· Web view4-р ангийн “Монгол хэл”-ний хичээлийн“Төстэй зүйл юу байгааг судлах,харьцуулж сурах”16 цагийн

1

4-р ангийн “Монгол хэл”-ний хичээлийн

“Төстэй зүйл юу байгааг судлах,харьцуулж сурах”

16 цагийн нэгж хичээлийн хөтөлбөр

боловсруулсан

Д.Сүхбаатарын нэрэмжит 2-р сургуулийн багш нар:

1. Ж.Наранзул /Нийслэлийн сургагч багш/ Утас: 99140868

И_мэйл: [email protected]

2. Б.Баасанхүү /БХАН-ийн сургагч багш/

Утас: 99963082

3. Т.Уранцэцэг /магистр/

Утас: 99203179И_мэйл: [email protected]

2

Нэгж хичээлийн товъёог

Нэгж хичээлийн зорилго,суралцахуйн зорилт,

агуулга,арга зүй хуудас 6-7

Ээлжит хичээлийн хөтөлбөрүүд хуудас 8-32

Үнэлгээний гурван түвшний

жишиг даалгавар /үлгэрчилсэн/ хуудас 15,21,33

CD-д буулгасан хуулбар

Багшийн мэдлэгийн санд

Сургалтын идэвхтэй аргууд

1. Сурах сэдэл тэмүүлэл төрүүлэх аргууд:- Оюуны довтолгоо- Асуудал дэвшүүлэн шийдвэрлэх- Идэвхжүүлэх2. Бичих чадвар хөгжүүлэх аргууд:- Марафон бичлэг- Raft бичлэг- KWL-ийн арга - Эссэ буюу чөлөөт бичлэг3. Ярих чадварыг хөгжүүлэх аргууд:- Бод, хамтар, хуваалц- Түншдээ хандах- Мэтгэлцээний- Үзэгтэй тоглоом

4. Бүтээлч сэтгэлгээг хөгжүүлэх аргууд:- Инсертийн арга- Зэрэгцүүлэн тэмдэглэл хөтлөх арга- Дөрвөн мөрт зохиох арга- Асуулт тавих аргууд- Эйлер Венийн диаграмм- Эвлүүлгийн арга5. Судалгааны аргад суралцах аргууд:- Орчны судалгаа- Жижиг бүлгээр судалгаа хийх- Төслийн судалгаа хийх

Багшид байх арван шинж

Монголчуудын ёс зүйн уламжлал арвин баялаг тэр тусмаа хүнээр хүн хийх арга ухаан ньтун

нарийн зүй тогтолтой. Энэхүү их ухаанаас суралцах нь багш хүний эрхэм зорилгын нэг байх учиртай.

Эртний мэргэдийн сургаалыг үндэс болгон багшид байх арван шинжийг гарган тавьсан байдаг.

Номхтгох: Эмнэг догшин морийг хазаараар номхтгохтой адил үйл бусад оршигчдыг гэсгээн номхтгох чадвар

Амарлингуй: Нүгэл буяныг ялган чадах дотоод сэтгэлийн тайван шинж

Чухал амарлингуй: /онцгой тайван/ сэтгэл амарлингуй шүтэж үнэн учрыг тус тусад нь шинжлэхүй чадвар

Ишээр баялаг: Зарлиг эрдмээр баялаг байх чадвар

Мөн чанарыг оносон: Номын далайгаас сүрийг олох чадвар

Эрдмээр үлэмж: Өөрийгөө ямагт өсгөх чадавх

Өгүүлэхэд мэргэн: Ухаан санаагаа төвлөрүүлэн илүү дутуу үггүйгээр ухааруулах чадвар

Энэрэнгүй: Олз хүндлэлийг үл хайхран ариун сэтгэлийн тэнхээтэй байх чадвар

Уйтгарыг тэвчихүй: Дахин дахин номлохдоо үл алжаан номлохын хатуужлыг эзэмших чадвар

Багш үндсэн гурван ажиллагаагаар суралцагчдад нөлөөлж байдаг.

Татах байдлаар: Багш хүн сургалцагчдадаа өөрийн хичээл зүтгэл, үйл ажиллагаагаараа нөлөөлж, тэдний авьяас чадварыг хөгжүүлнэ.

Итгүүлэх байдлаар: Сайн ханддаг хүнийхээ үгэнд илүү анхааралтай ханддаг хүний сэтгэлзүйн онцлог байдаг. Багшийн хайрлаж хэлсэн үг нь сурагч хүнд тун үнэ цэнэтэй болдог.

Ухааруулах байдлаар: Суралцагчдад ухааруулан ойлгуулж, тэдэнд тодорхой сэдэл өгч, өдөөж чадах нь багшаас ихээхэн ур чадварыг шаарддаг.

3

Оношилгоо

Бидний боловсруулсан 4-р ангийн “Төстэй зүйл юу байгааг судлах, харьцуулж сурах”

нэгж хичээлийн хөтөлбөр нь:

Агуулгын хувьд:

Хэвтээ тогтолцоо / өмнөх агуулга / Босоо тогтолцоо /өмнөх анги /

- “ Ялгаа нь юу вэ?” гэсэн өмнөх бүлэгт зохиолын баатруудын үзэл бодлуудыг харьцуулсан.

- Эхийн эхлэл, гол, төгсгөл хэсэгт баатруудын зан төрх хэрхэн өөрчлөгдсөнийг харьцуулсан.

- Сэтгэгдлээ илэрхийлэн бичиж сурсан.- Бусдад өөрийнхөө санааг соёлтойгоор

илэрхийлэх үг хэллэг хэрэглэх, сэтгэлийн хөдөлгөөнөө илтгэх зэрэгт суралцсан.

- “ Төстэй зүйл нь юу байна вэ? ” гэсэн бүлэгт үйл явдал нь төстэй хоёр эхийг харьцуулж сурна.

- Санаа бодлоо илэрхийлэхдээ жишээгээр батална.

- Уншсан харсан зүйлтэйгээ харьцуулж сурна.

- Ойролцоо ба эсрэг утгатай үгийг сонгож өгүүлбэр зохионо.

- Эхийн гол утга санаа, үйл явдлын ижил ба ялгаатай талыг харьцуулна.

-

3-р ангид:- Уншсан зүйлийнхээ учир шалтгааныг

дарааллаар тайлбарлан ярьж,бичсэн.- Эхийн эхлэл, гол,төгсгөл хэсгийг ялган

таньдаг болсон.- Зохиолын баатрын зан чанарыг

тодорхойлохдоо зохиолоос жишээ татаж сурсан.

- Сэдвийн хүрээнд ярьж сурсан.4-р ангид:

- Уншсан зүйлийнхээ холбоо хамаарлыг судална.

- Эхийн гол, төгсгөл хэсгийн холбоо хамаарлыг тайлбарлаж сурна.

- Зохиолын баатруудын зан ааш,сэтгэл санааны байдал, үзэл бодол эхлэл, гол төгсгөлд хэрхэн өөрчлөгдсөнийг харьцуулна.

- Хоёр зохиолыг харьцуулж сурна.- Адилтган дүрсэлснийг эхээс олж

тайлбарлана.- Санаагаа жишээгээр батлан ярьж сурна.

Суралцагчийн хувьд:

9 - 10 насны хүүхдийн буюу 4-р ангийн сурагчдын нас сэтгэхүйн онцлог:

- Хөдөлгөөнтэй хэдий ч болж буй явдалд анхааралтай ханддаг. Биеэ барих чадвартай байдаг.- Сонирхол нь өргөн цар хүрээтэй болж, юу хийхээ төлөвлөдөг.- Өөрийгөө болон бусдыг үнэлэх чадвартай болно.- Бие даан ажиллах эрмэлзэлтэй болно.- Дадал чадвараа сайжруулж, нэмэгдүүлэхийг хичээж, нэг зүйлийг олон дахин хийдэг.- Өөрийн санаа бодлоо чөлөөтэй илэрхийлж чаддаг болно.

Суралцагчдын сурах арга барил өөр өөр учир тэдний ялгаатай байдлыг тооцож дасгал даалгаврыг боловсруулах нь ач холбогдолтой байдаг.

4

Суралцагчид түвшингээр дараах чадваруудыг эзэмшсэн байна. Үүнд:

Маш сайн түвшин: Эхийн агуулга, ил ба далд утга санааг харьцуулах нэгтгэн дүгнэх Эхээс адилтгах, хүншүүлэл, хэтрүүллийг ялган таньж тайлбарлах Эхэд шинэ баатар , шинэ үзэгдэл оруулах, орчныг өөрчлөн бичих,яриагаа төлөвлөж

бэлтгэн дэмжлэггүй илэрхийлэх Толь бичиг ашиглах нягтлах Ойролцоо ба эсрэг утгатай хэлц үгийг олох, тайлбарлах, санаагаа илэрхийлэх. Өөрийн ба бусдын бичсэнийг үнэлэх

Хангалттай сайн түвшин: Эхийн агуулга ил ба далд утгыг таамаглах, тайлбарлах Үзэл бодлоо баталж илэрхийлж бичих Ойролцоо ба эсрэг утгатай өгүүлбэрээр санаагаа илэрхийлэх, Эхээс адилтгал, хүншүүллийг ялган таних,тайлбарлах Толь бичиг ашиглах Өөрийн ба бусдын бичсэнийг үнэлэх

Дундаж түвшин: Эхийн агуулга ил ба далд утгыг таамаглах Ойролцоо ба эсрэг утгатай үгээр санаагаа илэрхийлэх, Эхээс хэтрүүллийг ялган таних Өөрийн ба бусдын бичсэнийг үнэлэх

Сурах бичгийн хувьд:

- Сурах бичиг нь арван дөрвөн бүлэгтэй.

- Бидний боловсруулсан “Төстэй зүйл юу байгааг судлах,харьцуулж сурах” 16 цагийн нэгж

хичээлийн хөтөлбөр нь “Төстэй зүйл юу байна” гэсэн бүлэг нь юм.

- Энэхүү бүлгийн агуулгын бүтцийг тогтоохдоо сурагчдын эзэмшвэл зохих унших,ярих

сонсох бичих чадварын тогтолцоог харгалзсан байна.

- Сурах бичигт нэг чадварыг тодорхой хэдэн цагт эзэмшинэ гэсэн зорилт тавиагүй ч

хүүхэд нэг бүрийг сургах зорилтын хүрээнд ажиллах нь багш бидний ажлын зорилго тул

сурах бичиг дээрх дасгалын тавилуудыг анзаарч ямар аргаар хийж ,өөрийгөө яаж

хөгжүүлж байгаагаар нь тооцож цагаа баримжаалж болохоор тусгажээ.

- Энэхүү бүлгийн дасгалын тавилууд нь тухайн чадварт хүрэх алхмууд юм.

- Хүүхэд задлан шинжлэх аргазүйн тусламжтай эхийг уншиж ойлгохоос гадна өөрийн

төсөөллөөр тайлбарлаж, өөр өөрийн үзэл бодлоор ханддаг онцлогийг харгалзан, эхийн

утгыг ойлгох асуултыг нээлттэйгээр тавьсан байна. Үүнийг харгалзан үзэж

“Төстэй зүйл юу байна” бүлгийн нэгж хичээлийн хөтөлбөрийг боловсрууллаа.

- Бүлэг сэдэв бүрийн төгсгөлд “Би юу сурсан бэ?” үнэлгээг оруулж өгсөн нь суралцагч

өөрийгөө үнэлэх боломжийг бүрдүүлсэн байна.

5

4-р ангийн Монгол хэлний “Нэгж хичээлийн хөтөлбөр”

Хичээлийн сэдэв: Төстэй зүйл юу байгааг судлах,харьцуулж сурах

Судлах цаг: 16 цаг

Хичээлийн зорилго: Гол санаа,үйл явдлаараа төстэй эхийг харьцуулах,санаа бодлоо жишээгээр батлан илэрхийлэх,ойролцоо ба эсрэг утгатай үг сонгон, өгүүлбэр зохиож сурна.

Суралцахуйн зорилт:

Уншсан эхийнхээ голутга санааг ойлгохУншсан зохиолынхоо учир шалтгаан, холбоо хамаарлыг судлахХоёр зохиолыгхарьцуулахХарсан,сонссоноо баримтаар батлан ярих, дүгнэхОйролцоо ба эсрэг утгатай үг сонгох,өгүүлбэр зохиохҮгийн сангаа баяжуулахТоль бичиг ашиглах,хөтлөх

Унших Ярих сонсох Бичих Хэлзүй,үгийн сан

-Уншсан эхийнхээ гол утга санааг ойлгох-Уншсан зохиолынхоо учир шалтгаан, холбоо хамаарлыг судлах-Хоёр зохиолыг харьцуулах

-Уншсан зохиолын гол санааг өөрийн үгээр илэрхийлэх -Харсан,сонссоноо баримтаар батлан ярих,дүгнэх-Ойролцоо ба эсрэг утгатай үг сонгон,өгүүлбэр зохион хэлэх

-Харсан,сонссоноо баримтаар батлан бичих-Ойролцоо ба эсрэг утгатай үг сонгох,өгүүлбэр зохион бичих

-Толь бичиг ашиглах,хөтлөх

Агуулга:

СудлагдахуунУр ухаан

Ерөнхий чадвар Тусгай чадвар

“Хэврэгхэн нөхөрлөл”, “Нөхөрлөлийн тухай үлгэр”, “Модон гүүр”, “Эх хүү хоёрын гүүр”, “ Хэн эргэв?” эхүүдийг унших ойлгох,ярих,төстэй зүйлийг олох, гол утга санаа,баатруудын гадаад төрх,зан чанар холбоо хамаарал,үйл явдлыг ялган таних, ойролцоо утгатай үгийг хэрэглэх

Асуудал шийдвэрлэх

Харилцах Хамтран суралцах Бие даан суралцах Сэтгэн бодох Байгаль орчинтой

зөв харилцах

Уншсан эхийнхээ гол утга санааг ойлгон унших, тайлбарлах,учир шалтгаан холбоо хамаарлыг судлах

Гол санаа, үйл явдлаараа төстэй эхүүдийг харьцуулах

Сэдвийн хүрээнд ойлгомжтой,итгэлтэй ярих

Харсан сонссоноо баримтаар батлах, дүгнэх

Бусдын яриаг сонсож, тодруулж асуух, санаагаа жишээгээр батлан ярих

Үгийн сангаа баяжуулан толь бичиг ашиглах, хөтлөх

Түлхүүр үг: Төсөөлөл, төстэй зүйл, ялгаа,холбоо хамаарал,ойролцоо үгийн сонголт, төрөл, утга, цогцолбор, харьцуулалт, дүгнэлт

6

Сургалтын орчин:

Материаллаг орчин хэрэглэгдэхүүн Бүтээлч үйлийн орчин Сэтгэлзүйн орчин

Сурах бичигт байгаа эхүүд Бичмэл үзүүлэн-15 Хэрчмэл үзүүлэн-10 Зурагт үзүүлэн-12 Эйлер Венийн диаграммын аргаар харьцуулсан үзүүлэн

Багшийн дэмжлэг, чиглүүлэг

Багаар болон хосоор ажиллах,хамтын ажиллагаа

Бүтээлч үйл ажиллагаа

Сурагчийн өөрийн сурах хүсэл эрмэлзлэл

Багш хүүхэд бүрийг хөгжүүлэх,

Хүүхэд бүртэй тэгш харьцах Харилцааны эерэг орчин

нөхцөл

Арга зүй:1. Асуудал дэвшүүлэх арга 2. Харилцан ярианы арга 3. Хосоор ажиллах арга

4.” Зан чанарын зураглал хийх” арга 5. Эйлер Венийн диаграмм 6. Багаар ажиллах арга

7. “ 3-2-1”-ийн арга 8.” Үнэт зүйлийн тэнхлэг” арга 9.” Уншигчийн индэр” арга

Нэгж хичээлийн цагийн төлөвлөлт

Дд Ээлжит хичээлийн сэдэв Хугацаа Хүрэх үр дүн

1 “Хэврэгхэн нөхөрлөл”,”Нөхөрлөлийн тухай үлгэр” үлгэрүүдийг унших, санаа бодлоо хуваалцах

80 минҮлгэрийг уншиж харьцуулалт

хийх,төстэй ба ялгаатай

зүйлийг илрүүлэх, дүгнэлт

хийх

2 “Хэврэгхэн нөхөрлөл”,”Нөхөрлөлийн тухай үлгэр” үлгэрүүдийн үйл явдал,гол санааг харьцуулах

80 мин

3 Харьцуулснаа бататгах,дүгнэн бичих, үнэлэх 80 мин

4 “Модон гүүр” шүлэг, ”Эх хүү хоёрын гүүр” өгүүллэгийг унших,гол санааг ярилцах

80 мин

Шүлэг өгүүллэгийг ялган

таних,үйл явдал,гол санааны

төстэй зүйлийг илрүүлэх

5 Шүлэг,өгүүллэгийн гол санаа,үйл явдлыг харьцуулах

40 мин

6“Модон гүүр” шүлэг, ”Эх хүү хоёрын гүүр” өгүүллэгээсойролцоо ба эсрэг утгатай үг, өгүүлбэрийг багцлах, бататгах, үнэлэх,дүгнэх

80 мин

7 Эхийг уншаад, өөрийнхарсан сонссон зүйлтэйгээ харьцуулах,санаагаа жишээгээр батлах

40 минСурагчид өөрсдийн санаа

бодлоо жишээгээр батлан

тайлбарлах,харьцуулах

аливаа зүйлд үнэлэлт дүгнэлт

өгөх

8 Санаа бодлоо зүйр үгээр жишээлэн ярих 80 мин

9Зохиосон эхийг уншсан, харсан зүйлтэйгээ харьцуулан өөрөө зохион бичих,бататгах, үнэлэх, дүгнэх

80 мин

7

Ээлжит хичээлийн хөтөлбөр №1. / 80 мин /

Хичээлийн сэдэв: Хоёр зохиолыг унших,судлах,харьцуулах

Хичээлийн зорилго: Үлгэрийг уншиж утгыг ойлгох, хоёр зохиолын төстэй ба ялгаатай зүйлийг илрүүлэн, харьцуулалт хийж сурна.

Суралцахуйн зорилт: Уншсан эхийнхээ гол утга санааг ойлгох,ярилцах

Үгийн утгыг тайлбарлан бичих

Бусдын яриаг сонсох,тодруулж асуух

Хичэээлийн явц:

Хичээлийнүе шат Багшийн дэмжлэг Сурагчдын үйл ажиллагаа

хандлагаАнхаарах

зүйл

Сэдэл-жүүлэх

үе2 мин

Алхам 1 Найздаа тусалж байгаа зургийг самбарт байрлуулна.

Үзүүлэн-1-Зургийг ажиглаад өөрт төрсөн сэтгэгдлээ хэлээрэй.

-Зурагт байгаа хүүхдүүдийн ялгаа нь юу байна вэ? Төстэй зүйл нь юу байна вэ? гэдгийг олуулна.Сурагчдын хариултанд багш сайн байна,гайхалтай, болж байнагэсэн аман үнэлгээ өгнө.

Зургийг ажиглаад өөрсдийн төсөөллийг ярилцана.

Багшийн асуултын дагуу ярилцана.

Сурагчид өөрт төрсөн сэтгэгдлээ хэлнэ.Үүнд:Ажилсаг хүүхэд байна.Бусдад тусалдаг.Аав ээжийнхээ үгэнд сайн ордог.Ухаалаг хөдөлмөрч хүүхдүүд байна. Багаар,хосоор ярилцаад дараах хариултыг өгч болох юм.Ялгаа нь: өөр өөр ажил хийж байна,эрэгтэй эмэгтэй, ........Төстэй нь: нас ойролцоо, найздаа тусалж байна, тусархаг сэтгэлтэй........

Сурагчидбагшийн чиглүүлж

байгаа асуултыг ухааран сонсожбайгааг

анхаарна.

Сурагч бүр оролцож байгаа эсэхийг

анхаарна.

Шинэ мэдлэг

бүтээх үе

38 мин

Алхам 2-Найзууд юунаас болж муудалцдаг вэ? нээлттэй асуулт тавина.Үзүүлэн -2

Сурагчид өөрсдийн санаа бодлоо солилцоно.

Найзтайгаа муудалцсан жишээ гаргаж хэлнэ. Сурагчид найзаа гомдоосон тухайгаа ярьж,уучлалт гуйна Сурагчид бие биедээ баяр хүргэж алга ташиж үнэлнэ.

8

Найзаасаа уучлалт гуйсан сурагчдад талархлын үг хэлнэ.


бататгах үе

40 мин

Алхам 3 Эхийг уншуулахаас өмнө утга учиртай, зорилготой ажиллаж сургахын тулд:\ юуг, яаж ажиглаж, харьцуулж унших вэ? гэсэн асуултын дагуу сурагчидтай хамтран,төлөвлөгөө боловсруулна. Үүнд:-Зохиолоос юу,юуг харьцуулж болох вэ? гэсэн асуулт асууна.

-Эхийг зорилготой, анхааралтай, төлөвлөгөөнийхөө дагуу уншаарай гэдгийг хэлнэ.

Алхам 4Уншсаны дараа багш дараах чиглүүлэх асуултуудыг тавина.-Ямар,ямар баатар гарч байна вэ?

Зурагт үзүүлэн:

Хэрчмэл үзүүлэн:

Хоёр эхэд төсөөтэй ба ялгаатай зүйл юу байгааг нэрлээрэй гэсэн даалгавар өгнө.Багш дохио өгсөн сурагчдыг урамшуулан үнэлнэ.

Зурагт үзүүлэн: Сурах бичгийн142-р хуудасны зургийг ашиглана.

Эхэд гарч буй баатруудын холбоо хамаарлыг тогтоогоорой.

Ялгаатай ба төсөөтэй талыг харьцуулаарай гэсэн даалгавруудыг өгнө.Сурагчдын хэлсэн санааг багш самбарт бичнэ.

Алхам 5Ингэхдээ оюуны зураглалын аргаар баатруудын холбоо хамаарлыг тогтоож, Зураг-2 дээр ажиллана.

Эхийг уншихаас өмнө зорилготой ажиллаж сургахын тулд: Юуг,яаж ажиглаж,харьцуулж унших вэ? гэсэн асуултын дагуу багштайгаа,багаараа хамтран,төлөвлөгөө боловсруулна.

Багшийн асуултанд сурагчид дараах таамаглалыг дэвшүүлж болно.

- Үйл явдал- Дүрүүд- Цаг хугацаа- Орчин нөхцөл зэргийг

харьцуулж болно гэх мэт саналыг дэвшүүлж болох юм..

Сурагчид “Хэврэгхэн нөхөрлөл”, “Нөхөрлөлийн тухай үлгэр” гэсэн эхүүдийг уншина.

“Хэврэгхэн нөхөрлөл” үлгэрийн гол баатруудын холбоо хамаарлыг оюуны зураглал аргаар тогтооно./ тугал, гүег, арслан эрслэн, үнээ, цөөвөр чоно, хаан, бух, модчин гэсэн баатрууд гарна./

Оюуны зураглал хийсэн сурагчид ногоон өнгийн дохио өргөнө.

Хоёр эхэд төсөөтэй ба ялгаатай зүйл юу байгааг нэрлэнэ,дэвтэртээ бичнэ.

“Нөхөрлөлийн тухай үлгэр”-ийн бамбар, тугал,хөх түрүү шумуул,гэсэн баатруудын холбоо хамаарлыг тогтооно.

Хоёр эхийн төсөөтэй зүйл, ялгаатай зүйл юу байгааг сурагчид багаараа ярилцаад хэлнэ.

Сурагчдын зөв бичих чадварт анхаарна.

Багшийн чиглүүлж байгаа асуултын дагуу сурагчид өөрсдийн санаа бодлоо илэрхийлнэ.

9

Дүгнэлт: Үлгэрийн утга санааг ойлгохбаатруудын холбоо хамаарлыг тогтоож сурна.

Ээлжит хичээлийн хөтөлбөр №2. / 80 мин /

Хичээлийн сэдэв: Зохиолын үйл явдал,гол санааг ойлгох,харьцуулах

Хичээлийн зорилго: Үлгэрийн төстэй ба ялгаатай зүйлийг илрүүлэн,баатруудын хоорондын холбоо хамаарлыг тогтооно.

Суралцахуйн зорилт: Уншсан зохиолын үйл явдлын учир шалтгааныг олох

Хоёр зохиолын төстэй ба ялгаатай зүйлийг илрүүлэх

Хоёр зохиолыг төрлөөр нь,үйл явдлаар нь харьцууулах

Хичээлийн явц:

Хичээлийн үе шат Багшийн дэмжлэг Сурагчийн үйл ажиллагаа,


зүйл

Сэдэлжүүлэх үе

3 мин

1-р цаг:Алхам -1Доорх зургийг самбарт байрлуулна.

-Эдгээр амьтдын талаар та нар юу мэдэх вэ?-Эдгээр амьтдын ялгаатай ба төсөөтэй талыг нэрлэнэ үү?

Зургийг ажиглаад сурагчид ялгаатай ба төсөөтэй талыг нэрлэнэ.

Ялгаатай: Амьдрах орчин,тэжээмэл ба зэрлэгТөсөөтэй: Үнээ- бух хоёрцөөвөр чоно- арслан/тус бүрдээ төрлөөрөө/

Шинэмэдлэг

бүтээх үе

37мин

Алхам – 2 Багш дугтуйнд навч, модны зураг бэлтгэсэн байна. Бэлтгэсэн зүйлээ баг бүрт тарааж өгнө. Багаараа даалгаврыг гүйцэтгэсэн тохиолдолд модондоо навч ургуулаарай гэдгийг хэлж өгнө.

Зургийг ажиглаад үнээ,эрслэн хоёрын зургийг гүег,тугал гэсэн үгтэй зөв холбоорой. -Багш гүег, тугал хоёрын нөхөрлөлийн тухай уншаарай гэсэн даалгавар өгнө.

Сурагчид даалгавар гүйцэтгэх бүрдээ модондоо навч ургуулна.

Зургийг ажиглаад нэрлэнэ.Гүег нь эрслэнгийн зулзага,Тугал нь үнээний төл гэж нэрлэнэ.

Хосоороо ярилцана.

Арслан,бух хоёрын нөхөрлөлийн

Сурагчдын ярих,бусдыг

хүндэтгэн сонсох

чадварыг сайжруулна

10

гүег

тугал

“ Хэврэгхэн нөхөрлөл” эхэд арслан бух хоёрын нөхөрлөлийн тухай хэрхэн гарч байна вэ? гэсэн асуулт тавина.

Тэдний нөхөрлөлийн тухай өөрсдийн санаа бодлоо илэрхийлээрэй.

Арслан бух хоёрын нөхөрлөлийг ямар амьтан эвдсэн бэ?

Яагаад энэ хоёр муудалцах болсон бэ?

Цөөвөр чононоос болж муудалцсан зургийг самбарт байрлуулж,харилцан ярилцана.

Алхам 3-Арслан бух хоёр яагаад муудалцсан бэ? Шалтгааныг нь бичээрэй.

-Хамгийн чухал гэж үзсэн зүйлүүдээ тэмдэглээрэй.

-Хаан ба цөөвөр чоныг хүн гэж төсөөлөн бодвол ямар зан чанартай байх вэ?

-Хааны тухай ярилцаарай.- Цөөвөр чоно ямар зан чанартай вэ? Ярилцаарай.

тухай гарч байгааг хэлнэ.

Тэдний нөхөрлөлийн тухай өөрсдийн санаа бодлоо илэрхийлнэ.

Сайн найзууд байна.Хамтдаа тоглож өссөн.Аз жаргалтай байна... гэх мэт.

Багаараа хамтран ярилцаж бусадтай санаа бодлоо хуваалцана.

Цөөвөр чонын худал үгнээс болж муудалцсан.

Арслан, бух хоёрын муудалцсан шалтгаан нь:

- Бие биедээ итгээгүй- Дайсан болсон- Нөхөрлөлөө хайрлаагүй- Харилцаагаа тасалсан- Аймшигтайгаар тулалдсан- Хорон санаатны үгэнд

орсон

Сурагчид 3-2-1-ийн аргаар тэмдэглэнэ.

Хааны тухай ярилцана.Хаан бол:-Ухаантай-Ажилч, гярхай-Мэргэн харваач-Бусдад санаа тавьдаг-Сайхан сэтгэлтэй

Цөөвөр чоно бол:-Худлаа ярьдаг-Тэднийг муудалцуулсан-Хорон санаатай-Өөрийн муу санаагаа гүйцээсэн-Амьтдаар тохуурхсан


2 мин


2-р цаг:Алхам 4Сурах бичгийн 142-р хуудасны зургийг ажиглаарай. -Та нарт юу юу бодогдож байна вэ?-Дүгнэлт хийгээрэй.

Зургийг сайтар ажиглаад дүгнэлт хийнэ.Сурагчид өөрт төрсөн сэтгэгдлээ хэлнэ. Үүнд:- Сайн найзууд байх- Бие биенээ хүндэлдэг- Хамтарч тоглож байна.- Зэрлэг тэжээмэл амьтад нөхөрлөхгүй байх гэх мэтээр хариулна. Энэ санаагаа

Сурагчид эхийг

анхааралтай унших, эхэд өгүүлж

байгаа зарим үгийг толь

11

бүтээх үе20 мин

Шинэ мэдлэгээ

бататгах үе16 мин

Даалгавар:1“Нөхөрлөлийн тухай үлгэр” эхийг уншаарай.

Даалгавар:2Тугал бамбарын хэлсэн үгийг олж уншаад үйл явдлыг багаараа ярилцаарай.

Даалгавар:3- Баатруудын хэлсэн үгийг

олж уншаад тогтоогоорой.

- Багаараа хамтарч дүрийн тоглолт хийгээрэй.

Алхам 5 -Үлгэрээсөөртөө хамгийн их таалагдсан хэсгийг олж уншаарай -Яагаад таалагдсан бэ? Жишээгээр батлан яриарай.

Амьтны дүрээр ямар далд утга илэрч байна вэ?

Аль үлгэр нь чамд хамгийн их таалагдсан бэ?

-Эдгээр үлгэрээс чи ямар сургамж авав?- Жагсаан бичээрэй

Үнэлгээ: 1 Баг бүрийн модны навчийг тоолж үнэлнэ. Үнэлгээ: 2Дүрийн тоглолтонд сайн оролцсон найз нартаа хандан сэтгэлийн үг илгээнэ.

дэвтэртээ бичнэ.

“Нөхөрлөлийн тухай үлгэр” эхийг анхааралтай ухааран уншина.

Тугал ба бамбарын хэлсэн үгийг олж уншина, дэвтэртээ бичнэ.

Багаараа ярилцана.

Баатруудын хэлсэн үгийг дэвтэртээ бичиж, тогтооно.

Дүрийн тоглолт бэлдэж,тоглоно.

Баг бүр өөрсдийгөө болон бусад багуудыг дүрийн тоглолтыг хэрхэн хийснийг үнэлнэ.

Таалагдсан хэсгээ уншаад ярина.

Жишээгээр батлан ярина.Дэвтэртээ бичнэ.

Сурагчид санаагаа хариулна. Хүний зан чанар, үерхэл нөхөрлөл, итгэлцлэл,.......

Сурагч бүр өөр өөрийн санаа бодлыг хэлнэ /хариулт нээлттэй. /

Сургамжийг жагсаан бичээд, “Уншигчийн индэр”-ээс хариулна.

Сурагчид өөрсдийн санаа бодлоо хэлнэ.

бичгээс харж,утгыг

ойлгож авахад нь анхаарна.

Дүгнэлт:2 мин Үлгэрийг уншиж харьцуулалт хийж ,төстэй ба ялгаатай зүйлийг илрүүлж чаддаг болно.

12

Сэтгэлийн үгийг самбарт байрлуулж болно.

Мөн бусдадаа солилцож болно.

Ээлжит хичээлийн хөтөлбөр №3 /80 мин/

Хичээлийн сэдэв: Уншсан зохиолоо харьцуулах, дүгнэлт хийх

Хичээлийн зорилго: Уншсан үлгэрүүдийнхээ гол санаа,үйл явдал,баатруудын талаар харьцуулалт хийж,төстэй ба ялгаатай зүйлийг илрүүлэн,эхийн үйл явдалд дүгнэлт хийж сурна.

Суралцахуйн зорилт:-Уншсан зохиолын баатруудын хоорондын холбоо,хамаарлыг тогтоо

-Үлгэрийн баатруудыг хүншүүлэх,хэрхэн дүрсэлснийг тайлбарлах

- Үлгэрийн гол санаа,үйл явдлыг харьцуулах, дүгнэлт хийх

Хичээлийн үе шат Багшийн дэмжлэг Сурагчдын үйл ажиллагаа,


зүйл


3 мин

Сэргээн санах7 мин

1-р цаг 40 мин Алхам 1 Өмнө үзсэн үлгэрийн баатрын зурган үзүүлэнг байрлуулна.

-Эдгээр амьтдыг хүншүүлбэл ямар зан чанартай гэж хэлж болох вэ?

Зургийг ажиглан уншсан үлгэрийнхээ баатруудын тухай бодно.

Сурагчид хаан ба цөөвөр чонын зан чанарыг хэлнэ.Хаан бол: ухаантай,ажигч,гярхай, мэргэн,бусдад тусалдаг.Цөөвөр чоно бол: худлаа ярьдаг, хоёр найзыг муудалцуулдаг,хорон санаатай гэх мэтээр хариулна.Сурагчид ногоон өнгийн дохиогоо өргөж хариулна.

Сурагчдын унших,

төсөөлөн бодох

чадварыг ажиглана.

Шинэ мэдлэг бүтээх үе

Алхам 2 Үлгэрийн баатруудын зан чанарыг ямар,ямар өнгөөр илэрхийлж болох вэ? гэсэн асуулт тавьж, өнгөөр ялгах даалгавар өгнө.

Сурагчид хааны зан чанарыг цагаан өнгөөр,цөөвөр чонын зан чанарыг хар өнгөөр илэрхийлнэ гэж хэлж болох юм.

13

Хааны зураг

27 мин

Дүгнэлт3 мин

Алхам 3Яагаад та нар энэ өнгүүдээр дүрслэх болсон бэ?Идэвхтэй оролцож байгаа сурагчдадзүйтэй,сайн байна, гайхалтай гэх мэт аман үнэлгээ өгнө.

Алхам 4 Одоо бүгдээрээ “Өнгөт үлгэр” эхийг сонсоцгооё. Сонсохдоо хар, цагаан,шар өнгөөр юуг илэрхийлснийг төсөөлөн бодоорой гээд багш уншиж өгнө.

-Төсөөлөн бодсоноо зургаар илэрхийлэх даалгавар өгнө.

Сурагчид төсөөлөн бодсон зүйлээ зургаар хэрхэн илэрхийлж байгаагаа дүгнэнэ.

Хүүхдүүд: Цөөвөр чоно хар муу санаа агуулсан болохоор хар өнгөөр дүрсэлсэн. Харин хаан сайхан сэтгэлтэй, тусархаг учраас цагаан өнгөөр дүрсэлсэн гэх зэргээр хариулж даалгаврыг гүйцэтгэнэ.

“Өнгөт үлгэр” эхийг сонсох явцдаа хар,цагаан,шар өнгөөр юуг илэрхийлснийг бүх хүүхэд анхааралтай сонсож,төсөөлөн бодно

Сурагчид төсөөлөн бодсоноо зургаар илэрхийлэн зурна./Хүүхэд бүр өөр өөрийнхөөрөө/

Сурагчдын зурсан зургийг үнэлэн урамшуулна.

/зураг дээр тавьж өгнө./

Шинэ мэдлэгээ

бататгах үе15 мин

2-р цаг 40 мин Алхам 5 -Хар, шар,цагаан үлгэрүүд юугаараа ялгаатай вэ? юугаараа төстэй вэ?- Самбарт хоёр хэсэг бүхий бичмэл үзүүлэн байрлуулна.

Төстэй тал Ялгаатай тал

......................

...........................

Багш багуудын санааг давхцуулахгүйгээр бичнэ. Төсөөтэй ба ялгаатай талыг хэрхэн бичсэнд үнэлгээ өгнө.

Үнэлгээ: Сурагчдын явцын үнэлгээ нэгтгэнэ.Багаар нь үнэлнэ. Хичээлд идэвхтэй оролцсон сурагчдад баяр хүргэнэ.

Сурагчид “Хар үлгэр”, “Шар үлгэр”, “Цагаан үлгэр”-ийн ялгаатай ба төстэй талыг тус тусад нь наадаг цаасан дээр бичээд самбарт ялган наана.

Баг бүрт ТӨМ тараан өгнө.

Багийн сурагчид ярилцаад ялгаатай ба төсөөтэй талыг бичнэ.Зөв бичих чадварыг ахиулна

Бусад багтаа тайлбарлана.

Бие даах ажил

20 мин Хүний зан чанар,амьтдын талаар өөрийн дуртай сэдвийг сонгон өнгөөр илэрхийлэн бичих даалгавар өгнө.

Хүүхэд бүр өөрийн дуртай сэдвийг сонгон өнгөөр илэрхийлэн бичнэ. Бичсэн эхээ найз нөхдөдөө уншиж өгөх,зөвлөгөө аван,дахин сайжруулж бичнэ.

14

Багш сурагчдын найруулан бичих,зөв бичих чадваруудыг үнэлнэ.

Дахин сайжруулж бичээд багшдаа шалгуулна.


Багш, сурагчид хамтран давхардсан санаагаа нэгтгэнэ.Аливаа зүйлийг өнгөөр дүрсэлж, дүгнэн бичиж сурснаа илэрхийлнэ.


Үнэлэх жишиг даалгавар №1

Маш сайн Хангалттай сайн Дундаж

15

1.“Нөхөрлөлийн тухай үлгэр” –т гардаг баатруудыг нэрлэн бичээрэй./1,5 оноо/

.................................................................

/ Жич: Энэ нь Блумын таксономийн сэргээн санах,задлан шинжлэх түвшний даалгавар юм./

2.Эм арслан болон арслангийн зулзагыг нэрлэн бичээд,холбоо үг бүтээгээрэй. /1,5 оноо/

................................................................

...............................................................

/ Жич:Энэ нь Блумын таксономийн сэргээн санах,ойлгох бүтээх түвшний даалгавар юм./

3. “Хэврэгхэн нөхөрлөл” “Нөхөрлөлийн тухай үлгэр”-ийн баатруудын ялгаатай талыг жишээгээр батлан бичнэ үү? / 2 оноо /

..............................................................

..............................................................

/ Жич: Энэ нь Блумын таксономийн ойлгох,задлан шинжлэх,бүтээх түвшний даалгавар юм./

4. . “Хэврэгхэн нөхөрлөл” “Нөхөрлөлийн тухай үлгэр”-ийн баатруудын нэрээр үгийн сүлжээ зохиогоорой. /3 оноо/

/ Жич: Энэ нь Блумын таксономийн задлан шинжлэх,бүтээх түвшний даалгавар юм./

Бүгд-8 оноо

1 . “Хэврэгхэн нөхөрлөл” эхэд найзуудыг хооронд нь муудалцуулдаг дүрийг ямар амьтнаар төлөөлж гаргасан бэ? /1 оноо/

А. Арслан Б. Бух В. Цөөвөр чоно

/ Жич: Энэ нь Блумын таксономийн сэргээн санах,ойлгох түвшний даалгавар юм./

2. Бамбар бол “ ................................” үлгэрт гардаг ..................сайн найз нь юм. / 2 оноо/

/ Жич: Энэ нь Блумын таксономийн сэргээн санах,задлан шинжлэх түвшний даалгавар юм./

3. “Хэврэгхэн нөхөрлөл” “Нөхөрлөлийн тухай үлгэр”-ийн баатруудынтөстэй талыг жишээгээр батлан бичнэ үү? /2 оноо/

.................................................................

.................................................................


4. И.Зиедонисийн “Өнгөт үлгэр”-ийн хар,цагаан,улаан өнгөөр юуг илэрхийлсэн бэ? /3 оноо/

А. Хар өнгөөр ...................илэрхийлсэн.Б. Цагаан өнгөөр .............илэрхийлсэн.В. Улаан өнгөөр............... илэрхийлсэн.

/ Жич: Энэ нь Блумын таксономийн задлан шинжлэх,бүтээх түвшний даалгавар юм./

Бүгд- 8 оноо

1.Барын зулзагыг ................. гэдэг.

/1 оноо/

/ Жич:Энэ нь Блумын таксономийнсэргээн санах түвшний даалгавар юм./

2.Цэгийнорондэсрэг утгатайүгийг нөхөн бичиж,зүйр үгийг гүйцээгээрэй. / 1 оноо/

Өөрийн тусыг .................. өгНөхрийн тусыг ................. ав.

/ Жич: Энэ нь Блумын таксономийн сэргээн санах, задлан шинжлэх түвшний даалгавар юм./

3. Зүйр үгийг зөв дараалалд оруулан бичээрэй. / 2 оноо/

олон нөхөр хүнд Сайн явдал Сайн олон моринд


4. И.Зиедонисийн“Өнгөт үлгэр”-ийн хар,цагаан,улаан өнгөөр юуг илэрхийлсэн болохыг бодоод нэр өгөөрэй. /3 оноо/

А. Хар үлгэрт өгөх нэр....................Б. Цагаан үлгэрт өгөх нэр ..............В. Улаан үлгэрт өгөх нэр ................

/ Жич: Энэ нь Блумын таксономийн сэргээн санах,задлан шинжлэх,бүтээх түвшний даалгавар юм./



Хичээлийн сэдэв: Шүлэг ба өгүүллэгийн гол санааг ойлгох, ялгааг олж тайлбарлах

16

Хичээлийн зорилго: Шүлэг,өгүүллэгийг ялган таньж,гол санаа үйл явдлыг ярилцана.

Суралцахуйн зорилт: Шүлгийн утга санааг ойлгож,уран сайхныг мэдэрч илэрхийлж сурах

Уншсан зохиолынхоо бодит явдал ба уран сэтгэмжийг ялган таних

Бүтээлчээр сэтгэж,товч тодорхой оновчтой ярих


Хичээлийн үе шат Багшийн дэмжлэг Сурагчдын үйл ажиллагаа, хандлага Анхаарах

зүйл

Сэдэлжүү-лэх үе

3мин

Алхам 1- Урсгал ихтэй голын зургийг сурагчдад харуулж самбарт байрлуулж төсөөлөн бодуулна.

-Ширүүн урсгалтай, гүнзгий, өргөн голыг туулахад бидэнд юу хэрэгтэй вэ?

-Хэрвээ машингүй, завьгүй бол голыг хэрхэн туулах вэ?

-Сурагчдын хариултаас гүүр гэсэн үгийг сонгож авна.

-Багш самбарт гүүрний зургийг байрлуулна.

-Гүүр бидэнд ямар хэрэгтэй вэ? гэсэн нээлттэй асуулт тавина.

Сурагчид зургийг ажиглана.

Төсөөлөн бодно.

Сурагчдаас гарах санаа:-Ширүүн урсгалтай,харгиа ихтэй,урсгал түргэн,өргөн гол байна ...гэх мэтээр хариулж болох юм.

-Сурагчид янз бүрээр хариулна.(завь, гүүр, машин, морь хэрэгтэй гэх мэт)

-Гүүрээр,онгоцоор гарна гэж хариулж болох юм.

Сурагчид зургийг ажиглана.

-Сурагчид өөрсдийн санаа бодлоо хэлнэ.

.Сурагчдын хүлээн авах чадвар ямар

байгааганхаарна

Санаа бодлоо

илэрхийлэн ярих чадвар

сайжирч байгаа эсэхийг

ажиглана.


бүтээх үе

27 мин

Алхам 2 Бид өнөөдөр хоёр өөр төрлийн зохиолыг харьцуулж судална.

-Төрлийн хувьд ямар ямар ялгаа байгааг ажиглан бүтээлчээр сонсоорой.

Сурах бичгийн хуудас 144-т байгаа “ Модон гүүр” шүлгийг багш үлгэрлэн уншиж өгнө.

Даалгавар:

-Сурагчид дөрвөн баг болон хуваагдаж ажиллахаа мэдэж авна.

Багш эхлээд шүлгийн зохиолоо уншиж өгөх учраас сурагчид анхааралтай сонсоно гэдгээ ухаарна.

-Сурагчид шүлэг үү,өгүүллэг үү гэдгийг ялгах зорилготойгоор бүтээлчээр сонсож, зохиолын төрлийг тогтооно.

17

-“Модон гүүр шүлгийн бадаг бүрт илрэх утга санааг дүгнэн ярилцаад гарчиг өгөөрэй.

-Багаараа ярилцаж хийгээрэй.

Зохиолч “Модон гүүр” шүлэгтээ гүүрийг хэрхэн дүрсэлсэн вэ?

Асуултанд хариулсан сурагчдад аман үнэлгээ өгнө.

-Сурагчид шүлгийн бадаг бүрт илрэхутгыг төлөвлөгөөний дагуу ярилцана.

-Багаараа ярилцаж,гарчиг өгнө.

Сурагчид багшийн нээлттэй асуултанд янз бүрээр хариулж болох юм.Үүнд:- Гүүр яагаад ярихгүй байгаа юм бол ...- Гүүр маш их ажилтай байдаг...- Гүүр өөрийгөө магтах завгүй гэх мэт хариулт өгч болох юм.

Асуултанд сурагчид ногоон өнгийн дохио өргөж хариулна.

Шүлэг ба өгүүллэгт

гарч байгаа зарим үгийн утгыг толь

бичгээс харж,утгыг

ойлгож авна.

Шинэ мэдлэгийг бататгах үе

10 мин

Алхам 3- Гүүрийг хүн гэж төсөөлөн бодъё.-Хэрвээ гүүрийг хүн гэж бодвол ямар зан чанартай хүн байх бол...

Зан чанарын зураглал хийгээрэй гэсэн даалгавар өгнө.

Зан чанарын зураглал хийсэн сурагчдад өгнө.

-Гүүр ийм сайхан чанартай юм байна...- Тэгэхээр бид гүүрийг амьд гэж бодож болох уу?

-Зохиолч гүүрийг амьд гэж дүрсэлсэн бадаг байна уу? олж уншаарай. Модон гүүр шүлэгт “Гүүр маш завгүй байдаг учир өөрийгөө магтдаггүй байх” гэсэн санааг илэрхийлжээ.

-Энэ хэний санаа вэ?

-Шүлэгт юу чухал байна вэ?

Сурагчид төсөөлөн бодоод өөрсдийн санааг хэлнэ.(завгүй,тусч, сайхан сэтгэлтэй,ажилсаг, дуу цөөтэй,даруухан,хүн чанартай, өөрийгөө магтдаггүй,тэвчээртэй...)

Сурагчид зан чанарын зураглал хийнэ. Сурагчдын дундуур явж, явцын үнэлгээ хийнэ.Төлөөлөл болж баг,бүрээс нэг сурагч зан чанарын зураглалаа тайлбарлана.

Сурагчид амьд, амьгүй гэсэн хариултын алийг нь ч өгч болох юм.- Гүүрийг амьд гэж төсөөлж болно.

-Үргэлж тэр ажилтай,өөрийгөө магтах завгүй гэсэн санаагаар дүрсэлжээ.

-Сурагчид ярилцаад зохиолч өөрийнхөөбодлоор бичсэн болохыг илрүүлж, гүүрийг амьд мэт дүрсэлсэн санааг олно.

-Зохиолчийн санаа

-Шүлэгт зохиолчийн бодол чухал юм байна гэдгийг сурагчид хэлнэ.

18

Шинэ мэдлэгийг бүтээх үе

30 мин

Алхам 4 Багш өмнөх алхам дээр шүлгийг өөрөө уншиж өгсөн бол харин эхийг сурагчдаар уншуулна. -“Эх хүү хоёрын гүүр” эхийн эхлэл хэсгийг тарааж өгөх материалаар өгч уншуулна.

Алхам 5 - Паньвань хүү яасан гэж санана үзүүлэнг багш самбарт байрлуулаад таамаглал хэлүүлнэ.-Багш сурагчдын хэлсэн таамаглалыг самбарт бичнэ.

-Дэвшүүлсэн таамаглалаас юу юу нь тохирсоныг тогтоож самбарт тэмдэглээрэй гэсэн даалгавар өгнө.-Эхийн гол хэсгийг ТӨМ- өөр өгнө. Энэ үед багш самбарт:Хүү юу сэдсэн гэж бодож байна вэ? гэсэн асуултыгбайрлуулна.

Мөн таамаглал дэвшүүлэхийг хэлж өгнө.

-Сурагчид багшийн өгсөн эхийг бүтээлчээр уншина.

-“Эх хүү хоёрын гүүр” эхийн эхлэл хэсгийг тарааж өгсөн материалаас уншина.(багууд)

Сурагчид таамаглалаа хэлнэ.-Сурагчдын хэлж болох санаанууд:Хүү бухыг хараад зогссоор.., хүү бухыг салгахыг хичээсэн,гайхсан,сонирхсон...гэсэн таамаглалууд гарч болох юм.

-Дэвшүүлсэн таамаглалаас юу юу нь тохирч байгааг бичиж самбарт байрлуулна.

-Сурагчид уншина.

-Таамаглал дэвшүүлнэ.Сурагчдын хэлж болох санаанууд:-Бушуухан гарах юмсан, айсан, сандарсан, гүүр нурвал яанаа,хүмүүс гүүргүй болох нь ээ,тулгуургүй болох нь... Дэвшүүлсэн таамаглалаас юу,юу нь тохирч байгааг багаараа ярилцаж тогтооно.

Сурагчид хосоор болон багаар хэрхэн

ажиллаж байгааг

ажиглан,дэмжин тусалж,

чиглүүлж өгнө.


8 мин

- Эхийн төгсгөл хэсгийгТӨМ – өөр өгнө. Багш сурагчдад хичээлд хэр идэвхтэй оролцсон болохыг хэлж,аман үнэлгээ өгнө.

-Сурагчид уншаад ярилцана.(багаараа ажиллана.) Өмнөх хэсгүүд дээр ажилласан зарчмаар төгсгөлийн хэсэгт ажиллаж, таамаглалаа дэвшүүлэн баталж,үнэлэлт дүгнэлт өгнө.

Үнэлгээ:

Энэ хичээлд гүйцэтгэсэн даалгавруудын аль нь чамд илүү их таалагдсан бэ? ........................ .......................

Чиний бодлоор аль баг илүү идэвхтэй оролцсон бэ? ........................ .....................

Чи өөрийнхөө санаа бодлыг чөлөөтэй илэрхийлж чадсан уу? / Дугуйлна уу/ А.Тийм Б. Үгүй

Үнэлгээний хуудас сурагчдад тараан өгч бөглүүлнэ.


Шүлэг өгүүллэгийг ялган таньж тэдгээрийн үйл явдал,гол санааны төстэй зүйлийг илрүүлж чаддаг болно.

19


Хичээлийн сэдэв: Шүлэг,өгүүллэгийн гол санаа,үйл явдлыг харьцуулах

Хичээлийн зорилго: Шүлэг,өгүүллэгийн үйл явдлыг харьцуулан,баримтаар батлан ярьж, дүгнэлт хийж сурна.

Суралцахуйн зорилт: Шүлэг,өгүүллэгий ялгаатай ба төстэй талыг ялган таних

Шүлэг,өгүүллэгийн гол санаа, үйл явдлыг харьцуулах

Хүншүүлэн, хэтрүүлэн дүрсэлснийг эхээс олж,тайлбарлах

Эхийг үнэлж дүгнэх асуулт асуух

Хичээлийн явц

Хичээлийнүе шат Багшийн дэмжлэг Сурагчийн үйл ажиллагаа Анхаарах

зүйл


3 мин

Алхам 1-Зургийг ажиглаад дүгнэлт гаргацгаая./сурах бичгийн хуудас -144/

-Хүү яагаад гүүрийг доороос нь тулаад зогсож байна вэ?

Санаа бодлоо хэлж байгаа сурагчдад урам нэмэх,аман үнэлгээ өгнө.

- Гүүрийг өргөх хүч чадал хүүгийн хаанаас гарч байна вэ?Зүйтэй,сайн байна, гайхалтай гэх мэтээр аман үнэлгээ өгнө.

Сурагчдын гаргасан санааг нэгтгэн баг бүрт аман үнэлгээ өгнө.

Сурах бичгийн хуудас -144- т байгаа зургийг ажиглана.

Багшийн асуултанд сурагчид өөрсдийн санаагаа хэлнэ.

-Сурагчдын хэлж болох санаанууд:Гүүрээ хамгаалсан,сэтгэл гаргасан, ямар их хүчтэй юм бэ? гэмээр өргөсөн, хүмүүст туслах юмсан гэж ... хариулна.

Гүүрийг өргөх хүч чадал хүүгийн хаанаас гарч байна вэ? гэсэн асуултыг сонсоод бодно.Сурагчдын хэлж болох санаанууд:-Хүч гаргасан,ээждээ туслахын тулд, байгалиа хайрлаж,сэтгэлийн хүч ихтэй учраас,зориг тэвчээртэй учир... гэх мэт.-Давхацсан санаагаа нэгтгэнэ.

Сурагчдын хүлээн авах чадвар ямар

байгааг ажиглана.

Санаа бодлоо

илэрхийлэн ярих чадвар

сайжирч байгаа эсэхийг

ажиглана.Шинэ мэдлэгийг бүтээх үе

20 мин

Алхам 2-Венийн диаграммын зургийг багуудад тарааж өгнө.

-“Модон гүүр”, “Эх хүү хоёр” эхүүдийн үйл явдлыг эргэцүүлэн бодоорой.

Ялгаатай ба ижил зүйлийг бичээрэй.

Эйлер Венийн диаграмм дээр ялгаатай ба төсөөтэй зүйлийг бичнэ.

20

Модон гүүр

-Үйл явдал илрээгүй

-Баатар байхгүй-Шүлэглэсэн-Зохиолчийн

санаа голлосон

Эх хүү хоёрын үлгэр

-Үйл явдал илэрсэн

-Тодорхой баатруудтай (хүн)

-Хүний харилцан яриатай

-Хэтрүүлэгтэй


бататгах үе

15 мин

-Санаа бодлоо хуваалцахдаа эхүүдээс жишээ татан ярина уу.Алхам 3Сурах бичгийн 145-р хуудасны өгүүлбэрүүдийг бичмэл үзүүлэнгээр самбарт байрлуулах буюу дэлгэцээр харуулна.Алхам 4-Сурах бичгийн 145-р хуудасны 2-р дасгалын өгүүлбэрүүдийг бичсэн тараах материал бэлтгэж өгнө.-Аль нь үлгэрийн,аль нь шүлгийн гол санааг тодорхойлсон байна вэ? Багаараа ярилцаад тэмдэглэгээ хийгээрэй гэсэн даалгавар өгнө.-Баг бүрийн тайлбарлагч сурагчийг самбарт урина. -Сурагчдын тайлбар зөв эсэхийг тогтоож үнэлгээ өгнө.-Багш доорх хүснэгтийг самбарт байрлуулна.

“Модон гүүр” шүлгийн гол

санаа

“Эх хүү хоёрын гүүр” өгүүллэгийн

гол санаа

........................

........................

........................

........................

........................

........................

........................

........................

Сурагчдын бичсэн санааг дүгнэж хэдэн санаа гаргасан болохыг тооцож,зөв гаргасан эсэхийг тогтоон үнэлгээ өгнө.

Сурагчид гаргасан санаагаа цаасан дээр бичнэ.

-Багууд өөрсдийн тэмдэглэснээ самбарт байрлуулж санаа бодлоо солилцож бусдад тайлбарлана.

Аль нь үлгэрийн,аль нь шүлгийн гол санааг тодорхойлсоныг багаараа ярилцаад тэмдэглэгээ хийнэ.

-Баг бүрийн тайлбарлагч сурагч самбарт гаран “Уншигчийн индэр”- ээс дүгнэн ярина.

Сурах бичгийн 145-р хуудасны өгүүлбэрүүдийг хэрчмэлээр тарааж өгснийг аваад,эндээс сонголт хийж, үйл явдал гол санааг тусгасан өгүүлбэрийг онцолж авна.

Бусдын төлөө завгүй ажилладаг нэгэн гүүрний тухай өгүүлсэн.

Их хүч чадалтай,сайхан сэтгэлтэй хүний тухай өгүүлсэн.

Бусдын хөдөлмөрийг хайрлаж байгаа хүний тухай өгүүлсэн.

Бусдын төлөө байх нь сайхан байдгийг харуулсан.

Хүнд хэрэгтэй гүүрний тухай өгүүлсэн.

Хүмүүст хэрэгтэй гүүрийг аварч байгаа хүмүүсийн тухай өгүүлсэн.

Хүмүүсийн төлөө гүүрийг аварч байгаа хүний тухай гарсан.

Маш их ажил хийсэн ч гэсэн бусдад сайрхдаггүй даруу төлөв хүний тухай өгүүлжээ.

Бусдын төлөө юугаа ч хайрлахгүй тэмцэж байгаа хүний тухай өгүүлсэн.

Сонгож авсан өгүүлбэрээ самбарт байрлуулна.-Сурагчид багаараа ярилцаад тэмдэглэгээ хийнэ.


Шүлэг өгүүллэгийг ялган таньж тэдгээрийн үйл явдал,гол санааны төстэй зүйлийг илрүүлж чаддаг болсноор дасгал даалгаврыг бие даан гүйцэтгэх,багаар ажиллах чадвар нь нэмэгдэнэ.

21



1.“Модон гүүр”, “Эх хүү хоёрын гүүр” зохиолуудад ........................... тухай өгүүлдэг. /1 оноо/


2. “Модон гүүр” шүлгийн гол санааг дараах үгсийг зөв байрлуулж, өгүүлбэрээр илэрхийлээрэй. /1,5 оноо/

/ Жич: Энэ нь Блумын таксономийн ойлгох,бүтээх түвшний даалгавар юм./

3. Дараах холбоо үгийн ойролцоо утгатай үгийг нөхөж бичээрэй.

/1,5 оноо/

Үндсэн утга Ойролцоо утга

Сэргэлэн цовоо охинСайхан сэтгэлтэй

Хэлж ярихгүйяасан бэ?

...........................охин............... сэтгэлтэй

....................... яасан юм бэ?

/ Жич: Энэ нь Блумын таксономийн сэргээн санах,ойлгох,бүтээх түвшний даалгавар юм./

4. “Хэрвээ би гүүр байсан бол” 4-8 мөрт шүлэг зохион бичээрэй. /4 оноо/

..........................................................

..........................................................

..........................................................

..................................................

/ Жич: Энэ нь Блумын таксономийн ойлгох, бүтээх түвшний даалгавар юм./


1.Дараах өгүүлбэрүүдээс аль нь “Модон гүүр” шүлгийн гол санааг хүншүүлэн илэрхийлж байна вэ? /1 оноо/

А. Маш их ажил хийсэн ч гэсэн бусдад сайрхдаггүй даруу төлөв хүний тухай өгүүлжээ. Б.Өөрийгөө үргэлж магтдаг онгироо хүний тухай өгүүлдэг.

/ Жич: Энэ нь Блумын таксономийн ойлгох, задлан шинжлэх түвшний даалгавар юм./

2.”Эх хүү хоёрын гүүр” эх нь зохиолын ямар төрөл болохыг зөв харгалзуулан холбоорой. / 1 оноо /


3. Эх хүү хоёрын чин зоригийн тухай уншихад та нарт ямар сэтгэгдэл төрсөн бэ? Нэгээс хоёр өгүүлбэрээр илэрхийлж бичээрэй. / 2 оноо/

................................................................

...............................................................

/ Жич: Энэ нь Блумын таксономийн сэргээн санах, ойлгох,бүтээх түвшний даалгавар юм./

4.“Модон гүүр” шүлгийн эхний бадгийг чээжээр бичээрэй. / 3 оноо/............................................................

............................................................

...........................................................

/ Жич: Энэ нь Блумын таксономийн ойлгох, бүтээх түвшний даалгавар юм./

Бүгд-7оноо

1. Эх хүү хоёрын гүүр” зохиолд гардаг хүүгийн нэрийг сонгоно уу? / 1 оноо/А. ПинокиоБ. ПаньваньВ. Павел


2. Зүйр үгийгзөв дараалалд оруулан бичээрэй. /1,5 оноо/

багана түшиг Ядрахад түшиг Байшинд нөхөр

/ Жич: Энэ нь Блумын таксономийн ойлгох, задлан шинжлэх,бүтээх төвшний даалгавар юм./

3. Зохиолч ”Эх хүү хоёрын гүүр” зохиолоор дамжуулан та нартямар зүйлийг хэлэхийг хүссэн бэ? Нэгээс хоёр өгүүлбэрээр илэрхийлж бичээрэй. / 2 оноо/

.....................................................

.....................................................

/ Жич: Энэ нь Блумын таксономийн сэргээн санах,ойлгох,бүтээх түвшний даалгавар юм./

4.“Модон гүүр” шүлгийн мөрийг гүйцээж бичээрэй. / 2,5 оноо/

Голын урсгалыг сөрөөд

..................................

Холын аянчдыг тээгээд

...............................


Бүгд- 7оноо

22

гүүрний

хүнд тухай

дүрсэлжээ.

тусалдаг ШүлэгтЭх хүү хоёрын

гүүр

өгүүллэг

үлгэр

шүлэг

Ээлжит хичээл хөтөлбөр №6 /80 мин/

Хичээлийн сэдэв: Шүлэг,өгүүллэгээс ойролцоо ба эсрэг утгатай үг,өгүүлбэр дээр ажиллах

Хичээлийн зорилго: Шүлэг,өгүүллэгээс өгүүллэгээс ойролцоо ба эсрэг утгатай үг,өгүүлбэрийг багцлан,гол санааг олж,бататган, үнэлж дүгнэнэ.

Суралцахуйн зорилт: Эхийн гол санааны төстэй зүйлийг илрүүлэх

Эхтэй холбоотой ойролцоо ба эсрэг утгатай үг сонгох,өгүүлбэр зохиох

Ойролцоо ба эсрэг утгатай үг,өгүүлбэрээр уншсан эхийнхээ санааг илэрхийлэх



зүйл

Сэдэлжүүлэх

үе5 мин

Алхам 1 “Би хэн бэ?” тоглоом тоглуулна,тоглоомын дүрмийг багш тайлбарлаж өгнө.

Нэг хүүхдийн ард өөрт нь харуулахгүйгээр үнэгний зураг наана.

Хүүхдүүдийн өмнүүр,уг зургаа харуулж “Би хэн бэ?” хэмээн асууж явна.

Хүүхдүүд шууд уг нэрийг хэлэхгүй гол шинж чанарыг тоочно.

Уг хүүхэд хэн болохоо хүүхдийн нэрлэсэн шинж чанарын дагуу мэдэж олно.

Багшийн тайлбарлаж байгаа дүрмийг анхааралтай сонсоно.

Сурагчид үнэгний тухай юу мэддэгээ хэлнэ.

“Би хэн бэ?” гэж асуусан сурагч сонсож байгаад таана.

Унших,ярих үгийн утгыг

ойлгох чадварт ахиц гарч байгаа

эсэхийг ажиглангаа тэмдэглэл хөтөлнө.


бүтээх үе

37 мин

Алхам 2-Та нар үнэгний тухай ямар ямар хэлц үг мэдэх вэ?

Сурагчдын хэлсэн хэлцийг багш самбарт бичнэ.

Хэлц үгийн утгыг тайлбарлаарай.Дэвтэртээ тэмдэглэж аваарай.

үнэлгээгээр үнэлнэ. Багийн сурагчид ярилцаад ялгаатай ба төсөөтэй талыгбичнэ.

Сурагчид бодоод хэлц үгнүүд хэлнэ.

-Үнэг гүйцэх-Үнэгний нүд залгих-Үнэгэн заль гэх мэтээр хэлж болох юм.Сурагчид тайлбарласан хэлцээ дэвтэртээ тэмдэглэж бичнэ.

-Үнэг гүйцэх- ихэд өлсөх-Үнэгний нүд залгих – унтахаа болих-Үнэгэн заль - сайхан үг хэлж мэхлэх

Сурагчид уншаад багаараа ярилцана.Төсөөтэй тал: Хэлц бүрт үнэг гэсэн үг байна.Ялгаатай тал: Хэлц үгсийн утга нь өөр өөр.

23


35 мин

Алхам 3145-р хуудасны өгүүлбэрүүдийг хэрчмэлээр өгнө.

Ойролцоо утгатай өгүүлбэрүүдийг багцлан ялгаарай.

Зохиол тус бүрийн гол санааг тодруулахын тулд утгаар нь зөв холбоорой.

Сурах бичгийн 146-р хуудсанд байгаа Дасгал 6 - г бие даан ажиллаарай.

Алхам 4

Үндсэн утга Ойролцоо утга

Сэргэлэн цовоо хүү

....................... хүү

Сайхан сэтгэлтэй

................ сэтгэлтэй

Хэлж ярихгүй яасан юм бэ?

..................., .

..........яасан бэ?

Алхам 5 Багш ТӨМ-өөр сурагчдад тарааж өгнө.

-Зүйр үгээс эсрэг утгыг ялган бичээрэй.

Сайн нөхрийн үг ширүүн боловч авах нь зөв

Муу хүний үг зөөлөн боловч сэрэмжлэх нь зөв

Гэм нь урдааГэмшил нь хойноо

Сурагчид хэрчмэлээр бичсэн өгүүлбэрүүдийг эвлүүлнэ.

Аль нь үлгэрийн гол санаа,аль нь шүлгийн гол санаа болохыг сурагчид ангилан байрлуулна.

Бусдадаа санаа бодлоо хуваалцаж, тайлбарлана.

Сурагчид бие даан ажиллахдаа ойролцоо утгатай үгийн доогуур зурж тэмдэглэнэ.

Үг тус бүрийн ойролцоо утгыг олж бичнэ.Инээх-хөхрөх, хайр-энэрэл, зовлон-гуниг сурагчид дэвтэртээ бичнэ.

Үндсэн утга Ойролцоо утгаСэргэлэн цовоо хүү Авхаалжтай хүүСайхан сэтгэлтэй Өгөөмөр сэтгэлтэйХэлж ярихгүй яасан юм бэ?

Өгүүлж хүүрнэхгүй яасан юм бэ?

Ийнхүү нөхөж бичиж болох юм.Хүүхэд бүрийн санаа гарна

Сурагчид зүйр үгийг уншаад эсрэг утгыг ялган бичнэ.

Сайн нөхрийн үг ширүүн боловч авах нь зөвМуу хүний үг зөөлөн боловч сэрэмжлэх нь зөвГэм нь урдааГэмшил нь хойноо

Сайн- муу, ширүүн- зөөлөнУрдаа-хойноо

Сурагчид дэвтэртээ бичнэ.

- Ойролцоо утгатай үгийг олоорой.хар................, агнах.................айлчин..........,тоглох...............

Эсрэг утгыг олж бичээрэй

сайн............,сайхан...............хар...............,олон...............

Ойролцоо утгатай үгийг олж бичнэ. хар-бараан, агнах-намнахайлчин-гийчин,зочин, тоглох-наадах

Эсрэг утгыг олох нь:

сайн –муу,сайхан-муухай,хар-цагаан,олон-цөөн гэх мэтээр сурагчид олж бичнэ

Багш нар ангийн

сурагчдын

24

Алхам 7Сурагчдаар дасгал, даалгавар ажиллуулна.

Хэн хэдэн смайл авсан болохыг нэгтгэн дүгнэнэ. Хичээлдээ идэвхтэй оролцсон сурагчдадаа баяр хүргэнэ.

Дасгал даалгавар Эсрэг үг Ойролцоо

үг

Зүйр үгэнд байгаа эсрэг үгийн доогуур зураарай

Сайныг дагавалсарны гэрэлМууг дагавал могойн хорлол

..................................

Ойролцоо утгатай үгийг олоорой

үсрэх-санах-

Өгүүбэрийнүндсэн утгыг алдагдуулахгүйойролцоо утгатай үгийгбичээрэй.

Манайд айлчин ирэв.

..................

Сурагчид авсан смайлынхаа тоог гаргаж хэлнэ.

түвшин, хурдад

тохируулан, нэмэлт

санаагаар баяжуулан хэрэглэж

болно.

Дүгнэлт: Өмнөх хичээлүүдээс урган гарч байгаа үг өгүүлбэр дээр ажиллаж ойролцоо үгийн ойлголтоо бататгана. Хэлц үгийн утгыг тайлбарлаж,ойролцоо утгатай хэлцийг зохион бичдэг болно.


Хичээлийн сэдэв: Өөрсдийн санаа бодлоо жишээгээр батлан тайлбарлах

Хичээлийн зорилго: Харсан сонссоноо ярих,илтгэх,санаа бодлоо жишээгээр баталж сурна.

Суралцахуйн зорилт: Өөрийн харсан сонссон зүйлээ ярих,илтгэх

Харсан сонссоноо харьцуулах,санаагаа батлах

25

Бүтээлчээр сэтгэж,товч тодорхой ярих

Хичээлийн явц


зүйлСэдэлжүүлэх

үе3мин

Шинэ мэдлэг бүтээх үе

25 мин

Алхам 1-Найз гэж хэн бэ?-Чи хэдэн найзтай вэ?-Чиний найзуудад ямар ямар сайн чанарууд байдаг вэ?гэсэн асуултуудыг нээлттэйгээр тавина.

Алхам 2-Чиний хамгийн сайн найз хэн бэ?-Чи түүнийг яагаад онцолж нэрлэсэн бэ? гэсэн асуух даалгавар өгнө.

Алхам 3- Чи найзаасаа ямар үлгэр дууриал авдаг вэ?

-Насан туршдаа найзлахад хамгийн чухал нь юу вэ?

Сурагчид хариулна.

Сурагчдаас гарч болох санаанууд-Тусархаг-Бие биедээ итгэдэг-Ойлгодог-Хамтарч зөвлөдөг................гэх мэт

Сурагчид сайн найзынхаа тухай ярихдаа хэдэн жил, хэр удаан үерхэж байгаагаа,анх хэзээ яаж танилцсанаа хосоороо ярилцана.Өөрийнхөө сайн найзын талаар жишээ гарган батлан ярина.

Сурагчид найзаасаа ямар үлгэр дууриал авдгаа нээлттэйгээр хэлнэ.

26

Хичээлээ давтахад нь туслах

Хүнд хэцүү үед нь туслах

Бие биенээ гомдоохгүй байх

Алхам 4- Чи найзаа гомдоовол яах вэ? Санаагаа бичээрэй.

Өөртөө тохиолдсон жишээгээ гаргаарай. / нээлттэй/

Сурагчдаас гарч болох санаанууд:- Найзаасаа уучлалт гуйх- Өөрийнхөө алдаа дутагдалд гэмших- Алдаагаа давтахгүй байх

Өөрт тохиолдсон жишээгээ ярьж, түүний хэрхэн шийдэж байснаа ярилцана.

Хэрэв уучлалт гуйгаагүй тохиолдол байгаа бол найзаасаа уучлалт гуйх, алдаагаа дахин давтахгүй байхыг ухаарна.

Шинэ мэдлэг бататгах үе

10 мин

Алхам 5

Сайн найзтай болъё гэвэл өөрөө сайн явах хэрэгтэй.

Найз нөхөд жаргах цагт урилгатай ирж,зовох цагт урилгагүй ирдэг байх нь чухал.

Багштайгаа бодлоо хуваалцаж,энэ талаар өөрсдийнхөө санаагаа хэлнэ.

Энэ санааг дэвтэртээ бичиж,утгыг нь ярилцаж,ухаарал авна.

Ангийнхандаа өөрийн сайн найзынхаа талаар ярьж,нөхөрлөлийн тухай хамтран саналаа солилцоно.

Үнэлгээ:

Чи найзаасаа ямар ямар сайн үлгэр дуурайл авсан бэ?

....................................................................................

....................................................................................

Чиний бодлоор хамгийн сайн найз гэж ямар найзыг хэлэх вэ?

..................................................................................

...................................................................................


Бид үерхэл нөхөрлөлийн тухай үлгэрээс санаа авч,өөрийн найз нөхөрлөлдөө дүгнэлт хийж,санаа бодлоо жишээгээр батлан ярих чадвараа нэмэгдүүлж,өөртөө дүгнэлт хийлээ.

27


Хичээлийн сэдэв: Санаа бодлоо зүйр үгээр жишээлэн ярих

Хичээлийн зорилго: Уншсан зохиолын санааг зүйр үгээр илэрхийлэх,аливаа зүйр үгийн утгыг

ойлгох,тайлбарлах,өөрийн санаа бодлоо зүйр үгээр жишээлэн ярьж сурна.

Суралцахуйн зорилт: Уншсан зохиолын санааг зүйр үгээр илэрхийлэн ярих

Зүйр үгийн утгыг ойлгон,утгыг нь тайлбарлах

Санаа бодлоо зүйр үгээр жишээлэн ярьж сурах

Хичээлийн үйл явц:


зүйл


2 мин

1-р цаг: 40 минАлхам 1Өмнө үзсэн “Хэврэгхэн нөхөрлөл” үлгэрийн гол утга санааг ямар зүйр цэцэн үгээр илэрхийлж болох вэ?

Суралцагчдын хэлж болох санаанууд:Сайн хүнд нөхөр олонСайн моринд явдал олон Нэг өдөр танилцаж Мянган өдөр нөхөрлөнө гэх мэт

.


бүтээх үе

20 мин

Алхам 2

Ангийн сурагчдаа таван багт хуваана. Баг бүрт хэрчмэл үг тараан өгч зүйр үг бүтээх даалгавар өгнө.

Багаар ажиллана.

Хэрчмэл үгсийг эвлүүлэн зүйр үг бүтээгээрэй.

-Та нарын эвлүүлсэн зүйр үгэнд утгыг нь мэдэхгүй үг байна уу?

Сурагчидтай ярилцаж,дөхүүлэх асуулт тавьж, зүйр үгийн утгыг гаргуулж аман үнэлгээ өгнө.

.

Үгсийг эвлүүлж зүйр үг бүтээнэ.

Эвлэвэл бүтнэХовловол гутна

Гэм нь урдаа Гэмшил нь хойноо.

Эв эвдэх хов бүү зөө Эвлэх найрамдах үг хэл.

Сайн нөхрийн үг ширүүн боловч авах нь зөвМуу хүний үг зөөлөн боловч сэрэмжлэх нь зөв.

Эрдэмтэй хүн дарууИх мөрөн дөлгөөн.

Сурагчид утгыг нь мэдэхгүй үгээ толь бичгээс харна.

Асуусан үгийнхээ утгыг мэдэж,эвлүүлсэн зүйр үгийн утга санааг илэрхийлнэ.

28


15 мин

Алхам 3 Дээрх зүйр үгсийг хэрэглэн “Хэврэгхэн нөхөрлөл” үлгэрийн баатруудын талаар санаа бодлоо илэрхийлээрэй.

Аль баатарт хэлэх зүйр үг хамгийн олон байна вэ?

-Найзуудыг муудалцахад хэн буруутай вэ? гэсэн асуултанд багаар ярилцаж хариулна.

-Багш аман үнэлгээгээр урамшуулна.

Хэрвээ тэд бие биедээ итгэдэг байсан бол үлгэр яаж төгсөх бол...

Алхам 4 Хэрвээ чамд ийм явдал тохиолдвол яах вэ?

Сурагчдад гайхалтай,зүйтэй, сайн байна,болж байна гэх мэтээр аман үнэлгээ өгнө.

Харин ийм тохиолдолд чи яах байсан бол ... гэж багш нээлттэйгээр асууна.

Сурагчид санаа бодлоо илэрхийлнэ.Арслан, бух хоёрт хэлэх зүйр үг:Гэм нь урдааГэмшил нь хойнооЦөөвөр чононд хэлэх зүйр үг : Эв эвдэх хов бүү зөө Эвлэх найрамдах үг хэл гэх мэтээр хэлж болно.

Сурагчид өөрсдийн санаа бодлоо хэлнэ. /цөөвөр чоно, бух, арслан.../-Өөрсдөө буруутай гэсэн санаа гарч ирж болох юм.

Аз жаргалтай, эв найртай урт удаан нөхөрлөнө.

Багшийн дэмжлэгтэйгээрсурагчдаас гарах санаанууд:

Би эхлээд найзтайгаа ярилцана. Яагаад гэвэл : “Дамын үг далан худалтай, зуурын үг зуун худалтай” гэж үргэлж захидаг юм. Харин би бол чонын үгэнд итгэнэ. Яагаад гэвэл: “Олны үг ортой” гэж хүмүүс хэлдэг гэх мэтээр мэтгэлзэж болох юм.

Сурагчдаас найз нөхөд бие биедээ итгэх хэрэгтэй санаа гарч ирнэ. Сурагчдад өөрсдөд нь тохиолдсон жишээгээ ярилцаж, найз нөхдийн хамгийн нандин зүйл нь итгэлцлэл юм гэдгийг ухаарна.

Эхүүдийн гол утга

санааг зүйр цэцэн үгээр илэрхийлэхүед дэмжин

тусална.

Толь бичигтэй

ажиллахад нь анхаарах

Алхам 5Өөрийн мэддэг үнэнч үерхлийн түүхийг ярилцъя.

Багш өөрийнхөө үнэнч нөхөрлөлийнтухай нэгэн жишээ ярина.“Хэврэгхэн нөхөрлөл” үлгэрийн баатруудын зан чанарыг тодорхойлъё

Ойролцоо ба эсрэг дүрийг ярилцаарай.

Сурагчид өөрийн мэддэг үерхлийн тухай ярилцана.

Сурагчид ухаарал авна.

Бух, арслан хоёр: итгэмтгий, гэнэн, өөрийн бодолгүй ...Цөөвөр чоно: Муу санаатай, ховч, худалч ...Хаан: Ухаантай, сайхан сэтгэлтэй ...Сурагчдаас гарах санаанууд:Ойролцоо дүр: Тугал, гүегЭсрэг дүр: Цөөвөр чоно, хаан ... гэх зэрэг санаанууд гарч болно.

29

“Хэврэгхэн нөхөрлөл” үлгэрийн баатруудын ойролцоо ба эсрэг дүрүүдийг ялгаж зургаар илэрхийлээрэй гэсэн даалгавар өгнө. -Цөөвөр чононд зориулсан зөвлөмж бичээрэй.

Хуудас -148 Дасгал 2-ыг ажиллаарай.

Дасгал 3-ыг ажиллахдаа өөрсдөөр нь сонголт хийлгүүлнэ.

Өөрсдийн сонгосон баатартаа зүйр цэцэн үг олж хэлээрэй гэсэн даалгавар өгнө.

Сурагчид дэвтэртээ үлгэрийн баатруудын ойролцоо ба эсрэг дүрийн жишээ зурна.

-Зөвлөмжөө сурагчид бүтээлчээр бичнэ.

Тухайн сурагч өөрийн төвшиндөө тохируулан сонгох боломжтой.

Гүенд би ингэж хэлнэ:..........................Тугалд хэлэх миний үг:........................Чононд хэлэх миний үг: ........................

Өөрсдийн сонголтоор сурагчид нэг баг болон ярилцаж болох юм.


Зүйр цэцэн үгийн утгыг тайлбарлаж,өөрийн санаа бодлоо зүйр үгээр илэрхийлнэ. Өөрийн санаа бодлоо жишээгээр батлан илэрхийлнэ.

Хичээлийнүе шат Багшийн үйл хандлага Сурагчийн үйл хандлага Анхаарах

зүйл


3мин

2-р цаг / 40 мин /Алхам 1 -Үерхэл,нөхөрлөлийн талаар ямар бодолтой байна вэ?

Сурагчид багшийн асуусан асуултанд нээлттэй хариулна.

Сурагчдын илэрхийлж буй санааг оновчтой

болоход нь дэмжлэг



Алхам 2“ Хэн эргэв” эхийг сурагчдаар уншуулна.-Эхийн гол санааг гаргасан гарчиг өгөөрэй. - Яагаад ийм гарчиг өгснийг ярилцаарай

Сурагчид эхийг уншаад утгыг ярина.-Хүлээлт-Сайхан сэтгэл-Гайхшрал гэсэн сэдвүүдийг өгч болох юм. Сурагчид жишээ татан тайлбарлана.

Алхам 3Эхээс тодруулсан үгийг олж уншаарай.Хаалтанд байгаа үгээрорлуулан сольж уншаарай.

Сурагчид уншина. Хаалтанд байгаа үгээр сольж уншиж үзнэ.

Алхам 4 -Үгийг сольж уншихад өгүүлбэрийн утга өөрчлөгдсөн үү? Үгүй юу?

Тэгвэл утга нь өөрчлөгдөөгүй үгийг ямар үг гэх вэ?-Эхэд ойролцоо утгатай ямар ямар үг байна вэ? Олоод дэвтэртээ бичээрэй.

-Өөрчлөгдөөгүй. Учир нь дөхүү утга санааг илэрхийлж байна.-Утга нь өөрчлөгдөөгүй гэсэн санааг сурагчид хэлнэ.

Сурагчид эргэцүүлэн бодоод ойролцоо утгатай үг болохыг хэлнэ. Ойролцоо утгатай үгийг олоод дэвтэртээ тэмдэглэж авна.

30

үзүүлж , дөхүүлэх чиглүүлэг

чийн үүргийг

гүйцэтгэнэ.Шинэ

мэдлэгийг бататгах

10 мин

Алхам 5

Бичмэл үзүүлэнг самбарт өлгөнө.

Хэрвээ чи Цэцгээгийн оронд байсан бол ...

Алхам 6Санаанд оромгүй найз Ойдов эмнэлэгт найзыгаа эргэсэнд чи юу гэж бодож байна?

Ойдовт талархлын үг бичих даалгавар өгнө.

Сурагчид уншаад өөрсдийн бодол санаагаа илэрхийлнэ.

- Хүн чанаргүй учраас- Зав гараагүй учраас- Боломжгүй учраас- Өөрөө өвдсөн байх- Цэцгээд өөр ажил гарсан байх ...

гэх мэт хариулт өгнө.

Сурагчид нээлттэйгээр хариулна.

...................................................................

Сурагчдын хариулт өөр өөр байж болно.Сурагчид өөрсдөө дүгнэлт хийж бичнэ.

Ойдовт бичсэн талархлын үг:.....................................................................

Бичсэн үгээ бусдадаа уншиж өгч,санаа бодлоо хуваалцана.

ҮнэлгээӨнөөдрийн хичээл ямар болсон бэ? Зургаар илэрхийлээрэй.

Хичээлд хамгийн сайн оролцсон найзынхаа

нэрийг бичээрэй.

Маш сайн гэж бодвол нар зураарай.

Боломжийн гэж бодволцэцэг зураарай.

Сонирхолгүй болсон бол үүл зураарай. .....................................

.....................................


Өөрийн бодол санааг төлөвлөн бичиж сурна.Эндээс сурагчид ойролцоо утгатай үгсээс тухайн өгүүлбэрт аль тохиромжтойг сонгох нь чухал гэсэн дүгнэлтийг хийнэ.


Хичээлийн сэдэв: Өөрийн санаагаа харсан зүйлтэйгээ харьцуулах

Хичээлийн зорилго: Сэдвийн хүрээнд цогцолбор гарган,үйл явдлаар нь холбон бичих, бичсэн зүйлийнхээ утгыг нягтлах, ойлгомжтой, итгэлтэй ярьж сурна.

Суралцахуйн зорилт: Сэдвийн хүрээнд санаагаа илэрхийлэх

Цогцолборыг холбон бичих, бичсэн зүйлийнхээ утга санааг ярилцах

31

Цэцгээ яагаад эмнэлэгт найзыгаа эргэж ирээгүй юм

бол.....?

Аливаа зүйлийг харьцуулах,үнэлэлт дүгнэлт өгөх


Хичээлийн үе шат Багшийн үйл хандлага Сурагчийн үйл ажиллагаа хандлага Анхаарах

зүйл

Сэдэл-жүүлэх

үе3мин

Алхам 1-Та нар найзуудтайгаа хэрхэн үерхдэг вэ?-Аав ээжид чинь дотны найз байдаг болов уу?-Тэд хэрхэн үерхэж нэг нэгнийгээ ойлголцдог бол....? Чи юу гэж бодож байна вэ?

Сурагчид багшийн асуусан асуултанд хариулна.

Санаагаа хэлнэ.Багшийн нээлттэй асуултанд нээлттэйгээр хариулна.

Нөхөрлөл итгэлийн

тухай санаа бодлоо

солилцоход чиглүүлж тусална.

Үзсэн,харсан сонссон

зүйлүүдтэйгээ харьцуулан ярьж,бичиж

болохыг ойлгож авна.



Алхам 2 Нөхөрлөл итгэлийн тухай уншсан эхээ эргэн санаарай.

-Гүег,тугал хоёр муудалцсан уу?-Арслан бух хоёр муудалцсан уу? асуултыг дэвшүүлнэ.

Үүнд: Гүег,тугал хоёр бага наснаасаа эхлэн үерхэн нөхөрлөж,арслан,бух болоод муу санаатны үгэнд орж, муудалцаж байгааг сурагчид ухааран ойлгосон эсэхийг багш анхаарч,чиглүүлж өгнө. Хичээлд идэвхтэй сайн оролцож байгаа сурагчдад аман үнэлгээөгнө.

Сурагчид “Хэврэгхэн нөхөрлөл” нөхөрлөлийн тухай үлгэрийг санана.

-Гүег,тугал хоёр муудалцсан.-Арслан бух хоёр муудалцсан.-Аль нь ч байж болно.Үзүүлэнгээс сонголт хийжбагт хуваагдана.

Өөрсдийнхөө үзэл бодлыг жишээгээр батлан ярина./ “Үнэт зүйлийн тэнхлэг” аргаар / Энэ зохиолд байгаа хамгийн үнэт зүйл нь итгэлцлэл юм. Үүнийг сурагчид олж байгаа нь үнэт зүйлийн тэнхлэгийг олж байгаа юм. Алхам,алхмаар юу нь чухал болохыг тогтоож явсаар хамгийн сүүлд хамгийн чухлыг олж чадаж байгаа нь “Үнэт зүйлийн тэнхлэг”-ийн арга юм.

Өөр өөрсдийн бодлоо жишээгээр баталж хамгаална.

Эндээс ойлгож авсан санаагаа дэвтэртээ бичнэ.

32

Алхам 3

Бичмэл үгийн үзүүлэнг самбарт байрлуулаад сурагчдаар сонголт хийхийг хүснэ.

Өгүүлбэрүүдээс сурагчид сонголт хийж авна.

Багшийнхаа ярьсан үерхлийн түүхийг сонсоод....

Найзуудынхаа ярьсан үнэнч үерхлийн түүхийгсонсоод...

“Хэн эргэв” эхэд гарч байгаа Цэцгээ Ойдов хоёрын тухай бодоод...


15мин

Алхам 4Сэтгэгдлээ бичихдээ цогцолбор гарган бичихийг зөвлөнө.

1 цогцолборт: Яагаад энэ өгүүлбэрийг сонгож авснаа бичнэ. Ямар сэтгэгдэл төрснөө бичнэ.

2-р цогцолборт: Хэнийг хэнтэй юуг юутай харьцуулснаа бичээрэй.

3-р цогцолборт: Энэ өгүүлбэрт ямар сургамж авснаа, хэнд юу хэлмээр байгаагаа бичнэ.

Өгүүлбэрээс сонгож аваад сэтгэгдлээ илэрхийлэн бичнэ.

Бусад багууддаа өөрийнхөө бичсэнийг уншиж өгнө.Хамтран ярилцана.

-Яагаад ийм гарчиг өгснийг ярилцаарай.

Сурагчид жишээ татан тайлбарлана. Өөрт тохиолдсон жишээгээр батлан ярьж болно.

Үнэлгээ

1. Найзынхаа сайн зан чанарт тохирох зүйр үг бичээрэй.

...................................................................................

...................................................................................

2. Хамгийн сайн найзыгаа зургаар илэрхийлээрэй.

Үнэлгээний хуудсыг сурагч бүрт тараан өгнө.


Санаа бодлоо илэрхийлэхдээ өгүүлбэрээс сонгож сэтгэгдлээ илэрхийлэх,яагаад энэ өгүүлбэр сонгож авснаа бичих,санаагаа цэгцэлж,зөв байрлуулж,төлөвлөн,бичиж сурна.

33



1.Цэгийн оронд тохирох үгийг нөхөж зүйр үгийг гүйцээж бичээрэй. /1 оноо/

Сайн нөхрийн үг ................ боловчавах нь зөвМуу хүний үг ............... боловчсэрэмжлэх нь зөв

/ Жич: Блумын таксономийн ойлгох, задлан шинжлэх,бүтээх түвшний даалгавар /

2.Дараах хэлцийг тайлбарлан бичээрэй. /1,5 оноо/

Үнэг гүйцмээр болох -Үнэгний нүд залгих-Үнэгэн заль -

/ Жич: Блумын таксономийн сэргээн санах,задлан шинжлэх бүтээх түвшний даалгавар/

3.Эв эвдэх хов бүү зөө. Эвлэх найрамдах үг хэл гэсэн зүйр цэцэн үгийн утгыг тайлбарлан бичээрэй. /2 оноо/

..............................................................

.................................................................

/ Жич: Блумын таксономийн ойлгох, задлан шинжлэх түвшний даалгавар /

4.”Хэврэгхэн нөхөрлөл” үлгэрийн баатруудын зан чанарт тохирсон зүйр үг бичээрэй. /3 оноо/

Ухаан муутай гүегт:

................................................................

Гэнэн тугалд:

..............................................................

/ Жич:Блумын таксономийн сэргээн санах,задлан шинжлэх,бүтээх түвшний даалгавар/

Бүгд- 7,5 оноо

1.Найз гэсэн үгээр холбоо үг дөрвийг зохион бичээрэй. /1 оноо/

............................ .....................

............................. .....................

/ Жич: Блумын таксономийн сэргээн санах,ойлгох,бүтээх түвшний даалгавар /

2.Аль хэсэгт бүх үгсийг зөв бичсэн байна вэ? сонгож дугуйлаарай. /1,5 оноо/

А.уншихаар,бужигналдан,цочихоороо

Б. уншхаар, бужгиналдан,цочихоороо

В. уншихаар,бужагналдан,цочхоороо

/ Жич: Энэ нь Блумын таксономийн сэргээн санах,задлан шинжлэхтөвшний даалгавар юм./

3.Цэгийн оронд эсрэг утгатай үгийг нөхөн бичиж,зүйр үгийг гүйцээгээрэй. /2 оноо/

...................дагавал сарны гэрэл

...................дагавал могойн хорлол

/ Жич: Блумын таксономийн ойлгох, бүтээх түвшний даалгавар ./

4.”Эх хүү хоёрын гүүр” өгүүллэгийн гол санааг харуулсан зүйр үг нэгийг бичээрэй. / 2,5 оноо/

......................................................

....................................................

/ Жич: Блумын таксономийн ойлгох, бүтээх түвшний даалгавар юм./

Бүгд-7 оноо

1.Дараах үгсээс тухайн өгүүлбэрт аль ньтохиромжтой сонгон бичээрэй. /1 оноо/ Нөхөх үг: / гомдож,итгэж /Би хамгийн сайн найздаа маш их ................... явдаг.

/ Жич: Блумын таксономийн сэргээн санах,ойлгох түвшний даалгавар /

2. Зүйр үгийг зөв дараалалд оруу-лан бичээрэй. / 1,5 оноо/

Гэм нь хойнооурдаа Гэмшил нь

/ Жич: Блумын таксономийн ойлгох, задлан шинжлэх түвшний даалгавар./

3. Дараах үгсийн ойролцоо утгатай үгийг бичээрэй. / 2 оноо /

найз- ................, ....................

үерхэл - ................, ..................

/ Жич: Энэ нь Блумын таксономийн ойлгох,бүтээх төвшний даалгавар /

4.Зургийг хараад,онцлог шинжийг нь тодруулан,оньсого зохиогоорой

/ 2,5 оноо/

......................

/ Жич: Блумын таксономийн ойлгох, бүтээх түвшний даалгавар /

Бүгд-7 оноо

34

Documents

· Web view4-р ангийн “Монгол хэл”-ний хичээлийн“Төстэй зүйл юу байгааг судлах,харьцуулж сурах”16 цагийн