ОНЦЛОХ

ЦАГ АГААРЫН ДЭЛГЭРЭНГYЙ МЭДЭЭЛЛИЙГ 7 ДУГААР НҮҮРЭЭС УНШИНА УУ.

Бүх эрх хуулиар хамгаалагдана ©

УЛС ТӨРЕрөнхийлөгч Монгол Улсын Үндэсний аюулгүй байдлын талаар мэдээлэл хийнэ.Н.Алтанхуягийг УИХ-ын дарга М.Энхболд уучлал гуйхыг шаардав. Монгол Улс, АНУ хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 30 жилийн ойн нээлт боллоо.Ж.Галт ОУВС болон бусад улс орныг Монголд дэмжлэг үзүүлэхийг уриалжээ.АН-ын даргын сонгууль ням гарагт болж, 120 мянган гишүүн саналаа өглөө.

ЭДИЙН ЗАСАГ"Оюутолгой"-н дотоодод зарцуулсан мөнгөн хөрөнгийн дүн 6.1 тэрбум ам.долларт хүрэв. Санхүүгийн тайланд заавал үнэлгээ хийлгэсэн байхыг анхааруулж байна. "Эрдэнэс Тавантолгой" компани энэ онд нийт 11.5 сая тонн нүүрс экспортолно. Иргэдийн дөрөвний гурав нь хөрөнгийн биржийн үйлчилгээ­ний талаар мэдлэггүй гэжээ. БНХАУ-ын аж үйлдвэрийн салбарын компаниудын ашиг 2016 онд огцом буурлаа.

НИЙГЭМНИТХ агаарын бохирдлыг бууруулах гурван сарын төлөвлөгөө гаргаад байна.Элэгний В, С вирусийг эрүүл мэндийн даатгалаар үнэгүй тоолдог болголоо. Нийгмийн даатгалын сангийн орлого 1995 онд 30.7 тэрбум, 2016 онд 1.26 их наяд төгрөг болжээ. Сурагчдын хоёрдугаар улирлын амралт дуусаж, хичээлдээ орлоо. Малчдыг малын генийг хам-гаалах сургалтад хамруулах хэ рэгтэй гэж ХХААХҮЯ онцлов.

ДЭЛХИЙАНУ-ын Ерөнхийлөгч Д.Трамп гадаад орны эрх ашгийг лоббидохыг хоригложээ. Германы канцлер А.Меркель эрх баригч намаас канцлерт дахин нэр дэвшлээ. Малайзын эрэг хавьд Хятадын 28 жуулчныг суулгасан завь сураггүй болсон байна. Дорнын шинэ жилийн үеэр Хятадын зөөлөн хүч харагдлаа гэж Синьхау уламжлав. Канадын Ерөнхий сайд Ж.Трюдо дүрвэгсдийг найрс­гаар угтана гэж мэдэгджээ.

ЦАГ АГААР

2017.01.30, ДАВАА ~ №020 (566)

0 0 5 6 6

АМ.ДОЛЛАР ЮАНЬ РУБЛЬ

2465.63 358.29 40.89

ЗЭС 5-ЧИНГИС БОНД

97.4000.2%

845.330.18%

87.7100.9%

АЛТMSE ALL 10-ЧИНГИС БОНД

Монгол Улсын ган бөмбөлгийн хэрэгцээг бүрэн хангах үйлдвэр үүдээ нээлээ. БНХАУ, ОХУ­ын бүтээг дэхүүнээс 5­10 дахин хямд үнээр эх орондоо үйлдвэрлэдэг болж буй нь энэ. 11

С.Батсайхан / ЗГМ©

Казиногийн зөвшөөрлийг 35 тэрбум төгрөгөөр олгоноКазиногийн тухай хуулийн төслийг хаврын чуулганаар хэлэлцүүлнэ. > 2

Тавантолгойн өгөөж нэмэгдэж байна“Эрдэнэс Тавантолгой” хоёр сарын дараа өрөө тэглэнэ. > 11

Шинэ хүмүүс, шинэ соёл, шинэ газар бүхэн давтагдашгүйДараагийн аялах маршрут Африкийн орнууд. > 4

УЛААНБААТАР2017.01.30

БАГАВТАР ҮҮЛТЭЙ

-16° -29°

YНЭ: 600₮

ZASAG.COБҮРЭЛДЭХҮҮНКОМПАНИ

~ T H E O F F I C I A L G A Z E T T E ~

ЗГМ

3

Монгол Улсын эдийн засгийн хямрал авлигаас үүдэлтэй гэж олон улсын “Транспэрэнси Интэрнэшнл” байгууллага дүг­нээтэхэв. Учир нь 2012 онд 17 хувьтай байсан эдийн засгийн өсөлт 2016 оны эхний есөн са­рын байдлаар хасах 1.6 болт лоо буурсан. Энэ нь түүхий эдийн уналтаас илүүтэйгээр авли гын хүчин зүйлс нөлөөлж, Монгол Улс бүхэлдээ авлигын хям ралд орсны нотолгоо гэж тус бай гуул­лагын зүгээс үзсэн байна. Энэхүү авлигын эрсдэлт байдал нь гадаадын хөрөнгө оруулагчдыг цааш түлхэж, дотоодын биз­не сийн салбарт уналтыг бий бол гожээ. Цаашлаад Монгол Ул сын өрсөлдөх чадварыг буу руулж, Үндэсний аюулгүй бай далд нөлөөлөх хэмжээнд хүрс нийг сануулсан байна.

Тус байгууллага өнгөрсөн до лоо хоногт улс орнуудын авли­гын индексийг зарласан бө гөөд Монгол Улс 15 байраар ухар сан тааруу мэдээ чих дэлсэв. Мон­гол Улсын хувьд 2015 онд 168 орноос 39 оноогоор 72 дугаар бай ранд орж байжээ.

Авлигатай тэмцсэн 10 жилийн үнэлгээ

НИЙТЛЭЛЧИЙН БУЛАН

Б.Гандолгор@gandolgorZGM

Том МитчеллӨнгөрсөн онд юанийг олон

улсад хэрэглэх байдал огцом буурчээ. Энэ нь капиталын хя налт болон ам.долларын ханш суларч, Хятадын мөнгөн тэм дэгтийн давуу талыг хойш тат сан гэж баасан гарагт гаргасан төлбөр тооцооны тайланд дурдсан байна. The Society for Worldwide Interbank Financial Telecommuni­cation буюу SWIFT байгууллага өнгөрсөн онд олон улсад юаниар гүйцэтгэсэн төлбөрийн хэмжээ 2015 оныхоос 29.5 хувь буурсныг мэдээлэв. 2016 оны аравдугаар сард Олон улсын валютын сан ам.доллар, евро, иен, стерлингийн хамт юанийг дэлхийн нөөцийн

Олон улсын төлбөр дэх юанийн ухралт

9

валютаар хүлээн зөвшөөрсөн боловч тус мөнгөн тэмдэгт дэлхийд хэрэглээгээр зурга­дугаарт бичигдсэн аж.

2015 онд тавдугаарт жагсаж бай сан юань ОУВС­гийн сагсанд багтдаггүй канад долларт бай­раа алдав. SWIFT­ийн энэхүү зэрэг лэл бол мөнгөн тэмдэгтээ дэл хийн хэмжээний валют болгох Бээ жингийн эрмэлзэлд ухралт боллоо. Хятадын ардын банк юанийн ам.доллартай харь цах унаж буй ханшийг тогтоон барих оролд лого болон Хятадын гадаад ва лютын нөөц дундарч буйгаар дээрх байдлыг тайлбарлаж байна.

Барилгын технологи, тэр дундаа дүүргэлтийн өмнөх шатанд өргөн хэрэглэдэг хуванц­рын зах зээлийг монголчууд өөрсдөө хангах болсоор гурван жил болжээ.

Аливаа барилга, зам, гүүрний даа цыг нэмэгдүүлж, эдэлгээг ур­тас гах зориулалт бүхий хуванцар бүтээгдэхүүний хэрэглээ нэмэг­дэж байна. Байгаль орчинд ээлтэй

Импортыг халах бааз буюу монгол хуванцар

ЗГМ: СУРВАЛЖЛАГА

5

технологи, шийдлээр дотоодын хэрэгцээгээ хангаж буй “Хэв хашмал хуванцар” ХХК­ийн үйлд вэрийг бид зорьсон юм. Хотын зүүн захад байрлах тус үйлдвэрийн хашаагаар орсон хуванцар хаягдал эргэж гарахдаа иж бүрэн савлагаатай, эцсийн бүтээгдэхүүн болдог. Жилдээ 70 тонн барилгын туслах хуванцар ма териал нийлүүлдэг тус үйлдвэр одоо бол хүчин чадлынхаа 20 га­руй хувиар л ажиллаж буй аж. Ха рин барилгын улирал эхлэхэд энэ тоо 40 болж нэмэгддэг юм байна.

ИМПОРТООС ДАВСАН ЧАНАРОвроороо автобусны дай тай

бү рэн автомат машинаас том, улаан “товч”­нууд шажигнатал асгарна.

З.Цэлмэг@tselmegZGM

ЗГМ: ИНФОГРАФИК

58990.72%

1191.300.25%

Монгол хүний хүнсний сарын хэрэглээ

Нэг хоногт хэрэглэсэн хүнсний бүтээгдэхүүний илчлэг, найрлага

Илчлэг ккал

Уураг гр

Өөх тос гр

Нүүрс ус гр

2845.9

106.8

92.1

378.1

Монгол хүн

Дундаж нас

169.1

69.5158.2

62.4

26

0.7 КГ

1.4 КГ

5.3 КГ

1.7 КГ

9.2 КГ

10.8 КГ

12.1 КГ3.1 КГ0.3 КГ

Өндөр см

Жин кг

Ган бөмбөлгийн хамгийн том үйлдвэр Дарханд бослоо

Популист улстөрчид ардчиллыг үгүй хийж, авлигыг газар авахуулдаг

Арматур хөн­дий рүүлэгч хуван царыг бүрэн хангаж байна

Улс төр

2 ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ 2017.01.30, ДАВАА ~ №020 (566)

ТОДРУУЛГА & ЗАЛРУУЛГА

Уншигч та манай сонины мэдээ, нийтлэл, сурвалжлагатай холбоотой тодруулж, залруулах шаардлагатай санал, хүсэлт

байвал

› OPED@ZASAG.CO

Утас: 99901526 хаягаар бидэнтэй холбогдоно уу.

ЗГМ: ТОДРУУЛГА ТОВЧХОН

Казиногийн тухай хуулийн төслийг хаврын чуулганаар хэлэлцүүлнэ

Нийгмийн даат­галын сангийн орлого өнгөрсөн онд 1.26 их наяд төгрөгт хүрчээ

Б.Даваатогтох@datoZGM

Б.ТогтохЗГМ

ЭШЛЭЛУЛСЫН ИХ ХУРАЛ

Б.Ганбаяр/ЗГМ©

Казиногийн зөвшөөрлийг 35 тэрбум төгрөгөөр олгоно

­Бид хөгжлийн арга замаа яаж тодорхойлох гээд байгаа юм. Мэдээж хувийн хэвшлийг дэмжих, татвар төлөлтийнхөө цар хүрээг нэмэгдүүлэх нь чухал биз дээ. Нөгөө талдаа иргэд авлигагүй, амар тайван нийгмийг хүсээд байна. Гэтэл

бизнесийн салбарт төр хэдий чинээ хутгалдана, тэр хэмжээгээр завхрал, авлига, шударга бус байдал газар авна. Ганцхан жишээ татахад, нэг ам.долларын бараа бүтээгдэхүүнийг хувийн хэвшил хэзээ ч 3­4 ам.доллараар худалдаж авахгүй.

Хувийн хэвшлийг хар. Тэнд ямар авлига, хээл хахууль байгаа юм. Юу ч байхгүй шүү дээ. Гэтэл төрийн өмчит аж ахуйн нэгж, компанид л авлига, албан тушаалын гэмт хэрэг байдаг нь нууц биш. Итгэл үнэмшлийн хувьд энэ шийдвэртэй огтхон ч санал нийлэхгүй байгаа. “Эрдэнэт”­ийн 49 хувийг төр эзэмших ёсгүй.

УИХ-ын гишүүнН.Номтойбаяр

­Хувийн компаниуд дор бүрнээ өөрсдийнхөө нөөц бололцоогоор үйл ажиллагаагаа өргөжүүлж, эдийн засгийн хямралын үе гэлтгүй тэвчээртэй, зоригтой ажиллах хэрэгтэй. Тэр хэрээр төр дэмжих нь чухал. Ялангуяа шинээр бизнес эрхлэх,

ажлын туршлага хуримтлуулъя гэдэг санаа сэдэлтэй бол түүнийгээ ажил хэрэг болгох хэрэгтэй. Заавал биет бүтээгдэхүүн гэхгүй гар утасны тоглоом, аппликейшн гэх мэт биет бус бүтээгдэхүүнийг гадагш гаргах боломж их бий. Энэ мэт экспортын боломжийг судалж үзээсэй гэж хүсдэг.

Японтой байгуулсан чөлөөт худалдааны гэрээг ашиглах боломж бас байна. Гол нь төр үүнд нь дэмжлэг үзүүлж, урамшуулах хэрэгтэй. УИХ­ын гишүүний хувиар энэ чиглэлд нэлээд анхаарч байгаа.

УИХ-ын гишүүн А.Ундраа

УИХ-ын Хууль зүйн байнгын хорооноос Казиногийн тухай хуулийн төслийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий Ажлын хэсгийг УИХ-ын гишүүн Л.Энхболдоор ахлуулан бай-гуулсан. Энэ талаар УИХ-ын гишүүн Л.Энхболдоос дараах зүйлийг тодрууллаа.

-Ажлын хэсэг хуралдсан уу. Хуулийн төслөө хэзээ Байнгын хороо болон чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцүүлэх вэ?

­Ажлын хэсэг өнгөрсөн долоо хоногт анхны хурлаа хийсэн. Ингээд тус ажлын хэсэгт хэд хэдэн чиглэлээр үүрэг өгсөн. Учир нь Дэд ажлын хэсгийн түвшинд нэгдсэн байр сууринд хүрэх асуудал бий. Харин хуулийн төслөө ирэх хаврын чуулганаар хэлэлцүүлэхээр төлөвлөөд буй. Ажлын хэс­гийн түвшинд хэлэлцэж байгаа болохоор энэ удаагийн намрын чуулганы хугацаанд хэлэлцүүлэгт оруулж амжихгүй. Ажлын хэсэг болон Дэд ажлын хэсэг дээр судлах, санал нэгдэх зүйл болон бий.

-Хуулийн төсөлд ямар заал-тууд тусгагдсан бэ?

­2015 онд Ч.Сайханбилэгийн Засгийн газрын үед өргөн барьсан Казиногийн тухай хуулийн төсөл байгаа. Энэхүү хуулийн төсөлд өөрчлөлт оруулахгүйгээр Засгийн газраас өргөн мэдүүлсэн. Монголын эдийн засагт хөшүүрэг болгох аялал жуулчлалын салбарыг хөгжүүлэх зорилготойгоор энэхүү хуулийн төслийг боловсруулсан. Зөвхөн уул уурхайд түшиглэж байгаа учраас аялал жуулчлалаа хөгжүүлж, эдийн засгаа солонгоруулъя гэдэг агуулгаар оруулж ирж байгаа.

-Төсөлд Монгол Улсын

» ПАРЛАМЕНТУИХ­ын даргын дэргэдэх зөвлөл хуралдаж, энэ долоо хоногт Байнгын хороо, УИХ­ын чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцэх асуудлуудыг баталжээ. Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж УИХ­ын пүрэв гарагийн чуулганы нэгдсэн хуралдаанд Монгол Улсын Үндэсний аюулгүй байдлын асуудал сэдвээр мэдээлэл хийхээр болжээ.

» ХАМТЫН АЖИЛЛАГАА Монгол Улс, АНУ хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 30 жилийн ойн нээлтийн арга хэмжээ өнгөрсөн баасан гарагт боллоо. Нээлтийн хүрээнд хоёр орны харилцааны 30 жилийн түүхийг харуулсан гэрэл зургийн үзэсгэлэнг дэлгэж, зохиолч Ж.Дашдаваагийн “Монгол, Америкийн харилцааны түүхийн мөрөөр бэдрэхүй” номын нээлтийг хамтатган хийсэн юм.

» ТОО

53.3Сая ам.доллар. Гаалийн ерөнхий газрын мэдээгээр 2015 онд 45.3 сая, 2016 онд 53.3 сая ам.долларын үнэ бүхий мал, түүний гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүнийг импортоор авсан байна.

» ЗАВСАРЛАГА Засгийн газраас өргөн мэдүүлсэн Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн анхны хэлэлцүүлгийг хийв. Энэ үеэр УИХ дахь МАН­ын бүлэг тав хоногийн завсарлага авчээ.

» УУЛЗАЛТХөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сайд Н.Номтойбаяр МҮЭХ­ны идэвхтэн, сонгуультан гишүүдтэй уулзалт хийлээ. Тэрбээр хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын салбарын бодлого, зорилт, хэрэгжүүлж буй үйл ажиллагааны талаар танилцуулсан. Мөн Хөдөлмөр, нийгмийн зөвшлийн гурван талт улсын хэлэлцээрийн талаар асуултад хариу өгч ярилцлаа.

» ТӨСӨЛУИХ­ын гишүүн Ж.Батзандан Төр, нийгмийн нэрт зүтгэлтэн С.Зориг агсны алдар гавьяаг мөнхжүүлж, түүний мэндэлсний 55 жилийн ойг тэмдэглэн өнгөрүүлэх талаар зарим арга хэмжээний тухай УИХ­ын тогтоолын төслийг өргөн барихаар болжээ. Төсөлд ойг тэмдэглэн өнгөрүүлэх арга хэмжээг зохион байгуулах комисс байгуулах, хөтөлбөр, төлөвлөгөөг батлах, ойг тэмдэглэн өнгөрүүлэх арга хэмжээнд шаардагдах зардал зэрэг асуудлыг тусгасан байна.

» БАЙНГЫН ХОРООУИХ­ын Төрийн байгуулалт болон Нийгмийн бодлого, боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны байнгын хорооны бүрэлдэхүүнд өөрчлөлт оруулахыг УИХ дахь МАН­ын бүлгийн зарим гишүүн эсэргүүцэв. Иймд дээрх асуудлыг энэ долоо хоногийн МАН­ын бүлгийн хуралдаанаар хэлэлцэхээр боллоо.

Чуулганы нэгдсэн хурал­даанаар УИХ­ын гишүүн Б.Баттөмөрөөс 1995­2015 оны Нийгмийн даатгалын сангийн хөрөнгө, түүний зарцуулалтын талаар Ерөнхий сайдад тавьсан асуулгын хариуг сонсов.

Ө н г ө р с ө н х у г а ц а а н д Нийгмийн даатгалын сангийн чөлөөт үлдэгдлийг арилжааны банкуудад мөнгөн хадгаламж хэлбэрээр байршуулжээ. Ту­хайлбал, хадгаламжийн хүүгийн орлого 2006 онд 1.4 тэрбум төгрөг байсан бол 2015 онд 56 тэрбумд хүрч 40 дахин буюу 54.6 тэрбумаар өссөн байна. Өнгөрсөн оны аравдугаар сарын байдлаар үйлдвэрлэлийн осол, мэргэжлээс шалтгаалсан өвчний даатгалын санд 335.1 тэрбум, ажилгүйдлийн даатгалын санд 123.8 тэрбум төгрөгийн үлдэгдэл байжээ. Мөн эрүүл мэндийн даатгалын сан 387.3 тэрбум, тэтгэвэр болон тэтгэмжийн харилцах дансанд

Төрийн санд 111.3 тэрбум төгрөгийг хүүгүйгээр байршуулжээ

38.9 тэрбум, нийт 885.1 тэрбум төгрөгийн мөнгөн хөрөнгийн үлдэгдэлтэй байна.

Үүнээс 57 тэрбум төгрөгийг Засгийн газрын үнэт цаасанд жилийн 12 хувийн хүүтэй, 577 тэрбум төгрөгийн хадгаламжийг арилжааны банкуудад жилийн есөн хувийн хүүтэйгээр байршуулжээ. Мөн төрийн сангийн харилцах дансанд 111.3 тэрбум төгрөгийг хүүгүйгээр байршуулсан аж.

Цаашид Нийгмийн даатгалын сангийн чөлөөт үлдэгдлийг зохистой, үр өгөөжтэй байр­шуулах зорилготой байгааг Хөдөлмөр, нийгмийн хам­гааллын сайд Н.Номтойбаяр онцлов. Тухайлбал, Төрийн санд хүүгүй байршиж байгаа 111.3 тэрбум төгрөгийн эх үүсвэрийг хамгийн боломжит түвшинд хүртэл буулгаж, хүүтэйгээр байршуулах арга хэмжээ авахаар зорьж байна. Түүнчлэн Монголбанктай хагас жил бүр

мэдээлэл солилцож, хөрөнгө байршуулсан арилжааны банкны төлбөрийн чадвар, санхүүгийн бусад үзүүлэлтийн мэдээллийг авч, дүгнэлт хийж ажиллахаар төлөвлөжээ.

Нийгмийн даатгалын сангийн нийт орлого 1995 онд 30.7 тэрбум байсан бол 2016 онд 1.26 их наяд төгрөгт хүрч 41 дахин, сангийн зарлага 25.3 тэрбум байсан бол 2016 онд 1.76 их наяд төгрөгт хүрч 69.6 дахин өссөн үзүүлэлттэй байна. Хэдий ажлын ачаалал 1995 оны үеэс олон дахин өссөн боловч нийгмийн даатгалын байгууллагын хүний нөөц энэ хэмжээгээр нэмэгдээгүй аж. Тодруулбал, 1995 онд улсын хэмжээнд 1147 ажилтан байсан бол 2016 оны аравдугаар сарын байдлаар 1394 ажилтан улсын хэмжээнд ажиллаж байна гэж байв. Нийгмийн даатгалын хөрөнгө оруулалтын зардал 2015 онд сангийн нийт орлогын 0.86 хувийг эзэлж байгаа аж.

иргэн тоглохыг хориглосон байсан. Энэ заалт “хүчинтэй” хэвээр үү?

­Өмнөх Засгийн газрын өргөн мэдүүлсэн хуулийн төсөлд өөрчлөлт оруулаагүй тул дээрх заалт байгаа гэсэн үг.

-Хэдэн байршилд казино байгуулахаар тусгасан бэ?

­Ажлын хэсэг бол Казиногийн тухай хуулийн төслийг УИХ­ын нэгдсэн чуулганаар оруулах бэлтгэл ажлыг хангах үүрэгтэй. Өөрөөр хэлбэл, казино байгуулах байршил болон эрхлэх аж ахуйн нэгжийн нэрийг заахгүй гэсэн үг. Хуулийн төсөлд хоёр байршилд казино байгуулах эрх олгохоор тусгасан. Харин хаана байгуулах эрх мэдлийг нь Засгийн газарт өгнө. Засгийн газар байршлаа тодорхой бол гож, ямар аж ахуйн нэгжид эрх өгөхийг шалгаруулж, шийднэ гэсэн үг. Байршил болон казино эрхлэх аж ахуйн нэгж тодорсны дараа зохицуулах хороог байгуулна. Зохицуулах хороо нь есөн гишүүний бүрэлдэхүүнтэй байхаар хуулийн

төсөлд тусгасан байгаа. Зохицуулах хороо бүх дүрэм,

журмаа гаргаад, хяналтаа тавиад үйл ажиллагаагаа явуулах зөвшөөрөл олгоод явах юм. Засгийн газар дотоод эсвэл, гадаадын аж ахуйн нэгж оруулж ирэх, төр оролцоотой байх зэргээр зохицуулалтаа өөрөө

хийнэ гэсэн үг. -Казино байгуулах нөөц

боломж байгаа юу?­Эрх зүйн орчныг бүрдүүлэх

шаардлага бол бий. Нөөцийн хувьд гэвэл яагаад заавал казино байгуулах юм гэдгийг бодох ёстой. Эдийн засгийн

чухал ач холбогдолтой. Нөгөө­тэйгүүр, дэлхийн ихэнх орон казино байгуулж байна. Казино байгуулж эдийн засгийн нэг хөшүүргээ болгож чадаж байна. Эрх зүйн орчныг бүрдүү лэхээр аж ахуйн нэгж нь үйл ажиллагааныхаа хүрээнд тавигдах шаардлагуудаа бие­лүүлнэ гэсэн үг.

Барилгын талбай, казино дагасан худалдаа, үйлчилгээ нь ямар байх вэ гээд та вигдах шаардлагынхаа хү рээнд зохицуулагдана. Төгс хэлбэрээр нь казино байгуулна гэвэл ма най улсын хувьд хүнд шүү дээ. Янз бүрийн саналууд явж л байгаа. Ажлын хэсгийг ахалж байгаагийн хувьд тэр байршилд казино байх нь зөв гэж болохгүй байна. Нэг талыг барьсан болчихно. Хэлэлцүүлгийн шатанд илүү тодорхой болно.

-Казино байгуулснаар улсын төсөвт жилд хэчнээн тэрбум төгрөгийн орлого төвлөрүүлэх вэ. Урьдчилсан тооцоо гарсан уу?

­Нарийвчилсан тооцоо гар гаа­гүй байгаа. Харин казиногийн үйл ажиллагаа явуулах зөвшөөрлийг 35 тэрбум төгрөгөөр олгохоор хуулийн төсөлд тусгасан.

-Жуулчдын тоо хэдээр нэмэгдэх вэ?

­Жилд ойролцоогоор 400 мянган жуулчин орж ирдэг гэсэн тоо байдаг. Казиногийн хуулийн төсөл батлагдсанаар энэ тоог 3­4 дахин нэмэгдүүлэх бололцоотой гэж харж байгаа. Судалгаанаас харахад, Азийн орнуудын иргэд казино түлхүү тоглодог.

-Дэлхийн бусад орны турш-лага ямар байдаг вэ?

­Хамгийн сүүлд Япон улс Казиногийн тухай хууль ба­тал сан. Тэр хуулийг судлах шаард лага бий. Өмнөх Засгийн газрын үед БНСУ, Макаогийн Казиногийн тухай хуулийг судалсан байсан. Тиймээс дахин судалгаа хийж, Монголын хөрсөнд бууж чадах хамгийн боломжит хувилбараар нь хуулийн төслөө бэлтгээд УИХ­аар оруулж хэлэлцүүлнэ.

Казинод Монгол Улсын иргэн

тоглохыг хориглосон заалт

хэвээрээ

ВВМ©

12016 онд 176 ор ноос 38 оноотой

87 дугаар байрт эрэмбэлэгдэв. Уг нь Монгол Улс авлигатай

тэм цээд 10 жил болсон юм. Энэ жил Авлигатай тэмцэх га з рын 10 жилийн ой тохиож, Тө рийн ордонд өргөн хүрээг хам руул сан чуулган зохион байгуулж, товчхондоо “сүрхий” тэмдэглэсэн.

Харин олон улсын байгуул­лагаас гаргасан авлигын индек сээрээ урагшаа ахих биш хойшоо ухарсан нь тун таагүй. Арван жил гэдэг бас чиг бага хугацаа биш. Гэтэл авлигатай тэмцэх ажил үнэн хэрэг дээрээ ердөө л хэлбэр төдий байсныг олон улсын төсөөллийн индекс батлаад өгч байна бус уу. Манай улс авлигын индексээр унах болсон шалтгаан нь төрийн институцүүд хараат байдалд орсон, авлигын гэмт хэрэгтнүүд ял шийтгэлгүй өнгөрч, хэргийг нь шийдэлгүй замхруулдаг. Үүнээс болоод улсад учирсан хэдэн зуун тэрбум төгрөг эргэн төлөгдөхгүй байгаа нь иргэдийг авлигын эсрэг тэмцэлд итгэл алдруулахад хүргэсэн хэмээн дүгнэжээ.

САНУУЛГА Монголын авлигын нөхцөл

байдал тааруу байгаа тул цаашид Авлигатай тэмцэх газрыг улам бэхжүүлэх, холбогдох хууль, эрх зүйн орчныг улам боловсронгуй болгох хэрэгтэйг анхааруулав. Мөн шинээр баталсан Авли­гатай тэмцэх хөтөлбөрийг эрчимжүүлэх шаардлагатай гэдгийг ч сануулахаа мартсангүй. Авлигын асуудлыг үндсээр нь устгаж, иргэдийн алдарсан итгэлийг сэргээх нь тулгамдсан асуудал болоод байгааг мөн тэмдэглэсэн байна. Өнгөрсөн хугацаанд авлигатай тэмцэх ажил төдийлэн хангалтгүй байсныг энэхүү олон улсын байгууллагын үнэлгээ нотлоод өглөө.

Авлигын эсрэг хууль тог тоом­жийн үг үсгийн алдааг засах төдий зүйл хийснээр бай дал сайжрахгүй хэмээн шүүм жил жээ. Эрх мэдлийн тэнцвэргүй байд лыг бууруулж, буруутанд хариуцлага тооцдог системийг бэхжүүлж, хил дамнан урсдаг хахуулийн мөнгийг хөдөлгөж буй албан тушаалтанд хариуц лага тооцдог болох ёстойг “Транспэрэнси Интэрнэшнл Монгол” байгууллага санууллаа.

Авлигатай тэмцсэн 10 жилийн үнэлгээ

Ийм дорвитой шинэчлэл хийж, үндсээр нь өөрчлөх арга хэмжээ авсан тохиолдолд тэмцэх ажил урагшилна гэдгийг ч онцолжээ.

Монгол эдийн засгийн эрсдэлийн үнэлгээн дээр хамгийн бага оноо авсан байна. Судалгааны байгууллага нь оноо тавихдаа улс төрийн систем дэх авлигыг үнэлэхдээ бизнес эрхлэгчдээс элдэв төрлийн лиценз олгохдоо хахууль шаарддаг эсэх, мөн тухайн улсын улс төр нь бизнесийн салбартай ямар нэгэн сэжигтэй хэлбэрээр холбоотой, эсэхийг судлан оноо өгдөг аж. Эл үзүүлэлтэд 31 оноо авсан нь хамгийн бага үнэлгээ нь байв.

Өөр нэгэн доогуур оноо авсан үзүү лэлт нь шүүх засаглалын үнэн төрх. Ардчиллын шинэ

шинэ индикаторуудыг хөгжүүлэх зо рил готой олон улсын судал­гааны төслийн үнэлгээн дээр 34 оноо авчээ. Дэлхийн 50 гаруй орны судлаачдын баг 170 орны 2500 судлаачийг хамруулан 16 сая мэдээлэл, тоо баримтыг боловсруулсан байна. Энэхүү нүсэр ажлын дараа тухайн орны шүүх засаглал дахь авлигын асуудалд үнэлгээ өгч, авлига хууль тогтоох, хэрэгжүүлэх шатанд хэрхэн нөлөөлж байгаагаар оноогоор тооцож гаргасан бөгөөд Монгол энэ үзүүлэлтэд 34 оноогоор үнэлэгдсэн нь мөн л таагүй үзүүлэлт юм.

АВЛИГЫН ЭСРЭГ ХЭН, ЮУ ХЭЛЭВ

2017 оны нэгдүгээр сарын

12. Энэ өдөр Авлигатай тэмцэх газар 10 жилийн ойгоо тэмдэглэж, “Авлигын эсрэг чуулган” зохион байгуулж, ажлаа дүгнэв. Энэ үеэр УИХ­ын дарга М.Энхболд “Шүүх эрх мэдлийн байгууллагыг улс төрийн нам, бүлгээс хараат бус ажиллуулах, шүүгч, прокурорыг сонгон шалгаруулах, томилох үйл явцыг улс төрийн оролцоо, нөлөөллөөс ангид, шударга, ил тод явуулах чиглэлээр эрх зүйн зохицуулалтыг боловсронгуй болгох хэрэгтэй. Шударга бус өрсөлдөөнийг хязгаарласан эрх зүйн орчныг сайжруулах, хэвлэлийн эрх чөлөөг хамгаалах эрх зүйн орчныг бүрдүүлэх болно” хэмээв.

Авлигатай тэмцэх газрын дарга, тэргүүн комиссар Х.Энхжаргал “Авлигын эсрэг үйл ажиллагаа: өнгөрсөн, одоо, ирээдүй” илтгэл тавив. Тэрбээр “Авлигатай тэмцэх газар 10 жилийн хугацаанд хуульд заасан харьяаллын нийт 1795 эрүүгийн хэрэгт мөрдөн байцаалтын ажиллагаа явуулсан бөгөөд гэмт хэргийн улмаас улсад 301.9 тэрбум төгрөгийн хохирол учирснаас мөрдөн байцаалтын шатанд 27 тэрбум төгрөгийн хохирлыг нөхөн төлүүлсэн. 114.1 тэрбум төгрөгийн эд зүйлийг битүүмжлэн хамгаалсан дүнтэй ажилласан” гэлээ.

Нийт 537 этгээдэд холбогдох 187 хэргийг шүүхээр эцэслэн шийдвэрлэснээ дуулгав. Түүнч­лэн авлигатай тэмцэх асуудал

түвэгтэй, үргэлж бэрхшээл, саадтай байдгийг хэлээд цаашид хүчин чармайлт гаргана хэмээн амласан. Харин ирэх жил “Транс­пэрэнси Интэрнэшнл” олон улсын байгууллага ямар дүн тави хаас түүний ажлын үр дүн, амлалтын биелэлт харагдах юм.

50-ИАС ДООШ ОНОО АВЛИГАД ИДЭГДСЭНИЙ

НОТОЛГОО “Транспэрэнси Интэрнэшнл

Монгол” байгууллагын гүйцэт­гэх захирал О.Батбаяр “Бид авлигын гарцгүй тойргоос гарч нийгмийн тэгш бус байдлыг зогсоох” ёстой гэсэн уриан доор 2016 оны авлигын төсөөллийн индексийг зарласан гэдгийг онцлов. Дэлхийн 176 оны 69 хувь нь 2016 оны Авлигын төсөөллийн индексээр 50­иас доош оноо авсан байна. Үүнд голлон нөлөөлж буй шалтгаан нь төрийн байгууллагын авлига болохыг тодотголоо.

Монгол Улс Ямайк, Панам, Замби, Колумб, Индонез зэрэг улстай ойролцоо оноо авчээ.

Тэгэхээр авлигатай тэмцэх ажил эдгээр нэг шугаманд жагссан орноос нэг их ялгарахгүй байгаа гэсэн үг. Хоёр хөршийн хувьд ч авлигын индескээрээ сайн үнэлгээ авсангүй. ОХУ 131, БНХАУ 79 байрт эрэмбэлэгджээ.

Тус байгууллага олон улсын есөн судалгааны газрын гаргасан үнэлгээгээр авлигын индексийг тодорхойлдог бөгөөд 0­100

3

Нийтлэлчийн булан

2017.01.30, ДАВАА ~ №020 (566) ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ

хүртэл оноогоор байр эзлүүлдэг байна. Төсөөллийн индексээр 50­иас доогуур оноо авсан улс орны хувьд төрийн салбарын авлигад идэгдсэн, маш ноцтой байдалтай байгаа гэж үздэг аж.

Тухайн улс орны нийгмийн эрх мэдлийн тэгш бус хуваарилалт, баялгийн хүртээмжийн тэнц­вэр гүй байдал нь авлигыг даамж руулах нөхцөл болдог байна. Панам улс л гэхэд бүлэг хүмүүс хөрөнгөжиж нийтийн эрх мэдлийг уландаа гишгэсэн нь авлигын индескийг дордуулахад хүргэжээ.

ХҮЧТЭЙ АРДЧИЛСАН ЗАСАГЛАЛ АВЛИГЫГ

ҮГҮЙ ХИЙДЭГ “Транспэрэнси Интэрнэшнл”

байгууллагын ТУЗ­ийн дарга Хосе Угоз “Олон улс оронд хүмүүс энгийн хэрэгцээгээ хангаж чадахгүй байхад, эрх мэдэлтнүүд авлигаас олсон орлогоороо ял шийтгэлгүй, тансаг амьдарч байна. Авлигын асуудалд яаралтай арга хэмжээ авах ёстой. Ингэж байж л энгийн иргэдийн амьдрал сайжирна” гэдгийг онцолжээ.

Төсөөллийн индексээр хамгийн сайн буюу 90­ээс дээш оноотой улс орныг Дани, Шинэ Зеланд, Финланд тэргүүлэв. Эдгээр орон мэдээллийн системийн эрх чөлөө, нийтийн албан тушаалтны ёс зүйн журам гэсэн үзүүлэлтээр илүү оноо авчээ. Манай улс эдгээр оронтой нэг эгнээнд багтахын тулд ихээхэн хүчин чармайлт гаргаж, авлигатай тэмцэх цогц шинэчлэл хийх шаардлага тулгарч байна.

Нөгөөтэйгүүр популист улс­төрч дийн хоосон амлалтад хууртахгүй байх нь том дэвшил аж. Популист улстөрчид ардчил­лыг үгүй хийж, шүүхийн хараат бус байдлыг уландаа гишгэж, авлигыг нарийн техниктэйгээр газар авахуулдаг хэмээн олон улсын байгууллага дүгнэжээ. Тиймээс хүчтэй ардчилсан засаг­лалтай газар иргэний нийгэм, хэвлэл мэдээллийн байгуул­лага нь авлигатай нүүр тулж ажил лавал гэмт хэрэгтнүүдэд ха­риуц лага тооцуулж чадна гэдгийг ноён Хосе Угоз тэмдэглэв.

Манай улс ардчиллыг бэх­жүүлж чадвал авлигатай тэмцэх ажил урагшлах нөхцөл бүрдэх учиртай.

Б.Ганбаяр / ЗГМ©

36

38

39

39

382016

2015

2014

2016

2012

Монгол Улсын авлигын

индекс

Авлигын асуудлыг үндсээр нь устгаж, иргэдийн алдарсан итгэлийг сэргээх нь тулгамдсан асуудал болоод байгааг мөн тэмдэглэсэн байна.

ТУЗ-ийн даргаЭрдэнэбаатарын ДОЛГИОН

Тэргүүн орлогч эрхлэгчЦэвээндолгорын ЦЭВЭЭНХЭРЛЭН

Утас: 99901526

Орлогч эрхлэгчЛхагважавын СУГАРМАА

Утас: 99903584

Улс төр, нийгмийн мэдээллийн албаЭдитор Б.Гандолгор

Утас: 99901483

Эдийн засаг, бизнес мэдээллийн албаЭдитор Б.Баяртогтох

Утас: 99901532

Гадаад контент, соёл энтертайнментын албаЭдитор Р.Оюунцэцэг

Утас: 99901621

Г.ЛхагвасүрэнУтас: 99903581

Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг, I хороо, Энхтайваны өргөн чөлөө,

“Блю Скай тауэр” 407 тоотУлсын бүртгэлийн дугаар: 1024

Утас: 70103131, Факс: 70106065

Zasag.Co“Чөлөөт хэвлэл”

сангийн хэвлэх үйлдвэрт хэвлэв

Дугаарын удирдагчЦ.Цэвээнхэрлэн

“Засгийн газрын мэдээ” сонин нь ардчилсан, шударга ёс, хүний эрхийг

дээдэлж, чөлөөт сэтгүүл зүйн хэм хэмжээг бүрнээ сахин, олон ургальч үзлийг

илэрхийлэх мэдээллийн индэр байж, нийт Монгол үндэстний ойлголцол, эв нэгдлийг

бэхжүүлэхийг эрхэм зорилгоо болгоно.

0 0 5 6 6

РЕДАКЦИ

ЗАР СУРТАЛЧИЛГАА

ХАЯГ

ЦАХИМ ХУВИЛБАР

Залуус

4 ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ 2017.01.30, ДАВАА ~ №020 (566)

Шинэ хүмүүс, шинэ соёл, шинэ газар бүхэн давтагдашгүй

Б.Бямбасүрэн@byambaZGM

ТЕНДЕРИЙН УРИЛГА

Огноо : 2017 оны 01 дүгээр сарын 27 ний өдөр

Тендер шалгаруулалтын нэр, дугаар: Чингэлтэй дүүргийн 12 дугаар

хорооны жишиг Өрхийн эмнэлэгт рентген дижитал аппарат нийлүүлэх ажил Тендер шалгаруулалтын дугаар: ЧДХААА Б17/001

Чингэлтэй дүүргийн Худалдан авах ажиллагааны алба нь сонгогдсон эрх бүхий тендерт оролцогчдоос “Чингэлтэй дүүргийн 12 дугаар хорооны жишиг Өрхийн эмнэлэгт рентген дижитал аппарат нийлүүлэх ажлын” тендер ’’ ЧДХААА Б17/001 дугаартай ажлыг гүйцэтгэх тухай үнийн санал ирүүлэхийг урьж байна.

Тендерийн үнийн санал авах баримт бичгийг эргэж төлөгдөхгүй нөхцөлтэйгээр 100 000 (нэг зуун мянга) төгрөгөөр худалдаж авна.

Төлбөрийг Чингэлтэй дүүргийн Худалдан авах ажиллагааны албаны Төрийн сан банкин дахь 100200751009 тоот дансанд тушаана.

Үнийн саналыг 2017 оны 03 дугаар сарын 02 ны өдрийн 11 цаг 00 минутаас өмнө Улаанбаатар хот, Чингэлтэй дүүрэг, IV хороо Ж.Самбуугийн гудамж-16, Нийслэлийн Нутгийн захиргааны байгууллагуудын II байр, Чингэлтэй дүүргийн Засаг даргын Тамгын газрын байр, Худалдан авах ажиллагааны алба 202 тоот гэх хаягаар ирүүлнэ үү. Тендер нь түүнийг нээсэн өдрөөс эхлэн 45 хоногийн дотор хүчинтэй байна.

Тендерт оролцогч нь санхүүгийн болон туршлагын дараах шаардлагыг хангасан байна. Үүнд:

1. Шаардлагатай тусгай зөвшөөрөл: Эрүүл мэнд яамнаас олгодог Эмнэлгийн хэрэгсэл, багаж, тоног төхөөрөмж, үйлдвэрлэх, худалдах, импортлох тусгай зөвшөөрөлтэй байх.

2. Борлуулалтын хэмжээ: Сүүлийн 3 жил (2014, 2015, 2016 он)-ийн дундаж нь 280 000 000 /хоёр зуун наян сая/ төгрөгөөс багагүй байна.

3. Түргэн хөрвөх чадвартай хөрөнгө болон авах боломжтой зээлийн хэмжээ: 120 000 000 /нэг зуун хорин сая/ төгрөгөөс багагүй байна.

4. Ижил төстэй ажил гэрээгээр гүйцэтгэсэн туршлагын мэдээлэл ирүүлэх жилийн тоо: Сүүлийн 3 жил буюу /2014, 2015, 2016 /

Тендерийн баталгааны үнийн дүн: 6 000 000 ( зургаан сая) төгрөгийн тендерийн баталгааг ирүүлнэ.

Үнийн саналыг нээлтэд оролцох хүсэлтэй тендерт оролцогчдыг байлцуулан 2017 оны 03 дугаар сарын 02 ны өдрийн 11цаг 30 минутанд нээнэ.

Дотоодын давуу эрх тооцохгүй. Гадаадын этгээд оролцох эрхтэй.

Сонирхсон этгээд тендерийн баримт бичиг болон бусад мэдээллийг доорх хаягаар авч болно: Улаанбаатар хот,Чингэлтэй дүүрэг, IV хороо, Ж.Самбуугийн гудамж-16,

Нийслэлийн Нутгийн захиргааны байгууллагуудын II байр, Чингэлтэй дүүргийн Засаг даргын Тамгын газрын байр, Худалдан авах ажиллагааны алба, 202 тоот өрөө

Утас: 70110769

ТЕНДЕРИЙН УРИЛГА

Хүн болгон мөнгө, эрдэм мэдлэгийн хойноос гүйдэг атал хүн чанар, ухамсар, сэтгэлийн боловсрол гэдэг зүйлийг гээчихсэн мэт. Тиймдээ ч бид хүйтэн хөндий нийгмийг бүтээж, тэндээ цаг ямагт дааран, сэтгэлийн зовнилтой амьдарч байгаа хэмээн өгүүлэх залууг Ө.Пүрэврагчаа гэдэг. Түүний хорвоо ертөнцийг үзэх өнцөг нэг л өөр. Бодох нэг хэрэг ч хийх нь хамгийн чухал хэмээн ярих энэ залуу хорвоотой танилцахаар Улаанбаатар хотоос 350 мянган төгрөгтэй гарсан. Түүний аялал Азийн орнуудаар үргэлжилж байна.

-Өөрийн чинь талаар анх фэйсбүүкээс олж харсан юм. 350 мянган төгрөгөөр аяллаа эхлүүлсэн гэж сонсоод сонирхол татлаа. Иймд хямд зардлаар Хонконг, Макао, Тайланд, Лоас, Вьетнам зэрэг Азийн орнуудаар аялж яваа гэж байна?

­Би нэг жилийн өмнөөс л аялах тухай бодож, төлөвлөж эхэлсэн. Тэгээд гарахынхаа өмнөх орой буюу аравдугаар сарын 26­нд шийдвэр гаргаад, маргааш өглөө нь үүргэвчээ үүрээд Замын­Үүд рүү хөдөлсөн. Надад ааваас авсан 350 мянган төгрөг л байлаа. Мэдээж хэрэг гэрийнхэндээ аяллаар явлаа гэж хэлэхээр итгэхгүй шүү дээ. Тиймээс Хятад руу нэг сарын хугацаанд сайн дурын ажил хийгээд, англи хэлээ сайжруулаад ирье гэж хэлээд явсан. Замын­Үүд хүртэл 40 мянган төгрөг төлөөд автомашинаар явсан. Харин 260 мянгаа олон улсын картандаа хийсэн. Замын­Үүдээс Эрээн рүү 10 гаруй мянган төгрөгөөр

УАЗ 469 машинаар хил давсан. Уг нь Эрээнээс Бээжин рүү автобус 260 юаниар явдаг юм байна лээ. Би 300­г төлөөд замын унаагаар явсан. Бээжинд очиход манай гадаад найзууд байсан учир нэг их асуудал гараагүй.

-Цааш аялал нь хэрхэн үр гэлжилсэн бэ. Мэдээж үүр-гэвчээ үүрээд багахан мөнгөтэй гарсан хүн энэ олон орноор явж чадахгүй шүү дээ?

­Бээжингийн дараагийн газар Тяньжин. Тийшээ галт тэргээр явсан юм. Гэтэл буух газраасаа хэтрээд Шанхай Бээжин хотын дунд байдаг хөдөөний нэгэн хотод оччихсон. Картны машин олдохгүй сонин газар байсан шүү. Тэнд хоёр хоносон. Төлөвлөөгүй газар очсон учраас таньж мэдэх хүнгүй, очих газаргүй Мак Доналдст хоноглоод, арай гэж Шанхайд хүрсэн. Шанхайд ес, Гуанжуд долоо хоноод, Хонконг, Макао гээд аялал үргэлжилсэн. Макаод байхдаа Старбаксд цагийн ажил хийсэн.

-Одоо аль улсад байна вэ. Цаашдын төлөвлөгөө юу байна?

­Вьетнамын жижиг хотод ирээд байна. Энэ газар бол жуулчдын ихээр очдог байгалийн дурсгалт газрын хажууханд байдаг жижигхэн тосгон. Энэ тосгоныг аялал жуулчлалын бүс бүхий том хот болгохоор хөгжүүлж байна. Тиймээс энд бүтээн байгуулалтын ажил ид өрнөж байна. Цаашдын төлөв лөгөө гэвэл аялал жуулчлал хөгжсөн урд зүгийн хотуудаар явах бодолтой байгаа. Дараа гийн улсыг Камбож гэж тө лөвлөсөн. Гэхдээ болиод эргээд Тайландад очихоор боллоо.

-Дандаа визгүй орнуудаар явж байна уу. Нэг улсаас нөгөө улс руу явахад ямар нэг бичиг баримт шаардахгүй байна уу?

­Хятад визгүй. Хонконгийн хил дээр анх удаа орж байгаа юм уу гэх мэтчилэн асууж шалгаана. Макао гайгүй. Тайланд, Лаос 30 хоног визгүй. Харин Вьетнам виз авдаг. Гэхдээ Вьетнамын визийг Лаост байхдаа мэдүүлээд нэг өдрийн дотор авсан. Ер нь аялж яваа гэхээр амархан гардаг юм билээ. Камбожийн хувьд яг хил дээрээс нь визээ авдаг. Мөн Индонезид очоод Австрали руу виз мэдүүлж үзэх бодолтой байгаа.

-Аяллын зам урт шүү дээ. Энэ хугацаанд сайн муу олон зүйл тохиолдсон болов уу. Аль улсад хамгийн хэцүү эрсдэлтэй тулгарч байсан бэ?

­Аяллынхаа 25 дахь өдөр Хонконгт ирсэн. Нэлээд өртөг өндөртэй газар учраас эхний өдрөө нэг айлд хоносон. Маргаашнаас нь хонох газар олдохгүй шөнөжин алхаж, өглөө нь үлдсэн жаахан мөнгөөрөө метроны тасалбар аваад, эцсийн зогсоолоос, эсрэг чиглэлийн зогсоол хүртэл унтаж нойр авсан үе бий. Хүнд нэг таагүй зүйл тохиолдвол ар араасаа болдог шиг тэр үед шүдний ломбо унаад, ханиад хүрч халуураад,

мөнгөгүй, өлсөөд жаахан хэцүү байсан. Тэгээд гурав дахь өдөр нь Хонконгоос нэлээд зайдуу байдаг герман айл олсон.

Мөн Макаогоос Тайланд явах гээд билетээ шалгуултал буцах тасалбаргүй байна гээд намайг хилээр гаргаагүй. Хамаг мөнгөө шавхаад билет авчихсан учир буцах тасалбар авах мөнгө байгаагүй. Ингээд онгоцны билет авсан компани дээрээ эргэж очоод үнэн учраа хэлээд хуурамч билет хийл гүүлээд хил нэвтэрсэн дээ. Эндээс би нэг л зүйл ойлго сон. Хэрэв би анхнаасаа их зан гаргаад ч юм уу, ямар нэг байдлаар эвгүй аашилсан бол надад тэр хүмүүс туслахгүй байсан байх. Хамгийн гоё нь нөгөө хүмүүстээ учраа хэлтэл “Хуурамч захиалгын хуудас бэлдээд өгье, гэхдээ хуурамч гэж санаа зовох зүйлгүй. Ёс журмынх нь дагуу идэвхжүүлчихнэ. Чамайг Тайландад очсоны дараа билетыг нь цуцалчихна” гэж хэлээд надад тусалсан. Тэр үед маш сайхан санагдаж билээ.

-Монгол руу буцмаар, үнэхээр шантармаар санагдсан байх. Гэтэл аялал чинь одоо хэр нь үргэлжилж байна. Үүнийг хийх шалтгаан байгаа юм уу?

­Маш хэцүү үед унтахынхаа өмнө буцах тухай боддог л доо. Гэхдээ маргааш өглөө нь сэрэхэд тэр бодол маань мартагдсан байдаг. Тэгээд л “За одоо яаж тийш ээ явах вэ” гээд л дараагийнхаа аяллыг мөрөөдөж эхэлнэ. Монгол хүмүүс битгий хэл гаднынхан гайхаж байгаа нэг зүйл бий. Өмнө нь би эх орноосоо гарч, хилийн дээс алхаж үзээгүй. Анхны аяллаа ийм бага мөнгөөр хийж байгаад хүмүүс маш их гайхдаг. Энэ аяллаа эхлүүлэхээс өмнө би эх орныхоо найман аймгаар аялсан. Тэгээд хотод хоёр сар орчим болоод гадаад аяллаа эхлүүлсэн юм. Багаасаа л шинэ хүмүүстэй уулзах, шинэ соёлтой танилцах, шинэ газар үзэх дуртай хүүхэд байсан. Энэ аяллын зорилгын хувьд нэг арал дээр очих, өндөр барилга үзэх, гоё зочид буудалд амрах гэхээс илүүтэй хүмүүсийн аж амьдралтай танилцах нь чухал.

Дэлхийн хүмүүс яаж амьдарч байна, тэр улсын соёл, хоол гээд л бүх зүйлийг ажиглаж, тэндээс ямар нэг зүйл суралцах нь туйлын давтагдашгүй сайхан мэдрэмж. Жишээлбэл, тайландчуудыг харахад маш ядуу амьдралтай хүмүүс юм уу гэхэд эсрэгээрээ туйлын аз жаргалтай, нөхөрсөг, олсон жаахан мөнгөөрөө сэтгэл хангалуун амьдарч чадаж байгаа нь үнэхээр таалагдсан.

Бас энэ бүхнээс суралцаж, нүд нээгдэж байгаа юм шиг санагддаг. Тиймээс энэ дэлхий дээр өөрийгөө болоод хүний мөн чанар, сайхан сэтгэл гээч зүйлийг харахын тулд хичээж байгаа, аз жаргалтай аялагч юм даа.

-Очсон газартаа хонох айлаа яаж олдог вэ. Мэдээж зочид бууд лууд үнэтэй тусах байх?

-Ихэвчлэн couchsurfing гэдэг аппликэйшн ашиглаж, хонох айлаа үнэгүй олчихдог. Түүнчлэн Монголд байхдаа танилцсан

гадаад найз нар маань тусалдаг. Тэр бүрчлэн энэ аппликэйшнээр айл олдохгүй байх үе бий. Энэ үед найзууд маань танилтай­гаа холбож, тус хүргэдэг. Би фэйсбүүк хуудастаа “Сайхан сэтгэл үргэлж ялдаг” гэж бичиж байсан. Миний аялал яг ингэж л өрнөж байна. Манайхан надад маш их тусалсан. Ласод гэхэд Монгол оюутны байранд маш тав тухтай байсан. Мөн Лаосын ЭСЯ­ны жолооч ах надад Ханой явах зардлыг маань өгсөн гээд монголчуудынхаа тус дэмээр явж байна. Мэдээж хэрэг бүүр болохоо байх үед гэрээсээ багахан хэмжээний мөнгө авч байгаа. Одоо бол эхний үе шигээ өлсөж үхэх гээд, бие өвдөөд байх юм алга. Сайхан л аялж байна.

-Аяллын талаарх яриагаа ингээд дуусгая. Өөрийнхөө талаар танилцуулахгүй юу?

­Завханд 10 жилийн сургууль төгссөн. Удахгүй 21 нас хүр­нэ. Дунд сургуулиа төгсөөд Хү мүүн лэгийн ухааны их сур гуульд маркетинг менеж­ментийн чиглэлээр сурч байсан. Гу рав дугаар курсынхээ намар сургуулиасаа гарсан. Би нэг их сайн оюутан байгаагүй. Хичээлдээ суудаггүй гэх юм уу даа. Мэдээж хэрэг хичээлээ заавал уншиж судалдаг байсан ч суухгүй болохоор ирцийн хувьд тэг гэхэд болно. Гэхдээ одоо бол их сургуулийн багш нартайгаа байнга холбоотой байдаг. Англи хэлний хувьд бие дааж сурсан даа.

-Яагаад сургуулиасаа гар-чихсан юм бэ. Хичээлдээ суух дургүй байсан шалтгаан нь

аяллаас болсон юм гэж үү?­Сургуулиасаа гарах болсон

том шалтгаан нь хамгийн сайн найз маань өөд болсон явдал. Түүнийг явснаас хойш миний зан ааш эвдэрч, дотогшоо хандсан тийм сонин хүн болсон. Хүнтэй дуугармааргүй нэг тийм бүүдгэр. Одоо бол аялж байгаа учраас байдал дээрдсэн. Монголд наймдугаар сард буцаж очихоор төлөвлөж байгаа. Эргэж ирээд онлайнаар үздэг программд хамрагдаад сургуулиа төгсөх бодолтой. Гэхдээ ес, эсвэл аравдугаар сараас аяллаа дахин үргэлжлүүлнэ.

-Ингээд л аялаад байхгүй байх. Цаашдын зорилго юу вэ?

­Их сургуулиа төгсөөд сэт гүүл зүйгээр магистрт суралцана гэж бодож байна. Хажуугаар нь зураг авч сураад National geograp hic зэрэг сэтгүүлд ажлаа хийнгээ аялаад явах мөрөөдөл, зорилготой.

-Энэ удаагийн аялал бараг Азийн орнуудыг дуусгачих шиг боллоо. Есдүгээр сараас эхлэх аялал аль чигийг зааж байна вэ?

­Хамгийн анх Африкийн орон тэр дундаа Мороко улсыг зо­ри хоор төлөвлөсөн. Шалтгаан нь тэнд сайн найзтай болсон. Хичээлээ давхар хийгээд явах учраас нэг газраа гурван сар буюу визээ дуустал байх ёстой. Тиймээс дараагийн аялал гурван сарын хугацаатай хичээлээ хийнгээ ажиллаж амьдрах, аялах төлөвлөгөө бий. Тиймээс одоогоор Африкийн орнууд байна гэж бодож байгаа ч төлөвлөгөө өөрчлөгдөж магадгүй.

Дараагийн аялах маршрут Африкийн орнууд

Надад ааваас авсан 350 мянган

төгрөг л байлаа

Цутгалтын өмнө хэрэглэдэг эдгээр хуванцрыг худалдан авагч бас нэг том салбар нь зам тээвэр. Тухайлбал, Сонс голонгийн даацын замыг барихад дотоодын хуванцар тусгаарлагч, зай баригчийг хэрэглэжээ.

Тус компанийн менежерийн өгсөн мэдээллээр энэ төрлийн зах зээлийн жилийн эргэлт нь 20 тэрбум төгрөгөөс хол давсан үзүүлэлттэй. Гэхдээ 2015 оны байдлаар.

Үүнээс өмнө энэ их мөнгийг манай улс гадагшаа алддаг байсан гэсэн үг. Нөгөөтэйгүүр, дотооддоо барилгын туслах хуванцар бүтээгдэхүүн үйлд­вэрлэх болсноор худалдан авагчид импортынхоос илүү хямд, чанартайг нь авах боломж бүрджээ. Нэгж нь 50 төгрөгөөр борлуулдаг байсан БНСУ­ын “HY” маркийн арматур хөндийрүүлэгч одоо бол зах зээлд өртөгийн хувьд 40, үнийн хувьд 20 хувь хямдаар гарч буй юм байна.

Түүнчлэн даацаараа импор­тынхоос хувь илүү. Дөрвөн салангид хөлтэй, “SS” маркийн доод хөндийрүүлэгчийн Солонгос улсад мөрддөг даацын суурь үзүүлэлт нь 320 кг. Харин өөрсдөө 537 кг­ийн даацтайг үйлдвэрлэх болжээ. Энэ хөндийрүүлэгчийг арматурын

доор, хооронд нь нэг метрийн зайтай хийдэг гэнэ.

Гэхдээ эдгээр бүтээгдэхүүний хэрэглээ манайд гүйцэд нэвт­рээгүй байна. Одоо болтол тусгаарлагчаа тоосго, мод зэргээр орлуулж буй барилгын компани олон байгааг “Хэв хашмал хуванцар” ХХК­ийн захирал Э.Хүдэрбат хэлсэн юм. 2014­2015 оны гаалийн мэ дээлэлд үндэслэн дотоодын барилгын салбар дахь хуванцар бүтээгдэхүүний зах зээл 50­60 сая ам.доллар байгааг тус компанийнхан тогтоожээ.

Дотоодын бүтээгдэхүүн импортынхоос чанартай болж буй гол шалтгаан нь бүтээгдэхүүний түүхий эдтэй холбоотой. Тодорхой хэлбэл, эднийх хаягдал хуванцар боловсруулж, түүхий эдээ гаргаж авдаг гэсэн үг. Биднийг очиход хуванцар дахин боловсруулах цехийн гадна архины эвдэрч, хэмхэрсэн авдар овоолоостой байсан юм. Эднийх ерөнхийдөө ийм хатуу хуванцрыг дахин боловсруулдаг. Бүтээгдэ хүү­нийхээ онцлогоос шалт гаалан ундаа, цэвэр усны сав зэрэг зөөлөн хуванцарын хаяг длыг “тоодоггүй” байна.

Хуванцар хаягдлыг буталж, угааж, үрэл болгож нэмүү өртөг шингээгээд дахин зах

зээлд гаргах боломжтой. Гэхдээ одоохондоо эднийхээс өөр дахин боловсруулсан түүхий эд авдаг үндэсний үйлдвэрлэгч байхгүй. Харин хуванцар дахин боловсруулах үйлдвэр улсын хэмжээнд хэд бий. Тэдгээр үйлдвэрээс хуванцар үрэл кг­ийг нь 1500 төгрөгөөр худалдан авдаг. Ингээд тооцвол дахин боловсруулсан хуванцар анхны үнээсээ бараг тав дахин их нэмүү өртөг шингэн зах зээлд гарах боломжтой байгаа юм.

ЗАХ ЗЭЭЛЭЭ ТЭЛЭХ БОЛОМЖ

Зөвхөн барилгын туслах хуванцар материалаар тус компанийн хуванцар үйлдвэрлэл хязгаарлагдахгүй аж. Биднийг оффист нь очиход бүтээгдэхүүний дээж хэмээн өргөн хэрэглээний олон бүтээгдэхүүн танилцуулав. Ахуйн хэрэглээний сав суулганаас гадна цэнгэлдэх хүрээлэн, хүлээлгийн сандал, шээсний шинжилгээний сав, ундааны таг, цэвэр усны хуруу шил гээд туршилтаар гаргасан бүтээгдэхүүний дээжээ дэлгэжээ.

Үүний зэрэгцээ барилгын ц а х и л г а а н ы к а б е л и й н хамгаалалтын хуванцар хоолой, аяны болон агуулах зориулалттай хуванцар хайрцаг

хийхээр АНУ, БНСУ­аас загвар авчирсан байв. Сав нь л гэхэд доошоо нэг сэгсрэхэд дэлгэгдчихдэг авсаархан эд юм. Харин кабелийн хамгаалагч хоолойн зах зээл бараг бүхэлдээ Хятадын хараат. Мөн л 20 орчим тэрбумын зах зээл байгаа юм байна. Энэ их мөнгийг дотооддоо эргэлдүүлэх ажлыг энэ ондоо багтаж эхлүүлнэ гэдгээ эх сурвалж ярив.

Манай улсын гаалиар жилд 100 гаруй сая ширхэг хуванцар бүтээгдэхүүн орж ирдэг байна. Харин тус үйлдвэрийг түшиглэх юм бол дотоодын хуванцарын зах зээлийн 70 орчим хувийг өөрсдөө хангана. Өдөрт таван тонн хуванцар дахин боловсруулах чадалтай. Үндсэн цехийн зургаан машин гэхэд л тус бүртээ өдөрт нэг тонн түүхий эд “залгидаг”. Зөрүү болох нэг тонн үрлийг дахин боловсруулах бусад үйлдвэрээс

хангах боломжтой.Энэ хэрээр монголчуудын

гар дээр импортынхоос хямд, чанартай бүтээгдэхүүн очно гэсэн үг. Тухайлбал, “Нарантуул” худалдааны төвд борлуулж буй 3500 төгрөгийн үнэтэй Хятад хуванцар түмпэнг өөрсдөө 2000 төгрөгөөр нийлүүлж болно. Борлуулалтын улирал нь ид өрнөж буй чарга гэхэд 12 мянган төгрөгөөр үйлдвэрлэж болох юм байна. Гэтэл одоо импортын чаргыг хамгийн хямддаа 20­25 мянган төгрөгөөр монголчууд авч байгаа билээ.

“Хэв хашмал хуванцар”­ын үйлдвэр хүнсний зориулалттай хуванцар бүтээгдэхүүнийхээ түүхий эдийг БНСУ­аас авдаг. “Хэрэв Монголд нефтийн үйлдвэрлэл хөгжих юм бол анхдагч түүхий эдээр хийсэн хуванцар үрлээ уг нь эндээсээ хангах боломжтой” хэмээн Э.Хүдэрбат тайлбарласан. Гэхдээ импортыг хязгаарлахгүйгээр дотоодын үйлдвэрлэлээ хөг­жүүлэхэд амаргүй. Тухайлбал, эдний барилгын туслах хуванцар бүтээгдэхүүн Солонгосын зах зээлд гарахад гаалийн татварт 20 хувийг төлдөг. Харин Монголын гаалийн татвар тэг эсвэл таван хувь байгаа нь үндэсний үйлд­вэрлэгчдэд өндийхөд саад болж байгааг тэд ярьж байлаа.

5

ЗГМ: Сурвалжлага

2017.01.30, ДАВАА ~ №020 (566) ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ

Энэ төрлийн зах зээл 20 тэрбум төгрөгөөс хол

давсан

1Хажууд нь суурилуулсан яг

ижилхэн төхөөрөмжөөс хар өнгийн хүрдэн сэнснүүд мөн тачигнатал “урсаж” байв. Дээш гүйлгэн харвал шилэн цонхны цаана тэгш өнцөгт хэлбэртэй, хос шар хавтан хоорондоо маш хурдан нийлж, сална. Энэ бол хэв. Хайлсан халуун хуванцрыг хэлбэрт оруулан, бүтээгдэхүүн болгох үүрэгтэй эд. Төхөөрөмжийн хамгийн урд, дээд талд нь байрлах конусан саваар орсон хуванцар үрэл халуун хоолойгоор дамжин ийнхүү бүтээгдэхүүн болж буй нь энэ. Хамгийн эхэнд дурдсан улаан хуванцар “товч” бол “Оюутолгой” компанийн захиалгаар хийж буй аюулгүй ажиллагааны шошго. Харин удаах нь барилгын цутгамал хана, лифтний хонгилын хананы арматурыг нэг хэмжээнд хөндийрүүлэгч сэнс юм.

Эднийх барилгын зориу­лалттай хуванцарын 10 гаруй төрлийн хөндийрүүлэгчийг 76 янзаар үйлдвэрлэж зах зээлд нийлүүлдэг юм байна. 2007 онд л гэхэд импортоос бүрэн хараат байсан зах зээлийг 2014 оноос хойш дотоодоосоо 100 хувь хангадаг болжээ. Үйлдвэрийн үндсэн цех 6­12 тоннын суурь зургаан машинтай. Бага хэмжээтэй гурваар нь жижиг оврын хуванцар бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг. Барилгын доод, дээд суурины арматур тусгаарлагч, хана хоорондын зай баригч, сэнсэн тусгаарлагч гэх мэт.

Ийм бүтээгдэхүүнийг ашиг­ласнаар арматурын үзүүр хана нэвтлэн ёрдойж гарч ирэх, хананы гадаргуу тэгш бус байдгаас дотоод заслыг гу­таах, хонхойж цөмрөх зэрэг таагүй зүйлээс бүрэн сэргийлэх боломжтой гэж үйлдвэрлэгчид тайлбарласан.

ДИЗАЙНЕР:

ТАВИГДАХ ШААРДЛАГА: • Мэргэжлийн чиглэлээр их дээд сургууль төгссөн • Мэргэжлээрээ ажиллаж байсан туршлагатай • Photoshop, Corel Draw, InDesign, Illustrator болон бусад мэргэжлийн программууд дээр ажиллах чадвартай • Англи хэлний зохих түвшний мэдлэгтэй

ЕРӨНХИЙ ШААРДЛАГУУД: • Бүтээлч сэтгэлгээтэй, шинийг санаачлагч • Хариуцлагатай • Тогтвор суурьшилтай ажиллах хүсэл эрмэлзэлтэй • Ажлын ачаалал даах чадвартай • Хувийн зохион байгуулалт, цагийн менежмент сайтай

БҮРДҮҮЛЭХ МАТЕРИАЛУУД: • Ажилд орохыг хүсэгчийн анкет • Ажилд орохыг хүссэн өргөдөл • Гурван үеийн намтар • Ерөнхий боловсролын гэрчилгээний хуулбар • Иргэний үнэмлэхний хуулбар • Их, дээд сургуулийн диплом болон мэргэжлийн үнэмлэхний хуулбар • 2 хувь цээж зураг (сүүлийн 3 сарын хугацаанд авахуулсан байх) • Оршин суугаа хаягийн тодорхойлолт • Өмнө нь ажиллаж байсан байгууллагын тодорхойлолт

НЭЭЛТТЭЙ АЖЛЫН БАЙРАНД УРЬЖ БАЙНА

Өргөдлийг “Засгийн газрын мэдээ сонин”-ны байранд ирж бөглөх болон baasan.b@zasag.co и-мэйл хаягаар явуулна уу. Утас: 7010-3131

Импортыг халах бааз буюу монгол хуванцар

Цутгалтын өмнө хэрэглэдэг

эдгээр хуванцарыг

худалдан авагч бас нэг том

салбар нь зам тээвэр.

» Дахин боловсруулсан хуванцар анхны үнээсээ 5­7.5 дахин их нэмүү өртөг шингэн зах зээлд гарах боломжтой.

» Дотоодын бүтээгдэхүүн импортынхоос чанартай болж буй гол шалтгаан нь бүтээгдэхүүний түүхий эдтэй холбоотой аж.

» Монголд нефтийн үйлдвэрлэл хөгжих юм бол анхдагч түүхий эдээр хийсэн хуванцар үрлээ өөрсдөө хангана.

С.Батсайхан /ЗГМ©

нь цаг хэмнэлт. Дараа нь мэдээж эрүүл мэндийн ач тустай. Фит­нес сээр хичээллэхийн тулд форм барьж, тууштай байх хэрэгтэй. Дизайнер хүнд харин оройтож суух шаардлага гарна, өдөр бүр өөр өөр байдаг. Тиймээс өдөр бүр дугуй унах нь эрүүл бас чийрэг байхад тустай. Ду гуй унаад хоёр жил болж бай гаа ч өвөл түр тат­галздаг. Харин дулааны улиралд байнга унаж, бямба гараг бүрийн өглөө дугуйтайгаа Скай Ресорт явчихаад ирдэг.

-Чөлөөт цагаараа юу хийдэг вэ?

­Чөлөөт цаг тийм ч их олд­доггүй. Гэхдээ мэргэжилдээ дур ласан болохоор энэ чиглэлийн бүтээлүүд их судалдаг. Сүүлийн үед дижитал арт болон нөхөрсөг

шог зураг их сонирхож, бие даан суралцаж байгаа. Ер нь л миний сонирхдог бүх зүйл мэргэжилтэй минь холбоотой болчихоод бай­на. Боломж олдвол ууланд алхах дуртай.

-Мэргэжилдээ дуртай боло-хоор тэр байх л даа. Хэзээ нээс зураг зурж эхэлсэн бэ?

­Долдугаар ангиас юм уу даа. Миний төрсөн ах зураг зурдаг, мундаг хүн. Ахаасаа анх үлгэр дуурайл авсан. Эх лээд графити, гудамжны зураг, дараа нь фут­болкан дээр зурж, тэр үеэс л архитектор боло хыг мөрөөдөж, үүнийгээ ч биелүүлсэн. Харин интерьер дизай наар тууштай ажиллаад нэг жил болж байна. Хүнээр яривал гал халуун дурлалдаа умбаж явна. Фут­

бол кан дээр зурдаг байхдаа ерөнхий боловсролын 54 дүгээр сургуульд сурдаг байсан. Тэгээд гэрийнхэндээ хэлэлгүй 93 дугаар сургууль руу шилжсэн юм. Тухайн үед сургалтын төлбөр болох 50 мянган төгрөгийг сагсны багийн 10 хүүхдийн футболкан дээр зураг зураад төлж байлаа. Хүүхэд байхаасаа л их олон зүйл сонирхсон доо.

-Мөрөөдөж явсан мэргэж лээ сонгосон гэлээ. Өөр мэргэ жил-тэй байсан бол гэж бодож байв уу?

­Эдийн засагч эрэлттэй гээд би магадгүй хэн нэгний ятгалгаар эдийн засагч болчихсон бол миний амьдралын хэв маяг одоогийнхоос тэс өөр байгаа. Бие дааж өөрийгөө хөгжүүлэх

нь байтугай өглөө ажилдаа яарч очих байсан, эсэхээ ч мэдэх гүй байна. Миний одоогийн амьд­ралын цөм нь зурах л юм шүү дээ. Дуртай зүй лээ маш их сонирх вол заавал үр дүнд хүрдэг. Тэгэхээр өөрийн хөө сонирхлоор явах нь хамгийн зөв сонголт гэж хэлье.

-Амьдралын хэв маягаа сонирхолтой болгох үүднээс хийдэг зүйлс бий юу?

­Биднийг сурагч, оюутан бай­хад хүүхэд, залуучууд ихэвчлэн спорт зал, РС тоглоомын газар, нэг ний дээ ч юм уу чөлөөт цагаа өнгө рөө дөг байлаа. Яахав, ду­гуй лан секцүүд байсан ч нэг удаа гийн, бүх насныханд зо­риул сан нь ховор. Харин одоо их өөр болжээ. Кизомба, вино шимэнгээ зураг зурах гээд л

Амьдралын хэв маяг

6 ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ 2017.01.30, ДАВАА ~ №020 (566)

ЦАХИЛГААН БАРАА ГАР УТАС

1. Ачааны зориулалттай автомашин маш хямд зарна Утас: 96481125, 990879922. Автомашины хагарч цуурсан шил наагч зарна.Хүргэлттэй. Үнэ: 35000 төгрөгУтас: 996799623. Шинэ дугуйнууд зарна.Үнэ: 100.000 төгрөгУтас: 880067344. Agiom шинэ дугуйнууд зарнаУтас:99101688 /Үнэ тохирно/5. 2009 oны "FX35" хямд зарна. Үнэ: 25 сая төгрөгУтас: 991114686. "G500" zarna 2004­2012. Дотор гаднагүй он залуу болгосон машин оролцуулна. Утас: 999934347. 2003 оны 2012 орж ирсэн сувдан цагаан өнгөтэй, beams­2.0 мотортой, ухрах камертай "Grand mark 2" яаралтай зарна.Үнэ 5 сая төгрөг. Утас: 966517948. 2009 оны "HUMMER H2" зарна. Утас: 917778779. 2008 оны "LX570" зарна. Үнэ: 60 сая төгрөгУтас: 9911146810. "Full option A8" зарна. Утас: 99995108

ҮЛ ХӨДЛӨХ НОМ, ХЭВЛЭЛ

1. Бүх төрлийн ном хэвлэл худалдаалж байна.Утас: 991441542. Хуучин номнууд зарна.Утас: 94640105 3. Бизнес удирдлагын магистерийн ангид хэрэглэгдэх 2003-2008 оны Pearsons interna­tional edition номнуудыг тус бүр 30.000 төгрөгөөр зарна. Утас 991536374. Ээж ба хүүхэд ном зарна. Утас: 990894015. Сэргэн мандалтын үеийн нэрт зураачдын бүтээлийг өнгөтөөр хэвлэж, орос хэлээр нийтэлсэн Монголд цөөн байдаг уран зургийн ном зарна. Утас: 996259216. Official guide of TOEFL TEST 4th edition. Албан ёсны TOEFL тест гаргадаг газраас уг шалгалтад бэлтгэгчдэд зориулан гаргасан GUIDE book­ийн хамгийн сүүлийн хэвлэл. Хэрэглэж байсан мөн дисктэйгээ. Утас: 99674312 7. Монго лын залуучуудад хүн төрөлхт ний хөгж лийн их алхаатай хөл нийлүү лэхийн зэрэгцээ өөрийн үндэсний зан заншил, ухамсар, ёс суртахууныхаа үнэт зүйлийг гээлгүй зөв хослуулан авч явахыг зөв ухамсарлан ойлгуу лах энгийн хялбараар илэр хийлж чадсан “Монгол хүний хөгжил төлөвшлийн ДЭЭД УХААН” ном уншигчдын гар дээр очиж байна.Утас: 981110298. Өсвөр насныхны дээдэлж мөрдөх 7 зуршил ном зарна. Үнэ: 30.500

1. Ар хустайн зусланд цэвэр агаарт хаус зарна. 2011 онд ашиглалтанд орсон төмөр бетон суурь, төмөр бөс бетон, 38­ийн дан тоосго, гадна талд хөөсөөр дулаалсан 200м2, 2давхар, машины гражтай, 380в цахилгаантай, цахилгаанаар бүрэн халдаг, 96м гүнээс худагийн ус гарсан цэвэр устай, халуун устай, цэвэр бохироо бүрэн шийдсэн өвөл зуны дулаахан чанартай сайн барьсан. ­ Нийт 6 өрөө, гал тогоо, зочны өрөө, 2 ариун цэврийн өрөөтэй, гал тогоо 00­д халуун устай, вакум цонх, паркетин шалтай дотор интерьер засал сайн. Утас: 992897682. 10­р хороололд Сувилахуйн сургуулийн хойно 47м.кв хоёр өрөө байр зарна. Утас: 881921303. Төмөр замд СОТ­н таван давхарт угсармал байрны хоёр өрөө байр зарна. Утас: 994664944. ­Хүүхдийн Паркийн замын урд зам дагуу төвийн шугамд холбогдох боломжтой 300м2.­22­н товчоо тойргийн хажууд зам дагуу 1га 380 тогтой блокон хашаатай газар.­Хонхорт зам дагуу 9200м2 төвийн шугамд холбогдох боломжтой, худалдааны төв, шатхуун түгээгүүр, аж ахуй, агуулах, хөнгөн үйлдвэр зориулалтаар ашиглах боломжтой газар.­Эмээлтэд 5га газар.Утас: 992897685. Сансарын тунелд 1 давхарын гал тогоо тусдаа 3 өрөө байр зарна. Утас: 99760217, 99101271

1. Гэр болон оффиссын сүлжээ хүрдэггүй газарт сүлжээ дахин дамжуулагч суурилуулна. Угсралт тохиргоо үнэгүй.Утас: 757520202. Black iPad mini Wi Fi 64GB багтаамжтай. Үнэ: 400.000 төгрөгУтас: 889981383. Ipad-1 wifi 16gb зарна. Утас: 990025084. Төмөр гадаргуутай 2TB багтаамжтай зөөврийн hard диск зарна. Утас: 988866555. "Sony Vaio core i5" notebook хямд зарна. Үнэ:500.000 төгрөгУтас:881027406. Sony 15.6 Core I7 560­d зарна. model VPCF133FX In­tel(R) Core(TM)i7 Q740 1.70 ghz Ram 4g hhd 500gb Display 15.6 inch numlockУтас: 887717677. “Kory notebook shop” бүх төрлийн used нөтбүүк, таблет худалдаалж байна. Үнийн хувьд хамгийн хямд, өргөн сонголттой. Өдөр бүр 11.00­20.00 цагийн хооронд ажиллана. Утас: 89997986

КОМПЬЮТЕР БА ДАГАЛДАХ ХЭРЭГСЭЛ

UBshop.mnЧӨЛӨӨТ ХУДАЛДААНЫ ПЛАТФОРМ

Юу авмаар байна? Юу зармаар байна?АВТОМАШИН

1. Электрон жин худалдана.Алт, мөнгөн эдлэл болон эмийн тунг жигнэх зориулалтай. Авсаархан хөнгөхөн. LCD дэлгэцтэй. 200 гр хүртэл Хэмжээ: 115Х65Х15 мм, Жин: 95 гр 1 минутанд автоматаар унтарна. Тэжээл: 2 AAA батарей (дагалдахгүй) Ажиллах температур: 10­30 хэм (C)Утас: 88512938, 960129382. Модерн загварын ханын цаг (45­55cm) худалдана.Утас: 96012938 , 885129383. USB гагнуурын алх. Эгшин зуур хална, хөрнө. 480 C градус хүртэл хална.

Утас: 96012938

1. Америкийн BLU брэндийн STUDIO X8 HD гар утас -2 СИМ­тэй.Утас: 96012938, 88512932. 50­60 мянгад Android утас худалдаж авна. Note1 f100 f200 гэх мэт.Утас: 91228822 95228822 3. iPhone 7 plus black 128GB цоо шинэ хайрцагнаас нь задлаагүй. 128GB. 2 сая 400­аас яриад өгнө.Утас: 93117711, 898083134. Хар батга арилгагч гурвалсан үйлчилгээтэй маск зарна.Утас: 888578715. Samsung.Note.3 32gb 4.4.4.version Korea хамгийн өндөр үзүүлэлттэй цэмбэгэр утас хямд зарна. Чихэвч дагалдана.Утас: 91228822, 95228822

ubshop.mn сайтад та зараа байрлуулбал манай сонины зарын энэ хэсэгт шууд орох юм. Зөвхөн кирил үсгээр бичсэн, холбоо барих утас, зарах үнэ нь тодорхой зарууд энэ хэсэгт орохыг анхаарна уу.

UBSHOP.MN

УТАС: 95777773ПЯНЗ ХУДАЛДАНА. МОНГОЛ, ОРОС, БУСАД.

ХУДАЛДАНА

Талх, чипс болон төмсийг бор биш алтан шаргал болтол шарах хэрэгтэй. Ингэснээр хорт хавдар үүсгэх магадлалтай бодисын хэмжээ буурдагийг Их Британийн Засгийн газрын эрдэмтэд анхааруулав.

Цардууллаг хүнсийг өндөр температурт удаан хугацаагаар ша рахад акриламид хэмээх бо ­дис ялгардаг. Их Британийн Хүнс ний стандарт хангуулах агент лагийн мэргэжилтнүүд эдгээрийг шарж хэрэглэхдээ ахуйн зөвлөгөөг сайтар сахиж, борлотол нь шарахгүй байхыг хатуу анхааруулсан байна. Харин Их Британийн Хавдар судлалын төвөөс дээрх мэдэгдэл хүнд туршиж батлаагүй гэсэн

юм. Тус агентлагаас мөн төмсийг хөргөгчинд хадгалах нь буруу гэж зөвлөжээ.

Акриламид нь зарим төр лийн хүнсэнд агуулагдах бө гөөд болгох явцад бий болох бай­галийн дайвар бүтээгдэхүүн аж. Энэхүү бодис 120­иос дээш хэмд шарсан цардуул ихтэй хүнсний бүтээгдэхүүнд хамгийн ихээр агуулагдана. Үүнд, чипс, талх, өглөөний цайны болго­сон овъёос, жигнэмэг, бялуу, кофе зэрэг багтдаг. Харин гэрт болгосон хүнснээс дурдвал, өндөр тем пературт жигнэсэн, шарсан, хуурсан төмс, талхыг нэрлэж болно. Талх шарагчид хийсэн талх харлах тусам акрила мидын хэмжээ нэмэгддэг.

Талх шарагдаж бараан болох явцад түүнд агуулагдах чихэр, амино хүчил, ус зэрэг нь холил­дож өнгө, акриламид, амт, үнэрийг бий болгодог ажээ.

Хүнсний стандарт хангуулах агентлагаас дараах зөвлөгөөг өгчээ:

Түүхий төмсийг хөргөгчинд хадгалахгүй байх. Учир нь хүйтэнд хүнсний ногоонд агуу лагдах чихрийн хэмжээ нэмэгдэж, шарах явцад илүү их акриламид ялгаруулдаг.

Тиймээс төмсийг зургаан хэмээс доошгүй сэрүүн, харанхуй газар хадгалах,

Өдөр бүрийн хоолондоо дор хаяж таван төрлийн ногоо хэ рэг лэх,

Амьтан дээр хийсэн судалгаа­гаар акриламид гэгч бодис нь ДНХ­д хор болж, хавдар үүсгэх нөхцөл бүрдүүлжээ. Хүнд ийм туршилт хийгээгүй ч адилхан нөлөөтэй гэсэн дүг­нэлтэд эрдэмтэд хүрсэн байна. Акриламид насан тур шид хавд раар өвчлөх эрсдэ лийг

нэмэг дүүлэх, мэдрэл болон боловсруулах системд сөр­гөөр нөлөөлөх магадлалтай. Гэхдээ хүнд энэ нь одоогоор ажиглагдаагүй тул олон нийтэд айх зүйлгүйг судлаач эрдэм тэд нэмж хэлсэн. Хүнсний стан­дартыг хангуулах агентлаг боловс руулсан хүнсэн дэх энэхүү бодисыг багасгахад чиг лэсэн ажлууд хийж буйгаа мэдэгдлээ. Эл ажлын үр дүнд най ман жилийн хугацаанд тус улсын хүнсэнд агуулагдах ак­риламид 30 хувиар буурсан гэв.

Дашрамд сонирхуулахад, тамхинд агуулагдах химийн бодисоос улбаалан тамхи татдаг хүмүүс 3­4 дахин их акриламид авдаг байна.

Их Британийн Хавдар судла­лын төвийн эрүүл мэндийн мэ дээл лийн төвийн мэргэжил­тэн Эмма Шийлдс хүнсэн дэх энэ бодис хавдар үүсгэх ма­гад лал тайг хэлжээ. Эрсдэлийг буу руу лахын тулд илчлэг ихтэй хүнс ний бүтээгдэхүүнийг их хэ рэг лэхгүй байж, эрүүл хоол­ло хыг зөвлөсөн юм.

Сонголтдоо бүү эргэлз

ЗӨВЛӨГӨӨ

Г.Сайнзаяа@sainzayaZGM

Мэргэжилдээ дурласан хүний амьдралын хэв маяг бүхэлдээ өөрчлөгддөг

Дугуй унаж, ууланд алхаж, зураг зурах туйлын дуртай, до тоод засал чимэглэлийн ди-зай нер, битбоксын улсын аварга С.Билгүүнийг “Амьдралын хэв маяг” буландаа урилаа.

-Дизайнер хүн учраас үргэлж шинийг санаачлах хэрэгтэй байх. Таныг хараад байхад гэр, ажлын дөрвөн хананы дундаас шинэ санаагаа хайдаг хүн биш юм шиг санагдсан. Хаанаас шинэ санаа эрэлхийлж байна?

­Шинэ санаа хаа сайгүй бай­даг, түүнийг олж харах нь чухал. Өрөөнд их зай эзэлдэг дугуй байлаа гэж бодъё. Тэгвэл үүнийг хананд ч юм уу, таазнаас өлгө чих юмсан гэж хүн бодно шүү дээ. Эсвэл ширээн дээрээс гул гаж унаад байгаа чихэвчийг ширээтэй нь хавчиж болно. Энэ ч шинэ санаа. Түүнчлэн хүн бүрийн шинэ санаа олох арга өөр л дөө. Миний хувьд ихэвчлэн хошигнолоос олж авдаг.

-Дугуй унахын ач тус юу вэ?­Хамгийн чухал ач холбогдол

олон сонголттой болчихож. Би иймэрхүү сургалт, өдөр лөгүү­дийг их сонирх дог. Цаг зав, боломж олд вол тэнд очиж шинэ хүнтэй танил цаж, шинэ зүйл сурахыг бод дог юм. Миний дургүй ч юм уу, ойлго доггүй зүйлд хүмүүс дурлаж, хийж байгааг харах ч бас сонин л доо. Амьдралын хэв маягаа сонир­холтой бол го ход тустай бас нэг зүйл бол хүмүүстэй танилцах. Би бөм бөгийг бөөрөнхий гэж хардаг бол өөр хүн тэрийг өөрөөр бодож байж болно. Тэгэхээр амьдралын олон өнгийг харж, мэдэх нь зүйтэй гэж боддог.

-Хүн ер нь хөгжмийн ямар нэг чиглэлийг сонирхдог байх хэрэгтэй юм шиг ээ. Бит бок сын улсын аварга гэсэн байх аа. Энэ талаараа ярихгүй юу?

­Бас л сурагч байхаасаа бит­бокс сонирхсон. 2010 оны улсын аварга шалгаруулах тэмцээ нээс шилдэг байр авсан. Тухайн үед бас бяцхан хамтлагтай бай лаа. Цаг үеэ дагаад залуусын сонир­хож байсан зүйл нь тэр л дээ. Ха рин их сургуульд орсноос хойш нэг их сонирхохоо больсон. Гэх дээ байнга амаараа тоглож, янз бүрийн дуу чимээг дуурайж явдаг.

Ер нь хүн хүний онгодоо дуудах арга нь өөр байдаг юм шиг. Намуухан жазз хөгжим сонсох, чимээгүй орчинд суух, эсвэл фитнессээр хичээллэж хөлсөө гаргах гээд л. Миний хувьд хөгжим тоглох, зураг зурах, ууланд алхах зэргээс урам авч, алдсан энергиэ нөхдөг.

Шарсан талхнаас татгалзаж мэдэх нь

"Кизомба, вино шимэнгээ зураг зурах гээд л олон сон­голттой болж. Би иймэр хүү сургалт, өдөр ­лөгүүдийг их сонирх дог".

Хувийн архиваас©

7

Лавлах

2017.01.30, ДАВАА ~ №020 (566) ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ

УДБЭТ“Night of ballet” бүжгэн жүжгийн гала тоглолт ирэх сарын 5-нд 17.00 цагт болно. Тасалбарын үнэ 10-25 мянган төгрөг.

“Жаргалтай залуу нас” тоглолт ирэх сарын 14-нд болно. Энэхүү тоглолтод театрын залуу хөгжимчид уран бүтээлээ толилуулах юм байна.

УЛСЫН ФИЛАРМОНИН.Наранбаатар, Ц.Хулан нарын дурлалт хосуудын баярын өдөрт зориулсан “I love you” тоглолт ирэх сарын 13, 14-ны өдрүүдэд 19.00 цагт болох гэж байна. Тоглолтын тасалбарын үнэ 25 мянган төгрөг. Гайхамшигт ардын дууны цуврал “Торгоны хээ” тоглолт ирэх сарын 17-нд болно. Тоглолт 19.00 цагт эхэлнэ.

МОНГОЛЫН ҮНДЭСНИЙ АСА ЦИРК

Гэгээн хайрын баярын өдөр буюу ирэх сарын 14-нд дуучин Хүрлээгийн "Миний дурласан бүсгүй" анхны бие даасан тоглолт болно. Тоглолт 18.45 цагаас.

УДЭТЗохиолч Я.Баяраа, СТА Б.Хишигзаяа нарын бүтээл “Царцаа намжил” монгол ардын үлгэрээс сэ дэв лэсэн жүжгийг ирэх сарын 3-нд Улсын драмын эрдмийн театрт тоглоно. Жүжгийн найруулаг чаар СТА Б.Хишигзаяа ажиллажээ.

НИСЛЭГИЙН ЦАГИЙН ХУВААРЬ

УБ-Бээжин 08:15 10:30Бээжин-УБ 11:30 14:00Эрхүү-УБ 16:45 18:10УБ-Эрхүү 14:20 16:00Сөүл-УБ 13:00 15:50УБ-Сөүл 17:10 21:15Москва-УБ 00:00 07:10УБ-Москва 08:20 10:10УБ-Хөх хот 08:00 10:20Хөх хот-УБ 11:20 14:10Токио-УБ 15:30 20:25УБ-Манжуур 16:50 19:25Манжуур-УБ 16:50 19:25

Эрээн-УБ 18:00 11:15Хөх хот-УБ 22:50 11:15УБ-Хөх хот 20:00 20:49Эрхүү-УБ 15:35 06:20УБ-Эрхүү 21:10 02:40Эрхүү-УБ 15:35 06:20УБ-Замын-Үүд 20:00 07:50Замын-Үүд-УБ 21:35 09:55УБ-Эрдэнэт 20:30 07:45Эрдэнэт-УБ 19:10 05:48УБ-Сүхбаатар 10:55 19:52Сүхбаатар-УБ 06:30 15:35Сайншанд-УБ 20:25 07:01

ГАЛТ ТЭРЭГНИЙ ЦАГИЙН ХУВААРЬ

08.00

12.00

14.00

18.00

20.00

22.00

08:20 Өглөөний зочин

11:20 "Зүлгэн дээр гэрээ бариад зүгээр л нэг амьдрах юм сан" нэвтрүүлэг

14:00 “Амрыг эрье” дуудлага студи

16:45 “Зөв зөв” нэвтрүүлэг

19:00 “Би би” бага насныханд зориулав.

22:05 “Дотрын тасаг” уран сайхны кино

08:00 Bloomberg Daybreak Asia

11:30 Удирдагч Лакуатай хамт

14:30 "Эзэнт гүрнийг босгосон нь" нэвтрүүлэг

18:00 Бизнесийн төв цэг

20:57 Дарханы төмөрлөгийн ган бөмбөлгийн үйлдвэр

22:30 "Америк хэрхэн ажилладаг вэ" цуврал

08.05 Үүнийг хэрхэн хийдэг вэ

12.05 "Шадар гурван цэрэг" ОАК

14.10 "Хүрээлэн амьд ертөнц” нэвтрүүлэг

18.30 "Score News" мэдээллийн хөтөлбөр

21.00 “Зөв үнийг таа” шоу нэвтрүүлэг

00.35 Кино миний амьдрал

13:00 “Тэр” хөрөг нэвтрүүлэг

15:30 “Мөрөөдлөөс ч илүү 2” СОАК

18:30 “Нүүдэл шийдэл” нэвтрүүлэг

21:00 "Манайд амьдардаг залуу" СОАК

00:00 “Даунтон эдлэн" ОАК

ТВ ХӨТӨЛБӨР ОНЦЛОХ ҮЗВЭР

"Хамба фильм" студи, "Монгол контент" ХХК-ийн бүтээл “Хоёр амь” уран сайхны кино ирэх сарын 3-нд нээлтээ хийнэ. Киноны гол дүрд жүжигчин С.Болд-Эрдэнэ, Г.Гүнбилгүн, топ модель, жүжигчин Д,Пүрэвсүрэн нар тоглосон байна. Зохиолыг Х.Алтанханд бичиж, продюсерын багт жүжигчин С.Болд-Эрдэнэ, Р.Анхням нар ажиллажээ.Уг кино нь “Жаргал хүү осолд орж эмнэлэгт хүргэгдлээ гэсэн гэнэтийн мэдээг дуулаад Галаа эмнэлэг рүү яаран гүйж буйгаар эхэлнэ. Хүүг сэхэхгүй ч байж мэднэ гэх эмч нарын яриаг аав нь сонсохыг хүсдэггүй. Олон сар ухаангүй хэвтсэн хүүгийнхээ төлөө шантралгүй тэмцэх эцэг хүний сэтгэлийг уянгын, драмын төрлөөр илүү тод харуулахыг зорьсон аж.

ЗУРХАЙ

ЗГМ: СҮДОКҮ

(Өмнөх дугаарын хариу)

ҮЗВЭР

MNB Bloomberg Боловсрол Монгол ТВ

Хоёр амь

Билгийн тооллын 3Өвлийн дунд цагаан үхэр сарын найман цагаан мэнгэтэй улаагчин могой өдөр.Үс засуулбал: Эд мал баялаг төгөлдөр болноНаран ургах, шингэх: 08.09-17.52Барилдлага: ИдэрШүтэн барилдлага: Тийн мэдэхүйСуудал: Шороо

Аргын тооллын нэгдүгээр сарын 30. Сумъяа гараг. Билгийн тооллын 3. Чөдөр одтой, улааг-чин могой өдөр.

Өдрийн наран 08.09 цагт мандан, 17.52 цагт жаргана. Тухайн өдөр үхэр, тахиа жилтнээ аливаа үйлийг хийхэд эерэг сайн. Эл өдөр эе, эвээ ололцох, хамтын хөдөлмөр эхлэх, гэрээ хэлцэл байгуулах, найр хурим хийх, бэр гуйх, инж өгөх, авах, үнэт эрдэнийн зүйл авах, сан тавиулах, угаал үйлдэх, газар лусын зан үйл хийх, өр барагдуулах, буг дарах, газрын ам бооход сайн. Ургаа мод таслах, газрын ам нээх, сэтгэлд сэвтэй газар очих, байшингийн суурь тавихад муу. Өдрийн сайн цаг нь үхэр, луу, морь, хонь, нохой, гахай болой. Хол газар яваар одогсод баруун зүгт мөрөө гаргавал зохистой. Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулбал эд малтай баялаг төгс болно.

ЗГМ: ҮГИЙН СҮЛЖЭЭ

23

498

235

8

82

3691

5

9

6

4

61

4

2

159

8

9

64

7

3

78

1596287134

314659827

728143596

981365472

235974618

467812359

642591783

173428965

859736241

ЦАГ АГААР

УЛААНБААТАР I.30 -16o

-29o

I.31 -14o

-25o

II.01 -10o

-22o

II.02 -9o

-21o

II.03 -10o

-20o5м/с

5м/с

8 м/с

9 м/с

9 м/с

9 м/с

8 м/с

7 м/с

8 м/с

8 м/с

Багавтар үүлтэйБагавтар үүлтэй Багавтар үүлтэй Багавтар үүлтэй Багавтар үүлтэй

УВС -26o

-39o

ХОВД -14o

-29o

ЗАВХАН-13o

-28o

БАЯНХОНГОР -13o

-26

ГОВЬ-АЛТАЙ-9o

-24o

ӨВӨРХАНГАЙ -10o

-23

АРХАНГАЙ 9o -21o

ХӨВСГӨЛ -15o

-29o

БУЛГАН -14o

-30o

ТӨВ-15o

-26o

ДУНДГОВЬ -12o -27o

ӨМНӨГОВЬ 10o

-22o

ГОВЬ-СҮМБЭР -14o

-26o

ДОРНОГОВЬ -13o

-26o

СҮХБААТАР -16o

-26o

ХЭНТИЙ -19o

-33o

СЭЛЭНГЭ -21o

-32o

ОРХОН-12o

-23o

ДАРХАН-УУЛ -20o

-31o

ДОРНОД -17o

-28o

БАЯН-ӨЛГИЙ-9o

-20o

09:30 "Тог тог тог" хүүхдийн нэвтрүүлэг

О.БилгүүнЗГМ

УЛААНБААТАР

Утааны эсрэг үзэсгэлэн нээгджээ

Энэ амралтын өдрүүдэд “Утаа ны эсрэг MNB” үзэсгэлэнг МҮОНРТ­ийн байранд зо хион бай гууллаа. Уг үзэсгэлэнд Мон гол Улсын хэмжээнд үйл ажил лагаа явуулж буй цахил гаан халаалтын худалдаа эрх лэгч, эко төхөөрөмж, агаа рын бохирд­лыг бууруулах тех но логийн шийд лүүд, “Эко төхөөрөмжийг дэм жигч” банк, санхүүгийн болон Эрүүл мэндийн байгууллагууд оролц жээ. Үзэсгэлэнг зохион бай гуулснаар иргэдийг, мэ­дээл лээр хангах, сонголт хийх боломжийг бүрдүүлж байгаа аж.

Тус үзэсгэлэнд “Тун фарм” эм эмнэлгийн хэрэгслийн үйлд вэр, дулаан хуримтлуулж ха лаах төхөөрөмж нийлүүлэгч “Мон ватт”, агаар цэвэр шүү лэгч бор луулагч “KMG part ners”, “Ховд тул” ХХК зэрэг 50 орчим ком пани, иргэд оролцож, өөрс дийн бүтээгдэхүүнээ танил­цуул лаа. Үзэсгэлэн энэ сарыг дуустал “MNB event hall”­д үргэлжлэх юм байна.

Өмнөх дугаарын хариу / 01.27

9. Цэргийн ахлах офицерийн цол13. Цэцгийн дэлбээг дороос нь гадуур бүрхэх

хэсэг17. NHL-ийн аварга цолыг хамгийн олон хүртсэн багийн хот

ӨВӨЛЖИЛТ

78 сум зудтай байна

Хөдөө орон нутгийн 60 орчим хувьд нь хаваржилт хүндрэх эрсдэлтэй байна. Тодруулбал, Увс, Ховд, Баян­Өлгий зэрэг баруун зүгийн, Хэнтий, Сүхбаатар, Дорнодын ихэнх, Дундговь, Дорноговь болон төвийн айм гуудын нут гаар эрсдэл өндөр байгаа аж. Одоо­гийн байдлаар нийт нутгийн 70 гаруй хувь нь цастай, 14 айм гийн 78 сум зудын, 13 аймгийн 56 сум зудархуу байдалтай бай на.

Цаашид зудын эрсдэл их тэй газар нутгийг өвс тэжээ лээр хангах, иргэдийн аюулгүй байдлыг хамгаалах арга хэм жээг үргэлжлүүлэн авах шаард ­лагатай гэж Ус цаг уур, орчны судалгаа мэдээллийн хүрээ­лэнгээс анхаарууллаа.

ЗӨВЛӨГӨӨ

Өглөөний цайны цэс

ЗГМ: КОМИКС

Mr. Баагийгийн ПАЯН.....

Миний дүү дэлгүүр гараад ирээч?

Та нөгөө шидэт үгээ

хэлээчХариулт нь

чинийх

БОСООГООР:2. Цэргийн анги нэгтгэл дэх нэгэн салбар3. Жилийн эхний сарын нэр4. Португалын

хөлбөмбөгийн одын нэр6. Тулааны спорт7. Адамын эхнэр8. “Зоригт анчин бүсгүй”, “Морь унасан толгойгүй

хүн” зэрэг олон алдарт зохиол туурвисан нэрт зохиолч10. Эртний хүчирхэг гүрэн11. Маш гэх

утгатай хүч нэмэгдүүлсэн үг12. Грекийн “Дориод” гэсэн нэрнээс үүссэн тивийн нэр14. Арьсыг зүссэний дараа оёсон хэсэг15. Дөт16. Төрсөн өдрийн бялууны нэгэн хэсэг

ХӨНДЛӨНГӨӨР: 1. Фашист Германы хэрэгтнүүдийг шүүх хурал болсон хот5. НҮБ-ын шинэ тэргүүн

ОЛОМ О Р

УХ

УРУИ

РИАКЯ

Г УАМ Н

И

Д

НОЛАО

Е

Х У

Л АУ О С РН Ё Ү ГАГ Д И ОН И

ИМИ

ДӨР М И ИЭ Э Г

М

1

5

13

17

9 10 11 12

6

14

7

15

8

16

2 3 4

Энэ цэс жимстэй боов, нэрсний шүүс, алим зэргээс бүрдэнэ. Нэрсний жимс, навч нь эмчилгээний ач холбогдолтой. Жимсэнд идээлэх бодис 17, органик хүчил долоо, сахар 25 хувь болон В, С аминдэм, эфирийн тос, төмөр зэрэг бодис агуу лагдсан байдаг. Харин алиманд витамин С, А ихээр агуулаг да хаас гад на фосфор, төмөр, кальциар бая лаг ажээ. Тиймээс өдөрт нэг алим идэх нь арьсны өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх бөгөөд гоо сайхан, эрүүл арьстай байхад танд тусална.

Байршил

8 ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ 2017.01.30, ДАВАА ~ №020 (566)

ОДДЫН ХОТХОНХэмжээ: 119 м2Өрөө: 4 Граж: 2 /20 м2/Үнэ: 2,500,000 м2 /түрээс/Хаяг: ХУД

BUDDHA VISTAХэмжээ: 122Өрөө: 4 Граж:Үнэ: 750 сая /худалдана/Хаяг: ХУД, Зайсан

ПАРКСАЙД РЕЗИДЕНСХэмжээ: 52.58- 178.47 м2Өрөө: 2-5Граж: Үнэ: 2,600,000-3,000,000 Хаяг: БЗД

СЭЛБЭ ХОТХОНХэмжээ: 172м2Өрөө: 4 /пентхаус/Граж: 2 машины зогсоолҮнэ: 3,0 /түрээслүүлнэ/Хаяг: "Орчлон 1" сургууль

НҮХТХэмжээ: 900 м2 /газар/Хэмжээ: 250 м2 / зуслангийн байшин/Граж: 3 машины зогсоолҮнэ: 500,000,000

RESIDENCE 60Хэмжээ: Өрөө: 1-5 Граж: дулаан зогсоолҮнэ: 1750-2650 $Хаяг: БЗД, 4-р хороо

SEOUL ROYAL COUNTYХэмжээ:200м2Өрөө: 4 /3 давхарт/ Үнэ: 3000 $Граж: 2 Хаяг: ХУД, Зайсан

SEOUL PLAZAА зэрэглэлд байршилтай, нийт 11 давхар, 8800 м2 талбайтай, 1-4 давхарт: Өндөр зэрэглэлийн худалдаа, үйлчилгээний төв 5-9 давхарт: Оффис 10-11 давхарт: Ресторан, лоунж 2016 оны зургадугаар сард бүрэн ашиглалтанд орно.Хаяг: БГД, “Сөүл плаза” бизнес төв

GALAXY TOWERХэмжээ: 737 м2 Өрөө: Граж: 40 машины зогсоолҮнэ: 2550$ /худалдана/Хаяг: ХУД

ИХ МОНГОЛ РЕЗИДЕНСХэмжээ: 195 айлынӨрөө: 3-4 /сонголт/Граж: Газар доорх байгууламж бүхий 165 гражХаяг: БЗД

RIVER GARDENХэмжээ: 179,8 м2Өрөө: /4 унтлагын өрөө/ Граж: 2 машины зогсоолҮнэ: 3,900,000 /худалдана/Хаяг: ХУД, Маршалын гүүр

BLUE SKYХэмжээ: 118 м2Өрөө: 3Граж: Үнэ: 1,500,000 /түрээслүүлнэ/Хаяг: ХУД, Зайсан

MD CENTERХэмжээ: 2380 м2Өрөө: 3 давхар, 2 жигүүрГраж: 30-40 машины ил зогсоол 20 машины дулаан гражҮнэ: 2,500,000 /худалдана/Хаяг: ХУД, 15 -р хороо

BLUE GEM-4Хэмжээ: 15 давхарӨрөө: СонголттойГраж: байгааҮнэ: 2,800,000- 3,200,000 Хаяг: БГД, UB Place-ын хажууд

ЦЭЛМЭГ ТӨВХэмжээ: 9 давхар оффисӨрөө: тус бүр 624 м2Граж: ил зогсоолҮнэ: 60,000-70,000 /түрээслэнэ/2200-2900 $/худалдана/Хаяг: CБД, 1-р хороо

ЗАЙСАН ГОЛДЕН ВИЛЛХэмжээ: 100 айлын орон сууцӨрөө: 3-5 /сонголттой/Граж: 150 автомашины зогсоолҮнэ: 3,500,000-3,800,000 Хаяг: ХУД, 11-р хороо

BRAUHAUSХэмжээ: 100 м2Өрөө: /2 унтлагын өрөө/ Граж: Үнэ: 200,000 $ /худалдана/Хаяг: Сөүлийн гудамж

9 ЭРДЭНЭХэмжээ: 642 айлын орон сууцӨрөө: 2-3Граж: Үнэ: Хаяг: БГД 3-р хороо

NARAN PLACEХэмжээ: 120 айлын тохилог сууцӨрөө: 2-5 /сонголттой/Граж: давхар зогсоол /төлөвлөсөн/Үнэ: Хаяг: БЗД, 6-р хороо

REGENCY RESIDENCEХэмжээ: 165 м2Өрөө: /3 унтлагын өрөө/ Граж: машины зогсоолтойҮнэ: 335,000 $ /худалдана/Хаяг: БЗД, 13 дугаар хороо

Mongolian Property Management GroupReal Estate Service · Real Estate Appraiser · Real Estate Developer

Address: Sukhbaatar district, Narny zam 56, Zamiin tsagdaa, Tsoma Office, 601, Ulaanbaatar, MongoliaPhone: +976 8806 8207, +976 8800 3620

www.mpmgroup.mn

RE//MAX MongoliaТанд зориулсан үл хөдлөх хөрөнгийг эндээс...

Хаяг: Баянзүрх дүүрэг, 26 хороо Их хүрээ гудамж, Парк сайд төвийн 3 давхарт

Утас: 77073399, 94093390, 94043390http://www.remax.mn

BELLA VISTAХэмжээ: 165 м2Өрөө: 3 Граж: 1 машины гражтайҮнэ: 4,000,000 /түрээслүүлнэ/Хаяг: ХУД, Зайсан

ҮЛ ХӨДЛӨХИЙН МЭДЭЭЛЛИЙГ ИЛҮҮ ХҮРТЭЭМЖТЭЙ ИЛҮҮ ХЯМДААР

Утас: 99903584, 99903581

Та үл хөдлөх хөрөнгийн мэдээллээ байршуулахыг хүсвэл доорх утсаар

холбогдоно уу.

ЗАЙСАНГИЙН ОРГИЛ Хэмжээ: 136,06 м2Өрөө: 5 өрөө байрыг гадаадын иргэнд яаралтай түрээслүүлнэ.Үнэ: 2000$Хаяг: ХУД

JAPAN TOWN, C4 APARTMENTХэмжээ: 138.52 мкв талбайтай Граж: 1 машины зогсоолтой Өрөө: 3 өрөө байр түрээслэнэҮнэ: 2400$Хаяг: ХУД

ROMANA RESIDENCE Хэмжээ: Цоо шинэ 66мкв талбайтай Өрөө: 2 өрөө байр түрээслүүлнэҮнэ: 1000$Хаяг: ХУД

ОХУ, АНУ терроризмын эсрэг хамтдаа

Эртний андууд эргэн нөхөрлөнө

Франсуа Олландыг түгшээсэн санаачилга

Д.Трамп болон В.Путин нар ойрын хугацаанд уулзаж, Сирийн мөргөлдөөнийг хэлэлцэхээр тохирлоо. > 10

Дональд Трамптай харилцаагаа сайжруулах Тереза Мэйн даалгавар эхний үр жимсээ өглөө. > 10

Тэрбээр "Трамп Европын талаар сөрөг мэдэгдэл хийх бүрт нь бид хариу үзүүлэх ёстой” хэмээжээ. > 10

Кэрола ХойосХатагтай Хойос хичээнгүй

хүн сайн дураар ажиллах буюу хэлний чадвараа харуулж давуу байдал олж авдаг хэмээн дурджээ.

Роуз Сэнди 2011 онд харилцаа холбооны салбарт ажиллаж байгаад бичих хүсэлдээ автан Cisco дахь ажлаа орхижээ. Туужаа бичиж дуусгаад өөрөө хэвлүүлсэн нь дараагийн ажилд ороход дэм болсон гэнэ. Ямар ч гэсэн CV­дээ ололт амжилтаа хуурай тоочсоноос хавьгүй дээр байсан аж. Одоо Британи дахь HarperCollins компанийн хэвлэлийн хэлтсийг толгойлж буй Сэнди “Би зөвхөн зохиогч бус. Уншигчдаа олоод зогсохгүй, маркетинг сурталчилгааг өөрөө хийсэн. Бие даан нийтлэгчийн хувьд хэвлэлийн салбарын нарийн ширийн болон ардаа дэмжлэггүйгээр ажиллахын учир начрыг мэдэж авсан” гэж ярьсан байна.

Шинэ технологи нэвтэрч буй цаг үед бие даан номоо хэвлүүлсэн нь түүнд заримдаа хэвлэлийн газрууд, нябо

бүртгэлийн фирмүүдийг довтлох аргад сургасан гэнэ. Сэнди их сургуулиа төгсөөд удсан хэдий ч сониуч зангаа алдаагүй учир шинэ зүйлд зохицож, тооцоотой эрсдэл хийж чадсан юм. Дасан зохицох чадвар нь түүнийг дахин ажилд оруулж, одоо бусдыг ажилд авахдаа энэ чанарыг харгалзан үзэж байгаа аж.

Нягтлан бодогч мэтийн тусгай мэргэжил шаарддаг ажилд хүртэл өөрчлөлт түргэсэж байгаа тул компаниуд дасан зохицох чадвартай хүмүүсийг хайдаг болжээ. KPMG компанийн үйлчлүүлэгч, маркетингийн захирал Изабел Аллен энэ чанар мэргэжлийн үйлчилгээний байгууллагад ажил хүсэгчдийн гол үзүүлэлт болсныг тодотгов. Технологийн шинэчлэл урьд үзэгдээгүй өргөн хэмжээнд, түргэн хурдацтай нэвтэрч буй одоо үед “Шинэчлэгдэхийг хүсдэг, амьдралынхаа туршид сурч чаддаг хүмүүс, эрж хайж, судалж чаддаг, өөрчлөгдөх нөхцөлд зохицдог, ганц хоёр жилийн өмнө байгаагүй асуудлыг

дүгнэж, шийдвэрлэж чаддаг хүмүүс манайд хэрэгтэй” хэмээн тэрбээр өгүүлсэн юм.

Гэвч CV чинь бараг хоосон бол зохицох чадвараа хэрхэн харуулах вэ? Нэг шалгуур бол хоёр дахь хэл. Учир нь хоёр хэлтэй хүний танин мэдэх чадвар илүү байдаг. Ийм хүний тархи олон зорилтын дунд шилжих чадвартай байдгийг судалгаа харуулсан гэж Эдинбургийн их сургуулийн хөгжихүйн хэл шинжлэлийн профессор Антонелла Сорэйс үзэж байна. Түүнчлэн нэгээс илүү хэл мэддэг

хүмүүс “Хэн хаанаас гаралтай болон тэд яагаад ингэж ярьж байгааг илүү сайн мэддэг. Энэ бол бизнесийн орчинд нэн ашигтай давуу тал юм” гэж тэрбээр хэлсэн юм. KPMG мэтийн зарим ажил олгогч жилдээ хэдэн мянган өргөдөл хүлээн авдаг том компаниуд ирээдүйд нэг хэл мэддэг хүнийг шууд хасах замаар өргөдлийг ялгадаг болж магадгүй юм. Энэ нь тодорхой түвшнээс доогуур дипломын дүнтэй хүнийг шууд хасдагтай адил.

Мэргэжлээрээ ажилласан түүх багатай боловч дасан зохицох

чадвараа харуулах өөр нэг арга зам бол гадаадад ажиллаж, амьдарсан буюу орон гэртээ боловч хүнд нөхцөлд ажиллаж байсан туршлага юм. Ийм туршлага сониуч зан, өөрийн хэвийн орчноос гадна ажиллах хүсэл, дэлхий ертөнцийг таних эрмэлзэл зэргийг харуулна. Эдгээр чанар нь эдийн засаг өөрчлөгдөж, ажилд авч байсан цаг үеийн шаардлага хоёроос таван жилийн хооронд өөрчлөгдөж буй нөхцөлд маш чухал үзүүлэлт. Ажил хүсэгч хүнд хэцүүг давж, унаж босож байснаа ойлгомжтой ярьж чадвал сайн сэтгэгдэл төрүүлдэг гэж хүний нөөцийнхөн ярьсан байна.

Хоёр дахь хэлээр бизнес явуулах чадвар дунд үеийнхний CV­д маш чухал бөгөөд үүний дараа өөр орчинд дасах чадвар ажлаа солих гэж буй хүний гол үзүүлэлт болно. Жишээ нь, гадаад буюу дотоодын хүнд томилгоо, хариуцлага хүлээх чадвар зэрэг нь салбараас төв оффис руу шилжих буюу корпорацийн шинэчлэлийн хөтөлбөрийг удирдах ажилд

чухал ач холбогдолтой. Өөрийн давуу ба сул талууд, шинэ ажил юунд хөтлөхийг мэдэхгүйгээр дасан зохицож чадахгүй.

More Difference хэмээх ажлын зөвлөгөө өгдөг фирмийг үүсгэн байгуулагч Павита Купер дээрх чанарууд дунд үеийнхэнд чухал болохыг онцолсон юм. Тэрбээр хүмүүс өөрийгөө маш дулимаг тодорхойлж, хүн өөрийгөө тодорхойлсон болон зах зээл түүнийг хэрхэн харж байгаагийн хооронд асар их ялгаа гардагт гайхдагаа илэрхийлжээ. Иймээс тэрбээр зөв танилцуулга хийхийн тулд ажлаа солихоор шийдсэн дунд насныхан хамт ажиллаж байсан хүмүүс, үйлчлүүлэгчдээрээ өөрийгөө тодорхойлуулахыг зөвлөсөн байна. Хатагтай Купер залуу болон ахимаг ажиллагсдад хандаж, дасан зохицох талаар ийн хэлжээ. “Орчин үетэйгээ хөл нийлнэ гэдэг бол зөвхөн чадвартай байна гэсэн үг биш. Дэлхий ертөнц хаашаа явж байгааг мэддэг байх хэрэгтэй”.

12014 онд гурван их наяд

ам.доллар байсан тус улсын нөөц одоо 25 хувь хорогдчихоод байгаа аж.

Хятадын Нийгмийн ухааны академийн судлаач Мин Жан “Ардын банк богино хугацаанд юанийг олон улсад тараахын оронд гадагш урсгалыг тогтворжуулах болон солилцох ханшид илүү анхаарч байв. 2017 онд капиталын хяналт үргэлжилж, ам.долларын эсрэг юанийн ханшийн уналт удаашрах байх” гэсэн юм. Сүүлийн саруудад төв банк Хятадын компаниудын гадаад дахь худалдан авалт болон

иргэд гадаад валют худалдан авахыг хязгаарлах арга хэмжээ авсан. Хувьцааны өгөөжийн төлөлт болон Хятад дахь гадаадын хөрөнгө оруулагчдын шилжүүлэгт мөн бэрхшээл учирсан боловч зохицуулагчид хууль ёсны төлбөрт хаалт тавихгүйгээ амласан билээ.

Үүнээс гадна юанийн гадагш урсгал нэмэгдэж, компани, хөрөнгө оруулагчид гадаад валют олж авахад бэрхшээл гарсныг зохицуулагчид анхаарсан байна. Иймээс төв банк Шанхайн банкуудад юанийн гадагш болон дотогш урсгалыг тэнцүүлэх даалгавар өгчээ. Хятадын санхүүгийн капи­

талын банкууд өмнө нь гаднаас орж ирсэн 100 юань дутамд гадагш 160 юань шилжүүлэх эрхтэй байсан юм. Юанийг олон улсын гүйлгээнд ашиглах явдал өнгөрсөн арванхоёрдугаар сард капиталын урсгалыг хянах шийдвэр хэрэгжиж эхэлснээс хойш эрс буурсан байна. SWIFT­ийн мэдээгээр 2015 оны арванхоёрдугаар сард олон улсын нийт хэмжээнд 2.3 хувьтай байсан юанийн гүйлгээ өнгөрсөн оны мөн үед 1.7 хувь болтлоо буурсан аж.

2016 онд юанийн ам.доллартай харьцах ханш 6.0 гаруй хувь буурч нэг ам.доллар долоон юанийн босгыг давахаа дөхсөн.

Гэвч сүүлийн долоо хоногуудад буцаад дээшиллээ. SWIFT­ийн Азийн төлбөрийн зах зээлийн захирал Майкл Мун юанийг олон улсын төлбөрт ашиглах явдал буурсан нь мөн Хятадын сул өсөлттэй холбоотой гэж үзэж байна. Тус улсын өсөлт 2016 онд 6.7 хувь байсан нь сүүлийн 25 жилийн доод үзүүлэлт юм. Гэхдээ ноён Мун гадаадад юанийн төлбөрийн төвүүд олноор нээгдвэл хэрэглээ нь нэмэгдэнэ гэж ярилаа. Хятадын эрх баригчид саяхнаас нэвтрүүлсэн капиталын хяналтыг түр зуурынх гэж мэдэгдсэн билээ.

Олон улсын төлбөр дэх юанийн ухралт

Жемма ТетловҮйлчилгээ өсөж, үйлдвэрлэл

урагшилж байгаа ч эрсдэл агуулж байна. Өнгөрсөн жил Их долоогийн эдийн засаг маш түргэн өсөж, буурах тэмдэг ажиглагдахгүй байгааг олон шинжээч өнгөрсөн зургадугаар сард Брекситийн дараа ярьж байсан. 2016 оны сүүлийн улиралд өсөлт 0.6 хувьтай байсныг Үндэсний статистикийн оффис мэдээлжээ. Өнгөрсөн жилийн туршид өсөлт 2.0 хувь байсан нь 2015 оны 2.2­оос жаахан бага үзүүлэлт юм. Дөрөвдүгээр улирлын өсөлтийг 0.5 хувь болно гэж таамаглаж байсан ба хоёр, гуравдугаар улирлын таамаг зөрөөгүй. Тус оффисийн ДНБ­ий хэлтсийн дарга Даррен Морган “Хэрэглээний зарцуулалт сайжирч, үндсэн үйлчилгээг дэмжсэн боловч үйлдвэрлэл гуравдугаар улирлын бууралтаас хойш өгсөж эхэлсэн. Аль аль жилийн туршид онц өөрчлөгдсөнгүй” гэжээ.

Британийн Сангийн сайд Филип Хаммонд нааштай үзүүлэлтийг сайшаагаад, стерлингийн ханш бууралт Британийн экспортод эерэг нөлөөлсөн нь инфляциас үүсэх сөрөг үр дүнгээс давж байна гэж дүгнэсэн байна. Тэрбээр “Шинжээчдийн таамаглаж байсан мөнгөний бодлогоос шалтгаалсан инфляцийг аажимдаа даван туулж байгаа шинж тэмдэг гарч байна” гэжээ. Түүний хэлснээр “Британийн жижиглэнгийн зах зээлийн өрсөлдөх чадвар бэрхшээлтэй тулгарч, хэрэглэгчдэд дарамт үүсгэх байх гэсэн хүлээлт байсан.

Гэвч тийм ч их нөлөөлөөгүй” аж.Гэхдээ Эдийн засаг, нийг­

мийн судалгааны үндэсний хүрээлэнгийн ажилтан Саймон Кирби сул паундын үр нөлөөг дүгнэн хэлэхэд эрт байна гэжээ. ДНБ­ий сүүлийн үзүүлэлтээс харахад өнгөрсөн оны өсөлт үйл­чилгээний салбарын 0.8 хувийн өсөлтөөс голлон бүрд сэн байна. Дөрөвдүгээр ули ралд аяллын компаниуд 7.3 хувь өргөжсөн дүнтэй гарчээ. Үйлдвэрлэлийн салбар мөн 0.7 хувь буюу хангалттай өсөж, гуравдугаар улирлын бууралтыг давж гарсан байна. Энэ гол төлөв эмийн үйлдвэрлэлээс хамаарсан учир хэврэг үзэгдэл байж бол зошгүй.

Гэвч ерөнхийд нь авч үзвэл уул уурхайн, коксхимийн үйлдвэр лэл 6.9 хувь унаснаар үйлдвэрлэлийн салбарыг хойш татжээ. Эдийн засагчид Брексит урт хугацааны үр дагавартай хэмээн анхааруулж буй. Pantheon Macroeconomics фирмийн шинжээч Самуэл Томбс “2016 оны эцсийн огцом өсөлт хэрэглэгчдийн зарцуулалтаас үүдсэн байх үндэслэлтэй. Хэрэг­лэгчид зээл авч, зарцуулах нь нэмэгдсэн” гэж дүгнэсэн байна.

Британийн банкны холбооноос баасан гарагт гаргасан тайланд арванхоёрдугаар сард зээл ихээхэн нэмэгдсэнийг дурджээ. Гэвч тус холбооны ажилтан Ребекка Хардинг “2017 онд өрхүүд болон бизнесийн зүгээс зээлийн эрэлт сул байх болов уу гэсэн хүлээлт бий. Тэд зээлийн хүү нэмэгдэх таамаг болон Брекситийн байдал тодорхой болохыг харж байгаа” хэмээн өгүүлсэн юм.

Их Британийн эдийн засаг түргэн тэлж байна

Ажилд оръё гэвэл зохицох чадвараа харуул

Трамп анх удаагаа утсаар ярилаа. Тэд НАТО­гийн үнд­сэн ач холбогдол, энх тайван, тогтвортой байдлыг цохон тэм дэглэсэн тухай хатагтай Мер­келийн хэвлэлийн төлөөлөгч Штеффен Зайберт мэдээлэв. Хоёр орны одоогийн үр дүнтэй харилцааг цаашид гүнзгийрүүлэх бодолтой байгаагаа талууд мөн илэрхийлжээ.

Ноён Трамп Ангела Мер­келийн дүрвэгсдийн бодлогыг “айм шигтай алдаа” хэмээн шүүм жилсний дараа хоёр тэргүүний яриа таагүй уур

амьсгалтай байна гэсэн таамгийг ажиглагчид дэв шүүлж байв.

Ноён Зайберт канцлерын ноён Трампад тавьсан “Их 20”­д орол цох урилгыг хүлээж авсныг мэ дэгд лээ. Тус уулзалт ирэх дол дугаар сард Гамбург хотноо бо лох юм. АНУ­ын Ерөнхийлөгч хатаг тай Меркелийг ч эх орондоо ирэхийг урьжээ. Тэд Ойрхи Дорнод, Хойд Аф рик, ОХУ­ын харилцаа, зүүн Ук­раи ны мөргөлдөөн зэргийг ч хэ лэл цэж амжсан байна. Талууд хоёр орны харилцаа, хамтын ажил лагаа аюулгүй байдал,

ОХУ, АНУ терроризмын эсрэг

Питер Уайс, ЛиссабонФранцын Ерөнхийлөгч Фран­

суа Олланд нэгэн санаачилга гар гасан нь АНУ­ыг Европын хол бооноос гарах, биеэ хам­гаалах үзэлтэй худалдааны арга хэмжээ авах, дүрвэгсдийг хүлээж авахаас татгалзах үед нь хатуу эсэргүүцэх юм. Үүнийгээ тэрбээр Европт уриалж өнгөрсөн бямба гарагт хийсэн мэдэгдэлдээ “АНУ­ын Ерөнхийлөгч Brex­it­ийг хөхиүлэн дэмжиж, Европын талаар сөрөг мэдэгдэл хийх бүрт нь бид хариу үзүүлэх ёстой” хэмээжээ.

Португали улсад болж буй Өмнөд Европын удирдагчдын тусгай чуулга уулзалтын үеэр Ерөнхийлөгч Франсуа Олланд “Ноён Трамп өөрсдийгөө хам­гаалсан арга хэмжээ хэрэг жүүлж, эдийн засгийг тогтворгүйжүүлэн, Европ үүргээ гүйцэтгэсэн байхад дүрвэгсдийг хүлээж авахаас татгалзвал бид эсэргүүцэх нь зүйтэй. Популизм, тэр байтугай экстремизмийг дэврээсэн хандлага АНУ­аас ажиглагдаж байна” гэв. Түүнчлэн эрх чөлөөт, ардчилсан орны хувьд популист хөдөлгөөний эсрэг хатуу зог­сохыг анхааруулсан юм.

Ноён Трамп ажлаа авсан эхний долоо хоног Европын холбооны олон удирдагчид түгшүүртэй байлаа. Тэрбээр Исламын зарим орны дүрвэгч, цагаачдад хориг тавих тушаалыг өнгөрсөн баасан гарагт үзэглэв. Мөн Их Британийн Ерөнхий сайд Тереза Мэйтэй уулзахдаа Бреситийг гайхалтай алхам хэмээн тодотгоод, Европын холбоог хүнд суртлын холбоо гэжээ. Транс номхон далайн түншлэлээс АНУ­ын нэрийг татсан нь түүний өнгөрсөн долоо хоногт эрх мэдлээ тунхагласан

Жорж Паркер, Деметрий Севастопуло - Вашингтон

Дональд Трамптай харил­цаагаа сайжруулах Тереза Мэйн даалга вар эхний үр жимсээ өглөө. Цагаан ордонд болсон уулзалтаар талууд гар барьж, Их Британийн Бреситийн дараах байр байдлыг хэлэлцэв. Шинэ Ерөнхийлөгч энэхүү уул залтаар Их Британийн та лаар өндөр сэтгэгдэлтэй байд гаа илэрхийлж, хоёр улсын харил цаа үүнээс сайн байгаагүйг онцолжээ. Түүнчлэн Бресит нь олон улсад ивээл болсныг ч тунхагласан юм.

Ноён Трамп Натогийн тухайд чимээгүй байсан ч хатагтай Мэй түүний амлалтыг авсан гэдэгт 100 хувь итгэлтэй буйгаа хэллээ. Ноён Трамп Их Британид энэ оны сүүлчээр айлчлах урилгыг хүлээж авсан байна. Гэвч хатагтай Мэй

АНУ­ын удирдагчийг татах, Их Британийн сонгогчид, Европын холбоотнуудыг холдуулах хоо рон дын нарийн шугамыг таа руу лахад бэрх байгаа нь илт.

Ноён Трамп Бреситийг илт таашааж байгаа нь АНУ бо лон Европын бусад улс орны ха­рилцааг эцээж мэднэ. Хатаг тай Мэй Европын холбоо хүчтэй байх нь Их Британи болон дэл хий ертөнцийн тусын тулд гэд гийг хүлээн зөвшөөрөхийг ноён Трампаас хүссэн. Түүнчлэн ОХУ­ын эсрэг хоригийг цуц­лахын эсрэг байр суурьтай буй гаа дахин мэдэгджээ.

Цагаан ордноос Кремлид тавь­сан хоригоо цуцлах асууд лаар ноён Трамп ОХУ­ын Ерөн­хийлөгч Владимир Путинтай анх удаагаа ярилцсан. Дональд Трамп Орос улстай найрсаг харилцаатай байхыг хүсэж

буйгаа хэлээд “Хоригийг цуцлах талаар ярихад эрт байна. Байдал хааш эргэхийг харъя” хэмээсэн байна. Гэхдээ Ноён Трампын багийн гишүүн хоригийг цуц лах хуулийн төсөл хэдийнэ бо ловс­

руулсан гэх мэдээлэл ч бий.Нийтэд нь дүгнэхэд, уулзалтын

уур амьсгал найрсаг байлаа. Ноён Трамп АНУ, Их Британийг онцгой харилцаатай улс орнууд болохыг эхний өгүүлбэртээ л тодотгосон. Тэд Цагаан ордны гадаа гар барилцаж буй зураг ч олонд дэлгэгдлээ. Ноён Трамп “Бидний харилцаа сайжрах болно. Та надтай их төстэй хүн юм. Бид аль хэдийнэ сайхан нөхөрлөл бий болголоо шүү дээ” хэмээжээ.

Хатагтай Мэй ноён Трамптай Цагаан ордонд уулзсан анхны төрийн тэргүүн боллоо.

Франсуа Олландыг түгшээсэн санаачилга

Эртний андууд эргэн нөхөрлөнө

Макс Седдон, Москва, Кортни Уивер, Вашингтон, мөн Ги Хазан, Берлин

АНУ-ын Ерөнхийлөгч Дональд Трамп болон түүний түнш, ОХУ-ын Ерөнхийлөгч Владимир Путин нар ойрын хугацаанд уулзаж, Сирийн мөргөлдөөн болон олон улсын хэд хэдэн асуудлыг хэлэлцэхээр болсон тухай Кремлиэс мэдэгдлээ.

Удирдагч нарын дунд цаг гаруй хугацаанд өрнөсөн утасны яриа эерэг, бизнесийн түншүүдийн хандлагатай болжээ. Тэд ОХУ, АНУ­ын хамтын ажиллагааг тогтворжуулах, хөгжүүлэх талаар ч үг солилцсон байна.

Олон улсын терроризмын эсрэг Вашингтон, Москва хүчээ нэгтгэхийг тэргүүн зорилт болгож, ISIS болон энэ төрлийн бусад бүлэглэлийг нухчин дарах ажлыг үйл хэрэг болгоно гэв. Ноён Трамп, ноён Путин нар Араб, Израилийн мөргөл­дөөн, цөмийн аюулгүй бай дал, Иранийн цөмийн хөтөлбөр, БНАСАУ болон Украины хям рал тэргүүтэй олон асуудалд түнш­лэхээр зөвшилцжээ. Украины хямралаас болж ОХУ­д тавьсан АНУ­ын хоригийг цуц лах талаар ярилцаагүй. Гэх дээ хоёр орны бизнесийн хү рээнд эдийн засаг, худалдааны ха рилцаанд харил­цан ашигтай байдлыг сэргээх нь чухал гэдгийг талууд хүлээн зөв шөөрсөн байна.

Дональд Трамп Оросын ард түмэнд аз жаргал, энх амгаланг ерөөснийг нь дамжуулахыг хүсчээ. Ноён Путин үүнд хариу болгон оросууд ч мөн аме рик­чуудын талаар ижил бодолтой байдгийг хэлээд, олон улсын терроризмтой тэмцэхэд АНУ хамгийн гол түнш болсныг тэм­дэглэсэн байна.

Утасны ярианаас хэдэн өдрийн өмнө ноён Трамп ОХУ­д тавьсан хоригийг цуцлах тушаал гаргасан гэх мэдээлэл гарсан юм. Үүнийг Конгресс дахь Бүгд найрамдах намын холбоотнууд нь ширүүн эсэргүүцэж байсан. Өнгөрсөн баасан гарагт ноён Трампын ахлах зөвлөх Кил­лиан Конвей хоёр орны тэргүүн хоригийг цуцлах талаар ярьж магадгүйг хэлжээ. Гэсэн хэдий

ор шин тогтнолд нь чухлыг онцолсон гэв.

XXI зууны сорилтуудтай НАТО нүүр тулж, цэргийн хү­чин чадалд зохистой хөрөнгө оруу лалт хийх, хамтын аюулгүй байдлыг хангахад талуудын шу­дарга оролцоо хэрэгтэй гэдэгтэй хоёр орны төрийн тэргүүн санал нэгдсэн байна. Тэд Ойрхи Дор нод, Хойд Африкийг тогт вор жуулж, экстремизм, тер роризмтой тэм цэхэд хамтын ажил лагаагаа нэ мэг­дүүлэхээ ч мэдэгджээ.

ч бямба гарагт ноён Путины хэвлэлийн төлөөлөгч Дмитрий Песков үүнийг үгүйсгэлээ.

Ноён Трамп Вашингтоны авли гыг бууруулах болон үн дэсний аюул гүй байдалд чиглэсэн хэд хэдэн тушаалд гарын үсэг зурсан юм. Ноён Путин бол Дональд Трампын өнгөрсөн бямба гарагт утсаар ярьсан хэд хэдэн төрийн тэргүүний нэг. Тухайн өдөр АНУ­ын Ерөнхийлөгчийн Исламын шашинтай 10 гаруй орны дүрвэгч, цагаачдад тавьсан хоригийг хүчтэй эсэргүүцэж,

шүүмжилсэн.Францын Ерөнхийлөгч Фран­

суа Олланд ноён Трамптай ут саар ярихдаа биеэ хамгаалсан бодлогыг нь анхааруулж, дүр­вэгсдэд хориг тавьсан явдлыг нь хөндлөнгөөс шүүмжилсэн тухай Elysee дамжуулав. Үүнд “Тогтворгүй, тодорхойгүй ер ­төн цөд тусгаарлалт нь мө хөлд хүргэдэг. Францын Ерөн­хий лөгч америк түншээсээ ба рууны ардчиллын суурь ёсыг хүндэтгэхийг хүссэн” хэмээжээ.

Түүнчлэн Германы канцлер Ангела Меркель болон ноён

бас нэг алхам байв.Лиссабонд болсон тусгай

чуулганаар Франц, Итали, Испани, Грек, Португали, Кипр, Мальтын удирдагчид хурсан. Тэд Европын холбооны хөгжил дэвшлийг урагшлуулахын тулд эдийн засгийн нийлэмжийг ахиулахад санал нэгдлээ.

Нэгдсэн мэдэгдэлд удирдаг­чид “Тодорхойгүй, тогтворгүй байдал ихсэж буй өнөө цагт хамтын хүчээр тэсэж үлдэнэ гэдэгт бид итгэж байна. Евро­пыг доройтуулах нь сонголт биш” гэжээ. Үүн дээр нэмж “Шударга арилжаа, хэм хэм­жээг дэв шүүлэхэд суурилсан худалдааны тогтвортой бодлого хэрэгжүүлж, оршин тогтнох замаа баталгаажуулах хэрэгтэй. Биеэ оторлосон хандлага зөв ха риулт биш” хэмээсэн байна.

Португалийн социалист Ерөн хий сайд Антонио Коста Ев ропын холбооны валютын,

сан хүүгийн болон урамшууллын бодлогыг зохицуулахыг шаард­лаа. Ингэснээр гишүүн орнуудын тэнцвэргүй байдлыг багасгаж, гаднын нөлөөллөөс холбоог хамгаалж чадна гэж үзжээ. Ноён Коста “Олон улсад тодорхойгүй нөхцөл байдал үүссэн энэ үед Европ нэгдэж, ардчиллын итгэл найдвар, эрх чөлөө, олон улсын чөлөөт худалдааг хамгаалах нь нэн чухал” хэмээсэн юм.

Италийн Ерөнхий сайд Паоло Жентилони Европын холбоо АНУ­ын засаг захиргаатай ний ­цэх арга олно. Гэхдээ хү ний эрх, про тек ционизмын эсрэг суурь үнэ цэнэдээ үнэнч бай хыг анхаарууллаа. Германы улс­төрчид өмнөд Европын тусгай бүлгэм болох Club Med­ийг Европын холбоо доторх цөөнх болж өөрсдөд таагүй хууль дүрэмд саад үзүүлж магадгүй гэж үзэж буй аж.

BBM©

BBM©

Монгол Улсын ган бөмбөлгийн хэрэгцээг бүрэн хангах үйлдвэр үүдээ нээлээ. Дархан–Уул аймгийн “Дарханы төмөрлөгийн үйлдвэр”­ийн ашиглалтад оруулж буй энэ үйлдвэр даралтаар давтах аргаар ган бөмбөлөг боловсруулна. Уг аргаар жилд 100­140 мм голчтой 25­40 мянган тонн ган бөмбөлөг нийлүүлнэ. Мөн ирэх оноос цувих аргаар бүтээгдэхүүн боловсруулдаг шинэ үйлдвэр барихаар төлөвлөж байна. Уг үйлдвэр 60­80 мм голчтой бөмбөлөг үйлдвэрлэнэ. Ингэснээр нийт үйлдвэрийн хүчин чадал 60 мянган тоннд хүрэх тооцоотой байна.

Евро стандартын энэ үйлдвэр автомат удирдлагатай, байгаль орчинд ээлтэй. “Эрдэнэт үйлд­вэр” гэхэд жилд дунджаар 36 сая ам.долларын ган бөмбөлөг болон бэлдэц хилийн чанадаас худалдан авдаг байна. Тэгвэл БНХАУ, ОХУ­ын бүтээг­дэхүүнээс 5­10 дахин хямд үнээр эх орондоо үйлдвэрлэдэг болж буй нь энэ. Давтах арга нь бүтээгдэхүүнийг илүү бат бөх, элэгдэлд тэсвэртэй болгодгийг “Дарханы төмөрлөгийн үйлд­вэр”­ээс мэдээллээ. Тэрч лэн гангийн төрөл бүрийн орц найрлага, хатуулаг шинж чанарыг нь хэрэглэгчийн хүсэлд нийцүүлэн үйлдвэрлэх бүрэн боломжтой. Монголчууд ган бөмбөлөг боловсруулдаг болсон нь ган хайлах цаг ойртсоны илрэл хэмээн салбарынхан хэлэв.

11

Эдийн засаг

2017.01.30, ДАВАА ~ №020 (566) ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ

ЗГМ ТОВЧХОН

ӨДӨР БҮР ДРАКЕРТАЙ ХАМТ

АЖ ҮЙЛДВЭР

ТАТВАР

АНУ доллар 2465.63 Евро 2631.57

Япон иен 21.40

ОХУ рубль 40.89

БНХАУ юань 358.29

БНСУ вон 2.10

ВАЛЮТЫН ХАНШ

Тавантолгойн өгөөж нэмэгдэж байна

Удирдлагын гол үүрэг нь үр дүн үзүүлэхУдирдлага хамгийн гол нь үр дүн бий болгох үүрэгтэй

“Өдөр бүр Дракертай хамт” номноос “Удирдлагын гол үүрэг нь үр дүн үзүүлэх” хэсгийг онцоллоо. Зөв зүйлийг хийх урам зориг, шинэ санаа өгөх 366 өдрийн хичээл танд ийн хүрч байна. ”Өдөр бүр Дракертай хамт” ном нь Питэр Ф.Дракерын бүтээлүүдийн гол санаануудыг багтаан хураангуйлан гаргасан бүтээл юм. Үр бүтээлтэй захирлын ширээний ном болох энэхүү бүтээл нь гүйцэтгэлд чиглэсэн болохыг Питэр Ф.Дракер тодотгосон удаатай. Питэр Ф.Дракер нь менежментийн ухааныг үндэслэгч бөгөөд ХХ зууны сүүлийн хагасын менежментийн хамгийн нөлөө бүхий сэтгэгчдийн нэг юм.

Удирдлага нь удирдаж байгаа байгууллагадаа зүг чиг өгөх үүрэгтэй. Байгууллагын эрхэм зорилгын талаар тунгаан бодож, зорилтуудыг нь тодорхойлж, байгууллагад өгөөж өгөх үр дүнд хүрэхийн тулд нөөц баялгаа хуваарилах нь менежментийн хийх зүйл. Менежмент бол Ж.Б.Сэйгийн “энтрепрёнер”, мөн хамгийн бүтээмжтэй, үр дүнтэй байхын тулд алсын хараа болон нөөц баялгийг чиглүүлэх үүрэгтэй зүйл билээ.

Эдгээр чухал ажлыг бие лүүлэх явцад аль ч газрын удирдлагууд адилхан асууд луудтай тулгардаг. Удирд лага бүтээмжийг бий болгохын төлөө ажлыг зохион байгуулж, ажилчдыг бүтээлч байлгаж, амжилтад хөтөлж байх шаардлагатай. Тэд байгууллагынхаа орчинд нөлөөлж буй нөлөөлөлд мөн хариуцлага хүлээдэг. Хамгийн гол нь удирдлага байгууллагынхаа оршин тогтнох үндсэн зорилгын дагуу санхүү, оюутан сурагчийн сургалт, өвчтөний эмчилгээ гэх мэт зүйлсийн алинд ч үр дүн үзүүлэх хэрэгтэй.

Гүйцэтгэх зүйл: Байгууллага тань үзүүлэх ёстой үр дүнгээ үзүүлж чадаж байна уу. Хэрэв үгүй бол хэтийн зорилгоо тодорхойл.

Г.Байгал@baigalZGM

С.Батсайхан/ЗГМ©

БАНК, САНХҮҮ

25.3Их наяд төгрөг. Арилжааны банкуудын нийт актив өнгөрсөн онд 25.3 их наяд төгрөгтэй тэнцэж, дээд түвшинд хүрчээ. Гадаад активын дүн нэг их наяд төгрөгөөр нэмэгдсэн, ЗГҮЦ­д хийсэн хөрөнгө оруулалт 952 тэрбум төгрөгөөр өссөн нь үүнд нөлөөлжээ.

ШУУДАН, ХОЛБОО

779Тэрбум төгрөг. Шуудан, холбооны салбарын орлого 2016 онд 55 тэрбум төгрөгөөр тэлж, 779 тэрбумд хүрсэн байна.

ЗЭЭЛ

12.1Их наяд төгрөг. Банкны салбар нийт 12.1 их наяд төгрөгийн зээл олгоод байна.

УУЛ УУРХАЙ Австралийн Хөрөнгийн биржид бүртгэлтэй “Xanadu Mines”­ийн Ерөнхийлөгч Марк Вийтли тавдугаар сард албан тушаалаа хүлээлгэн өгөхөөр болжээ.

ТҮҮХИЙ ЭД

1.2Хувь. West Texas төрлийн газрын тосны үнэ 1.2 хувиар буурч, 53 ам.доллартай тэнцлээ. Ингэснээр гурван долоо хоногийн дээд цэгээсээ эргэн уруудав.

ХӨРШ

2.3Хувь. БНХАУ­ын аж үйлдвэрийн салбарын компаниудын ашиг өнгөрсөн сард 2.3 хувиар өсөж, хурд нь саарчээ. Тус үзүүлэлт арваннэгдүгээр сард 14.5 хувиар тэлж байжээ.

ДЭЛХИЙ

21.2Тэрбум ам.доллар. “Google”­ийн толгой компани “Alphabet”­ийн орлого өнгөрсөн онд 21.2 тэрбум ам.долларт хүрчээ. Тус компани нэгж хувьцаандаа 9.3 ам.долларын ногдол ашиг тараахаар төлөвлөж байна.

259Мянга. АНУ­ын шинээр ажилд орсон иргэдийн тоо 259 мянгад хүрсэн байна. Энэ нь өмнөх үзүүлэлтээс 22 мянгаар өндөр өсөлт юм.

411Тэрбум ам.доллар. Бразилын татварын орлого 411 тэрбум ам.долларт хүрчээ. Энэ нь сүүлийн зургаан жилийн доод цэг ажээ.

Ган бөмбөлгийн хамгийн том үйлдвэр Дарханд бослоо

Тус үйлдвэр даралтаар давтах аргаар жилд 100­140 мм голчтой 25­40 мянган тонн ган бөмбөлөг нийлүүлнэ.

Монголчууд ган бөмбөлөг боловсруулдаг болсон нь ган хайлах цаг ойртсоны илрэл хэмээн салбарынхан хэлэв.

Тавантолгойн ордод үйл ажиллагаа явуулж буй “Эрдэнэс Тавантолгой” компани энэ онд нийт 11.5 сая тонн нүүрс экспортлохоор төлөвлөж байна. Ингэснээр “Чалко” компанид төлөх үлдэгдэл өрийг ойрын хугацаанд бүрэн барагдуулах юм. Тус компанийн гүйцэтгэх захирал Д.Ариунболд “Ирэх дөрөвдүгээр сар гэхэд “Чалко”­гийн өрийг бүрэн төлнө” гэж мэдэгдсэн. “Эрдэнэс Таван­толгой” компани Зүүн цанхиас олборлосон нүүрсээ Чалкогийн өр төлбөрт нийлүүлж ирсэн. Тодруулбал, өнгөрсөн оны эцсийн байдлаар “Эрдэнэс Тавантолгой” компани “Чалко”­д 76.5 сая ам.долларын өртэй байна. Өрөө богино хугацаанд тэглэхээр экспортын үнийн дүнгээ өсгөөд байгаа.

Зүүн цанхиас олборлосон нүүр сээ нэг тонныг нь 59.3 ам.дол лараар “Эрдэнэс Таван­толгой” үнэлж буй. Хоёр са рын дараа гэхэд тус компани ужгирсан өрийн дарамтаас га­рах хүлээлттэй байна. Зургаан жи лийн турш үргэлжилж буй их өрөөс ийнхүү салах нь. Ингэснээр Зүүн цанхиас олбор­лосон нүүрсээ тус компани зах зээлийн үнээр экспортлох боломж бүрдэх юм. Тэрчлэн төсвийн орлогын дөрөвний нэг бүрдүүлэх уул уурхайн орлого нэмэгдэнэ гэсэн үг. Ялангуяа уул уурхайн орлого дотор эзлэх

нүүрсний эзлэх хувь хэмжээ тэлэх учиртай. Товчхондоо, компани ашигтай ажиллах нааштай нөхцөл ойртож байгаа нь энэ.

Тавантолгойн ордын Баруун цанхийн нүүрсийг нэг тонныг 71.5 ам.доллараар шууд уурхайн аман дээрээс зарахаар болсон. Чухамдаа үүнийг зах зээлийн ханшид хамгийн ойртсон үнэ гэж “Эрдэнэс Тавантолгой”­н гүйцэтгэх захирал Д.Ариунболд тэмдэглэсэн юм. “Эрдэнэс Тавантолгой” компанийн ху­вьд зөвхөн Баруун цанхиас олборлосон нүүрсээ өөрсдөө борлуулах эрхтэй. Өмнө нь уурхайгаас боомт хүртэл 200 гаруй км нүүрсээ тээвэрлээд 70 ам.доллараар зарж байсан.

Тэгвэл өнөөдөр уурхайнаас амнаас борлуулалт хийж эхэлсэн.

Гэхдээ нэг тонныг нь 71.5 ам.доллараар үнэлэх болсон нь “Эрдэнэс Тавантолгой”­д үйл ажиллагаагаа хэвийн явуу­лах хөшүүрэг болж байна. Та ван толгойн ордын нэг тонн нүүрс ний үнэ цэнэ нэмэгдсэний үр энэ.

“Эрдэнэс Тавантолгой” ком­пани өнгөрсөн онд 7.65 сая тонн нүүрс экспортолжээ. Тодруулбал, дотоодын нүүрсний экспортын ойролцоогоор гуравны нэгийг тус компани бүрдүүлэв. Манай улсын нүүрсний экспорт 2016 онд 78 хувиар өссөн. Энэ нь түүхэн дээд үзүүлж болж байна. Улсын хэмжээнд үйл ажиллагаа явуулж буй төрийн өмчийн оролцоотой зургаан компанийн

нэг нь “Эрдэнэс Тавантолгой”. Тус компани энэ онд 11.5 сая нүүрс экспортлохоор төлөвлөсөн талаар эхэнд дурдсан.

Сангийн яам уул уурхайн салбараас төсөвт бүрдүүлэх орлогыг энэ онд 30 гаруй хувиар өсгөж тооцсон. Өөрөөр хэлбэл, тус салбараас төсөвт бүрдүүлэх орлогын дүнг нэмэгдүүлсэн гэсэн үг. Уул уурхайн салбараас энэ онд төсөвт 1.1 их наяд төгрөгийн орлого бүрдэх учиртай. Нүүрс­ний экспортын хэмжээг 23 сая тоннд хүрэхээр тооцсон бөгөөд коксжих нүүрсийг тонныг нь 52 ам.доллараар төсөвлөсөн байна.

Өнгөрсөн оны хувьд экспортын орлого 75 хувиар өсөж, 970 орчим сая ам.доллар болсон. Энэ нь сүүлийн гурван жилийн хамгийн өндөр дүн юм. Нүүрсний экспорт нийт экспортын 20 хувийг бүрдүүлсэн бөгөөд чамлахааргүй амжилттай жил байлаа. Дэлхийн зах зээл дэх нүүрсний үнийн өсөлттэй уялдуулан улсын төсөвт хөрөнгө төвлөрүүлэх, татвар, хураамж, төлөлтийг нэмэгдүүлэх зорилгоор Засгийн газраас “Эрдэнэс Тавантолгой”­д чиг үүрэг өгсөн. Үүний дагуу Тавантолгой ордын эдийн засгийн өгөөж тодорхой хувиар нэмэгдэж байна.

Харин “Тавантолгой”­н хө­рөн гө оруулалтын хэ лэл цээ рийг Засгийн газраас эх лүүлсэн ч тодорхой шийдэлд хүрч амж­сангүй. Харилцан ашигтай ху вил барыг хөрөнгө оруулагч нартай хэлэлцсэн ч эцсийн хувил­бар дээр Ажлын хэсэг хараахан тогтоогүй байна. Монголбанк­ны зарласан ал бан ханшаар ам.доллар 2465 төгрөгтэй тэнцэв. Энэ нь төгрөгийн эсрэг чангарах ам.долларын ханш ялимгүй буурсан үзүүлэлт юм. Үүнийг зарим эдийн засагч “Эрдэнэс Тавантолгой”­н нүүрсний үнэ нэмэгдсэнтэй холбон тайлбарлаж байна.

“Эрдэнэс Тавантолгой” хоёр сарын дараа өрөө тэглэнэ

Б.Баяртогтох@bayartogtokhZGM

“Тавантолгой”-н хэлэлцээрийг

Засгийн газраас эхлүүлсэн

Эдийн засаг

12 ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ 2017.01.30, ДАВАА ~ №020 (566)

ТҮҮХИЙ ЭД

НЭР СИМБОЛ НЭГЖ ХАНШ ($) ӨӨРЧЛӨЛТ % ОГНОО

АЛТНЫ СПОТ XAU унци 1191.2 0.20% 1/28/2017

ЦАГААН АЛТ PLA унци 983.3 0.67% 1/28/2017

МӨНГӨ SIA унци 17.136 1.78% 1/28/2017

ЗЭС (COMEX) HGA фунт 268.95 0.88% 1/28/2017

ТӨМРИЙН ХҮДЭР TIOA тонн 80.3 0.10% 1/28/2017

WTI ТОС CLA баррель 53.17 -1.08% 1/28/2017

БРЕНТ COA баррель 55.52 47.97% 1/28/2017

БЕНЗИН XBA 152.71 -1.01% 1/28/2017

БАЙГАЛИЙН ХИЙ NGA Mmbtu 3.391 0.27% 1/28/2017

НҮҮРС (NYMEX) QZA тонн 340.95 -0.22% 1/28/2017

НҮҮРС (NEW CASTLE) XWA тонн 83.5 5850.41% 1/28/2017

ЭЛСЭН ЧИХЭР SBA фунт 20.33 400.84% 1/28/2017

БУДАА RRA центнер 9.81 0.62% 1/28/2017

БУУДАЙ WA бушель 420.5 -1.52% 1/28/2017

КАКАО CCA тонн 2095 4773.20% 1/28/2017

КОФЕ KCA фунт 152.4 90.71% 1/28/2017Энэхүү ханшийн мэдээлэл нь хүснэгтэд заасан өдрийн 15 цагийн байдлаарх дүн тул үүнээс хойш өөрчлөгдсөн байх боломжтой.

▲

▲

▲

▲

▲

▼

▲

▼

▲

▼

▲

▲

▲

▼

▲

▲

67.85 +0.92% 1/27/2017

0.029 -3.33% 1/27/2017

20.75 -13.09% 1/28/2017

0.032 +6.67% 1/27/2017

0.013 -7.69% 1/27/2017

4.1 -5.96% 1/28/2017

4.63 -2.11% 1/28/2017

0.325 +20.37% 1/28/2017

0.205 -2.38% 1/27/2017

0.69 -1.43% 1/28/2017

МОНГОЛД ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА ЯВУУЛДАГ ГАДААД КОМПАНИУД

RIO TINTO RIO ASX AUD

WOLF PETROLEUM WOF ASX AUD

PETRO MATAD MATD LON GBX

ASPIRE MINING AKM ASX AUD

GUILDFORD COAL GUF ASX AUD

PROPHECY DEVELOPMENT PCY TSX CAD

TURQUOISE HILL RESOURCES TRQ TSX CAD

SOUTHGOBI RESOURCES SGQ TSX CAD

XANADU MINES XAM ASX AUD

ENTREE GOLD ETG TSX CAD

НЭР СИМБОЛ БИРЖ ВАЛЮТ ХАНШ ӨӨРЧЛӨЛТ % ОГНОО

▲

▼

▼

▲

▼

▼

▼

▲

▼

▼

НЭР СИМБОЛ ХАНШ (нэгж) ӨӨРЧЛӨЛТ ӨӨРЧЛӨЛТ % ОГНОО

NASDAQ COMPOSITE CCMP 5660.782 +5.61 +0.1% 1/28/2017DAX INDEX DAX 11814.27 -34.36 -0.29% 1/28/2017TORONTO STOCK EXCHANGE SPTSX 15575.81 -39.71 -0.25% 1/28/2017S&P/ASX 200 AS51 5713.993 +42.48 +0.75% 1/27/2017S&P 500 INX 2294.69 -1.99 -0.09% 1/28/2017SHANGHAI COMPOSITE SHCOMP 3159.166 +9.61 +0.31% 1/27/2017DOW JONES INDUSTRIAL AVERAGE INDU 20093.78 -7.13 -0.04% 1/28/2017TOP 20 MSETOP 12371.12 -10.16 -0.08% 1/27/2017FTSE 100 UKX 7184.49 +23 +0.32% 1/28/2017HANG SENG HSI 23360.78 -13.39 -0.06% 1/27/2017NIKKEI 225 NKY 19467.4 +65.01 +0.34% 1/27/2017

▲▼▼ ▲▼▲▼▼ ▲▼ ▲

ДЭЛХИЙН ГОЛЛОХ ИНДЕКСҮҮД

Тухайн өдөр арилжаалагдсан хувьцаа

МОНГОЛЫН ХӨРӨНГИЙН БИРЖ

НЭР СИМБОЛ ХАНШ (нэгж) ӨӨРЧЛӨЛТ % ОГНОО

АПУ ХК APU 354.42 0.01% 1/29/2017ГОВЬ ХК GOV 10900 -0.82% 1/29/2017МИК ХОЛДИНГ ХК MIK 12150 0.00% 1/29/2017МАХ ИМПЕКС ХК MMX 2700 0.00% 1/29/2017ДАРХАН НЭХИЙ ХК NEH 19110 0.00% 1/29/2017СҮҮ ХК SUU 129.23 0.33% 1/29/2017АДУУН ЧУЛУУН ХК ADL 1750 0.00% 1/29/2017БАГАНУУР ХК BAN 1886 -0.74% 1/29/2017БАЯНГОЛ ЗОЧИД БУУДАЛ ХК BNG 41000 -2.38% 1/29/2017УБ-БҮК ХК BUK 460 -1.29% 1/29/2017АРИГ ГАЛ ХК EER 2295 -2.01% 1/29/2017ХАЙ БИ ОЙЛ ХК HBO 130 -13.33% 1/29/2017ХӨХ ГАН ХК HGN 63 0.00% 1/29/2017ГЕРМЕС ЦЕНТР ХК HRM 154.12 -3.68% 1/29/2017ЖЕНКО ТУР БЮРА ХК JTB 63 1.61% 1/29/2017МОНГОЛЫН ЦАХИЛГААН ХОЛБОО ХК MCH 599 2.70% 1/29/2017МАТЕРИАЛ ИМПЕКС ХК MIE 8250 -7.82% 1/29/2017МОНГОЛ ШУУДАН ХК MNP 360.03 0.02% 1/29/2017

▲▼

◄►◄►◄►▲

◄►▼▼▼▼▼

◄►▼▲▲▼▲

Алтны ханш буурлаа

99903584, 99903581

Алтны ханш дөрвөн өдөр дараалан буурлаа. Энэ нь өнгөр­сөн арваннэгдүгээр сараас хойших хамгийн удаан үргэлжилсэн уналт болов. Баасан гарагт шаргал металлын ханш 0.1 хувиар буурч, 1191.1 ам.доллартай тэнцсэн. Ин гэснээр сүүлийн хоёр долоо хоногийн доод цэгт хүрээд байна. Дональд Трамп АНУ­ын Ерөн­хийлөгчийн тангараг өргөхтэй

зэрэгцэн алтны ханш чангарсан. Олон улсын зах зээлд унци нь 1200 ам.долларыг даваад байсан юм. Харин Трампын шийд вэрээс үүдэн алтны ханш сулраад байна. Дэлхийн банк энэ оны түүхий эдийн төлөвөө өнгөрсөн долоо хоногт танилцуулсан. 2017 онд шаргал металлын ханш 1150 ам.долларт хэлбэлзэнэ гэж таамаг­ласан байна. Алтны спот ханш сүүлийн нэг сард (ам.доллараар)

1220

1210

1200

1190

1180

1170

1160

1150

1140XII/29 I/06 I/13 I/20 I/27