With Vision Faith & Responsibility

Bishop Bagrat Galstanian WITH VISION FAITH & RESPONSIBILITY

Առաջնորդութիւն Հայոց Կանադայի

Armenian Holy Apostolic Church, Canadian Diocese

Bishop Bagrat Galstanian, Primate - Բագրատ Եպս. Գալստանեան, Առաջնորդ

ՏԵՍԻԼՔՈՎ, ՀԱՒԱՏՔՈՎ

ԵՒ ՊԱՏԱՍԽԱՆԱՏՈՒՈՒԹԵԱՄԲ

(10 Ամեայ Վկայագիր)

WITH VISION, FAITH

AND RESPONSIBILITY (A Testimony of Ten Years of Service)

1Մոնթրէալ – Montreal 2013


2

fffffffffffffffff

Տէր լոյս իմ եւ կեանք իմ

ես յումմէ՞ երկեայց,

Տէր ապաւէն կենաց իմոց

ես յումմէ՞ դողացայց:

fffffffffffffffff

The Lord is my light and my saviour,

whom shall I fear?

The Lord is the defender of my life

whom shall I dread?

fffffffffffffffff

Սաղմոս - Psalm. 26:1


3

fffffffffffffffff

ՏԵՍԻԼՔՈՎ,

ՀԱՒԱՏՔՈՎ

ԵՒ

ՊԱՏԱՍԽԱՆԱՏՈՒՈՒԹԵԱՄԲ


fffffffffffffffff


4

ՏԵՍԻԼՔՈՎ, ՀԱՒԱՏՔՈՎ ԵՒ ՊԱՏԱՍԽԱՆԱՏՈՒՈՒԹԵԱՄԲ


“Տէր լոյս իմ եւ կեանք իմ ես յումմէ՞ երկեայց,

Տէր ապաւէն կենաց իմոց ես յումմէ՞ դողացայց”:

“Տէրն է իմ լոյսն ու կեանքը ես որմէ՞ պիտի երկիւղեմ,

Տէրն է իմ կեանքի ապաւէնը ես որմէ՞ պիտի դողամ”: (Սաղմ. ԻԶ 1)

Այս խօսքերն ու անխառն զգացումն արտայայտեցի տասը տարիներ առաջ,

երբ այս նոյն պատկառելի ժողովն Աստուծոյ կամքով ինձ ընտրեց

Կանադահայոց թեմի առաջնորդ:

Այս նոյն աղօթքը կրկնեցինք անընդհատ մեր ծառայութեան ողջ տարիների

ընթաքին եւ այդ հաստատ համոզումով գործեցինք եւ իրականացրեցինք

հակառակ ամէն տեսակ դժուարութիւնների:

Այդ տարիների ընթացքին բոլոր վերիվայրումների, մարդկանց համար

անհաւանական թուացող ծրագրերի իրականացման ժամին,

յուսախաբութիւնների եւ անյուսութեան վայրկեաններին եւ նոյնիսկ անձնական

հարձակումների պահերին մենք երբէք չ’երկմտեցինք եւ այս համոզումը եղաւ

մեր շրթունքներին եւ սրտի մէջ.

“Տէրն է իմ լոյսը եւ կեանքը ես որմէ՞ պիտի երկիւղեմ,

Տէրն է իմ կեանքի ապաւէնը ես որմէ՞ պիտի դողամ”:


5

Այս նոյն աղօթքն ու հաւատքիս արտայայտութիւնը վերագոչեցի նաեւ

հոգեւոր ուրախութեան, ձեռքբերումների եւ իրագործումների ժամին, որ Նա

երբէք չդաւաճանեց ինձ այլ եղաւ իմ Լոյսը եւ Կեանքը:

Այսուհանդերձ, ամէն բանի համար փառք տուեցի Իրեն, խոնարհուեցի Իր

կամքի առջեւ եւ ընդունեցի այդ ամէնը որպէս օրհնութիւն իմ կեանքի,

առաքելութեան եւ ծառայութեան մէջ մշտապէս կրկնելով.

“Տէրն է իմ լոյսը եւ կեանքը ես որմէ՞ պիտի երկիւղեմ, Տէրն է իմ կեանքի

ապաւէնը ես որմէ՞ պիտի դողամ”:

Երբ պահ մը հայեացք կը նետեմ անցած տասը տարիներին այդ ամբողջ

ժամանակահատուածը ակնթարթ մը կը թուի ինձի, որը լի է զանազան

բացթողումներով եւ ձեռքբերումներով, որոնք սակայն ես ստանձնեցի

պատասխանատուութեան բարձրագոյն զգացումով ինձ վստահուած

ժողովուրդի եւ իմ Տիրոջ հանդէպ:

Այս ամբողջ ժամանակահատուածին մեր սկզբունքը մնաց եւ կը մնայ

նոյնը.

Տարածել մեր Սուրբ եւ Ուղղափառ եկեղեցու առաքելութիւնը փորձելով

այն դարձնել աւելի կենսունակ եւ աւելի աշխոյժ Կանադա ապրող իւրաքանչիւր

հայ ընտանիքի եւ անհատի կեանքի մէջ:

Ըլլալով 10-ամեայ հանգրուան, որոշեցինք դուրս գալ մեր տարեկան

տեղեկագրի շրջանակից եւ ներկայացնել մեր ժողովուրդի արդար դատին այս

ամբողջ տարիների Մեր ծառայութեան շատ ամփոփ համապատկերը՝

միախառնուած Մեր մտածումներով, զգացումներով եւ վերլուծութիւններով մեր

իրականութեան եւ ապագայի մասին:

Այստեղ կը փափաքիմ միայն ընդհանուր ուրուագիծը ներկայացնել թէ ինչ

ենք իրականացրել եւ կը շարունակենք իրականացնել հակառակ բոլոր

դժուարութիւններու եւ մարտահրաւէրներու:


6

Այսօր ունենք 15 եկեղեցիներ եւ համայնքներ մեր խնամքի ներքոյ, 8

գրասենեակներ եւ 16 յանձնախումբեր եւ ենթայանձնախումբեր.

ա) Քրիստոնէական Դաստիարակութիւն

բ) Երիտասարդաց Առաքելութիւն

գ) ACYOC

դ) Արարատ Ճամբար

ե) CYMA

զ) Կրթական Առաքելութիւն դեպի Հայ Երուսաղէմ (երիտասարդների

համար)

է) CFFA (Հայաստանի Երեխաների Հիմնադրամ)

ը) Մարդասիրական օժանդակութիւն Ջաւախքին, համագործակցութիւն

Յոյսի Կամուրջ կազմակերպութեան հետ (Հաշմանդամ երեխաների

կազմակերպութիւն)

թ) CAAPA (Կատարողական Արուեստների Կանադահայ Ընկերակցութիւն,

Օնթարիօ եւ Բրիթիշ Կոլումբիա)

ժ) Հայ Եկեղեցասէր Տիկնանց Կեդրոնական Խորհուրդ

ժա) Ընտանիքի Ծառայութեան Առաքելութիւն (Հայ Տուն)

ժբ) Միջեկեղեցական/միջկրօնական/պետական յարաբերութիւններ

ժգ) Մամուլի Կեդրոն (www.armenianchurch.ca, կանոնաւոր 13000 ե-փոստի

առաքում)

ժդ) Առաքելական Ծուխեր

ժե) Մնայուն Հիմնադրամ

ժզ) Կանոնադրութեան բարեփոխում

Այս բոլորի մէջ՝ 1) Քրիստոնէական Դաստիարակութիւն, 2)

Երիտասարդաց Առաքելութիւն, 3) Արարատ Թեմական Ճամբար, 4) Կրթական

Առաքելութիւն դեպի Հայ Երուսաղէմ 5) Մարդասիրական օժանդակութիւն

http://www.armenianchurch.ca/


7

Ջաւախքին, համագործակցութիւն Յոյսի Կամուրջ կազմակերպութեան հետ

(Հաշմանդամ երեխաների հասարակական կազմակերպութիւն NGO), 6) CAAPA

(Բրիթիշ Կոլումբիա), 7) Ընտանիքի Ծառայութեան Առաքելութիւն (Հայ Տուն), 8)

Միջեկեղեցական/միջկրօնական/պետական յարաբերութիւնների գրասենեակ,

9) Մամուլի Կենտրոն (www.armenianchurch.ca, կանոնաւոր 13000 ե-փոստի

առաքում), 10) Նոր Ծուխեր (Քալգարի Ս. Զօրաւոր, Էդմընթըն Ս. Նարեկ), 11)

Մնայուն Հիմնադրամ, 12) Թեմիս Կանոնադրութեան բարեփոխում՝ ստեղծուած

են այս տասը տարիների ընթացքին մեր անմիջական տեսիլքով եւ

նախաձեռնութեամբ:

Աւելի յստակեցնելու Մեր գործունէութեան ընդհանուր պատկերը այն

բաժանած ենք մի քանի խմբերի.

ffffffffffffffffff

Ա) ՀՈԳԵՒՈՐ ԱՌԱՔԵԼՈՒԹԻՒՆ

ffffffffffffffffff Բնականաբար մեր ողջ գործունէութեան հիմքը եւ առանցքը եղած է եւ կը

մնայ Տիրոջ Խօսքի քարոզչութիւնը բոլոր հնարաւոր միջոցներով: Այն ամէնը, ինչ

ստեղծուած են այս տարիների ընթացքին թէ՛ ձեռնարկների եւ թէ՛

կառուցուածքային տեսքով միտուած են եղած մէկ եւ բարձրագոյն նպատակի՝

քարոզել Տիրոջ Աւետարանը եւ մեր Սրբազան Աւանդութիւնը: Այս առումով

հիմնած ենք յատկապէս Քրիստոնէական Դաստիարակութեան Կեդրոնը, որի

հովանու ներքո հրատարակած ենք բազմաթիւ նպատակային գրքեր եւ

գրքոյկներ, աղօթքներ եւ բարեպաշտական գրութիւններ (տես ցանկը),

տեսագրած եւ Youtube-ի միջոցով տարածած ենք թէ՛ մեր անձնական

քարոզները եւ թէ՛ թեմիս հոգեւոր առաքելութեանը վերաբերող նիւթեր:



8

Բեմադրած ենք “Էջմիածին” աննախադէպ երաժշտական թատերական

ներկայացումը նուիրուած Սուրբ Էջմիածնի Տօնին: Այս ամէնի մէջ մեծագոյն

իրագործում էր Նոր Կտակարանի (երկլեզու հայերէն-անգլերէն)

հրատարակութիւնը, որն իր տեսակով եզակի է մեր ողջ եկեղեցու կեանքում՝

ըլլալով առաջին դէպքը: Այն հրատարակուած է 4000 օրինակով՝ 1000-ական

Մկրտուողների եւ Պսակւող զոյգերի համար եւ մնացածը լայն օգտագործման

նպատակով: Այս եզակի գործն իրականացաւ Տ. Վազգէն քահանայ Պոյաճեանի

ղեկավարութեամբ եւ համառ հետեւողականութեան շնորհիւ՝

համագործակցութեամբ Canadian Bible Society-ի:

Քրիստոնէական դաստիարակութեան առումով նաեւ իւրաքանչիւր տօն

նուիրել ենք մեր կեանքի երեւոյթի մը օրհնութեան, որոնք կանոնաւոր կերպով

տեղի կ’ունենան իւրաքանչիւր ծուխի մէջ: Այսպէս՝

Սուրբ Սարգսի Տօն – Օրհնութիւն Նշանուած զոյգերու

Տեառնընդառաջ – Օրհնութիւն Նորապսակներու

Վարդանանց – Օրհնութիւն համայնքային կազմակերպութիւններու եւ

սկաուտներու

Ընտանիքի աղօթքի օր – Փետրուարի երրորդ շաբաթ

Միջինք – Սրբուհիներու Օր

Աւետում – Օրհնութիւն Ընտանիքներու (նորամայրերու)

Ծաղկազարդ – Օրհնութիւն մանուկներու եւ երիտասարդներու

Կանաչ Կիրակի – Օրհնութիւն ՀԵՀ (Հայաստանի Երեխաների Հիմնադրամ)

Համբարձում – Օրհնութիւն Տարեց քաղաքացիներու

Տօն Կաթողիկէ Սուրբ Էջմիածնի – Առաջնորդարանի հաստատման օր

Վերափոխում – Երիտասարդաց Ուխտագնացութիւն Ս. Գրիգոր

Լուսաւորիչ եկեղեցի (Սէնթ Քաթրինզ)

Խաչվերաց – Վերաբացում եւ օրհնութիւն Կիրակնօրեայ վարժարանի


9

Սեպտեմբեր 21 ՀՀ Անկախութիւն – Օրհնութիւն Հայոց Դրոշի

Թարգմանչաց – Մշակոյթի գործիչների օրհնութեան օր

Սբ. Թադէոս եւ Բարդուղիմէոս – Ուսուցիչների օրհնութեան օր

Անձնապէս դասաւանդած ենք Սուրբ Գրքի եւ Սուրբ Պատարագի

մեկնութիւններ, զանազան նիւթերով բանախօսած ենք թէ՛ միջեկեղեցական, թէ՛

համալսարանական, թէ՛ համայնքային հայկական եւ ոչ հայկական

շրջանակների մէջ Հայ եկեղեցու պատմութեան, ծէսի եւ զանազան յուզող

հարցերի վերաբերեալ: Այս շրջագծի մէջ են մեր գրեթէ ամենամեայ

ուխտագնացութիւնները դէպի Սուրբ Երկիր՝ Հայոց Երուսաղէմ, որի

ներգործութիւնը աննկարագրելի մեծ է մեր հաւատացեալների կեանքի մէջ,

յատկապէս մեր ինքնութեան վերարժեւորման առումով: Մեր կեանքում

կարեւորագոյն ներդրում է Մամուլի Կեդրոնը մեր ժամանակակից եւ հրաշալի

կայքէջով www.armenianchurch.ca, եւ շաբաթական կանոնաւոր 13000 ե-փոստի

առաքումով, որն առաջինն էր իր տեսակով մեր ողջ թեմի տարածքում: Այդ

հաղորդագրութիւնները ոչ միայն զուտ տեղեկատուական բնոյթ կը կրեն, այլ

յատկապէս քարոզչական՝ շաբաթական աղօթքներով եւ սուրբգրային

ընթերցուածներով: Այս ծիրից ներս են նաեւ մեր Facebook-ի մի քանի էջերը

Canadian Diocese եւ Armenian Christian Youth Mission, Canadian Youth Mission to

Armenia անուններով, Առաջնորդարանի Youtube Channel-ը ինչպէս նաեւ մեր

անձնական էջը: Մեր հնարաւորութեան սահմանների մէջ նաեւ հարցազրոյցներ

տուած ենք տեղական թերթերի, որոնք նաեւ լուսաբանած են մեր

այցելութիւնները դէպի զանազան ծուխեր:

Այսուհանդերձ, հոգեւոր քարոզչութիւնը, կրթութիւնն ու

դաստիարակութիւնը կը մնայ մեր հիմնական մարտահրաւէրը, որին աւելի ու

աւելի պէտք է ընծայենք մեր ուշադրութիւնը թէ՛ Առաջնորդարանիս ծրագրերի

եւ թէ՛ ծխական մակարդակների վրայ: Այդ մտածումով էլ այս տարի կը



10

հռչակենք “ՍՈՒՐԲ ՊԱՏԱՐԱԳԻ ՏԱՐԻ” մեր ամբողջ ուշադրութիւնը

կեդրոնացնելով մեր հոգեւոր կեանքի բարձրակետի՝ Տիրոջ հետ Հաղորդութեան

Խորհուրդի, ինչպէս նաեւ Սուրբ Պատարագի երգեցողութիւնն ու աղօթքները

մեր ամբողջ ժողովուրդին ուսուցանելու կերպերի եւ միջոցների վրայ: Մեր

հոգեւոր քարոզչութեան ամրացմանն ու տարածման գործում մեծ

դերակատարութիւն ունեն մեր Հայ Եկեղեցասէր Տիկնանց Կեդրոնական

Խորհուրդն ու մեր եկեղեցիների Տիկնանց Խորհուրդները, որին ցաւօք չենք

կարողացել համապատասխան ուշադրութիւն յատկացնել եւ ծրագրում ենք նոր

եւ նորացուած մեթոդներով, ընդհանուր եւ տեւական խորհրդակցութիւններով

նոր լուծումներ գտնել այս ուղղութեամբ: Անգնահատելի է թէ՛ Տիկնանց

Կեդրոնական Խորհրդի եւ Խորհուրդների դերն ու նշանակութիւնը մեր Սուրբ

Եկեղեցու առաքելութեան մէջ այս բոլոր տարիների ընթացքին, որը Մեզ

պարտաւորեցնում է էլ աւելի ուշադրութիւն եւ գործունէութեան լայն դաշտ

ընծայել իրենց:

ffffffffffffffffff

Բ) ԵԿԵՂԵՑԻՆԵՐ – ԾՈՒԽԵՐ ԵՒ ՀԱՄԱՅՆՔՆԵՐ

ffffffffffffffffff Ընդհանուր առմամբ մեր եկեղեցիները կը դիմագրաւեն բազմաթիւ

մարտահրաւէրներ ինչպէս հոգեւոր ազգային առաքելութեան, այնպէս էլ

նիւթական գետնի վրայ: Մենք ամենուր եւ ամեն տեղ կարիք ունենք նոր

մոտեցումների եւ համապարփակ լուծումների բազմամշակութային այս խառն

միջավայրում ոչ միայն պահելու եւ պահպանելու մեր ինքնութիւնը, այլեւ նոր

որակ եւ տեսիլք առաջադրելու: Օրեցօր նիւթականացող մեր աշխարհի եւ

շրջապատի մէջ, արագօրէն փոփոխուող արժէքների բախումների ալիքի մէջ,

եկեղեցին՝ մենք, պէտք է, որ լինենք եւ մնանք այն ապահով եւ զուլալ հոգեւոր,


11

ազգային կրթական բարոյական սրբավայր օճախը, որ կարողանայ ոչ միայն

պատսպարել ու պաշտպանել, այլեւ առաջնորդել մեր ժողովրդին դէպի բարի եւ

խաղաղ հանգրուաններ: Ես մշտապէս շեշտած եմ, որ մեր առաքելութիւնը չէ

միայն պահպանումը այն ամէնի ինչ ունենք, այլ յատկապէս պէտք ունենք

ամրացելու եւ զօրացնելու այն ինչ ձեռք ենք բերել:

Այս տարիների ընթացքին մեր թեմի կեանքում ծառայած են զանազան

հոգեւորակններ՝ ինչպէս Տ. Արարատ ծ. Վրդ. Գալթաքճեանը (այժմ Արարատ

սրբազան), Տ. Հայրիկ աբեղայ Յովհաննիսեանը եւ Տ. Աբգար վարդապետ

Յովակիմեանը, ովքեր Վեհափառ Հայրապետի հրաւէրով կոչուեցին այլ

ծառայութեան: Մեզ են միացած Տ. Միւռոն քահանայ Սարգիսեանը, Տ. Սերոբ

քահանայ Ազարեանը եւ Իւան սարկաւագ Գեադայեանը: Մեր տեւական

աշխատանքի արդիւնքում, Տիրոջ կամքով, աւելացած են եւս երկու ծուխեր

կազմակերպուած կերպով՝ Կալգարիի Ս. Զօրաւոր եւ Էդմընթընի Ս. Նարեկ

եկեղեցիները, իրենց ծխական խորհուրդներով եւ կից միօրեայ փոքրիկ

դպրոցներով: Նրանք տակաւին Առաքելական ծուխերի կարգավիճակի մէջ են՝

յուսալով, որ մոտ ապագային Ալբերթա նահանգը կ’օժտուի իր հոգեւոր հովիւով:

Մենք անձնապէս կանոնաւոր ժամանակացոյցով այցելած ենք բոլոր ծուխերն

անխտիր Մոնկթընից մինչեւ Ելօնայֆ, Վանքունըրից մինչեւ Ուինզըր:

Աննախադէպ էր Մեր 40-օրեայ կեցութիւնը Վանքուվըրի մէջ, ուր տեղի հոգեւոր

հովուի՝ Տ Գեղարդ աւ.քհնյ. Կարապետեանի եւ ծխական խորհուրդի հետ

համատեղ աշխատանքով, կարողացանք կարճ ժամանակի մէջ վերացնել

տարիների ընթացքին կուտակուած Ս. Վարդան եկեղեցու մեծածաւալ պարտքը՝

մեր անմիջական հովանաւորութեամբ եւ մասնակցութեամբ: Այսուհանդերձ,

առաջիկային մեր ուշադրութիւնն աւելի ու աւելի պիտի կեդրոնանայ մեր

ծուխերու վրայ, յատկապէս առաջնային կերպով այսօր զարգացում ապրող

Միսիսոգայի Ս. Վարդան եւ Օթթաուայի Ս. Մեսրոպ ծուխերու վրայ:


12

Մասնաւորապէս վերջինս ըլլալով մայրաքաղաքի մէջ առանձնակի

նշանակութիւն եւ ուշադրութեան կարիք ունի:

Գաղտնիք չէ, որ մեր թեմի մեծագոյն մարտահրաւէրը այս տարիների

ընթացքին եղած է Լաւալի Սուրբ Խաչ եկեղեցու շինութիւնը: Անտարակուսելի է,

որ Լաւալի աճող եւ զարգացող համայնքը կարիքն ունի նոր եկեղեցու եւ

կեդրոնի: Այդ իմաստով 2006 թ.-ից սկսեալ Թեմական Խորհուրդի, հովիւի,

ծխական խորհուրդի եւ շինութեան յանձնախումբի հետ միասնաբար

ծրագրեցինք եւ սկսեցինք ամբողջ գործընթացը: Եկեղեցին պիտի ունենայ իր

մանկապարտէզը ինչպէս նաեւ Տիրոջ կամքով ապագային նաեւ համայնքային

կեդրոնը, իսկ կողքին վեր պիտի բարձրանայ “Արարատ” Տարեցներու Տունը,

այսպիսով սքանչելի համալիր մը կազմելով՝ ծառայելով մեր համայնքի բոլոր

կարիքներուն եւ շերտերուն: Դժբախտաբար, սկսուած առաքելութիւնը

զանազան պատճառներով եւ պարագաներով պայմանաւորուած, տակաւին կը

մնայ իր կիսակառոյց վիճակի մէջ, սակայն, մենք համոզուած ենք, որ շատ

շուտով այն կ’ունենայ իր աւարտուն տեսքը: Շատ ճանապարհներ անցան,

բազմաթիւ խօսակցութիւններ եւ քննարկումներ տեղի ունեցան,

մտահոգութիւններ, կասկածներ եւ յուսախաբութիւններ եղան արդար կերպով,

բայց, այսուհանդերձ Մեզ համար այն կը մնայ “Օրհնութեան

Ճանապարհորդութիւն”, որը պատճառ եղաւ Մեր հոգեւոր կեանքի ամրացման:

Սուրբ Խաչ եկեղեցին պիտի՛ կառուցուի՝ անխուսափելիօրէն դառնալով մեր

տեսիլքի, հաւատքի եւ պատասխանատուութեան զգացումի մեծագոյն

վկայութիւնը՝ Աստուծոյ փառքի եւ մեր ժողովուրդի վերանորոգութեան: Մեր

շնորհակալութիւնն ու գնահատանքը բոլոր նրանց, ովքեր առաջին իսկ

օրուանից մինչեւ այսօր հաւատացին եւ թէ՛ աշխատանքով եւ թէ՛ նիւթապէս

մասնակցեցին այս առաքելութեանը առանց տատամսումի եւ վարանումի:


13

ffffffffffffffffff

Գ) ԵՐԻՏԱՍԱՐԴԱՑ ԱՌԱՔԵԼՈՒԹԻՒՆ

ffffffffffffffffff Մեր մշտական ուշադրութիւնը եւ մտահոգութիւնը եղել է եւ կը մնայ մեր

երիտասարդութիւնը՝ ապագայ սերունդը: Այս բազմամշակութային

միջավայրում մեր մարտահրաւէրն է ոչ թէ ապագան պատրաստել մեր

երիտասարդների համար, այլ երիտասարդներին պատրաստել ապագայի

համար: Մենք ունենք թէ՛ մարդկային եւ թէ՛ նիւթական միջոցներն ու

հնարաւորութիւնները աւելի զարգացնելու մեր ծրագրերն ու գործունէութիւնն

այս ուղղութեամբ: Այդ սկզբունքով հիմնեցինք Երիտասարդաց Առաքելութեան

Գրասենեակը եւ վերջերս նաեւ Համակարգող Կեդրոնը՝ բաղկացած

Առաջնորդարանի Երիտասարդաց պատասխանատուից եւ մեր եկեղեցիներում

նշանակուած երիտասարդացների ընդհանուր պատասխանատուներից: Այս

գրասենեակն ու առաքելութիւնը իր մէջ կ’ընդգրկէ ACYOC, CYMA, Կրթական

Առաքելութիւն դեպի Հայ Երուսաղէմ (երիտասարդների համար), Հայ

Քրիստոնեայ Երիտասարդների Շարժումը: Ինձ համար մեծագոյն ուրախութիւն

է այսօր յատկապէս տեսնել մեր Արարատ Թեմական Ճամբարի առաքելութիւնը,

որն ստեղծուեց բաւականին դժուարութեամբ եւ այսօր դարձած է մեր ողջ թեմի

ամենասիրելի ձեռնարկումներից մէկը թէ՛ երիտասարդների եւ թէ՛ նրանց

ծնողների կողմից: Սա մի իւրայատուկ իրագործում է եւ եզակի իր տեսակով,

որտեղ ամէն տարի շուրջ 150 պատանիներ ու պարմանուհիներ, երիտասարդ-

երիտասարդուհիներ մեր Ճամբարի ընդհանուր տնօրէնութեան խնամքի ներքոյ

իրենց մէկշաբաթեայ ամառային հանգիստը կ’անցկացնեն հոգեւոր,

մշակութային, մարզական, կրթական միջավայրի մէջ: Մեր տեսիլքն է ի վերջոյ

ունենալ մեր սեփական ճամբարային տարածքը, ուր աւելի երկար ժամանակով


14

եւ աւելի դիւրին կերպով կը կարողանանք իրագործել մեր ամբողջական

ծրագրերը, որի նպատակն է միջավայր ստեղծելու ուր կանադահայ

երիտասարդութիւնը կը կարողանայ զարգացնել իր հոգեւոր եւ ազգային

ժառանգութիւնը ապահով, հաճելի եւ կրթական մթնոլորտի մէջ՝ ծառայութիւն

բերելով մեր Սուրբ Եկեղեցուն եւ ընդհանրապէս մեր ժողովուրդին:

Մեր ամբողջ երիտասարդաց առաքելութիւնն այսօր կ’ենթարկուի

ընդհանուր վերատեսութեան եւ մեր փափաքն է նոր մէթոդաբանութեամբ եւ

ռազմավարութեամբ հասնել մեր նոր սերունդին ոչ պատահական ձեռնարկային

տրամադրութեամբ, այլ համակարգուած կերպով: Մշակել յստակ

ռազմավարութիւն տարիքային աստիճանական եւ ծրագրային զարգացմամբ

բոլոր մակարդակների վրայ՝ ապահովելով մեր զաւակների հոգեւոր եւ ազգային

մտածողութեան զարգացումն ու աճումը:

ffffffffffffffffff

Դ) ՀԱՍԱՐԱԿԱԿԱՆ-ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ

ffffffffffffffffff Մեր անձնական նախաձեռնութեամբ հիմնուած եւ արդեն իսկ մեր

համայնքին շատ սիրելի դարձած է Ընտանիքի Ծառայութեան Առաքելութիւն-

Հայ Տունը, իր նուիրեալ անդամներով եւ եզակի ծրագրերով՝ ուղղուած մեր

հասարակութեան խոցելի շերտերին: Իր բազմաթիւ անհատական կամ

համայնքային ծրագրերի կողքին Հայ Տունի մեծագոյն յանձնառութիւնը եղած է

Իրաքահայ ընտանիքների ներգաղթը Կանադա՝ ի մասնաւորի Քուեբէք նահանգ,

Առաջնորդարանիս հովանաւորութեամբ, որը դարձեալ եղած է Մեր տեսիլքն ու

նախաձեռնութիւնը օգնելու եւ արժանապատիւ կեանք եւ ապրելու իրաւունք

պարգեւելու մեր ժողովուրդի հարազատ զաւակներին: Այսօր ունենք գրեթէ 30

ընտանիքներ, որում ամենակարեւոր եզրաշերտն այն է, որ սա ոչ միայն սոսկ


15

ներգաղթի կազմակերպում է, այլ ամբողջական խնամք, մանրակրկիտ

ծրագրուած օդանաւակայեանից մինչեւ ուսում եւ գործ: Նիւթական միջոցների

գոյացման գործում բացառիկ են եղած Հայ Տունի կազմակերպած ձեռնարկները,

պետական դրամաշնորհների ստացումը: Այս ամէնի մէջ ամենագնահատելին

Հայ Տունի նուիրեալ ծառայողների արհեստաւարժութիւնն է, որն էլ հիմնական

բանալին է բոլոր յաջողութիւնների:

Մեր համայնքի ամենախոցելի խաւին՝ մեր տարեցներին, հայրերին եւ

մայրերին ամբողջական խնամատարութիւն մատակարարելու տեսիլքով էլ

նախաձեռնեցինք “Արարատ” Տարեցներու Տան (Habitation Ararat) ծրագիրն ու

շենքի շինարարութիւնը, որը պիտի իրականանայ նահանգային եւ

քաղաքապետական դրամաշնորհների միջոցով (շուրջ $12.000.000 CAN

արժողութեամբ), որը եղած է այս համայնքի երազն ու ձգտումը:

Մեր հասարակական գործունէութեան մէջ անգնահատելի է

իրականութիւնը Միջեկեղեցական/միջկրօնական/պետական

յարաբերութիւնների գրասենեակի, որը մեր Առաջնորդարանը, Թեմը եւ

ընդհանրապէս համայնքը ճանաչելի դարձրեց Կանադական կրօնական եւ

քաղաքական շրջանակների մէջ, որոնք փոքր կամ մեծ չափով նպաստել են մեր

ընդհանրական հայութեան դիմագրաւուած խնդիրների (Հայաստան, Արցախ,

Վիրահայութիւն եւ Ջաւախք, համայնքային հարցեր) նկատմամբ

հետաքրքրութեան: Անհամար են նաեւ այս գրասենեակի գործունէութեան

միջոցով բազմաթիւ անհատների եւ ընտանիքներին հասցուած

օժանդակութիւնն ու աջակցութիւնը, որոնք շատ յաճախ ճակատագրական

նշանակութիւն են ունեցել տուեալ անձանց կեանքում:

Այս առումով բազմաթիւ եւ բազմազան փոխայցելութիւնների,

բարձրաստիճան կրօնական եւ քաղաքական գործիչների շարքին կը

ցանկանանք ընդգծել մի քանի նշանակալիները ի թիւս որոնց հանդիպումներ


16

Կանադայի նախկին Փոլ Մարթին եւ ներկայ Սթիվըն Հարփըր վարչապետների

հետ:

-2005 թ. Օգոստոս - Կանադական եկեղեցիների պետերի (Յոյն Ուղղափառ,

Անգլիկան, Կաթողիկէ եւ Կանադայի Եկեղեցիների Խորհուդի նախագահ)

այցելութիւնը Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածին եւ Հայաստան՝ Հայոց Գրերի Գիւտի

1600 ամեակի առիթով:

-2010 թ. Սեպտեմբեր - Կանադայի Խորհրդարանի չորս

կուսակցութիւնների ներկայացուցիչների այցելութիւն Հայաստան:

-2010 թ. Հոկտեմբեր – Մոնթրէալի նախկին քաղաքապետ Ժերարդ

Թրամբլէի այցը Երեւան եւ Հայաստան Մոնթրէալ-Երեւան քոյր քաղաքների

շրջագծումը, որը դարձեալ եղած է մեր նախաձեռնութիւնը՝ կեանքի կոչելով

դեռեւս 2001թ.-ին ստորագրուած, բայց այդպէս էլ զանազան պատճառներով

անգործածական մնացած համաձայնագիրը: Հարկ կը համարեմ անդրադառնալ,

որ այս բոլոր այցելութիւնները եղած են ամենաբարձր մակարդակով

ընդունուելով Վեհափառ Հայրապետի, ՀՀ նախագահի, Խորհրդարանի

նախագահի, վարչապետի, արտաքին գործոց նախարարի, Երեւանի

քաղաքապետի եւ այլ պաշտօնեաների կողմից:

-2007 թ. Փետրուար – Մայր Աթոռի պատուիրականութեան կազմում

մասնակցած ենք Եկեղեցիների Համաշխարհային Խորհուրդի 10-րդ

Համագումարին, Բրազիլիա, Պորտո Ալեգրէ:

-2010 թ. Յունիս – Եղած ենք Կանադայի միակ Ուղղափառ Եկեղեցին, որ

մասնակցած է Կանադայի մէջ տեղի ունեցած G8 եւ G20 երկրների տնտեսական

համաժողովին ընդառաջ գումարուած Համաշխարհային Միջ-կրօնական

համաժողովին (Ուինիպեգ):


17

-2012 թ. Հոկտեմբեր – Միակ ներկայացուցիչը ընդհանրապէս Կանադայէն

մասնակցելու Վարչապետ Սթիվըն Հարփըրին շնորհուած “Տարուայ Մարդ”

մրցանակին՝ “Appeal of Conscience Foundation” կողմէ (Նիւ Եորք):

Կանադահայոց մեր թեմը անդամ է Կանադայի Եկեղեցիների Խորհուրդի

որտեղ մեզ կը ներկայացնէ Տ. Զարեհ աւ. քհնյ. Զարգարեանը:

Մեր նպատակն է, այս կարեւոր առաքելութեամբ թէ՛ մեր գրասենեակի

տնօրէնի եւ թէ՛ Մեր անձնական ծանօթութեամբ եւ կապերով, նպաստել մեր

ժողովուրդի հաւաքական եւ անհատական խնդիրների լուծմանը: Ամեն հայ

մարդ Հայաստան եւ յատկապէս Կանադա պէտք է զգայ մեր Առաջնորդարանի

եւ ընդհանրապէս Եկեղեցու ներկայութիւնը, որը պատրաստ է ամեն

միջոցներով եւ եղանակներով օժանդակել եւ աջակցել նրան ինչ էլ որ ըլլան

խնդիրները:

ffffffffffffffffff

Ե) ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ

ffffffffffffffffff Այս առումով իր մեծագոյն աշխատանքը կը տանի CAAPA -

Կատարողական Արուեստների Կանադահայ Ընկերակցութիւն, (Օնթարիօ,

հիմնուած 2001թ.-ին): 2004 թ.-ին ստեղծեցինք CAAPA-ի Բրիթիշ Կոլումբիայի

մասնաճիւղը, որն հակառակ համայնքի փոքրութեանը իր յատուկ

դերակատարութիւնն ունի մեր եկեղեցու եւ ընդհանրապէս համայնքի

կեանքում: Մոնթրէալի մէջ մշակութային ձեռնարկները կազմակերպուեցին այլ

սկզբունքով չունենալով յատուկ նախանշուած յանձնախումբ կամ

կազմակերպութիւն այս ուղղութեամբ, հիմնականում համակարգուելով մեր

քարտուղարութեան միջոցով: Այստեղ միայն կը նշենք յատկանշական եւ մեծ


18

ձեռնարկները, առանց անդրադառնալու մնացեալ բազմաթիւ մեծ ու փոքր

իրադարձութիւններին.

1) Հայոց Մեծ Եղեռնի 90 ամեակի միջեկեղեցական արարողութիւն St.

Joseph Cathedral-ի մէջ Մոնթրէալ (շուրջ 2500 մասնակիցներ)

2) Հայոց Մեծ Եղեռնի 90 ամեակի միջեկեղեցական արարողութիւն Notre-

Dam Cathedral—ի մէջ Օթթաուա (շուրջ 1000 մասնակիցներ)

3) “Եղիցի Լոյս, Եղիցի Կեանք” նուիրուած ՀՀ անկախութեան 15-րդ

տարեդարձին, որի եկամուտի կէսը ($90.000 CAN) յատկացուեց Մոնթրէալի

մանկական հիւանդանոցներին:

4) “Ողջոյն Հայաստան” Մոնթրէալի Place des Art նշանաւոր

համերգասրահի մէջ (շուրջ 2600 մասնակիցներ) հայ եւ տեղացի

արուեստագէտների մասնակցութեամբ՝ նուիրուած ՀՀ անկախութեան 20-րդ

տարեդարձին, որի եկամուտը յատկացուեց Մոնթրէալի հայ դպրոցներին եւ

քաղաքի մանկական հիւանդանոցներին

5) Հայաստանի Սենեկային Նուագախմբի ելոյթներ (Մոնթրէալ եւ Թորոնթօ)

6) Հայաստանի Սենեկային Նուագախմբի ելոյթ (Թորոնթօ)

7) Հայաստանի Սենեկային երգչախումբ (Թորոնթօ) նուիրուած ՀՀ

անկախութեան 20-րդ տարեդարձին

8) “Հարսանիք Լեռներում” նուիրուած Շուշիի ազատագրութեան 20-րդ

տարեդարձին (Մոնթրէալ, Թորոնթօ եւ Վանքուվըր)

9) “ԷՋՄԻԱԾԻՆ” երաժշտաթատերական ներկայացում՝ նուիրուած Սուրբ

Էջմիածնի Մայր Տաճարի հաստատման Տօնին (Մոնթրէալ եւ Թորոնթօ)

10) “Զորեան” հիմնարկի 25-րդ տարեդարձ ( Թորոնթօ, Թեմական

Խորհուրդ)

11) Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի եւ ՀԲԸՄ Հայորդեաց Տան սաների (60

հոգի) համերգ (Մոնթրէալ եւ Թորոնթօ)


19

12) “Լոյս” հնգեակի համերգաշար (Թորոնթօ եւ Վանքուվըր)

13) Հայաստանի մէջ Անուշ օփերայի բեմադրութիւն Ալին Գութանի

դերակատարութեամբ նուիրուած Միւռոնօրհնութեան։

14) Տարեկան արիւնահաւաք նուիրուած ցեղասպանութեան զոհերին

համագործակցութեամբ HEMA QUEBEC-ի

ffffffffffffffffff

Զ) ՀԱՅԱՍՏԱՆԵԱՆ ԾՐԱԳՐԵՐ

ffffffffffffffffff CYMA – Կանադահայ Երիտասարդաց Առաքելութիւն Հայաստան (հիմն.

1993թ.) ծրագիրը Մայր Հայրենիքի հետ ուղակի կերպով առնչուող

ամենաօգտակար եւ արդիւնաւետ երիտասարդական առաքելութիւնն է: Անցնող

20 տարիների ընթացքին մեծ թիւով երիտասարդներ մասնակցած են այս

առաքելութեան՝ վերակառուցելով եկեղեցիներ ու դպրոցներ Հայաստանի

տարբեր քաղաքներու եւ գիւղերու մէջ: Այսուհանդերձ, այն մշտական

վերատեսութեան ենք ենթարկել ընդառաջ թէ՛ սփիւռքի եւ թէ՛ Հայաստանի

փոփոխուող պայմաններին: Ըստ էութեան ծրագիրը մնացած է նոյնը

պահպանելով իր նկարագիրը որպէս աշխատանքային առաքելութիւն, սակայն

աւելի շեշտուած է այսօր կրթական եւ մշակութային եզրաշերտը:

CFFA - Հայաստանի Երեխաների Հիմնադրամ - (հիմն. 1992թ.) – այս

ծրագիրը շուրջ 20 տարիներ կը գործէ ի նպաստ 1988թ. Երկրաշարժի եւ

Արցախեան պատերազմի ծնողազուրկ երեխաներին: Այլեւս ժամանակը հասած

էր հիմնաւոր վերափոխութեան ենթարկելու եւ զարգացնելու ընդհանուր

կառոյցը (իր նախնական Հայաստանի Ծնողազուրկ Երեխաների Հիմնադրամ

անուանումը փոխել ենք Հայաստանի Երեխաների Հիմնադրամի աւելի լայն եւ

ծաւալուն ընդգրկում ունենալու համար): Մեր տեսիլքն է ի վերջոյ ՀԵՀ-ը


20

անմիջական օժանդակութեան ծրագրից վերածել զարգացման եւ կրթական

Հիմնադրամի: Այսօր համագործակցութեան նախադրեալները գոյութիւն ունեն

“Յոյսի Կամուրջ” (NGO) կազմակերպութեան հետ, որը հիմնական իմաստով

պիտի վերահսկէ ծրագիրը Հայաստանի մէջ՝ համգործակցելով Սոցիալական,

Աշխատանքի եւ Կրթութեան նախարարութիւնների հետ: Այս ուղղութեամբ մեր

մտածումն է ՀԵՀ-ը դարձնել աւելի մեծցաց եւ զօրացած, որը կը կարողանա

համագործակցել միջազգային կազմակերպութիւնների հետ, որոնք տեղական

գրասենեակներ ունեն եւ արդէն իսկ առաքելութիւն կ’իրականացնեն

Հայաստանի մէջ ինչպիսին են World Vision, Save the Children, USAID, UNICEF

Armenia, ինչպէս նաեւ ՀՕՖ-ի եւ սփիռքեան այլ նմանատիպ

կազմակերպութիւնների հետ: Մեր ապագայի ռազմավարութիւնը պէտք է ըլլայ

ՀԵՀ-ը սպառողից վերածելու արտադրողի, որպէս կարեւոր դերակատարութիւն

ունեցող Հայաստանի ապագայի աղքատութեան վերացման գործում որպէս

համընդհանուր կազմակերպութիւն: Այսօր նաեւ ՀԵՀ-ը ստանձնած է Ջաւախքի

մէջ թեմական Ճամբարի հովանաւորութիւնը, որն ըստ էութեան եզակի

նախաձեռնութիւն է, ինչպէս նաեւ Գուգարաց թեմի “Ծիծեռնակ” ճամբարի մէկ

բաժնի խնամքը: Հաւանաբար մօտ ապագային մեր այս ծրագրի հովանու ներքոյ

կ’ընդգրկենք Հայաստանում բանտարկեալների խնամքի կարիք ունեցող

ընտանիքների երեխաներին, որոնք կը գտնուին Մայր Աթոռի Բանտային

Ծառայութեան խնամակալութեան ներքոյ:

ffffffffffffffffff

Է) ՇԻՆԱՐԱՐՈՒԹԻՒՆ ՎԵՐԱՆՈՐՈԳՈՒԹԻՒՆ

ffffffffffffffffff 2007 թ.-ին հիմնովին նորոգած ենք Կանադահայոց Առաջնորդարանի

Կեդրոնը, որն այսօր իր յարմարաւէտութեամբ եւ շքեղութեամբ իր մէջ կը


21

ներառէ մեր գրասենեակներն ու գործունէութիւնը: Ընթացքի մէջ են Լաւալի

Սուրբ Խաչ եկեղեցու, “Արարատ” Տարեցներու Տան կառուցումը եւ Ս. Գրիգոր

Լուսաւորիչ Առաջնորդանիստ եկեղեցու մեծածաւալ եւ հիմնական

վերանորոգութիւնը:

ffffffffffffffffff

Է) ՆԻԹԱԿԱՆ ՄԻՋՈՑՆԵՐ

ffffffffffffffffff Մեր ամէն ջանքը եղած է նաեւ ապահովել Առաջնորդարանիս

տնտեսական առողջութիւնն ու ապահովութիւնը: Այս ուղղութեամբ

երախտապարտ ենք մեր ողջ ժողովուրդին, որ հիմնականում դրական են

արձագանքած մեր կոչերին եւ խնդրանքներին նիւթապէս մասնակցելով մեր

ծրագրերի իրականացմանը: Այստեղ կարեւոր կը համարենք նշել, որ՝

1) Առաջնորդարանիս Պիւտճէն այսօր հասած է գրեթէ $500.000 CAN եւ կը

գոյանայ զանազան աղբիւրներից:

2) 2006 թ.-ից սկսած է կանոնաւոր գործել մեր Առաջնորդարանի Մնայուն

Հիմնադրամը, որն սկսելով $220.000 CAN այսօր հասած է $650.000 CAN:

3) Հիմնուած են Ծրագրային Տարեկան Հիմնադրամներ ինչպէս

Պապայեան Հիմնադրամ (մինչեւ 2003 թ.), Աճէմեան Հիմնադրամ,

Թօրոսեան Հիմնադրամ, Քրիս Չաքմաքեան:

4) Այսու ունենք նաեւ անհատներ, որոնք ոչ անպայման հիմնադրամներով,

բայց տարեկան որոշակի նուիրատւութեամբ մասնակից են մեր

առաքելութեանը եւ պիտի փորձենք այն վերածել երկար ժամանակուայ

յանձնառութեան:

5) Առաջնորդի Տարեկան Կոչին, որին հիմնականում մեր ժողովուրդը

դրական է արձագանքած, սակայն մեր տեսիլքն է այն դարձնել մեր ամբողջ թեմի


22

տարածքին մեր ողջ թեմի հիմնական դրամահաւաքի աղբիւրը: Մենք

պարտաւոր ենք մտածել մեր եկեղեցու տնտեսական առողջութեան մասին,

այլապէս անկատար կը մնան մեր բոլոր ծրագրերը եւ ոչ լիարժեք ու գոհացուցիչ

մեր ամբողջական առաքելութիւնը:

Կ’ուզեմ անդրադառնալ նաեւ, որ Մենք անձնապէս Մեր միջոցներից այս

տարիների ընթացքին շուրջ $140.000 CAN նուիրած ենք Առաջնորդարանին, մեր

եկեղեցիներին, Ալեք Մանուկեան-Արմէն Քուեբէք վարժարանին, Արարատ

Ճամբարին, Հայաստան Հիմնադրամին նահանգային, դաշնային

կուսակցութիւնների կազմակերպուած դրամահաւաքներին համայնքի անունով:

Ինչպէս նաեւ հաստատած ենք $100.000 CAN կեանքի ապահովագրութիւն ի

նպաստ Առաջնորդարանի:

Ամփոփելով, հրամայական է մեզ բոլորիս համար յատուկ մշակուած

ռազմավարութեամբ լուծումներ առաջարկել եւ ապահովել մեր բոլոր

եկեղեցիների տնտեսական վիճակի բարելաւումը երկար ժամանակի վրայ,

այլապէս դժուարութիւններն անխուսափելի են:

ffffffffffffffffff

Ը) ԳՐԱՍԵՆԵԱԿ Մեզ միայն կը մնայ շնորհակալութիւն յայտնել մեր Առաջնորդարանի ողջ

անձնակազմին մեր ընդհանուր քարտուղար տիկ. Սիլվա Մանկասարեանին,

Միջեկեղեցական/պետական գրասենեակի տնօրէն Յակոբ սարկաւագ

Արսլանեանին, Կայքէջի եւ լրատւութեան պատասխանատու տիկին Շողիկ

Շահբազեանին, ինչպէս նաեւ Տ. Միւռոն քահանայ Սարգիսեանին,

Երիտասարդաց եւ Քրիստոնէական գրասենեակի պատասխանատու Իւան

սարկաւագ Գեադայեանին, մեր տնտեսվար Աբրահամ Սաղլամին, Հայ Տունի


23

ծրագրերի տնօրէն տիկին Նարօտ Օտապաշեանին, Իրաքահայերի ծրագրերի

պատասխանատու Սանտրա Հազարին, ինչպէս նաեւ տիկին Գայիանէ

Զավարեանին, Սիլվա Գույումճեանին եւ կարճ ժամանակով աշխատած Թալին

Լադայեան եւ Վասիլենա Գասպարովային, առաջնորդարանիս հաշուապահ

պրն. Մուրատ Արմութլուին իրենց նուիրեալ աշխատանքի համար:

ffffffffffffffffff

Թ) ՇՆՈՐՀԱԿԱԼԻՔ

ffffffffffffffffff Մեր որդիական ամենախոնարհ շնորհակալութիւնը կը յայտնենք ազգիս

Վեհափառ Հայրապետին Ն.Ս.Օ. Տ.Տ. Գարեգին Բ. Ամենայն Հայոց

Կաթողիկոսին, որու հայրական հոգածութիւնը, մեր ուրախութեամբ

ուրախանալը միշտ զգացած ենք մեր կեանքի մէջ։

Մեր գնահատանքի եւ շնորհակալութեան խօսքը կ’ուղղենք թեմիս ողջ

հոգեւոր դասին, իրենց առաքելական գործի համար, մեր գնահատանքը

երէցկիներուն եւ ընտանեաց բոլոր անդամներուն։

Մեր գնահատանքը Թեմական Խորհուրդիս նախկին եւ ներկայ

անդամներուն, նախկին եւ ներկայիս ատենապետներ Պրն. Ժաք Ստեփանեանի

եւ Արա Պոյաճեանի գլխաւորութեամբ, ովքեր լծուած են մեր առաքելութեան

զարգացմանը։

Գնահատանք Առաջնորդարանիս, առաքելութիւններու բոլոր անդամ

անդամուհիներուն, որոնց մեղուաջան ծառայութիւնը մեր եկեղեցին կը հասցնէ

բոլորին։

Գնահատանք բոլոր Ծխական Խորհուրդներուն, պատգամաւորներուն եւ

յարակից մարմիններուն՝ ովքեր մէկ մէկ կարեւոր կեդրոն եւ սիւն են Գանատայի

ողջ տարածքին մեր ժողովուրդի կեանքի մէջ։


24

Մեր ամենաջերմ գնահատանքը մեր բազմաթիւ կամաւորներուն ովքեր

ծրագրեցին, գործեցին եւ իրականացրեցին այն բոլոր գեղեցիկ ձեռնարկներն ու

միջոցառումները, որոնք եղան ամենաբարձր մակարդակով՝ տրամադրելով

իրենց ժամանակն ու նիւթականը:

Մեր գնահատանքը մեր բարերարներուն, ովքեր առանց սակարկելու կը

վստահեն մեր բազմաճիւղ առաքելութեան։

Եւ ամբողջացնելով՝ մեր անսահման սէրը եւ յարգանքը մեր համբուրելի

ժողովուրդին, որի համար միայն կ’ապրինք եւ կը գործենք։

ffffffffffffffffff

Ժ) ԱՊԱԳԱՅԻ ԾՐԱԳՐԵՐ

ffffffffffffffffff Ինչպէս նշած էինք անցեալին, հասած ենք հանգրուանի մը, երբ այս

տարիներու գործունէութեան զանազան ճիւղերը կարիքն ունեն

վերանորոգութեան եւ փոփոխութեան: Պարզապէս կանգնած ենք ճահճացման

վտանգի առջեւ եթէ համապատասխան քայլեր չձեռնարկենք:

ԱՆՀՐԱԺԵՇՏ Է ՆՈՐ ՇԵՇՏԱԴՐՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ - Անհրաժեշտ է փոփոխութիւններ առաջադրել մեր բոլոր մարմիններին

տեսիլքի, կազմակերպչական, ռազմավարութեան, արհեստավարժութեան

առումով:

- Անհրաժեշտ է արմատապէս զարգացնել հոգեւոր-կրթական

դաստիարակութիւնը համալիր մոտեցումով

- Անհրաժեշտ է մեր համայնքները եւ մարմինները վերածել

արհեստավարժ եւ դինամիկ արդիւնաբեր միջավայրի եւ ոչ թէ լինելու

անձնական, անհատական հաւակնութիւնների ասպարեզ:


25

- Անհրաժեշտ է հիմնական մտածողութեան փոփոխութեան՝ հասկանալով,

որ մեր հիմնական խնդիրը նոր մտածողութիւն ձեւաւորելն է, որը

կ’արդինաւորուի նոր եւ մեծ ձեռքբերումներով

- Վերջապէս, անհրաժեշտ է, մեկընդմիշտ ճշտել, թէ ում ենք մենք

պատկանում՝ Քրիստոսի՞ն եւ Իր պատգամած արժեքների՞ն, թէ՞ այլ

արժեհամակարգի եւ հետեւաբար ըստ այդմ էլ չափել մեր կեանքը,

մտածողութիւնն ու գործը:

Այս մտածումով յառաջիկայ տարիների մեր ծրագրերն են զարգացնել՝

- Քրիստոնէական Դաստիարակութիւնը

- Երիտասարդաց Առաքելութիւնը նոր կրթական մոտեցումներով

- Օժանդակութիւն առաքելական ծուխերին ի վերջոյ վերածելու

հիմնադրուած կարգավիճակի

- Հաղորդակցութեան միջոցներ յատկապէս տեսալսողական մակարդակով

Սրանք են այն հիմնական բաժինները, որոց վրայ պիտի կեդրոնանաք

յառաջիկայ տարիներին՝ պատասխանատւութեան ամբողջական

գիտակցութիւն ունենալով մեր ապագայի նկատմամբ:

Հետեւաբար սիրելիներ, “Այս աշխարհի մարդոց վարմունքը մի

ընդօրինակէք այլ նորոգուած միտքերով նոր մարդ եղէք, որպէսզի ձեր

փորձառութեամբ ընտրէք լաւը, գիտնալով Աստուծոյ կամքը, այսինքն՝ ինչ որ

բարի է, ընդունելի է Իրեն եւ կատարեալ: Որովհետեւ ամէն ինչ Իրմէ է, Իրմով եւ

Իրեն համար գոյութիւն ունի: Յաւէտ փառք Իրեն ” (Հռոմ. 12:2, 11:36):

Բագրատ եպիսկոպոս Գալստանեան

Առաջնորդ

Մոնթրէալ - 24.05.2013.


26

ffffffffffffffffff

ՀՐԱՏԱՐԱԿՈՒԹԻՒՆՆԵՐ

ffffffffffffffffff -Նոր Կտակարան – (4000 օրինակ երկլեզու հայերէն եւ անգլերէն)

- “Արարատից Սիոն”(From Ararat to Zion) DVD (1500 օրինակ)

հրատարակութիւն,

- “Հարսանիք Լեռներում” DVD

- “Ողջոյն Հայաստան”- “Bonjour L’Armenie” DVD

- “ԷՋՄԻԱԾԻՆ” musical DVD

- Եկեղեցիներու PUZZELS ( 1000 հովանաւորութեամբ Լեւոն եւ Անա Աֆէեանի),

- Սուրբ Պատարագի CD նոր մկրտուող երեխաների համար

(հովնանաւորութեամբ Սարգիսեան ընտանիքի ի յիշատակ Վեհամայր

Օվսաննա Սարգիսեանի)

- “Հեթում Պատմիչ Կոռիկոսցին եւ նրա Ժամանակագրությունը” հեղ. Կարէն

Մաթեւոսեան

- Խոհեր, հեղ. Բագրատ եպիս. Գալստանեան

- “Հիւանդաց Օծման Խորհուրդի խնդիրը Հայ Եկեղեցում” հեղ. Բագրատ եպիս

Գալստանեան (հովանաւորութեամբ Մանուկեան ընտանիքի ի յիշատակ

Աբրահամ Մանուկեանի)

- “Յոյսի Ճանապարհ” (Journey of Hope) նուիրուած թեմիս հաստատման 20-րդ

տարեդարձին

- “Սուրբ Էջմիածինը մանուկների աչքերով” (պատի օրացոյց Կիրակնօրեայների

աշակերտների մասնակցութեամբ)

-“Իմաստուն Խաչոն” (մանկական 2 հատոր)


27

- Մատենաշար մանկապատում; 1) “Դանդաղիկը”, 2) “Սպիտակ Իշխանուհին”,

3) “Մտրուկն ու Գայլը” , խմբագրակազմ - Anna-Maria Folco, Centre de langues

patrimoniales, Khatoun Temisjian Bedrossian, Cercle culturel armenien,Nourhan

Ouzounian, Cercle culturel Armenian (աջակցութեամբ - Programme du

Multiculturalisme de ministere du Patrimoine canadien, Papetrie Express Inc., Reseau

canadien des langues)

- Սուրբ Եկեղեցի (Առաջնորդարանիս եռամսեայ հրատարակուած 3 թիւ)

-Երիտասարդաց ամանօրեայ երեկոյեան ժամերգութիւն

-Աւագ Ուրբաթ ի գիշերի (Խաւարման գիշեր)

-Արեւագալի ժամագիրք

-Խաղաղական եւ Հանգստեան ժամերգութիւն

-Երիտասարդաց Պատարագի գիրք (Youth retreat)

-Պատարագի գիրք (երաժշտական նօթաներով)

-Արարատ Ճամբարի առաւօտեան եւ երեկոյեան ժամերգութիւններ

-Պատարագամատոյց

-Քրիստոսի Առակները, հրաշքները եւ ուսուցումները

-Բժշկութեան աղօթագիրք (եռալեզու)

-Արարատ Ճամբարի մանկական աղօթագիրք

-Սրբոց տօներու նուիրուած աղօթքներ

-Հայ Եկեղեցասեր Տիկնանց օրուան նուիրուած աղօթագիրք

-Առաջնորդարանի 25-ամեակի նուիրուած հրատարակութիւն

- Ուխտաւորի Ուղեցոյց (Pilgrims Guidbook) Երուսաղէմ ուխտագնացութեան

- Առաջնորդարանիս Գրպանի Օրացոյց – Ամէն տարի

- A JOURNEY TO THE BRIGHTER FUTURE FOR OUR COMMUNITY (Nov. 2010)

- FURTHER REFLECTIONS ON JOURNEY TO A BRIGHTER FUTURE FOR OUR

COMMUNITY (March , 2011)


28

ffffffffffffffffff

ONLINE

ffffffffffffffffff

Armenian Holy Apostolic Church,

Canadian Diocese

ArmenianChurch.ca

CFFA ChildrenFundForArmenia.com

Pilgrimage to Jerusalem ArmenianHolyLand.com

Camp Ararat CampArarat.ca

Armenian Church sermons ArmenianKaroz.com

ffffffffffffffffff

ՀՐԱՏԱՐԱԿՈՒԵԼԻՔ

ffffffffffffffffff

- Սուրբ Պատարագ

- Պսակի Խորհուրդը (Խորհուրդ եւ պատրաստութիւն)

- Սուրբ Մկրտութեան Խորհուրդը

(Խորհուրդ եւ պատրաստութիւն-catechism)

- Ժամերգութիւններ

- Պատմութիւն Կանադահայոց Թեմի (30-րդ տարեդարձին ընդառաջ)


29

ffffffffffffffffff

WITH VISION,

FAITH

AND

RESPONSIBILITY

(A Testimony of Ten Years of Service)

ffffffffffffffffff


30

WITH VISION, FAITH AND RESPONSIBILITY

(A Testimony of Ten Years of Service)

The Lord is my light and my saviour, whom shall I fear? The Lord is the defender of my life whom shall I dread? (Psalm. 26:1)

This has been the prayer I uttered on the very first day of my election as the Primate of Canadian Diocese, elected by the will of God at this Honorable Assembly 10 years ago.

Throughout my service I have always been led by the same prayer through the times of difficulties, despair and disappointments during projecys that were deemed impossible, and even at the times of personal attacks. I walked and worked with unwavering faith and conviction, in spite of all challenges, constantly praying in my heart that :

The Lord is my light and my saviour, whom shall I fear? The Lord is the defender of my life whom shall I dread?

I praised the Lord with the same feeling at the times of spiritual joy and achievements for He never betrayed me and has been my Light and my Life. I glorified Him, bowed against His will and accepeted everything as a blessing in my life, mission and service, never ceasing to repeat:

The Lord is my light and my saviour, whom shall I fear? The Lord is the defender of my life whom shall I dread?

It seems to me a heartbeat, when I look back and reflect on the past 10 years, which have been full of achievements and shortcomings alike, which I have nevertheless faced with the sense of responsibility towards my people and my Lord. All these years my principle motivation has remained unchanged:


31

To enhance the mission of our Holy, Orthodox Church, with the goal to make it more relevant and viable in the life of every Armenian family and individual living in Canada.

Since it is a milestone and this Assembly marks the 10th Anniversary of my service to my Church in Canada, I decided to make a very brief report and present it to my people along with my thoughts, reflections and vision on our past, present and future.

Allow me the opportunity to outline our humble accomplishments and continued achievements; all in spite of numerous challenges and obstacles we constantly face. We have 15 churches and communities under our care, 8 departments and 16 committees and subcommittees:

a) Christian Education

b) Youth Ministry

c) ACYOC

d) Camp Ararat

e) CYMA

f) Educational Journey to Jerusalem

g) CFFA

h) CAAPA (Ontario and British Columbia)

i) Ladies’ Guild Central Council

j) Interchurch/interfaith/government relations

k) Media Centre (www.armenianchurch.ca, regular almost 13,000 emails)

l) Outreach Ministry – Mission Parishes

m) “Habitation Ararat” Senior citizens’ home

n) Diocesan Endowment Fund



32

o) Family Support Services –Hay Doun

p) Bylaws

From the above missions, 1) Christian Education, 2) Youth Ministry, 3) Diocesan Camp Ararat, 4) Educational Journey to Jerusalem, 5) CAAPA (British Columbia), 6) Family Support Services – Hay Doun, 7) Interchurch/interfaith/government relations office, 8) Media Centre, 9) New parishes Sourb Zoravor Calgary and Sourb Narek Edmonton, 10) Diocesan Endowment Fund, 11) Bylaws Change, 12) Javakhq Diocesan Camp, are initiated and founded during these last 10 years by our vision and determination.

To make the general picture of our mission clearer, we have decided to group them under specific headings.

ffffffffffffffffff

A) SPIRITUAL MISSION

ffffffffffffffffff

It is needless to say that the main mission of our church is to preach the Word of God. Therefore, whatever we have created throughout these years, either through events or structures, are aimed at a one and only purpose - to preach the Gospel of the Lord and Sacred Tradition. For this purpose we founded the Christian Education Centre. Under the auspices of the CEC we have published targeted books and brochures, prayer and devotional cards, my personal sermons, and various audio-visual recordings of missions on Youtube (See the list). We have staged unprecedented “ETCHMIADZIN” a musical dedicated to the Feast of the Mother Catheral of Holy Etchmiadzin. The crowning highlight is a first in our entire Church – the first-ever, unique publication of a bilingual New Testament (Armenian-English). It is a publication of 4000 copies, of which 1000 are distributed to the newly baptised and newly couples. This was made possible by the dedicated endeavors of Fr.


33

Vazgen Boyajyan the pastor of St. Gregory the Illuminator Cathedral (Montreal) in collaboration with Canadian Bible Society:

In the field of CEC, we have established the Christian Fellowship mission in the life of our Diocese by designating a feast day to a specific phenomena.

Thus:

• Feast of Saint Sarkis – Blessing of the Engaged Couples

• Tearnendaraj – Blessing of the Newlywed couples

• Feast of Vardanants – Blessing of organizations, associations, unions, national parties and scouts

• Family Prayer Day – Third Saturday of February

• Median day of Lent – Saintly Women’s Day

• Annunciation – Blessing of Families (newly mothers)

• Palm Sunday – Blessing of Youth and Children

• Green Sunday – Blessing of CFFA

• Ascension – Blessing of the Elderly

• Feast of Holy Etchmiadzin – Establishment of the Diocese of Canada

• Assumption of the Mother of God – Youth Pilgrimage to St. Catharine’s

• Exaltation of the Holy Cross – Reopening of the Sunday School

• September 21, the Independence of RoA – Blessing of Armenia’s Flag

• Holy Translators – Blessing of all Cultural Workers

• Holy Apostles Thaddeus and Bartholomew – Blessing of Teachers

I have personally conducted Bible Study and Interpretation of the Divine Liturgy sessions. Lectures on the subjecy of Armenian Church History, rites and


34

modern bioethical questions have been given in the university, interchurch, Armenian and non-Armenian community settings.

Within the scope of CEC we have organized, almost annual, Pilgrimages to the Holy Land - Armenian Jerusalem. The impact of this journey is unforgetable, specifically, where the sense of rediscovering our identity is involved. One of the most valuable and needed missions in our Diocese was the creation of a Media Department with an interactive website (www.armenianchurch.ca) and regular weekly email postings (13,000 email addresses). This department was the first of its like within our Diocese and community. The postings are not mere reports or articles about various activities, but they also have a Christian educational dimension and content with weekly prayers, Biblical readings and feast days. The Media Department has a presence in social media through Facebook accounts (Canadian Diocese, Armenian Christian Youth Mission, Canadian Youth Mission to Armenia), Diocesan YouTube Channel and my personal page. I have been interviewed by both Armenian and non-Armenian papers, which have had editorials of my visits to various communities.

However, even with all of the above-mentioned achievementsI have to admit, that the spiritual life, preaching, and education remains our main challenge and is not satisfactory. We need to focus more on this very important and essential dimension on both the Diocesan and parish levels. Therefore, we declare this year as the “YEAR OF DIVINE LITURGY”, to concentrate on our spiritual health where the highest mark is to be in Communion with the Mystery of our Lord and also to learn the prayers and hymns of the Divine Liturgy. In the enhancement and expansion of our spiritual well-being the Ladies’Guild Central Council and the Ladies’Guilds of our local Church have a very important and significant role. Unfortunately, we have not been able to pay proper attention to this valuable mission but are planning to introduce new methodology and approaches and, through constant consultations, finding new ways and solutions to strengthen this most valuable mission.



35

ffffffffffffffffff

B) CHURCHES – PARISHES AND COMMUNITIES

ffffffffffffffffff

Generally our churches are facing numerous challenges on the spiritual, cultural, as well as financial aspects. In this multicultural society we need to address these issues with new methodology and complex and comprehensive approaches in order to, not only preserve our identity but, to instil a new quality and vision. In this world of materialism, secularization, reductionism and fast-changing values, the Church, that is us, has to be and remain that safe and pure spiritual, educational, moral and national holy place, which should not only protect or preserve high values but rather provide leadership and guidance.

I have always stated that our mission is not to preserve what we have, but rather to enhance and expand what we have achieved, to reach out to various segments of our people and to bring them in and make our Church more vibrant.

Over this decade our Diocese was blessed to have the dedicated service of various clergy - the Very Rev. Fr. Ararat Kaltakchian (now bishop), Rev. Fr. Hayrik Hovhannisyan (Switzerland) and Rev. Fr. Abgar Awakimyan (now Primate of Bulgaria), who by the invitation of His Holiness Garegin II now are serving in different missions. Fr. Myron Sarkissian, Fr. Serob Azarian and Deacon Ivan Gyadayan have joined the ranks of clergy of our Diocese.

We are happy, that by the will of God and through our intensive work and pastoral visits, two mission parishes in western Canada; in Calgary (Holy Almighty) and Edmonton (St. Narek) have become established parishes with their parish councils and auxiliary one-day schools. We hope and pray that very soon the province of Alberta will have its permanent priest and thus the process of becoming fully-established parishes will be fulfilled. I have paid pastoral


36

visits to all our parishes from Moncton to Yellowknife, from Vancouver to Windsor. One of the unprecedented undertakings was my stay in Vancouver for 40 days, when I, in collaboration with the parish priest Rev. Archpriest Fr. Geghard Garabedian and the parish council, led the campaign to close the huge financial debt of St. Vartan Church, which had accumulated over the years.

In the future we have to pay closer attention to the well-being of our parishes and we should specifically concentrate on two growing parishes of St. Vardan in Mississauga/Oakville and St. Mesrop in Ottawa. The latter, being in the capital of Canada, has a specific significance and importance.

I want to specifically underline the ordination of six deacons on the Main Altar of Holy Etchmiadzin, initiated by Rev. Arch Fr. Zareh Zargaryan, which was an unprecedented spiritual undertaking not only for our Dioceses but also for all the Dioceses throughout the diaspora.

It is not a secret that the biggest challenge has been the construction of the Holy Cross Church in Laval. Undoubtedly, Laval is a growing parish and it is long overdue to have a decent church and a place of social gathering. In 2006 we started the initial deliberations and planning with the Diocesan Council, the parish priest, parish council and building committee and the actual construction work commenced in 2008. As you know, the church will have its daycare, future community centre, and, on the adjacent land, the first ever Armenian Old Age Home –“Ararat”, comprising of a beautiful complex to cater to all the segments of our community.

Unfortunately, for various objective and subjective reasons, this mission remains unaccomplished but, we are very hopeful and determined to bring it into complete realization. Although there were, and still are many talks, consultations, frustrations and despair, it is a “Journey of Blessing” for me and has strengthened our spiritual life. Holy Cross Church will be built, and shall become the highest testimony of our faith, vision and responsibility for the glory of God and edification of our beloved people.


37

I am grateful to all those, who from the first day, have believed, without any doubt and wavering and contributed their time and financial resources, to make our dream reality.

ffffffffffffffffff

C) YOUTH MINISTRY

ffffffffffffffffff

Our youth has always been our main concern and focus of attention. In this multicultural society, our challenge is to prepare our new generation for the future and not prepare the future for them. We all have human and financial resources to further develop our programs and policies. We founded the Department of Youth Ministry and recently the Coordinating Centre comprised of the heads of Diocesan and parish youth ministries.

This department and mission have under its care the missions of ACYOC, CYMA, Educational Journey to Jerusalem, Armenian Christian Youth Movement. It is my distinct pleasure to see the growth of “Camp Ararat”, which was born through many difficulties and obstacles and today has become the most beloved mission of our Diocese across the country. This is a unique undertaking, where every year around 150 teenagers and young people spend their summer holiday in spiritual, cultural, educational and sport setting under the tremendous care and love of an extremely capable board of directors and staff. It is our vision to have our own campsite and be able to implement our programs for a longer period of time. The mission of “Camp Ararat” is to create an environment where our Canadian-Armenian youth can explore their religion and heritage in a fun, safe, and educational setting while developing skills in Christian fellowship and service to the Church and community.

Today our entire Youth Mission is undergoing several changes and revisions in order to introduce a new strategy and methodology to reach out to our youth not through occasional events but with a special and structured


38

approach – to creat a strategic plan based on the age and gradual development, by focusing on step by step method in order to assist and achieve their spiritual and cultural growth.

ffffffffffffffffff

D) SOCIAL SERVICES – INTERCHURCH/GOVERNMENT RELATIONS

ffffffffffffffffff

Through my personal initiative we have founded one of the most valuable missions for our community called Family Support Services – Hay Doun. In this short period of time of its existence through the devoted board members, volunteers and unique programs FSS- Hay Doun has played a significant role in providing social assistance to the vulnerable segment of our community.

Besides its numerous social and community programs the largest commitment that Hay Doun has shouldered is the immigration of Iraqi Armenians to Canada, our brothers and sisters who suffered in the consequence of the last Gulf War, to provide them a safe and dignified life and living. The program is sponsored by our Diocese. Today we have around 30 families. The most essential aspect of this program is not the immigration itself, but the meticulously planned complete care starting from their arrival, to job-finding and education.

Although Hay Doun has enjoyed the financial support of the Diocese, it raised the funds through its exceptional fund raising events, as well as through government grants. I have to stress that the most commendable and the key to success is the dedication and professionalism of FSS-Hay Doun’s Board Members and volunteers.

We always talk about youth and the new generation seemingly forgetting our elderly, our fathers and mothers. With this vision I initiated “Habitation-Ararat-Old Age Home” program to take care of the most vulnerable segment


39

of our community. The building of this old age home is in the process, which is sponsored by the provincial and municipal governments (est. $12,000,000 CAN). This has been the dream and wish of this community and very soon it will become a reality.

In our large scope of work one of the most valuable mission is the creation of Interchurch/Faith/Government Relations office. It has put our Diocese/Church/community on the map of the Canadian multicultural society. Through the work of this office, we have developed very close and amicable relationships with the highest religious and political authorities and presented numerous issues concerning our Armenian cause (community issues, Armenia, Artsakh, Georgian-Armenians, Javakhq). We also assisted and supported numerous individuals and families, which oftentimes had a very critical impact on their lives. Our diocese is an active member of Council of Canadian Churches represented by Rev. Archpriest Fr. Zareh Zargaryan. Among many mutual visits and meeting with religious and political leaders, I want to underline the two meetings with former and current Prime Ministers of Canada Right Honorable Paul Martin and Stephen Harper, respectively.

• 2005 August – Visit of Canadian Church leaders to Armenia (Greek Orthodox, Anglican, Catholic and CCC) on the occasion of the 1600th Anniversary of the invention of our Alphabet.

• 2010 September – Visit of members of Parliament to Armenia.

• 2010 October – Visit of former mayor of Montreal Gerald Tremblay to Armenia within Montreal-Yerevan sister city agreement, which was our initiative to revitalize the memorandum signed in 2001. I would like to mention that all these missions were organized on the highest official level and the guests were received by Vehapar Hayrapet, the President, Speaker of the Parliament, Prime Minister, Minister of Foreign Affairs, Mayor of Yerevan and other officials of the Republic of Armenia.


40

• 2007 February – I participated in the 10th Assembly of World Council of Churches with the delegation of Mother See, in Brazil, Porto Allegro.

• 2010 June – Our Diocese was the only orthodox church in Canada to participate in International Interfaith Summit in Winnipeg concurent to G8 and G20 countries held in Ontario, Canada.

• 2012 October – The only representative from Canada to participate in the reception of “The Man of the Year” award to Prime Minister of Canada Right Honourable Stephen Harper by the “Appeal of Conscience Foundation” in New York.

The mission of this department is to promote greater understanding of the Armenian Church and Armenian issues among other groups and to society at large, through its interaction with religious, political institutions and organizations.

Every Armenian whether in Canada or in Armenia should sense the presence of our Diocese and Church in general, that is ready to assist and support him or her in all circumstances.

ffffffffffffffffff

E) CULTURAL

ffffffffffffffffff

The work of CAAPA – (Canadian Armenian Association for the Performing Arts) in promoting our culture and heritage is outstanding. In 2004 we created a branch of CAAPA in Vancouver, BC, which despite the size of the community has been very active. In Montreal, the cultural events were organised by special organising committees designated for each occassion coordinated by our secretariate.


41

Here I will only underline the major undertakings without mentioning numerous other projects:

1) Interchurch/Faith gathering prayer service in St. Joseph Cathedral in Montreal dedicated to the 90th Anniversary of the Armenian Genocide (attendance 2500)

2) Interchurch/Faith gathering prayer service in Notre-Dame Cathedral in Ottawa dedicated to the 90th Anniversary of the Armenian Genocide (attendance 1000)

3) “Let There Be Light, Let There Be Life” on the occassion of the 15th Anniversary of the Independence of Armenia. Half of the proceeds ($90,000 CAN) was donated to Montreal Children’s and St. Justine Hospitals.

4) “ Bonjour L’Arménie” on the occassion of 20th Anniversary of the Independence of Armenia, in Place des Art, the most prestigious concert hall in Montreal with participation of local non-Armenian and Armenian artists from Armenia (attendance 2600). The proceeds were donated to Montreal Armenian Schools and the two children’s hospital.

5) National Chamber Orchestra of Armenia (Montreal and Toronto)

6) National Chamber Orchestra of Armenia (Toronto)

7) National Chamber Choir of Armenia (Toronto)

8) “Wedding in the Mountains” on the occassion of the 20th Anniversary of the liberation of Shushi (Montreal, Toronto and Vancouver)

9) “ETCHMIADZIN” musical dedicated to the Feast of Mother Cathedral of Holy Etchmiadzin. (Montreal and Toronto)

10) The 25th Anniversary of the “Zoryan” Institute (Toronto, by Diocesan Council)

11) Hayordiats Doun of Mother See and AGBU children’s (60) performance (Montreal and Toronto)


42

12) “Louis” quintet concerts (Toronto and Vancouver)

13) Annual Blood Drive – in colaboration with Hema-Quebec dedicated to April 24

14) Anush national opera in Armenia with Alin Kutan dedicated to Blessing of Holy Myron.

15) Annual Blood drive dedicated to the Armenian Genocide victims in collaboration with HEMA QUEBEC

ffffffffffffffffff

F) ARMENIA PROJECTS

ffffffffffffffffff

CYMA – Canadian Youth Mission to Armenia (1993) is the most rewarding youth outreach to the Motherland Armenia. For the past 20 years, a large number of Armenian youth participated in the missions to rebuild churches and schools in various towns and villages in Armenia. This mission has been constantly revised in accordance with the changing reality of conditions in Armenia. In essence, the project has remained unaltered, however, we reduced the workload and dedicated more time to educational and inspirational exploration in Armenia.

CFFA – Children’s Fund for Armenia - (1992) – has sponsored more than 1500 children left orphaned by the devastating earthquake on December 7, 1988 in Armenia and the Nagorno- Kharabakh war. Through sponsorship, financial assistance is provided to the families and guardians caring for them. The time has come to revise the entire mission and structure of CFFA, in order to turn it from first aid supplier to a development and educational foundation. It has been two years that we have been collaborating with “Bridge of Hope” (NGO) in Armenia and hope that they will oversee our mission in our Motherland in cooperation with social, employment and education ministries. Our vision is to


43

expand and enlarge the scope and mission of CFFA to partner with some international organizations that already work in Armenia such us World Vision, Save the Children, USAID, UNISEF Armenia as well as FAR and other diasporan organizations. The strategy should be to elevate CFFA from consuming to the level of producing so that it could contribute in its capacity towards poverty eradication in Armena with better monitoring, evaluation, needs assesment and accountability system. CFFA has also taken under its care the sponsorship of a summer camp in Javakhq Diocese and a part of “Tsitsernak” camp of Gugarck Diocese.

ffffffffffffffffff

G) CONSTRUCTION/RENOVATION

ffffffffffffffffff

In 2007 we have completely renovated our Diocesan centre and offices. The construction of Holy Cross Church, “Ararat” Old Age home and the large renovation work of St. Gregory Cathedral are in the process and hope to finish them in the near future.

ffffffffffffffffff

H) FINANCIAL RESOURCES

ffffffffffffffffff

We have invested all our efforts to secure the economic stability and well-being of our Diocese. I am grateful to my people who have positively responded to our appeal and request and have supported our mission.

I want to mention that


44

1) the budget of our Diocese has increased to around $500,000 CAN and is being funded by various sources including the Church dues.

2) In 2006 the Diocesan Endowment Fund has started operating, which we begun with initial $220,000 CAN and as of today it has grown to $650,000 CAN.

3) There are four Project Funds: 1) Babayan Foundation (before 2003), Ajemian Foundation, Torosian Foundation and Chris Chakmakian Annual giving.

4) We have individuals who not necessarily through foundations but with their annual giving have been part of our mission and we will try to make them as a long term commitment.

5) I would also like to underline the positive response of our people to the Primate’s Annual Appeal. However, we plan to make it more organized and structured so that it would become a unified and general fundraising for entire Diocese – Diocesan center and Parishes. We simply must care for the economic health of our Church, otherwise we will not be able to fulfill our mission and realize all the programs that we have launched.

I want to also mention that from my personal resources and means throughout these 9 years I have donated approximately $140,000 CAN to the Diocese, our churches, Alex-Manoogian Armen-Quebec AGBU school, “Hayastan” All Armenian Fund, Camp Ararat as well as, on behalf of our people, to the fundraisings efforts of federal, provincial and municipal parties. I have established a life insurance policy of $100,000 CAN. The beneficiary is the Diocesan Endowment Fund.

To summarise, it is imperative for us to create special strategy and policy in order to provide and to secure the economic well-being of our churches on a long term basis, otherwise collective suffering is inevitable.


45

ffffffffffffffffff

I) DIOCESAN OFFICE

ffffffffffffffffff

I only want to express my sincere thanks and commend the hard work of our Diocesan staff: our secretary Mrs. Silva Mangassarian, director of Interchurch/faith/governement office Deacon Hagop Arslanian, director of Christian Education and youth Ministry deacon Ivan Gyadayan, website and communications manager Mrs. Shoghik Shabazyan as well as Fr. Muron Sarkissian, Program Director of FSS Hay Doun Mrs. Narod Odabashian, the coordinator of Iraqi-Armenians sponsorship program Mrs. Sandra Azar, Mrs. Gayane Zavaryan, Mrs. Silva Guiumjian, Mrs. Taline Ladaian and Vasilena Gashparova, our accountant Mr. Murad Armutlu and care taker Mr. Abraham Saghlam.

ffffffffffffffffff

J) WORDS OF GRATITUDE

ffffffffffffffffff

On this occasion, I express most humbly our filial gratitude to His Holiness Karekin II, Catholicos of All Armenians, whose fatherly care has always been present in our life.

I express my appreciation and thanks to the entire clergy of our Diocese for their hard and missionary commitment. My appreciation goes also to their Yeretsgins and all their family members.

My appreciation and thanks also go to the former and current members of the Diocesan Council headed by Mr. Jack Stepanian and Mr. Ara Boyajian


46

respectively, who are dedicated to the development of our mission and supported me throughout these years.

I extend my appreciation to the entire staff of our Diocesan Center, who reach-out to our flock through their dedicated service.

My appreciation goes to all Parish Councils and their auxiliary bodies, each one of whom is an important center and a pillar for our people throughout Canada.

My deepest gratitude and appreciation to the host of volunteers who devoted their time and talent in organizing so many beautiful, spiritually and culturally uplifting events.

My appreciation is also extended to all our benefactors, who unconditionally trust our multi-faceted Mission.

And to complete, we extend our unlimited love and respect to our dear people, for whose service alone we live and strive.

And last, but never least, to You my Lord I bow my head as your humble and unworthy servant, I thank you and glorify You for everything. I worked and served only for and in Your name with this immortal words in my heart:

“The Lord is my light and my saviour, whom shall I fear? The Lord is the defender of my life whom shall I dread?”

ffffffffffffffffff

K) FUTURE VISION

ffffffffffffffffff

As I have mentioned on many occasions, we are faced with various difficulties, and this, at every level of our Church - Parish and Diocesan ministries, which without proper and cautious attention and care, risk to lose their raison d’etre and become unimportant and meaningless, thus affecting our entire mission. In other words, we have reached a point where, in order to further develop our


47

ministries and their missions, we need to redefine them and make the necessary changes. Otherwise, we are facing the danger of stagnation.

Therefore,

IT IS CRUCIAL TO PUT NEW ACCENTS ON OUR MISSION:

• It is imperative to introduce changes to our mission with regards to the vision, organization, strategy and professionalism.

• It is imperative to radically introduce and pursue spiritual education without which we cannot have a spiritually healthy new generation.

• It is imperative that our parishes, communities become the hub for professionalism and dynamic environment and never be obscured by individual or personal trivial ambitions.

• It is imperative to have fundamental change in the way of thinking, allowing us to strive for bigger and more profound achievements instead of being satisfied with superficial and temporary undertakings.

• Finally, it is imperative to make it crystal clear to identify to whom we belong; to Christ and highest values or to some other system of values, and to measure our life, perceptions and deeds accordingly.

We have all human, financial, and organizational resources and potential that allow us to create an environment where all this could produce and bear spiritual fruit.

I am hopeful and convinced that we shall not allow the achievements that we have realized over the years, through our tireless efforts, go to waste.

Our future plans are to enhance and expand:

• Christian Education


48

• Youth Ministry with new strategy and methodology headed by a qualified youth instructor

• Assist Mission Parishes to become established parishes

• Communication means and tools audio-visual outreach

These are the main areas on which we will be concentrating our efforts in coming years with the sense of responsibilty towards our brighter future.

ffffffffffffffffff

I therefore, appeal to you

“Do not be conformed to this world, but be transformed by the renewal of your mind, that by testing you may

discover what is the will of God,

what is good and acceptable and perfect.

For from Him and through Him and to Him are all things. To Him be glory forever” Amen.

(Rom. 12:2, 11:36).

Bishop Bagrat Galstanian

Primate

Montreal, QC - 24.05.2013


49

ffffffffffffffffff

ՀՐԱՏԱՐԱԿՈՒԹԻՒՆՆԵՐ

ffffffffffffffffff -Նոր Կտակարան – (4000 օրինակ երկլեզու հայերէն եւ անգլերէն)

- “Արարատից Սիոն”(From Ararat to Zion) DVD (1500 օրինակ)

հրատարակութիւն,

- “Հարսանիք Լեռներում” DVD

- “Ողջոյն Հայաստան”- “Bonjour L’Armenie” DVD

- “ԷՋՄԻԱԾԻՆ” musical DVD

- Եկեղեցիներու PUZZELS ( 1000 հովանաւորութեամբ Լեւոն եւ Անա Աֆէեանի),

- Սուրբ Պատարագի CD նոր մկրտուող երեխաների համար

(հովնանաւորութեամբ Սարգիսեան ընտանիքի ի յիշատակ Վեհամայր

Օվսաննա Սարգիսեանի)

- “Հեթում Պատմիչ Կոռիկոսցին եւ նրա Ժամանակագրությունը” հեղ. Կարէն

Մաթեւոսեան

- Խոհեր, հեղ. Բագրատ եպիս. Գալստանեան

- “Հիւանդաց Օծման Խորհուրդի խնդիրը Հայ Եկեղեցում” հեղ. Բագրատ եպիս

Գալստանեան (հովանաւորութեամբ Մանուկեան ընտանիքի ի յիշատակ

Աբրահամ Մանուկեանի)

- “Յոյսի Ճանապարհ” (Journey of Hope) նուիրուած թեմիս հաստատման 20-րդ

տարեդարձին

- “Սուրբ Էջմիածինը մանուկների աչքերով” (պատի օրացոյց Կիրակնօրեայների

աշակերտների մասնակցութեամբ)

-“Իմաստուն Խաչոն” (մանկական 2 հատոր)


50

- Մատենաշար մանկապատում; 1) “Դանդաղիկը”, 2) “Սպիտակ Իշխանուհին”,

3) “Մտրուկն ու Գայլը” , խմբագրակազմ - Anna-Maria Folco, Centre de langues

patrimoniales, Khatoun Temisjian Bedrossian, Cercle culturel armenien,Nourhan

Ouzounian, Cercle culturel Armenian (աջակցութեամբ - Programme du

Multiculturalisme de ministere du Patrimoine canadien, Papetrie Express Inc., Reseau

canadien des langues)

- Սուրբ Եկեղեցի (Առաջնորդարանիս եռամսեայ հրատարակուած 3 թիւ)

-Երիտասարդաց ամանօրեայ երեկոյեան ժամերգութիւն

-Աւագ Ուրբաթ ի գիշերի (Խաւարման գիշեր)

-Արեւագալի ժամագիրք

-Խաղաղական եւ Հանգստեան ժամերգութիւն

-Երիտասարդաց Պատարագի գիրք (Youth retreat)

-Պատարագի գիրք (երաժշտական նօթաներով)

-Արարատ Ճամբարի առաւօտեան եւ երեկոյեան ժամերգութիւններ

-Պատարագամատոյց

-Քրիստոսի Առակները, հրաշքները եւ ուսուցումները

-Բժշկութեան աղօթագիրք (եռալեզու)

-Արարատ Ճամբարի մանկական աղօթագիրք

-Սրբոց տօներու նուիրուած աղօթքներ

-Հայ Եկեղեցասեր Տիկնանց օրուան նուիրուած աղօթագիրք

-Առաջնորդարանի 25-ամեակի նուիրուած հրատարակութիւն

- Ուխտաւորի Ուղեցոյց (Pilgrims Guidbook) Երուսաղէմ ուխտագնացութեան

- Առաջնորդարանիս Գրպանի Օրացոյց – Ամէն տարի

- A JOURNEY TO THE BRIGHTER FUTURE FOR OUR COMMUNITY (Nov. 2010)

- FURTHER REFLECTIONS ON JOURNEY TO A BRIGHTER FUTURE FOR OUR

COMMUNITY (March , 2011)


51

ffffffffffffffffff

ONLINE

ffffffffffffffffff

Armenian Holy Apostolic Church,

Canadian Diocese

ArmenianChurch.ca

CFFA ChildrenFundForArmenia.com

Pilgrimage to Jerusalem ArmenianHolyLand.com

Camp Ararat CampArarat.ca

Armenian Church sermons ArmenianKaroz.com

ffffffffffffffffff

ՀՐԱՏԱՐԱԿՈՒԵԼԻՔ

ffffffffffffffffff

- Սուրբ Պատարագ

- Պսակի Խորհուրդը (Խորհուրդ եւ պատրաստութիւն)

- Սուրբ Մկրտութեան Խորհուրդը

(Խորհուրդ եւ պատրաստութիւն-catechism)

- Ժամերգութիւններ

- Պատմութիւն Կանադահայոց Թեմի (30-րդ տարեդարձին ընդառաջ)


Մոնթրէալ – Montreal 2013

52

Documents

With Vision Faith & Responsibility