حسینی هادی سید عفونت دکتر کنترل اصولبه نام خدا

اصول کنترل عفونت در دندانپزشکی

دکتر سیدهادی حسینی

متخصص جراحی فک و صورت

احتیاط های استاندارد

احتیاطهای استاندارد شامل تماس با این موارد می شوند : - خون 1 - تمام مایعات ، ترشحات و موادی که از بدن دفع می شوند ) به غیر از عرق ( ، صرفنظر از این2

که حاوی خون باشند یا نه - پوست آسیب دیده 3- غشاهای مخاطی 4

بزاق ، همیشه در کنترل عفونت در دندانپزشکی به عنوان یک ماده بالقوه آلوده در نظر گرفتهمی شود .

احتیاط های استاندارد شامل این موارد هستند : دقت در هنگام استفاده از وسایل تیز .        � .Bانجام واکسیناسیون در براب هپاتیت        �استفاده از رابردم برای به حداقل رساندن پاشش های خونی .        �شستن صحیح و به موقع دست ها .        � مانند (     PPE : Personal protective Equipmentاستفاده از وسایل محافظت شخصی        �

ماسک ، عینک محافظ ، دستکش و گان ، روپوش ( . تمیز و استریل کردن کامل وسایل و تجهیزات ، قبل از استفاده مجدد از انها یا قبل از        �

.  فرستادن آنها برای تعمیر یا سرویس منطقه بندی نواحی کاری ، استفاده از پوشش های محافظ یکبار مصرف برای وسایل و        �

تجهیزات و ضد عفونی کردن سطوح . آلودگی زدایی از قالب های دندانی .        �ریختگی های خون و تمیز کردن فوری آنها به کمک محصوالت مناسب        �دفع صحیح زباله های کلینیکی و خطرناک با توجه به قوانین کشوری        �

لوازم دندانپزشکی بر اساس نوع کار و خطر بالقوه انتقال عفونتشان در سه گروه دسته بندیمی شوند:

(:Critical- وسایل بحرانی ) 1این وسایل در بافت نرم نفوذ کرده یا با استخوان تماس پیدا می کنند .

مانند : وسایل جراحی ، سر سوزن

1

حسینی هادی سید عفونت دکتر کنترل اصول وسایل بحرانی باید با روش استریلیزاسیون حرارتی استریل شوند و یا پس از مصرف دور         ·

انداخته شوند

 (:Semi critical -وسایل نیمه بحرانی ) 2

این وسایل در بافت نرم نفوذ نکرده و با استخوان تماس پیدا نمی کنند ، ولی با مخاط یا پوستناسالم تماس دارند .

مانند : آینه های دندانپزشکی ، فیل نگهدارنده ها بحرانی باید با روش استریلیزاسیون حرارتی استریل شوند و یا در صورت وسایل نیمه         ·

حساس بودن به حرارت توسط مواد ضد عفونی کننده قوی ، ضد عفونی شوند.

( :Non criticalبحرانی)  - وسایل غیر3تماس پیدا می کنند  این وسایل فقط با پوست سالم بیمار

دستگاه رادیو گرافی ، کابینت ها  مانند : سر/ تیوپ وسایل غیر بحرانی ، در صورت آلوده شدن ، باید توسط مواد ضد عفونی کنن ده متوسط         ·

ضد عفونی شوند.

انواع مواد ضد عفونی کننده

( مواد ضد عفونی کننده قویHigh Level)

این مواد برای از بین بردن کلیه میکروارگانیسم ها استفاده می شود ولی تعداد زیادی ازعبارتند از : اسپورهای باکتریال را نمی کشد . ضد عفونی کننده های قوی

الف-پر اکسید هیدروژن این مواد بر روی طیف وسیعی از ارکانیسم ها شامل باکتریها ، قارچ ، مخمرها ، ویروس ها و

اسپورها موثر می باشند.ب- پر استیک اسید

و استریل کننده های شیمیایی قرار دارد و در غلظت هایHigh Levelدر دسته های گند زدای مختلف گند زدا و استریل کننده است .

ج- گلوتارآلدئید قرار دارد. در غلظت های مختلف بعنوان گند زدا یا استریلHigh Levelدر دسته گند زدای

کننده به دو شکل گاز یا مایع استفاده میشود.گلوتارآلدئید تنها آلدئیدی است که فعالیت % اثر اسپوروسید کمتری از گلوتارآلدئید8اسپوریسیدال خوبی نشان میدهد، بطوریکه فرمالدئید

% دارد. محلول های هیپوکلریت و الکل و محلول های بافره هیپو کلریت فعالیت اسپوریسیدال2بیشتری ازگلوتارآلدئید دارند.

د- فرمالدئید

2

حسینی هادی سید عفونت دکتر کنترل اصول و استریل کننده است که به دو شکل گاز و مایع استفاده میشود.High Levelیک گند زدای

است . محلول فرمالدئید باکتر یسیدال ، % فرمالدئید37محلول آن فرمالین نام دارد ک حاوی توبرکلوسیدال ، فونگیسیدال ، ویروسیدال و اسپوریسیدال است . این محلول کار سینوژن

الکل استریل–است و در هنگام استفاده نباید تماس مستقیم با آن داشت . مخلوط فرمالدئید نیست .FDAکننده است . هیچ استریل کننده یا گند زدای حاوی فرمالدئید دارای تایید یه

 

(مواد ضد عفونی کننده متوسطIntermediate Level)

این مواد ضد عفونی کننده برای کشتن مایکوباکتریوم ها ، باکتریهای وژتاتیو ، اغلب ویروس ها وقارچ ها مناسب است .

برخی از ضد عفونی کننده های متوسط عبارتند از :الف-محصوالت کلر دار

درجه 70ب- الکل ایزوپروپیل ج- یدوفورها

 

( مواد ضد عفونی کننده ضعیفlow Level)

این مواد ممکن است اغلب باکتری های وژتاتیو ، بعضی قارچ ها و ویروس ها را در یک دورهزمانی از بین ببرند. مانند الکل

روش های استریلیزاسیون برای استریلیزاسیون وسایل پزشکی وجود دارد که هر روش های فیزیکی و شیمیایی مختلفی

یک از این روشها دارای معایب و مزایای خاص خود هستند .از آن جمله می توان به روش هایزیر اشاره کرد :

  

- بخار ) گرمای مرطوب (1 وسایل پزشکی روش های استریلیزاسیون روش استفاده از بخار از قدیمی ترین و متداول ترین

می باشد چرا که نسبت به سایر روشها ، ایمتن تر ، سریع تر و ارزان تر می باشد. با استفاده از این روش می توان کلیه وسایل بحرانی و نیمه بحرانی را که به حرارت یا رطوبت حسا س

زمان خاصی با بخار نیستند ،استریل نمود. در این روش می بایست سطح وسایل برای مدت دارای حرارت و فشار مناسب در تماس قرار گیرد تا میکرو ارگانیسم ها موجود بر روی آنها از

بین بروند.

3

حسینی هادی سید عفونت دکتر کنترل اصول- هوای داغ ) گرمای خشک (2

وسایلی استفاده می شود که نسبت به روش استفاده از گرمای خشک برای استریلیزاسیون ارتودنسی( . زمان : رطوبت حساس می باشند ) مانند فرزها و برخی وسایل

استریلیزاسیون در این روش طوالنی بوده و بعلت دمای باال ، احتمال آسیب به وسایل چرخهگرمای خشک مورد استفاده دندانپزشکی عبارتند از :  وجود دارد. انواع استریل کننده ها ی

oاستریل کننده های دارای هوای استاتیک ) این استریل کننده ها عموما به نام فور معروفند .(

o استریل کننده های دارای هوای تحت فشار

-گاز و محلول فرمالدئید3 استفاده می حساس به حرارت وسایل نیمه بحرانی این روش معموالبرای استریلیزاسیون 

فرزها (. در این روش یک محلول شیمیایی که قسمت عمده آن الکل به ) مانند برخی شود همراه فرمالد ئید است ، در یک اتاقک تحت فشار حرارت داده می شود و بخار حاصله به

عنوان استریل کننده عمل می نماید.اکساید - گاز اتیلن4

استفاده می  حساس به گرما و رطوبت وسایل این روش برای استریلیزاسیون اتیلن اکساید و دی اکسید کربن در داخل ) مانندمواد پالستیکی (. در این روش از گاز شود

درجه سانتیگراداستفاده می شود. این روش بعلت45-60محفظه ای با رطوبت خاص و دمای طوالنی بودن چرخه استریلیزاسیون و خطرات بالقوه آن برای دندانپزشک و بیمار جهت

بکارگیری در مطب های دندانپزشکی توصیه نمی شود.- سایر روش ها5

روش های زیر نیز از جمله سایر روشهای استریلیزاسیون هستند که در حال حاضر کاربرد آنهادر دندانپزشکی بسیار محدود می باشد :

پالسما ) پر اکسید هیدروژن (فیلتراسیون

0000اشعه و

فور)اون(

اون براي استريل كردن موادي كه نمي توانند بطور كامل تحت نفوذ بخار قرار گيرند، اما را تحمل كنند، به كار مي رود. اون بويژهC180 - 160مي توانند دماي باالي مورد نياز مثل ˚

براي ظروف شيشه اي مثل لوله آزمايش، پتري ديش، پي پت و نيز براي آالت فلزي مثل پنس،اسكالپل و قيچي به كار مي رود.

اون بايد داراي فن )جهت چرخش هواي متراكم در سراسر اتاقك(، نشانگر درجه حرارت، ترموستات و تايمر، طبقات مشبك، قفل داخلي درب و عايق بندي مناسب جداره ها

باشد.

4

حسینی هادی سید عفونت دکتر کنترل اصولاستريليزاسيون در اون

- براي بسته بندي وسايل فوق الذکر جهت استريل نمودن آنها در اون ميتوان از فويل1 آلومينيومي يا كاغذ كرافت و سربطريهاي پنبه اي استفاده نمود.

- بايد دقت شود كه كاغذ و پنبه نسوزند چون پنبة نيم سوز مواد ضد باكتري فّراري را2 متصاعد مي كند.

سانتي متر از انتهاي فوقاني پي پتها را با پنبة غير جاذب ببنديد و آنها را در2- حدود 3 ظروف فلزي قرار داده، درب آنها را ببنديد.

- درپوش لوله هاي آزمايش را با كاغذ آلومينيومي بپوشانيد و آنها را بطور عمودي در4 جا لوله اي قرار دهيد. درپوش، لبة لوله را از آلودگي از طريق هوا در طي ذخيره سازي حفظ

مي كند. - در صورتي مي توان بطري هاي درپيچ دار را در اون استريل نمود كه درپوش و5

آستري آنها از موادي مثل فلز، پلي پروپيلن يا الستيك سيليكون ساخته شده باشد تا در دماياستريليزاسيون از شكل طبيعي خارج نشود.

را در ظرف شيشه اي يا فلزيPetroleum Jelly- پودر، روغن، چربي و گريس مثل 6 گرم يا عمق يك سانتي متر تجاوز نكند، استريل نماييد.10ودر اندازه هاي كوچك كه از وزن

- قبل از قرار دادن ظروف شيشه اي در اون، از خشك بودن آنها مطم ئن شويد. مواد7 را به گونه اي در اون قرار دهيد كه هواي داغ در اطراف و مابين آنها در جريان باشد.

- زمان نگهداري استريليزاسيون از زماني آغاز مي شود كه اتاقك به دماي استريل8 انتخابي برسد و نيز مدتي هم بيشتر درنظر گرفته مي شود تا همة قسمتهاي اتاقك و مواد

ساعت(.2 به مدت C180-160داخل آن به دماي مورد نظر برسند) ˚ - به دليل عايق بودن دستگاه، چند ساعت طول مي كشد تا اشياء داخل آن خنك9

شود، مگر آنكه مجهز به فن باشد. درب اون را باز نكنيد تا اتاقك، ظروف و مواد داخل آن تا خنك شوند. اگر هواي سرد ناگهان وارد دستگاه شود ممكن است ظروفC60دماي حدود ˚

شيشه اي ترك بخورند. نحوة نگهداري :

ماه توسط نمايندة سرويس تعمير، بازرسي شود.6 بطور ماهانه داخل آن تميز وهر

كنترل كيفيت : و مشاهدة تغيير رنگ مناسب از قرمز به سبز. ازBrowne تست شيميايي: ويال شيشه اي

اين ويال در هرسری كاري استفاده كنيد. تست بيولوژيك: استفاده از نوار كاغذي حاوي اسپور باسيلوس سوبتيليس واريتة نايجر

ATCC 9372.بطور هفتگي توصيه مي شود

ايمني: استفاده از دستكش مقاوم به حرارت و محافظ چشم.

اتوكالو اگر چه اتوكالو بهترين وسيله براي استريليزاسيون است، بايد تصديق كنيم كه طوالني

شدن مرحلة گرمايي، سبب كاهش كيفيت وسایل می شود.

5

حسینی هادی سید عفونت دکتر کنترل اصولچرخة استريليزاسيون

1مرحلة˚( زمان باال رفتن دما در محفظة اتوكالو : C121-˚C 20) 2مرحلة˚( زمان نفوذ گرما : C121-˚C 100)< 3مرحلة˚( زمان نگهداري در دماي مقرر : C121) 4مرحلة˚( زمان پايين آمدن دماي محفظه : C121-˚C80)

انواع استريليزاسيوناستريليزاسيون محيط هاي كشت و محلول ها استريليزاسيون مواد مصرفي آلوده استريليزاسيون مواد خشك بسته بندي شده

نحوة نگهداريروزانه: صفحة كف اتوكالو را از سوراخ آبگذر اتاقك جدا كرده، تميز كنيد. لوازم فرعي

مثل طبقات و سيني ها را با آب و صابون بشوييد. سطح آب ژنراتور را كنترل كنيد..هفتگي: آبگذر و درزها را تميز كنيد. سوپاپ اطمينان را بررسي كنيد.ماهانه: آب دستگاه را تعويض نماييد ماه: داخل و خارج دستگاه و قسمت بيروني آبگذر را تميز كنيد.3هر ماه: دستگاه توسط نمايندة سرويس تعمير، بازرسي شود.6هر

كنترل كيفيتتست شيميايي:

: سه عامل زمان، بخار و دما را كنترل مي كند و از زرد به بنفش تغييرTSTنوار كاغذي -رنگ مي دهد. در هر سری كاري از اين نوار استفاده كنيد.

عالوه بر سنجش استريليتي، امكان ثبت تاريخ استريليزاسيون،Sterility-Recordبرچسب :- نام فرد استريل كننده و نام محيط كشت بر روي اين برچسب وجود دارد. در هر سری

كاري از اين برچسب استفاده كنيد. تست بيولوژيك:

بطور هفتگيATCC 7953استفاده از ويال حاوي اسپور باسيلوس استئاروترموفيلوس توصيه مي شود.

ايمني.از دستكش مقاوم به حرارت و محافظ چشم استفاده كنيد˚ بعد از آنكه فشار اتاقك اتوكالو به صفر و دماي آن به حدودC 60رسيد كنار درب

اتوكالو بايستيد و آنرا باز كنيد. منتظر بمانيد تا ظروف كمي خنك شوند، سپس آنها راحمل كنيد.

هرگز در هنگام روشن بودن دستگاه اقدام به بارگذاري يا خارج نمودن وسايل و مواد ننماييد.

.هرگز در هنگام روشن بودن دستگاه و اتصال آن به پريز اقدام به تميز نمودن آن نكنيد.هرگز پيچ هاي محكم كنندة درب را در هنگام كار دستگاه شل و سفت نكنيد

(Steps of steam sterilizationمراحل استریلیزاسیون با بخار)6

حسینی هادی سید عفونت دکتر کنترل اصول(Cleaning & Decontaminationتمیز کردن و آلودگی زدایی)       

تمیز کردن و رفع آلودگی از سطح اقالمی که قرار است تحت فرآیند استریلیزاسیون قراربگیردباید بال فاصله پس از استفاده از آنها و قبل از خشک شدن آلو دگی صورت پذیرد . شستشو و خشک کردن کامل از تثبیت آلو دگی و خوردگی ابزار جلو گیری کرده و موانع

رسیدن به میکروارگانیسم ها را در طی فر آیند استریلیزاسیون بر طرف می سازد.(Prepaeatioآماده سازی)       

جهت آماده کردن اقالم تمیز شده برای استریلیزاسیون باید تا حد امکان کلیه قسمتهای متصل بهم را جدا ساخته و از کنار هم قرار دادن بصورت فشرده خود داری شود تا بخار به کلیه

سطوح برسد. 

(Packagingبسته بندی )        جهت بسته بندی اقالم قبل از استریلیزاسیون باید از اجناسی استفاده کرده که نسبت به عامل

استریل کننده نفوذ پذیر و نسبت به ورود میکروارگانیسم ها و آلودگی ها نفوذ ناپذیر باشند . مواد استفاده شده در بسته بندی باید نسبت به گرما ، پارگی یا سوراخ شدن و سایر آسیب

های فیزیکی مقاوم بوده و در عین حال مقرون به صرفه و در دسترس باشند. (Sterilization Processفر آیند استریلیزاسیون)       

در اتو کالوها معموال به صورتWHOجدول ارائه شده توسط سازمان بهداشت جهانی به شرح ذیل برنامه ریزی می شود.EN 13060از پیش تعریف شده بر طبق استاندارد

 

زمان ) دقیقه( (barفشار ) دما ) سانتیگراد(121

 1/0515

126 

1/410134

 2/053

  طبقه بندی می شود . این طبقه بندی به  B,S,Nدر حالت کلی اتو کالوها به سه کالس

است و با توجه به نوع وسایل صورت می گیرد. منظور صحت عملکرد استریلیزاسیون  

Nنوع براساس استاندارد ، این نوع اتو کالو به منظور استریل کردن اقالم بدن پوشش طراحی شده اند و تضمینی برای استریل وسایل پوشش دار ) اعم از پارچه و یا کاغذ های مدیکال ( و

نیز وسایل حفره دار وجود ندارد .) البته در طراحی بعضی از کارخانجات سازنده در این نوع اتو کالو سیستم خشم کن و نیز امکان استریل وسایل بسته بندی شده در کاغذهای مدیکال وجود

دارد(Sنوع

وسایلی که در این اتوکالو می توان استریل نمود توسط کارخانه سازنده مشخص می7

حسینی هادی سید عفونت دکتر کنترل اصول شود. این اتو کالو می تواند اقالم بدون پوشش جامد یا پوشش دار جامد ، مواد نساجی مثل

پارچه ، گاز تک الیه و وسایل سوراخ دار ) بر اساس توصیه سازنده( را استریل نماید . یک اتو می تواند با پمپ و کیوم ویا بدون آن تجهیز شود و قطعا دارای سیکل خشک کنSکالو کالس می باشد.

Bنوع این اتو کالو می تواند انواع اینسترومنتها برای مثال بسته بندی شده و نشده جامد ، مواد

شده که یک طرف آنها نساجی ، اینسترومنت های سوراخ دار و ابزارهای لوله ای و شلنگی ، دارای پمپ و کیومBیا دو طرف آنها باز است را استریل نماید. اتو کالو های کالس  بسته

بار خالء ایجاد کند . دما و فشار در اتو کالو مطابق0/9قدرتمندی هستند که می تواند تا حدود کارخانه سازنده تنظیم می شود. استانداردهای بین المللی توسط

 

شرح موارد قابل استفاده پیش بینی شدهنوعNاستریل کردن محصوالت توپر بسته بندی نشدهSاستریل کردن محصوالتی که به وسیله سازنده استریل کننده

تعیین می شود. شامل محصوالت توپر بسته بندی نشده و حداقل یکی از موارد مقابل : محصوالت متخلخل ، قطعات متخلخل کوچک ، انواع محصوالت توخالی یا حفره دار ) بر اساس توصیه سازنده(، محصوالتی که به صورت تک الیه

بسته بندی شوند ، محصوالتی که به صورت چند الیه بستهبندی می شوند.

Bاستریل کردن کلیه محصوالت بسته بندی شده و بسته بندی نشده جامد ، محصوالت توخالی و حفره دار ،محصوالت

متخلخل ) پر منفذ ( که به وسیله فشارهای تست در ایناستاندارد مشخص شده است .

   

oاتمام فرآیند استریلیزاسیون  End   of   the   Process    Sterilization  ) ) در اتو کالوهای اتوماتیک پس از اتمام سیکل استریلیزاسیون ، گرما به طور خودکار قطع

30شده و فشار رو به کاهش می گذارد. اما در اتو کالوهای غیر اتوماتیک ، باید کاربر پس از دقیقه جهت اقالم باز منبع گرمایی را از دستگاه قطع20دقیقه جهت اقالم بسته بندی شده و

کند. سپس منتظر بماند تا نمایانگر فشار عدد صفر را نشان دهد و بعد درب دستگاه را باز کند تا بخار باقیمانده از محفظه خارج شود . ابزار و اقالم را تا خشک شدن کامل آنها باید در اتو

دقیقه به طول انجامد . توجه شود که اگر اقالم به30کالو باقی گذاشت که ممکن است تا میکروارگانیسم ها را صورت مرطوب از دستگاه خارج شوند می توانند به سرعت و به راحتی

کرده و آلوده شوند. از محیط اطراف دریافت

8

حسینی هادی سید عفونت دکتر کنترل اصول

oنگهداری  ( اقالم استریل شده Storage of sterile items )

باید بسته ها یا ابزار استریل شده و خشک شده را توسط وسیله استریل از درون یا شان استریل پوشانده شده است قرار داد تا دستگاه خارج کرده و روی سطحی که با کاغذ

اینکه دمای آنها کاهش یافته و به دمای محیط برسد که این عمل ممکن است چند ساعت به طول انجامد و این کار باید قبل از مرحله نگهداری انجام شود .نگهدار ی صحیح وسایل استریل

شده به همان میزان فرآیند استریلیزاسیون اهمیت دارد. : شرایط بهینه با حداقل دست خوردگی به آنها حاصل می - جهت اقالم بسته بندی شده

شود.بسته ها تا زمانی که دست نخورده و خشک باقی بمانند می توانند استریل در نظر گرفته شوند. جهت ایجاد شرایط بهینه نگهداشت ، بسته های استریل باید درون کابینتها ی در بسته در یک مکان خلوت و دارای تردد کم ، د ارای دمای محیطی مناسب و خشک یا دارای رطوبت کم

قرار گیرند. توجه : در صورت عدم اطمینان در مورد استریل بودن و یا نبودن بسته ها ، باید آنها را

آلوده در نظر گرفته و مجددا استریل نمود. - جهت اقال باز یا بسته بندی نشده : این اقالم را باید فورا پس از اتو کالو کردن استفاده

نمود یا اینکه درون یک ظرف مخصوص در بسته و استریل حداکثر تا یک هفته نگهداری کرد واز نگهد اری آنها در انبارهای غیر استریل و مکان پر تردد اجتناب ورزید.

 استریلیزاسیون روش های پایش

  (Quality controlکنترل کیفی)

کنترل کیفی صحت دستگاههای استریل کننده بسیار حائز اهمیت است که شامل مراحلمختلفی به شرح ذیل می باشد.

هنگام تولید در کارخانه سازنده -تست های مکانیکی دستگاهها1-تامین فضای فیزیکی مناسب و تهویه استاندارد2-تامین الزامات نصب از جمله کیفیت بخار و آب ورودی3-اجرای دستورالعملهای نگهداری پیشگیرانه از جمله آزمون کالیبراسیون4- کنترل کیفی توسط اندیکاتورهای بیولوژیکی و شیمیایی5 

( Biological   indicatorsاندیکاتورهای بیولوژیکی) جهت هرنوع ISO 11138با استاندارد  در رابطه با اندیکاتورهای بیولوژیک مطابق

استریلیزاسیون اندیکاتور خاص آن وجود دارد. جهت مانیتورینگ اتو کالوهای بخار از اسپور باسیلوس استئاروترموفیلوس استفاده می شود و پس از اتمام سیکل استریلیزاسیون به مدت

درجه در داخل انکوباتور و بعد از آن عدم رشد تاثیر57 ساعت و در دمای 48حداقل استریلیزاسیون صحیح است.

 ( Chemical    indicatorsاندیکاتورهای شیمیایی )

وجود دارد کهISO 11140در رابطه با اندیکاتورهای شیمیایی با استاندارد اختصاصی کالس طبقه بندی می کنند 6اندیکاتورهای شیمیایی را به

9

حسینی هادی سید عفونت دکتر کنترل اصول 

(Process indicators- نشانگرهای فرایندی ) 1کالس  

این نشانگرها که در واقع تائیدی بر انجام فرایند استریلیزاسیون هستند نه صحت آن ، تنها بسته از بسته های دیگر جدا می کنند و نشان قرار گرفته اند هایی را که تحت فرایند استریلیزاسیون

می دهند که یک بسته مورد نظر در داخل دستگاه استریل کننده قرار دارد یا خیر . به عنوان مثال نوار چسب هایی که روی بسته ها چسبانده می شوند و پس از استریلیزاسیون تغییر رنگ

می دهند. in- نشانگرهای مورد استفاده در آزمایش های تخصصی ) )2کالس

specific tests indicators for use  این نشانگرها آزمایشهای تخصصی و اندازه گیری یک ویژگی در رابطه با دستگاه

صرفا)B&D )Bowie –Dickمورد نظر طراحی شده اند. برای مثال تست  استریلیزاسیون برای تعیین کیفیت و قایلیت نفوذ بخار به داخل بسته ها در دستگاههای اتو کالو مجهز به پمپ و

HTM حوله نخی با مشخصات استاندارد 36را میان   BDکیوم می باشد ، بدین نحو که یک ورق 2010, EN 285 قرار داده و حوله و ورق BD  را روی ملحفه نخی قرار دهیم به نحوی که

سانتی متر بیشتر نباشد و28 سانتی متر کمتر و از 25ضخامت نهایی پس از فشرده شدن از کیلو گرم باشد. پس از اتمام سیکل در صورت نفوذ موثر بخار نباید لکه7/7 تا3/6وزن آن بین

باید حداقل هفته ای یک بار و ترجیحا به مشاهده شود. این تست  BDهای روشن روی ورق به1صورت روزانه انجام پذیرد . الزم است پس از بسته بندی تحت شرایط باال اندیکاتور کالس

سانتی متر روی بسته چسبانده شود.5/2اندازه (indicators   Single parameter- نشانگر های تک پارامتری )3کالس

اندیکاتورهای حساس به یک پارامتر که تنها یک پارامتر دستگاه استریل کننده را مانیتور میکنند.

  (indicators   Multi parameter- نشانگر های چند پارامتری )4کالس

حساسیت نشان می دهند که پارامتر ها نسبت به دو یا چند پارامتر موثر در استریلیزاسیون برای انواع استریلیزاسیون متفاوت می باشند . در اتو کالو های بخار سه پارامتر دما ، زمان و

فشار بخار حائز اهمیت می باشند. ( Integrating indicators)  - نشانگرهای جامع5کالس

به نحوی طراحی شده اند که نسبت به کلیه پارامتر ها حساس بوده و نشانگر های جمع کننده ) مشابه نشانگرهای بیو لوژیک (      نابودی میکروارگانیزمها عمال مشاهده می شود.

(   Emulating indicators- نشانگرها با حساسیت باال ) 6کالس   و....... این نشانگر ها برای اطمینان از اعمال صحیح کلیه پارمتر های موثر در استریلیزاسیون

دستگاه بکار می روند و با حساسیت باالتری طراحی شده اند.نکـات :

- اندیکاتور مورد استفاده باید معتبر بوده و دارای تائید از مراجع ذیصالح در مورد انطباق با1ISO 11140 , ISO 11138  .باشد

به صورت هفتگی و ترجیحا در شروع کار روزانه در مورد اتو کالوهای پری B&D-انجام تست 2وکیوم جهت آزمایش نفوذ پذیری و کیفیت بخار باید صورت پذیرد.

10

حسینی هادی سید عفونت دکتر کنترل اصول ( به صورت هفتگی و به تعداد متناسب باSpore test- استفاده از اندیکاتورهای بیولوژیک ) 3

حجم اتو کالو انجام می شود. ( یا موارد و لوازم مورد استفاده در داخلimplants- چنانچه قرار است مواد کاشتنی ) 4

عروق استریل گردند قبل از مصرف هر بار که در داخل دستگاه قرار می گیرد باید تست اسپورانجام شود.

- در تمامی بسته های بزرگ اتو کالو نیز بسته های مخصوص اعمال جراحی حساس ، از5 استفاده شود تا بتوان تمام پارامترها با دقت باال مانیتور کرد.6اندیکاتورها ی شیمیایی کالس

حساس به4- در تمامی بسته های کوچک اتو کالوهای بخار از اندیکاتورهای شیمیایی کالس 6پارامتر های مربوطه استفاده شود.

- اندیکاتورهای موجود در بسته پس از باز شدن در پرونده بیماران بایگانی شوند.7(Maintenance نگهداشت )

جهت اطمینان از صحت عملکرد ، تضمین اثر بخشی ، کاهش هزینه تعمیرات ، کاهش زمان خواب دستگاه و جلوگیری از هزینه های غیر منتظره ناشی از خرا بیهای ناگهانی یک استریالیزر، داشتن یک برنامه نگهداشت منظم الزامی است . برنا مه نگهداشت شا مل موارد نظیر بررسی

می باشد که در ادامه0000های روزمره ، برنامه های نگهداشت پیشگیرانه ، کا لیبرا سیون و به تفضیل آمده است .

  (Preventive maintenance   schedulesبرنامه نگهدا شت پیشگیرانه )

و یا نماینده آن موظف است دستورالعمل های مربوط به مراقبت کارخانه سازنده استریالیزر های روزانه و نگهداری پیشگیرانه تجهیزات را فراهم آورد. برنامه نگهداشت را می توان به دو

سطح زیر تقسیم کرد :برنامه نگهداشت روزانه / هفتگی / ماهانه -

این برنامه ها باید توسط اپراتور آموزش دیده و یا شخص مسئول و مطابق با دستور العمل ذکر شده در راهنمای کاربری صورت پذیرد. این برنامه ها شامل مواردی نظیر تمیز کردن سطح

خارجی ، تمیز کردن محفظه داخلی ، طبقات ، قفسه ها و درزگیر ، تعویض فیلتر ، روغنکاری و می باشد00

 - برنامه نگهداشت سه ماهه / شش ماهه / ساالنه

در بازه های زما نی سه ماهه ، شش این برنامه ها باید بسته به میزان استفاده از استریالیزر و یا ساالنه ، توسط مهندسین آموزش دیده و مطابق دستور العمل کارخانه سازنده که در ماهه

راهنمای سرویس آمده است صورت پذیرد. در خصوص هند پیس ها توجه به توصیه های سازنده قبل / بعد و در برخی از موارد هم قبل و

هم بعد از استریلیزاسیون می بایست آنها را روغنکاری نمود. (Calibration )  کالیبراسیون

کالیبرا سیون استریال یزر شامل بررسی پارامترهای مربوط به فرایند ترمودینامیکی و مقایسه آنها با مقادیر مرجع جهت اطمینان از صحت عملکرد دستگاه می باشد. کالیبرا سیون با ید

عالوه بر هنگام نصب به صورت دوره ای و مطایق دستورالعمل های کارخانه سازنده صورت

11

حسینی هادی سید عفونت دکتر کنترل اصول پذیرد. در صورت بروز خرابی ، تعویض قطعه و یا بد عمل کردن استریال یزر کالیبراسیون مجدد

انجام شو د . کلیه فعالیتهای کالیبراسیون باید به صورت مکتوب نگهداری شود. باید (Personnel consideration مالحظات پرسنل )

از آنجا که یک استریالیزر می تواند هم برای بیمار و هم برای کاربر خطر ساز باشد ، فرآیند کنترل عفونت استریلیزاسیون باید توسط اشخاص آگاه به اساس استریلیزا سیون و مفاهیم

صورت پذیرد . کاربر یک دستگاه اتو کالو باید آموزش های الزم در ارتباط با تمیز کردن ، آماده سازی ، مراقبت ، ذخیره و نگهداری اقالم استریل شده را گذرانده و به کلیه دستور العمل های

مربوط به کاربری و نگهداری دستگاه تسلط کامل داشته باشد

نحوه برخورد در هنگام مواجهه با اجسام نوک تیز ، نگرانیهای در یک دهه اخیر ، بموازات پیشرفتهای همه جانبه و بیسابقه علوم مرتبط با سالم

اندیشمندان و صاحبنظران این عرصه از عوارض و تبعات ناخواسته توسعه کمی و کیفیمداخالت تشخیصی و درمانی نیز بیشتر شده است .

Health Care Associعفونتهایی که مرتبط با مراقبتها و خدمات بهداشتی و درمانی هستند ) ated Infections )   ، یکی از کانونهای مهم این نگرانیها هستند که از جهات مختلف فردی

اجتماعی و ااقتصادی مورد توجه قرار گرفته اند . میدانند     HIV – HCV – HBV – M Tuberculosisغالبا عوامل ایجاد این عفونتها را محدود به

، ویروس     ( CMVحال آنکه احتمال انتقال عوامل متعدد دیگری از جمله ویروس سیتومگال ) ، استافیلوکوکها و استرپتوکوکها خصوصا در مراکز ارایه خدمات    ( HSV)  2 و 1تبخال

دندانپزشکی وجود دارد . راههای انتقال عبارتند از : تماس مستقیم با

خون یا مایعات آلوده ، تماس غیر مستقیم بواسطه وسایل یا سطوح آلوده ، تماس

مخاطی و استنشاقی این عفونتها ممکن است بیماران بستری و

سرپایی ، کارکنان و حتی مالقات کنندگان را آلوده سازند . در مراکز ارایه دهنده خدمات دندانپزشکی بدلیل میزان تماس قابل توجه

دندانپزشک و کارکنان با خون ، بزاق و قطرات و ذرات معلق در هوا و نیز با وسایل و ابزار

آالت که میتوانند بالقوه آلوده باشند : احتمال انتقال عوامل عفونی شایان توجه است و در

صورت عدم رعایت احتیاطات الزم ، واکسیناسیون و سایر تمهیدات بهداشتی میتواند

موجب آلودگی کارکنان و بیماران گردد . OPIMپیشگیری از آلودگی با خون و

یک برنامه کتبی و فراگیر را که برای به حداقل

 

12

حسینی هادی سید عفونت دکتر کنترل اصول در  DHCPرساندن و مدیریت قرار کیری

معرض خون و مایعات بدنی تهیه کرده ، بهاجرا در آورید .

  کاربردی –کنترل های مهندسی و عملی

حداقل سالی یکبار ، وسایلی را که دارای خصوصیات ایمن برای استفاده هستند و وارد بازار     شده اند ، شناسایی ، ارزیابی و انتخاب کرده و استفاده نمایید ) مانند سرنگ های ایمن تر ،

retractable   sheafسر سوزن ، سرنگ هایی  کاربرد نیدل گارد یا نگهدارنده سرنگ ها و سوزن های استفاده شده یکبار مصرف ، تیغ های بیستوری و سایر وسایل تیز را    

در مخازن مقاوم به سوراخ شدگی بریزید که در نزدیک ترین فاصله ممکن به محل استفاده این وسایل قرار گرفته اند ) حین دور انداختن سر سوزن الزم نیست درپوش را مجدداً قرار داده یا

آن را خم کنید . در سر سوزن های استفاده شده را هرگز با کمک هر دو دست یا هر روش دیگری که سر    

سوزن به سوی هر نقطه از بدن گرفته می شود ، مجدداً روی آن قرار ندهید . از روش اسکوپ یک دستی یا از وسایل مکانیکال خاص که برای این کار طراحی شده اند      

استفاده کنید .  

روش اسکوپ یک دستی برای قرار دادن مجدد درپوش سر سوزن روی آن برای این کار بدنه سرنگ را در یک دست گرفته و در پوش سر سوزن را روی یک سطح صاف محکم قرار دهید و نوک سوزن را به آرامی به درون در آن بلغزانید .

وقتی در پوش سر سوزن روی آن قرار گرفت ، با دست محکم کنید .  

آسیب های ناشی از وسایل تیز آلوده چنین آسیب هایی تقریباً نادرند و اغلب باعث آسیب های جزئی پوست می شوند .         انتقال ویروس های با منشاء خونی مانند : اهمیت آسیب های ناشی از وسایل تیز آلوده      

HBV , HCV , HIV به بیمار انجام شود .    DHCPیا از       DHCPاین انتقال می تواند از بیمار به       بار در سال ، دچار آسیب 1-4تیم دندانپزشکی ممکن است در اثر انجام وظایف شغلی حدود      

خای ناشی از وسایل تیز آلوده گردند . تمایلی به گزارش کردن این حوادث ندارند .  این افراد اصوالً      آمارهای موجود از میزان واقعی چنین وقایعی کمتر هستند      

شدن ( ، به این دلیل اتفاق می افتند    Needle stickمعموالً آسیب های داخل دهانی ) مانند که :

بیمار سر خود را به طور ناگهانی حرکت داده یا در حین درمان دهانش را می بندد .      گاهی به دلیل عدم دید و دسترسی کامل به ناحیه عمل رخ می دهند .       این آسیب ها به علت فرز ها و سوند ها اتفاق می افتند ) که سوزن توپرند و بسیار % 40      

کمتر از سوزن های تزریق باعث انتقال عفونت می شوند ( عمده ترین این آسیب ها در خارج از دهان و معموالً زمانی اتفاق می افتند که می خواهیم :

13

حسینی هادی سید عفونت دکتر کنترل اصولدر پوش سر سوزن آلوده را مجدداً روی آن قرار دهیم .      سوزن را از سرنگ جدا کنیم .      سوزن را دور بیاندازیم .      شستن دستی وسایل تیز آلوده در پایان کار یا تمیز کردن آنها در فاصله زمانی بین دو بیمار      

تفنگ پر رفتار))با سوزن بدون غالف مانند کنید((

 مدیریت پس از ایجاد آلودگی و پروفیالکسی

آسیب هایی که حین ارائه خدمات دندانپزشکی فرد را در تماس با عوامل بیماری زا و بالقوه در معرض انتقال عفونت قرار می دهند اکسپوژر ، مواجهه یا تماس شغلی نامیده می شوند و به

اشکال زیر واقع می گردند : ناشی از وسایل تیز ) آسیب زیر پوستی یا مخاطی ، بریدگی ، زخمی یا سوراخ شدگی پوست      

. )پاشیدن مقادیر قابل مالحظه مایعات آلوده به سطوح مخاطی ) چشم ، بینی ، دهان (      تماس ماده آلوده با زخم ها و سائیدگیهای پوستی .      

با پوست سالم باعث انتقال آلودگی   HIVتوجه داشته باشید که تماس خون آلوده به ویروس نمی گردد ) مگر در موارد بسیار خاص ( . وسایل تیز آلوده دو دسته اند :

سوزن تو خالی ) سوزن تزریق (        سوزن توپر ) فرزهای دندانپزشکی ، سوزن بخیه ، تیغ بیستوری ،       

سوند یا هر وسیله تیز دیگری حتی آکریل شکسته و غیره ( خطر انتقال در تماس با سوزن های تو خالی بیشتر از سوزن های تو        

پر است .

اقدام های اولیه فوری پس از اکسپور رسیدگی به ناحیه آسیب دیده :

- محل آسیب پوستی را برای مدت چند دقیقه زیر آب روان و با صابون بشوئید . سطوح1 مخاطی با آب فراوان شسته شود . در هنگام شستشو ، زخم را نمالید ، زیرا می تواند عوامل عفونت زا را به درون زخم تلقیح کند . استفاده از مواد ضد عفونی کننده قوی و سوزاننده به

علت وسعت بخشیدن به محل آسیب دیده توصیه نمی شود . - برای کمک به خونروی محل آسیب ، باالتر از محل آسیب دیدگی را فشار دهید تا خونریزی2

کند ) مکیدن محل زخم عمل صحیحی نیست ( . - چشم های آلوده شده را با آب فراوان یا محلول شستشوی چشم بخوبی بشویید . اگر لنز3

دارید ، آنرا قبل از شستشو از چشم خارج کنید . - اگر مخاط دهان آلوده شده اند ، دهان با مقادیر فراوان آب شسته و آب را از دهان بیرون4

بریزید . - وسیله تیزی را که باعث ایجاد آسیب شده از محل کار خارج کرده و آنرا به دقت درون5

14

حسینی هادی سید عفونت دکتر کنترل اصولمخزن مخصوص زباله های تیز باندازید .

مشاوره با متخصص عفونی و آغاز رژیم پروفیالکسی به منظور اطمینان از تامین سریع و مناسب اقدامات پیشگیری و درمان های الزم بعد از

اکسپوژر و تشخیص و درمان عوارض شغلی و پیگیری های بعدی بهتر است با مرکز درمانی و تشخیصی که دسترسی آسان به آن برای افراد شاغل در مراکز دندانپزشکی میسر است در

ارتباط بوده و قرار های ارجاع و مالقات با آنان تنظیم گردد .  

موثرترین زمان شروع پروفیالکسی دارویی یک تادو ساعت پس از اکسپوژر است .

  از رژیم های دارویی آنتی رترو ویرال وقتی که وضعیت آلودگی فرد دهنده معلوم استفاده        

نیست ، توصیه نمی شود . تصمیم گیری برای استفاده از این درمان ها بر عهده پزشک اورژانس و به درخواست فرد      

منفی بوده یا ارزیابی خطر ، احتمال    HIVآلوده شده می باشد . در هنگامی که فرد دهنده آلودگی را بعید بداند ، چنین درمان هایی انجام نمی شوند .

حالت وجود دارد : 3 حداقل    HIVپس از تماس با تست سرولوژیک فرد آسیب دیده مثبت شده دچار عفونت سیستمیک دراز مدت خواهد -1

شد . - یک عفونت گذرا با پاسخ محدود ایمنی سلولی ایجاد شده به نحوی که باعث تغییر تست2

سرولوژیک نشده عفونت سیستمیک دراز مدت نیز بروز نخواهد کرد . - عفونتی بروز نکرده ، پاسخ ایمونولوژیک هم ایجاد نخواهد شد . 3

  HIVبر اساس مطالعات انجام شده از زمان تماس با ویروس تا مثبت شدن تست آنتی بادی ماه فاصله زمانی وجود دارد . 6 روز تا 65بطور متوسط

نکات ایمنی برای پیشگیری از آسیب های ناشی از وسایل تیز استفاده از وسایلی مانند آینه یا رتراکتور بجای انگشتان برای کنار زدن گونه در مواردی که در    

حال استفاده از وسایل تیز در دهان هستیم . این کار میزان دید را هم افزایش می دهد . خم نکردن سوزن ، زیرا این کار باعث می شود که نتوانیم در سر سوزن را به درستی روی آن    

قرار دهیم و همین امر احتمال بروز چنین صدماتی را افزایش می دهد . اگر در یک بیمار با یک سوزن چند بار تزریق انجام می دهید ، بهتر است در فواصل بین تزریق ،    

درپوش سر سوزن را روی آن قرار دهید ، برای این کار از روش اسکوپ یک دستی استفاده Retractableکنید یا این عمل را به کمک نیدل گارد انجام دهید . استفاده از سوزن هایی که

sheaf      . دارند نیز بسیار مفید استاز دست به دست دادن وسایل تیز در حین درمان پرهیز کنید .       یک وسیله تیز استفاده شده نباید همزمان توسط دو نفر لمس شود . می توانید این وسیله را    

در منطقه خنثی سینی وسایل قرار دهید تا نفر دوم بتواند با ایمنی کامل آنرا بردارد . قبل ازقرار دادن این وسیله در سینی ، نفر دوم را مطلع سازید .

دور انداختن سوزن ، تیغ بیستوری و سوزن های بخیه استفاده شده وظیفه دندانپزشک است      نه دستیار

15

حسینی هادی سید عفونت دکتر کنترل اصول سوزن های تزریق ، سوزن های بخیه یا تیغ بیستوری هایی را که دیگر نیاز ندارید ، در سینی    

وسایل باقی نگذارید . آنها را بالفاصله دور بیاندازید . بهتر است از اسکالپل های یکبار مصرفاستفاده کنید که مجبور نباشید در پایان کار تیغه را از روی دسته جدا کنید .

در پایان درمان ، فرزها را از هندپیس جدا کنید . زیرا ممکن است به لباس یا پوست بدن گیر       کنند . بهتر است آنها را بالفاصله پس از اتمام کار از هندپیس جدا نمایید . سپس هندپیس را از

شلنگ مخصوصش باز کرده و با ایمنی کامل تمیز ، ضد عفونی یا استریل نمایید در هنگام شستن و تمیز کردن وسایل باید از دستکش های مقاوم استفاده کرده و حتماً عینک      

یا شیلد صورت بکار برید تا قطرات آلوده به چشم نپاشید .

روش های جمع آوری پس ماند ها

( زباله های تولید شــده در مراکز ارائه خدماتCDCمرکز پیشگیری و کنترل بیماری ها ) ( و زبا له هایRegulatedدندانپزشـــکی را به دو دســـــته زباله های مشمول قانون )

( تقسیم کرده است .Non- regulatedمعمولی )

انواع پس مانده ها : همان زباله های معمولی و خانگی هستند که به روش معمولNon-regulatedزباله های

دفع میشوند. در این دیدگاه ، اکثر زباله های بوجود آمده در مراکز درمانی دندانپزشکی از گروه زباله های عمومی پزشکی هستند و می توان آنها را به همراه زباله های معمولی

دور ریخت . مانند : دستکش های یکبار مصرف ، ماسک ، گان ، گازهایی که مختصرا آلوده شده اند ،

پوشش های پالستیکی محافظ سطوح و پوشش هایی که برای محافظت تجهیزات ازآلودگی در حین انجام درمان به کار می روند.

) مشمول قانون ( زباله هایی هستند عفونی ، که در هنگاRegulatedزباله های پزشکی م جابجا کردن و دور انداختن آنها خطر باالی انتقال عفونت وجود دارد . زباله های

Regulated  را باید به روش خاصی جمع آوری کرده و دفع نموده . حتی گاهی الزم است که قبل از دفع شدن ، آنها را خنثی یا استریل کرد .

از این گروه زباله ها می توان به گازهای جراحی که در حین عمل جراحی دندانپزشکی یا پس از آن از خون بیمار اشباع می شوند ، دندانهای کشیده شده ، بافت های نرم یا سختی که

توسط جراحی از بدن جدا میشوند و لوازم تیز آلوده ) سر سوزن ، تیغ های بیستوری و سیم ها ( اشاره کرد. اینها در واقع زباله های جامدی هستند که در خون یا بزاق بیمار غوطه ور بوده یا

از آنها اشباع شده اند.

) مشمول قانون ( باید از کیسه زباله های مقاومRegulatedبرای جمع آوری و دفع زباله های " است ، استفاده شود ، معموال یکBiohazardبه نشت که دارای عالمت " خطر زیستی-

کیسه برای جمع آوری زباله های غیر برنده کافی است به شرطی که کیسه محکم باشد و در آن به خوبی بسته شده باشد . توجه داشته باشید که اگر به هر علتی کیسه سوراخ شود یا

16

حسینی هادی سید عفونت دکتر کنترل اصول سطح بیرونی آن آلوده گردد ، باید آن را درون کیسه محکم دومی قرار داد که آنهم دارای

عالمت " خطر زیستی " باشد . در هر کیسه باید جداگانه و به خوبی محکم بسته شود . پس از )مشمول قانون( جمع آوری شده را طبق قوانینRegulatedاین مرحله میتوان زباله های

موجود دور ریخت . های زباله کد رنگی کیسه

وزارت بهداشت ، در مان و آموزش پزشکی کشور ، پس مانده های تولید شده در مراکز ارائه برای کیسه خدمات دندانپزشکی طبق جدول زیر تقسیم بندی نموده و کد رنگی مربوطه را

مرتبط با هر گروه معرفی نموده است : زباله هیچ وجه در سطل زباله های معمولی یا داخل سیستم فاضالب شهری جیوه خالص را به

نریزید. در صورت امکان آنرا در ظرف بدون نشت و نشکن با بر چسب " زباله خطر ناک حاوی جیوه خالص " نگهداری و با مراجع مرتبط جهت جمع آوری تماس بگیرند . در غیر این صورت

آنرا به نقره مخلوط کرده و آمالگام حاصله را همانند آمالگام مطب دفع کنید .

 ADAتوصیه می کند که در مطب های دندانپزشکی از جیوه توده ای که به آن جیوه

1984 از سال ADAخام ، جیوه مایع یا جیوه خالص هم می گویند ، استفاده نشود . استفاده از آمالگام های کپسولی را توصیه می کند . اگر هنوز در مطب تان جیوه

مایع دارید ، آنرا برای بازیافت ارسال کنید. 

                                                         روش های بهینه مدیریت پس ماندهای آمالگام

نباید هاباید ها از آمالگام های کپسولی در اندازه های

مختلف استفاده کنید .از جیوه مایع استفاده نکنید

کپسولهای خالی آمالگام را در مخازنکپسولهای خالی آمالگام را بازیافت کنید . زباله های خطر ناک برای محیط زیست ) خطر زیستی( ، کیسه زباله های عفونی یا

17

حسینی هادی سید عفونت دکتر کنترل اصولزباله های معمولی

نیا ندازید. آمالگام تماس نیافته ) اضافات آمالگام (را جمع آوری ، ذخیره و بازیافت نمایید.

اضافات آمالگام را را در مخازن زباله های خطر ناک برای محیط زیست ) خطر زیستی( ، کیسه زباله های عفونی یا زباله

های معمولی نیا ندازید. تکه های آمالگام تماس یافته را که از پر کردگی های آمالگام جدا شده اند ، جمع

کرده و بازیافت نمایید .

تکه های آمالگام تماس یافته را در مخازن زباله های خطر ناک برای محیط زیست ) خطر زیستی( ، کیسه زباله های عفونی یا

زباله های معمولی نیا ندازید. برای جدا سازی آمالگام از صافی های یونیت ، فیلتر های پمپ و کیوم یا جدا

کننده های آمالگام استفاده کرده و محتویات جمع آوری شده را بازیافت کنید

.

شیر دستگاههای حاوی آمالگام را رزیرآب یا در سینک نشوئید.

دندانهای کشیده شده دارای پرکردگیهای آمالگام را بازیافت نمایید .

توجه : از مسئول بازیافت بپرسید که آیا الزم است این دندان ها ضد عفونی شوند

یا خیر .

این دندانها را در مخازن زباله های خطر ناک برای محیط زیست ) خطر زیستی( ،

کیسه زباله های عفونی یا زباله هایمعمولی نیا ندازید.

تا جایکه ممکن است سعی کنید آمالگامرا بازیافت نمایید.

زباله های آمالگام را در راه های آب یاتوالت نیاندازید.

برای تمیز کردن لوله های آب از موادی که باعث تجزیه آمالگام نمی شوند ،

استفاده نمایید .

برای تمیز کردن لوله های آب از وایتکسیا سایر ترکیبات کلر دار استفاده نکنید .

 زباله های تیز

در یک ارائه خدمات دندانپزشکی از انواع و اقسام وسایل تیز و برنده یکبار مصرف استفاده می شود. برای جمع آوری و دفع چنین زباله هایی باید از مخازن محکم و ضد سوراخ شدگی

" " نصب شدهBiohazardاستفاده کرد که روی آنها بر چسب "خطر زیستی" یا عالمت بخش مربوطه ، نام فرد مسئول و تاریخ هم  درمانی–باشدعالوه بر آن ، نام مرکز بهداشتی

باید روی مخزن نوشته شود.

o:نکات کلی زیر را در نظر داشته باشید

oتمام وسایل تیز ، تیغ های جراحی ، چاقو ، سوزن و آمپول های شیشه ای را باید در مخازن مخصوص وسایل تیز انداخت .

oبهتر است هنگام انجام اعمال جراحی، این مخزن در نزدیک ترین منطقه به محل اجرای درمان قرار بگیرد.

18

حسینی هادی سید عفونت دکتر کنترل اصولo. وسایل تیز استفاده شده را با استفاده از ظرف حامل جابه جا نکنیدoدر سر سوزن های استفاده شده را نباید دوباره روی آنها قرار داد و نباید آنها را رها کرد

تا دیگران آنها را دور بریزند . این کار وظیفه فرد عمل کننده ) دندانپزشک ( است.o.این مخازن را نباید روی زمین یا در دسترس کودکان کنجکاو قرار دادo این مخازن پر شد آنها را به محل جمع آوری زباله ها بفرستید تا به روش4/3وقتی

مطلوب دفع شوند.oاگر وسیله شیشه ای شکست ، باید خرده های بزرگ شیشه را در یک قوطی مقوایی

ریخت و روی آن را برچسب زد.oپر کردن بخش مشخصات روی این جعبه ها ضروری است تا اگر در مورد محتویات آن

مشکلی پیش آمد بتوان مرکز و منبع این زباله ها را به سرعت شناسایی کرد.

دور انداختن وسایل تیز

o.وسایل تیز آلوده باید بالفاصله پس از استفاده دور انداخته شوندoوسایل تیز یک بار مصرف باید مستقیما توسط دندانپزشک درون ظروف مخصوص زباله

های تیز انداخته شوند. این کار نباید توسط فرد دیگری انجام شود.oوقتی از سوزن و سرنگ یکبار مصرف استفاده کرده اید ، آنها را به عنوان یک مجموعه

واحد ، مستقیما درون مخزن زباله های تیز بیاندازید.oقبل از آغاز به استفاده از مخازن مخصوص زباله های تیز ، اطمینان حاصل کنید که این

ظروف به درستی سر هم شده اند و در آنها کامال محکم سر جای خود قرار گرفتهاست .

o.این مخازن باید در محلی نزدیک به محل مصرف وسایل تیز جا سازی شده باشند استفاده از دیوار یا ترولی در مواردی که محدودیت فضا داریم ، بال مانع است .

oمخازن مخصوص زباله های تیز نباید روی زمین ، روی یک سطح بی ثبات یا باالتر از حد شانه قرار گرفته باشند. این ظروف نباید در دسترس کودکان یا افراد فاقد صالحیت قرار

گیرند.o.وقتی از این ظروف استفاده نمی شود ، باید در آنها کامال بسته باشدo این مخازن پر شد، باید در آنها را کامال مهر وموم کرده و دور انداخت . سعی4/3وقتی

نکنید با فشرده کردن محتویات مخزن، جای بیشتری در آن باز کنید.o. هرگز چیزی را از درون این ظرف مجددا خارج نکنید

نباید برای دور انداختن این مخازن ، آنها را در کیسه زباله زرد قرار دهید. اگر مخزنی آسیب دیده باشد ، باید قبل از دور انداختن ، آنرا در یک مخزن بزرگتر قرار داده ،

آنرا ببندید و سپس دور بیاندازید. باید قبل از دور انداختن مخازن روی آنها برچسب چسبانده و نام و آدرس مطب را نوشت و

تاریخ زد. اطمینان حاصل کنید که مخازن پر شده ای که قرار است جمع آوری شده و دور انداخته شوند،

در محلی مناسب و دور از دسترس افراد فاقد صالحیت قرار گرفته اند.اصول کلی درباره جدا سازی و دفع زباله ها

-زباله های کلینیکی و غیر کلینیکی ) خانگی( باید در همه شرایط از هم جدا باشند.119

حسینی هادی سید عفونت دکتر کنترل اصول - زباله های غیر کلینیکی )خانگی( مانند کاغذ ، بسته بندی ها ، غذا ، دستمال کاغذی که برای2

خشک کردن دست ها استفاده میشود ، زباله کنترل شده محسوب می شوند و باید در کیسهزباله سیاه یا شفاف قرار داده شده و به روش معمول دفع شوند.

زباله های کلینیکی غیر خطر ناک باید از زباله های خطر ناک عفونی جدا شوند. -3 پدالی قرار داده - کیسه زباله مربوط به زباله های عفونی خطر ناک باید در سطح زباله دردار4

شوند. کیسه زباله ها پر شد ، آنها را دفع نمود.4/3- باید وقتی 5 - زباله ها نباید به بیرون کیسه نشت پیدا کنند ، زباله ها را از یک کیسه به کیسه دیگر جابه جا6

نکنید. حتی اال مکان به آنها دست نزنید. - اگر در ظرف مخصوص زباله های تیز ، وسیله ای بیاندازید که مربوط به بیماری باشد که به7

یک بیماری عفونی شناخته شده مبتال است ، باید کل مخزن را به عنوان زبا له عفونی خطرناک دفع کرد.

-بهتر است پس مانده های دارویی مانند ویال ها ، کارتریج ها ی بی حس کننده موضعی و8 سرنگ های یک بار مصرف آنها و همینطور داروهای نیمه مصرف شده یا مصرف نشده را از

سایر زباله های کلینیکی و زباله های تیز جدا کرده و در یک مخزن مقاوم و ضد سوراخ شدگیمجزا قرار داد. این مخزن باید برای سوزانده شدن فرستاده شود.

- اگر مخزن زباله های تیز آسیب دید یا سوراخ شد ، باید آن را در یک مخزن بزرگتر قرار داد،9در آن را بست و آن را دفع نموده.

-باید بعضی زباله های خاص کلینیکی مانند آمالگام یا محلول های ظهور و ثبوت رادیو گرافی10را از سایر زباله ها جدا نمود و به روشی مناسب ، مطابق قوانین موجود دفع کرد.

- تمام افرادی که با زباله ها سرو کار دارند مانند نظافت چیان ، باید آموزش ببینند که11چگونه زباله را بردارند ، جدا کنند و دور بریزند.

( مانندPPE - تمام افرادی که با زباله ها سرو کار دارند، باید از لوازم محافظت شخصی)12 پالستیکی ، ماسک و گاهی عینک محافظ استفاده نمایند و دستکش های خانگی ، روپوش های

واکسینه شده باشند .  Bبر علیه بیماری هپاتیت - اگر این افراد در حین جابجایی زباله ها دچار حوادث ناشی از اجسام تیز آلوده شدند ، باید13

طبق دستور العمل ذکر شده در بخش "آسیب های ناشی از اجسام تیز " با آنها رفتار شود. دفع باید در یک محل مناسب و اختصاصی جمع آوری شوند.این محل باید -زباله ها قبل از14

تمیز ، ایمن و غیر قابل دسترسی توسط افراد بدون صالحیت و حشرات و جانوران موذی باشد . کیسه های زباله باید روی سطح محکم و غیر قابل نفوذ نسبت به رطوبت قرار بگیرند تا اگر

کیسه ها نشتی پیدا کردند و یا به عللی زباله ها از درون آنها بیرون ریختند ،بتوان سطح رابخوبی تمیز و ضد عفونی کرد.

-کیسه های زباله را باید در سطل های محکم و در بسته نگهداری کرد تا هنگام جمع آوری15آنها فرا رسد .

درمانی ، ترتیبی دهید تا جمع آوری آنها–- با توجه به میزان تولید زباله در مراکز بهداشتی 16 در فواصل زمانی معین به نحوی صورت گیرد که از تجمع آنها در مرکز تا حدی امکان جلو گیری

شود .شود . - محل نگهداری زباله ها باید روزانه تمیز و ضد عفونی17

20

حسینی هادی سید عفونت دکتر کنترل اصول

ضد عفونی محیط محیط مرکز ارائه خدمات دندانپزشکی از قسمت های مختلفی تشکیل شده است .

هر قسمت می تواند بر حسب کاری که در آن انجام میشود ، دچار آلودگی گردد ،بنابراین محیط کار را از نظر میزان خطر آلودگی به چند بخش تقسیم می نمایند .

سطوح محیطی را میتوان به دو گروه تقسیم کرد :

Housekeeping     )سطوح غیر کلینیکی ) خانه داری (

مانند قلم ها ، سطح روی کابینت های بیرون از اتاق کاری ، سرویس های بهداشتی عمومی ، سطوح سخت اتاق انتظار ، دستگیره های در ، صفحه کلید کامپیوتر ،تلفن ، میز کار منشی و صندلی ها باید در پایان روز تمیز و ضد عفونی شوند .

برای این کار باید اول این نواحی را با دستمال مرطوب و تمیز دستمال کشید .

استفاده از آب گرم و شوینده های معمولی برای اکثر کارهای نظافت عمومی کافی است . در صورتی که در این نواحی در آلودگی مشهودی ایجاد شده باشد ، پس از اجرای مراحل تمیز کردن ، میتوان سطح آلوده را با یک محلول ضد عفونی کننده شیمیایی بیمارستانی دارای اثر متوسط ) توبرکلوسیدال ( که توسط اداره غذا و داروی کشور تایید شده و با سطوح مذکور

سازگاری داشته باشد ، ضد عفونی نمود .

سطوح تماس کلینیکی . شستشو ) تمیز کردن ( ، اولین قدم ضروری برای هر نوع روش ضد عفونی کردن است .       °

عمل فیزیکی شستن با شوینده ها و سورفکتانت ها و آبکشی با آب ، تعداد قابل مالحظه ای از میکروارگانیسم ها را از روی سطح حذف می نماید . اگر سطح آلوده اول تمیز نشود ، موفقیت

عمل ضد عفونی کنندگی بعدی زیر سوال می رود . اگر نمی توان سطحی را بخوبی تمیز و ضد عفونی کرد ، باید آن را با پوشش های محافظ       °

پوشاند . مثالً دگمه های صندلی یونیت دندانپزشکی ، دکمه های کنترل آب و هوا روی پوآر ، صفحه کلید یونیت ، دستگیره چراغ یونیت ، شلنگ هندپیس ها و نگهدارنده های پوآر آب / هوا از سطوحی هستند که در صورت ایجاد آلودگی ، تمیز و ضد عفونی کردن شان بسیار مشکل

بوده و اتوکالو کردن شان غیر ممکن است ، می توان این سطوح را با پوشش های پالستیکی ، فویل آلومینیوم یا سایر پوشش های محافظ متناسب و مورد تایید ، محافظت کرد ، مانند لفاف ها ، بسته ها ، ورقه ها و لوله پالستیکی / کاغذی با یک رویه پالستیکی غیر قابل نفوذ به آب یا

ورقه های فویل آلومینیوم .این پوشش ها پس از هر بیمار تعویض شوند .          °

مثال هایی از سطوح تماس کلینیکی : دستگیره چراغ یوتیت ، کلیدهای کنترل یونیت و صندلی ، دستگاه رادیوگرافی و متعلقات آن ،

21

حسینی هادی سید عفونت دکتر کنترل اصول یا ظرفهای محتوی مواد دندانپزشکی ) مانند سرنگ های کامپیوترهای کنار یونیت ، بسته ها

کامپوزیت ( ، دستگیره کشوها ، شیرهای آب دستشویی موجود در اتاق کار ، سطح روی میزکار ، قلم موجود در اتاق کار ، تلفن گوشی موجود در اتاق کار ، دستگیره در اتاق کار

اتاق کار دندانپزشکی اتاق کار همان اتاقی است که یونیت دندانپزشکی در آن نصب شده است و درمان بیماران درآنجا انجام می شود . اتاق کار را می توان از نظر خطر ایجاد آلودگی به سه ناحیه تقسیم کرد :

(Treatment Zone- ناحیه درمانی ) 1 (Treatment Fringe- بخش حاشیه ای ناحیه درمانی ) 2

- سایر نواحی اتاق3

روش کارسطوح و وسایل موجودنوع ناحیه

- ناحیه درمانی ناحیه1پاشش

وسایل ، میز وسایل ، سر ، قلم های اولتراسونیک تری های قالبگیری ،

هندپیس ها ، ساکشن و سرساکشن ها ، نوک پوآر

آب / هوا و دست های دندانپزشک که دستکش

پوشیده است .

پوشش استریلیزاسیون های محافظ یکبار مصرف

و ضد عفونی کردن با محلول های دارای اثر قوی

یا متوسط

- بخش حاشیه ای ناحیه2 ناحیه پاشش–درمانی

صندلی یونیت ، کلیدهای کنترل ، دستگیره چراغ ، کراشوار ، سطح روی

کابینت ها ، آمالگاماتور ، نگهدارنده سینی وسایل یونیت ، چراغ یونیت ،

شلنگ ساکشن ، دستگاه

ضد عفونی کردن با محلولدارای اثر قوی یا متوسط

22

حسینی هادی سید عفونت دکتر کنترل اصول کنترل اولتراسونیک ، رویه

بدنه کابینت ها ، عینک محافظ ، نگاتوسکوپ و

دستشویی اتاق

- سایر نواحی اتاق3

دیوار ، کف ، دستگیره در ، کشوها ، قاب عکس های روی دیوار ، بدنه صندلی پانل تنظیم برق یونیت و اتاق ، قلم ، تلفن ، داخل

کابینت ها ، کابینتدستشویی .

ضد عفونی کردن با محلول ضد عفونی کننده دارای اثر ضعیف یا متوسط به طور

مرتب

ارائه خدمات خالصه ای از روش های آلودگی زدایی از وسایل و سطوح موجود در مراکزدندانپزشکی

آلودگی زدایی روشنوع وسیله/ سطح

سینی وسایل متصل به یونیت و دستگیرهآن

در طول درمان آنها را پوشش محافظ         -سلوفان بپوشانید. مانند

پس از پایان درمان ، آنها را با یک         - محلول ضد عفونی کننده بیمارستانی

دارای اثر ضعبف یا متوسط ضد عفونینمایید

برس های تمییز کننده وسایلدور بیاندازید ) انواع یکبار مصرف(         -آنها را شسته و سپس اتو کالو نمایید.         -

آنها را بصورت خشک نگهداری کنید         -

فرزها ) الماسی / کارباید(

در یک ماده ضد عفونی کننده آنزیمی         - غوطه ور سازید. غلظت ماده و زمان غوطه ور سازی را دستورات کارخانه

سازنده محلول تعیین میکند. فرزهای ضد عفونی شده را اتو کالو         -

کرده و بصورت خشک نگهداری نمایید. فرزهای استریل را بصورت یکبار         -

مصرف استفاده نمایید.

فرش / موکت برای استفاده در نواحی کلینیکال و         -

آلودگی زدایی مناسب نیستند.آنها را هر روز جارو برقی بکشید.         -

آنها را به صورت دوره ای بخار شویی         -23

حسینی هادی سید عفونت دکتر کنترل اصولنمایید.

دستگاه الیت کیور

نوک دستگاه را با سلوفان یا پوشش         - های پالستیکی یکبار مصرف شفاف

بپوشانید . انواع یکبار مصرف یا قابل اتو ها هم موجودند . روکشTIPکالو این

های محافظ پس از هر بیمار عوضشوند.

پس از هر بیمار ، سطح بیرونی         - دستگاه را با یک محلول ضد عفونی کننده بیمارستانی دارای اثر ضعیف یا متوسط

ضد عفونی نمایید.

صندلی یونیت و تابوره

پوشش سطحی آن باید سالم باشد.         - مرتبا با آب گرم و شوینده مناسب         -

تمیز شود. پاشش های خون / مایعات بدنی باید         -

بالفاصله توسط محلول رقیق هیپو کلریت سدیم تمیز شده و سپس با یک محلول ضد عفونی کننده بیمارستانی دارای اثر

متوسط ضد عفونی شوند. سازگاری مواد شیمیایی با رویه صندلی         -

و تابوره با کارخانه سازنده چک شود.

کلیدهای کنترل صندلی یونیت

با سلوفان یا پوشش های محافظ         - پوشانده شوند. پوشش های قدیمی پس از هر بیمار عوض شده و روکش های

جدید استفاده شوند. در پایان روز با محلول ضد عفونی         -

کننده بیمارستانی دارای اثر ضعیف یامتوسط ضد عفونی شوند.

مبلمان

مبلمانی را انتخاب کنید که روکش آنها         - قا بل دستمال کشیدن و تمیز کردن

باشد. استفاده از مبلمان پارچه ای در نواحی         -

درمانی و آلودگی زدایی ممنوع است .پوشش مبلمان باید سالم باشد.         -

اگر آلودگی مشهودی دارند، آنها را با         -محلول رقیق هیپوکلریت سدیم تمیز کنید.

با سلوفان یا روکش محافظ یکبار         -دستگیره چراغ یونیت مصرف بپوشانید و روکش ها را پس از

هر بیمار عوض کنید.24

حسینی هادی سید عفونت دکتر کنترل اصول در پایان روز با ضد عفونی کننده         -

بیمارستانی دارای اثر ضعیف یا متوسطضد عفونی نمایید.

طرح ناحیه / اتاق آلودگی زدایی این ناحیه باید به دو بخش کامال مجزا تقسیم شود تا حرکت وسایل و افراد د آن بصورت

یکطرفه انجام پذیرد:-ناحیه شستشوی وسایل آلوده ) ناحیه آلوده (1- ناحیه تمیز2

بخش بوسیله یک میز کاری ضد آب و قابل شستشو به هم متصلند. این دو- ناحیه آلوده :1

- اولین قسمت این ناحیه ، محلی است که وسایل آلوده وارد می شوند و روی میز کاری قرارمی گیرند.

منتقل - دومین قسمت محل مخازنی است که وسایل آلوده پس از ورود به این مخازن ،میشوند.

- اگر شستشوی وسایل به روش دستی انجام می شود ، سومین ناحیه محل سینک عمیقی است که وسایل در آن شسته میشوند. از این سینک نیابد برای شستشوی دست ها استفاده

کرد. - اگر شستشوی وسایل به روش های اتوماتیک انجام میشود ، به جای سینک عمیق مخصوص

در ناحیه سوم قرار می گیرد. شستشو ، دستگاه شوینده اولترا سونیک ضد عفونی کننده حرارتی است که وجودشان–-محل چهارم مخصوص دستگاه های شوینده

قویا توصیه می شود ، ولی اجباری نیست . - محل پنجم اختصاص دارد به دستگاه اتوماتیک تمیز و ضد عفونی کننده هند پیس ها که شرح عملکرد آنها در بخش مربوط به استرلیزاسیون هند پیس های دندانپزشکی آمده است ، وجود

این وسایل اختیاری است .- آخرین قسمت مربوط به این ناحیه ، سینک آبکشی وسایل است .

   

- ناحیه تمیز: 2 - اولین قسمت این ناحیه ، محل پذیرش وسایلی است که به روش های دستی اتوماتیک شسته

باشد تا بتوان وسایل را بخوبی و ضد عفونی شده اند. این ناحیه باید از نور کافی بهره مند مشاهده و معاینه کرد تا اگر هنوز آلودگی مشهودی روی آنها دیده میشود ، به ناحیه آلوده باز

گردانده شده و مراحل شستشوی آنها دوباره تکرار شود .استفاده میشود( - دومین قسمت ، مختص بسته بندی وسایل است ) اگر از اتو کالو وکیوم دار

( است .  B- ناحیه سوم ، محل قرار گیری دستگاه استریل کننده ) اتو کالو کالس - ناحیه چهارم محل نگهداری وسایل استریلی است که از اتو کالو خارج می شوند.

- ناحیه پنجم محل نگهداری مواد استریل و تمیز است . ( است .PPE- اخرین قسمت محل نگهداری وسایل محتفظت شخصی )

25

حسینی هادی سید عفونت دکتر کنترل اصول جریان هوای ناحیه / اتاق مخصوص آلودگی زدایی باید از سمت ناحیه تمیز به سمت ناحیه آلوده

باشد تا مانع از انتشار آلودگی شود

شستن دست ها دست ها باید بالفاصله قبل از هر درمان یا هر قسمت از درمان دندانپزشکی و بعد از تماس       

شسته شوند .   OPIMبا بزاق ، خون یا رعایت بهداشت دست پس از پایان هر قسمت از درمان و بعد از درآوردن دستکش ، آلودگی       

فردی و محیطی را به حداقل می رساند .

قبل از پوشیدن دستکش برای انجام درمان های دندانپزشکی

آلوده شدهاند . پس از تماس دست با وسایل آلوده دندانپزشکی

روس سطح  OPIMپس از تماس تمیز کردن ریختگی خون یا

روش شستن صحیح دست ها  

کف دست ها را محکم به هم بمالید .  -1 

- پشت و مابین انگشتان یک دست را با کمک کف دست دیگر تمیز کنید . 2 

- کف دست ها را در حالی که انگشتان مابین هم قرار گرفته اند بهم بمالید . 3 

- انگشتان را جمع کرده و دست ها را در هم قفل نموده و پشت انگشتان یک دست را با4کمک کف دست دیگر تمیز کنید .

 - شست یک دست را با کمک انگشتان و کف دست دیگر کامالً تمیز نمایید . 5 

- نوک انگشتان هر دست را به کف دست دیگر بمالید تا تمیز شوند . 6 

- دست ها را زیر آب روان کامالً آبکشی کرده و خشک نمایید . 7  

توصیه های کلی درباره بهداشت دست اگر روی دست زخم ، بریدگی یا سائیدگی وجود دارد ، باید آن ها را بر چسب زخم ضد آب      

26

حسینی هادی سید عفونت دکتر کنترل اصولپوشاند .

اگر روی دست زخم مترشحه یا درماتیت مترشحه وجود دارد ، باید تا زمان خوب شدن کامل    زخم از تماس با بیمار یا به دست گرفتن وسایل پرهیز نمایید .

ناخن ها باید کوتاه و الک نداشته باشند . از به کار بردن زیور آالت و ناخن مصنوعی و نگین      های روی ناخن پرهیز نمایید .

قبل از شستن دست ، انگشتر و ساعت مچی را از دست در بیاورید ، اگر آستین روپوش بلند    است ، آن را تا زده و باال بزنید ، در حین درمان هیچ انگشتری نباید در انگشتان شما باشد .

قبل از پوشیدن دستکش دست ها را بخوبی شسته و / یا با استفاده از محصوالت الکلی     در سال     CDCمخصوص دست ) محلول / ژل ( ضد عفونی نمایید . با توجه به رهنمودهای

برای این کار %  95-60   محلولها / ژل های الکلی مالیدنی دارای اتانول یا ایزوپروپانول  2003مناسبند . این کار ترجیحاً در مقابل دیدگان بیمار انجام شود .

عمل شستن و / یا ضد عفونی کردن دست ها باید در ابتدای روز کاری ، پس از هر بیمار و در      پایان کار روزانه انجام شود .

مدت زمانی که به عمل شستن یا ضد عفونی کردن دست ها باید اختصاص یابد حداقل      ثانیه است .  15

برنامه های ایمن سازی ایمن سازی و پیشگیری قبل از اینکه فردی در معرض عوامل عفونی قرار بگیرد ، موثرترین

روش جلوگیری از عفونت است . از میکروارگانیسم هایی که افراد شاغل در دندانپزشکی در ریسک انتقال یا اکتساب آن قرار

، آنفلوانژا ، سرخک ، اوریون ، سرخجه و آبله مرغان دارای واکسن بوده و    Bدادند ، هپاتیت واکسیناسیون بر علیه آنها می تواند صورت گیرد .

HBVواکسیناسیون

o برای کلیه پرسنلی که در معرض آلودگی های شغلی با خون یاOPIM  هستند ، دوره را انجام دهید.    Bکامل واکسیناسیون هپاتیت

o / همیشه از دستورات وزارت بهداشتCDC   برای واکسیناسیون هپاتیت B  آزمایش ، سرم ، پیگیری و واکسن یادآوری تبعیت نمایید .

o ، یک تا دو ماه پس از تکمیل دوره سه مرحله ای واکسنDHCP   را از نظر Anti – HBs    . مورد آزمایش قرار دهید

o اگر پس از دوره اول واکسیناسیون ، هیچ پاسخ ایمنی درDHCP  ایجاد نشد ، ایشان را آزمایش کرده ، با یک دوره کامل دیگر واکسن را برای شان HBsAgاز نظر داشتن تکرار نمایید .

o پس از تکمیل دوره دوم واکسن بایدanti – HBs  را مجدداً آزمایش کرد . اگر بازهم آزمایش شوند .   HBsAgپاسخ نداده بودند ، باید از نظر

o افرادی که به دو دوره کامل واکسن پاسخ نداده و HBsAg  منفی هستند ، باید درباره

27

حسینی هادی سید عفونت دکتر کنترل اصولو پیشگیری های الزمه ، مورد مشاوره قرار بگیرند .     Bمستعد بودن شان به هپاتیت

DHCPو فواید واکسن آن صحبت کنید . آن دسته از  HBVبرای پرسنل درباره خطرات انتقال که حاضر نیستند واکسن بزنند ، باید فرم مربوطه را پر کنند تا در پرونده آنان نزد کار فرما

نگهداری شود .

توصیه    ( HCPکه قویاً برای پرسنل مراکز درمانی )      Bمالحظات مربوط به واکسن هپاتیت می شود :

  برنامهواکسن

واکسیناسیون احتیاطات وموارد تجویز

موارد عدمتجویز عمده

مالحظات خاص

واکسن هپاتیتB   ریکامبینانت

سه دوز به صورت تزریق داخل عضالنی

(IM )   در عضله دلتوئید

1-0

آن دسته از پرسنل مراکز

–بهداشتی HCPدرمانی )

که در  ( معرض خطر

باالی

تاریخچه واکنش

آنافیالکتیک به مخمر نان . بارداری از

موارد عدم

اثر زیان بخش یا درمانی بر فرد آلوده به

ویروس . هپاتیت

B . ندارد صرفه

واکسناسیون شوند آزمایش تا پاسخ

سرولوژیک آنها به واکسن

تعیین گردد . اگر میزان آنتی

بادی در خون به حد کافی

نرسیده باشد ) / MIUکمتر از MI 10 )   باید

دوره واکسیناسیون دوباره تکرار

شود .  

دستور العمل نحوه شستشو و استریل کردن توربین و هندپیسها

28

حسینی هادی سید عفونت دکتر کنترل اصول30هندپیسیا توربین قبل از جدا شدن از شلنگیونیت، باید به مدت . 1 - 20

.ثانیه کار کند.فرز را از سر توربین یا هندپیس جدا کنید. 2(صابون مایع)سطح بیرونی توربین یا هندپیس به وسیله برس و دترجنت . 3

.شستشو دهیدسطح بیرونی را به وسیله دستمال خشک کرده و آن را در ظرف استوانهاي. 4

.براي مدتی وارونه نگه داریدتوربین یا هندپیس را با توجه به دستورالعمل کارخانه سازنده روغن کاري. 5

کنید.اجازه دهید روغن اضافه از سر هندپیس و توربین خارج شود. 6.استریل کنید( اتوکالو)هندپیسو توربین را با حرارت مرطوب . 7

30بعد از اتصال توربین یا هندپیس به شلنگ یونیت، شلنگ . 8- ثانیه آب 20.از شلنگ در کراشوار و در مجاورت یکساکشن قوي عبور کند

:توجهممنوعاستفاده از دستگاه شوینده التراسونیک یا غوطه ورسازي آن در آب

.است

توصيه هاي ايمني حفاظت فردي توصيه هاي ايمني شاملواكسيناسيون دستياران و دندانپزشكان•استفاده از پوشش هاي حفاظتي•نحوه صحيح شستندستها•نحوه صحيح كار با وسايل نوكتيز •

پوشش هاي حفاظتي براي نواحي مورد خطر، شامل29

حسینی هادی سید عفونت دکتر کنترل اصولدستكش، عينك، ماسك، گان يا پیشبند

دكونكس )سوالرسپت( ماده ای پرکاربرد در مطب های دندانپزشکی با اثر سريع بصورت اسپري و پاك و ضدعفوني

دقيقه بكار می2كردن سطوح كوچك، تجهيـزات الكترونيـك، تـوربين و روی هندپيس به مدت رود اين محلول ويروس ايدز و هپاتيت را در يك دقيقه خنثي مي کند قارچهـا و باكتريها در مدت

دقيقه از بين مي روند اين براي ضدعفوني سطوح بيروني توربين و انگل مناسب است ولي2قادر به ضدعفوني كردن درون اين وسايل نيست

30