ចិន ក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង (សៀវភៅ)១ Copy

សាលវទយាលយខេមរៈ មហាវទយាលយវទយាសាសដរនខោបាយ

KHEMARAK UNIVERSITY នងទយនាកទយនងអនររជាត

កចចការសរាវសរាវ

ខោលជហររបចន កនងការសរកសាបយកសរបជ សកាោះបារា សែល (Paracel) នង

សែេតល (Spratly) កនងែម សររចនខាងតបង

រ ៀបរ ៀងរោយនសសតៈ

(ករមទ៤)

១. សោក អ ន ែ ឡង ២. សោក គម ររធ

៣. សោក មន សៅ ៤. សោក ញង ែ គា

៥. សោក សេង ប នឈ ន

សាសដសាា ចា យណែនា ៖ បណឌ ត េ ទយច

មាតការ ខចករថលលងអណរគណ ................................................................................................................................... i អារមភកថា ............................................................................................................................. ii

ណផ ែកទ១

មរទយចនខាងតបង ១. ខចករខផរើម ......................................................................................................... ១ ២. ទយតភមសាសដរននមរទយចនខាងតបង ................................................................ ២

២.១. អាពរ ម ោះ ...................................................................................................... ៣

២.២. របជ ារ ោះ ....................................................................................................... ៤

៣. លកខណៈពខរប មរទយចនខាងតបង ........................................................... ៥ ៣.១. ធនធានធមមជាត ............................................................................................... ៥ ៣.២.ជាផលវនវាច ែ រសដឋកច ច នងពាែជ ជកមម .............................................................. ៧ ៣.៣. ជាទតាងយ ទ ធសាសដសាដសា ខាន ............................................................................... ៨

ណផ ែកទ២ ខោលជហររបចន កនងបញហា មរទយចនខាងតបង

១. លនាខ ើមននបញហា ................................................................................................ ៩ ២. ការរបកានងទាមទារអធបខតយយភាពខលើថ នមរទយចនខាងតបង ២.១. រោលជាហ បសចន ....................................................................................... ១២ ២.១.១. សរបវតដាែដ ...................................................................................... ១២

២.១.២. ឥរធពលសោធា នងសែដឋកចច ........................................................................ ១៦

២.២. រោលជាហ បសភាគជរ ល ោះ ............................................................................... ១៩ ២.២.១. សរបសរែសវៀតណាម ................................................................................. ១៩

២.២.២. សរបសរែហវលពន .................................................................................. ២០ ២.២.៣. សរបសរែមា សឡែ .................................................................................. ២០ ២.៣. យ ទ ធសាសដសា បសចន ក ែងរករសាបយករបជ ារ ោះរៅសម រទចនខាងតបង .......................... ២១ ៣. ខ ោះរសាយ នងការការពារថ នអធបខតយយភាពមរទយចនខាងរបចន ៣.១. ច ចា .................................................................................................... ២៤ ៣.២. ដារ ើងសាចដ ាខាងរោធា ............................................................................. ៣២ ៣.៣. ចកខវសយ បសចនកែសម រទចនខាងតបង ............................................................. ៣៥ ៤. ខចករ ននដឋា ន ................................................................................................ ៤០ ឯកសារខោង

សែចកដសលែងអណរគ ណ

យ ើងជារន ជាយៅ ជាករជាពលរដះខ ែរ ជាសសសនសសត សមយវើយសចរដខលែងអណរគណចយ ោះមាតារតា

សាសដសាដ ចារយ យោរកគអនរកគ ថនន រដរន រពវររសខ ែរខដលបានរយងកើត នងរនសសទរនវសាន ដដយររ ដដខណល ទរដ នង

យសចរដយសនហាជាតដមតមាសកមារយ ើងខដលជារន ជាយៅ ជាសសស សមយោរព នងយោតសរយសើនវទរចតដ នង

យសចរដខលែ ហានររសអសយោរអនរមានគណជាអយនររបោរ។គណទងអសយនោះមានតដមែរ នមហាយមឃ ខដលយ ើង

ជាទ ងសនងឬសស សមយរដជាចតដថននងតសរាយរៀនសកតឱយពខរ យវើជារនលអ ពលរដះលអ យដើមបោរ រ ខលររា

ទរដ យររ ដដខណលទងឡា ណាខដលជាររសខ ែរឱយតយលរគងវងសជានរនដ នងតយវើឱយករយទសជាតយ ើងមានោរ

រករចយរកនរងយរងងយើើងវញ ដចោលពសមយ អងររខដលជាសមយ ដរងយរងងរតដនករវតដសាសដសដខ ែរ ខដលបានដរន

យោ រពោះមហាវ ៈកសរតរពោះបាទជយវ មនទ៧។

យ ើងរមនយលែចខដរចយ ោះសាែ រត នងយសចរដយសនហាជាតររសរពោះមហាវ ៈកសរតរពោះប ម តនរ ដឋ នរោ

តាម សហន វ មន ខដលបានជ ឱយករយទសជាតយ ើងទទលបានឯររាជយពោរកគរកគងររសររយទសខដលខតងខតយវើ

ោរឈលែ ន នមរយលើខ ែរ នងយវើឱយករយទសបានសារ លសនដភាពនង ោររករចយរកនយកោមោរដរនររសកទងយៅរនង

សមយ ”សងរមរាសដសដន ម”។ រ ខនដរចចរបននយ ើងរយៅមានវករៈររសខដលជាអនរយសនហាជាតយ ងមតមាជាយកចើនយទៀត

ងខដរ ខដលមានសរមាចអគ គមហារសនបតរតរជា ហ ន ណសន ខដលជាករមរាជរោះ លបាលខ ែរ បានយវើឱយករយទស

ជាតសារ លោរអលវឌឍន នងរករចយរកនយើើងវញ យសទើរកគរវញសយ ។ យ ើ ជាពយសស យ ើងសមអរគណចយ ោះយោរ

បណឌ ត េ ទយច ខដលជាសារលវញទាោរដនសារលវញទាលយ យមរៈ បានលៈរងរមាែ ងោ រញញា សាែ រត

យដើមបរណដ ោះរណាដ ល វជន រណឌ ត នសសត រញាវនដខ ែរ ខដលសទធសងខតជានធានមនសសដសខលនរតរនងោរចល

រមអលវឌឍករយទសជាតយោ វោះពបានយើើ ។ ជាពយសសជាងយនោះយៅយទៀត ខដលយោរបានចណា យពលយវោរនង

ោររងហា តរងហា យ ើងអពមវញជាា ” វញភាគនយយបា ” នងបានចងអលរងហា ទសរនងោរសរាយរៀនសកតជាយកចើន ។

ជាចងយកោ យ ើងសមជនពរឱយយោរអនរមានគណទងឡា ជរនវពទធពរទងរនករោរគ អា វណណ ៈ

សៈ ពលៈ ររឃលែ ងឃលែ តយើើ យ ើ សមឱយយោរមានសភាពលអ រញញា វាងដវទទលបានយជាគជយ កគររចចោរ

ទងពងយោ ពត។

អារមភកថា

ជារម សមយោរពចយ ោះសាសដសាដ ចារយ អនរសរាកសាវកជាវទងអស ខដលរពងខតោនយសៀវយៅម យនោះ

យៅរនងដដ។ យោ យមើលយឃើ អពភាព វោះខលតដនយរៀរយរៀងឯរសារកសាវកជាវអពរញញា អនដរជាត ជាយមរៈ

ភាសា យទើរករមយ ើងខដលជានសសតដនសារលវញទាលយ យមរៈ បានយវើោរកសាវកជាវអពរញញា រនងតរន

ម សដព ជយមាែ ោះខដនអរយត យភាពរនងសមកទចនខលងតបង ខដលយៅរនងយនោះយ ើងបានយវើោរសរា

កសាវកជាវយៅយលើករធានរទ សដអព “សគាលជហររបែចន កនងការសរកសាបយកសរបជ សកាោះបារា សែល នងសែេ

តល កនងែម សររចនខាងតបង” យោ មានោរខណនពយោរសាសដសាដ ចារយ បណឌ ត េ ទយច (រណឌ តវញទាសាសដសដនយយបា នងជាសារលវញទាោរដនសារលវញទាលយ យមរៈ)។ ទងយនោះយ ើងចងយវើោរខចរ

រខលរនវចយណោះដង រទពយសា យៅោរសរាកសាវកជាវអពរញញា អនដរជាតសខលនៗ ខដលរពងខតយរើតមាន

យើើងយៅរនងតរន នងជវញ ពលពយោរ ជាពយសសយៅតរនណាខដលមានោរយវើអនដរាគមនររសពរ

ករយទសមហាអណាច។ ដចយ ងយៅអាសជាយដើម រញញា ម ចននបាននងរពង យើវឱយមានភាពតានតងខលែ ង

យៅរនងតរន ជាពយសសយៅរនងតរនសមកទចនខលងតបង។ ភាពមនចោះសកមងោន រវាងករយទសយៅរនងតរន

បានរងកយើើងជារញញា ជាយកចើនយៅរនងទនរទនងតរន នងអនដរជាត តាមោរខសវងោរោកទពស គមនអនដរ

ជាតសកមារដយណាោះកសា ម ដសមកសរ រនងោរយោោះកសា វញវាតយលើរញញា សមកទចនខលងតបង។

សកមារករយទសរមពជា រមពជារជាករយទសម ខដលសថតយៅរនងតរនសមកទចនខលងតបងយនោះខដរ យ ើ វា

មានភាពចាបាចណាសខដលកតវយវើោរខសវង លអពរញញា យនោះឱយបានសជយកៅជាងយនោះ យដើមបជាោរងហ

កសលរនងោររតខរនតាមោលៈយទសៈ នងសាថ នភាពជារខសដងដនវញវតដដនចរនដនយយបា យៅរនងតរន នងអ

នដរជាត។

ោរយងើរយើើងររសករយទសចន រនងរ នែ នទសវតសចងយកោ យនោះ បានយវើឱយមានោរខករករលនវ

សាថ នភាពលមសាសដសដនយយបា ជាខលែ ងយៅរនងតរន តាមរ ៈោរវាតទររសចនរនងខដនសមកទខដនសថត

ជារកពខដនររសករយទសចន។ ទងយនោះ វារបានជោះឥទធពលខលែ ងណាលខដរយៅយលើករយទសទងឡា ខដល

មានកពខដនទរជាម ករយទសចនយនោះ។ មា ងយទៀត ោរករខជងរមាែ ង នងោររតករណាងស វ វ បានយវើ

ឱយរញញា ទងយនោះ បានោែ យៅជាទោនដនសសដងហរ មបា ោ ខដលអាចយៅជាសសដងហរ មពតកបារដរវាងភាគ

នម ៗយៅរនងជយមាែ ោះខដនទររនងសមកទចនខលងតបងយៅយពលណាម ជារជាមនខលនយើើ ។ យ ងណាម

យៅយពលខដលមហាអណាចពលពយោរ ដចយ ង ស រដះអាយមរញ រសស ជាយដើម បានឈលនយជើងចលមរ

រនងតរនយនោះសារជាលែ តាមរ ៈោរខសវងររដដគរ ទធសាសដសដរនងោរទរសាក តឥទធពលររសចនយៅរនងតរន

នងយៅយលើពលពយោរ។ ដយចនោះយ ើ វាជាឱោសម លអខដរសកមាររមពជារនងោរខសវងររលករយយជន

ពរញញា ទងយនោះ តាមរ ៈោរទទលជន ខលងយយធា រញាវតថ មលន វញនយយគ ណជារមែ រយចចរវញទា

ពតមាន ជាម ករយទសមហាអណាចទងយនោះងខដរ។

សកមាររចចោរកសាវកជាវម យនោះ យ ើងយជងជារថនវាពតជាមានចយនែ ោះ វោះខលតនវ រយយពចន ែម

សារ អតថនយ អតថរស ឃលែ យឃលែ ង ែោះជារជាមនខលនយើើ ។ ដយចនោះ យ ើងមានយសចរដរកររា រនងោរទទល

រនវមតរញោះគន ខណន ពសាសដសាដ ចារយ មតដអនរអាន នងអនរកសាវកជាវទងអស យដើមបឱយរចចកសាវកជាវ

ររសយ ើងយលើរយកោ ៗយទៀត ោនខតមានសករតភាព នងសជយកៅជាងយនោះងខដរ។

ជាចងរញចរ យ ើងសមយោរពជនពរដលសាសដសាដ ចារយ មតដអនរអាន អនរកសាវកជាវទងឡា ឱយ

ទទលបាននវយសចរដស យសចរដចយកមើនរនងោរងហរ ោរសរា កសាវកជា យោ យជាគជយ កគរភាររចចទង

អស យៅតាមរមាែ ង រញញា សាែ រត ររអារខលងយើើ ។

យវើយៅរាជធានលនយព ដលៃទ ១៨ ឧសភា ឆន ២០១៦

អពយ ើង

សរកមសរាវសរាវ

ពាកយបសរពញ (ពាកយកាត)

១. COC : Code of Conduct.

២. DOC : Declaration on the Conduct of Parties in the South China Sea.

៣. PLA : People Liberation Army

៤. SLOC : The Sea Line of Communication.

៥. UNCLOS : United Nations Convention on the Law of the Sea.

សាលវទយាលយខេមរៈ សមទរចនខាងតបង

នសសតជនានរ១១. ឆន រ២. ឆមាសរ២ 1

ណផ ែកទ១

មរទយចនខាងតបង

១. ខចករខផរើម ខនដ គជាលពម រនងចយណាមលពទងឡា រនងករពយនធកពោះអាទតយ យោ លពយនោះគជាលពខដលមាន

អនយកោោះរត ដលជវញតយៅយលើខនដ។ វាបានដលនវររញយោស ទរ អរសខសន ដ នងពនែយ ងករយសើរ

ម រនងោរវញវតដនររសលពម យនោះ។ ខនដ កតវបានកគរដណដ រយៅដទទរករមាណជា ៧០ % នង

ករខ លជា ៣០%រ យណាណ ោះជាដទដយោរ។ យ ើ ដទទរទងយនោះ កតវបានអនរលមសាសដសដយវើោរខរងខចរជា

មហាសមកទ (មហាសមកទៗ មាន ៥) សមកទ ឈងសមកទ ជាយដើម យដើមបងហ កសលរនងោររតសមារ ល

ជាតរនសកមារយវើនវាចរណ នងោរកគរកគង។ ចខណរដទដ កតវបានយគយវើោរខរងខចរជាទវរ ជា

ករយទស ជាតរនយសងៗពោន យៅតាមទតាងលមសាសដសដ ភាសា វរបម ករពយនធនយយបា នងរដះបាល

សៗោន ។ មហាសមកទៗមានដចជា មហាសមកទបា ស វរខលងយជើង-ខលងតបង មហាសមកទអាតែងទរ

ខលងយជើង-ខលងតបង មហាសមកទអារទរ នងមហាសមកទឥណាឌ ។ យកៅពយនោះមានដចជា សមកទយមឌទរាា

យណ សមកទចនខលងតបង ......ជាយដើម ខដលសទធសងខតជាខដនទរដមានសារសខលនរតសកមារ ោរយវើ

ទនរទនង យសដះរចច ណជារមែ កសាវកជាវ ោរររររនធានខដលមានតដមែយសងៗ ។

យោ រចចរបននយនោះ រញញា យសងៗម បានយរើតយើើងរវាងរដះនងរដះ ឬរដះយសងយទៀត រនងោរដយណដ ើមោន

កគរកគង ឬយវើជាមាច សរមែសទធ យៅយលើខដនទរម ចននដចយ ង សមកទចខលងតបងជាយដើម។ ោរយនោះ បាន

យរើតយើើងយៅយពលខដលករយទសទងយនោះ បានយមើលយឃើ លករយយជន នងសារសខលនដនខដនទរទង

យនោះ សកមាររយរកឱយម ចចតាររសពរយគរនងវាតទ យដើមបពកងរអណាច រមាែ ង នងឥទធពលយៅរនងតរន

នងយៅយលើពលពយោរ។ យ តអវបានជាករយទសទងអសយនោះយវើោរករខជងោន យដើមបដយណដ ើម រខដនទរ

ទងយនោះមរយវើជារមែសទធ ររសពរយរៀងៗ ែនដយចនោះ? យតើវាមានតដមែ នងករយយជនអវ ែោះខដលពរយគកតវោរ?

យ ើ វាបានរងករជារញញា អវ ែោះយៅរនងយរងងយនោះ?យតើវាមានឥទធយ ងណាខដរយៅ? យតើវាកតវយោោះកសា តាមវញ

ណា? ទងយនោះ យ ើងនងយវើោររងហា ជនយៅរនងទពយររនតរនទ រយនោះ។



២. ទយតងភមសាសដរននមរទយចនខាងតបង

(ររភាពទ១: ខនទរងហា ពទតាងលមសាសដសដររសសមកទចនខលងតបង នងករជយោោះសខលនៗ)

សមកទចនខលងតបង (South China Sea) គជាខនរម ដនមហាសមកទបា ស វរ (Pacific

Ocean) ខដលោតសនធងពសងាររកយៅកចរដតវាា ន ខដលមានវញសាលភាពកគរដណដ រយលើដទទរ ៣.៥ ោន

គ.ម២ យ ើ ជាតរនសមកតម ខដលមានសណាះ នលោរទ៤ យៅយលើពលពយោរ។ សមកទចនខលងតបង

ោតសនធងពនរតយៅឦសានដ ខដលកពខដនភាគខលងតបង សថតយៅរ ៈទទង ៣ ដយករ នងរ ៈរយណាដ ១១៨

ដយករ ចយនែ ោះរវាងយោោះស មា កតាខលងតបង នងោលមា នតាន (កចរោលមា តា) យ ើ កពខដនភាគខលងយជើងគ

ពចងយោោះដតវាា ន យៅយននរ វយចៀនររសចនដយោរ។ ឈងសមកទដល គជាចខនរភាគខលងលចម ររសស

មកទចនខលងតបង។១ រនងតរនសមកទចខលងតបងយនោះ សររយៅយោ យោោះ យ ើ យោោះទងយនោះបានករមលដ

១ បណឌ ត េ ទយច “នយោបាយការបរយេសៈ មសលមញ ថងៃយនេះ ថងៃសសែក” រកាសេធ២០១៥ ។(េពរេ០១)



យកចើនយរើតយើើងយៅជាករជយោោះ យៅរនងសមកទចនខលងតបង។ យោោះ ករជយោោះ នងជរយោោះទងយនោះ ម ភាគ

ោែ នមនសសរសយៅយើើ ។២ រដះ នងខដនដ ខដលមានកពខដនជារសមកទចនខលងតបងមាន ចន មា ោវ ង

រង ដតវាា ន វលពន មា យើស ករ យណ ឥណឌ យនស សងាររក ដល យវៀតណាម នងរមពជា។ យកៅពយនោះ យៅ

មានទយនែសខលនៗ ខដល រចលយៅរនងសមកទចនខលងតបងមាន ទនែគជ ទនែមន ទយនែជលង ទយនែយមគងរ ទយនែ

ករ ម ទយនែរាាចាង ទយនែបា ហាង នងទយនែបា សយ រ។៣

សមកទចនខលងតបងយនោះ រជារខនែងយណឌ ខចរោន រវាងមហាសមកទបា ស វរ នងមហាសកទឥណាឌ

ងខដរ។ ករយទសទងឡា ខដលមានកពករទលជារសមកទចនខលងតបងយនោះ គពងខអរសងខតទងកសរយៅ

យលើសមកទម យនោះ សកមររយរកឱយវញសយ យសដះរចច ណជារមែ នងជាែវដរជញាដសខលន រមររសករយទស

ម ចននយៅអាសចងរ ដចជា ចន រយរាខលងតបង នងជរ នជាយដើម។

២.១. អពខ ម ោះ សមកទចនខលងតបង កតវបានយគយៅយឈលែ ោះយសងៗោន យៅតាមករយទសនម ៗ ។ យៅករយទសចន យគ

យៅសមកទយនោះថន “ណានដ ” (Nanhai) យៅយវៀតណាមយគយៅថន “សមកទខលងយរើត” (East Sea)។

ចខណរយៅ វលពន មា យើស នងឥណឌ យនស វញ រមានោរយៅយសងៗោន យទៀតដច Dagat Timog Tsina

ជាភាសាតាោើ នង Laut China Selatan ជាភាសាមា យើស។ យៅខនរ ែោះដនករយទស វលពន យគយៅ

ថន “សមកទLuzon” រករយៅ Dagat Luzon រ ខនដយៅឆន ២០១១ រដះលបាល វលពនបាននោន ដមរយៅថន

“សមកទ វលពនខលងលច” (West Philippines Sea) ។ យរើបារាងវញ បានយៅករជយោោះយនោះថន

Archipel des ile Spratley យោ ខើរចយ ោះជរ នវញ បានយៅករជយោោះយនោះថន Shinan Guto ។ ខត

យរើយយងយៅតាមឯរសារររមររាណសដព ដយណើរនវាចរណររសពរ ពយរទ ហារ ល នសតវតសនទ១៥ ឬ

ទ១៦ យនោះ យៅមានយឈលែ ោះម យទៀតខដលពរយនោះយៅគ សមកទចមប (Sea of Champa) ។ សកមារ

យឈលែ ោះទងយនោះ វាយៅខតជារញញា សែគសាែ ម យៅរនងោររណតយោ ជារោលររសសមកទម យនោះ។ រ

២ ខហើ ខរធន “ សមទេចនខាងតបងៈ កន ងចកខ នយោបាយរបសពកអនកវភាគយេធសាសរសដអនដរជាត” យបាេះពមពផាយយោយ យោងពមព ពនលសមែរ សមឧសភា ឆន ២០១៣ ។(េពរេ០១) ៣ បណឌ ត េ ទយច “នយោបាយការបរយេសៈ មសលមញ ថងៃយនេះ ថងៃសសែក” រកាសេធ២០១៥ ។(េពរេ ០១)



រ ខនដ ជាទយៅយគខតងខតយៅយឈលែ ោះសមកទយនោះយៅតាមភាសាអងយគែសថន សមកទចនខលងតបង (South

China Sea) ។៤

២.២. របជខកាោះ មានយោោះតចរាររ យៅរនងសមកទចនខលងតបង យ ើ មានករជយោោះលបយឈលែ ោះចននពរ គ ករជ

យោោះយសដសពតល (Spratlys) នងករជយោោះបា រាា ខសល (Paracels) ខដលសពវដលៃករជយោោះទងពរយនោះ រពង

ោែ យៅជាករធានរទដយៅដ គគរដនជយមាែ ោះយៅខដនសមកទចខលងតបង។ វាជាជយមាែ ោះខដនដរវាងរណាដ ករយទស

ជាសមាជរអាសា ន រមមានយវៀតណាម វលពន មា យើស នងករ យណ។ ម វញ យទៀត វារជាជយមាែ ោះ

ខដនដរវាងរណាដ ករយទសអាសា នខលងយលើ ជាម នងចន កពមទងដតវាា នយទៀតង។

ទករជយោោះបា រាា ខសល (Paracels): ជារកមងយោោះតចៗចនន១៣០ សថតយៅចយនែ ោះ ករយទសយវៀត

ណាម នងករយទស វលពន យ ើ លតយៅករមាណ ២០០ គ.ម ពយោោះដ ណា (Hainan) ររសករយទសច

ន។ ចយ ោះទករជយោោះម យនោះ មានខតចន យវៀតណាម នងដតវាា នរ យណាណ ោះ ខដលដយណដ ើមោន ចងបានទករជ

យោោះរ រាា ខសល (Paracels)យនោះ។

ករជយោោះយសដសពតល (Spratlys): គជារកមងរនយោោះករមាណជាង៤០០ ខដលតយៅករមាណជាង

១៦០០ គ.ម ពករយទសចន ខតយៅជតយវៀតណាម វលពន មា យើស ករ យណ នងដតវាា នជាងយគ។ មានខត

ចន នងយវៀតណាមយទ ខដលទមទរចងោនោរទករជយោោះ យសដសពតល (Spratlys) ទងកសង។ វលពន

មា យើស ករ យណ នងដតវាា នចងបានខតយោោះណាខដលតយៅជតយរៀរ ករយទសយគខតរ យណាណ ោះ។៥

ភាគយកចើនដនករជយោោះទងយនោះ គជាផទ ងលែ ៗ នងជាលែរ ករោះទរខតរ យណាណ ោះ យ ើ មានយោោះតចតច

ណាសខដលមានមនសសរសយៅ។ វាគរខនែងសកមារសកមារចតររសនវា ឬ ទរយនសាទកតម ចននខដល

បានយវើចរាចររនងខដនទរយនោះខតរ យណាណ ោះ។ ររ ខនដរចចរបននយនោះ វាបានោែ យៅទចាររមែរណររសរណាដ

ករយទសខដលមានកពខដនជារនងខដលសមកទចនខលងតបងយនោះ យោ សារខតវាមានលករយយជនយកចើន

ចយ ោះករយទសររសពរយគនម ៗយៅយលើសទធ នវាចរណ យនសាទកត ររររខរា យករងោត នងឧសែយនមែជាត

នងជាទតាង ទធសាសដសដម ដសខលនងខដរ។

៤ ទបភព ៖ www.wikipedea.org/southchinasea. ៥ បណឌ ត េ ទយច “នយោបាយការបរយេសៈ មសលមញ ថងៃយនេះ ថងៃសសែក” រកាសេធ២០១៥ ។(េពរេ ០២)

http://www.wikipedea.org/southchinasea



៣. លកខណៈពខរប មរទយចនខាងតបង សមកទចនខលងតបង គជាតរនសមកទម ខដលសមបរយៅយោ សមបតដមែជាតដមានតដមែ នងជាទ

តាង ទធសាសដសដ នងលមសាសដសដម ដសខលនសកមារតរនអាសអាយគន នងអាសចងរ ។ នធានខដល

មានតដមែដមហាសាលយនោះ កតវាបានយគរពងខតយវើោរដយណដ ើមោន យដើមបោនោរវាយោ ផដ ចមយរៀងៗ ែន។

យរើយយងយៅតាមោរកសាវកជាវររសករសងររញសាថ ន វលពន អពករលពជលលមែជាតទយៅ គសមកទ

ចនខលងតបង ជាតរនសមកទម ខដលមានភាពសររខររយៅយោ សតវសមកទ នងររះសាគរជវចកមោះកគរ

ករយលទរសយៅរនងបាតសមកទ ខដលជាសមបតដមែជាតម មានសារៈសខលនរតសកមារករពយនធយអរើស

(Ecology)។៦

៣.១. ធនធានធមមជាត នធានមែជាត ខដលមានយៅរនងសមកទចន

ខលងតបង គជាករយលទនធានដរកម យ ើ វា

កតវបានយគយវើោរខរងខចរជា ករយលទនធាន

ខដលមនអាចយរើតយើើងវញ បាន (Non-

Renewable Resource) មានយករងនងឧសែយន

មែជាត(Gas) នងនធានខដលអាចយរើតយើើង

វញ បាន (Renewable Resource) មានកត

នងជវចកមោះយសងៗម ចននយទៀត។៧

យករងោត នងឧសែយនមែជាត : តរនសមកទចនខលងតបង គជាសដរអាងយករងោត នងឧសែយនដម

ងខដរ យោ តរនយនោះមានយករងោតយៅ ករមាណ ១.២ គ.ម៣ (៧៧០០ោនបាខរាល) នងឧសែយនមែជាត

ករមាណ ៧៥០០ គើខម កត វតគរ ។៨ យៅឆន ១៩៨៩ ករសងនធានខរា នងលគពាសាសដសដចន បានបា នសាែ ន

៦ ខហើ ខរធន “ សមទេចនខាងតបងៈ កន ងចកខ នយោបាយរបសពកអនកវភាគយេធសាសរសដអនដរជាត” យបាេះពមពផាយយោយ យោងពមព ពនលសមែរ សមឧសភា ឆន ២០១៣ ។(េពរេ០៣-០៤) ៧ ខ ៀប ផល “បញហា ទបឈមយៅកន ងេនាកេនងអនដរជាត : បញហា សនដសមតបនអាសអាយគនយ (ឥេធពលថផទកន ងកន ងរដឋ ការទបកតទបសែងកន ងតបន ឥេធពលពខាងយទៅ)” រកាសេធ ២០១១ យោងពមពយជាគែយ។ (េពរេ៣៨០) ៨ បណឌ ត េ ទយច “នយោបាយការបរយេសៈ មសលមញ ថងៃយនេះ ថងៃសសែក” រកាសេធ២០១៥ ។(េពរេ ០១)



ថន តរនករជយោោះយសដសពតលមានយករងករខ ល ១៣០ នោនបាខរាល យ ើ រមានឧសែយនមែជាតករហារ

ករខ លោន យនោះខដរ។ ទនននយ យនោះ រដចជាមានលរះណៈសទដះន ម ស យរើយករៀរយៀរករលពពតមាន

ឯររាជយបានរងហា ទនននយ ទរជាងយនោះ។៩ ោរបា នសាែ នទងយនោះមានលរះណៈលោន ពយក ោះរងវោះខលត

ទនននយ លវយរើមានភាពមនសសងហវ រោន បានយរើតយើើង យោ សាររោះ លបាល មានរណងទរទ ោរវញនយយ

គពររយទសរយោ យ ើ ទនទមោន យនោះ ករម នយករងទោរទនននយ ឱយទរ យដើមបោរ ររចចសនា

ណជារមែខដរ។១០ យករងោត នងឧសែយនមែជាត គជាករលពថនមពលដសខលនរត សកមាររយកមើឱយ

វញសយ យសដរចច ឧសា រមែមានដយណើោរលអ យដើមបជ ជកម រយណើនយសដះរចច នងោរអលវឌឍនជាត

ររសករយទសនម ៗយៅរនងតរនជវញ យនោះ ជាពយសសតរនអាសអាយគន ខតមដង។

មចាា ជាត(កត) : យកៅពអាងសដរយករង នងឧសែយនមែជាត សមកទចនខលងតបងរជាសដរនធានខដល

អាច រមរយករើជាលែបានយ ងយកចើនសនធរសនធ រ ខដលរនងយនោះមចាច ជាតសខលនជាងយគ។ សមកទចនខលង

តបង ដលនវជាតករយតអនដលមនសសរារោននរខដលរសយៅតាមតរនយននរ យ ើ យគបា នសាែ នថន មចាា

ជាតគជាករលពសខលនដនជាតករយតអនសកមារករជាជនអាស ១ នោននរ។ ោរយនសាទកត យៅតរន

អាសយគន មានករមាណ ២៣ភាគរ ។ ដយចនោះ សមកទចនខលងតបងមានសារៈសខលនយ ងយងសកមារ

សមាលភាពដនករជាជនរនងតរន យ ើ សរមែភាពមនសសោនខតរយងកើននវោរគរាមគខ ងមរយលើ

នធានទងយនោះងខដរ។

ររះសាគរជវចកមោះ : រនទ រព នធានទងពរខលងយលើយនោះ សមកទចនខលងតបងរសមបរងខដរនវ សតវ

សមកទ យមែ សមកទ សារា សមកទ ដដកពមាតសមកទ ផក លែ លែរ ករោះទរ ខដលសទធសងជារខនែងអនយកោោះ

ដលោររសយៅររសពរមចាា ជាត ទងចណ នងជកមពងងខដរ។ មនខតរ យណាណ ោះ វាបានជ ដលករពយនធ

យអរើស (Ecology) នងជារខនែងទរទ យលៀវយទសយទៀតង។

ទនទមនងយនោះ តរនសមកទចនខលងតបងយនោះ ររពងខតករឈមងខដរយៅនងោរយនសាទ ស

រណត ោររផែ ដកពលចទរ ោរសររចរញលដ ោររផែ លែរ ករោះទរ នងោរល ចោះររញមាណទរសាអ ត

ខដលបានរងករជាោរសមាព មរយលើសមតថភាពររសតរន រនងោរសាដ រពោរយនសាទ សរកមតយនោះយើើងវញ

។ ររណយនោះ មានឥទធពលដលសនដសពរយ ង ៖

៩ ខ ៀប ផល: Source : Mark J.Valencia, Jon M. Van Dyke, and Noel A. Ludwig “ Sharing Resources of the South China Sea” (The Hague: Kluwer Law International, 1997), (េពរេ ៣៨០): ១០ ខ ៀប ផល “បញហា ទបឈមយៅកន ងេនាកេនងអនដរជាត : បញហា សនដសមតបនអាសអាយគនយ (ឥេធពលថផទកន ងកន ងរដឋ ការទបកតទបសែងកន ងតបន ឥេធពលពខាងយទៅ)” រកាសេធ ២០១១ យោងពមពយជាគែយ។ (េពរេ៣៨០-៣៨១)



ទ១ : ោរយនសាទ សរណត គជាោរគរាមរខ ងម មរយលើសមាលភាព នងោររសយៅ

ររសមនសស (សនដសមនសសជាត) ពយក ោះមចាា ជាតជាករលពករយតអនង នងជាករលពរយងកើត

ោរងហរង។

ទ២ : ោរល ចោះនវចននកត រពងជកម ឱយអនរយនសាទយវើោរយនសាទលចបរ រនងខដនសមកទ

ររសរដះដដទ ឬរនងតរនខដលមានជយមាែ ោះ។ ោរយនសាទសចបរ រណាដ លឱយមានោររ ោះទងរចោន

យ ងយកចើន រវាងទរយនសាទររសរដះជាម នងទរលបត ឬនវាចមបង ររសរដះយសងយទៀត

ខដលនឱយយោរ Alan Dupont បានអោះអាងថន “មចាជាត គជាករលពសខលនដនជយមាែ ោះយៅករជ

យោោះយសដសពតល”។១១

៣.២. ជាផលវនាវាចរណ ខ ាកចច នង ពាណជជកមម សមកទចនខលងតបង គជាែវគមនគមនសកមារនវាចរណដយកចើនរោះររឈរយៅលោរទពរយលើ

ពលពយោរ យ ើ យរើគតអពទ ដនររញមាណទន ណជារមែ ខដលកតវបានដរជញាននែងោតតរនសមកទ

យនោះ មានចនន ៥០% ខដលទន ទងយនោះ បានយវើដយណើរនែងោតឈងសមកទ Malacca ឈងសមកទ

Sundra នងឈងសមកទLombor ។ យកៅពយនោះ រ

មានយករងករមាណ ១.៦ ោនខម កតគរ (១០ ោន

បា ខរាល) ជាយករងយៅ កតវបានដរជញាននែងោត

កចរសមកទ Malacca យរៀងរាលដលៃ ខដលជារខនែង

សមបរយៅយោ យចារសមកទងខដរ។១២ យគបា ន

សាែ នថន មានរបា លយកចើនជាង ៤១ នយកគឿងរនង

ម ឆន ៗ បាននែងោតសមកទចនខលងតបង យ ើ

យកចើនជាងោរនែងោតកចរខកពរជរ ស យអ

(Suez Canal) ពរដង នងជតរដងដនចននសររខដលនែងោតតាមកចរខកពរជរ បា ណាមា (Panama

Canal) ។ររណយនោះ បានយវើឱយទនរទនងយសរកភាពចរាចរតាមែវសមកទ(The Sea Line of

១១ ខ ៀប ផល “បញហា ទបឈមយៅកន ងេនាកេនងអនដរជាត : បញហា សនដសមតបនអាសអាយគនយ (ឥេធពលថផទកន ងកន ងរដឋ ការទបកតទបសែងកន ងតបន ឥេធពលពខាងយទៅ)” រកាសេធ ២០១១ យោងពមពយជាគែយ។ (េពរេ៣៨១-៣៨២) ១២ ខហើ ខរធន “ សមទេចនខាងតបងៈ កន ងចកខ នយោបាយរបសពកអនកវភាគយេធសាសរសដអនដរជាត” យបាេះពមពផាយយោយ យោងពមព ពនលសមែរ សមឧសភា ឆន ២០១៣ ។(េពរេ០៣)



Communication-SLOC) មានសារសខលនសកមារជវញតយសដះរចច នងយសថរភាពយសដះរចចររសរណាដ រដះអា

សា ននជាយកចើន រនងយនោះរមានជរ នងខដរ។

៣.៣. ជាទយតងយទយធសាសដរនងភមសាសដរ ខាន សមកទចនខលងតបង គជាតរនសមកទម ខដលមានអតថនយ លមសាសដសដ នង ទធសាសដសដដកជាលយកៅ

នងមានសារសខលនរត។ វាគជាទតាង ទធសាសដសដ ខដលសថតយៅចរណាដ លែវទរររសនវាដរយករងោត

មរពលមភាគយដើមរ យឆព ោះយៅករយទសចន រយរាខលងតបង ដតវាា ន នងករយទសជរ ន យោ នែងោតពមហាស

មកទឥណាឌ មរសមកទចនខលងតបងោតតាមដដសមកទមា ឡាោ។១៣ រនងររណកគរកគងបានតរនសមកទចន

ខលងតបង គមាននយ ថន មនកតមខតកគរកគង

មរយលើែវគមនគមនសកមារនវាចរណឈរ

លោរទពរ យលើពលពយោរយនោះយទ គខលមទង

បានកតតកតាខករោែ តរនសមកទយនោះ យៅជា

“ទោះបា ” ររសករយទស ែនយទៀតងយនោះ

កពមទងអាចរងកោរលបារមនតចមរយលើ

ករយទសទងឡា រនងោរចងយច -ចល យៅ-

មរ នងោរយវើនវាចរណនែងោតតរនយនោះ

អាចយរើតយៅជាយ តោរណនយយបា នង ទធសាសដសដម ដ ខដលអាចនឱយយៅជាតរនហាមឃលតយលើ

ោរយហាោះយ ើរនែងោត ឬជាតរន សមកទហាមមនឱយមានសរមែភាពណាម យៅទយនោះ កពមទងខករ

ោែ តរនយនោះយៅជាមលោះ នយយធា ដចជារងទយពអាយម រញរ ឬពរហាវ សសជរ នធាែ របានយករើកបាសយោោះ

ម ចននរនងតរនយនោះ យវើជារខពងមលោះ នយយធានសមយ សសដងហរ មយោរយលើរទ២យនោះ។១៤ ទករជយោោះ

ទងពរ ជាពយសសទករជយោោះយសដសពតល រអាចយករើកបាសយវើជាទតាងសកមារឃលែ យមើលដយណើរ នងទយងវើររស

នវាចមបងអាយមរញរយៅរនងតរនយទៀតង។

១៣ បណឌ ត េ ទយច “នយោបាយការបរយេសៈ មសលមញ ថងៃយនេះ ថងៃសសែក” រកាសេធ២០១៥ ។(េពរេ ០៣) ១៤ ខហើ ខរធន “ សមទេចនខាងតបងៈ កន ងចកខ នយោបាយរបសពកអនកវភាគយេធសាសរសដអនដរជាត” យបាេះពមពផាយយោយ យោងពមព ពនលសមែរ សមឧសភា ឆន ២០១៣ ។(េពរេ០៤-០៥)

សាលវទយាលយខេមរៈ ចនកនងបញហ សមទរចនខាងតបង


ណផ ែកទ២

ខោលជហររបចន កនងការរកខសាបយករបជខកាោះបាា រា ថល(Paracel)

នងរបជខកាោះខសដេតល(Spratly) កនងមរទយចនខាងតបង

(ខនទ: រងហា ទតាងខដលមានជយមាែ ោះរនងសមកទខលងតបង តាមរ ៈោរគសវាសជាឯរយតាភាគររសករយទសរនងតរនយនោះ)



១. លនាខ ើមននបញហា ទរទននងរញញា ដនជយមាែ ោះរនងសមកទចនខលងតបងយនោះ គជារញញា ម ដសែគសាែ យៅរនងតរនណៈ

យពលខដលករយទសនម ៗ ខដលជាគរករខជងបានតយវើោរអោះអាងថន ករជយោោះ ឬខដនដដនសមកទចន

ខលងតបងគជាខដនអរយត យភាពររសពរយគយរៀងៗ ែន។ យ ើ រញញា ទងយនោះ វាមានយដើមចមររសវាមន

ចបសោសយើើ យោ វាបានវញវតដយៅតាមសាថ នោរណដនជយមាែ ោះ ខដលភាគនម ៗបានយវើោររងហា នវ

ថនមពល ឬអនភាពដនរមាែ ងយយធា យសដះរចច នងនយយបា ោរទត យដើមបយវើឱយមានយករៀរយៅរនងោរខសវង

ររដយណាោះកសា យៅរនងសមកទចនខលងតបង។

យ ើងពបារយវើោររណតថន រញាដនជយមាែ ោះរនងសមកទចនខលងតបងវាបានចារយដើមយើើងយៅយពល

ណាម ឱយកបារដយើើ ។ រ ខនដយគអាចយវើោរសនែតបានថន រញញា យនោះ វាយលចរររាងយើើងោនខតចបស យៅ

យពលខដល ៖

ករយទសចន បានរយងកើតខនទឯរយតាភាគម ខដលមានរនទ តោតមនយព យល ចនន៩រណាត

(9-dashes) យៅឆន ១៩៤៧ យ ើ បានអោះអាងថន យោោះទងឡា ខដលសថតយៅរនងរនទ តទងយនោះ

សទធខតជាររសចនទងអស។ យោ យៅឆន ១៩៧៤ រងទយពរយោោះករជាជនចន (PLA) បានចលយៅ

ោនោរទករជយោោះ បា រាា ខសល (Paracel) ខដលោលយនោះមានោរករ ទធោន ងខដរ រវាងរងទយព

ចនជាម ទហានយវៀតណាមខលងតបង ជាលទធល ទហានយវៀតណាម ៧១នរកតវបានសមាែ រ។

ថនន រដរនយវៀតណាមបានជនទើហររណថន ទករជយោោះយនោះជារមែសទធ ររសឥណឌ ចនោលពសមយ

អាណានគមបារាង ររ ខនដទករងយរ ោងមនកពម យ ើ ខលមទងបានសាងសងមលោះ នម សកមរ

រងទយពយជើងទរររស ែនយៅទយនោះយទៀតង។១៥

អនសញាររសអងរោរស ករជាជាតសដពចបរសមកទយលើរទ៣ (United Nations Convention

Law of Sea- UNCLOS III) ម កតវបានអនមយតយើើងយៅដលៃទ១០ ខន ឆន ១៩៨២ នងចលជា

រមានយៅដលៃទ ១៦ ខវញចាោ ឆន ១៩៩៤ ។ យោលរណងដនអនសញញា យនោះ គយដើមបជ ោរ ររណាដ

រដះទងឡា រាលសទធ សមកទ។ រនងអនសញញា យនោះយគបានរណតយ ងចបសោសអពសទធ ឬខដន

១៥ បណឌ ត េ ទយច “នយោបាយការបរយេសៈ មសលមញ ថងៃយនេះ ថងៃសសែក” រកាសេធ២០១៥ ។(េពរេ ០៣)



សមតថរចចររសរដះរនងោរយវើសរមែភាពយសងៗ ខដលអនសញញា យនោះបានរណត។១៦ យោ សមាអ ងយលើ

អនសញាយនោះយ ើ យទើរបានជា ករយទសខដលជាភាគជយមាែ ោះទងអស រមរយវើជាសមាអ ងខលងគត

តដ តាមរ ៈោរររកសា ព ែមសារដនរចចកពមយកពៀងទងយនោះ យដើមបោកទនវោរអោះអាងររស

ពរយគយរៀងៗ ែន។

យៅរនងឆន ១៩៩២ សាធារណរដះករជាមានតចនបានអនមយតចបរលែម ខដលនយ អព ោរ

កគរកគងដទសមកទ យោ អាកសយ យៅនងចបរយនោះចនជាឯរយតាភាគអាចរណតនវអរយត យ

ភាពយៅយលើតរនទងឡា រនងោអ ងសមកទចនទងមល។ យៅរនងចបរលែបាននយ អព សទធ ររស

ចនសដអព ោរយករើកបាសរមាែ ងស វ វយដើមបខលឃលងដលអនរណាម ខដលបានចលតរនដទទរ

ររសចន យោ សចបរ។ យកៅពយនោះ ចយ ោះនវាររយទសចារពយពលយនោះយៅកតវខតសោរ

អនញញា តនែងោតពសណារអណាចចន យោ ចនបានអោះអាងថន ជាដទទរររស ែន ឬនវាមជទរ

កតវខតនែងោតយោ សាថ នភាពយរើរយលើដទទ

រ។ ចយ ោះចបរលែយនោះ យ ើងយឃើ ថន ចន

បានតាង ែយនឯងជាមាច សយលើតរនសមកទចន

ខលងតបងរចយៅយ ើ យ ើ ខលមទងហា ន

គរាមយករើរមាែ ងយយធាយទៀតង។១៧

ភាពសែគសាែ យៅរនងតរនោនខតសជយកៅយើើងៗ យោ សារខតករយទសខដលទមទររមែសទធ យលើ

ទករជយោោះយសដសពតល (យលើរខលងខតករ យណ)បានោររមាែ ងទយពររស ែនយៅយលើទករជយោោះ។

រមាែ ងទយពខដលមានចននយកចើនជាងយគយៅយលើយោោះ គយវៀតណាម នងចន។ យៅយលើយោោះម ចននកតវ

បានោររងទយពយោ លលពន នងមា យើស។

១៦ អង រដឋា “ នតអនដរជាតសាធារណៈ” សាកលវេាលយភមនទនតសាសរសដ នងវេាសាសរសដយសដឋកចច យបាេះពមពយលកេ៦ រកាសេធទគបោា ង កញហា -២០១២ ។ េពរេ ១១១-១១៦) ១៧ ខ ៀប ផល “ បញហា ទបឈមមមយៅកន ងេនាកេនងអនដរជាត យទកាយសសររា មទតជាក ”ភនយពញ យោងពមពសមលាភ រកាសេធទគបោា ង ឆន ២០០៧ ។ េពរេ(៦១២)



២. ការរបកានងទាមទារអធបខតយយភាពខលើថ នមរទយចនខាងតបង

យៅយកោ សសដងហរ មយោរយលើរទពរនងរនងអើងដនសសដងហរ មកតជារ សមកទចនខលងតបង បានោែ

យៅជាតរនម ខដលមានោរវញវតដនខលែ ងទងខនរនយយបា លមសាសដសដ ោរទត យយធា ណជារមែ យសដះ

រចច នងថនមពល រនទ រពរណាដ រដះ នងរណាដ ករយទសយៅតាមតរនយននរដនសមកទចនខលងតបង បានចារយដើម

នោន ចលយៅកតតកតា នងោនោររណាដ យោោះទងឡា រនងសមកទចនខលងតបង ខដលភាគយកចើនដនយោោះទង

យនោះសថតយៅជតនងករយទសររស ែន (យលើរខលងខតចន នងដតវាា ន)។ យកោ ពសសដងហរ មកតជារបានចរយៅ

សមកទចនខលងតបង របានោែ យៅជាតរនម ោនខតយៅដ យើើងៗទងខនរនយយបា នងយយធា យៅយពល

ខដលករយទសចនបានយងើរយើើងយ ងឆររ យស ទងវញសយ យសដះរចច នងយយធា។ មា ងយទៀតយៅយពលខដល

អនសញញា ររសអងរោរស ករជាជាតសដពចបរសមកទIII (UNCLOS III) កតវបានរយងកើតយើើងយៅឆន

១៩៨២ បានោែ យៅជាអណោះអណាងខលងខនរគត តដសកមារករយទសយវៀតណាម វលពន មា យើស ករ

យណ សងាររក នងឥណឌ យនស រនងោរទមទរ នងករោសសទធយលើយោោះម ចននរនងករជយោោះរនងសមកទ

ចនខលងតបង។ ោរទមទរ នងោរករោសសទធយលើខដនសមកទចនខលងតបង កតវបានយវើយើើងយោ រណាដ

ករយទសទងអសយនោះបានករោន រនវមលោះ ន នងយោលោរណសៗោន ដចតយៅ ៖

២.១. ខោលជហររបចន កនងបញហា មរទយចនខាងតបង ២.១.១. សរបវតដាែដ នងបរណវរា

ចនបានរណតសមាកពខដនរនងោរទមទរររស ែនយៅរនងរគនសរនទ តកបារនចណច ខដលបាន

រងហា ែនជាយលើរដរងយៅរនង "ខនទទតាងយោោះរនងសមកទចនខលងតបង" ខដលយច ា យោ រោះ លបា

លចនោលពខរមភៈឆន ១៩៤៨ ។

ជនជាតចនររាណបានររយឃើ ករជយោោះ Nansha យនោះជាដរងយៅសតវតសទពរ។ ជាម នង

ោរអលវឌឍដនឧសា រមែសមកទបានយវើឱយករជយោោះ Nansha ចារយតើមយដើមបទរទ ោរចារអារមែ

ណ។ ករយទសចនបានរតរយឈលែ ោះយោោះយៅសមកទចនខលងតបងថនជា "ទករង Changsha" រនងអើងយពលដន

រាជវងស ថនង នង រាជវងសសង (៦១៨-១២៧៩) ។



ជនជាតចនបានយវើោរអលវឌឍននងកគរកគងដរងយគរងអសយៅករជយោោះ Nansha ។ រនងរជាោល

មហាយនងដនសតវតសទ១ មនកគសតសររាជ នងរណតកតាោវ ងចវយោ រាជវងសជន បានរតកតានវ

សរមែភាពអនរយនសាទចនរនងសមកទចនខលងតបង។ យៅរនងរាជវងស Ming នង Qing (១៣៦៨-១៩១១) ភាគ

អនរយនសាទយោោះដ ណានបានយវើោរយនសាទររសពរយគយៅោនករជយោោះ Nansha សកមារោរយនសាទកត

នងោរករតរតដោរដរជញាន នងជារខនែងសកមារជសជលទរ ឬសយៅ យៅយពលយនោះអនរយនសាទបានរានដ

នងោយដើមយឈើ។

យៅសតវតសទ ១៩ ោរររររររសររយទស យោ ខអរយលើោរពតខដលមានកសារយនោះបានសារភាព

ថនចនបានរយងកើតោរកគរកគងយលើករជយោោះ Nansha ដរងយគម ។ អនរយនសាទដនយតដដ ណានបានយៅ

រសយៅ កពមទងោកតសរ នងចញច មយងសមកទយៅទយនោះងខដរ។ ពរយគម ចននខដលរសយៅយោោះយនោះ

ថន: ពរយគជាមគរយទទសយៅសមកទខលងតបងសកមាររងទយពយជើងទរររសចករលពអងយគែស។

ចនជាករយទសដរងខដលបានអនវតត តាត ោរយៅយលើសមកទចនខលងតបង។ យយងតាមតារាងដនោរ

យវើនវាចររនងរាជវងស Ming បានរតកតាយ ងចបសអពករជយោោះ Nansha ។ ខនទពររនងរាជវងសឈង

ម ចោះោលររញយចាទពឆន ១៧១៦ នងម យទៀតឆន ១៨១៧ យោ រមរញចលងខដរ ទងយោោះណានសា

យ ើ ពរយគបានយៅថន "Wanli Shitang" ។ យៅឆន ១៨៨៣ ករយទសអាលែម ងបានរញឈរសរមែភាពោរ

យសើរអយងកតររស ែនយលើករជយោោះ Nansha រនងោរករឈមមនងោរតវាា ពរោះ លបាលឈង។ រនងឆន

១៩៣៣ ោរោនោរររសបារាងយៅយោោះណានសាបានទទលរងោរតរតពអនរយនសាទចន រនទ រមររោះ ល

បាលចនបានោរ រយរណដ ងររស ែនករឆងនងករម នបារាង ខដលបានមរយវើោរររររយៅតរនទង

យនោះ។ យៅឆន ១៩៤៦ យោ យយងតាម "យសចរតករោសករងខគរ" នង "យសចរតករោសទករង Potsdam"

រោះ លបាលចនបានករោសអរយត យភាពររស ែនយលើករជយោោះយៅសមកទចនខលងតបង នងលែរ ករោះទរ

កពមទងោររសាងយើើងវញ នវនអរយត យភាពយលើយោោះយមទងយនោះ។

យៅឆន ១៩៤៧ ករយទសចនបានរងហា ដលសាធារណៈជនទយៅនវតារាងយឈលែ ោះចាស នងលែដនយោោះ

រនងសមកទចនខលងតបងខដលកតវបានយគោរយៅយកោមអលបាលរចចដនយតតោវ ងទង។ យៅរនងខរមភៈឆន

១៩៤៨ រោះ លបាលចនបានយច ា នវ "ខនទទតាងយោោះរនងសមកទខលងតបង" ខដលកតវបានអនមយតយើើង

វញ ងខដររនទ រពោររយងកើតសាធារណរដះករជាមានតចន។ រនងឆន ១៩៥១ យយងតាមយសចរដក ង "សនធ

សញញា សនដភាពជរ ន" នង "យសចរតខលែងោរណររសសននសទទករង San Francisco" បានករោសយោ

អតតន ររដះមសដនតចន ជយអនឡា បានចងអលរងហា ថន: យោោះសសា យោោះណានសា នងយោោះចងសា ជា



ទរដររសករយទសចន ។ រនងឆន ១៩៥៨ ករយទសចនបានោរយច នវ “ យសចរតករោសសតពខដនដសមកទ

ម យនោះ”។ រនទ រមរ យៅរនងោរករឈមមនងោររយោលរ នពសណារមហាអណាចររយទស ខដលរ

ោះ លបាលចនបានឈរយៅយលើឱោសជាយកចើនបានយវើោរអោះអាងអរយត យភាពមនអាចករខររបានររស

ែនយលើករជយោោះNansha ។

ស គមនអនតរជាត នងករយទសខដលជយមាែ ោះម ចននបានរញញា រព អរយត យភាពយព យល

ររសចនយលើសមកទចនភាគខលងតបង។ យរើយយងតាមឯរសារោរទតពនទ យវៀតណាម មតងយ ើ មតងយទៀតនង

ជាជារោរបានទទលសារ លថន យោោះសសានងណានសាជាទរដររសចន។ ខនទជាយកចើនបានយច ា

យោ រណាត ករយទសជាយកចើនយៅទទងពលពយោររមទងរមា ន យអសប នង ករយទសជរ នបានទទល

សារ លករជយោោះ Nansha ជាទរដររសចន។

ោរអោះអាងអរយត យភាពររសចនយលើសមកទចនខលងតបង កតវបានភាា រយ ងសខលនយៅនង

រណាតរនទ តកបារនចណច (9-dashes) ( jiuduanxian ) ខដលយោលោរណយនោះកតវបានយច ា យៅ

រនងខនទករយទសចនរនងឆន ១៩៤៧ យ ើ បានករោសអរយត យភាពនងសទធ ខដនសមកទររស ែនយលើ

ករជយោោះ នងខដនទរទងអសយនោះយៅរនងរនទ តកបារនរណាតររស ែន យរើយទោះរជារោះ លបាលករងយរ ោ

ងបានយច ា ជាែវោរខនទលែយៅឆន ២០១៤ យោ យករើដរសញញា រនទ តខដលជាកពខដន។ ររភាពទ ២

រងហា ថនោរទមទរកតតោន អរយត យភាពយៅសមកទចនខលងតបង យោ មានោរទមទរររសករយទស

ចនយនោះយរើយយងតាមយោលោរណកបារនរណាតរនទ តករ ម។ តរនយនោះកតវបានសមារ លយោ រនទ ត

យៀវគមានមលោះ នយលើតរន UNCLOS ២០០មា ជាតរនយសដះរចចផដ ចម (EEZ) ភាា រយោ ខើរពោន

យៅនងោរអោះអាងអរយត យភាពររសយវៀតណាម វលពន មា យើស ករ យណ នងឥណឌ យនស។ យ ើ

យោោះទងយនោះបានសមារ លជាចណចដរតង គជារខនែងខដលមានជយមាែ ោះអរយត យភាពយៅរនងករជយោោះបា រាា

ខសល (Paracels) នងករជយោោះយសដសពតល (Spratlys) រវាងករយទសចននងករយទសអាសា នយសងយទៀ

ត។ យៅឆន ១៩៩៦ ករយទសចនបានរងហា ខសមលោះ នសកមារោរករជយោោះបា រាា ខសល (Paracel)s រ ខនត

មនបានយវើដយចនោះសកមារករជយោោះយសដសពតល (Spratlys) យើើ ។ ណៈយពលខដលោរទមទរររសចន

យោ ខអរយលើសាថ នភាពខនរចបរនងសទធ សមកទដនរនទ តកបារនរណាតយៅខតមនចបសោស លសតតាងដន

ោរទមទរអរយត យភាពយ លអោះអាងោរ រ ែន ឬររស ែនអាចកតវបានររយឃើ យៅរនង:

(១) ឆន ២០០៩ រណតទត យៅឱយអគរយលខលោរអងរោរស ករជាជាតយនែើ តរយៅនងឯរសារ

ខដលបានោរយសនើរមោន យោ ករយទសមា យើស នងយវៀតណាមយៅយលើខលងយកៅខដនរណតដនទវរយនើ



(២) ឆន ២០០៩ ខដលរញញា រ ជារមពោររណតខដនខលងយកៅដនទវរយនើ នង

(៣) ឆន ២០១១ រនងរណតទត យៅឱយអគរយលខលោរអងរោរស ករជាជាតយដើមបយនែើ តរយៅនង

រណតទតររសករយទស វលពន ។

ឯរសារដរងខដលតលនវខនទររសចនជាម នងរណាតរនទ តកបារនចណច ខដលយច ា យៅឆន

១៩៤៧ យដើមបជាោរោកទរនងោរទមទរអរយត យភាពររស ែន មនទទលបាននវោរររកសា រញញា រ

ចបសោសណាម យនោះយទ។ រ ខនដ ឯរសារជាយលើរទពរបានករោសយោ ខអរយលើចបរសមកទUNCLOS

ខដលជាសទធដនខដនយោោះយដើមបពកងរ សពតរនយសដះរចចផដ ចម (EEZ) ២០០មា នវញច ពងរារបាតស

មកទយៅសមកទចនខលងយរើតនងតរនសមកទទរដយសងយទៀត។ ឯរសារទររលរយើើងវញ ពោរអោះអាង

អរយត យភាពររសចនដចខដលោលពមនខដលបានោរជនរនងឆន ២០០៩ រនងរណតទត យៅអងរោរ

ស ករជាជាត។១៨

១៨ Weifeng Chaou យបកខែនបណឌ តយៅមនទរវេាសាសរសតនយោបាយនងេនាកេនងអនតរជាតសាកលវេាលយសវយតថនេទកងមា ទរដ (អតថបេដកទសងយចញពបេវភាគរបសសារពតមនចន សន ហរ) ថងៃេ ៥ សមវចឆកា ឆន ២០១៥ ។



២.១.២. ឥរធពលសែដឋកចច នងសោធា

ជារខសដងយ ើងយឃើ ថន រងទយពរយោោះករជាជនចន(PLA) បានយនែៀតចលយៅោនោរទករជយោោះបា

រាា ខសលទងកសង យៅឆន ១៩៧៤ ខដលោលយនោះមានោរករ ទធោន ងខដរ រវាងរងទយពចនជាម ទហាយវៀ

តណាមខលងតបង ជាលទធលទហានយវៀតណាម៧១នរ កតវបានសមាែ រ។ ថនន រដរនយវៀតណាមបានជន

ទើហររណថន ទករជយោោះយនោះជារមែសទធ ររសឥណឌ ចនោលពសមយ អាណានគមបារាង ររ ខនដទករងយរ

ោងមនកពម យ ើ ខលមទងបានសាងសងមលោះ នម សកមាររងទយពយជើងទរររស ែនយៅទយនោះយទៀត

ង ។១៩ យរើយយងយៅតាមយោរសាសដសាដ ចារយ Thayer ររសអសដសាដ លឱយដងថន រងទយពរយោោះករជាជនចន

បានចាតទរសមកទចនខលងតបងយនោះ “ជាតរនសាែ ររស” យ ើ រងទយពរយោោះករជាជនចនបាននងរពងរយងកើន

ឱយអសសមតថភាពររសរងទយពយជើងទរចន យដើមបមានលទធភាពកគរកោនរនងោរធានោរ រអរយត យ

ភាពយៅយលើសមកទចនខលងតបងយនោះឱយបានសករត កពមទងបានយវើកគរយ ងរនងោររ តដលរាលោរ

យកជៀតចលនវោររយោលរ នខដនអរយត យ យទោះររនងររភាព ឬអនភាពណាម រមទងស រដះអា

យមរញរ យៅរនងតរនជវញ សមកទ នងតរនសមកទសខលនៗ ររសចនយទៀតង។២០

ររសករជាមានតចន ធាែ របាននយ សនាយៅោនករជាជនររស ែនរមមរយ ើ អពយរងង

ោរ រររណភាពទរដ គមនឱយបាតម ចយរៀរយៅករយទសណាម យទ។ យៅឆន ១៩៩២ ចនបានករោសថន

១៩ បណឌ ត េ ទយច “នយោបាយការបរយេសៈ មសលមញ ថងៃយនេះ ថងៃសសែក” រកាសេធ២០១៥ ។(េពរេ ០៣) ២០ ខហើ ខរធន “ សមទេចនខាងតបងៈ កន ងចកខ នយោបាយរបសពកអនកវភាគយេធសាសរសដអនដរជាត” យបាេះពមពផាយយោយ យោងពមព ពនលសមែរ សមឧសភា ឆន ២០១៣ ។(េពរេ-០៥)



ទករជយោោះទងពរយនោះ (បា រាា ខសល នងយសដសពតល) ជារមែសទធ ររសចន យ ើ ថននងយករើរមាែ ងយយធាយរើ

សនជាអរយត យររសចន កតវករយទសណាម រយោលរ ន។២១ ចនជាករយទស ខដលមានលទធភាព

យយធាខលែ ងជាងអនរករោសដដទយទៀត យ ើ ចនរពងពកងងលទធភាពខដនទរ នងអាោសងខដរ។ យៅខ

យមសាឆន ២០០០ ចនបានយវើសមករ ទធករររយោ យជាគជយ ខដលជាជហានសខលនម រនងោរោរតាង

អណាចយលើសមកទចនខលងតបង។ លវយរើចនមនទនមានលទធភាពយោោះកសា ជយោោះសមកទចនខលងតបង តាម

រ ៈរមាែ ងយយធា (យោ ទករងយរ ោង មានរណងយវើទនរទនងយសដះរចចជាម រណាដ ករយទសអាសអា

យគន យគមានយ ត លកគរកោនរនងោរយជងថន ចននងមនខសវងររលទធលយនោះយទ) រយៅដលៃអនគតចន គ

ជាអនរករោសអរយត យខតម គត ខដលអាចយោោះកសា រញញា យនោះបាន។២២

យយងតាមយសៀវយៅសម សដព 'ោរអលវឌឍករររយោ សនតភាពររសករយទសចនឆន ២០១១

“ខដលយច ា យោ ករមកររារដះររសករយទសចន អពអតថករយយជនជាតជាចមបងកតវបានរណត

យ ងជារោរដចជា: (១) អរយត យភាពររសរដះ (២) សនដស ជាត (៣) ររណភាពទរដ (៤) ោរ

រកងររកងមជាត (៥) ករពយនធនយយបា ររសករយទសចនខដលបានរយងកើតយើើងយោ រដះ មែនញានងសថរភាព

សងរមរម នង (៦) ោរោរ រជាមលោះ នសកមារធានោរអលវឌឍយសដះរចចនងសងរមករររយោ ចរភាព។

ន មនយ ដនអវខដលរយងកើតបានជាររសករយទសចន ចនបានលករយយជនសនលររស ែនមនកតមខតរងហា

អពោរអោះអាងខដលរពងយរើនយើើងររស ែនយលើអរយត យភាពមានជយមាែ ោះរ យណាណ ោះយទ រ ខនតខលមទងមាន

ទនរចតតយរើនយើើងនងននទៈយដើមបោរ រលករយយជនជា ទធសាសដសតររស ែនយៅសមកទចនខលងតបង។

ោលពខររកោឆន ២០១២ រដះសភាយវៀតណាមបានអនមយតចបរម សដពោរោរ រ កពខដនស

មកទររសយវៀតណាមយដើមបរមរញចលទងករជយោោះបា រាា ខសល Paracel នងករជយោោះ Spratly ។ យៅរនង

ោរយនែើ តរយៅនងោរផែ សរតរររសយវៀតណាម ករមកររារដះររសករយទសចនបានអនមយតោររយងកើតទ

ករងលែដន យតតដ ណាន យោ បានកគរដណត រករជយោោះ Paracel នង Spratly យៅរនងខដចោន ។ យនោះគ

កោនខតជាឧទ រណម ដនោររយងកើនោរអោះអាងលែររសចន យលើអរយត យភាពររស ែនយៅសមកទចន

ខលងតបង។ ណៈយពលខដលោរយមលបតររសចនពយលើអាោស នងយោ រងទយពយជើងទរ យៅឆន ២០១២

កតវបានោរពកងហ យៅតាមយោោះនងខដនទរយៅជវញ ករជយោោះ Spratlys យដើមបអោះអាងនងោរ រ

២១

បណឌ ត េ ទយច “នយោបាយការបរយេសៈ មសលមញ ថងៃយនេះ ថងៃសសែក” រកាសេធ២០១៥ ។(េពរេ ០៩) ២២ ខ ៀប ផល “បញហា ទបឈមយៅកន ងេនាកេនងអនដរជាត : បញហា សនដសមតបនអាសអាយគនយ (ឥេធពលថផទកន ងកន ងរដឋ ការទបកតទបសែងកន ងតបន ឥេធពលពខាងយទៅ)” រកាសេធ ២០១១ យោងពមពយជាគែយ។ (េពរេ៣៨៨-៣៨៩)



អរយត យភាព នងសទធ សមកទ ខដលករយទស វលពនបានសខមតងោរតវាាយ ងខលែ ងករឆងនងសរមែភាព

ឈលែ ន នររសចន។ រនងោរយនែើ តរយៅនងោរតវាា ររសករយទស វលពន អនរន រយករសងោរ រជាត

ររសករយទសចនយោរ Geng Yansheng បានខលែងថន: ករយទសចននងករឆងនងោររងកយ តយយធា

ឥរញយរលោចខលតណាម ពករយទសយសងយទៀតងខដរ ខដលបានអោះអាងថនភាពជាមាច សដនករជយោោះ

Spratlys ។ ោរតាងចតត នងននទៈររសយយធាចន យដើមបោរ រអរយត យភាពខដនដនងោរ រសទធ នង

លករយយជនតាមសមកទររសយ ើងគរងមារ ត យោ សយៅយលើយ ងចបសថនចនអាចនងមានននទៈរនង

ោរយករើរមាែ ងយដើមបជរ នងោរ រអរយត យភាពជាត នងររណភាពទរដ នងពតជាបាននែោះរញញច ងព

ឥរញយរលយ លអោះអាងោរ រ ែន ឬ ោររករធាតយើើងររសករងយរ ោងយឆព ោះយៅររ អរយត យភាពនង

សទធ ខដនសមកទយៅសមកទចនខលងតបងររស ែន។ ចារតាងពឆន ២០១៤ ករយទសចនបានរយងកើនោរសាង

សងយោោះសរបនមែតយលើករជយោោះ Spratlys ខដលបានរងកយៅជាជយមាែ ោះម ខដលមានភាពតានតងយៅស

មកទចនខលងតបង នងោរទរទ ោរ រចតតទរោរោនខត រកររាលោល។ យៅរនងខតោឆន ២០១៥

តោោរអចដសដនត ដនអាជារណាត លយៅទករងឡាយអបានយច យសចរតសយកមចថន ែនមាន តាត ោរយលើ

ររណរតងយៅរនងឆន ២០១៣ យោ ករយទស វលពនករឆងនងោរទមទរររសករយទសចនយនោះ រ ខនតវា

កតវបានយវើព ោរយោ ករយទសចន។

យទោះរជាជយមាែ ោះខដនដយៅយលើសមកទចនខលងតបង បានយរើតមានអសរ ៈយពលជា រណាសមរ

យ ើ យ ើ សាថ នភាពយនោះបានររាសនតភាពយៅរនងរ ៈយពលរ នែ នទសវតសររនែងមរយ ើ ខដលធាត

សខលនដនជយមាែ ោះជាចមបង សយៅមរយលើទដះភាពយសដះរចចដចជា ដយណើរោរយៅចលយៅររររយករង នងឧសែយន

នធានជលល នងនធានសមកទយសងៗយទៀតងខដរ។ រនទ រពបានអនវតតយោ យជាគជយ យលើោរយវើ

រខណទកមងយសដះរចចជារនតរនទ រយ ងទលទោ ម ករយទសចនបានចលយៅរនងករពយនធយសដះរចចពលព

យោរ នងររាបាននវរយណើនយសដះរចចយ ងឆររ យសរនងរ ៈយពលជាង ៣០ឆន ។ យនោះយរើយយងតាមមលន

ររ វតថអនតរជាត ចនបានវាាោចអាយមរញររនងនមជាករយទសយសដះរចចរតររសពលពយោរ រនងោរ

ទ លរះណឌ ឥទធពលយសែើអណាចយៅរនងឆន ២០១៤ យរើនយើើងររសករយទសចនខដលជាមហាអណាចពលព

យោរគជាោរពតម ខដលកតវបាន យវើោរផែ សរដរនវយោលរណងថនន រតរនខដលមានកសារ នងសោដ ន

ពលរពងរករចយកមើនដនទនរទនងអនដរជាតយៅអាសខលងយរើត ។ សាថ នភាពយសដះរចចនងយយធាររស ែនយរើន

យើើងបានផែ សរតរសខលនតលយភាពអណាចយៅរនងតរន។ រនងនមជាករយទសខដលមាន អរយត យភាព

យលើសមកទចនខលងតបង មានសារៈសខលនយ ងខលែ ងសកមារោរោរ រនវែវថនមពល យសដះរចច នងសនដស



ជាតររសចន ទងអណាចយសដះរចច នយយបា នងយយធាររស ែនខដលរពងយរើនយើើងរនងោរជរ នង

ោរ រលករយយជនសនលររស ែនដចជាអរយត យភាពររសរដះ សនដសជាត នងររណភាពទរដ

យោ យករើមយាបា ោរទតយសដះរចច នយយបា នងយយធា។ ជារខសតងោរផែ សរតរតលយភាពដនអណាច

បានតលនវោរពនយលយ ងខលែ ង ចយ ោះអវខដលករយទសចនរពងអោះអាងនវអរយត យភាពររស ែនយៅ

យលើសមកទចនខលងតបង។ វានងយលចយើើងោនខតចបសដនអណាចររសចនខដលរពងយរើនយើើងនងមានឥទធ

ពលដលោរផែ សរតរតលយភាពដនអណាច នងោរករខជងជា ទធសាសដសតរវាងចននងអាយមរញរបានោែ ជា

រតាត សខលនសកមារភាពតានតងលែ យៅសមកទចនខលងតបង។២៣ យោ សមាអ ងយៅយលើឥទធពលយសដះរចច នង

យយធា បានយវើឱយចនោនខតមានយករៀរយៅយលើកគរភាគជយមាែ ោះខដនអរយត យភាពជាម ចន ជាពយសស

យៅសមកទចនខលងតបង នងខលងយរើត។ ោរយរើនយើើងដនវញសយ ទងពរយនោះររសចន របានយវើឱយចនោែ យៅ

ករយទសមហាអណាចតរនម យ ងពតកបារដ នងឈលនយៅជាមហាអណាចពលពយោរ នយពលខលងម

ដ ែយនោះ។ ខដលោរទងយនោះ បានរងកជាកព បារមែណសកមារករយទសខដលមានលមងជារជាម ចន នង

ជាពយសសស រដះអាយមរញរ ខដល ែនជាករយទសមហាអណាចតយលររសពលពយោរយនោះ។

២.២. ខោលជហររបភាគជខមាល ោះថ នអធបខតយយននមរទយចន ខាងតបងជាមយចន កគរភាគជយមាែ ោះទងអស សទធសងខតមានទើហររណយសងៗោន យដើមបកសា រញញា រថនករជយោោះ

យសដសពតល (Spratlys) នងបា រាា ខសល (Paracels) ជាររស ែនដចជា យ តលករវតដសាសដសដ ចបរសមកទ

លមសាសដសដ នងភាពអសាច រយដនរយណើនយសដះរចច រមជាម ភាពរករលតោសខលងរមាែ ងយយធាមររងហា

យរៀងៗ ែន ខដលជារពវយ តរងកឱយមានភាពតានតង។ យ ើ ភាគទងយនោះបានយវើទមទរ យោ ៖

២.២.១. សរបសរែសវៀតណាម

ោរទមទរខលងភាគយវៀតណាម គយវៀតណាមខអរទងកសងយៅយលើយ តលករវតដសាសដសដ នង

ចបរសមកទ យ ើ ថនតរនទងយនោះសទធខតជា ពងរារបាតសមកទខដលកតវជារមែសទធ ររស ែន។ យវៀតណា

មបានអោះអាងថន ករជយោោះយសដសពតល (Spratlys) ទងកសង គជាតរន ឬសងហក តយៅរនងសមកទម ររសយ

តដោ យៅ ដនករយទសយវៀតមណាម។ យវៀតណាមរបានទមទរងខដរ នវតនរដទោ ខដលោត

២៣ Weifeng Chaou យបកខែនបណឌ តយៅមនទរវេាសាសរសតនយោបាយនងេនាកេនងអនតរជាតសាកលវេាលយសវយតថនេទកងមា ទរដ (អតថបេដកទសងយចញពបេវភាគរបសសារពតមនចន សន ហរ) ថងៃេ ៥ សមវចឆកា ឆន ២០១៥ ។



សនធងយៅរនងសមកទចនខលងតបង យទោះរជា ែនមនអាចទងរណតឱយបានចបសោលងយនោះ។ មា ងវញ

យទៀត យវៀតណាមរយករើយ តលខដលចនយករើខដរយនោះ គជាលសដតាងខលងខនរររាណវញទា យដើមបជាជន

ដលោរទមទរនវអរយត យររស ែន។ យៅរនងសទវតសឆន ១៩៣០ បារាងធាែ របានទមទរករជយោោះយសដសព

តល (Spratlys) នងបា រាា ខសល (Paracels) ខដលយពលយនោះរនងនមបារាងជាអាណាពាបាលយលើករយទស

យវៀតណាម។ នយពលរចចរបនន ករយទសយវៀតណាមបានោនោរយោោះចនន ២១ យោោះ យៅរនងករជយោោះយសដសពត

ល។ រខន ថមពយនោះ យវៀតណាមចងទមទរ រករជយោោះបា រាា ខសលយទៀត ខដលយោោះយនោះកតវបានចនវា

ដយណដ ើមោនោរបានទងកសងចារតាងពឆន ១៩៧៤ មរ។

២.២.២. សរបសរែហវលពន

វលពន បានអោះអាងោរទមទរររស ែន គយោ ខអរយៅយលើរអរយោយនទតាងលមសាសដសដដ

ចបសោស យ ើ ជាពយសសរខអរយៅយលើយោលោរណសខលនម គ ចមាៃ មាននយ ថន ចមាៃ ព

ករយទស វលពនទករជយោោះយសដសពតល (Spratlys) គជតជាងយគរនងចយណាមភាគជយមាែ ោះដដទយទៀត។ តាម

ោរគណនយៅយលើខនទពលពយោរ យោ មានមាកតោះ ន ១/៦៦ ០០០ ០០០ យនោះយគនងយឃើ ថន ចមាៃ ព

យតដបា ឡាវាា នយៅោនយោោះរនងទករជយោោះយសដសពតល (Spratly) មានករខវងជា ៦៦ គ.ម ខតរ យណាណ ោះ។ យកៅព

យ តលខលងយលើ រមានយ តលម យទៀតខដរយនោះ គថនយោោះទងរ នែ នខដល ែនបានោនោរគកតវបាន

ររយឃើ តាងពឆន ១៩៥៦ យោ អនរររររររស វលពនផទ ល។ យៅរនងឆន ១៩៧១ វលពនបានករោស

ទមទរ រជាែវោរនវយោោះចនន៨ ខដលមនខមនជារមែសទធ ររសករយទសណាម យើើ យ ើ វលពន

បានយរើរឱយមានោរទមទរយទៀតង។ ឆន ១៩៧២ យោោះទងយនោះកតវបាន វលពនោររញចលជាខនរម

ដនយតដ បា ឡាវាា ន (Palawan Province) ។២៤

២.២.៣. សរបសរែមា សឡែ

ណៈយពលខដល សាបា (Sabah) នងសារាាវាា រ(Sarawak) បានរមោន រយងកើតស ពយនធមា យើស

ជាម នងរដះអណាចរឡាឡាពរយៅឆន ១៩៦៣ ររណយនោះបានដលលទធភាពឱយករងរឡាឡាពរ យវើោរ

ករោសតរនដនសមកទចនខលងតបង ខដលយៅជតររនអរ(Borneo) ជារមែសទធររស ែន។ យៅឆន ១៩៧៩

ករងរឡាឡាពរ បានយបាោះពមពនវខនទ១ ខដលរងហា ពោរករោសយនើទវ រយៅភាគខលងយជើងររនអរ យ ើ

២៤ បណឌ ត េ ទយច “នយោបាយការបរយេសៈ មសលមញ ថងៃយនេះ ថងៃសសែក” រកាសេធ២០១៥ ។(េពរេ ០៤-០៥)



យៅឆន ១៩៨៣ នង១៩៨៦ យោ ខអរយៅយលើអនសញញា ររសអងរោរស ករជាជាតសដពចបរសមកទ

(UNCLOS) នងយោលោរណោរ ពងរារបាតសមកទ នងរអរយោយនលមសាសដសដ រឡាឡាពរបានរញានទយព

យៅយោដ រោដ រយោោះចននរ យៅរនងទករជយោោះយសដសពតល(Spratlys)។ោរករោសររសមា យើស គខអរយលើលែ

រ ករោះទរជាយកចើនខដលដោះល ចលមររនងឧរទវរររសមា យើស។២៥

២.៣. យទយធសាសដររបចន កនងការរកខសាបយករបជខកាោះកនងមរទយចនខាងតបង

យដើមបអាចយវើជាមាច សយលើករជយោោះទងឡា រនងសមកទចនខលងតបងបាន ទករងយរ ោងបានោរនវ

ទធសាសដសដម ចនន រនងោរខសវងររដយណាោះកសា នងសទធ ខដនទររនងសមកទចនខលងតបង។ ចនបានយករើ

នវ ទធសាសដសដអសរនែ ម យដើមបឱយ ែនអាចមានយករៀរជាងភាគជយមាែ ោះដដទយទៀត រនងទមទរ

អរយត យភាព នងសទធ ខដនទរខដលរពងខតជាចណចយៅដ យៅរនងតរនសកមារចន នងករយទសម ចនន

ដនសមាជរអាសា ន។ សមាសភាគោរទត ជាខនរម ដន ទធសាសដសតអសរនែ ររស ែន ចនបានយករើោរ

ទតខដលជាឧរររណម ដរនករសពវយៅរនងវញយសងោន ជាយកចើន។ ដរងករយទសចន បានររាថនោរចរចា

រ សកមារកគរភាគជយមាែ ោះ កតវបានយរើរច ររនងខសវរររដយណាោះកសា ។ យមដរនចនមតងយ ើ មតងយទៀត

បានយច យសចរតខលែងោរណររសរដះមសដនតករសងោរររយទស យោរ ឈលន ឈយចន (Qian Qichen) ឆន

២៥ ខ ៀប ផល “បញហា ទបឈមយៅកន ងេនាកេនងអនដរជាត : បញហា សនដសមតបនអាសអាយគនយ (ឥេធពលថផទកន ងកន ងរដឋ ការទបកតទបសែងកន ងតបន ឥេធពលពខាងយទៅ)” រកាសេធ ២០១១ យោងពមពយជាគែយ។ (េពរេ៣៨៨-៣៨៩)



១៩៩៥ររសយោរថន: “កគរជយមាែ ោះទងអសគរខតមានបានយោោះកសា យោ សនតវញយៅយលើមលោះ នដនរទ

របញាតតដនោរចបរអនដរជាតរមទងអនសញញា អងរោរស ករជាជាតដនចបរសមកទឆន ១៩៨២ ”។

យទោះជាយ ងណាករយទសចន បានអ វនវឱយមានោរចរចាយទវភាគជាម ោន ចយ ោះអនរទមទរ

ខដលោរចរចារយនោះមនខមនយវើយើើងជាព ភាគយើើ ។ ទតាងយនោះ បានោកទោរពនាយពល ទធសាសដសតររស

ចន ពយក ោះទករងយរ ោងបានដងថនអនរទមទរដដទយទៀត មានោរសាទ រយសទើររនងោរទទល រលរះណឌ

ទងយនោះ។ ករយទសចនអាចរងហា ពននទៈរនងោរចរចា យោ ោែ នោរពតមានោរនយ នងោរជនសឱយព

នាយពលោរយោោះកសា ជទសយៅទ យពលយវោយដើមបពកងងោរទមទរររស ែន។ ទពរខដលជាយរងងមែ

តា ចនយនែើ តរយៅនងអរយត យ នង រយរណត សទធ សមកទដនរដះយសងយទៀត។ តាមចបរអនតរជាត ោរ

ទមទរយនោះរញញា រយ ងសរមែ ចយ ោះោរអោះអាងររសពរយគររាជាពយសសយពលខដលមានោរជទស

យោ រណាត រដះយសងយទៀត ។ ជាមែតាចន ខតងខតយវើយនែើ តរតាមរ ៈ យសចរតខលែងោរណខដលយច

យោ ករសងោរររយទស។ ករសនយរើសរមែោរទតអាចយវើបានរយកមើជាសចនររដនអាងតងសយតដនជយមាែ ោះ

ម រនទ រមរតយលយនោះបានរងហា ថន រនងយពលរចចរបននយនោះមនបានឈលនដលរកមតដនោរយៅយើើ យទ

អយសថរភាពបានយវើជាសារសយៅរនងយដើមទសវតសរឆន ១៩៩០។ ចនបានយករើនយយបា ោរទតយដើមបទរសាក ត

សរមែភាព ណជារមែយៅរនងខដនទរមានជយមាែ ោះ។ យៅ ររណាត លទសវតសរឆន ២០០០ ករយទសយវៀតណាម

បានរយងកើនរចចតករងខករងររស ែនយដើមបអលវឌឍឧសា រមែយករងយៅឈងសមកទររស ែនយៅរនងរចច

ស ករតរតតោរជាម ករម នយករងររយទស។ ជាោរយនែើ តរចនបានយច រណតោរទតដរកបារដង

រនងោរជទសយៅនងករម នយករងររយទសចលរមយៅរនងោរររររខរានងោរគយកមាងអលវឌឍន យៅចយនែ ោះ

ឆន ២០០៦ នងឆន ២០០៧ ។ -ឧទ រណ៖ ករម នសាជវរមែយករងនងឧសែយនររសឥណាឌ (ONGC) បាន

ចោះ តថយលខលយលើរចចសនាខរងខចរលតលជាម ករម ន Petro Vietnamសកមាររែរយៅរនងអាងល

ខល ។

ចនបានោរនវ ទធសាសដសដជាយកចើន រនងោរ រខដនអរយត យភាពររស ែនយៅសមកទចនខលងតបង

យោ បានយករើទងអណាកសទន នងរងង រនងោរយវើយ ងឱយមានយករៀរជាងភាគជយមាែ ោះដដទយទៀត។ រ ខនដ

ជានចចោលចនខតងខតចងបាននវោរយោោះកសា កររយោ សនដភាព នងមានយសថរភាពយៅរនងតរន។ ចន

បានតយវើោររងហា កបារយៅោនតនរ នងពលពយោរទងមលថន ែនមានសទធ នងអរយត យភាព

យព យល រនងោរោរ រនវខដលអរយត យភាពររស ែនរនងសមកទចនខលងតបង។ យោ ចនបានយវើោរ



សាងសងនវវាល នដយហាោះ រពងខ យោោះសរបនមតដ ោរយនសាទ យ ើ បានយវើោរោរពកងហ នវរងទយព

យជើងទរ នងអាោស យៅតាមយោោះខដល ែនបានោនោរយនោះ។

យៅចយ ោះមអាសា ន ចនបានអនវតដនយយបា “ឈន ោះ-ឈន ោះ” យៅយលើវញសយ យសដះរចច។ យៅឆន

១៩៩៧ រចចកពមយកពៀងម បានរណតកររយណឌ សាថ រយនដនស ករតរតដោររវាងចន ជរ ន រយរាខលងតបង

នងអាសា ន គជាអវខដលយគយៅថន ស ករតរតដោរអាសា នរររ។ យកោ ពវញរតដ រញាវតថអាសឆន

១៩៩៧-១៩៩៨ អាសា នររររបានចោះ តថយលខលទទលរចចកពមយកពៀងស ករតរតដោរររវតថម ខដល

យកោងឱយមានោរ ចររ រយណណោន យៅវញ យៅមររវាងរណាដ ករយទស តថយល យពលណាអយសថរភាពខលែ ងយរើត

យើើងមដងៗយៅយលើទារ រញាវតថ។ វញរតដ រញាវតថអាសយៅឆន ១៩៩៧ រជាឱោសម សកមារឱយចន

រងហា នវសាមគរភាពររស ែនចយ ោះអាសា នខដរ។ ោលយនោះ ចនមនកពមរញចោះតដមែកបារ យនររស ែន

ពយក ោះចនចងអសទ អាសា នឱយយច ងពវញរតដ។ សពវដលៃយនោះ ចនបាននងរពងរនដទ យ ងយកចើនសនធរ

សនធ រនវលតលររសអាសា ន ជាយ តយវើឱយលមភាគអាសអាយគន សារ លរយណើនយសដះរចចយ ងខលែ ង ជា

ពយសសចារតាងពឆន ២០០២មរ។ មា ងវញ យទៀត ចនរបានចោះ តថ យលខលយលើរចចកពមយកពៀងម សដពោរ

យផដ ោះរដរ ណជារមែយោ យសរកជាម អាសា ន ចារតាងពឆន ២០១៥យនោះ តយៅ។

ចយ ោះវញសយ នយយបា រដចោន ខដរ ថនន រដរនចនករងខករងអនវតដនយយបា “ឈន ោះ-ឈន ោះ” យោ

ឱយតដមែ ពសយៅយលើយសថរភាព នងសនដភាព។ ចនបានផែ សរដរសនទររថនជាែវោរយៅរនងវញវាទជវញ ទករជ

យោោះយសដសពតល នងបា រាា ខសល ខដលចន នងរណាដ ករយទសអាសា នម ចននដយណដ ើមោន ចងបាន។ យៅឆន

២០០៤ ចនសនាកបារអាសា នថន ែនមានរណងចងយោោះកសា ជយមាែ ោះជវញ ទករជយោោះយសដសពតល នងបា រាា

ខសល យោ សនដវញ នងតាមោរចរចារយទវភាគ។២៦

២៦ ហសង-សដហវងរ តន “មហាយកសចន: ភមសាសរសដនយោបាយទបយេសចន” អនកយបាេះពមពផាយ យលាកពយ គា យសវាយបាេះពមពផាយោហ ភនយពញ ឆន ២០១២ ។េពរេ៥០



៣. ខ ោះរសាយ នងការការពារថ នអធបខតយយភាពមរទយចនខាងរបចន

៣.១ ច ចា សកមារទករងយរ ោង ចនគជាករយទសម ខដលមានឯររាជយ នងអរយត យភាពយព យល រនង

ោររសាង នងយលើររមពសរចចស ករតរតដោរ សនដស យសថរភាព នងសនដភាពទងយៅរនងតរន នង

សារលយោរ។ ចន ខតងខតទទចមដងយ ើ មដងយទៀតថន ចនយៅខតយរើទវ ច រសកមារោរខសវរយោោះកសា

ដនជយមាែ ោះខដនអរយត យយលើសមកទចនខលងតបងជានចច យោ ោរចរចារយនោះកតវយវើយើើងជាលរះណៈយទវភា

គ។ ទករងយរ ោងយៅខតករោសថន “រាលជយមាែ ោះទងអស គរខតបានយោោះកសា រនងនយ សនដភាពយោ ឈរ

យៅយលើមលោះ នដនរទរញាតដដនចបរអនដរជាត រមទងអនសញាស ករជាជាតសដពចបរសមកទឆន ១៩៨២

ងខដរ”។ យដើមបឱយោនខតជារចបសជាងយនោះ យ ើងសមយវើោរនែោះរញញច ងនវសនទររថនម ររសអនរដះមសដនដ

ោរររយទសចន យោរ លវ យ សនមន (Liu Zhenmin) ោលពដលៃទ២៥ ខមន ឆន ២០១៦ ខដលបាន

រញញា រថន “ ចនយៅខតយរដជាចយ ោះដយណាោះកសា សនតភាពម ដនវញវាទរនងសមកទចនខលងតបងតាមរ ៈោរ

ចរចានងពយកោោះយយរល ”ដចតយៅយនោះ៖

រនងនមករសងោរររយទសចនយោរ Wang Yi នងជារដះមសដនតបានទរឱយសមអរអរសាទរយ ង

ររយៅត ររសយ ើងពកងរយៅយលើោរយរើរសននសទរងយនោះ។ សមអរគណដលវញទាសាថ នជាតសរាសតពស

មកទចនខលងតបងសកមារោរយរៀរចគនតររសពរយគ។

ករធានរទដនសននសទអនសមកទចនខលងតបងយនោះ: រចចស ករតរតតោរនង CBMs សមកទគទង

យពលយវោនង រពយនធ។ សមខចរចា ជាម អនរនវគនតម ចននយៅយលើោរយរតជាចតតររសចនយដើមបោរ

យោោះកសា យោ សនតភាពដនជយមាែ ោះរនងសមកទចនខលងតបងតាមរ ៈោរចរចានងពយកោោះយយរល។

រនងរ ៈយពលជាង ២៥ឆន ចារតាងពចងរញចរដនសសដងហរ មកតជារ សមកទចនខលងតបងយៅខតមានសថរភាព

រមនងជយមាែ ោះខដល រពយនធកតវបានកគរកគងឱយបានកតមកតវ អរគណចយ ោះរចចតករងខករងរមោន ដន

ករយទសចននងអាសា ន។

ឆន យនោះគជារយលើរទ២៥ ដនភាពជាដដគសនទនចននងអាសា ន។ ករយទសចនបានយរតជាចតតយៅនង

ោរអលវឌឍយោ សនតវញររស ែន។ ចនជារដះយននរសមកទជាងយគយៅសមកទចនខលងតបង យរងងចងយកោ

ខដលករយទសចនចងយឃើ គភាពសៃរសាតយៅរនងសងហក តររស ែននងយៅរនងសមកទចនខលងតបង។



ចន មានភាគ នយៅរនងសនតភាពនងសថរភាពយៅសមកទចនខលងតបងខដលជាលករយយជនរមដន

រណាត រដះនងរណាត ករយទសយៅតាមតរនយននរទងអសខដលពងខអរយលើ ែវដរជញានយៅទយនោះងខដរ។ ោរ

យលើររមពសសនតភាព នងសថរភាពយៅសមកទចនខលងតបងតកមវឱយមានោររសាងទនរចតតយវើឱយករយសើរយើើង

នវោរយជងទរចតតោន យៅវញ យៅមរ នងោរយវើឱយសជយកៅរចចស ករតរតតោររនងចយណាមរដះយននរសមកទ

ទងអស។

យៅរ ៈោលចងយកោ យនោះ សនតភាពនងសថរភាពយៅសមកទចនខលងតបងកតវបានរងលរ ោះ ល

តចឬយកចើនយោ រតាត អវញជាមានម ចនន: រណាត ករយទសម ចននខតងខតយវើោររងកយ តជាឯរយតាភាគយៅ

សមកទយដើមបោរ រយរណត ងររសពរយគចយ ោះករយទសចន យោ យករើរមែវញដន អនសញញា អងរោរស

ករជាជាតសតពចបរសមកទ (UNCLOS) ជាយលសម ខដលបានតចយតើមនតវញអាជារណាត លករឆងយៅ

នងករយទសចនយដើមបរដយសសទធ អរយត យភាព នងខដនសមកទររសចន នងលករយយជនយៅរនងស

មកទចនខលងតបងយោ ោែ នននទៈលអណាម យដើមបយោោះកសា វញវាទយើើ យោ រណាត ករយទសម ចននព

ខលងយកៅតរនយនោះបានរយងកើនោរអនតរាគមនខនរនយយបា នងយយធាយៅរនងសមកទចនខលងតបងយច ព

លករយយជនជា ទធសាសដសតររស ែនផទ លខដលបានភាពតានតង ពសយៅរនងតរន នងបានយវើឱយសាថ ន

ោរណោនខតសែគសាែ ោនខតយកចើន។

រញញា សមកទចនខលងតបងបានោែ ជាោរលបាររនងោររខររជាករយលទណាតៗណាស។ រ ខនតវា

មនខមនអវខដលមនអាចយវើបានយនោះយើើ ។ ជាោរពត គនែោះរនងោរ រឈន ោះយលើោរលបារខដលកតវបានយគ

ខតងខតយៅរនងដដររសរណាត ករយទសរនងតរនយនោះគយដើមបយោោះកសា ជយមាែ ោះតាមរ ៈោរចរចានងពយកោោះ

យយរលរវាងករយទស រពយនធយោ ផទ ល។

យនោះកតវបានយគយោលនយយបា នងោរអនវតដកសរររសករយទសចនរ ៈយពលជាង៦០ឆន ចារតាង

ពោររយងកើតករយទសចនលែ។ ដរងោរយោោះកសា ជយមាែ ោះយោ សនតវញតាមរ ៈោរចរចា នងោរកររា

យយរល គកសរជាម នងចបរអនតរជាត នងរទោះ នជាមលោះ នខដលកគរកគងទនរទនងអនតរជាត។

ោរចរចានងពយកោោះយយរលរវាងរណាត ករយទស រពយនធយោ ផទ ល កតវបានយគោរជាជយកមើស

យព ចតតរ តរនងោរយោោះកសា ជយមាែ ោះអនដរជាតយោ សនតវញ ដចមានខចងរនងលតរទោះ នអនតរជាតដច

ជា មែនញាដនអងរោរស ករជាជាត (មែនញាស ករជាជាត) នង យសចរតករោសសតពយោលោរណដន

ចបរអនដរជាត ។



ចបរ UNCLOS តកមវឱយកគរភាគជយមាែ ោះទងងអសោរយច នវមយាបា រនងោរយោោះកសា

ជយមាែ ោះយៅយលើោររណតកពខដនយនោះ។

ទពរយដើមបយោោះកសា ជយមាែ ោះតាមរ ៈោរចរចានងោរកររាយយរលយោ សនតវញ គជាជយកមើស

ខដលយវើយើើងយោ ខអរយលើោរអនវតតចនអនតរជាតនងរទពយសាផទ ល ែនររស ែន។

ចន ឥណាឌ នងមយ នមា អាទសយងកតរមោន នវ យោលោរណកបាដនោររមរសយោ សនតភាព យៅឆន

១៩៥៤ ខដលបានរយកមើជាមលោះ នសកមាររចចតករងខករងររសចនរនងោរយោោះកសា រញញា កពខដនយស

សលយោ ខអរយលើករវតដសាសដសដ។

រ តមរដលយពលយនោះករយទសចន បានយោោះកសា រញញា កពខដនជាម ករយទសជតខលង ែនចនន១២

ករយទសរនងចយណាម ១៤ករយទស តាមរ ៈោរចរចានងោររណតយៅយលើដករខវង ២០ ០០០ គើខម កត ឬ

៩០% ដនកពខដនររស ែន។ ករយទសចននងយវៀតណាម ខដលបានយវើោររណតកពខដនសមកទយៅរនងឈងស

មកទ Beibu តាមរ ៈោរចរចាងខដរ។

ដយណើរោរដនោរយោោះកសា ឱយបានកតមកតវដនជយមាែ ោះកពខដនម ជាម អយណា លលអដលោរ

ជរ សនតភាពនងសថរភាពររញសាថ នយៅរនងតរនយនោះយ ើ យវើជាសារសរញញា រថនោរយរតជាចតតររសចនរនង

ោរយោរពចបរអនតរជាត។

យលើសពយនោះយទៀតយដើមបខសវងររោរយោោះកសា ជយមាែ ោះយោ សនតវញតាមរ ៈោរចរចានងោរកររា

យយរលជាោរយរតជាចតតសខលនម ខដលយវើយើើងយោ ករយទសចននងអាសា នរនង យសចរតករោសសតពោរ

ករកពតតររសភាគននយៅរនងសមកទចនខលងតបង (DOC) ខដលបានចោះ តថយលខលយោ ករយទសចននង

ករយទសជាសមាជរអាសា នទង១០ យៅរនងឆន ២០០២ ។

យយងតាមមាកតា ៤ ដន DOC យនោះគបានរញញា រថន “ភាគ រពយនធកតវយវើោរយោោះកសា ជយមាែ ោះខដន

ដនងខដន តាត ោរររស ែនយោ សនតវញ តាមរ ៈោរពយកោោះយយរលនងោរចរចាោន ជាមតតភាព រវាងរដះ

ខដលមានអរយត យភាព រពយនធយោ ផទ ល យៅរនងោរអនយោមតាមយោលោរណដនោរទទលសារ ល

ជាសរលដនចបរអនតរជាតរមទងអនសញញា អងរោរស ករជាជាតឆន ១៩៨២ សតពចបរសមកទ ”។

រ នែ នឆន មរយនោះករយទសចនបានររាទនរទនងជាម ករយទសជតខលងររស ែនមានោរកព

បារមភទរទងនងោរ រពយនធរនងជយមាែ ោះសមកទចនខលងតបង។ យ ើ យ ើងបានរញញា រោរយរតជាចតតររស

យ ើងរនងោរោរចរចានងោរពយកោោះយយរលជាវញមលោះ នយដើមបកគរកគងជយមាែ ោះតាមរ ៈរចចកពមយកពៀង

យទវភាគ។



ករយទសចននង វលពនបានកពមយកពៀងោន ម ចននរនងរចចកពមយកពៀងយទវភាគនងយសចរតខលែងោរណ

ថន ភាគទងពរនងយោោះកសា ជយមាែ ោះយៅសមកទចនខលងតបងតាមរ ៈោរចរចា នងពយកោោះយយរលយៅរនង

ោរអនយោមតាម DOC ។

ចងយកោ រ ខនតមនបានយ ងយហាចណាស យដើមបយោោះកសា ជយមាែ ោះតាមរ ៈោរចរចានងោរកររា

យយរលយោ សនតវញជាវញលអរតយដើមបនែោះរញញច ងពននទៈផទ ល ែនររសករយទសម នងធាននវសមភាព

អរយត យភាពរវាងភាគ រពយនធ។ យនោះតលនវអតថករយយជនខតម គតយៅរនងោរយោោះកសា ភាពសែគ

សាែ នងរយសើរដនកពខដននងជយមាែ ោះខដនសមកទ។

យៅរនងទនរទនងអនដរជាតគមានដយណាោះកសា ជាយកចើនខដលអាចចរចារទទល របាននវដយណាោះ

កសា ខដលអាចសយកមចបានោនខតយកចើនយ ើ ភាគយកចើនទនងជាយវើឱយទទល រោររងចា។ ករយទសចន

គយជងជារយលើោរចរចា ខដលជាវញមលោះ នយដើមបយោោះកសា ជយមាែ ោះយលើខដនដ នងរណតកពខដនសមកទ។

មនសសម ចននអាចអោះអាងថនោរចរចាយទវភាគគមានមនយកចើនជាងគកមម សកមារករយទសចន

យដើមបយវើបាររណាត ករយទសខដលតចជាងនងជរ ោរទមទរររស ែន។ ថនយតើររណយនោះវាពតឬយទ?

ចយមែើ គយទ។

ករយទសចនបានតស មតជា រមរយ ើ ថនអនរខលែ ងនងអនរមាន មនគរយវើបារអនរទនយា នងអនរ

ករករយើើ ។ ភាពសដមយោ ោែ នឯរសណាះ ននងជាអនរជតខលងលអគមានយៅរនងខ សននងឈលមររស

ករជាជាតចននងវរបមររស ែន។ ទនរចតដខដជាលករយទសជតខលងលអ នងភាពសដមរមនរនងចយណាម

ជាតសាសនគជាអវខដលចនឈរសកមារនងកតវបាននែោះរញញច ងទទងករវតតសាសដសតដនោរយរៀនពោន យៅវញ យៅ

មរនងរចចស អតថភាពរវាងចននងករយទសជតខលងររស ែន។

ចារតាងពសសដងហរ មអាយលៀនយៅឆន ១៨៤០ ករយទសចនជាករយទសទនយា នងករករកតើរមរវញ

រនទ រមរបានទទលរងោរជោះជានជាយកចើនយៅយកោមចករពតតអាណានគមនងអនតតរភាពម អសរ ៈ

យពលជាងម សតវតសរ។ ករជាជនចន លដងខវងឆៃ យ ងលអងខដរ អពរយរៀរខដលមានតដមែយសរកភាព

សមភាព សករតភាពនង តដមរគរខតមាន។

ករយទសចនខតងខតករឆងនងអនតតរភាពនងអណាចនយយបា នងយ ង រងមាយលើររមពសសមភាព

នង តតមរនងទនរទនងអនតរជាត។ វាជាជ រកសរដនសាធារណរដះករជាមានតចនថន ករយទសទង

ទងតច មានឬករ ខលែ ងឬយា គមានសទធ យសែើោន ទងអស។ យនោះជាអវខដលចនបានោកទនងអវខដលបាន

ដរនសរមែភាពររសករយទសចន។



យៅរនងតរន នងអនដរជាតករយទសចនកតវបានយគសារ លរនងោរសមែតមនទនយា ។ ចនបានកតម

ខតកតវបានសរយសើរចយ ោះ ោរនយ យច សកមាររណាត ករយទសរនងោរជទសគរាមរខ ងពមហា

អណាចរពងអលវឌឍខលែ ង។ យនោះយ ើ ជាមលយ តខដលករយទសចនបានឈន ោះមតតលរតទងអសយៅយលើពលព

យោរ។

ករយទសចនបានរងហា ពសាែ រតដចោន ដនោរពយកោោះយយរលយសែើោន យៅរនងោរចរចាររស ែនសតព

ោរយោោះកសា រញញា កពខដនយោរជាម ករយទសជតខលង ែនចន ១២ ករយទស។ រនងចយណាមពរយគ មាន

រណាត ករយទស នងករយទសតច ករយទសទនយា ខលែ ងនងរណាត ករយទសខដលមាន។

ករយទសចនបានយោោះកសា រញញា កពខដនជាម រណាដ ករយទសទងយនោះ យៅយកោមយោលោរណដន

ោរយោរពោន យៅវញ យៅមរ នងោរពយកោោះយយរលយសែើោន រនងោរអនយោមតាមអងរយ តករវតតសាសដសតនង

ចបរអនតរជាត។ ោែ ននរណាមាន របានយចាទករោនចនថនបានសមែតណាត ករយទសតចជាង ឬងហរយៅររោរ

រងះតរងះរនងអើងយពលចរចាយនោះយើើ ។

ករយទសម ចននបានអោះអាងថន ោរចរចាព ភាគតលជននវវញលអករយសើរជាងមនសកមារោរររ

កចរយច ម ។ រ ខនតនយ យោ កតង ទដះភាពយនោះយវើយៅរររចយនោះយើើ ។ យៅរនងោរអនវតតអនដរជាត

យកៅពោរយរៀរចយកោ សសដងហរ ម យៅមានយសទើរខតកគរររណណាម ខដលជយមាែ ោះខដនដនងខដនសមកទមាន

ភាពសែគសាែ នងរយសើរបានយោោះកសា តាមរ ៈោរចរចាព ភាគយនោះ។

ករយទសម ចននចលចតតន ររញញា សមកទចនខលងតបងយៅយលើយវទោព ភាគ។ យោលរណង

ពតកបារដររសពរយគគមនខមនយដើមបយោោះកសា រញញា យនោះរ ខនតយដើមបយវើជាខលបងយលងម យើើង។ ទយងវើយនោះ

ងខដរ ខដលបានយវើឱយរញញា សមកទចនខលងតបងកតវទទលរងោរយរងករវញចពករយទសខលងយកៅ។

រនងនមជាភាគទរ នតវញររសពរយគមនមានភាពកសរចបរ នងករសទធភាពររសពរយគមរពោរ

លកពមររសរណាត ករយទសមានោរកព បារមភនងកតវបានខអរយលើោរចរចាយទវភាគ។ យនោះយរើយយងតាម

ោរអនវតតនអនដរជាត ោរពងខអរយៅអាជារណាត លជាមែតា គជាជយកមើសសែយកគចតតនងឯររាជយខដលយវើ

យើើងយោ រដះមានអរយត យភាពខដលតាមរ ៈោរពយកោោះយយរលយសែើភាពោន ជនសឱយោររងះតរងះឬ

ោរោរយោ ភាគម យៅភាគម យទៀត។

ទតាងដនោរយោោះកសា ជយមាែ ោះតាមរ ៈោរចរចាយទវភាគររសករយទសចន កតវបានទទលយជាគជយ

ជាយកចើន។ យ ើងយជងជារយ ងមតមាថនរនងចយណាមវញននដនដយណាោះកសា វញវាទជាអនតរជាតោរយោោះ



កសា តាមរ ៈោរចរចារយោ សនត វញគជាវញសាសដសតលអរត ខដលវាកសរយៅនងយោលោរណដន

សមភាពអរយត យភាព នងមានករសទធ ភាពរតយៅរនងោរអនវតតន។

សកមារយ តលខលងយលើយនោះករយទសចនបានករឆងជទសយ ងមងមា ត ចយ ោះររណខដលអាជា

រណាត លខដលបានន រមរយោ វលពនជាអវខដលមនអាចទទល របានយនោះយទ យោ ទយងវើដនោរោរ

យោ ោែ នោរពយកោោះយយរលជាមន។

ករយទស វលពនបានយវើយើើងរនទ រពយលសយសងម យទៀត យដើមបយវើឱយអាជារណាត លយមើលយៅយជង

ទរចតតបាន។ វាជាោររងះចកទងកទ ជយមាែ ោះទរដនងខដនសមកទររស ែនជាម ករយទសចនយលើករជយោោះ

នងលែរ ករោះទរម ចននដចជា រញញា ណានសាទរទងនងោរររកសា នងរមែវញដនចបរ UNCLOS ។

យនោះគជាោររ នរ ងយដើមបរភានស គមនអនតរជាតនងកគរដណត រយើើងោនោរររស ែនម ចនន

ដនយោោះណានសានងលែរ ករោះទរររសករយទសចនរនងោររយោលម យលើ មែនញាអងរោរស ករជាជាត ។

ររណអាជារណាត លសមកទចនខលងតបងបានន រយោ ករយទស វលពនគជាោរមននតវញយោោះ

កសា វញវាទលអមានយោលរណងនងជា ោរមនមានភាពកសរចបរយើើ ។ យោ មនទទល រ ឬោរចល

រមយៅរនងរញញា យនោះ ករយទសចនកតវបានសខមដងយៅរនងោរអនយោមតាមចបរអនតរជាត នងរមរញចលទង

ចបរ UNCLOS ។

សកមារជាករយយជនដនោរអាជារណាត ល វលពន នងសាោរតអាជារណាត លយនោះបានយៅដយចនោះ

ឆៃ ព ែមសារយដើមខដលបានរងហា ថនឯរសារ DOC ជាឯរសារខដលបានចោះ តថយលខលរមោន យោ

ករយទសចននងអាសា នដចអវយទមានខតសណលយអតចា ករោសម នងមនកតវចងយោ កសរចបរម ។

ភាគចនមនអាចទទលយទ ខតយវើោរតវាាយ ងខលែ ងករឆងនងោរយនោះ។

យសចរតខលែងោរណ DOC គជាឯរសារយ ងសខលនខដលបានចោះ តថយលខលយោ រដះមសដនតករសងោរ

ររយទសសែយកគចតតឬតណាងររស ែនយៅករយទសចននងអាសា នរនទ រពឆន ដនោរពយកោោះយយរលយសែើោន ។ វា

ជាកគសាត លដនរចចតករងខករងរមោន យោ ករយទសចននងអាសា នរនងោរយោោះកសា រញញា សមកទចនខលង

តបងឱយបានកតមកតវម ។

ជាែវោររនងនមចន ោរយរតជាចតតរណតកតាៃនៃរខដលយវើយើើងយោ ករយទសចននងអាសា ន

DOC ោរោរវញធាននងរទោះ នខដលគរកតវបានអនវតតយៅរនងតរនយនោះ។ឯរសារ DOC ខដលបានយដើរតនទ

យ ងសខលនរនងោរកគរកគងជយមាែ ោះ នងករោនខលា រសនតភាពនងសថរភាពយៅរនងតរនសមកទចនខលងតបង។



វញសាសដសតយនោះបានដលឱោសយឆព ោះយៅោនឯរសារ DOC ខដលជារញញា យ ងខលែ ង។ យ ើងអ វនវ

ឱយកគរភាគទងអស យោរពោតពវរចចររស ែនរនងោរយលើររមពសសទធ អណាចនងសចរញតភាពដនឯរសារ

ខដលបានអនវតត DOC យ ងយព យល នងមានករសទធ ភាព យលើររមពសរចចស ករតរតតោរជារខសតង

យ ងសរមែនងោរ រ DOC ខដលជាកគោះទងពរដនខនរចបរ នងនយយបា សកមារសនតភាពនងសថរភាព

រនងតរន។

អសយោរយោរកសអនរនងរញញា ករយទសចននងរនតយដើមបោរ រយ ងរងមាសនតភាពនងសថរភាព

យៅសមកទចនខលងតបង។ យៅខតោឆន ២០១៣ យោរ Xi Jinping បានអ វនវឱយមានោររសាងស

គមនអាសា នររសចននយពលអនគត ខដលបានខចររខលររនងអើងយពលដយណើរទសសនរចចររសយោរយៅ

ោនតរនអាសអាយគន ។ យៅរនងខវញចាោឆន ២០១៤ យោរន ររដះមសដនត Li Keqiang បានសខមតងោរោ

កទររសយោរយៅរនងរចចករជយមដរនអាសខលងយរើត រនងោរខសវងររ វញសាសដសត យដើមបយោោះកសា រញញា ស

មកទចនខលងតបងខដលបានយសនើយើើងយោ ករយទសអាសា ន។

យោរន ររដះមសដនតបានរលរយើើងវញ ថន រាលជយមាែ ោះ រពយនធគរខតកតវបានយោោះកសា យោ សនត

វញតាមរ ៈោរចរចា នងពយកោោះយយរលរវាងករយទសខដលមានោរ រពយនធយោ ផទ លយៅយលើមលោះ នដន

ោរយោរពអងរយ តករវតតសាសដសតនងចបរអនតរជាត។ សនតភាព នងសថរភាពយៅសមកទចនខលងតបងគរខតកតវ

បានោកទយោ ករយទសចននងរណាត ករយទសអាសា នយវើោរជាម ោន ។

មតខណងទងយនោះររសចនបានសថតយៅជាសងរតនងចបសោស។ ករយទសចន នងរនតយវើោរយឆព ោះ

យៅររោរយោោះកសា ជយមាែ ោះយោ សនតវញយៅសមកទចនខលងតបង ជាម ករយទស រពយនធយោ ផទ លយនោះ

តាមរ ៈរចចចរចានងពយកោោះយយរលយដើមបយវើោរជាម រណាត ករយទសអាសា ន យដើមបជរ ោរពយកោោះ

យយរល COC រនងកររយណឌ ដនោរអនវតតយព យល នងមានករសទធ ភាពដនឯរសារយនោះយ ើ យដើមបោរ រ

សនតភាពនងសថរភាពរនង សមកទចនខលងតបង។

យ ើងយៅខតយរតជាចតតចយ ោះយសរកភាពដនោរររររ នងោរយហាោះយ ើរយៅរនងសមកទចនខលងតបង

រកររា យោ រណាត ករយទសទងអសយៅរនងោរអនយោមតាមចបរអនតរជាតនងរនតយលើររមពសនតរដះនង

រទោះ នជាមលោះ នខដលកគរកគងទនរទនងអនតរជាតតាមរ ៈសរមែភាពយរតង។

សមឱយបានរញចរយោ មានរណងអនសននសទយនោះទទលបានយជាគជយ យព យល ។ យកៅពយនោះ

យោរករធានរត Wu Shicun បានអយញាើ ឱយសយមាព មជឈមណឌ លកសាវកជាវចននងតរនអាសអាយគន

សតពសមកទចនខលងតបង (CSARC) រមជាម យោរលជនអនយលខលដនគណៈរមាែ ោរយតតដ ណាននង



ជាសមាជរររសរមែ នសតចន នងយោរJusuf Wanandi ន រករតរតតដនមជឈមណឌ ល CSIS ករយទស

ឥណឌ យនស។ វាគជាយសចរតរកររា យ ងខលែ ងរនងោរយវើដយចនោះ។ យ ើ យមើលយៅមយដើមបោរផែ សរតររខន ថម

យទៀតសមបខតយៅរនងចយណាមលតភាពរលយកោោះគតថនយៅរនងករយទសចននងតរនអាសអាយគន សតពរញញា

សមកទ” ។២៧

យរើយ ើងករយើរយៅយមើលយលើ ែមសារដន “យសចរដករោសពករមសលមដនភាគ រពយនធនងសមកទ

ចនខលងតបង (Declaration on the Conduct of Parties in the South China Sea = DOC ) ោលព

ដលៃទ៤ ខវញចាោ ឆន ២០០២ រនងជនររពលអាសា ន-ចន យៅរាជធានលនយព ខដលចនយៅខតទទចឱយកគរភា

គជយមាែ ោះទងអស កតវយោរពយៅតាមយសចរដករោសរមយនោះ យោ សាែ រតទទលសកតវ ពសងខដរ។

យសចរដករោសយនោះយវើយើើងរនងយោលរណងរកងររកងម នងយវើឱយករយសើរយើើងនវចណងមតដភាព នងរចច

ស ករតរតដោររវាងករជាជន នងរោះ លបាលដនករយទសនម ៗ ជាម ទសសនៈវញសយ យឆព ោះយៅររោរ

យលើររមពសមតដភាពនសតវតសរទ២១ ដនភាពជាអនរជតខលងលអ នងោរយជងទរចតដោន យៅវញ យៅមរ រយដើមប

យលើររមពសសនដភាព ររញយោសចោះសកមងោន រវាងអាសា ន នងចន យដើមបជាោរពកងងនវសនដភាព យសថរភាព

រយណើតយសដះរចច នងភាពលកយលកើនរនងតរន។ វារយវើយើើងរនងយចតនរយងកើនោរអនយកោោះោន យៅវញ យៅមរ

យដើមបបានយោោះកសា ជយមាែ ោះករររយោ សនដភាព រន ថ ភាពមនចោះសកមងនងោន រវាងដដគជយមាែ ោះននខដល

រពយនធ។ DOC គជាជហានដរងយដើមបយឆព ោះយៅររោររយងកើតឱយមាននវករតករម ោរអនវតដនយៅរនងយរងង

សមកទចនខលងតបង ខដលសថតយៅយកោមោរពភារាោន អសរ ៈយពលរារទសវតសមរយ ើ យនោះ។ ខត

យសចរដករោសយនោះហារដចមនយនែើ តរជាម នងទដះភាពជារខសដងទលខតយសាោះ យក ោះថនយទោះរជាមាន

យសចរដករោសយនោះ រមទងមានចបរសមកទររសអងរោរស ករជាជាតឆន ១៩៨២ យទៀងងយនោះ រយៅ

មនទនមានសោដ នពលកគរកោន យដើមបរមាៃ រជយមាែ ោះរនងខដនសមកទចនខលងតបងយៅយើើ ។២៨ យតើរញញា

សមកទចនខលងតបងអាចយោោះកសា បានខដរឬយទ? យៅយពលណា? យោ វញណា? ចយមែើ នងយនែើ កបារ

យ ើងទងោន យៅយពលខលងម យនោះយោ ែយនឯង។

២៧ ទបភព: http://www.fmprc.gov.cn/mfa_eng/wjbxw/t1350776.shtml សនទរកថា យោយយលាក Liu Zhenmin អនរដឋមសរនតការបរយេសថនទបយេសចន យៅអនសននសេសតពសមទេចនខាងតបង កនងអឡងយវេកា Boao សទមបសននសេទបចឆន អាសឆន 2016 ថងៃេ25 សមមនាឆន 2016 ។

២៨ បណឌ ត េ ទយច “នយោបាយការបរយេសៈ មសលមញ ថងៃយនេះ ថងៃសសែក” រកាសេធ២០១៥ ។(េពរេ ៧-៨)

http://www.fmprc.gov.cn/mfa_eng/wjbxw/t1350776.shtml



៣.២. ការ ខ ើងសាច ខាងខោធា យៅឆន ១៩៩២ ចនបានករោសថន “ទករជយោោះទងពរយនោះជារមែសទធ ររសចន យ ើ ថននងយករើ

រមាែ ងយយធាករសនជាអរយត យភាពររសយគកតវករយទសណាម រយោលរ ន ”។ ជារខសដងយៅយមសា

ឆន ២០០០ ចនបានយវើសមករ ទធករររយោ យជាគជយ ខដលជាជហានសខលនម រនងោរោរអណាចយៅ

យលើសមកទចនខលងតបង។២៩ មនខតរ យណាណ ោះចនរបានយវើោរសាងសងរនទ យោោះសរបនមតដ រពងខ វាល

នដយហាោះ នងយវើោរោរពកងហ ទយពយជើងទរ នងអាោសយៅតាមទករជយោោះទងឡា ណាខដល ែនបាន

ោនោរយៅរនងសមកទចនខលងតបង។ ជាយរៀងរាលឆន ចនខតងខតយវើសមករ ទធយយធា នងោរលបតយៅរនង

ខដនទរដនសមកទចនខលងតបងជាករចា យដើមបឃលែ ងយមើលោរនវាចរណររសស រដះអាយមរញ នងករយទសយៅ

រនងតរន យៅយពលខដលនវាទងយនោះបានដយណើរចលមររនងខដនទរររសចន ខដលចនបានចាតទរថនជាខដន

អរយត យភាពររស ែន។ ទងយនោះសររញញា រឱយយឃើ ថនទករងយរ ោងមនកតមខតបានករោសជ រ

ររស ែនយៅរនងសមកទចនខលងតបងខតរ យណាណ ោះយទ ខតខលមបានយវើោរយមលបតយៅយលើខដនទរយនោះផទ ល

យទៀតង ។

២៩

ខ ៀប ផល “បញហា ទបឈមយៅកន ងេនាកេនងអនដរជាត : បញហា សនដសមតបនអាសអាយគនយ (ឥេធពលថផទកន ងកន ងរដឋ ការទបកតទបសែងកន ងតបន ឥេធពលពខាងយទៅ)” រកាសេធ ២០១១ យោងពមពយជាគែយ។ (េពរេ៣៨៨-៣៨៩)



មនខតរ យណាណ ោះ រនងរ នែ នទសវតសចងយកោ យនោះ ចនបានតយវើរខណទកមងខលែ ងយលើវញសយ យយធា

នងវញសយ រយចចរវញទាយយធាររស ែនយដើមបយដើរឱយទនករយទសរសស នងរចចមករយទស ជាពយសសស រដះ

អាយមរញរ។ ចនបានយវើោរចណា កបារយ ងយកចើនសនធរសនធ រររស ែន រនងោរយវើទយនើររមែយៅយលើ

ស វ វ សមាភ រៈររញោះ យយធា រយចចរវញទា យដើមបឱយ ែនមានរមាែ ងកគរកោនរនងោរពកងរនវឥទធពលររស

ចនយៅរនងតរន នងយៅយលើឆរអនដរជាតងខដរ។ រោះ លបាលចន បានោរយច គយកមាងលវញោរយយធាជា

យកចើន ជាពយសសោលពឆន ២០១០ មានទរកបាររ តដល ៧៧.៩៥ នោនដោែ ស រដះអាយមរញរ ខដល

មានចននយកចើនជាងយគលោរទ២ យៅយលើពលពយោររនទ រពស រដះអាយមរញរ គយរើនយើើងដលយៅ ៧.៥

ភាគរ យរើយករៀរយៀរយៅនងឆន ២០០៩។ យៅឆន ២០១១ រញចរលវញោយយធាររសចនបានយរើនយើើង១២.៧

ភាគរ យរើយករៀរយៀរយៅនងឆន ២០១០ គតជាទរកបារមានរ តដលយៅជាង ៩មនោនដោែ រស រដះ

អាយមរញរ។ យៅឆន ២០១០ របា ោរណករចាឆន ររសករសងោរ រជាតអាយមរញរ បានបានករមាណយៅយលើ

ទងចន ពតកបារដខលងខនរយយធាររសចន គមានទរកបារករមាណជាង ១៥០ នោនដោែ រស រដះ

អាយមរញរ។ តាមរបា ោរណខលងខនរោរ រជាតជរ នបាននយថន ចនបានរយងហា ោះមសលបា នែងទវរលែៗ

ជាយកចើន យសរក DF-31A ខដលអាចរតបានចមាៃ ជាង៦២០០ មា ល ចនរពងអលវឌឍនងខដរនវមសល

បា យច ពនវាមជទរន JL-2 ជាយកចើនយលើរយទៀតង។ ចន រមាន នដយហាោះ នដទមាែ រកោរខររន

មយមសមតថភាពន យរែខអ រ H-6 ។ យនោះជាោររងហា ែោះនវសមតថភាពខលងែវអាោសររសចន។ យដើមបឱយ

មានសមតថភាពខលងខនរយយធារឱយចា ករយទសមហាអណាចដដទយទៀត ចនបានរពងពកងងខលងខនររ

យចចរវញទាទយនើរៗដលវញសយ យយធាររស ែន។ ចនរពងខរខករកទងកទ ដនរងរមាែ ងររស ែនឱយទយនើរ

ជាងមន ឱយមាមនជាងមន។ យៅយលើយជើងអាោស សមតថភាពយយធាររសចនយរើនយើើងយ ងឆររ យសគរ

ឱយសៃរខសៃង ខសដងយើើងតាមរ ៈោរបា សារលបងរយទចរផក រណរម ររស ែន ខដលយៅរនងល

អាោសចមាៃ ករមាណ ៨០០ គ.ម ពលពខនដ យៅយដើមខមររា ឆន ២០០៧ នងតាមរ ៈោរលត នដ

យហាោះករយដ ខដលករពយនធរាាោ (Radar) មនអាចចារបានយៅឆន ២០១១។ ោលពដលៃទ១០ ខសហា ឆន

២០១១ ចនបានយវើឱយអនដរជាតរតខតភារយអើលយនោះ គចនបានរងហា ឱយយឃើ ជាសាធារណៈនវនវាដរ នដ

យហាោះខលន តយឈលែ ោះ Varyag ខដលមានរយណាដ រ តដលយៅ៣០០ខម កត នងអាចទរចណោះបាន ៦០ ០០០

យតាន។ រនងយពលជាម ោន យនោះ ចនរបានចារយដើមរយងកើតយើើងនវ នដយហាោះសកមារជាវតដមានយៅយលើនវា

យនោះងខដរ។ វាជាោរពតណាសយៅយ ើ ខដលចនកតវយករើកបាសនវា រសម យនោះយវើោរ រយករៀរមរ

យលើគជយមាែ ោះររស ែនរនងររណចាបាច។ ជារខសដងយរើយយងយៅតាមសមដររសយោរ Guo Jianyue អនរ



ោខសតដនទននរបវតដដនរងរមាែ យយធាចន ខដលបានសពវា យៅរនងយគ ទពយររសករសងោរ រជាត

ចន យៅដលៃទ ១១ ខសហា ឆន ២០១១ ថន “យតើយ ើងសាងសងនវាដរ នដយហាោះមរយវើអវ យរើយ ើងមនមាន

យសចរដោែ ហាន នងននទៈ រមរយករើយៅរនងជយមាែ ោះខដនដយនោះ? យ ើងបានសាងសងនវាដរ នដយហាោះ យដើមប

ោរ រឱយបានករររយោ ករសទធ ភាពនវសទធ នងលករយយជនររសករយទសចន”។៣០

យយងយៅតាមោររងហា យៅខលងយលើយនោះ យ ើងយឃើ ថន ចន បានយករើកបាសនវ ទធសាសដសដជាយកចើន

ទងយៅដ ទងកតជារ រនងយោលរណងយវើោរពកងរឥទធពលយៅរនងតរន រដចជាោរខសវងររដយណាោះ

កសា រនងរញញា សមកទចនខលងយរើត នងសមកទចនខលងតបងងខដរ។ ោរពកងរយៅវសយយយធា នងវញសយ

ោរ រជាតររសចន បាននងរពងខតយវើករយទសយៅរនងតរនមានោរកព បារមែណនវោរយរើនយើើង នង

ោររករធាតររសចន ព

ម ដលៃយៅម ដលៃទងវញ

សយ យយធា នងយសដះ

រចច។ យនោះគជាោរមាន

យករៀរម ររសចនយៅ

យលើរមាែ ងទយពយៅរនងត

នរ ជាពយសសជាម

ករយទសជាសមាជរអា

សា នខដលមានជយមាែ ោះ

ខដនអរយត យភាពរនង

ខដនសមកទចនខលងតបងជាម ចន ដចយ ង យវៀតណាម វលព មា យើស ករ យណ នងឥណឌ យនសជាយដើ

ម។ យរើយ ើងករយើរយៅយមើលវញសយ យសដះរចចវញ យ ើងយឃើថន ឥទធលយសដះរចចររសចន បានយរើនយើើងខលែ ង

យៅរនងអាសា ន រនងរ ៈយពលម ទសវតសចងយកោ យនោះ ខដលយវើឱយចនោនខតមានទរដកររនងោរោរ

គនរយៅយលើអាសា នយនោះ។ យតើអាសា នអាចយើវឱយចន លកសរតាមអវខដល ែនចងឱយចនទទល រនវករម

ករតរតដសមកទចនខលងតបង (Code of Conduct = COC) នងោរចរចារព ភាគជាម ែន យរើករយទស

ជាសមាជរនម ៗមានលករយយជនយសងៗោន យនោះ?

៣០

បណឌ ត េ ទយច “នយោបាយការបរយេសៈ មសលមញ ថងៃយនេះ ថងៃសសែក” រកាសេធ២០១៥ ។(េពរេ ១០-១១)



៣.៣. ចកខវយចនកនងមរទយចនខាងតបង រនងរ ៈយពលជាង៣០ឆន រនែងយៅយនោះ រយណើនយសដះរចចយ ងរ យសររសករយទសចនបាននឱយមាន

តកមវោរថនមពលយរើនយើើង។ យៅឆន ២០១២ រនងនមចនបានោែ ជាករយទសយករើកបាសយករងទពរររស

ពលពយោរនងជាករយទសនចលយៅពយកោ ស រដះអាយមរញរ។ ចនោែ នជយកមើសយទ រ ខនតយដើមបចលយៅ

សពកពខដនររស ែនខសវងររយករងយៅជវញ ពលពយោរ រនងយោលរណងយដើមបរយព តកមវោរថនមពល

ររស ែនខដលរពងយរើនយើើង យរើយទោះរ ែនជាអនរលតយករងជាងយគលោរទរនររសពលពយោរម

យនោះ។ យរើយយងតាមរដះបាលថនមពលររសអាយមរញរ (EIA) ចនបានវាាោចអាយមរញរជាករយទសនចលយករង

រតររសពលពយោររនងឆន ២០១៣ ខដល ែនបានោនោរដខណងយនោះអសរ ៈយពលជត ៤០ ឆន រនែង

មរយ ើ យនោះ។ ោរធានោររតរងថនមពលយៅខតមានយៅរនងរយរៀរវារៈរពលដនយោលនយយបា ោរ

ររយទសចនបាន ដចខដលវាជាោរសខលនយដើមបររាបាននវរយណើនយសដះរចចជាត នងយសថរភាពរនងកសរ។

ដចខដលកតវបានារភាា រសនតសថនមពល សនតស យសដះរចចយ ងយព យល យដើមបជាតររសករយទសចន

វាបានោែ ជាខនរសខលនម ដន ទធសាសដសតររសករយទសចន។ យោ សារខតោរយរើនយើើងោរយកសរឃលែ ន

ររស ែនខដលមនធាែ រមានសកមារយករង មានោរមលមតោន ម យៅរនងចយណាមអនរកបាជចននងរនងោរ

សរាទនរទនងអនតរជាត ថនករយទសចនខដលជាករយទសនចលយករងរពលររសពលពយោរយនោះមានល

ករយយជនជា ទធសាសដសតវញជាមានយៅសមកទចនខលងតបង។ នងោរផែ សរតររោះ លបាលទករងយរ ោងយលើោរ

ពកងងអរយត យភាពររស ែន នងសទធ ខដនសមកទយៅសមកទចនខលងតបងមានសារៈសខលនណាសសកមារ

តកមវោរថនមពល សនតសយសដះរចច នងថនន រជាតររស ែ ន។ ជាោរពត សារៈសខលនដនោរររាសនដស

ថនមពលខដលពងខអរយលើធាតចណងទរទងនងោរទរទងោន ពរគ: ោររត រងថនមពលបានមរពឈង

សមកទខពរសនងសនតសែវថនមពល។ យ ើ ពរយគទងពរមានសារៈសខលនសកមារសនតសថនមពល

ររសករយទសចន។

រនងរ ៈយពលម ទសវតសររនែងមរយនោះ ករយទសចនបានតអសពសមតថភាពយដើមបយវើពពរមែ

រតរងថនមពល នងែវររស ែនយៅរនងយោលរណងយដើមបោតរន ថ ោរពងខអរយលើយករងខលែ ងយពរពឈង

សមកទខពរសនងកចរសមកទមា ឡាោ យដើមបពកងងសវតថភាពថនមពលររស ែនយោ ោរអលវឌឍែវយហាោះ

យ ើរថនមពលលែ: រពងរងារយករង នងឧសែយនពមយ នមា មរចន នងមានរពងរងារយករងពអរាង នងបា គ

សាថ ន ចនដរយករងពឈងសមកទខពរសមរមហាសមកទឥណាឌ យោ ោែ ននែងោតកចរសមកទមា ឡាោ។ ែវ

ដរងបានរញចរយោ យជាគជយ នងករតរតតោរនងែវជាយលើរទពរកតវបានយកោងទរ។ តាមកចរដតច



ចយងអៀតដនសមកទមា ឡាោ កចរ ទធសាសដសដយកចើនរត នងឆខនលសខលនរ តបានតភាា រមហាសមកទ

ឥណាឌ នងបា ស វរមានសារៈសខលនសកមារយសដះរចចនយយបា នង ទធសាសដសតសកមារករយទសចន។

សកមាររ ៈយពលខវងម កចរសមកទយនោះគជាស កគរកគងទងកសងយោ ករយទសសងាររក មា យើស

នងឥណឌ យនសយ ើ ពរយគបានរដយសមនចលរមនងោរអនតរាគមនររសករយទសណាម យសងយទៀត យៅ

រនងោរកគរកគងររសពរយគ។ យទោះរជាយ ងណារនទ រពោរវា ករហារយៅដលៃទ១១ រញញា ២០០១ អាយម

រញរ បានយករើកបាសដនមលោះ នរងទយពយជើងទរ Changi យៅករយទសសងាររក យដើមបរយងកើនោរយសើរោរណ

ករឆងយលរវរមែនងរចចស ករតរតតោរសនតសជាម កចរសមកទតរនយៅជវញ ។ វតតមានយយធាអាយមរញ

រយៅកចរសមកទមា ឡាោ បានអនញញា តឱយករងវាាសនយតានមានឥទធពលខលែ ងយលើសនតសែវសមកទររស

ករយទសចន។ ជាពយសសវាអាចរងកោរគរាមរខ ងៃនៃរយៅយលើសនដសថនមពលររសករយទសចននង

សនតសយសដះរចចរនងកពតតោរណដនជយមាែ ោះជាម អាយមរញរ។ រនងអើងយពលដនរចចសនទន Shangri-La

យលើរទ ១០ យៅរនងករយទសសងាររករដះមសដនតោរ រជាតររសករយទសចនយោរ Liang Guanglie បានយសនើ

យើើងជាយលើរដរងថន "ករយទសចនកតវោរយដើមបឱយមានតនទសរមែជាងមនយលើោរកគរកគងដនកចរសមកទ

មា ឡាោងខដរ" ។ យនោះបាននែោះរញញច ងពោរកព បារមភោរយរើនយើើងររសករយទសចន យលើោរយវើ ណជា

រមែររស ែនឱយបានចបស នងសនតសែវថនមពល។

រនងនមជាអនរខដលមានអរយត យភាពយលើសមកទចនខលងតបង ករយទសចន បានរយងកើនរចចស

ករតរតដោរថនមពល យសដះរចច នងសនដសជាត នងជាោរចារអារមែណសនលម ខដលវាមនខមនជាោរ

លបាររនងោរយមើលយឃើ ថនករយទសចនមនអាចមានលទធភាពរនងោរបាតរង “ោរករ ទធោរអោះអាង

អរយត យភាព” យៅយលើសមកទចនខលងតបង។ ជាដរងអរយត យភាពររសចនយលើសមកទចនខលងតបង

នងយោោះកសា ទងកសងនវ "ទរះលបារររស ែនខដលបានយរើតមានយៅកចរសមកទមា ឡាោជាយកចើនឆន មរ”

។ អរយត យភាពររសចនយលើសមកទចនខលងតបងអាចឱយរងទយពរយោោះករជាជនចន (PLA) យដើមបរយងកើត

មលោះ នយយធាយៅយលើករជយោោះ Paracels នងករជយោោះ Spratlys ខដលជាចណច ទធសាសដសតោរ រែវ

ណជារមែនងថនមពលររស ែនតាមរ ៈកចរសមកទមា ឡាោ។ យកៅពមលោះ នរងទយពយជើងទរ Yulin

ខដលមានទតាងសថតយៅខរបរសមកទចនខលងតបង PLA បានរយងកើតយើើងមលោះ នរងទយពយជើងទរលែរនងយោោះ

ដ ណានយៅរនងឆន ២០១៣ សកមារនវាមជទរន យរែខអ រររស ែន នងនវាទរ នតយហាោះជាយលើរទពរ។

នងមលោះ នរងទយពយជើងទរទងពរនរយនោះ PLA បានយៅរនងសមកទចនខលងតបងអាចតលនវោរោកទព

យយធានងខដនសមកទជាោរចាបាចសកមារោរជរ នងោរោរ រលករយយជនជា ទធសាសដសតររស ែន



យៅរនងតរនយនោះ។ ទពរ ោរោរពកងហ រងរមាែ ងយជើងទរនងែវអាោសររសករយទសចនយៅយលើយោោះនង

ខដនទរដនសមកទចនភាគខលងតបងនងមានសារៈសខលនសកមារោរជរ នងោរោរ រលករយយជនជា

ទធសាសដសតររស ែនយៅរនងតរនជវញ យនោះ: (១) ករររយោ ករសទធភាពរនងោរពកងងសនតស ណជារមែ

នងែវថនមពលររស ែនយៅរនង សមកទចនខលងតបង (២) ោរទទតជាោរគរាមរខ ងមានសោត នពលយ ង

ខលែ ងដលសនដស សមកទណាម នវែវយហាោះយ ើរររស ែនភាគយកចើនមរពរងទយពយជើងទរអាយមរញរខដលបាន

មានវតតមានយៅកចរសមកទមា ឡាោ នង (៣) សរមែភាពយ ងសរមែ រនងោរោរ ររខន ថមយទៀតយដើមបោរ

ររររណាម យលើ នធានយករង ឧសែយន នងោរលបតខដនសមកទនងោរអនវតតនអរយត យភាពររស ែនយលើ

សមកទចនខលងតបង។ យយងតាមរបា ោរណម រនង ោខសត New York Times ករយទសចនយៅ ខ

មលនឆន ២០១៥ បានសាងសងយើើងយ ងឆររ យសនវយោោះសរបនមែតយលើករជយោោះ Spratlys ចនន

កបាពររនងចយនែ ោះដនជយមាែ ោះ ១៨ខ ខដលមានចននជាង ២០០០ ចតា យៅរនងទ ដចវាលរឡាបាលទត

ខដលអាចទទលមនសសបាន ១៥០០នរ។ យលើសពយនោះយទៀតករយទសចនបានសាងសងវាល នតយហាោះ រពង

ខ Helipads នងយ ោះ រចនសមពយនធយសងយទៀតយៅរនងយោោះសរបនមែត យ ើ នងយវើឱយពរយគបានទទលពនទ

ជា ទធសាសដសតលែសកមារោរោរ រសវតថភាពែវសមកទររស ែន នងបានអោះអាងអរយត យភាពររស ែន

យៅសមកទចនខលងតបងខដលមានជយមាែ ោះ។

ោរទមទរររសចនយលើសមកទចនភាគខលងតបង បានជារ រពយនធយៅនងលករយយជនសនតស

ជាតររស ែន។ អរយត យភាពររស ែនយលើសមកទចនខលងតបងនងអាចឱយ ែនយៅយករើឥទធពលយ ងខលែ ងមរ

យលើសនតសែវសមកទដនអាសខលងយរើត។ យនោះនងមានលរ ោះ លផទ លយៅយលើសនដសែវសមកទជរ ន

នងរយរាខលងតបង ( ណជារមែនងថនមពល) ខដលភាគយកចើនដនោរនចលយករង មរពឈងសមកទខពរស

នែងោតកចរសមកទមា ឡាោ នងសមកទចនខលងតបង (យៅជតករជយោោះ Spratlys) ។ យោ សារករយទស

ចនមានជយមាែ ោះទរដជាម ករយទសជរ នយៅយលើរញញា យោោះ Diaoyudao ឬ (Senkaku) ឥទធពលយលើស

មកទចនភាគខលងតបង បានអនញញា តឱយទករងយរ ោងមានរនទោះឈរ ទធសាសដសត នងអានភាពយលើោរករខជង

ជា ទធសាសដសតរវាងចននងជរ នយៅតរនអាសខលងយរើត សយៅយលើថនវានងរយងកើនជ រ ទធសាសដសតររសរោះ

លបាលទករងយរ ោងយ ងខលែ ង យលើជយមាែ ោះសមកទចនខលងយរើតងខដរដចជាយៅរនងោរកររតករខជងររស

ែនសកមារភាពជាអនរដរនរនងតរន។ ពទសសនៈវញសយ ររសករយទសចន ោរកតតពនតយសនដសែវសមកទ

ដនសមកទចនខលងតបង គជាគនែោះសខលនចាបាចយដើមបយោោះកសា “រញញា ជរ ន រមទងជយមាែ ោះសមកទចនខលង

យរើតនង ទធសាសដសតរវាងចន នងោរកររតករខជងរវាងជរ ន”។ ណៈយពលខដលករយទសចនយៅខតរនតោរ



សាងសងដនយោោះសរបនមែតយៅរនងសមកទចនខលងតបងយនោះ យោរ Benigno Aquino ករធានរត វលព

នបានយៅទសសនករយទសជរ នយៅរនងខមលនឆន ២០១៥ យដើមបខសវងររោរោកទររសករយទសជរ នយៅ

រនងជយមាែ ោះសមកទចនខលងតបងណៈខដលន ររដះមសដនតជរ នយោរ Shinzo Abe បានខលែងថនករយទសជរ ន

នងតល “ ោរោកទខលែ ងរ ត ដលករយទស វលពនសកមារករឆងនងសរមែភាពឈលែ ន នររសករយទស

ចន”។ ករយទសទងពរបានយវើសម ទធរងនវាចររមដរងររស ែនយៅសមកទចនខលងតបង យោ ជរ នបាន

សខមតងននទៈររស ែន យដើមបចលរមជាម ស រដះអាយមរញររនងោរលបតខដនសមកទយៅរនងតរនយនោះបាននែោះ

រញញច ងពសារៈសខលនជា ទធសាសដសតររស ែនសកមារោរថនមពលយសដះរចច នងសនដសជាតររស ែន។

ឥរញយរលររសជរ នយឆព ោះយៅររជយមាែ ោះសមកទចនខលងតបងងខដរ ខដលបាននែោះរញញច ងពោរកព បារមភោរ

យរើនយើើងររសករងតរយពយលើឥទធពលររសករងយរ ោងយៅសមកទចនខលងតបង។

ជាករដពណ ស រដះអាយមរញរបានយដើរតនទឈលនម យគរនងោររចចោរអាសជាយកចើនទសវតសរមរ

យ ើ យៅខតររាឥទធពលយលចយធាែ យៅរនងតរនអាសបា ស វរ។ ជាពយសសវតតមានយយធាអាយមរញរយៅតរន

អាសខលងយរើតគមានសារៈសខលនសកមារគយកមាងអណាចររស ែនយៅរនងតរន។ ទនរទនងសមពយនធមតត

រវាងស រដះអាយមរញរ ជរ ន នងរយរាខលងតបង ស រដះអាយមរញរគជាសសរសតមភដនោរដរនររស ែនយៅរនង

តរនខដលរយងកើតជាខនរសខលនម ដនអណាចអនតតរភាពររស ែន យៅរកមតសរល។ រ ខនតោរយនោះបាន

ផែ សរតរជាម នងោរភារយើើងររសនគយដរ។ ថនមពលយរើនយើើងររសចន នងឥទធពលកតវបាន ផែ សរដរ

តលយភាព ទធសាសដសតយៅរនងតរន យ ើ នងយវើឱយរ ោះ លដលសនតសតរនយ ងខលែ ង ដលសាថ រតយរមែ

ខដលមានកសារខដលស រដះអាយមរញរបានដយណដ ើម នងកគរដណត រតាងពសសដងហរ មកតជារ។ ោរយរើនយើើង

ររសករយទសចនជាមហាអណាចសរលយោរ បានោែ ជាោរពតយ ើ វាគជាកពតតោរណយលចយធាែ រត

ដនសតវតសរទ២១ រនងោររយងកើតលោរថនន រតរនលែ។ រនងោរយនែើ តរយៅនងសាថ នភាពជារខសដង ទធ

សាសដសតផែ សរតរយៅរនងតរនអាសខលងយរើត ទករងវាាសនយតានបានោរយច ទធសាសដសតោរោ រញចលោន

យដើមបឱយមានតលយភាព នងអណាចខដលរពងយរើនយើើងររសករយទសចននងឥទធពល យោ យករើខនរោរទត

ររស ែន, វរបម, យសដះរចចនងមយាបា យយធាយដើមបររាអណាចយលើសលរររស ែនរនងតរន។ ោែ ន

ោរសងសយ វាាសនយតានបានចាតទរទករងយរ ោង ជារញញា ករឈមយ ងខលែ ងទរទងយៅនងអណាចររស

ែនយៅរនងតរនអាសខលងយរើត ណៈខដលករងយរ ោងជាោរគរាមរខ ងម ដលលករយយជនសនល

ររស ែនយៅរនងតរនយនោះ។ យោ សាររញញា លមសាសដសតនយយបា នង ទធសាសដសដលមសាសដសដ យនោះសមកទ

ចនខលងតបងបានយវើឱយវាមានសារៈសខលនណាសនវ ទធសាសដសតសកមារទករងយរ ោង នងករងវាាសនយតាន



យដើមបកគរដណត រអាសខលងយរើត ោរកររតករខជងនវ ទធសាសដសតបានយរើនយើើងរវាងចននងអាយមរញរចនយៅ

សមកទខលងតបងខដលបានពនយលពភាពតានតងយរើនយើើងយៅរនងតរនយនោះ។

ពទសសនៈវញសយ ម ររសចន វតតមានយយធាអាយមរញរយៅតរនអាសខលងយរើតបានរពងរងកោរ

គរាមរខ ងយ ងខលែ ងដលសនតសជាតររស ែនដចខដលទករងវាាសនយតានបានអនមយត ទធសាសដសត “អរញភាព

យដើមបទរោរយរើនយើើងររសករយទសចន”។ អរយត យភាពររសចនយលើសមកទចនខលងតបងនងដលសទះ យអា

វាយដើមបរសាងមលោះ នយយធានងោរពកងហ រងទយពយជើងទរ PLA នងរមាែ ងអាោសយលើតរនយនោះយ ង

ខលែ ងយលើររពសររញសាថ នជា ទធសាសដសតររស ែន យោ ោរសាងសងរងវងដនអណាចនងឥទធពលរនងតរនជ

វញ យនោះ។ ោររ នរ ងររសករយទសចនយដើមបធាននវយសថរភាពយសដះរចចររស ែន គរឱយរតសមារ លម

យកោ ទតាង ទធសាសដសតយនោះ នងពកងងោរវាតទររស ែនយៅរនងោរកររតករខជងរវាងចននងស រដះអា

យមរញរយៅរនងតរន។ យសៀវយៅសោរ រជាតររសចនយៅឆន ២០១៥ ខដលយច យោ ករមកររារដះររស

ករយទសចនបានគសរញញា រ ទធសាសដសតយយធាលែ ោរផែ សរតរមរពឥរញយរលោរ រ "យៅជា" ឥរញយរល

ោរ រជាតសរមែរខន ថមយទៀត នងវតតមានរងនវាចរររសករយទសចនោនខតយកចើនយៅរនងតរនជវញ យនោះ។

យនោះគមានសារៈសខលនយដើមបជរ នងោរោរ រលករយយជនជា ទធសាសដសតររសករយទសចនយៅរនងស

មកទចនខលងតបង។ យលើសពយនោះយទៀតឥទធពលររសចនយលើតរនយនោះគរខតនយៅជាម 'ករសទធ ភាព ដមណ

(domino) យៅយលើជយមាែ ោះសមកទចនខលងយរើត។ ជាចងយកោ រោះ លបាលករងយរ ោងនងសយកមចបាននវ

យោលនយយបា ខសសងហវ រយោោះ ដរងររស ែនយដើមបរណតោរពាររណអណាចឥទធពលររសស រដះអា

យមរញរ នងបានទទតយៅរនងតរនយយធាអាយមរញរយោ ោររទសមកទយលងង សមកទចនខលងយរើតនងសមកទ

ចនខលងតបង យច ពយននរអាលទនយនោះយៅភាគខលងយជើង ដលររយណអយៅភាគខលងតបង។ យនោះយរើយយងតាម

Global Times បាននយ ថន “ករសនយរើរនទ តបាតអាយមរញរគថនករយទសចនមានយដើមបរញឈរសរមែភាព

យ លអោះអាងោរ រររស ែន យ ើ រនទ រមរសសដងហរ មអាយមរញរនងចនគយជៀសមនរចយៅរនងសមកទចនខលង

តបង”។ យនោះគជាោរអតាថ រប ម ដនោខសតខដលមានឥទធពលរ ត នងយព ន មររសករយទសចននង

កតវបានកគរកគងយោ ោខសតែវោរររសគណររសរមែ នសតចនករជាជនករចាដលៃ ។ ជាោរពតវាបាន

នែោះរញញច ងពសារៈសខលនជា ទធសាសដសតដនសមកទចនខលងតបង សកមារោរសនដស ជាតររសករយទសចន។



៤. ខចករននដឋា ន ោរយរើនយើើងដនរយណើនយសដះរចចយ ងរ យសរនងរ នែ នទសវតសររនែងមរយនោះបានយវើឱយចនទទលបាន

ភាពយជាគជយ យលើយសដះរចចររស ែន បានអនញញា តឱយចនយដើរតនទខនរនយយបា ោនខតយកចើនរនងរចចោរ

សរល។ រខន ថមពយលើយនោះ អណាចយសដះរចចររស ែនបានយរើនយើើងយ ងខលែ ងយលបឿនដនោររសាងយើើងយយធា

នងទយនើររមែខដលជ ពកងងដលសមតថភាពររស PLA រនងោរករឈមមនងោរគរាមរខ ងយលើសោត ន

ពលណាម ដល លករយយជនររស ែន។ ោរយរើនយើើងអណាចយសដះរចច នងយយធាររសករយទសចនកតវ

បាន យវើោរផែ សរដរ នវនមាែ រនរមែសនតសតរន នងោរបាតរងមហាអណាចររសអាយមរញរយៅរនងតរ

ន។ សពវដលៃយនោះជយមាែ ោះយៅសមកទចនខលងតបងបានយៅឆៃ សពជយមាែ ោះយករងនងទរដ នងោរជនសឱយ

ោែ ជា "សមរលម" លែសកមារករខជងជា ទធសាសដសតរវាងចននងស រដះអាយមរញរ។ អណាចទងអស

ខដលរពងយរើនយើើងររសចននងឥទធពល បាននឱយមានោរផែ សរដរ ទធសាសដសតររស ែន យដើមបឱយមាន

តលយភាពយៅរនងតរនអាសខលងយរើត នងបានជរ យ ងខលែ ងរនងោរកររតករខជងជា ទធសាសដសតរវាងចន

នងស រដះអាយមរញរខដលបានរងកឱយមានភាពតានតងរនងជយមាែ ោះយៅសមកទចនខលងតបង។ យោ សារខត

លមសាសដសតនយយបា មានសារៈសខលនដលលមសាសដសត យសដះរចច នង ទធសាសដសតលមសាសដសតយៅតរនយនោះបាន

សថតយកោមឥទធពលររសករយទសចនយៅរនងសមកទចនខលងតបងយ ងខលែ ង នងពកងងថនមពលយសដះរចចនងស

នដសជាតររស ែន។ យលើសពយនោះយៅយទៀត អរយត យភាពររសចនយលើសមកទចនខលងតបងនងរណត

គយកមាងថនមពលររសអាយមរញរ យៅរនងតរនអាសខលងយរើតនងខរលមអររញសាថ នជា ទធសាសដសតររស ែន។ វា

ហារដចជាោរយជៀសមនរចខដលថន អណាចនងឥទធពលយរើនយើើងររសចននងោរអោះអាងោរយរើនយើើង

ររស ែនយៅសមកទចនខលងតបងនងយវើឱយរ ោះ លដលឥទធពលររសស រដះអាយមរញរយៅរនងតរនអាសបា ស

វចនងមានសោត នពលកររតករខជងអណាចអនតតរភាពររស ែន។ ោរករឆងររសអាយមរញរយៅនង ោរ

អោះអាងររសករយទសចនយលើអរយត យភាព រនងជយមាែ ោះសមកទចនខលងតបង នងោរកររតករខជងជា ទធ

សាសដសតរវាងចននងអាយមរញរបានយវើឱយមានជយមាែ ោះទងពរយនោះនងោរយោោះកសា ររស ែនសែកគសាែ ោនខត

យកចើន។

ជាោរពតណាស ោររករចយកមើនខនរយសដះរចច នងយយធាររសចនពតជាបានយវើឱយពលពយោរសៃរ

ខសៃងង នងលយ ង ជាពយសសករយទសខដលមានកពខដនជារចន។ ចន បានយវើោរផែ សរដរមមាតលែ

ររស ែនយៅយលើឆរអនដរជាត តាមរ ៈតនទសនលររសចនរនងយសដះរចចអនដរជាត។ ោររករធាតររសចន



ពម ឆន យៅម ឆន បានយវើឱយលមសាសដសដនយយបា យៅរនងតរនមានោរខករករល យោ យ តថន ចន

ករោសអរយត យភាពររស ែនយលើខដនសមកទចនខលងតបង យ ើ ពាយមខសវងររដយណាោះកសា

ជាម ករយទស រពយនធជាលរះណៈយទវរភាគងខដរ។ ោរយនោះ បានយវើតរនយនោះ រពងយរើនយើើងនវភាព

តានតង យៅយពលភាគជយមាែ ោះររស ែនបានខសវងររតលយភាពរមាែ ងម រនងោរទរទលជាម ចន យនោះគ

ស រដះអាយមរញរ។ យតើលមសាសដសដនយយបា នងសនដសយៅរនងតរនសមកទចនខលងតបងមានោរខករករល

យ ង យៅយពលខដលមហាតយលររសពលពយោរ រដរទសមរោនតរនអាសបា ស វរយើើងវញ ? ចយមែើ

នងយនែើ កបារដលករជាជាតទងឡា យៅតរនអាសបា ស វរ នយពលខលងមដ ែយនោះ ៕៚

_ចរ_



ឯកសារខោង

១. បណឌ ត ែ េ រច “ នយយបា ោរររយទស មសលម ដលៃយនោះ នងដលៃខសអរ ” យបាេះពមពផាយយៅភនយពញ រកាសេធ២០១៥ ។ ២. អន វរៈ “ ចន យៅរនងនយយបា សរលយោរ ” បកសទបពភាសាអងយគលស របស ែរត ហវ.មនបត នង ចន រ. ហវសដ យោងពមពយជាគែយ ភនយពញ ឆន ២០១៣។ ៣. ហសង-ហវងែរតាន “ មហា រសចន : ភមសាសរសដនយោបាយថនទបយេសចន ”អនកយបាេះពមពផាយ ពយ គា ការផាយរបសយសវាយបាេះពមពផាយ ោហ ភនយពញ ឆន ២០១២។ ៤. សហើែ សែរធន “ សមកទចនខលងតបង រនងចរះនយយបា ររសពរអនរវញភាគ ទធសាសដសដអនដរជាត” យោងពមពពនលសមែរ ភនយពញ ឆន ២០១២ ។ ៥. សដៀប ែ ផល “ រញញា សនដស តរនអាសអាយគន : ឥេធពលវវាេថផទកន ងរដឋ ការទបកតទបសែងកន ងតបន ឥេធពលពខាងយទៅ ” ភនយពញ រកាសេធ២០១១ ។ ៦. M. TAYLOR FRAVEL “Contemporary Southeast Asia” Vol. 33, No. 3 (2011), pp. 292- 319 ©2011 ISEAS ៧. Weifeng Chaou យបកខែនបណឌ តយៅមនទរវេាសាសរសតនយោបាយនងេនាកេនងអនតរជាតសាកល វេាលយសវយតថនេទកងមា ទរដ (អតថបេដកទសងយចញពបេវភាគរបសសារពតមនចន សន ហរ) ថងៃេ ៥ សមវចឆកា ឆន ២០១៥ ។

៨. សវបាយ: http://www.fmprc.gov.cn/mfa_eng/wjbxw/t1350776.shtm www.wikipedea.org/southchinasea

http://www.fmprc.gov.cn/mfa_eng/wjbxw/t1350776.shtm

http://www.wikipedea.org/southchinasea

Education

ចិន ក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង (សៀវភៅ)១ Copy