онцлох

ЦАГ АГААРЫН ДЭЛГЭРЭНГYЙ МЭДЭЭЛЛИЙГ 7 ДУГААР НҮҮРЭЭС УНШИНА УУ.

Бүх эрх хуулиар хамгаалагдана ©

улс төрУИх-ын сонгуульд ялсан хүмүүст гишүүний түр үнэмлэх олгох ёслол өнөөдөр болно. Э.Бат-Үүл сонгуулийн дүнг зөвшөөрч, нийслэлийн АН-ын даргаас огцрохоо мэдэгдэв.Сонгуульд нэрсийн жагсаалтад бүртгэгдсэн сонгогчдын 72,1 хувь нь саналаа өгчээ.Шинэ УИх-ын анхны хуралдааныг Ч.Улаан даргалахаар болов.

эдийн засагМонголбанк арилжааны банкуудад 36 сая ам.доллар нийлүүллээ. “Rio Tinto” “Bougainville Copper” компанийн 53.8 хувийг худалдана.Сүүлийн 15 жилийн хугацаанд монгол малын тоо толгой 2.5 дахин өсөв. Монгол, БнхАУ-ын гадаад худалдаа өмнөх оны мөн үеэс 11.7 хувиар хумигджээ.Японы аж үйлдвэрийн гарц тавдугаар сард дөрөвдүгээр сараас 2.3 хувиар буурав.Германы хэрэглээний үнийн индекс зургадугаар сард жилийн дүнгээр 0.3 хувь өссөн байна.

нийгэмЧингисийн талбайн зүүн талын замын хөдөлгөөнийг түр хаана. Бэлхэд хог ангилан ялгаж ачуулах зориулалт бүхий савыг туршилтаар суурилууллаа.Манай улсад эхийн эндэгдэл 1990 оны түвшингөөс 4.6 дахин буурсан.хан-Уул дүүрэгт 17 настай хүү мансууруулах бодис хэрэглэж байгаад баригдав. Замын цагдаагийн газарт 190 дуудлага ирсэн бөгөөд хуулийн дагуу арга хэмжээ авчээ.

дэлхийохУ-тай харилцаагаа сайжруулсан Эрдоганыг Барак Обама сайшааж байна. Их Британийн Дотоод хэргийн сайд Ерөнхий сайдын албан тушаалд өрсөлдөнө. Францчуудын 12-хон хувь нь Франсуа Олландыг дэмжиж байгаа нь тодорхой болов. Евро 2006-д биеэ зөв авч явсан Ирландын хөгжөөн дэмжигчдийг Парис шагналаа.АнУ, Бразилийн эрдэмтэд Зика вирусын хоёр төрлийн вакцин бүтээлээ.

Цаг агаар

улаанБаатар2016.07.01

°11 °25үүлшинэ

Манай улсын хувьд энэ онд нийт 20 орчим сая тонн нүүрс экспортлох зорилт дэвшүүлсэн. Одоогийн байдлаар үүний гуравны нэгийг олборлоод байна. 11

Монголыг бүү гутаа!Монголын ядуурал, хоцрогдолд монгол-чуудаас өөр хэн ч хариуцлага хүлээхгүй > 4

YНЭ: 600₮

zasag.co

2016.07.01, БААСАН ~ №146 (424)

бҮРЭЛДЭхҮҮНкоМпАНИ

~ T H E o F F I c I a L g a z E T T E ~

“хөх чононууд”-ыг аз ивээсэнгүй

хянах самбарын дайн

Энэ тэмцээнд гайгүй тогловол манай баг дэлхийн чансаагаа ахиулах боломжтой. > 6

Зургаан жилийн дотор патентийн тоо нь 5700-д хүрчээ. > 12

аМ.ДОЛЛар ЮаНЬ рУБЛЬ

1315.700.2% 96.590

0.19%1982.25 298.39 30.98

ЗЭС 5-ЧИНгИС БОНД

48380.42%

870.91.06%

80.1200.06%

аЛТMSE ALL 10-ЧИНгИС БОНД

0 0 4 2 4

Тараагчид хяналтаас гарах нь2016 оны эхний гур ван сарын байд лаар ДОХ-ын есөн тохиолдол бүртгэгджээ. > 5

р.Оюунцэцэг@oyuntsetsegZGM

Юу л сайн гэнэ, тэр бүхнийг хүртэх гэж туйлшрах нь эрсдэлтэй

114,982.80115,008.64115,361.40

хөдөө аж, ахуйн эдэлбэр газар

Тариалсан талбай (мянган га)

(мянган га)

2015

2014

2013

Хүнсний ногоо

7,656.4 23,841.3

12,839.4 390,690.2

Тэжээлийн ургамал

Төмс Үр тариа

ЗгМ: ИНфОграфИк

“Цайз” зах ын модны наймаачдад ойр зуурын ундаа, жигнэмэг сэлт зарж, хэдэн төгрөг олдог өвөөд нэг эмэгтэй багц

НИйТЛЭЛЧИйН БУЛаН

Монгол жор буюу мунхаг туйлширалгадил захисан байжээ. Түүнийг нь мэдэлгүй, зарж яваа юм бодсон би хэдэн ширхгийг нь худалдаж авах гэтэл өвөө “Хүн захисан юм, зарахгүй” гэлээ. Гэтэл мод зардаг өнөөх эмэгтэй “Ёстой гоё, шинэ гадил байна. Нөгөө хэддээ өгнө өө” гэх сонсогдов. Тэр үед би, хүүхдүүддээ өгөхөөр авсан юм байна гэж ойлгосон нь эндүүрэл болж таарав. Хүүхдэд бус, тэжээвэр хорхойдоо өгөхөөр ийнхүү багц гадил захин авчруулсан нь тэр байж. Хэрэгт дурлаж, ийм тансаг

“хэрэглээтэй” ямар учиртай хорхой байдгийг асуутал “Сибирийн хар хорхой байгаа юм” хэмээн хэллээ.

Огт дуулж байгаагүй энэ хорхойгоор сүүлийн үед монголчууд “амьсгалж” байгаа юм байх. Элэгний бүх төрлийн өвчин, хоол боловсруулалт, хортой, хоргүй хавдар, багтраа, псориаз гээд анагаахгүй өвчин үгүй гэнэ.

3

“Хар алт” дагасан сорилт

The New York Times©

Тогтвортой байдлаа хадгалахыг уриалав

Жейми СмитАвстралийн Ерөнхий сайд

Малкольм Тернбулл бямба гарагт болох сонгуульд өөрийг нь дахин сонгохыг уриалахдаа Брита нийн санал асуулгын цочирд лыг ашиглав. Тэрбээр “Брекситийн улмаас олон улсын байдал тодорхойгүй боллоо. Зах зээл хэлбэлзэж байна. Эвслийн тогтвортой Засгийн газрын төлөө саналаа өгөөрэй. Лейбористууд, ногоо ныхон, бие даагчдад өгөх санал чинь парламентад эмх

замбараагүй, чадваргүй бай дал үүсгэнэ шүү” хэмээн анхааруулав.

Урьдчилсан саналын судал­гаа наас үзэхэд Тернбуллийн тэр гүүл сэн либералчуудын эвсэл Билл Шортен тэргүүтэй сөрөг лейбо ристуудаас өчүүхэн илүүрхэж байгаа аж. goldman sachs банк ны ажилтан асан Ерөн хий сайд есдүгээр сард Тони Эбботыг ялж, либерал эвслийн тэргүүн болсон.

9

Тэр өчигдөрхөн халам жийн бодлогыг халах тухай санал нэгдэж байсан

Б.Энхжаргал@enkhjrglZGM

“Надад олдохгүй бол чамд ч үгүй,

надад ч үгүй” гэсэн мунхаг зарчим

баримтлав

Улс төр

ЗАСГийН ГАЗрыН МЭдЭЭ2 2016.07.01, БААСАН ~ №146 (424)

ТоДрУУлГА & ЗАлрУУлГА

Уншигч та манай сонины мэдээ, нийтлэл, сурвалжлагатай холбоотой тодруулж, залруулах шаардлагатай санал, хүсэлт

байвал

› oped@zasag.co

Утас: 99901526 хаягаар бидэнтэй холбогдоно уу.

Хоёр дахь С.ганбаатар одоо хэрэггүй

Сонгууль болдгоороо боллоо. МАН УиХ­ын сонгуульд 65 суудал авч, үнэмлэхүй ялалт байгуулав. Тэд ялахыг хүсэж, бас найдвар тээж байсан ч энэ хэмжээний амжилт үзүүлнэ хэмээн төсөөлөө ч үгүй биз. Сонгуулийн оргил үетэй зэрэгцсэн ч эрх ашгийн эрэмбээрээ түүнээс илүү байж мэдэх нэгэн үйл явдал мөн болсон нь “Эрдэнэт” үйлдвэр дэх Оросын мэдлийн 49 хувь Монгол Улсын мэдэлд шилжсэн явдал. Тодруулбал, ОХУ­ын “ростех” төрийн өмчит корпораци Монгол, Оросын хамтарсан “Эрдэнэт үйлдвэр” ХХК болон “Монголросцветмет” ХХК­ийн Оросын талын хувьцааг Монголын талд худалдсан түүхэн хэлцлийг баталгаажуулсан юм. Энэ нь Монгол Улс өөрийн улс дахь бусдын мэдлийн баялгаа 100 хувь эзэмших эрхтэй боллоо гэсэн үг.

Шийдвэр гарах цаг хуга­цааны хувьд сонгуультай давхацчихсанаас биш хоёр улсын Засгийн газар хоорондын хэлэлцээр, хоёр та лын корпорациудын зөвшилцөл, Ташкент дахь ШХАБ­ын дээд хэмжээний хэлэлцээр гээд “Эрдэнэт” үйлдвэрийн Оросын мэдлийн 49 хувийг Монголын үндэсний хөрөнгө оруулагчид худалдан авах хэлэлцээр шат дараатай үргэлжилсэн. Бүх үйл явц хууль, журмын дагуу

нэгэнт болоод өнгөрсөн, олон нийт түүнийг хангалттай мэдэж байгаагаас хойш нэмж нурших нь илүүц биз.

Харин үндэсний аж ахуйн нэгж нэгээр нэмэгдсэн энэхүү үйл явцыг сонгуулийн дуу­лианаар харлуулж байсан хүмүүс одоо нураахын төлөө хөөрөлхсөн мэдэгдлүүдийг хийх боллоо. Тэдний нэг нь “Хас”­ын гэх тодотголтой Ч.Ганхуяг. МАН­ын урдаа барьдаг эдийн засагч, боловсон хүчнүүдийн нэг гэгддэг түүнийхээр бол “Эрдэнэт”­ийн 49 хувийг Тавантолгойн хувьцааны адилаар ард иргэдэд тарааж өгөх ёстой гэнэ. Тэгэхдээ Лондоны хөрөнгийн бирж дээрээс IPo хийж, мөнгө босгох аж.

М А Н­ы н с он г у ул и й н мөрийн хөтөлбөрт “Төсвийг хэмнэлтийн горимд оруулж, төсвийн алдагдлыг нөхөхийн тулд зээл авахаас татгалзана” хэмээн тодорхой тусгасан. Хэрэв МАН ялбал дараагийн дөрвөн жилд шинээр татвар авахгүй, нэмэхгүй гэсэн бодлого баримталж энэ удаагийн сонгуульд оролцсон. Энэ бодлого нь ч тэднийг ялалт байгуулах бас нэгэн хөшүүрэг болж таарсан. Улмаар тэд бизнесийн орчныг сайжруулах, бизнес эрхлэгчдийг дэмжих бодлого баримталж, жилийн 1.5 тэрбум төгрөгөөс бага орлоготой аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварыг нэг хувь болгоно гэж хөтөлбөртөө тусгасан байгаа. Гэтэл Ч.Ганхуяг

зээл авч, халамж тараахын тулд үндэсний аж ахуйн нэгжийн худалдаж авсан хувьцааг хурааж авах талаар ярьж сууна. Ердийн иргэншсэн оронд үүнийг төрийн дээрэм гэж нэрлэдэг.

Одоогоос дөрвөн сарын өмнө Ч.Ганхуягийн өдөр тутмын нэгэн сонинд өгсөн ярилцлагаас энд эшлэе. “Бид хөрөнгөө аваад ирье гэж байсан хүмүүсээ “амжилттайгаар” хөөгөөд явуулчихсан. Г.Уянга, С.Ганбаатар тэргүүтэй хоосон толгойтнууд “Засгийн газраа унагана” гээд явж байгаа хүмүүсийн аманд нь орчихлоо. Энэ хүмүүсээр хувь заяагаа шийдүүлж байна. Гэтэл биз нес эрхэлж, шударгаар хөдөлмөр эрхэлж байгаа хүмүүс Монголдоо байх уу, эсвэл бүх зүйлээ хаяад дүрвээд явах уу гэдэг сонголтын өмнө ирчихлээ. Бусад оронд зэр зэвсгийн дайн болж байхад манайд популизмын дайн болж, популистуудад зодуулаад дууслаа”.

ингэж ярьж байсан хүн өнөөдөр үзэл бодлоосоо шууд ухарч, ярьсныхаа эсрэг үйлдэл хийхээр зэхэв. дөрвөн сарын өмнөх энэ яриа байтугай дөнгөж гурав хоногийн өмнө дэвшүүлж байсан намынхаа мөрийн хөтөлбөрөөс ч тэр ухарлаа. дөнгөж өчигдөрхөн ийнхүү өр зээл тавьж, халам­жийн бодлогыг халах тухай журмын нөхөдтэйгөө санал нэгдэж байсан тэрбээр өнөөдөр 180 градус эргээдэхэв. Угтаа бол өөрөө өр тавьж, халамж өгөхөөр ярьж байгаа нь инээдтэй. Тэр тусмаа гаднынхны эзэмшлээс эх орондоо авчирсан үндэсний компанийн өмчийг шүү.

Ч.Ганхуягийг өндөр боловс­ролтой, гадаадад сурч, эрүүл бизнесийн зарчимд суралцсан, ер нь л юм үзэж нүд тайлсан, зөв хүн гэж дүгнэдэг байлаа. Харин тэр “Надад олдохгүй бол чамд ч

үгүй, надад ч үгүй” гэсэн мунхаг зарчмыг оросуудаас худалдаж авсан “Эрдэнэт” үйлдвэрийн 49 хувь дээр баримтлав.

ингэснээр тэр өөрөө шүүмж­лээд байсан С.Ганбаатарын замыг сонгож, т ү ү ний өрөөсөн дугуй болсноос

ялгаагүй харагдаж байна. С.Ганбаатар бол масст хандаж улс төр хийдэг, түүнээс илүү дэмжлэгтэй улстөрч байсан. Гэхдээ тэр нь хол яваагүй. Хаана ч сэхээтнүүд, бизнесмэнүүд нийгмээ удирдаж, массаа авч явдаг нь бодит үнэн юм.

Тиймээс Монголд “эх оронч”­ийн дүр эсгэсэн, хоёр дахь С.Ганбаатар бүр ч хэрэггүй. Монголчууд популистуудын ачаар хан галттай алдагдал хүлээж, тэдний хоосон хийрхлээс залхсан. Одоо хангалттай.

НиТХ­ын сонг у улийн үр дүнг хүлээн зөвшөөрч, нийслэлийн Ард чилсан намын даргын албан тушаалаас огцрох хүсэлтээ гаргахаа Э.Бат­Үүл мэдэгдлээ.

Тэрбээр пүрэв гарагт мэдээ лэл хийсэн бөгөөд НиТХ­ын сонгуулийн үр дүн нийслэлийн Ардчилсан намын хувьд “цунами” байлаа хэмээн тодот госон юм. Мөн “НиТХ­ын сонгуу­лийн дүн гарч, нийслэлийн Ардчилсан нам 11 суудал авч, МАН үнэмлэхүй ялалт бай­гуулжээ. Юуны өмнө нийс­лэлийн сонгуулийн хороо маш зохион байгуулалттай ажил­ласанд талархал илэрхийлье. дараа нь биднийг дэмжсэн сонгогчдодоо талархаж байна. Өнгөрсөн дөрвөн жил нийслэл хотод ид шидтэй мэт бүтээн байгуулалт хийхэд дэмжиж оролцсон нийт иргэддээ талархаж байна. Нийслэлийн амьдрал өөр болсон гэдэгт санал нэгтэй байгаа биз ээ. иргэдийн зүгээс дараа дараагийн хотын удирдлагуудад тавих шаардлага өндөр болсон гэж найдаж байна. Сонгуулийн үр дүн Нийслэлийн Ардчилсан намын хувьд улс төрийн “цунами” байлаа. Бид

СЕХ­ноос мэдээлэл хийж, 2016 оны УиХ­ын сонгуулийн дүнг эцсийн байдлаар танилцууллаа.

Энэ удаагийн сонгуульд нэрсийн жагсаалтад бүртгэгдсэн сонгогчдын 72,1 хувь нь саналаа өгсөн тул Хуулийн хүрээнд хүчин төгөлдөр болсон гэв. Өмнөх буюу 2012 оны сонгуулийн ирц 65,2 хувьтай байжээ. Харин энэ удаа нийт аймгуудыг хамарсан сонгогчдын ирц 75,5 хувь байсан бол нийслэлд 68 байв.

Сонгуулийн тухай хуульд зааснаар Сонгуулийн ерөнхий хороо Улсын их Хурлын гишүүнээр сонгогдогчдын нэрийн жагсаалтыг сонгууль дууссанаас хойш 15 хоногийн дотор гаргаж, Монгол Улсын Ерөнхийлөгчид айлтган нийтэд мэдээлдэг.

СЕХ урьдчилсан дүнг пүрэв гарагт хэлэлцсэн бөгөөд сонгогдсон гишүүдийг танилцуулах, түр үнэмлэх олгох ёслолыг өнөөдөр зохион байгуулахаар болжээ.

Шинэ гишүүдэд түр үнэмлэх олгоно

СОНгОЛТ-2016

Э.Бат-Үүл: Би хариуцлага хүлээж, нийслэлийн аН-ын даргаас огцорно“Сонгуулийн дүн бидний хувьд цунами байлаа”

Б.Сэлэнгэ ЗГМ

ялна гэдэгт итгэл тэй байсан ч ийм үр дүн гарлаа. дүн гарсны дараа мэдэмхийрдэг мэргэн түргэн хүн олширдог. Гэхдээ энэ сонгуулиар бүтээн байгуулалтаас илүү харлуулсан хүнийг олон түмэн дэмжлээ. Утга учиргүй хүнийг гүжирдэж, харлуулах замаар сонгуульд амжилт олж болдог гэдгийг харууллаа” гэсэн юм.

Түүнчлэн тэрбээр энэ сонгуульд МАН­аас л дэвшсэн бол “Бор хал зан хонь” ч сонгогдохоор байсан гэв.Э.Бат­Үүл нийс лэл хотыг цаашид удирдах МАН­д хан дан гурван зүйлийг захиж байлаа.

Нэгдүгээрт, Гэр хорооллын дахин төлөвлөлт буюу “Сайн

хашаа” хөтөлбөрийг хэрэг­жүүлэх нь зүйтэй. Хашааны газар дээр тохилог орон сууц барих замаар Улаанбаатарын утаанаас салах, эдийн засгийн хямралаас гарах өөр арга зам байхгүй. Тийм учраас эрх баригчид үүнийг ойлгож, бидний эхлүүлсэн “Сайн хашаа” хөтөлбөрийг үргэлжлүүлэх хэрэгтэй.

Хоёрд у гаарт, Төрийн үйлчилгээний “супер маркет”­ийг бид эхлүүлсэн. Энэ нь дарга нарын ширээний доор нуудаг эрх мэдлийг төрийн үйлчилгээний “супер маркет­ийн лангуун дээр тавьж ард иргэддээ үйлчилдэг засаг захиргаа бий болгох ажил

эрчимтэй эхэлсэн. Өнөөдрийн байдлаар 400 мянган хүн үйлчилгээ авсан тоо бий. Ер нь ард иргэдээ далайлгаж, дарам талсан, дарга нарын захиргааг бий болгож болохгүй. Манай нийслэлийн ард иргэд төрийн үйлчилгээг хүртэж, эрх чөлөөтэй амьдрах эрхтэй хүмүүс.

Гуравдугаарт, “Найрсаг Улаанбаатар хөтөлбөр”­ийг гацааж, зогсоож болохгүй. Энэ хөтөлбөр бол нийслэлийн соёл урлагт бодитой дэмжлэг үзүүлсэн зүйл. Нэн ялангуяа даншиг наадмыг улстөржүүлж зогсоож болохгүй. даншиг наадам эхэлж байхад ардын хувьсгалын наадамтай өрсөл­

дүүлж ийм юм хийж байна гэх буруу ташаа ойлголтыг тарааж байсан. Би зориуд хэлье, тийм санаа бодол байгаагүй. Ер нь “Найрсаг Улаанбаатар” хөтөлбөрийн хүрээнд аялал жуулчлалыг татах боломж нэмэгдсэн юм шүү. Мэдээж хэрэг газрын наймаа, газрын авлига зогссон” гэлээ.

Ийнхүү мэдээлэл хийснийхээ дараа сэтгүүлчдийн асуултад хариулсан юм.

-Ардчилсан намын дарга З.Энхболд намаа ялуулж ча-даа гүйн хариуцлагыг хүлээж, албан тушаалаа өгөхөө мэдэгд-сэн. Харин та яах уу?

­Хүлээнэ. Өөрөөр хэлбэл, би нийслэлийн намын даргын хувьд нийслэлийн Ардчилсан намын зөвлөх хорооны хурлыг хуралдуулаад чөлөөлөгдөх хүсэлтээ тавина.

-Нийслэлийн Ардчилсан нам ялагдал хүлээсэн нь том намын нэр хүнд муу байсантай холбоотой гэдэг дүгнэлтийг зарим нь хэлж байна. Үүнтэй та санал нийлж байна уу?

­Санал нийлэхгүй байна. Нэгэнт гарсан үр дүнг мэргэн түргэн тайлбарлах хүмүүс захаас авахуулаад гарна. Гэхдээ хэнч зөв тайлбар өгч чадахгүй. Би өмнө нь хэлсэн, МАН­аас нэр дэвшсэн бол бор халзан хонь ч гарахаар сонгууль гэж. Түүнээс бол янз янзын хүчин зүйлүүд, янз янзын тойрог дээр янз янзаар үйлчилсэн. Хэрэв Ардчилсан намын нэр хүндээс болж ялагдал хүлээсэн гэвэл бид аль ч тойрог дээр суудал авахгүй байсан.

С.Батсайхан/ЗГМ©

Гэтэл Ч.Ганхуяг зээл авч, халамж тараахын тулд үндэсний аж ахуйн нэгжийн худалдаж авсан хувьцааг хурааж авах талаар ярьж сууна. Ердийн иргэншсэн оронд үүнийг төрийн дээрэм гэж нэрлэдэг.

нийтлэлчийн булан

3ЗАСГийН ГАЗрыН МЭдЭЭ2016.07.01, БААСАН ~ №146 (424)

Туйлшрагчдын нэг болох эмэгтэй үхэр, адууны нуруун дээрээс цөөнгүй хорхой түүж иджээ

bublbe.com©

◄1Түүнчлэн дархлаа сайж­

руулж, нойронд сайн болго­дог гээд их л олон талын үйлчилгээтэй, үлгэрийн юм шиг ид шидтэй хорхой ажээ. ийнхүү монголчуудын ээлжит туйлширалын буянаар Сибирийн хар хорхойн эмчилгээ гэх шинэ бизнес цэцэглэж эхэлсэн байна. Сэргэлэн зарим нь бүр шилэн “хорго” хийгээд, гэртээ үржүүлэх болжээ. Талх, боорцогны үйрмэг зэргээр хооллочихдог бол зарим нь жимсний хальс өгч, тансаглуулдаг байна. Энэ нь эмчилгээний үр дүнд илүү сайнаар нөлөөлдөг тухай тэр эмэгтэй яриандаа хавчуулсан.

Уг хар хорхойг амьдаар нь залгидаг аж. Хорхой ходоодонд орж үхэхдээ хүний бие организмыг эрүүлжүүлэх увдистай фегмент, бодисоо ялгаруулна. Тэр нь цусанд хүчтэй нөлөөлж, хүний бие өвчинтэйгөө өөрөө тэмцэх механизмыг бүрдүүлэх бөгөөд курс эмчилгээгээр хэрэглэдэг тухай цахим хуудсуудад бичжээ. Үүнийг нь уншиж, дуулсан иргэд хорхой руу шуурч, хэмжээ хязгааргүй залгиснаас эм бус, хор болсон тохиолдол ч цөөнгүй гарсан байна.

Жишээ нь, эцэг, эх нь 70 ширхэг хорхой залгиулснаас уушги, зүрхнийх нь хэвийн ажиллагаа алдагдаж, бүр шоконд орсон хүүхэд “Сонгдо” эмнэлэгт хүргэгдсэн гашуун түүх бий. Үүнийг мунхаг туйлширал гэхээс өөр юү гэх билээ.

Туйлширал хар хорхойгоор зогсохгүй. Чонын тархи, гөрөөсний цус, туулайн зүрхнээс эхлээд эрүүл мэндэд ашиггүй эд, эрхтэн амьтдад үгүй. Нэг хэсэг царцаа гэж нэлээд хошуурсан. Царцааны гэдэс дотрыг бөгснөөс

огтлолцлыг нарийн тооцсон байдаг. Тухайлбал, яргуй идсэн ямааны мах ядаргаанд сайн гэж үздэг. Мөн дөнгөж цухуйсан яргуй идэх нь хоолойн өвчнийг анагаахад тустай нь он цагийн уртад нотлогдсон уламжлал.

Харин тунг нь хэтрүүлбэл ямар ч сайн эм, жор байгаад хор болдгийг мартаж болохгүй. Тиймээс аливаа зүйлийг сайн гээд туйлшрах нь ямар ч хор хөнөөлтэй үр дагавар учруулж болохыг 70 ширхэг Сибирийн хар хорхойг амьдаар нь хүүхдэдээ залгиулсан үйлдэл баталж байна.

Бүдүүлгээр хэлбэл, хэн нэгний ялгадсыг ч долооход бэлэн тийм л дорой ухамсар иргэдийн тархинд шингэснийг “Чонын тархи авна”, “Тарваганы

цөс зарна” зэрэг мэдээлэл зарын сонинд тогтмол хэвлэгддэгээс харж болно.

Энэ бол өнөө цагийн эмгэнэл. Юу л сайн гэнэ, тэр бүхнийг хүртэх гэж туйлшрах нийгмийн эл хандлагын ард эрүүл мэндээ бүрмөсөн алдах томоохон эрсдэл байгааг анзаарах цаг болжээ. Сибирийн хар хорхой бол хамгийн сүүлийн жишээ. идэж, ууж, залгихын хэнээ туссан мэт сайн гэсэн болгоныг идээд, залгиад байвал ухамсарт хүн гэж оршихын утга юу байх вэ. Араатнаас ялгарахын тулд амандаа хийж байгаа бүхэндээ ухаантай хандах хэрэгтэйг алхам бүрт тохиолдох гашуун туршлагууд харуулж байна бус уу.

нь амьдаар нь сорж уувал ямар ч төрлийн харшил нам дарагддаг гэсэн явган яриа байдаг. Үүнд итгэн, жорын дагуу туршсан зарим хүн хордож, эмч нарыг сандаргасантохиолдол ч бий. Тэр ч бүү хэл адуу, үхрийн гуур хорхой хүртэл залгих моод дэлгэрсэн удаатай. Туйлшрагчдын нэг болох эмэгтэй үхэр, адууны нуруун дээрээс цөөнгүй хорхой түүж иджээ. Гэтэл хэсэг хугацааны дараа эмэгтэйн хоолойн дотор хорхойнууд нь үүрлэж, хагалгаанд хэд хэдэн удаа орж, эрүүл мэндээрээ хохирсон харамсалтай тохиолдлыг дурдаж болно.

иймэрхүү эмчилгээ шинжлэх ухаанаар батлагдсанаасаа батлагдаагүй нь их. Тухайлбал,

царцааны биед агуулагддаг биологийн идэвхт 100 гаруй төрлийн бодисоос ердөө 10 гаруй хувь нь харшлыг анагаахад ашигтай байдаг аж. Тиймээс тухайн бодисуудыг ялган авч, шинжлэх ухааны үндэслэлтэйгээр, технологи

Засгийн Газрын Мэдээ сониныIII улирлын нэмэлт захиалга эхэллээ.

Захиалгын үнэ: 21,000^

Шилдгүүдийг нэг дороос...

Блю Скай тауэр, 4 Давхар, № 407, Энхтайваны өргөн чөлөө 17, 1-р хорооСүхбаатар дүүрэг, Улаанбаатар хот, Монгол улс, И-мэйл: info@zasag.co

Утас: +976 70103131, Факс: +976 70106065, Вэб: Zasag.Co

Улиралд

44 дугаар

Чонын тархи, гөрөөсний цус,

туулайн зүрхнээс эхлээд эрүүл

мэндэд ашиггүй эд, эрхтэн үгүй

Монгол жор буюу мунхаг туйлширал

ашиглан гаргаж авсан эм, бэлдмэл хэрэглэх нь мэдээж тустай.

Харин гэмгүй нисэж явсан царцааг барьж аваад, бөгснөөс нь сороход таны бие яаж ч хордож, эсвэл бүр эргэж сэргэхгүйгээр өвдөж ч магад. Ер нь малын цусыг түүхийгээр нь ууж, амьтныг амьдаар нь залгина гэдэг тэр амьтан, эд эрхтэн, цусанд нь үржсэн олон төрлийн нянг тэр чигт нь биедээ оруулж байна гэсэн үг шүү дээ. Мэргэжлийн байгууллагууд ч үүнийг сэрэмжлүүлдэг.

Эцэг, өвгөдийн эртнээс уламжилж ирсэн Монгол маягийн жор олон байдгийг үгүйсгэхгүй. Гэхдээ тэр жорыг хэрэв анзаарвал цаг хугацаа болоод хэрэглэх үеийн

Тухайлбал, царцааны биед агуулагддаг биологийн идэвхт 100 гаруй төрлийн бодисоос ердөө 10 гаруй хувь нь харшлыг анагаахад ашигтай байдаг аж.

Судлаачийн үг

ЗАСГийН ГАЗрыН МЭдЭЭ4 2016.07.01, БААСАН ~ №146 (424)

ТУЗ-ийн даргаЭрдэнэбаатарын ДОЛгИОН

Ерөнхий эрхлэгчЦэвлээгийн МӨНХЖИН

Орлогч эрхлэгчЦэвээндолгорын ЦЭВЭЭНХЭрЛЭН

Утас: 99901526

Улс төр, нийгмийн мэдээллийн албаЭдитор Б.Энхжаргал

Утас: 99901682

Эдийн засаг, бизнес мэдээлэл,дизайн, гэрэл зургийн алба

Эдитор Б.ЦэцэгсүрэнУтас: 99901697

Гадаад контентын албаЭдитор р.Оюунцэцэг

Утас: 99901621

Соёл, энтертайнмэнт мэдээллийн албаУтас: 70103131

Маркетинг, борлуулалтын хэлтэсЛ.Сугармаа

Утас: 99903584г.ЛхагвасүрэнУтас: 99903581

Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг, I хороо, Энхтайваны өргөн чөлөө,

“Блю Скай тауэр” 407 тоотУлсын бүртгэлийн дугаар: 1024

Утас: 70103131, Факс: 70106065

Zasag.Co“Чөлөөт хэвлэл”

сангийн хэвлэх үйлдвэрт хэвлэв

Дугаарын удирдагчЦ.Цэвээнхэрлэн

“Засгийн газрын мэдээ” сонин нь ардчилсан, шударга ёс, хүний эрхийг

дээдэлж, чөлөөт сэтгүүл зүйн хэм хэмжээг бүрнээ сахин, олон ургальч үзлийг

илэрхийлэх мэдээллийн индэр байж, нийт Монгол үндэстний ойлголцол, эв нэгдлийг

бэхжүүлэхийг эрхэм зорилгоо болгоно.

0 0 4 2 4

рЕДАКцИ

ЗАр СУрТАлЧИлГАА

хАЯГ

цАхИМ хУвИлБАр

Та цухалдан уншихгүй байхыг хүсье. Бид дэлхийгээ нэвт мэддэг шиг дэлхий биднийг нэвт мэддэг бил үү гэсэн ээдрээтэй, адармаатай асуултад хариулт эрсэн санаатай нийтлэлээ дор буулгаж байна. “Гашуун ч гэсэн үнэн үг шүү” гэх баян итгэлтийн сэтгэлгээгээр уншаарай. Эл нийтлэл зохиогчийн хувийн байр суурь гэхээсээ голдуу гадаадын хэвлэлийн эрээвэр хураавар мэдээллүүд зонхилсон болно.

Германы Хамбургийн нэг FM­ээр хэдэн жилийн өмнө аялал жуулчлалын реклам явж байсныг миний хүү сонсоод надад Yahoo!Messenger­ээр хүргэдэг юм. Тэр зард хаашаа аялах вэ гэж нэг нь асууж, нөгөө нь хариулж байна, “Хэрэв Та балар ширэнгийн зэрлэг адал явдалтай учирч, сонин хачин марзан юм үзмээр байна гэвэл хаашаа гэдгийг таа л даа” гэж таавар маягийн юм ярьж хэсэг хөгжилдөв. “Хэрэв Та тийм аялал хийе гэвэл Монголыг сонгоорой!” хэмээн хөхрөлдөн ярьж байх юм гэнэ. Миний уур хүрч, уушги сагсалзсан ч эргээд бодсон чинь оргүй ч биш юм шиг.

“Монголд ердийн аялал тохирохгүй, зөвхөн адал явдалт л хөгжинө” хэмээн Монгол­Америкийн нэгэн форум дээр АНУ­аас Монголд суух Элчин сайд асан нэг хижээл эр зочин

Монголыг бүү гутаа!Монголын ядуурал, хоцрогдолд монголчуудаас өөр хэн ч хариуцлага хүлээхгүй

г.гомбо Проф. (PhD)

Ядаж сайртсан улаан хацартай, ноорхой хувцастай байвал “Монголын имиж” болох нь

болж ирчихээд сургамжлахад нь би лав зэвүүцэн сонсож билээ. Японы “NHK” телевизийн нэг оройн мэдээгээр Монголд зорчих япончуудад зориулсан сэрэмжлүүлэг явжээ. Үүнийг Японд докторантурт сурдаг бэр маань надад үг үсэггүй буулгаж өглөө. Хэсэг монгол залуу япон иргэнийг даган зочид буудалд нь орж дээрэмдсэн гэх хэзээний ч юм нэг баримт дээр дөрөөлөн ярьсан байх юм.

Монголд зорчиж буй япон­чууд дээрэм, тонуул, хулгайгаас сэргийлэх хэрэгтэй. Өмнө нь согтуу хүнд зодуулж тархиа хаг цохиулах, мөн хэсэг бүлэг согтуу залууст дээрэмдүүлэх зэрэг хэрэг зөрчил гардаг. Үүнтэй холбогдуулан аль болох согтуу хүнд ойртохгүй байх, яриа өдсөн ч үл тоох, зочид буудал, автомашинд байхдаа ч болгоомжтой байхыг бүр Японы ГХЯ­наас иргэддээ анхааруулсан гэж сонсоод гутрах, бухимдах хослов.

Цааш бас нэг жишээ. Германд л дурдагдсан болж таарав. Соёлжсон европчууд ба монголчуудын хооронд гэрийн тэжээвэр амьтан гэх ойлголт зарчмын ялгаатай гэнэ. Соёлжсон ертөнцөд нохой муур нь гэр бүлийн гишүүн байдаг. Улаанбаатарт төдөн мянган нохой алж, арьсыг нь улсын бэлтгэлд тушааж, хотын ариун цэврийг сахив гэх утгатай мэдээ Германы сонинд гараадахав. Эндээс үүдэн бөөн сенсааци дэгдэж, ан амьтны эрх ашиг хамгаалагчид, ногоонтнууд гэхчлэн бөөн хүн Берлин дэх манай ЭСЯ­нд очиж эсэргүүцэл илэрхийлжээ. Бараг л “Та нарын арьсыг өвчвөл ямар вэ” хэмээн тулган асууж, сүйд болсныг хүү маань элчингийнхнээс сонсоод хуучлав.

дахин нэг жишээ. Монголд ирж ажилласан гадаадын иргэд манай хотын золбин нохдыг өрөвдөн, өхөөрдөж эрхлүүлээд эцэст нь дасгаад хагацах дээрээ тулахаар бөөн зовлонд унадаг гэнэ. Манайхан болохоор хэнэг ч үгүй алаад газар булчихна, эвсэл арьсыг нь өвчөөд авчихна. дараа нь тэнэмэл иргэд махаар нь гүнцэг барьчихна, эсвэл хойд солонгос, хятад барилгачдад мах болгоод зарчихна. Тэрчлэн дасгасан ганц нохойгоо аваад нутаг буцъя гэсэн гадаадын иргэнд бичиг цаас зөвшөөрөл энэ тэр гэж бөөн чирэгдэл удна. Эцэст нь “монгол нохойны ген”­ийг хил давуулж алдахгүй гээд гэдийчихнэ. Үүнийг “Монголын сонин хачин, марзан явдал” хэмээн нутаг буцсан хойноо нөгөөдүүл нь тэндхийнхээ FM­ээр ярьдаг бололтой юм.

Ардчиллын буянаар Мон­голын үүд хаалга нээгдэж, зорчдог хүний тоо хяналтаас бараг л гарсан. Гаднаас ирдэг хүн болгон шахуу зургийн аппарат, видео камертай. Тэд хальсандаа дандаа манай бүтээн байгуулалт, урлаг соёл, наадмыг буулгадаг гэвэл эндүүрэл. Хорьсоор байтал Нарантуул зах, хотын бусад газраар хулгайгаар явж үзнэ. Тэр ч бүү хэл “далан давхар” орчихсон явах нь элбэг. Тэнд л зураг авч кино бичлэгээ хийдэг юм байх. Гутмаар сэжиглэмээр ч юм шиг. Нийслэлийнх нь хүн амын талаас илүү нь зах дээр байнга зогсдог буюу тэнүүчилдэг ийм улс дэлхийд өөр олон байхгүй. Тиймдээ ч гадаадынхны нүдийг хужирлаж, дуран авианд нь бууж үлддэг биз ээ.

Гадаадын хэвлэлд нийт­лэгдсэн Монголын тухай элдэв зурагнуудын ихэнх нь тэнэмэл хүүхэд, гудамжинд унасан согтуу хүн, траншейны амьдрал цухасхан байх. Захын наймаачин хотын амьдрал гэвэл, Монголын хөдөө гэхээр монгол гэрийн гадаа араг сандайлсан халтар хүүхэд, бөгтөр эмгэн, улаан зээрд царайтай адуучин, үхсэн малын сэг, балгас болсон сумын төв. Зураг дээрх монгол хүмүүс

нь аль болох зэрлэгдүү, ядаж сайртсан улаан хацартай, халтар царайтай, ноорхой хувцастай байвал “Монголын имиж” нь тэр болох ухаантай юм.

Тухайн нэг улсаас Монголтой харилцсан тухай интернэт дэх мэдээлэл юу байв? СССр­ийг дагаж 70 жил бөглүүд явснаа 1990­ээд онд ардчиллын буянаар дэлхийд гарч ирсэн, уул уурхайн үсрэлтээр нэлээд орлого олж үзсэн, дНБ нь хоёр оронтой тоогоор гарч байсан. Гэвч одоо тамтгаа алдсан эдийн засагтай, хүн ам нь ядуу ба ядуувтар, дэлхийн стандартаас доогуур, гадаадаас төдий хэмжээний зээл тусламж авсан, төдөн улстай гадаад худалдаатай, худалдааны эргэлт төд, Орос, Хятадын завсарт стратегийн байршилтай гэхчлэн бичсэн нь түгээмэл. Мөн дээр нь дарга түшмэд нь авилгач гэсэн үгс бас дагалдана. Арай өег нь гэвэл Чингис гэгч хаан XIII зуунд Монголоос төрөн гарч ирээд дэлхийн талыг эзэлсэн гэх ганц нэг өгүүлбэр. Цаашлаад Монголын өнөөгийн гэгээтэйг бичиж огт болохгүй гэж хоорондоо үгссэн мэт сайтууд дэлхийд олон байх юм.

Бид эндээ бахархал болгоод, “зууны манлай” энэ тэр гэж өргөмжилснөөс бус гадаадад тэднийг маань тоож байгаа амьтан нэг ч байхгүй. Ялангуяа эстрад, рок­попын одод очоод тоглодог тэнд хар, цагаанаар суугаа монголчууд л үзнэ. Тэр улсдаа бүр хэн ч тоож үздэггүй гэх юм. Монголын ардын урлагийнхан Европт эх орноо сурталчилж, уран нугарагчид дэлхийн зарим улсад нугарч байгааг үгүйсгэхгүй л дээ.

Монголын өнгөтэй өөдтэйг дээр үеийн социалист суртал ухуулга шиг сурталчилна гэж байхгүй. Харин сүүлийн жилүүдэд эх орноо гайгүй сурталчилж эхлээд байгаа бололтой. Юутай ч ГХЯ нь энэ талаар шинэ бодлогоо хэрэгжүүлж эхлээд байна.

Арван хэдэн жилийн тэртээгээс л “Монголд зочлооч!” гэж бид эндээ хэчнээн уриалавч тоон үзүүлэлт төдийлөн хангалттай биш. Энэ нь Монголын засаг, төрийн буруу огтоос биш. Ерөөсөө л сонин хачин, марзан тэнэг явдлаар дүүрэн Монголын нийгмийг голж байгаа нь тэр гэнэ. Өөрөөр хэлбэл, монголчуудыг, монгол хүнийг үнэлэх үнэлэмж гээч нь энэ аж. Харин тэр буруу үнэлэмжийг АСЕМ­ын уулзалтаар үгүй хийгээд, гэгээтэй болгочих юмсан, монгол ахан дүүс ээ?

ОУВС, дэлхийн банкны албан ёсны баримт бичигт саяхан болтол “Монголын ядуурал, хоцрогдолд монголчуудаас өөр хэн ч хариуцлага хүлээхгүй. Ядуу байгаад өөрөө өөрсдөө буруутай” гэж бичсэнийг уншаад эргэлзэж байсан. Харин одоо бол зөв дүгнэжээ гэж үздэг. Африкийн голдуу маш олон орны ядуурлын хариуцлагыг колоничлогч асан Европын орнууд нь хүлээдэг. Хайр найргүй колоничлосныхоо төлөөсөнд өрийг нь 100 хувь цайруулж, дээр нь тусламж олгож байна. Харин Монголд бол үгүй.

Ард нийтээрээ биш юм аа гэхэд, лав залуу үе маань японы хэл­соёлд муугүй дасан зохицож, үнэлэх болсныг ололт гэе. Тоо томшгүй их япон хэлтнүүд бол Монголын үндэсний нэг бахархал, баялаг нь гэж

өөдрөгөөр бодъё. Ард түмнээрээ сумо бөхийн хорхойтон болсныг, сумогийн ертөнцөд монголчууд дархлагдан байгааг соёлын дэвшил гэхээс аргагүй. Энэ бол Японы соёл наашаа нэвтэрсний хамгийн том нотолгоо юм.

Гэвч соёлоо орхиод зээл, тусламж гэж ярьж эхэлбэл гарын салаагаар урсах мэт цутган орж ирсэн асар мөнгөний дүн Монголын бүх хүний толгойг эргүүлмээр, энэ тухай зориглон ярих хүн ч байхгүй. Яагаад гэвэл үр дүн нь бүх монгол хүнд хүртээгүй учраас тэр. Зээл тусламжийг хамгийн үр бүтээлгүй зарцуулсан сонгодог жишээнд Монголыг нэрлээд лекцэлдэг Хироно профессорыг манайхан зүхдэг гэнэ билээ. Тэрээр “Африкийн хэсэг улс ба Монгол”­ын сургамжийг эдүгээ Японоос oDa­гийн (Японы албан ёсны тусламж) тусламж авч буй Вьетнам, Лаос, Мьянмар улсад сэрэмжлүүлсэн байна.

Хоёр талын харилцаатай дэлхийн бүх улс орныг стратегийн ач холбогдлоор нь Японы ГХЯ “a”, “B”, “c”, “D” гэсэн дөрвөн бүлэгт хуваадаг гэлцэх юм. Хятад, БНСУ гэхчлэн манай хөршүүд эхний “a” бүлэгт багтдаг. Харин Монгол Улс маань ямагт “D” бүлэгт тооцогдсоор уджээ. Энэ нь манайхан өөрсдөө чармайгаад өгсөн мөнгийг нь чулуу болгоод “С” ангилал руу орчихдоггүйтэй холбоотой аж.

Японы Засгийн газар дахь Монголыг харьяалах элдэв албад нь “зээл тусламжийн” гэх малгайнаасаа салахгүй явсаар 26 дахь жилээ үдэх гэж байна. Угтаа энэ бол туйлын гунигтай хэрэг бөгөөд “түншлэлийн” болгох санаатай бид хэчнээн мучийгаад нөгөөх “D” ангилалаасаа салахгүй нь. Чухам хэдий хэр хугацаанд тэгэх ёстой юм, бүү мэд. Энд зөвхөн монголчуудаас өөрсдөөс нь шалтгаалан гологдож буй тухай

ТЕНДЕрИйН УрИЛгаОгноо: 2016.07.01

Тендер шалгаруулалтын нэр:Агаарын хөлгийн шатахуун нийлүүлэх компани сонгон шалгаруулах тендерТендер шалгаруулалтын дугаар: 16/2016-М

“МИАТ” ТӨХК нь эрх бүхий тендерт оролцогчдыг “МИАТ” ТӨХК-ийн агаарын хөлгийн иж бүрэн даатгалын үйлчилгээ үзүүлэх тухай битүүмжлэл бүхий тендер ирүүлэхийг урьж байна.

Тендерийн бичиг баримтыг эргэж төлөгдөхгүй нөхцөлтэйгөөр 50,000 (тавин мянга) төгрөгөөр, эсхүл үүнтэй дүйцэхүйц дүн бүхий чөлөөтэй хөрвөх валютыг “МИАТ” ХК-ийн кассанд тушааж, доорх хаягаар худалдан авах боломжтой. Сонирхсон оролцогчид дэлгэрэнгүй мэдээллийг энд дурдсан хаягаар хандан авч болно.

Тендер нь түүнийг нээсэн өдрөөс хойш 45 хоногийн хугацаанд хүчинтэй байх ба тендерийг саналын 2%-тай тэнцэх төгрөгийн, эсхүл үүнтэй дүйцэхүйц дүн бүхий чөлөөтэй хөрвөх валют бүхий тендерийн баталгаатай хамт ирүүлнэ.

Тендерийг 2016.08.03-ны өдрийн 10:00 цагаас өмнө доорх хаягаар ирүүлэх бөгөөд тендерийг 2016.08.03-ны өдрийн 10:30 цагт уг нээлтэд оролцох хүсэлтэй тендерт оролцогчдыг байлцуулан нийтийн өмнө нээнэ.

Гадаадын хуулийн этгээд тендерт оролцох боломжтой.

-----------------------------------------------------------ХАЯГ:Хан-Уул дүүрэг 10-р хороо

“МИАТ” ХКХарилцах утас 7004-9860

Факс 976-11-7004-9919Өрөөний дугаар : Хангамж, үйлчилгээний хэлтсийн 103 тоот

ТЕНДЕрИйН УрИЛгаОгноо: 2016.07.01

Гэрээний нэр, дугаар: МИАТ ТӨХК-ийн агаарын хөлгийн иж бүрэн даатгалын гэрээТендерийн нэр, дугаар: МИАТ ТӨХК-ийн агаарын хөлгийн иж бүрэн даатгалын тендер 15/2016-М

МИАТ ХК нь эрх бүхий тендерт оролцогчдоос агаарын хөлгийн шатахуун нийлүүлэх тухай битүүмжилсэн тендер ирүүлэхийг урьж байна.

Багц №1 Агаарын хөлгийн 12.000 тонн шатахуун Улсын хил нөхцөлөөр нийлүүлэх.Багц №2 Агаарын хөлгийн 12.000 тонн шатахууныг Дамжуулан хадгалах, агуулахын үйлчилгээ үзүүлэх.Багц №3 Агаарын хөлгийн 12.000 тонн шатахууныг тээвэрлэх, хадгалах, агаарын хөлгийг сумлах үйлчилгээ үзүүлэх.Тендерийн баримт бичгийг бичгээр хүсэлтээ гаргаж, эргэж төлөгдөхгүй нөхцөлтэйгээр 50,000 төгрөгийг “МИАТ”

ХК-ийн төв байрны кассанд тушааж доорхи хаягаар худалдан авч болно. Тендер нь түүнийг нээсэн өдрөөс эхлэн 45 хоногийн дотор хүчинтэй.

Тендерийн хамт Багц №1 392,000,000,00 төгрөг, Багц №2 11,000,000,00 төгрөг, Багц №3 38,600,000,00 төгрөг тус тус тендерийн баталгаа ирүүлнэ.

Тендерийг 2016 оны 8-р сарын 01-ний өдрийн 11.00 цагаас өмнө доорх хаягаар ирүүлэх ба нээлтэд оролцох хүсэлтэй тендерт оролцогчдыг байлцуулан тендерийг 2016 оны 8-р сарын 01–ны өдрийн 11.30 цагт нээнэ.

Гадаадын хуулийн этгээд тендерт оролцох боломжтой.Сонирхсон этгээд тендерийн баримт бичиг болон бусад мэдээллийг доорх хаягаар авч болно.

----------------------------------------------------------ХАЯГ:Хан-Уул дүүрэг 10-р хороо

МИАТ ХКХарилцах утас 7004-9860

Факс 976-11-7004-9919Өрөөний дугаар : Хангамж, үйлчилгээний хэлтсийн 103 тоот

ярьж болохоос Японы талыг муучилж байгаа хэрэг биш.

Монголын тухай гадаадынхан ингэж боддог юм байж гээд орхиё. ингэхэд энэ бүхэн доромжлол уу? доромжлол биш юм бол юу вэ? XXI зууны хөгжлийн их хурд нэг л өдөр Монголыг арчина шүү гэдгийн дохио санамж биш гэж үү. Улаанбаатарын “Ажилчны” гэгдэх дүүрэгт бүхэл бүтэн “Хятад хот” төмөр торны цаана монголчуудыг яг л ажлын мал шиг, бөөнөөр хорих лагерын ялтан шиг хорьж цагдан өдөр шөнөгүй үнэгүй мөлжиж, байгаль орчныг сүйтгэж байгаа тухай мэдээлж байсансан. Өөр энд тэнд захууд, барилгын зэрэг зах хятад эздээр дүүрч гэнэ. Тэнд нь монголчуудыг хэн ч албадан аваачаагүй. Өөрсдөө гүйж очоод төмөр торны цаана хоточ нохойны зуулга болчихоод байгаа нь тэр гэнэ. Үүнийгээ өөрчлөх монгол ухаан гаргая, сэхэе, сэдэе, гэгээрэе!!!

гаарлагдмал байдаг аж. Энэ нь бэлгийн замын халдварт өртөх эрсдэлийг улам нэмэгдүүлдэг талаар эмч нар хэлж байгаа юм.

Эрүүл мэнд, спортын яам болон Халдварт өвчин суд­ла лын үндэсний төвөөс эмэг­тэй биеэ үнэлэгч нарын дунд бэлгэвчний хэрэглээний та­лаар судалгаа явуулсан бай­на. Судалгаанд оролцсон биеэ үнэлэгчдийн дийлэнх нь бэлгэвч хэрэглэхийг шаар да­хад үйлчлүүлэгч дургүйцдэг гэж хариулжээ. Мөн зарим нь хэрэглэхгүй бол өндөр төл бөр төлдөг гэсэн байна. Энэ хүү эрсдэлт бүлгийнхний дунд бэл гэвчний хэрэглээ өсөхгүй байгаа нь бэлгийн замын халдварт өвчин тархах үндэс­лэл болж буй гэж үзэх ч хүмүүс байна. ХӨСҮТ­ийн Бэлгийн замаар дамжих халдварын кабине таар үйлчлүүлсэн эр­чүүдийн бэлгэвчийн хэрэглээ буурсан дүн гарчээ. Бэлгийн замын халдвар тарааж бол­зошгүй эрсдэлт бүлгийн хүмүүсийн дунд бэлгэвч хэрэглэх байдал буурсанд эмч нар санаа зовж буйгаа ярив.

ингэхэд нийгмийн халдварт өвчин тараагчдыг хуулиар шийтгэдэг ямар зүйл заалт байдаг юм бол?. Манай улсын Эрүүгийн тухай хуулийн 105 дугаар зүйлийн гуравт дархлалын олдмол хомсдолын өвчнөөр өвчилснөө мэдсэн хэрнээ бусдад халдаасан бол

таван жил хүртэл хугацаагаар хорих ял шийтгэнэ гэж заажээ. Мөн эмнэлэг, эм хангам­жийн болон бусад байгуул­лагын ажилтан дархлалын олдмол хомсдолын өвчний нян илрү үлэх шинжил­гээ хийлгээгүй цус, цусан бүтээгдэхүүн, эд, эрхтнийг борлуулсны улмаас тухайн өвчнийг бусдад халдаасан бол хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг тавин нэгээс нэг зуу дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох. Тодорхой албан тушаал эрхлэх, үйл ажиллагаа явуулах эрхийг гурван жил хүртэл хугацаагаар хасах, эсхүл гурван жил хүртэл хугацаагаар хорих ял шийтгэх заалттай. Харин бусад өвчний тухайд хүлээлгэх хариуцлага одоогоор алга.

Уг нь тэмбүү бүрэн эмчлэгд­дэг өвчин. Хувь хүн хариуцлагаа ухам сарлаж, эмчилгээ хийл­гэвэл төгс эдгэрдэг. Гэтэл халдвартай гэдгээ мэдсэн хэрнээ нуун дарагдуулж, бусдад тараадаг адгийн хүмүүс байсаар байгаа нь эмгэнэл юм. Тиймээс халдварт өвчний нян тээж яваа хэрнээ бусдад “бэлэглэдэг” нөхдүүдийг хуулиар шийтгэдэг болмоор байна. ийм хариуцлага тооцож эхэлснээр бэлгийн замын халдварт өвчин, тэр дун даа тэмбүүгийн тархалтыг зог соож чадна хэмээн салба рынхан үзэж байна.

Эрүүл мэнд

5ЗАСГийН ГАЗрыН МЭдЭЭ2016.07.01, БААСАН ~ №146 (424)

С.Батсайхан / ЗГМ©

2016 оны эхний гур­ван сарын байд лаар тэмбүү 1551, ДОХ­ын есөн тохиолдол бүртгэгджээ

их зохиолч д.Нацагдорж тэртээ 1935 онд тэмбүүгийн тухай “Өлзийт өвчин” нэртэй шүлэг бичиж байлаа. Тэрээр “Арван хэдтэй яртсанаа, айхтар гайхуулж ярина. Эмнүүлж аргалуулж явсангүйгээ, эрэл­хэг баатар болгоно” хэмээн шүүмжилсэн байдаг юм. Харин одоо Монгол Улс яг л 1935 оны байдалтай ижил болчихлоо. Сүүлийн жилүүдэд бэлгийн замын халдварт өвчний тархалт нэмэгдэж хяналтаас гарахад ойрхон байна. Юутай ч Эрүүл мэндийн хөгжлийн төвийн гаргасан статистикаас эхлээд сөхье. 2015 онд тэмбүү, гонококкт , трихомониазын халдвар эрс нэмэгджээ. Бэлгийн замаар дамжих халдварын 16709 тохиолдол бүртгэгдсэн нь нийт халдварт өвчний 28 хувийг эзэлж, өнгөрсөн онтой харьцуулахад 1409 тохиолдол буюу 10 мянган хүн амд 3.6­гаар нэмэгдсэн байна. Нийт бүртгэгдсэн өвчлөлийн 29.7 хувь нь заг хүйтэн, тэмбүү 46, трихомониаз 25, ХдХВ/дОХ 0.2 хувийг эзэлж буй аж. Өвчин тээгч хоёр хүн тутмын нэг нь 15­24 насны залуус байна гэсэн мэдээллийг эмчлэгч эмч хэлж байсан. Энэ түгшүүр дагуулах мэдээ биш гэж үү. иймд манай улс бэлгийн замын халдварт өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх кампанит ажил өрнүүлэхгүй бол төрөлхийн тэмбүүтэй хүүхдийн тоо нэмэгдэж, шинэ зууны шившиг болж мэдэх нь.

Цаашлаад 2016 оны эхний гурван сарын байдлаар тэмбүү 1551, заг хүйтэн 1119, трихомониаз 324, дОХ­ын есөн тохиолдол бүртгэгджээ. Түүнчлэн төрөлхийн тэмбүү­гийн халдвартай 16 хүүхэд мэндэлжээ. Тэр тусмаа хөдөө орон нутагт бэлгийн за­мын халдварт өвчний тар­халт хүрээгээ тэлсээр байна. Тодруулбал, дорнод, Баян­хонгор, Хөвсгөл, Говь­Алтай, Сүхбаатар аймагт тэмбүүгийн тархалт өндөр бүсэд багтжээ.

Харин дорноговь, Орхон аймгууд болон Улаанбаатар хотод, заг хүйтэн өвчний тар халт их байна. Мөн Сүх­баатар, дорноговь, дорнод, Ба я н хон гор, д у н д говь , Булган, Ховд аймаг болон болон Улаанбаатар хотод три­хомониазын тархалт улсын дунджаас өндөр гарсан байх юм. Өнгөрсөн жил төрөлхийн тэмбүүгийн 52 тохиолдол бүртгэгдсэн нь 2014 оныхоос 22­оор нэмэгдсэн үзүүлэлт. Нийт бүртгэгдсэн тохиолдлын 19 нь нас барсан байна.

Төрөлхийн тэмбүүгийн тохиолдол нэмэгдсэн нь жирэмсний хяналтын чанар, хүртээмж хангалтгүй байгаатай холбоотой гэдгийг эмч нар анхааруулав. Нөгөөтэйгүүр жирэмсэн эмэгтэйчүүдийн хариуцлагагүй байдлаас шалт­гаалдагийг мартаж болохгүй. 2015 онд бүртгэгдсэн төрөлхийн тэмбүүгийн нийт тохиолдлын 80 гаруй хувь нь жирэмсний хяналтад огт хамрагдаагүй, эсвэл хожуу үедээ оношлуулсан байв. ийм байдлаар бэлгийн замын халдварт өвчний тархалт хяналтаас гарсаар. Эрх чөлөөт иргэд байтугай эрхээ хасуулсан хүмүүсийн дунд ч тэмбүү гийн халдвар илэрсэн нь Эрүүл

Төрөлхийн тэмбүүгийн халдвартай

16 хүүхэд мэндэлжээ

Огноо: 2016.07.01Тендер шалгаруулалтын нэр: Биокомбинат ТӨААТҮГ-ын 2016 оны ажлын тусгай хувцас худалдан авахТендер шалгаруулалтын дугаар: НТШ.БКА-2016/01Биокомбинат ТӨААТҮГ нь эрх бүхий тендерт оролцогчдоос 2016 оны ажлын тусгай хувцас худалдан авах тухай битүүмжилсэн тендер ирүүлэхийг урьж байна.1­р багц: Ажлын тусгай хувцас2­р багц: Ажлын тусгай гутал

Тендерийн баримт бичгийг (хүсвэл нэмэлт хувийг) бичгээр хүсэлтээ гаргаж, эргэж төлөгдөхгүй нөхцөлтэйгээр иж бүрдлийг нь 50000 /тавин мянга/ төгрөг, эсхүл түүнтэй тэнцэх хэмжээний чөлөөтэй хөрвөх валютаар худалдан авч болно. Тендерийн баримт бичгийн үнийг Улаанбаатар хотын банк 2614057656 тоот дансанд тушаана.

Тендер нь түүнийг нээсэн өдрөөс эхлэн 45 /дөчин тав/ хоногийн дотор хүчинтэй байна.Тендерт оролцогч нь Санхүүгийн болон туршлагын дараах шаардлагыг хангасан байна. Үүнд: Борлуулалтын хэмжээ: Сүүлийн 2 жилийн аль нэг жилийн борлуулалтын дундаж орлого нь гэрээний үнийн

дүнгийн 50 хувиас багагүй байна.Түргэн хөрвөх чадвартай хөрөнгө болон авах боломжтой зээлийн хэмжээ: Гэрээний үнийн дүнгийн 50 хувиас

багагүй байна.Аудитаар баталгаажуулсан санхүүгийн тайлан ирүүлэх жилийн тоо: сүүлийн 2 жил буюу 2014, 2015 оны

санхүүгийн тайлан, аудитийн дүгнэлт, баталгаажсан санхүүгийн тайланСүүлийн гурван жилд хэрэгжүүлсэн ижил төстэй ажлын өртөг: Гэрээний үнийн дүнгийн 50 хувиас багагүй

байна.Тусгай зөвшөөрөл шаардлагатай бол тусгай зөвшөөрөл ирүүлэх эсэх: Шаардлагатай Тендерийн хамт үнийн саналын 2 хувьтай тэнцэхүйц төгрөгийн дүнтэй тендерийн баталгаа ирүүлнэ.Тендерийг 2016 оны 08 дугаар сарын 02­ны өдрийн 11.00 цагаас өмнө доорх хаягаар ирүүлэх ба нээлтэд

оролцох хүсэлтэй тендерт оролцогчдыг байлцуулан тендерийг 2016 оны 08 дугаар сарын 02­ны өдрийн 11.10 цагт Биокомбинат ТӨААТҮГ­ын Мэдээллийн төвд нээнэ.

Гадаадын этгээд тендер ирүүлэх эрхтэй, эрхгүй эсэх: Гадаадын этгээд тендерт оролцох эрхгүйМонгол Улсын гарал үүсэлтэй бараанд давуу эрхийн зөрүү: ТооцохгүйСонирхсон этгээд тендерийн баримт бичиг болон бусад мэдээллийг доорх хаягаар авч болно.

Хаяг: Улаанбаатар хот. Хан-Уул дүүрэг. 12-р хороо. Сонгино дахь Биокомбинат ТӨААТҮГ-ын бичиг хэрэг. 302 тоот өрөө. Захирлын туслах П.Уранчимэг

Утас/Факс: 70492132, 99607997, E.mail: info@biocombinat.mn, Web site: //www.biocombinat.mn/

ТЕНДЕРИЙН УРИЛГА

Бэлгийн замаар дамжих халдвар, 10,000 хүн амд, (2013-2015 он)

2014

13.015.5

23.5

2013

13.517.2

22.2

2015

13.616.8

25.9

мэнд, спортын яам, “Глобаль” сангийн дэмжлэгээр хийсэн судалгаанаас харагдаж байна.

Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх газартай хамтран хоригдлуу­дын дунд бэлгийн замын халд­варт өвчний тархалтын талаар судалгаа явуулсан аж.

Уг судалгаанд 20 хорих ангийн 1000 гаруй хоригдлыг хам руулсан бөгөөд орол­цогчдын дундаж нас 33 байв. Энэ үеэр хоригдлуудаас ХдХВ/дОХ­ын халдвар ил­рээгүй боловч тэмбүүгийн халд вар тээгчид цөөнгүй бай жээ. Тухайлбал, 30­44 насны хоригдлуудын 8.9 хувь нь тэмбүүгийн халдвартай. Халдвар тээгчдийн 19.2 хувь нь ганц бие, 10.8 хувь нь хамтран амьдрагчтай байв. Энэ нь ямар

эрсдэл дагуулж буйг ойлгох биз ээ.

Уг нь энэ төрлийн өвч нөөс сэргийлэх мэдээлэл, суртал­чилгаа хангалттай байдаг ч хүмүүс төдийлэн анзаардаггүй гэнэ. Өрхийн эрүүл мэндийн төв, бусад хоёр, гуравдугаар шатлалын эмнэлгүүдэд гэхэд л бэлгийн замын халдварт өвчнөөс сэрэмжлүүлэх зу­рагт хуудас өлгөөстэй ха­рагд даг. Гэвч энэ нь олон ний тэд хүрсэн сурталчилгаа, сэ рэмжлүүлэг болж чадахгүй байна. Мөн өрхийн эрүүл мэндийн төвүүдээр дамжуулан бэлгэвч тараадаг ч залуус бараг авдаггүй гэсэн мэдээллийг угтах үйлчилгээний ажилтан ярьж байв. Ер нь иргэдийн дунд бэлгэвчний хэрэглээ хяз­

Б.гандолгор @gandolgorZGM

Трихомониаз

Заг хүйтэн Тэмбүү

ЗгМ ТОВЧХОН» СТАТИСТИК Дэлхийн мянганы хөгжлийн тав дахь зорилтод эхийн эндэгдлийг 2015 онд 1990 оны түвшингээс 75 хувиар бууруулахаар заасан. Ази-Номхон далайн баруун эргийн бүсийн орнуудад жилд дунджаар 40-50 сая жирэмслэлт бүртгэгдэж, жирэмслэлт, төрөх, төрсний дараах үедээ 30500-50000 эх нас барж, 300 мянган нярай амьдралын эхний хоногтоо эндэж байна. Манай улсад эхийн эндэгдэл 1990 оны түвшингөөс бараг 4.6 дахин буурч, эхийн эндэгдэл өндөр орноос дунд зэрэгтэй ангилал руу шилжжээ.

» ТАрхИны хАвДАр Гар утас тархины хорт хавдартай болох эрсдэлийг 290 дахин нэмэгдүүлдэг талаар Шведийн эмч нар хэлсэн байна. Ялангуяа хүүхдийн тархинд муугаар нөлөөлдөг аж. Иймд хүүхдээ гар утаснаас хол байлгахыг зөвлөдөг. Түүнчлэн ухаалаг гар утасны хэт их хэрэглээ сэтгэл гутралд хүргэдгийг эрдэмтэд тогтоожээ.

» хАМТын АжИллАГАА Эх хүүхдийн эрүүл мэндийн үндэсний төв Олон улсын “Орбис” байгууллагатай хамтран “Монголын нүд судлалын шилдэг загвар, Хүүхдийн хараа хамгаалах сүлжээ” төслийг таван жилийн хугацаатай хэрэгжүүлж байна. Үүний хүрээнд “Хүүхдийн нүдний анхан шатны тусламж” сургалт зохион байгууллаа. Манай улсын өсвөр насныхны дунд хараа муудах эмгэг элбэг тохиолдож буй аж.

» ЗөвлөГөө Манай оронд зун, намрын улирал бол аялал зугаалга, амралтын сар байдаг. Мөн баяр наадмын үеэр болон самар, жимс гарахад гэдэсний халдварт өвчний тохиолдол нэмэгддэг. Манай улсад 2015 онд вируст гепатит А, цусан суулга, хүнсний гаралтай бактерт хордлого, сальмонеллын халдвар, балнад, суулгалт халдвар, гар, хөл, амны өвчин зэрэг долоон төрлийн гэдэсний халдварт өвчний 5053 тохиолдол бүртгэгдээд байна. Иймд гараа тогтмол угаах нь гэдэсний халдвараас өөрийгөө хамгаалах арга юм. Мөн ундны усны савыг байнга ариутгаж хэвшихийг зөвлөж байна.

» ЗИКА Халууны улирал эхэлсэнтэй холбогдуулан зикагаас сэрэмжлүүлэх анхааруулга дохиогоо идэвхжүүлэх цаг болжээ. Зоонозын өвчин судлалын үндэсний төвийн орон нутаг дахь салбар Сүхбаатар суманд Буурын гол, Орхон голын эрэг орчимд шумуулын тандалт судалгааг хийсэн байна. Ингэснээр Aedes төрлийн эм шумуул 28, эр нь 13, Culex төрлийн эм шумуул 30, эр нь ес нийт хоёр төрлийн 80 шумуул байна гэсэн тандалт гаргажээ.

Тараагчид хяналтаас гарах нь

Европын АШТ хэсэгхэн хугацаанд завсарлах зуур Монголын хөлбөмбөгийн хорхойтнууд Зүүн өмнөд Азийн бяцхан арал Гуам руу анхаарлаа хандуулж байв. Учир нь Зүүн Азийн цомын тэмцээний урьдчилсан шатны тоглолтууд эхэлж, үүнд нь Монголын шигшээ оролцож байгаа юм. Энэ тэмцээн нь ирэх онд Японд зохиогдох бөгөөд манайхан урьдчилсан тоглолтын эхний шатанд Макао, Тайвань, Умард Марианы арлуудтай тоглохоор болоод байв. Эднээс нэг нь хоёрдугаар шатанд шалгарч, зэрэглэл дээгүүр багуудтай өрсөлдөх учиртай.

Монголын шигшээ хамгийн сүүлд өнгөрсөн оны гуравдугаар сард дАШТ­ий урьдчилсан шатны хүрээнд Зүүн Тиморын багтай тоглосныг спортын хорхойтнууд мартаагүй байх. Тэгэхэд Тиморын талбайд 4:1­ээр, Улаанбаатарт болсон хариу тоглолтод 1:0­ээр ялагдаж байв. “Хөх чононууд” (Монголын шигшээгийн хоч) сүүлийн дөрвөн уулзалтад дараалж хожигдсон, өнгөрсөн жил гаруй хугацаанд тоглолт хийгээгүй тул FIFa­гийн чансаанд түүхэндээ хамгийн хойгуур бичигдэх болсон. FIFa зургадугаар сарын эхээр шигшээ багуудын чансааг зарлахад Монгол 209 орноос 203­д бичигдсэн билээ. Тиймээс энэ тэмцээнд гайгүй тогловол чансаагаа ахиулах том боломж бүрдэх юм.

Тоглолтууд зургадугаар сарын сүүлч, долдугаар сарын эхээр явагдахаар болсон нь бидэнд ашигтай. Учир нь энэ үед дотоодын лиг ид үргэлжилж байдаг юм. Нэг ёсондоо тамирчид формтой байгаа гэсэн

Спорт

ЗАСГийН ГАЗрыН МЭдЭЭ6 2016.07.01, БААСАН ~ №146 (424)

цАхИлГААн БАрАА

1. Солонгосоос оруулж ирсэн сүүлийн үеийн шинэвтэр 2 хаалгатай том хөргөгч яаралтай хямд зарна. Утас: 99236582 , 98565146 2. 110 хэмийн халуун уураар хир бохирдлыг цэвэрлэнэ. Химийн бодис гүйгээр нян бактерийг 99 хувь устгана. Шал цэвэрлэнэ, хивс, дрож өнгөлж ариутгана, уураар цэвэрлэнэ, цонх толь угаана, уураар индүүднэУтас: 950986873. дэлхийн хамгийн хөнгөн, хамгийн жижиг 13 инчийн лап­топ. 1.13kg. Гарандаа гэрэлтэй. FullHD Display. дэлгэцний хүрээ багатай тул хам гийн жижиг 13 инчийн компью тер юм. Америкаас ирсэн Dell­ийн үнэтэй загваруудын нэг XPs 13 2015 ийг хямд зарлаа. Үзүүлэлт: Infinity Display хүрээ багатай 1920x1080 Matte 5-р үнийн Intel Core i5-4200 CPU 4GB RAM Intel HD 5500 128GB ssD Backlid keyboard. Windows 8.1 Pro (Upgradable to Windows 10 Pro) Battery дээд талдаа 13 цаг. Утас: 992307454. Кофены 1 гартай машин зарна.Утас: 99266959

ГАр УТАС

1. Ухаалаг цагтай байхад утсаа хаях, дуудлага сонсохгүй байх гм асуудалгүй боллоо. gsM сүлжээ sIM карт дэмжинэ. дурын дугаар луу залгах дуудлага хүлээн авах боломжтой. Мессеж бичих, Сэрүүлэг, цаг ,Pedometer. тооны машин гм олон үйлдэлтэй.Утас: 96012938 , 998188322. АНУ­аас ирсэн "iPhone 6" 16gB gold, gray. Үнэ:1,250,000 шинэ задлаагүй. Утас:991273313. АНУ­аас ирсэн цоо шинэ задлаагүй “Factory Unlocked Iphone 6s” 16gb хар өнгөтэй утас зарна. Үнэ: 1,800,000 ­аас хямдраад 1,700,000 Утас: 990854244. Евро стандартын оригинал "samsung galaxy s6" утас зарна. Үнэ: 800 мянга. Утас: 996062935. Хамгийн сайн гэгддэг official SM-N900 note 3 зарна. Утас: 995090456. дубайгаас авч ирсэн 18к “Vertu signature rose gold” зарна. Үнэ: 1.5 сая. Утас: 99979107

1. "crown" зарна 2005/2015 Утас: 9970-85142. Машин оролцуулна 2007 оны 12 сард үйлдэвлэгдсэн 2016­онд орж ирсэн, сая 2 сарын 20­нд дугаараа авсан. 4Б үнэлгээтэй, “Тoyota HARRIER Hybrid PRemium s packag” бүтэн smart ухрахын камер суудал халаагч, савхин суудал, спорт обуд болон 4 талдаа хормойтой, агаар ионжуулагчтай, руль дагадаг салаа гэрэлнүүдтэй, dvd.cd.md хөгжим 6сd changer full option. Бензин идэлт 100 км хотод 9­10 шулуундаа 6­7 явдал зөөлөн, гаалийн бичиг нь байгаа нэмж 4 дугуй өгнө бүх үйлчилгээндээ сая орсон машинаа зарна. Утас:951989943. 2010 онд үйлдвэрлэсэн 2011 оны 6 сард орж ирсэн, Монголд явж байсан, бензин 2.7л хөдөлгүүртэй, автомат кроптой, бүх дугуй (4wd) хөтлөгчтэй, зүүн жолоотой “ToYoTa VEN­za” 25 саяас ярина.Утас: 990532354. 2012 онд Солонгосоос 00­км­тэй шинээр нь авсан. Одоо дөнгөж 38000 км явж байгаа саарал өнгөтэй,1990cc моторийн багтаамжтай. 100км­т 7 литр түлш зарцуулна. Үнэ: 27.5 саяас ярина. Утас: 99157568

1. Төмөр гадаргуутай 2TB багтаамжтай зөөврийн хаард диск зарна. Утас: 988866552. "Sony Vaio core i5" notebook хямд зарна. Үнэ:500.000 Утас:881027403. sony 15.6 core I7 560­d зарна. model VPCF133FX Intel(R) core(TM)i7 Q740 1.70 ghz Ram 4g hhd 500gb Display 15.6 inch numlockУтас: 887717674. Шинэ Dell ийн өндөр зэрэглэл болох XPs 13 9333­г хямдхан зарна. 13.3 инч, 1.36 кг. Хөнгөхөн авсаар хан, дэлгэцэндээ мэдрэгчтэй, гарандаа гэрэлтэй тул бүдэг гэрэлтэй үед тохиромжтой, 50WHr battery ~ 5-7 цагийн bat­tery. Specs: Intel Core i5-4210U Intel HD 4400 8GB RAM 128GB ssD 13.3” Full HD Touch sc reen Windows 8.1 Pro Intel Wireless ac­7260 Backlid keyboard 2x USB 3.0 Утас: 992307455. “Kory notebook shop” бүх төрлийн used нөтбүүк, таблет худалдаалж байна. Үнийн хувьд хамгийн хямд, өргөн сонголттой. Өдөр бүр 11.00­20.00 цагийн хооронд ажиллана. Утас 899979866. Үнэ тохирч зарна. “MacBook Pro” 13.3-Inch Retina Display. Утас: 89989575

Үл хөДлөх ноМ, хЭвлЭл

1. Бизнес удирдлагын магистерийн ангид хэрэглэгдэх 2003-2008 оны Pearsons interna­tional edition номнуудыг тус бүр 30,000р зарна. Утас 991536372. Ээж ба хүүхэд ном зарна. Утас: 990894013. Сэргэн мандалтын үеийн нэрт зураачдын бүтээлийг өнгөтөөр хэвлэж, орос хэлээр нийтэлсэн Монголд цөөн байдаг уран зургийн ном. Үнэ: 200,000. Утас: 996259214. Official guide of TOEFL TEST 4th edition. Албан ёсны ToEFL тест гаргадаг газраас уг шалгалтанд бэлтгэгчдэд зориулан гаргасан GUIDE book­ийн хамгийн сүүүлийн хэвлэл. Хэрэглэж байсан мөн дисктэйгээ. Утас: 99674312 5. Төрийн жинхэнэ албаны мэргэш лийн шалгалтын гарын авлага. ­Хуулийн мэргэжлийн их, дээд сургууль төгсөгчдөд зориулсан гарын авлага ­Монгол Улсын замын хөдөлгөөний дүрэм­Алив найзуудаа гитараа тоглоцгооё.­Харьцуулсан эрх зүй ­ Б.Болортөгс, Я.Батханд ­Англи хэл ний дүрэм зэрэг номнууд зарна. Утас: 897978986. Монго лын залуучуудад хүн төрөлхт ний хөгж лийн их алхаатай хөл нийлүү лэхийн зэрэгцээ өөрийн үндэсний зан заншил, ухамсар, ёс суртахууныхаа үнэт зүйлийг гээлгүй зөв хослуулан авч явахыг зөв ухамсарлан ойлгуулах энгийн хялбараар илэрхийлж чадсан “Монгол хүний хөгжил төлөвшлийн дЭЭд УХААН” ном уншигчдын гар дээр очиж байна.Утас: 98111029

1. 19­р хороолол, Эрэл хотхонд 2 өрөө байр зарна. Бүх цонх наран тал руугаа харсан. Гал тогоо тусдаа. Өвөл маш дулаан. Орж ирсэн машин оролцуулж болноУтас: 900028222. БЗ дүүрэг,13­р хороолол, бөхийн өргөөний зүүн талд цэцэрлэг сургуульдаа ойр, “АЛТАН ӨрГӨӨ” хотхоны 72 А байранд 94 мкв байр зарна. Лизингээр авч болно. Утас: 990526243. Тэрэлжид аялал жуулчлалын зориулалттай хар зам дагуу 3 га газар зарна. Утас: 88118422 770034354. БЗд, Жуковт, Плехановын сургуулийн хажууд "Сувдан Сондор" хотхонд цоо шинэ 36.5м2 1 өрөө байр зарна. Автобусны буудалтай ойр, бүрэн цутгамал М2­1.8 сая, бэлнээр сайн ярина. Банкны зээлээр боломжтой. 50% төлөөд, хувь лизинг хийж болно5. Нэг дор дэлгүүр, байртай болмоор байна уу? Сансарт байрлалтай найман нэрийн дэлгүүр, төвийн бүх шугам сүлжээнд холбогдсон. дээрээ өндөр мансардтай нийт 140 метр квадрат талбайтай. Байр, машин оролцуулж болно. Бэлнээр шууд 120 саяд өгнө. Утас: 86660804, 960190726. Хотын төвд таван өрөө пентхаус зарна. Утас: 98906336

“Хөх чононууд”-ыг аз ивээсэнгүй

г.Баярсайхан@bayarsaikhanZGM

Энэ тэмцээнд гайгүй тогловол дэлхийн чансаагаа ахиулах боломжтой

үг. Тиймдээ ч хөлбөмбөгийн хорхойтнууд шигшээ багтаа багагүй найдлага тавьж буй. Манайхан Гуамыг зорихын өмнө дотоодын лигт тоглодог гаднын легионер тамирчидтай хоёр удаа нөхөрсөг тоглолт хийж, бэлтгэлээ шалгажээ. Эхний тоглолт 3:3­аар тэнцсэн бол удаах уулзалтад шигшээ баг 2:0­ээр дийлдэж яваад гурван гоол дараалж хийн, гайхалтай ялалт байгуулсан юм. Шигшээгийн дасгалжуулагч З.Баттулга энэхүү хоёр тоглолтод оролцсон байдал болоод тамирчдын бэлтгэлжилтийг харсны үндсэн дээр өөрийн тактикт тохирно гэж үзсэн 23 хөлбөмбөгчийг Гуам руу авч явжээ. Харин энэ бүрэлдэхүүнд багийн ахлагч Б.Гарьдмагнай багтаагүй нь сонин. Түүний хувьд бэртэл гэмтэлгүй байсан ч дасгалжуулагч гэрт нь үлдээхээр шийдсэн юм.

Багийн бүрэлдэхүүнийг ажвал “Эрчим”­ийн тоглогчид гол цөмийг бүрдүүлжээ. Угаас “Эрчим” сүүлийн жилүү­дэд дотоод доо босоо байгаа. Улсаа төлөөлөн Азийн Ерөн­хийлөгчийн цомын тэмцээнд хэд хэдэн удаа орчихсон. Тэр ч утгаа раа тоглогчид нь олон улсын тэмцээний туршлага хуримтлуулсан. Шигшээгийн дасгалжуулагч нь “Эрчим”­ийг давхар удирддаг. Тиймээс 23 тоглогчийн 11 нь энэ багаас дуудагдсан байв.

Нэгэнт багийн ахлагч Б.Гарьдмагнай яваагүй тул лидерийн үүрэг А.Мөрөн, О.Баяржаргал, Н.Наранболд нар дээр буух нь тодорхой. А.Мөрөнгийн хувьд гаднын лигт тоглосон Монголын анхны легионер гэдгээр нь хүмүүс андахгүй. О.Баяржаргалын хувьд 2015 онд улсынхаа шилдэг хөлбөмбөгчөөр шалгарсан.

хичээж байв. Айлын багийн довтолгоонууд эцэстээ үр дүнд хүрч, нэгдүгээр үеийн төгсгөлд хоёр гоол дараалж орууллаа. Эхний 45 минутад Монголын баг бүх талаараа дээрэлхүүлсэн гэж болно.

Харин хоёрдугаар үед байдал эрс өөрчлөгдөв. Манай залуус хурдтай прессингээр өрсөлдөгчөө сандаргаж, тэдний талбайд ихэвчлэн тоглож эхэллээ. Энэ үе эхлээд долоон минут өнгөрөхөд хоёр ч аюултай довтолгоогоор эсрэг багийн хаалгачийг сандаргаад авсан. Эхлээд Баяржаргалын хаалттай цохилт хөндлөвчний дээхнүүр өнгөрсөн бол М.Төгөлдөрийн цохилтыг хаалгач аюулгүй болголоо. Манайхны энэ олон довтолгоо 63 дахь минутад үр дүнгээ өгч, Мөрөн багтаа торгуулийн цохилт авчирсан. Түүний дамжуулсан бөмбөгт дахиад л айлын хамгаалагч гар хүрсэн юм. Эхний гоолын эзэн Баяржаргал пенальтийг тун тайван, өөртөө итгэлтэй гүйцэтгэснээр тоо 2:2 болон тэнцлээ.

Нэгэнт тоог тэнцүүлж, урам зориг орсон "Хөх чононууд" үлдсэн хэдэн минутад бүрэн утгаараа дарамталж тоглосон. Жигүүрээс, төвөөс, булангаас гээд янз бүрээр довтолгоо зохион байгуулсан ч бага зэрэг аз дутаад байв. Ялангуяа 93 дахь минутад Г.Батбилгүүн ялалтын гоол хийх сайхан боломжтой байсан ч бөмбөгнөөсөө жаахан зөрчихлөө. Хэрэв амжиж хатгасан л бол гоол болох байсан юм.

ийнхүү Монголын баг тэмцээний эхний тоглолтоо муугүй хийж, эртний өрсөлдөгч Макаотай тэнцэв. Одоо манайхан маргааш 16.00 цагт Тайванийн эсрэг тулах болно. Чухам энэ тоглолт хэсгээс хэн гарахыг шийдэх биз ээ. Өдгөө тайваньчууд дэлхийн чансааны 191­д бичигдэж байгаа. Бид энэ багтай хоёр удаа тоглож байсан бөгөөд эхний уулзалтад 4:0­ээр хожигдож, дараагийнхад гоолгүй тэнцэж байв. Харин одоо Тайванийг заавал хожиж байж хэсгээс шалгарах боломжоо хадгалж үлдэнэ.

Тайваньтай хийх дараагийн тоглолт

хэсгээс хэн нь гарахыг шийдэх

болно

Бид Хятадын харьяаны энэ багтай өмнө нь зургаан удаа тоглохдоо хоёр хожиж, нэг тэнцэн, гуравт нь дийлдэж байв. Хамгийн сүүлд 2014 онд энэхүү тэмцээний урьдчилсан шатанд таарахад макаочууд 3:2­оор хожсон.

Энэ удаа Макао тоглолтыг сайн эхлүүлж, хэд хэдэн хурц довтолгоо хийсэн ч манайхан эхний гоолыг орууллаа. Баяржаргалын баруун жигүүрээс дамжуулсан бөмбөгт Макаогийн хамгаалагч гар хүрч, үүнийг нь харсан шүүгч пенальти заав. Цохилтыг Баяржаргал амжилттай гүйцэтгэснээр “Хөх чононууд” тэргүүлж эхэллээ. Түүний хувьд шигшээдээ анхны гоолоо ийн оруулав. Харин үүнээс хойш бидний хувьд хар дарсан зүүд мэт мөчүүд үргэлжилсэн дээ. Макао эмх цэгцтэй довтолж, түүнийг нь манайхан хамгаалах гэж их

КоМпьюТЕр БА ДАГАлДАх хЭрЭГСЭл

UBshop.mnЧӨЛӨӨТ ХУДАЛДААНЫ ПЛАТФОРМ

юу авмаар байна? юу зармаар байна?

ubshop.mn сайтад та зараа байрлуулбал манай сонины зарын энэ хэсэгт шууд орох юм. Зөвхөн кирил үсгээр бичсэн, холбоо барих утас, зарах үнэ нь тодорхой зарууд энэ хэсэгт орохыг анхаарна уу.

UBShop.Mn

АвТоМАШИн

Харин Н.Наранболд өнгөрсөн жил үндэсний дээд лиг болон футзалын лигийн мэргэн буучаар шалгарсан билээ. Сүүлийн үед гайхалтай сайн формтой байгаа энэ залууд эсрэг багийн хаалгыг мялаах гол үүрэг ногдож байлаа.

Манайхан пүрэв гарагт тэм цээ ний эхний тоглолтоо Макао гийн эсрэг хийв. Макао бол дэлхийн чансааны 194­т бичигддэг, ур чадварын түв шин­гээр манайхтай ойролцоо баг.

Нэгдүгээр хороололд нэг өрөө байр зарна. Утас: 95750109

the-mff.mn©

ЗАСГийН ГАЗрыН МЭдЭЭ 7

лавлах

2016.07.01, БААСАН ~ №146 (424)

MnB Bloomberg Боловсрол Монгол ТВ08:00

12:00

14:00

18:00

20:00

22:00

07:10 “Монголын шинэ өглөө” хөтөлбөр

10:20 Авах уу?, Өгөх үү? асуулт, хариултын нэвтрүүлэг

15:20 “Бээжин хотын залуус” ОАУСК 1, 2 дугаар анги

17:00 “Чингис хаан” гранпри тэм цээнийг шууд дамжуулна

21:05 “Үндэсний шилдэг -21” дууны жагсаалт

22:05 “Баасан гараг” цэнгээнт нэвтрүүлэг

07:00 “Хөгжилд хүрсэн түүх” нэвтрүүлэг

11:00 “Made In Mongolia: Жи Эн Бевережис ХХК” нэвтрүүлэг

14:30 “Амжилтад хязгаар үгүй” нэвтрүүлэг

17:00 “The Pulse” шууд орчуулгын хөтөлбөр

20:00 “Блумбергийн ярилцах цаг” нэвтрүүлэг

22:00 “Эзэнт гүрнийг босгосон нь” нэвтрүүлэг

08:05 “Нууц ажилтан Кэй Си” ОАК 9,10 дугаар анги

11:20 Гайхалтай аяллууд (Герман 3 дугаар цуврал)

14:05 “Ялалт” ток шоу нэвтрүүлэг

18:05 “Score News” мэдээллийн хөтөлбөр

20:25 Яг түүн шиг (П.Баярцэнгэл)

22:00 “Гал тогоо” ОАК 5 дугаар бүлэг 2 дугаар анги

09:30 “Сонсъё, Суръя, Дагая” 12 дугаар хэсэг

10:30 “Дээдсийн хүрээлэн” ОАК 13 дугаар анги

15:00 “Уулзах тавилан” шоу нэвтрүүлэг 20 дугаар хэсэг

17:00 “Хүрээлэн” амьд ертөнц 65 дугаар хэсэг

20:30 “Харийн тэмдэг” УСК

22:30 “Декстер” ОАК (season-4) 4 дүгээр анги

ТВ ХӨТӨЛБӨр ОНЦЛОХ ҮЗВЭр

ЗгМ: СҮДОкҮ

(Өмнөх дугаарын хариу)

ҮЗВЭр

Билгийн тооллын 27Зуны дунд хөх морь сарын таван шар мэнгэтэй хөх бич өдөрҮс засуулбал: Өлзийтэй сайнНаран ургах, шингэх: 04.59-20.49Барилдлага: ТүлэхШүтэн барилдлага: Хурьцахуй

аргын тооллын долдугаар сарын 1, Сугар гараг. Билгийн тооллын 27, Нэгэн эхийн зургаан хөвгүүн одтой, хөх бич өдөр. Өдрийн наран 4 цаг 59 минутад мандан, 20 цаг 49 минутад жаргана. Тухайн өдөр хулгана, луу жилтнээ аливаа үйлийг хийхэд эерэг сайн ба туулай жилтнээ сөрөг муу нөлөөтэй тул элдэв үйлд хянамгай хандаж, биеэ энхрийлүүштэй. Эл өдөр гэмтнийг шийтгэх, сүм дуган сэргээх, бүжиг наадам хийх, цэцэрлэг байгуулах, хур оруулах, дарханы үйлд сайн. Хувцас эсгэх, шинэ хувцас өмсөх, зөвлөгөө хийх, гөлөг тэжээхэд муу. Өдрийн сайн цаг нь хулгана, үхэр, луу, могой, хонь нохой болой. Хол газар яваар одогсод зүүн зүгт мөрөө гаргавал зохистой. Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулбал өлзийтэй сайн.

ЗУрХай

1 5 3 7

1 2 7

9 7 1 8

6 4 3

7 9

9 6 1

8 9 2 6

3 4 2 8

8 1 5 3 6 4 2 7 9

2 4 7 5 1 9 6 3 8

3 6 9 7 2 8 5 4 1

9 8 4 6 5 1 7 2 3

7 5 1 2 9 3 8 6 4

6 3 2 8 4 7 1 9 5

1 2 3 9 7 5 4 8 6

4 7 8 1 3 6 9 5 2

5 9 6 4 8 2 3 1 7

Б.БямбаЗГМ

НааДаМ айСУй

Наадмын хөтөлбөр гарлаа

“Тэнгэрийн хүү” тайзнаа заларна

цАГ АГААр

УЛааНБааТарVII.1 25o

11o

VII.2 27o

12o

VII.3 29o

14o

VII.4 31o

15o

VII.5 30o

17o6м/с

6м/с

6м/с

8м/с

7м/с

6м/с

7м/с

5м/с

7м/с

6м/с

ҮүлшинэҮүлшинэ Үүлшинэ Үүлшинэ Үүлшинэ

Үндэсний их баяр наадамд зориулан УДЭТ-ын уран бүтээлчид Б.Цогнэмэхийн “Тэнгэрийн хүү” үндэсний түүхэн жүжгээ тоглох гэж байна . Жүжгийн зохиолч монголчуудын дээд өвөг Хүн гүрнийг манай тооллын өмнөх 209 онд Модун Шанью байгуулсны 2270 жилийн ойд зориулан бичжээ. Энэхүү жүжгийн амин сүнс нь “Газар бол улсын үндэс” гэсэн их хааны үгийг хүргэх юм. Үнэхээр Модун Шанью хаан төрийг барихдаа нэгэн биеийн жаргалыг болоод эцэг Түмэн шаньюгийн амийг ч үл огоорон төрийг төвхнүүлж, улс гэрийг өргөтгөн батжуулсан гэдэг. Хүн төрөлхтний түүхэнд төрт ёсыг үндэслэсэн Хүн гүрний их хааны үзэл бодол өнө мөнхөд оршихын утга учрыг тод томруун харуулсан “Тэнгэрийн хүү” түүхэн жүжиг энэ сарын 9-нд 12.00, 10-нд 18.00 цагт тоглоно. Тасалбарын үнэ суудлын зэрэглэлээс хамааран 10000-30000 төгрөг.

НИСЛЭгИйН ЦагИйН ХУВаарЬ

УБ-Хонконг 07.20 10.50Хонконг-УБ 12.00 17.40УБ-Токио 08.55 13.40Токио-УБ 14.40 20.10УБ-Сөүл 09.45 12.50Сөүл-УБ 14.20 17:50УБ-Бээжин 18.55 20.10Бээжин-УБ 21.10 00.40

гаЛТ ТЭрЭгНИй ЦагИйН ХУВаарЬ

УБ-Москва 13:50 14:28Эрээн-УБ 18:00 11:15УБ-Бээжин 07:15 14:04УБ-Хөх хот 20:00 20:49Хөх хот-УБ 22:50 11:15УБ-Эрхүү 21:10 02:40Эрхүү-УБ 15:35 06:20УБ-Сүхбаатар 21:15 05:12Сүхбаатар-УБ 20:55 05:03УБ-Эрдэнэт 20:30 07:45Эрдэнэт-УБ 19:10 05:48

Өмнөх дугаарын хариу / 06.30

ҮгИйН СҮЛЖЭЭ

УВС 30o

13o

ХОВД 30o

15o

ЗАВХАН 25o

9o

БАЯНХОНГОР 23o

9o

ГОВЬ-АЛТАЙ22o

9o

ӨВӨРХАНГАЙ 21o

9o

АРХАНГАЙ 21o 7o

ХӨВСГӨЛ 26o

10o

БУЛГАН 23o

8o

ТӨВ 22o

9o

ДУНДГОВЬ 24o 10o

ӨМНӨГОВЬ 26o

12o

ГОВЬ-СҮМБЭР 24o

10o

ДОРНОГОВЬ 27o

14o

СҮХБААТАР 25o

11o

ХЭНТИЙ 25o

10o

СЭЛЭНГЭ 27o

13o

ОРХОН 23o

9o

ДАРХАН-УУЛ 26o

13o

ДОРНОД 28o

12o

БАЯН-ӨЛГИЙ26o

12o

ЗгМ: кОМИкС

“Найрсаг Улаанбаатар” хөтөлбөрийн хүрээнд “Best of classics” сонгодог үдшийн цэнгүүний тайз заслын ажлыг хийхтэй холбогдуулан Чингисийн талбайн зүүн талын замын хөдөлгөөнийг нөгөөдөр хүртэл түр хааж байна. Тодруулбал, өчигдөр шөнийн 00.00 цагаас долдугаар сарын 2­ны 00.00 цаг хүртэл Соёлын төв өргөөний баруун уулзвараас урагш “Централ тауэр”­ын баруун урд уулзвар хүртэл хөдөлгөөн хаах юм.

Тус хөтөл бөрийн хүрээнд дэлхийн болон Монголын сонгодог урлагийн сор болсон бүтээлүүдийг дээжлэн хүргэдэг “Best of classics” сонгодог урлагийн үдшийн цэнгүүн маргааш 21.00 цагт Чингисийн талбайд болно.

Цэнгүүнд Ж.Бизе “Кармен”, П.Чайковский “Нойрссон гүнж”, “Хунт нуур” Ж.Чулуун “Уран хас”, д.Лувсаншарав “Шивээ Хиагт” Б.Шарав “Чингис Хаан” гэх мэт шилдэг бүтээлийн дээжээс багтжээ.

Төв талбайн зүүн талын замыг түр хаав

Үндэсний их баяр наадам уламжлал ёсоор энэ сарын 7­нд урианхай сурын харваагаар эхэлж, 8­нд буриад, 9­нд хүүхдийн сурын харваагаар өндөрлөнө. долдугаар сарын 10­нд хязаалан, шүдлэн насны морьд цурхайгаас гарч, наадмын үйл ажиллагаа энэ өдрөөс ар араасаа хөвөрнө. Тодруулбал, морь барианаас гарахтай зэрэгцэн Шагайн асарт онч мэргэнүүд сум тавих бол үндэсний сурын харваачид цэц магнай уралдуулах юм. Чингисийн талбайд уламжлал ёсоор төрийн далбааг залах бөгөөд их эзэн Чингис хааны хөшөөнд хүндэтгэл үзүүлж, д.Сүхбаатар жанжны хөшөөнд цэцэг өргөх ёслол болно. Үргэлжлээд Соёлын төв өргөөнд наадмын хүндэтгэлийн концерт болж, “дээлтэй Монгол” наадам 16.00 цагт. Орой нь “Учиртай гурван толгой” дуурь тоглосноор энэ өдрийн үйл ажиллагаа дуусах аж.

долдугаар сарын 11­нд Хүй долоон худагт азарганы уралдаан, 11.00 цагт наадмын үйл ажиллагааны нээлт албан ёсоор эхэлнэ. Үндэсний их баяр наадмын үйл ажиллагааг Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Цахиагийн Элбэгдорж нээж, хүчит бөхийн барилдааны нэгийн даваа эхэлнэ. Шагайн шигшээ харваа, их насны морьдын у ра л даанаар үргэлжилж, Улаанбаатарын үдэш “Эх орноо магтан дуулъя“” урлагийн тоглолт Чингисийн талбайд болно. Хамгийн сүр тэйд тооцогдох баяр наад мын ёслолын буудлага төв талбай, Баянхошуу, Маахуур толгой, долоон буудал орчимд байхаар төлөвлөжээ.

Монголчуудын хүсэн хүлээ­дэг соёолон насны морьдын уралдаан энэ өдөр 07.00 цагт цурхайгаас гарч, 09.20 цагт барианд орох юм байна. Энэ жил тэгш ой тохиож буй учир 1024 бөх барилдана. Аравын даваа 21.00 цагийн орчим дуусна гэж зохион байгуулагчид тооцжээ. ингээд Ерөнхийлөгч Үндэсний их баяр наадмын хүчит бөхийн барилдаанд түрүүлж, үзүүр­лэсэн бөхчүүдэд цол олгож, наадмын хаалтыг хийнэ. Уламжлал ёсоор 13­нд уяачдын наадам болох ёстой.

аНХаарУУЛга

ҮДБЭЧ“Монгол урлагийн гайхамшиг” тоглолт өдөр бүр 18.00 цагт болж байна.

ҮНДЭСНИй ЦЭЦЭрЛЭгТ ХҮрЭЭЛЭН

Та киног зөвхөн театрт үздэг үү? Тэгвэл тэнгэрт түгэх оддын доор дуртай киногоо үзэж, нэгэн үдшийг өнгөрөөгөөрэй. Оддын доорх кино үдэш бямба гарагт 22.00 цагт болно. Тасалбар том хүн 5000, хүүхэд 2000 төгрөг. 0-6 насны хүүхэд үнэгүй.Үндэсний соёл амралтын хүрээлэн11 дэх удаагаа зохион байгуулж буй “Silence White-2016” Монголын тэргүүлэгч бүжгийн үдэшлэг энэ сарын 12-нд 20.00 цагт.

ҮЛЭг гҮрВЭЛИйН ТӨВ МУЗЕй

“Цэрдийн галавын гайхамшиг” үзэсгэлэн нээлтээ хийж, шинжлэх ухаан болон танин мэдэхүйн ач холбогдолтой олдворуудыг үзэгч олонд дэлгэн үзүүлж байна. Тиранозавр Батаар болон Цэрдийн үед холбогдох палеонтологийн түүхэн олдворуудыг орчин үеийн техник технологийн хөгжилтэй уялдуулан гурван хэмжээст өвөрмөц шийдлээр үзэгчдийн хүртээл болголоо.

ТӨВ ЦЭНгЭЛДЭХ ХҮрЭЭЛЭНОХУ-ын алдарт ЗВЕРИ хамтлаг Монголд тоглолтоо хийх гэж байна. Тоглолт ирэх есдүгээр сарын 2-нд болно.

“Хар СУВД” рЕСТОраНLUMINO хамтлагийн бүрэн хэмжээний “Хэмнэл нэрэгч” тоглолт бямба гарагт 20.00 цагт болно. “Улаан цомог”-ын 10 жилд зориулсан парти энэ сарын 9-нд. Nisvanis, The Colors, Otgoo, Mrs.M, Vatame, Rec On, the Lemons зэрэг хамтлаг дуучид оролцоно.

МИШЭЭЛ ЭкСпОБаяр наадмыг угтсан үндэсний үйлвэрлэгчид болон Монгол Улсад гадаад худалдааны чиглэлээр импортын үйл ажиллагаа эрхэлдэг албан ёсны дистрибьютер байгууллагын бараа бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг танилцуулах үзэсгэлэн худалдаа энэ сарын 9-10-нд болно.

Босоогоор:1. Архангай аймгийн сум2. Монгол гэрийн нэгэн хэсэг3. Гурилан бүтээгдэхүүн4. Шувууны ялгадас5. Түүхэн сурвалж бичиг

6. 1921 оны Ардын түр Засгийн газрын анхны Ерөнхий сайд7. Чингис хаант Монгол Улсын заргач, есөн өрлөгийн нэг

1

9

10

14 15

11 12 13

2 3

7

8

4

5 6

10. Загас11. Хамгийн том далай12. Худалдаа, арилжаа13. Үслэг мэрэгч амьтан

Хөндлөнгөөр:1. Одоогийн Алтанбулаг хотын хуучин нэр3. Мойл жимсний бут

8. Говь тал газар ургадаг сонгинын төрлийн ургамал9. Навчит мод10. Бат хааны байгуулсан улс14. Гөрөөчин15. Юм агуулах сав

Н АГ ӨШ РА НБ Ө

НО Ч О НЭ Ц И Л АД Р Ч ОУ

Н Г

БУ

А ОЧ

О МЬ

А ТТА

Н

ТН У А Г УЭ У Н М ЮГ Б О О

Н.Эрдэнэбаяр, Э.Тамир©

Хээе... бүсгүй утсаа өгөөч

Ёооё хүн цочоочих юм. Дурлачихаа юу? Өдөөд

байгаа юм уу? Үгүй ээ, энэ бол дээрэм

Айн!

8

ЗАСГийН ГАЗрыН МЭдЭЭ8

Сурталчилгаа

2016.07.01, БААСАН ~ №146 (424)

АнУ-ын Европт хандах шинэ бодлогопуэрто-рикогийн өрийг шийдвэрлэхэд туслахаар боллоо

Истанбулын халдлага эдийн засагт нөлөөлөх нь

Европын холбоон дахь гол холбоотноо алдсан АНУ шинэ стратегиа тодорхойлж байна. > 10

Тусламжгүй бол Пуэрто-Рико наад захын үйлчилгээгээ ч санхүүжүүлж чадахгүй. > 10

Туркт ирдэг жуулчдын тоо өнгөрсөн сард жилийн өмнөхөөс 35 хувиар буурчээ. > 10

Тогтвортой байдлаа хадгалахыг уриалав

Эми казминиргэдийнхээ хэрэглээг

дэмжих зорилгоор Энэтхэгийн одоо ажиллаж буй, тэтгэвэрт гарсан төрийн 10 сая албан хаагчийн цалин, тэтгэвэр, тэтгэмжийг 23 хувиар өсгөхөөр шийдвэрлэсэн нь Шинэ делигийн санхүүд том дарамт болохоор байна. Төв Засгийн газрын албан хаагчдын цалин, цалин өсгөх боломжийг хэлэлцэхээр 10 жилд нэг удаа сонгодог бие даасан комиссоос өнгөрсөн арваннэгдүгээр сард дэвшүүлсэн саналын дагуу хэрэгжүүлж буй уг арга хэмжээнд зориулан тус улсын

◄1Тэрбээр сонгогчдод хандан

жижиг намуудыг дэмжиж, саналаа гарздахгүй байхыг у риа л ла а . Мел ьбу рн и й их сургуу лийн профессор Сара Маддисон “Брексит Тернбуллийн тогтвор той байдлын төлөөх эрмэл зэлд түлхэц боллоо. Гэхдээ тэр ногоончууд болон бие даагч­дын хольц орсон бүр ч илүү заримдаг сенаттай нүүр тулах байх ” гэжээ.

Австралийн улс төрийн тогтол цоонд парламентын дээд танхим нь хуульд хориг тавих эрх эдэлдэг. 2004 оноос хойш аль ч нам сенатад олонх болж чадаагүйн дээр өмнөх парлементын үед сенаторууд Эбботын санал болгосон төсвийн хэмнэлтийг унагаж байсан нь түүний нэр хүндэд муугаар нөлөөлсөн. Энэ жил ноён Тернбулл бие даагчдыг бусад нэр дэвшигчтэй тохиролцох замаар сонгогдох арга замыг хязгаарласан шинэчлэл хийсэн юм. Гэвч сенаторууд шууд сонгогдох боломж нээсэн нь бие даасан болон жижиг намууд сонгогдох боломжийг өсгөв.

ингэснээр “Сенат Засгийн газрын толгойн өвчин болох төлөвтэй” гэж Сиднейн их сургуу лийн судлаач Питер Чен хэллээ. Тэрбээр 2013 онд сенатад 10, доод танхимд нэг суудал авсан Ногоон нам суудлаа нэмэх боломж бүрдэж байгааг тэмдэглэв. Сонгогчид

Женнифер ХьюзХятад улс лхагва гарагт

юань солих ханшийг олонхын таамаглаж байснаас ч чанд тогтоосон нь тус валютын тогтвортой байдлыг хангаж өгөх нь Бээжингийн эн тэргүүний зорилт болж хувирсныг харууллаа. Баасан гарагт болсон Brexit-ийн санал хураалтаас хойш ам.долларын ханш чангарсантай уялдан Хятадын Ардын банк юанийн оншор буюу Хятадын дотоодод арилжих ханшийн хэлбэлзлийг хоёр хувиас үл хэтрэхээр тогтоосон юм.

Уг шийдвэр америк валюттай харьцуулсан юанийн ханшийг даваа гарагт 0.92 хувиар унагахад хүргэв. Энэ нь өнгөрсөн наймдугаар сард Хятадын Ардын банкнаас ханш гэнэт унагах шийдвэр гаргаснаас хойших хугацаанд нэг өдрийн дотор тохиолдож буй үнэмлэхүй уналт болж байна. Мягмар гарагт 6.6528 юань нэг ам.доллартай тэнцэж байсан бол Бээжин лхагва гарагт 6.6324 болгон өөрчиллөө. Энэ нь хятад валютын ханш дахиад сулрана хэмээн таамаглаж байсан зарим шинжээчдийн хувьд санаанд оромгүй арга хэмжээ болов.

Хятадын Ардын банк юанийн ханшийг төв банкнаас сонгосон валютын сагстай харьцуулах замаар тогтоож өгдөг. Энэ нь зах зээл ороо бусгаа байгаа цагт өөрчлөлт ихтэй арга болж байгаа юм. “Гадаад нөхцөл тодорхой бус байгаа тохиолдолд юанийг ханш сайтай байлгах

бодлого баримтлах болов уу. Юанийн ханшийг сулруулж, дэлхий нийтийг түгшээх хэрэг юу байх билээ” хэмээн Hs­Bc­ийн хөгжиж буй зах зээлийн валютын судалгаа хариуцсан захирал Пол Макел тайлбарлаж байна.

Юанийн оншор ханш тогтвортой байх нь офшор буюу гадаадад арилждаг ханшийг ч бэхжүүлэх суурь болж өгнө. Нэгдүгээр сарын 8­нд үнэмлэхүй суларч, 6.888 офшор юань нэг ам.доллартай тэнцдэг болмогц Хятадын Ардын банк дээрх хоёр ханшийн зөрүүг багасгахаар интервенци хийсэн удаатай. Мөн офшор ханш сулрах нь Хятадын дотоодоос хөрөнгө гадагш урсан гарах явдалд нэрмээс болдог. Лхагва гарагт юанийн ханшийг хатуу тогтоосон нь Хятадын Ардын банкнаас дахиад интервенци хийхийн дохио хэмээн зарим нь таамаглаж байна. Бусад төв банкаас ялгаатай нь Хятадын Ардын банк интервенци явуулах талаар тайлбар өгдөггүй.

Офшор юанийн их хэвээр байгаа эрэлтийг хангаж өгөх үүднээс дахиад интервенци явуулах нь асуудлыг шийдэх нэг арга болно хэмээн com­mezbank­ний хөгжиж буй зах зээлийн ахлах эдийн засагч Жоу Хао тайлбарлав. “Ханшид өөрчлөлт оруулж, интервенци хийж болзошгүй болсон нь юань цаашид нэг хэсэгтээ тогтвортой байхын илрэл” хэмээн тэрбээр нэмж өгүүлсэн юм.

Ханш сайтай юань тогтвортой байдлын баталгаа

Энэтхэг төрийн албан хаагчдын цалинг өсгөхөөр боллоо

ВВМ©

ВВМ©

гол намуудад сэтгэл дундуур болсон, “эргэдэг хаалганы бодлого” гэх мэт хүчин зүйлийн улмаас Австралид сүүлийн зургаан жилд таван ерөнхий сайд солигдоод байна.

Өмнө нь гол намууд батал­гаатай ялдаг байсан тойргуудад ширүүн тэмцэл өрнөх бололтой. Лейбористуудыг дэмждэг Сидней хотын Грейндлер сонгуу лийн тойрогт тус намын нэг удирдагч Энтони Олбаниз

доод танхимын суудлын төлөө Ногоон намын нэр дэвшигч Жим Кейситэй өрсөлдөх болжээ. Эндхийн сургуульд хүүхдээ хүргэж ирсэн эцэг, эхчүүд улс төрийн гол хүчнүүд “алсын хараагүй”, “ойрын бодолтой” гэх зэргээр үл итгэсэн маягтай байна. Тэдний нэг Лукас Бордмэн “Хоёр гол намынханд төрийн хүн шиг ажиллах чадвар алга” гэв.

Өмнөд Австралиас 2007 онд

мөрийтэй тоглоомын эсрэг байр сууриар анх сенатад сонгогдож байсан Ник Ксенофон өдгөө өөрийн нэртэй нам байгуулаад арваад суудал авах шинжтэй байгаа аж. Тэрбээр хуваагдсан дээд танхимд шийдвэрлэх саналтай байсан учир машины үйлдвэрлэл нь унасан өөрийнхөө мужид Засгийн газраас нэмэлт санхүүжилт авч чадсан юм. “Одоо тэр нэр хүнд олчихсон, даяарчлалын эсрэг сонгогчдын

санаа бодолд нийцүүлэн нут­гийн үйлдвэрлэлээ татвараар хамгаалахыг уриалж явна” хэмээн Австралийн үндэсний их сургуу лийн профессор МкАлистер ярив.

Шинжээчид “Ник Ксенофоны баг” гэдэг намын чадварт эргэл зэн 2013 онд бутарсан уул уурхайн магнат “Клайв Палмерийн нэгд сэн нам” гэгчийн араас орох биз гэж хэлсэн байна. Сена тын сонгуулийн дүн ямар

дНБ­ий 0.7 хувь буюу 15 тэрбум ам.долларыг жил бүр зарцуулах юм.

Энэтхэгийн төр засаг захиргааны 4.8 сая ажилтан, тэтгэвэртээ гарсан 5.4 сая албан хаагчийн цалинг овоохон өсгөх тухай анх нэгдүгээр сард гарсан шийдвэрийг лхагва гарагт Ерөнхий сайд Нарендра Модигийн Засгийн газар баталлаа. Цалингийн өсөлт нь хүмүүсийн хэрэглээг ихэсгэж, Энэтхэг орны эдийн засгийн өргөжин тэлэх явцад түлхэц өгнө. Нөгөө талаар төсвийн алдагдлыг багасгах Шинэ делигийн зорилтыг биелүүлэхэд

хүндрэлтэй болгоно хэмээн эдийн засагчид үзэж байна. Ноён Модигийн Засгийн газар зардлынхаа 75 хувийг хэдийнэ төсөвлөчихөөд байгаа талаар хоёрдугаар сард мэдэгдсэн.

“Эдийн засгийн үүднээсээ хэрэглээг тодорхой хэмжээгээр өсгөх учраас энэ нь эерэг талтай арга хэмжээ. Нэг юм халаасандаа мөнгөтэй болсон иргэд мөнгөө эргүүлээд зарцуулах нь гарцаагүй. Санхүүгийн менежментийн үүднээсээ арван жил тутамд ийм арга хэмжээ авах нь үр дүн муутай” хэмээн брокерийн cLsa группийн ахлах эдийн

засагч ражив Малик тайлбарлав. Төрийн албан хаагчдын

цалинг 2008 оныхоос бараг 40 хувиар гэнэт өсгөж орхихоор инфляцийг санамсаргүй хөөргөдөхөөс цаашгүй хэмээн зарим шинжээч сэрэмжлүүлж байна. Тус улсын эдийн засаг 2016 оны эхний улиралд 7.9 хувиар өссөн нь Энэтхэгийг дэлхийн хамгийн эрчимтэй хөгжиж буй эдийн засаг болгож өгсөн. Гэвч өсөлт үндсэндээ хувь хүмүүсийн хэрэглээнд тулгуурлаж буйн зэрэгцээ хөрөнгө оруулалтын салбар сул үлбэгэр хэвээр байгаа юм.

Лхагва гарагт гарсан цалин өсгөх шийдвэрээс гадна иргэдийн хэрэглээг ихэсгэх бусад арга хэмжээ ч хэрэгжинэ. Төвийн Засгийн газрын шийдвэрийг жишээ болгон Энэтхэгийн 29 муж ирэх хоёр жилд багтан орон нутгийн захиргааны ажилтнуудын цалинг ч өсгөх төлөвлөгөөтэй. Гэхдээ орон нутгийн захиргааны хомс төсвөөс хамааран цалингийн өсөлт Шинэ делигийнх шиг өгөөмөр байж чадахааргүй байгаа юм.

“Автомашин зэрэг удаан эдэлгээтэй бараа бүтээгдэхүүний борлуулалт сайжирсан нь хэрэглээ өсгөхөд нэмэр болно” хэмээн HsBc­ийн Энэтхэгийн асуудал хариуцсан эдийн засагч Пранжул Бандари үзэж байна. “Хэрэглээнд тулгуурласан эдийн засгийн өсөлт нь дорхноо инфляци үүсгэдэг аюултай гэх хүн олон. Гэхдээ Энэтхэгийн хувьд өөр арга үнэндээ байхгүй. Компаниудын хөрөнгө оруулалт эрчээ авсан цагт л бай дал өөрчлөгдөх болов уу” хэмээн тэрбээр тайлбарласан юм.

гарлаа ч гэсэн Тернбулл, Шортен хоёрын аль нэгний толгойлох шинэ Засгийн газрын мөрийн хөтөл бөр хэрэгжих, эсэхэд шийд вэрлэх нөлөө үзүүлнэ. МкАлистер “Австралийн сенат Британийн нийтийн танхимаас нэлээд ялгаатай. АНУ­ын конг­ресс тэй төстэй агаад хуульд хориг тавих, хяналт шал гал тын хороо бай гуу лах зэрэг эрх мэдэлтэй” гэсэн юм.

Энэ жил ноён Тернбулл

сенаторууд шууд сонгогдох

боломж нээсэн нь бие даасан болон

жижиг намууд сонгогдох

боломжийг өсгөв.

Лаура пителистанбулын нисэх буудалд

гурвантаа бөмбөг тэсэлснээс 41 хүний амь үрэгдэж, 200 гаруй хүн шархадсан. Энэ хандлага манай гарагийн хамгийн сайн хөгжиж буй эдийн засгийн нэгэнд тооцогддог Туркэд ноцтой хохирол учруулах төлөвтэй. Европын зорчигч тээврийн ачаалал ихтэй зангилаа цэг болох истанбулын Ататюркийн олон улсын нисэх буудалд үйлдсэн халдлагын цаана IsIs нуугдаж байгаа хэмээн Туркийн албаны хүмүүс сэжиглэж байна. Он гарсаар

Истанбулын халдлага эдийн засагт нөлөөлөх нь

дэлхийн улсуудын арилжааны нийслэл том хотуудад дөрөв дэх удаагаа томоохон халдлага гарч байгаа нь энэ.

Өнгөрсөн 12 сарын хугацаанд тус улсад болсон удаа дараагийн халдлагад IsIs, курдын зэвсэгт босогчдыг бу ру утгадаг. Алан хядах ажиллагаанаас шалтгаалан Туркийн аялал жуулчлалын салбар ноцтой хохирч, эрх баригчид тус улсын аюулгүй байдалд сэтгэл түгших болсон юм. Цагдаагийн чанд хамгаалалттай нисэх буудлыг алан хядагчид байгаар сонгон цохилт хийсэн нь дээрх

түгшүүрийг улам ч ихэсгэлээ. Тус улсад жуулчлагчдын

тоо цаашид өсөх найдвар алга хэмээн Global Capital Part ners-ийн зөвлөх Атилла йесилада тайлбарлав. Тэрбээр “Энэ жил жуулчлал тавин хувиар буурна гэчихвэл лав хэтрүүлэг болохгүй” хэмээн өгүүлсэн юм. Мягмар гарагт нисэх буудалд болсон халдлагаас өмнө буюу өнгөрсөн оноос байдал эрс муудсаныг истанбулын жуулчлалын гол газрын нэг ­ түүхэн дурсгалт Султанахмет дүүргийн рестораны эзэн Чемал тайлбарлав. “Хар

дарсан зүүд шиг л. Энэ орон ямар үзэсгэлэнтэй гэж санана. Манай улс олон сайхан музей, найрсаг иргэдтэй. Гэтэл энэ нь хангалтгүй, аюулгүй байдал чухал юм байна” хэмээн ноён Чемал өгүүлсэн юм.

Амиа золиослогч гурван этгээд өөрийгөө дэлбэлсэн зэвсэгт халдлагын хариуцлагыг өөртөө хүлээх зэвсэгт бүлэглэл хараахан гараагүй. Амь үрэгдсэн хүмүүс дотор Саудын Араб, БНХАУ, Тунисын жуулчид байгаа. Урьд нь нэг, гуравдугаар сард болсон халдлагын үеэр ХБНГУ, израйль, ираны

жуулчид амь үрэгдсэн.Оны эхний гурван сарын

байдлаар Турк нь “их 20”­ийн бүлэгт эдийн засгийн өсөлтийн хурдцаар дөрөвдүгээрт орсон. Энэ нь тус улсын эдийн засгийн өсөлт эхний улиралд 4.8 хувийн өсөлттэй гарна гэсэн анхны тооцооноос ч өөдрөг үзүүлэлт. Турк нь өнгөрсөн онд 36.2 сая жуулчин хүлээн авчээ.

Гэвч энэ удаагийн халдлага нь Brexit-ийн дүнгээс шалтгаалсан дэлхийн санхүүгийн зах зээлийн доргилтод Туркийн эдийн засгийг илүү эмзэг болгон хувиргалаа хэмээн эдийн

засагч, хөрөнгө оруулагчид сэрэмжлүүлж байна. Тус улсын нийт эдийн засагт аялал жуулчлалын салбар амин чухал үүрэгтэй. Жуулчдын тоо багасах нь угаас муудаж байгаа урсгал дансны алдагдлыг улам ч ихэсгэнэ. Тус улсын гадаад валютын нөөцийн эх үүсвэр жуулчлалын салбараас өнгөрсөн онд 31.4 тэрбум ам.доллар орсон талаар Туркийн Аялал жуулчлалын яам мэдээлсэн. Аялал жуулчлалын салбар нь дотоодын нийт бүтээгдэхүүнийх нь дөрөв гаруй хувийг эзэлж, олон зуун мянган иргэнийг ажлын байраар хангадаг билээ.

Оттоманы үеийн орд өргөө, исламын эртний сүмээрээ алдартай, гадны жуулчид хамгийн ихээр зорьдог газрын нэг истанбулд сүүлийн зургаан сарын хугацаанд дөрөв дэх удаагаа үйлдсэн бөмбөг тэсэлсэн хэрэг гарлаа. ингэснээр туркчуудын хувьд зайлсхийх аргагүй гашуун бодит нөхцөл болж байна.

истанбулын ганган хээнцэр Галата дүүргийн The georges бяцхан зочид буудлын ерөнхий менежер Геррит Куаас нисэх буудал дахь халдлагыг анх сонсоод “дахин ийм юм бүү болоосой” гэсэн бодол даруй төрснөө өгүүлэв. Түүний зочид буудал Франц, Герман, их Британи, Умард Америкаас ирдэг аялагчдын дунд нэр хүндтэй. Тэрбээр “Сүүлийн хэдэн сар чанга байлаа. Сүйрлийн жил болох нь. Туркэд итгэхээ больсон зочид маань аяллаа цуцална гэдэг боллоо” гэсэн юм.

Албан ёсны тоо баримтаас үзвэл Туркэд ирдэг жуулчдын тоо өнгөрсөн сард жилийн өмнөхөөс даруй 35 хувиар багасчээ. Зарим шинжээч тус улсын жуулчлалын салбарт уналт нэгэнт эрчээ авлаа хэмээн тайлбарлаж байгаа. Европ, Латин Америкаас ирдэг жуулчдад 25 жил хөтөч хийж буй ноён Бурку байдал цаашид дордоно хэмээн үзлээ. “Аялал цуцлах яриа ч байхгүй. Учир нь ирэх гэсэн жуулчингүй болчихлоо. Энэ жил нам гүм өнгөрөх нь” хэмээн ноён Бурку тайлбарлав.

Эрик платтПуэрто­рикогийн 70 тэрбум

ам.долларын өрийг шийдвэр лэхэд тус болох онцгой нөхцөлийн тухай хуулийг АНУ­ын Конгрессын дээд танхим болох Сенат дэмжлээ. Энэ нь өрөнд баригдсан улсын төлбөрийн хугацаа хэтрэхээс өмнө Ерөнхийлөгч Обама уг хуулийг баталж, гарын үсэг зурах бололцоо бүрдүүлж өгөв. Энэ сард бүгд найрамдахчуудын хяналтад байдаг Төлөөлөгчдийн танхим буюу Конгрессын доод танхимаар батлагдсан уг хуулийн төсөл Сенатад 68, 30 гэсэн харьцаагаар батлагдлаа.

АНУ­ын нутаг дэвсгэрт тооцогддог Пуэрто­рикогийн төсвийн тэнцвэрийг хад галж, өрийнх нь бүтцийг шинэч­лэхийн тулд хүндрэлийг гэтлэн,

удирдлагын зөвлөлийн хэвийн үйл ажиллагааг хангаж өгөх зорилгоор Обамагийн засаг захиргаа, тус арлын Засгийн газар идэвхтэй лобби өрнүүлсэн юм. Тусламжийг хуульчилж өгөхгүй бол өр төлбөрийн

заргад дарагдах Пуэрто­рико наад захын үйлчилгээгээ ч санхүүжүүлж чадахгүйдээ хүрнэ хэмээн бодлого тодорхойлогчид анхааруулж байлаа. Тусламжийн хууль батлагдахгүй тохиолдолд үүсэх заргаас шалтгаалан

энэхүү арал улсын цагдаагийн байгууллага, эмнэлэг хаагдаж, нийтийн тээврийн үйлчилгээ зогсоход хүрэх аюултайг энэ долоо хоногт Сенат дахь олонхийг тэргүүлэгч Митч МакКоннелл, Сангийн сайд Жэк Лью нарт хандсан захидалд тайлбарласан.

АНУ­ын газар нутаг­Пуэрто­рикогийн 70 тэрбум ам.дол ларын өрөөс хоёр тэрбумыг нь долдугаар сарын 1­н гэхэд төлөх. Энэхүү хоёр тэрбумын 800 сая нь гол зээлдүүлэгчид болох бонд эзэмшигчдэд очих ёстой төлбөр. Пуэрто­рикогийн урсгал хөрөнгө бараг шавхагдсан талаар захирагч Алехандро Гарсиа Падилла мэдэгдсэн ч бондын төлбөрөө тус арал өөрөө бие даан санхүүжүүлэх бололцоотой хэмээн Height Securities-ийн

шинжээч дэниел Хэнсон үзэж байна.

Сенатаас баталсан хууль төгс төгөлдөр бус ч зайлшгүй шаардлагатай арга хэмжээ болж байгааг ноён Гарсиа Падилла мягмар гарагт Вашингтонд болсон уулзалтын үеэр бодлого тодорхойлогчдод тайлбарлаж байсан юм. Эдийн засаг нь бараг арван жилийн турш гүн хямралтай байгаа энэхүү арлын 3.5 сая иргэний 45 хувь нь ядуу зүдүү амьдардаг. Эдийн засгийн хүндрэлээс үүдэн пуэрто­рикочууд АНУ­д үй олноороо цагаачлах болсон. Энэ нь арлын нөхцөл байдлыг улам ч хүндрүүлэв.

Пуэрто­рико хугацаанд нь төлж чадаагүй өрийнхөө тоогоор хэдийнэ дефолт зарлах хэмжээнд

хүрчихээд байгаа. АНУ­ын хот, мужуудаас ялгаатай нь Пуэрто­рико болон бусад эзэмшил нутаг дэвсгэр АНУ­ын дампуурлын тухай хуулийн хамгаалалтад багтдаггүй.

Тусламжийн хуулийг Сенат батласнаар Пуэрто­рико болон тус арлын өрийн бичиг гаргагчид дээр өгүүлсэн хуулийн ивээлд хамрагдаж, зээлдүүлэгчидтэйгээ тохирол цоо хийх боломж бүрдэнэ. Ерөнхийлөгч Барак Обама дэмжиж буй тусламжийн тухай дээрх хуулийг Сенатаар батлуулах нь гол бэрхшээл болж байжээ. Одоогоор тус арлын гол банк болон зээл олгогчдын хооронд хэлэлцэн тохиролцох ажиллагаа ахиц муутай, гацаад байна.

Жеофф ДайерВашингтон Брекситийн

дараа Европ өсөлтийг дэмжиж, Британи НАТО­д илүү үүрэг гүйцэтгээсэй гэж хүсэж байна. АНУ Европын Засгийн газруудад хандаж, эдийн засгаа өсгөхийн тулд хэмнэлтийн бодлогоо зөөллөх болон Британийг Европын холбооноос гарахад хүргэсэн популист ухралтын уршгийг намдаахыг зөвлөх бодолтой байна гэж Америкийн өндөр албаныхан ярьжээ. Обамагийн засаг захиргаа Британид хандаж, ЕХ­ноос гарсны дараа олон улсын нэр хүндээ хадгалахын тулд НАТО­оор дамжуулан батлан

хамгаалах зардлаа нэмэх замаар тоглолтоо идэвхжүүлэхийг уриалах бодолтой байна.

Зах зээл дэх гэнэтийн доргил­тын дараа богино хугацааны зорилт нь санал асуулгын талаар Европ дахь бухимдлыг намдааж буй Атлант дамнасан холбоонд илүү хохирол учруулахгүйн тулд эмх цэгцтэй “салалт” хийх ёстой гэж үзэж байгаа юм. Обамагийн засаг захиргаа цочирдсоноо нуугаагүй агаад ЕХ­ны зөвлөл дэх гол холбоотноо алдсаны дараа Европын чиглэлд ажиллах стратегиэ шинээр тодорхойлохыг оролдож байна. их Британи ЕХ­оос гарч байгаа тул Германы ач холбогдол өсөнө.

Мөн өмнө нь Цагаан ордон Берлиний хооронд Грекийн өрийн асуудал дээр хэмнэлтийн бодлогын талаар маргаан үүсч байсан билээ. Брекситийн асуудлыг Европт хэлэлцэх үед уг маргаан сэргэх төлөвтэй.

Засаг захиргааны нэг өндөр албан тушаалтан хэлэхдээ Европт “популизм улс төрийн аядуу, төвч үзлийг идэж байгаа үед” татварын арай зөөлөн бодлого хэрэгтэйг онцлов. Тэрбээр “Эдийн засгийн өсөлтийг хэрхэн дэмжих болон татварын уян хатан бодлогын талаар хэлэлцэх нь чухал. Ажлын байр, өсөлтийг нэмэгдүүлэх талаас авч үзвэл

ухаалаг бодлого учир бид хэм­нэлтийг зөөллөх чиглэлээр ажиллана” гэжээ.

Британийн ЕХ­оос гарах талыг баримтлагчдын зарим нь тус улс олон улсын харилцаагаа идэвхжүүлнэ гэж ярьж байгаа. иймд АНУ­ын албаныхан Лон доны НАТО дахь үүргийг нэмэг дүүлж, өмнө нь ч сөхөгддөг бай сан батлан хамгаалах зардлыг өсгөх асуудлыг тавих бодолтой байна. Өндөр албан тушаалтан цааш нь ярихдаа “Британи ЕХ­оос гарсан үр дагаврыг нөхөхийн тулд НАТО дахь тоглолтоо эрчимжүүлэх нь лав. АНУ одоо Герман, Францтай гүнзгий харилцаатай байгаа нь чухал.

Хэрвээ Брексит 20 жилийн өмнө болсон бол АНУ­д илүү цохилт болох байсан. Тэр үед Вашингтон ЕХ­той Британиар дамжуулан харилцдаг байсан” гэжээ.

Ерөнхийлөгч Барак Обама мягмар гарагт радиод өгсөн ярилцлагадаа Брекситийн улмаас хөнөөлт өөрчлөлт гарах боломжийг үгүйсгээд “Европын үндсэн үнэт зүйл болох либерал, зах зээлд суурилсан ардчилал өөрчлөгдөхгүй. Европ дахь бидний нийтлэг эрх ашиг хөндөгдөхгүй” гэж мэдэгдсэн. АНУ­ын албаныхан Британийн тал сонголтын үр дүнг буцаах боломж бараг байхгүйг онцлов.

Гэхдээ Британи болон Европ хоёр эдийн засаг, улс төрийн харилцаагаа сэргээх арга замыг олж чадвал геополитикийн нөлөөллийг хязгаарлаж болно үзэж байна.

АНУ­ын албан тушаалтан хэлэхдээ “Эргээд харвал, сандлын байрлал буюу геометр өөрчлөгдөж байгаа боловч өрнөдийн мөн чанар ба түүний гишүүнчлэлд үндсэн хувиралт гараагүй. ЕХ ч тэр, Британи ч тэр өрнөдийн хамтын нийгэмлэгийн амьдрах чадварт аль болох бага сөрөг нөлөө үзүүлэхүйцээр асуудлыг зохицуулж чадна” гэдэгт итгэж буйгаа илэрхийлжээ.

пуэрто-рикогийн өрийг шийдвэрлэхэд туслахаар боллоо

аНУ-ын Европт хандах шинэ бодлого

BBM©

BBM©

11

Эдийн засаг

2016.07.01, БААСАН ~ №146 (424) ЗАСГийН ГАЗрыН МЭдЭЭ

УУЛ УУрХай ЗгМ ТОВЧХОН

АНУ доллар 1982.25

Евро 2201.88 Япон иен 19.31

ОХУ рубль 30.98

БНХАУ юань 298.39

БНСУ вон 1.72

ВаЛЮТыН ХаНШ

» МөнГөнИй нИйлҮҮлЭлТ

36 Сая ам.доллар. Төв банк пүрэв гарагт 36 сая ам.доллар, 47.5 сая юань арилжааны банкуудад нийлүүллээ.

» хУДАлДАА

29.1Хувь. Энэ оны эхний таван сарын байдлаар Монгол, БНХАУ-ын гадаад худалдаа өмнөх оны мөн үеэс 11.7 хувиар хумигдсан байна. Харин ОХУ-тай хийсэн худалдаа эргэлт 29.1 хувиар татарчээ.

» ИнДЕКС

4.8Хувь. Монгол Улсын гадаад худалдааны нөхцөлийн индекс өмнөх сард дөрөвдүгээр сараас 4.8 хувиар өслөө. Харин жилийн дүнгээр 19.1 хувиар буурч, 1.384 нэгжид хүрчээ.

» хөДөө Аж АхУй

2.5Дахин. Сүүлийн 15 жилийн хугацаанд монгол малын тоо толгой 2.5 дахин өссөн байна. 2000 оны эхээр Монгол Улс 30 сая толгой малтай байжээ.

» хөрШ

2Хувь. ОХУ-ын инфляцийн түвшин дөрвөн хувьд хүрвэл тус улсын эдийн засаг жилд хоёр хувиар өсөх боломжтой гэж хойд хөршийн Төв банкны тэргүүн Эльвира Набиуллина мэдэгэв.

» ДЭлхИйД

2.3Хувь. Японы аж үйлдвэрийн гарц тавдугаар сард дөрөвдүгээр сараас 2.3 хувиар буурчээ. Энэ нь шинжээчдийн таамгаас давсан дүн юм. Шинжээчид хоёр хувиар буурна гэж таамагласан юм байна.

11.4Сая. Бразилын ажилгүйдлийн түвшин хоёрдугаар улиралд 11.2 хувьд хүрчээ. Тус улсад нийт 11.4 сая хүн ажилгүй байгаа аж.

0.3 Хувь. Германы хэрэглээний үнийн индекс зургадугаар сард жилийн дүнгээр 0.3 хувь өссөн дүнтэй. Харин тавдугаар сараас 0.1 хувиар дээшилжээ.

» ТЕхнолоГИИран улсын автомашин үйлдвэрлэгч “Khodro” БНСУ-ын “LG” компанитай хамтран дотоодын зах зээлд цахилгаан хөдөлгүүртэй автомашин үйлдвэрлэхээр төлөвлөж байна.

УУЛ УУрХайТЕХНОЛОгИ

“Rio Tinto” “Bougainville Copper” компанийн 53.8 хувийг худалдана

Оюут-Улаан дахь нэмэлт хайгуул дууслаа

Бондын эргэн төлөлт нь гол сорилт гэв

“Rio Tinto” групп Шинэ Гвинейд зэсийн орд эзэмшдэг “Bougainville copper” компанийн 53.8 хувийн хувьцаагаа худалдахаар боллоо. Учир нь 1989 онд иргэний дайнаас болж зогссон Bougainville­ийн уурхайг сэргээхийн тулд 10 тэрбум ам.долларын хөрөнгө оруулалт шаардлагатай болжээ.

“Xanadu Mines” компани Оюут­Улаан төсөлд нэмэлт хайгуул явуулж дууссан байна. Хайгуулаар талбайгаас өндөр эрдэсжилт бүхий чулуулаг их хэмжээгээр илэрчээ. Энэ мэдээллийн дараа тус компанийн хувьцааны ханш таван хувийг давж өссөн байна. Оюут­ Улаанаас гадна Хармагтайн хайгуулын төслийг

Монгол Улсад хөрөнгө оруулагч томоохон банк, санхүүгийн байгууллагууд сонгуулийн дараа аль нам, улс төрийн хүчин ялахаас үл хамааран гадаад зах зээлээс татсан санхүүжилт, бондын эргэн төлөлтийн асуудал томоохон сорилт дагуулна гэж үзэж байна. Монгол дахь Америкийн Худалдааны танхим

Д.Хаш-ЭрдэнэШинжээч

Д.Хаш-ЭрдэнэШинжээч

О.ОдгэрэлШинжээч

БНХАУ дэлхийд хамгийн том нүүрсний хэрэглэгч бөгөөд коксжих нүүрсний тэргүүлэгч импортлогч орон хэвээр байна. Тус улсын нүүрсний импорт анх удаа 2014 онд буурч 291.2 сая тонн болсон. Харин өнгөрсөн онд урьд жилээс дахин 30 хувиар буурч 203 сая тоннд хүрсэн. Тэгвэл энэ онд дахиад буу рах магадлал нэмэгдэж байна. Нүүрсний хэрэглээ эрс буурах болсон нь өдгөө импорт агших шалтгаан болсоор.

Үндсэн дээ нүүрсний зах зээлийг үнийн уналт руу чиглүүлж орхих нь. Өнгөрсөн онд 23 хувиар буур сан өмнөд хөршийн коксжих нүүрсний импорт энэ оны тав дугаар сард 19.03 сая тонн болж 4.78 сая тонн буюу 33.54 хувиар нэмэгдсэн юм. Энэ нь он гар саар ажиглагдсан хамгийн өөдрөг үзүү лэлтийн нэг. Гэвч зах зээлийн төлөв байдал тийм ч таатай бус байгаа нь хөрөнгө оруулагчдын итгэлийг мохоож эхлэв. Олборлолт явуулж буй нүүрс ний уурхайнуудын хувьд өртөг зардлаа нөхөх сорилттой тулгарч байна.

Хятадын коксжих нүүрсний импорт дөрөвдүгээр сараас 1.03 сая тонноор буюу 5.72 хувиар өссөн. импорт нэмэгдсэн шалтгаан нь Хятадын Засгийн газраас нүүрсний уурхайнуудын ажиллах өдрийг жилийн 276 хоног болгон цөөрүүлсэн явдал. Мөн дотоодын нүүрсний олборлолт буурсантай холбоотой

“Хар алт” дагасан сорилт

хэмээн Ашиг малтмалын газраас мэдээлсэн юм. Хятадын нүүрсний импортын үнийн дүнгийн хэмжээ тавдугаар сард 881.89 сая ам.долларт хүрээд буй. Энэ нь дөрөвдүгээр сарын үзүүлэлттэй харьцуулахад 4.6 хувиар буурсан үзүүлэлт болж байна. Коксжих нүүрсний зах зээлийн нийлүүлэлт хангалттай. иймд үнэ цаашид ч буурах төлөв өндөр байгаа юм.

импортын коксжих нүүрсний нэг бүрийн үнэ нь 46.34 ам.доллар болж, дөрөвдүгээр сараас нэг тонн нь 2.66 ам.доллараар буурсан. Нэг сарын хугацаанд импортын коксжих нүүрсний зах зээл төдийлэн эрс сэргэсэнгүй. Өмнөд хөршийн импортын хэмжээ 1­5 сард өнгөрсөн жилийн мөн үеэс 22.7 хувиар буурсан дүр зурагтай гарч буй. Харин экспортын хэмжээ хэмжээ 16.39 хувиар нэмэгдсэн байна. Энэ нь өмнөх

олборлож, БНХАУ руу нийт 14.5 сая тонн нүүрс экспортолсон. Энэ оны тавдугаар сарын байдлаар чулуун нүүрсний экспортын хилийн үнэ 31 ам.долларт хүрч, дөрөвдүгээр сараас таван хувиар буурсан. Монголын нийт нүүрсний экспорт өнгөрсөн онд 25 хувиар буурсан. Тэгвэл энэ онд үүнээс илүү буурах эрсдэл өндөр байгааг дуулгая. дэлхийн зах зээл дээрх чулуун нүүрсний үнэ үргэлжлэн уруудсаар байгаа. Гэхдээ энэ онд нүүрсний экспорт оны хоёрдугаар хагаст бага зэрэг сэргэх хүлээлттэй байна.

Коксжих нүүрсний зах зээлд нийлүүлэлтийн илүүдэл үүссэн тул нүүрсний үнэ 2016 онд буурах төлөвтэй. БНХАУ болон Японы гангийн үйлдвэрлэл буурах тул гангийн хэрэглээ дагаж буурах таамаг зарим судалгааны байгууллага дэвшүүлжээ. Хятадын орон

сууцны барилгын салбар 2016 онд өсөх шинжгүй бөгөөд дотоодын нүүрсээ ашиглах хандлага хэвээр байгаа аж. Энэ нь коксжих нүүрсний импорт зургаан хувиар буурахад хүргэж байна. Манай улсын дээрх байдал нь сөрөг нөлөө үзүүлэх эрсдэлтэй.

Нүүрсний зах зээлд томоохон тоглогчдын нэг нь Энэтхэг. Тус улсын нүүрсний хэрэглээ ойрын жилүүдэд тасралтгүй, их хэмжээгээр өсөх төлөв бий. Өнгөрсөн онд жилийн импортын хэмжээ нь Хятадынхыг давсан. Энэтхэгийн дотоодын нүүрсний олборлолт нэмэгдэж байгаа бөгөөд энэ жилээс импортын нүүрсний хэмжээгээ бууруулахаар болсон байна. Түүнчлэн онд дэлхийн гангийн хэрэглээ 0.9 хувиар өсөх бол Хятадын гангийн хэрэглээ нэг хувиар буурах төлөвтэй байгааг дуулгая. Харин Энэтхэгийн гангийн хэрэглээ зургаа, АНУ­ын хэрэглээ 1.2, Европын холбооных 1.2 хувиар өсөх аж. Ерөнхий дүнгээр гангийн үйлдвэрлэл тогтвортой байх хүлээлттэй байна.

Манай улсын хувьд 2016 онд 20 орчим сая тонн нүүрс экспортлох зорилт дэвшүүлсэн. Одоогийн байдлаар үүний гуравны нэгийг олборлоод байна. Тус салбарт 30 орчим уурхай идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулахаар уулын ажлын төлөвлөгөөгөө Ашигт малтмалын газарт ирүүлсэн ч 4­5 компани л экспорт хийж байна. Экспортын зах зээлийг горилж буй дотоодын компаниудын хувьд нөхцөл байдал хүндхэн байгааг дээр өгүүлсэн. “Хар алт” хэмээн онцлох нүүрсний зах зээлийн төлөв туйлын эмзэг байгаа нь компаниудад сорилт дагуулж байна.

The New York Times©

Хянах самбарын дайнЖоанн Мюллер

BMW 328i­ын үнэ 38,350 ам.доллараас эхэлж байгаа хэдий ч хэрэв та чамин ду­гуй, халаагууртай суудал, дэв шилт автомат жолоод­логын системүүдийг нэмж суурилуулбал үнэ нь хэдэн мянган ам.доллараар нэмэгдэнэ. Хэрэв та бодит цагаар замын хөдөлгөөнийг харуулдаг gPs системтэй болохыг хүсвэл 2750 ам.долларын үнэтэй технологийн багцыг сонгох боломжтой. Эсвэл зүгээр л iPhone­оо бусдын адил аяганы савандаа хийгээд явж болно.

Замын мэдээлэл авах болон энтертайнмент шалтгаанаар жолооч нар интернэтэд холбогдсон байхыг хүсдэг нь тодорхой. IHS Automotive-ын таамаглаж байгаагаар 2022 он гэхэд бүх шинэ машины 94 хувь нь Үүлэнд (cloud) холбогдсон байна гэсэн тоо гарсан. Энэ нь түрүү жилийн 34 хувь гэсэн таамаглалаас хавьгүй өндөр тоо юм. Гэхдээ автомашинууд хэрхэн холбогдох вэ? дотор нь суурилуулсан модем ашиглан холбогдох уу? Эсвэл apple­ийн carPlay болон google­ийн android Auto зэрэг системийг ашиглан ухаалаг утсаараа дамжуулан холбогдох уу?

дотор суурилсан технологиор тэргүүлэгч Harman International Industries зэрэг компанийн хувьд “суурилуулсан технологи уу, эсвэл залгасан технологи уу” гэсэн хэлэлцүүлэг нь маш том ач холбогдолтой. Тус компани нь 2015 оны зургадугаар сарын 30­ны байдлаар санхүүгийн жил төгсөхөд 3.1 тэрбум ам.доллартай тэнцэхүйц infotainment буюу мэдээлэл болон энтертайнмэнт хосолсон системийг автомашин үйлдвэрлэгчдэд худалдсан байна. Энэ нь тус компанийн нийт орлогын тэн хагасыг нь

бүрдүүлжээ. (Үлдэгдэл нь JBL болон Harmon Kardon зэрэг брэндийн хэрэглээний болон мэргэжлийн түвшний аудио төхөөрөмжийн борлуулалтаас бүрдсэн.)

Harman 2016 оны санхүүгийн төлөвлөгөөгөө биелүүлэхүйц хэмжээнд ажиллаж байгаа гэж гүйцэтгэх захирал динеш Паливал нэгдүгээр сарын 28­нд хэлж байсан. Гэвч тус компанийн интернэт холболттой автомашины хэлтсийн өсөлт нь өмнөх улирлын гайхалтай 19 хувиас ес болтлоо буурсан. ингэснээр зах зээлийн үнэлгээгээ 13 хувиар доош чирч, хөрөнгө оруулагчдыг айлгасан удаатай. “Намайг гэртээ орж ирмэгц хамгийн түрүүнд зэмлэсэн хүн бол миний эхнэр” гэж Паливал хэлсэн юм.

Энэ нь Harman­ийн хувьд огт шинэ зүйл байгаагүй. 11 улирлын турш тогтвортой өсөлттэй байсан ч Harman галзуу хулгана дээр суун Уол Стритээр аялжээ. 2013 оны эхээр 40 ам.долларын үнэтэй хувьцаа нь өнгөрсөн жил бараг 150 ам.доллар хүртлээ өссөн ч саяхнаас 85 ам.доллар болон буураад байгаа. JPMorgan банкны райан Бринкман хэлэхдээ “Энэ хувьцаа нь зөвхөн Tesla­ийн ард орох ихээхэн маргаан дагуулдаг хувьцаа” гэж байсан.

Харин Паливал үүнийг огт тоосон шинж алга. “Би математикийг нь ойлгохгүй байна. Гэхдээ миний толгой сийрэг байгаа учир энэ хамаагүй” гэж тэр хэлж буй.

58 настай гүйцэтгэх захирал маань дотор суурилсан систем нь ялалт байгуулна (хамгаалалт болон аюулгүй байдлаас шалтгаалан) гэдэгт маш итгэлтэй байгаа. иймд Harman­д давуу тал олгохын тулд өнгөрсөн жил нэг тэрбум ам.доллараар мөрий тавьсан.

►12

» Энэтхэг улсын нүүрсний хэрэглээ ойрын жилүүдэд тасралтгүй, их хэмжээгээр өснө.

» Дэлхийн гангийн хэрэглээ 0.9 хувиар өсөх бол Хятадын гангийн хэрэглээ нэг хувиар буурах төлөв байна.

» Коксжих нүүрсний зах зээлд нийлүүлэлтийн илүүдэл үүссэн тул нүүрсний үнэ 2016 онд буурах төлөвтэй.

» Монголын нийт нүүрсний экспорт өнгөрсөн онд 25 хувиар буурсан.

Түүнчлэн уурхайн ашиглалтын тусгай зөвшөөрлийг 2014 онд цуцалснаас гадна Bougain­ville­ийн иргэд уурхайн үйл ажиллагааг сэргээхэд дэмжих магадлал бага. иймд худалдахаар болжээ.

Тус компанийн 53.8 хувийг “Autonomous” "Бугенвилийн Бие даасан Засгийн газар" болон "Папау Шинэ Гвинейн засгийн газар"­т хуваан өгөхөөр болсон байна. ингэхдээ ямар ч төлбөр авахгүй байхаар шийджээ. Үүнээс

хэрэгжүүлж байгаа “Xanadu Mines” компанийн хувьцаа жилийн дотор 50 хувиар өссөн. Одоогоор Монголд хайгуулын төсөл амжилттай хэрэгжүүлж буй цөөн хэдэн компанийн нэгд тооцогдож байна.

Үүнээс гадна “aspire Mining” компанийн хувьцааны ханш лхагва гарагт 300 гаруй хувиар дээшилжээ. Монгол Улс, ОХУ, БНХАУ­ыг холбосон эдийн засгийн коридор байгуулах хэлэлцээрт төмөр замын асуудлыг багтаасан нь үүнд

дэлхийн банк, Азийн хөгжлийн банк, Европын сэргээн босголт, хөгжлийн банкны Монгол дахь суурин төлөөлөгчидтэй УиХ­ын сонгуулийн дараах Монгол Улсын эдийн засгийн хөгжлийн чиг хандлага, сорилт, боломжуудын талаар дэлгэрэнгүй хэлэлцүүлэг өрнүүллээ.

Бондын эргэн төлөлтөөс үүдэн валютын эрэлт нэмэгдэх тул гадаад валютын нөөц багасгах, төгрөгийн ханш сулрах эрсдэл байгааг оролцогчид онцолж

голлон нөлөөлжээ. “aspire Mining” компанийн Эрдэнэт­Овоот чиглэлийн 550 км төмөр замын төсөл нь эдийн засгийн коридорын 30 гаруй төсөлд багтаж байгаа юм. Тиймээс хувьцааны ханш нь огцом өсөв. Энэ төсөл хэрэгжсэнээр ОХУ­ын Кызылийн уурхайн нүүрсийг БНХАУ­ын зах зээлд гаргах гарц нээгдэх учиртай аж. Төслийг хэрэгжүүлэхийн тулд нэг тэрбум ам.долларын хөрөнгө оруулалт шаардлагатай гэсэн тооцоо гарчээ.

БИЗНЕСИйН ОрЧИН

байв.Монголын эдийн засаг 2015

оны эцэст 2.3 хувиар өссөн. Харин Азийн хөгжлийн банкнаас энэ онд дНБ 0.1 хувиар өснө гэж таамаглаад байна. Түүнчлэн дэлхийн банкнаас 0.8 хувьтай байхаар тооцоолжээ. Эдийн засгийг хэвийн түвшинд хүргэж, сэргээхийн тулд бодлогын өөрчлөлт хийж, хөрөнгө оруулагчдын итгэлийг сэргээх шаардлагатайг олон улсын хөрөнгө оруулагчид зөвлөж байна.

гадна тус групп өнгөрсөн онд 4.5 тэрбум ам.долларыг татвар болон роялтид төлсөн байна. Түүнчлэн ажилтнуудынхаа өмнөөс 1.6 тэрбум ам.долларыг татварт төлсөн гэж тус компанийн Санхүү хариуцсан захирал мэдэгдлээ. "Rio Tinto" группийн удирдлагад байдаг 600 аж ахуйн нэгжийн 17 нь татварын хөнгөлөлттэй бүсэд байдаг. Эдгээр аж ахуйн нэгжийн наймыг нь татан буулгахаар бэлтгэж байгаа гэж "Rio Tinto" тайландаа дурджээ.

Б.Баяртогтох@bayartogtokhZGM

Нүүрсний 4­5 компани экспорт хийж байна

саруудтай харьцуулахад өссөн үзүүлэлт.

Манай улсын хувьд өнгөрсөн онд 24.1 сая тонн нүүрс

Эдийн засаг

ЗАСГийН ГАЗрыН МЭдЭЭ12 2016.07.01, БААСАН ~ №146 (424)

ТЕХНОЛОгИ

Та ухаалаг утсаа машин руу гаа залгах уу, эсвэл машинаа ухаалаг утас болгох уу? Ма-шинаа ухаалаг утас болгох хувилбар дээр Harman тэрбум тэрбумаар бооцоо тавьж байна.

11 2015 оны нэгдүгээр сараас эхлэн тус компани нь интернэт холболттой автомашины эрин үед зориулан чухал технологи худалдаж авах гурван стратегийн нүүдэл хийсэн юм. 780 сая ам.доллараар Калифорнийн программ хангамжийн sym­phony Teleca компанийг үүлэн тооцоолол болон аналитикийн чадварыг нь үнэлэн худалдан авсан. Мөн тээврийн хэрэгслийн программ хангамжийг over­the-air технологи ашиглан шинэчлэх боломж болгох болсон израйлийн Red Bend компанийг 170 сая ам.доллараар өөртөө нэгтгэсэн. Мөн хоёр сарын өмнө цахим халдлагын эсрэг программ эзэмшдэг Towersec гэх компанийг худалдаж аваад байгаа билээ. Гэхдээ эдгээр тохиролцооны нөхцөлүүдийг олон нийтэд хараахан зарлаагүй байна.

Автомат жолоодлоготой ирээдүйн ертөнцөд Harman зүгээр нэг инфотайнмент нийлүүлэгчээс илүү том болно гэдэгт Паливал итгэлтэй байгаа. Harman ирээдүйн интернэтэд холбогдсон машинуудын аюулгүй өөрөө жолоодох систем, зорчигчдыг гэр болон ажилтай нь найдвартай холбох тархийг нь нийлүүлэх чухал технологийн нийлүүлэгч болно.

Энэ алсын хараа нь Пали­вал 2007 онд Harman­ийн удирдлагыг гартаа авснаас хой­ших системтэй өөрчлөлтийнх нь нэг хэсэг юм. Сиднэй Харман болон түүний хамтрагч Бернард Кардон нь аудио төхөөрөмж зохион бүтээгчид байсан бөгөөд 1950­иад оны эхээс

Хянах самбарын дайнАвтомашины шинэ эринд зориулан гурван нүүдэл хийв

дууны төхөөрөмж үйлдвэрлэн гараагаа эхэлсэн юм. 1956 онд Харман хамтрагчийнхаа хувийг худалдан аваад компаниа зарсан. Түүний дараах жилүүдэд тэр хоёр ч удаа Harman Kardon­ыг буцаан худалдан авч эцэстээ Harman International Industries хэмээн нэрлэжээ. Тус компани нь 1986 оноос хойш олон ний­тэд хувьцаагаа арилжиж байгаа юм.

2007 оны дөрөвдүгээр сард 88 настай Харман компаниа ахин зарахад бэлэн байлаа. Энэ удаад найман тэрбум ам.доллараар goldman sachs­ийн нэг хэлтэс

болон Kohlberg Kravis Roberts-д зарах гэж байсан бөгөөд тэд Паливалыг ажилд аван үүсгэн байгуулагчийнх нь оронд гүйцэтгэх захирлаар тавих гэж байжээ. Гэвч KKR болон gold­man sachs таван сарын дараа Harman­ийн санхүүгийн нөхцөл байдал нь асуудалтай гэсэн шалтгаанаар худалдан авахаа болив. ийнхүү Паливал бүх ачааг нь үүрээд хоцорсон юм.

Паливал Энэтхэгт төрсөн бөгөөд Энэтхэгийн Технологийн их сургууль болон Охайо мужийн Майамигийн их сургуулийн инженер болон бизнесийн магистрын зэрэгтэй. Тэр өөрийн ажил мэргэжлийн ихэнхийг Цюрихд төвтэй олон улсын эрчим хүч, хүнд үйлдвэрийн компани болох aBB group­д өнгөрөөж, ерөнхийлөгч нь болтлоо өсөн дэвжсэн юм.

Тэрбээр “Harman­д гай хал­тай брэндүүд байсан. Гэх дээ компанийн үйл явц нурж байв. Зардал нь удирд лагаас гарч,

шинэчлэл хойш тавигдсанаас гадна ямар ч даяарчлал байхгүй болсон байлаа” гэсэн. Тухайн нөхцөл байдал нь түүний хувьд Лу Герстнер IBM­ийн удирдлагаар очихдоо тулгарч байсан нөхцөл байдалтай адилхан санагдсан. “Би салаа замын голд зогсож байсан. Компанийг орвонгоор нь өөрчлөх боломж л миний сэтгэлийг татсан” хэмээн дурсжээ.

Түүний хувьд энэ нь хэцүү шийдвэрүүд гаргах шаардлага үүсгэсэн юм. Удирдлага доорх эхний жилд компани 500 сая ам.долларын алдагдалтай ажил­ласнаа зарласан бөгөөд дараа нь Паливал компанийн тан саг хэрэглээг танаж, Хя тад зэрэг автомашин үйлд вэр лэгчдийн ханган нийлүү лэгчид төвлөрсөн улсууд руу үйлд вэрлэлээ шил­жүүлснээр хагас тэрбумаар зардлаа буу руулжээ. “Бид үүнийг хийгээгүй бол оршин тогтнохгүй байсан” гэж тэр хэлсэн юм.

рейганы засгийн үед Хө­дөлмөрийн сайд байсан Harman­ийн ТУЗ­ийн тэргүүлэх гишүүн Анн Корологостой хамтран компанийн засаглалаа сайжруулах зорилгоор үүсгэн байгуулагч болон хараат бус захирлуудтай дотно харилцаатай байв. Харманы охиныг удирдах зөвлөлөөс явуулсан юм.

Мөн тэрбээр Harman­ийн инно вацийг дэмждэг соёлыг сэргээхийг хичээв. ингэснээрээ бүх зүйл интер нэтэд холбогдох ирээдүйн чиг хандлагыг олж илрүүлэх бололцоог бүрдүүлж өгсөн юм. Паливал Harman­ийн судалгаа хөгжлийн үйл явцыг нь нягтлан үзэж, эдгээр чиг хандлагууд дээр дөрөөлөхөд шаардлагатай технологийг хөгжүүлэх болон худалдан авах төлөвлөгөөг боловсруулжээ. ингээд зургаан жилийн дотор тус компанийн эзэмшдэг па­тентийн тоо хоёр дахин өсөж 5700­д хүрчээ. 2013 оноос хойш судалгаа хөгжлийн зарцуулалт

нь жил бүр дунджаар 15 хувиар өссөн байна.

Паливалын удирдлага дор Har­man­ийн ажиллах хүч худалдан авсан компаниудыг нь оруулаад 16,000­аар нэмэгдсэн аж. 2010 оноос хойш орлого нь бараг хоёр дахин, татварын өмнөх ашиг нь гурав дахин нэмэгдэж 700 сая ам.долларт хүрсэн юм.

Одоо холбогдсон машины зах зээл хаашаа эргэхийг хөрөнгө оруулагчид маш сайн ажиглаж байгааг тэр мэдэж байгаа. Өнөөдөр шинэ машинуудын 25 хувь нь, ялангуяа тансаг зэрэглэлийн загварууд нь Har­man­ийнхтай адилхан дотор суурилсан системтэй. Гэвч эдгээр нь үнэтэй, дотор нь багтсан газрын зураг зэрэг функц нь амархан хоцрогддог. Мөн 25 хувь нь ухаалаг утастай холбогддог илүү хямд дэлгэц болон аудио системтэй үйлдвэрлэгддэг. Харин үлдсэн нь зөвхөн энгийн aM/FM радиотой байдаг.

Нэг зүйл хамгийн тодорхой байна. Эдгээр машины радио маш хурдан алга болж байгаа. Үнэнийг хэлэхэд Паливал ойрын хугацаанд ухаалаг утсанд суурилсан системүүд хурдан өснө гэж боддог. Хүмүүст өөрийнхөө гар утсыг ашиглах нь илүү амар байдаг бөгөөд энэ мэдрэмжээ машинаасаа бас авахыг хүсдэг. Тиймээс ч өнгөрсөн жил Harman өөрийн дэлгэц болон аудио системийг энгийн зэрэглэлийн машинуудад зориулан гаргажээ.

Гэхдээ хэдхэн жилийн дотор суурилуулсан технологи уу, эсвэл залгасан технологи уу гэсэн хэлэлцүүлэг ямар ч хамаагүй болно гэдэгт Паливал итгэлтэй байгаа. “Манай кибер аюулгүй байдлын систем болон overthe-air шинэчлэлийн системтэй машинууд зах зээлд орж ирмэгц энэ тулаан эцэс болно. Учир нь хүмүүс манай системийг илүү аюулгүй гэдгийг мэдэж байгаа” гэсэн юм.

Зургаан жилийн дотор

патентийн тоо нь 5700-д

хүрчээ

ЗГМ©

азийн хувьцаануудын ханш өслөө

99903584, 99903581

nikkei 225 индекс сүүлийн нэг сард (ам.доллараар)

мОнгОлд үйл аЖиллагаа ЯВуулдаг гадаад КОмПаниуд

ТҮҮхИй ЭД

НЭР СИМБОЛ НЭГЖ ХАНШ ($) ӨӨРЧЛӨЛТ % ОГНОО

АЛТНЫ СПОТ XAU унци 1316.73 -0.62% 6/30/2016

ЦАГААН АЛТ PLA унци 1013.1 -0.04% 6/30/2016

МӨНГӨ SIA унци 18.515 +0.59% 6/30/2016

ЗЭС (COMEX) HGA фунт 219.25 +0.3% 6/30/2016

ТӨМРИЙН ХҮДЭР TIOA тонн 51.3 +0.14% 6/30/2016

WTI ТОС CLA баррель 49.35 -1.06% 6/30/2016

БРЕНТ COA баррель 50 -1.21% 6/30/2016

БЕНЗИН XBA 152 -0.31% 6/30/2016

БАЙГАЛИЙН ХИЙ NGA Mmbtu 2.865 +0.07% 6/30/2016

НҮҮРС (NYMEX) QZA тонн 39.5 -0.33% 6/30/2016

НҮҮРС (NEW CASTLE) XWA тонн 56.9 +0.89% 6/30/2016

ЭЛСЭН ЧИХЭР SBA фунт 0.210 +5.37% 6/30/2016

БУДАА RRA центнер 10.94 +0.37% 6/30/2016

БУУДАЙ WA бушель 446.25 +0.39% 6/30/2016

КАКАО CCA тонн 3034 +0.93% 6/30/2016

КОФЕ KCA фунт 1.444 +2.74% 6/30/2016

Энэхүү ханшийн мэдээлэл нь хүснэгтэд заасан өдрийн 15 цагийн байдлаарх дүн тул үүнээс хойш өөрчлөгдсөн байх боломжтой.

▼

▼

▲

▲

▲

▼

▼

▼

▲

▼

▲

▲

▲

▲

▲

▲

НЭР СИМБОЛ ХАНШ (нэгж) ӨӨРЧЛӨЛТ ӨӨРЧЛӨЛТ % ОГНОО

NASDAQ COMPOSITE CCMP 4779.246 +87.38 +1.86% 6/30/2016DAX INDEX DAX 9612.27 +164.99 +1.75% 6/30/2016TORONTO STOCK EXCHANGE SPTSX 14036.74 +194.05 +1.4% 6/30/2016S&P/ASX 200 AS51 5228.398 +86 +1.67% 6/30/2016S&P 500 INX 2070.77 +34.68 +1.7% 6/30/2016SHANGHAI COMPOSITE SHCOMP 2933.151 +1.56 +0.05% 6/30/2016DOW JONES INDUSTRIAL AVERAGE INDU 17694.68 +284.96 +1.64% 6/30/2016TOP 20 MSETOP 12274.16 +265.25 +2.21% 6/30/2016FTSE 100 UKX 6360.06 +219.67 +3.58% 6/30/2016HANG SENG HSI 20737.49 +301.37 +1.47% 6/30/2016NIKKEI 225 NKY 15639.47 +72.64 +0.47% 6/30/2016

▲▲▲ ▲▲▲▲▲ ▲▲ ▲

RIO TINTO RIO ASX AUD

WOLF PETROLEUM WOF ASX AUD

PETRO MATAD MATD LON GBX

ASPIRE MINING AKM ASX AUD

GUILDFORD COAL GUF ASX AUD

PROPHECY DEVELOPMENT PCY TSX CAD

TURQUOISE HILL RESOURCES TRQ TSX CAD

SOUTHGOBI RESOURCES SGQ TSX CAD

XANADU MINES XAM ASX AUD

ENTREE GOLD ETG TSX CAD

ДЭлхИйн Голлох ИнДЕКСҮҮД

мОнгОлЫн хөрөнгийн БирЖ

Тухайн өдөр арилжаалагдсан хувьцаа

НЭР СИМБОЛ ХАНШ (нэгж) ӨӨРЧЛӨЛТ % ОГНООАПУ ХК APU 435.94 1.96% 6/30/2016 БЭРХ УУЛ ХК BEU 900 5.81% 6/30/2016 БАЯНГОЛ ХК BNG 38500 0.52% 6/30/2016 УБ БҮК ХК BUK 339.25 15.00% 6/30/2016 УВС ЧАЦАРГАНА ХК CHR 920 0.00% 6/30/2016 ДАРХАН ХҮНС ХК DHU 4880 14.82% 6/30/2016 АРИГ ГАЛ ХК EER 2099 7.64% 6/30/2016 ГОВЬ ХК GOV 8340 2.27% 6/30/2016 ХӨХ ГАН ХК HGN 59 -6.35% 6/30/2016 ГЕРМЕС ХК HRM 130 0.00% 6/30/2016 ЖЕНКО ТУР БЮРО ХК JTB 70 0.00% 6/30/2016 МОНГОЛЫН ЦАХИЛГААН ХОЛБОО ХК MCH 790 14.49% 6/30/2016 МАХИМПЕКС ХК MMX 2600 0.00% 6/30/2016 МОНГОЛ ШУУДАН ХК MNP 299 0.00% 6/30/2016 МОНГОЛ ШЕВРО ХК MVO 1406 -5.00% 6/30/2016

▲▲▲▲

◄►▲▲ ▲▼

◄►◄►▲

◄►◄►▼

НЭР СИМБОЛ БИРЖ ВАЛЮТ ХАНШ ӨӨРЧЛӨЛТ % ОГНОО

45.29 +1.03% 6/30/2016

0.01 -16.67% 6/30/2016

3.4 +22.52% 6/30/2016

0.025 -13.79% 6/30/2016

0.013 -7.69% 6/30/2016

2.2 -1.79% 6/30/2016

4.28 +2.39% 6/30/2016

0.25 -21.88% 6/30/2016

0.2 +11.11% 6/30/2016

0.36 -7.69% 6/30/2016

Азийн хөрөнгийн зах зээлд пүрэв гарагт өсөлт давамгайлав. Тухайлбал, Ази, Номхон далайн хөрөнгийн зах зээлийн жишиг индекс 1.5 хувиар өслөө. Тус индекс нь өнгөрсөн долоо хоногийн баасан гарагт нэг сарын доод цэгт хүрээд байсан юм. Мөн Японы Nikkei 225 индекс 0.6 хувиар дээшилсэн. Тэрчлэн Хонконгийн “Hang seng” индекс 0.98 хувиар чангарсан бол урд хөршийн

“Shanghai Composite” 0.69, “Shenzhen Composite” 0.15 хувиар тус тус өсөөд байна.

Brexit-ээс үүдэн Европт тодорхойгүй байдал бий болсон. Энэ нь хөрөнгө оруу­лагчид Азийг чиглэх гол шалтгаан боллоо. Мөн Туркийн истанбул хотын олон улсын нисэх буудалд халдлага болж, 42 хүн амиа алдсан. Үүнээс үүдэн Европын эрсдэл улам нэмэгдээд байна.

▲

▼

▲

▼

▼

▼

▲

▼

▲

▼

17500

17000

16500

16000

15500

15000

14500V/30 VI/6 VI/13 VI/20 VI/27