មេ�មេ��នទី១: សញ្ញា� ណ និងមេ�លបំណងនីតិនីតិកា�ងា� Sign and Purpose of Labor Law

ដូចមេ��ចដែដលមេ�ថានីតិកា�ងា�? I.និយ�ន័យនៃននីតិកា�ងា� (Definition of Labor Law)

នីតិកា�ងា�ជាបណ�ុំ នៃនវធិានគតិយុត�ិដែដលអនុវត�មេ(មេលីទំនាក់ទំនងឯកជន និង ទំនាក់ទំនង��ួ �វាងនិមេ0ជក និងក�្មក�និមេ0ជិតដែដលមេ23ីកា�យកកនៃ4�មេ4កា�កា�ដឹកនា ំនិង4គប់4គង�បស់និមេ0ជក។ II.មេ�លបំណងនៃននីតិកា�ងា� (Purpose of Labor Law)

គោ�លបំណងគោ�មៈ កា�ពា�ក�្មក�និមេ0ជិតពីកា��មំេ:ភបំពាន និងមេកងយក 4បមេ0ជន៍ ពីសំណាក់និមេ0ជក។

គោ�លបំណងថ្មៈ - ផ�ល់បដែន?�នូវផាសុកភាពមេលីកក�្ពស់ជីវភាព�ស់មេC�បស់ក�្មក�និមេ0ជិត។ - ជំ�ញុឱ្យមានកា�បមេងHីតសហជីព �បស់ក�្មក� និង�បស់និមេ0ជកមេដី�្ីបស4�លួក្នុង កា�ច�ចា��្ន ។III.ច�កិលក្ខណៈនៃននីតិកា�ងា� (Character of Labor Law)

កា�ពា�សិទ្ធិមេស�ភីាពពាណិជ្ជក�្ម និងសិទ្ធិមេស�ភីាពក�្មក�និមេ0ជិត មា4S១៣ មេ�លកា�ណ៍នៃនកា�ផ�ល់ផល4បមេ0ជន៍ដល់ក�្មក�និមេ0ជិត ជំ�ញុកា�ចា�ច�ជាស�ូហភាព សហជីព និងតំណាងក�្មក�និមេ0ជិត កូដក�្ម កា�មេUះ4WយវវិាទមេUយសន�ិវ2ីិ

- អ2ិកា�កា�ងា� -4ក�ុ4បឹក្សាអាជា[ កណា� ល - តុ:កា�កា�ងា�

IV.4បភពនៃននីតិកា�ងា� (Source of Labor Law)ក.4បភពជាតិ (National Source)  ១.�ដ្ឋ2�្មនុញ�(Constitution)- កា�ហា�ឃាត់កា�មេ�សីមេអីង-កា�ងា�មេស្មី�្ន ឬកា�ងា�ដូច�្ន 4តវូបាន4បាក់ដែcស្ម�្ន-កិច្ចកា�ពា�ពិមេសសស4មាប់4ស�ី-កិច្ចកា�ពា�ពិមេសសស4មាប់កុមា�-កិច្ចកា�ពា�ពិមេសសស4មាប់ជនពិកា�-កា�ហា�ឃាត់អំមេពីមេពស្យាក�្ម-កា�កា�ពា�សិទ្ធិច�ចា�ជាស�ូហភាព-សិទ្ធិបមេងHីតសហជីព និងចូលជាសមាជិក-សិទ្ធិមេ23ីកូដក�្ម និងបាតុក�្មមេUយសន�ិវ2ីិ២.ច្បាប់ និងបទបញ្ញា្ជ (Law and Order)២.១ ច្បាប់

២.១.១ណាក់កាលមុខបានទទួលឯករាជ្យ 4ក��ដ្ឋប្បមេវណីក្នុងឆ្នា្ន ំ១៩២០ ដែដលមានដែចងអំពីកា�ជួលកា�ងា� 4តង់មា4S

១១៤៥ ដល់មា4S ១១៧៥មេហីយ4តវូបានមេគសន្មត់ថាជាមេសចក�ីមេផ�ី�នៃន4ក�កា�ងា�មេលីក ដំបូងបង្អស់មេC4ពះរាជាណាច4កក�្ពុជា។ «កិច្ចសន្យាកា�ងា�»�ួយ4តវូបានដែចងក្នុង4ក��ដ្ឋប្បមេវណី ឆ្នា្ន ំ១៩២០ 4តវូបានសន្មត់ថា ជាកិច្ចសន្យាកា�ងា� មេហីយកិច្ចសន្យាមេនះមានតនៃ�pជា4បាក់ស4មាប់មេUះដូ�នូវមេសវាក� ្ម ខាងមេសដ្ឋកិច ្ច និងមេ��បរាប់អំពីដែបបបទនៃនកា�ជួលក�្មក� ។

-4បសិនមេបី និមេ0ជកមេ4បីអំមេពីហិង្សា ឬវាយដំកូនឈ្នលួ បង្ខំឱ្យមេ23ីកា�មេផsងៗ មេ4uពីកា�ងា�ដែដលមាន ដែចងក្នុងcសន្យាជា�ួយ�្ន ឬបង្ខំឱ្យមេ23ីកា�ងា�ណា�ួយពិបាកមេពក មេលីសកមាp ងំ�បស់អ្នកសីុឈ្នលួ(ក�្មក�)

ដូមេច្នះអ្នកសីុឈ្នលួមានសិទ្ធិ4គប់4�ន់អាចនឹងផា� ច ់ កិច្ចសន្យាកា�ងា�មេនាះបាន មេUយ�ិនចាបំាច ់ ជូនដំណឹង�ុនចំនួន៨នៃwxមេyយី ។

- ឆ្នា្ន ំ១៩២៧ មានបទបញ្ញា្ជ ពិW� ��ួយ បានមេចញ4បកាសអំពីលក្ខcណ្ឌ នៃនកា� មេ4ជីសមេ�សី និង ក4�ិតមេw�មេវ:មេ23ីកា�ងា�មេC4តឹ� ១០ មេមា{ ងក្នុង�ួយនៃwx និងក4�ិត លក្ខcណ្ឌ សមា| �ៈនៃនកា��ស់មេC និងវធិានកា�សុខាភិបាល មេហីយនឹងមានបមេងHីត អ2ិកា�កិច្ចកា�ងា� ។

២.១.៣ សម័យសាធារណរ�្ឋខ្មែខ្មរ(១៩៧០-១៩៧៥) - Wធា�ណ�ដ្ឋដែc្ម�បានចូលជាសមាជិកនៃនអង្គកា�កា�ងា�អន��ជាត ិ S�4ក�មេលc ៤៦៧/៧១ CE

ចុះនៃwxទី ៧.៤.១៩៧១ មេUយគិតពីនៃwx ២៤.០២.១៩៦៩ ។ -កា�មេ��បចំមេyងីវញិទាងំអស់នូវ�ចនាស�្ព័ន្ធនៃន�ដ្ឋបាលកា�ងា�មេUយ4កិត្យមេលc ៧០១/៧០ CE

ចុះនៃwxទី ៣១.១០.១៩៧០។ -កា�កំណត់នូវភា�កិច្ចល�្អិត�បស់ភា្ន ក់ងា�បមេច្ចកមេទសខាងកា�ងា� ។ -កា�កំណត់នូវតួនាទី ភា�កិច្ចនៃន4កសួងសង្គ�កិច្ចកា�ងា� និង�ុc�ប� ។ -កា�មេ��បចំមេសចក�ី4ពាងច្បាប់កា�ងា� ។ -កា�ផ�ល់សចា្ច ប័នមេលីអនុសញ្ញា� កា�ងា�អន��ជាតិ�ួយចំនួន ។

ឆ្នា្ន ១ំ៩៧២ច្បាប់កា�ងា�w្មី4តវូបាន4បកាសឱ្យមេ4បី4បាស់S�បញ�តិចុះនៃwxទី ១៤.០១.១៩៧២២.១.៤.ឆ្នា. ំ១៩៧៩�ល់ឆ្នា. ំ១៩៩២

- គណៈកមា្ម 2ិកា�សង្គ�កិច ្ច ថា្ន ក់មេស្មី4កសួង4តវូបានបមេងHីតមេyងីS�មេសចក �ី សមេ4�ចចិត�មេលc ០៧ ចុះនៃwxទ ី ២៤.១០.១៩៧៩ សំមេ�មេUះ4Wយបញ្ញា� សង្គ�កិច ្ច គឺយុទ្ធជនពិកា� និងកុមា�កំ4ពា 4ស�ីកំ4ពា 4ស�ីមេ�មា{ យ និងចាស់ជរាឥតទីពឹង ។

-4កសួងយុទ្ធជនពិកា� សង្គ�កិច ្ច បានបមេងHីតមេyងីS�4កិត្យច្បាប់មេលc ១៩4កច ចុះនៃwxទី ០៥.០៣.១៩៨៥ ជំនួសគណៈកមា្ម 2ិកា�សង្គ�កិច្ចទទួលភា�កិច្ចបដែន?� កា�ផ�ល ់ 4បាក់មេW2ននិវត � មេW2នបាត់បង់ស�ត?ភាពពលក�្មនៃន�ន្រន�ីរាជកា� សីុវលិ និងកូនកំ4ពា ពី �ន្រន�ីរាជកា�សីុវលិ កងកមាp ងំ4បUប់អាវ2ុ4គប់4បមេភទ 4បាក់មេ�លនមេ0បាយ ចំមេពាះ អតីត យុទ្ធជនពិកា� និង4បាក់ឧបត?�|4គWួ� ពលី ។

4កសួងសង្គ�កិច្ច និងកា�ងា�បានបមេងHីតមេyងីS�4កិត្យមេលc ៥៣4ក ចុះនៃwxទី ២.០៥. ១៩៩២ មេដី�្ីបទទួលបន្ទុកបដែន?�នូវវស័ិយកា�ងា�S�ច្បាប់កា�ងា�ដែដលបាន អនុ�័តមេUយ �ដ្ឋសភា S�4កិត្យមេលc ៩៩4ក ចុះនៃwxទី១៣.១០.១៩៩២ ។

២.១.៥.ព្រ0ះរាជាណាចព្រកកម្ពុជា(១៩៩៣-បច្ចុប្បន.) - ច្បាប់មេលc នស/�ក�/០១៩៦ ចុះនៃwxទី ២៤.០១.១៩៩៦ បមេងHីត4កសួង សង្គ�កិច្ច កា�ងា�

និង អតីតយុទ្ធជន ទទួលភា�កិច្ចមេលីវស័ិយទាងំបីគឺ វស័ិយសង្គ�កិច្ច វស័ិយកា�ងា� និង វស័ិយអតីត យុទ្ធជន។

-មេUយមានកា�ជួយឧបត?�|ពីអង្គកា�អន��ជាតិ(ILO) ជំនាញកា�4កសួង កា�ងា�បារំាង វជិា្ជ W? នកា�ងា� មេស�អីាមេ��អិាសីុ(AAFLI) មេហីយបាន4បកាសផ្សាយS� 4ពះរាជ4ក�មេលc ជស/�ក�/០១ ចុះនៃwxទី ១៣.០៣.១៩៩៧ មេ4កា�ចំណង មេជីងថា«ច្បាប់ស�ីពីកា�ងា�» ។

២.២ បទបញ្ជា8 នតិព្របតិបត្តិ - អនុ4កិត្យ -4បកាស - Wរាច� - មេសចក�ីសមេ4�ច

៣.យុត�ិW4ស�(Juriprudence)៤.4បភពមេចញពី4ក�ុហ៊ុន( Source of Commercial Company)

- ទំមេន��ទមាp ប់ក្នុងមេរាងច4ក ឬសហ4�ស - បទបញ្ញា្ជ នៃផ្ទក្នុង - អនុសញ្ញា� ��ួនៃនកា�ងា�

c.4បភពអន��ជាតិ (International Source)អនុសញ្ញា� និងសន្ធិសញ្ញា� មេផsងៗ�បស់អង្គកា�ពលក�្មអន��ជាតិ(ILO) ដែដល

4ពះរាជាណាច4កក�្ពុជាបានផ�ល់សចា្ច ប័នមានចំនួន ១៣

មេ�មេ��នទី២: កា�ងា�និង4បាក់ឈ្នលួ Employment and Wage

មេហតុអ3ីបានជា�នុសs4តវូកា�ដែស3ង�កកា�ងា�មេ23ី? I.កា�ងា� (Employment)

បុគ្គល4គប់�បូដែដលមានជីវតិ�ស់មេCក្នុងសង្គ��នុសs4តវូដែតមានកា�ងា�មេ23ីស4មាប់ចិញ្ចឹ�ជីវតី និងមេដី�្ីបឱ្យជីវភាពស���្យនៃwpw្ន�ូផង មេគ4តវូដែតដែស3ង�កកា�ងា�មេ23ី ។

កា�ងា�គឺដែចកមេចញជាពី�0{ ងៈ កា�ងា���ងមាH ល និងកា�ងា�ជាប់:ប់ ។ក.កា�ងា���ងមាH លៈ ជាកា�ងា�ដែដលក�្មក�និមេ0ជិតបានចុះកិច្ចសន្យា មេដី�្បីមេ23ីកា�ងា�ជា4បាកដ S�2�្មS 4តវូដែត មេ23ីឱ្យមេហីយក្នុង�យៈមេពលcpី ឬមេ23ីកា��ួយមេពលៗ មេ23ីឈប់ៗ និងមេ23ី�ួយ�ដូវៗ ១/កា�ងា��យៈមេពល0{ ងcpីៈ ជាកា�ងា���ងមាH ល ដែដលមានwិ�ៈមេវ:ជាប់�្ន ចំនួនតិចជាង ៣០ នៃwx ។ ២/កា�ងា�មេ23ី�ួយមេពលៗ មេ23ីឈប់ៗ និងមេ23ី�ួយ�ដូវៗៈៈ កា�ងា�មេនះ4តវូមាន wិ�ៈមេវ:ពិត 4បាកដ ស4មាប់កា�ងា�មេនះ ដែដលwិ�ៈមេវ:មេនាះ�ិន4តវូមេលីសពី ៣ដែc ក្នុង ១២ដែcបន�បនា្ទ ប់c.កា�ងា�ជាប់:ប់ៈ

កា�ងា�ជាប់:ប់ គឺជាកា�ងា��ួយ អាចឆpងកាត់ នូវដំណាក់កាលមេផsងៗជាមេ4ចីន ។ ១.ចំណាត់ថ្នា. ក់នៃនកិច្ចសន្យាការងារ

កិច្ចសន្យាកា�ងា� គឺមេកីតមេចញពីកា�4ព�មេ4ព�ង�្ន មេហីយកា�4ព�មេ4ព�ង�្ន មេនះ អាចមេ23ីមេyងី មេUយផា្ទ ល់មាត់ ឬមេUយស�មេស�ជា:យល័ក្ខអកs�S�មា4S ៦៥-៦៧ នៃនច្បាប់កា�ងា�។១.១ កិច្ចសន្យាការងារមានថិរៈគោAលាកំណត់ៈ កិច្ចសន្យាកា�ងា� មានwិ�ៈមេវ:កំណត់មេនះ 4តវូមានល័ក្ខc័ណ្ឌ ចំនួន៣ 0{ ងគឺៈ + ស�មេស� ជា:យលក្ខណ៍អកs� + មាន�យៈមេពល�ិនមេលីសពី ២ ឆ្នា្ន ំនិង + មានកាលប�មិេច�ទ ចាប់មេផ�ី� និងបញ្ចប់ច្បាស់:ស់ ១.២ កិច្ចសន្យាការងារមានថិរៈគោAលាមិនកំណត់ៈ 4បសិនមេបី កិច្ចសន្យាកា�ងា�មានwិ�ៈមេវ:កំណត់ �ិនបានមេ��ពពល័ក្ខc័ណ្ឌ ៣ មេនាះមេទ កិច្ចសន្យាកា�ងា�មេនាះនឹងកាp យមេ(ជាកិច្ចសន្យាមានwិ�ៈមេវ:�ិនកំណត់មេUយស3័យ4បវត�ិ២.ការងារឯករាជ្យៈ កា�ងា�ឯករាជ្យ ដែចកមេចញជា ៣ 4បមេភទគឺ

- កិច្ចសន្យាសហ4�ស - កិច្ចសន្យាមេ�{ កា� - លក្ខណៈកា�ងា�នៃនកា�យិភា� ី

២.១កិច្ចសន្យាសហព្រ�សៈ ជាកិច្ចសន្យាដែដលបុគ្គលមា្ន ក់(អ្នកទទួលមេ23ី) ទទួលបន្ទុក មេ23ីកា�ងា� អ3ី�ួយ ឱ្យបុគ្គលមា្ន ក់មេទ�ត(អ្នកជួល)ក្នុងតនៃ�pស�4សបនឹងទំហំកា�ងា�មេនាះ ។មេគអាចប�ឹងសំុ�:ំយកិច្ចសន្យាសហ4�សបាន មេUយW��ូលមេហតុដូចតមេ(ៈ

- �ិនបានមេ23ីកា�ងា�ដែដលបានកំណត់មេCក្នុងកិច្ចសន្យា -កា�ងា��ិនបានសមេ4�ចS�កាលកំណត់ដូចមានដែចងក្នុងកិច្ចសន្យា

-កា�ងា�មានគុណវបិត �ិ និងវកិា�ៈដ៏កំបាងំណា�ួយ ដែដលបណា� ល�ក ពីកំហុស �បស់អ្នក ទទួលមេ23ីក្នុងមេពលមេ23ីកា�ងា�មេនាះ ។

-��ណៈភាព�បស់អ្នកទទួលមេ23ី ដែដលជា�បូវន�បុគ្គល ។ ២.២ កិច្ចសន្យាគោDE ការ គឺជាកិច្ចសន្យា�ួយដែដលភាគីមា្ខ ង(អ្នកមេ�{ កា�) មានក�ណីកិច្ច សមេ4�ចកា�ងា� ដែដលបាន4ព�មេ4ព�ងជា�ួយភាគី មា្ខ ងមេទ�ត(មា្ច ស់កិច្ចកា�) ដែដលមាន ក�ណីកិច្ចផ�ល់4បាក់កនៃ4� ស4មាប់លទ្ធផលនៃនកា�ងា�ដែដលភាគ ី អ្នកមេ�{ កា�មេ23ីបាន សមេ4�ច ដូចមានដែចងក្នុងកិច្ចសន្យាពីដំបូង ឬមេគអាចនិ0យបានមេទ�តថា កិច្ចសន្យា មេ�{ កា� ជាកិច្ចសន្យាដែដលផ�ល់កនៃ4�មេ(S�ទំហំនៃនលទ្ធផលស�បុចុងមេ4កាយនៃនកា�ងា� ដែដលបាន4ព� មេ4ព�ងជា�ួយ�្ន ដូចដែដលមានដែចងមេCក្នុងកិច្ចសន្យា ឬកា�ងា�ផ�ល ់ 4បាក់ឈ្នលួមេ(S��យៈមេពលមេ23ី កា�ងា� និងS�4បមេភទនៃនកា�ងា�ដែដលបានបំមេពញចប់ �ចួជាមេ4សច ។២.៣ លក្ខណៈការងារនៃនការយិភារ ី

កា�យិភា� ី ជាអ្នកទទួលកា�ងា�ពីសហ4គិនមា្ច ស់សហ4�ស មេដី�្បីមេ4ជីសមេ�សី ក�្មក�ហត?ពលិក មេUយគិតតនៃ�pស�បុមេហីយ4តវូមានកិច្ចសន្យា�ួយស�មេស�ជា:យ លក្ខណ៍អកs� ។ II.សញ្ញា� ណទូមេ( នៃន4បាក់ឈ្នលួ (General Sign of Wage)

4បាក់ឈ្នលួ ជាឈ្នលួ កា�ងា�ឬកា�ផ�ល់មេសវា ដែដលអាចគិត4បាក់S�កា� កំណត់ �បស់ច្បាប់ ឬS�កា�4ព�មេ4ព�ង�្ន ដែដលនិមេ0ជក4តវូមេបីកឱ្យក�្មក� និមេ0ជិតណា ដែដល បានអនុវត�កាតព3កិច្ច�បស់cpួនបានចប់សព34គប់ ដូចមានដែចងក្នុងកិច្ច សន្យាកា�ងា� ជា�ួយ នឹងនិមេ0ជក ។១.4បាក់ឈ្នលួមេ�ល (Remuneration)

4បាក់ឈ្នលួស4មាប់កា�ងា� ដែដលក�្មក�និមេ0ជិតបានបំមេពញកាតព3កិច្ចជូន និមេ0ជក�ចួមេហីយ 4តវូទទួលបាននូវតនៃ�pតបស្នងវញិ ដូចមានដែចងក្នុងច្បាប់ស�ីពីកា�ងា� ១៩៩៧ 4តង់ជំពូកទ ី ៦ ដែផ្នកទី១ ចាប់ពីមា4S ១០២-១៣៦។ ២.4បាក់ឈ្នលួបនា្ទ ប់បនsំ(Secondary Wage)

- 4បាក់ឈ្នលួដែw�មេមា{ ង - 4បាក់កនៃ4�មេជីងW - 4បាក់បុព3:ភ និង4បាក់បំណាច់ - ភាគក�្មក្នុង4បាក់ចំមេណញ - 4បាក់ ដែដលមេបីកជា�ងា3 ន់ - តនៃ�pអត?4បមេ0ជន៍ជាវត?ុ - វភិាជន៍ស4មាប់កា�ឈប់ស4មាក ឬ4បាក់បំណាច់ ស4មាប់កា�ទូទាត់កា�ឈប់ ស4មាក - វភិាជន៍4គWួ� ស4មាប់ភាគដែដលមេលីសពីទឹក4បាក់4តឹ�4តវូS�ច្បាប់ - ចំនួន4បាក់ដែដលនិមេ0ជក4តវូផ�ល់ឱ្យក្នុងមេពលបាត់បង់ស�ត?ភាពពលក� ្ម និងក្នុង មេពលលំដែហ

មាតុភាព ។ក.ព្របាក់ឈ.ួលខ្មែថមគោមាE ង ក១.កម្មករនិគោKជិត ខ្មែ�លទទួលព្របាក់ឈ.ួលព្របចាខំ្មែខ ក១.១ ព្របាក់ឈ.ួលខ្មែថមគោមាE ងគោ0លនៃថM គឺមានន័យថា ក�្មក�និមេ0ជិតដែដលមេ23ីកា�មេវននៃwx មេលីសពី៨មេមា{ ងក្នុង�ួយនៃwx មេហីយចំនួនមេមា{ ងដែដលដែw�មេនះ ក៏�ិន4តវូឱ្យមេលីសព ី ០២ មេមា{ ង ក្នុង�ួយនៃwxមេទ 4បសិនមេបី មេចញពីមេ23ីកា�នូវមេមា{ ង១៦:x ច មេហីយមេ23ីកា�ដែw�មេមា{ ង ដល់ មេមា{ ង១៨:x ច)�ិនមេលីស ២�{។

ជាមេ�លកា�ណ៍កា�ងា�ដែw�មេមា{ ង4តវូមេ23ីមេyងីមេUយកា�ស្ម័4គចិត�ពីសំណាក់ក�្មក� និមេ0ជិត មេហីយនិមេ0ជក 4តវូមានលិcិតអនុញ្ញា� តពី4កសួងទទួល បន្ទុកវស័ិយកា�ងា� ស�ីពីកា�ងា�ដែw�មេមា{ ងមេនះ។កា�ងា�ដែw�មេមា{ ងមេពលនៃwxមេនះ 4តវូទទួលបាននូវ4បាក់ឈ្នលួ ១៥០%នៃន4បាក់ឈ្នលួមេពលនៃwx2�្មS ។

ក១.២ ព្របាក់ឈ.ួលខ្មែថមគោមាE ងគោ0លយប់ មេគ4តវូទទួលបាននូវ4បាក់ឈ្នលួបដែន?� ២០០% នៃន4បាក់ឈ្នលួមេពលនៃwx ដែw�មេមា{ ងមេពលយប់ គឺជាកា�បដែន?�មេCមេពលចមេនាp ះពីមេមា{ ង ២២ ដល់មេមា{ ង ៥ភpឺ។

អព្រOព្របាក់ឈ.ួលការងារខ្មែថមគោមាE ង សព្រមាប់កម្មករនិគោKជិតគោ�រសុបុង មាន0រព្របគោPទៈ ក�្មក�និមេ0ជិតមេដ�សីបុង ដែដលមេ23ីកា�ដែw�មេមា{ ងមេពលនៃwx 4តវូបានមេគ គណនា4បាក់ឈ្នលួ

បដែន?�ឱ្យ ៥០%នៃន4បាក់ឈ្នលួមេ�ល . - ក�្មក�និមេ0ជិតមេដ�សីុបុង ដែដលមេ23ីកា�ដែw�មេមា{ ងមេពលយប ់ 4តវូបាន មេគគណនាឱ្យ

4បាក់ឈ្នលួបដែន?� ១០០% នៃន4បាក់ឈ្នលួមេ�ល ។ �បូ�ន�នៃនកា�មេបីក4បាក់ឈ្នលួដែw�មេមា{ ង

4បាក់ឈ្នលួS�មេមា{ ង= 4បាក់ឈ្នលួមេ�ល4បចាដំែcX ៨�{ចំនួន4បាក់ឈ្នលួដែw��{=អ4S4បាក់ឈ្នលួ4បចា�ំ{X ចំនួន�{មេ23ីកា�បដែន?��{X អ4S 4បាក់ឈ្នលួ

បដែន?��{ក្នុង�ួយដែcលំហាត់៖

កញ្ញា� សុធា មេ23ីកា�មេដ�សីុបុងក្នុងមេរាងច4ក�ួយកដែនpង ដែដលមានអ4S4បាក់ មេដ�សីុបុងគឺ ០,៩ដុ:p /�ួយបុង មេហីយនាងមេដ�បាន១០០បុងមេCក្នុងដែcមេនះ និងមេដ�បដែន?� មេមា{ ងបាន២០មេមា{ ង(ស4មាប់មេពលនៃwx)។

មេតីនាង4តវូបានទទួល4បាក់ឈ្នលួស�បុប{ុនា្ម ន?ចគោមSយ

�បូ�ន�គណនា០,៩ X ១០០ប{ុង= ៩០$ (4បាក់ឈ្នលួជា�2្យ�)អ4Sឈ្នលួ4បចាមំេមា{ ង=៩០$:២២៨�{(២០+២០៨)=០,៣៩$ 4បាក់ឈ្នលួដែw��{ស�បុ=អ4S4បាក់ឈ្នលួ4បចា�ំ{X ៥០%X ២០�{ 4បាក់ឈ្នលួដែw�មេមា{ ងស�បុ= ០,៣៩ X ៥០%X ២០=៣,៩$ 4បាក់ឈ្នលួស�បុ= ៩០$+៣,៩$= ៩៣,៩$ +4បាក់ដែw��{មេពលយប់ ០,៣៩ X ១០០%X ២០=៧,៨ 4បាក់ឈ្នលួស�បុ= ៩០$+៧,៨$= ៩៧,៨$ ខ.ព្របាក់កនៃព្រមគោជងសាៈ

ស4មាប់ក�្ម�និមេ0ជិត 4បសិនមេបីមាន4បាក់កនៃ4�មេជីងW មេគ4តវូដែតគិត បញ្ចូលក្នុង4បាក់ឈ្នលួនិង4តវូមេបីកជា�ួយ4បាក់ឈ្នលួ ដែត��ង ។

គ.បុ0្វលាP និងព្របាក់បំណាច់ៈ ១.បុ0្វលាPៈ 4បសិនមេបីមាន4បាក់ជា�ងា3 ន ់ ដែដលនិមេ0ជក4តវូគិតបញ្ជូល មេ(ក្នុង

4បាក់ឈ្នលួ មេគ4តវូស�បុឱ្យជាមេ��ងរាល់ដែc ឬរាល់បំណាច់ឆ្នា្ន ំដែដលមានដែចងក្នុង បទបញ្ញា្ជ នៃផ្ទក្នុង�បស់មេរាងច4ក �ួយ ចំនួនមេ�ថា4បាក់ឈ្នលួដែcទី ១៣ ។

២.ព្របាក់បំណាច់ គឺជា4បាក់មេបីកផា� ច់ ស4មាប់ក�ណីអ3ី�ួយដែដលនិមេ0ជក4តវូ ផ�ល់S� ក�ណី នី�ួយៗដូច

ជាៈ - 4បាក់បំណាច់ឆ្នា្ន ំដែដលជា4បាក់ឈប់ស4មាក4បចាឆំ្នា្ន ំមេUយមាន4បាក់ ឈ្នលួ - 4បាក់បំណាច់បញ្ចប់កិច្ចសន្យា - 4បាក់បំណាច់បមេណ� ញមេចញពីកា�ងា� ។

២.១ ព្របាក់បំណាច់បញ្ចប់កិច្ចសន្យាការងារមានថិរគោAលាកំណត់(មាព្រO ៧៨/៦ នៃនច្បាប់ការងារ) ស4មាប់កិច្ចសន្យាកា�ងា�មានមេw�ៈមេវ:កំណត់4តវូបាន�:ំយ ឬដល់កាលកំណត់ 4តវូបញ្ចប់ ក�្មក�

និមេ0ជិតមានសិទ្ធិទទួលបាន «4បាក់បំណាច់បញ្ចប់កិច្ចសន្យា»�ួយ ។ 4បាក់បំណាច់កិច្ចសន្យា4តវូសមាមា4តនឹង4បាក់ឈ្នលួផង សមាមា4តនឹងមេw�ៈ មេវ:នៃនកិច្ចសន្យាផង

មេហីយដែដលចំនួន4បាក់បំណាច់មេនះ4តវូកំណត់ក្នុងអនុសញ្ញា� ��ួ ។ 4បសិនមេបី4បាក់បំណាច់មេនះ�ិនមានស�មេស� ឬ�ិនបានកំណត់មេCក្នុងអនុសញ្ញា� ��ួមេទមេនាះ 4បាក់បំណាច់មេនះ4តវូគណនាឱ្យ មេស្មីនឹង ៥% នៃន4បាក់ឈ្នលួស�បុ ដែដលបានមេបីកឱ្យ ក�្មក�និមេ0ជិតក្នុងអំyុងមេពលនៃនកិច្ចសន្យាមានមេw�ៈមេវ:កំណត់ ។

លំហាត់មេ:ក សុខា បានចុះហត?មេលខាក្នុងកិច្ចសន្យាកា�ងា�មាន មេw�ៈមេវ:កំណត់ ១ ឆ្នា្ន ំជា�ួយនិមេ0ជក

នៃនមេរាងច4កកាត់មេដ� សមេ�p�កបំពាក់�ួយ ។ មេ:ក សុខា បាន4បាក់ ឈ្នលួមេ�ល ៥០$ ក្នុង�ួយដែc ។ ប{ុដែន�4បាក់ឈ្នលួស�បុទាងំអស់ 4បចាឆំ្នា្ន ដំែដល សុខា ទទួលបានគឺ ៧០០$ក្នុង�ួយឆ្នា្ន ំ។ សុខា 4តវូបានបញ្ឈប់ពី កា�ងា�មេCមេពល ដែដលកិច្ចសន្យាកា�ងា�មេនាះ ដល់កាលកំណត ់ បញ្ចប ់ មេហីយនិមេ0ជកក៏បានជូន ដំណឹង4តឹ�4តវូS�ច្បាប់ដែដ�។

ចមេ�pីយ4បាក់បំណាច់កិច្ចសន្យា�បស់មេ:កសុខា គឺ

៥%X ៧០០$= ៣៥$ ២.ព្របាក់បំណាច់

គឺជា4បាក់មេបីកផា� ច់ ស4មាប់ក�ណីអ3ី�ួយដែដលនិមេ0ជក4តវូ ផ�ល់S�ក �ណី នី�ួយៗដូចជាៈ

- 4បាក់បំណាច់ឆ្នា្ន ំដែដលជា4បាក់ឈប់ស4មាក4បចាឆំ្នា្ន ំមេUយមាន4បាក់ ឈ្នលួ - 4បាក់បំណាច់បញ្ចប់កិច្ចសន្យា - 4បាក់បំណាច់បមេណ� ញមេចញពីកា�ងា� ។

១.កា�ជូនដំណឹងពីកាលប�មិេច�ទនៃនកិច្ចសន្យាកា�ងា�មានwិ�ៈមេវ:កំណត់

រយៈគោ0លនៃនកិច្ចសន្យា រយៈគោ0លជូន�ំណឹង

៦ដែcឬតិចជាង �ិនចាបំាច់ជូនដំណឹង មេលីសពី៦ដែc ១០នៃwx

មេលីសពី១ឆ្នា្ន ំ ១៥នៃwx

រគោប\បបញ្ចប់កិច្ចសន្យាការងារ

ការជូន�ំណឹងមុនកាលបរគិោច]ទ

អត្ថព្របគោKជន៍ទទួលបាន

S�កាលប�មិេច�ទបញ្ចប់

�្ម នជូនដំណឹង កិច្ចសន្យាកា�ងា�មេនះបន្ទមេទ�តមេUយមានមេw�ៈមេវ:ដូច�្ន និងកិច្ចសន្យាចាស ់ ឬកិច ្ច សន្យាចាស់ ឬកិច្ចសន្យា កា�ងា�មេនាះនឹង កាp យជាកិច្ចសន្យាកា�ងា�មេw�ៈមេវ:�ិនកំណត ់ កាលណា�យៈមេពលស�បុមេលីសពី២ឆ្នា្ន ំ

ជូនដំណឹង�ិន4គប់4�ន់

4បាក់បំណាច់៥%+បង់4បាក់ជំនួសឱ្យជូនដំណឹង

ជូនដំណឹង4គប់4�ន់

4បាក់បំណាច់៥%

�ុនកាលប�មិេច�ទបញ្ចប់

មេUយមានកា�4ព� មេ4ព�ង

4បាក់បំណាច់៥%គិតដល់មេពលបញ្ចប់កិច្ច+ �ិន បាច់ជូនដំណឹង

មេUយមាន�ូលមេហតុណា�ួយ

4បាក់ឈ្នលួមេពញS�កិច្ចសន្យា+4បាក់បំណាច់ ៥%

មានកំហុស2xន់4តវូចាត់ វធិានកា�ក្នុង�យៈមេពល៧នៃwxបនា្ទ ប់ពីបានជូនដំណឹងអំមេពីមេល្មីសមេនាះ

4បាក់បំណាច់៥%គិតដល់មេពលចប់កិច្ចសន្យា+ �ិនបាច់ជូនដំណឹង

១.ការជូន�ំណឹងស្ត0ការបញ្ចប់កិច្ចសន្យាការងារមានថិរៈគោAលាមិនកំណត់

២.រគោប\បគណនានៃនព្របាក់ជូន�ំណឹង

រយៈគោ0លនៃនការងារ រយៈគោ0លជូន�ំណឹង

តិចជាង៦ដែc ៧នៃwx ៦ដែc�ហូតដល់២ឆ្នា្ន ំ ១៥នៃwx មេលីសពី២ឆ្នា្ន �ំហូតដល់៥ឆ្នា្ន ំ ១ដែc មេលីសពី៥ឆ្នា្ន ំ�ហូតដល់១០ឆ្នា្ន ំ ២ដែc មេលីសពី១០ឆ្នា្ន ំ ៣ដែc

លំហាត់មេ:ក �ករា មានកិច្ចសន្យាកា�ងា�មានមេw�ៈមេវ:�ិនកំណត់មេUយកិច្ចសន្យាមាន �យៈមេពលស�បុមេលីពី ២ឆ្នា្ន ំគឺ ២៨ ដែc និងមាន4បាក់ឈ្នលួស�បុ ៨៦៤$ ស4មាប់១២ដែcចុង មេ4កាយ។

ចូ�គណនា4បាក់បំណាច់បញ្ចប់កិច្ចសន្យា�បស់មេ:ក �ករា?ចមេ�pីយ�យៈមេពលដែដល4តវូទទួលសំណងទូទាត់នៃនកា�ផា� ច់កិច្ចសន្យា២៨ដែc=២ឆ្នា្ន (ំ២៤ដែc)+៤ដែc

+ ១ឆ្នា្ន =ំ ១២ដែc= ១៥នៃwx+១ឆ្នា្ន =ំ ១២ដែc= ១៥នៃwx

�យៈមេពលទទួលអត?4បមេ0ជន៍ស�បុ ៣០នៃwx+សល់ ៤ ដែc តិចជាង ៦ដែc =០ �ិនទទួលបានអត?4បមេ0ជន៍មេទ- 4បាក់ឈ្នលួស�បុក្នុង១នៃwx= (៨៦៤$:១២):២៦= ២,៧៦៩$

4បាក់បំណាច់បមេណ� ញមេចញគឺ = ២,៧៦៩$X ៣០= ៨៣,០៧$4បសិនមេបីកា�បញ្ឈប់មេនះ�្ម ន�ូលមេហតុ4តឹ�4តវូមេ:ក �ករា នឹង4តវូទទួលបាន4បាក់ សំណងជំងឺចិត�មេស្មីនឹង4បាក់បំណាច់បមេណ� ញមេចញ ដូមេច្នះ4បាក់ជំងឺចិត�ដែដល ទទួលបានគឺ =៨៣,០៧$

ដូមេច្នះមេ:ក�ករាទទួលបានអត?4បមេ0ជន៍ស�បុ៨៣,០៧$+៨៣,០៧$= ១៦៦%

២.២ ព្របាក់បំណាច់បញ្ចប់កិច្ចសន្យាមានគោថរៈគោAលាមិនកំណត់ 4បសិនមេបី និមេ0ជកបញ្ឈប់កា�ងា�ក�្មក� និមេ0ជិត និមេ0ជក4តវូផ�ល ់ សំណងទូទាត់នៃនកា�ផា� ច់

កិច្ចសន្យាកា�ងា�មេនាះ មេលីកដែលងដែតក�្មក� និមេ0ជិតមាន កំហុស2xន់មេទ មេទីបនិមេ0ជក�ចួផុតពីកាតព3កិច្ចមេនះ ។ Sរាង(ក)

រយៈគោ0លនៃនការងារ សំណងទូទាត់នៃនការផ្តា្ត ច់កិច្ចសន្យា

៦ដែc-១ឆ្នា្ន ំ 4បាក់ឈ្នលួ ៧នៃwx និងអត?4បមេ0ជន៍មេផsងៗ

មេលីសពី១ឆ្នា្ន ំ ១៥នៃwx ស4មាប់�យៈមេពល១ឆ្នា្ន ំ �ហូតដល់៦ ដែcនៃន4បាក់ឈ្នលួ និងអត?4បមេ0ជន៍មេផsងៗ4បភាគនៃនមេw�ៈមេវ:ពាក់កណា� លឆ្នា្ន ឬំមេលីសពីមេនះ4តវូគិតមេស្មីនឹង�ួយឆ្នា្ន មំេពញ។

១.កា�បញ្ចប់កិច្ចសន្យាកា�ងា�មានwិ�ៈមេវ:�ិនកំណត់(បញ្ឈប់ មេUយ4សបច្បាប់)

មូលគោហតុនៃនការបញ្ឈប់

រយៈគោ0លព្រតAូចាត់Aធិានការ

អត្ថព្របគោKជន៍ព្រតAូទទួល

កំហុស2xន់ ៧នៃwx �្ម ន4បាក់បំណាច់បមេណ� ញមេចញ+�្ម នកា�ជូនដំណឹង

មេសដ្ឋកិច្ច 4បាក់បំណាច់បមេណ� ញមេចញ+កា�ជូនដំណឹង

កំហុសមេផsងៗ4Wល

១៥នៃwx 4បាក់បំណាច់បមេណ� ញមេចញ+កា�ជូនដំណឹង

ឃ.ភាគកម្ម ក.ុងព្របាក់ចំគោណញ គឺជាអត?4បមេ0ជន៍�ួយដែបប ដែដលមានក្នុងចំដែណកណា�ួយនៃន4បាក់ចំមេណញ គឺមានន័យថា

4បសិនមេបីក�្មក�និមេ0ជិត ដែដលជាអ្នកលក់ ឬផលិត�បស់�ប�ឱ្យនិមេ0ជក មេហីយនិមេ0ជកបានកំណត់ចំនួន�ួយភាគនៃន4បាក់ចំមេណញណា�ួយផ�ល់ជូនក�្មក�និមេ0ជិតស4មាប់ជា4បមេ0ជន៍ដល់កា�cំ4បឹងដែ4បង�បស់ពួកមេគ ។ ង.ព្របាក់ខ្មែ�លគោបកជារងា្វ ន់

4បាក់�ងា3 ន់គឺជា�បស់ដែដលដែw�ឱ្យមេUយដែyកមេផsង មេលីស ពីកំណត់ដែដល4តវូបាន �បស់ជា បំណាច់ដែដលដែw�ឱ្យមេ4ពាះ�ប់ចិត� ឬមេដី�្ីបបំមេពញចិត�ៈ ឱ្យ�ងា3 ន់ ទទួល4បាក់ �ងា3 ន់ ។ �ងា3 ន់ខាន់មេ� �ងា3 ន់ និង4ទនឹប�បស់ដែដលឱ្យមេUយដែyកមេផsងមេ4uពី4ទនឹប ។

4បាក់មេបីកជា�ងា3 ន់ ស4មាប់ក�្មក�និមេ0ជិត មេយីងអាចដែចកមេចញជា ២ 4បមេភទគឺៈ - 4បាក់�ងា3 ន់អតីតភាពកា�ងា� - 4បាក់�ងា3 ន់កា�ងា�មេទ�ងទាត់

៤.១4បាក់�ងា3 ន់អតីតភាពកា�ងា�(មេសចក�ីជូនដំណឹង០១៧/០០) និមេ0ជក4តវូដែតផ�ល់4បាក់�ងា3 ន់អតីតភាពឱ្យមេ(ក�្មក�និមេ0ជិត ដែដលមានអតីតភាពកា�ងា�0{ ងតិចបំផុត �ួយឆ្នា្ន ំ។ �មេប�បគិត4បាក់�ងា3 ន់អតីតភាពកា�ងា��យៈមេពល 4បាក់�ងា3 ន់អតីតភាពកា�ងា�១ឆ្នា្ន ំ ២$ ២ឆ្នា្ន ំ ៣$ ៣ឆ្នា្ន ំ ៤$ ចាប់ពី៤ឆ្នា្ន មំេyងីមេ( ៥$ ៤.២ព្របាក់រងា្វ ន់ការងារគោទ\ងទាត់(មាព្រO ១០)

4បាក់�ងា3 ន់កា�ងា�មេទ�ងទាត់4តវូបានកំណត់ថាផ�ល់ឱ្យចំនួន៥$ ចំមេពាះក�្មក�និមេ0ជកណាមេ23ីកា�ងា�0{ ងមេទ�ងទាត់ ច.តនៃមSអត្ថព្របគោKជន៍ជាAត្ថុ

តនៃ�pអត?4បមេ0ជន៍ជាវត ?ុ គឺវត?ុទាងំឡាយដែដលនិមេ0ជកផ�ល់ឱ្យដល់ក�្មក� និមេ0ជិត�បស់cpួន មេហីយវត?ុទាងំមេនាះ មេគគិតបញ្ចូលនូវវត?ុទាងំឡាយណា ដែដល�ិនបមេ4�ី ក្នុងផលិតក�្មផា្ទ ល់�បស់ក�្មក� និមេ0ជិតមេទ ឬជាមេ4គ�ង4សវងឹ ឬថា្ន សំងHូវដែដល ឱ្យមេទាស ជាមេដី� ។ តនៃ�pអត?4បមេ0ជន៍ជាវត?ុ ដូចជា មេ4បងឆ្នា 4បហុក អំបិល ។ល។ មេហីយវត?ុទាងំ មេនាះ ក៏�ិន4តវូកាត់ទូទាត់�្ន ជា�ួយនឹង4បាក់ឈ្នលួ អប្បប�មា ឬ4បាក់ឈ្នលួ�ល�បស់ ក�្មក�និមេ0ជិតមេyយី ។ ឆ.Aភិាជន៍សព្រមាប់ការឈប់សព្រមាក ឬព្របាក់បំណាច់សព្រមាប់ការទូទាត់ឈប់សព្រមាកៈ

វភិាជន៍ស4មាប់កា�ឈប់ស4មាក ឬ4បាក់បំណាច់ស4មាប់កា�ទូទាត់ឈប់ ស4មាកមេនះ មេគដែបងដែចកជាៈ - 4បាក់បំណាច់ស4មាប់កា�ទូទាត់ឈប់ស4មាក4បចាឆំ្នា្ន ំ

- ឈប់ស4មាកនៃwxអាទិត្យ និងនៃwxឈប់ស4មាកបុណ្យ Wធា�ណៈ ។ ឆ១.ការឈប់សព្រមាកព្របចាឆំ្នា. គំោiយមានព្របាក់ឈ.ួល

ក�្មក�និមេ0ជិតទាងំអស់មានសិទ្ធិឈប់ស4មាក មេUយមាន4បាក់ឈ្នលួ ក�្មក� និមេ0ជិតដែដលមេ23ីកា� មេពញមេមា{ ងទទួលបាន១,៥នៃwxនៃនកា�ស4មាក4បចាឆំ្នា្ន ំក្នុង១ដែc គឺមេស្មី នឹង១៨នៃwxក្នុង�ួយឆ្នា្ន ំ។ ចំដែណក ក�្មក�និមេ0ជិតដែដលមេ23ីកា�តិចជាង ៤៨មេមា{ ងក្នុង�ួយ សប្តា� ហ៍ទទួលបានកា�ស4មាកS��ូលU្ឋ ន អ4Sសមាមា4ត ។

គោថរៈគោAលាគោj្វការjម្មO(គោមាE ងក.ុងមួយសប្តា្ត ហ៍) ការឈប់សព្រមាកក.ុង១ខ្មែខ(នៃថMគោj្វការjម្មO)

៤៨គោមាE ង ១,៥០នៃwx ៤០គោមាE ង ១,២៥នៃwx ២៤ គោមាE ង ០,៧៥នៃwx

ចំនួនឆ្នា. នំៃនការងារ ចំនួននៃថMខ្មែ�លព្រតAូឈប់សព្រមាកព្របចាឆំ្នា. ំ១-៣ឆ្នា. ំ ១៨ នៃwx ៤-៦ឆ្នា. ំ ១៩ នៃwx ៧-៩ឆ្នា. ំ ២០នៃwx

លំហាត់មេ:ក មេសង បានមេ23ីកា�មេCក្នុងមេរាងច4កកាត់មេដ�សមេ�p�កបំពាក ់ អស់�យៈមេពល ២ឆ្នា្ន ំ និង�ិនបានឈប់ស4មាក4បចាមំេទ។ មេសង ទទួលបាន4បាក់ឈ្នលួមេ�ល 100$ ក្នុង�ួយដែc ប{ុដែន�4បាក់ឈ្នលួស�បុ ១២៥០$ ស4មាប់�យៈមេពល ១២ដែc កនpង�ក ។ បនា្ទ ប់�កនិមេ0ជក អនុញ្ញា� តឱ្យផលឈប់ស4មាក ១០នៃwx មេដី�្ីប មេ(មេលង4សកុកំមេណីត�បស ់ cpួន។លុះ4តyប ់ �កវញិ មេសងបានសំុ:ឈប់ពីកា�ងា� ដូមេច្នះនិមេ0ជក4តវូទូទាត់4បាក់ស4មាប់ ឈប់ ស4មាក4បចាដំែដលមេCសល់ជូនមេសង ។មេតីមេសងទទួលបាន4បាក់ស�បុប{ុនា្ម ន? ចមេ�pីយ4បាក់ឈ្នលួស�បុជា�2្យ�ក្នុង១នៃwx= (១២៥០:១២):២៦=៤$4បាក់ឈ្នលួស4មាប់កា�ឈប់ស4មាក4បចាឆំ្នា្ន �ំបស់មេសងបានឈប់ ស4មាក១០នៃwx= ៤$X ១០= ៤០$ 4បាក់មេនះមេបីកឱ្យមេសង�ុនមេពលឈប់ស4មាក �ួយនៃwxចំនួននៃwxដែដល មេCសល់ពីកា�ឈប់ស4មាកមេនះ និមេ0ជក4តវូមេបីកឱ្យ មេ:កមេសងទាងំអស់ គឺ ១៨-១០= ៨នៃwx ៨នៃwxX ៤$ = ៣២$ 4បាក់មេនះ និមេ0ជក4តវូមេបីកឱ្យមេ:កមេសងក្នុង �យៈមេពល៤៨�{បនា្ទ ប់ពី�ត់បាន:ឈប់ពីកា�ងា�4បាក់មេសងស�បុ ៤០$+32$= 72$ ឆ២.ការឈប់សព្រមាកនៃថMបុណ្យសាធារណៈ និងនៃថMឈប់សព្រមាក និង អត្ថព្របគោKជន៍ គោlmងៗៈៈ

កា�ឈប់ស4មាកនៃwxបុណ្យWធា�ណៈ មេUយមាន4បាក់ឈ្នលួ 4បសិនមេបីនៃwxបុណ្យ មេនាះ ប{ះចំនៃwxអាទិត្យវញិ ក�្មក�និមេ0ជិតអាចឈប់ស4មាកមេCនៃwxច័ន្ទបនា្ទ ប់ ។ កា�ឈប់ ស4មាកមេCនៃwxបុណ្យ ដែដល�ិនប{ះពាល់ដល់�យៈមេពលនៃនមេសវាក�្ម(អតីតភាព) ឬកា�កាត ់ បន?យនៃwx ឈប់ស4មាក4បចាឆំ្នា្ន ំ មេUយមាន4បាក់ឈ្នលួមេទ ។ ដូមេច្នះ និមេ0ជក 4តវូដែតឱ្យនូវ4បាក់ឈ្នលួ2�្មSចំមេពាះក�្មក�និមេ0ជិត ស4មាប់នៃwxបុណ្យដែដលក�្មក� និមេ0ជិតឈប់ ។ជ.Aភិាជន៍ព្រគសួារ សព្រមាប់ភាគ ខ្មែ�លគោលស0ទឹកព្របាក់ព្រតឹមព្រតAូOមច្បាប់

មេCក្នុងវស័ិយឧស្សាហក�្ម កាត់មេដ�សមេ�p�កបំពាក់ វាយនភ័ណ្ឌ និងមេដ�ដែស្បកមេជីង មេគ�ិនមេ�ីញមានបទប្បញ�ត�ិណា ដែចងអំពីវភិាជន៍4គWួ�ស4មាប់ភាគ ដែដលមេលីសពីទឹក 4បាក់4តឹ�4តវូS�ច្បាប់មេនាះ ប{ុដែន�ក្នុងច្បាប់ស�ីពីកា�ងា�បានដែចងមេCក្នុងជំពូកទី ៧ «ចំកា�» មា4S ២០០ ចំណុចគ «កា� ផ�ល់វត?ុឱ្យស4មាប់4គWួ� (�ិនដែ�នជា4បាក់) ។ ឈ.ចំនួនព្របាក់ខ្មែ�លនិគោKជកព្រតAូl្តល់ឱ្យក.ុងគោ0លបាត់បង់សមត្ថភា00លកម្ម និងគោ0លលំខ្មែហមាតុភា0១.ការបាត់បង់សមត្ថភា00លកម្ម

មេUយW�មេ23ីកា�ងា�ក្នុងមេពលមេមា{ ងមេ23ីកា� ឬក្នុងមេពលពួកមេគកំពុងមេ23ីដំមេណី� មេUយ 4តង់ពីផ្ទះមេ(កដែនpងមេ23ីកា� ឬពីកដែនpងមេ23ីកា� មេ(ផ្ទះ 4បសិនមេបីមានមេ4�ះថា្ន ក់4តវូបាន មេគចាត់ទុកថា ជាគោព្រ�ះថ្នា. ក់ការងា� មេទាះបីជាមេ4�ះថា្ន ក់មេនាះ មេកីតមេyងីអំពីកំហុសអ្នក ណាក៏មេUយ

ចំខ្មែណកជមMឺAជិា8 ជAៈ ក៏4តវូបានមេគចាត់ទុកជាមេ4�ះថា្ន ក់កា�ងា�ដែដ� ពីមេ4ពាះ ជ�xឺវជិា្ជ ជីវៈ គឺជាជ�xឺ�ួយ ដែដលមេកីតមេyងី មេUយW�ឥទ្ធិពលអា4កក់នៃនកា�ងា�ដែដល ក�្មក�និមេ0ជិតបានមេ23ីកនpង�ក មេហីយបានបងHបមេងHីតឱ្យមានជ�xឺមេនះមេyងី ។ បនា្ទ ប់ពីមានមេ4�ះថា្ន ក់កា�ងា�មេកីតមេyងី និមេ0ជក4តវូមានភា�កិច្ច និងកាតព3កិច្ច ដូចតមេ(ៈ

- ផ�ល់កា�សមេន្រងា្គ ះបឋ� - �ក្សាទិដ្ឋភាពនៃនកដែនpងមេកីតមេហតុ - ផ�ល់ឯកW�ពាក់ព័ន្ធ មេ(គណៈកមា្ម កា�អមេងHតមេ4�ះថា្ន ក់កា�ងា� - 4តវូមេចញនៃwpចំណាយ ស4មាប់កា�ងា�4Wវ4ជាវពីមេ4�ះថា្ន ក់មេនាះ និងស4មាប់កា� វភិាគ បមេច្ចកមេទស

មេហីយនឹងចាត់វធិានកា� កា�ពា�មេ4�ះថា្ន ក់4បហាក់4បដែហល�្ន មេនាះ �ិនឱ្យមេកីតមេyងីW�ជាw្មី��ងមេទ�ត នាមេពលអនាគត ១.១ ការបាត់បង់សមត្ថភា0ការងារមួយរយៈ

- ទទួលបាន4បាក់ឈ្នលួ2�្មS ស4មាប់នៃwxដែដល�ិនមេ23ីកា� កាលណាកា�បាត់បង ់ ស�ត?ភាពមេនាះ មាន�យៈមេពល0{ ងយូ�4តឹ� ៤ នៃwx ឬតិចជាង ។

- ទទួលបាន4បាក់ឧបត?�|(មេស្មីនឹង4បាក់ឈ្នលួ4បចានំៃwx) ពីនៃwxទ ី ៥ �ហូតដល់ មេពល ដែដល ក�្មក� និមេ0ជិតមានលិcិតបញ្ញា្ជ ក់ថា អាចមេ23ីកា�បានមេyងីវញិ ដែដលលិcិត បញ្ញា្ជ ក់មេនាះ 4តវូមេចញមេUយ �ន្ទី�មេពទ្យផpូវកា�ដែដលមាន កា�ទទួលW្គ ល់មេUយ4កសួង ទទួលបន្ទុក វស័ិយកា�ងា�(4បសិនមេបីកា�បាត់បង់ ស�ត?ភាពពលក�្មមេនាះ មាន�យៈ មេពលមេលីសពី ៥នៃwx មេyងីមេ() ។ ១.២ ការបាត់បង់សមត្ថភា0ការងារជាអចិនៃsន្តយ៍ៈ បានកំណត់ថា ក�្មក�និមេ0ជិត ដែដលមេ4�ះថា្ន ក់កា�ងា�បណា� លឱ្យបាត់បង់ស�ត?ភាព កា�ងា�ជាអចិនៃន្រន�យ៍4តវូដែតមានលិcិតមេពទ្យដែដល វាយតនៃ�pមេUយមេវជ្ជបណ្ឌិ តមេលីភាគ�យនៃន អស�ត?ភាព�បស់មេគ) ។ អ្នក�ងមេ4�ះ ឬសិទ្ធិវន�មានសិទ្ធិមេពញមេលញក្នុងកា�ទទួលបាននូវSវកាលិក ជា2ន:ភ ។ jនលាP គឺជាអនុគ�ន៍នៃន4បាក់ឈ្នលួ�ូលU្ឋ ន4បចាឆំ្នា្ន ំ និងអ4Sបាត់បង់ស�ត?ភាព កា�ងា� �បស់អ្នក�ងមេ4�ះ មេហីយ2ន:ភ ស4មាប់មេ4�ះថា្ន ក់កា�ងា�មេនះ 4តវូផ�ល់ឱ្យដល់ អ្នក�ងមេ4�ះ បនា្ទ ប់ពី �ុc�បួសមេគបានជាសៈមេស្ីបយ ។ 4បសិនមេបីអស�ត?ភាពមេនាះមានក4�ិតពី ២០% ឬមេ4ចីនជាងមេនះ ក�្មក�និមេ0ជិតដែដល �ង�បួស មេនាះ មានសិទ្ធិទទួលបាន4បាក់បំណាច់ជា2ន:ភ។ �មេប�បគណនា2ន:ភៈ -អព្រOបាត់បង់សមត្ថភា0រហូត�ល់ ៥០%

- ១/២ X 4បាក់ឈ្នលួស�បុជាក់ដែស�ង4បចាឆំ្នា្ន Xំ %អស�ត?ភាព=2ន:ភ4បចាឆំ្នា្ន ំ-អព្រOបាត់បង់សមត្ថភា0គោលស0៥០%

- 4បាក់ឈ្នលួ�កបានជាក់ដែស�ង4បចាឆំ្នា្ន Xំ [(២៥%)+ [ (១៥%)X(%អស�ត?ភាព-៥០%) ]] = 2ន:ភ4បចាឆំ្នា្ន ំលំហាត់៖ មេ:កសុថា �ង�បួស ក្នុងមេពលមេ23ីកា�ងា�ក្នុងមេរាងច4កកាត់មេដ� សំមេល�កបំពាក់�ួយកដែនpង។ មេ:កមេវជ្ជបណ្ឌិ តបានបញ្ញា្ជ ក់មេលីលិcិតមេពទ្យ�ួយថាមេ:កសុថាពិកា�អចិនៃន្រន�យ៍៣០%ឬ៧០% ។ មេគដឹងថា �ត់បានទទួល4បាក់ឈ្នលួអប្បប�មា ១០០$ ក្នុង�ួយដែc ប{ុដែន�4បាក់ ឈ្នលួស�បុ�បស់�ត់ ១២៥០$ ក្នុង�ួយឆ្នា្ន ំ�យៈមេពល ១២ដែc�ុនមេពល�ត់�ង�បួស។ ចូ�គណនា4បាក់2ន:ភ�បស់សុថា?ចគោមSយ4បាក់2ន:ភមេ:កសុថាកឺ-ក�ណីសុថាបាត់បង់ស�ត?ភាពតិចជាង៥០%(៣០%)១/២ X ១២៥០$X ៣០%=១៨៧ , ៥ $ -ក�ណីពលបាត់បង់ស�ត?ភាពមេលីសពី៥០%(៧០%)១២៥០$X[(២៥%+[១,៥ X(៧០%-៥០%)]]=១២៥០$X[(២៥%+[១,៥ X(២០%)]]=១២៥០$X[(២៥%+[១,៥ X ០,៣]= ៦៨៧ , ៥ $ ១.៣ ការគោព្រ�ះថ្នា. ក់ការងារបណា្ត លឱ្យសាS ប់

១១ បានកំណត់ថា «4បសិនមេបី មាន ក�្មក�និមេ0ជិតណាមា្ន ក់Wp ប់ មេUយW�មេ4�ះ ថា្ន ក់កា�ងា� និមេ0ជក4តវូមេចញនៃwpចំណាយ មេលីពិ2ីបុណ្យសព និង4បាក់ឧបត?�| 4បចាឆំ្នា្ន (ំ4បាក់បំណាច់4បចាឆំ្នា្ន )ំ មេ(ឱ្យ4គWួ��បស់អ្នក�ងមេ4�ះ ដែដលWp ប់មេនាះ» ។ ចំនួនទឹក4បាក់ជា�2្យ� ដែដល4តវូបង់ស4មាប់ពិ2ីបុណ្យសព4តវូមានចំនួន0{ ង មេហាចណាស់ មេស្មីនឹង ៩០ដង នៃនចំនួន4បាក់ឈ្នលួ4បចានំៃwx ឬមេស្មីនឹង4បាក់ឈ្នលួ�បស់ ក�្មក�និមេ0ជិតដែដលWp ប់ មេនាះចំនួន៣ ដែc ។

គោលខគោរ\ង សមាជិកគោtក.ុងបន្ទុក lលព្របគោKជន៍ជា% សរបុ ប�ីឬ4បពន្ធ ៣០% ៣០%

កូនទី១ ១៥% ៤៥%

កូនទី២ ១៥% ៦០%

កូនទី៣បន�បនា្ទ ប់ ១០% ៧០%-៨៥%

លំហាត់ក�្មក�មេ�្ម ះសន បានWp ប់មេUយW�មាន�បួស មេCមេពលកំពុងមេ23ីកា�បញ្ញា្ជ មា{ សីុន4កណាត់�បស់

�ត់មេCក្នុងមេរាង ច4កកាត់មេដ��ួយកដែនpង ។ ចំដែណកអ្នកមេCមេ4កា� បន្ទុក�បស់សន គឺមាន4បពន្ធ និងកូនមេCវយ័មេក្មងៗមានអាយុ ៥-៧ឆ្នា្ន ចំំនួន ៣នាក់ ។ 4បាក់ឈ្នលួ�បស់សនស�បុ៨៦៤$ ស4មាប់១២ដែcចុងមេ4កាយ�ុនសនWp ប់ ។ មេ4uអំពី ចំណាយបុណ្យសព3 �បស់សន 4បពន្ធសនអាចមានសិទ្ធិទទួលបាន2ន:ភ4បចាឆំ្នា្ន ំគឺ ចមេ�pីយ

4បពន្ធសនអាចមានសិទ្ធិទទួលបាន2ន:ភ4បចាគឺំ4បាក់ឈ្នលួស�បុជាក់ដែស�ង4បចាឆំ្នា្ន ំ= ៨៦៤$X(៣០%+១៥+១៥)= ៥១៨,៤០$ ២.កា�ឈប់ស4មាកលំដែហមាតុភាព ជាទូមេ( ក�្មក�និមេ0ជិតមេCក្នុងមេរាងច4កកាត់មេដ� ភាគមេ4ចីនជានា� ី និង4ស �ី ដែដលកំពុងដែត បមេ4�ីកា�ងា�0{ ងសក�្មជូននិមេ0ជក មេដី�្បីប�ូ�យក4បាក់ឈ្នលួ ។ ចំមេពាះ4ស�ីដែដលបមេ4�ីកា�ងា�មេCក្នុងមេរាងច4កកាត់មេដ� វាយនភ័ណ្ឌ និងមេដ�ដែស្បកមេជីង មេហីយ កំពុងដែតមាននៃផ្ទមេពាះ ជិតស4មាលកូន និមេ0ជកមានកាតព3កិច្ច4តវូអនុញ្ញា� ត S�ច្បាប់ឱ្យ4ស�ីមាននៃផ្ទ មេពាះទាងំមេនាះ ឈប់ស4មាកលំដែហមាតុភាព ចំនួន ៩០នៃwx ។

ចំដែណកកា�គណនា4បាក់ឈ្នលួស4មាកលំដែហមាតុភាពវញិ និមេ0ជក4តវូពឹង ដែផ្អកមេលី�ូលU្ឋ ននៃន4បាក់ឈ្នលួជា�2្យ��បស់ក�្មក� និមេ0ជិតក្នុងកំyុងមេពល ១២ ដែc �ុនមេពលស4មាកលំដែហមាតុភាព មេហីយនិមេ0ជកក៏�ិន4តវូគណនា មេUយពឹងដែផ្អកមេលី 4បាក់ឈ្នលួអប្បប�មាឬ4បាក់ឈ្នលួមេ�ល�បស់ក�្មក�និមេ0ជិតមេyយី។IV.�មេប�បនៃនកា�មេបីក4បាក់ឈ្នលួ និគោKជកព្រតAូខ្មែតគោបព្របាក់ឈ.ួលៈ

- មេ(ឱ្យក�្មក�និមេ0ជិត មេUយផា្ទ ល់នៃដ - ជា4កUស4បាក់ មេហីយមេបីក�ួយដែc ��ង ឬ២ដង ក្នុង�ួយដែc - មេCកដែនpងមេ23ីកា�ផា្ទ ល់ ឬមេCជិតកដែនpងមេ23ីកា� ដែដល4តវូមេ23ីមេyងី មេCនៃwxមេ23ីកា� �ិនដែ�នមេ23ីមេyងី មេCនៃwx

ឈប់ស4មាកមេទ 4បសិនមេបី នៃwxមេបី4បាក់ឈ្នលួមេនាះ ប{ះចំនៃwxឈប់ ស4មាក និមេ0ជក4តវូដែតមេបី4បាក់ឈ្នលួមេនាះឱ្យបាន�ុននៃwxឈប់ស4មាក មេហីយក្នុងមេមា{ ង មេ23ីកា�មេទ�តផង ។ IV.កា�កាត់4បាក់ឈ្នលួ និងកា�ពិន័យជា4បាក់

ជាមេ�លកា�ណ៍ទូមេ( និមេ0ជក�ិន4តវូបានអនុញ្ញា� តឱ្យកាត់4បាក់ឈ្នលួ �បស់ ក�្មក�និមេ0ជិត មេទ ។

១.ពិន័យជា4បាក់ ឬកាត់4បាក់ឈ្នលួ�បស់ក�្មក�និមេ0ជិត មេដី�្ីបUក់ទណ្ឌ ក�្មមេលីពួកមេគ មេUយW�មានកំហុស ឬកា�បដិមេស2�ិន4ព�មេ23ីកា�បដែន?�មេមា{ ងមេនាះមេទ ។

២.ត4�វូឱ្យមានកិច្ចធានាជា4បាក់កាស ឬជាប័ណ្ណសិទ្ធិណា�ួយ (កាតសមា្គ ល់cpួន) មេដី�្ីបទទួល បាន ឬ�ក្សាកា�ងា�

៣.កាត់4បាក់ឈ្នលួជាw្ន�ូ នឹងកា�ជួលឱ្យមេ23ីកា�(កា�សូកបា{ ន់មេដី�្ីបឱ្យបានចូល មេ23ីកា� 4បសិន មេបី�្ម ន4បាក់ឱ្យមេទ មេគ4តវូកាត់កងនឹង4បាក់ឈ្នលួ�បស់ក�្មក�និមេ0ជិត ដែដលបានមេ23ីកា�កនpង�ក)

៤.កាត់4បាក់ឈ្នលួពីក�្មក�និមេ0ជិតមេ4ចីនជាងតនៃ�pពិត4បាកដ ស4មាប់កា�បាត់ ប័ណ្ណសមា្គ ល់ cpួន ឬគិតតនៃ�pពីក�្មក�និមេ0ជិតនូវ4បាក់ស4មាប់កា�ពិនិត្យសុcភាព ដែដលជាកាតព3កិច្ច�បស់និមេ0ជក។

មេ�មេ��នទី ៣ : យន�កា�ស4មាប់�ក្សាមេស?ភាពកា�ងា� និង សុcមាលភាពក�្មក� និមេ0ជិត

ពិភាក្សា មេតីមានយន�កា�ដូចមេ��ចcpះមេដី�្បី�ក្សាមេស?�ភាពកា�ងា�? I. 4បតិភូបុគ្គលិក

ក. និយមន័យ 4បតិភូបុគ្គលិក គឺជាអ្នកតំណាង4សបច្បាប់�បស់ក�្មក� និមេ0ជិតមេCក្នុងមេរាងច4ក សហ4�សមេនាះ ដែដល4តវូបានមេបាះមេឆ្នា្ន តមេ4ជីសSងំមេyងីមេUយក�្មក� និមេ0ជិត មេCទីមេនាះដែត��ង។ • ដូមេច្នះក្នុងសហ4�ស�ួយ :

-មេបីមានក�្មក�និមេ0ជិតចាប់ពី៨នាក់ឬមេ4ចីនជាងមេនះ-និមេ0ជិត4តវូមេ��បចំឲ្យមានកា�មេបាះមេឆ្នា្ន តមេ4ជីសមេ�សី4បតិភូបុគ្គលិក-មេពលមេបាះមេឆ្នា្ន ត4តវូចាប់មេផ�ី�ក្នុង�យៈមេពល៦ដែcបនា្ទ ប់ពីបានបមេងHីតសហ4�ស។

• 4បតិភូបុគ្គលិកដែចកជាពី� គឺ ៖ + 4បតិភូជំនួយ + និង 4បតិភូមេពញសិទ្ធ • ចំមេពាះកា�មេ4ជីសSងំ4បតិភូបុគ្គលិក4តវូមាន ២ គណៈ

+ គណៈទី១ ស4មាប់ក�្មក�និមេ0ជិត+ គណៈទី២ ស4មាប់អ្នកដឹកនា ំអ្នក4គប់4គង អ្នកសញ្ញា� ប4ត - ចាប់ពីថា្ន ក់ឧត��

• ចំនួន4បតិភូបុគ្គិល ដែដលមានអា4ស័យS�ទំហំ�បស់សហ4�សចំនួនក�្មក�និមេ0ជិត ចំនួន4បតិភូបុគ្គលិក ចំនួន4បតិភូជំនួយ១-៧ នាក់ ០ ០៨-៥០ នាក់ ១ ១៥១-១០០ នាក់ ២ ២ ១០-១២០០ នាក់ ៣ ៣

1) មេបក្ខជនឈ�មេ�្ម ះ និងអ្នកមានសិទ្ធមេបាះមេឆ្នា្ន ត1.1 - មេបក្ខជនឈ�មេ�្ម ះមេបាះមេឆ្នា្ន ត4តវូមានសញ្ញា្ជ តិជាដែc្ម� និង4តវូបំមេពញលក្ខc័ណ្ឌ ដូចមានខាងមេ4កា� ៖

+ មានសិទ្ធមេបាះមេឆ្នា្ន ត+ អាយុ0{ ងតិច ២៥ ឆ្នា្ន ំ+ អតីតភាពកា�ងា�

1.2 - អ្នកមានសិទ្ធមេបាះមេឆ្នា្ន ត+ ក�្មក�និមេ0ជិត ទាងំពី�មេភទ មានអតីតភាព ៣ដែc 0{ ងតិច+ អាយុ0{ ងតិច ១៨ ឆ្នា្ន ំ+ �្ម នមេទាស

អណ្ណតិ ២ ឆ្នា្ន ំ- កា�បឈ្ឈប់4បតិភូបុគ្គល លុះមេ4កាយកា�អនុញ្ញា� តិពីអ2ិកា�កិច្ចកា�ងា� ។ មា4S ២៩៣-២៩៥

+ តួនាទីៈ- ជាអ្នកនាពំាក្យទី4បាប់និមេ0ជក

- បញ្ជូនបណ�ឹ ងមេ(អ2ិកា�កា�ងា�- ពិមេ4�ះមេ0បល់ជា�ួយនិមេ0ជិតអំពីមេសចក�ី4ពាង បទបញ្ញា្ជ នៃផ្ទក្នុង�បស់សហ4�សអំពីដែផនកា� និង

កា�បឈ្ឈប់ពីកា�ងា���ួ�្ន ។ - ១.កា�តព3កិច្ច�បស់និមេ0ជិតចំមេពាះ4បតិភូ - + ផ�ល់ទីកដែនpងមេ23ីកា� ទីកដែនpង4បជំុ សំភា�ៈមេ23ីកា�- + ផ�ល់ទីកដែនpងសំរាប់Sងំ�បូភាព និងសក�្មភាពមេផsងៗ - �បស់4បតិភូបុគ្គលិក- + អនុញ្ញា� តិឲ្យ4បតិភូបុគ្គលិកសិក្សា�យៈមេពល ២ មេមា{ ង - ក្នុង ១ សប្តា� ហ៍ មេUយមាន4បាក់ឈ្នលួមេដី�្ីបមេ23ីកា�។

អង្គកា�វជិា្ជ ជីវៈ • ជានិតិបុគ្គលឯកជន • ជាសហជីព សហព័ន្ធសហជីព និងសភាពសងព័ន្ធសហជីព • វាដូចជាអង្គកា�សហគ�ន៍�ួយ�បស់ក�្មក� និមេ0ជិត • ជាសហជីពក�្មក�និមេ0ជិត បមេងHីតមេyងីមេដី�្ីបកា�ពា� ផល់4បមេ0ជន័ និង កា�ពា�សិទ្ធ�បស់ក�្មក�

និមេ0ជិត• សហជីពមានសិទ្ធSក់ដែតងលក្ខន�ិកៈ និងបទបញ្ញា្ជ �ដ្ឋបាល • ក�្មក�និមេ0ជិតមានសិទ្ធមេបាះមេឆ្នា្ន តមេUយមេស� ី- យុត�ិ2�៌• Uក់ពាក្យសំុចុះបញ្ចីមេUយមានកំណត់មេហតុនៃនកា�បមេងHីតសហជីព• ពាក្យសំុមេUយភា្ជ ប់ជា�ួយនូវលក្ខន�ិកៈ និងបញ្ចីរាយនា�អ្នកទទួលcុស4តវូក្នុងកា�ដឹកនា ំ4តវូយកមេ(

ត�Hល់ទុកមេC4កសួងកា�ងា�។ • អង្គកា�វជិា្ជ ជីវៈ 4តវូយកលក្ខន�ិកៈ និងបញ្ជីរាយនា�ច�pងជូនមេ(មេcត�-4កងុ ទីស�ីកា�គណៈ�ដ្ឋ�ន្រន�ី

4កសួងយុត�ិ2�៌ និង4កសួង�ហានៃផ្ទ • លក្ខc័ណ្ឌ នៃនកា�Uក់ពាក្យសំុចុះបញ្ចី- អាយុ0{ ងតិច ២៥ ឆ្នា្ន ំ- �្ម នមេទាសពីបទ4ពហ្មទណ្ឌ- 4បកបវជិា្ជ ជីវៈ0{ ងតិច ១ ឆ្នា្ន ំ

ក. ភាពដឹកនា ំ• ជាតំណាងឲ្យផល4បមេ0ជន៍�បស់សមាជិកcpួន• បានចុះបញ្ចី4តឹ�4តវូ (មា4S ២៦៨ និង ២៧៧)• មានចំនួនសមាជិក�4ំទមេ4ចីនជាងមេគ• ផ�ល់លទ្ធភាពមេ23ីកា�ច�ចា�ជា�ួយនិមេ0ជិកមេដី�្ីបផល4បមេ0ជន៍ក�្មក�និមេ0ជិត ផ្ទុយពីសហជីព

ដែដលមានតំណាងតិចជាង ប{ុដែន�មានសិទ្ធចូល��ួអ�ជា�ួយសហជីព។c. អណ្ណត�ិ នៃនតំណាង

• អប្ប�មា�យៈមេពល ២ ឆ្នា្ន ំផុតមេពលមេនះ4តវូមេស្នីសំុមេ��បចំមេបាះមេឆ្នា្ន តជាw្មី។• 1. សហព័ន្ធសហជីព • ជាកា�ចងស�្ព័ន្ធ មេUយភា្ជ ប់ជា�ួយ�្ន �វាងអង្គកា�វជិា្ជ ជីវៈ និងអងា្គ វជិា្ជ ជីវៈ�ួយមេទ�ត។ • សហព័ន្ធសហជីព = សហជីព (នីតិបុគ្គលឯកជន) + សហជីព (នីតិបុគ្គលឯកជន)

+ . . . . . . • សហជីព = ក�្មក�និមេ0ជិត (�បូវន�បុគ្គល) + ក�្មក� និមេ0ជិត (�បូវន�បុគ្គល)

+ . . . . . . . . 2. សហភាព សហព័ន្ធ សហជីព

• 4តវូមានសហជីពជាសហព័ន្ធសហជីពចាប់ពី ២ មេyងីមេ(• មានសមាជិកជានីតិបុគ្គល• សហភាពសហព័នា្ធ ហជីព = (សហព័ន្ធសហជីព (សហជីព + សហជីព + . . . . . + សហជីព) +

សហព័ន្ធសហជីព (សហជីព + . . . . . + សហជីព) + សហព័ន្ធសហជីព (សហជីព + . . . . . + សហជីព)

II. កា�បឈ្ឈប់ពីកា�ងា���ួ

និមេ0ជកអាចបឈ្ឈប់ក�្មក�និមេ0ជិត��ួ�្ន បាន ក្នុងក�ណីដូចខាងមេ4កា�ៈ • បន?យផលិតក�្ម • មេ��បចំសហ4�សមេyងីវញិ • បមេងHីតផលិតភាព

នីតិវ2ីិស4មាប់បឈ្ឈប់កា�ងា���ួ�្ន និមេ0ជន4តវូអនុវត�S�ក�្មវ2ីិ ដូចខាងមេ4កា�ៈ

- ជូនដំណឹងមេ(4បតិភូបុគ្គលិក និងតំណាងជា:យ លក្ខណ៍អកs� អំពីគំមេរាង បឈ្ឈប់កា�ងា� - បឈ្ឈប់ក�្មក�និមេ0ជិតដែដលមានៃនប្បទាវជិា្ជ ជីវៈទាបជាងមេគបំផុត�ុន - ក�្មក�និមេ0ជិតមានលក្ខណៈស�្បត�ិមេស្មី�្ន និមេ0ជិតគួ�ពឈ្ឈប់អ្នកមានអតីតភាពតិចជាងមេគ�ុន។

សិទ្ធិអទិភាពក្នុងកា�ជួលឲ្យមេ23ីកា�មេyងីវញិ • ក្នុង�យៈមេពលពី�ឆ្នា្ន ំ ក�្មក�និមេ0ជិតដែដល4តវូដែតបញ្ឈប់ពីកា�ងា���ួ មានអទិភាព ក្នុងកា�ជួលឲ្យ

មេ23ីកា�មេyងីវញិ មេបីផុត�យៈមេពលមេនះ ក�្មក�និមេ0ជិតនឹង បាត់បង់ សិទ្ធក្នុងកា�មេ4ជីសមេ�សីឲ្យចូលមេ23ីកា�។កា�បញ្ឈប់កា�ងា��បស់សមាជិកសហជីព�ូលU្ឋ ន និងសក�្មជនសហជីព

• ចាត់ទុកថាជាកា�មេ�សីមេអីងក្នុងកា�ងា� ក្នុងក�ណីនិមេ0 ជកសមេ4�ចចិត�បញ្ឈប់ ចំមេពាះក�្មក�និមេ0ជិតដែដលជាសមាជិក ឬកា�ចូល��ួក្នុងសក�្មភាពសហជីព

• និមេ0ជក4តវូបានហា� ឬមេ23ីកា�ពិចា�ណា�ចំមេពាះកា�មេ4ជីសមេ�សីក�្មក� និមេ0ជិតឲ្យចូលមេ23ីកា� កា�ចាត់Sងំ និងកា�ដែបងដែចកកា�ងា� កា�តមេ�pីងថា្ន ក់ និងកា�ផ�ល់4បាក់ឈ្នលួ កា�ផ�ល់អត?4បមេ0ជន៍ មេផsងៗមេទ�ត។

• វធិានកា�Uក់ពិន័យ និងា�បញ្ឈប់កា�ងា�។កា�កា�ពា� 4បតិភូបុគ្គលិក និងសក�្មជនសហជីព កា�បញ្ឈប់4បតិភូបុគ្គលិក និងក�្មក�សហជីព4តវូអនុវត�S�វធិានពិមេសស ដូចតមេ( ៖

1. កា�បញ្ឈប់4បតិភូ ឬក�្មក�សហជីពលុះ4Sដែតមានកា�អនុញ្ញា� តពីអ2ីកា�កា�ងា� 2. 4តវូព្ួយ�កា�ងា�ក្នុងក�ណីមានកំហុស2xន់2x� ក្នុងកំyុង មេពល�ងចាកំា�អនុញ្ញា� ត ពីអ2ិកា�កិច្ច

កា�ងា�។3. អ2ិកា�កិច្ចកា�ងា�4តវូសមេ4�ចក្នុង�យៈមេពល�ួយដែc បនា្ទ ប់ពីទទួលបានសំមេណី� ស�ីពីកា�បញ្ឈប់

កា�ងា� 4. និមេ0ជក ក�្មក�និមេ0ជិត ឬសហជីព អាចប�ឹងតវា� និងមេស្នីក�ីសមេ4�ច �បស់អ2ិកា�កិច្ចកា�ងា�

ក្នុង�យៈមេពល ២ដែcបនា្ទ ប់ពីទទួលដំណឹង។4បមេភទដែផsងៗនៃនក�្មក�និមេ0ជិតទទួលបានកា�កា�ពា�

1. មេបក្ខជនឈ�មេ�្ម ះមេបាះមេឆ្នា្ន តជា4បតិភូបុគ្គលិក 2. 4បតិភូបុគ្គលិក 4បតិភូមេពញសិទ្ធ និង4បតិភូជំនួយ 3. មេបក្ខជនដែដល�ិនបានជាប់មេឆ្នា្ន ត 4. អតីត4បតិភូបុគ្គលិក 5. សហជីព W? បនិកសហជីព និងសក�្មជន 6. អ្នកដឹកនាសំហជីព 7. មេបក្ខជនឈ�មេ�្ម ះ4បធានសហជីព 8. អតីតអ្នកដឹកនាសំហជីព 9. 4បតិភូសហជីព 10. អតីត4បតិភូសហជីព 11. តំណាងសហជីព 12. អតីតតំណានៃងហជីព

III : បទបញ្ជា8 នៃl្ទក.ុងនិយ�ន័យ ជាសំណំុវធិានទាងំឡាយ មេ��បចំមេyងីមេUយនិមេ0ជក សំរាប់អនុវត�នៃផ្ទក្នុងមេC កដែនpងមេ23ីកា�។បទបញ្ញា្ជ នៃផ្ទក្នុង�ិន4តវូផ្ទុយពីច្បាប់កា�ងា� និងបទបញ�ត�ិទាងំឡាយ ឬអនុ សញ្ញា� ��ួ។កា�មេ��បចំ និងកា�ដែកដែ4បបទបញ្ញា្ជ នៃផ្ទក្នុង

• រាល់សហ4�សទាងំឡាយ ដែដលមានក�្មក�និមេ0ជិត0{ ងតិច ០៨នាក់ 4តវូមេ��ប ចំឲ្យមានបទបញ្ញា្ជនៃផ្ទក្នុង

• មេពលមេ23ីបទបញ្ញា្ជ នៃផ្ទក្នុង និមេ0ជក4តវូពិភាក្សាពិមេ4�ះមេ0បល់ជា�ួយតំណាងក�្មក�និមេ0ជិត (4បតិភូបុគ្គ លិក) ឬតំណាងសហជីព

• មេCមេពលសហ4�សបមេងHីតបាន ៣ដែc 4តវូបមេងHីតបទបញ្ញា្ជ នៃផ្ទក្នុង • 4តវូមេ23ីមេ(4កសួងទទួលបន្ទុកវស័ិយកា�ងា� និងមេ(អ2ិកា�U្ឋ នកា�ងា� មេដី�្ីបសំុ ទិដ្ឋកា� • 4តវូបិទផ្សាយជាWធា�ណៈ (បនា្ទ ប់ពីទទួលបានទិដ្ឋកា�)• ក្នុងក�ណីចង់ដែកដែ4បបទបញ្ញា្ជ នៃផ្ទក្នុង4តវូមានកា�យល់4ព�ពីភាគ ី មេហីយមេផ[ី�មេ( 4កសួងទទួលបន្ទុក

កា�ងា� និងបិទផ្សាយជាWធា�ណៈ។មាតិកា�នៃនបទបញ្ញា្ជ នៃផ្ទក្នុង cpឹ�W� និងធាតុផsំ�បស់បទបញ្ញា្ជ នៃផ្ទក្នុង ៖

• កា�ទទួលយកក�្មក�និមេ0ជិត ឲ្យចូលមេ23ីកា�4តវូកំណត់លក្ខcណ្ឌ នៃនកា�ហ3ឹក ហាត់កូនជាង កា�Wកល្បង និងកា�ងា�ជាប់:ប់ មេUយ4តវូមេ��បចំ អំពី4បមេភទ នៃនកិច្ចសន្យា

• កា�មេ��បចំកា�ងា� និង�មេប�ប�បបកា�ងា� • កា�ពិនិត្យសុcភាព និងលក្ខcណ្ឌ នៃwpពិនិត្យសុcភាព • មេពលមេមា{ ងមេ23ីកា� កា�ឈប់សំរាក និងកា�សំុឈប់សំរាក • 4បាក់ឈ្នលួ 4បាក់�ងា3 ន់ និងផល4បមេ0ជន៍មេផsងៗ• អវត�មាន�បស់ក�្មក�និមេ0ជិតមេUយមានកា�ឈប់មានច្បាប់ និងកា�ឈប់�្ម នច្បាប់• កា�មេ4បី4បាស់សំភា�ៈឧុបក�ណ៍�បស់សហ4�សក្នុងមេពលបំមេពញកា�ងា� • កា�អនុញ្ញា� តចូលក្នុងសហ4�ស • កា��មំេ:ភមេលីបទបញ្ញា្ជ នៃផ្ទក្នុង កំហុស កា�ពិន័យ និងកា�Uក់ទណ្ឌ ក�្ម • សិទ្ធកា�ពា�cpួន�ុនមេពលទទួលមេទាសពិន័យ • អនា�័យ និងសន�ិសុcកា�ងា�។

IV. អនុសញ្ជាv រមួនិយ�ន័យ អនុសញ្ញា� ��ួគឺជាកិច្ច4ព�មេ4ព�ង�វាងក�្មក�និមេ0ជិត�ួយ4ក�ុ ឬអងHកា�វជិា្ជ ជីវៈ�ួយ ឬមេ4ចីនជាង�ួយ និងនិមេ0ជកមា្ន ក់ៗ ឬមេ4ចីន ឬអង្គកា��ួយ ឬអង្គកា�មេ4ចីនដែដលទាក់ទងនិង

• 4បាក់ឈ្នលួ• លក្ខcណ្ឌ កា�ងា�• ផល4បមេ0ជន៍ក�្មក�និមេ0ជិតល្អ4បមេសី�ជាងច្បាប់• ផ្ទុយមេ(វញិមេបីបទបញ្ញា្ជ នៃនអនុសញ្ញា� ��ួផ�ល់ផល4បមេ0ជន៍តិចជាងច្បាប់�ិនអាចអនុវត�បានមេទ។

កា�មេ��បចំអនុសញ្ញា� និងកាតព3កិច្ចក្នុងកា�ងា�ច�ចរា • 4តវូមានតំណាងជា4បតិភូបុគ្គលិកក�្មក�និមេ0ជិតក្នុងកា�ច�ចា�បមេងHីតអនុសញ្ញា� ��ួជា�ួយនិមេ0ជក

ឬសមាគ�ន៍និមេ0ជក• ភាគីក�្មក�និមេ0ជិតUក់ពាក្យសំុមេ(ភាគីនិមេ0ជក មេដី�្បីសំុមេ23ីកា�ច�ចា�• អងHកា�វជិា្ជ ជីវៈលំUប់ថា្ន ក់ទាបជាសហជីព�ូលU្ឋ ន ឬសហជីពសហ4�ស មេបី�្ម នសហជីព ច្បាប់

ត4�វូឲ្យ4បតិភូបុគ្គលិក អាចមេ23ីកា�ច�ចា�ជំនួស មេដី�្ីបបមេងHីត អនុសញ្ញា� ��ួបាន • មេ�លកា�មេW្ម ះ4តង់ក្នុងកា�ច�ចា� បមេងHីតអនុសញ្ញា� ��ួមានដូចខាងមេ4កា� ៖- 4ព�មេ4ព�ងមេលីវធិានស�មេហតុផល- មេឆpីយតបS�សំមេណី��បស់សហជីព S�នីតិវ2ីិស�មេហតុផល- ផ�ល់2នធាន មេ(សហជីពក្នុងកា�ច�ចា�អនុសញ្ញា� ��ួ

កា�ចុះបញ្ជី និងសុពលភាពនៃនអនុសញ្ញា� ��ួ • និមេ0ជកមានកាតព3កិច្ចនាយំកអនុសញ្ញា� ��ួមេ(ចុះបញ្ជីមេC4កសួងទទួលបន្ទុកកា�ងា�មេហីយផ្សាយជា

Wធា�ណៈ ក. អនុសញ្ជាv រមួមានគោថររAលាកំណត់

• �ិនអាចមេលីសពី ៣ឆ្នា្ន ំ• ក្នុងក�ណី ៣ដែc �ុនUក់មេពលបញ្ចប់នៃនអនុសញ្ញា� មេបី�្ម នភាគីប�ឹងជំទាស់ ចាត់ទុកថាវាចូលជា2�មាន

• អនុសញ្ញា� ��ួមេ23ីមេUយ4បតិភូបុគ្គលិកមានមេw�មេវ:4តឹ� ១ឆ្នា្ន ។ំខ. អនុសញ្ជាv រមួមានគោថរគោAលាមិនកំណត់

• មេទាះបីមានកា�ឯកភាពពី4គប់ភាគីមេហីយក៏មេUយ អនុសញ្ញា� ��ួមេនះក៏អា4តវូបានមេគប�ឹងបដិមេស2បានដែដ�

• ប{ុដែន�អនុសញ្ញា� ��ួមេនះមានតនៃ�pអនុវត�បានក្នុង�យៈមេពល�ួយឆ្នា្ន ំគ. អនុភា0នៃនអនុសញ្ជាv រមួ

• មេគប�ឹងបដិមេស2អនុសញ្ញា� ��ួ �ិនបង្គ�ឧបសគ្គដល់កា�ត�Hល់ពនុសញ្ញា� ��ួមេទ• មានន័យថា អ្នក�ិនបានប�ឹងដែដលជាភាគីបាន4ព�មេ4ព�ង�្ន ពី�ុន មេCដែតមានអនុភាពអនុវត�បានមេលី

កា�សងដែតភាគីប�ឹងជំទាស់ មេទីប�ិនអាចអនុវត�បាន• ដែដនអនុវត��បស់អនុសញ្ញា� ��ួចំមេពាះសហ4�ស�ួយ ឬសហ4�ស�ួយ4ក�ុ ឬ�ួយដែផ្នក ឬ

សក�្មភាពមេសដ្ឋកិច្ច�ួយដែផ្នក ឬមេ4ចីនដែផ្នក• អនុសញ្ញា� ��ួ4តវូអនុវត�មេ(មេលីក�្មក�និមេ0ជិត4គប់4បមេភទ ដែដលមេ23ីកា�ក្នុងសហ4�ស 4គិះW? ន។ • សំណួ�ពិភាក្សា• មេដី�្ីប�ក្សាសុcមាលភាពក�្មក� និមេ0ជិតមេតីមានវធិានកា�0{ ងដូចមេ��ចcpះ?

V: សុវត?ិភាពកា�ងា� និងសុcភាព១.សញ្ញា� ណទូមេ(

ក្នុងកា�Sក់ដែតងច្បាប់ ស4មាប់កា�ពា�សុវត?ិភាពកា�ងា�ដែដលបមេងHីតឱ្យមាន លក្ខcណ្ឌ កា�ងា� និងអនា�័យ មេដី�្បីសុcភាព�បស់ក�្មក�និមេ0ជិត គឺមានសភាព ស្មគុW្ម ញជាមេ4ចីន មេUយW�ដែត កា�ងា�មេនះ 4តវូទាក់ទងនឹងបមេច្ចកមេទស សុទ្ធW2 មេហីយបញ្ញា� នៃនកា�ទទួលcុស4តវូ ចំមេពាះមេ4�ះថា្ន ក់ កា�ងា� និងមេ4�ះ ថា្ន ក់វជិា្ជ ជីវៈ4តវូបានមេគUក់បន្ទុកមេ(មេលីនិមេ0ជកទាងំ4សងុ។ .បទប្បញ�ត�ិទាក់ទងនឹងសុវត?ិភាពកា�ងា�ច្បាប់កា�ងា�ឆ្នា្ន ំ ១៩៩៧ បានបញ�ត�ិមេC4តង់ជំពូកទី៨ ស�ីពីអនា�័យ និងសន�ិសុc នៃនក�្មក� និមេ0ជិត ដែដលមាន១៩មា4S ។ មេ4uអំពីមេនះ 4កសួងកា�ងា� និងបណ�ុ ះ បណា� លវជិា្ជ ជីវៈ4ព�ទាងំ W? ប័នដនៃទមេទ�ត មានតួនាទី4តវូមេ��បចំ4បកាស ឬមេសចក �ី ជូនដំណឹងឬW�ច�ដែណនាមំេផsងៗ�ួយ ចំនួន មេដី�្ីបពន្យល់ដែណ នាឱំ្យ អនុវត�ឬ S�Uន4តតួពិនិត្យមេលីកា�អនុវត�នូវសុវត?ិភាពកា�ងា� និងអនា�័យ ស4មាប ់ ក�្មក� និមេ0ជិតមេC4គប់បណា� ល4គឹះW? នឯកជននិងសហ4�សWធា�ណៈ។៣.ចំណាត់ថា្ន ក់នៃនសុវត?ិភាពកា�ងា�គិ:នU្ឋ ន - មេពទ្យកា�ងា� - បង្គន់អនា�័យ - ទឹកផឹក និងកដែនpងអង្គុយ - c្យល់អាកាស កំមេ� និងកា�មេ23ីឱ្យមានc្យល់មេចញ-ចូល - ពនpឺ(ខា្ន ត Lux) និងសមេ�pង(ខា្ន ត មេដសីុដែបល dB) - កា�មេលីកUក់មេUយមេ4បីកមាp ងំពលក�្ម ។ក.គិ:នU្ឋ នៈ១.លក្ខខណ្ឌ ៈ

ស4មាប់4គឹះW? នឯកជន និងWធា�ណៈដែដលមានមេ4បី4បាស់ និងជួល កមាp ងំពលក�្ម4តវូដែត មេ��បចំឱ្យមានគិ:នU្ឋ ន�ួយដែដលមេCជិតកដែនpងមេ23ីកា� និង ងាយ4សលួមេចញចូល មេហីយ4តវូបំមេពញ នូវលក្ខណ្ឌ �ួយចំនួន ដូចខាងមេ4កា�មេនះៈ

- មានកដែនpងW្អ តបាត មេហីយ4តវូស?ិតមេCឆ្នាx យពីទីដែដលមានសមេ�pង :ន ់ ខាp ងំ ឆ្នាx យពី 2ូលី និងស4មា�

-មានពនpឺ4គប់4�ន់ និងc្យល់អាកាសមេចញ-ចូល4គប់4�ន់ -4តវូមានទំហំ ២០ ដែ�{4តកាមេ� � មេហីយ4តវូផ�ល់កដែនpងUច់មេUយដែyកពី�្ន �វាងបុ�ស និងនា� ី≥

២.ចំនួនត4�វូកា� �ន្រន�ីសុខាភិបាល4បចាកំា�មេCក្នុងគិ:នU្ឋ ច្បាប់បានកំណត់ថា មេC4គប់គិ:នU្ឋ នS�បណា� ល4ក�ុហុ៊ន មេរាងច4ក ដែដល4តវូដែតមាន គិ:នU្ឋ ន មេនាះ Uច់ខាត4តវូមាន�ន្រន�ីសុខាភិបាលដែដលមានបមេច្ចកមេទស�ក4បចាកំា�មេC គិ:នU្ឋ ន មេហីយដែដល�ន្រន�ីសុខាភិបាល

ទាងំមេនាះ4តវូដែតមានចំនួនសមាមា4ត មេ(នឹងចំនួនក�្មក�និមេ0ជិត ដែដល មេCមេ23ីកា�មេC4គឹះW? នឯកជន(4ក�ុហុ៊ន មេរាងច4ក) និងWធា�ណៈទាងំមេនាះ ។ ក.គិលានi្ឋ នៈ

ចំនួនកម្មករនិគោKជិត

ចំនួនគិលានុប្បi្ឋ ក ឬគិលានុប្បi្ឋ យិការព្រតAូ ព្របចាកំារ

ចំនួនព្រគគូោ0ទ្យ ចំនួនគោមាE ងគោj្វការរបស់ ព្រគគូោ0ទ្យ

៥០-៣០០ ៣០១-៦០០ ៦០១-៩០០ ៩០១-១៤០០ ១៤០១-២០០០ គោព្រចនជាង ២០០០

១  ១ ២ ២ ២ ៣

មេវជ្ជបណ្ឌិ ត ១ឬ4គមូេពទ្យ �2្យ�១ ១ មេវជ្ជបណ្ឌិ ត

១ មេវជ្ជបណ្ឌិ ត ១ មេវជ្ជបណ្ឌិ ត ១ មេវជ្ជបណ្ឌិ ត ១ មេវជ្ជបណ្ឌិ ត

២មេមា{ ង  ២មេមា{ ង ៣មេមា{ ង ៤មេមា{ ង ៦មេមា{ ង ៨មេមា{ ង

ចំដែណកឯគិ:នុប្បU្ឋ ន ឬគិ:នុប្បU្ឋ នយិកា� ដែដលមេ23ីកា�មេCគិ:នU្ឋ នមេនាះ 4តវូដែតមាន វត�មានមេCក្នុងមេពលមេមា{ ងមេ23ីកា�2�្មS និងក្នុងមេពលមេ23ីកា�ដែw� មេមា{ ង�បស់ក�្មក�នមេ0ជិតមេទ�តផង ។ គិ:នU្ឋ នក្នុងសហ4�សទាងំមេនាះ 4តវូមានឧបក�ណ៍ និងឱសwជា4បចា ំដូចតមេ(ៈ

- តុ ១ មេuអី ៣ ទូឯកW� ១ និងដែ4គ0{ ងតិច ២ មេUយមានពួក និងក4មាល ពួកផង - ឧបក�ណ៍ស4មាប់សមាp ប់មេ�មេរាគ និងឱសw មេហីយ និងឧបក�ណ៍ដែដល ចាបំាច់មេផsងៗ

មេទ�ត។

ចំនួនកម្មនិគោKជិត ចំនួនខ្មែព្រគ ៥០-២០០ ២ ៥០០ ១០ មេ4ចីនជាង ១០០០ ២០

c.មេពទ្យកា�ងា� ច្បាប់ស�ីពីកា�ងា�(១៩៩៧) បានដែចងអំព ី តួនាទីភា�កិច ្ច និងទីកដែនpងមេ23ីកា��បស ់ មេពទ្យកា�ងា� មេCក្នុងមា4S ២៣៩-២៤០ និងមានក្នុង4បកាសមេលc ១៣៩-០១ បានបញ្ញា្ជ ក់ថា មេពទ្យកា�ងា�4តវូមាន ភា�កិច្ចដូចជាៈ

- ផ�ល់ដំបូនា្ម នឱ្យមេលីកក�្ពស់ដែផ្នកអនា�័យ និងសន�ិសុcកា�ងា� មេCក្នុង កដែនpងមេ23ីកា�ងា� - �ក្សាអាwិ៍កំបាងំវជិា្ជ ជីវៈ និងអាwិ៍កំបាងំបមេច្ចកមេទសនៃនដែបប ដែផនសងា3 ក ់ ផលិតក�្ម�បស់

សហ4�ស -កា�បងាH សុcភាពក�្មក�និមេ0ជិតឱ្យផុតពីមេ4�ះថា្ន ក់កា�ងា� ជ�xឺវជិា្ជ ជីវៈ និងជ�xឺឆpង មេផsងៗ -ពិនិត្យព្យាបាលជ�xឺជាបឋ�ដល់ក�្មក�និមេ0ជិតដែដលបានឈឺក្នុងមេពល

មេមា{ ង មេ23ីកា� �ុននឹងបញ្ជូនអ្នកជ�xឺមេ(កាន់�ន្ទី�មេពទ្យ ។ គ.បង្គន់អនាម័យ

4តវូមានបង្គន់អនា�័យ4គប់4�ន់មេCក្នុងមេរាច4កសហ4�សមេUយដែបងដែចកUច់មេUយដែyកពី �្ន �វាងបង្គន់អនា�័យបុ�ស និង4ស�ី 4ព�ទាងំមានអនា�័យ 4គប់4�ន់ ។ �.ផឹកទឹក និងកដែនpងអង្គុយ ១.ទឹកlឹកៈ 4តវូដែតUក់មេCក្នុង2ុងW្អ ត មេហីយមានគ4�បបិទជិត និងជំពួយ�ួយពី ខាងមេ4កា� មេហីយ4តវូមានដែពងផឹកទឹក4បកបមេUយអនា�័យ ស4មាប់ផឹកទឹក ។ ចំដែណកឯកដែនpងUក់2ុងទឹកស4មាប់ផឹកវញិ4តវូUក់បានជិតកដែនpងមេ23ីកា��បស់ក�្មក�និមេ0ជិត ។ ២.កខ្មែនSងអង្គុយមេCក្នុងកដែនpងមេ23ីកា�នី�ួយៗ និមេ0ជក4តវូដែតមេ��បចំឱ្យមេuអីអង្គុយ ឱ្យបានស���្យស4មាប់ ក�្មក�និមេ0ជិតមេ4បី4បាស់ ឃ.0នSឺ និងសមSង១.0នSឺ

មេCក្នុងកដែនpងមេ23ីកា��បស់ក�្មក�និមេ0ជិត4តវូដែតមានពនpឺ4គប់4�ន់ មេទាះជា ពនpឺ2�្មជាតិក�ី ឬ ពនpឺសិប្បនិ�ិ្មតក�ី ។ និមេ0ជក4តវូដែតធានាថា ពនpឺក្នុងកដែនpងមេ23ីកា� 4តវូដែតឱ្យមាន4គប់4�ន់ អាចមេ�ីល មេ�ីញភpឺច្បាស់ មេហីយធានាថា �្ម នផលវបិាក ដល់ដែភ្នក�បស់ពួកមេគ ដែដលជាក�្មក�និមេ0ជិតមេនាះមេទ ២.សគោមSងៈ មេCក្នុងចំមេណា�សហ4�សទាងំអស់ មាន4បមេភទសហ4�ស cpះមានសមេ�pងតិច ឬខាp ងំអា4ស័យមេលី4បមេភទនៃនកា�ងា��បស់សហ4�សមេនាះដែដ� ។ ក4�ិតសមេ�pងអតិប�មាមេCក្នុងកដែនpង មេ23ីកា� 4តវូដែបងដែចងក្នុងអនុ4កឹត្យមេលc ៤២/០០ ដូចមានខាងមេ4កា�មេនះ ១.ខ្យល់អាកាស មេCក្នុងអនុ4កឹត្យមេលc ៤២/០០ មេគបានដែចងអំពីក4�ិតជាត ិ គី� ី អតិប�មា មេCក្នុង លំហអាកាស កា��ក្សាទុក និងកា�យកW�ធាតុគី�ី �កមេ4បី4បាស់មេCS�បណា� ល សហ4�ស 4តវូអនុវត�S�វ2ីិ ខាងមេ4កា�ៈ

-ស�ុកW�ធាតុគី�ី មេCកដែនpងបិទជិត មេUយដែyកពីកដែនpងមេ23ីកា� -2ុងUក់W�ធាតុគី�ី 4តវូមានបិទផាp កសញ្ញា� មេ4បីជាភាW�ដែc្ម� និងភាW� ដនៃទមេទ�ត ដែដល

ពាក់ព័ន្ធ -តមេ�pីងឧបក�ណ៍មេ23ីឱ្យមានc្យល់មេចញចូលក្នុងមេរាងច4ក និងមេCកដែនpងដែដល មានមេ4បី

W�ធាតុគី�ី - ដែចកកដែនpងដែដលមេ4បីW�ធាតុគី�ីមេCក្នុងមេរាងច4ក ឱ្យមេCUច់មេUយ ដែyកពីកដែនpងមេ23ីកា�

ហ3ឹកហ3ឺនក�្មក�និមេ0ជិត ពី�មេប�បមេ23ីកា�ជា�ួយW�ធាតុគី�ី និងកា�ពា�ជា�ួយW�ធាតុគី�ី -ផ�ល់ឱ្យក�្មក�និមេ0ជិតនូវសមេ�p�កបំពាក់ស4មាប់កា�ពា� ដូចជា មេ4W�នៃដ មេខាអាវ �ួក

ដែវ �នS មា{ ស់ ដែស្បកមេជីង ជាមេដី� ២.កំគោz និងការគោj្វឱ្យមានខ្យល់គោចញចូល មេCក្នុងមេរាងច4កសហ4�ស និមេ0ជក4តវូដែតធានាថា សីតុណ� ភាពមេCក្នុង កដែនpមេ23ីកា� គឺមានសភាពស�4សបស4មាប់ក�្មក�និមេ0ជិត លំហអាកាស 4តវូមាន0{ ងតិច ១០ដែ�{4តកាមេ� � ស4មាប់ក�្មក�និមេ0ជិត4គប់ៗ�្ន ដែដលនិមេ0ជក 4តវូដែតមានដែទ��{ូដែ�{4តស4មាប់វាស់សីតុណ� ភាព វាស់សំមេណី�មេCក្នុងកដែនpងមេ23ីកា� មេដី�្បីS�Uនជាប់ជានិ�ន�នូវសីតុណ� ភាព និងនិមេ0ជកមានកាតព3កិច្ចៈ 4តវូតមេ�pីង និងដែw�ក្សានូវ4បព័ន្ធc្យល់មេចញ-ចូល និងបន?យកំមេ� និងមេ23ីកា�កាត់ បន?យ2ូលី។

៣.ការគោj្វការគោtក.ុងតំបន់ខ្មែ�លខ្យល់គោចញ-ចូលមានកព្រមិត ក�្មក�និមេ0ជិតដែដលមេ23ីកា� មេCS��ងូភ្នំមេ4កា�ដ ី ឬក្នុងបំពង់សីុឡាងំ2 ំ និមេ0ជក4តវូដែត

ធានា ថា កដែនpងដែដលក�្មក�និមេ0ជិតមេ23ីកា�មេនាះ 4តវូទទួលបាន c្យល់ប�សុិទ្ធ0{ ងតិច៣០ដែ�{4តកាមេ� � ស4មាប់ ក�្មក�និមេ0ជិតមា្ន ក់ៗ ១មេមា{ ង ឆ.កា�មេលីកUក់ទ�xន់មេUយកមាp ងំពលក� ្ម ច្បាប់កា�ងា� និងបទប្បញ�ត�ិនានា បាន ហា��ិនឱ្យនិមេ0ជកមេ4បី4បាស់កា�មេលីកUក់មេUយ កមាp ងំពលក� ្ម ដែដលអាច បណា� លឱ្យមានមេ4�ះថា្ន ក់ដល់សុcភាពក�្មក�និមេ0ជិត មេហីយជាពិមេសស 4បសិន មេបីជាកា�ងា�មេនាះ អាចបងH�ឱ្យមានមេ4�ះថា្ន ក់ ដល់ឆ្អឹងc្នង�បស់ពួកមេគ។

មេ�មេ��នទី៤: នីតិវ2ីិមេUះ4Wយវវិាទកា�ងា�មេ4uប្ព័ន្ធតុ:កា�

មេតីមានបទU្ឋ នគតិយុត�អ3ីcpះស4មាប់ជំនួយក្នុងកា�មេUះ4Wយវវិាទមេ4u4បព័ន្ធតុ:កា�? I

bTdæanKtiyutþisRmab;CaCMnYykñúgdMeNaHRsayvivaT kargark>GnusBaØa rbs; ILO

manGnuBaØasñÚlcMnYn 07 edaymanGnusBaØasMxan;bIKW

• GnusBaØa 87 GMBIesrIPaBrbs;GgÁkarviC¢aCIv³

• GnusBaØa 98 siT§ikñúgkarerobcM nigkarcrcarrYm

• GnusBaØa 150 GMBIrdæ)alkargarEdlkMNt;bTdæan sþIBItYnaTIrbs;rdæaPi)alkñúg Gfikarkic©kargar TMnak;Tmngkargar nigkarrkkargareFVI

• x>rdæFmµnuBaØ • maRta 36 37

énrdæFmµnuBaØkm<úCaEcgfa“RbCaBlrdæmansiT§ibgáIt nigcUlCasmaCikshCIBehIykarerob

cMnigkarRbRBwtþeTArbs;shCIB RtUvkMNt;edayc,ab;”ehIyrdæFmµnuBaØk¾)anpþl;[kmµkrneyaCitnUvsiT§ieFVIkUdkmµnigkarcUlrYmkñúg)atukmµGhwgSanigsiT§ikñúgkarbgáIt smaKm . K>nItikmµ

enAqñaM 1997 km<úCa)andak;[eRbIR)as;nUvc,ab;kargarfµIedayRKb;dNþb;RKb;sßanPaBTaMgGs;manTMnak;Tmngrvagkmµkr nieyaCit nignieyaCkesµInwg 10° én cMnYnRbCaCnTaMgGs; .

eKaledAénc,ab;enHmandUcCa³• karkarBarkargar • esrIPaBrbs;• karcrcar

nigkaredaHRsayvivaTlixitbTdæanKtiyutþiBak;B½TækargaredaHRsay

• Rbkaselx 3¼8 skby cuHéf¶TI 29>11>2001

sþIBInItiviFIénkaredaHRsay vivaTrYm

• Rbkaselx 317 skby cuHéf¶TI 29>11>2001 sþIBInItiviFIénkaredaHRsay

• Rbkaselx 099 skby cuHéf¶TI 21>4>2004 sþIBIRkumRbwkSaGaCJakNþal

• មេតីមេយីង4តវូមេ��បចំយន�កា�ដែបបណា មេដី�្បីមេUះ4Wយវវិាទកា�ងា�ឱ្យមាន 4បសិទ្ធភាព និងគួ��ក្សាទុកចិត�បាន?

• I

I.karedaHRsayvivaTkargareRkARbB½nætulakar•

k>eKalkarN_TUeTAénkaredaHRsayvivaTeRkARbB½nætulakar• 1>karcrcar³

Kwkarsµ½RKcitþRsuHRsYlKña ÉkPaBKña edayGgÁúyTl;muxCECkKña edIm,I eFVIkarcrcaredaHRsayvivaT TmøaynUvPaBTl;Rck nigPaBmincuHsRmugKñaknøg.• 2>karpSHpSa³

CadMNak;TIBIreRkayBIkarcrcarmincuHsRmugKña minGacrkcMNuc RbsBV eXIj CECkykRtUvepSg²xøÜn .

•dUecñHvivaTminGacedaHRsay)an . • KUPIGacrkCeRmIs rW ykeTot

KWsµ½RKcitþrkCnTI ¬ttiyCn¦ Namñak;EdlxøÜn Tukcitþ )an mkCYYbBa©úHbBa©ÚlsRmuHsRmYl[RtUvr:UvKña rWsHCanwgKñatamnItiviFImYyehAfa kar pSHpSar.• karN_enH)anekIteLIgenAkm<úCat

aMgBIyUlg;Nas;mkehIy edayKUPaKIEdlman CemøaH)aneRCIserIsykcas;TMukñúgPUmi Gacarüvtþ rW RBHsgÄ edIm,IeFVICaCnTI3 kñúgkar CYYypSHpSarCemøaHrbs;xøÜn .• 3> karedaHRsayedayGaCJakNþal • nItiviFITI2 EdlmanCnTI3

CaGñksRmuHsRmYlKUPaKICYnkalminRBmTTYl yk)aneT edaysarGaCJakNþalCamnusSmñak; karpþl;eyabl; nigTsSn³minsUv TUlMTUlaysIu CeRmAPaKIRbkan;CmhrerogxøÜn .

• dUecñHPaKI b¤ Gñkyl;BIerOgvivaTeRcIn ehIyman\TæiBlelIKUPaKI eRcInnaM[KUPaKIyl; RBmeKarBtamnUvkarsMercesckþIrbs;mnusSmYyRkumenaH ehAfakaredaHRsayeday GaCJakNþal . edaymanmUldæan nigynþkarxagelIenHenARbeTskm<úCakaredaH RsayvivaTkargarRtUvyktamynþkar edaHRsayvivaTeRkARbB½nætulakarman³

មេតីW? ប័នណាជាអ្នកទទួលcុស4តវូ និងបមេងHីតនូវយន�កា�ស4មាប់មេUះ 4Wយវវិាទកា�ងា�មេនះ?IV

.sßab½nTMnak;TMngsRmab;karedaHRsayvivaTkargareRkARbB½nætulakar

k>GgÁPaBfñak;kNþal 1>GKÁnaykdæanrdæ)al

nighirBaØvtßú ÷ naykdæanrdæbal nigbuKÁlik ÷ naykdæanEpnkarsßiti

nignItikmµ2>GKÁnaykkargar

÷ naykdæanGFikarkic©kargar

÷ naykdæanvivaTkargar ÷

naykdæanrdæbalsnþisuxsgÁm ÷ naykdæan

3>GKÁaFikardæan ÷ naykdæansvnkmµépÞkñúg ÷ xuTÞkarl½yrdæmRnþi

nigmanmnÞIrkargarbNþúHbNþal kariyal½ykararbNþúHbNþalRsuk x½NÐ . Edl TTYlbnÞúkkrNIvivaTkargarfñak;mUldæanrbs;xøÜn .

minEsVgmanplcMeNj cuHbBa

¢IRtwmRtUvenARksYgmhaépÞ mUlniFiRkumRbwkSaGaCJakNþalEckCaBIr

RkumRbwkSaPi)al naykRbtibtþi

2>elxaFikardæanRkumRbwkSaGaCJakNþalRtUvbegáItedayc,ab; nigRbkaselx 74skbycuHéf¶TI09¼5¼2003 rbs;RksYgkargarmanParkic©³CYysRmYlkic©karrdæ )alrbs;RkumRbwkSaGaCJakNþal .3>RkumRbwkSaGaCJakNþal

cMnYnRkumRbwkSaman 30 nak; EckCabIRkum

ខ.អង្គភា0មូលi្ឋ នៈ មាន�ន្ទី�កា�ងា�បណ�ុ ះបណា� ល និងវជិា្ជ ជីវៈមេcត � រាជធាន ី និងកា�0ិល័យកា�ងា�បណ�ុ ះ បណា� ល

និងវជិា្ជ ជីវៈ4កងុ/4សកុ/cណ្ឌ ។

IV វវិាទកា�ងា�ៈ ១.វវិាទបុគ្គលៈ មា4S៣០០ នៃនច្បាប់កា�ងា�បានកំណត់និយ�ន័យថា វវិាទបុគ្គលគឺជាវវិាទដែដលមេកីត មានមេyងី�វាងនិមេ0ជក និងក�្មក�និមេ0ជិតមា្ន ក ់ ឬមេ4ចីននាក ់ ឬអ្នកមេ��នមេ23ីកា�មា្ន ក ់ ឬមេ4ចីននាក់S�មេ��ងមេ��ងៗcpួន មេហីយទាក់ទង និងកា�បក4Wយ ឬកា�អនុវត� បទប្បញ�ត�ិនៃនកិច្ចសន្យាកា�ងា� ឬកិច្ចសន្យាហ3ឹកហ3ឺន ក�្មក�និមេ0ជិតឬបទប្បញ�ត�ិ កា�ងា�នៃនអនុសញ្ញា� ��ួ4ព�ទាងំច្បាប់បញ�ត�ិជា2�មានផង ។ ២.កា�មេUះ4Wយវវិាទបុគ្គល ក.ការចរចាៈ កា�ច�ចាមេគអាចមេ23ីមេyងី បនា្ទ ប់ពីវវិាទមេនះមេកីត ឬបនា្ទ ប់ពីមានកា�ទា�ទា�ពីសំណាក់ ក�្មក� និមេ0ជិត�ក ។ កា�ច�ចាមេគអាចមេ23ីមេyងីមេCក្នុងកដែនpងមេកីតមេហតុដែត��ង ឬមេC កដែនpង4ក�ុហុ៊នមេរាច4កមេUយមានវភិាគទាងំពី���ួមេUយដែផ្អកមេលីមេ�លកា�ណ៍ស្ម័4គមេUយសុទ្ធចិត� ។ខ.ការlmះl្សាAវិាទបុគ្គល អ2ិកា�កិច្ចកា�ងា�អាចមេ23ីកា�ផsះផ្សាវវិាទបុគ្គលក្នុង�យៈមេពល0{ ងយូ�៣ សប្តា� ហ៍0{ ង យូ� បនា្ទ ប់ពីបានទទួលពាក្យបណ�ឹ ង ។ មេបីសិនជាកា�សះជានឹង�្ន ឬ�ិនសះជា�្ន មេទមេនាះ មេគ4តវូមេ23ីកំណត ់ មេហតុមេUយមានចុះហត?មេលខាយល់4ព� ពីគូ�ភាគី និងអ2ិកា�កា�ងា� ឧបស�្ព័ន្ធ។ វវិាទបុគ្គលមេបីមាន កា�សះជានឹង�្ន មេទ គូ�ភាគីមាន�យៈមេពល២ដែcមេទ�ត ស4មាប់ប�ឹងមេ(តុ:កា� 4បសិនមេបីផុតកំណត ់ មេហីយគូ�វវិាទនឹងបាត់បង់សិទ្ធិប�ឹង មេ(តុ:កា�មេហីយ ។ ៣.វវិាទកា�ងា���ួ

វវិាទ��ួ គឺពាក់ព័ន ្ធ និងនិមេ0ជកមា្ន ក ់ ឬមេ4ចីននាក់ជា�ួយនឹងក�្មក�និមេ0ជិត �ួយចំនួនក្នុង�បូ ភាពជា4ក�ុ ឬសហជីព ។ វវិាទ��ួអាចជាវវិាទអំពីសិទ ្ធិ មេលីល័ក្ខc័ណ្ឌ ដែដលមេCជា2�មាន ដូចមានដែចងក្នុងច្បាប់ ឬកិច្ច4ព�មេ4ព�ងណា�ួយ ។ វវិាទ��ួអាចជា វវិាទអំពីសិទ្ធិមេលីល័ក្ខc័ណ្ឌ ដែដលមេCជា2�មាន ដូច មានដែចងក្នុងច្បាប់ ឬកិច្ច4ព�មេ4ព�ងណា�ួយ ។ ក.ការចរចាAវិាទរមួៈ ខ.ការlmះl្សាAវិាទរមួៈV វវិាទកា�ងា�មានទំនាក់ទំនង និងវវិាទសិទ្ធិ មេហីយនឹងវវិាទផល4បមេ0ជន៍ ១.វវិាទអំពីសិទ្ធិៈ គឺជាវវិាទដែដលទាក់ទងនឹងសិទ្ធិ4សបច្បាប់ដែដលមានជា2�មាន ។២.Aវិាទlលព្របគោKជន៍ៈ វវិាទអំពីផល4បមេ0ជន៍គឺជាវវិាទដែដលទាក់ទងនឹងផល4បមេ0ជន៍នា មេពលអនាគត មេហីយ�ិនទាក់ទងនឹងសិទ្ធិដែដលមានដែចងក្នុងច្បាប់មេពលបច្ចុប្បន្នមេyយី ។