Pitanja i odgovori za jul 2008. godine

Porez na dodatu vrijednost

1. Na koji način se evidentira naplata parkirališta putem parkomata ako se naplata sprovodi ubacivanjem metalnog novca u parkomate pri čemu bi se štampao račun za izvršenu uslugu?

Zakonom o porezu na dodatu vrijednost (¨Sl. List RCG¨br.65/01, ..76/05, i 16/07) u čl. 31 propisana je obaveza poreskog obveznika da za svaki izvršeni promet proizvoda, ili usluga kupcu izda račun, a ukoliko taj promet proizvoda odnosno usluga naplaćuje u gotovini obavezan je taj promet iskazati preko poreske registar kase.

U međuvremenu je stupila na snagu Uredba o upotrebi poreske registar kase i načinu evidentiranja prometa proizvoda, odnosno usluga preko registar kase (Sl list CG 27/08) koja se primjenjuje od 01.07.2008.godine, propisuje članom 8 u tački 1 da je osječak kasene trake dokument u kome se evidentira svaki pojedinačno ostvaren promet, koji kupac proizvoda, odnosno usluga plaća u gotovini.

2 . Koje su poreske obaveze prilikom prodaje putničkog automobila fizičkom licu, koje je predhodno nabavljeno za potrebe firme?

Zakonom o porezu na dodatu vrijednost («Sl.list RCG»; br. 65/01...76/05 i "Sl. list Crne Gore", br. 16/07 ), u članu 4 stav 4 propisano je da se prometom proizvoda, u smislu ovog člana, ne smatra (između ostalog) promet upotrebljavanih putničkih automobila, motocikala i plovnih objekata, za koje poreski obveznik pri nabavci nije imao pravo na odbitak ulaznog PDV.

Imajući u vidu navedenu odredbu slijedi da, ukoliko ste pri nabavci tog automobila imali pravo na odbitak PDV-a, tada se i dalji promet takvog automobila, odnosno njihova prodaja nakon izvjesnog perioda korišćenja smatra prometom proizvoda u smislu Zakona o PDV-u i podliježe obavezi obračunavanja i plaćanja istog.

Zakonom o porezu na promet upotrebljavanih motornih vozila, plovnih objekata, vazduhoplova i letilica ("Sl. list RCG", br. 55/03 od 01.10.2003.), u članu 1, propisano je plaćanje poreza na promet putničkih i ostalih

upotrebljavanih motornih vozila, plovnih objekata, vazduhoplova i letilica koja kupuju ili stiču pravna i fizička lica, ako se taj promet ili sticanje ne oporezuju porezom na dodatu vrijednost. Taj porez se plaća po stopi od 5%, na osnovicu koju čini tržišna vrijednost u trenutku nastanka poreske obaveze. Poreski obveznik poreza je kupac, odnosno sticalac upotrebljavanih putničkih i ostalih motornih vozila (član 4 i 5 Zakona).

Shodno navedenom, ukoliko promet vozila podliježe plaćanju PDV-a, kao u vašem slučaju, tada se prilikom registracije ne plaća porez na promet upotrebljavanih vozila. Naravno, kao dokaz da je plaćen PDV treba pri registraciji priložiti i fakturu sačinjenu u skladu sa članom 32 Zakona o porezu na dodatu vrijednost. Takođe napominjemo da je firma, kao prodavac, dužna izvršiti ispravku odbitka ulaznog PDV u skladu sa članom 39.

Kako je kupac fizičko lice, a vaša firma nije registrovana za preprodaju vozila, samim tim nemate pravo da iskazujete izlazni PDV na fakturi a kupac je dužan da plati porez po stopi od 5% u skladu sa članom 4 i 5 Zakona o porezu na promet upotrebljavanih motornih vozila.

3. Kakve su poreske obaveze prilikom kupovine firme, odnosno prenosa udjela u procentu od 100% sa nadoknadom, ukoliko su osnivači firme koja se prodaje nerezindentna lica?

Članom 7. stav 1. Zakona o porezu na dodatu vrijednost, propisano je da se prometom proizvoda ne smatra prenos cjelokupne imovine ili dijela imovine sa ili bez naknade ili kao ulog, ukoliko sticatelj imovine koji je poreski obveznik ili je izvršenjem prenosa postao poreski obveznik nastavi da obavlja istu djelatnost. U tom slučaju se smatra da sticatelj imovine stupa na mjesto njenog prenosioca.

Takođe i Zakon o porezu na promet nepokretnosti (Sl. list RCG br.69/03...17/07) je propisao da se, porez na promet nepokretnosti ne plaća u slučaju kada se nepokretnost unosi u privredno društvo kao osnivački ulog ili se povećava osnovni kapital, u skladu sa Zakonom o privrednim društvima.

Iz vašeg primjera i postavljenih pitanja se može zaključiti da se radi o prenosu imovine uz naknadu, odnosno da se ne radi o povećanju imovine putem unosa osnivačkog uloga, te je sticalac nepokretnosti u obavezi da plati porez na promet nepokretnosti u skladu sa Zakonom o porezu na promet nepokretnosti.

U vašem pitanju navodite da nije došlo do promjene vlasništva na nekretnini što faktički znači da je došlo do zakupa nepokretnosti te u tom slučaju u skladu sa članom 29 Zakona o porezu na dobiti pravnih lica (Sl list

RCG br.80/04)obveznik poreza na dobit je dužan da obračuna i uplati porez po odobitku na isplate izvršene po osnovu:autorskih naknada, kamata, kapitalnih dobitaka i naknada po osnovu zakupnine nepokretnosti koje se isplaćuju nerezidentnom pravnom licu.Stopa poreza iznosi 15% osim za kamate koja iznosi 5%.

Članom 21 stav 1 Zakona o porezu na dobiti pravnih lica je propisano da se kapitalnim dobitkom smatra prihod koji poreski obveznik ostvari prodajom, odnosno drugim prenosom uz naknadu zemljišta, građevinskih objekata, imovinskih prava, udjela u kapitalu hartija od vrijednosti.Ukupan iznos kapitalnog dobitaka uključuje se u poresku osnovicu za poresku godinu u kojoj je ostvaren. Kapitalni dobitak prestavlja razliku između prodajne cijene imovine iz člana 21 ovog zakona i njene nabavne cijene usklađene na način predviđen ovim zakonom.Prodajnom cijenom imovine, za svrhe određivanja kapitalnog dobitka, smatra se tržišna vrijednost imovine primljene u obliku novčane ili nenovčane naknade, umanjene za troškove prodaje, odnosno drugog prenosa imovine.

4. Koji je postupak odbitak ulaznog PDV-a na iznos ekološke takse koja ulazi u cijenu goriva?

Uslovi za odbijanje ulaznog PDV propisani su članom 37. Zakona o porezu na dodatu vrijednost ( “Sl. list RCG”, broj 65/01 … 16/07). Stavom 1. toga člana, predviđeno je da poreski obveznik može, prilikom obračunavanja svoje poreske obaveze, odbiti PDV koji je dužan da plati ili je platio prilikom nabavke proizvoda, odnosno usluga od drugog poreskog obveznika, prilikom uvoza proizvoda i kao primalac (korisnik) usluge, ako je te proizvode, odnosno usluge upotrijebio (iskoristio) ili će ih iskoristiti u svrhe obavljanja djelatnosti za koje se plaća PDV.

Shodno navedenom a imajući u vidu da ekološka taksa ne podliježe PDV-u, da ista ne ulazi u osnovicu za oporezivanje, kao i da prometnici nafte istu samo prikupljju, to nemate pravo na odbitak srazmjerno učešću neoporezivog u ukupnom prometu.

5. Objasnite obračun PDV-a na na ostatak duga po Ugovoru o otkupu stana koji je zaključen 02.06.1992.godine?

Zakonom o porezu na promet nepokretnosti («Sl.list RCG».br, 69/03 i Sl.list CG 17/07) uređuju se pitanja obaveze plaćanja poreza na promet

nepokretnosti na području Crne Gore, izuzimajući promet novoizgrađenih građevinskih objekata. Prema članu 6, 8, 13 i 14 navedenog Zakona, obveznik poreza na promet nepokretnosti je sticalac nepokretnosti koji je dužan da nastanak poreske obaveze prijavi poreskom organu na području na kojem se nalazi nepokretnost u roku od 15 dana od dana zaključenja ugovora, odnosno drugog pravnog posla kojim se stiče nepokretnost. Poreska osnovica poreza na promet nepokretnosti je tržišna vrijednost nepokretnosti u trenutku njenog sticanja.

Zakon o porezu na dodatu vrijednost («Sl.list RCG br, 65/01...4/06 i Sl.list CG 16/07) u članu 4 stav 4 propisuje da PDV-u podliježe prodaja novoizgrađenih objekata i prenos stvarnih prava i udjela na napokretnostima koji imaocu (vlasniku) daju svojinsko pravo, odnosno pravo posjeda (državine) na nepokretnosti ili dijelu nepokretnosti.

Članom 9 stav 1 i 2 Pravilnika o primjeni Zakona o porezu na dodatu vrijednost ("Sl. list RCG", br.65/01…4/06), propisano je da se novoizgrađenim nepokretnostima smatraju nepokretnosti (građevinski objekti i njihovi djelovi) koje su izgrađene, isporučene i plaćene poslije 31. marta 2003. godine. Nepokretnosti koje su na dan 31. marta 2003. godine bile izgrađene (dovršene) a neisporučene, kao i nepokretnosti koje su plaćene do 31. marta 2003.godine, u dijelu u kojem su plaćene i na koje se obračunava porez na promet nepokretnosti, u smislu odredaba zakona kojim se uređuje oporezivanje prometa nepokretnosti, ne smatraju se novoizgrađenim nepokretnostima, u smislu ovog pravilnika.

Na vrijednost stana koji je izgrađen i isporučen kupcu 1986 godine, ne postoji obaveza plaćanja PDV-a na uplatu zaostalog iznosa po Anexu ugovora, s obzirom na činjenicu da je promet nepokretnosti i otkup započet 1992. godine, znatno prije stupanja na snagu Zakona o porezu na dodatu vrijednost.

6. Da li se obračunava ulazni PDV na račune za mobilne telefone, za fiksne telefone, za struju, za usluge marketinga, za gorivo za službena vozila i račune za hranu i piće?

Pitanje koje ste postavili neprecizno je formulisano, iz razloga što je nejasno da li se odnosi na oporezivanje navedenog prometa proizvoda odnosno usluga, ili na odbitak ulaznog PDV-a po navedenim računima, a da pri tom nije označeno na koga računi za telefone glase, da li na firmu ili na zaposlenog, da li je u pitanju davalac ili primalac usluge kod marketinga, da li se radi o reprezentaciji ili je u pitanju hrana i piće za radnike na terenu i sl. , a čija precizna formulacija opredeljuje i odgovor na postavljeno pitanje. Nesporno

je, da se radi o proizvodima i uslugama koje su o oporezive sa aspekta Zakona o porezu na dodatu vrijednost.

Međutim, pretpostavljamo da se vaše pitanje odnosi na odbitak ulaznog PDV-a po računima za izvršeni promet proizvoda ili usluga, te će i naš odgovor biti usmjeren u tom pravcu.

Članom 37 stav 1 Zakona o porezu na dodatu vrijednost («Sl. RCG»broj 65/01...04/06), propisano je da poreski obveznik može, prilikom obračunavanja svoje poreske obaveze, odbiti PDV koji je dužan da plati ili je platio prilikom nabavke proizvoda, odnosno usluga od drugog poreskog obveznika, prilikom uvoza proizvoda i kao primalac (korisnik) usluge (u daljem tekstu: ulazni PDV), ako je te proizvode, odnosno usluge upotrijebio (iskoristio) ili će ih iskoristiti u svrhe obavljanja djelatnosti za koje se plaća PDV.

Uslovi za odbijanje ulaznog PDV-a su propisani istim članom a ulazni PDV se može odbiti samo ako je iskazan u računu kao osnovnom dokumentu u kojem se obračunava porez, na način propisan članom 32 Zakona ili u carinskim deklaracijama i odbijanje se vrši u poreskom periodu u kojem je poreski obveznik primio račun za njemu izvršeni promet proizvoda i usluga, odnosno carinske deklaracije.

Takođe Zakonom je propisano kada poreski obveznik ne može odbiti ulazni PDV. Članom 37 stav 5 Zakona, propisano je da poreski obveznik ne smije odbiti ulazni PDV od plovnih objekata namijenjenih za sport i rekreaciju, putničkih automobila i motocikala, goriva i maziva i rezervnih djelova i usluga usko povezanih sa njima, osim za plovne objekte, odnosno vozila koja su namijenjena za: dalju prodaju, iznajmljivanje (rent-a-car), prevoz lica i dobara (taxi) i obuku vozača za upravljanje navedenim prevoznim sredstvima, a stavom 2 istog člana i od izdataka za reprezentaciju.

Istim članom Zakona propisano je da poreski obveznik može odbiti ulazni PDV u poreskom periodu u kojem je primio račun za njemu izvršen promet proizvoda i usluga.

Pravilnikom o primjeni Zakona o porezu na dodatu vrijednost (Sl. List RCG br. 65/02… 79/05, 16/06), u članu 93, pretporez je definisan kao iznos poreza na dodatu vrijednost koji je, u skladu sa članom 32 Zakona, posebno iskazan na računima za isporučene (nabavljene) proizvode i usluge koje su poreskom obvezniku izvršili drugi poreski obveznici.

Pretporezom se smatra i iznos PDV koji je obračunao i naplatio carinski organ kod uvoza, u skladu sa članom 36 Zakona, osim ako je iznos PDV koji je bio plaćen kod uvoza naknadno, po rješenju carinskog organa u cjelosti ili djelimično vraćen ili je plaćanje oprošteno.

Članom 94 Pravilnika propisani su uslovi za ostvarivanje prava na odbitak PDV-a, koji moraju biti kumulativno ispunjeni, i to za poreske obveznike koji obavljaju oporezive isporuke proizvoda i usluga i isporuke za koje je Zakonom priznato pravo na odbitak pretporeza. Shodno tome, pravo na odbitak pretporeza priznaje se ako su ispunjeni sledeći uslovi: da računi za nabavljene proizvode i obavljene usluge sadrže sve podatke propisane članom 32 stav 1 Zakona, da je isporuka proizvoda ili usluga izvršena (primljena) od strane drugog obveznika PDV, da za primljene proizvode ili usluge nije isključeno pravo na odbitak pretporeza, u skladu sa članom 37 Zakona, da su primljeni proizvodi, odnosno usluge namijenjeni za obavljanje djelatnosti poreskog obveznika.

Na osnovu izloženog, slijedi, da je u sistemu PDV-a račun osnovni dokument u kojem se kupcu obračunava porez za sve obavljene isporuke proizvoda i usluga i dokazuje pravo na povraćaj poreza za nabavljene proizvode i usluge. Iz tog razloga su propisani svi osnovni elementi koje mora da sadrži PDV račun, na osnovu kojeg poreski obveznik ostvaruje pravo na povraćaj pretporeza. Pretporez odnosno ulazni porez, je iznos poreza na dodatu vrijednost koji je u skladu sa članom 32, posebno iskazan na računima za nabavljene proizvode i usluge koje su poreskom obvezniku izvršili drugi poreski obveznici. Međutim, pravo na odbitak pretporeza može se ostvariti samo ako je oporeziva isporuka i izdavanje računa izvršeno u istom poreskom periodu (istom mjesecu).

7. Koji je obračun PDV-a na usluge reklame i prezentacije proizvoda Fabrike automobila iz inostranstva?

Osnovno načelo kod određivanja mjesta oporezivanja usluga je da se PDV plaća prema mjestu obavljene usluge. Mjestom izvršenog prometa usluga, shodno članu 17 stav 1 Zakona o porezu na dodatu vrijednost (Sl. list RCG br. 65/01…4/06 i Sl. list CG 16/07), smatra se mjesto u kojem poreski obveznik, koji pruža oporezive usluge, ima svoje sjedište ili poslovnu jedinicu iz kojeg obavlja usluge ili stalno, odnosno uobičajeno prebivalište, ako nema sjedište ili poslovnu jedinicu.

Članom 17 stav 3 navedenog Zakona je propisano da se za određene usluge mjestom izvršenog prometa smatra sjedište, odnosno prebivalište primaoca usluge među kojima su i usluge ekonomske propagande. Ako se usluge obavljaju u poslovnoj jedinici, mjestom izvršenog prometa smatra se mjesto poslovne jedinice.

Važno je naglasiti da se u javnosti pod pojmom ekonomske propagande podrazumijeva veliki spektar usluga koje su u vezi sa prometom proizvoda.

Međutim, naše je mišljenje, a na to ukazuje i sudska praksa da se, u svrhu oporezivinja, pod uslugama ekonomske propagande podrazumevaju poslovi saopštavanja prodajnih poruka o svojstvima, kvalitetu i načinu korišćenja proizvoda.

Dakle, na osnovu izloženog slijedi da ukoliko firma čije je sjedište u Crnoj Gori pruža navedene usluge korisnicima, odnosno licima koja imaju sjedište van Crne Gore, iste nemaju obavezu obračunavanja i plaćanja PDV-a, jer bi ta pravna lica trebala obračunati i platiti porez u toj zemlji.

Međutim, ukoliko se te usluge vrše korisnicima kojima je sjedište van Crne Gore, a u Crnoj Gori imaju registrovanu poslovnu jedinicu i u istoj se obavljaju predmetne usluge, onda je poslovna jedinica obveznik plaćanja PDV, što znači da je bitno je utvrditi stvarnog primaoca usluge i njegovo sjedište odnosno prebivalište.

Ovakvo rješenje imaju sve zemlje koje imaju sistem PDV-a, što praktično znači da bi za navedene usluge, ukoliko ih pružate licima kojima je sjedište, odnosno prebivalište u inostranstvu, ta lica trabala obračunati i platiti porez u toj zemlji. Ovakva zakonska odredba donijeta je u cilju izbjegavanja dvostrukog oporezivanja.

8. Da li se u toku jednog dana može zaključivati poreska kasa više puta radi unosa podataka o novim zalihama robe?

Uredbom o upotrebi poreske registar kase i načinu eviodentiranja prometa proizvoda, odnosno usluga preko registar kase (Sl list CG br.27/08) u čl. 2 stav 2 je propisano da poreska kasa obavezno ima programsku, operativnu i fiskalnu memoriju.Operativna memorija sadrži bazu podataka o proizvodima i uslugama i evidentiranim podacima o pojedinačnom prometu.

Članom 3 stav 16 je propisano da poreska kasa treba da omogući automatski upis podataka u operativnu memoriju.

Fiskalni dokumenti su: odsječak kasene trake, dnevni izvještaj, periodični izvještaj i izvještaj o presjeku stanja .

Dnevni izvještaj je fiskalni dokument koji je poreski obveznik, dužan da formira i štampa jednom dnevno, na kraju radnog dana. Poreski obveznik je dužan da odštampa dnevni izvještaj poslije završetka radnog dana ili najkasnije prije početka narednog radnog dana, a isti mu služi kao knjigovodstvena dokumentacija.

Kako u Vašem pitanju navodite da unošenje dnevnih zaliha robe u poresku registar kasu više puta u toku dana iziskuje zaključivanje i vadjenje fiskalnog izvještaja prilikom svakog unosa novih zaliha napominjemo da ste u obavezi da poresku kasu sa operativnom memorijom prilagodite načinu

rada koji omogućava unos podataka bez zaključivanja kase i vadjenja fiskalnog dnevnog izvještaja, u skladu sa čl. 9 Uredbe.

9. Da li pravno lice koje ima sjedište u Crnoj Gori može primiti uplatu na ime kredita od pravnog lica koje ima sjedište van granica Crne Gore uz potpisan ugovor o zajmu i prispjela sredstva tretirati kao kredit?

Odredbama člana 3. Zakona o porezu na dodatu vrijednost (“Sl. List RCG”, broj 65/01 … 16/07), propisano je da se PDV plaća na promet proizvoda i usluga koje poreski obveznik vrši u okviru obavljanja svoje djelatnosti uz naknadu, kao i na uvoz proizvoda.

Odredbama člana 27. tačka 4) citiranog zakona, propisano je da su bankarske i finansijske usluge oslobođene plaćanja PDV u koje između ostalih spadaju odobravanje i upravljanje (rukovanje) kreditima, kao i odobravanje i upravljanje garancijama, odnosno drugim oblicima osiguranja kredita od strane kreditora.

Prema tome, na prenos (uplatu) novčanih sredstava po osnovu zajma koje inostrano lice odobrava domaćem licu ne postoji obaveza plaćanja poreza na dodatu vrijednost, pod uslovom da se na osnovu vjerodostojne dokumentacije nedvosmisleno može utvrditi da se radi o zajmu, a ne o plaćanju oporezivih proizvoda, odnosno usluga.

Odredbama člana 29. Zakona o porezu na dobit pravnih lica (“Sl. List RCG”, broj 65/01 i 80/04), propisano je da je obveznik poreza na dobit dužan da nerezidentnom pravnom licu obračuna i uplati porez na dobit po odbitku na isplaćene kamate po stopi od 5%.

Na osnovu gore izloženog, mišljenja smo da na prenos novčanih sredstava po osnovu zajma koji inostrano lice odobrava domaćem licu ne postoji obaveza plaćanja poreza na dodatu vrijednost, već samo kod isplate kamata nerezidentnom pravnom licu – inostranom kreditoru, postoji obaveza obračunavanja poreza po odbitku na isplaćene kamate po stopi od 5%.

10. Kakav je poreski tretman sredstava namijenjenih za kupovinu građevinskog zemljišta po ugovoru o zajedničkoj kupovini zaključenim sa drugom firmom, kao i zajedničke izgradnje objekata na tom zemljištu?

Kupovina građevinskog zemljišta u smislu Zakona o porezu na promet nepokretnosti (“Sl. list RCG”, broj 69/03 … 17/07), predstavlja promet nepokretnosti i predmet je oporezivanja po ovom Zakonu.

Obveznik poreza na promet nepokretnosti, saglasno čl. 6. istog Zakona je sticalac nepokretnosti, a u slučaju kada se stiče idealni dio nepokretnosti, obveznik poreza je svaki sticalac pojedinačno.

Poreska osnovica poreza na promet nepokretnosti je tržišna vrijednost nepokretnosti u trenutku njenog sticanja, a koja podrazumijeva cijenu nepokretnosti koja se postiže ili se može postići na tržištu u trenutku njenog sticanja. Tržišna vrijednost nepokretnosti utvrđuje se po pravilu na osnovu dokumenata (isprava) o sticanju.

Ako se radi o suvlasnicima koji stiču idealne djelove nepokretnosti, poreska osnovica utvrđuje se posebno za svakog suvlasnika prema tržišnoj vrijednosti dijela nepokretnosti koja se stiče.

Stopa poreza na promet nepokretnosti iznosi 3% od poreske osnovice.

Poreska obaveza poreza na promet nepokretnosti nastaje danom zaključivanja ugovora, odnosno drugog pravnog posla kojim se stiče nepokretnost. Poreski obveznik nastanak poreske obaveze prijavljuje poreskom organu na području na kojem se nalazi nepokretnost, u roku od 15 dana od dana njenog nastanka.

Što se tiče dijela pitanja koje se odnosi na zajedničku izgradnju objekata u istom odnosu na zajedničkom zemljištu, mišljenja smo:

U Zakonu o porezu na dodatu vrijednost (“Sl. list RCG”, broj 65/01 … 04/06), u članu 3. stav 1. propisano je da je predmet oporezivanja PDV, promet proizvoda i usluga koje poreski obveznik u okviru obavljanja djelatnosti vrši uz naknadu. Članom 4. stav 1. Zakona određeno je da promet proizvoda predstavlja prenos prava raspolaganja pokretnim, odnosno nepokretnim stvarima. Prometom proizvoda, u smislu stava 1. ovog člana, smatra se prodaja novoizgrađenih objekata i prenos stvarnih prava i udjela na nepokretnostima koji imaocu (vlasniku) daju svojinsko pravo, odnosno pravo posjeda na nepokretnosti ili dijelu nepokretnosti.

U smislu člana 13. stav 1. i 3. navedenog Zakona, poreski obveznik je svako lice koje na bilo kojem mjestu samostalno obavlja bilo koju poslovnu djelatnost, odnosno koje povremeno obavlja djelatnost koja se odnosi na isporuku novoizgrađenih građevinskih objekata ili djelova građevinskih objekata.

U konkretnom slučaju oba lica su suvlasnici građevinskog zemljišta koja se udružuju radi izgradnje objekata u idealnom dijelu 1/3 prema 2/3, u kojem odnosu su ta lica i vlasnici građevinskog zemljišta. Oba lica imaju pravo gradnje na zemljištu (suvlasnici zemljišta na kojem se vrši gradnja) i oni stiču

svojinu na izgrađenom zemljištu, jer se pravna identifikacija subjekta svojine na izgrađenim objektima vezuje za lica na koja glasi odobrenje za gradnju, odnosno investiciono-tehnička dokumentacija za izgradnju.

Mišljenja smo, da ne postoji prenos prava raspolaganja po ugovoru kojim suvlasnici zemljišta (odnosno suimaoci prava gradnje na zemljištu) na kome je izvršena izgradnja objekata stiču svojinu, u slučaju kada su kumulativno ispunjeni sljedeći uslovi:

- Da su dva ili više lica – suvlasnici zemljišta (suimaoci prava gradnje na zemljištu) na kome se vrši gradnja objekta;

- Da na sve suvlasnike zemljišta (suimaoce prava gradnje) glasi investiciono-tehnička dokumentacija za gradnju objekta;

- Da se finansiranje gradnje konkretnog objekta vrši u srazmjeri sa idealnim dijelom svojine (prava gradnje) na zemljištu;

- Da u odgovarajućem idealnom dijelu svojine (prava gradnje) na zemljištu odnosno finansiranja gradnje objekata stiču i susvojinu odnosno svojinu na fizičkom dijelu novoizgrađenih objekata.

Ukoliko su istovremeno ispunjeni svi navedeni uslovi, ne postoji prenos prava raspolaganja, pa ne postoji ni promet koji bi bio oporezovan. Međutim, ako neko od vlasnika proda vlasnički udio na objektu drugom vlasniku ili trećem licu, nastaje prvi prenos vlasničkog udjela, u smislu člana 4. stav 2. tačka 4. Zakona o porezu na dodatu vrijednost, što je promet proizvoda koji je opreziv PDV.

11. Na koji način se vode zalihe preko poreske registar kase?

Zakonom o porezu na dodatu vrijednost (¨Sl. List RCG¨br.65/01, ... 16/07) u čl. 31 propisana je obaveza poreskog obveznika da za svaki izvršeni promet proizvoda, ili usluga kupcu izda račun, a ukoliko taj promet proizvoda odnosno usluga naplaćuje u gotovini obavezan je taj promet iskazati preko poreske registar kase. Pravilnikom o upotrebi poreskih registar kasa i načinu evidentiranja prometa i usluga preko te kase ( ¨Sl. List RCG¨br. 25/03, 62/04), bliže je uredjen pojam i upotreba poreske registar kase i način evidentiranja prometa, odnosno usluga koji se naplaćuju u gotovom preko te kase.

U međuvremenu je stupila na snagu Uredba o upotrebi poreske registar kase i načinu evidentiranja prometa proizvoda, odnosno usluga preko registar kase (Sl list CG 27/08) a primjenjivaće se od 01.07.2008.godine, propisuje članom 8 u tački 1 da je osječak kasene trake dokument u kome se

evidentira svaki pojedinačno ostvaren promet, koji kupac proizvoda, odnosno usluga plaća u gotovini.

Članom 3 tačka 26 Uredbe o upotrebi poreske registar kase i načinu evidentiranja prometa proizvoda, poreska kasa treba da omogući vođenje zaliha gotovih proizvoda namijenjenih prodaji. Poreski obveznik, može poresku registar kasu povezati sa računarom sa softerskom aplikacijom, koja omogućava zadavanje komandi poreskoj registar kasi preko njenog interfejsa (član 5 stav 1 Uredbe).

Fiskalni dokumenti su odsječak kasene trake, dnevni izvještaj, periodični izvještaj i izvještaj o presjeku stanja.

12. Kada se ostvaruje promet sa fizičkim licima da li je isti u obavezi registrovati preko poreske registar kase?

Zakonom o porezu na dodatu vrijednost (¨Sl. List RCG¨br.65/01, ... 16/07) u čl. 31 propisana je obaveza poreskog obveznika da za svaki izvršeni promet proizvoda, ili usluga kupcu izda račun, a ukoliko taj promet proizvoda odnosno usluga naplaćuje u gotovini obavezan je taj promet iskazati preko poreske registar kase.

U međuvremenu je stupila na snagu Uredba o upotrebi poreske registar kase i načinu evidentiranja prometa proizvoda, odnosno usluga preko registar kase (Sl list CG 27/08) a primjenjivaće se od 01.07.2008.godine, propisuje članom 8 u tački 1 da je osječak kasene trake dokument u kome se evidentira svaki pojedinačno ostvaren promet, koji kupac proizvoda, odnosno usluga plaća u gotovini.

Poreska registar kasa je uređaj za registrovanje podataka o vrijednosti prodatih proizvoda i izvršenih usluga unijetih u njenu bazu podataka, koji se na propisani način saopštavaju kupcu proizvoda, odnosno usluga, uz istovremeno evidentiranje na kontrolnoj traci poreske kase, njihovo evidentiranje u fiskalnoj memoriji poreske kase i formiranje i štampanje fiskalnih dokumenata.

Fiskalni dokumenti su odsječak kasene trake, dnevni izvještaj, periodični izvještaj i izvještaj o presjeku stanja.Svi otisci fiskalnih dokumenata se bilježe na kontrolnoj traci ili elektronskom zapisu poreske kase.

13. Da li se može kada se posluje na principu otvorenih stolova, izdati predračun gostima tokom naruđbi, da bi na kraju kada gost zatraži izdati fiskalni račun?

Zakonom o porezu na dodatu vrijednost (¨Sl. List RCG¨br.65/01, ... 16/07) u čl. 31 propisana je obaveza poreskog obveznika da za svaki izvršeni promet proizvoda, ili usluga kupcu izda račun, a ukoliko taj promet proizvoda odnosno usluga naplaćuje u gotovini obavezan je taj promet iskazati preko poreske registar kase.

Supanjem na snagu Uredbe o upotrebi poreske registar kase i načinu evidentiranja prometa proizvoda, odnosno usluga preko registar kase (Sl list CG 27/08) od 01.07.2008.godine, članom 13 je propisano da poreski obveznik koji evidentira promet preko poreske registar kase je dužan da kupcu proizvoda , odnosno usluga odštampa i izda odsječak kasene trake, bez obzira da li kupac proizvoda, odnosno usluga to zahtijeva ili ne. Članom 8 u tački 1 je propisano da je osječak kasene trake dokument u kome se evidentira svaki pojedinačno ostvaren promet, koji kupac proizvoda, odnosno usluga plaća u gotovini.

Poreska registar kasa je uređaj za registrovanje podataka o vrijednosti prodatih proizvoda i izvršenih usluga unijetih u njenu bazu podataka, koji se na propisani način saopštavaju kupcu proizvoda, odnosno usluga, uz istovremeno evidentiranje na kontrolnoj traci poreske kase, njihovo evidentiranje u fiskalnoj memoriji poreske kase i formiranje i štampanje fiskalnih dokumenata.Dakle na osnovu navedenog u obavezi ste bez obzira što poslujete na principu otvorenih stolova, pored izdatih predračuna, kupcu proizvoda odnosno usluga za svaku pojedinačnu uslugu izdati fiskalni račun.

Fiskalni dokumenti su odsječak kasene trake, dnevni izvještaj, periodični izvještaj i izvještaj o presjeku stanja.Svi otisci fiskalnih dokumenata se bilježe na kontrolnoj traci ili elektronskom zapisu poreske kase.

Porez na dohodak fizičkih lica

1. Kakav je obračun i plaćanje poreza i doprinosa za nerezidentna fizička lica koja su angažovana za rad na poslovima vodiča (konsultantskih usluga), po ugovoru, ukazujemo na sljedeće?

Nerezidentna lica kod domaćeg poslodavca mogu biti uposlena po Ugovoru sačinjenom saglasno Uredbi o radnom angažovanju nerezidentnih fizičkih lica, a takođe i po Ugovoru za obavljanje povremene samostalne djelatnosti (ugovor o djelu, autorski ugovor i drugo) ukoliko je u pitanju obavljanje onih djelatnosti koje nijesu osnovne djelatnosti poreskog obveznika, te za iste nije registrovan, a povremeno se obavljaju radi ostvarivanja prihoda.

Članom 16. stav 1. Zakona o porezu na dohodak fizičkih lica («Sl. list RCG», broj 65/01 ... 04/07) propisano je da se prihodom od samostalne djelatnosti smatra prihod ostvaren od privredne djelatnosti, slobodnih zanimanja, profesionalnih i intelektualnih usluga i prihod od drugih samostalnih djelatnosti koje nijesu osnovna djelatnost poreskog obveznika, a povremeno se obavljaju radi ostvarivanja prihoda, ukoliko se u skladu sa ovim zakonom ne oporezuju po drugom osnovu.

Pretpostavljamo da se u vašem slučaju radi o angažovanju nerezidentnog fizičkog lica za obavljanje one djelatnosti koja nije vaša osnovna djelatnost i za koju nijeste registrovani, a koja se povremeno obavlja radi ostvarivanja prihoda, te smatramo da navedeni prihodi imaju karakter prihoda od povremene samostalne djelatnosti za čije oporezivanje je najprikladnija forma ugovora, ugovor o djelu. Članom 2. Zakona o porezu na dohodak fizičkih lica propisano je da je poreski obveznik poreza na dohodak rezidentno, odnosno nerezidentno fizičko lice koje ostvari dohodak iz izvora utvrđenih ovim Zakonom.

Bez razlike da li je u pitanju rezidentno ili nerezidentno fizičko lice, kod ugovora o djelu, saglasno Zakonu o porezu na dohodak fizičkih lica, obračunava se porez po odbitku po stopi od 15% na osnovicu 60% ugovorene bruto naknade. Za lica koja nijesu rezidenti Crne Gore ne obračunavaju se doprinosi.

Navedeno oporezivanje se vrši akontativno, a plaćene akontacije predstavljaju i konačno utvrđenu obavezu. Kod akontativnog oporezivanja utvrđuje se porez po odbitku, tj. isplatilac obračunava, obustavlja i uplaćuje porez na odgovarajući uplatni račun, a izvršiocu – poreskom obvezniku isplaćuje razliku ugovorene bruto naknade.

Ukoliko angažujete strano lice za obavljanje poslova koji spadaju u poslove iz vaše osnovne djelatnosti za koje postoji potreba angažovanja stalno

zaposlenog lica, mišljenja smo da se ti poslovi ne mogu obavljati po ugovoru o djelu. Zbog toga smatramo da vam je neophodno i mišljenje Ministarstva rada i socijalnog staranja u pogledu činjenica da li se određeni poslovi mogu obavljati po osnovu ugovora o djelu ili ugovora o radu.

2. Kolika je visina poreza koju plaća državljanin Crne Gore ukoliko kupi firmu u nekoj drugoj državi a kasnije je proda inostranom partneru kao i da li je crnogorski državljanin dužan da prijavljuje prihod koji ostvaruje van Crne Gore preko off shore firme? Da li je u tom slučaju crnogorski državljanin dužan da prijavljuje prihode u Crnoj Gori koje ostvaruje preko off shore i na njih plaća porez”

Članom 15. stav 1. tačka 3. i članom 17. stav 2. Zakona o porezu na dodatu vrijednost (“Sl. list RCG”, broj 65/01 … 16/07), propisano je da se mjestom prometa proizvoda, odnosno mjestom vršenja prometa usluga smatra mjesto u kojme se proizvod nalazi u trenutku obavljenog prometa, odnosno mjesto u kome se nepokretnost nalazi, ako se usluga vrši neposredno u vezi sa nepokretnostima.

Zakonom o porezu na promet nepokretnosti (“Sl. list RCG”, broj 69/03) i (“Sl. list Crne Gore, broj 17/07), uređena su pitanja obaveze plaćanja poreza na promet nepokretnosti na području Crne Gore.

Članom 2., 4. i 12. Zakona o porezu na dohodak fizičkih lica (“Sl. list RCG”, broj 65/01 … 04/07), uređeno je da je poreski obveznik poreza na dohodak rezidentno, odnosno nerezidentno fizičko lice koje ostvari dohodak u Crnoj Gori i izvan Crne Gore iz izvora koji predstavljaju zbir oporezivih prihoda ostvarenih po osnovu ličnih primanja, samostalne djelatnosti, imovine i imovinskih prava i kapitala. U izvore dohotka za svrhe oporezivanja po ovom Zakonu, nijesu uključeni prihodi po osnovu kapitalnih dobitaka.

Članom 4. Zakona o porezu na dobit pravnih lica (“Sl. list RCG”, broj 65/01 … 80/04) i (“Sl. list Crne Gore”, broj 40/08), propisano je da je predmet oporezivanja rezidenta dobit koju rezident ostvari u Crnoj Gori i izvan Crne Gore.

Članom 5. istog Zakona, utvrđeni su izvori dobiti u Crnoj Gori, a po kojem kao izvori dobiti u svrhe oporezivanja po ovom Zakonu nije obuhvaćena prodaja nepokretne imovine koja se nalazi van granica Crne Gore.

Po vašem prvom pitanju, a imajući u vidu navedene odredbe poreskih zakona Crne Gore, mišljenja smo, da ni domaće fizičko lice ni pravno lice koje je registrovano u Crnoj Gori, nijesu u obavezi da obračunavaju i plaćaju poreze po osnovu obavljenog prometa nepokretnosti u inostranstvu - kupovine firme u drugoj državi i prodaje iste inostranom partneru.

Članom 2, 4 i 12 Zakona o porezu na dohodak fizičkih lica (“Sl. list RCG”, broj 65/01 … 04/07), uređeno je da je poreski obveznik poreza na dohodak rezidentno, odnosno nerezidentno fizičko lice koje ostvari dohodak u Crnoj Gori i izvan Crne Gore iz izvora koji predstavljaju zbir oporezivih prihoda ostvarenih po osnovu ličnih primanja, samostalne djelatnosti, imovine i imovinskih prava i kapitala.

Poreski obveznik koji ostvaruje prihode i van Crne Gore, sam obračunava porez na dohodak u poreskoj prijavi koja je sačinjena u skladu sa Zakonom o porezu na dohodak fizičkih lica, istu po isteku poreskog perioda podnosi nadležnom poreskom organu, tj. do kraja aprila tekuće godine za prethodnu godinu i porez plaća istovremeno sa podnošenjem te prijave.

Rezidentnom poreskom obvezniku koji ostvari dohodak izvan Crne Gore i koji plaća porez na dohodak drugoj državi, odobrava se poreski kredit u visini poreza na dohodak plaćenog u toj državi i taj kredit ne može biti veći od iznosa koji bi se dobio primjenom odredaba ovog zakona na dohodak ostvaren u drugoj državi.

Porez na dobit i ostali propisi

1. Objasnite postupak kod Poreske uprave prilikom spajanja dva d.o.o. – odnosno pripajanja jednog d.o.o. drugom d.o.o?

Registracija za obavljanje poslovnih djelatnosti vrši se kod Centralnog registra Privrednog suda (CRPS), a u skladu sa odredbama Zakona o privrednim društvima («Sl. List RCG, br. 6/02).

Nakon dobijanja potvrde o registraciji pravnog lica, neophodno je izvršiti registraciju djelatnosti kod zavoda za statistiku (Monstat).U roku od pet radnih dana od dana upisa u registar Privrednog suda (CRPS), neophodno je izvršiti poresku registraciju kod Poreske uprave, a na osnovu prijave za registraciju.

Ukoliko nastupe statusne promjene ( spajanje, pripajanje, podjela, odvajanje), poreski obveznik o tome obavještava Poresku upravu – Sektor

usluga, koji će postupiti na osnovu tog obavještenja, zavisno od oblika statusne promjene.

Ako je u pitanju spajanje dvije ili više firmi, u Poreskoj upravi će se sprovesti postupak prestanka registracije «starih» firmi, a registrovaće se «nova» firma. Eventualne neizmirene poreske obaveze «starih» firmi preuzima «nova» firma.

Ako se vrši pripajanje jedne ili više firmi drugoj (već postojećoj) firmi, Poreska uprava sprovodi postupak registracije «starih» firmi, koje se pripajaju. U tom slučaju, firma kojoj se pripajaju firme kojima je prestala registracija, preuzima njihove eventualno nezmirene poreske obaveze.

U navedenim slučajevima Poreska uprava će preko svojih organizacionih djelova sprovesti odgovarajuće provjere kod firmi koje se spajaju ili pripajaju, te nakon sprovedenih provjera i eventualno podnijetih izmijenjenih poreskih prijava po nalogu poreskog inspektora, «stare» firme dovesti na saldo «0» kako bi se sproveo postupak prestanka poreske registracije, a «nova» zadužila za obaveze naslijeđene od «starih» firmi.

Nakon tako sprovedenog postupka spajanja dvije ili više firmi, nadležna Područna jedinica Poreske uprave donosi rješenje o opštoj poreskoj registraciji (PIB-u) za novonastalu firmu.

2. Kakav je poreski tretman nevladine organizacija koja za obavljanje svoje djelatnosti dobija donacije koje su neoporezive (nema prihoda od djelatnosti), te da li je u tom slučaju neophodno da se organizuje u neki oblik privrednog društva preko kojeg će obavljati privrednu djelatnost i da se registruje kod CRPS?

U smislu Zakona o nevladinim organizacijama (“Sl. list RCG”, broj 27/99 …11/07), nevladine organizacije su nevladina udruženja i nevladine fondacije.

Nevladino udruženje je neprifitna organizacija sa članstvom, koju osnivaju domaća i strana fizička i pravna lica, radi ostvarivanja pojedinačnih ili zajedničkih interesa ili radi ostvarivanja i afirmisanja javnog interesa, dok nevladina fondacija je neprofitna organizacija bez članstva, koju osnivaju domaća i strana fizička lica, radi udruživanja sredstava i imovine u cilju ostvarivanja dobrotvorne i druge djelatnosti koja je od javnog interesa i značaja.

Nevladina organizacija osniva se osnivačkim aktom, upisom u registar udruženja i registar fondacija koji vodi ministarstvo nadležno za

poslove uprave. Rješenje o upisu i rješenje o brisanju iz registra objavljuje se u “Službenom listu Crne Gore”.

Osnivačkim aktom NVO mora precizno biti definisana njena organizacija, ciljevi, djelatnost, način finansiranja i sl. Poznato je da NVO imovinu stiče od materijalne pomoći države, članarine, dobrovoljnih priloga, finansijskih subvencija, ostavine, kamata na uloge, dividendi, zakupnine i na drugi zakonom dozvoljeni način. Poreskim zakonima je regulisan poreski status NVO i definisani su slučajevi u kojima i kako su NVO oslobođene plaćanja pojedinih poreskih obaveza (prije svega Zakonom o porezu na dobit, Zakonom o porezu na dodatu vrijednost i Zakonom o porezu na promet nepokretnosti).

Bilo koja NVO danom upisa u registar stiče svojstvo pravnog lica što u suštini znači da je i pravni poredak kao takvu priznaje i da ona, u okviru djelatnosti radi koje je osnovana, od toga dana postaje nosilac prava, obaveza i odgovornosti sa pravnim posljedicama prema trćim licima, a sve to podrazumijeva i obavezu obavještavanja javnosti. Finansijski izvještaji NVO su namijenjeni izabranim članovima koji mogu biti pojedinci ili izabrane grupe, a sve NVO su u obavezi da sastavljaju bilans uspjeha, bilans stanja i odgovarajuće bilješke-napomene uz finansijske izvještaje. Takođe, NVO moraju voditi i knjige prema zahtjevima dvojnog knjigovodstva u skladu sa Zakonom o računovodstvu i reviziji.