Upload
skyler-pierce
View
102
Download
6
Embed Size (px)
DESCRIPTION
YAZIM KURALLARI. “Mİ” EDATININ YAZILIŞI. Ne amaçla kullanılırsa kullanılsın kendinden önceki sözcükten ayrı yazılır.Bununla beraber bu edatın üstüne ek getirilebilir. ÖRNEK: Eve gelecek misin? Tatlı mı tatlı bir çocuktu. İşi bitti mi hemen gider. - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
1
Ne amaçla kullanılırsa kullanılsın kendinden önceki sözcükten ayrı yazılır.Bununla beraber bu edatın üstüne ek getirilebilir.
ÖRNEK:Eve gelecek misin?Tatlı mı tatlı bir çocuktu. İşi bitti mi hemen gider.
2
Ayların ve günlerin adları olarak kullanılan sözcükler belli bir günü ya da ayı bildirecek biçimde yanlarında rakam kullanıldığında büyük yazılır,bunun dışında küçük yazılır.
3
Onlar 25 Ocak’ta yola çıkıyor. Toplantı 3 Nisan Pazartesi yapılacak. 12 Mart 1976’da İstanbul’dan ayrılmış. Sen de mayısta mı gideceksin askere? Genellikle pazar günü geç kalkar.
4
EĞER BİLMEZSEN
5
6
7
8
Gün ve yıl rakamla gösterilir;ay,hem rakamla hem de yazıyla gösterilebilir.
ÖRNEK
10 Kasım 1938
10.11.1938
10.xı.1938
10/11/1938
9
Çok sözlü kurum adları,her sözcüğün baş harfi alınıp büyük yazılarak kısaltılır.Böyle kısaltmalarda nokta kullanılmaz.
ÖRNEKTRT TCDD DMO
10
Bu tür kısaltmalara ek getirilecekse ekler son sesin okunuşuna göre getirilir ve ekler kesme işaretiyle ayrılır.
AB’ne AB’ye TDK’nun TDK’nin
11
Bazı kısaltmalarda büyük harfler yanında küçük harfler de kullanılabilir.Bu kısaltmaların sonuna nokta konur.
ÖRNEKAnk. Gen. Kur. Baş.
12
13
EĞER BİLMEZSEN
14
15
16
17
18
SIFAT YAPAN –Kİ Genellikle –daki ,-deki şeklinde
kullanılır ve ek olduğu için bitişik yazılır.ÖRNEKCamdaki leke çıkmamış.Sokaktaki çocuklar gürültü yapıyor.Bendeki eşyaları götürdü.
19
Zamir olduğu için ismin yerini tutar ve bitişik yazılır.
ÖRNEKBizim evimiz sizinkinden küçük.Benimki kırıldı,senin kalemini alabilir
miyim?
20
Cümleleri birbirine bağlama veya vurgu amaçlı kullanılır ve ayrı yazılır.
ÖRNEKBeni beklemedin ki seninle geleyim.Ödevlerini bitirmiş ki dışarı çıkıyor.Şiir ki edebiyatın can damarıdır.
21
EĞER BİLMEZSEN
22
23
24
25
-DE EKİNİN YAZIMICümleye bulunma anlamı
katar,cümleden çıkarıldığında anlamı tamamen bozar.Ek olduğundan bitişik yazılır.
ÖRNEKÇantası okulda kalmış.Okuduğun kitapta anlatılanlar gerçekmiş.Van’da iki gün kalmış.
26
Cümleye “diğerleri gibi” anlamı katar ve ayrı yazılır.Cümleden çıkarıldığında anlamı daraltır ama tamamen bozmaz.
ÖRNEKBu oda da temizlenecek.Bana kızgınlığını da anlıyorum.Çiçekleri de sulamayı unutma.
27
28
EĞER BİLMEZSEN
29
30
Yardımcı fiillerle kurulan birleşik fillerde ses olayı olmuyorsa sözcükler ayrı yazılır.
31
32
33
34
35
36
Bütün sayı basamakları ayrı yazılır.
37
Sıra sayıları rakamla belirtildiğinde ya yanına nokta konur veya eki kesme işareti ile ayrılır.
‘y’ kaynaştırma ünsüzünden kaynaklanan
söyleyişteki daralma yazıya yansıtılmaz.
38
EĞER BİLMEZSEN
39
40
41
42
43
BÜYÜK HARFLERİN KULLANILDIĞI YERLER
Cümle büyük harfle başlar: Sabahleyin gelmişti. Güldünüz.
İki noktadan sonra gelen CÜMLELER büyük harfle başlar
Müdür Bey, samimi bir şekilde başladı konuşmasına: Özverili çalışmalarınızı yürekten destekliyorum arkadaşlar!
İki noktadan sonra gelen cümle niteliğinde olmayan örnekler büyük harfle başlamaz: Askerin çantasından şunlar çıktı: buruşuk bir mektup kâğıdı, kalem ve bir banknot.
“ Rakamla başlayan cümlelerde rakamdan Rakamla başlayan cümlelerde rakamdan
sonra gelen kelime büyük harfle sonra gelen kelime büyük harfle başlamaz:başlamaz: 5. grup harekete geçti.
Yazışmalarda, mektuplarda ilk sözcükYazışmalarda, mektuplarda ilk sözcük:: Sevgili Ablacığım,Sevgili Ablacığım, Mısralar büyük harfle başlar:Mısralar büyük harfle başlar:
Karlı kayın ormanındaKarlı kayın ormanında Yürüyorum geceleyin. Yürüyorum geceleyin. Efkârlıyım, efkârlıyım, Efkârlıyım, efkârlıyım, Elini ver, nerde elin? Elini ver, nerde elin?
Belli bir tarih bildiren ay ve gün adları büyük harfle başlar: 19 Mayıs 1919 8 Ekim 1893 Çarşamba günü
Belirli bir tarihi belirtmeyen ay ve gün adları küçük harfle başlar: Yürütme Kurulu toplantılarını perşembe günleri yaparız.
Levhalar ve açıklama yazıları büyük harfle başlar: Danışma, Vezne, Başkan
Yazı başlıkları, konu adları büyük harfle başlar: Karga ile Tilki KARGA İLE TİLKİ
Yazı başlıkları tamamen büyük harfle yazılmışsa, bağlaçlar da tamamen büyük harfle yazılır. Başlıkların sadece baş harfleri büyük yazılmışsa, bağlaçlar küçük harfle başlar.)
ÖZEL ADLAR BÜYÜK HARFLE BAŞLAR Kişi adları, soyadları ve takma adlar:
Enis Behiç Koryürek, Kirpi, Çolak Efe Kişi adlarından önce ve sonra gelen saygı
sözleri, unvanlar ve meslek adları: Sayın Musa Ateş, Yzb. Akın Koçak, Prof. Dr. Ahmet, Emin Bey’e
Saray, köşk, han, kale, köprü, anıt vb. yapı adları :Mevlânâ Müzesi, Topkapı Sarayı, Üretmen Han, Çankaya Köşkü, Mostar Köprüsü, Bilge Kağan Anıtı
Kurum, kuruluş ve kurul adları: Akın Gıda, Vakıflar Genel Müdürlüğü, Millî Kütüphane,
Kitap, dergi, gazete, tablo, heykel ve hukukla ilgili kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge, genelge adları : Suç ve Ceza, Leylâ ile Mecnun; Halı Dokuyan Kızlar (tablo), Düşünen Adam (heykel), Borçlar Hukuku (kanun)
Özel ada dâhil olmayan gazete, dergi, tablo vb. sözler büyük harfle başlamaz: Milliyet gazetesi, Türk Dili dergisi, Türk Yurdu dergisi
Yer adları: Anadolu, Avrupa, Bişkek, İstanbul Boğazı, Konya Ovası, Zafer Meydanı, Atatürk Bulvarı Van Gölü, Konya Ovası, Ağrı Dağı,
Yer ve yön isimleri özel bir isimden önce geliyorsa büyük harfle başlar; kendi başına kullanılırsa küçük harfle başlar. (İç Batı Ege, Türkiye’nin doğusu...)
Hayvanlara verilen özel adlar: Mırnav, Pamuk, Tekir, Minnoş, Düldül
Millet, boy, oymak adları: Türk, Yunan, Alman, Tatar, Kırgız, Türkmen,
Dil ve lehçe adları: Türkçe, Çekçe, Rusça, Kazakça, Oğuzca, Yakutça.
Devlet adları: Türkiye Cumhuriyeti, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
Din ve mezhep adları ile bunların mensuplarını anlatan sözler: İslamiyet, Müslüman, Hıristiyanlık, Katolik, Budist, Hanefî, Bektaşî
Özel adlardan türetilen kelimeler: Türklük, Türkçe, Konyalı, Avrupalı, Asyalı UYARI: Özel ad kendi anlamı dışında yeni bir
anlam kazanmışsa büyük harfle başlamaz: hicaz (Türk müziğinde bir makam), amper (elektrik), allahlık (saf, zararsız kimse), donkişotluk (gereği yokken kahra manlık göstermeye kalkışmak).
Yer ve millet adlarıyla kurulan birleşik kelimelerde özel adlar:
Hindistan cevizi, Antep fıstığı, İngiliz anahtarı, Van kedisi, Japon gülü, Maraş dondurması
Din ve mitoloji kavramlarını karşılayan özel adlar: Tanrı, Allah, Cebrail, Zeus
Gezegen ve yıldız adları: Venüs, Neptün, Dünya Dünya, güneş, ay kelimeleri terimse (coğrafya
ve gök bilimiyle ilgili cümlelerde) büyük harfle başlar, gerçek anlamları dışında ise küçük harfle başlar.Dünya Güneş’in çevresinde döner. Akşam seni dünyada bırakmam.Artık bana dünyaları versen de sana kanmam
Tarihî kişilerin adlarından önce gelen unvanlar ve lakaplar
Kanunî Sultan Süleyman, Genç Osman, Avcı Mehmet, Deli Petro
Akrabalık bildiren kelimeler başa geldiğinde lakap yerine kullanıldığı için büyük harfle başlar: Nene Hatun, Baba Gündüz, Dayı Kemal
Akrabalık bildiren kelime gerçek anlamındaysa küçük, değilse büyük yazılır:
Ayşe teyzemiz, Ali eniştem, Fahriye Ablalar, Ayşe Teyzegil
Resmî yazılarda saygı bildiren sözlerden sonra gelen ve makam, mevki, unvan bildiren kelimeler
Sayın Başkan, Sayın Vali
Millî ve dinî bayramların adları: Ramazan Bayramı, Cumhuriyet Bayramı
Bayram niteliği kazanmış günlerin adları da büyük harfle başlar: Tıp Bayramı, Anneler Günü...
Tarihî olay, çağ ve dönem adları: Kurtuluş Savaşı, Millî Edebiyat Dönemi
Özel isimlere eklenen çekim ekleri kesme işareti ile ayrılır, Özel isimlere eklenen çekim ekleri kesme işareti ile ayrılır, yapım ekleri ise ayrılmaz.yapım ekleri ise ayrılmaz.
ÖRNEK: Ali Paşa Caddesi’yle , Kurtuluş Savaşı'nda / ÖRNEK: Ali Paşa Caddesi’yle , Kurtuluş Savaşı'nda / İstanbullu, Atatürkçülükİstanbullu, Atatürkçülük
UYARI: Özel ada dâhil olmayıp tamlama kuran UYARI: Özel ada dâhil olmayıp tamlama kuran şehir, il, ilçe, bucak, belde, köy vb. sözler küçük şehir, il, ilçe, bucak, belde, köy vb. sözler küçük harfle başlar: harfle başlar: Konya ili, Etimesgut ilçesi, Taflan Konya ili, Etimesgut ilçesi, Taflan köyü vb.köyü vb.
UYARI: Özel adlar yerine kullanılan "o" zamiri UYARI: Özel adlar yerine kullanılan "o" zamiri cümle içinde büyük harfle yazılmaz.cümle içinde büyük harfle yazılmaz.
Sert sessizlerle biten özel isimlere sesliyle başlayan ekler Sert sessizlerle biten özel isimlere sesliyle başlayan ekler geldiğinde yumuşama olmaz.geldiğinde yumuşama olmaz.
ÖRNEK:Kızılırmak’ın , Tokat’a, Zonguldak’ıÖRNEK:Kızılırmak’ın , Tokat’a, Zonguldak’ı
Doğu ve batı sözleri yön bildirdiğinde küçük olarak yazılır: Doğu ve batı sözleri yön bildirdiğinde küçük olarak yazılır: Bursa’nın doğusu. Bu sözler düşünce, hayat tarzı, politika Bursa’nın doğusu. Bu sözler düşünce, hayat tarzı, politika vb. anlamlar bildirdiğinde ise büyük olarak yazılır: vb. anlamlar bildirdiğinde ise büyük olarak yazılır:
Batı medeniyeti, Doğu mistisizmi vb.Batı medeniyeti, Doğu mistisizmi vb.
Bilim dallarında kullanılan terimlerin büyük harfle Bilim dallarında kullanılan terimlerin büyük harfle yazılışı, ilgili dallardaki uygulamaya bağlıdır: yazılışı, ilgili dallardaki uygulamaya bağlıdır: Canis canis, Carduelis carduelis, Ardea alba, Canis canis, Carduelis carduelis, Ardea alba, Populus alba, Populus alba,
HATIRLATMA:Başlıklarda sözcüklerin yalnızca ilk harfleri HATIRLATMA:Başlıklarda sözcüklerin yalnızca ilk harfleri büyük yazıldığında “ ile, ve,veya, yahut, de, ya, ya da, ki “ büyük yazıldığında “ ile, ve,veya, yahut, de, ya, ya da, ki “ gibi bağlaçlarla “mi” soru eki küçük yazılır.gibi bağlaçlarla “mi” soru eki küçük yazılır.
ÖRNEK: Kerem ile Aslı, KEREM İLE ASLI ÖRNEK: Kerem ile Aslı, KEREM İLE ASLI Özel isimlere gelen "ler" çoğul eki ayrılmaz. Özel isimlere gelen "ler" çoğul eki ayrılmaz. ÖRNEK: Ahmetler, Karayipler ÖRNEK: Ahmetler, Karayipler
1. Latin alfabesi kullanılmayan ülkelere ait özel adlar okundukları gibi yazılır.
ÖRNEK:Yeltsin 2.Çok bilinen yabancı özel adlar okunduğu gibi
yazılır. ÖRNEK: Londra 3.Ekler isimlerin okunuşlarına göre getirilir. ÖRNEK: Shakespeare' in Yabancı dillerden alınan sözcüklerdeki “io, ia, ua”
ünlüleri arasına “v, y” harfi konur: biyoloji, diyaliz, biyografi, konservatuvar,
kruvazör, laboratuvar
2 Haziran cuma günü yola çıkıyor. İTÜ’nde okuyormuş. Vazo daki çiçekler kurumuş. Ali’de bu sınava çok çalışmış. Kardeşi oniki yaşındaydı. Dersi dinlemiyen konuyu anlamaz.
57