Të vizatohet në fletore të formatit A4 pa vija në faqen e djathtë të fletës me laps të thjeshtë ose me ngjyrë të zezë, në përpjesë sipas dëshirës.

Vizatimi dhe interpretimi i skemave elektrike dhe elektronike

Skema e përgjithshme e lidhjes elektriketregon një qark apo një shpërndarje linjash nënjë formë të thjeshtë një-palësh. Plani ipërgjithshëm pasqyrues i instalimit përmban tëdhëna mbi mënyrën e shtrimit, llojin e materialit,diametrin, llojin e lidhjes dhe kushtet e shtrimit tëlinjave.

Skema e instalimit është një paraqitje një-palëshee planit të instalimit. Ai shënohet në pozicionin esaktë dhe kryesisht në shkallen e planimetrisësë ndërtesës. Në këtë plan shënohen të gjitha tëdhënat e nevojshme për shtrimin e linjave.

Skema e kalimit të rrymës është një paraqitje shumë-paleshe, sipas drejtimit të rrjedhjes së rrymës. Drejtimi i rrjedhjes së rrymës / shtrirja e linjave mund të jetë horizontal ose vertikal, mundësisht dukeshmangur „kryqëzimet“. Për thjeshtësimin eleximit të planit elektrik, mund të evitojmëparaqitjen e tokëzuesit

Skema e lidhjes tregon tëgjitha detajet e lidhjeve në një qark apo sektor tëveçantë të tij. Të gjitha pjesët e një sektori tëpërzgjedhur të qarkut, të ndërtuara prej të njëjtitmaterial, paraqiten së bashku.

Të vizatohet në fletore të formatit A4 pa vija në faqen e djathtë të fletës me laps të thjeshtë ose me ngjyrë të zezë, në përpjesë sipas dëshirës. Vërejtje: Simbolet në tabelat mund ti fotokopjoni

Simbolet

Emërtimi

1

Lloji i rrymës, tensionia) rryma e vazhdueshme, tensioni i vazhdueshëm, DCb) rrymë alternative, tension alternativ, ACc) rrymë alternative njëfazore 50 Hzd) rrymë alternative trefazore 50 Hz me përcjellës neutraldhe përcjellës mbrojtës.

2

Linjata) përcjellës, Linja elektrike, në përgjithësib) linjë e lëvizshmec) përcjellës neutral, përcjellës i mesëm, paraqitja sipasdëshirësd) përcjellës mbrojtës, paraqitja sipas dëshirës

e) Përcjellës PEN

3

Zhvendosja e linjësLinja:

a) nën suvatim

b) në suvatim

c) mbi suvatimd) e izoluar në tubin e instalimeve

4

Kryqëzimi i linjaveKryqëzimi i 5 linjavea) paraqitje shumëfijore

b) paraqitje njëfijore

5

Lidhja e linjavea) pika e lidhjes në përgjithësi, veçanërisht lidhje tëpazgjidhshme gjatë funksionimitb) lidhje të çmontueshme p.sh. borna

6

Lidhje përcjellëse të linjavea) paraqitje shumëfijore

b) paraqitje njëfijore

7

Kuti shpërndarëse,

a) paraqitje nëse është e nevojshmeb) kutia e çelësave dhe lexuesve elektrikë të shtëpisëc) shpërndarja

8

Shinë bornasha) e përgjithshme

b) me ndarje

c) me lidhje të fortë

Nr.

Simbolet

Emërtimi

9

Ushqimia) nga lartë

b) nga poshtë

c) nga lart poshtë

10

Çelësat e instalimita) njëpolësh, pa ndriçimb) njëpolësh, me ndriçimc) dypolësh

11

Çelësat e instalimit

a) çelës grup

b) çelës seriec) deviator

d) ndërçelës

12

Çelësat e instalimit

a) me dimerb) si çelës sensorc) si dimmer sensor

13

Butoni

a) i pandriçuar

b) i ndriçuarc) me sensor.

14

Mekanizmat prizë- spinë

a) prizë pa kontakt mbrojtës (togëzues)b) priza për përcjellës mbrojtës,me kontakt mbrojtësc) kunjat e spinave në përgjithësi; spinat.

15

Konakt mbrojtës- Lidhje me prizë

16

Prizat

a) prizë dyshe

b) prizë treshe

c) prizë me rrymë alternative trefazorea) prizë telefonib) prizë antene.

Nr.

Simbolet

Emërtimi

17

Instalime mbrojtëse

Siguresa:

a) e përgjithshme

b) trepalëshe

c) çelësi mbrojtës i linjës

d) çelës mbrojtës me aktivizim termik dhe magnetik

e) çelës mbrojtës i rrymës së defekteve

18

Prodhues tensioni

Gjeneratori, në përgjithësi

a) jo rrotullues

b) rrotullues

a) pajisje furnizuese energjie, pajisje ridrejtimi

b) konvertor

c) bateri me të dhëna rreth polaritetit dhe tensionit

19

Transformator:

a) paraqitje një fijore

b) paraqitje shumëfijore

20

Ndriçuesit/llambat

Ndriçuesit në përgjithësi

a) paraqitje shumë polare

b) paraqitje njëpolare

c) ndriçues me çelës

Ndriçues shumëfish

a) me dy shtigje rryme të ndara

b) me një shteg rryme

21

Ndriçues për llamba të shkrishme:

a) në përgjithësi

b) me të dhëna rreth numrit të llambës

c) paraqitje me detaje

Ndriçues për llamba fluoreshente

22

Mjete matëse

a) matës rryme

b) matës tensioni

a) matës fuqie

b) matës omike

c) lexues elektriciteti

Nr.

Simbolet

Emërtimi

23

Rezistencat

Rezistenca, në përgjithësi paraqitja sipas dëshirës

Rezistencë e ndryshueshme

a) në përgjithësi

b) jo lineare

c) me degëzime

24

Rezistencë e ndryshueshme nëpërmjet aktivizimit mekanik

a) e përgjithshme b) e qëndrueshme c) e shkallëzuar

Rezistencë e ndryshueshme nëpërmjet një madhësie fizike

a) rezistencë-NTC

b) rezistencë-PTC

c) fotorezistencë

25

Induktiviteti, kapaciteti

Bobina, mbështjellja, induktiviteti

paraqitja sipas dëshirës

Kondensatori, Kapaciteti

a) në përgjithësi b) i polarizuar

c) kondensator elektrolit i polarizuar

26

Gjysmëpërcjellës

a) diode, diodë ridrejtues

b) diodë Z

c) diodë luminishente

d) fotodiodë

a) tiristor, triodë tiristor

b) diak, varistor

c) triak transistor (qarku mund të lihet pa vënë)

27

Tokëzimia) në përgjithësi

b) tokac) lidhje me përcjellës mbrojtës, pajisje mbrojtëse të klasit 1

28

Simbole sigurie dhe paralajmëruesea ) izolimi mbrojtës, pajisje mbrojtëse të klasit 2.b) tension i ulët sigurie, pajisje mbrojtëse të klasit 3.

Nr.

Simbolet

Emërtimi

29

Pajisjet elektroshtëpiake

Elektropajisjet, në përgjithësi

a) soba elektrike, në përgjithësi

b) soba e mikrovalës

c) pllaka ngrohëse

33

a) pajisjet e ujit të ngrohtë, në përgjithësi

b) bojleri

c) ngrohësi i ujit në rrjedhje

31

a) lavatriçja

b) pjatalarëse

c) tharësja e rrobave

32

a) frigorifer

b) pajisje për ngrirje

33

a) ngrohës ambienti

b) sobë me gurë ngrohës, që ruajnë nxehtësinë

c) kondicioner

34

a) motor, në përgjithësi

b) ventilator

35

a) rele impulse

b) rele kohe

c) çelës kohe

Nr.

Simbolet

Emërtimi

36

Sisteme sinjalizuese

a) zile alarmi, në përgjithësi

b) vibrues

c) gong

37

a) boria

b) sirena

Hapës dyersh

38

a) dritë sinjalizues, në përgjithësi

sidomos me llambë inkandeshente

b) dritë sinjalizuese me llambë neoni

39

a) mikrofoni, në përgjithësi

b) receptor, në përgjithësi

c) altoparlant, në përgjithësi

40

a) sistem komunikimi i alternuar

b) sistemi folës- dëgjues

41

a) radiomarrës

a) TV-marrës

42

Proceset e komandimit

a) ndezur

b) fikur

Nr.

Simbolet

Emërtimi

43

a) aktivizim nëpërmjet gungave te boshtit

b) me motor

44

Komandimet nëpërmjet forcës

a) në përgjithësi

b) Shul/lloz me hapje elektrike

c) vënia në punë si pasojë e tejkalimit të një temperature të caktuar

45

Komandimi elektromagnetik me kthim automatik

a) në përgjithësi

b) i paraqitur në gjëndje të axhituar

c) me vonesë në tërheqje

d) me vonesë në rënie

46

Komandim elektromagnetik pa kthim automatik

psh. releja e impulsit

a) paraqitje shumëpolare

b) paraqitje njëpolare

47

Aktivizuesi, paraqitja sipas dëshirës

a) nëpërmjet tensionit të tepërt (të lartë), në mënyrë magnetike

b) nëpërmjet tensionit të tepërt(të lartë), në mënyrë termike c)nëpërmjet rrymës së defektit

Nr.

Simbolet

Emërtimi

48

Elementet digjitale, Portat

Forma kryesore për simbolet e funksionitRaporti anësor sipas nevojave

49

Negacioni

a)në hyrjeb)në dalje

50

Elementët bashkues a) DHE me 3 hyrje b) OSE me dy dalje, ku një dalje inverton

51

c) JOEDHE, paraqitja sipas dëshirës

52

d) JOOSE, paraqitja sipas dëshirës

53

Përforcues(Shigjeta tregon drejtimin e përforcimit)

Nr.

Simbolet

Emërtimi

54

Elementë kontaktiElement takues kontakti, mbyllës (kontakt normalisht ihapur)a) në përgjithësi

b) trepolare

55

Element stakues kontakti, hapës (kontakt normalisht imbyllur)a) në përgjithësi

b) dypolar

56

Deviatora) me pozicion stakimi (mbyllës nga dy drejtime, çelësgrup)b) pa pozicion stakimi (deviator)

57

Element kontakti, i paraqitur në gjendje punea) mbyllës

b) hapës

58

AktivizuesVeprim i ndërsjelltëa) të përgjithshme

b) në distancë të vogëlVonesë gjatë lëvizjesa) majtas

b) djathtasmekanizëm mbajtës/bllokues

a) pozicionues

b) lëvizja majtas, e bllokuar

59

Aktivizim me dorëa) në përgjthësi

b) nëpërmjet shtypjesc) nëpërmjet tërheqjes

d) nëpërmjet lëvizjes lartposhtë

e) nëpërmjet rrotullimit

f) vënie në punë nëpërmjet një çelësi të spostueshëm

60

Aktivizues

a) aktizim nëpërmjet gungave te boshtitb) me motor

Kondensatori

Kondensatori paraqet sistem prej dy trupave përçues izolator, me çfarëdo qoftë formë dhe madhësi, të elektrizuar me sasi të njëjtë, por të kundërt sipas parashenjës së mbushjeve +Q dhe - Q. Trupat përçues quhen elektroda. Mbushjet janë renditur nëpër sipërfaqen e trupave përçues dhe krijojnë fushë elektrike, vijat e forcave fillojnë prej sipërfaqes së trupit pozitiv dhe mbarojnë te sipërfaqja negative (fig.1.). Ndërmjet elektrodave do të ekziston tension U.

Fig.1. Kondensatori

Fig.2. Kondensatori pllakë. Fig.3. Një realizim i kondensatorit.

Fig.4. Lidhja paralele e kondensatorëve

Fig.5. Lidhja seri e kondensatorëve.

Fig.6. Lidhja e kombinuar e kondensatorëve.

Fig.7. Qark elektrik elementar (i thjeshtë).

LIDHJA E REZISTORËVE

Në zbatimin praktik, prej shkaqeve të ndryshme, rezistorët shpesh herë lidhen në grupe të mënyrave të ndryshme. Dy mënyra të ndryshme të lidhjes së rezistorëve janë lidhja serike (rendore) dhe paralele. Këto dy mënyra të lidhjes mundet edhe të kombinohen (lidhje e kom-binuar ose e përzier), për të fituar rrjeta të ndryshme të rezistorëve.

Fig.8. Lidhje seri e rezistorëve.

Fig.9. Lidhja paralele e rezistorëve.

Fig.10. Lidhja e kombinuar e rezistorëve.

MATJA E DISA MADHËSIVE ELEKTRIKE

Fig.11. Matja e fuqisë së rrymës me ampermetër.

Fig.12. Matja e tensionit me voltmetër.

Fig.13. Matja e rezistencës elektrike me ndihmën e ampermetrit dhe voltmetrit.

Fig.14. Qarku i rrymës të përbërë prej një burimi dhe një rezistori.

Vërejtje:

Të vizatohen në letër hamer të formatit A3=420*297mm këto skema të paraqitura në figurat e mësipërme: Fig.1, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12. Të punohen me përpjesë sipas dëshirës. Punimi të bëhet me laps të thjeshtë ose me ngjyrë të zezë. Punimi të dërgohet në mënyrë elektronike në këtë imell: inxh.haki.s@hotmail.com

Detyra;

Simbole të elementëveVizatoni simbolet e elementëve sipas përmasave më lart. Përshkruani kuptimin e simboleve si dhe të detajeve brenda tyre.

Zgjidhja:

a).

1-rezistenca

2-Ndryshueshmëria në përgjithësi

3- Ndryshueshmëria si pasojë e ndryshimeve mekanike

4-Marrëdhënie jolineare mes mënyrës së ndryshimit dhe ndryshimit të rezistencës

5-Lidhjet/kontaktet.

Nxënës të dashur ju bëni zgjidhjen e rasteve nën b), c) dhe e).

b)

1-

2-

c)

Butonat

1-

2-

3-

4-

e)

Rele impulsi

1-

2-

3-

4-

Qarqet me ndërprerje

Detyrë:Vizatoni:a) Skemën e përgjithshme (të plotë) të dy qarqeve me ndërprerje (çelësi Q1 për llambën E1).b) Skemën e kalimit të rrymës në paraqitje logjike.

Zgjidhja:

a) Skemën e përgjithshme

b) Skemën e kalimit të rrymës në lidhje logjike.

Qarku (me ndërprerje) me prizë

Detyrë:Në kuzhinën e një shtëpie për një familje është realizuar instalimi i paraqitur.a) Përshkruani sistemin e instalimit elektrikb) Vizatoni skemën e përgjithshme të qarkut; jepni tipin e përcjellësit dhe mënyrën e vendosjes në mur.c) Vizatoni skemën e kalimit të rrymës në paraqitje logjike.

Zgjidhja:

a) Përshkrimi i sistemit

b) Skemën e përgjithshme e qarkut

c) Skemën e kalimit të rrymës në lidhje logjike.