B GIO DC V O TO TRNG I HC KINH T THNH PH H CH MINH

TRN TH SAN

XY DNG QUY TRNH P DNG BASEL II VO QUN TR RI RO TRONG H THNG NGN HNG U T V PHT TRIN VIT NAMChuyn ngnh: Kinh t- Ti chnh- Ngn hng M s: 60.31.12

LUN VN THC S KINH T

Thnh ph H Ch Minh - 2010

B GIO DC V O TO TRNG I HC KINH T THNH PH H CH MINH

TRN TH SAN

XY DNG QUY TRNH P DNG BASEL II VO QUN TR RI RO TRONG H THNG NGN HNG U T V PHT TRIN VIT NAMChuyn ngnh: Kinh t-Ti chnh-Ngn hng M s: 60.31.12

LUN VN THC S KINH TNGI HNG DN KHOA HC: PGS.TS NGUYN TH LIN HOA

Thnh ph H Ch Minh - 2010

LI CAM OANTi xin cam oan y l cng trnh nghin cu khoa hc ca ring ti, khng sao chp cng trnh ca ngi khc. Cc s liu, thng tin c ly t ngun thng tin hp php, chnh xc v trung thc. Ti chu hon ton trch nhim nu c bt k s gian di no trong ti nghin cu ny. TP. H Ch Minh, ngy 24 thng 12 nm 2010 Tc gi Trn Th San

MC LCTrang PH BA MC LC DANH MC BNG, DANH MC HNH DANH MC CC T VIT TT CHNG 1 QUN TR RI RO TRONG HOT NG CA CC NGN HNG THNG MI V HIP C BASEL II 1.1 Ri ro v vn qun tr ri ro trong hot ng ca cc ngn hng thng mi ..................................................................................................................................... .4 1.1.1 Nhn din cc ri ro ................................................................................................. .4 1.1.2 S cn thit ca qun tr ri ro trong hot ng ngn hng ..................................... .8 1.1.3 Khng hong kinh t ton cu v vn qun tr ri ro ca ngn hng .................. .9 1.1.4 Nhng nguyn nhn dn n ri ro .......................................................................... 10 1.1.5 Cc cng c qun tr ri ro ....................................................................................... 11 1.2 Nhng quy nh ca Basel II trong cng tc qun tr ri ro ca cc ngn hng thng mi ..................................................................................................................................... 16 1.2.1 Ri ro tn dng .......................................................................................................... 17 1.2.2 Ri ro hot ng ....................................................................................................... 20 1.2.3 Ri ro th trng ....................................................................................................... 20 Kt lun Chng 1 ...................................................................................................... 22

CHNG 2 THC TRNG QUN TR RI RO TI NGN HNG U T V PHT TRIN VIT NAM ( BIDV)

2.1 Gii thiu v ngn hng u t v Pht trin Vit Nam............................................. 23 2.2 Cc hot ng kinh doanh ti BIDV ........................................................................... 23 2.3 nh hng pht trin trong thi gian ti.................................................................... 24 2.2 nh gi hiu qu kinh doanh 2009 ca BIDV theo chun mc quc t ................... 25 2.2.1 Quy m vn ch s hu.............................................................................................25 2.2.2 Quy m ti sn v hot ng tn dng........................................................................27 2.2.3 Kh nng sinh li.......................................................................................................29 2.2.4 Kh nng thanh khon v huy ng vn....................................................................29 2.2.5 Hot ng dch v......................................................................................................31 2.3 nh gi ri ro v cc cng c qun tr ri ro ti BIDV............................................... 32 2.3.1 Ri ro tn dng .......................................................................................................... 32 2.3.2 Ri ro hot ng ....................................................................................................... 37 2.3.3 Ri ro th trng ....................................................................................................... 39 2.4 nh gi nhng iu kin thc hin Basel II ti BIDV .............................................. 44 2.4.1 Xy dng m hnh xp hng tn dng ni b ........................................................... 44 2.4.2 Phn loi n, trch lp v s dng d phng x l ri ro tn dng ...................... 44 2.4.3 m bo ngun vn duy tr t l an ton vn ti thiu .................................. 44 2.4.4 Xy dng m hnh t chc mi ................................................................................ 45 2.4.5 o to ngun nhn lc............................................................................................ 45 2.4.6 Thc hin chun mc k ton quc t ...................................................................... 46

2.5 Kinh nghim p dng Ba sel II ti cc quc gia trn th gii.......................................46 Kt lun Chng 2 ...................................................................................................... 48

CHNG 3 XY DNG QUY TRNH P DNG BASEL II VO NGN HNG U T V PHT TRIN VIT NAM 3.1 Xy dng quy trnh qun tr ri ro ti BIDV............................................................... 49 3.2 Gii php thc thi ........................................................................................................ 52 3.2.1 Hon thin h thng thng tin .................................................................................. 52 3.2.2 Pht trin h tng cng ngh thng tin ..................................................................... 53 3.2.3 m bo vn an ton cho NH .................................................................................. 53 3.2.4 Hon thin h thng kim tra ni b ........................................................................ 54 3.2.5 y mnh cng tc qun l nhn lc v o to cn b .......................................... 54 3.3 Kin ngh NHNN......................................................................................................... 55 3.3.1 Nng cao cht lng thng tin tn dng ................................................................... 55 3.3.2 Nng cao hiu qu cng tc thanh tra kim sot, gim st NH ................................ 55 3.3.3 Hon thin h thng vn bn php lut .................................................................... 56 3.3.4 y nhanh tin trnh c phn ha cc NHTM Nh nc ......................................... 57 Kt lun Chng 3 ...................................................................................................... 58 Kt lun ................................................................................................................. 59 Hn ch ca ti ............................................................................................... 59

Danh mc ti liu tham kho ............................................................................................. 60

Danh mc Bng: - Bng 2.1: Quy m vn ch s hu ........................................................................ 25 - Bng 2.2: C cu d n theo loi hnh nghip v ................................................. 27 - Bng 2.3: Cht lng tn dng ca BIDV .............................................................. 28 - Bng 2.4: Kt qu hot ng kinh doanh ............................................................... 29 - Bng 2.5: Cc ch s v thanh khon ..................................................................... 30 - Bng 2.6: C cu thu hot ng dch v ................................................................ 31 - Bng 2.7: Cn cn thanh ton ca Vit Nam (2007-2009) .................................... 42 Danh Mc Hnh: Hnh 1.1: Phn loi ri ro trong kinh doanh ngn hng .......................................... .7 Hnh 2.1: Vn ch s hu. ...................................................................................... 26 Hnh 2.2: Tin gi v cc khon phi tr khch hng ............................................. 30 Hnh 2.3: Thu dch v rng..................................................................................... 32 Hnh 2.4: T gi USD/VND 2008 2009 ............................................................... 42 Hnh 3.1: Quy trnh tn dng ca BIDV .................................................................. 50

Ph lc 1: - Bng PL 1.1: L trnh hip c Basel - Bng PL 1.2: Tm tt cc im khc bit gia Basel I v Basel II - Bng PL 1.3: Cc nhn t iu chnh. Ph lc 2: - Bng PL 2.1: Trng s ri ro quc gia. - Bng PL 2.2: Trng s ri ro cng ty. - Bng PL 2.3: H s ri ro ca ECAI i vi cc ngn hng. - Bng PL 2.4: H s chuyn i ri ro i vi khon mc ngoi bng. Ph lc 3: Bng PL 3.1: Ga tr LGD ti thiu i vi t trng m bo cc hot ng chnh. Bng PL 3.2: nhy cm v trng s ri ro c tnh n k hn. Bng PL 3.3: H s ri ro tng ng vi tng cp . Bng PL 3.4: Thay i trong nhu cu vn: phng php chun v IRB c bn. Ph lc 4: - Bng PL 4.1: H s i vi tng lnh vc hot ng ca ngn hng. Bng PL 4.2: Ch s ti chnh cho tng nghip v.

-

Bng PL 4.3: H s ri ro tng ng vi tng lnh vc hot ng Ph lc 5: Bng PL5.1: So snh s khc nhau gia Basel I vi Basel II v Thng t 13

DANH MC CC T VIT TT NHTM NHNN TCTD HQT WTO BIS IRB AMA BIA MDBs PSE SME ECAI BIDV MBS CDO OECD BIS IMF ECB CCF PD LGD CRE RRE EAD M UL EL BRW RWA PF OF CF IPRE HVCRE MRC Ngn hng thng mi Ngn hng Nh nc T chc tn dng Hi ng qun tr T chc thng mi th gii Ngn hng thanh ton quc t Phng php tip cn ni b Phng php o lng nng cao Phng php ch s c bn Ngn hng pht trin a nng Cc doanh nghip nh nc Doanh nghip va v nh T chc xp hng tn dng bn ngoi Ngn hng u T v Pht Trin Vit Nam Chng khon m bo bng ti sn th chp Giy n m bo bng ti sn T chc hp tc Kinh t v Pht trin Ngn hng Thanh ton quc t Qu tin t quc t Ngn hng Trung ng chu u H s chuyn i Xc sut v n Thit hi do v n Bt ng sn thng mi Bt ng sn c tr Gi tr thit hi khi v n K o hn hiu dng Thit hi khng mong i Cc thit hi bit trc Trng s Ri ro Tiu chun Ti sn c ri ro Ti tr d n Titr theo tiu dng Ti tr hng ha Ti tr bt ng sn to ra thu nhp Ti tr bt ng sn thng mi khng n nh Vn hot ng ti thiu hin ti

Phn m uL do chn ti Mc tiu xy dng mt nn kinh t c kh nng hi nhp ton cu tr thnh mt xu th tt yu ca thi i, v ang din ra mnh m trn nhiu lnh vc khc nhau. Trong bi cnh chung , vic cc ngn hng thng mi Vit Nam s phi i mt vi nhng thch thc nh th no, tn dng c hi ra sao v bng cch no c th bin thch thc thnh c hi, bin nhng kh khn thnh li th ca bn thn, mun th th ton b cc thnh vin trong h thng ngn hng thng mi Vit Nam phi ch ng nhn thc tham gia vo qu trnh hi nhp. tham gia tt hn vo sn chi chung quc t, nng cao nng lc cnh tranh trong qu trnh hi nhp, h thng ngn hng thng mi Vit Nam cn phi tun th theo mt s iu c quc t, lut php quc t, t c c s so snh, nh gi v xp hng gia cc ngn hng Vit Nam vi cc ngn hng nc ngoi, vi h thng ngn hng ca cc quc gia khc trn th gii. Mt trong nhng iu c quc t c cc nh qun tr ngn hng c bit quan tm chnh l hip c quc t v an ton vn trong hot ng ngn hng cn c bit thng dng vi tn gi Hip c Basel. Ra i cch y hn 20 nm, hip c ny c rt nhiu quc gia trn th gii p dng lm chun mc nh gi v gim st hot ng ca h thng ngn hng nc mnh. Hip c ny hin nay c phin bn mi vi tn gi The New Basel Capital Accord, cp nht, i mi mt s ni dung hn so vi phin bn th nht trc . Ring i vi Vit Nam, vic ng dng hip c Basel ny trong cng tc gim st v qun tr ngn hng vn cn nhiu vng mc, nn vn ch mi dng li vic la chn mt s tiu ch n gin trong phin bn th nht vn dng v vn cha tip cn nhiu vi phin bn hai. iu ny thc t cng gy kh khn t nhiu cho qu trnh hi nhp trong lnh vc ngn hng ca Vit Nam. Ngn hng u T v Pht Trin Vit Nam l mt trong nhng ngn hng thng mi quc doanh c thnh lp 1957. Trc nhng thch thc mang li t hi nhp i vi cc ngn hng thng mi ni chung m vn ct yu l kh nng qun tr v chng li ri ro ca bn thn ngn hng, Ngn hng u T v Pht Trin Vit Nam cng ang dn tin ti p dng nhng tiu chun v quy tc ca Hip c Basel, nhng trn tinh thn ca Basel I, di hnh thc p dng nhng tiu chun ca cc vn bn php lut1

ca ngn hng nh nc Vit Nam lin quan n vic hng dn cch p dng Basel I. Trong khi, l trnh p dng ca hip c Basel II i vi cc ngn hng thng mi Vit Nam ni chung phi hon tt trong nm 2015, vic xy dng cng tc qun tr ri ro theo nhng tiu chun ca Basel II cn phi c ngn hng chun b thc hin ngay t by gi. Do , tc gi chn ti Xy dng l trnh p dng Basel II vo qun tr ri ro trong h thng Ngn hng u T v Pht Trin Vit Nam lm lun vn tt nghip ca mnh. Mc tiu nghin cu: -Tm hiu v Hip c Basel II, nhng yu cu ca n i vi cng tc qun tr ri ro ca cc ngn hng. - Phn tch tnh hnh hot ng v cng tc qun tr ri ro ca Ngn hng u T v Pht Trin Vit Nam nh gi vic chun b ca ngn hng i vi vic ng dng Basel II. - Xc nh r nhng kh khn thch thc khi tin ti p dng Hip c Basel II, t ra cc gii php gip Ngn hng u T v Pht Trin Vit Nam ni ring v cc ngn hng thng mi khc ca Vit Nam ni chung nhanh chng chuyn i p dng p dng Basel II. i tng nghin cu: Cng tc qun tr ri ro trong hot ng ca h thng Ngn hng u T v Pht Trin Vit Nam. C th l qun tr ri ro trong hot ng tn dng , huy ng vn, kinh doanh ngoi t, v cc nhn t ri ro nh hng hot ng ngn hng nh li sut, t gi hi oi, tc nghip. Phm vi nghin cu: cng tc qun tr ri ro trong hot ng ca h thng BIDV trong nm 2008 v nm 2009. Phng php nghin cu: Lun vn s dng phng php nghin cu nh tnh. Phng php ny c tin hnh vi k thut tho lun nhm, nhm la chn gm cc chuyn vin ang trc tip thc hin qun l ri ro tn dng, qun l ri ro tc nghip v th trng ti cc ban thuc Hi s chnh Ngn hng u T v Pht Trin Vit Nam, cng mt s cn b ti cc2

phng chc nng ca chi nhnh. ng thi tng hp d liu th cp v tin hnh phn tch cc s liu t d liu thu c rt ra nhn xt nh gi v xut kin ngh, gii php. ngha thc tin ca ti: T trc n nay, cng tc qun tr ri ro ca cc ngn hng thng mi c thc hin theo cc vn bn quy nh ca ngn hng nh nc, mc d trn tinh thn ca Basel I nhng c chnh sa cho ph hp vi trnh qun l v nng lc thc hin ca cc ngn hng thng mi. ti ny hng n vic phn tch r nhng mt t c cng nh tn ti trong hot ng qun tr ri ro ca Ngn hng u T v Pht Trin Vit Nam, t gip cho ngn hng xc nh mc tiu c th cn phi thc hin hon thin vic ng dng Basel II nhm nng cao sc cnh tranh trong tin trnh hi nhp quc t. Ni dung lun vn: Lun vn gm: 60 trang vi 7 bng, 6 hnh v 5 ph lc Ngoi m u v kt lun, Lun vn gm 3 chng: Chng 1: Qun tr ri ro trong hot ng ca cc ngn hng thng mi v Hip c Basel II. Chng 2 : Thc trng qun tr ri ro ti Ngn Hng u T v Pht Trin Vit Nam Chng 3: Xy dng l trnh p dng Basel II vo Ngn Hng u T v Pht Trin Vit Nam.

3

CHNG 1 QUN TR RI RO TRONG HOT NG CA CC NGN HNG THNG MI V HIP C BASEL II1.1 Ri ro v vn qun tr ri ro trong hot ng ca cc ngn hng thng mi 1.1.1 Nhn din cc ri ro Bn cht t nhin ca hot ng ngn hng l ri ro.Qun tr ri ro l hot ng trung tm ca ngn hng. Ri ro chung i vi mt ngn hng c ngha l mc khng chc chn lin quan ti mt vi s kin. Cc ngn hng c coi l thnh cng khi mc ri ro h tham gia vo mc hp l, c kim sot trong phm vi v nng lc ti chnh ca h. Ri ro c th c o lng cho cc loi sn phm, dch v khc nhau ca ngn hng. Ri ro l nhng tnh hung xy ra ngoi d kin gy nn nhng tn tht kinh t, lm chi ph tng ln, thu nhp gim v lm li nhun gim i so vi d kin ban u. Thng thng mc li nhun mong i cng cao th xc sut ri ro xy ra cng cao. Ngn hng l mt doanh nghip. V l mt doanh nghip, bn thn n trc nht phi t trang b cho mnh cc bin php, cch thc sinh tn trong mi trng kinh t pht trin, lm sao va tng trng va m bo an ton. nc ta vn ri ro trong kinh doanh ngn hng v vn qun l n cn kh mi m. Vi s non yu v nghip v ngn hng, ng thi hot ng trong mi trng y ri ro, vn qun tr ri ro ngn hng ang l vn cp bch trong h thng ngn hng c nc. qun tr ri ro trc ht phi nhn dng ri ro. Nhn dng ri ro l qu trnh xc nh lin tc v c h thng cc hot ng kinh doanh ca ngn hng. Nhn dng ri ro bao gm cc cng vic theo di, xem xt, nghin cu mi trng hot ng v ton b mi hot ng ca ngn hng, nhm thng k c tt c cc ri ro, khng ch nhng loi ri ro v ang xy ra, m cn d bo c nhng dng ri ro mi c th xut hin i vi ngn hng, trn c s xut cc gii php kim sot v ti tr ri ro thch hp. Ri ro trong ngn hng v c bn c th chia thnh hai loi : ri ro mi trng v ri ro c th Ri ro mi trng hay cn gi ri ro th trng : Ri ro v mi trng lun lun tn ti trong t chc v ngoi t chc, hay ni cch khc ri ro mi trng gm hai loi: ri ro mi trng v m v ri ro mi trng cnh tranh

4

- Ri ro mi trng v m : mi trng m ngn hng hot ng cha y mun vn ri ro, chng tc ng n ngn hng bng nhiu cch : hoc lm suy yu kh nng chu ng ri ro ca ngn hng, hoc gy cho ngn hng nhng thit hi v ti chnh. Nhng ri ro ny rt kh kim sot nn chng c gi l ri ro khng kim sot c. Trong thc t, ngi ta c th kim sot chng mc hn ch trn c s d bo. Cc ri ro mi trng v m m ngn hng thng gp l: ri ro t nhin nh l lt, ha hon, ng t; ri ro v lut php lin quan n vic thay i cc lut l gy bt li cho ngn hng; ri ro v kinh t nh lm pht, tht nghip, suy thoi kinh t, khng hong; ri ro v iu chnh nh nhm thc hin cc chnh sch v m, cc nh lnh o a ra cc chnh sch tin t, li sut i khi gy thit hi cho ngn hng. - Ri ro mi trng cnh tranh : mt ngn hng trong hot ng kinh doanh thng chu tc ng ca khch hng hoc cc i th t nhiu pha, t lun nhn rt nhiu cc tc ng y ri ro bao gm : Th nht, ri ro thanh khon xut hin trong trng hp ngn hng thiu kh nng chi tr, khng chuyn i kp cc loi ti sn ra tin, hoc khng c kh nng vay mn p ng yu cu ca cc hp ng thanh ton. Ri ro ny xut pht t chc nng chuyn ha cc k hn s dng vn v ngun vn ca ngn hng. Thng thng cc k hn s dng vn di hn k hn cc ngun vn, nn ngn hng c th vp phi hai tnh hung kh khn: khng th p ng cc cam kt ngn hn ca mnh, c ngun vn k hn ngy cng ngn li trong khi s dng vn vn theo k hn khng i. Th hai, ri ro li sut l ri ro xut hin khi c s thay i ca li sut trn th trng hoc ca nhng yu t c lin quan n li sut, dn n tn tht v mt ti sn hoc lm gim thu nhp ca ngn hng. Ri ro li sut lm cho chi ph ngun vn tr nn cao hn thu nhp t s dng vn. Nguyn nhn c th do ngn hng huy ng vn vi li sut c nh v cho vay vi li sut bin i. Khi li sut gim, ri ro li sut s xut hin hoc huy ng vn vi li sut bin i cho vay, u t vi li sut c nh, khi li sut tng ri ro s xut hin Th ba, ri ro tn dng l ri ro gn lin vi hot ng ngn hng, n khng gii hn hot ng cho vay m cn bao gm nhiu hot ng mang tnh cht tn dng khc nh: bo lnh, cam kt, thu mua, ng ti tr v..v.Ngy nay, d c rt nhiu hnh thc kinh doanh mi trong hot ng ngn hng nhiu lnh vc khc nhau, nhng tn dng vn l hot ng kinh doanh ch yu ca cc ngn hng. V th tt c cc nc, ri ro tn5

dng l vn c c bit quan tm khng ch phm vi cc ngn hng, m c trong ton nn kinh t. Cc ngn hng lun lun tm cc i li nhun qua vic tm kim nhng li tc cao nht c th c cc mn cho vay v chng khon; ng thi c gng gim thiu ri ro lin quan n cc hot ng cho vay nh: sng lc v gim st khch hng vay, quy nh cc mc tn dng, ti sn m bo n vayRi ro tn dng l ri ro khng thu c n khi n hn, n thng to cho ngn hng nhng tn tht v ti chnh. Nhng nhng thit hi v uy tn ca ngn hng, v mt lng tin ca x hi l nhng tn tht cn ln hn rt nhiu ln, n c th l u mi ca nhng cuc khng hong ti chnh hoc khng hong kinh t - x hi. Th t, ri ro t gi hi oi l ri ro pht sinh trong qu trnh cho vay ngoi t hoc qu trnh kinh doanh ngoi t khi t gi bin ng theo chiu hng bt li cho ngn hng. Cc ri ro trong vic giao dch ngoi hi xut pht t t gi hi oi ca cc loi tin t khc nhau do tc ng ca kinh t v chnh tr ca mt t nc Ri ro c th: lun tn ti trong lnh vc hoc ngnh ngh kinh doanh do bn cht ca ngnh hay lnh vc kinh doanh to ra nh: - Ri ro v qun l: ri ro ny c th bt ngun t ban qun l ngn hng do thiu kin thc, thiu kinh nghim hoc thiu kh nng iu hnh. N cng c th xy ra do s yu km v nng lc hay o c ca nhn vin ngn hng - Ri ro ti sn th chp: ti sn th chp khng gi tr b p thit hi cho ngn hng. - Ri ro cung cp cc dch v ti chnh hay ri ro kinh doanh bao gm: ri ro v hot ng, ri ro v sn phm, ri ro v vn ha, ri ro v cng ngh, ri ro n cn n v ri ro do thiu n lc nghin cu v pht trin. - Ri ro thch ng vn: n th hin ngn hng c quy m vn nh thng t an ton hn ngn hng c quy m vn ln. - Ri ro cung cp cc dch v ti chnh hay ri ro kinh doanh bao gm: ri ro v hot ng, ri ro v sn phm, ri ro v vn ha, ri ro v cng ngh, ri ro n cn n v ri ro do thiu n lc nghin cu v pht trin. - Ri ro thch ng vn: n th hin ngn hng c quy m vn nh thng t an ton hn ngn hng c quy m vn ln.

6

HNH 1.1: PHN LOI RI RO TRONG KINH DOANH NGN HNG

Ri ro do tham Ri ro qun l Ri ro cung cp dch v ti chnh Ri ro n cn n Ri ro v t chc Ri ro do thiu nng lc

Ri ro c th

Ri ro v hot ng Ri ro chin lc Ri ro v sn ph m Ri ro v vn ha NH Ri ro v cng ngh

Ri ro thch ng vn Ri ro trong kinh doanh tn dng ngn hng

Ri ro ti sn th chp Ri ro v t nhin

Ri ro v lut php Ri ro mi trng v m Ri ro v kinh t

Ri ro v iu chnh Ri ro th trng Ri ro v thanh kho n Ri ro mi trng cnh tranh

Ri ro v li sut Ri ro v tn dng Ri ro v t gi

Ngun: gio trnh Qun tr ngn hng thng mi NXB Ti chnh 2005

7

1.1.2 S cn thit qun tr ri ro trong hot ng ngn hng. Hot ng kinh doanh ca bt c ngnh ngh no cng tim n ri ro, vic nhn din ri ro v qun tr ri ro t n hiu qu cao nht trong kinh doanh l mc tiu ca cc nh qun tr v qun tr ri ro trong ngn hng cng khng ngoi l v: - Ri ro lm nh hng hot ng kinh doanh ca ngn hng: Trong nn kinh t th trng, cc quy lut kinh t c th nh quy lut gi tr, quy lut cung cu, quy lut cnh tranh ngy cng pht huy tc dng. Nhng ri ro trong sn xut kinh doanh ca nn kinh t trc tip hoc gin tip tc ng n hiu qu kinh doanh ca cc ngn hng. Ri ro s gy tn tht v ti sn cho ngn hng nh mt vn khi cho vay, gia tng chi ph hot ng, gim st li nhun, gim st gi tr ca ti sn... Hn na, ngn hng thng mi l nh ch ti chnh trung gian gia ngi i vay v cho vay. Sn phm m cc ngn hng thng mi mua, bn v kinh doanh trn th trng l cc dch v lu chuyn vn v cc tin ch ngn hng khc, nhng ri ro s lm gim uy tn ngn hng, mt i s tn nhim ca khch hng v c th nh mt thng hiu ca ngn hng. Mt ngn hng lm n thua l lin tc, mt ngn hng thng xuyn khng kh nng thanh khon c th dn n mt cuc khng hong rt tin hng lot ca khch hng, v ph sn l con ng tt yu. - Hiu qu kinh doanh ph thuc vo mc ri ro. Trong hot ng kinh doanh, ngn hng c nhiu yu t ch quan v khch quan mang li ri ro, nhiu yu t bt kh khng nn khng trnh khi ri ro. Chnh v th hng nm Ngn hng c php v bt buc phi trch lp qu b p ri ro hch ton vo chi ph. Quy m b p ri ro cn c v kh nng ri ro. Nu ri ro thp th hiu qa kinh t s tng v ngc li. Nh vy hiu qu kinh doanh ca ngn hng t l nghch vi mc ri ro ca chnh n. Khi ri ro qu ln n mc ngn hng mt kh nng thanh ton s dn n ph sn doanh nghip. - Ri ro trong kinh doanh tin t v dch v ngn hngc nh hng ton b nn kinh t trong v ngoi nc. Do hot ng ngn hng c tnh nhy cm cao, nh hng mnh n s n nh kinh t x hi. nu c tin n v mt ngn hng no ang gp ri ro, lm vo tnh trng thiu kh nng thanh ton, c nguy c hoc thc s i n ph sn, iu ny d gy tm l hoang mang, hong lon khin mi ngi x i rt tin gi tht nhanh trnh tn tht v chnh iu mang n nguy c v khin cho cc ngn hng b thua l, ph sn,8

nh hng n tt c nhng ngi gi tin vo ngn hng, ko theo s sp ca hng lot cc ngn hng khc trong nc v trong khu vc. Hn na, s ph sn ca mt ngn hng s dn n s hong lon ca hng lot cc ngn hng khc, gy nh hng xu n ton b nn kinh t. Ngoi ra, ri ro tn dng cng nh hng n nn kinh t th gii, v trong iu kin hi nhp v ton cu ha kinh t th gii hin nay, nn kinh t ca mi quc gia u ph thuc vo nn kinh t khu vc v th gii. Mt khc, mi lin h v tin t, u t gia cc nc pht trin rt nhanh, nn ri ro tn dng ti mt nc lun nh hng trc tip n nn kinh t cc nc c lin quan. 1.1.3 Khng hong kinh t ton cu v vn qun tr ri ro ca ngn hng Khng hong ti chnh 2007-2010 l mt cuc khng hong bao gm s v hng lot h thng ngn hng, tnh trng i tn dng, tnh trng st gi chng khon v mt gi tin t quy m ln nhiu nc trn th gii, c ngun gc t khng hong ti chnh Hoa K, l cuc khng hong trong nhiu lnh vc ti chnh (tn dng, bo him, chng khon) din ra t nm 2007 cho n tn ngy nay. Cuc khng hong ny bt ngun t cuc khng hong tn dng nh th cp. V l ngun gc trc tip ca cuc khng hong ti chnh ton cu 2007-2010. Hoa K l im xut pht v l trung tm ca cuc khng hong. Ngay khi bong bng nh v cui nm 2005, kinh t Hoa K bt u tng trng chm li. Tuy nhin, bong bng v dn ti cc khon vay khng tr ni ca ngi u t nh i vi cc t chc ti chnh nc ny. Gia nm 2007, nhng t chc ti chnh u tin ca Hoa K lin quan n tn dng nh th cp b ph sn. Gi chng khon Hoa K bt u gim dn. S v ti chnh ln n cc im vo thng 10 nm 2008 khi ngay c nhng ngn hng khng l v lu i tng vt qua nhng cuc khng hong ti chnh v kinh t trc y, nh Lehman Brothers, Morgan Stanley, Citigroup, AIG, cng lm nn. Tnh trng i tn dng xut hin lm cho khu vc kinh t thc ca Hoa K cng ri vo tnh th kh khn, in hnh l cuc Khng hong ngnh ch to t Hoa K 2008-2010. Ch s bnh qun cng nghip Dow Jones lc ng ca ngy 9 thng 3 nm 2009 l 6.547,05, mc thp nht k t thng 4 nm 1997. Ch trong vng 6 tun l, ch s ny st ti 20%. Nhiu t chc ti chnh ca cc nc pht trin, nht l cc nc chu u, cng tham gia vo th trng tn dng nh th cp Hoa K. Chnh v vy, bng bng nh ca Hoa K b v cng lm cc t chc ti chnh ny gp nguy him tng t nh cc t9

chc ti chnh ca Hoa K. Nhng nc chu u b ri lon ti chnh nng nht l Anh, Iceland, v Ty Ban Nha. Nguyn nhn ca khng hong l do tnh trng bong bng nh v cc sn phm chng khon ha cng vi gim st ti chnh thiu hon thin Hoa K dn ti mt cuc khng hong ti chnh Sau khi bong bng Dot-com v vo nm 2001 v suy thoi kinh t hin r sau s kin 11 thng 9, Cc D tr Lin bang Hoa K c nhng bin php tin t cu nn kinh t nc ny khi suy thoi, l h li sut cho vay qua m lin ngn hng. Ch trong thi gian ngn t thng 5 nm 2001 n thng 12 nm 2002, li sut lin ngn hng gim 11 t t 6,5% xung cn 1,75%. Tn dng th cp cng gim li sut theo. iu ny kch thch s pht trin ca khu vc bt ng sn v ngnh xy dng lm ng lc cho tng trng kinh t. Trong mi trng tn dng d di, nhng t chc ti chnh c xu hng cho vay mo him, k c cho nhng ngi nhp c bt hp php vay. H qu l vay v i vay t nhm mc ch u c dn ti hnh thnh bong bng nh . Nm 2005, c ti 28% s nh c mua l nhm mc ch u c v 12% mua ch khng v khi th trng nh bt u t iu chnh khin cho gi nh t gim v cht lng ti sn m bo cho cc MBS v cc CDO gim theo khin bong bng nh ny pht trin n mc cc i v v. Sau khi bong bng nh v, cc c nhn gp kh khn trong vic tr n. Nhiu t chc tn dng cho vay mua nh gp kh khn v khng thu hi c n. Cuc khng hong tn dng nh th cp n ra gy mt lng tin ngi gi tin gy ra t bin rt tin gi cn lm cho tnh hnh thm nghim trng v din ra nhanh chng hn. Bong bng nh v lm nhiu ngi vay tin ngn hng u t nh khng tr c n dn ti b tch bin nh th chp. Nhng gi nh xung khin cho ti sn tch bin khng b p ni khon ngn hng cho vay, khin cc ngn hng ri vo kh khn dn n cuc khng hong ti chnh ton cu nh trnh by trn. 1.1.4 Nhng nguyn nhn dn n ri ro ca ngn hng thng mi: C nhiu nguyn nhn dn n ri ro nhng tu trung li c ba nguyn nhn ch yu sau: - Nguyn nhn thuc v nng lc qun tr ca ngn hng :bao gm mt s nguyn nhn nh khng qun l vn thanh khon dn n thiu kh nng chi tr hoc cho vay v u t qu mo him, c th trong cho vay ngn hng tp trung ngun10

vn qu nhiu vo mt doanh nghip hoc mt ngnh kinh t no , trong u t ch ch trng u t vo mt loi chng khon c ri ro cao; hoc thiu am hiu th trng, thiu thng tin hoc phn tch thng tin khng y dn n quyt nh cho vay hoc u t khng hp l; hoc do hot ng kinh doanh tri php lut, tham ; hoc do cn b ngn hng thiu o c ngh nghip, yu km v trnh nghip v v.v... - Nguyn nhn thuc v pha khch hng: bao gm mt s nguyn nhn nh khch hng vay vn thiu nng lc php l; S dng vn vay sai mc ch, km hiu qu lm hot ng kinh doanh thua l lin tc, hng ha khng tiu th c; hoc khch hng qun l vn khng hp l dn n thiu thanh khon khng tr c n; ngoi ra cn c trng hp ch doanh nghip vay vn thiu nng lc iu hnh, tham , la o v.v... - Nguyn nhn khch quan c lin quan n mi trng hot ng kinh doanh nh: thin tai, ha hon, tnh hnh an ninh, chnh tr trong nc, khu vc khng n nh, mi trng php l khng thun li hoc do khng hong, suy thoi kinh t, lm pht, mt thng bng cn cn thanh ton quc t dn n t gi hi oi bin ng bt thng 1.1.5 Cc cng c qun tr ri ro : - Qun tr ri ro tn dng: Qun tr ri ro tn dng l l vn trng yu ca cc ngn hng trn khp th gii, cc cng c chnh gm c: Chnh sch tn dng: Chnh sch tn dng l nn tng qun tr tn dng hiu qu. Chnh sch tn dng t ra mc tiu, tham s nh hng cho ngi lm cng tc cho vay v qun tr danh mc u t. Gii hn cp tn dng: Gii hn tn dng c xc nh trn c s chnh sch tn dng tng thi k, xp hng tn dng doanh nghip, ngnh ngh v quy m hot ng ca h, kh nng cung ng v qun tr vn ca ngn hng nh gi khon vay: thng thng, thu nhp m mt khon vay mang li cho ngn hng gm c tin li vay v ph. Li sut phi m bo b p c chi ph vn u vo, chi ph qun l, phn li nhun mong mun v phn b ri ro ca khon vay, khon vay c mc ri ro cng cao th phn b ri ro cng cao. Tuy nhin, vic ngn hng c chp nhn cho vay cc khon vay c cht lng tn dng thp thu li sut cao hay khng ty thuc vo chnh sch tn dng ca tng ngn hng trong tng thi k.11

Xp hng tn dng: cc ngn hng nh k thc hin xp hng tn dng li cho khch hng, nh gi li khon vay v ti sn th chp t c mc phn b d phng, iu chnh li gii hn cp tn dng cho ph hp hoc thc hin nhng bin php cn thit nhm thu hi n trc hn nu pht hin khon vay , ti sn m bo c du hiu bt thng nh hng n kh nng thu hi n. Ti sn m bo n vay: l ngun tr n th cp cho khon vay nu d n kinh doanh ca khch hng gp ri ro, dng tin ca khch hng khng ng nh d kin. Tuy nhin, khon vay phi c thanh ton bng tin to ra t hot ng sn xut, kinh doanh c hiu qu nn ti sn m bo ch l iu kin cn ch cha phi l iu kin cho vay; mt khc gi tr ti sn m bo ph thuc vo chu k kinh t, h thng ti chnh, tnh php l ca ti sn nn c th bin ng rt ln, tnh thanh khon thng khng cao. a dng ha danh mc u t: l gii php phng nga ri ro hu hiu nht trong qun tr tn dng. Qun tr danh mc lm cn i v kim ch ri ro danh mc bng cch nhn dng, d bo v kim sot mc ri ro vi tng th trng, ngnh hng khc nhau. Yu t quan trng u tin trong qun tr danh mc l la chn th trng mc tiu. Th trng mc tiu thng thng ph thuc vo a bn hot ng v quy m ca ngn hng - Qun tr ri ro thanh khon: l vic qun l c hiu qu cu trc tnh thanh khon ca ti sn v qun l tt cu trc danh mc ca ngun vn. Cc phng php qun tr ri ro thanh khan gm vic duy tr mt t l thch hp gia vn dng cho d tr v vn dng cho kinh doanh (chin lc thanh khon) sao cho ph hp vi c im hot ng ca ngn hng v m bo v t l kh nng chi tr Ti sn C c th thanh ton ngay T l v kh nng chi tr = -----------------------------------------Ti sn n phi thanh ton ngay Ngn hng thng mi phi thng xuyn m bo t l v kh nng chi tr i vi tng loi tin, vng. Trong : Ti sn C c th thanh ton ngay bao gm: - Tin mt - Vng - Tin gi ti ngn hng nh nc

12

- S chnh lch ln hn gia tin gi khng k hn ti ngn hng thng mi khc, v tin gi khng k hn nhn ca ngn hng thng mi - Tin gi c k hn ti ngn hng thng mi khc n hn thanh ton - Cc loi chng khon do Chnh ph Vit Nam pht hnh hoc c Chnh ph Vit Nam bo lnh - Cc loi chng khon do ngn hng thng mi hot ng ti Vit Nam pht hnh hoc bo lnh - Cc loi chng khon do cc nc thuc khi OECD - T chc hp tc Kinh t v Pht trin (Organization for Economic Cooperation and Development) pht hnh . - Cc loi chng khon do cc ngn hng ca cc nc thuc khi OECD pht hnh . - Cc hi phiu ca b chng t thanh ton hng xut khu c ngn hng nc ngoi chp nhn thanh ton, c thi hn t 1 thng tr xung: 100% s tin ghi trn hi phiu - 80% cc khon cho vay m bo, cho thu ti chnh, s n hn thanh ton (gc, li) trong thi hn 1 thng - Cc loi chng khon khc - 75% cc khon cho vay khng m bo, n hn thanh ton - Cc khon khc n hn phi thu Ti sn N phi thanh ton bao gm: - S chnh lch ln hn gia tin gi nhn ca ngn hng thng mi khc v tin gi ti ngn hng thng mi n hn thanh ton - 15% tin gi khng k hn ca t chc (tr tin gi ca ngn hng thng mi khc) v c nhn - Gi tr ca cc cam kt cho vay ca ngn hng thng mi n hn thc hin - Tt c cc ti sn N khc s n hn thanh ton - Qun tr ri ro li sut: Trong nn kinh t th trng, ri ro li sut l mt hin tng thng xuyn xy ra, do cc nh qun tr ngn hng phi thng xuyn phn tch tm ra cc gii php iu tit ri ro li sut.Tuy c nhiu khi nim v ri ro li sut nhng tu trung cc nh kinh t u c quan im chung rng ri ro li sut l h s chnh lch li gim khi li sut th trng thay i:13

Thu nhp li Chi ph li H s chnh lch li thun = --------------------------------------(NIM) Tng ti sn c sinh li Thu nhp li: li cho vay , u t, li tin gi ti ngn hng khc, li u t chng khon Chi ph li: chi ph huy ng vn, i vay Ngoi ra, mun bit ngn hng c ri ro li sut hay khng, cc nh qun tr ngn hng thng phn tch lch ti sn nhy cm li sut h s ri ro li sut R hay cn c gi l khe h nhy cm li sut ( Interes Rate Sensitive Gap) : R = Ti sn c nhy cm li sut Ti sn n nhy cm li sut Trong : Ti sn c nhy cm li sut bao gm: - Cc khon cho vay c li sut bin i - Cc khon cho vay ngn hn vi thi hn di n thng - Cc khon cho vay c thi hn cn li di n thng - Chng khon c thi hn cn li di n thng (tri phiu chnh ph, cng ty, x nghip) - Tin gi trn th trng lin ngn hng, tin gi khng k hn ti ngn hng khc, cc khon u t ti chnh c thi hn cn li di n thng Ti sn n nhy cm li sut bao gm: - Tin gi thanh ton (tin gi khng k hn, tin gi giao dch) v tit kim khng k hn ca khch hng - Tin gi c k hn v tit kim c k hn ngn hn trn th trng tin t vi thi hn di n thng (vay qua m, vay ti chit khu thi hn di n thng) Cc trng hp c th xy ra: R = 0 : ri ro li sut khng xut hin R > 0 : ri ro li sut th trng gim R < 0 : ri ro xut hin khi li sut th trng tng Nhc im ca vic da vo khe h nhy cm li sut nh gi ri ro li sut l phng php ny khng nghin cu y tc ng ca ri ro li sut n gi tr ca th trng vn, m ch ch trng vo s liu trn s sch k ton ca vn khng a ra c

s liu c th v mc ri ro li sut tng th ca ngn hng. khc phc nhc im ny, c phng php da vo khe h k hn (Duration Gap) nh gi v kim sot ri ro li sut Khe h K hn = (K hn hon vn trung bnh ca Ti Sn - K hn hon tr trung bnh ca n)* (Tng n / Tng ti sn) Trong : - K hn hon vn ca Ti Sn l thi gian trung bnh cn thit thu hi khon vn b ra u t, l thi gian trung bnh da trn dng tin d tnh s nhn c trong tng lai. - K hn hon tr ca ti sn n l thi gian trung bnh cn thit hon tr khon vn huy ng, l thi gian trung bnh ca dng tin d tnh ra khi ngn hng (thanh ton li v vn vay) C ba trng hp: - Trng hp 1: Khi khe h k hn dng (K hn hon vn trung bnh ca Ti Sn > K hn hon tr trung bnh n): + Nu li sut tng s lm gim gi tr rng ca ngn hng + Nu li sut gim s lm tng gi tr rng ca ngn hng - Trng hp 2: Khi khe h k hn m (K hn hon vn trung bnh ca Ti Sn < K hn hon tr trung bnh n): + Nu li sut tng s lm tng gi tr rng ca ngn hng + Nu li sut gim s lm gim gi tr rng ca ngn hng - Trng hp 3: Khi khe h k hn bng khng (K hn hon vn trung bnh ca Ti Sn = K hn hon tr trung bnh n): gi tr rng ca ngn hng khng chu nh hng bi s thay i li sut, ngha l mc tng gim ca gi tr ti sn c cn bng vi mc tng gim ca gi tr n. - Qun tr ri ro t gi: Trng thi ngoi hi l ch tiu c bn nh gi ri ro t gi hi oi. Trng thi ngoi hi c th c tnh cho tng loi ngoi t, hoc tnh chung cho tt c cc loi ngoi t hin c ti ngn hng. Trng thi ngoi hi ca mi loi ngoi t l chnh lch gia tng ti sn C v tng ti sn N ca ngoi t , bao gm c cc ti sn ngoi bng tng

ng, cc khon mua, bn ngoi t giao ngay v c k hn. Cc phng php qun tr ri ro t gi : - a dng ha cc loi ngoi t trong d tr v thanh ton, hn ch tp trung vo mt loi ngoi t. - S dng cng c ti chnh phi sinh phng chng ri ro t gi nh hp ng k hn (Forward), quyn chn (Option), Swap ngoi t, hp ng giao sau - Duy tr trng thi ngoi hi hp l: Trng hp t gi bin ng tht thng khng theo quy lut, khng d on trc c, th ngn hng nn ch ng duy tr trng thi ngoi hi bng khng v a dng ha cc loi ngoi t trong kinh doanh. Trng hp t gi bin ng c th d bo trc c th nu t gi tng duy tr trng thi lch dng (trng th); nu t gi gim duy tr trng thi lch m (on th). 1.2 Nhng quy nh ca Basel II trong cng tc qun tr ri ro ca cc ngn hng thng mi y ban Basel v gim st nghip v ngn hng l mt y ban bao gm cc chuyn gia gim st hot ng ngn hng c thnh lp vo nm 1974 bi cc Thng c Ngn hng Trung ng ca nhm 10 nc (G10) xut pht t sau mt lot cc cuc khng hong v tin t quc t v th trng ngn hng, trong ng ch nht chnh l s sp ca ngn hng Herstatt Ty c lc by gi. Hin nay, thnh vin ca y ban ny gm cc nc: Anh, B, Canada, c, H Lan, Hoa K, Luxembuorg, Nht, Php, Ty Ban Nha, Thy in, Thy S v . Cc quc gia c i din bi ngn hng trung ng hay c quan gim st hot ng ngn hng. y ban Basel ny c nhm hp 4 ln trong mt nm. Quan im ca y ban l: s yu km trong h thng ngn hng ca mt quc gia, d l quc gia pht trin hay ang pht trin, c th e da n s n nh v ti chnh trong c ni b quc gia v trn trng quc t. V vy, nhu cu nng cao sc mnh ca h thng ti chnh nht thit phi c nhiu quc gia, t chc trn th gii ni chung v y ban Basel v gim st nghip v ngn hng ni ring c bit quan tm. Trong nhiu nm qua, y ban Basel a ra cc tiu chun gim st rng ri ton cu, qua vic hp tc cht ch vi nhiu y ban gim st hot ng ngn hng ca cc nc khng phi l thnh vin. Vo nm 1997, y ban Basel pht trin mt tp hp Cc nguyn tc nng ct cho vic gim st hot ng ngn hng hiu qu m n

cung cp mt khun kh cho h thng gim st hiu qu. Di y l nhng quy nh v nhng nguyn tc ca Hip c Basel II: 1.2.1 Ri ro tn dng Ri ro tn dng theo nh ngha y ban Basel II l ri ro xy ra s mt mt do ngi i vay hoc i tc gy ra. o lng v tnh ton h s ri ro i vi cc khon mc ti sn C khi xem xt ri ro tn dng, theo Basel II c 3 phng php la chn s dng: phng php chun, phng php da trn xp hng ni b c bn v phng php da trn xp hng ni b nng cao. - Phng php chun Phng php ny quy nh h s ri ro c nh i vi tng khon mc ti sn C trn c s b sung thm vic s dng phn nh gi xp hng tn nhim ca cc t chc c lp hoc xp hng tn nhim ni b. Mt im pht trin tng i quan trng trong phng php ny chnh l vic m rng cc sn phm phi sinh cm c, bo lnh, v cho vay ng thi cng a ra mt s quy nh ring i vi hot ng ca cc ngn hng bn l, cc khon vay phi thu vi doanh nghip va v nh (SMEs) - Phng php xp hng ni b IRB: Theo cc iu khon ca hip c Basel II, cc NHTM c chp thun s dng phng php da trn xp hng ni b IRB (IRB approach) nh gi ri ro tn dng. Phng php IRB ny l mt trong nhng nhn t rt mi v c bit ca Basel II, cho php t bn thn cc ngn hng quyt nh v c tnh nhng thnh phn trong cng thc tnh ton nhu cu vn ca h. T , h s ri ro hay phn t l vn s quyt nh thng qua s kt hp ca cc yu t u vo nh lng do c ngn hng ln c quan gim st a ra cng nh cc hm s ri ro c ch nh bi c quan gim st. Phng php lun mi ny ph hp cho ngn hng cho ngn hng vi nhiu quy m khc nhau, nhiu cu trc doanh nghip khc nhau v danh mc ri ro khc nhau. Phng php IRB ra nhng nguyn tc nh gi ri ro tn dng v mt kinh t. N xut mt s x l tng t vi phng php chun ha cho ri ro cng ty, ngn hng v quc gia, cng vi cc chng trnh ring cho kh nng b ri ro ca ngn hng bn l, ti chnh d n v vn c phn. C hai phng php IRB: phng php c bn v phng php nng cao. - Ti sn bo m

Hip c chp nhn s ghi nhp rng hn v k thut lm gim ri ro tn dng, k c cm c, bo m, v cc phi sinh tn dng, v tnh gi tr rng. Nhng xut mi a ra s gim vn cho cc loi hnh giao dch khc nhau m lm gim ri ro. H cng ra cc chun mc hot ng ti thiu bi v cng tc qun l ri ro hot ng km ci k c ri ro php l s lm tng nghi ng v gi tr tht ca nhng nhn t gim nh . Hn na, cc ngn hng c yu cu nm gi vn da trn nhng ri ro cn li to nn t bt k lch no gia phng nga ri ro tn dng v kh nng b ri ro tng ng. lch cp n s chnh lch v s lng hay k o hn. Trong c hai trng hp, cc yu cu v vn s p dng i vi cc ri ro cn li. - Vt cm c y ban chn cho phng php chun ha mt nh ngha v vt cm c hp l rng hn nh ngha trong Hip c nm 1988. Ni chung, cc ngn hng c th cng nhn vt cm c l: tin mt; mt s loi hn ch cc chng khon n do cc quc gia, cc t chc thuc khu vc cng, ngn hng, cc cng ty chng khon, v cc cng ty c phn pht hnh; cc chng khon vn c giao dch trn cc th trng chnh thng; cc c phn ca cc qu h tng; vng. cm c, cn thit phi tnh n thay i thi gian ca gi tr cng nh kh nng b ri ro ca vt cm c. Mc vay th chp xc nh ti sn cm c b sung cn thit i vi kh nng b ri ro m bo vic bo v ri ro tn dng mt cch hiu qu, cn c vo cc khong thi gian cn thit iu chnh li mc cm c (cm c b sung), ghi nhn tht bi ca i tc trong vic thanh ton hoc giao li nhun v kh nng thanh l vt th chp ca ngn hng. Hai loi mc vay th chp c pht trin c mt phng php ton din hn i vi vt th chp: Nhng phng php c thnh lp bi y ban (c th nh mc vay th chp c gim st chun); nhng th khc c da trn c tnh v bin ng ca vt th chp ca chnh ngn hng ph thuc vo yu cu ti thiu. C mt sn vn, c k hiu l w, m mc ch ca n gm hai phn: khuyn khch cc ngn hng tp trung vo v gim st cht lng tn dng ca ngi i vay trong cc giao dch cm c; phn nh s kin rng bt chp mc th chp ha qu mc, mt giao dch c th chp c th khng phi s khng gp ri ro. Mt gi tr w bnh thng l 0.15. - Vt m bo v cc phi sinh tn dng

i vi mt ngn hng t c bt k s tr gip v vn no t vic nhn cc sn phm phi sinh tn dng hoc vt bo m, vic bo m tn dng phi l trc tip, r rng, khng th hy ngang v khng c iu kin. y ban ny ghi nhn rng cc ngn hng ch chu thit hi trong cc giao dch c m bo khi c s v n ca c ngi mc n v ngi bo m. nh hng s v n ca c hai s gim ri ro tn dng nu c tng quan thp gia xc sut v n ca ngi mc n v ngi bo lnh. y ban ny xem xt rng kh nh gi tnh hung ny v khng a ra s ghi nhn i vi nh hng nh hng v n kp. Phng php thay th ny a ra trong Hip c 1988 p dng cho nhng ngi c bo m v cc phi sinh tn dng, mc d c p dng sn vn tng thm, w. Phng php thay th n gin thay th ri ro ca ngi bo lnh cho ri ro ca ngi i vay ph thuc vo s ghi nhn y kh nng c hiu lc ca ngi c m bo. - Tnh gi tr rng ngoi bng cn i k ton Tnh gi tr rng ngoi bng cn i k ton trong s sch ngn hng l c th ph thuc vo cc chun mc hot ng no . Phm vi ca n c gii hn vic tnh gi tr rng ca cc khon cho vay v k gi vi ca mt i tc duy nht. - Kh nng kt thnh danh mc y ban ny xut vic m rng khc ca Hip c 1988 trong yu cu vn ti thiu khng ch ph thuc vo tnh cht ca kh nng b ri ro ca c nhn m cn ph thuc vo ri ro tp trung ca danh mc cho vay ca ngn hng. S tp trung ch r nhng quy m ln v kh nng b ri ro i vi nhng ngi i vay n l, hoc cc nhm nhng ngi i vay c quan h cht ch vi nhau, v mt tim nng gy ra thit hi ln. Hip c ny a ra mt ch tiu o lng tnh kt thnh danh mc (granularity) v gn nhn t ri ro ny vo phng php IRB bng cch iu chnh vn gim st chun c p dng cho mi kh nng b ri ro, ngoi tr nhng kh nng trong danh mc bn l. X l ny khng bao gm ngnh, a l, hoc cc dng tp trung ri ro tn dng hn l tp trung v quy m. iu chnh tnh kt thnh danh mc p dng i vi ton b nhng ti sn c iu chnh ri ro cp ngn hng hp nht, c da trn s so snh v danh mc tham kho vi granularity bit. - Cc ri ro c th khc

Cc vn chng khon khc ha lin quan n ri ro hot ng. S chng khon ho quay vng c c im tr dn trong giai on u, hoc cc dng thanh khon c cung cp cho cc sn phm phi sinh (structures) (cc cam kt cung cp tnh thanh khon cho vic ti tr structure ny theo nhng iu kin no ), to ra mt vi ri ro cn li. C mt khon vn b pht p dng cho ri ro phi h thng no . y ban xem ti chnh d n i hi phi c s x l c th. Hip c ny cng t ra cc phng php nhy cm vi ri ro cho cc v th vn c phn c nm gi trong s sch ca ngn hng. Mc ch l cu vn kh nng cc ngn hng c th hng li t mt t l vn quy nh thp hn khi h nm gi vn c phn hn l n. 1.2.2 Ri ro hot ng: Ri ro hot ng c hiu l ri ro t s mt mt trc tip hoc gin tip do quy trnh x l ni b khng c tun th y , do hot ng ca con ngi hoc do h thng hay l nhng s kin khch quan bn ngoi. Cc ngn hng c la chn 1 trong 3 cch tnh nhu cu vn cn thit i ph ri ro hot ng vi mc phc tp v nhy cm vi ri ro tng dn bao gm: phng php ch s c bn (BIA The Basic Indicator Approach), phng php chun ( The Standard Approach) v phng php nng cao (AMA Advanced Meassurement Approaches). Khi hot ng ca ngn hng cng phc tp th cn phi p dng phng php c phc tp cao hn, ng thi khng cho php cc ngn hng chuyn ngc tr li phng php n gin mt khi c chp thun s dng cc phng php nng cao. Ngc li, nu cc ngn hng c nh gi l khng iu kin tip tc s dng phng php nng cao thi cn phi quay tr v phng php c bn cho n khi p ng nhng yu cu ny 1.2.3 Ri ro th trng: Ri ro th trng theo y ban Basel l ri ro xy ra s mt mt trong trng thi giao dch khi gi c bin ng bt thng. thng thng ri ro tht trng s gn lin vi bn loi ri ro c bn trn cc giao dch s sch l ri ro li sut, trng thi vn, ri ro t gi v ri ro hng ha. Vn t c theo quy nh ca Basel I ( phin bn b sung) bao gm vn c phn v li nhun gi li ( vn cp 1), vn b sung vn c bn ( vn cp 2) v khi nh gi ri ro th trng cho php cc ngn hng tnh thm phn vn cp 3 (tier 3) gm cc khon n ph thuc vi mc ch d tr. Theo , cc ngn hng ch c s dng vn cp 3 i

ph vi ri ro th trng, cn cc loi ri ro tnh dng v ri ro gy ra t pha i tc ch c xem xt trong phm vi vn t c theo quy nh ca Basel I. Vn cp 3 ny b gii hn 250% vn cp 1 dng i ph vi ri ro th trng. C ngha l ch c th c 28.5 ri ro th trng cn vn cp 1 m bo. Nu c vn cp 2 bo m cho ri ro th trng, vn cp 3 cng b chi phi theo t l gii hn 250% vn cp 2. Vic tnh ton yu cu i vi ri ro th trng c thc hin bng cch ly c tnh ri ro th trng nhn vi 12.5 v cng vo kt qu tng ti sn c ri ro tng ng vi ri ro tn dng. Ri ro th trng c o lng ph bin bng gi tr Var (Value at risk) - Phng php chun Yu cu vn i ph vi ri ro th trng theo phng php chun s c xem xt i vi tng yu t ri ro bao gm: ri ro li sut, ri ro trng thi vn, ri ro t gi v ri ro hng ha Cc quy nh c th v cch tnh ton yu cu vn ti thiu i ph vi bn loi ri ro ny theo phng php chun c quy nh chi tit trong phn A (t A1 n A5) ca ti liu Amendment to the Capital Accord to incorporate market risks do y ban Basel thng qua vo thng 11 nm 2005. i vi ri ro t gi, cc ngn hng s theo di trng thi rng i vi mi loi tin bng cch tng hp trng thi cc giao dch giao ngay, giao dch k hn, giao dch bo m, v th thu nhp / Chi ph ca giao dch giao sau Ring i vi cc ri ro t gi trn mt danh mc cc loi tin c vng cho php ngn hng la chn gia phng php truyn thng vi phng php shorthand( trao tay) trong xem xt tt c loi tin nh nhau. - Phng php m hnh ni b c th s dng phng php m hnh ni b khi nh gi ri ro th trng, cc ngn hng thng mi cn c s chp thun t pha c quan gim st ngn hng. Yu cu ti thiu m mi ngn hng phi p ng bao gm: - Phi c h thng qun tr ri ro tng thch, hin i v y d liu cn thit - C s lng chuyn vin c trang b k nng s dng cc m thc phc tp khng ch trong giao dch m cn trong qun tr ri ro, kim ton -M hnh ca ngn hng c c quan gim st nh gi c cht lng, qua kim nh v tnh hp l v chnh xc khi o lng ri ro

- Mt khi c chp thun thc hin phng php m hnh ni b, cc ngn hng s xy dng m hnh qun tr ri ro theo cc tiu chun - i vi ri ro li sut, phi xc nh c cc nhn t nh hng n li sut ca mi ng tin lin quan n danh mc u t ca ngn hng trn c s nhy cm ri ro li sut k c cc khon mc trong v ngoi bng cn i k ton - i vi ri ro t gi ( bao gm c bin ng gi vng), h thng qun tr ri ro phi kt hp cc nhn t ri ro lin quan n tng loi tin ring l. - i vi s bin ng gi c ca cc loi hng ha: t nht phi thit k c h thng theo di bin ng gi c hng ha trn phm vi th gii, v th mua bn hoc li l i vi tng giao dch lin quan n s bin ng ny. Trn c s nhng tiu chun v m hnh qun tr ny, cc ngn hng s xc nh c gi tr ca ri ro Var ca mi giao dch, ca cc danh mc v ca ton b hot ng ngn hng. tin cy ca vic tnh ton ny theo yu cu phi t ti thiu 99%. KT LUN CHNG I Qun tr ri ro l mt trong nhng vn quan trng nht, c nh hng mang tnh cht quyt nh i vi s tn ti v pht trin ca mt ngn hng thng mi. Trong tin trnh m ca v hi nhp ca ngnh ngn hng vo sn chi ton cu, vn qun tr ri ro li tr nn cp thit hn. Tin ti vn dng h thng chun mc ca Hip c an ton vn Basel II l li gii cho bi ton qun tr ri ro ngn hng. Nhng gii thiu v tm tt v nhng yu cu ca Basel II trong cng tc qun tr cc loi ri ro chnh nh: ri ro tn dng, ri ro hot ng, ri ro th trng cho php chng ta hnh dung c mt m hnh qun tr ri ro hin i v hu hiu trong vic phng trnh v qun l ri ro trong cc hot ng kinh doanh ngn hng ni chung. Cc ni dung gii thiu trong chng 1 s l c s nh gi phn tch cc hot ng ca h thng ngn hng BIDV ti chng 2 v xut gii php ti chng 3.

CHNG 2 THC TRNG QUN TR RI RO TI NGN HNG U T V PHT TRIN VIT NAM ( BIDV)2.1 Gii thiu v ngn hng u t v Pht trin Vit Nam Ngn hng u t v Pht trin Vit Nam (NHT&PTVN) c thnh lp theo ngh nh s177/TTg ngy 26 thng 4 nm 1957 ca Th tng Chnh ph, l mt doanh nghip Nh nc hng c bit, c t chc theo m hnh Tng cng ty Nh nc (tp on) mang tnh h thng thng nht bao gm : - Khi Ngn hng thng mi: 104 chi nhnh ngn hng vi gn 400 im giao dch, v 2000 my ATM, POS trn ton phm vi lnh th c kt ni vi 11 ngn hng thuc Banknet, Smartlink v kt ni thanh ton th Visa; Trong c 2 n v chuyn bit l: Ngn hng ch nh thanh ton phc v th trng chng khon v Ngn hng bn bun phc v lm i l y thc gii ngn ngun vn ODA. - Khi chng khon, Khi bo him; Khi u t ti chnh v Cc Lin doanh: Cng ty qun l qu u t BVIM, VID Public Bank, Vit Nam Russia Bank, Lao Vit Bank, Cng ty lin doanh thp BIDV. Ngoi ra cn c Trung tm o to v Trung tm cng ngh thng tin. 2.2 Cc hot ng kinh doanh ti BIDV Huy ng vn: Ngun vn l yu t ch yu, chim t trng ln trong ti sn n ca mi ngn hng, l yu t u vo, quyt nh m rng cho vay, m rng u t v quy m hot ng ngn hng. Vi khch hng c nhn BIDV cung cp hng lot cc sn phm huy ng vn nh: tin gi tit kim tch ly; tit kim d thng; tit kim trng vng; li sut phn tng trong ti khon tin gi thanh ton; tit kim rt dn. Huy ng vn t khch hng l t chc ln thng qua hp ng hp tc ton din (tin gi,cung cp hn mc tn dng, hn mc thanh ton quc t, cc dch v ngn hng). Nm 2006 BIDV pht hnh thnh cng tri phiu vi k hn di nht l 20 nm, gp phn tng ch s CAR theo tiu chun Basel II, nng t trng ngun vn trung di hn trn tng ngun vn huy ng v c nhn gii thng Tri phiu pht hnh bng ng ni t tt nht nm khu vc chu do tp ch Ti chnh Chu bnh chn.

Tn dng: Hot ng tn dng ca BIDV gm 3 mng chnh l tn dng u t pht trin, tn dng ngn hn v bo lnh. Tn dng u t pht trin ch yu cho vay u t nhng cng trnh, d n phc v cho nhu cu pht trin sn xut ca cc t chc kinh t, c bit l cc d n trng im ca cc ngnh kinh t ln nh Du kh, Bu chnh vin thng, in lc, Hng hi, ng st, Xi mng, Dt may, v cho vay hp vn. Tn dng ngn hn i vi doanh nghip thng l cho vay vn lu ng p ng nhu cu sn xut trong cc lnh vc xy dng, cng nghip, thng nghip, ti tr xut khu. tn dng thng mi ; i vi c nhn c cc sn phm nh cho vay h kinh doanh c th, cho vay du hc, cho vay xut khu lao ng, cho vay h tr nh , cho vay tiu dng, cho vay mua xe t, cho vay cm c chng t c giHot ng bo lnh gm bo lnh vay vn trong v ngoi nc, bo lnh thanh ton, d thu, thc hin hp ng, bo lnh m bo cht lng sn phm, bo lnh tin ng trc, cc hnh thc cam kt L/C tr chm, tr ngay v cc loi bo lnh khc. Kinh doanh i ngoi: Hot ng kinh doanh i ngoi ca BIDV gm 2 mng ln: - Quan h quc t v pht trin quan h kinh doanh vi cc nh ch ti chnh: thit lp v duy tr quan h vi cc t chc quc t v cc ngn hng i l, thc hin kinh doanh ngoi t. - Thanh ton quc t v chuyn tin quc t: m v thanh ton L/C, thanh ton TTR, nh thu D/A, D/P Hot ng ngn hng bn bun v i l y thc: Nm 1993 BIDV bt u hnh thnh nghip v y thc: gii ngn, cho vay li, thu n cc d n t ngun h tr pht trin chnh thc ODA. n nay BIDV l ngn hng thng mi u tin Vit Nam thc hin nghip v ngn hng bn bun thng qua vic qun l hai d n Ti chnh nng thn I v II do Ngn hng Th gii ti tr Dch v khc: chuyn tin, ngn qu, thanh ton, thu i ngoi t, kiu hi, th ATM, Internet - Mobile banking, chng khon, bo him 2.1.3 nh hng pht trin trong thi gian ti Th nht, hon thnh tt k hoch kinh doanh 2010 vi tng ti sn l 342.000 t ng, thc hin kim sot tng trng tn dng ton ngnh t 18 n 20% , gp phn cng

h thng ngn hng kim sot tng trng mc

25%. Gn tng trng tn dng ph

hp vi nh hng mc tiu ca nn kinh t trong nm 2010, xc nh cng tc huy ng vn l nhim v u tin hng u ca nm 2010, m bo vn cho nhu cu tng trng tn dng, m bo kh nng thanh ton, m bo cc t l v gii hn an ton ca ton h thng. Th hai, Thc hin ti c cu ton din v hot ng kinh doanh: nn khch hng, ngun vn, danh mc u t, danh mc tn dng, c cu ngun thu ca BIDV hng n s thay i mnh m v c cu, cht lng v tng trng bn vng, hp l Th ba, tip tc hon thin v c cu t chc hot ng ph hp vi quy nh, ph hp vi m hnh mi TA2 v l trnh c phn ha BIDV. Chun b y cc ni dung gn vi k hoch tin hp l chuyn i hot ng ca BIDV t m hnh NHTM 100% vn Nh nc sang NHTM c phn i chng nim yt Th t, tp trung thc hin cng tc u t vo Campuchia v chun b cc iu kin tt nht cho hot ng xc tin u t ca cc doanh nghip Vit Nam vo Myanmar. 2.2 nh gi hiu qu kinh doanh ca BIDV theo chun mc quc t: 2.2.1 Quy m vn ch s hu: BNG 2.1 : QUY M VN CH S HU n v: t ng Ch tiu Vn iu l Vn mua sm ti sn c nh Qu ca TCTD Chnh lch t gi hi oi sn Li nhun cha phn phi Tng vn ch s hu (2.173) 13.977 (2.509) 9.969 336 4.008 40% 2009 10.499 1.916 3.922 165 2008 8.756 1.597 2.041 84 Thay i 1.743 319 1.881 81 (352) 19.9% 20% 92.1% 95.7%

Chnh lch nh gi li ti (352)

Ngun: bo co thng nin 2009

T VN

Hnh 2.1: VN CH S HU n 31/12/2009, vn ch s hu ca ngn hng t 13.977 t ng, tng ng 779 triu USD v tng 40% so vi 2008, a t l vn ch s hu/tng ti sn tng t mc 4.1% nm 2008 ln 4.8% 2009 gp phn nng cao nng lc ti chnh ca ngn hng.C c nh vy l do vn iu l v cc qu tng mnh (3.624 t ), kt qu li nhun trong nm t c mc cao cng lm gim ng k khon l ly k t nhng nm trc theo chun mc quc t do c s khc nhau v chun mc trong vic trch lp d phng ri ro theo chun Vit Nam v thng l quc t. Nhng kt qu trn gp phn a h s CAR h s an ton vn ti thiu ca ngn hng - tnh theo bo co ti chnh quc t IFRS t mc 7.55%, theo bo co ti chnh chun mc VAS Vit Nam l 9.53% (quy nh ti thiu theo Thng t 13 ca ngn hng Nh nc Vit Nam l 9%) 2.2.2 Quy m ti sn v hot ng tn dng: n 31/12/2009, tng ti sn ca BIDV t 292.198 t tng ng 16.3 t la M. Vi quy m tng ti sn trn BIDV vn gi v tr th 2 trn th trng ni a sau Ngn hng Nng Nghip & Pht trin nng thn Vit Nam. Chim t trng ln nht trong tng ti sn l hot ng tn dng vi t trng 68%. y l hot ng mang li thu nhp ch yu cho Ngn hng. Tng d n trc d phng ri ro t 206.402 t tng 28% so vi 2008, ch yu l tng t cc khon cho vay thng mi (chim 95% d n tng thm). c bit l n khoanh v ch x l khng cn, cho vay ch nh v k hoch nh nc gim dn qua cc nm. Lnh vc cho vay a dng trong

nhiu lnh vc ,ngnh ngh nh c s h tng, cng nghip ch bin, thng nghip, dch v, du lch, nng lm thy sn..., t trng cho vay doanh nghip quc doanh 21%, doanh nghip ngoi quc doanh chim 65%, doanh nghip c vn nc ngoi 3%, t nhn c th 10%. Mc d nhng du hiu suy thoi kinh t ton cu nm 2009 nh hng nhiu n tnh hnh ti chnh khch hng cng nh hot ng kinh doanh ngn hng, song cht lng tn dng ca BIDV c ci thin ng k, th hin: - T l n xu tip tc c khng ch mc thp (di 3%): nm 2009 tng d n tng them hn 43.000 t 28%, song t l n xu c kim sot mc 2.82%, c tng nh so vi 2008 song l mc thp so vi mt bng chung trong bi cnh kinh t khng thun li, c bit tip tc xu hng gim so vi mc 3.98% nm 2007. - T l n tt (n nhm 1) tng ln ng k t mc 77% nm 2008 ln 81% nm 2009, ng thi t l n nhm 2 (nhoma n tim tng c nguy c pht sinh n xu cao) gim c 4% t mc 20% nm 2008 xung 16% nm 2009. BNG 2.2 : C CU D N THEO LOI HNH NGHIP V n v: t ng Ch tiu Cho vay thng mi Cho thu ti chnh Cho vay ODA Cho vay y thc u t Cho vay theo ch nh ca Chnh ph, KHNN N cho vay c khoanh n 0 v ch x l Tng d n trc DPRR 206.402 160.982 45.420 28 1.2 -1.2 -100 2009 193.962 2.878 8.268 539 755 2008 150.725 2.501 6.009 500 1.246 Tng trng 43.237 377 2.259 39 - 491 % 29 15 38 8 -39

BNG 2.3: CHT LNG TN DNG CA BIDV n v: t ng 2008 N tiu chun N cn ch N di tiu chun N nghi ng N khng thu hi c Tng N xu xu Ngun: bo co thng nin 2009 Ghi ch: tng d n c phn loi khng bao gm cho vay ODA, cho vay y thc u t - T l b p ri ro (qu d phng ri ro/n xu) m bo > 1, t 163%, gim so vi mc 199% nm 2008 cho thy qu d phng ri ro tn dng m bo b p tn tht n xu, cht lng tn dng c m bo nn t l trch lp/n xu c xu hng gim. Theo bo co kim ton BIDV thc hin trch d phng ri ro (DPRR) trong nm 2008, vi mc trch l 2.554 t, nm 2009 trch d phng ri ro thp hn 2008 do t l n xu tip tc c kim sot mc thp. V hiu qu tn dng: tng thu nhp t cc hot ng nm 2009 l 9.983 t ng tng 1.463 t so vi 2008, trong thu li rng t 6.948 t (70%), thu phi li l 3.035 t (30%). V nn khch hng: 2009 l nm th 4 BIDV trin khai thc hin phn loi n v trich lp DPRR theo iu7 quyt nh 493/2005/Q-NHNN. C 6.387 khch hngc xp hng, tng 769 khch hng so vi nm 2008, trong khch hng xp loi A tr ln l 2.509 khch hng chim 39.3% tng s khch hng, gim 5.7% so vi nm 2008; Khch hng xp loi t B n BBB l 3.761 khch hng chim 58.9% tng s khch hng, tng 118.837 76.93 % 31.452 2.833 413 937 20.36% 1.83% 0.27% 0.61% 2009 159.918 80.93% 32.108 3.531 864 1.173 16.25% 1.79% 0.44% 0.59% Thay i 41.081 656 698 451 236 43.122 1.385 0.11% 4% 4.11% 0.05% 0.17% 0.01% 154.472 100% 4.183 2.71% 197.594 100% 5.568 163% 2.82%

T l Qu DPRR/N 199%

6.5% so vi nm2008; Khch hng xp loi t CCC tr xung l 117 khch hng chim 1.8% tng s khch hng, gim 0.76% so vi nm 2008. Bn cnh , BIDV trin khai c hiu qu chng trnh h tr li sut, gp phn bnh n v kch thch tng trng trong hot ng sn xut kinh doanh i vi khch hng vay vn. 2.2.3 Kh nng sinh li: BNG 2.4 KT QU HOT NG KINH DOANH n v: t ng Ch tiu 2009 2008 So snh Tuyt i Tng ti sn Vn ch s hu Tng thu nhp rng Chnh lch thu chi trc d phng ri ro Chi ph DPRR Li nhun trc thu Li nhun rng trong nm ROA (LNST/TTSbq) ROE (LNST/Vn CSHbq) Kh nng b p ri ro CAR (1.539) 3.196 2.520 0.94% 21.04% 7.55% (3.087) 2.141 1.780 0.8% 19.38% 6.62% (1.549) 1.055 739 50% 49% 42% 292.198 13.977 9.983 4.735 242.316 9.969 8.520 5.228 49.882 4.008 1.463 -493 Tng i 21% 40% 17% -9.4%

Ngun: bo co thng nin 2009. 2.2.4 Kh nng thanh khon v huy ng vn: Nm 2009, nhng bin ng trong mi trng kinh doanh, chnh sch kinh t v m tc ng mnh n tnh hnh huy ng vn, thanh khon v tng trng ca h thng Ngn hng thng mi.

TVN

Hnh 2.2 : TIN GI V CC KHON PHI TR KHCH HNG u nm 2009, chn suy gim tc tng trng kinh t, NHNN thc hin chnh sch tin t ni lng, ct gim lin tc li sut c bn t 12% xung 7%, duy tr n ht thng 11/2009 ri tng ln 8% trong thng 12, ng thi Chnh ph thc hin gi chnh sch kch cu h tr li sut. Quy m tn dng tng ln hn quy m tng trng ngun vn dn n kh khn trong thanh khon, p lc cnh tranh chia s th phn khin cc ngn hng suy gim tc tng trng huy ng vn. Cc ch tiu bng trn u gim so vi 2008 BNG 2.5: CC CH S V THANH KHON Ch tiu D n/Tin gi (*) TS thanh khon/Tng n phi tr Tin gi khch hng/Tng n phi tr Tng trng tin gi 2009 94.6% 7.1% 73.8% 11.2% 2008 83% 7.9% 79.4% 27.3%

Ngun: bo co thng nin 2009 Ghi ch: (*) Tin gi gm tin gi ca dn c v t chc kinh t, pht hnh giy t c gi, khng bao gm tin gi B Ti Chnh, Kho Bc Nh Nc, tin gi v tin vay cc TCTD khc

2.2.5 Hot ng dch v: Nm 2009, thu dch v rng ca ngn hng t hn 1.300 t ng, tng xp x 35% so vi nm trc, thu dch v rng bnh qun u ngi t 97 triu /ngi, tng 20% so vi 2008 BNG 2.6: C CU THU HOT NG DCH V TT 1 2 3 4 5 6 Ch tiu Hot ng thanh ton Hot ng bo lnh Hot ng ngn qu Dch v i l Dch v khc Tng thu % Tng trng 44 20 3 17 39 32 % T trng 45 39 1 1 14 100

Ngun: bo co thng nin 2009 Hot ng bo lnh l dng sn phm c th mnh ca BIDV, nm 2009 thu hn 560 t chim 39% tng thu v tng 20% so vi 2008; Hot ng thanh ton (bao gm cc dch v thanh ton trong nc, thanh ton quc t v ti tr thng mi) chim t trng ln nht trong tng thu, trong : doanh s thanh ton trong nc t gn 4 triu t ng, tng 53% so vi 2008; doanh s chuyn tin quc t t gn 450 ngn t ng (quy i) tng 87% so vi 2008; Doanh s ti tr xut khu khong 1.200 triu USD, doanh s ti tr nhp khu khong 5.100 triu USD, thu rng t hot ng ny t hn 230 t ng, tng 51% so vi 2008 v cc hot ng dch v khc nh th, bo him cng thu hn 200 t ng tng 39% so vi 2008. Tm li, hot ng kinh doanh ca cc ngn hng thng mi Vit Nam ni chung v BIDV ni ring trong nm 2009 gp nhiu kh khn, thch thc do nhng din bin bt li trong mi trng kinh doanh. Song vi mc tiu duy tr s n nh v pht trin, hng ti c phn ha, nm 2009 BIDV n lc m bo hiu qu hot ng kinh doanh theo ng ng li, k hoch t ra.

T VN

Hnh 2.3 : THU DCH V RNG 2.3 nh gi ri ro v cc cng c qun tr ri ro ti BIDV: 2.3.1 Ri ro tn dng: Hin nay hot ng tn dng l mt trong nhng hot ng em li ngun thu nhp ch yu cho ngn hng. Nm 2010, th trng vn cn xut hin kh khn cng ch trng khng ch tng trng tn dng ca Ngn hng Nh nc khng qu 25% buc cc ngn hng phi hn ch cho vay xung mc cho php. i ph vi nhng bin ng ca mi trng kinh doanh, vn qun l ri ro c t ln hng u. gim thiu ri ro tn dng, BIDV thc hin mt s cng c qun tr ri ro sau: - Ban hnh S tay tn dng quy nh v chnh sch tn dng, quy trnh cho vay v qun l tn dng, chnh sch khch hng, nh gi tin vay, bo m tin vay....mc ch nhm chun ha vic tun th cc quy trnh nghip v, nng cao cht lng tn dng ng u trong h thng. - Chuyn i m hnh t chc : vi mc tiu hin i ha m hnh hot ng theo thng l v chun mc quc t, t thng 9/2008 BIDV thc hin chuyn i m hnh t chc theo n TA2 n chuyn i m hnh t chc BIDV giai on 2007-2010 c xy dng trn c s khuyn ngh ca cc chuyn gia t vn thuc Cc chng trnh lin kt k thut nhm h tr ti c cu BIDV giai on 2 chuyn t m hnh phn tn theo chiu ngang (theo cc mng nghip v tn dng, huy ng vn, dch v) sang m

hnh tp trung theo chiu dc, ph hp vi c cu t chc ca mt nh ch ti chnh hin i, hng vo khch hng v hng vo sn phm.Theo m hnh mi mng nghip v tn dng bao gm ba khi: Khi ngn hng bn bun: chu trch nhim duy tr v pht trin quan h vi cc khch hng doanh nghip ln, cc nh ch ti chnh, cc doanh nghip va v nh. Khi ngn hng bn bun khng c thm quyn ph duyt bt k mt khon tn dng no, mi xut phi thng qua Khi qun l ri ro l ni r sot, ph duyt cc xut tn dng ca Khi ngn hng bn bun Khi ngn hng bn l : ph trch cc sn phm tn dng v dch v cho cc khch hng c nhn v h gia nh Khi qun l ri ro: chu trch nhim kim sot tt c cc ri ro tn dng v cc ri ro khc ca ngn hng, xut bin php nng cao cht lng tn dng, nh gi ri ro tim n i vi danh mc tn dng, phn loi n v trch lp d phng ri ro, nh gi ti sn m bo n vay theo quy nh v x l n xu. Khi tc nghip : l ni hon tt cc giao dch sau khi c cp c thm quyn ph duyt, c nhim v kim tra tnh y , hp l v cc iu kin ca h s gii ngn cho vay, bo lnh v trc tip thc hin hch ton k ton. u im ca m hnh TA2 l khc phc hn ch ca m hnh trc khi chuyn i, l chc nng qun l ri ro c thit k nm trong cc quy trnh nghip v, qun l ri ro s l ni ph duyt trc khi nghip v kinh doanh thc s tin hnh ch khng phi ng ngoi quy trnh thc hin chc nng gim st sau khi nghip v thc s pht sinh, m hnh mi vn hnh theo nguyn tc khng c nhn vin no va m phn vi khch hng li va c trch nhim chi tr. y l s bo v rt c bn v mang tnh nn tng i vi ngn hng, s lun lun c hai ngi bo co cho hai khi khc nhau cng thc hin mt khon thanh ton. Khi ngn hng bn bun v bn l hot ng trn nguyn tc c bn l giao dch, thng lng vi khch hng nhng khng th nhp d liu vo ti khon m ch c th tham kho thng tin v cc ti khon . Cn cc Khi qun l ri ro, Khi tc nghip hot ng trn nguyn tc c bn l khng lin h vi khch hng v c nhim v nhp d liu vo ti khon (tr tin, nhn tin v chuyn tin), h tr v ri ro, tc nghip v ti chnh. - Ban hnh h thng xp hng tn dng ni b i vi khch hng:

Mc ch : phn loi n, trch lp d phng v phc v qun l cht lng tn dng, kt qu xp loi khch hng l mt trong nhng cn c ra quyt nh cp tn dng v thc hin chnh sch khch hng, gp phn gip cho cng tc qun tr kinh doanh ca ngn hng vng vng khi hi nhp kinh t quc t. Phng php xp hng: h thng xp hng tn dng ni b ca BIDV s dng phng php chm im cc nhm ch tiu ti chnh v phi ti chnh ca tng khch hng; kt hp vi phng php chuyn gia v phng php thng k xp hng khch hng. Trong mi nhm ch tiu ti chnh hoc phi ti chnh s bao gm nhiu ch tiu nh. S lng cc ch tiu nh; thang im v trng s ca mi ch tiu s khc nhau i vi mi loi khch hng hay ngnh kinh t khc nhau. BIDV xy dng 3 h thng chm im khc nhau cho 3 loi khch hng chnh l: t chc tn dng, t chc kinh t v c nhn. Cn c vo tng s im t c, khch hng s c phn loi vo mt trong cc mc xp hng sau: STT Mc xp hng ngha L khch hng c bit tt, hot ng kinh doanh c hiu qu rt cao v lin tc tng trng mnh; tim 1 AAA lc ti chnh c bit mnh p ng c tt mi ngha v tr n; Cho vay i vi khch hng ny c kh nng thu hi y c n gc v li ng hn. L khch hng rt tt, hot ng kinh doanh c hiu qu cao v tng trng vng chc; tnh hnh ti chnh 2 AA tt m bo thc hin y cc ngha v ti chnh cam kt. Cho vay i vi khch hng ny c kh nng thu hi y c n gc v li ng hn. L khch hng tt, hot ng kinh doanh lun tng 3 A trng v c hiu qu ; tnh hnh ti chnh n nh, kh nng tr n m bo. Cho vay i vi khch hng ny c kh nng thu hi y c n gc v li ng hn khch hng tng i tt, hot ng kinh doanh c hiu qu nhng nhy cm vi cc thay i v iu 4 BBB kin ngoi cnh; tnh hnh ti chnh n nh; Cho vay

i vi khch hng ny c kh nng thu hi y c n gc v li nhng c du hiu khch hng suy gim kh nng tr n. L khch hng bnh thng, hot ng kinh doanh c hiu qu tuy nhin hiu qu khng cao v rt nhy 5 BB cm vi cc iu kin ngoi cnh. Khch hng ny c mt s yu im v ti chnh; v kh nng qun l. Cho vay i vi khch hng ny c kh nng thu hi y c n gc v li nhng c du hiu khch hng suy gim kh nng tr n. L khch hng cn ch , hot ng kinh doanh hu 6 B nh khng c hiu qu, nng lc ti chnh suy gim, trnh qun l cn nhiu bt cp; D n vay ca cc khch hng ny c kh nng tn tht mt phn n gc v li. L khch hng yu, hot ng kinh doanh cm chng, nng lc qun tr khng tt, ti chnh mt cn i v 7 CCC chu tc ng ln khi c cc thay i v mi trng kinh doanh. D n vay ca cc khch hng ny c kh nng tn tht mt phn n gc v li. L khch hng yu km, hot ng kinh doanh cm 8 CC chng, khng thc hin ng cc cam kt v tr n; D n vay ca cc khch hng ny c kh nng tn tht mt phn n gc v li. L khch hng rt yu, kinh doanh thua l v rt t c 9 C kh nng phc hi. D n vay ca cc khch hng ny c kh nng tn tht rt cao. L khch hng c bit yu km, kinh doanh thua l 10 D ko di v khng cn kh nng khi phc. D n vay ca cc khch hng ny khng cn kh nng thu hi, mt vn.

Nguyn tc chm im: cc trng hp khch hng lun tr n ng hn cho ngn hng nhng c tnh hnh ti chnh yu km s khng c xp nhm hng tt nht. - Phn loi n, trch lp d phng ri ro theo quy nh ca Ngn hng Nh nc: Hin nay, cc t chc tn dng ang thc hin phn loi n, trch lp v s dng d phng x l ri ro tn dng theo quyt nh 493/2005/Q-NHNN. Qua cc t kho st mt s ngn hng c nh gi qun l tt, xy dng h thng xp hng tn dng ni b nhng theo nh gi ca nhng cn b chuyn mn ca V cc ngn hng th cc ngn hng vn cha diu kin v c s thc hin vic phn loi n theo iu 7 (phn loi n theo phng php nh tnh ), vic phn loi ny s lm tng mc trch d phng ri ro ca ngn hng nhng gip cht lng tn dng t theo chun mc quc t. BIDV cn c trn h thng xp hng tn dng ni b ca mnh trnh Ngn hng nh nc chnh sch d phng ri ro v c chp thun phn loi n theo iu 7. Cc nhm n: Nhm 1 (N tiu chun) bao gm: Cc khon n c Ngn hng nh gi l c kh nng thu hi y c n gc v li ng hn. Nhm 2 (N cn ch ) bao gm: Cc khon n c Ngn hng nh gi l c kh nng thu hi y c n gc v li nhng c du hiu khch hng suy gim kh nng tr n. Nhm 3 (N di tiu chun) bao gm: Cc khon n c Ngn hng nh gi l khng c kh nng thu hi n gc v li khi n hn. Cc khon n ny c Ngn hng nh gi l c kh nng tn tht mt phn n gc v li. Nhm 4 (N nghi ng) bao gm: Cc khon n c Ngn hng nh gi l kh nng tn tht cao. Nhm 5 (N c kh nng mt vn) bao gm: Cc khon n c Ngn hng nh gi l khng cn kh nng thu hi, mt vn. Cn c vo kt qu ca H thng Xp hng Tn dng Ni b, cc khon n ca khch hng s c phn loi vo cc nhm n tng ng nh sau: T l trch lp d phng c th i vi cc nhm n nh sau: Nhm 1: 0% Nhm 2: 5% Nhm 3: 20%

Nhm 4: 50% Nhm 5: 100% Xp hng khch hng theo H thng Xp hng Tn dng Ni b AAA AA A BBB BB B CCC CC C D N nhm 4 N nhm 5 N nhm 3 N nhm 2 N nhm 1 Phn loi Nhm n

Ghi ch: N xu (NPL) l cc khon n thuc cc nhm 3, 4 v 5. - p dng chnh sch cp tn dng i vi khch hng doanh nghip: Ty theo xp hng khch hng m BIDV s c chnh sch tn dng khc nhau c th i vi cho vay u t d n: BIDV p ng ti a 85% tng mc u t ca d n v khch hng tham gia ti thiu 15% tng mc u t ca d n. V ti sn bo m khch hng c BIDV xem xt cho vay, bo lnh khi p ng t l ti sn bo m ti thiu 20% n 100% Qua cc bin php trn, hot ng tn dng ca BIDV c iu hnh ch ng, linh hot, kp thi m bo hot ng tn dng va tng trng c v quy m ln cht lng, gp phn bnh n th trng tin t, n nh kinh t v m ng thi ph hp vi din bin th trng. 2.3.2 Ri ro hot ng :

Ri ro hot ng hay cn gi l ri ro tc nghip v c hiu l ri ro pht sinh do yu t con ngi (cu th, gian ln), s yu km trong h thng cng ngh, thng tin, s s h, yu km trong cc quy nh nghip v; hoc t nhng yu t bn ngoi. Cc nguyn nhn dn n ri ro hot ng trong hot ng ca cc ngn hng c th c khi qut nh sau: Do cn b ngn hng thc hin cc nghip v, nhim v khng c y quyn hoc ph duyt vt qu thm quyn cho php v khng tun th theo quy nh,quy trnh nghip v ca ngn hng v cc vn bn php lut hin hnh. Khng tun th cc quy nh/ quy trnh ca h thng h tr Khng chp hnh ni quy c quan, hp ng lao ng v cc vn bn php lut i vi ngi lao ng ni cng s nh: an ton lao ng, thc hnh tit kim, chng lng ph, phng chng tham nhng. C hnh vi la o hoc hnh ng phm ti, cu kt vi i tng bn ngoi nhm trc li c nhn gy thit hi cho ngn hng. Ngoi ra quy trnh nghip v cn nhiu bt cp, cha hon chnh, to k h cho k xu li dng Ri ro t h thng cng ngh thng tin: Do d liu khng y hoc h thng bo mt thng tin khch hng khng an ton, do thit k h thng khng ph hp, gin on h thng x l v phn mm chng trnh h tr ci t trong h thng li thi, hoc hng hc hoc khng hot ng. V d my ATM t ng thc hin, do vy, c nhiu trng hp khch hng c tr tin nhiu hn bt ton ghi n hoc ngc li.. Vic ch o, hng dn v h tr kp thi, cha hiu qu hoc chng cho gy kh khn, ch tc cho b phn nghip v. Do c ch, quy ch v cng tc h tr cha ph hp, cha p ng yu cu h tr cho nghip v. BIDV nhn thc c y l loi ri ro xy ra kh thng xuyn trong hot ng ca ngn hng nn thnh lp Ban qun l ri ro tc nghip v th trng nhm ngn nga, pht hin kp thi nhng sai st trong qu trnh tc nghip, gip ngn hng trnh nhng ri ro v tn tht, ng thi ban hnh Chnh sch, quy nh qun l ri ro tc nghip vi mc ch nhn din, o lng, gim st v hn ch ti a ri ro tc nghip trong h thng BIDV, m bo hot ng kinh doanh ca BIDV c an ton v hiu qu. Xc nh trch nhim, quyn hn v chc nng nhim v ca c nhn, tp th trong cng tc qun l ri ro tc nghip.

Kinh t Vit Nam nm 2010 c nhn nh s cn nhiu kh khn, tuy nhin BIDV s tip tc chin lc m rng mng li ra nc ngoi, xy dng nhiu sn phm, dch v mi... nhm p ng ti a nhu cu ca khch hng. T nh hng ny, cng tc qun l ri ro ti BIDV s tip tc c ci tin nhm m bo li ch ca khch hng, c ng, nh u t cng nh pht trin hot ng ca Ngn hng trn c s an ton v hiu qu. 2.3.3 Ri ro th trng: Ri ro li sut: T u nm 2010 n nay, do chnh sch iu hnh li sut ca NHNN cng vi chng trnh h tr li sut vay vn i vi cc doanh nghip nhm chng suy gim kinh t nn li sut huy ng vn ca cc ngn hng dn dn n nh v khng qu 150% li sut c bn (8%).Tuy nhin, hin nay li sut huy ng ang c hin tng bt n c th l Mt lot cc ngn hng thng mi cng b p dng mt mc li sut cao nht cho hng lot cc k hn gi tin ngay sau quyt nh gi nguyn li sut ca c bn ca Ngn hng Nh nc cho thy biu li sut huy ng chung trn th trng ngy cng c vn . Nhng ngy trc khi NHNN c quyt nh gi nguyn li sut c bn 8% v gia ngn ngang nhng n on v vic c hay khng vic iu chnh li sut c bn, biu li sut huy ng VND ti nhiu NHTM vn c c s chnh lch t i v mang nhiu tnh hnh thc cc k hn.Song gn nh ngay sau quyt nh ca NHNN, mt ln sng t trn th trng huy ng vn dn c v t chc xut hin vi xu hng mt li sut cao nht cho cng lc nhiu k hn. Khng hn l mi, song s xut hin ngy cng dy c m phn ln cc NHTM c phn quy m nh cho thy thc t ngy cng gian nan trong knh huy ng vn tin ng t th trng dn c v t chc. Mi y nht, cc NHTM ang p dng biu li sut mt mc duy nht cho mt lot cc k hn gi tin ng t 3 thng n 36 thng vi mc ph bin ln ti 12%/nm. Nhng thc t cn nhng khon thng bng tin hoc hin vt lm li sut thc t cao hn t 1 n 2%. Trong khi cc doanh nghip cn vn cho sn xut kinh doanh ch chp nhn mt mc li vay nht nh lm cho khong cch u vo u ra ca ngn hng cng thu hp. Thm ch c nhng khon vay di hn vi li sut c nh cng gy nhiu p lc cho ngn hng. Hin nay, ngn hng qun l ti sn n (TSN) ti sn c (TSC) bo v li nhun ca ngn hng trnh ri ro li sut bng biu lch. y l phng php o lng bng biu , phng php ny th hin s vn chu ri ro li sut v s vn theo

tng thi k ti nh gi. Bng cch s dng khe h nhy cm li sut cng vi vic phn loi cc TSN TSC theo k hn ti nh gi lp biu lch. Da vo biu lch trn Nh qun tr c th c ci nhn tng qut v tnh hnh TSN TSC ca ngn hng, c th nh gi c tnh thanh khon ca h thng ng vi tng thi im ri da vo kinh nghim ca bn thn, din bin th trng c kt lun nh tnh v thu nhp ca ngn hng ch khng c mt kt qu nh lng trong trng hp li sut th trng bin ng. Khi c mt s thay i li sut trn th trng, cc nh qun tr s khng th tnh ton c mc nh hng ca s thay i li sut n li nhun ca ngn hng gy kh khn cho vic kim sot ri ro li sut. Ngoi ra, cc Ngn hng nh ch qun l TSN TSC theo kinh nghim. qun tr ri ro li sut, BIDV thnh lp Hi ng ALCO l Hi ng qun l Ti sn N - Ti sn C (Assets and Liabilities Committee) v ban hnh quy nh v h thng ch tiu gim st ti chnh m bo an ton trong hot ng, nhm gii hn mc tn tht gi tr ti sn ngn hng trc nhng bin ng li sut th trng, trong nm BIDV xy dng v gim st thc hin hn mc khe h ti sn nhy cm li sut cho cc gi k hn di 1 nm, ng thi xy dng chng trnh qun l VAR li sut l gi tr chu ri ro li sut (value at risk) t thng 9/2008, gip o lng mc tn tht ngn hng gp phi t ri ro li sut, t c th gii hn mc tn tht ti a, ph hp vi a thch ri ro ca ngn hng trong tng thi k. o lng ri ro li sut bng phng php phn tch khe h nhy cm li sut v xc nh mc thay i thu nhp li rng do bin ng li sut: NIIk Trong : k = 0, 1, 2, n thng. NIIk: mc thay i ca thu nhp li rng trong k thng ti i: mc thay i li sut. T: thi gian nh gi li. Gapk: khe h nhy cm li sut ca di k hn th k: Gapk= Ak-Lk Ak: gi tr nhm ti sn C nhy cm li sut thi gian nh gi li k thng. Lk: gi tr nhm ti sn n nhy cm li sut thi gian nh gi li k thng. = Gapk * i% * (Tk + 1 Tk)/12

T l khe h nhy cm li sut ly k/Tng ti sn nm trong gii hn do Hi ng ALCO ph duyt trong tng thi k. Ban Thng tin qun l v H tr ALCO c nhim v xy dng bo co khe h nhy cm li sut theo quy nh qun l ri ro li sut ca Ngn hng trong tng thi k, nh gi bin ng thu nhp li rng (NII) khi li sut thay i; Ban Qun l ri ro th trng v tc nghip chu trch nhim a ra cc cnh bo, nh gi trong qu trnh hot ng v xy dng cc gii hn trong qun l ri ro li sut. Ri ro ngoi hi: T gi hi oi gia VND v cc loi ngoi t v s bin ng ca n khng ch l mi quan tm trc tip ca cc doanh nghip xut khu hay nhp khu, ca nhng ngi cho vay hay vay ngoi t ca cc NHTM. Trong hot ng kinh doanh ngoi hi, thanh ton quc t, hay cc hot ng kinh doanh khc c lin quan trc tip n bin ng t gi, nu khng c s qun l, kim sot cht ch v khng c kh nng d bo tt th c nh hng rt ln ti kt qu kinh doanh ca cc ngn hng thng mi Nm 2009 c th coi l nm tin t ti Vit Nam. T gi USD/VND tng mnh, nhp siu cao, lm pht ng trc p lc tng tr li vo nm 2010, khan him cc b USD, gi vng st nng, li sut ngn hng ln kch trn... T gi chnh thc gia USD v VND trong nm 2010 tri qua vi ln iu chnh. Mc d sau mi ln iu chnh, t gi chnh thc u ln kch trn nhng t gi trn th trng t do vn lun nm ngoi bin cho php ca Ngn hng Nh nc. Trn thc t, th trng ngoi hi lun cng thng. Nguyn nhn ca tnh trng cng thng t gi l do VND chu sc p gim gi so vi USD trong mt thi gian di. So vi u nm 2007, VND tng gi khong 20% so vi USD tnh theo t gi hiu dng thc, trong nguyn nhn chnh l do lm pht (o bng CPI) Vit Nam trong hai nm

Hnh 2.4: T gi USD/VND 2008 2009

2009 Ngun: Global Financial Data, Ngn hng Nh nc v tng hp ca Trng Fulbright. Bng 2.7: Cn cn thanh ton ca Vit Nam (2007-2009) n v: triu USD 2007 2008 2009 Qu 1 Qu 2 Qu 3 Cn cn ti khon vng lai (khng k vng) - Thng mi - Kiu hi - Khc Cn cn ti khon ti chnh (k c vng) - C bn - Chnh thc -5.692 -7.966 121 10.042 6.804 -2.442 -3.544

-9.000 6.180

-208 1.488

-2.597 -3.528 1.469 1.243

-2.812 -4.728 -1.159 -1.314 -1.259 15.891 8.439 -964 -306 1.840 470 1.370 1.446 3.013 484 2.529

14.917 11.449 1.211 2.045 993 322

- T nhn (FDI, FPI, tn 12.872 10.456 889

dng thng mi) - Khng c bn - Ti sn nc ngoi rng ca ngn hng thng mi - Vng - Sai s v thiu st Cn cn tng th 974 2.623 -3.010 -2.175 -2.146 -1.567 677 -688 -265 70 1.500 0

-1.300 -2.740 2.530 -349 -947

-4.017 -1.951 -3.067 -843 -2.748 -2.098

10.199 473

Ngun: Ngn hng Nh nc v Qu Tin t Quc t 2007 v 2008 rt cao, ln lt l 12,7% v 20%. ng lu l trong nm 2009, mc d CPI mc thp (6,52%) nhng sc p gim gi VND vn c duy tr, ln ny l do thm ht cn cn thanh ton. Theo B Cng Thng tng mc nhp siu 10 thng u nm 2010 l 9,5 t la, bng 16.45% so vi tng kim ngch xut khu l 57,77 t la. Kim ngch nhp khu 10 thng l 67.3 t la, tng 20.7% so vi cng k nm 2009, trong cc mt hng thuc danh mc hng ha cn thit phi nhp khu chim 81.8 tng kim ngch nhp khu. Nh vy, nu khng y mnh xut khu th vic thm ht cn cn thanh ton s l iu kh trnh khi. Nhn vo Bng 2.10, c th thy cn cn thanh ton ca Vit Nam thng d ln trong nm 2007 (+10,2 t USD), tuy nhin mc thng d ny gim mnh trong nm 2008 (ch cn + 0,5 t USD), v chuyn sang thm ht (-5,7 t USD) trong ba qu u nm 2009. Mt gi thuyt kh d l gii cho tnh trng ny l do s kt hp gia chnh sch h tr li sut 4% ca Chnh ph v k vng ca th trng. Khi doanh nghip c h tr li sut 4% th gi vn bng VND gim mt cch ng k so vi USD, khin cc doanh nghip tha mn phn ln nhu cu vn lu ng ngn hn bng vic i vay VND t cc ngn hng thng mi. Bn cnh , vi li sut USD v vng khng thp, cng thm vi k vng gim gi VND, tnh trng cng thng trn th trng ngoi hi, v vic gi vng lin tc leo thang khin cc doanh nghip cng c thm ng c gm gi USD v vng.

Ni cch khc, chnh sch ca nh nc cng vi tm l ca th trng lm doanh nghip v h gia nh chuyn danh mc tin t t VND sang USD v vng, c th hin r qua trng thi nm gi VND gim v USD tng trong h thng ngn hng thng mi. Hin nay, qun l ri ro ngoi hi, BIDV ang thc hin qun l theo gii hn ca ALCO ph duyt gi tr chu ri ro ngoi hi (VAR- value at risk) i vi 3 ng tin ch yu l USD, EUR v JPY, ng thi cng theo di VAR cho c gi ngoi t gm 3 loi ng tin ny.Var ngoi hi l gi tr chu ri ro ngoi hi o lng mc tn tht d kin ln nht xy ra i vi gi tr ti sn ca ngn hng do cc bin ng t gi hi oi trong iu kin th trng thng thng vi mt tin cy cho trc Ngh Quyt Hi ng ALCO trong tng thi k gim st ri ro ngoi hi thng qua ch tiu v gii hn trng thi ngoi t v hn mc chu ri ro ngoi hi (VAR ngoi hi). - Trng thi ngoi t: % - VAR ngoi hi: VAR ngoi hi = Gi tr tuyt i ca trng thi ngoi hi x bin ng t gi hi oi d bo (vi mt tin cy cho trc). VAR ngoi hi c xc nh cho tng loi ngoi t (USD, EUR, JPY,) v c gi ngoi t. - Ch tiu gii hn tng trng thi ngoi t/Vn t c: ngn hng duy tr tng trng thi ngoi t khng qu 30% vn t c. 2.4 nh gi nhng iu kin thc hin Basel II ti BIDV 2.4.1 Xy dng m hnh xp hng tn dng ni BIDV hin nay ang tng bc thc hin xy dng m hnh xp hng tn dng ni b ph hp vi phm vi hot ng, tnh hnh thc t, c im kinh doanh ca cc NHTM theo tinh thn ca Quyt nh 493/2005/Q-NHNN ngy 22/4/2005 ca thng c NHNN. y l mt bc tin mi trong tip cn an ton vn, khng ch nhm mc ch phn loi n m nhm nh gi ri ro khon vay, qun l cht lng tn dng. Trn c s h thng xp hng tn dng ni b ny BIDV c NHNN chp thun bng bn bn = Tng trng thi ngoi t Vn t c x 100%

sau thi gian p dng th nghim trong vng mt nm trc khi chnh thc a vo thc hin. 2.4.2 Phn loi n, trch lp v s dng d phng x l ri ro tn dng Quy nh phn loi n, trch lp v s dng d phng x l ri ro tn dng trong hot ng ngn hng ca t chc tn dng, n cho vay ca ngn hng c phn ra lm nm nhm vi mc trch lp c th t 0-100% ty mc ri ro. Ngoi mc trch c th ny cc ngn hng phi trch lp v duy tr d phng chung bng 0,75% tng gi tr ca cc khon n. Theo quyt ton hai nm lin k 2008, 2009 BIDV trch d phng ri ro theo quy nh ca NHNN. 2.4.3 m bo ngun vn duy tr t l an ton vn ti thiu Ngy 20/5/2010, Ngn hng Nh nc ban hnh Thng t s 13 quy nh v cc t l bo m an ton trong hot ng ca cc t chc tn dng. Thng t ny thay th Quyt nh 457/2005/Q-NHNN v mt s vn bn lin quan ca Ngn hng Nh nc. Mt quy nh mi quan trng trong thng t trn, theo iu 4, l cc t chc tn dng, tr chi nhnh ngn hng nc ngoi, phi duy tr t l an ton vn ti thiu 9% gia vn t c so vi tng ti sn C ri ro ca t chc tn dng. Theo , t l an ton vn ti thiu m cc t chc tn dng phi m bo c nng t 8% ln 9%. Thi im bt u p dng t l mi l t ngy 1/10/2010. n thi im hin nay BIDV thc hin t l an ton vn l 9.53%. 2.4.4 Xy dng m hnh t chc mi Mt trong nhng iu kin p dng Basel II vo qun tr ngn hng l phi xy dng c mt m hnh t chc mi ph hp vi yu cu qun l ri ro ngn hng trn cc mt : ri ro tn dng, ri ro hot ng v ri ro th trng. Mun vy, mi ngn hng cn phi xy dng ring cho mnh mt m hnh t chc ph hp vi c im, tnh cht hot ng cng nh chnh sch, nh hng chin lc ring ca tng ngn hng, nhm m bo nng cao cng tc qun tr iu hnh, ngn nga ri ro hiu qu, mang li nn tng cho hot ng ngn hng. Nm bt c yu cu ny BIDV thc hin chuyn i m hnh t chc mi t hi s chnh n cc chi nhnh theo m hnh chun ca mt ngn hng thng mi hin i giai on 2007-2010 trn c s khuyn ngh ca cc chuyn gia t vn thuc cc chng trnh lin kt k thut nhm h tr ti c cu BIDV giai on 2 (gi tt l n TA2)

2.4.5 o to ngun nhn lc Mt trong nhng kh khn khi xem xt vic ng dng hip c Basel II vo cng tc qun tr ri ro ti cc ngn hng thng mi Vit Nam chnh l s thiu ht ngun nhn lc cht lng cao. y l vn chung i vi tt c cc ngn hng thng mi v k c c i vi c quan gim st ngn hng thng mi nh Ngn hng Nh nc. Thng qua tm hiu nhng chun mc Basel II trong chng I, c th thy rng nm vng v vn dng c cc chun mc ny i hi cc chuyn gia trong lnh vc qun tr, gim st ngn hng v nhn vin ph trch phi c mt tm hiu bit nht nh, gii v ngoi ng ln kin thc ton hc v kin thc qun tr. Ngoi ra cc k nng phn tch, d bo cng l nhng k nng khng th thiu. y thc s l nhng yu cu cao i vi cc chuyn gia ngn hng Vit Nam ti thi im ny. BIDV vn c chng trnh o to, bi dng cho cn b, nhn vin nhm nng cao k nng tc nghip, kin thc chuyn mn cng nh kh nng qun tr iu hnh cc cp, tuy nhin hn ch ln nht l c ch tin lng, thng vn theo quy nh ca doanh nghip nh nc nn phn no lm mt i mt phn ngun nhn lc ca ngn hng. 2.4.6 Thc hin chun mc k ton quc t T nm 2006 ngn hng u t v Pht trin (BIDV) tip tc k hp ng vi t chc xp hng tn nhim c lp nc ngoi Moodys Investors Service xp hng cho ngn hng. Bng bo co cn i k ton phi lp theo 2 h thng tiu chun l: Chun mc k ton Vit Nam (VAS) v Chun mc k ton quc t (IFRS). V kt qu t 2 h thng chun mc ny c chnh lch nht nh. Ly v d l gi tr ti sn theo IFRS v VAS khc nhau khong 3,428 t ng do chnh lch qu d phng ri ro theo hai chun mc . S khc bit ny dn n phn nh gi vn t c ca BIDV nu theo VAS l 6.530 t ng nm 2005, so vi tng quy m ti sn C l chim t trng l 5.4% trong khi nu nh gi theo IFRS th vn t c ch l 3.150 t, chim t trng l 2.7%, iu ny s dn n kh khn rt ln cho BIDV ni ring v h thng cc ngn hng thng mi Vit Nam ni chung trong vic p dng cc chun mc quc t vo nh gi hot ng qun tr ri ro ng thi to ra mt s lng ph rt ln trong vic duy tr cng mt lc hai h thng 2.5 Kinh nghim p dng Basel II ti cc quc gia trn th gii

46

i vi cc ngn hng ca cc nc thuc OECD, hip c Basel I ch nh r thi hn p dng theo ton b chun mc ca hip c l vo cui nm 2006. Tuy nhin, ti thi im ny, theo bo co ca ngn hng Trung ng chu u, ch c khong 20% s ngn hng trong ton b h thng l m bo c y theo chun mc Basel , cc ngn hng cn li s c xem xt p dng song song gia phng n c v mi cho n nm 2009. Trong qu trnh p dng, cn phi ht sc tun th theo cc quy tc do c quan gim st ngn hng a ra, i vi M, mt trong nhng quc gia c xem l c th mnh v tim lc rt ln trong lnh vc ti chnh ngn hng cng bo co rng ch c cc ngn hng c tng gi tr ti sn hp nht trn 250 t USD v hot ng chi nhnh nc ngoi l 10 t USD mi chu s bt buc p dng cc phng php nng cao nh gi ri ro, cn khong 6500 ngn hng vi quy m va v nh th d kin s p dng theo Basel II va duy tr theo Basel I cho n khi t tiu chun Basel II Theo thng k chnh thc ca ph trng i din vn phng ngn hng BIS ti khu vc chu , ng Eli Remolona trong ti liu nghin cu cng b vo thng 3 nm 2006, h thng ngn hng khu vc chu xy dng mt l trnh gp rt p dng cc phng php o lng v kim sot ri ro theo chun mc Basel II Ti mt s quc gia nh c, Nht Bn, Hn quc, tt c cc ngn hng ca nhng quc gia ny s p dng hip c Basel II tr nht vo cui nm 2007 vi cc phng php c th p dng nh phng php chun ( i vi ri ro tnh dng v ri ro hot ng), phng pho IRB c bn v nng cao, phng php ch s c bn BIA, phng php o lng nng cao AMA Nhm nhng nc c coi l pht trin tng i mnh trong khu vc chu nh Singapore, HongKong, Trung Quc, i Loan s c mt s phng php c a vo p dng ngy t thi im cui nm 2006 nh phng php chun ( ri ro tn dng v ri ro hot ng) , phng php IRB c bn v phng php ch s c bn BIA, cc phng php nng cao d kin c p dng vo cui nm 2007 nh cc quc gia trn. i vi Thi Lan, Philipin, Malaysia v Indonesia, thi hn trin khai p dng Basel I s li li sau mt nm, ngha l vo cui nm 2008. Nhng phng php nng cao v phc tp c th c p dng vo cui nm 2009 hoc 2010 ty iu kin thc t ca tng quc gia, c bit l vi nhng phng php i hi cao nh AMA ( ri ro th trng), AIRB ( ri ro tn dng) thi im p dng ti cc quc gia ny cha xc nh c.

47

Tuy nhin, tri ngc vi nhng xu th chung ca cc quc gia ni trn, Trung Quc chn mt hng i rt khc l p dng theo chun mc Basel 1.5. Ngha l kt hp cc chun mc trong hip c Basel I vi quy tc 2 v 3 trong Basel II. Lc ny tt c cc phng php mi c cp trong Basel II nh gi ri ro tn dng hon ton khng c quc gia ny la chn p dng. Cho n cui nm 2007, Trung quc s hon thnh vic p dng y theo Basel I v nh gi ri ro tn dng. Song vi tnh hnh khng hong ti chnh vi quy m ton cu, l trnh p dng Basel II b thc hin chm li. Hu ht cc quc gia ang tm thi hon vic p dng hip c ny, nhm cng c tim lc ti chnh vt qua cn khng hong ny, sau mi thit lp h thng qun tr ri ro hin i theo Basel II nhm trnh khi nhng ri ro khn lng trong tng lai.

Kt lun chng 2 Chng 2 ca lun vn gii thiu v BIDV v cng tc qun tr ri ro ca ngn hng. L mt trong nhng ngn hng quc doanh hng u ca Vit Nam, BIDV lun quan tm n cng tc qun tr ri ro. Cc cng c qun tr ri ro m ngn hng s dng l: Xy dng v ban hnh S tay tn dng, Sp xp chuyn i m hnh t chc, ban hnh h thng xp hng tn dng ni b, Phn loi n v trch lp d phng ri ro, Xy dng quy trnh qun l ri ro tc nghip, Ban hnh quy nh v h thng gim st ti chnh m bo an ton trong hot ng Kt qu ca hot ng qun tr ri ro gip cho BIDV t c nhng thnh tu trong 2 nm 2008, 2009. Tuy nhin, trong l trnh gia nhp WTO ngnh ngn hng Vit Nam phi chp nhn cnh tranh vi cc t chc ti chnh tn dng quc t. tn ti v pht trin BIDV phi c bc chuyn mnh hn na trong cng tc tr ri ro theo chun mc ca hip c Basel II. Nhng nh gi ti chng 2 l c s tc gi phn tch nhng ni dung cn thit ng dng thnh cng hip c Basel II ny vo cng tc qun tr ri ro ca mnh. T gip BIDV vng tin pht trin trong hi nhp kinh t quc t.

48

CHNG 3 XY DNG QUY TRNH P DNG BASEL II VO NGN HNG U T V PHT TRIN VIT NAM 3.1 Xy dng quy trnh qun tr ri ro ti BIDV Hin nay BIDV c hu ht cc quy trnh lin quan n cc mt hot ng chnh cc chi nhnh thc hin. Tuy nhin, hot ng tn dng vn l hot ng ch yu, v thu nhp t tn dng vn chim t trng cao trong tng thu nhp ca ngn hng, do qun tr tn dng l cng vic quan trng trc mt cn quan tm. Quy trnh tn dng ca BIDV hin nay c khi qut nh sau: (1) Tip th v nhn h s: Cn b phng quan h khch hng l u mi tip th; Tip nhn nhu cu t Khch hng v hng dn khch hng lp H s tn dng - nh gi v tnh hnh ti chnh ca khch hng, chm im tn dng khch hng p dng chnh sch cp tn dng. Ngoi ra, cn tham kho thm thng tin t Trung tm thng tin tn dng ca NHNN nh gi thm v khch hng. Phn tch, nh gi v Phng n sn xut, kinh doanh; D n u t; Kh nng vay tr ca khch hng xc nh hnh thc cp tn dng ph hp. nh gi v ti sn bo m theo quy nh. nh gi ton din ri ro v cc bin php phng nga (2) Sau khi nh gi, phn tch H s tn dng ca khch hng Cn b quan h khch hng lp Bo co xut tn dng (3) Lnh o Phng kim tra li cc ni dung trong Bo co xut, ghi kin, k kim sot (4) Trnh cp c thm quyn ph duyt: Ph gim c, Gim c, Hi ng tn dng (5) Sau khi c duyt, cn b quan h khch hng thc hin thng tho vi khch hng v cc iu kin tn dng c cp c thm quyn ph duyt . Nu khch hng ng s k kt Hp ng tn dng, bo lnh; Hp ng bo m v cc vn bn tn dng c lin quan khc v bn giao h s cho cn b qun tr tn dng. (6) Cn b Qun tr tn dng chu trch nhim kim tra tnh php l ca h s gii ngn, cng nh cc iu kin c ph duyt, nu y th lp t trnh gii ngn (7) Lnh o Phng kim tra li cc ni dung trong t trnh gii ngn, ghi kin v k kim sot. (8) Trnh ban gim c ph duyt (9) Gii ngn.49

Mc d quy trnh trn tch bch gia khu xut tn dng v gii ngn l do hai cn b thc hin kim tra ln nhau, trnh tnh trng ch quan, ty tin ca cn b tn dng trong vic cho vay i vi khch hng. Tuy nhin, tnh trung thc v khch quan cha cao, l do c hai cn b xut v gii ngn u cng chung mt phng, cng lnh o kim sot v ph gim c ph duyt nn thiu kin quyt v mang tnh gia nh trong gii quyt cng vic. Quy trnh ngh chnh sa l tch hai khu xut tn dng v gii ngn thnh hai phng ring bit, c lp v do hai ph gim c ph trch, bn cnh cn ch vic phi hp gia hai phng khng ko di thi gian gii quyt h s cho khch hng. i vi ri ro hot ng : hin nay Quy trnh qun l ri ro tc nghip c tp trung ch yu ti hi s chnh nh sau: - S dng phng php nh tnh v phng php nh lng o lng ri ro theo nguyn tc ch s dng phng php nh tnh i vi nhng du hiu ri ro khng th s dng phng php o lng nh lng, xc nh mc nh hng ca tng loi ri ro. Phn loi theo 3 mc : ri ro cao, ri ro trung bnh v ri ro thp. Xc nh kh nng khc phc ri ro ca BIDV i vi cc du hiu ri ro cao.Xc nh c mc ri ro c th chp nhn c v mc ri ro khng th chp nhn c ca tng du hiu, tng nghip v v tng n v - Thc hin cc bin php trin khai phng nga v gim nh ri ro nh: chnh sa, hon thin chnh sch, quy nh nghip v; Bin php v sp xp, b tr, lun chuyn, o to cn b; Bin php lin quan n h thng cng ngh thng tin v cc bin php khc phng nga v gim nh ri ro. - Gim st ri ro thng qua h thng bo co gia Tr s chnh v chi nhnh, thng qua cng tc kim tra, kim sot ni b v thng qua s liu thng k v d liu ri ro tc nghip gia cc k bo co. Nhc im ca quy trnh trn l cc chi nhnh khng ch ng pht hin nhng sai st chnh sa khc phc kp thi, do li tc nghip thng xy ra nhiu ln thnh h thng, mt thi gian khc phc, chnh sa. Quy trnh ngh b sung l cho cc chi nhnh t r sot, nhn din ri ro pht sinh trong quy ch, quy nh nghip v ca BIDV. Tng chi nhnh nhn din, theo di v lu tr tt c cc sai st tc nghip ca cn b v cc s c ri ro tc nghip pht sinh ca50

mnh. T chc hp, tho lun gia Ban Qun l ri ro Th trng v Tc nghip vi lnh o cc chi nhnh xc nh cc ri ro tim n ca tng chi nhnh v bin php khc phc. 3.2 Cc gii php thc thi : p dng Basel II vo qun tr ri ro trong h thng ngn hng u T v Pht Trin Vit Nam, BIDV cn thc hin cc gii php sau: 3.2.1 Hon thin h thng thng tin i vi ri ro tn dng, BIDV phi xy dng mt h thng thng tin vi k thut phn tch c kh nng o lng c ri ro trong tt c cc hot ng ni bng v ngoi bng cn i ti sn. Thang o lng ri ro tn dng cn xt ti cc yu t: tnh cht ca khon tn dng, cc iu kin ti chnh v hp ng nh thi hn, li sut tham chiu, ri ro tht thot c th xy ra cho ti khi n hn khon vay do nhng bin ng ca th trng, ti sn th chp hoc bo lnh, xp hng tn nhim ni bVic xp hng tn dng i vi khch hng nhm nh gi xc sut khng tr c n, tnh mc tn tht d kin, t , xc nh mc gi khc nhau i vi tng loi khch hng. b p ri ro v tn dng, ngn hng thu tin li vay theo li sut cc ngn hng p dng cho thy mc ri ro m ngn hng phi chu. o lng ri ro hot ng v ri ro th trng, cn c mt h thng thng tin tng i phc tp hn. H thng thng tin ny phi kt hp c cc d liu t nhng giao dch n l thnh mt h thng cu trc c th c tnh c ri ro tng th ca n v. ng thi, thu thp d liu v tng ri ro ca nhiu ngn hng theo thi gian. Nh vy, c th o lng tng th ri ro th trng, d liu v ri ro phi c trao i cho gia nhiu ngn hng vi nhau. Vic xy dng mt h thng tin phc v vic qun tr ri ro phi p ng mt s yu cu c bn nh sau: * Th nht: h thng ny phi h thng ny phi h tr c vic tnh ton gi tr ti ri ro Var * Th hai: thng tin lu tr gip thc hin phn tch chui s kin theo trnh t thi gian, t nhng s kin n l. * Th ba: c kh nng o lng c gi tr hot ng hin ti v tng lai vi tng i tc khc nhau.51

* Th t: p ng c c ba yu cu trn vi nhiu cp quy m hot ng ngn hng khc nhau, nhiu nhm ri ro khc nhau, nhiu loi sn phm khc nhau v nhiu i tc khc nhau. y l mt th thch ln cho vic qun tr ri ro trong vic hon thin h thng thng tin phc v nhu cu ca ngn hng. Thng tin t i tc th ba cn c vo h s vay ca khch hng cng rt quan trng. Pht trin h thng thng tin tp trung v qun l ri ro ny chu s gim st ca Thanh tra chuyn ngnh ngn hng. 3.2.2 Pht trin h tng cng ngh thng tin Ch trng hn na n u t cng ngh thng tin nhm phc v cho vic phn tch, nh gi, o lng ri ro, trong c ri ro tn dng. Tip tc hon thin h thng thng tin, thng k, bo co ni b xy dng c h thng thng tin qun l, c s d liu hin i, tp trung v thng nht. Trin khai mng thng tin ni b rng khp ton h thng trn c s ng dng cng ngh thng tin v cng ngh mng. Tip tc nng cp mng in v h tng cng ngh thng tin vi cc gii php k thut v phng thc truyn thng ph hp vi trnh pht trin ca h thng ngn hng Vit Nam v cc chun mc v thng l quc t. Hon thin v pht trin cc phng php qun l nghip v ngn hng c bn, cc quy trnh, th tc qun l v tc nghip theo thng l, chun mc quc t, ng thi theo hng hin i, t ng ha v c tch hp trong h