Burgerschapsdossier – Economische dimensie

ARBO-wet en

Veiligheid

Logistiek Teamleider & Logistiek Manager 1

LET OP: Op de laatste pagina staat hoe je hier een verslag van maakt.

Je eindigt het verslag met een REFLECTIE!

Opwarmen en oriënteren

Opdracht 1

Het doel van deze opdracht is dat je voorkennis over de Arbowet opfrist.

Denk goed na over de volgende vragen.

1 Hoe let jij op veiligheidsaspecten in jouw eigen huishouden?2 Lees je altijd de voorschriften voor het gebruik van schoonmaakmiddelen?3 Let je op houdbaarheid van producten?4 Gebruik jij hulpmiddelen, apparaten, machines op een goede en veilige manier?5 Lees je over of verdiep je je in veilig en gezond werken?6 Meld jij op je leerwerkplek gevaarlijke situaties als je die ziet?7 Zorg jij voor voldoende ontspanning naast je werk en het leren? Hoe?

Herkennen en onderscheiden

Opdracht 2

Het doel van deze opdracht is dat je de juiste betekenis van de begrippen en afkortingen uit dit hoofdstuk kent.

Geef de juiste betekenis van de volgende begrippen door:

het begrip in eigen woorden te formuleren; een voorbeeld te geven waarbij je het begrip toepast.

1 Arbowet2 Kaderwet – klassikaal behandeld3 RI&E - klassikaal behandeld4 Arboco - klassikaal behandeld5 BHV’er6 PAGO - klassikaal behandeld7 burn-out

Logistiek Teamleider & Logistiek Manager 2

De Arboweti

Inleiding

Passende arbeidsomstandigheden zijn belangrijke voorwaarden voor gezond en veilig werken. Medewerkers moeten hun werk kunnen doen zonder lichamelijke of geestelijke problemen op te lopen. De Arbowet geeft richting aan beleid en arbeidsomstandigheden die daaraan voldoen. Werkgever en werknemer zijn beiden verantwoordelijk voor die gezonde en veilige werkplek. De werkgever moet zorgen voor veilige en gezonde arbeidsomstandigheden. Van de werknemer wordt verwacht dat hij meewerkt aan het op een veilige manier benutten van deze omstandigheden en op een veilige manier zijn werkzaamheden verricht.

Geschiedenis Arbowet

De Arbowet dateert uit 1983 en is sindsdien regelmatig aangepast. Hij kwam in de plaats van de Veiligheidswet uit 1934 en een groot aantal wetten en veiligheidsbesluiten (zoals de Mijnwet uit 1903 en het Veiligheidsbesluit voor Fabrieken en Werkplaatsen uit 1938). In 1994 is de Arbowet aangepast aan de Europese regelgeving. De huidige Arbowet stamt na verdere aanpassingen daarvan af. De Arbowet is een 'raamwet' die verder wordt ingevuld met bestuurlijke regels in het Arbobesluit, de Arboregeling en Arbobeleidsregels. Omdat de Arbobeleidsregels vaak moeilijk zijn toe te passen en te handhaven wordt er naar gestreefd om deze per branche te vervangen door een verzameling van gerichte maatregelen: De Arbocatalogus.

Arbowetgevingii

Werknemers moeten veilig en gezond kunnen werken tot het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. Om daarvoor te zorgen is de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet). Daarnaast zijn er ook nog andere wetten die werknemers beschermen tegen eventuele negatieve aspecten op het werk.

Logistiek Teamleider & Logistiek Manager 3

Drie niveaus

De wetgeving omtrent arbeidsomstandigheden is ingedeeld in drie niveaus: de Arbowet, het Arbobesluit en de Arboregeling.

Arbowet - De Arbowet vormt de basis van de Arbowetgeving. Hierin staan de algemene bepalingen die gelden voor alle plekken waar arbeid wordt verricht (dus ook voor verenigingen en stichtingen). De Arbowet is een kaderwet. Dat betekent dat er geen concrete regels in staan. Die zijn verder uitgewerkt in het Arbobesluit en de Arboregeling.

Arbobesluit - Het Arbobesluit is een uitwerking van de Arbowet. Hierin staan de regels waar zowel werkgever als werknemer zich aan moeten houden om arbeidsrisico's tegen te gaan. Deze regels zijn verplicht. Er staan ook afwijkende en aanvullende regels in voor een aantal sectoren en categorieën werknemers. Op de website van de overheid is de volledige tekst van de Arbobesluit te vinden.

Arboregeling - De Arboregeling is weer een verdere uitwerking van het Arbobesluit. Het gaat hierbij om concrete voorschriften. Bijvoorbeeld de eisen waar arbeidsmiddelen aan moeten voldoen of hoe een arbodienst zijn wettelijke taken exact moet uitvoeren. Ook deze regels zijn verplicht voor werkgever en werknemer. Op de website van de overheid is de volledige tekst van de Arboregeling te vinden.

Doelvoorschriften

Sinds 2007 is de Arbowet vereenvoudigd. Dat wil zeggen dat de wet een aantal zogenoemde doelvoorschriften stelt, maar dat werkgevers en werknemers meer mogelijkheden hebben gekregen om zelf te bepalen hoe ze deze normen bereiken. Zo geeft de Arbowet wel eisen aan het maximale geluid op de werkplek, maar bepaalt het bedrijf zelf hoe ze dit bereiken.

Logistiek Teamleider & Logistiek Manager 4

Arbocatalogus

Werkgevers bekijken samen met de werknemers (via OR of personeelsvereniging) hoe aan deze doelvoorschriften het best voldaan kan worden. Dit wordt vastgelegd in een arbocatalogus. Bedrijven kunnen zelf een arbocatalogus opstellen of zich aansluiten bij de arbocatalogus van hun branche. De Inspectie SZW toetst de arbocatalogi die voor een hele sector of branche worden opgesteld, om zeker te stellen dat aan de doelvoorschriften wordt voldaan.

Verplichtingen werkgevers

In de Arbowetgeving zijn verplichtingen opgenomen waar werkgevers zich aan moet houden:

Het ontwikkelen en uitvoeren van arbeidsomstandighedenbeleid (Arbobeleid). De arbeid die in het bedrijf verricht wordt, mag geen nadelige gevolgen hebben voor de veiligheid en gezondheid van de werknemers.

Zo veel mogelijk gevaren voor de gezondheid van werknemers bij de bron aanpakken. Een voorbeeld hiervan is dat een machine die veel lawaai maakt, wordt vervangen door een stiller type.

De inrichting van de arbeidsplaatsen, de werkmethoden, gebruikte arbeidsmiddelen en arbeidsinhoud zo veel als mogelijk aanpassen aan de persoonlijke eigenschappen van de werknemers. Dit geldt ook voor werknemers met een structurele functionele beperking door bijvoorbeeld ziekte.

Zo veel als mogelijk (‘redelijkerwijs kan worden gevergd’) voorkomen en beperken van monotone en tempogebonden arbeid.

Het opstellen en uitvoeren van een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) en een Plan van Aanpak.

Het voorkomen en beperken van zware ongevallen waarbij gevaarlijke stoffen betrokken zijn.

Het geven van voorlichting en onderricht aan de werknemers. De voorlichting en het onderricht kunnen betrekking hebben op het gebruik van arbeidsmiddelen of persoonlijke beschermingsmiddelen, maar ook over hoe er in een bedrijf wordt omgegaan met agressie en geweld en seksuele intimidatie.

Het melden en registreren van arbeidsongevallen en beroepsziekten. Het voorkomen van gevaar voor derden in verband met de arbeid die door de

werknemers wordt verricht. Werknemers in de gelegenheid stellen om periodiek een arbeidsgezondheidskundig

onderzoek te ondergaan.

Logistiek Teamleider & Logistiek Manager 5

Verplichtingen werknemers

Niet alleen werkgevers hebben verplichtingen, ook werknemers moeten zich aan een aantal regels houden. De belangrijkste verplichtingen van werknemers zijn:

Arbeidsmiddelen en gevaarlijke stoffen op een juiste wijze gebruiken. Op arbeidsmiddelen aangebrachte beveiligingen niet veranderen en niet weghalen

en deze beveiligingen op de juiste wijze gebruiken. Door de werkgever beschikbaar gestelde persoonlijke beschermingsmiddelen op een

juiste manier gebruiken en op de daarvoor bestemde plaats opbergen.

Meewerken aan de voor werknemers georganiseerde instructie (’onderricht’). De werkgever inlichten over opgemerkte gevaren voor de veiligheid en gezondheid in

het bedrijf. De werkgever en andere deskundige personen (preventiemedewerker, BHV'er,

arbodienstverlener) indien nodig bijstaan bij de uitvoering van hun verplichtingen.

Logistiek Teamleider & Logistiek Manager 6

Overige wetgeving

Naast de Arbowet is er ook andere wetgeving die werknemers beschermt tegen bepaalde negatieve aspecten op het werk:

Arbeidstijdenwet – Deze wet beschermt werknemers tegen het maken van te lange werktijden en regelt het werken op zondag en bij nachtdiensten.

Wet arbeid en zorg – Regelt onder andere het recht op vakantiedagen en andere vormen van verlof.

Wet verbetering Poortwachter – Opgezet om langdurig ziekteverzuim van werknemers tegen te gaan.

Algemene Wet Gelijke Behandeling – Beschermt burgers (en dus ook werknemers) tegen ongeoorloofd onderscheid.

Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte - Deze wet heeft tot doel discriminatie vanwege handicap of chronische ziekte te bestrijden en de gelijke behandeling te bevorderen van mensen met een handicap of chronische ziekte op de belangrijkste terreinen van het maatschappelijk leven – waaronder ook arbeid.

Wet gelijke behandeling van mannen en vrouwen - Deze wet verbiedt het maken van onderscheid tussen mannen en vrouwen op het gebied van arbeid.

Wet gelijke behandeling op grond van leeftijd bij de arbeid - Deze wet verbiedt het maken van onderscheid op basis van leeftijd op het gebied van arbeid.

Tabakswet - Regelt het recht op een rookvrije werkplek. Burgerlijk Wetboek – Hierin staat onder andere dat werkgevers verplicht zijn om

goed werkgeverschap te tonen. Ook andere zaken, zoals het verbod op discriminatie is hierin nog apart geregeld.

Wetboek van Strafrecht – Extreme overtredingen kunnen ook via het Wetboek van Strafrecht behandeld worden: bij geweld, ongewenste intimiteiten of grove nalatigheid van een werkgever.

Logistiek Teamleider & Logistiek Manager 7

Logistiek Teamleider & Logistiek Manager 8

Begrijpen en toepassen

Opdracht 3

Beantwoord de volgende vragen.

1 Wat is het doel van de Arbowet?2 Voor wie geldt de Arbowet?3 Wie is verantwoordelijk voor het invullen van de Arboregels? - klassikaal behandeld4 Wie controleert naleving van de Arbowet?- klassikaal behandeld5 Noem drie doelen van de Arbowet.- klassikaal behandeld6 Wat zijn risicosituaties in jouw beroepssector?7 Noem drie taken van een Arboco. - klassikaal behandeld8 Wat wordt er bedoeld met PAGO? - klassikaal behandeld9 Hoe vaak vindt een PAGO plaats en ben je verplicht deel te nemen? - klassikaal

behandeld10 Wat doet een BHV’er?11 Wat zijn risicofactoren in jouw beroep?12 Wat wordt bedoeld met ‘aanpak bij de bron’? - klassikaal behandeld13 Wat wordt bedoeld met een goed werkklimaat? - klassikaal behandeld14 Als een werknemer last heeft van te grote werkdruk. Hoe ontstaat te grote werkdruk,

wat kun je er aan doen en hoe had dit voorkomen kunnen worden? - klassikaal behandeld

15 Wat staat erin een ‘protocol gedragsregels’? - klassikaal behandeld16 Welzijn hangt af van de persoonlijkheid van een werknemer. Leg dit uit. - klassikaal

behandeld17 Hoe kun je als werknemer zorgen voor een veilige en prettige werksituatie? -

klassikaal behandeld18 Geef drie tot vijf tips om een burn-out te voorkomen.

Logistiek Teamleider & Logistiek Manager 9

Verwerkingsopdracht

Opdracht 4

Schrijf een verwerkingsverslag met de volgende aandachtspunten;

Leg uit wat een Arborzorgsysteem is. - klassikaal behandeld

Elk bedrijf of onderneming hanteert de Arbo-wet en de naleving er van, geef twee voorbeelden van arbo-maatregelen die jouw leerbedrijf heeft genomen.

Is er voor het magazijn van jouw leerbedrijf een risico-inventarisatie en evaluatie uitgevoerd? Zo ja, door wie is dat gebeurd? Zo nee, beantwoord de volgende vraag. - klassikaal behandeld

Zijn de eisen voor de arbeidsomstandigheden in het magazijn van jouw leerbedrijf op een andere manier geformuleerd? Zo ja, op welke manier zijn deze eisen dan geformuleerd? Zo nee, wat is daar de reden van? - klassikaal behandeld

Bij welke arbodienst is jouw leerbedrijf aangesloten?

Op welke manier worden de werknemers van jouw leerbedrijf betrokken bij de arbeidsomstandigheden?

Geef aan hoe jouw leerbedrijf zijn arbobeleid vertaalt in concrete maatregelen met betrekking tot: - klassikaal behandeld

o het betrekken van werknemers bij de aanschaf van nieuw materieelo het geven van duidelijke voorlichting aan medewerkerso het controleren op de uitvoering van regelgeving/voorschrifteno klimaatbeheersingo de naleving van werk- en rusttijdeno het controleren op de taakinhoud van iedereeno het voorkomen van agressie, geweld en seksuele intimidatie

Wat is een arbocatalogus? En door wie wordt een arbocatalogus getoetst? - klassikaal behandeld

Noem drie persoonlijke beschermingsmiddelen (pbm) welke je gebruikt in bij je leerbedrijf. Geef van elk pbm aan waartegen het beschermt.

Hoe worden bezoekers geïnformeerd over het gehanteerde veiligheidsbeleid. - klassikaal behandeld

Hoe spreek je collega’s aan indien zij niet de gedragsregels t.a.v. veiligheid naleven. - klassikaal behandeld

Logistiek Teamleider & Logistiek Manager 10

i http://www.arboportaal.nl/onderwerpen/themas/arbowet--en--regelgeving

ii http://www.arboportaal.nl/onderwerpen/arbowetgeving