնը կտեղակայվի Երևան, Հալաբյան 38/7 (Ալիխանյան եղբայրներ 2) հասցեում: Ըստ Կառավարության 2011թ.ապրիլի 14-ի N 388-Ն լրացված Որոշման՝ այդ նպատակների համար հատկացվել է 13500 մ2 ընդհանուր տարածք:

«ԱՍՔՄԵԴ ԴԻԶԱՅՆ» ՍՊ ընկերությունը մտադիր է ՀՀ օրենսդրությամբ սահմանված կարգով`Ռադիոթերապիայի և ստացիոնար թերապիայի հզորությունների կենտրոնիկառուցման նախատեսվող գործունեության աշխատանքային նախագծի վերաբերյալ ստանալ շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության փորձաքննական եզրակացություն:

Ըստ «Շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման և փորձաքննության մասին» ՀՀ օրենքի 14-րդ հոդվածի դրույթների համաձայն, որպես քաղաքաշինության բնագավառի գործունեություն (քաղաքաշինական կառույցներ` 1500 քմ-ից ավելի կառուցապատման մակերեսով) դասվում է <<Գ>> կատեգորիայի գործունեության տեսակներին, որի համար պահանջվում է բնապահպանական փորձաքննության իրականացում` մեկ` նախնական փուլով:

Մշակված նախնական գնահատման հայտի բովանդակությունը մշակվել է վերը նշված Օրենքի և բնապահպանական ոլորտը կարգավորող իրավական ակտերի պահանջների համաձայն: Գործունեության իրականացման արդյունքում շրջակա միջավայրի վրա հնարավոր ազդեցութունների գնահատման և վերլուծության արդյունքներն ամփոփվել են սույն նախնական գնահատման հայտում: Գնահատմաննպատակնէնախատեսվողգործունեությանիրականացմանարդյունքումշրջակամիջավայրիումարդուառողջությանվրահնարավորվնասակարազդեցություններիկանխատեսումը, կանխարգելումը, նվազեցումըկամբացառումը:Գործունեության իրականացման ընթացքում հիմնական բնապահպանական և սոցիալական ռիսկերն են`

9

օդային ավազանի աղտոտում` շինարարական աշխատանքների և շինարարական տեխնիկայի շարժիչների շահագործման ընթացքում,

շինարարության փուլում մերձակա բնակչությանը /Երևան համայնք/ պատճառվող անհանգստություն` մեքենաների և տեխնիկայի տեղաշարժից,

շինարարական մեքենաների և տեխնիկայի պատճառով տեղի երթևեկության խափանում,

հողերի դեգրադացիա և էրոզիա բուսածածկի վնասման արդյունքում, հողերի և ջրային ռեսուրսների աղտոտում շինարարական

աշխատանքների ընթացքում և շահագործման փուլում առաջացող արտահոսքերով,

հողերի աղտոտում` շինարարության և շահագործման ընթացքում առաջացող թափոններով, շինարարական և կենցաղային աղբով,

աշխատողների առողջությանը հասցվող վնաս`գործունեության իրականացման շինարարության և շահագործման ընթացքում:

Այս հայտում բնապահպանական ելակետային տվյալների հիման վրա առաջարկվել և ամփոփվել են վերը նշված ազդեցությունների և շրջակա միջավայրի մյուս բաղադրիչների վրա կանխարգելմանը և նվազեցմանն ուղղված բնապահպանական միջոցառումների ծրագիր:

ՀՀ գործողօրենսդրությունըպահանջումէնախատեսվող գործունեությանհամարիրականացնելհանրությանտեղեկացումևքննարկումներնախագծման, շրջակամիջավայրիվրաազդեցության նախնական գնահատման, փորձաքննությանփուլերում:

Ռադիոթերապիայի և ստացիոնար թերապիայի հզորությունների կենտրոնիկառուցման նախագծման, շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության նախնական գնահատմանփուլերումԵրևան քաղաքումարդենիսկանցկացվել ենհանրայինքննարկումներ, որոնքայսպահինշարունակվումեն:

Սույն նախնական գնահատման հայտի (որը մշակվել է «Շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման և փորձաքննության մասին» ՀՀ օրենքի պահանջներով) վերաբերյալ նախնական գնահատման փուլում իրականացվածհանրային քննարկումներիարձանագրությունը կցվումէ հայտիհավելվածներիմասում:

10

3. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

3.1. Ձեռնարկողի վերաբերյալ տեղեկություններՍույն նախնական գնահատման հայտում ներկայացված նախատեսվող

գործունեության պատվիրատու է հանդիսանում ՀՀ առողջապահության նախարարությունն ի դեմս “Առողջապահական ծրագրերի իրականացման գրասենյակ” պետական հիմնարկի: «ԱՍՔՄԵԴԴԻԶԱՅՆ»ՍՊԸ-ննշանակվածէորպեսՀայաստանյանիրավաբանականևտեխնիկականխորհրդատուևպետքէմատուցիծառայություններ`տեխնիկականևիրավականոլորտներումտրամադրելովխորհրդատվություն(պահանջվողփաստաթղթեր, հատուկպահանջներ, ընթացակարգեր)` Ծրագրիհամարանհրաժեշտտեղիկանոնակարգերիևտեղիմարմիններիգծով, այդ թվում նաև`ՀՀԲնապահպանությաննախարարությանհետ առնչվողփաստաթղթերիհետ, որոնքներառում են. «Շրջակամիջավայրիազդեցությանգնահատմանհաշվետվությունը» և «Շրջակամիջավայրիկառավարումը»:

Ընկերություննունիոլորտիբարձրորակմասնագետներանհրաժեշտտեխնիկականմիջոցներևայլհնարավորություններ, որոնք կարող է օգտագործել այդ նպատակի համար:

3.2. ՆախատեսվողգործունեությանանվանումըևնպատակըՆախատեսվող գործունեության անվանումն է.«Ռադիոթերապիայի և ստացիոնար թերապիայի հզորությունների

կենտրոնիկառուցում»:Նախատեսվող գործունեության նպատակն է Երևանում կազմակերպել

ռադիոլոգիական և ռադիոթերապևտիկ բժշկական ծառայությունների մատուցման ժամանակակից կենտրոն, ապահովելով ինչպես ամբուլատոր, այնպես էլ ստացիոնար բուժում:

3.2.1. Ընդհանուր տեղեկություններ նախատեսվող գործունեության մասինՌադիոթերապիայիևստացիոնարջկառուցմանաշխատանքային նախագծի

համարհիմքենհանդիսացել` 03.05.16թ. երևանիքաղաքապետարանիկողիցտրվածթիվ 01/18-07-Մ -2812-237 ճարտարապետահատակագծայինառաջադրանքը, կառուցապատողիհայտը, անշարժգույքինկատմամբիրավունքիգրանցման` 06072015-01-0098 վկայականը, էսքիզայիննախագիծը: ՏեղանքըգտնվումէԵրևանքաղաքիԱջափնյակվարչականշրջանում, Հալաբյանփողոցթիվ 38/10 հողամասում, ռադիոիզոտոպներիարտադրությանմասնաշենքիհարակիցտարածքում: Մակերեսիբացարձակնիշերըտատանվումեն 1140.40-իցմինչև 1149.80 նիշը:

Նախագիծնիրականացվելէառաջադրանքիպահանջներիևշինարարականնորմերիպահանջներինհամապատասխան: Կենտրոնընախատեսվումէկառուցելգոյությունունեցողռադիոիզոտոպներիարտադրությանշենքինկից, որտեղիցէլապահովվումէանմիջականկապ 2 տեղիցդեպինորբուժմանկենտրոն: Այդնպատակովկենտրոնիգետնահարկիհատակիբացարձակնիշըընտրվելէ 1141.00 նիշը:

Համաձայնճարտարապետահատակագծայինլուծումների` նախագծվածշենքըբաղկացածէ 3 մասից, որոնքիրարիցանջատվածենհակասեյսմիկկարաններով: Առաջինհատվածը 3 հարկանիէ, որտեղտեղադրվածենգլխավորմուտքը, նախասրահը,

11

բացհանրայինտարածքներիհիմնականմասը, ինչպեսնաևհիվանդներիհետազոտմանհամարնախատեսվածմիքանիսենյակներևկաբինետներ, որտեղիրականացվելուենՀՏհետազոտում, մամոգրաֆիաևռենտգենհետազոտություն: Ճառագայթային բուժման բաժանմունքում նախատեսված են 48 սենյակներ, իսկ դիագնոստիկայի համար յուրաքանչյուր հարկում՝ 32 սենյակներ:

Երկրորդմասըմեկհարկանիէ, որտեղտեղադրվումենսրճարանը` խոհանոցովևպահեստներով, ինչպեսնաևճառագայթայինբուժմանբաժանմունքինանհրաժեշտբոլորսենյակներով(որոնք 18-ն են), տարածքներովևկաբինետներով: Երրորդմասումնախատեսվածենբունկերներ, որտեղիրականացվելուէճառագայթայինբուժումը:

Կառույցըբացիգլխավորմուտքիցունենալուէնաև 4 այլմուտքեր, որոնքնախատեսվածենաշխատակազմի, սպասարկմանոլորտիևմարդկանցէվակուացիայիհամար: Երեքհարկանիմասիառաջինհարկումնախատեսվածենբժշկականսենյակները, ամբուլատորիումներըևհաճախորդներիուաշխատակազմիհամարնախատեսվածսրճարաննիրխոհանոցայինհատվածով:Երկրորդհարկումգտնվելուենկանանցևերեխաներիհամարնախատեսվածսենյակներըևհիվանդներիհամարնախատեսվածննջասենյակներնիրենցսանհանգույցներով (թվով 18): Աստիճանավանդակներիցմեկովապահովվումէելքդեպիհարթտանիք, որտեղնախատեսվածէնաև 20.1քառ.մմակերեսովինժեներականսենյակ:

Հիմնականմուտքըծածկվածէբետոնյաևապակեհովհարով, իսկնախասրահըերրորդլույսովէ, որըարտաքինկողմիցհարդարվումէապակյափաթեթներով: Արտաքինպատերնիրականացվումենմեկշարքբետոնյա 200 մմհաստությամբբլոկներով, որոնքդրսիցհարդարվումենտուֆեևտրավերտինեերեսպատման 30 մմհաստությամբսալիկներով: Երեսպատմանտակտեղադրվումէնաևջերմամեկուսիչշերտ /80մմհաստությամբպենոպլեքս/:

Շենքիարտաքինլուծումներըմշակելիսհաշվիէառնվելգոյությունունեցողշենքիարտաքինճարտարապետականպատկերը, ևդարձելէայդշենքիտրամաբանականշարունակությունը:

Տարածքումնախատեսվումէնաևկառույցիէլեկտրամատակարարմանսնուցմանանհրաժեշտէլեկտրականենթակայան, 2 հատպահակակետ, ինչպեսնաևճանապարհայինկապԱլիխանյանեղբայրներփողոցիցդեմիգլխավորմուտքևՀալաբյանփողոց: Ճանապարհիերկուկողմերումնախատեսվումենավտոկայանատեղերհաճախորդների /40/ ևաշխատակազմի /21/ համար:

Շինարարականաշխատանքներիավարտիցհետոտարածքըբարեկարգվելուէևցանկապատվելու, տնկվելուենլանդշաֆտինբնորոշծառատեսակներ, ինչպեսօրինակգնդաձևակացիա, թխկի, թույա, սոսի, արծաթափայլեղևնի, սոճի: ՏնկվողծառատեսակներըկհամաձայնեցվենԵրևանիքաղաքապետարանիհետ:

Տարածքիցուցանիշներըհետևյալնեն`Տարածքիընդհանուրմակերես` 9225 քմԿառուցապատմանմակերես` 2770 քմ, կառուցապատմանտոկոս` 30Կանաչապատտարածքներիմակերես` 2252 քմԱսֆալտապատմանմակերես` 2913 քմՍալիկապատմանմակերես` 1014 քմ,Ինժեներականհարթակներիընդհանուրմակերես` 125 քմ

12

Շինարարականաշխատանքներիցառաջացածհողայինզանգվածներիծավալներըհետևյալնեն`

Հողայինհանույթ` -12101,86 խմՀողիհետլիցք` +802,59խմԳոյությունունեցողբուսահողիհանույթ -2010,0խմՆորբուսահողիլիցք +675,0խմ:Գործունեության ենթակա տարածքը ծածկված է թփուտներով, ծառային

բուսականությունը բացակայում է: Տեղամասիհարեվանությամբ արևմտյանհատվածնամբողջությամբծառածածկէևթփածածկ, հորատանցքերիտեղադիրքերնընտրվելենայնպես, որպեսզիբացառվիծառահատումներըևկանաչապատտարածքներիվնասումը:

Շինարարականաշխատանքներիժամանակհանվածբուսահողիհանույթըպահեստավորվելուէայդնպատակիհամարնախատեսվածվայրում, աշխատանքներիավարտիցհետոօգտագործվելուէկառուցապատվածտարածքներիցազատտարածքներիկանաչապատմանաշխատանքներիհամար: Կանաչապատման համար նախատեսվում է նաև նոր բուսահողի լիցք: Նշված աշխատանքներն իրականացվելու են երևանի քաղաքապետարանի հետ համաձայնեցված:

Ռադիոթերապիայիևստացիոնարթերապիայինորկառուցվելիքշենքինախագծի<<Ջրամատակարարումևկոյուղի>>բաժիննիրմեջներառումէ`

Արտաքին և ներքին ջրամատակարարում Տարածքի ոռոգում Արտաքին և ներքին կոյուղի Անձրևաջրերի հեռացման հեղեղատար կոյուղի: Ըստ<<Երևաջուր>>ՓԲԸ-

իկողմիցտրվածտեխնիկականպայմանիջրամատակարարումըիրականացվումէշենքիհարևանությամբանցնողքաղաքայինջրամատակարարմանցանցից: Գործողջրագծինմիացմանկետիմոտ, նախագծվողջրագծիվրանախատեսվումէկառուցելջրամատակարարմանդիտահոր, որիմեջտեղադրվումէջրաչափականհանգույց (ջրաչափ, զտիչ, փական , հակադարձփական): Պոլիկլինիկայիջրապահանջը` ըստնորմաներիկազմումէ - 5.3մ3/օր, անհրաժեշտճնշումը`2.4 մթն.: Ջրագծիտրամագիծը 300մմէ, ջրիճնշումը` 1.0մթն., ջրամատակարարումը` շուրջօրյա:

Քանիորքաղաքայինցանցումջրիճնշումըչիբավարարում, անհրաժեշտճնշումըապահովելուհամարշենքըսնողջրագծիվրա` մուտքագծիցառաջնախատեսվումէպոմպերիտեղադրում /խմելուկենցաղայինջրամատակարարմանևներքինհրդեհաշիջմանկարիքներիհամար/:

Պոմպերովջուրըմղվումէշենք 75մմտրամագծիևկաթսայատուն 50մմտրամագծիպոլիէթիլենայինխողովակներով: Ջրամատակարարմանարտաքինցանցիսխեմանունիշրջանցողգիծ, որըհնարավորությունէտալիս, անհրաժեշտությանդեպքում, /վթարայինչնախատեսվածիրադրություններ, կամքաղաքայինցանցումջրիճնշմանավելացում/ ջրամատակարարումըիրականացնելառանցպոմպերի: Ջրատարումվթարներիևվերանորոգումներիժամանակջրամատակարարմանանընդհատությունըապահովելու, ինչպեսնաևներքինհակահրդեհայինջրաքանակապահովելուհամարնախատեսվումէպահուստայինբաքիտեղադրում 12մ3 ծավալով, որըմիաժամանակկարգավորողդերկատարումէ:

13

Ներքինհրդեհաշիջմանհամարջրապահանջը` կախվածշենքիհարկայնությունիցևծավալիցկազմումէ 1 շիթ 2.5լ/վրկ: Արտաքինհրդեհաշիջմանհամարանհրաժեշտջրապահանջըկախվածշենքիհարկայնությունիցևծավալիցկազմումէ 20 լ/վրկ, հրդեհաշիջմանտևողությունը` 3 ժամ: Ելնելովհակահրդեհայինջրաքանակիցքաղաքայինցանցիցմիացումընախատեսվումէիրականացնել 160մմտրամագծիպոլիէթիլենայինխողովակներով:

Շենքիդիմացջրագծիվրանախատեսվումէդիտահոր, որիմեջնախատեսվումէհակահրդեհայինհիդրանտարտաքինհրդեհաշիջմանհամար: Ներքինջրամատակարարմանցանցերընախատեսվումէիրականացնելպոլիպրոպիլենե 50-15մմտրամագծերովխողովակներով: Շենքիկոյուղաջրերըհեռացվումենմիասնականինքնահոսհամակարգովկանգնակներիմիջոցով: Սանիտարականսարքերիմիացումըկանգնակներիննախատեսվումէիրականացնելթեքձևավորմասերով: Կանգնակներըմոնտաժվումենհորաններումևպատերիմեջփակհամակարգով:

Կոյուղուներքինցանցընախատեսվումէիրականացնելպոլիվինիլքլորիդե 50-100մմխողովակներով: Կոյուղուելքագծերիհորիզոնականհատվածներիհամապատասխանհեռավորություններիվրանախատեսվումենմաքրիչներ: Շենքիցկոյուղաջրերըլցվումենկոյուղուերկաթբետոնեդիտահորերիմեջ, որիցհետոարտաքինցանցովմիացվումէտարածքումգործողդիտահորինհամաձայնտեխնիկականպայմանի:

Արտաքինկոյուղագիծընախատեսվումէիրականացնելպոլիթիլենե 150մմտրամագծիխողովակներով: Կոյուղագծիհանգուցայինկետերումևանկյուններիվրանախատեսվումենդիտահորեր:

ՏարածքիոռոգումՏարածքիընդհանուրմակերեսըկազմումէ 9225.0մ2,

կանաչապատտարածքներիընդհանուրմակերեսը 2252մ2 է, ասֆալտապատևսալիկապատմակերեսները` համապատասխանաբար 2913մ2 և 1014մ2: Կանաչապատտարածքներիոռոգմանհամարանհրաժեշտօրականջրապահանջըկկազմի`

Q=2252 x 5=11260լ/օրԱսֆալտապատևսալիկապատմակերևույթիլվացմանհամարանհրաժեշտօրա

կանջրապահանջըկազմումէQ= 3927x0.5=1964լ/օրՈռոգմանհամարանհրաժեշտընդհանուրջրաքանակըկկազմի` 13.22մ3/օր:

Ոռոգումնիրականացվելուէ 6-8 ժամվաընթացքում, առավոտյանևերեկոյանժամերին:

Կանաչապատտարածքներիոռոգումըևասֆալտպատմակերերևույթներիլվացումընախատեսվումէիրականացնելնախագծովնախատեսվածոռոգմանցանցիմիջոցով: Ոռոգմանհամարանհրաժեշտջուրըվերցվումէտարածքովանցնողգործողքաղաքայինոռոգմանցանցից:

Ոռոգմանհամակարգընախատեսվումէմոնտաժելվերգետնյա, պողպատեխողովակներով: Ոռոգմանցանցիվրանախատեսվումենփականներոռոգմանգլխիկներով: Ոռոգմանշրջանիավարտինանհրաժեշտդատարկելհամակարգըևփակելսնմանփականը:

14

Անձրևաջրերի հեռացում / հեղեղատարկոյուղի / Տարածքիմակերևութայինջրերիհեռացումըկատարվումէկազմակերպվածեղա

նակով` հեղեղատարկոյուղուհամակարգիմիջոցով: Տարածքիցածրադիրտեղերումտեղատրվումենանձրևընդունիչհորեր, որտեղիցանձրևաջրերըհեռացվումէտարածքիցևհամաձայնտեխնիկականպայմանիմիացվումգործողքաղաքային 400 մմտրամագծիհեղեղատարցանցին:

Նույնցանցովէհեռացվումնաևշենքիտանիքներիցհավաքվողանձրևաջրերըևօդափոխության, օդորակմանսարքավորումներիցառաջացածկոնդենսատները: Ցանցընախատեսվումէիրականացնելպոլիէթիլենե 200-300մմխողովակներով:

15

4. ՆԱԽԱՏԵՍՎՈՂԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆԲՆՈՒԹԱԳԻՐԸ (ԱՐՏԱԴՐԱԿԱՆՀԶՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ,

ՕԳՏԱԳՈՐԾՎՈՂԲՆԱՌԵՍՈՒՐՍՆԵՐԵՎՆՅՈՒԹԵՐ, ՏԵԽՆԻԿԱԿԱՆԵՎՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱԿԱՆԼՈՒԾՈՒՄՆԵՐ)

<<Ռադիոլոգիայիևստացիոնարթերապիայի>>նորշենքը նախատեսվում է կառուցել ԵրևանքաղաքիԱջափնյակվարչականշրջանիՀալաբյանթիվ 38/10 հասցեում:ՏեղանքըգտնվումէԵրևանքաղաքիԱջափնյակվարչականշրջանում, Հալաբյանփողոցթիվ 38/10 հողամասում, ռադիոիզոտոպներիարտադրությանմասնաշենքիհարակիցտարածքում:

4.1. Շինարարական աշխատանքների բնութագրերըԲնահողերՇինարարությանընթացքումմշակմանենթակաբնահողերըպատկանումեն III,

VI կարգի: Բնահողերիմշակումըիրականացվումէ: Խրամուղուևփոսորակներիհատակիմաքրամշակումըիրականացվումէձեռքովբանվորականուժիօգնությամբ: Օգտակարհանույթիավելացածբնահողերըտեղափոխվումեն 15կմթափոնավայր` համաձայնեցված Երևանի քաղաքապետարանի հետ:

Բնահողիտեղափոխմանհամարընտրվածէավտոինքնաթափ 7.5տբեռնունակությամբ:

ՀետլիցքՀետլիցքիիրականացմանհամարօգտագործվումենօգտակարհանույթիփափու

կբնահողերը:Հիմքերի,

հարթակներիևհատակներիհետլիցքըիրականացվումէբանվորուժիօգնությամբ, տեղափոխելովգրունտըսայլակներովմոտ 5-20մ:

Հետլիցքընախատեսվումէխտացնելձեռքիպնեվմատոփիչներով:ԲետոնՆախագծումնախատեսվածէհիմնականում B20

դասիբետոնիևերկաթբետոնիտեղադրում:Առաջարկվումէ BCC պլաստիֆիկատորիօգտագործումբետոնիմեջ:Պլաստիֆիկատորիօգտագործումըբերումէ`1. Ջրիպարունակությաննվազեցմանառանցխառնուրդիպիտանելիությանվն

ասման2. Ցեմենտիխնայողությանմոտավորապես 10%-ով3. Ավելիամուր, խիտբետոնիստացման4. Ավելիամուր, մաշակայունևցրտադիմացկունմակերևույթիառաջացման5. Բետոնըառավելքիչէթափանցելիօդի,

ագրեսիվգազերիուհեղուկներինկատմամբ6. Սեղմմաննվազեցումևֆազաբաժանմանուհոսունությանբացառման:Բետոնիտեղադրումըառաջարկվումէիրականցնելհիմնականումբետոնապոմպ

երիօգնությամբ, որոշհատվածներումշինկոնքիօգնությամբ:Քարե շարվածքՆախագծումնախատեսվումէտուֆքարեշարվածքիիրականացում:Շարվածքիհամարքարըպետքէլինիամուր,

պինդևերկայակյացառանցկլիվաժիևդեֆեկտների:ԱվազըշաղախիհամարքարեշարվածքումպետքէհամապատասխանիԳՈՍՏ

8736-93:Շաղախիպատրաստմանհամարօգտագործվողջուրըչպետքէպարունակիտիղ

մ, օրգանականնյութեր, ալկալի, սուլֆատևուրիշխառնուրդներ:

16

Քարեշարվածքիշաղախըկազմվածէմեկմասպորտլանդցեմենտիցևերեքմասչորավազիցևբավարարքանակիջրից, որըհարկավորէպահանջվողխառնուրդըստանալուհամար:

Շաղախըխառնելուհամարօգտագործվողսարքավորումներըևմեթոդները, պետքէորոշենևհսկենշաղախիմեջմտնողյուրաքանչյուրկոմպոնենտիքանակությունը:

Խառնվումէշաղախիայնպիսիքանակություն, որըպետքէանմիջապեսօգտագործելուհամար:

Շարվածքիմեջօգտագործվողքարըմինչևշարվածքիմեջտեղադրելըպետքէմաքրվի:Քարըչիտեղադրվումհորդառատևերկարատևտեղացողանձրևիժամանակ:Քարը, որըօգտագործվումէշարվածքիմեջպետքէթրջվի 3-4 ժամ: Պետքէհամոզվածլինել, որյուրաքանչյուրքարլիովինևհավասարաչափթրջվածէ: Քարեշարվածքըտեղադրվումէլավպատրաստվածևամուրհիմքիվրա:

Քերումիցհետոկարերըպետքէսեղմվենգծամշակվողգործիքով: Քարեշարվածքըներառյալգծամշակումըպետքէհասունացվիջրիցանումովկամ

ուրիշմեթոդներով, որըթույլկտաինժեները:Եթեհասունացումըկատարվումէջրով,

ապաքարեշարվածքըպետքէմնախոնավոչպակասքան 4օր: Օգտագործվողջրիորակըպետքէհամապատասխանիմասնագրերիպահանջներին:

Շինարարական կոնստրուկցիաների մոնտաժ Քարերի,

մետաղականկոնստրուկցիաներիևայլնյութերիմատուցումըտեղադրմանհարթակիրականացվումէ 14տբեռնատվությունունեցեղավտոամբարձիչիօգնությամբ, որիտեխնիկականպայմաններըթույլենտալիս (առավելագույն 3տբեռնունոկությամբսլաքիշառավիղը 15մմասնաշենքի) նորշինարարությանաշխատանքներիիրականացումը :

Ամբարձիչի մեքենավարը կարող է դադարեցնել աշխատանքը, եթե կհայտնաբերվեն ամբարձիչի կոնստրուկցիայի ճաքեր և դեֆորմացիաներ, ճոպանի կտրվածք, արգելակման խախտումներ և այլն:

Բեռնման և բեռնաթափման համար նախատեսված տարածքը պետք է հարթեցվի և ունենա թեքություն ոչ ավել քան 50:

Բեռնաբարձիչ մեքենաները, բեռնաբռնիչ սարքերը, որոնք օգտագործվում են բեռնման–բեռնաթափման աշխատանքների ժամանակ, պետք է համապատասխանեն պետական ստանդարտների կամ տեխնիկական պայմանների պահանջներին:

Շինարարական աշխատանքները պետք է իրականացվեն համաձայն ՇՆևԿ III-4-80* <Անվտանգության տեխնիկան շինարարության մեջ>:

Շինարարության տևողությունըՇինարարությանտևողությունըորոշվել

է`ըստօրացույցայինգրաֆիկիհիմանվրա և կազմելէ 7 ամիս:Շինարարությաննորմատիվժամկետումհաշվիենառնված՝- Նախապատրաստականշրջանիտևողությունը- Նախագծվողօբյեկտիշինարարությունը- Կոմպլեքսայինփորձարկումներևանհրաժեշտգործարկմանևկարգաբեր

մանաշխատանքները:

Աղյուսակ 1. ԱնհրաժեշտաշխատուժիհինավորումըշինարարությունումՄասնագիտություն Կարք

ըՔանա

կը

Բետոնագործ4 23 1

17

Ամրանագործ 3 2

Զոդող 4 1

Առասանող 4 1

Տանիքագործ5 13 1

Հյուսն 3 1Պատշար, քարտաշ 4 2

Հարդարող 4 23 1

Էլ. մասնագետ 4 2Օ.Ջ. մասնագետ 4 2Կ.Ջ. մասնագետ 4 2Բանվորներ 2Տեխնիկականաշխատանքներիճարտարագետ (այդթվումհակահրդեհայինևաշխատանքիանվտանգությանմասնագետ)

3

Ընդամենը՝ 26

Աղյուսակ 2. Հիմնական մեքենաների և մեխանիզմների մոտավոր քանակություն

Հ/Հ

Մեքենաներիևմեխանիզմներիանվանում Մեքենաներիմակնիշըևտիպը

Քանակ, հատ

1 2 3 41 Ավտոինքնաթափ բեռնատվ. 7.5տ 22 Կողայինավտոմեքենա բեռնատվ. 5տ 1

3 Ավտոբետոնախառնիչ տարողութ-յունը 6մ3 КАМАЗ 54429 1

4 Ավտոբետոնապոմպ АБС-6ДА 1

5 Կոմպրեսոր արտադ-յունը 10մ3/րոպե 1

6 Ավտոամբարձիչբեռնատվ. 14տ КАМАЗ 53229-1040-15 1

7 Հետահարմուրճ ՄՕ-10 18 Ձեռքիպնեվմատոփիչ 40կգ 19 Էքսկավատոր JSB - JS200W 1

10 Էքսկավատոր CAT 428F 111 Բուլդոզեր Т-170 112 Խորքայինվիբրատոր ԻՎ 213 Եռակցողապարատ ТДМ-300С 114 Գայլիկոնմանգործիք _ 2

18

4.2. Ջրամատակարարում և ջրահեռացումՋրապահանջըԿառույցի ջրապահանջը՝ըստնորմաներիկազմումէ - 5.3մ3/օր,

անհրաժեշտճնշումը՝ 2.4 մթն.: Ըստ“Երևաջուր”ՓԲԸ-իկողմիցտրվածտեխնիկականպայմանիջրամատակարարումըիրականացվումէշենքիհարևանությամբանցնողքաղաքայինջրամատակարարմանցանցից: ՋրագծիտրամագիծըՄ300մմէ, ջրիճնշումը 1.0մթն., ջրամատակարարումըշուրջօրյաէ:

Ջրատարումվթարներիևվերանորոգումներիժամանակջրամատակարարմանանընդհատությունըապահովելու, ինչպեսնաևներքինհակահրդեհայինջրաքանակապահովելուհամարնախատեսվումէպահուստայինբաքիտեղադրում 12մ3ծավալով, որըմիաժամանակկարգավորողդերկատարումէ:

Ներքին տաք, սառը ջրամատակարարում և տաք ջրի շրջադարձ:Ներքինջրամատակարարմանցանցերընախատեսվումէիրականացնելպոլիպր

ոպիլենեՄ50-15մմխողովակներով: Ջրամատակարարումընախատեսվումէ 2

համարժեք՝Մ50մմպոլիպրոպիլենեխողովակներիցմուտքագծերով, որոնքիրարենմիանումսեյսմիկկարերիերկուկողմերումտեղադրվածփականներով: Նախագծովնախատեսվումէկենցաղայինխմելուևհրդեհաշիջմանմիասնականհամակարգ: Սառըջրիհամակարգիցնաևսնումէտրվումօդորակմանևօդափոխությանսարքավորումերին:Սանիտարականբոլորսարքերըտաքևսառըջրամատակարարմանհամակարգիցանջատելուհամարտեղադրվումենհամապատասխանփականներ:

Ներքինհրդեհաշիջմանհամար հարկերում՝հակահրդեհայինկանգնակներիվրա, համապատասխանխորշերումտեղադրվումենհակահրդեհայինարկղեր, որոնցիցյուրաքանչյուրիմեջկանգնակիվրատեղադրումէփականհակահրդեհայինծորակով, ռետինեխողովակ, հրշեջփողև 2 ձեռքիկրակմարիչներ: Հակակրդեհայինծորակներըտեղադրվումենելնելովյուրաքանչյուրկետում 1 ջրիշիթապահովելուպայմանից:

Ներքին և արտաքին ջրահեռացում ՝ կոյուղիՇենքիկոյուղաջրերըհեռացվումենմիասնականինքնահոսհամակարգով:

Կոյուղաջրերըհեռացվումենկանգնակներիմիջոցով: Սանիտարականսարքերիմիացումըկանգնակներիննախատեսվումէիրականացնելթեքձևավորմասերով: Կանգնակներըմոնտաժվումենհորաններումևպատերիմեջփակհամակարգով:

Կոյուղուելքագծերիհորիզոնականհատվածներիհամապատասխանհեռավորություններիվրանախատեսվումենմաքրիչներ: Կոյուղագծերիևելքագծերիհորիզոնականհատվածներնունենհամապատասխանթեքություններհամապատասխանաբարդեպիկանգնակներևդիտահորերը:

Շենքիցկոյուղաջրերըլցվումենկոյուղուերկաթբետոնեդիտահորերիմեջ, որիցհետոարտաքինցանցովմիացվումէտարածքումգործողդիտահորինհամաձայնտեխնիկականպայմանի:

ԱրտաքինկոյուղագիծընախատեսվումէիրականացնելպոլիթիլենեՄ150մմխողովակներով: Կոյուղագծիհանգուցայինկետերումևանկյուններիվրանախատեսվումենդիտահորեր:

Աձրևաջրերի հեռացում /հեղեղատար կոյուղի/Տարածքիմակերևութայինջրերիհեռացումըկատարվումէկազմակերպվածեղա

նակով, հեղեղատարկոյուղուհամակարգիմիջոցով: Տարածքիցածրադիրտեղերումտեղատրվումենանձրևընդունիչհորեր,

19

որտեղիցանձրևաջրերըհեռացվումէտարածքիցևհամաձայնտեխնիկականպայմանիմիացվումգործողքաղաքայինՄ 400 մմհեղեղատարցանցին:

Նույնցանցովէհեռացվումնաևշենքիտանիքներիցհավաքվողանձրևաջրերըևօդափոխության, օդորակմանսարքավորումներիցառաջացածկոնդենսատները: ՑանցընախատեսվումէիրականացնելպոլիէթիլենեՄ 200-300մմխողովակներով :

Բնառեսուրսների օգտագործումՇինարարականաշխատանքներիժամանակջուրըօգտագործվելուէաշխատող

ներիխմելու և կենցաղայիննպատակների, ինչպեսնաևփոշենստեցմանհամար:Ըստ նախնական հաշվարկների ջրցանի համար ջրի օրական ծախսը կկազմի՝ 0.3մ3, իսկ տարեկան՝ 46.2մ3/շին.ժամ, իսկ խմելու և կենցաղայիննպատակների 90.4 մ3/շին.ժամ, միջինօրեկան 0.587մ3: Ջրամատակարարումն իրականացվելու է տեխնիկական պայմանների համաձայն:

Շինարարական աշխատանքներից առաջացած բուսահողի ծավալը գնահատվել է , որը ՀՀ օրենսդրությամբ սահմանված կարգով օգտագործվելու է Երևանի քաղաքապետարանի հետ համաձայնեցված: Այլբնառեսուրսներիօգտագործումչինախատեսվում:

Շինարարության ժամանակ օգտագործվում են տարբեր շինարարական նյութեր, այդ թվում ավազ, ցեմենտ, ներկանյութեր, բետոնյա կոնստուկցիաներ, մետաղական կոնստուկցիաներ և այլն: Օգտագործվողնյութերիցանկըևքանակներըբերվածենաշխատանքայիննախագծիհամապատասխանբաժնում:

20

5. ՆԱԽԱՏԵՍՎՈՂԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆԵՆԹԱԿԱՏԱՐԱԾՔԻ, ԱՅԴԹՎՈՒՄ՝ՇՐՋԱԿԱՄԻՋԱՎԱՅՐԻՀԱՄԱՌՈՏՆԿԱՐԱԳԻՐԸ

ՀետազոտվողտեղամասըգտնվումէԵրևանքաղաքիԱջափնյակվարչականշրջանում, Ա. Ի. Ալիխանյանիանվանֆիզիկայիինստիտուտիտարածքում, ռադիո-իզոտոպներիկենտրոնիգոյությունունեցողմասնաշենքիցարևմուտք`անմիջապեսնրահարևանությամբ, ՀալաբյանևՄարգարյանփողոցներիխաչմերուկիցդեպիհյուսիս-արևելք:

Տարածքը մասամբ կառուցապատված է: Տեղամասն ամբողջությամբ

պարսպապատված է, արևմուտքից և հարավից սահմանափակված է

ասֆալտապատ փողոցների պաստառներով (Հալաբյան և Մարգարյան փողոցներ):

Մակերևույթն անհարթ է, որը արդյունք է լիցքային գրունտների կուտակման:

Բնական ռելիեֆը նույնպես անհարթ է: Տեղամասի արևմտյան մասում լանջի

թեքությունը աստիճանաբար մեծանում է: Մակերեսի նիշերը տատանվում են

1140.0-1146.0 մետրի սահմաններում:Աջափնյակ թաղամասն ընկած է մայրաքաղաքի հյուսիս արևմտյան

շրջանում: Այն սահմանափակված է Հրազդան գետով, Աշտարակի խճուղով, Երևանի շրջանցիկ ճանապարհով և Տիչինայի փողոցով: Թաղամասի փողոցներով տրանսպորտային հոսքերը ձևավորվում են տեղական նշանակության, ինչպես նաև մայրաքաղաքի կապը հանրապետության հյուսիս-արևելյան շրջանների հետ իրականացնող տրանսպորտային միջոցների երթևեկությամբ:

Աջափնյակթաղայինհամայնքիկլիմայիառանձնահատկությունըխիստարտահայտվածցամաքայնություննէ` շոգամառովևչափավորցուրտձմեռով: Աջափնյակ համայնքի օդերևութաբանական հիմնական պարամետրերը տրված են ստորև` աղյուսակներում:

Աղյուսակ 3. Օդերևութաբանական հիմնական պարամետրերը

N Գործոնները (չափմանմիավոր)

Բարենպաստությանաստիճանըբարենպաստ

անբարենպաստգերտաքացում սառեցում

միջինամսական

միջինամսական

բացարձակնավազագույնը

քամուարագությունը

1 Օդիջերմաստիճանը (C0) 12-14 24-

իցբարձր-30 մինչև -35-25.0-15.0

1.52.03.5-իցմեծ

2 Քամուարագությունը (մ/վրկ) 0.5-3.0 փոքր 0.5

մեծ 3.0

5-իցմեծբացասականջերմաստ. դեպքում

>3

3 Հարաբերականխոնավությունը %

30-70 30-իցփոքր70-

80-իցբարձր

21

իցբարձր

Աղյուսակ 4. Օդի միջին ամսեկան և տարեկան ջերմաստիճանըԿայանը I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII տար

իԵրևան“Արակենտրոնիիր”

-2.9

-0.8

5.1

11.8

16.3

20.8

24.5

24.2

19.9

13.1

6.4

0.1 11.5

Օդիբացարձակառավելագույնջերմաստիճանը` 400 C:Օդիբացարձակնվազագույնջերմաստիճանը` -210 C:

Աղյուսակ 5. Oդի միջին ամսեկան և տարեկան հարաբերական խոնավությունը (%)Կայանը I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII տար

իԵրևան “Արակենտրոնիիր”

77 73 61 57 59 53 49 50 51 60 70 76 61

Աղյուսակ 6. Քամու միջին ամսեկան և տարեկան ազդեցությունը (մ/վրկ)Կայանը I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII տար

իԵրևան “Արակենտրոնիիր”

0.9 1.2 1.9 2.1 2.2 2.7 3.4 3.2 2.3 1.8 1.4 1.0 2.0

Քամուգերակշիռուղղությունները` հյուսիսային, հյուսիս-արևելյան, հարավ-արևմտյան:

Աղյուսակներիվերլուծությունըցույցէտալիս, որօդիհարաբերականխոնավությանտեսակետիցբոլորամիսներըբարենպաստեն:

Ձմռաներեքամիսներինխոնավություննաննշանգերազանցումէ 70 %-ը, 80%-իցբարձրցուցանիշներչենգրանցվել:

Օդիջերմաստիճանիտեսանկյունիցանբարենպաստէ (անհարմարավետէ) հուլիս-օգոստոսամիսները, երբառկաէգերտաքացմանփաստը (միջինամսականջերմաստիճանըգերազանցումէ 240C):

Տարեկանմթնոլորտայինտեղումներիքանակըկազմումէ 399 մմ:Գերակշռումեն 2.1 մ/վրկարագությանհարավ-արևմտյանևհյուսիս-

արևելյանուղղությանքամիները, 20 տարվաընթացքումմեկանգամհնարավորեն 25.0 մ/վրկուժգնությանքամիներ:

Ձյանծածկոցիհաստությունըհասնումէ 50 սմ, ճնշումը` 70 կգու/մ2:Հողիսառչելուառավելագույնխորությունըհասնումէ 75 սմ:Տվյալներըտրվածեն "ՀայաստանիՀանրապետությանշինարարականնորմեր"

"Շինարարականկլիմայաբանություն" նորմատիվա-տեխնիկականփաստաթղթիհիմանվրա (ՀՀՇՆ II-7.01-96):

Լանդշաֆտը

22

Աջափնյակի համայնքի տարածքը ընդգրկված է Մերձերևանյան շրջանում և

տեղադրված է Հրազդան գետի աջ ափին: Տարածքի սահմաններում ռելիեֆի

հիմնական տարրերն են հանդիսանում Եղվարդի սարավանդը և Հրազդան գետի

կիրճը: Տարածքի բացարձակ բարձրությունները տատանվում են` 900-1135 մետր:Ռելիեֆիձևերիցտարածքումառկաենբլուրները, թմբերը, տափարակները-

իջվածքները, սարահարթերիլանջերըկիրճերնուձորերը, գրավիտացիոնևէրոզիոն-հողմնահարմանլանջերը:

Գեոմորֆոլոգիական տեսակետից համայնքի տարածքը ներկայանում է հարթ,

աստիճանաձև սարավանդ (Եղվարդի սարավանդի հարավ-արևելյան ծայրամասը),

ծածկված տարբեր հարաբերական բարձրության (1-5.5 մետր) բլուրներով:

Բլուրների լանջերը հաճախ հողմնահարված են:

Տարածքի թեքությունները տատանվում են 5-20 %-ի սահմաններում, ընդ որում

տարածքի մեծ մասը (75-80 %) կազմում են 0.5-15 % թեքությունները, 15-20%

թեքությունները` 10-18%, 20%:

Աջափնյակ համայնքի արևելյան մասի նեղ, խորը կիրճով հոսում է Հրազդան

գետը (3.2 կմ): խորը Կիրճի լանջերը կազմված են բազալտային և անդեզիտա-

բազալտային լավաներից, զառիթափ են: Կիրճում տարածված են քարահոսքերը և

սողանքափլուզումային երևույթները: Թաղային համայնքի տարածքով հոսում են`

հյուսիսից հարավ-արևմուտք` մեկ, հյուսիս-հարավ ուղղությամբ` երկու

հեղեղատներ, որոնց առավելագույն ելքերը կարող են վնաս պատճառել

կառուցապատված տարածքին, որի համար հեղեղատների և դրանց առափնյա

տարածքների համար /Հրազդան գետի կիրճ/ իրականացվում են ինժեներական

նախապատրաստման լուրջ միջոցառումներ (ջրարգելների կառուցում, պատերի

ամրացումներ):

Հետազոտվող տեղամասը, որտեղ կառուցվելու է Ռադիոթերապիայի և

ստացիոնար թերապիայի կենտրոնը, գեոմորֆոլոգիական տեսակետից

տեղադրված է Եղվարդ-Քասախի հրաբխային սարավանդի հարավ-արևելյան

մասում, էռոզիոնա-կուտակումային լանջերի վրա: Մակերեսը հարթ է աննշան

23

թեքությամբ դեպի հարավ-արևելք:Բնական ռելիեֆը նույնպես անհարթ է:

Տեղամասի արևմտյան մասում լանջի թեքությունը աստիճանաբար մեծանում է:

Մակերեսի նիշերը տատանվում են 1140.0-1146.0 մետրի սահմաններում:

Գեոմորֆոլոգիական պայմանների տեսանկյունից տարածքը հիմնականում

բարենպաստ է մակերեսային հոսքերի հեռացման համար:

Հիդրոերկրաբանական պայմաններ

Աջափնյակ համայնքի տարածքի հիդրոերկրաբանական պայմանները

հիմնականում բարենպաստ են: Հրաբխային սարահարթի սահմաններում

գրունտային ջրերը տեղակայված են 20.0-30.0 մետրից խորը: Այս ջրերը

բեռնաթափվում են Հրազդան գետի հովտում, իսկ ավելի խորը տեղակայված ջրերը

սնում են Արարատյան հարթավայրի հորիզոնները:Հետազոտվողտեղամասու

մստորգետնյաջրերըհիդրոերկրաբանականտեսակետից կապվածեննեոգեն-Չորրորդականիհասակիհրաբխայինառաջացումներիչստորաբաժանվածհամախմբերիհետ, որոնքպատկանումենմիջլավայինևլավատակիջրերիտարատեսակներին, որոնքհորատանցքերովմինչև 15.0 մետրխորությունըչենբացահայտվել: Համաձայննախկինումհորատվածհորատանցքերիտվյալներիդրանքտեղադրվածեն 30.0 մետրիցխորը:

Հրազդան գետի հովտի ողողահունային առաջացումների ջրերը կարող են

ֆիզիկաերկրաբանական պրոցեսներով ու երևույթներով վնասված տեղամասերում

ակտիվացնել քարահոսքերը, փլվածքները, սողանքները:

Տեղամասի ինժեներաերկրաբանական պայմանները<<Ռադիոլ

ոգիայիևստացիոնարթերապիայի>>նորկառուցվելիքշենքիտեղամասըինժեներա-երկրաբանականտեսակետիցունիբարդկառուցվածք, մասնավորապեսժայռայինևկիսաժայռայինգրունտներիշերտերըտեղամասիտարբերհատվածներումունենտեղադրմանխորությանկտրուկտարբերություններ, տեղ-տեղհողմնահարվածեն, քայքավածմինչևխճիաստիճանի: Հետազոտվողտեղամասումհորատվելեն 5 հորատանցքեր, ընդորում 1 հորատանցք 15.0 մետր, 3 հորատանցքեր 10.0 մետր, և 1 հորատանք 3.0 մետրխորությամբ, 48.0 գծ.մընդհանուրծավալով: ՀորատմանաշխատանքներըկատարվելենՈՒԳԲ - 1ՎՍհորատողհաստոցով, մեխ. սունյակայինեղանակով, չորմեթոդով, հանուկիընտրմամբ (d = 151մմ): Հաշվիառնելովայնհանգամանքը, որտեղամասիարևմտյանհատվածնամբողջությամբծառածածկէևթփածածկ,

24

հորատանցքերիտեղադիրքերնընտրվելենայնպես, որպեսզիբացառվիծառահատումներըևկանաչապատտարածքներիվնասումը:

Համաձայնկատարվածաշխատանքներիտվյալներիհետազոտվողտեղամասիերկրաբանա-լիթոլոգիականկտրվածքինմասնակցումենգրունտներիհետևյալտարատեսակները`

– լիցքայինգրունտներ - շերտթիվ 1– հողա-բուսականծածկույթ - շերտթիվ 2– կավայինգրունտներ - շերտթիվ 3– խոշորա-բեկորայինգրունտներ -շերտերթիվթիվ 4 և 5– ավազայինգրունտներ - շերտթիվ 6 – կիսաժայռայինևժայռայինգրունտներ - շերտթիվ 7 Տեղամասումշինարարությանարդյունքում,

բարեկարգմաննպատակովկատարվելէմակերեսիհարթեցում, որիարդյունքումգոյացելէ 0.3-0.7 մետրհզորությամբլիքայինգրունտներիկուտակումներ: Լիցքայինգրունտներըհիմնականումտարածվածենտեղամասիարևելյանհատվածում, գոյությունունեցողմասնաշենքիհարևանությամբ:

Կավայինգրունտներըներկայացվածենկավավազներով, շագանակագույն, սպիտա-կահողային: Խոշորա-բեկորայինգրունտներըներկայացվածենկարբոնատայինկեղևովևխճա-մեծաբեկորայինգրունտներով: ԿիսաժայռայինևժայռայինգրունտներըներկայացվածենՆեոգեն-չորորդականիհասակիբազալտ, անդեզիտա-բազալտներով, վերինմասումծակոտկեն, ճեղքավորված,մեծաբեկորային, ջարդոտված, մասամբթույլխարամացած, խոռոչայինտեղ-տեղջարդոտվածխճիևքարակտորներիաստիճանի, ստորինմասումզանգվածային, ամուր, թույլճեղքավորված:

Կավավազները, կարբոնատայինկեղևի, մասամբխճա-մեծաբեկորայինգրունտներիլցանյութըցուցաբերումենենթաողողամաշմանառանձնա-հատկություններ, ուստիկավավազներըևկարբոնատայինկեղևըչենկարողառա-ջարկվելորպեսհիմնատակիգրունտներ:

Քանիորտեղամասըինժեներա-երկրաբանականտեսակետիցունիբարդկառուցվածք, մասնավորապես`ժայռայինևկիսաժայռայինգրունտներիշերտերըտեղամասիտարբերհատվածներումունենտեղադրմանխորությանկտրուկտարբերություններ, տեղ-տեղհողմնահարվածեն` քայքավածմինչևխճիաստիճանի, ուստիկառուցվելիքշինությանհիմքերիփոսորակըփորելուցհետևհիմքերըլցնելուցառաջանհրաժեշտէիրականացնելհիմքերիփոսորակիմանրամասնինժեներա-երկրաբանականզննմանաշխատանքներևանհրաժեշտության դեպքումկատարելլրացուցիչուսումնասիրություններ:

ֆիզիկաերկրաբանական երևույթներ Վտանգավոր ֆիզիկա-երկրաբանական պրոցեսները և երևույթները` կարստ,

սողանք, փլուզում և այլն, որոնք կարող են բացասական ազդեցություն թողնել հիմքերի վրա, բացակայում են, սակայն հարկ է նշել, որ կավավազները (շերտ թիվ-3), կարբոնատային կեղևի (շերտ թիվ-4), մասամբ խճա-մեծաբեկորային գրունտների (շերտ թիվ-5) լցանյութը ցուցաբերում են ենթաողողամաշման առանձնահատկություններ, ուստի անհրաժեշտ է մշակել բոլոր տեսակի

25

մակերեսային ջրերի կազմակերպված և կանոնավորված ջրհավաք և ջրհեռ համակարգ, բացառելու համար դրանց մուտքը հիմնատակեր:

Կառուցապատվող տարածքում մակերևութային ջրերի հեռացումը համաձայն նախագծային լուծումների իրականացվելու է կազմակերպված եղանակով` հեղեղատար կոյուղու համակարգի միջոցով: Տարածքի ցածրադիր տեղերում նախատեսվում է տեղատրել անձրևընդունիչ հորեր, որտեղից անձրևաջրերը պետք է հեռացվեն տարածքից և տեխնիկական պայմանի համաձայն միացվեն գործող քաղաքային 400 մմ տրամագծի հեղեղատար ցանցին:

Տարածքի ինժեներական պաշտպանության խնդիրները Այսպիսովհետազոտվողտարածքնունիպայմանականբարենպաստբնակլիմայա

կան, գեոմորֆոլոգիական, ինժեներա-երկրաբանական, հիդրոերկրաբանականևգրունտայինպայմաններ, ինչըպահանջումէինժեներականնախապատրաստմանհետևյալմիջոցառումները.

• Հակահեղեային• Մակերևութայինջրերիհեռացում• Գերնստող, լվացվողգրունտներիշերտիհեռացում• Կոնստրուկտիվհատուկմիջոցառումներիկիրառում:

Տարածքի սեյսմատեկտոնական պայմաններըՏարածքիսեյսմատեկտոնականպայմաններըբարդեն: ՀամաձայնՀՀՇՆ ll –

6.02.2006 շրջանըևտարածքըմտնումեն III ( երրորդ) սեյսմիկգոտումեջ: Տեղամասիգրունտայինպայմաններիգործակիցը (K0) կազմումէ 1.0: Տեղամասիհաշվարկայինսեյսմիկությունըսպասվողառավելագույնհորիզոնականարագացմանգործակցի (g) արտահայտմամբկկազմի`0.40g:

5.1. Շրջակա միջավայրի գոյություն ունեցող իրավիճակի գնահատականըՇրջակամիջավայրիվրաանտրոպ

ոգենտեխնածինբեռնվածությունըներառումէքանակականբնութագրերևպայմանավորվածենմթնոլորտայինօդիհողերի, աղմուկիմակարդակների, ջրիքիմիականևկենսաբանականաղտոտվածությանհամալիրցուցանիշներով /որոնքորոշիչենմարդուօրգանիզմիևշրջակամիջավայրիհամար/ ևնշվածգործոնների (տվյալպայմաններումգոյությունունեցող) գումարայինարժեքից:

Նշվածգործոններիցյուրաքանչյուրըքանակապեսորոշվումէհիգիենիկնորմատիվներինվերաբերվողմեկցուցանիշներով: Նշվածդեպքումթույլատրելիհամարվումէայնմեծությունը, որըհավասարէ 1-ի:

5.1.1. Մթնոլորտային օդի որակի բնութագիրՆերկադրությամ

բԱջափնյակհամայնքումգործողձեռնարկություններիհզորություններըչենգերազանցումիրենցհնարավորարտադրողականության 20 %-ըևմթնոլորտիաղտոտումընվազագույնէ: Գործողարտադրություններիցփոշուառավելշատաղտոտողենհանդիսանումբազալտիհանքավայրիջարդման-որակավորմանգործարանը:

ՀայաստանիՀանրապետությանտարածքումօդիաղտոտվածությանմոնիթորինգնիրականացնումև վերահսկվում էՀՀբնապահպանությաննախարարության «Շրջակամիջավայրիվրաներգործությանմոնիթորինգիկենտրոն» ՊՈԱԿ-ը (Էկոմոնիթորինգ):

26

Երևանքաղաքումկատարվումենընդհանուրփոշու, ծծմբիերկօքսիդի, ազոտիմոնօքսիդի, ածխածնիմոնօքսիդիևգետնամերձօզոնիդիտարկումներ:

Երևանիտարածքումգործումենչափմանստացիոնար 5 կետեր, որոնցչափումներիհիմանվրահաշվարկվումէքաղաքիօդիաղտոտվածությանֆոնայինմակարդակը: Ստորև բերված են Երևան քաղաքի օդային ավազանի աղտոտվածության մասին տվյալներ ըստ Էկոմոնիթորինգի 2015 թվականի տեղեկանքի:

Քաղաքիդիտակայաններումշուրջօրյա (24-ժամյա) ակտիվնմուշառմանեղանակովկատարվելենօդայինավազանիդիտարկումներ: Որոշվելենմթնոլորտումփոշու, ծծմբիերկօքսիդի, ազոտիերկօքսիդիև գետնամերձօզոնիպարունակությունները:

Աղյուսակ 7. Ակտիվ նմուշառման եղանակով դիտարկումների արդյունքները Երևանում

Որոշվողնյութերը (

դիտակայաններիքանակ)

Դիտարկվածառավելագույնկոնցենտրացի

ա,մգ/մ3

(դիտակայանի համար)

ՍԹԿ1-իցգերազանցումներ

իքանակ

Միջինտարեկան

կոնցենտրացիա

(մգ/մ3)

ՍԹԿ միջին

օրական(մգ/մ3)>1 ՍԹԿ >5

ՍԹԿԾծմբիերկօքսիդ (7) 0.067 (դիտ.

N18) 18 - 0.020 0.05Ազոտիերկօքսիդ (7)

0.088 (դիտ. N18) 175 - 0.018 0.04

Փոշի (7) 2.387 (դիտ. N18) 694 34 0.126 0.15

Գետնամերձօզոն (7)

0.257 (դիտ. N19) 53 1 0.010 0.03

Պասիվնմուշառիչներովօդայինավազանիդիտարկումներկատարվելենքաղաքի 48 դիտակետերում: Վերցվելէօդի 4715 փորձանմուշորոնցումորոշվածծծմբիերկօքսիդիևազոտիերկօքսիդիմիջինտարեկանկոնցենտրացիաները չեն գերազանցելՍԹԿ-ները:

Ստորև բերված են ավտոմատսարքերիմիջոցովորոշվածնյութերիմիջինամսականկոնցենտրացիաներիփոփոխությունները.

1ՍԹԿ՝ սահմանային թույլատրելի կոնցենտրացիա

27

28

Վերլուծելով գոյություն ունեցող իրավիճակը` ներկայումս տարածքում գործող արդյունաբերական գործունեության հզորությունը կարելի է ենթադրել, որ տեղանքի օդային ավազանը աղտոտված չէ, մթնոլորտային օդի աղտոտվածության մակարդակը գնահատվում է չափավոր:

5.1.2. Մակերևութային ջրերի որակի բնութագիրՔաղաքիտարածքովանցնողգետըՀրազդաննէ, երկարությունը 141 կմէ:

Գետիհատվածը, որըհոսումէԱջափնյակհամայնքով, կազմումէ 3.2կմ:ԳետըԵրևանքաղաքիհատվածումտիպիկլեռնայինէ , հոսումէնեղ,

բարձրափերովկիրճով: Գետիմիջինթեքությունը– 0,0098 է, արագությունը՝ 0,85-1,0մ/վրկ: Գետիհատակըքարքարոտէ:

Հրազդանգետիաղտոտվածությանվրանկատելիազդեցությունէգործում“Աջափնյակ”համայնքը:

Աղտոտմանհիմնականաղբյուրներենհանդիսանում`

29

Համայնքիարդյունաբերականձեռնակրությունները, որոնցումլոկալմաքրմանկայաններիբացակայությանպատճառովտնտեսակենցաղայինհոսքաջրերիկոլեկտորենթափվումսահմանայինթույլատրելիարտահոսքերինորմատիվներըգերազանցողհոսքաջրեր:

Համայնքիտնտեսակենցաղայինհոսքաջրերը, որոնքառանցկենսաբանականմաքրմանթափվումենՀրազդանգետը:

Համայնքիանձրևայինհոսքաջրերը:Աջափնյակհամայնքումգետիաղտոտվածությանհիմնականաղբյուրներնենհամ

այնքի “Սպանդարյան”, “Քասախ”արդյունաբերականհանգույցումտեղակայվածսննդիարդյունաբերության, քարիմշակման, էլեկտրոնիկայի, շինարարականիրերիարտադրությանևայլձեռնարկություններ:ՎերջինտարիներինՀրազդանգետիկիրճումզանազանկենցաղայինսպասարկմանօբյեկտներիշահագործմանարդյունքում, քաղաքիհատվածումզգալիորենավելացելէգետիաղտոտվածությունը:

Հրազդանգետիաղտոտվածությանաստիճանիհիգիենիկդասակարգումըըստվնասակարությունըսահմանափակողցուցանիշներիևբերվածէաղյուսակում:

Աղյուսակ 8. Հրազդան գետի աղտոտվածության աստիճանի հիգիենիկ դասակարգումը

Ջրավազանիանվանումը

ՎնասակարարությունըսահմանափակողցուցանիշՎՍՑՎՍ

Ց=(i - 1) +1Աղտոտմանաստիճանը

սանիտա-

րականռեժիմ

օրգանո-

լեպտիկ

սանիտ-արա-

թունավոր

սանիտա-

րականռեժիմ

օրգանո-լեպտիկ

սանիտարա-

թունավոր

Հրազդանգետ 2.2 3 9.5

> 1 ≤ 3.0 չափավո

ր

>2.0 արտակարգբար

ձր

>3.0 < 10.0

բարձր

Աջափնյակհամայնքիսահմաններում, Հրազդանգետիջրերիաղտոտվածությանմակարդակըգնահատվումէ՝

Ըստսանիտարականռեժիմի–չափավորԸստօրգանոլեպտիկցուցանիշների–արտակարգբարձրԸստսանիտարա-թունավորցուցանիշների - բարձր:Բերվածտվյալներըվկայումենայնմասին,

որգոյությունունեցողպայմաններումռեկրեակցիոննպատակովգետիօգտագործումըբացառվումէ:

ՀՀտարածքումջրերիկառավարումըկատարվումէ 14 գետավազանայինկառավարմանտարածքներիմիջոցով:Հայաստանիտարածքումջրայինռեսուրսներիջրերի քիմիական որակըվերահսկվումէՀՀբնապահպանությաննախարարության «Շրջակամիջավայրիվրաներգործությանմոնիթորինգիկենտրոն” ՊՈԱԿ-ի (էկոմոնիթորինգ) կողմից, որիտվյալները2014 թվականիամփոփտեղեկանքիցբերվածենստորև:

ՀՀկառավարությանկողմից «Կախվածտեղանքիառանձնահատկություններից` յուրաքանչյուրջրավազանայինկառավարմանտարածքիջրիորակիապահովմաննորմերըսահմանելումասին» որոշմամբ (ՀՀկառավարության 2011 թվականիհունվարի 27-ի N 75 _Նորոշում) ՀՀ-

30

ումմակերևութայինջրերիորակիգնահատմանհամակարգըջրիքիմիականորակիյուրաքանչյուրցուցանիշիհամարտարբերակումէկարգավիճակիհինգդաս` «գերազանց» (1-ինդաս), «լավ» (2-րդդաս), «միջակ» (3-րդդաս), «անբավարար» (4-րդդաս) և«վատ» (5-րդդաս):

Ըստ ՀՀբնապահպանությաննախարարության“Շրջակամիջավայրիվրաներգործությանմոնիտորինգիկենտրոն”(Էկոմոնիտորինգ) ՊՈԱԿմոտակա դիտակետի Հրազդանգետի0.5 կմԱրզնիՀԷԿ-իցներքև (54) ջրիորակիցուցանիշըհամապատասխանելէ 3-րդդասինևբնութագրվելէհետևյալցուցանիշներով` Նիտրատիոնի, ֆոսֆատիոնի, վանադիումի գերազանցումով:Այդցուցանիշներիգերազանցումըպայմանավորվածենբնակավայրերիկոյուղաջրերով, որոնքառանցկենսաբանականմաքրմանհեռացվումենգետ:

5.1.3.Հողի որակի բնութագիրԳործունեության ենթակա տարածքն ընդգրկված է

կիսաանապատայինևլեռնատափաստանայինլանդշաֆտայինգոտում, որտեղտարածվածեն գորշ կիսաանապատային, տիպիկ բերվածքային, վերափոխված փոքր հզորության հողեր: Հողայինծածկույթըձևավորվելէտեղակուտակ, տեղակուտակ-ողողաբերուկայինխճայինևխճաբեկորայինկարբոնատայինմայրտեսակներիվրա:

Այսհողերըունենհիմնականումկավավազայինմեխանիկականկազմ, բավականաչափկմախքայինզանգվածիպարունակությամբ, որոնցբնորոշէհումուսիչնչինպարունակությունը: Աչքիենընկնումիրենցքարքարոտությամբ, հանդիպումենինչպեսմակերեսային, այնպեսէլթաղվածևկիսաթաղվածքարեր: Անբարելավֆիզիկականհատկություններիհետևանքովայսհողերըենթարկվումենջրային, մասամբէլքամուէռոզիայի:

Աջափնյակ համայնքի հողերի աղտոտվածության մակարդակի գնահատումըՀողային ծածկույթին վնաս կարող են հասցնել կենցաղային և

արդյունաբերական կոշտ թափոնները տարածքում առկա գերեզմանոցները: Թափոններն առաջանում են արդյունաբերական օբյեկտներում: Քանի որ համայնքը չունի արդյունաբերական թափոնների համար առանձին աղբավայր, ուստի նշված ոչ օգտագործելի թափոնները թափվում են կենցաղային աղբավայրում: Համաձայն Աջափնյակ համայնքի հողերի աղտոտվածության ցուցանիշների գեոքիմիական գնահատման արդյունքների` հողերն աղտոտված են հետևյալ ծանր մետաղներով` կապար, արծաթ, ցինկ, քրոմ, նիկել, կոբալտ, մոլիբդեն: Դոմինանտ աղտոտիչների շարքում կապարի, քրոմի, նիկելի, ցինկի, արծաթի և պղնձի պարունակությունը կապված է երկար տարիներ էթիլացված բենզինի օգտագործման հետ, ավտոտրանսպորտի, ինչպես նաև արդյունաբերական շրջանների (Սպանդարյան, Քասախ), մեքենաշինական (գալվանական), ավտոտրանսպորտային ձեռնարկությունների աշխատանքի հետ:

Գործունեության ենթակա տարածքի հողերը, որոնք գտնվում են Աջափնյակ համայնքի հյուսիս-արևելյան մասում, հողերի աղտոտվածության մակարդակը, դասը և տարածքի էկոլոգիական իրավիճակի գնահատականը բնութագրվում է հետևյալ ցուցանիշներով` հողերի աղտոտման մակարդակը գնահատվում է թույլ (ցածր), աղտոտվածության դասը` թույլատրելի, էկոլոգիական իրավիճակը` համեմատաբար բավարար:

Աջափնյակհամայնքումվերջինտարիներինկտրուկնվազելէծանրմետաղներիներհոսքըշրջակամիջավայրևդրանցհետագակուտակումըհամայնքիհողածածկույթիբ

31

ացհատվածներում: Այդնվազումըհիմնականումպայմանավորվածէավտոտրանսպորտումոչէթիլացվածբենզինիևսեղմվածբնականգազիօգտագործմամբ, մազութիօգտագործմանդադարեցմամբ:

5.1.4. Աղմուկի մակարդակըՆերկայացվող տեղանքում աղմուկի աղբյուր կարող են հանդիսանալ միայն

ավտոտրանսպորտային միջոցները, սակայն քանի որ դրանց ինտենսիվությունը շատ ցածր է, կարելի է ենթադրել, որ աղմուկի մակարդակը նույնպես բարձ չէ:

5.2. Տարածքի կենսաբազմազանություն5.2.1. Բուսական աշխարհԱջափնյակհամայնքն աչքի է ընկնում բնական լանդշաֆտների առկայությամբ,

որոնք հանդիսանում են ֆլորայի և ֆաունայի բազմաթիվ ներկայացուցիչների բնակատեղեր: Բնական լանդշաֆտների առկայությունը (Հրազդան գետի կիրճը) հնարավոր է դարձնում տարբեր բնական էկոհամակարգերի գոյությունը իրենց յու-րօրինակ կենսաբազմազանությամբ:

Երևանյան գոգավորությունը տեղաբաշխված ծովի մակերևույթից 860-1390մ բարձրությունների սահմաններում: Երևանյան գոգավորությունում առկա են հարթավայրային լանդշաֆտային և լավային սարավանդներ, որոնք բաղկացած են կիսաանապատային և նախալեռնային գոտիներից: Երևանի հյուսիսային լանդշաֆտներում, որտեղ իրականացվելու է նախատեսվող գործունեությունը գերիշխում են լավային սարավանդները, իսկ հարավային լանդշաֆտները` Հրազդան և Գետառ գետերի սելավաբերուկ հողատարածքներն են: Երևան քաղաքը գտնվելով ջրազուրկ կիսաանապատային գոտում ընդերքում ունի հարուստ ջրատար շերտեր` խորքային ջրեր:

Երևան քաղաքի տերիտորիան Անդրկովկասի ամենաչորային շրջաններից մեկն է, կլիման այստեղ խիստ ցամաքային է, կիսաանապատային: Ամռանը Երևանում կլիման շոգ է ևւ չոր, իսկ ձմռանը ցուրտ և սառնամանիքներով հարուստ: Բացարձակ նվազագույնը ջերմաստիճանը կազմում է -27.80C, իսկ բացարձակ առավելագույնը` 41.20C: Բավականին ցածր է նաև մթնոլարտային տեղումների քանակությունը` 300-350 մմ, որոնց զգալի բաժինը տեղում է տարվա ցուրտ եղանակներին: Երևանում ցածր է նաև օդի հարաբերական խոնավությունը, որը ամռան ամիսներին իջնում է մինչև 40%-ի: Երևանում հաճախակի նկատվում է կարճ գարուն, որը բացասական ազդեցություն է ունենում ինչպես բուսական,այնպես էլ կենդանական աշխարհի ներկայացուցիչների վրա:

Երևանի հողերը տիպիկ գորշ կիսաանապատային են, աղքատ աննդանյութերով, հարուստ կարբոնատներով, սակավազոր, կավավազային, կմախքային զանգվածների մեծ պարունակությամբ, շերտաթեփուկավոր կամ փոշեհատիկային կազմությամբ, քարքարոտությամբ, որի հետևանքով էլ բույսերի աճն ու զարգացումը ընթանում է զգալի դժվարություններով: Հազարամյակների ընթացքում արհեստական ոռոգման տարբեր տեսակի ագրոմիջոցառումների պարագայում Երևանի տարածաշրջանում առաջացել են կուլտուր-ոռոգելի զգալի հողատարածքներ, որոնք վերածվել են տարբեր տիպի փարթամ կուլտուրական լանդշաֆտների:

Գործունեության համար տրամադրվող տարածքը ներառված է Երևանի ֆլորիստիկ շրջանում: Երևանի տարածաշրջանի բուսականությունը օշինդրա-կիսաանապատային է վաղանցիկ կամ էֆեմերային բուսատեսաների գերակշռությամբ: Երևանյան լանդշաֆտի ամենաբնորոշ առանձնահատկությունն այն է, որ այստեղ բնականորեն չեն աճում ծառաբույսեր, բացառությամբ մի քանի

32

կիսաթփերի: Հետևաբար, Երևանում ծառերն ու թփերը կարելի է աճեցնել միայն ոռոգման առկայությամբ:

Երևանյան լանդշաֆտում հանդիպում են բուսական համակեցությունների հետևյալ 2 ենթատիպերը` 1. Ֆրիգանա (ժայռային բուսականություն), 2. Տոմիլյար (անապատային): Տարածքներին բնորոշ են հիմնականում կիսաանապատային բուսականության պետրոֆիլ տարբերակները, օշինդրա-էֆեմերային և հալոֆիլ, պսամոֆիլ անապատային բուսատեսակներով, որոնց տարածման քարտեզը ներկայացված է ստորև:

Պետք է նշել, որ գործունեության ենթակա և հարակից տարածքներն արդեն իսկ խախտվածեն, քանի որ օգտագործվումենկառուցապատմաննպատակներով: Դիտարկվող տարածքում ընդհանուր առմամբ բացակայում է ծառային բուսականությունը, հողային ծածկույթն աչքի է ընկնում հումուսիչնչինպարունակությամբև (1-1.5%) և քարքարոտությամբ:

Alyssum montanum Ceratoides papposa

5.2.2. Կենդանական աշխարհՇրջանում կենդանական աշխարհը ներկայացված է գերազանցապես

անապատային և կիսաանապատային լանդշաֆտներին բնորոշ տեսակներով: Բնականլանդշաֆտներիֆաունանբազմազանէ, այստեղհանդիպումեն` կաթնասուններիշուրջ 20 տեսակ:

Համայնքիտարածքումտարածվածեննաևկաթնասուններիֆաունայիոչցանկալիներկայացուցիչներ, մասնավորապես` սևևմոխրաույնառնետները, տնայինմուկը: Թռչուններիցհանդիպումենշուրջ 100 տեսակ, որոնցմեծմասըբնադրումեն:

Սողուններիցհանդիպումենշուրջ 20 տեսակ, երկկենցաղներիցհայտնիէ 4 տեսակ:

Երկկենցաղներիցհանդիպումէլճայինգորտը, սիրիականսխտորագորտը, կանաչդոդոշը, մողեսներից՝կլորագլխիկը, օձագլխիկըևերկարաոտսցինկը, օձերից՝կույրօձուկը, ռնգեղջյուրօձը: Բազմազանենթռչուններըևմիջատները: Թիթեռներիցբնորոշենսատիրները, խոշորառագաստաթիթեռները:

Բնականլանդշաֆտներումբազմաթիվենանողնաշարավորկենդանիները: Առավելուսումնասիրվածենբզեզն¬րը, հայտնիէմոտ 500 տեսակ: Այլմիջատներիցհայտնիենշուրջ 60 երկթև, 40 թաղանթաթևավոր, 130 թիթեռներ, 10-ից 20 տեսակուղղաթևեր, սարդեր, փափկամարմիններ, մոտ 30 տեսակվահանակրերևտզեր: Հրազդանտումհանդիպումենձկների 7 տեսակ:

Պետքէփաստել, որդիտարկվողտարածքումևնրահարակիցտարածքներումարդենիսկառկաէմարդկայինգործոնը, առկաէկառուցապատում, տրանսպորտայիներթևեկություն,

33

մեքենաներիշարժևաղմուկ, ինչի պարագայում կենդանատեսակներիհանդիպելըքիչհավանականէ:

5.3. Բնության հատուկ պահպանվող տարածքներ (ԲՀՊՏ)Ուսումնասիրվողտարածքումիրականացվածդաշտայինայցելությունների,

ինչպեսնաևառկագրականությանտվյալներիհամադրմամբևնույնականացմամբհաստատվածէ, որգործունեության ենթակա տարածքում, կամմոտակայքումհատուկպահպանությանկարիքունեցող, վտանգված, խոցելի, անհետացմանեզրինգտնվողևՀՀկարմիրգրքումգրանցվածտեսակներըբացակայումեն:

Մոտակայքումչկան նաև բնապահպանականտեսանկյունիցխոցելիկամբնությանհատուկպահպանվողտարածքներ:

5.4. Պատմության, մշակութային հուշարձաններԵրևանքաղաքիպատմությանևմշակույթիանշարժհուշարձաններիբաշխումնըստ

Աջափնյակհամայնքիներկայացվումէ`

N Թաղայինհամայնքիանվանումը

Հուշարձաններիքանակը Ընդամենը

հանր. նշ. տեղ.նշ.1. 2. 3. 4. 5.1. Աջափնյակ 11 9 20

ՀաշվիառնելովԵրևանիտարածքումտեղակայվածառանձինհանրապետականնշանակությանհուշարձանների, հուշարձանայինհամալիրներիպատմամշակութայինմեծնշանակությունըևելնելովդրանցանխաթարությանպահպանմանանհրաժեշտությունից`առաջարկվելէդրանքընդգրկելպետականպահպանությանենթակաօբյեկտներիցանկումիրենցպահպանականգոտիներով: Սիլիկյանթաղամասիդամբարաններիպահպանմանգոտինիրենիցներկայացնումէ 20 մ. շառավիղովշրջանաձևտարածքներ, որոնցկենտրոններըհամընկնումենդամբարաններիկենտրոններիհետ:Գործունեությանենթակատարածքըչիառնչվումդամբարանադաշտի, կամԱջափնյակումգոյությունունեցողմշակութայինհուշարձաններիհետ:

34

6. ՀԱՄԱՅՆՔԻ ՍՈՑԻԱԼ-ԺՈՂՈՎՐԴԱԳՐԱԿԱՆ ԲՆՈւԹԱԳՐԵՐԸ

Աջափնյակ թաղամասն ընկած է մայրաքաղաքի հյուսիս արևմտյան շրջանում` հաղորդակցության ուղիներով ապահովվածության բարենպաստ գոտում: Այն սահմանափակված է Հրազդան գետով, Աշտարակի խճուղով, Երևանի շրջանցիկ ճանապարհով և Տիչինայի փողոցով:

Ներկայումս, ըստ ՀՀ ազգային վիճակագրական վարչության տրամադրած տվյալների մարդահամարի արդյունքների, Աջափնյակ համայնքի մշտական բնակչությունը կազմում է 106.7 հազար մարդ:

Երևան քաղաքի Աջափնյակ համայնքի ընդհանուր 2596.24 հա տարածքից 1921.21 հեկտարը զբաղեցնում են բնակավայրերի հողերը: Տարածքի հողօգտագործման հիմնական տարրերից են հանդիսանում բնակելի, հասարակական և խառը կառուցապատման տարածքները` կազմելով 841.76 հա: Ընդհանուր կառուցապատման տարածքի 46.9 %-ը կազմում է բնակելի կառուցապատումը, 26.4 %-ը հասարակական կառուցապատումը և 26.7 %-ը խառը կառուցապատումը:

Համայնքի հողերը ըստ սեփականության ձևերի բաշխվում են` - ՀՀ քաղաքացիների հողեր` 413.26 հա (15.8 %),- Պետական` 1943.68 հա (74.5 %):Փաստացի օգտագործումը ըստ հողերի նպատակային նշանակության

կազմում է`•Գյուղատնտեսական նշանակության- 23.5%;•Բնակավայրի հողեր- 45.0%;•Արդյունաբերության, ընդերքօգտագործման և այլ արտադրական

նշանակության օբյեկտների հողեր- 19.6 %;•Էներգետիկայի, կապի, տրանսպորտի, կոմունալ ենթակառուցվածքների

հողեր- 1,8%;•Հատուկ պահպանվող տարածքներ- 8.3 %;•Հատուկ նշանակության տարածքներ- 0.8 %;•Անտառային` 0%,•Ջրային-0.3 %,•Պահուստային-0%: Ներկա դրությամբ Աջափնյակ համայնքի տարածքում գործում է թվով 201

ձեռնարկություն և <<Հայաստան էլ. Ցանց>> ՓԲԸ –ի 148 էլեկտրաենթակայաններ:

Արդյունաբերության մասնագիտացված ճյուղերն են` սննդի, թեթև, շինարարական իրերի (քարի մշակման, մետաղապլաստե դռների և պատուհանների, փայտամշակման) արտադրությունները: Գոյություն ունեցող բոլոր օբյեկտները և էլեկտրաենթակայանները սեփականաշնորհված են:

Ներկա դրությամբ գործող ձեռնարկությունների հզորությունները չեն գերազանցում իրենց հնարավոր արտադրողականության 20 %-ը և մթնոլորտի աղտոտումը համայնքում նվազագույն է:

Համայնքի տարածքում առկա են արդյունաբերական նշանակության 349 մեծ և փոքր հաստատություններ, որոնք բոլորը պատկանում են մասնավոր սեփականատերերի: Արդյունաբերական օբյեկտների 5.2 %-ը կենտրոնացած է <<Քասախ>> արդյունաբերական հանգույցում, 6.6 %-ը` Սիլիկյան թաղամասի արդյունաբերական հանգույցում, և ամենամեծ քանակությունը` 13.7 %-ը` <<Հաղթանակ>> գյուղի <<Սպանդարյան>> արդյունաբերական հանգույցում, մնացածը տարալուծված են համայնքի ողջ տարածքում:

Գործող արտադրություններից փոշու առավել շատ աղտոտողն է բազալտի հանքավայրի ջարդման-որակավորման գործարանը, որոնք գտնվում են <<Քասախ>> և <<Սպանդարյան>> արտադրական շրջանների գոտում:

35

Բացի արդյունաբերական շրջաններից Աջափնյակ համայնքում գործում են տարբեր մանր արտադրություններ, հիմնականում սննդի, շինարարության, քարերի և փայտի մշակման ոլորտում:

Համայնքում աղբահեռացումը կատարվում է կենտրոնացված ճանապարհով, հատուկ մասնագիտացված ձեռնարկության կողմից:

90-ական թվականների էներգետիկ ճգնաժամը պատճառ դարձավ կանաչ տնկարկների զանգվածային չարտոնված հատումների ինչի հետևանքով էլ ավելի կրճատվեց կանաչ տնկարկներով բնակչության առանց այն էր ցածր ապահովվածությունը:

Աջափնյակ համայնքի բնակչության ապահովվածությունը ընդհանուր օգտագործման կանաչապատ տարածքներով ներկայումս կազմում է 1.12 մ2/մարդ, որը նորմատիվային մակարդակից մոտ 14 անգամ ցածր է: Բնակչության ներկայիս թվաքանակի պայմաններում Աջափնյակ համայնքի ընդհանուր օգտագործման կանաչ տնկարկների մակերեսների դեֆիցիտընորմատիվայինցուցանիշներիհամեմատությամբկազմումէ 158.7 հա կամ 14.88 մ2/մարդ:

Համայնքի բնակչության հեռանկարային թվաքանակի (146.3 հազար մարդ) համար նախատեսվել է 206.95 հա ընդհանուր օգտագործման կանաչապատում և բնակչության ապահովվածությունը ընդհանուր օգտագործման կանաչապատ տարածքներով հասցնել մինչև 17.3 մ2/մարդ, որը կգերազանցի նորմատիվային պահանջները (16 մ2):

Աջափնյակ համայնքի կանաչ զանգվածների վերականգնման և նոր կանաչ տարածքների ստեղծման համար ծառաթփային բույսերի ցանկը կազմելիս նախընտրվել են այն տեսակները, որոնք ունեն էկոլոգիական նշանակություն (հողապաշտպան, հակաէրոզիոն, չորադիմացկուն և այլն): Հարկ է նշել, որ կանաչապատման համար առաջարկվող ցանկում չեն ընդգրկվել պտղատու ծառաթփային տեսակները, քանի որ քաղաքի մթնոլորտային օդի աղտոտվածության պատճառով դրանց պտուղներում կուտակվում են մեծ քանակությամբ թունավոր և կանցերոգեն նյութեր և չի բացառվում, որ այդ պտուղները կարող են օգտագործվել բնակչության կողմից:

Հալաբյան փողոցի ձախակողմյան հատվածում իրականացվել է պուրակի կանաչապատում հետևյալ ծառատեսակներով` Թեղի տերևաշատ, Թեղի բոխատերև, Թխկի սոսիատերև, Կաղնի վրացական, Կելրեյթերիա հուրանավոր, Հացենի սովորական, Հուդայածառ Գրիֆիթի, Ռոբինիա կեղծ ակացիա, Սոճի կովկասյան, Սաֆորա ճապոնական և այլն:

Տեղական նշանակության ընդհանուր օգտագործման կանաչապատ տարածքներում (բակային տարածքներ) տարածքի 60% ստվերացում ապահովելու համար օգտագործվել են բարձր գեղազարդության լիանների տեսակներ:

<<Քասախ>> արդյունաբերական հանգույցի, ինչպես նաև “Լաթար” հյուրանոցային համալիրից մինչև արդյունաբերական հանգույց ձգվող ընդհանուր օգտագործման ծառատնկումներն իրականացնելիս առաջնորդվել են երկու պահանջներով`

•Օգտագործել ծառաթփատեսակներ` քամապաշտպան հատկանիշներով,•Արդյունաբերական գոտուց սանիտարական մեկուսացում ապահովելու

համար օգտագործել գազադիմացկուն ծառաթփատեսակներ, որոնք օժտված լինեն գեղազարդ հատկանիշներով և ապահովեն բարենպաստ միկրոկլիմա:

Հանրային զբոսայգիները կանաչապատվել են հետևյալ ծառաթփատեսակներով. Բարդի Բոլեյի, Բարդի նրբագեղ, Գիհի սովորական, Գիհի գարշահոտ, Դրախտածառ, Եղևնի սովորական, Եղևնի կեռիկավոր, Թխկի սոսիատերև, Սոճի կովկասյան, Հացենի սովորական, Կաղնի վրացական և այլն: Զբոսայգու, ինչպես նաև սահմանափակ օգտագործման կանաչապատման համար նախատեսված է oգտագործել տարատեսակ դեկորատիվ ծառեր, թփեր և

36

ծաղիկներ, ինչպես նաև մագլցող բուսատեսակներ` ուղղաձիգ կանաչապատման համար:

Համայնքի տարածքում առկա են թվով 5 գերեզմանատներ, որոնցից մեկը` ՙՇահումյան-1՚ -ը փակ է, մնացած չորսը` 829.6 հա ընդհանուր տարածքով գործում են: Գերեզմանոցների սանիտարապաշտպանիչ գոտիները նույնպես նախատեսվում է ծառապատել:

Ներկայումս Աջափնյակ թաղային համայնքի գործող ոռոգման համակարգի աղբյուր են հանդիսանում Արզնի-Շամիրամ ջրանցքը (711 լ/վրկ) և Քանաքեռ ՀԷԿ-ի դերիվացիոն ջրանցքը (238+1289 լ/վրկ):

2015 թվականին տարեկան զարգացման ծրագրով նախատեսված կանաչապատման աշխատանքները ներառել են` կանաչ տարածքների շարունակական վերականգնում, ընդլայնում, խնամք և ձևավորում, ոռոգման ցանցերի բարելավման աշխատանքներ, այդ թվում`

• Ոռոգման ցանցի ընդլայնում և վերանորոգում ՝ 12 կմ• Խորքային հորերի ստեղծում՝ 4 հատ:

Երևան քաղաքի Սիլիկյան թաղամասում ստեղծվել է նոր բուֆերային գոտի՝ անցկացվել է շուրջ 1.5 կմ ոռոգման ցանց և այս աշնանը տնկվել են սոսիներ։  

37

7. ՇՐՋԱԿԱՄԻՋԱՎԱՅՐԻԲԱՂԱԴՐԻՉՆԵՐԻՎՐԱՀՆԱՐԱՎՈՐԱԶԴԵՑՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻԲՆՈՒԹԱԳԻՐԸԵՎՇՐՋԱԿԱՄԻՋԱՎԱՅՐԻՎՐԱՎՆԱՍԱԿԱՐԱԶԴԵՑՈՒԹՅԱՆԲԱ

ՑԱՌՄԱՆԸ, ՆՎԱԶԵՑՄԱՆՆՈՒՓՈԽՀԱՏՈՒՑՄԱՆՆՈՒՂՂՎԱԾԲՆԱՊԱՀՊԱՆԱԿԱՆՄԻՋՈՑԱՌՈՒ

ՄՆԵՐԻԾՐԱԳԻՐԸ

7.1. Ռիսկերի գնահատումՆերկայացվողգործունեությանիրականացմանժամանակբնապահպանականռի

սկերըհիմնականումկապվածեն՝- հողայինաշխատանքների,- շինարարականտեխնիակայիշահագործման,- ջրամեկուսացմանևներկմանհամարօգտագործվողնյութերիօգտագործման,- մոնտաժայինաշխատանքներիհետ: Թվարկվածաշխատանքներիազդեցությունընվազեցնելուևփոխհատուցելունպ

ատակովկմշակվենբնապահպանականմիջոցառումներևբնապայպանականկառավարմանպլան: Սույնհայտումբերվածենհիմնականբնապահպանականմիջոցառումներըըստազդեցությանուղղությունների:

7.2. Մթնոլորտային օդՓորման, գրունտի հանման, բեռնման և տեղափոխման ժամանակ

առաջանում են փոշու արտանետումներ:Շինարարական տեխնիկայի և ավտոտրանսպորտային միջոցղների

շահագործման արդյունքում առաջանում են դիզելային վառելիքի այրման արգասիքների արտանետումներ:

ա ) Փորման - բեռնմանաշխատանքներիժամանակփոշուարտանետումներիհաշվարկը

Փորման-բեռնմանաշխատանքներիժամանակփոշուարտանետումներըառաջանումենհիմնականումէքսկավատորների, ամբարձիչներիևբուլդոզերներիաշխատանքի` փորման, ևավտոինքնաթափմեքենաներիբեռնմանժամանակ: Շինարարական աշխատանքներիտևողությունըկազմումէ7 ամիսկամ`

7 ամիս x 22օր/ամիս x 8 ժամ/օր = 1232ժամ:Հաշվարկներըկատարվածենգործողմեթոդակարգիհամաձայն /10/:QՓ.Բ.= (P1 x P2 x P3 x P4 x P5 x G x P6 x B) x 106/3600 տ/ժամ, որտեղ (1)P1 – փոշուֆրակցիայիբաժնեմասնէ, ընդունվումէ 0.05 P2 – 0-50 մկմչափերովմասնիկներիբաժնեմասնէտարածվողփոշուաերոզոլում,

0.02P3 - գործակից,

որըհաշվիէառնումշինարարականտեխնիկայիաշխատանքիգոտումքամուարագությունը, 1.0,

P4- գործակից, որըհաշվիէառնումնյութիխոնավությունը, 0.2P5 - գործակից, որըհաշվիէառնումնյութիխոշորությունը, 0.6P6 - գործակից, որըհաշվիէառնումտեղանքիպայմանները, 1.0G – հանվողհողայինզանգվածը, 2600մ3 ամբողջշինարարությանընթացքում,

կամհաշվիառնելովգրունտերիզանգվածներիմիջինտեսակարարկշիռը`2600մ3 x 2.6տ/ մ3 = 6760 տ: Հողայինաշխատանքներ

ըևբարեկարգումըիրականացվելուենամբողջշինարարությանընթացքում, ուստիժամումգրունտիքանակըկկազմի`

6760 տ : 1232 ժամ/շին. ժամանակամիջոց = 5.48տ/ժամ.: B - գործակից, որըհաշվիէառնումնյութիթափմանբարձրությունը, 0.6

38

QՓ.Բ. = 0.05 x 0.02 x 1.0 x 0.2 x 0.6 x 5.48 x 1.0 x 0.6 x 106/3600 = 0.11գ/վրկ,կամ`

0.466 x 3600 x 720 : 106 = 0.486տ/շին.ժամ:Դիզ . վառելիքիհետկապվածարտանետումները Դիզ.

վառելիքիհետկապվածարտանետումներըհաշվարկվումենՀՀԲնապահպանությաննախարարությանկողմիցմշակված“Ավտոտրանսպորտիցմթնոլորտարտանետվողվնասակարնյութերիքանակներիորոշման” մեթոդականհրահանգի2հիմանվրա:

Ըստնշվածմեթոդակարգիծանրավտոտրանսպորտիևտեխնիկայիտեսակարարարտանետումներըբերվածենստորևաղյուսակ9-ում:

Տեսակարարարտանետումներ (գ/կգվառելիք) Աղյուսակ 9.

Վառելիքի տեսակը Նյութի անվանումըNOx CH ՑՕՄ CO N2O CO2 ՊՄ

Դիզելային վառելիք 42.3 0.243 8.16 36.4 0.122 3138 4.3

Վնասակար նյութերի արտանետումների ճշգրտման գործակիցները, կախված ավտոմոբիլային պարկի միջին տարիքից և տեխնիկական վիճակից, բերված են ստորև աղյուսակ 10-ում:

Վնասակար նյութերի արտանետումների ճշգրտման գործակիցներըԱղյուսակ 10.

Ավտոմեքենայի կատեգորիան Վնասակար նյութը

Ազդեցության գործակիցըՊարկի միջին

տարիքիՏեխնիկական

վիճակիՄեծ բեռնունակության ավտոտրանսպորտ

CO 1.33 1.8CH 1.2 2.0NOx 1.0 1.0CO2 1.0 1.0N2O 1.0 1.0

Ածխածնիօքսիդի (CO), ածխաջրածինների (CH), և ազոտիօքսիդների (NOx) գործակիցները վերցված են “Ավտոմոբիլային տրանսպորտից մթնոլորտ արտանետվող վնասակար նյութերի հաշվարկման մեթոդական ցուցումներից” (Մոսկվա, Հիդրոմետհրատ-1983), իսկ ածխածնի ենթօքսիդի (CO2) և ազոտի երկօքսիդի (N2O) գործակիցները ընդունվել են 1, քանի որ որևէ այլ մեծություններ դրանց համար չեն առաջարկվում:

Ընդամենը շինարարության ընթացքում շահագործվելու են 7հատ ավտոտրանսպորտային և տեխնիկական միջոց, որոնք օգտագործում են դիզելային վառելիք: Դիզվառելիքի ծախսը ամբողջ շինժամանակի համար նախատեսված է 7.5 տ: Հաշվարկների արդյունքները բերված են աղյուսակ 11-ում: Աղյուսակում միավորված են ածխաջրածինները, ինչպես նաև ազոտի օքսիդները

Աղյուսակ 11.Ավտոմեքենայիկատեգ

որիանՎնասակար

նյութըՏեսակարար

արտանետումները, գ/կգ

Արտանետումները,

տ/շինժամ.Մեծբեռնունակությանավտոտրանսպորտ

CO 36.4 0.273CH 8.4 0.063NOx 42.42 0.318

2Մեթոդիկայումընդունվածէտրանսպորտայինմիջոցներիդասակարգումը“Core Inventory of Emissions in Europe” (այսուհետ` CORINAIR)` “Եվրոպայումմթնոլորտայինարտանետումներիբազայինգույքագրում ”մեթոդոլոգիայինհամապատասխան”

39

ՊՄ 4.3 0.032ԾծմբայինանհիդրիդԾծմբայինանհիդրիդի (SO2)

արտանետումներըհաշվարկվումենելնելովայնմոտեցումից, որվառելիքումպարունակվողամբողջծծումբըլիովինվերածվումէ SO2-ի: Այդդեպքումկիրառվումէ CORINAIR գույքագրմանհամակարգիբանաձևը.

ESO2 = 2Σksb, որտեղ`ks-ըվառելիքումծծմբի միջին պարունակություննէ` 0.002 տ/տb –նվառելիքիծախսնէ` 7.5 տ/շինժամ,SO2 = 2 x 7.5 x 0.002 = 0.03 տ/շինժամ:Արտանետումների քանակները շինարարության ամբողջ ընթացքում բերված

են աղյուսակ 12-ում: Աղյուսակ 12.

N Արտանետվող նյութի անվանումը Արտանետման քանակը, տ/շին.ժամ

1 Անօրգանական փոշի 0.4862 Ածխածնի մոնօքսիդ 0.2733 Ածխաջրածիններ 0.0634 Ազոտի օքսիդներ 0.3185 Պինդ մասնիկներ (մոխիր) 0.0326 Ծծմբի երկօքսիդ 0.03

Ինչպես երևում է աղյուսակից, արտանետումների քանակները փոքր են և 7 ամսվա կտրվածքով չեն կարող էական ազդեցություն ունենալ շրջակա միջավայրի վրա:

Օդայինավազանըաղտոտումիցպահպանելուհամարնախատեսվածեն՝- այնտեղ, որտեղանհրաժեշտէկազմակերպելփոշենստեցմանջրցան,- սորուննյութերիպահեստներըծածկելհամապատասխան բարձրությամբ

թաղանթով, ինչըկանխարգելումէփոշուտարածումը,- գրունտի և սորուն նյութերի տեղափոխումը իրականացնել ծածկված

թափքերով բեռնատարներով,- պարբերաբար ստուգել շինարարական

տեխնիկայիևփոխադրամիջոցներիտեխնիկականվիճակը և իրականացնել շարժիչների կարգաբերում։

7.3. Ջրային ռեսուրսներՇինարարականաշխատանքներիժամանակջուրըօգտագործվելուէաշխատողնե

րիխմելու և կենցաղայիննպատակների, ինչպեսնաևփոշենստեցմանհամար: Աշխատողներիխմելուևկենցաղայիննպատակներովջրածախսըհաշվարկվումէ

հետևյալբանաձևով` W= (n x N + n1 x N1) Tորտեղ` n - տեխնիկականաշխատողներիևծառայողներիթիվնէ - 7 N - ջրածախսինորման` - 0.016մ3, n1 - բանվորներիթիվնէ - 19, N1 - ջրածախսինորմանբանվորներիհամար` - 0.025մ3/մարդօր< T - աշխատանքայինօրերի առավելագույն թիվնէ–154 օր:Այսպիսով` W= (7 x 0.016 + 19x 0.025) x154 = 90.4 մ3/շին.ժամ, միջինօրեկան

0.587մ3:Արտադրական

նպատակներովջրիծախսըպայմանավորվածփոշեառաջացմանօջախներիջրմամբ:Այդծախսըորոշվումէ հետևյալ բանաձևով՝V1 = S x K x T x K1,

40

որտեղ` S - թրջվողմակերեսնէ, 200 մ2, K - ջրցամաննորման– 0.0015մ3/1մ2

T – աշխատանքային օրերը, 154 օր Այսպիսով` V1 = 200 x 0.0015 x 154 = 46.2մ3/շին.ժամ:Միջինօրեկանըկազմումէ 0.3մ3:ՋրահեռացումՋրցանը դասվում է անվերադարձ ջրօգտագործման շարքին և արտահոսք չի

առաջանում:Կենցաղայինկեղտաջրերի ծավալը հաշվարկվում է հետևյալ կերպ՝V1 x (1 - L), որտեղ L – կորստի գործակիցն է, ընդունվում է 5% (0.05)46.2 x (1 -0.05) = 43.9մ3, միջին օրեկան՝ 0.285 մ3:Շինարարությունը իրականացնող անձնակազմը օգտվելու է ֆիզիկայի

ինստիտուտի տարածքում առկա կենցաղային հարմարություններից, ջրամատակարարումը և ջրահեռացումը իրականացվելու են գործող ցանցերի միջոցով:

Ջրային ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման և ջրային հոսքերը լրացուցիչ աղտոտումից զերծ պահելու նպատակով նախատեսվել են հետևյալ միջոցառումները.

ջրցանի ծավալները հաշվարկվում են այնպես, որ չառաջանան մակերևութային հոսքեր և ջուրը բավականացնի միայն փոշենստեցման համար,

բետոնային խառնուրդը գնել պատրաստի վիճակում, բացառելով այդ նպատակների համար ջրօգտագործումը:

7.4. Հողային ռեսուրսներՀողայինռեսուրսներիպահպանությանհամարնախատեսվումեն.- նավթամթերքների,

քսայուղերիպահեստներըկտեղադրվենբետոնապատմակերեսիվրա, - աշխատանքների ավարտից հետո կմաքրվեն բոլոր տարածքները և

շինարարական աղբը ու թափոնները կտեղափոխվեն Երևանի քաղաքապետարանի կողմից հատկացված աղբավայր,

Աշխատանքների ավարտից հետո նախատեսվում է իրականացնել տարածքի բարեկարգում:

7.5. ԱղմուկԱղմուկի մակարդակը նվազեցնելու համար նախատեսվում

ենհետևյալմիջոցառումները՝- տեխնիական միջոցների աշխատանքները կազմակերպել ցերեկային

ժամերին,- պարբերաբար ստուգել և կարգաբերել տեխնիկական միջոցների և

ավտոտրանսպորտի շարժիչները, - շինարարական տեխնիկական միջոցների ընտրության ժամանակ հատուկ

ուշադրություն դարձնել դրանց աղմուկի մակարդակին:7.6. ՓոխհատուցումԻնչպես նախորդ ենթակետերում նշվել է, բնապահպանական միջոցառումների

նպատակն է նվազեցնել գործունեության ազդեցությունը շրջակա միջավայրի վրա և վերականգնել բոլոր այն տեղամասերի նախնական վիճակը, որոնք կենթարկվեն գործունեության ազդեցության:

Հաշվի առնելով գործունեության ծավալները և ազդեցության մակարդակը, վնասի հաշվարկ չի կատարվել:

Այն տեղամասերում, որոնք ենթակա են գործունեության ազդեցության, նախատեսվում է իրականացնել նախնական ուսումնասիրություն և ետնախագծային մոնիթորինգ:

Բոլոր բնապահպանական միջոցառումները ներառված են շինարարության նախահաշվի մեջ և կիրականացվեն շինարարական կազմակերպության կողմից:

41

7.7. Ռիսկերի նվազեցման և մոնիթորինգի պլանՌիսկերինվազեցումըկարելիէապահովել իրականացնելով մի շարք

բնապահպանական միջոցառումներ և կազմակերպելովաշխատանքներիմոնիթորինգ:

Ստորև բերված է բնապահպանական ռիսկերը մեղմացնող միջոցառումների ցանկը և մոնիթորինգի պլանը:

42

8. Հավելված

ԲՆԱՊԱՀՊԱՆԱԿԱՆ ՌԻՍԿԵՐԸ ՄԵՂՄԱՑՆՈՂ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐ

ԱՇԽԱՏԱՆՔՆԵՐ ՊԱՐԱՄԵՏՐԵՐ ՄԵՂՄԱՑՈՂ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐԻ ՍՏՈՒԳԱԹԵՐԹԻԿ0. Ընդհանուր դրույթներ

Նախազգուշացումներև աշխատողների

անվտանգություն

Շինարարության և շրջակա միջավայրի անվտանգությունը վերահսկող տեղական վարչությունները և համայնքը պետք է նախազգուշացված լինեն սպասվող գործընթացների վերաբերյալՀանրությունը պետք է իրազեկվի համապատասխան լրատվամիջոցների կամ հանրության համար մատչելի կայքերի միջոցովԿառուցման կամ վերանորոգման համար անհրաժեշտ բոլոր պահանջվող թույլտվությունները ձեռք են բերվելԿապալառուն պաշտոնապես համաձայնել է, որ աշխատանքները կիրականացվեն ապահով և կարգապահ` նվազագույնի հասցնելով ազդեցությունը հարևան տնտեսությունների և շրջակա միջավայրի վրա:Աշխատողներիանհատական պաշտպանության միջոցներըպետք է համապատասխանեն միջազգային ընդունված չափանիշներին (մշտապես սաղավարտների կիրառում, անհրաժեշտության դեպքում դիմակներ և պաշտպանիչ ակնոցներ, պաշտպանիչ հագուստ և կոշիկներ)Շինհրապարակում տեղադրվող համապատասխան տեղեկատվական վահանակները աշխատողներին կիրազեկեն հիմնական կանոնների և նորմերի վերաբերյալ:

Շինարարական աշխատանքներ

Օդի որակ Շրջակա տարծքները (մայթերը, ճանապարհները) պետք է զերծ պահվեն շինարարական աղբից` փոշին նվազագույնի հասցնելու նպատակովՇինանարարական աղբի / թափոնների բաց այրում շինհրապարակում տեղի չի ունենաՇինարարականտրանսպորտային միջոցների պարապուրդ շինհրապարակում չի թույլատրվի:

Աղմուկ Շինարարական աշխատանքներից գոյացած աղմուկը կսամանափակվի թույլատրված ժամերի միջակայքում

43

Շինարարական աշխատանքների ընթացքում գեներատորների շարժիչների, օդի կոմպրեսորների և էլեկտրականությամբ սնվող սարքերը պետք է ծածկվեն, իսկ սարքավորումը պետք է հնարավորին հեռու տեղադրվի բնակելի տարածքներից:

Ջրի որակ Շինհրապարակում կգործեն համապատասխան հողերի էրոզիայի և ցեխաջրերի վերահսկման միջոցառումներ, ինչպիսիք են հակեր և/ կամ պատնեշներ ցեխաջրերի արտահոսքը շինհրապարակից կանխելու նպատակով,:

Թափոնների կառավարում

Շինարարության արդյունքում գոյացող թափոնները պետք տարանջատվեն ընդհանուր աղբից և պահեստավորվեն համապատասխան առանձնացված վայրում:Շինարարակամ աղբը պետք է պատշաճ կերպով հավաքվի և հեռացվի արտոնագիր ունեցող աղբահավաքների կողմից

Կեղտաջրերի հեռացում

Ջրի որակ Կոյուղաջրերի հեռացումը շինհրապարակից դեպի քաղաքային կոյուղատար սահմանված կարգով համաձայնեցվելու է տեղական իշխանությունների հետ:Շինարարական տրանսպորտային միջոցները և սարքավորումները պետք է լվացվեն նախատեսված տարածքներում, որտեղից ջրի հոսքը չի աղտոտի շրջակա միավայրը:

Պատմական շինություններ

Մշակութային ժառանգություն

Պետք է ապահովվեն պայմաններ հողային աշխատանքների ընթացքում պատահական հնագիտական գտածոների գրանցման, համապատասխան պատասխանատու մարմիններին տեղեկացման և անհրաժեշտության դեպքում շինարարական աշխատանքների հետաձգմնան կամ էլ ընթացքի փոփոխության համար:

Բժշկական թափոնների հեռացում

Բժշկական թափոնների

կառավարման կառուցվածքը

Ազգային նորմերի համաձայն կապալառուն նորակառույց կամ վերանորոգվող բուժհաստատությունում պետք է ապահովի բավարար ենթակառուցվածքներ բժշկական թափոններիհավաքման և հեռացման համար, ինչը ներառում է, բայց չի սահմանափակվում հետևյալով. Հատուկ հարմարություններ առողջապահական թափոնները այլ տեսակի

թափոններից տարանջատելու համար, Բժշկական թափոնների կուտակման համար անհրաժեշտ

44

հարմարությունները առկա են Կուտակված թափոնները վնասազերծման համար նախատեսվում է

տեղափոխել համապատասխան լիցենզավորված կազմակերպություններ Հետիոտների և երթևեկության ապահովություն

Շինարարական աշխատանքների

հետևանքով հետիոտներին կամ

հանրային տրանսպորտին

սպառնացող ուղղակի կամ անուղղակի վտանգներ

Շինարարության ազգային նորմերի համաձայն կապալառուն պետք է ապահովի պատշաճ անվտանգությունև շինարարությանն առնչվող երթևեկության կարգավորում,ինչը ներառում է, բայց չի սահմանափակվում հետևյալով. պարզ տեսանելի ցուցանակներ, զգուշացնող նշաններ շինհրապարակում

հանրությանը պոտենցյալ վտանգների մասին նախազգուշացնելու համար, պետք է առկա լինեն պատնեշներև շրջանցող ուղիներ

Անձնակազմի կրթման համակարգ և երթևեկության կառավարման համակարգ, հատկապես` շինհրապարակ մուտք գործելու և հարակից տարածքում ծանր տրանսպորտի համար:Հետիոտների համար անվտանգ անցումներ երթևեկությանզոնայում:

Համապատասխանեցնել աշխատանքային ժամերը երթևեկության ակտիվության հետ, խուսափել ակտիվ երթևեկությունից` մարդկանց ակտիվ տեղաշարժի ժամերին:

Երթևեկության ակտիվ կառավարում շինհրապարակում փորձված և երևացող անձնակազմի կողմից, եթե վերջինս անհրաժեշտ է մարդկանց ապահով և հարմար անցուդարձի համար.

Պետք է ապահովվի ապահով և շարունակական մոտեցում դեպի գործող գրասենյակային շինությունները, խանութները և բնակելի շինությունները շինարարական աշխատանքների ընթացքում:

45

ՄՈՆԻԹՈՐԻՆԳԻ ՊԼԱՆԳործողությու

նՆվազեցնող միջոցառումներ Որտեղ

իրականացնելԻնչպես

իրականացնելԺամանակամիջո

ց Կատարող

Շինանյութերի մատակարարում

Շինանյութերի գնում արտոնագրված մատակարարներից

Մատակակարի հիմնարկում կամ պահեստում

Փաստաթղթերի ստուգում

Մատակարարման պայմանագրերը կնքելու ընթացքում

ԱԾԻԳՏեխնիկական հսկողություն

Շինանյութերի և թափոնների տեղափոխումՇինարարական տեխնիկայի տեղաշարժ

- Մեքենաներիևտեխնիկայիհամապատասխանտեխնիկականվիճակիապահովում- Բեռնատարերիբեռնվածությանսահմանափակում հերթականության ապահովմամբ- Տեղափոխումներիժամանակացույցիևերթուղիներիպահպանում

Շինհրապարակ- Շինանյութերիևաղբիտեղափոխմաներթուղիներ

Շինհրապարակտանողճանապարհներիկարգաբերմանստուգում

Աշխատանքայինժամերինևդրանցիցդուրսանսպասելիստուգումներիիրականացում

ԱԾԻԳճանապարհայինոստիկանությունՏեխնիկականհսկողություն

Շինարարական տեխնիկայի շահագործում տեղամասում

- Մեքենաների և տեխնիկայի լվացումը պետք է կատարվի շինհրապարակից դուրս կամ գետից առավելագույն հեռավորության վրա - Տեխնիկական միջոցների վառելիքի լիցքավորումը և յուղումը պետք է իրականացվի շինհրապարակից դուրս կամ հատուկ նշանակված վայրում Աշխատանքներիիրականցման տարածքըապահովվածլինիհակահրդեհայինմիջոցներով:

Շինհրապարակև հարակից շինարարական բազա (եթե վերջինս առկա է)

Գործընթացների գործունեության ստուգում

Մեխանիզմների շահագործման ընթացքում

ԱԾԻԳՏեխնիկական հսկողություն

Հողային աշխատանքներ

- Նախատեսվում է բոլոր հանված գրունտերը օգտագործել որպես ետլիցք, ավելցուկը տեղափոխել

ՇինհրապարակԳործընթացների ստուգում

Հողային աշխատանքների ընթացքում

ԱԾԻԳՊատմամշակութային հուշարձաններ

46

սահմանված վայր - Մշակութային արժեքների հայտնաբերման դեպքում անմիջապես դադարեցնել աշխատանքները և տեղյակ պահել պատմական և մշակութային արժեքների պահպանության պետական մարմիններին:

ի պահպանության պետական գործակալություն

Կենցաղային աղբի առաջացում

- Աղբամանների տեղադրում շինարարական հրապարակում և շինարարական բազայում /եթե այդպիսին կա/ - Համաձայնագիր Երևանի քաղաքապետարանի հետ աղբի մշտական տեղակայման վերաբերյալ

Շինհրապարակկամ շինարարական բազա (եթե վերջինս առկա է)

Արտաքին զննում

Շինարարության ողջ ընթացքում

ԱԾԻԳԵրևանիքաղաքապետարան

Շինարարական հրապարակի կանաչապատում և բարեկարգում

- Շինհրապարակի վերջնական մաքրում, տարածքի բարեկարգում ու կանաչապատում

Շինարարական հրապարակ, շինարարական բազա

Ստուգման գործընթացներ

Շինարարության ավարտական փուլ

ԱԾԻԳ,Երևանիքաղաքապետարան

Աշխատանքի անվտանգություն

- Անձնակազմի ապահովում արտահագուստով և անձնական պաշտպանիչ միջոցներով- Շինարարության կանոնների և անձնական պաշտպանության նորմերի խստիվ պահպանություն

ՇինհրապարակՍտուգման գործընթացներ

Աշխատանքների ողջ ընթացքում

ԱԾԻԳՏեխնիկական հսկողություն

Առողջապահական թափոնների կառավարում

- Բժշկական հաստատությունում գոյացած առողջապահական թափոնների տարանջատում այլ տեսակի թափոններից - բժշկական թափոնների տեղափոխումը իրականացնել

Բժշկական կենտրոնի սեփականություն հանդիսացող տարածքում

- կենտրոնի տարածքի ստուգում (ինսպեկցիա)- Արտոնագրված աղբահանությա

ԿԵՆՏՐՈՆԻ գործունեության ողջ ընթացքում

Պայմանագիր

47

օրենսդրության պահանջներին համապատասխան

մբ զբաղվող կազմակերպության ԿԵՆՏՐՈՆԻ-ի կողմից կնքված պայմագրի առկայության ստուգում

Կենցաղային աղբի կառավարում

- Համապատասխան քանակի աղբամանների առկայություն- կենցաղային աղբի ժամանակին հեռացում բժշկական կենտրոնի` տարածքից դեպի կենցաղային աղբավայր:

Բժշկական կենտրոնի սեփականություն հանդիսացող տարածքում

- ԿԵՆՏՐՈՆԻ տարածքի ստուգում- Արտոնագրված աղբահանությամբ զբաղվող կազմա-կերպության հետ պայմանագրի առկայության ստուգում

ԿԵՆՏՐՈՆԻ գործունեության ողջ ընթացքում

Պայմանագիր

Արագ արձագանքում

Հրդեհի ծանուցման և հակահրդեհային համակարգերի առկայություն, էլեկտրական հոսանքի և ջրամատակարարման վթարային համակարգեր

Բժշկական կենտրոնի սեփականություն հանդիսացող տարածքում

Պարբերական ստուգումներ

ԿԵՆՏՐՈՆԻ գործունեության ողջ ընթացքում

48

9. ՕԳՏԱԳՈՐԾՎԱԾ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՑԱՆԿ

1. СНиП 1.02.01-85 Инструкция о составе, порядке разработки, согласования и утверждения проектно-сметной документации на строительство предприятий, зданий и сооружений.

2. Մթնոլորտայինարտանետումներիգույքագրմանձեռնարկ: EMEP/EEA3. СНиП 2.04.02-84. Водоснабжение. Наружные сети и сооружения. 4. Укрупненные нормы водопотребления и водоотведения для различных

отраслей промышленности. Стройиздат. Москва. 1982г. 5. СНиП 2.04.01-85. Внутренний водопровод и канализация зданий6. Ñòðîèòåëüíàÿ êëèìàòîëîãèÿ ÑÍÐÀ II -7.01-967. Сборник методик по расчету выбросов в атмосферу загрязняющих

веществ различными производствами. Госкомгидромет, Ленинград, 1986 8. Пособие по составлению раздела проекта “Охрана окружающей

природной среды ” к СНиП 1.02.01-85. Госстрой СССР, ЦНИИПРОЕКТ, Москва, 1989г.

9. РД 52.04.186-89. Руководство по контролю загрязнения атмосферы. ГК СССР по гидрометеорологии

10. “ВРЕМЕННОЕ МЕТОДИЧЕСКОЕ ПОСОБИЕ ПО РАСЧЕТУ ВЫБРОСОВ ОТНЕОРГАНИЗОВАННЫХ ИСТОЧНИКОВ В ПРОМЫШЛЕННОСТИСТРОИТЕЛЬНЫХ МАТЕРИАЛОВ”, Минпромстрой СССР, 1987

11. ГОСТ 3195.1-2005. Шум. Затухание звука при распространении на местности.

12. ՀայաստանիԱզգայինԱտլաս: Երևան, 2007

49