Wojny polsko-tureckie w XVII wieku

Przyczyny

Kozacy zapuszczali się na Morze Czarne, gdzie grabili posiadłości tureckie i tatarskie. Wyprawy takie nazywali "chadzkami".

Czajka - zwrotna, pełnomorska kozacka łódź bojowa o długości do 20 m i szerokości do 4 m

Casus belli

Lisowczycy- formacja lekkiej jazdy, zorganizowana przez Aleksandra Józefa Lisowskiego na początku XVII w. Na uzbrojenie lisowczyków składały się krzywe szable, rohatyny oraz łuki lub rusznice.

Cecora 1620

Hetman wielki koronny Stanisław Żółkiewski

Chocim 1621

Hetman wielki litewski Jan Karol Chodkiewicz

Hetman kozacki Piotr Konaszewicz-Sahajdaczny

Chocim 1621

Pokój w Chocimiu (1621)

• Obie strony zobowiązały się powstrzymywać najazdy swoich poddanych: Kozaków i Tatarów

• W Mołdawii sułtan miał powoływać hospodarów przychylnych Rzeczpospolitej

Władysław IV Waza

Wiosną 1646 roku król zaczął wydawać listy

na zaciąg wojsk. Początek kampanii

wojennej planował rok 1647, lecz planom

wojny polsko-tureckiej sprzeciwił się sejm.

Michał Korybut Wiśniowiecki

Walka dwóch stronnictw: malkontentów (stronnictwo profrancuskie ) i regalistów (stronnictwo królewski = prohabsburski)

Ekspansja terytorialna Turcji

• Sułtan Mehmet IV prowadził bardzo agresywną politykę: zreformował armię i prowadził wojny z Wenecją i Austrią

• W 1666 roku hetman kozacki Piotr Doroszenko uznał się lennikiem Turcji

Kamieniec Podolski

zwany "kluczem do Rzeczypospolitej"

"Haniebny pokój w Buczaczu" 1672

• Rzeczpospolita utraciła województwa: podolskie, bracławskie i południową część Kijowszczyzny;

• Rzeczpospolita miała płacić haracz w wysokości 22 000 talarów rocznie w zamian za pokój

Chocim 1673

Wojska koronne i litewskie pod dowództwem hetmana wielkiego koronnego Jana Sobieskiego odniosły zwycięstwo nad wojskami tureckimi pod wodzą Husejna Paszy. Niepomiernie wzrósł prestiż Rzeczypospolitej w Europie, a zwłaszcza respekt dla Jana III Sobieskiego u Turków.

Rozejm w Żórawnie (1676)

Rzeczpospolita zachowała część Podola i Ukrainy, a ponadto strona turecka

rezygnowała z żądań haraczu

Przymierze z Habsburgami

• W 1683 roku Jan Sobieski i Leopold I zawarli przymierze przeciwko Turcji. Gwarantem traktatu został papież Innocenty XI. W traktacie ustalono że:

• w obliczu zagrożenia któregokolwiek z państw, druga strona pośpieszy na pomoc.

• na utrzymanie wojsk polskich cesarz i papież wyślą subsydia pieniężne.

Wiedeń 1683

Venimus, vidimus, Deus vicit

Rozkaz Sobieskiego dla wojsk polskich "aby każdy był przepasany powrosłem słomianym, a to dla odróżnienia od mieszkańców Krymu, żeby Niemcy naszych nie strzelali zamiast Turków, którzy

takowego stroju zażywają jak i my"

Święta Liga

• Jakie państwa należały do Świętej Ligii?

• Jaką rolę w Świętej Lidze pełnił papież?

• Jaki był cel Świętej Ligii?

• Jakie postanowienia podjęto na wypadek zawarcia pokoju z Turcją?

• Na czym polegała współpraca wojskowa sygnatariuszy Świętej Ligii?

Pokój w Karłowicach1699 rok

• Rzeczpospolita odzyskała utracone Podole z Kamieńcem Podolskim oraz prawobrzeżną Ukrainę

• do Austrii włączono Węgry i Siedmiogród

• Rosja zajęła twierdzę-port nad Morzem Czarnym - Azow

• Wenecja otrzymała Dalmację i Moręe (Peloponez)