Upload
others
View
9
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
egana jalilova
qamala jafarzade
saxelmZRvanelo zogadsaganmanaTleblo skolis me-3 klasisaTvis
damtkicebulia azerbaijanis respublikis ganaTlebis saministros mier(brZaneba #973 05.07.2010)
damtkicebulia azerbaijanis 32016
saxviTi xelovneba
LAYİH
Ə
bunebis saxelosnoSi
1. ferebi bunebaSi 6
2. Savi da TeTri ferebi 8
3. silueti 10
4. Tbili da civi koloriti 12
5. ferebis kontrastebi bunebaSi 14
6. bunebis mdgomareoba 16
Seamowme Seni Tavi
7. ritmi bunebaSi 20
8. adamianis Seqmnili samkaulebi 22
9. xaliCis moxatuloba 24
10. WurWeli Cvens saxlebSi 26
Seamowme Seni Tavi
11. formebis mravalgvaroba 30
12. ufro axlos Tu ufro Sors 31
13. kompozicia saxviT xelovnebaSi 32
. naturmorti spilenZis WurWliT 3
15. portreti 36
16. naxatebi yofiT Temebze 37
azerbaijaneli mxatvrebi. a. gajievi, b. mirzazade 3
Seamowme Seni Tavi
18. ferwera 41
19. grafika 42
20. dekoratiul-gamoyenebiTi xelovneba 44
21. mxatvar-ilustratori 46
22. azerbaijaneli mxatvrebi. n. ismailovi, m. mirgasimovi 48
Seamowme Seni Tavi
23. arqiteqturis Zeglebi 52
24. mxatvari da Teatri 54
25. Cveni quCebis morTuloba _ lampionebi 56
26. skulptura quCebsa da parkebSi 58
27. parkebi, skverebi, bulvarebi 60
28. muzeumebi 62
Seamowme Seni Tavi
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
18
28
14 4
17. 8
40
50
64
adamiani bunebisgan swavlobs
mxatvris saxelosnoSi
xelovneba Cvens qalaqSi 4
3
2
15
19
29
51
ganxilva, inteleqtualuri diskusiebi
masalebi da SemoqmedebiTi davaleba
Sinaarsi
azerbaijaneli xalxis erovnuli lideri
heidar alievi
LAYİH
Ə
bunebis saxelosnoSi
1. ferebi bunebaSi 6
2. Savi da TeTri ferebi 8
3. silueti 10
4. Tbili da civi koloriti 12
5. ferebis kontrastebi bunebaSi 14
6. bunebis mdgomareoba 16
Seamowme Seni Tavi
7. ritmi bunebaSi 20
8. adamianis Seqmnili samkaulebi 22
9. xaliCis moxatuloba 24
10. WurWeli Cvens saxlebSi 26
Seamowme Seni Tavi
11. formebis mravalgvaroba 30
12. ufro axlos Tu ufro Sors 31
13. kompozicia saxviT xelovnebaSi 32
. naturmorti spilenZis WurWliT 3
15. portreti 36
16. naxatebi yofiT Temebze 37
azerbaijaneli mxatvrebi. a. gajievi, b. mirzazade 3
Seamowme Seni Tavi
18. ferwera 41
19. grafika 42
20. dekoratiul-gamoyenebiTi xelovneba 44
21. mxatvar-ilustratori 46
22. azerbaijaneli mxatvrebi. n. ismailovi, m. mirgasimovi 48
Seamowme Seni Tavi
23. arqiteqturis Zeglebi 52
24. mxatvari da Teatri 54
25. Cveni quCebis morTuloba _ lampionebi 56
26. skulptura quCebsa da parkebSi 58
27. parkebi, skverebi, bulvarebi 60
28. muzeumebi 62
Seamowme Seni Tavi
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
18
28
14 4
17. 8
40
50
64
adamiani bunebisgan swavlobs
mxatvris saxelosnoSi
xelovneba Cvens qalaqSi 4
3
2
15
19
29
51
ganxilva, inteleqtualuri diskusiebi
masalebi da SemoqmedebiTi davaleba
Sinaarsi
azerbaijaneli xalxis erovnuli lideri
heidar alievi
LAYİH
Ə
buneba mxatvars aswavlis da STaagonebs. samyaros gamosaxvisas xelovani mis Secnobas cdilobs.
iswavle samyaroze dakvirveba da masSi gasaocarisa da ganumeoreblis danaxva. swored amisTvisaa saWiro xelovnebis gakveTilebi.
bunebis saxelosnoSi
1
4
LAYİH
Ə
buneba mxatvars aswavlis da STaagonebs. samyaros gamosaxvisas xelovani mis Secnobas cdilobs.
iswavle samyaroze dakvirveba da masSi gasaocarisa da ganumeoreblis danaxva. swored amisTvisaa saWiro xelovnebis gakveTilebi.
bunebis saxelosnoSi
1
4
LAYİH
Ə
1 ferebi bunebaSi
yavisferi da narinjisferi ferebi
yavisferi,wiTeli da lurji ferebi
mwvane, yavisferi da narinjisferi ferebi
ferebi
vardisferi, yviTeli, mwvane da TeTri ferebi
daakvirdi
gviambe, ra ferebisgan Sedgeba yvelaferi is, rasac xedav.
yviTeli da mwvane ferebi
·
·
ra feri Warbobs Sen garSemo?
ra rols asrulebs bunebaSi feri?
daxate zafxuli. Seecade naxatze aCveno, ras aqvs Sen garSemo Sedgenili feri. gviambe sxvadasxva obieqtebis ferTa Sedgenilobis Sesaxeb.
guaSi da pastelis carcebi
gaixsenearsebobs ZiriTadi daSedgenili ferebi.
gviambe Sedgenili ferebisa da
maTSi Semavali ferebis Sesaxeb.
6 7
ra SeiZleba iTqvasmzesumziris ferTa Sedgenilobis Sesaxeb?
iisferi da mwvane ferebi
buneba aTasgvari feriTaa da elferiTaa mdidari. weliwadis nebismier dros SeiZleba bunebaSi kaSkaSa ferebisa da maTi saocari nazavis xilva.
buneba nairferad Rebavs baRSi yvavilebs, xis foTlebs, peplis frTebs Tu frinvelis bumbuls.
LAYİH
Ə
1 ferebi bunebaSi
yavisferi da narinjisferi ferebi
yavisferi,wiTeli da lurji ferebi
mwvane, yavisferi da narinjisferi ferebi
vardisferi, yviTeli, mwvane da TeTri ferebi
daakvirdi
gviambe, ra ferebisgan Sedgeba yvelaferi is, rasac xedav.
yviTeli da mwvane ferebi
·
·
ra feri Warbobs Sen garSemo?
ra rols asrulebs bunebaSi feri?
daxate zafxuli. Seecade naxatze aCveno, ras aqvs Sen garSemo Sedgenili feri. gviambe sxvadasxva obieqtebis ferTa Sedgenilobis Sesaxeb.
guaSi da pastelis carcebi
gaixsenearsebobs ZiriTadi daSedgenili ferebi.
gviambe Sedgenili ferebisa da
maTSi Semavali ferebis Sesaxeb.
6 7
ra SeiZleba iTqvasmzesumziris ferTa Sedgenilobis Sesaxeb?
iisferi da mwvane ferebi
buneba aTasgvari feriTaa da elferiTaa mdidari. weliwadis nebismier dros SeiZleba bunebaSi kaSkaSa ferebisa da maTi saocari nazavis xilva.
buneba nairferad Rebavs baRSi yvavilebs, xis foTlebs, peplis frTebs Tu frinvelis bumbuls.
LAYİH
Ə
98
Savi da TeTri ferebi
bunebaSi arsebobs kidev ori feri, romlebic mkveTrad gansxvav-deba danarCenebisgan. es Savi da TeTri ferebia.
Rrublebi caze, Tovli mTis mwvervalebze, gvirilis foTlebi, bamba mindorSi _ es yvelaferi bunebam TeTrad Sefera.
2
Savi saRebavi ki bunebam Ramis, yvavis, naxSirisa da a. S. Sesaferad gamoiyena.
88
daakvirdi
bunebaSi SeiZleba Sav-TeTr ferebsac Sexvde.
• imisaTvis, rom naxatsmkacri, mZime, mSfoTvare da sevdiani ganwyoba SesZino, ferebs Savi saRebavi Seurie.
• Tu naxatze ruxi feri Warbobs, gamosaxuleba sevdian da mSvid STabeWdilebas axdens.
• Tu naxati naTel da msubuq ganwyobas qmnis, maSasadame, TeTri saRebavia gamoyene-buli.
ostatis rCevebi
· ra mniSvneloba eniWeba naxatis Seqmnisas Sav da TeTr ferebs?
guaSi, feradi fanqrebi, flomasterebi
TeTri feri simsubuqesa
da sixalases qmnis.
Tu naxatze Savi feri Warbobs, gamosaxuleba mkacrad da pir-quSad gamoiyureba.
8 988888
ici Tu ara, rom? TeTri feri naxatze sasiamovno ganwyobas qmnis da
gamosaxulebas simsubuqes, haerovnebasa da sispetakes aniWebs.
daxate yvelaferi, rac bunebaSi SeiZleba iyos TeTri,
Savi an Sav-TeTri feris. xatvisas es nimuSebi SegiZlia gamoiyeno.
LAYİH
Ə
98
Savi da TeTri ferebi
bunebaSi arsebobs kidev ori feri, romlebic mkveTrad gansxvav-deba danarCenebisgan. es Savi da TeTri ferebia.
Rrublebi caze, Tovli mTis mwvervalebze, gvirilis foTlebi, bamba mindorSi _ es yvelaferi bunebam TeTrad Sefera.
2
Savi saRebavi ki bunebam Ramis, yvavis, naxSirisa da a. S. Sesaferad gamoiyena.
9
daakvirdi
bunebaSi SeiZleba Sav-TeTr ferebsac Sexvde.
• imisaTvis, rom naxatsmkacri, mZime, mSfoTvare da sevdiani ganwyoba SesZino, ferebs Savi saRebavi Seurie.
• Tu naxatze ruxi feri Warbobs, gamosaxuleba sevdian da mSvid STabeWdilebas axdens.
• Tu naxati naTel da msubuq ganwyobas qmnis, maSasadame, TeTri saRebavia gamoyene-buli.
ostatis rCevebi
· ra mniSvneloba eniWeba naxatis Seqmnisas Sav da TeTr ferebs?
guaSi, feradi fanqrebi, flomasterebi
TeTri feri simsubuqesa
da sixalases qmnis.
Tu naxatze Savi feri Warbobs, gamosaxuleba mkacrad da pir-quSad gamoiyureba.
8 9
ici Tu ara, rom? TeTri feri naxatze sasiamovno ganwyobas qmnis da
gamosaxulebas simsubuqes, haerovnebasa da sispetakes aniWebs.
daxate yvelaferi, rac bunebaSi SeiZleba iyos TeTri,
Savi an Sav-TeTri feris. xatvisas es nimuSebi SegiZlia gamoiyeno.
LAYİH
Ə
silueti3
10 11
silueti Crdils mogvagonebs. siluetebs, Cveulebriv, TeTr fonze Savi feriT an Sav fonze TeTri feriT xataven. maTi qaRaldisgan gamoWrac SeiZleba.
silueti _ sagnis an figuris erTferi gamosaxuleba, daxatuli sxva feris fonze.
daimaxsovre
ici Tu ara, rom? Tojina-siluetebs Teatralur speqtaklebSic iyene-
ben. amisaTvis scenaze ekrani an kedeli da specialuri ganaTeba unda
moewyos.zogjer Tojinebs xelebi cvlis.
grafikasTan erTad, siluetebi SeiZleba xelovnebis sxva dargebSic Segvxvdes, magaliTad, ferweraSi, qandakebaSi, dekoratiul-gamoyenebiT xelovnebaSi da TeatrSic ki…
suraT-siluetebze mxolod obieqtebis formas gamosaxaven. magaliTad,
siluet-portretze adamianis saxe, Cveulebriv, gverdidanaa gamosa-
xuli.
siluetebis Seqmna sxvadasxva xerxiT SeiZleba. maTgan yvelaze martivia
Sav qaRaldze obieqtis konturebis daxatva, misi gamoWra da TeTr
qaRaldze dawebeba. SesaZlebelia daxatuli siluetis tuSiT dafarvac.
qaRaldisgan gamoWeri nebismieri siluetebi. isini unda iyos Savi TeTr fonze an TeTri Sav fonze.
A4 formatis TeTri da Savi feris qaRaldi
•
•
sad SeiZleba vnaxoT siluetebi?
isini erTmaneTisgan?ra aqvs saerTo naxatsa da siluets da riTi gansxvavdeba
g a e c a n i
silueti-ilustraciebi xSirad gamoiyenebodawignebis gasaformeblad.
ostatis rCevebi
Senc SegiZlia xelebiT sakuTari Crdilebis Teatri Seqmna. amisaTvis dagWirdeba Ramis naTura da kedeli, romelzec Crdilebi gamoCndeba.
romel cxovelebs mogagonebs es siluetebi?
isaak levitani. `didi gza. Semodgomis mziani dRe~
LAYİH
Ə
silueti3
10 11
silueti Crdils mogvagonebs. siluetebs, Cveulebriv, TeTr fonze Savi feriT an Sav fonze TeTri feriT xataven. maTi qaRaldisgan gamoWrac SeiZleba.
silueti _ sagnis an figuris erTferi gamosaxuleba, daxatuli sxva feris fonze.
daimaxsovre
ici Tu ara, rom? Tojina-siluetebs Teatralur speqtaklebSic iyene-
ben. amisaTvis scenaze ekrani an kedeli da specialuri ganaTeba unda
moewyos.zogjer Tojinebs xelebi cvlis.
grafikasTan erTad, siluetebi SeiZleba xelovnebis sxva dargebSic Segvxvdes, magaliTad, ferweraSi, qandakebaSi, dekoratiul-gamoyenebiT xelovnebaSi da TeatrSic ki…
suraT-siluetebze mxolod obieqtebis formas gamosaxaven. magaliTad,
siluet-portretze adamianis saxe, Cveulebriv, gverdidanaa gamosa-
xuli.
siluetebis Seqmna sxvadasxva xerxiT SeiZleba. maTgan yvelaze martivia
Sav qaRaldze obieqtis konturebis daxatva, misi gamoWra da TeTr
qaRaldze dawebeba. SesaZlebelia daxatuli siluetis tuSiT dafarvac.
qaRaldisgan gamoWeri nebismieri siluetebi. isini unda iyos Savi TeTr fonze an TeTri Sav fonze.qaRaldisgan
A4 formatis TeTri da Savi feris qaRaldi
•
•
sad SeiZleba vnaxoT siluetebi?
isini erTmaneTisgan?ra aqvs saerTo naxatsa da siluets da riTi gansxvavdeba
g a e c a n i
silueti-ilustraciebi xSirad gamoiyenebodawignebis gasaformeblad.
ostatis rCevebi
Senc SegiZlia xelebiT sakuTari Crdilebis Teatri Seqmna. amisaTvis dagWirdeba Ramis naTura da kedeli, romelzec Crdilebi gamoCndeba.
romel cxovelebs mogagonebs es siluetebi?
isaak levitani. `didi gza. Semodgomis mziani dRe~
LAYİH
Ə
1312
buneba mdidaria Tbili da civi ferebiT.
4
foni (franguli sityvidan ̀ siRrme~) _ yvelaferi, rac gamosaxuli sagnis miRma Cans.koloriti (laTinuri sityvidan ̀ kolor~_ feri) _ ferTa wyoba, urTierT-SeTanxmeba.
daimaxsovre
mxatvrebi TavianT namuSevrebs Tbili an civi feris saRebavebiT qmnian. ferebis aseT SeTanxmebas koloriti ewodeba.
Tbili da civi koloriti
bunebam foTlebi Tbil da civ ferebad SeReba. gviambe maTi ferTa Sedgenilobis Sesaxeb.
TeTri Rrublebi lurj cas civi ferebiT amkoben.
mzis Casvlisas Rrublebis Seferiloba Tbili ferebiT icvleba.
daakvirdi
gviambe maTi ferTa Sedgenilobis Sesaxeb.
daaTvaliere mir-Teimur
mamedovis namuSevrebi,
romlebic tiloze zeTis
saRebavebiTaa daxatuli.
riTi gansxvavdebian isini
erTmaneTisgan? ra SeiZleba
iTqvas am suraTebis
koloritis Sesaxeb?
`xsovnis Rame~
mir-Teimur mamedovi
`dila~
weliwadis romel dros aris
ufro meti Tbili feri?
rodis SeiniSneba bunebaSi
Tbili ferebis civi ferebiT
Secvla da piriqiT?
guaSi, pasteli
daxate suraTi Tbili an civi koloritiT.
LAYİH
Ə
1312
buneba mdidaria Tbili da civi ferebiT.
4
foni (franguli sityvidan ̀ siRrme~) _ yvelaferi, rac gamosaxuli sagnis miRma Cans.koloriti (laTinuri sityvidan ̀ kolor~_ feri) _ ferTa wyoba, urTierT-SeTanxmeba.
daimaxsovre
mxatvrebi TavianT namuSevrebs Tbili an civi feris saRebavebiT qmnian. ferebis aseT SeTanxmebas koloriti ewodeba.
Tbili da civi koloriti
bunebam foTlebi Tbil da civ ferebad SeReba. gviambe maTi ferTa Sedgenilobis Sesaxeb.
TeTri Rrublebi lurj cas civi ferebiT amkoben.
mzis Casvlisas Rrublebis Seferiloba Tbili ferebiT icvleba.
daakvirdi daaTvaliere mir-Teimur
mamedovis namuSevrebi,
romlebic tiloze zeTis
saRebavebiTaa daxatuli.
riTi gansxvavdebian isini
erTmaneTisgan? ra SeiZleba
iTqvas am suraTebis
koloritis Sesaxeb?
`xsovnis Rame~
mir-Teimur mamedovi
`dila~
weliwadis romel dros aris
ufro meti Tbili feri?
rodis SeiniSneba bunebaSi
Tbili ferebis civi ferebiT
Secvla da piriqiT?
guaSi, pasteli
daxate suraTi Tbili an civi koloritiT.
LAYİH
Ə
bunebaSi arsebobs rogorc kaSkaSa, ise Camqrali (Ria) ferebi.
gverdigverd moxvedrisas isini kontrasts qmnian. ferebs, rom-
lebic erTimeorisgan mkveTrad gansxvavdebian, kontrastuli ferebi ewodeba. ferebis borbalze isini erTmaneTis pirispir
arian ganlagebuli.kaSkaSa, sufTa ferebi, sxvebTan SedarebiT, ufro TvalSi sace-
mia. iisferi _ yviTeli, wiTeli _ mwvane, lurji _ narinjisferi
ferTa mkveTr kontrasts qmnian, rodesac erTmaneTis gverdiT
xvdebian. am gansxvavebas ferTa kontrasti ewodeba.
ferebis kontrastebi bunebaSi
mxatvar beoukagi mirzazades tiloze zRva, romelic civi ferebiTaa
gamosaxuli, naxatis ZiriTad nawils ikavebs. firuzisferi zRvis fonze
mkveTrad moCans TeTri talRebi.
plaJze, romelic Tbili ferebiTaa daxatuli, garkveviT igrZnoba
zafxulis mzis mxurvaleba. yviTel-narinjisferi tonebiT Seferade-
buli napiri, zRvis firuzisfer wyalTan ferebis kontrasts qmnis.
miuxedavad muqi ferebis siWarbisa, naxatze naTeli, Tbili ferebi mainc
ufro SesamCnevia.
bunebaSi arsebobs ferebis sxva saxis gansxvaveba: zogjer erTi da igive ferebi
erTmaneTisgan gansxvavdebian simkveTris mixedviT (Ria da muqi). am gansxva-
vebas tonaluri kontrasti ewodeba.
1514
daimaxsovre
kontrasti (frangulidan) niSnavs ̀ sapirispiros~.ferebis kontrasti _ kaSkaSa ferebis erTmaneTisgan mkveTrad gamoxatuli gansxvaveba: wiTeli da yviTeli, wiTeli da mwvane, lurji da yviTeli.tonaluri kontrasti _ erTi da imave feris simkveTris mixed-viT gamoxatuli gansxvaveba (ufro Ria, ufro muqi).
5
·
·
ras niSnavs ferebis da tonaluri kontrasti?
ferebis rogori kontrastebi SegimCnevia bunebaSi?
•
•
•
romeli feria naxatze yvelaze mkveTri?
rogoria naxatis koloriti?
ipove es ferebi naxatze da gviambe maTi Tvisebebis Sesaxeb.
gaixsene
daakvirdi ferebis gansxvavebas na-xatze. gansazRvre da daasaxele, romeli feri gamoirCeva yvelaze metad.
gansxvavebas na-daasaxele,
yvelaze yvelaze
ferebi SegviZlia
ferebis borbalze
vaCvenoT.
ferebis borbalze
sami ZiriTadi da
sami Sedgenili
feria.
Seqmeni raime naxati, ferebis kontrastis an tonaluri kontrastis gamoyenebiT.
akvareli, guaSi, feradi fanqrebi, pastelis carcebi
iisferi _
yviTeli
wiTeli _
mwvane
lurji _
narinjisferi
b. mirzazade `zRva zagulbeSi~
Zir
iTad
i f
eri
ZiriTadi
feri
ZiriTadi
feriZiriTadi
feri
Sedgenili
feri
Sed
geni
li
fer
i
Sedgenili
feri
LAYİH
Ə
bunebaSi arsebobs rogorc kaSkaSa, ise Camqrali (Ria) ferebi.
gverdigverd moxvedrisas isini kontrasts qmnian. ferebs, rom-
lebic erTimeorisgan mkveTrad gansxvavdebian, kontrastuli ferebi ewodeba. ferebis borbalze isini erTmaneTis pirispir
arian ganlagebuli.kaSkaSa, sufTa ferebi, sxvebTan SedarebiT, ufro TvalSi sace-
mia. iisferi _ yviTeli, wiTeli _ mwvane, lurji _ narinjisferi
ferTa mkveTr kontrasts qmnian, rodesac erTmaneTis gverdiT
xvdebian. am gansxvavebas ferTa kontrasti ewodeba.
ferebis kontrastebi bunebaSi
mxatvar beoukagi mirzazades tiloze zRva, romelic civi ferebiTaa
gamosaxuli, naxatis ZiriTad nawils ikavebs. firuzisferi zRvis fonze
mkveTrad moCans TeTri talRebi.
plaJze, romelic Tbili ferebiTaa daxatuli, garkveviT igrZnoba
zafxulis mzis mxurvaleba. yviTel-narinjisferi tonebiT Seferade-
buli napiri, zRvis firuzisfer wyalTan ferebis kontrasts qmnis.
miuxedavad muqi ferebis siWarbisa, naxatze naTeli, Tbili ferebi mainc
ufro SesamCnevia.
bunebaSi arsebobs ferebis sxva saxis gansxvaveba: zogjer erTi da igive ferebi
erTmaneTisgan gansxvavdebian simkveTris mixedviT (Ria da muqi). am gansxva-
vebas tonaluri kontrasti ewodeba.
1514
daimaxsovre
kontrasti (frangulidan) niSnavs ̀ sapirispiros~.ferebis kontrasti _ kaSkaSa ferebis erTmaneTisgan mkveTrad gamoxatuli gansxvaveba: wiTeli da yviTeli, wiTeli da mwvane, lurji da yviTeli.tonaluri kontrasti _ erTi da imave feris simkveTris mixed-viT gamoxatuli gansxvaveba (ufro Ria, ufro muqi).
5
·
·
ras niSnavs ferebis da tonaluri kontrasti?
ferebis rogori kontrastebi SegimCnevia bunebaSi?
•
•
•
romeli feria naxatze yvelaze mkveTri?
rogoria naxatis koloriti?
ipove es ferebi naxatze da gviambe maTi Tvisebebis Sesaxeb.
gaixsene
ipove es ferebi naxatze da gviambe maTi Tvisebebis Sesaxeb.ipove es ferebi naxatze da gviambe maTi Tvisebebis Sesaxeb.ipove es ferebi naxatze da gviambe maTi Tvisebebis Sesaxeb.• ipove es ferebi naxatze da gviambe maTi Tvisebebis Sesaxeb.ipove es ferebi naxatze da gviambe maTi Tvisebebis Sesaxeb.
daakvirdi ferebis gansxvavebas na-xatze. gansazRvre da daasaxele, romeli feri gamoirCeva yvelaze metad.
ferebi SegviZlia
ferebis borbalze
vaCvenoT.
ferebis borbalze
sami ZiriTadi da
sami Sedgenili
feria.
Seqmeni raime naxati, ferebis kontrastis an tonaluri kontrastis gamoyenebiT. Seqmeni
akvareli, guaSi, feradi fanqrebi, pastelis carcebi
iisferi _
yviTeli
wiTeli _
mwvane
lurji _
narinjisferi
b. mirzazade `zRva zagulbeSi~
Zir
iTad
i f
eri
ZiriTadi
feri
ZiriTadi
feriZiriTadi
feri
Sedgenili
feri
Sed
geni
li
fer
i
Sedgenili
feri
LAYİH
Ə
bunebis mdgomareoba6
daakvirdi
bunebas, iseve, rogorc adamians, sxvadasxva ganwyoba SeiZleba hqondes. is xan mxiarulia da xan sevdiani, xan mSvidia, xan ki pirquSi.
• Rrublebi, mTebi, borcvebi da xeebi Semodgomis mziTaa ganaTebuli. kaSkaSa ferebSi sixaruli da mxiaruleba igrZnoba.
• narinjisferi
Rrublebis fonze
SemaSfoTeblad
ikveTeba Weqa-
quxilis
momaswavebeli
sibnele. TiTqos
balaxic ki
garindula bunebis
am movlenis
molodinSi.·
·
ra SeiZleba iTqvas Semodgomis ganwyobis Sesaxeb?
yofila SemTxveva, roca bunebis ganwyoba Sens ganwyobas daemTxva?
1716
bunebis gamosaxvisas mxatvars SeuZlia, SeigrZnos da gadmosces misi
ganwyoba. pirvel naxatze _ `Cveni soflis xalxi~ yviTel fers vardis-
feri, yavisferi da mwvane saRebavebi enacvleba. buneba am tiloze laRi
da mxiarulia. meore naxatze ki _ ̀ kaspiis menavTobeebi~ _ lurj, wiTel,
yviTel da yavisfer ferebs mxatvarma Savi saRebavi gauria. naxatze
bunebis mSfoTvare da mrisxane ganwyobaa gadmocemuli.
gamosaxe sxvadasxva ganwyobis buneba.
akvareli, guaSi, pastelis carcebi
b. mirzazade
`Cveni soflis
xalxi~
b. mirzazade
`kaspiis
menavTobeebi~
LAYİH
Ə
bunebis mdgomareoba6
daakvirdi
bunebas, iseve, rogorc adamians, sxvadasxva ganwyoba SeiZleba hqondes. is xan mxiarulia da xan sevdiani, xan mSvidia, xan ki pirquSi.
• Rrublebi, mTebi, borcvebi da xeebi Semodgomis mziTaa ganaTebuli. kaSkaSa ferebSi sixaruli da mxiaruleba igrZnoba.
• narinjisferi
Rrublebis fonze
SemaSfoTeblad
ikveTeba Weqa-
quxilis
momaswavebeli
sibnele. TiTqos
balaxic ki
garindula bunebis
am movlenis
molodinSi.·
·
ra SeiZleba iTqvas Semodgomis ganwyobis Sesaxeb?
yofila SemTxveva, roca bunebis ganwyoba Sens ganwyobas daemTxva?
1716
bunebis gamosaxvisas mxatvars SeuZlia, SeigrZnos da gadmosces misi
ganwyoba. pirvel naxatze _ `Cveni soflis xalxi~ yviTel fers vardis-
feri, yavisferi da mwvane saRebavebi enacvleba. buneba am tiloze laRi
da mxiarulia. meore naxatze ki _ ̀ kaspiis menavTobeebi~ _ lurj, wiTel,
yviTel da yavisfer ferebs mxatvarma Savi saRebavi gauria. naxatze
bunebis mSfoTvare da mrisxane ganwyobaa gadmocemuli.
gamosaxe sxvadasxva ganwyobis buneba.gamosaxe
akvareli, guaSi, pastelis carcebi
b. mirzazade
`Cveni soflis
xalxi~
b. mirzazade
`kaspiis
menavTobeebi~
LAYİH
Ə
18
1. gviambe, ra ferebisgan Sedgeba es obieqtebi.
2. ipove silueti.
3. gansazRvre naxatebSi Tbili da civi koloriti. Seni pasuxi daasabuTe.
samed axverdovi `mSobliuri miwa-wyali~ maral rahmanzade `saRamo~
4. gansazRvre naxatebSi ferebisa da tonaluri kontrasti.
Seni pasuxi daasabuTe.
Tarlan eivazovi `daisi~ rauf janibekovi `udabnos gadakveTisas~
5. gansazRvre naxatebSi Tbili da civi ferebi.
Seamowme Seni Tavi
LAYİH
Ə
a
adamianebs mSvenierebis Seqmna rom ar
SeeZloT, samyaro uRimRamo da
nacrisferi iqneboda. adamiani
bunebisgan swavlobs da Tavis
garSemo yvelafers alamazebs,
cxovrebaSi dResaswauli da maRali
xelovneba Semoaqvs!
adamianebs mSvenierebis Seqmna rom ar
SeeZloT, samyaro uRimRamo da
2damiani bunebisgan swavlobs
LAYİH
Ə
Tevzebma sakvebi dainaxes da mocurdnen. Tevzebs SeeSindaT da gacurdnen.
xazebis ritmi bunebaSi. bunebaSi, laqebis ritmTan erTad, xazebis
ritmic arsebobs. Tu bunebas yuradRebiT daakvirdebiT, xazebis ritm-
Sic SeiZleba SeniSnoT moZraoba. ritmis meSveobiT xazebi sxvadasxva
gamosaxulebebs qmnian.
vertikaluri xazebis ritmi, romelsac cisken atyorcnili xeebi qmnian.
balaxis mSvidimoZraobis ritmi.
qviSaze qaris mier
Seqmnili talRovani xazebis ritmi.
ra ritmi SeiniSneba Jirafis sxeulze?raSi gamoixateba ritmis roli saxviT xelovnebaSi?
moswavlis namuSevari `Jirafi~. pastelis carcebi
daakvirdi bunebas da dainaxav nairnairi formis yvavilebiT moqaragul
mdeloebs, frinvelTa gunds, RrublebqveS rom mifrinavs, mwerebisa da
cxovelebis saocar Seferilobas. yovelive es bunebaSi feriT, formiTa
da moZraobiT meordeba. amas ritmi hqvia.
moZraobis ritmi feris ritmi
ritmi bunebaSi7
formis ritmi
ritmi (berZnulidan) niSnavs ganmeorebadobas, monacvleobas.
daimaxsovre
2120
daxate suraTi, romelSic gadmoscem feris, formis, moZraobis an xazebis ritms.
flomasterebi, pastelis carcebi
frinvelebis frenaSi sazeimo moZraoba da ritmi SeiniSneba.
lelqaSSi mercxlebis mousvenari frTxi-ali ki am simwyobres arRvevs.
daakvirdi
uceb erTi Citi gamofrinda gundidan. ritmi dairRva.
frinvelebi mwyobrad, mSvidad, Tanabrad mifrinaven.
LAYİH
Ə
Tevzebma sakvebi dainaxes da mocurdnen. Tevzebs SeeSindaT da gacurdnen.
xazebis ritmi bunebaSi. bunebaSi, laqebis ritmTan erTad, xazebis
ritmic arsebobs. Tu bunebas yuradRebiT daakvirdebiT, xazebis ritm-
Sic SeiZleba SeniSnoT moZraoba. ritmis meSveobiT xazebi sxvadasxva
gamosaxulebebs qmnian.
vertikaluri xazebis ritmi, romelsac cisken atyorcnili xeebi qmnian.
balaxis mSvidimoZraobis ritmi.
qviSaze qaris mier
Seqmnili talRovani xazebis ritmi.
ra ritmi SeiniSneba Jirafis sxeulze?raSi gamoixateba ritmis roli saxviT xelovnebaSi?
moswavlis namuSevari `Jirafi~. pastelis carcebi
daakvirdi bunebas da dainaxav nairnairi formis yvavilebiT moqaragul
mdeloebs, frinvelTa gunds, RrublebqveS rom mifrinavs, mwerebisa da
cxovelebis saocar Seferilobas. yovelive es bunebaSi feriT, formiTa
da moZraobiT meordeba. amas ritmi hqvia.
moZraobis ritmi feris ritmi
ritmi bunebaSi7
formis ritmi
ritmi (berZnulidan) niSnavs ganmeorebadobas, monacvleobas.
daimaxsovre
2120
daxate suraTi, romelSic gadmoscem feris, formis, moZraobis an xazebis ritms.
daxate
flomasterebi, pastelis carcebi
frinvelebis frenaSi sazeimo moZraoba da ritmi SeiniSneba.
lelqaSSi mercxlebis mousvenari frTxi-ali ki am simwyobres arRvevs.
daakvirdi
uceb erTi Citi gamofrinda gundidan. ritmi dairRva.
frinvelebi mwyobrad, mSvidad, Tanabrad mifrinaven.
LAYİH
Ə
adamians odiTganve uyvarda samkaulebiT morTva-mokazmva. Tavdapir-velad es samkaulebi daxocili cxovelebis eSvebisgan, niJarebisgan da Tixisgan mzaddeboda. mogvianebiT maT ukve Zvirfasi qvebisgan, meta-lebisgan da minisgan amzadebdnen.arsebobs yoveldRiuri da sadResaswaulo samkauli. daakvirdi, rogo-raa bunebis ferebi da formebi xorcSesxmuli metalisa da Zvirfasi qvebisgan damzadebul saiuveliro samkaulebSi.
adamianis Seqmnili samkaulebi8
am samkaulisTvis Zafebi da mZivebi gamoiyenes.
WriWinaWiamaia
broweuli
wiTeli qvebi metalis CarCoSi broweulis marcvlebs an namis wveTebs mogvagonebs.
farSevangi
mamakacis samkaulebi vaJkacobas, Zalasa da simamaces usvamen xazs.
Zvelad iaraRi, muzaradebi da farebi Zvirfasi TvlebiTa da WedurobiT
iyo morTuli. aseT sabrZolo aRWurvilobas meomrebi sazeimo SemTxve-
vebSi isxamdnen. brZolis velze ki sada da saimedo iaraRs iyenebdnen.
sazeimo aRlumebisa da brZolis velze gamosayenebeli farebi formiT
erTnairi iyo, morTulobiT ki _ sxvadasxvagvari.
ra gansxvavebaa adamianisa da bunebis mier Seqmnil nawarmoebebs Soris?ra masalisgan SeiZleba samkaulis damzadeba?
qameleoni
2322
ostatis rCevebi
samkaulebis damzadeba. imisaTvis, rom bunebis formebi da ferebi nakeTobaSi gamosaxon, pir-vel rigSi, xataven obieqts, Semdeg arCeven saukeTeso nimuSebs da masalas. bolos amza-deben samkauls.
daxate SenTvis yvelaze sayvareli saxis samkauli, Semdeg gaaferade misi zedapiri.
A4 formatis furceli, feradi avtokalmebi, flomasterebi, mZivebi, webo
farSevangi
bunebis pir-
arCeven amza-
mza samkauli.
obieqti naxatis Seqmna
detalebis dazusteba
obieqti
naxatis Seqmna
detalebis dazusteba mza samkauli
bunebis romeli elementebia gamoyenebuli muzaradisa da xmlis morTulobaSi?
LAYİH
Ə
adamians odiTganve uyvarda samkaulebiT morTva-mokazmva. Tavdapir-velad es samkaulebi daxocili cxovelebis eSvebisgan, niJarebisgan da Tixisgan mzaddeboda. mogvianebiT maT ukve Zvirfasi qvebisgan, meta-lebisgan da minisgan amzadebdnen.arsebobs yoveldRiuri da sadResaswaulo samkauli. daakvirdi, rogo-raa bunebis ferebi da formebi xorcSesxmuli metalisa da Zvirfasi qvebisgan damzadebul saiuveliro samkaulebSi.
adamianis Seqmnili samkaulebi8
am samkaulisTvis Zafebi da mZivebi gamoiyenes.
WriWinaWiamaia
broweuli
wiTeli qvebi metalis CarCoSi broweulis marcvlebs an namis wveTebs mogvagonebs.
farSevangi
mamakacis samkaulebi vaJkacobas, Zalasa da simamaces usvamen xazs.
Zvelad iaraRi, muzaradebi da farebi Zvirfasi TvlebiTa da WedurobiT
iyo morTuli. aseT sabrZolo aRWurvilobas meomrebi sazeimo SemTxve-
vebSi isxamdnen. brZolis velze ki sada da saimedo iaraRs iyenebdnen.
sazeimo aRlumebisa da brZolis velze gamosayenebeli farebi formiT
erTnairi iyo, morTulobiT ki _ sxvadasxvagvari.
ra gansxvavebaa adamianisa da bunebis mier Seqmnil nawarmoebebs Soris?ra masalisgan SeiZleba samkaulis damzadeba?
qameleoni
2322
ostatis rCevebi
samkaulebis damzadeba. imisaTvis, rom bunebis formebi da ferebi nakeTobaSi gamosaxon, pir-vel rigSi, xataven obieqts, Semdeg arCeven saukeTeso nimuSebs da masalas. bolos amza-deben samkauls.
daxate SenTvis yvelaze sayvareli saxis samkauli, Semdeg gaaferade misi zedapiri.
A4 formatis furceli, feradi avtokalmebi, flomasterebi, mZivebi, webo
mza samkauli.
obieqti naxatis Seqmna
detalebis dazusteba
obieqti
naxatis Seqmna
detalebis dazusteba mza samkauli
bunebis romeli elementebia gamoyenebuli muzaradisa da xmlis morTulobaSi?
LAYİH
Ə
xaliCis moxatuloba
Tvlebis meSveobiT adamianebs xaliCaze gadaaqvT is,
rasac isini bunebaSi xedaven. gameorebisas, ferad-
feradi Tvlebi qmnian moxatulobas, moxatulobebi
ki _ ornaments. moxatulobis ZiriTadi elementebia
forma, ritmi da feri.
Tvali _ mownuli kvanZi.
feris ritmiornamenti `qaravani~
ferebis kontrastigeometriuli ornamenti
formis ritmiornamenti `su~ (wyali)
safuZveli ewodeba Zafebs, romlebsac Tvlebi uWiravT.
xaliCebi Cveni saxlebis morTulobaa. maTSi bunebis silamazea
asaxuli. xaliCebs, ZiriTadad, Salis Zafebisgan qsoven. qsovis
xelovnebaSi Zafis mownul kvanZs Tvali ewodeba, xolo Zafebs,
romlebic Tvali magrdeba – safuZvels uwodeben.
ewodeba Zafebs, romlebsac Tvlebi uWiravT.
silamazea
qsovis
Zafebs,
xaliCa `Sada~
9
`ulduz~ (varskvlavi)
`buTa~ `adamiani~ `jeirani~ `aqlemi~
`el-ele~ (xelixelCakidebuli)
gameorebisas, moxatuloba `el-ele~ cekva `ialis~ mogvagonebs
moxatulobebi, romlebic azerbaijanul xaliCebSi gamoiyeneba.
g a e c a n i
rogoraa ganlagebuli xaliCaze SenTvis nacnobi moxatulobebi da ornamentebi? • riT gansxvavdeba xaliCis moxatuloba bunebrivi formebisgan?
moigone da daxate SenTvis sasurveli moxatuloba, formisa da feris ritmisa da ferebis kontrastis gaTvaliswinebiT. SegiZlia, gamoiye-no nimuSebi.
A4 formatis furceli, feradi fanqrebi, flomasterebi, avtokalmebi
moxatulobisa da ornamentis xatva
2524
gorgali _ Salis Zafi.
moxatulobis elementebi xaliCebze
ornamentimoxatuloba
LAYİH
Ə
xaliCis moxatuloba
Tvlebis meSveobiT adamianebs xaliCaze gadaaqvT is,
rasac isini bunebaSi xedaven. gameorebisas, ferad-
feradi Tvlebi qmnian moxatulobas, moxatulobebi
ki _ ornaments. moxatulobis ZiriTadi elementebia
forma, ritmi da feri.
Tvali _ mownuli kvanZi.
feris ritmiornamenti `qaravani~
ferebis kontrastigeometriuli ornamenti
formis ritmiornamenti `su~ (wyali)
safuZveli ewodeba Zafebs, romlebsac Tvlebi uWiravT.
xaliCebi Cveni saxlebis morTulobaa. maTSi bunebis silamazea
asaxuli. xaliCebs, ZiriTadad, Salis Zafebisgan qsoven. qsovis
xelovnebaSi Zafis mownul kvanZs Tvali ewodeba, xolo Zafebs,
romlebic Tvali magrdeba – safuZvels uwodeben.
feris ritmiornamenti `qaravani~
formis ritmiornamenti `su~ (wyali)
xaliCa `Sada~
9
`ulduz~ (varskvlavi)
`buTa~ `adamiani~ `jeirani~ `aqlemi~
`el-ele~ (xelixelCakidebuli)
gameorebisas, moxatuloba `el-ele~ cekva `ialis~ mogvagonebs
moxatulobebi, romlebic azerbaijanul xaliCebSi gamoiyeneba.
g a e c a n i
rogoraa ganlagebuli xaliCaze SenTvis nacnobi moxatulobebi da ornamentebi? • riT gansxvavdeba xaliCis moxatuloba bunebrivi formebisgan?
moigone da daxate SenTvis sasurveli moxatuloba, formisa da feris ritmisa da ferebis kontrastis gaTvaliswinebiT. SegiZlia, gamoiye-no nimuSebi.
moigone
A4 formatis furceli, feradi fanqrebi, flomasterebi, avtokalmebi
moxatulobisa da ornamentis xatva
2524
gorgali _ Salis Zafi.
moxatulobis elementebi xaliCebze
ornamentimoxatuloba
LAYİH
Ə
• rogoria ritmi Tevzebisa da WurWlis moxatulobaSi?
10 WurWeli Cvens saxlebSi
yvela Cvengans saxlSi aqvs WurWeli. yovel-
dRiuri WurWeli mtkice da mosaxerxe-
belia. xolo mdidrulad moxatuli servi-
zebi Cvens sufrebs sazeimo dReebSi amSve-
neben. masala, romlisganac amgvari servi-
zebi mzaddeba, Cveulebriv, faqizi da myi-
fea, forma ki ufro nazi da moxdenili.
aseT WurWels afaseben da ufrTxilde-
bian. xis WurWeli, romelic xeze Wris meTo-
diTaa damzadebuli, samzareulos samSve-
niss warmoadgens. am WurWels sxvadasxva
saSualebiT amSveneben: zogjer ferad mo-
xatulobas ukeTeben, xSirad ki xis bune-
briv faqturas utoveben.
larnakebis forma da moxatuloba bunebis
simSvenieres gamosaxavs. minis larnakebs
gamlRvali minis wveTisgan Cabervis meTo-
diT amzadeben. mxatvari-minaTmberi masa-
las sasurvel formas aniWebs. Semdeg mis
zedapirs amotvifvris meTodiT amSveneben.
Zvel droSi adamianebi Ti-xisa da spilenZis WurWels iyenebdnen. axla am nakeTobe-biT Cvens saxlebs vamSvenebT. daxelovnebuli ostatebi Ti-xis natexs Wiqad an doqad aqceven. Semdeg WurWlis ze-dapirs moxatulobiT amko-ben, WiquriT dafaraven da simyare rom miaaniWon, Ru-melSi gamowvaven.
2726
minis
gravireba da
dawaxnageba
metalze
Weduroba
da gravireba
Tixaze
Zerwva da
moxatuloba
xeze
tvifvra
da Wra
moxatuloba minis, xis, keramikisa da spilenZis WurWelze da maTi Seqmnis
saSualebebi.
I – mina
II – xe
III – Tixa
IV – brinjao
sxvadasxva masalebisgan damzadebuli WurWlis moxatvis Tamnimdevroba
es spilenZis WurWelia. spilenZi rbi-li metalia, romlisTvisac nebismieri formis micema SeiZleba. aseTi WurWlis zedapirs WedurobiT amkoben.
aseT Tixis qoTnebSi dRemde amzadeben fiTis.
vercxlis WurWeli xmare-bidan arasodes gamodis. WedurobiT Seqmnili lamazi moxatuloba am nivTebs xelovnebis nimuSebad aqcevs.
naturidan daxate sxvadasxva masalisgan damzadebuli WurWeli da Seamke moxatulobiT.
A4 formatis qaRaldis furceli, guaSi, feradi fanqrebi
ra SegiZlia Tqva WurWelze moxatulobis ritmis Sesaxeb?ratom amzadeben WurWels sxvadasxva masalisgan?
g a e c a n i
LAYİH
Ə
• rogoria ritmi Tevzebisa da WurWlis moxatulobaSi?moxatulobaSi?moxatulobaSi?
10 WurWeli Cvens saxlebSi
yvela Cvengans saxlSi aqvs WurWeli. yovel-
dRiuri WurWeli mtkice da mosaxerxe-
belia. xolo mdidrulad moxatuli servi-
zebi Cvens sufrebs sazeimo dReebSi amSve-
neben. masala, romlisganac amgvari servi-
zebi mzaddeba, Cveulebriv, faqizi da myi-
fea, forma ki ufro nazi da moxdenili.
aseT WurWels afaseben da ufrTxilde-
bian. xis WurWeli, romelic xeze Wris meTo-
diTaa damzadebuli, samzareulos samSve-
niss warmoadgens. am WurWels sxvadasxva
saSualebiT amSveneben: zogjer ferad mo-
xatulobas ukeTeben, xSirad ki xis bune-
briv faqturas utoveben.
larnakebis forma da moxatuloba bunebis
simSvenieres gamosaxavs. minis larnakebs
gamlRvali minis wveTisgan Cabervis meTo-
diT amzadeben. mxatvari-minaTmberi masa-
las sasurvel formas aniWebs. Semdeg mis
zedapirs amotvifvris meTodiT amSveneben.
Zvel droSi adamianebi Ti-xisa da spilenZis WurWels iyenebdnen. axla am nakeTobe-biT Cvens saxlebs vamSvenebT. daxelovnebuli ostatebi Ti-xis natexs Wiqad an doqad aqceven. Semdeg WurWlis ze-dapirs moxatulobiT amko-ben, WiquriT dafaraven da simyare rom miaaniWon, Ru-melSi gamowvaven.
2726
minis
gravireba da
dawaxnageba
metalze
Weduroba
da gravireba
Tixaze
Zerwva da
moxatuloba
xeze
tvifvra
da Wra
moxatuloba minis, xis, keramikisa da spilenZis WurWelze da maTi Seqmnis
saSualebebi.
da gravireba moxatuloba
gravireba da
I – mina
II – xe
III – Tixa
IV – brinjao
sxvadasxva masalebisgan damzadebuli WurWlis moxatvis Tamnimdevroba
es spilenZis WurWelia. spilenZi rbi-li metalia, romlisTvisac nebismieri formis micema SeiZleba. aseTi WurWlis zedapirs WedurobiT amkoben.
aseT Tixis qoTnebSi dRemde amzadeben fiTis.
vercxlis WurWeli xmare-bidan arasodes gamodis. WedurobiT Seqmnili lamazi moxatuloba am nivTebs xelovnebis nimuSebad aqcevs.
naturidan daxate sxvadasxva masalisgan damzadebuli WurWeli da Seamke moxatulobiT.naturidan
A4 formatis qaRaldis furceli, guaSi, feradi fanqrebi
ra SegiZlia Tqva WurWelze moxatulobis ritmis Sesaxeb?ratom amzadeben WurWels sxvadasxva masalisgan?
g a e c a n i
z
LAYİH
Ə
28
1. gansazRvre feris ritmi, formis moZraoba.
3. ipove moxatulobaSi formisa da feris ritmi, feris kontrasti.
4. daasaxele masala, romlisganac WurWelia damzadebuli.
5. ra SegiZlia Tqva WurWlis moxatulobis Sesaxeb?
2. ra bunebrivi formebi iyo am samkaulebSi gamoyenebuli?
Seamowme Seni Tavi
LAYİH
Ə
am TavSi ipovi pasuxs mTavar
SekiTxvaze.
gaigeb, raze metyveleben
tiloebi, naxatebi da qandakebebi.
gaigeb, risi Tqma unda mxatvars
Tavisi nawarmoebiT.
33mxatvris
saxelosnoSi
LAYİH
Ə
Cven irgvliv yoveldRiurad vxedavT martivsa da rTul formebs. am
formebis safuZvels geometriuli figurebi qmnis.
30 31
11 formebis mravalgvaroba 12 axlos Tu Sors
Tu yuradRebiT davakvirdebiT Cven irgvliv arsebul obieqtebs, Sevam-
CnevT, rogor icvleba maTi zomebi. rac ufro vSordebiT ama Tu im
sagnebs, miT ufro mcirdeba maTi zomebi manZilis Sesabamisad. roca
trasaze moZrav satvirTo manqanebs vuyurebT, Sors myofi manqana ufro
patara gveCveneba, vidre is, romelic axlosaa.
safuZvels geometriuli figurebi qmnis.
xvadasxva geometriuli formebis Seer-
Tebas konstruqcia ewodeba. sagnebis
umravlesoba rTuli konstruqciisaa,
anu sxvadasxva geometriuli forme-
bisgan Sedgeba.
arqiteqtoris Seqmnili nageboba, diza-
ineris gakeTebuli lampioni, meqoTnis
damzadebuli WurWeli _ es yvelaferi
geometriuli formebis SeerTebiT
iqmneba.
b. mirzazade
`naturmorti cisfer fonze~.
ra SeiZleba iTqvas naturmortis koloritze?
rogor formebs xedav am naxatze?
figurebis forma da konstru-
qcia mxatvrebs nawarmoebebis
Seqmnisas exmareba.
romeli geometriuli figurebis
danaxva SeiZleba am obieqtebze?
SenTvis nacnobi romeli sagnebi Sedgeba sami da meti geometriuli figurisgan?
daxate naxati, romelsac safuZvelad sxvadasxva moculobiTi geometriuli figurebi udevs.daxate
feradi fanqrebi, flomasterebi
daakvirdi
qamil
xanlarovi
`nakveTze~
xeebis zomebi, mdinaris napiridan
daSorebis Sesabamisad, erTmane-
Tisgan gansxvavebulia. im xeebTan
SedarebiT, romlebic Cvengan
axlosaa, Cvengan daSorebulebi
ufro patarebi Cans. Tu xatvisas
am wess daicav, sworad Sesrule-
buli namuSevari gamogiva.
am wesis Sesabami-
sad, mxatvar k. xa-
nlarovis tilo-
ze axlos myofi
qalebis figurebi
ufro didia, vid-
re Sors myofTa
figurebi.
• ra moxdeba, Tu xatvisas axlo da Sor manZils ar gaviTvaliswinebT?
daimaxsovreobieqtebi, romlebic axlosaa, garkveviT da realur zomebSi Cans, xolo is obieqtebi, romlebic Sorsaa, ufro bundovania da patarac gveCveneba.
daxate rame Seni survilisamebr da gaiTvaliswine axlo da Sori manZili.
guaSi, flomasterebi, pastelis carcebi
LAYİH
Ə
Cven irgvliv yoveldRiurad vxedavT martivsa da rTul formebs. am
formebis safuZvels geometriuli figurebi qmnis.
30 31
11 formebis mravalgvaroba 12 axlos Tu Sors
Tu yuradRebiT davakvirdebiT Cven irgvliv arsebul obieqtebs, Sevam-
CnevT, rogor icvleba maTi zomebi. rac ufro vSordebiT ama Tu im
sagnebs, miT ufro mcirdeba maTi zomebi manZilis Sesabamisad. roca
trasaze moZrav satvirTo manqanebs vuyurebT, Sors myofi manqana ufro
patara gveCveneba, vidre is, romelic axlosaa.
xvadasxva geometriuli formebis Seer-
Tebas konstruqcia ewodeba. sagnebis
umravlesoba rTuli konstruqciisaa,
anu sxvadasxva geometriuli forme-
bisgan Sedgeba.
arqiteqtoris Seqmnili nageboba, diza-
ineris gakeTebuli lampioni, meqoTnis
damzadebuli WurWeli _ es yvelaferi
geometriuli formebis SeerTebiT
iqmneba.
b. mirzazade
`naturmorti cisfer fonze~.
ra SeiZleba iTqvas naturmortis koloritze?
rogor formebs xedav am naxatze?
figurebis forma da konstru-
qcia mxatvrebs nawarmoebebis
Seqmnisas exmareba.
romeli geometriuli figurebis
danaxva SeiZleba am obieqtebze?
SenTvis nacnobi romeli sagnebi Sedgeba sami da meti geometriuli figurisgan?
daxate naxati, romelsac safuZvelad sxvadasxva moculobiTi geometriuli figurebi udevs.
feradi fanqrebi, flomasterebi
daakvirdi
qamil
xanlarovi
`nakveTze~
xeebis zomebi, mdinaris napiridan
daSorebis Sesabamisad, erTmane-
Tisgan gansxvavebulia. im xeebTan
SedarebiT, romlebic Cvengan
axlosaa, Cvengan daSorebulebi
ufro patarebi Cans. Tu xatvisas
am wess daicav, sworad Sesrule-
buli namuSevari gamogiva.
am wesis Sesabami-
sad, mxatvar k. xa-
nlarovis tilo-
ze axlos myofi
qalebis figurebi
ufro didia, vid-
re Sors myofTa
figurebi.
• ra moxdeba, Tu xatvisas axlo da Sor manZils ar gaviTvaliswinebT?
daimaxsovreobieqtebi, romlebic axlosaa, garkveviT da realur zomebSi Cans, xolo is obieqtebi, romlebic Sorsaa, ufro bundovania da patarac gveCveneba.
daxate rame Seni survilisamebr da gaiTvaliswine axlo da Sori manZili.daxate
guaSi, flomasterebi, pastelis carcebi
LAYİH
Ə
3332
13 kompozicia saxviT xelovnebaSi
saxviT xelovnebaSi nebismieri gamosaxuleba kompoziciiT iwyeba. kom-pozicia naxatis calkeuli nawilebis Serwyma da furcelze sworad
ganTavsebaa, rac naxats erT mTlianobad aqcevs.
naxatis Seqmnisas obieqtebi masze ise unda ganvaTavsoT, rom mTavari da
damxmare elementebis kavSiri mkafiod gamoxatavdes nawarmoebis Sina-
arss, xolo adamianma, romelic naxats Sexedavs, dainaxos, ra mSvenieria
gamosaxuleba. gamosaxulebis elementebs Soris aseT kavSirs kompo-
zicia ewodeba.
eskizebi da elementebis etiudebi.
eskizi _ nawarmoebis Canaxati. mTavari kompozicia, Sesrulebuli
fanqriT.
gaecani
dasrulebuli naxati.
m. guseinovi `patara mxatvari~
daimaxsovreeskizi _ naxatis Canafiqris Savi varianti.etiudi _ formis Sesaswavlad naturidan Sesrulebuli namuSevari.
ostatis rCevebi
naturmortis Seqmnisas kompoziciis sizuste furcelze sagnebis ganTav-sebiT ganisazRvreba.
·
·
·
ra aris kompozicia?
risTvisaa saWiro eskizi?
icav Tu ara kompoziciis wesebs eskizisa Tu etiudis Seqmnisas?
daxate etiudi an eskizi nebismier Temaze, kompoziciis sizustis gaTvaliswinebiT.
flomasterebi, feradi fanqrebi
gamosaxuleba Zalian pataraa da zeviTaa aweuli.
gamosaxuleba sworadaaganTavsebuli.
gamosaxuleba Zalian didia.
gamosaxulebaZalian pataraa da qveviTaa daweuli.
naxatis Seqmnisas mxatvari jer mis eskizs, etiuds an Canaxats akeTebs. Semdeg igi Cafiqrebuli naxatis kompoziciis horizontalur an verti-kalur formats gansazRvravs.
LAYİH
Ə
3332
13 kompozicia saxviT xelovnebaSi
saxviT xelovnebaSi nebismieri gamosaxuleba kompoziciiT iwyeba. kom-pozicia naxatis calkeuli nawilebis Serwyma da furcelze sworad
ganTavsebaa, rac naxats erT mTlianobad aqcevs.
naxatis Seqmnisas obieqtebi masze ise unda ganvaTavsoT, rom mTavari da
damxmare elementebis kavSiri mkafiod gamoxatavdes nawarmoebis Sina-
arss, xolo adamianma, romelic naxats Sexedavs, dainaxos, ra mSvenieria
gamosaxuleba. gamosaxulebis elementebs Soris aseT kavSirs kompo-
zicia ewodeba.
eskizebi da elementebis etiudebi.eskizebi da elementebis etiudebi.
eskizi _ nawarmoebis Canaxati. mTavari kompozicia, Sesrulebuli
fanqriT.
gaecani
dasrulebuli naxati.
m. guseinovi `patara mxatvari~
daimaxsovreeskizi _ naxatis Canafiqris Savi varianti.etiudi _ formis Sesaswavlad naturidan Sesrulebuli namuSevari.
ostatis rCevebi
naturmortis Seqmnisas kompoziciis sizuste furcelze sagnebis ganTav-sebiT ganisazRvreba.
·
·
·
ra aris kompozicia?
risTvisaa saWiro eskizi?
icav Tu ara kompoziciis wesebs eskizisa Tu etiudis Seqmnisas?
daxate etiudi an eskizi nebismier Temaze, kompoziciis sizustis gaTvaliswinebiT.daxate
flomasterebi, feradi fanqrebi
gamosaxuleba Zalian pataraa da zeviTaa aweuli.
gamosaxuleba sworadaaganTavsebuli.
gamosaxuleba Zalian didia.
gamosaxulebaZalian pataraa da qveviTaa daweuli.
naxatis Seqmnisas mxatvari jer mis eskizs, etiuds an Canaxats akeTebs. Semdeg igi Cafiqrebuli naxatis kompoziciis horizontalur an verti-kalur formats gansazRvravs.
LAYİH
Ə
3534
14 naturmorti spilenZis WurWliT
nivTebs, romlebsac adamiani iyenebs, bevri ram SeuZliaT, mogviTxron
TavianTi mflobelis Sesaxeb, im drois Sesaxeb, romelSic igi cxovrobs.
naxats, romelzedac mxolod sagnebia gamosaxuli, naturmorti ewodeba.
naturmortSi Zalian mniSvnelovania nivTebis sworad gamosaxva. erTi da igive nivTebi, gamomdinare im ferebidan, romlebiTac isinia daxatuli, SeiZleba sxvadasxvanairad gamoiyurebodes: sazeimod an sevdianad, mxi-arulad an mitovebulad. ra nivTebisgan Sedgeba naturmorti, amas mniSvneloba ara aqvs.
m. orujevi „samovrebi“
naturmorti (franguli sityvidan) _ `aracocxali bunebis gamosaxulebas~ niSnavs.
daimaxsovre
daxate naturmorti spilenZis WurWliT. SegiZlia mocemuli nimuSebi gamoiyeno.
guaSi, akvareli, pastelis carcebi
g a e c a n i
azerbaijaneli ostatebis mier damzadebuli spilenZis WurWeli.
·
·
ra sagnebia gamosaxuli naxatebze?
isaubre am naturmortebis koloritisa da ferTa ganwyobis Sesaxeb
.
1 2
3 4
spilenZis qvabi serpuSi serniji rodini sexengi
naturmorti ewodeba.
LAYİH
Ə
3534
14 naturmorti spilenZis WurWliT
nivTebs, romlebsac adamiani iyenebs, bevri ram SeuZliaT, mogviTxron
TavianTi mflobelis Sesaxeb, im drois Sesaxeb, romelSic igi cxovrobs.
naxats, romelzedac mxolod sagnebia gamosaxuli, naturmorti ewodeba.
naturmortSi Zalian mniSvnelovania nivTebis sworad gamosaxva. erTi da igive nivTebi, gamomdinare im ferebidan, romlebiTac isinia daxatuli, SeiZleba sxvadasxvanairad gamoiyurebodes: sazeimod an sevdianad, mxi-arulad an mitovebulad. ra nivTebisgan Sedgeba naturmorti, amas mniSvneloba ara aqvs.
m. orujevi „samovrebi“
naturmorti (franguli sityvidan) _ `aracocxali bunebis gamosaxulebas~ niSnavs.
daimaxsovre
daxate naturmorti spilenZis WurWliT. SegiZlia mocemuli nimuSebi gamoiyeno.daxate naturmorti spilenZis WurWliT. SegiZlia mocemuli
guaSi, akvareli, pastelis carcebi
g a e c a n i
azerbaijaneli ostatebis mier damzadebuli spilenZis WurWeli.
·
·
ra sagnebia gamosaxuli naxatebze?
isaubre am naturmortebis koloritisa da ferTa ganwyobis Sesaxeb
.
1 2
3 4
spilenZis qvabi serpuSi serniji rodini sexengi
LAYİH
Ə
3736
15 portreti
mxatvris naxatze pirvel adgilze yovelTvis adamiania. muzeumebSi
naxatebis daTvalierebisas naxav, rogor gamoiyurebodnen adamianebi
sxvadasxva epoqaSi. portreti adamianis Sinagan samyarosac asaxavs.
mxatvari yovelTvis cdilobs, ukeT Seicnos da gadmosces im adamianis
xasiaTis Taviseburebebi, romlis portretsac xatavs.
arsebobs iseTi portretebi, sadac adami-
anis gamosaxuleba garemomcveli sagnebis
meSveobiT iqmneba. portretis detalebi _
tanisamosi, sagnebi, poza, romelSic adami-
ania gamosaxuli _ SemTxveviTi araa. es
yvelaferi mxatvris mier gulmodginedaa
SerCeuli da imaze metyvelebs, Tu sad
cxovrobda da ras saqmianobda adamiani.
portreti franguli sityvaa da `zust Strixebs~ niSnavs.
daimaxsovre
16 naxatebi yofiT Temebze
mxatvrebs yovelTvis izidavda adamianis yofa-cxovreba. isini cdi-
lobdnen, TavianT nawarmoebebSi aesaxaT adamianebis yoveldRiuri Sro-
ma da yofa. aseT naxatebs saxelwodebac Sesabamisi aqvT _ yofiTi
naxatebi. isini saSualebas gvaZlevs, davinaxoT da gavacnobieroT, Tu
ramdenad saintereso da mniSvnelovania Cveni cxovrebis yoveli momenti.
gafar seifulaevi. `mTaSi~
·
·
riT gansxvavdeba portreti siuJeturi naxatisgan?
Seni cxovrebis romeli mniSvnelovani movlena dagamaxsovrda?
· romeli mxatvrebis portretul naxatebs icnob?
daxate SenTvis Zvirfasi adamianis portreti ise, rom gasagebi iyos misi profesia.
daxate SenTvis Zvirfasi adamianis
guaSi, pastelis carcebi
rasim babaevi.
`meCaixane mamedi~
daxate adamianis yoveldRiuri cxovrebis amsaxveli naxati.
guaSi, pastelis carcebi, flomasterebi
b. mirzazade. `mecxovele~ t. salaxovi. `menavTobe~
•
•
ra detalebi ipyroben yuradRebas portretze?
isaubre portretis
koloritis Sesaxeb.
moswavleebis mier guaSiT
Sesrulebuli naxatebi
LAYİH
Ə
3736
15 portreti
mxatvris naxatze pirvel adgilze yovelTvis adamiania. muzeumebSi
naxatebis daTvalierebisas naxav, rogor gamoiyurebodnen adamianebi
sxvadasxva epoqaSi. portreti adamianis Sinagan samyarosac asaxavs.
mxatvari yovelTvis cdilobs, ukeT Seicnos da gadmosces im adamianis
xasiaTis Taviseburebebi, romlis portretsac xatavs.
arsebobs iseTi portretebi, sadac adami-
anis gamosaxuleba garemomcveli sagnebis
meSveobiT iqmneba. portretis detalebi _
tanisamosi, sagnebi, poza, romelSic adami-
ania gamosaxuli _ SemTxveviTi araa. es
yvelaferi mxatvris mier gulmodginedaa
SerCeuli da imaze metyvelebs, Tu sad
cxovrobda da ras saqmianobda adamiani.
portreti franguli sityvaa da `zust Strixebs~ niSnavs.
daimaxsovre
16 naxatebi yofiT Temebze
mxatvrebs yovelTvis izidavda adamianis yofa-cxovreba. isini cdi-
lobdnen, TavianT nawarmoebebSi aesaxaT adamianebis yoveldRiuri Sro-
ma da yofa. aseT naxatebs saxelwodebac Sesabamisi aqvT _ yofiTi
naxatebi. isini saSualebas gvaZlevs, davinaxoT da gavacnobieroT, Tu
ramdenad saintereso da mniSvnelovania Cveni cxovrebis yoveli momenti.
gafar seifulaevi. `mTaSi~
·
·
riT gansxvavdeba portreti siuJeturi naxatisgan?
Seni cxovrebis romeli mniSvnelovani movlena dagamaxsovrda?
· romeli mxatvrebis portretul naxatebs icnob?
daxate SenTvis Zvirfasi adamianis portreti ise, rom gasagebi iyos misi profesia.
guaSi, pastelis carcebi
rasim babaevi.
`meCaixane mamedi~
daxate adamianis yoveldRiuri cxovrebis amsaxveli naxati.daxate adamianis yoveldRiuri cxovrebis amsaxveli naxati.
guaSi, pastelis carcebi, flomasterebi
b. mirzazade. `mecxovele~ t. salaxovi. `menavTobe~
•
•
ra detalebi ipyroben yuradRebas portretze?
isaubre portretis
koloritis Sesaxeb.
moswavleebis mier guaSiT
Sesrulebuli naxatebi
LAYİH
Ə
ganjelis `Svidi mzeTunaxavi~, m. f. axundovis `mola ibrahim-halili,
alqimikosi~, s.s. axundovis ̀ Savtuxa~.
gansakuTrebiT cnobilia misi miniaturebi `azerbaijani~, `SuSa~, `Se-
maxa~, `baqo~ da sxv. mxatvris eskizebis mixedviT mravali siuJeturi
xaliCa Seiqmna.
`SuSa~
amir saxliali oRlu gajievi (1899-1972)
azerbaijanis xelovnebis damsaxurebuli moRvawe amir
gajievi grafikosi, ilustratori da plakatisti iyo.
igi azerbaijanuli samxatvro skolis erT-erTi fuZem-
debelia.
man Seqmna ilustraciebi Semdegi wignebisaTvis: nizami
17 azerbaijaneli mxatvrebi
beukaga meSadi oRlu mirzazade (1921-2007)
beukaga mirzazade azerbaijanis saxalxo mxatvaria. man
mravali istoriuli siuJetis nawarmoebi, portreti,
naturmorti da peizaJi daxata. b. mirzazade speqtakle-
bisTvis dekoraciebsa da kostiumebsac qmnida. amitom
mas Teatraluri mxatvaric SeiZleba ewodos. misi naxa-
tebis xalxuri koloriti mxolod azerbaijanSi rodia
dafasebuli _ mxatvris namuSevrebi msoflios mraval
muzeumSia daculi. iseT tiloebSi, rogorebicaa
`navTobis sarewebze”, ̀ bambis krefa~, ̀ SuadRe~, ̀ kas-
piis menavTobebi~, sxvadasxva profesiis adamianebis
metyveli saxeebia Seqmnili. naxatebi `rezervu-
arebi~, ̀ saRamos baqo~, ̀ lenqoranis peizaJi~ peizaJis
JanrSia Seqmnili da Cveni miwa-wylis silamazes
gadmoscems. portretebSi `diriJori niazi~, `moce-
kvave r. axundova~, ̀ aSuRi aleskeri~ mxatvarma osta-
turad gamosaxa cnobili adamianebi, maTi gataceba
sakuTari profesiiT.
`mwvelavi~
`diriJori niazi~
`SuadRe~
3938
moiZie da warmoadgine damatebiTi informacia mxatvrebis Semoqmedebis Sesaxeb.
• gadmoeci is ganwyoba, romliTac gamsWvalulia mxatvris nawarmoebebi.gviambe, ras xedav naxatebze.
` Zveli yofis scena” ilustracia satiruli
JurnalisTvis `zRarbi~
LAYİH
Ə
ganjelis `Svidi mzeTunaxavi~, m. f. axundovis `mola ibrahim-halili,
alqimikosi~, s.s. axundovis ̀ Savtuxa~.
gansakuTrebiT cnobilia misi miniaturebi `azerbaijani~, `SuSa~, `Se-
maxa~, `baqo~ da sxv. mxatvris eskizebis mixedviT mravali siuJeturi
xaliCa Seiqmna.
`SuSa~
amir saxliali oRlu gajievi (1899-1972)
azerbaijanis xelovnebis damsaxurebuli moRvawe amir
gajievi grafikosi, ilustratori da plakatisti iyo.
igi azerbaijanuli samxatvro skolis erT-erTi fuZem-
debelia.
man Seqmna ilustraciebi Semdegi wignebisaTvis: nizami
17 azerbaijaneli mxatvrebi
beukaga meSadi oRlu mirzazade (1921-2007)
beukaga mirzazade azerbaijanis saxalxo mxatvaria. man
mravali istoriuli siuJetis nawarmoebi, portreti,
naturmorti da peizaJi daxata. b. mirzazade speqtakle-
bisTvis dekoraciebsa da kostiumebsac qmnida. amitom
mas Teatraluri mxatvaric SeiZleba ewodos. misi naxa-
tebis xalxuri koloriti mxolod azerbaijanSi rodia
dafasebuli _ mxatvris namuSevrebi msoflios mraval
muzeumSia daculi. iseT tiloebSi, rogorebicaa
`navTobis sarewebze”, ̀ bambis krefa~, ̀ SuadRe~, ̀ kas-
piis menavTobebi~, sxvadasxva profesiis adamianebis
metyveli saxeebia Seqmnili. naxatebi `rezervu-
arebi~, ̀ saRamos baqo~, ̀ lenqoranis peizaJi~ peizaJis
JanrSia Seqmnili da Cveni miwa-wylis silamazes
gadmoscems. portretebSi `diriJori niazi~, `moce-
kvave r. axundova~, ̀ aSuRi aleskeri~ mxatvarma osta-
turad gamosaxa cnobili adamianebi, maTi gataceba
sakuTari profesiiT.
`mwvelavi~
`diriJori niazi~
`SuadRe~
3938
moiZie da warmoadgine damatebiTi informacia mxatvrebis Semoqmedebis Sesaxeb.
• gadmoeci is ganwyoba, romliTac gamsWvalulia mxatvris nawarmoebebi.gviambe, ras xedav naxatebze.
` Zveli yofis scena” ilustracia satiruli
JurnalisTvis `zRarbi~
LAYİH
Ə
4140
18 ferwera
bunebaSi yvelafers Tavisi feri aqvs. bunebis ferebis mTeli simdidre
ferweraSi poulobs asaxvas. ferwera saxviTi xelovnebis dargia,
romlis nawarmoebebic saRebavebis meSveobiT iqmneba. ferweris mTvari
mxatvrul-gamomsaxvelobiTi saSualebaa da feria.ferweruli nawarmoebebi iqmneba tiloze, qaRaldze, muyaoze da
kedelze. ferweraSi iyeneben iseT saRebavebs, rogorebicaa guaSi da
akvareli. unda gvaxsovdes, rom saRebavebs garkveuli Taviseburebebi
axasiaTebs. gaixsene, riT gansxvavdeba akvareli guaSisagan?
laqa
·
·
gansazRvre naxatebis koloriti. Seadare es ori namuSevari erTmaneTs. saRebavebis datanis ra saSualebebi aris aq gamoyenebuli?
ra ganwyobas qmnian es naxatebi?
saxviTi xelovneba _ mxatvrebis mier Seqmnili gasaocari samyaro, sadac mxatvroba, grafika da gamoyenebiTi xelovneba sicocxlis mTel mravalferovnebas asaxavs.
ostatis rCevebi
akvarelisa da guaSis gamoyenebiT daxate SenTvis sasurveli suraTi.
akvareli, guaSi
akvareliT muSaobisas TeTr saRebavs
ar iyeneben. akvarelSi TeTri feris
rols qaRaldi asrulebs. muSaobisas
funjs aucileblad kargad asveleben
wyalSi.
guaSiT muSaobisas wyali cotaa saWi-
ro. gaSrobis Semdeg gamosaxulebis
zedapirze Sesworebis Setana SeiZleba
nebismieri saRebaviT, TeTriTac ki.
akvareliT Sesrulebuli naxati guaSiT Sesrulebuli naxati
1. gansazRvre, romeli moculobiTi figurebi udevs am sagnebs safuZvlad.
2. yuradReba miaqcie xeebis, gorakebisa da mTebis zomebs. ra gansxvavebas amCnev axlos mdebare da Sors mdebare obieqtebs Soris?
3. miuTiTe da daasaxele amir gajievisa da beukaga mirzazades nawarmoebebi. gansazRvre, saxviTi xelovnebis romel Janrs miekuTvneba isini.
4. daasaxele naturmortis, portretisa da yofiTi Temis Janris naxatebi mocemuli TanmimdevrobiT.
5. ra SeiZleba iTqvas nawarmoebebis kompoziciis Sesaxeb? rogor Seqmnes mxatvrebma TavianT namuSevrebSi kompozicia?
1 2 3
naturmorti portreti yofiTi Tema.
Seamowme Seni Tavi
LAYİH
Ə
4140
18 ferwera
bunebaSi yvelafers Tavisi feri aqvs. bunebis ferebis mTeli simdidre
ferweraSi poulobs asaxvas. ferwera saxviTi xelovnebis dargia,
romlis nawarmoebebic saRebavebis meSveobiT iqmneba. ferweris mTvari
mxatvrul-gamomsaxvelobiTi saSualebaa da feria.ferweruli nawarmoebebi iqmneba tiloze, qaRaldze, muyaoze da
kedelze. ferweraSi iyeneben iseT saRebavebs, rogorebicaa guaSi da
akvareli. unda gvaxsovdes, rom saRebavebs garkveuli Taviseburebebi
axasiaTebs. gaixsene, riT gansxvavdeba akvareli guaSisagan?
laqa
·
·
gansazRvre naxatebis koloriti. Seadare es ori namuSevari erTmaneTs. saRebavebis datanis ra saSualebebi aris aq gamoyenebuli?
ra ganwyobas qmnian es naxatebi?
saxviTi xelovneba _ mxatvrebis mier Seqmnili gasaocari samyaro, sadac mxatvroba, grafika da gamoyenebiTi xelovneba sicocxlis mTel mravalferovnebas asaxavs.
ostatis rCevebi
akvarelisa da guaSis gamoyenebiT daxate SenTvis sasurveli suraTi. akvarelisa da guaSis gamoyenebiT daxate SenTvis sasurveli suraTi.
akvareli, guaSi
akvareliT muSaobisas TeTr saRebavs
ar iyeneben. akvarelSi TeTri feris
rols qaRaldi asrulebs. muSaobisas
funjs aucileblad kargad asveleben
wyalSi.
guaSiT muSaobisas wyali cotaa saWi-
ro. gaSrobis Semdeg gamosaxulebis
zedapirze Sesworebis Setana SeiZleba
nebismieri saRebaviT, TeTriTac ki.
akvareliT Sesrulebuli naxati guaSiT Sesrulebuli naxati
1. gansazRvre, romeli moculobiTi figurebi udevs am sagnebs safuZvlad.
2. yuradReba miaqcie xeebis, gorakebisa da mTebis zomebs. ra gansxvavebas amCnev axlos mdebare da Sors mdebare obieqtebs Soris?
3. miuTiTe da daasaxele amir gajievisa da beukaga mirzazades nawarmoebebi. gansazRvre, saxviTi xelovnebis romel Janrs miekuTvneba isini.
4. daasaxele naturmortis, portretisa da yofiTi Temis Janris naxatebi mocemuli TanmimdevrobiT.
5. ra SeiZleba iTqvas nawarmoebebis kompoziciis Sesaxeb? rogor Seqmnes mxatvrebma TavianT namuSevrebSi kompozicia?
1 2 3
naturmorti portreti yofiTi Tema.
Seamowme Seni Tavi
LAYİH
Ə
grifeli
4342
grafika ewodeba gamosaxulebas, romelic mxatvris mier qaRaldis
furcelze an muyaoze fanqris, naxSiris an funjis meSveobiT iqmneba.
xazi, Strixi, toni _ grafikis mTavari gamomsaxvelobiTi saSualebebia.
19 grafika
mTavari gamomsaxvelobiTi saSualebebi: xazi, Strixi, toni
daimaxsovre
xazi
xazi gamoyofs erTmaneTisagan sagnis formasa da garemomcvel garemos,
gansazRvravs siluetsa da detalebs. xazebis meSveobiT metyveli saxe-
ebis Seqmna SeiZleba.
Strixi
Strixi mokle xazia. Strixebi arsebobs mokle da grZeli, viwro da
farTo, swori da daxrili, klaknili da jvaredini.
tuSiT Sesrulebuli naxatebi
riTi gansxvavdeba grafika ferwerisgan?
Strixis meSveobiT mxatvari formasa da moculobas, Suqsa
da Crdils xatavs. Tavdapirvelad naxati mkrTali Stri-
xebiT ixateba, rac dazustebisa da gasworebis saSualebas
iZleva.
ostatis rCevebi
fanqriT muSaobis unars SeiZen mas Semdeg, roca daStrixvas, tonirebas, gaWimvas, grexas da Sezelvas iswavli.
tonireba aris daStrixva, romelSic Strixebi erTmaneTSi gadadis.
tonireba aris daStrixva rodesac Strixebi erTmaneTSi gadadis.
gaWimva garkveuli TanmimdevrobiT (yvelaze muqidan da yvelaze bacamde) ganlagebuli elferebis rigs gulisxmobs.
toniqaRaldze grifelis garkveuli wesiT daWeris gziT SegviZlia sasurveli elferis miReba. rac ufro Zli-erad vaWerT, miT ufro muqia toni, rac naklebad _ miT ufro mkrTalia. imisaTvis, rom toni gavaZlieroT, dasaSvebia daStrixvis erT fenaze meore fenis datana.
daStrixvis yvelaze mkrTali toni qaRaldis TeTri feria.
daimaxsovre
Strixebisa da tonis gamoyenebiT daxate SenTvis sasurveli suraTi.
ubralo fanqari, Savi heliumis kalami, flomasteri, pastelis carcebi
g a e c a n i
LAYİH
Ə
grifeli
4342
grafika ewodeba gamosaxulebas, romelic mxatvris mier qaRaldis
furcelze an muyaoze fanqris, naxSiris an funjis meSveobiT iqmneba.
xazi, Strixi, toni _ grafikis mTavari gamomsaxvelobiTi saSualebebia.
19 grafika
mTavari gamomsaxvelobiTi saSualebebi: xazi, Strixi, toni
daimaxsovre
xazi
xazi gamoyofs erTmaneTisagan sagnis formasa da garemomcvel garemos,
gansazRvravs siluetsa da detalebs. xazebis meSveobiT metyveli saxe-
ebis Seqmna SeiZleba.
Strixi
Strixi mokle xazia. Strixebi arsebobs mokle da grZeli, viwro da
farTo, swori da daxrili, klaknili da jvaredini.
tuSiT Sesrulebuli naxatebi
riTi gansxvavdeba grafika ferwerisgan?
Strixis meSveobiT mxatvari formasa da moculobas, Suqsa
da Crdils xatavs. Tavdapirvelad naxati mkrTali Stri-
xebiT ixateba, rac dazustebisa da gasworebis saSualebas
iZleva.
ostatis rCevebi
fanqriT muSaobis unars SeiZen mas Semdeg, roca daStrixvas, tonirebas, gaWimvas, grexas da Sezelvas iswavli.
tonireba aris daStrixva, romelSic Strixebi erTmaneTSi gadadis.
tonireba aris daStrixva rodesac Strixebi erTmaneTSi gadadis.
gaWimva garkveuli TanmimdevrobiT (yvelaze muqidan da yvelaze bacamde) ganlagebuli elferebis rigs gulisxmobs.
toniqaRaldze grifelis garkveuli wesiT daWeris gziT SegviZlia sasurveli elferis miReba. rac ufro Zli-erad vaWerT, miT ufro muqia toni, rac naklebad _ miT ufro mkrTalia. imisaTvis, rom toni gavaZlieroT, dasaSvebia daStrixvis erT fenaze meore fenis datana.
daStrixvis yvelaze mkrTali toni qaRaldis TeTri feria.
daimaxsovre
Strixebisa da tonis gamoyenebiT daxate SenTvis sasurveli suraTi. Strixebisa da tonis gamoyenebiT daxate SenTvis sasurveli suraTi.
ubralo fanqari, Savi heliumis kalami, flomasteri, pastelis carcebi
g a e c a n i
LAYİH
Ə
gaecani
es sainteresoa
gaecani
20 dekoratiul-gamoyenebiTi xelovneba
yoveldRiur yofa-cxovrebaSi adamiani mxatvrulad gaformebul mra-val nivTs _ WurWels, avejs, qsovilebs, tanisamoss, iuvelirul nawarms _ iyenebs. es yvelaferi dekoratiul-gamoyenebiT xelovnebas miekuTvneba. xelovnebis am dargSi yvela obieqti samkaulad SeiZleba vaqcioT.arsebobis dekoratiul-gamoyenebiTi xelovnebis sxvadasxva saxeobebi: magaliTad, mozaika (gamosaxuleba, romelic sxvadasxva feris kera-mikuli natexebis SeerTebiT miiReba), Wra (moxatuloba, romelic xeze, qvaze an Zvalze amokveTiT miiReba), vitraJi (gamosaxuleba, romelic Sesrulebulia minaze an miniT), Sebeke (gamosaxuleba romelic sxvadasxva feris SuSebisa da xisgan miiReba).
es Tasi vercxlisa da qarvisganaa damzadebuli
mozaika vitraJi xeze Wra
metalis Robe
Sebeke
kontrastuli ferebi dekorSi
lamazi dekoris Seqmna ori feris gamoyenebiT SegviZlia.
sami kontrastuli feris sxvadasxvagvarad SexamebiT aseTi dekoris Seqmna SeiZleba.
oTxi feris gamoyenebiT dekoris meti mravalferovneba miiReba.dekoris Seqmnisas figurebis gadakveTis adgilebis sxva feriT gamoyofa sjobs.
aseTi dekoriT SeiZleba movrToT xelsaxoci, saqaRalde, fardebi da sxva nivTebi.
• ra mniSvneloba aqvs dekoratiul-gamoyenebiT xelovnebas adamianis cxovrebaSi?
Spaleri, fardebi, gadasafareblebi, sufrebi da qaRaldis xelsaxocebi aseve dekoratiul-gamoyenebiT xelovnebis nimuSebia.
ori an sami kontrastuli feris sxvadasxva elferis gamoyenebiT uamravi feradovani nakeTobis Seqmna SeiZleba.
4544
daxate dekoratiul-gamoyenebiTi xelovnebis romelime saxeobis nimuSi.
guaSi, feradi avtokalmebi, flomasterebi
LAYİH
Ə
gaecani
es sainteresoa
gaecani
20 dekoratiul-gamoyenebiTi xelovneba
yoveldRiur yofa-cxovrebaSi adamiani mxatvrulad gaformebul mra-val nivTs _ WurWels, avejs, qsovilebs, tanisamoss, iuvelirul nawarms _ iyenebs. es yvelaferi dekoratiul-gamoyenebiT xelovnebas miekuTvneba. xelovnebis am dargSi yvela obieqti samkaulad SeiZleba vaqcioT.arsebobis dekoratiul-gamoyenebiTi xelovnebis sxvadasxva saxeobebi: magaliTad, mozaika (gamosaxuleba, romelic sxvadasxva feris kera-mikuli natexebis SeerTebiT miiReba), Wra (moxatuloba, romelic xeze, qvaze an Zvalze amokveTiT miiReba), vitraJi (gamosaxuleba, romelic Sesrulebulia minaze an miniT), Sebeke (gamosaxuleba romelic sxvadasxva feris SuSebisa da xisgan miiReba).
es Tasi vercxlisa da qarvisganaa damzadebuli
mozaika vitraJi xeze Wra
metalis Robe
Sebeke
kontrastuli ferebi dekorSi
lamazi dekoris Seqmna ori feris gamoyenebiT SegviZlia.
sami kontrastuli feris sxvadasxvagvarad SexamebiT aseTi dekoris Seqmna SeiZleba.
oTxi feris gamoyenebiT dekoris meti mravalferovneba miiReba.dekoris Seqmnisas figurebis gadakveTis adgilebis sxva feriT gamoyofa sjobs.
aseTi dekoriT SeiZleba movrToT xelsaxoci, saqaRalde, fardebi da sxva nivTebi.
• ra mniSvneloba aqvs dekoratiul-gamoyenebiT xelovnebas adamianis cxovrebaSi?
Spaleri, fardebi, gadasafareblebi, sufrebi da qaRaldis xelsaxocebi aseve dekoratiul-gamoyenebiT xelovnebis nimuSebia.
ori an sami kontrastuli feris sxvadasxva elferis gamoyenebiT uamravi feradovani nakeTobis Seqmna SeiZleba.
4544
daxate dekoratiul-gamoyenebiTi xelovnebis romelime saxeobis nimuSi.daxate dekoratiul-gamoyenebiTi xelovnebis romelime saxeobis nimuSi.
guaSi, feradi avtokalmebi, flomasterebi
LAYİH
Ə
46 47
mxatvar-ilustratori21
wignebi, romlebsac yoveldRiurad iyeneb, mxatvar-ilustratoris Se-moqmedebis nayoficaa. daakvirdi Sens wignebis Taros: saxelmZRvanelo-
wigni garekaniT iwyeba. garekanis mixedviT iolad mixvdebi, raze
mogviTxrobs wigni. garekani SeiZleba iyos magari da rbili. Sexedav Tu
ara wigns, maSinve warmoidgen, Tu razea igi.
garekanze muSaobisas, mxatvari saTaurisTvis itovebs adgils da
sxvadasxva formisa da feris Srifts arCevs.
daimaxsovre
ilustracia _ laTinuri sityvidan momdinareobs da `TvalsaCino gamosaxulebas~ niSnavs. ilustracia teqstisTvis Seqmnili naxatia.miniatura _ italiuri sityvidan momdinareobs da Zvel xelnawerebSi saxviTi xelovnebis patara zomis nawarmoebs niSnavs.
· daaTvaliere Seni wignebi. romeli ilustraciebi mogwons yvelaze
metad? daimaxsovre im mxatvrebis saxelebi, vinc am wignebis
ilustraciebi Seqmna.
saxelmZRvaneloze an zRaprebis wignze muSaobisas mxatvari cdilobs, erTi SexedvisTanave gasagebi gaxados, ris Sesaxeb mogviTxrobs wigni. saskolo saxelmZRvaneloebis ilustraciebi martivi da TvalsaCinoa. es imisTvis keTdeba, rom moswavlem advilad gaigos da aiTvisos saswavlo masala. ai, zRaprebs ki uCveulo asoebi da feradovani ilustraciebi Seefereba.
patara bavSvebisTvis wign-saTamaSoebs akeTeben, romlebic pirdapir
jadosnuria! es dasakeci wignebi, sqeli da magari furclebiT, maTTvisaa
gankuTvnili, vinc jer kiTxva ar icis, magram wignis daTvaliereba ki
ainteresebs.
airCie zRapari da Seecade, misTvis ilustracia Seqmna. SegiZlia, wignis uCveulo forma moigono. ar dagaviwydes, rom yvela wigni garekaniT iwyeba.
guaSi, feradi avtokalmebi, flomasterebi, feradi qaRaldi, muyao, webo
ici Tu ara, rom?Zvelad aRmosavleTSi didebulebs Zvirfasi da
mdidruli samkauli uyvardaT. is wignebic, rom-
lebsac isini iyenebdnen, ostaturad iyo mor-
Tuli patar-patara naxatebiT, romlebsac dRes
miniaturebs uwodeben. Zvirfasi xelnaweri mo-
sarTavad mxatvar-ilustrators didi nebis-
yofa da ostatoba sWirdeboda, radgan xelna-
weri erTaderT egzemplarad mzaddeboda.
miniaturis fragmenti
ebi, wigni-saTamaSoebi, gasaferadeblebi, sxvada-sxvanairi albomebi. maTSi, teqstTan erTad, xSi-rad mxatvris naxatebsac vxedavT. es ilustra-ciebia _ yovelive imis gamosaxuleba, ris Sesaxe-bac wignSi mogviTxroben. ilustraciebze Sen xedav wignis gmirebs, im adgilebs, sadac moqmedeba viTardeba.
LAYİH
Ə
46 47
mxatvar-ilustratori21
wignebi, romlebsac yoveldRiurad iyeneb, mxatvar-ilustratoris Se-moqmedebis nayoficaa. daakvirdi Sens wignebis Taros: saxelmZRvanelo-
wigni garekaniT iwyeba. garekanis mixedviT iolad mixvdebi, raze
mogviTxrobs wigni. garekani SeiZleba iyos magari da rbili. Sexedav Tu
ara wigns, maSinve warmoidgen, Tu razea igi.
garekanze muSaobisas, mxatvari saTaurisTvis itovebs adgils da
sxvadasxva formisa da feris Srifts arCevs.
daimaxsovre
ilustracia _ laTinuri sityvidan momdinareobs da `TvalsaCino gamosaxulebas~ niSnavs. ilustracia teqstisTvis Seqmnili naxatia.miniatura _ italiuri sityvidan momdinareobs da Zvel xelnawerebSi saxviTi xelovnebis patara zomis nawarmoebs niSnavs.
· daaTvaliere Seni wignebi. romeli ilustraciebi mogwons yvelaze
metad? daimaxsovre im mxatvrebis saxelebi, vinc am wignebis
ilustraciebi Seqmna.
saxelmZRvaneloze an zRaprebis wignze muSaobisas mxatvari cdilobs, erTi SexedvisTanave gasagebi gaxados, ris Sesaxeb mogviTxrobs wigni. saskolo saxelmZRvaneloebis ilustraciebi martivi da TvalsaCinoa. es imisTvis keTdeba, rom moswavlem advilad gaigos da aiTvisos saswavlo masala. ai, zRaprebs ki uCveulo asoebi da feradovani ilustraciebi Seefereba.
patara bavSvebisTvis wign-saTamaSoebs akeTeben, romlebic pirdapir
jadosnuria! es dasakeci wignebi, sqeli da magari furclebiT, maTTvisaa
gankuTvnili, vinc jer kiTxva ar icis, magram wignis daTvaliereba ki
ainteresebs.
airCie zRapari da Seecade, misTvis ilustracia Seqmna. SegiZlia, wignis uCveulo forma moigono. ar dagaviwydes, rom yvela wigni garekaniT iwyeba.
airCie
guaSi, feradi avtokalmebi, flomasterebi, feradi qaRaldi, muyao, webo
icis, magram wignis daTvaliereba
ici Tu ara, rom?Zvelad aRmosavleTSi didebulebs Zvirfasi da
mdidruli samkauli uyvardaT. is wignebic, rom-
lebsac isini iyenebdnen, ostaturad iyo mor-
Tuli patar-patara naxatebiT, romlebsac dRes
miniaturebs uwodeben. Zvirfasi xelnaweri mo-
sarTavad mxatvar-ilustrators didi nebis-
yofa da ostatoba sWirdeboda, radgan xelna-
weri erTaderT egzemplarad mzaddeboda.
miniaturis fragmenti
ebi, wigni-saTamaSoebi, gasaferadeblebi, sxvada-sxvanairi albomebi. maTSi, teqstTan erTad, xSi-rad mxatvris naxatebsac vxedavT. es ilustra-ciebia _ yovelive imis gamosaxuleba, ris Sesaxe-bac wignSi mogviTxroben. ilustraciebze Sen xedav wignis gmirebs, im adgilebs, sadac moqmedeba viTardeba.
LAYİH
Ə
48 49
najafgulu abdulrahim oRlu ismailovi(1923-1990)
najafgulu ismailovi fermweri, karikaturisti da ilustraciebis didostatia. is satiruli Jurnalis, `zRarbis~, mTavari mxatvari iyo. niWieri karikaturisti bevrs xatavda satiruli Jurnalebis `zRarbisa~ da `niangisaTvis~.
azerbaijanSi ismailovis mier Seqmnili karikaturebis ramdenime albo-
mia gamocemuli.
azerbaijanis xelovnebis saxelmwifo muzeumSi mxatvris iseTi nawar-
moebebia daculi, rogoricaa ̀ uzeir hajibeilis portreti~, ̀ mxatvari-
realisti~, `aSuRis portreti~, `naturmorti CaidniT~, `navTobis
peizaJi~.
`uzeir hajibeilis portreti~ `mxatvari-realisti~
·
·
·
·
ra aris karikatura?
romel JanrSi qmnida Tavis namuSevrebs n. ismailovi?
ra Taviseburebebs xedav mxatvris SemoqmedebaSi?
gaixsene saxviTi xelovnebis Janrebi.
22 azerbaijaneli mxatvrebi
`begi~
daimaxsovre
karikatura _ adamianis an raime movlenis iumoristuli gamosaxva.
mirali mirabdula oRlu mirgasimovi(1924-2003)
cnobilma azerbaijanelma moqandakem SemoqmedebiTi
moRvaweoba jer kidev studentur wlebSi daiwyo. misma
namuSevrebma: `biWis pirtreti~, `gogonas portreti~,
`m.a.sabiras portreti~, ̀ frontidan dabruneba~, Tavi-
anTi gulwrfelobiT, respublikur gamofenebze dam-
TvalierebelTa yuradReba daimsaxura.umaRlesi saswavleblis damTavrebis Semdeg m. mirgasimovma muSaoba
portretis JanrSi ganagrZo. misi `gogonas portreti~ varSavis saerTa-
Soriso festivalze mesame premiiT dajildovda.cnobili dramaturgis, jafar jabarlis Zegli Cveni dedaqalaqis centrSi da didi satirikosis, jalil mamedkulizades Zegli naxi-CevanSi ostatis saxelganTqmul namuSevrebad iTvleba.
cnobili dramaturgis,
jafar jabarlis Zegli
`gogonas portreti~`oficeri~ (eskizi)
· m. mirgasimovi upiratesobas?
romel Janrs aniWebda
moiZie da warmoadgine damatebiTi informacia am mxatvrebis Semoqmedebis Sesaxeb.
LAYİH
Ə
48 49
najafgulu abdulrahim oRlu ismailovi(1923-1990)
najafgulu ismailovi fermweri, karikaturisti da ilustraciebis didostatia. is satiruli Jurnalis, `zRarbis~, mTavari mxatvari iyo. niWieri karikaturisti bevrs xatavda satiruli Jurnalebis `zRarbisa~ da `niangisaTvis~.
azerbaijanSi ismailovis mier Seqmnili karikaturebis ramdenime albo-
mia gamocemuli.
azerbaijanis xelovnebis saxelmwifo muzeumSi mxatvris iseTi nawar-
moebebia daculi, rogoricaa ̀ uzeir hajibeilis portreti~, ̀ mxatvari-
realisti~, `aSuRis portreti~, `naturmorti CaidniT~, `navTobis
peizaJi~.
`uzeir hajibeilis portreti~ `mxatvari-realisti~
·
·
·
·
ra aris karikatura?
romel JanrSi qmnida Tavis namuSevrebs n. ismailovi?
ra Taviseburebebs xedav mxatvris SemoqmedebaSi?
gaixsene saxviTi xelovnebis Janrebi.
22 azerbaijaneli mxatvrebi
`begi~
daimaxsovre
karikatura _ adamianis an raime movlenis iumoristuli gamosaxva.
mirali mirabdula oRlu mirgasimovi(1924-2003)
cnobilma azerbaijanelma moqandakem SemoqmedebiTi
moRvaweoba jer kidev studentur wlebSi daiwyo. misma
namuSevrebma: `biWis pirtreti~, `gogonas portreti~,
`m.a.sabiras portreti~, ̀ frontidan dabruneba~, Tavi-
anTi gulwrfelobiT, respublikur gamofenebze dam-
TvalierebelTa yuradReba daimsaxura.umaRlesi saswavleblis damTavrebis Semdeg m. mirgasimovma muSaoba
portretis JanrSi ganagrZo. misi `gogonas portreti~ varSavis saerTa-
Soriso festivalze mesame premiiT dajildovda.cnobili dramaturgis, jafar jabarlis Zegli Cveni dedaqalaqis centrSi da didi satirikosis, jalil mamedkulizades Zegli naxi-CevanSi ostatis saxelganTqmul namuSevrebad iTvleba.
cnobili dramaturgis,
jafar jabarlis Zegli
`gogonas portreti~`oficeri~ (eskizi)
· m. mirgasimovi upiratesobas?
romel Janrs aniWebda
moiZie da warmoadgine damatebiTi informacia am mxatvrebis Semoqmedebis Sesaxeb.
moiZie da warmoadgine damatebiTi informacia
LAYİH
Ə
50
1. gansazRvre, romeli naxatia guaSiT Sesrulebuli da romeli _ akvareliT. axseni, ra gansxvavebaa maT Soris.
2. daasaxele grafikuli nawarmoebebis avtorebi. gamoTqvi mosazreba am naxatebis Sesaxeb.1. elturan avalovi `SuSa. gevhar aRas meCeTis zeda minareTi~.2. halide safarova. `Cemi mxare~. 3. alpai gajievi `gazafxulis simRera~.
3. gviambe dekoratiul-gamoyenebiTi xelovnebis Sesaxeb.
1 2 3
Sebeke mozaika vitraJi Wra
4. amoicani da daasaxele najafgulu ismailovisa da mirali mirgasimovis naxatebi. gviambe, saxviTi xelovnebis romel saxeobasa da Janrs miekuTv-nebian isini.
1 2 3
a bb
Seamowme Seni Tavi
LAYİH
Ə
roca qalaqSi dadixar, sruliad
sxvadasxvanair Senobebs, aJurul
Robeebs, lampionebs, manqanebsa da
uamrav sxva rames xedav.
es yvelaferi erTad qalaqis saxes,
mis ganumeorebel iers qmnis.
yovelive amis Semqmneli ki
mxatvaria.
4 elovneba Cvens qalaqSi
x
LAYİH
Ə
23 arqiteqturis Zeglebi
Cveni qalaqis nagebobebs Soris bevria iseTi, romelic arqiteqturis
Zegls warmoadgens. TiToeul maTgans Tavisi istoria da Tavisi legenda
aqvs. arqiteqturis Zeglebi ubralod nagebobebi ki ara, Cveni isto-
riuli warsulis sacavi da Cveni qalaqis mSvenebaa.
gaecani SirvanSahebis sasaxles. Cveni qalaqis siamaye, iCeriSeheris
galavani, sasaxles yvela mxridan gars akravs. SirvanSahebis sasaxle
zRaprul cixe-simagres hgavs.
Seagrove informacia im figurebis
Sesaxeb, romlebic gamosaxulia
cixe-simagris karibWeze.
cixesimagaris karibWe
·
·
ra arqiteqturuli Zeglebia iq, sadac Sen cxovrob?
ra formebis danaxva SeiZleba am nagebobebSi?
legendaruli qalwulis koSki sxva nage-
bobebisgan Tavisi uCveulo formiT ga-
moirCeva da dedaqalaqis simbolodaa
miCneuli. aranairi qari misTvis safrT-
xes ar warmoadgens. qalwulis koSki
myarad dgas zRvis napirze. sartylise-
bri Sverilebi, romlebic koSkis zeda
nawils amSvenebs, Zlevamosili meomris
abjars mogvagonebs.
sasaxlis kedlebze gamosaxuli moxatuloba imdroindel didebulTa
tansacmelzec SegviZlia vixiloT.
azerbaijanis filarmoniis Senobis oqros koSkebi samefo gvirgvins
hgavs. TeTrisa da oqrosfris Sexameba xazs usvams nagebobis silamazesa
da sinatifes.
moigone da aawyve axali arqiteqturuli nageboba.
awyobisas gamoiyene sxvadasxva masala da nakeToba gaaferade.
guaSi, flomasterebi, pastelis carcebi, TeTri da feradi furclebi, qaRaldis an plastmasis yuTebi, webo.SirvanSahebis
sasaxle
qalwulis koSki
azerbaijanis saxelmwifo filarmonia
52 53
sasaxlis kedlebze gamosaxuli moxatuloba imdroindel didebulTa
cxovelebis gamosaxuleba cixe-simagris
kedlebze (fragmenti)
LAYİH
Ə
23 arqiteqturis Zeglebi
Cveni qalaqis nagebobebs Soris bevria iseTi, romelic arqiteqturis
Zegls warmoadgens. TiToeul maTgans Tavisi istoria da Tavisi legenda
aqvs. arqiteqturis Zeglebi ubralod nagebobebi ki ara, Cveni isto-
riuli warsulis sacavi da Cveni qalaqis mSvenebaa.
gaecani SirvanSahebis sasaxles. Cveni qalaqis siamaye, iCeriSeheris
galavani, sasaxles yvela mxridan gars akravs. SirvanSahebis sasaxle
zRaprul cixe-simagres hgavs.
Seagrove informacia im figurebis
Sesaxeb, romlebic gamosaxulia
cixe-simagris karibWeze.
cixesimagaris karibWe
·
·
ra arqiteqturuli Zeglebia iq, sadac Sen cxovrob?
ra formebis danaxva SeiZleba am nagebobebSi?
legendaruli qalwulis koSki sxva nage-
bobebisgan Tavisi uCveulo formiT ga-
moirCeva da dedaqalaqis simbolodaa
miCneuli. aranairi qari misTvis safrT-
xes ar warmoadgens. qalwulis koSki
myarad dgas zRvis napirze. sartylise-
bri Sverilebi, romlebic koSkis zeda
nawils amSvenebs, Zlevamosili meomris
abjars mogvagonebs.
sasaxlis kedlebze gamosaxuli moxatuloba imdroindel didebulTa
tansacmelzec SegviZlia vixiloT.
azerbaijanis filarmoniis Senobis oqros koSkebi samefo gvirgvins
hgavs. TeTrisa da oqrosfris Sexameba xazs usvams nagebobis silamazesa
da sinatifes.
moigone da aawyve axali arqiteqturuli nageboba.
awyobisas gamoiyene sxvadasxva masala da nakeToba gaaferade.
guaSi, flomasterebi, pastelis carcebi, TeTri da feradi furclebi, qaRaldis an plastmasis yuTebi, webo.SirvanSahebis
sasaxle
qalwulis koSki
azerbaijanis saxelmwifo filarmonia
52 53
cxovelebis gamosaxuleba cixe-simagris
kedlebze (fragmenti)
LAYİH
Ə
mcvelebi (saxeebisa da
tansacmlis eskizi)
xelze daxatuli saxeebi
ostatis rCevebi
24 mxatvari da Teatri
vinc TeatrSi yofila, mas arasodes daaviwydeba is jadosnuri da idu-
mali SegrZneba, romelic geufleba maSin, roca darbazSi sinaTle qreba,
farda ixsneba da sinaTlis sxivqveS speqtaklis gmirebs dainaxav. iwyeba
raRac sruliad sxva, araCveulebrivi cxov-
reba. yvelaferi, rac scenaze xdeba, Tan
gamonagonia da Tan simarTle, Teatri xom
TamaSisa da fantaziis samefoa, saswau-
lebis araCveulebrivi samyaro.
yvelaferi, rasac scenaze vxedavT _ gmirebis tanisamosi, maTi garemom-
cveli sagnebi Tu mmarTvelis sasaxle _ daxatuli an awyobili deko-raciebia. gmirebi scenaze ase bunebrivad rom gamoiyurebian, mxatvris
didi damsaxurebaa. is qmnis dekoraciebs da xatavs kostiumebis eskizebs.
namdvili dekoraciebis damzadebamde mxatvari jer maT patara zomis
nimuSebs amzadebs _ xatavs, awebebs, Zerwavs. igi Tavis patara Teatrs
qmnis _ Teatrs magidaze, romelsac maketi ewodeba.
am jadosnur samyaroSi bavSvebic ar daviwyebiaT. maTTvis Tojinebis
Teatri arsebobs. aq msaxiobebi Tojinebia, Tan _ araCveulebrivi Toji-
nebi: maT SeuZliaT siaruli, laparaki, tirili, sicili.
daimaxsovremaketi franguli sityvaa da niSnavs `obieqtebis models Semcirebul masStabSi~.
`hasan xanis sasaxle~
(dekoraciis eskizi)qoroRlus TanamebrZolebi
(saxeebisa da tanisamosis eskizi)
Tu ginaxavs Tojinebi, romlebic maTi sxeulis sxvadasxva nawilebze
mimagrebuli ZafebiT mohyavT moZraobaSi? maT marionetebs uwodeben.
• raSi sWirdeba speqtakls dekoraciebi?
marioneti
54 55
t. salaxovi eskizebi speqtaklisTvis `qoroRlu~
qoroRlu
Seqmeni kostiumebis eskizebi Seni TeatrisTvis,magaliTad, Seni sayvareli zRapris gmirisTvis.
guaSi, flomasteri, feradi qaRaldi, muyao, webo
Tojina-xelTaTmani
g a e c a n i
gaecani
nimuSebi
saxeebi da masalebi, romlebisganac Tojinebs amzadeben, sxvadasxavgvaria, magram maTi `gacocxlebis~ xerxebi erTnairia.
qaRaldis
personaJipaketis
TiTebis
ganlageba
naWris
TojinaSi.
qaRaldisa da Zafebisgan damzadebuli personaJi
arsebobs Tojinebi, romlebic xelze icmeba. maT
Tojina-xelTaTmanebs uwodeben. Tojina-xelTa-
Tmanebs erTi adamiani marTavs. meTojine-mxatvris
profesia jadoqrobas hgavs. igi sxvadasxva xasi-
aTis Tojinebs qmnis, yvelaze ubralo masalebs _
qaRaldebs, naWrebs, Rilebs, bumbulebs _ didebul
morTulobad aqcevs.
LAYİH
Ə
mcvelebi (saxeebisa da
tansacmlis eskizi)
xelze daxatuli saxeebi
ostatis rCevebi
24 mxatvari da Teatri
vinc TeatrSi yofila, mas arasodes daaviwydeba is jadosnuri da idu-
mali SegrZneba, romelic geufleba maSin, roca darbazSi sinaTle qreba,
farda ixsneba da sinaTlis sxivqveS speqtaklis gmirebs dainaxav. iwyeba
raRac sruliad sxva, araCveulebrivi cxov-
reba. yvelaferi, rac scenaze xdeba, Tan
gamonagonia da Tan simarTle, Teatri xom
TamaSisa da fantaziis samefoa, saswau-
lebis araCveulebrivi samyaro.
yvelaferi, rasac scenaze vxedavT _ gmirebis tanisamosi, maTi garemom-
cveli sagnebi Tu mmarTvelis sasaxle _ daxatuli an awyobili deko-raciebia. gmirebi scenaze ase bunebrivad rom gamoiyurebian, mxatvris
didi damsaxurebaa. is qmnis dekoraciebs da xatavs kostiumebis eskizebs.
namdvili dekoraciebis damzadebamde mxatvari jer maT patara zomis
nimuSebs amzadebs _ xatavs, awebebs, Zerwavs. igi Tavis patara Teatrs
qmnis _ Teatrs magidaze, romelsac maketi ewodeba.
am jadosnur samyaroSi bavSvebic ar daviwyebiaT. maTTvis Tojinebis
Teatri arsebobs. aq msaxiobebi Tojinebia, Tan _ araCveulebrivi Toji-
nebi: maT SeuZliaT siaruli, laparaki, tirili, sicili.
daimaxsovremaketi franguli sityvaa da niSnavs `obieqtebis models Semcirebul masStabSi~.
`hasan xanis sasaxle~
(dekoraciis eskizi)qoroRlus TanamebrZolebi
(saxeebisa da tanisamosis eskizi)
Tu ginaxavs Tojinebi, romlebic maTi sxeulis sxvadasxva nawilebze
mimagrebuli ZafebiT mohyavT moZraobaSi? maT marionetebs uwodeben.
• raSi sWirdeba speqtakls dekoraciebi?
marioneti
54 55
t. salaxovi eskizebi speqtaklisTvis `qoroRlu~
qoroRlu
Seqmeni kostiumebis eskizebi Seni TeatrisTvis,magaliTad, Seni sayvareli zRapris gmirisTvis.
guaSi, flomasteri, feradi qaRaldi, muyao, webo
Tojina-xelTaTmani
g a e c a n i
gaecani
magaliTad, Seni sayvareli
nimuSebi
saxeebi da masalebi, romlebisganac Tojinebs amzadeben, sxvadasxavgvaria, magram maTi `gacocxlebis~ xerxebi erTnairia.
qaRaldis
personaJipaketis
TiTebis
ganlageba
naWris
TojinaSi.
qaRaldisa da Zafebisgan damzadebuli personaJi
marioneti
gaecanigaecani
arsebobs Tojinebi, romlebic xelze icmeba. maT
Tojina-xelTaTmanebs uwodeben. Tojina-xelTa-
Tmanebs erTi adamiani marTavs. meTojine-mxatvris
profesia jadoqrobas hgavs. igi sxvadasxva xasi-
aTis Tojinebs qmnis, yvelaze ubralo masalebs _
qaRaldebs, naWrebs, Rilebs, bumbulebs _ didebul
morTulobad aqcevs.
LAYİH
Ə
• ra SeiZleba iTqvas lampionebis formisa da konstruqciis Sesaxeb?
lampionebsac aqvT sakuTari saxe. amis gansazRvra
Zalian advilia: bevri lampioni mcenareul formebs,
varskvlavebs an romelime geometriul figuras
mogvagonebs.
arsebobs iseTi lampionebic, romelTa kedelze
dakideba SeiZleba. lampionebi, romlebic gvinaTeben
gzebs, xidebs, parkebsa da moednebs, amave dros
xelovnebis namdvil nimuSebs warmoadgens.
roca binddeba, quCebSi lampionebi inTeba. rogorc erTguli darajebi,
ise dganan isini qalaqis quCebsa da moednebze. dRisiT, roca qalaqSi
sicocxle Cqefs, isini ̀ isveneben~, saRamos ki isev iwyeba maTi ̀ samuSao~.
yuradRebiT daaTvaliereT lampionebi. TiToeuli maTgani Tavisi
gansakuTrebuli formiT da koxta `samosiT~ gamoirCeva. es arcaa
gasakviri, maT Seqmnaze xom mxatvrebi muSaobdnen.
erTi lampioni patara yvavils hgavs, miwisken Tavi rom dauxria; meore wveTs mogvagonebs, mesame ki amayad dgas kvarcxlbekze da samovars mogvagonebs.
lampionebis civi naTeba Ramis qalaqSi zRapruli gemis CiraRdnebis cimcims hgavs.
Cveni quCebis morTuloba _ lampionebi25
56 57
moigone da daxate lampionebis axali formebi. miaqcie yuradReba maT formasa da konstruqcias.
feradi fanqrebi, flomasterebi, pastelis carcebi
LAYİH
Ə
• ra SeiZleba iTqvas lampionebis formisa da konstruqciis Sesaxeb?
lampionebsac aqvT sakuTari saxe. amis gansazRvra
Zalian advilia: bevri lampioni mcenareul formebs,
varskvlavebs an romelime geometriul figuras
mogvagonebs.
arsebobs iseTi lampionebic, romelTa kedelze
dakideba SeiZleba. lampionebi, romlebic gvinaTeben
gzebs, xidebs, parkebsa da moednebs, amave dros
xelovnebis namdvil nimuSebs warmoadgens.
roca binddeba, quCebSi lampionebi inTeba. rogorc erTguli darajebi,
ise dganan isini qalaqis quCebsa da moednebze. dRisiT, roca qalaqSi
sicocxle Cqefs, isini ̀ isveneben~, saRamos ki isev iwyeba maTi ̀ samuSao~.
yuradRebiT daaTvaliereT lampionebi. TiToeuli maTgani Tavisi
gansakuTrebuli formiT da koxta `samosiT~ gamoirCeva. es arcaa
gasakviri, maT Seqmnaze xom mxatvrebi muSaobdnen.
erTi lampioni patara yvavils hgavs, miwisken Tavi rom dauxria; meore wveTs mogvagonebs, mesame ki amayad dgas kvarcxlbekze da samovars mogvagonebs.
lampionebis civi naTeba Ramis qalaqSi zRapruli gemis CiraRdnebis cimcims hgavs.
Cveni quCebis morTuloba _ lampionebi25
56 57
moigone da daxate lampionebis axali formebi. miaqcie yuradReba maT formasa da konstruqcias.
feradi fanqrebi, flomasterebi, pastelis carcebi
LAYİH
Ə
5958
parkis skulptura xelovnebis gamorCeuli saxeobaa. am qandakebebis
Sesaqmnelad sxvadasxva masala gamoiyeneba, magaliTad, xe. xeebi da buC-
qebi, romlebic qandakebas gars akravs, am masalasTan Zalian axlosaa.
metalis qandakebebi ki laplapebs da garemomcvel bunebas ireklavs.
·
·
riTi gansxvavdeba qandakeba ferwerisgan?
riTi gamoirCeva parkisa da quCis skulptura?
gamoZerwe Zegli da piedestalze Semodgi.
plastilini an Tixa
26 skulptura quCasa da parkSi
grafikisa da ferwerisgan gansxvavebiT, qandakeba moculobiTi gamosa-
xulebaa, romelic realur sivrceSi arsebobs. moqandakeebi sxvadasxva
masalaze muSaoben: Tixaze, xeze, granitze, marmariloze, brinjaoze.
Zeglebi, dekoratiuli qandakebani baRebsa da parkebSi, memorialuri
ansamblebi _ monumentur skulpturas miekuTvneba.
qandakeba-Zegli, Cveulebriv, SemaRlebaze, piedestalze (kvarcxlbekze)
dgas. piedestals igive daniSnuleba aqvs, rac CarCos naxatisTvis. igi
gamosaxulebas garemomcveli obieqtebisgan gamohyofs.
piedestali
qandakeba
piedestalis morTuloba
didi azerbaijaneli poetis,
nizami ganjelis Zegli.
Zeglis avtoria
azerbaijanis saxalxo
mxatvari fuad
abdurahmanovi.
daimaxsovre
Zegli _ xelovnebis
nawarmoebi, romelic
xsovnis ukvdav-
sayofadaa Seqmnili.
monumenturoba (laTinuridan) _
`didebul plastikur
formaSi gamoxatuli~
piedestali _ (frangulidan) `dasa-
dgomi, safuZveli~
skulptura yvela mxridan unda daaTvaliero, Tundac is patara zomis iyos.
•
daaTvaliere piedestalebis nimuSebi da gamoZerwe erT-erTi maTgani.
ostatis rCevebi
LAYİH
Ə
5958
parkis skulptura xelovnebis gamorCeuli saxeobaa. am qandakebebis
Sesaqmnelad sxvadasxva masala gamoiyeneba, magaliTad, xe. xeebi da buC-
qebi, romlebic qandakebas gars akravs, am masalasTan Zalian axlosaa.
metalis qandakebebi ki laplapebs da garemomcvel bunebas ireklavs.
·
·
riTi gansxvavdeba qandakeba ferwerisgan?
riTi gamoirCeva parkisa da quCis skulptura?
gamoZerwe Zegli da piedestalze Semodgi.gamoZerwe Zegli da piedestalze Semodgi.
plastilini an Tixa
26 skulptura quCasa da parkSi
grafikisa da ferwerisgan gansxvavebiT, qandakeba moculobiTi gamosa-
xulebaa, romelic realur sivrceSi arsebobs. moqandakeebi sxvadasxva
masalaze muSaoben: Tixaze, xeze, granitze, marmariloze, brinjaoze.
Zeglebi, dekoratiuli qandakebani baRebsa da parkebSi, memorialuri
ansamblebi _ monumentur skulpturas miekuTvneba.
qandakeba-Zegli, Cveulebriv, SemaRlebaze, piedestalze (kvarcxlbekze)
dgas. piedestals igive daniSnuleba aqvs, rac CarCos naxatisTvis. igi
gamosaxulebas garemomcveli obieqtebisgan gamohyofs.
piedestali
qandakeba
piedestalis morTuloba
didi azerbaijaneli poetis,
nizami ganjelis Zegli.
Zeglis avtoria
azerbaijanis saxalxo
mxatvari fuad
abdurahmanovi.
daimaxsovre
Zegli _ xelovnebis
nawarmoebi, romelic
xsovnis ukvdav-
sayofadaa Seqmnili.
monumenturoba (laTinuridan) _
`didebul plastikur
formaSi gamoxatuli~
piedestali _ (frangulidan) `dasa-
dgomi, safuZveli~
skulptura yvela mxridan unda daaTvaliero, Tundac is patara zomis iyos.
•
daaTvaliere piedestalebis nimuSebi da gamoZerwe erT-erTi maTgani.
ostatis rCevebi
LAYİH
Ə
parkebi, skverebi, bulvarebi27
warmoudgenelia qalaqi parkebis, skverebisa da bulvarebis gareSe. isini
qalaqSi mwvane kunZulebiviTaa. aq, rogorc tyeSi, bibinebs balaxi, izr-
debian xeebi, galoben Citebi. oRond yvelaferi es sul sxvanairadaa
mowyobili.
parkSi SegiZliaT ixiloT oqrosferi qviSiT dafaruli bilikebi, uCve-
ulo formis gazonebi da yvavilnari. aq xeebs ucnauri, mrgvali Tu
piramidis formis `varcxniloba~ aqvT, irgvliv uamravi Sadrevani da
qandakebaa. es yvelaferi adamianma Seqmna, man TiTqos daimorCila bu-
neba. amitom parkebs xSirad ̀ mwvane mSeneblobebsac~ uwodeben.
parkebs marTlac ageben, qmnian. parkis Seqmnisas yvelaferi sagul-
dagulodaa mosafiqrebeli: rogori iqneba parki, sad unda ganTavsdes
masSi bilikebi, grZeli skamebi, Sadrevnebi, qandakebebi da rogori
formis unda iyos isini. yovel parks Tavisi daniSnuleba da saxe aqvs.
Cveni qalaqis yvelaze didi parki zRvispira parki-bulvaria. aq moqala-
qeebisTvis dasasvenebeli adgilebia mowyobili, bavSvebisTvis ki _ sxva-
dasxvagvari atraqcionebi.
gasarTobi parki. moswavleebis mier guaSiT Sesrulebuli naxatebi.
ra mniSvneloba aqvs qalaqisTvis parks, skvers, bulvars?risTvis kreWen gazonebs?
zRvispira bulvari (fragmenti)
60 61
Sadrevnebis moedani (fragmenti)
xeebisa da buCqebis dekoratiuli formebi.daxate parki ise, rogorc Sen warmogidgenia. es SeiZleba iyos zRapruli
gmirebis parki, zooparki an atraqcionebis parki. imisaTvis, rom naxati
saintereso gamogivides, ar dagaviwydes parkis elementebis daxatva.
guaSi, pastelis carcebi
ai, sabavSvo parkSi ki yvelaferi sxvanairadaa. aq yovelTvis mxiaruleba
da xalisi sufevs. amaSi bavSvebis naxatebis daTvalierebis Sedegad
darwmundebiT.
LAYİH
Ə
parkebi, skverebi, bulvarebi27
warmoudgenelia qalaqi parkebis, skverebisa da bulvarebis gareSe. isini
qalaqSi mwvane kunZulebiviTaa. aq, rogorc tyeSi, bibinebs balaxi, izr-
debian xeebi, galoben Citebi. oRond yvelaferi es sul sxvanairadaa
mowyobili.
parkSi SegiZliaT ixiloT oqrosferi qviSiT dafaruli bilikebi, uCve-
ulo formis gazonebi da yvavilnari. aq xeebs ucnauri, mrgvali Tu
piramidis formis `varcxniloba~ aqvT, irgvliv uamravi Sadrevani da
qandakebaa. es yvelaferi adamianma Seqmna, man TiTqos daimorCila bu-
neba. amitom parkebs xSirad ̀ mwvane mSeneblobebsac~ uwodeben.
parkebs marTlac ageben, qmnian. parkis Seqmnisas yvelaferi sagul-
dagulodaa mosafiqrebeli: rogori iqneba parki, sad unda ganTavsdes
masSi bilikebi, grZeli skamebi, Sadrevnebi, qandakebebi da rogori
formis unda iyos isini. yovel parks Tavisi daniSnuleba da saxe aqvs.
Cveni qalaqis yvelaze didi parki zRvispira parki-bulvaria. aq moqala-
qeebisTvis dasasvenebeli adgilebia mowyobili, bavSvebisTvis ki _ sxva-
dasxvagvari atraqcionebi.
gasarTobi parki. moswavleebis mier guaSiT Sesrulebuli naxatebi.
ra mniSvneloba aqvs qalaqisTvis parks, skvers, bulvars?risTvis kreWen gazonebs?
zRvispira bulvari (fragmenti)
60 61
Sadrevnebis moedani (fragmenti)
xeebisa da buCqebis dekoratiuli formebi.daxate parki ise, rogorc Sen warmogidgenia. es SeiZleba iyos zRapruli
gmirebis parki, zooparki an atraqcionebis parki. imisaTvis, rom naxati
saintereso gamogivides, ar dagaviwydes parkis elementebis daxatva.
daxate
guaSi, pastelis carcebi
ai, sabavSvo parkSi ki yvelaferi sxvanairadaa. aq yovelTvis mxiaruleba
da xalisi sufevs. amaSi bavSvebis naxatebis daTvalierebis Sedegad
darwmundebiT.
LAYİH
Ə
6362
28 muzeumebi
mxatvari muzeumSic muSaobs. igi eqspozicias qmnis, anu ganaTavsebs eqspo-natebs ise, rom stumrebisTvis ufro ioli da saintereso iyos maTi daTva-
liereba. mxatvris gareSe muzeumi, ubralod, nivTebis sacavad iqceoda, mxat-
var-restavratorebi ki Tvalyurs adevneben imas, rom eqsponatebma Tavda-
pirveli saxe SeinarCunon.
muzeumSi Sesvlisas, araCveulebriv samyaroSi xvdebi, sadac ecnobi
gamoCenili mxatvrebisa da moqandakeebis nawarmoebebs. aq yovelTvis
siCume da simSvide sufevs. yovel eqsponats Tavisi adgili aqvs miCenili.
azerbaijanis xelovnebis
saxelmwifo muzeumi
daimaxsovremuzeumi _ adgili, sadac istoriuli, materialuri da sulieri
faseulobebi inaxeba.
eqsponati _ sagani, romelic muzeumSi dasaTvalierebladaa gamofenili.
eqspozicia _ gamofenili eqsponatebis ganTavsebis Tanmimdevroba.
eqspozicia (fragmenti)
muzeumebis damTvaliereblebi ecnobian adamianis saukeTeso qmnilebebs,
axal da saintereso cnobebs da Sinaganad mdidrdebian.
yvela, vinc xelovnebis samyaros ecnoba, muzeumidan aRfrTovanebis
SegrZnebiTa da araCveulebrivi STabeWdilebebiT midis.
Sens saxlSic SegiZlia moawyo patara muzeumi _ misalocebis, saTamaSo
manqanebis an Tojinebis koleqcia. Tu gamoyof maTTvis Sesaferis kuT-
xes an Taros, moifiqreb, rogor ganalago isini, rom saintereso iyos
maTi daTvaliereba da megobrebisTvis Cveneba, mSvenieri muzeumi gamo-
giva.
•
•
azerbaijanisa da msoflios romeli muzeumebi ici?
rogor iqmneba muzeumi? ra mizniT iqmneba is?
Seagrove damatebiTi informacia muzeumebis Sesaxeb.
muzeumis darbazebi (fragmenti)
mxatvrebi yvela droSi qmnidnen xelovnebis mSvenier nawarmoebebs. maT
Soris saukeTesoni gansakuTrebul adgilebSi inaxeba, sadac adamianebi
sagangebod maT dasaTvaliereblad midian. es aris muzeumebi.muzeumebi sxvadasxvanairi arsebobs. yvelaze meti Cvens qveyanaSi mxa-
reTmcodneobis muzeumia. iq SeiZleba naxo, Tu rogor cxovrobdnen
adamianebi Zvelad, Cvenamde didi xniT adre: rogori saxlebi hqondaT,
rogor icvamdnen, ra nivTebs iyenebdnen.
garda amisa, arsebobs saTamaSoebis, man-
qanebis, xaliCebis, WurWlis da quCis
lampionebis muzeumebic ki.
Cveni qalaqis erT-erTi yvelaze cno-
bili muzeumia azerbaijanis xelovnebis
saxelmwifo muzeumi. aq inaxeba xelov-
nebis nawarmoebebis araCveulebrivi ko-
leqcia, unikaluri xaliCebi, saiuveli-
ro samkaulebi.
LAYİH
Ə
6362
28 muzeumebi
mxatvari muzeumSic muSaobs. igi eqspozicias qmnis, anu ganaTavsebs eqspo-natebs ise, rom stumrebisTvis ufro ioli da saintereso iyos maTi daTva-
liereba. mxatvris gareSe muzeumi, ubralod, nivTebis sacavad iqceoda, mxat-
var-restavratorebi ki Tvalyurs adevneben imas, rom eqsponatebma Tavda-
pirveli saxe SeinarCunon.
muzeumSi Sesvlisas, araCveulebriv samyaroSi xvdebi, sadac ecnobi
gamoCenili mxatvrebisa da moqandakeebis nawarmoebebs. aq yovelTvis
siCume da simSvide sufevs. yovel eqsponats Tavisi adgili aqvs miCenili.
azerbaijanis xelovnebis
saxelmwifo muzeumi
daimaxsovremuzeumi _ adgili, sadac istoriuli, materialuri da sulieri
faseulobebi inaxeba.
eqsponati _ sagani, romelic muzeumSi dasaTvalierebladaa gamofenili.
eqspozicia _ gamofenili eqsponatebis ganTavsebis Tanmimdevroba.
eqspozicia (fragmenti)
muzeumebis damTvaliereblebi ecnobian adamianis saukeTeso qmnilebebs,
axal da saintereso cnobebs da Sinaganad mdidrdebian.
yvela, vinc xelovnebis samyaros ecnoba, muzeumidan aRfrTovanebis
SegrZnebiTa da araCveulebrivi STabeWdilebebiT midis.
Sens saxlSic SegiZlia moawyo patara muzeumi _ misalocebis, saTamaSo
manqanebis an Tojinebis koleqcia. Tu gamoyof maTTvis Sesaferis kuT-
xes an Taros, moifiqreb, rogor ganalago isini, rom saintereso iyos
maTi daTvaliereba da megobrebisTvis Cveneba, mSvenieri muzeumi gamo-
giva.
•
•
azerbaijanisa da msoflios romeli muzeumebi ici?
rogor iqmneba muzeumi? ra mizniT iqmneba is?
Seagrove damatebiTi informacia muzeumebis Sesaxeb.
muzeumis darbazebi (fragmenti)
mxatvrebi yvela droSi qmnidnen xelovnebis mSvenier nawarmoebebs. maT
Soris saukeTesoni gansakuTrebul adgilebSi inaxeba, sadac adamianebi
sagangebod maT dasaTvaliereblad midian. es aris muzeumebi.muzeumebi sxvadasxvanairi arsebobs. yvelaze meti Cvens qveyanaSi mxa-
reTmcodneobis muzeumia. iq SeiZleba naxo, Tu rogor cxovrobdnen
adamianebi Zvelad, Cvenamde didi xniT adre: rogori saxlebi hqondaT,
rogor icvamdnen, ra nivTebs iyenebdnen.
garda amisa, arsebobs saTamaSoebis, man-
qanebis, xaliCebis, WurWlis da quCis
lampionebis muzeumebic ki.
Cveni qalaqis erT-erTi yvelaze cno-
bili muzeumia azerbaijanis xelovnebis
saxelmwifo muzeumi. aq inaxeba xelov-
nebis nawarmoebebis araCveulebrivi ko-
leqcia, unikaluri xaliCebi, saiuveli-
ro samkaulebi.
LAYİH
Ə
64
1. rac ici maT Sesaxeb.
CamoTvale arqiteqturis Zeglebis saxelebi. gviambe yvelaferi,
2. isaubre lampionebis formebis Sesaxeb.
3. isaubre monumenturi Zeglebis Sesaxeb.
4. riTi gansxvavdeba erTmaneTisgan parki, skveri da bulvari?
5. ganmarte, ra gansxvavebaa eqsponatsa da eqspozicias Soris.
skulptura Zegli dekoratiuli qandakeba
Seamowme Seni Tavi
LAYİH
Ə