yaratıcı düşünce

7/25/2019 yaratıcı düşünce

http://slidepdf.com/reader/full/yaratici-duesuence 1/49

YARATICI DÜŞÜNMETEKNİKLERİ



YARATICILIK

NEDİR ?

“Sorunlara Getirilecek Alışılmadık ya da OrijinalBir Yaklaşım”

“Uyuşmaz Fikirlerin Bir Araya Getirilmesi”

“Yeni ve İşe Yarar Bir Şeyin Meydana Getirilmesi”

“Başkalarıyla Aynı Şeye Bakmak Ama Farklı bir Şeyi Görmek”



BAKMAK VE GÖRMEK

2

)1.( +nn

GAUSS



GAUSS

1’ den 500’ e Kadar Olan

Sayıların Ardışık Toplamı ?

CEVAP125125



NASIL ?

1 2 3 4 5 ……………. 500

500 499 498 497 496 ……………. 1

----------------------------------------------------

501 501 501 501 501 …………… 501



Kaç Tane 501 Var ?

501 x 500 = 250250 Tane

Sayma İşlemi Kaç Kez Tekrarlandı ?

2 Kez

O Halde Cevap

250250

--------- = 125125

2



O HALDE, YARATICI DÜŞÜNCE

“Başkalarıyla Aynı Şeye Bakmak Ama Farklı Bir Şeyi Görmek”



YARATMAK KOLAY BİR ŞEY MİDİR ?

Bu Sorunun Cevabı, YaratmaktanNe Anladığınıza Bağlı ….

Seviye Yaratıcılık Derecesi Bütün Çözümler

İçindeki % Değeri

1 Bilinen Çözüm % 32

2 Küçük Yenilikler % 45

3 Büyük Yenilikler % 18

4 Yeni Kavram % 4

5 Buluş % 1



YARATMAK ZOR BİR ŞEY

O HALDE NE YAPMALI….

GERÇEKTENDE HER YÜZ FİKİRDEN

SADECE BİR TANESİ BULUŞ NİTELİĞİ

TAŞIMAKTADIR.

BAZEN MEVCUTLARDAN DA YEPYENİDURUMLAR YARATILABİLECEĞİ

UNUTULMAMALI



YARATICI DÜŞÜNMETEKNİKLERİ

PUGH KAVRAM SEÇİMİ

YARATICI SORUN ÇÖZME TEKNİĞİ TRIZ



YARATICI SORUN ÇÖZME TEKNİĞİ TRIZ

Ortalama Bir İnsanın Zihninden HerGün Yaklaşık 60.000 Fikir Geçer.

Bir Sonraki Gün İse Bunların % 95’ iKendini Tekrarlar.

O Halde İnsanın Yeni Bir ŞeylerDüşünmesi Kolay Bir Şey Değildir.



Bu Durum İse İnsanda Bir ÇeşitKörlük Yaratır.

Buna İşletme Bilimciler“ İ ş l e tme ö r l üğü ”

Diyorlar.Gerçekten de İnsanlar

Sorunlarının Çözümünü, BunlarÇok Yakınlarında ve Çok KolayOlsalar da, Görememektedirler.



TRIZ, İnsanların Sistematik yada Analitik Düşünmeleri İçin

İyi Bir Yardımcı

Ancak TRIZ, Asla Karar Verici Yerine Geçerek Sorunlara Mekanik

ve Detay Çözümler Yaratan BirTeknik Değildir.



Diğer Bir Deyişle TRIZ’ in Kendisi

Bir Karar Verici ya da SorunÇözücü Değildir.

Sadece Mevcut Durumun GeçmişDeneyimlerin Bir Kombinasyonu

Olduğu Varsayımından HareketEden ve Karar Vericiye DüşünceSistematiği Sunan Bir Yöntemdir.



TRIZ Sistematiğinin Temelleri1940 Yılında Genrikh Altshuller

Adlı Moldavyalı Bir Patent

Uzmanı Tarafından Atılmış VeGelişimini Bu Güne Kadar

Sürdürmüştür.



200.000 den Fazla PatentBaşvurusunda Yenilik Olarak Öne

Sürülen Fikirlerin Aslında Bazı AnaTemaların Değişik İsimlerdeTekrarından Başka Bir Şey

Olmadığını Fark Etmiştir.



Altshuller’ in Dikkatini Çeken BirBaşka Konu, Sorunların Çözümüİçin Önerilen Yöntemlerin Yeni

Sorunları Yarattığı ve Bu Durumunİse Bir Çelişki Zinciri Yaratması

Olmuştur.



“Hayat Sorunlar Üzerine Kuruludur.Karşılaştığınız Her Hangi Bir Soruna

Karşılık Geliştirdiğiniz ÇözümünGerçekten Çözüm Olduğunaİnanıyorsanız Yanılıyorsunuz. Çünkü

Her Çözüm Kendi Sorununu Yaratır. Buda Sizi Fasit Bir Dairenin İçine Sokar veÇözümsüzlüğe Götürür. Oysa AksiyonSorun Karşısındaki Reaksiyon Sorunu

Tahmin Edebilirseniz Çözümü Ona GöreHazırlayabilirsiniz.” Genrikh Altshuller



Sorunlar ve Bunlara KarşıGeliştirilen Çözüm Yolları

Çelişkileri Yaratır.Diğer Bir Deyişle Bir Aksiyon

Sorunun Karşısında GörünmeyenBir Reaksiyon Sorun Daima Vardır.



TRIZ Yönteminin, Dört Temel Paradigması 1. Çelişkiler,

2. İdeallik , 3. Fonksiyonellik,4. Kaynakların Kullanımı.



Altshuller Bu Paradigmalar Işığında TRIZ

Yöntemini Dört Aşamalı Bir SüreciKullanarak Tanımlamıştır:

1. Sorunun Tanımlanması 2. Sorunun Genel TRIZ Sorunlarıyla

Karşılaştırılması ve Eşleştirilmesi 3. Sorun Çiftine Karşılık Gelen Genel

TRIZ Çözümünün Bulunması 4. Soruna İlişkin İdeal Çözümün

Geliştirilmesi



TRIZ Yönteminde Sorunlar, Bu GüneKadar Yaklaşık 2.8 Milyon Patent

İncelenerek Sınıflandırılmış, GenelTanımları Yapılmış Ve 39 Adede

İndirgenmiştir.

Söz Konusu Sorunlar TRIZMetodolojisinde,

MÜHENDİSLİK PARAMETRELERİ

Olarak Adlandırılırlar.



TRIZ Yönteminde Söz Konusu 39Mühendislik Parametresi, Matris

Formatında Düzenlenmiş Ve 39 x 39Boyutunda Bir Kare Matris Elde Edilmiştir. Bu Matrise,

ÇELİŞKİLER MATRİSİ

Adı Verilir. Çelişkiler Matrisinin Satırlarında (Y -ekseni) Ve Sütunlarında (X -ekseni)

Mühendislik Parametreleri Yer Alır. BuradaSatırlar Aksiyon Sorunları, Sütunlar İse

Reaksiyon Sorunları Simgeler.



Karar Verici Çelişkiler MatrisiniKullanırken Önce Kendi Sorununu

Tanımlamalı ve Bu Sorunu TRIZ’ İn Aksiyon Sorunları İle

Karşılaştırmalıdır.

Aksiyon Sorun Karar VericiTarafından Belirlendikten Sonra, BuSorunu Ortadan Kaldıracak Çözüm

Geliştirilir.



Eğer Çözüm, Bir Dirençle

Karşılaşmıyorsa İdeal Çözümdür.

Ancak Normal Koşullarda Sorun Basit

ve Bilinen Bir Yapıya Sahip Değilse,TRIZ’ in

“Sorunlar Kendi Sorunlarını Yaratır”

Felsefesi Gereği En Az Bir ReaksiyonSorunun Ortaya Çıkması Beklenen BirDurumdur.



Altshuller Mühendislik Parametrelerini

Ortaya Koyarken Yaptığı Gibi YineMevcut Patent Başvurularınıİncelemiş ve

YARATICI PRENSİPLER

Adını Verdiği 40 İdeal Çözümü OrtayaKoymuştur.



Altshuller Tanımladığı 40 YaratıcıPrensibi, Çelişkiler Matrisinin

Hücrelerine, Her Bir Hücrede En FazlaDört Prensip Olmak Üzere Yerleştirmiş

ve Matrisi Tamamlamıştır.

ÇELİŞKİLER MATRİSİ

Sonuçta 39x39 Boyutundaki Çelişkiler

Matrisinde Yaklaşık 1.600 Hücre ve Yaklaşık 6.400 İdeal TRIZ Çözümü Yer

Almaktadır.



ÖRNEK OLAY

Bir tersane işletmesinin AR -GEdepartmanındaki mühendisler

yelkenli bir teknenin yelkenhacmini arttırmak ve direğinboyunu uzatmak amacıyla bir proje

hazırlamışlardır.



Ancak direk boyunun arttırılmasıdurumunda teknenin toplam ağırlığının

tolerans limitleri dışına çıkmasısorununu ortaya çıkarmıştır.

Mühendisler projelerindeki aksiyonsorunu,HAREKETSİZ CİSMİN UZUNLUĞU

reaksiyon sorunu iseHAREKETSİZ CİSMİN AĞIRLIĞI Olarak saptamışlardır.





Çelişkiler Matrisinin ilgili satır vesütunun kesiştiği hücredeki ideal TRIZçözümleri,

35 Fiziksel - Kimyasal Durum Değişikliği,28 Mekanik Sistemin Yerine Koyma,40 Kompozit Malzeme29 Pnömatik ve Hidrolik Yapılar Kullanm



Mühendisler ideal TRIZ çözümlerini

yorumlayarak kendi çözümlerini ortayakoyduklarında ise, her ikisi de uygulanabilirseçenek ortaya çıkmıştır:



SEÇENEK 1

Fiziksel ya da Kimyasal DurumDeğişikliği ve Kompozit Malzeme

yaratıcı prensiplerini bir aradadüşünüp direği fiber malzeme yerines ık ı ş t ır ı lm ı ş se ram ik m a l zem eden

yapmak,



SEÇENEK 2

Pnömatik ve Hidrolik Yapılar Kullanma

yaratıcı prensibini kullanarak ye l ken

d i reğ in in i ç in i bo şa l t ı p den ge s ı v ı s ı i l e

d o l d u rmak



İŞLETMECİLİK ÜZERİNE40 YARATICI PRENSİBİN

YORUMU



PUGH KAVRAM SEÇİMİ

MEVCUT FİKİRLERDEN YENİ BİRŞEYLER YARATMAK İÇİN İYİ BİR

FİKİR KAVRAM SEÇİMİ

KAVRAM SEÇİMİ KISACA MEVCUT

FİKİRLERİ DEĞERLENDİREN,KIYASLAYAN SONUÇTA EN İYİSİNİSEÇEN BİR YÖNTEM OLARAK

TANIMLANABİLİR.



KAVRAM SEÇİMİNİN ADIMLARI

• Karar Matrisinin Hazırlanması,

• Fikirlerin Değerlendirilmesi,

• Fikirlerin Sıraya Konması, • Birleştirme ve Düzeltme,

• En İyi Fikrin Seçilmesi,

• Sonuçların Değerlendirilmesi.



Adım 1: Karar Matrisinin Hazırlanması

SeçimKriterleri

Fikirler

A

TamirEt

B

TamirEttir

C

2. El Satın Al

D

Yeni Satın Al

E

SatF

Hurdaya

Ayır

Yerine Getirme Kolaylığı

Ucuzluk

Hızlı Çözüm

Az Risk

Uzun Ömür



Adım 2: Fikirlerin Değerlendirilmesi

Bu adımda öncelikle en iyi anlaşılacak birfikir seçilir ve bu fikirle diğer fikirler seçim

kriterleri kullanılarak karşılaştırılır. Birseçim kriteri açısından yapılacak

karşılaştırmada, değerlendirilen fikir,seçilen fikirden daha iyi ise (+) işareti,

aynı ise (0) işareti, daha kötü ise (-) işareti

ilgili hücreye konur. Örnekte D fikri seçilenfikirdir ve Tablo’ da taralı olarakgösterilmiştir.



SeçimKriterleri

Fikirler

A

Tamir EtB

Tamir EttirC

2. El Satın Al

D

Yeni Satın Al E

SatF

Hurdaya

Ayır

Yerine Getirme Kolaylığı - + 0 0 - +

Ucuzluk + + + 0 - -

Hızlı Çözüm - - 0 0 0 +

Az Risk - - - 0 + +

Uzun Ömür - - - 0 + +



Adım 3: Fikirlerin Sıraya Konması

Bu adımda her bir fikir için (+), (0) ve (-)değerlerinin toplamları bulunur ve karar

matrisinde oluşturulan sıralara bu toplam

değerler kaydedilir. Daha sonra her birfikir için (+) toplamından (-) toplamıçıkarılır ve o fikre ilişkin net skor eldeedilir. Net skorlar pozitif, nötr ya da

negatif değerlerden oluşacaktır. Net skorsırasındaki en büyük pozitif net skor 1.sırada tercih edilecek fikri belirtmektedir.



SeçimKriterleri

Fikirler

A

TamirEt

B

TamirEttir

C

2. ElSatın Al

D

YeniSatın Al

E

Sat

F

Hurdaya

Ayır

Yerine Getirme Kolaylığı - + 0 0 - +

Ucuzluk + + + 0 - -

Hızlı Çözüm - - 0 0 0 +

Az Risk - - - 0 + +

Uzun Ömür - - - 0 + +

Toplam (+) 1 2 1 0 2 4

Toplam (0) 0 0 2 5 1 0

Toplam (-) 4 3 2 0 2 1

Net Skor - 3 - 1 - 1 0 0 3

Sıra 6 4 4 3 2 1



Adım 4: Birleştirme ve Düzeltme

Fikirlerin sıraya konması aşamasında en iyifikrin en yüksek pozitif net skora sahip

olan F fikri (hurdaya ayırma) olduğusöylenebilir. Ancak sonuç karar için fikirler

tekrar gözden geçirilmelidir. Çünkü aynısıra değerine sahip fikirler varsa, bu

fikirlerin birleştirilmesinden elde edilecek yeni bir fikir karar matrisinin sonuçlarınıbütünüyle değiştirebilir.



Bu adımda varsa, aynı sıra değerine sahipfikirler birleştirilmeli ve yeni bir fikir ortayakonmalıdır. Birleştirilecek fikirden daha alt

sıra değerine sahip fikirler ise analiz dışındabırakılır. Eğer aynı sıra değerine sahipfikirler yoksa analiz tamamlanır ve en

yüksek sıra değerine sahip fikiruygulamaya konacak fikir olarak seçilir

B d k i i i l



Bu aşamada karar matrisini uygulayankarar vericilerin, aşağıdaki soruları

kendilerine sormaları ve verilencevapları yeniden gözden geçirmelerikarar matrisinin doğruluk olasılığını

arttıracaktır.

1. Sonuçlar mantıklı mıdır? 2. Bazı fikirleri daha cazip hale getirmek için

fikirlerde düzeltme yapılabilir mi?

3. Gelecekte kötü bir gelişme ile değeri düşecek iyibir fikir var mı? 4. İki fikri daha iyi bir fikir haline getirebilecek bir

birleştirme yapılabilir mi?



Örnek dikkate alındığındaB ve C fikirlerinin aynı sıra değerine

sahip olduklarından birleştirilmelerigerektiği görülebilir. A fikri ise kararmatrisinden çıkarılacaktır.



Adım 5: Bir Fikrin Seçimi

Adım 4’ ten birleştirilmesi gerekenfikirlerin varlığı sonucu çıkıyorsa

karar matrisinin yukarıda tanımlananadımlara uygun olarak yenidenuygulanması gerekecektir. Budurumda birleştirilecek fikirler

yeniden gözden geçirilecek,tanımlanacak ve tek bir fikir halinegetirilecektir.



Adım 6: Sonuçların Değerlendirilmesi

Karar matrisi analizine göre seçilecek fikir ilksıra değerine sahip fikirdir. Ancak elde

edilen sonucun karar matrisini uygulayankarar vericiler tarafından aşağıda sıralanansorulara verilen cevaplara göre yeniden

gözden geçirilmesi doğru olacaktır.



• Karar vericilerin tamamı elde edilensonuçtan tatmin olmuşlar mıdır?

• Müşteri kendine deklare edilen sonuçtan

memnun mudur?• Unutulan ya da atlanılan ve sonucadoğrudan etki edebilecek başka kriterlervar mıdır?

•Değerlendirme sonuçlarına etkiedebilecek hatalı bir kriter mevcutmudur?

Documents

yaratıcı düşünce