zoomzoom

Werkplekleren

Kies niet voor experts, maar voor toekomstige experts

l 1WERKPLEKLEREN

Werkplekleren Kies niet voor experts, maar voor toekomstige experts

1 Werkplekleren - Wat is het  ?  ...................................................................................................................................................................... 2

2 Niets dan voordelen ! ................................................................................................................................................................................... 3

3 Van internationaal belang !  ........................................................................................................................................................................ 4

4 Laat u inspireren … ....................................................................................................................................................................................... 5

5 Doe mee en ontdek de voordelen van werkplekleren ................................................................................................................ 10

6 Cevora helpt u ............................................................................................................................................................................................... 11

Binnen organisaties volgen veranderingen elkaar snel op. Om het tempo te volgen, moeten kennis en ervaring snel in praktijk omgezet worden. Flexibele organisaties vragen dus flexibele vormen van leren. Werkplekleren is hiervoor de uitgewezen methode.

Welke voordelen biedt werkplekleren u nog ? Welke vormen bestaan er ? Hoe helpt Cevora u ? Ontdek het in deze Zoom !

Cevora past al jaren het principe van werkplekleren toe en verrijkt opleidingen steevast met praktische ervaring. De termen werkplekleren, duaal leren en zelfs ingroeibanen situeren zich voornamelijk in de schoolse- en de onderwijscontext. Het engagement van Cevora gaat echter verder en focust zich op de werkplek en elke leeftijdscategorie en doelgroep. Deze whitepaper is een warme oproep voor bedrijven om zich mee in te spannen voor deze opleidingsvorm.

2 l CEVORA ONDERZOEK

1 Werkplekleren - Wat is het ?

Werkplekleren zijn de leeractiviteiten die gericht zijn op het aanleren en toepassen van algemene, arbeids- en beroepsgerichte competenties. Hierbij zijn twee elementen essentieel :

- Werkplekleren vindt plaats in een traject met een gedefinieerd opleidingsplan en met de (mogelijkheid tot) attestering van het geleerde of de verworven competenties.

- Het traject combineert dit met leren op de werkvloer, in de onderneming of de organisatie. De werkplek is immers een unieke leeromgeving.

Werkplekleren onderscheidt zich van leren op de werkplek waarbij leren formeel of informeel plaatsvindt op de werkvloer in het kader van de uitoefening van een functie.

Werkplekleren neemt veel verschillende vormen aan. Een specifieke vorm van werkplekleren is duaal leren (in het Frans : ‘formation en alternance’). Deze vorm van leren impliceert dat een cursist een opleiding afwisselend doorbrengt in de school/het vormingscentrum en in een onderneming. Naast duaal leren zijn er nog talrijke andere methodes van werkplekleren. Laat deze whitepaper u inspireren!

Alternerend leren, duaal leren, groeps- praktijken, stages, virtuele oefenfirma’s, individuele praktijklessen, leerwerk- opleidingen, job shadowing, extramuros, ...

Werkplekleren helpt om de kloof tussen onderwijs en werk te dichten. Deze leervorm biedt de oplossing bij uitstek in de strijd tegen jeugdwerkloosheid, de skill gap en het gebrek aan diploma’s. De laatste jaren merken we een transitie van klassieke werkvormen in traditionele leeromgevingen naar actieve werkvormen in krachtige leeromgevingen.

Werkplekleren in het APCB

Duaal leren en ingroeibanen staan sterk in de aandacht de afgelopen tijd. Zo ook in het APCB. Op uitnodiging van de federale overheid namen de sociale partners in de cao van het APCB van 9 juli 2015 het volgende op : “de sector zal binnen het bestaande budget via Cevora inspanningen leveren inzake ingroeibanen en duaal leren” (artikel 8). Cevora engageert zich om alternatieve leermethoden te blijven ontwikkelen en nieuwe samenwerkingen aan te gaan op het vlak van werkplekleren.

l 3WERKPLEKLEREN

2 Werkplekleren - Niets dan voordelen !

Werkplekleren is een win-win situatie voor alle betrokken partijen. Het biedt voordelen voor de lerende, de onderneming, de opleidingscentra én de maatschappij. Hieronder bespreken we enkele van de vele voordelen.

Voor de onderneming

Voor de samenleving

Voor de scholen/opleidingscentra

Voor de lerende

• Ontwikkelen van een professionele houding.

• Ontwikkelen van competenties die in een traditionele context niet aan bod komen.

• Vergroten van de fit met de leerstijl.

• Vergemakkelijken van de overgang van leren naar werken.

• Voeling krijgen met beroepen en ontwikkelen van realistische verwachtingen.

• Via ervaring en reflectie voorkeuren ontdekken voor aard van werk, bedrijfscultuur, enz.

• Vergroten van motivatie en zelfvertrouwen door de verrijking van het leerproces.

• Instroom van gekwalificeerde werknemers.

• Verkleinen van skill gaps door training op maat.

• Productieve bijdrage van de lerende aan de onderneming.

• Positief effect op rekrutering en behoud van werkkrachten.

• Binnen brengen van nieuwe kennis in het bedrijf.

• Ontwikkelen van sociale vaardigheden van werknemers die al in dienst zijn door mentorschap.

• Vergroten van de aantrekkelijkheid van een programma.

• Verbeteren van de kwaliteit van de opleiding en de leeruitkomsten.

• Vergroten van de relevantie van de opleiding.

• Up-to-date houden van het opleidingsprogramma.

• Ontwikkelen van de vaardigheden van leerkrachten.

• Verbeteren van de samenwerking tussen scholen en bedrijven.

• Wegwerken van knelpuntberoepen door match arbeidskrachten en noden arbeidsmarkt.

• Daling van de (jeugd)werkloosheid.

• Lerende wordt vaak aangenomen door bedrijf aan het einde van het traject.

• Minder ongekwalificeerde uitstroom door jongeren die schoolmoe zijn.

• Versterken van sociale inclusie en creatie van gelijke kansen.

• Bijdrage aan innovatie en creativiteit.

4 l CEVORA ONDERZOEK

3 Werkplekleren – Van internationaal belang !

Volg het voorbeeld van onze Europese buren…

Alle bovenstaande voordelen plaatsten werkplekleren bovenaan de prioriteitenlijst van het huidige Europese beleid rond educatie en opleiding. De Europese Raad bepaalde tijdens een informele vergadering in 2012 een wettelijk kader waarin hij stelt dat alle lidstaten meer stages en opleidingen moeten voorzien. Om dit te bereiken moeten ze overleggen met de sociale partners en indien mogelijk dergelijke stages en opleidingen integreren in bestaande opleidingsprogramma’s. Desondanks blijkt het aanbod van werkplaatsen en stageplaatsen in de EU onderontwikkeld. Dit varieert sterk per land. In Oostenrijk, Denemarken en Duitsland voert werkplekleren de boventoon waarbij ze meer dan 30% van de studenten bereiken. In België zijn de cijfers minder rooskleurig. Daardoor ontstonden er een aantal initiatieven die werkplekleren in België een boost moeten geven.

Werkplekleren in België

De beleidsdomeinen werk en onderwijs sloegen de handen in elkaar om van werkplekleren een prioriteit te maken. Het doel is om het gebruik van een gecombineerd systeem van leren en werken te vergemakkelijken, maar ook om nauwe samenwerking en communicatie tussen onderwijs en bedrijven te bevorderen.

Hieronder schetsen we kort de recente initiatieven van de drie Belgische gemeenschappen :

Deze initiatieven blijven echter niet beperkt tot het secundair onderwijs. De leervorm is nu ook geïntegreerd in het hoger onderwijs en lijkt te beantwoorden aan de behoeften van bedrijven.

• De conceptnota “Duaal leren”• Hervorming van het bestaande stelsel Leren en Werken• Doel : Opwaardering van duaal leren

• Het “Pacte d’enseignement d’excellence”• Gericht op de kwaliteit van de opleidingsprogramma’s• Doel : Opwaardering van duaal leren

• Het systeem, geïnsipreerd op het model in Duitsland, functioneert zeer goed.

• Werkplekleren bereikt hier tien keer meer jongeren dan in Vlaanderen of Wallonië.

l 5WERKPLEKLEREN

4 Laat u inspireren...

Werkplekleren bestaat in vele vormen. Hieronder volgt een korte opsomming met een aantal inspirerende voorbeelden.

Overloop de verschillende leervormen en kies degenen die relevant zijn voor uw onderneming

1 Duaal leren

Duaal leren krijgt steeds meer waardering als leervorm door de aanmoediging in de cao. De term duaal leren komt frequent voor als het gaat om werkplekleren.

Deze opleidingsvorm wisselt vorming op school of in een opleidingscentrum af met opleiding in een onderneming. In dit kader speelt minstens 50% van de opleiding zich af in de onderneming. De verhouding theorie en praktijk verschilt per traject. Dit systeem wordt meestal toegepast in het kader van beroepsopleidingen in het secundair onderwijs, maar niet enkel daar. Duaal leren is een groot succes in Duitsland en Oostenrijk waar het ook is opengesteld voor werkzoekenden en studenten in het hoger onderwijs.

In Wallonië zijn er vier goede voorbeelden van masters die gebruik maken van duaal leren, namelijk de masters ‘génie analytique’, ‘gestion de la production’, ‘facility management’ en ‘gestion de chantier’.

2 Stagevormen

Bij een stage neemt de leerling deel aan het werkproces in gelijkaardige omstandigheden als de andere werknemers en onder het toezicht van een werknemer van de onderneming. Een alternerende stage wisselt stageperiodes af met periodes in de school of het opleidingscentrum tijdens de volledige stageperiode. Een blokstage is een stage die voor een onafgebroken periode plaatsvindt. De stage is voor de lerende een onderdompeling in een beroep.

Doel

Doel

Voorbeeld

Duaalleren

6 l CEVORA ONDERZOEK

We kunnen drie grote groepen van stages onderscheiden :

De observatiestage : Stage in het onderwijs :

De stage geïntegreerd in een opleidingstraject :

1 2

3

In het primaire of secundaire onderwijs gaan leerlingen vaak een kijkje nemen in bedrijven. De leerlingen nemen niet actief deel aan de activiteiten van de onderneming.

De bliksemstage (Nederland) is een goed voorbeeld. Het bestaat uit een bedrijfsbezoek van enkele uren waarin leerlingen zich kunnen oriënteren en kunnen nadenken over beroepskeuzes.

Deze stages vinden plaats in het kader van het secundair onderwijs, bedoeld voor laatstejaars van het kunst-, technisch-, beroeps- of buitengewoon onderwijs. Ze vinden ook plaats in het hoger onderwijs, zowel bij hogescholen als bij universiteiten.

De stage vindt ook plaats als praktijkonderdeel van een opleiding. Aan de start of op het einde van de opleiding. De verschillende tewerkstellingsdiensten zorgen ervoor dat werkzoekenden een stage volgen op het einde van een theoretische opleiding.

Deze stages variëren per regio, per profiel van werkzoekende en per opleiding.

Enkele voorbeelden :

• De VDAB biedt een individuele beroepsopleiding (IBO) in een bedrijf aan (Meer informatie op : www. vdab.be)

• Forem heeft het Plan Formation-Insertion (PFI) (Meer informatie op : www.leforem.be)

• Bij Bruxelles-formation is de PFI gebaseerd op hetzelfde principe (Meer informatie op www.bruxellesformation.be)

Een volledig overzicht van de opties vindt u terug op de websites van bovenstaande organisaties. Aarzel niet om ze te consulteren !

Dit overzicht van stagemogelijkheden is natuurlijk niet compleet, maar het geeft een indicatie van de meest voorkomende vormen. Er bestaan nog talrijke andere vormen van stages.

l 7WERKPLEKLEREN

Praktische opleidingen

3 Simulaties

A Mini-ondernemingen

Een groep jongeren krijgt gedurende een schooljaar de kans om een eigen onderneming op te starten en te beheren. Gedurende deze periode zijn de deelnemers verantwoordelijkheid voor verschillende functies (management, beheer, productie, marketing, boekhouding en verkoop). De deelnemers bepalen zelf wat hun onderneming verkoopt, leggen hun eigen vermogen aan door aandelen te verkopen, openen een bankrekening, voeren marktonderzoek uit, stellen een bedrijfsplan op en staan in voor de productie of dienstlevering. Twee keer per jaar stellen ze een balans op en leggen die ter goedkeuring voor aan de aandeelhouders.

De mini-ondernemingen van Vlajo voor leerlingen van de derde graad van het secundair onderwijs, de small business projects voor studenten in het hoger onderwijs.

B Oefenfirma’s

Een oefenfirma of virtueel kantoor is een fictieve onderneming waar studenten een stage lopen. Iedere student voert de functie uit waar hij/zij opleiding voor volgt. Op deze manier bereiden studenten zich zo goed mogelijk voor op toekomstige stages. COFEP beheert in België al zo’n netwerk.

Bachelor office management aan de Erasmushogeschool Brussel.

4 Praktische opleidingen binnen de onderneming of organisatie

De school ‘naar de werkplek brengen’. Leerkrachten van de betrokken groep leerlingen geven de lessen, eventueel in samenwerking met werknemers van de onderneming of organisatie. Deze aanpak vormt ook een meerwaarde voor de betrokken leerkrachten. Zo blijven ze immers op de hoogte van de ontwikkelingen in de professionele context van hun specialisatiegebied.

In het VTI Beringen leren de leerlingen van de derde graad Bouw muren metselen op een werf van AVL Woningbouw.

Doel

Voorbeeld

? ? ! !

Simulaties

Doel

Doel

Voorbeeld

Voorbeeld

8 l CEVORA ONDERZOEK

5 Project voor externen

Tal van leerlingen krijgen de kans om in het kader van hun opleiding competenties te verwerven en te ontwikkelen door deel te nemen aan een project van een externe organisatie.

Artesis Plantijn Hogeschool : in het kader van het opleidingsonderdeel ZAP (Zelf Aangemaakt Profiel) moeten de studenten van de bachelor Journalistiek en Communicatiemanagement volledig zelfstandig een portfolio samenstellen. De studenten kiezen zelf hun opdrachten, voor zover ze in de lijn van hun studies liggen.

Project voor externen

Deze vormen van werkplekleren bieden heel wat voordelen  :

• werk op maat,

• overleg met de onderneming,

• geplande aanpak,

• begeleiding,

• positieve impact op de tewerkstelling.

Doel

Voorbeeld

l 9WERKPLEKLEREN

Grote bedrijven engageren zich voor werkplekleren !

CEO for 1 month – Adecco

Het gaat om een wereldwijd programma van Adecco. In het kader van dit programma wagen jongeren uit 34 landen hun kans om ‘CEO for 1 month’ te worden. De laureaat mag gedurende een maand een lokale CEO volgen en bijstaan en krijgt ruime verantwoordelijkheid toegewezen.

Deze stagekans, georganiseerd als wedstrijd, geeft de winnaar de opportuniteit om voort te bouwen op zijn/haar opleiding en om de verantwoordelijkheden te ontdekken die normaal gezien worden toevertrouwd aan een CEO van een internationaal bedrijf. Deelnemers uit alle hoeken van de wereld waren in staat om deze bijzondere ervaring te beleven. Uitdaging aanvaard !

Alliance for Youth (Nestlé, Axa, Adecco, EY, IBA, IBM, Securex en Sodexo)

Deze alliantie ontstond als gevolg van een overeenkomst tussen acht grote bedrijven. Het doel ? Jongeren de mogelijkheid bieden

om een eerste professionele ervaring op te doen in een internationaal bedrijf. Het belang is groot : veel jongeren, met uitzondering van enkele diploma’s (ingenieurs, informatici, enz.), worden geweigerd door een tekort aan ervaring, zelfs als ze een universitair diploma hebben.

Het oorspronkelijke doel was om 1.300 banen en stages voor jongeren onder de 30 jaar aan te bieden. Het doel is overtroffen «Eén jaar later stellen we vast dat het doel bereikt is en zelfs aanzienlijk overschreden (134%) met 1.746 gecreëerde banen en stageplaatsen» kondigde de alliantie aan. Meer specifiek zijn er 1.186 nieuwe jobs aangeboden en hebben 560 jongeren de kans gehad om stage te lopen bij één van de acht oprichters.

De alliantie is zich aan het uitbreiden door de toetreding van nieuwe bedrijven zoals onder andere Engie en Deloitte.

Zij deden het ... grijpt u ook die kans ?

10 l CEVORA ONDERZOEK

5 Doe mee en ontdek de voordelen van  werkplekleren

De voordelen voor de bedrijven van het PC200 zijn talrijk. Werkplekleren, in de vorm van een stage of in de vorm van duaal leren, draagt bij aan een vermindering van de jeugdwerkloosheid en biedt tegelijkertijd een oplossing voor knelpuntberoepen. Het vergroot de lerende competenties en verkleint de skill gaps. Op deze manier werven bedrijven gekwalificeerde medewerkers aan en dragen ze bij aan de vereisten van het bedrijf en de arbeidsmarkt. Als de vorming van de lerende een investering van tijd en energie vergt, dan zijn deze inspanningen niet verloren. Want zowel nieuwe medewerkers als personeel dat reeds in dienst is voelen de voordelen. Sterker nog, de toegewezen mentoren verbeteren zo hun sociale vaardigheden.

Alle maatregelen van de Vlaamse en Franstalige Gemeenschap bewijzen dat er een duidelijke wens is om de inzet op werkplekleren van ondernemingen te democratiseren en naar waarde te schatten. Na onderzoek van dit systeem in het buitenland, maar ook via pilootprojecten in België, stellen wij immers vast dat ondernemingen effectief voordelen halen uit het verwelkomen van een cursist.

Hetzelfde geldt voor kmo’s, die eerder aarzelen om tijd en energie te investeren in de ontvangst en opleiding van cursisten. De voorbeelden uit Duitsland en Oostenrijk, waar kleine ondernemingen geïntegreerd zijn in alle stappen van het proces, tonen aan dat ook zij er voordeel uit halen.

Hoewel de doeltreffendheid van deze leervorm al enkele jaren aangetoond is, zijn er momenteel weinig bedrijven die de formule kennen en kansen bieden aan studenten. Nochtans plukken er nu al heel wat Europese pioniers volop de vruchten van.

Daarom is het aan bedrijven om nieuwe medewerkers die klaar zijn om hun competenties te ontwikkelen, te verdiepen en aan te scherpen een kans te bieden.

En Cevora is er om u te helpen en te begeleiden…

JobberSquare: het platform voor u!

Bent u op zoek naar een stagiair of een nieuwe medewerker ? Op ons JobberSquare platform plaatst u uw vacatures en/of stageplaatsen. De cursisten uit onze werkzoekendenopleidingen kunnen zo makkelijk solliciteren bij uw organisatie.

Als uw bedrijf graag een stageplaats wilt aanbieden zodat een lerende een opleiding krijgt die overeenkomt met de noden van uw organisatie, bezoek dan www.jobber.be of neem contact met ons op !

l 11WERKPLEKLEREN

6 Cevora helpt u

Wilt u graag meer weten ? Hieronder vindt u enkele sites die u helpen bij uw zoektocht…

• http ://www.erasmusplus-fr.be/

• http ://www.refernet.be/

• http ://www.aef-europe.be/

• http ://ec.europa.eu/education/policy/vocational-policy/doc/alliance/work-based-learning-in-europe_en.pdf

• https ://www.vdab.be/opleidingen/lerenopmaat

• https ://www.vlaamsparlement.be/dossiers/duaal-leren

• https ://www.werk.be/nieuws/start-innovatieve-proefprojecten-duaal-leren-en-werken

• http ://www.ond.vlaanderen.be/werkplekleren/

• http ://www.bruxellesformation.be/

• http ://leforem.be/

• http ://www.ifapme.be/

• http ://www.pactedexcellence.be/

• http ://www.enseignement.be/index.php ?page=23820

12 l CEVORA ONDERZOEK

FrançaisFormation de formateur 790F

NederlandsMentoropleiding voor de bouwsector 790N

FrançaisAccueillir vos nouveaux collaborateurs 198FMon rôle de tuteur 222FIntroduire le tutorat dans votre

entreprise 208F

NederlandsOnthaal van nieuwe medewerkers 198NMijn rol als peter of meter 222NPeter en meterschap in uw bedrijf 208N

HUMAN RESOURCES MANAGEMENT

Construction/bouwsector :

FrançaisFormation de formateur : base 214FFormation de formateur : étude de cas

et échange de bonnes pratiques 215FCoach the coach pour coaches internes 223FCoacher et gérer une équipe :

collaboration intergénérationnelle 230FDéfinir une approche de coaching

pour votre entreprise 213F

NederlandsTrain de trainer : opleidingen geven

met resultaat – basis 214NTrain de trainer : case studies

en uitwisselen best practices 215NCoach de coach voor interne coaches 223NDefinieer een coachingaanpak

voor uw organisatie 213NCoachen en leiden : Integreren van

generatiemanagement 230N

PEOPLE MANAGEMENT

FrançaisBoostez votre atout âge DL127F

NederlandsLeeftijd is troef DL127N

PERSOONLIJKE VAARDIGHEDEN

Cevora biedt ook opleidingen aan die u helpen om nieuwe werknemers te ontvangen en om de samenwerking en de kennisoverdracht tussen verschillende generaties te bevorderen :

Cevora-opleidingen helpen u om nieuwe aanwinsten beter op te vangen in uw onderneming. Enkele voorbeelden :

Ontdek de Cevora-opleidingen die u helpen bij het coachen en het integreren van generatiemanagement :

Wenst u van uw leeftijd een troef te maken, zowel om ervaring op te doen als om jongeren te motiveren, dan zijn deze programma’s geknipt voor u :