ซอฟต์แวร์โอเพนซอร์สประเทศไทยwops.moph.go.th/ops/doctor/OpenSource/doc/oss-licenses...• พ ฒนาแผนบ รณาการ

[email protected] 1ซอฟตแวรโอเพนซอรสประเทศไทย, 19 กนยายน 2555

ซอฟตแวรโอเพนซอรสประเทศไทย

ดร. วรช ศรเลศลำวาณชศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต

&

สมาคมสมาพนธโอเพนซอรสแหงประเทศไทย (TOSF.org)

[email protected]

ศนยวจยและพฒนาการทหาร กรมวทยาศาสตรและเทคโนโลยกลาโหม, 19 กนยายน 2555


ทมาและนยามของโอเพนซอรส


Towards Open Source

1983 Richard M. Stallman: Announced GNU project

1985 Richard M. Stallman: Initiated Free Software Foundation

1991 Linus Torvalds: Developed Linux kernelRe-emergence of Open Source (Eric Raymond)

1992/1993GNU/Linux package distribution started


What is Free Software?(www.fsf.org)

• ซอฟตแวรทมเสรภาพ ในการ– ใชงาน (freedom to run )– ศกษา (freedom to study)– แจกจาย (freedom to redistribute)– ปรบปรง (freedom to improve)


โอเพนซอรสตองรวมความดงตอไปน(opensource.org)

• Free Redistribution– เผยแพรไดอยางเสร; ไมจำกดไมใหขายหรอแจก; ทำซำ

ขาย หรอแจกจายไดโดยไมตองจายคา Royalty fee• Source Code

– นอกจากโปรแกรมท compile แลวตองเผยแพร Source code ดวย

• Derived Works– อนญาตใหแกไข ปรบแตง ดดแปลง และตองเผยแพรตอ

ภายใต license ตนฉบบ



• Integrity of the Author's Source Code– ความสมบรณของ Source code ตนฉบบอาจกำหนดให

เผยแพรฉบบแกไขไดดวย patch file เพอระบสวนความรบผดชอบของ Source code

• No Discrimination Against Persons or Groups– ไมแบงแยกหรอกดกนบคคลหรอกลมบคคลในการเขาถง

ซอฟตแวร• No Discrimination Against Fields of Endeavor

– ไมแบงแยกหรอกดกนการใชซอฟตแวรเฉพาะงานหรอสาขา



• Distribution of License– ตองใหสทธเทาเทยมกนกบทกฝาย โดยตองไมม license

เพมเตมเฉพาะฝาย; ปองกนการเรยกรอง non-disclosure agreement

• License Must Not Be Specific to a Product– ทกสวนของตนฉบบตองอนญาตสทธทเทาเทยมกน

สำหรบทกฝายในการนำไปใชงาน• License Must Not Restrict Other Software

– ใบอนญาตสทธตองไมมผลถงซอฟตแวรอนทเผยแพรไปในสอเดยวกน



• License Must Be Technology-Neutral– ตองไมมเงอนไขใดๆ ในใบอนญาตสทธทผกมดกบ

เทคโนโลยใดหรออนเตอรเฟสใดเปนการเฉพาะ


ตวอยาง License

• GPL (GNU General Public License) : Emacs, Linux

• LGPL (GNU Less General Public License) :C Library [able to include in products]

• X, BSD, Apache :[gov. own; approx. public domain]

• Artistic : Perl [not-for-sale, but not other related works]

• MPL (Mozilla Public License) :[not allow Netscape co. to re-distribute the modification]

• NPL (Netscape Public License) :[allow Netscape co. to re-distribute the modification]


ตารางเปรยบเทยบ License

License

GPL

LGPL OK

BSD OK OK

NPL OK OK OK

MPL OK OK

Public Domain OK OK OK

Mixed with non-free software

Modify without

returning to the original

licenseRe-licensed by anyone

Privilege over

modifcation


Proprietary Software vs Open Source

Proprietary Software Open Source

Development Closed Open

License Run

Business goal Dominate the market SI, C11N, L10N

Delivery Business Academy

Ownership Single Multiple

Run, Study, Modify, Re-distribution


สงทไดจาก Open Source

• Technology....Innovation• Economy.......Cost Reduction• Society..........Information Accessibility• Personnel......Programmer Development• Moral............Software Accessibility

➔ From cost reduction to knowledge creation


แนวทางของโอเพนซอรสของประเทศไทยจากอดตสอนาคต


ขอดของการใชโอเพนซอรส(สำรวจจาก 1,262 ตวอยาง)

ตนทนตำ

ไมมปญหาลขสทธ

พฒนาตอยอดได

เปนเครองมอพฒนาโปรแกรม

เสถยรภาพการใชงานด

ความปลอดภยสง

แหลงขอมลมแพรหลาย

ใชงานงาย

คณภาพทดเทยมตางประเทศ

ททำงานใช

มอำนาจตอรอง

อนๆ

-3 2 7 12 17 22

19.45

15.82

12.48

8.57

7.81

7.28

6.6

6.52

6.27

4.87

3.88

0.45


ขอเสยของการใชโอเพนซอรส(สำรวจจาก 1,262 ตวอยาง)

การใชรวมกบซอฟตแวรอนยาก

การรองรบเอกสารภาษาไทยไมด

ความปลอดภยของระบบไมด

การใชงานยาก

ไมมผใหคำปรกษา

ไมรองรบงานททำในปจจบน

ไมมคมอ,หนงสอ,เวบไซต

การใชงานกบฮารดแวรนอย

ททำงานใชอยางอน

ไมมมาตรฐาน

เสถยรภาพการใชงานไมด

อนๆ

-3 2 7 12 17 22

14.26

10.44

10.15

9.64

8.46

8.44

8.24

7.87

7.42

7.4

7

0.68


ขอเสนอแนะสำหรบการสงเสรม(สำรวจจาก 1,262 ตวอยาง)

รณรงคใหหนวยงานภาครฐใช

สงเสรมใหมการเรยนการสอน

แจกโปรแกรมพรอมคมอ

ใหทนอดหนน

จดทำคมอเผยแพร

อนๆ

0 5 10 15 20 25

22.96

20.22

19.26

16.44

11.31

9.81


ขอเสนอแนะสำหรบการพฒนา(สำรวจจาก 1,262 ตวอยาง)

ทำงานรวมกบซอฟตแวรอน

รองรบการทำงานเอกสารภาษาไทย

ทำใหใชงายขน

ฐานขอมลโอเพนซอรส

ใหใชงานกบฮารดแวรตางๆ ได

จดทำคมอ

อนๆ

-2 3 8 13 18 23

22.42

19.39

17.79

17.11

13.77

6.67

2.85


ขอเสนอ 3 ประการเพอการเปลยนแปลงสสงคมโอเพนซอรส

กระตนใหเกดการเรยนร การพฒนา และการใชงานโอเพนซอรส

• พฒนาบคลากร• สรางศนยรวมสำหรบการพฒนาโอเพนซอรส• ประกาศเปนนโยบายของรฐ


1. พฒนาบคลากร

• พฒนาหลกสตรและคมอ• จดฝกอบรม• กำหนดใหเปนหลกสตรในโรงเรยนและมหาวทยาลย• จดเวทแขงขนเพอเรงการพฒนา

เชน Codefest, AACP Animation Contest


2. สรางศนยรวมสำหรบการพฒนาโอเพนซอรส

• อบรมผสอน• กำหนดหลกสตร สอบ และออกใบรบรอง• วจยและพฒนา• ทดสอบซอฟตแวร• แหลงขอมลและซอฟตแวร• กำหนดมาตรฐาน• รบรองซอฟตแวรและบคลากร• สนบสนนการใชโดยผานเครอขาย• เผยแพรและประชาสมพนธ


3. ประกาศเปนนโยบายของรฐ

• รฐบาลเปนผใชงาน• กำหนดมาตรการสงเสรมการใช• กำหนดมาตรการสงเสรมบคลากร• กำหนดและประกาศเปนมาตรฐาน เชน มาตรฐานการแลก

เปลยนขอมล การจดเกบขอมล การเรยกใชซอฟตแวร• นำประเทศสการพงตนเองดานซอฟตแวร• นำประเทศสการสรางศกยภาพในการแขงขน


ทำไมโอเพนซอรสถงไปไมถงไหน

สภาพปจจบน• การใชซอฟตแวร (แพงทสด,

ฟงกชนมากทสด, ของตางประเทศ, ตามกระแส)

• ความงายของการเขาถงซอฟตแวรละเมดลขสทธ

• ขาดมาตรการทปฏบตไดและมการบงคบใชอยางเขมงวด

• ขาดการสนบสนนการพฒนาอยางพอเพยง

• ขาดแผนบรณาการ

ยทธศาสตร• ใชซอฟตแวรอยางพอเพยง, ให

ความรเรองลขสทธ

• การบงคบใชกฏหมาย, ไมมกงาย

• ออกมาตรการระดบนโยบายรฐ, ระดบองคกร, สรางแรงจงใจ

• สนบสนนงบอยางเปนระบบ

• พฒนาแผนบรณาการ


กรณศกษา:ซอฟตแวรโอเพนซอรสกบ ECOLONUX


การใชงานระบบปฏบตการในประเทศไทยhttp://truehits.net

Month Windows98 WindowsXP Windows2000 WindowsVista Windows7 Linux MacOS

2008-12 0.46% 87.1% 0.52% 1.77% - 0.1% 0.83%

2009-12 0.19% 75.87% 0.26% 1.66% 0.68% 0.25% 1.09%

2010-12 0.05% 77.93% 0.1% 2.93% 16.27% 0.14% 3.06%


การใชงาน Browser ในประเทศไทยhttp://truehits.net

Month IE 6.x IE 7.x IE 8.x FireFox Chrome Safari

2008-12 50.08% 38.49% 0.42% 7.92% 0.0% 1.24%

2009-12 36.14% 30.84% 10.7% 15.28% 2.74% 0.49%

2010-12 14.48% 24.12% 33.39% 15.32% 8.19% 2.16%


ECOLONUX (Ecology+Linux)

• NECTEC – พฒนาระบบปฏบตการและซอฟตแวรทเกยวของ– ทดสอบอปกรณฮารดแวรและดแลซอฟตแวร Repository– ใหบรการทางดานเทคนคและวชาการตางๆ

• ผประกอบการ– เอสวโอเอ, ซนเนค, ดคอม, โพเวลคอมพวเตอร, ไอทเบเคอร– เออเฟออปกรณฮารดแวรในการทดสอบ– Preload ซอฟตแวรในเครองและรายงานยอดขาย– พฒนาทกษะพนกงานเพอใหบรการแกลกคาของบรษท

• อน ๆ– ศนยฝกอบรม, สถาบนการศกษา, กระทรวงไอซท, ศนยบำรงรกษา

และบรการ


Ecolonux

ตลาคมพฤศจกายน

ธนวาคมมกราคม

กมภาพนธมนาคม

เมษายนพฤษภาคม

มถนายนกรกฏาคม

สงหาคมกนยายน

0

2,000

4,000

6,000

8,000

10,000

12,000

ยอดจำหนายเครองพรอมซอฟตแวรโอเพนซอรส

Ecolonux

OSSforWin

เดอน Ecolonux OSSforWin

ตลาคม 180

พฤศจกายน 220

ธนวาคม 190

มกราคม 220

กมภาพนธ 230

มนาคม 210

เมษายน 3,211 225

พฤษภาคม 6,002 120

มถนายน 1,487 320

กรกฏาคม 9,669 316

สงหาคม 8,796 367

กนยายน 4,140

ยอดรวม 34,555 1,348

51 52

51

52


สรปแนวโนมการใชงานซอฟตแวรโอเพนซอรส

• Ecolonux จะเปนหนงความหวง (2,000 ชด/เดอน/บรษท)• ซอฟตแวรโอเพนซอรสทใชสวนใหญกยงเปน

– Linux (Ubuntu, LinuxTLE, LinuxSIS, FreeBSD, Debian, Fedora)– OpenOffice.org– Gimp– MySQL– OSS & Freeware on Windows collection (Chantra, etc.)

• สถตการใช– Linux ขนเทาตวในหนงป (เพมจาก 0.1% เปน 0.25%)– LinuxTLE (ประมาณ 2,200 ราย)– LinuxSIS (ประมาณ 100 ราย)

• Ecolonux ชวยประหยดคาใชจาย (ตค. 51 - กย. 52)– 34,555 ชด x 18,000 บาท (Windows, MS-Office) = 621,990,000 บาท– 1% ทคงเหลอใชอยประมาณ = 6,219,900 บาท


สรปแนวโนมการใชงานซอฟตแวรโอเพนซอรส

• ยอดการตดตง Ecolonux (ตค. 51 – ธค. 53) จำนวน 68,518 เครอง

– ชวยทดแทนการละเมดซอฟตแวรลขสทธคดเปนมลคา

1,233,324,000 บาท

• ยอดการตดตง โอเพนซอสฟอรวน จำนวน 32,412 เครอง

– ชวยทดแทนการละเมดซอฟตแวรลขสทธคดเปนมลคา

486,180,000 บาท

• รวมยอดรวมตดตงซอฟตแวรโอเพนซอรส จำนวน 100,930 เครอง


กรณศกษา:การผลกดนการใชงาน OO.o ใน กฟผ.


TOC (Total Owner Cost)

• EGAT


กรณศกษา:การผลกดนการใชงาน OO.o ใน สวทช.


การผลกดนการใชงาน OpenOffice.org ในสวทช.

ประกาศ มาตรการสนบสนนการใชซอฟตแวรโอเพนซอรส วนท 30 มถนายน 2551• มาตรฐานขอมลหรอแฟมขอมลอเลกทรอนกส ใหใช Open document format• การจดทำแบบฟอรม ใหใช Open document format โดยยกเลกรปแบบอน• การแลกเปลยนไฟลกบภายนอก ใหใช PDF หรอ พจารณา Open document

format เปนอนดบแรก• เอกสารประกอบการบรรยาย ใหใช Open document format• มาตรการสงเสรม ใหถอ OpenOffice เปน NSTDA Behavior และใชประกอบ

การพจารณาผลงานประจำป


อปสรรค

• ระบบสนบสนน– ปญหาการใชงานโปรแกรม “ใชไมถก หาไมเจอ”– ปญหาของซอฟตแวร “หาวธเลยง”– ขาดการสอสาร และ ไมมศนยรวมของปญหาและวธแกปญหา “รวมถงบอกขอ

จำกด”

• การอบรม– มผเขารวมอบรมนอย หลายครงตองยกเลก– ไมมวทยากร

• การสงตอเอกสารภายใน– ยงมการสงเอกสาร MS Office จำนวนมากในหนวยงาน

• วธการตรวจนบปรมาณการใชงาน– ขาดซอฟตแวรสำหรบการตรวจนบและตดตามปรมาณการใชงาน


แนวทางการสนบสนนในป 53

• ใหบรการเวบไซตสนบสนนการใชงานครบวงจร Openoffice Portal– เวบบอรดรบปญหา + ตอบปญหา– ระบบ FAQ + TIP – ระบบแปลงไฟลอตโนมต– Video help– บรการเขยน Macro – จดทำ Template มาตรฐานสำหรบไฟล Presentation– Community ของผเชยวชาญใน สวทช.

• จดอบรม OpenOffice และซอฟตแวรโอเพนซอรสอน ๆ ใหแก พนกงานฝายสนบสนน (ประมาณ 1,500 คน) ครบ 100%

• แปลงแบบฟอรม ISO (1,267 ฟอรม) เปน OpenOffice 100%• รายงานปรมาณการใชงานใน สวทช. เพอการตดตามและประเมนผล


กรณศกษา:AACP Animation Contest 2009


AACP Animation Contest 2009

• โครงการการแขงขนสรางผลงานภาพเคลอนไหวดวยคอมพวเตอร (2550-)• ความรวมมอ 3 หนวยงาน ไดแก

– บมจ.อยธยา อลอนซ ซ.พ. ประกนชวต (บรษทเอกชน)– ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต (หนวยงานภาครฐ)– มลนธ 5 ธนวามหาราช (องคกรทไมแสวงหาผลกำไร)

• การแขงขนฯแบงเปน 2 ระดบ ไดแก– นกเรยนทศกษาอยในระดบชนมธยมศกษาปท 1 - 6 – นสต นกศกษาทศกษาอยในระดบชนอดมศกษาปท 1 – 4

• ป 2552 หวขอ “พลงจวชวยไทยกภยเศรษฐกจ”– มผรวมสงผลงานทงสน จำนวน 500 ทม (1,500 คน)

• อบรม 150 คนทเขารอบ– การคดสรางสรรค และการสราง storyboard (3 ชม.)– องคประกอบการสรางผลงานเอนเมชน และการสรางภาพเคลอนไหวแบบ 2 มต (4

ชม., Gimp, Inkscape, Jahshaka, Audacity)– การสรางภาพเคลอนไหวแบบ 3 มต ดวยโอเพนซอรส (14 ชม., Blender)


ซอฟตแวรโอเพนซอรสทใชในการสรางผลงานเอนเมชน

• GIMP– สามารถใชทดแทน Adobe Photoshop ในการประมวลผลภาพกราฟกและ

ภาพถาย

• CinePaint– สามารถใชทดแทน Adobe Photoshop เพอเปนเครองมอในการตกแตงเฟรม

ภาพยนตร โดยตอยอดมาจาก GIMP โดยสามารถรองรบภาพทมคณภาพสงได

• Inkscape– สามารถใชทดแทน Adobe Illustrator และ Adobe Freehand สำหรบสรางและ

แกไขไฟลกราฟกแบบ vector

• Xara Xtreme– สามารถใชทดแทน CoralDraw โดยเปนซอฟตแวรวาดภาพแบบ vector

• Jahshaka– สามารถใชทดแทน Adobe After Effects สำหรบการตดตอวดโอ


ซอฟตแวรโอเพนซอรสทใชในการสรางผลงานเอนเมชน

• Pencil– สามารถใชทดแทน Adobe Flash, Toon Boom Studio, และ Moho โดยเปน

โปรแกรมสรางภาพเคลอนไหวแบบ 2 มต

• Blender– สามารถใชทดแทน Autodesk 3Ds Max, Maya, Lightwave, XSI โดยเปน

โปรแกรมสรางภาพเคลอนไหว 3 มต

• Kdenlive– สามารถใชทดแทน Adobe Premirer และ Ulead Video Studio โดยเปนโปรแกรม

สำหรบปรบแตง และตดตอ Multimedia แบบ Non-linear

• Audacity– สามารถใชทดแทน Adobe Audition โดยเปนโปรแกรมสราง แกไข และตกแตง

ไฟลเสยง


ผชนะเลศ

• ผลงานชนะเลศระดบมธยมศกษา– ทมซาหรม, โรงเรยนเซนตฟรงซสซาเวยร คอนแวนต– เลอกใชโอเพนซอรสเปนสวนหนงในการพฒนาผลงาน ไดแก โปรแกรม Gimp และ

Jahshaka

• ผลงานชนะเลศระดบอดมศกษา– ทมเออ อะ, คณะมณฑนศลป มหาวทยาลยศลปากร– เลอกใชโอเพนซอรสเปนสวนหนงในการพฒนาผลงาน ไดแก โปรแกรม Pencil

• งบประมาณซอฟตแวร– Adobe Creative Suite CS4 Master Edition 70,000 บาท/License– Maya Unlimited SLM 260,000 บาท/License– รวมทงสน 330,000 บาท/License

• จากผเขารวมโครงการทงหมด 50 ทม (50 software licenses)• งบประมาณทประหยดได

330,000 บาท x 50 Licenses = 16,500,000 บาท


สรป• ทมาและนยามของโอเพนซอรส

– Free Software vs. Open Source Software– ตวอยาง License ทเปน Open Source Software

• แนวทางของโอเพนซอรสของประเทศไทยจากอดตสอนาคต– ผลการสำรวจและขอเสนอแนะ

• กรณศกษา– ซอฟตแวรโอเพนซอรสกบ ECOLONUX– การผลกดนการใชงาน OO.o ใน กฟผ.– การผลกดนการใชงาน OO.o ใน สวทช.– AACP Animation Contest 2009


กฎเจดประการสำหรบนกพฒนาซอฟตแวรโอเพนซอรส(Seven Rules for Open Source Software Developers)1. รเคารพผสรางสรรค (Respect)2. รบทบาทหนาท (Role)3. รศกษาเขาใจหลกการ (Research)4. รเลอกสงทมอยมาใช (Retrieve)5. รรบฟงความคดเหน (Review)6. รรวมมอทำงาน (Reform)7. รรกษาตวรอดเปนยอดด (Reborn)

Documents

ซอฟต์แวร์โอเพนซอร์สประเทศไทยwops.moph.go.th/ops/doctor/OpenSource/doc/oss-licenses...• พ ฒนาแผนบ รณาการ