YENİDOĞANLARDA SIK KULLANILAN İLAÇLAR

Dr Hacer Yapıcıoğlu Yıldızdaş

Tablo 1:Yenidoğanda emilime ilişkin fizyolojik özellikler

Gastrik boşalma süresi Düzensiz

Gastrik pH >4

Barsak hareketleri Az

Emilim yüzeyi Az

Mukoza kalınlığı Çok

Barsak florası Kolonizasyon sürecinde

Deri geçirgenliği Çok

Safra işlevleri Tam gelişmemiş

Kas kan akımı Az

Ağız yolu ile emilim Düzensiz ve yetersiz

Kas içi emilim Değişken

Deriden emilim Fazla

Rektal emilim Çok etkin

Yenidoğan resüsitasyonunda kullanılan ilaçlar

Adrenalin endikasyonu

• 30 saniye etkin pozitif basınçlı ventilasyon

+• 30 saniye %100 O2 ile ventilasyon +

kompresyon

Kalp hızı 60 atım/dakika altında

Adrenalin

• Kalp kasılmalarının gücünü ve hızını arttırır

• Periferik vazokonstriksiyona yol açar

• Beyin ve koroner arterlere kan akımını arttırabilir

Adrenalin kullanım zamanı

• Yeterli ventilasyon sağlanmadan verilmez

• Adrenalin erken verilir ise– Ventilasyon için kullanılacak zaman

uygulamaya harcanır– Oksijen gereksinimini artırarak miyokard

hasarı yapabilir

Adrenalin kullanımı

Önerilen konsantrasyon = 1/10 000

Önerilen yol = Damar yolu (endotrakeal yol, damar yolu açılıncaya kadar düşünülmelidir)

Önerilen doz = 1/10 000’lik çözeltiden, 0.1 – 0.3 mL/kg (endotrakeal yol kullanılıyorsa 0,3-1 ml/kg düşünülmelidir)

Önerilen hazırlık = 1/10 000’lik çözeltiden, 1 mL’lik enjektöre (endotrakeal verilecekse daha büyük enjektör)

Önerilen veriliş hızı = Hızlı – olabildiğince

Adrenalinin sulandırılması

1 mg=1 mL (1/1 000) 1mL Adrenalin + 9 mL Distile su= 1/10 000

0,5 mg=1 ml (1/2 000) 1mL Adrenalin + 4 mL Distile su= 1/10 000

0,25 mg=1 mL (1/4 000) 1mL Adrenalin + 1,5 mL Distile su= 1/10 000

Adrenalinin beklenen etkisi

• 30 saniye sonra KAH 60 atım/dakika üzerine çıkmalıdır

Düzelme olmazsa

• Ventilasyonun etkinliği kontrol edilir

• Kompresyonun doğru yapılıp yapılmadığı kontrol edilir

• Doz her 3 – 5 dakikada bir yinelenebilir

• Yineleme dozları olanak varsa damar yolundan verilmelidir

Eğer bebek şokta görünüyor ve canlandırmaya yanıt vermiyorsa,

volüm genişletici vermek gerekebilir.!

Şok bulguları

• Solukluk

• Kapiller dolma zamanında uzama

• Zayıf nabız

• Düşük ya da “0” kan basıncı

Volüm Genişleticiler

• %0,9 NaCl (Serum fizyolojik)• Ringer laktat• O Rh (-) eritrosit süspansiyonu (ağır fetal

anemi durumunda)

Volüm Genişletici

Önerilen çözelti = Serum fizyolojik

Önerilen doz = 10 mL/kg

Önerilen yol = Umblikal ven

Önerilen veriliş hızı = 5 – 10 dakikada

Metabolik asidoz

• Dokularda oksijen yokluğunda oluşan laktik asitten kaynaklanır

• Miyokard kasılmasında azalmaya, pulmoner damarlarda kasılmaya yol açar

Sodyum bikarbonat

• Canlandırmanın erken döneminde zararlı olabilir

• Verilmeden önce bebek iyi ventile edilmelidir

Bikarbonat kullanımı

Önerilen konsantrasyon = %4.2 (0.5 mEq/mL)

Önerilen yol = Yalnızca damar yolu

Önerilen doz = 2 mEq/kg/doz

Önerilen veriliş hızı = 1 mEq/kg/dakika

Sodyum bikarbonat çok kostiktir ve canlandırma sırasında ASLA

endotrakeal tüpten verilmemelidir.!

Özetİlaç ya da Volüm Genişletici

Verilecek Konsantrasyon

Hazırlama(önerilen konsantrasyona göre)

Doz/ Veriliş Yolu Hız/Önlemler

Adrenalin 1:10 000 Enjektör 1 ml 0,1-0,3 ml/kgİV ya da ET

Hızla verilirET veriliyorsa SF ile 1-2 ml olacak biçimde sulandırılabilir

Volüm Genişleticiler

•SF•Ringer laktat •Tam kan

40 ml 10 ml/kgİV

En az 5-10 dakikadaEnjektör ya da İV infüzyonla verilir

Sodyum Bikarbonat

0,5 mEq/ml(%4,2'lik solüsyon)

Enjektör içinde 20 mlya da2 tane hazır 10 ml'lik enjektör

2 mEq/kg İV En az 2 dakikada yavaş(1 mEq/kg/dk)Bebek etkin bir biçimde ventile ediliyorsa verin

Yenidoğan konvülziyonlarında kullanılan ilaçlar

Fenobarbital

• Konvülziyon

• Uzamış sarılık

• Kolestatik sarılık sintigrafi öncesi

Fenobarbital

• Doz: – Yükleme dozu 20 mg/kg i.v. yavaş olarak verilir.– Konvülziyonları kontrol altına alıncaya kadar 5-10

mg/kg ilave dozlar verilebilir.– Maksimum doz 40 mg/kg

• İdame dozu: Yükleme dozundan 12 saat sonra, 3-5 mg/kg/gün, iki doza bölünerek verilir.

• Veriliş yolu: İntravenöz, intramuskuler, per oral.

Fenobarbital

• Toksisite: Solunum depresyonu, uyuklama, hiperaktivite, ataksi, döküntü.

Fenitoin

• Konvülziyon• Doz:

– Yükleme dozu 15-20 mg/kg, 30 dakikanın üzerinde verilir.

– İdame dozu, 4-8 mg/kg/gün, iv.veya per oral Maksimum infüzyon hızı 0.5 mg/dak (bradikardiye dikkat edilmelidir).

– Enjeksiyondan önce ve sonra serum fizyolojik puşe edilmelidir.

– >7 gün büyük yenidoğanlarda 8 mg/kg/doz gibi yüksek miktarlar 8-12 saat ara ile verilir.

– Ağız yoluyla verildiğinde emilim düzensizdir. Kas içine uygulanmaz.

• Hızlı infüzyonla aritmi, hipotansiyon oluşur. Damar dışına sızarsa inflamasyon ve nekroza sebep olur.

Midazolam hidroklorid

• Dormicum (kısa etkili benzodiazepam)

• sedasyon ve ventilatördeki ajite bebeklerin sedayonu amacıyla kullanılır.

• Doz: – İV: 0.05-0.15 mg/kg, en az 5 dk.da. Gerekirse 4 st.de bir tekrarlanır

– Devamlı inf. Dozu: 0.01-0.06 mg/kg/st• Veriliş yolu: İV, İM, İV devamlı infüzyonla• %5 dx ve SF ile uyumlu

• Yan etki: Solunum depresyonu (özellikle aşırı dozlarda veya hızlı infüzyonda), hıçkırık, bulantı, kusma , uyku hali.

• KAN BASINCI ve SOLUNUMU YAKIN TAKİP ET• Özellikle narkotik analjeziklerle birlikte kullanılıyorsa u etkiler artar

Fentanil

• Sedasyon ve analjezi

• Morfin türevi

• DOZ: – 0.5-4 mc/kg/doz yavaş ppuşe– Gerekirse 2-4 st.de bir tekrarla– İnf.hızı: 1-5 mc/kg/st– Tolerans gelişirse doz arttırılabilir– Ağrı skalaları takip edilmeli

Fentanil

• Yan etkiler: – Solunum depresyonu– Gögüs rijiditesi (kas gevşetici ve nalokson

serviste bulundurulmalı)– Glob– 5 günden uzun süre veriliyorsa yavaş

kesilmeli, çekilme semptomları olabilir– %5 dx, %10 dx ve SF ile uyumlu

IVIG

• Endikasyonlar: Hipogammaglobünemia, infeksiyon, fulminant sepsis, nozokomial enfeksiyonların profilaksisi (tartışmalı), immün trombositopeni, izoimmunizasyon.

IVIG

• Doz:500 mg/kg, İV,

• Maksimal infüzyon hızı 250 mg/kg/saat.

Antibiyotikler

Ampisilin

• Semisentetik penisilinaz- hassas penisillin.

• Erken neonatal enf.da kullanılır

• Streptokok enf. Pnömokok enf.

• Yan etki: Hipersensivite, makülopapüler döküntü, ateş. Bu reaksiyonlar yenidoğan döneminde nadiren görülür.

Sefotaksim

• Gram negatif mikroorganizmalar (psödomonas hariç), E. Koli, enterobakter, klepsiella, hemofilus influenza, proteus mirabilis, serratia, neisserialara etkilidir.

• Veriliş yolu: İM,İV• Doz: Menenjit 200 mg/kg/gün 6 saat ara ile• Diğer endikasyonlara: <7 gün:100 mg/kg/gün 12

saat ara ile• >7 gün 150 mg/kg/gün 8 saat ara ile.

Seftazidim

• Gram negatif organizmalar (E koli, H influenza, Neisseria, Klebsiella ve proteus türleri) ve özellikle psödomonas aeroginozanın neden olduğu yenidoğan menenjit ve sepsisinin tedavisinde kullanılır.

• Veriliş yolu: İM, İV 30 dk.da pompa ile inf.• Yan etkiler: Geçici ve reversibl renal tübüler

disfonksiyon ve irreversibl vestibüler hasarlanma

Amikasin

• EN geniş spektrumlu aminoglikozid

• Diğer aminoglikozidlere dirençli gram negatif basillerin oluşturduğu enfeksiyonların tedavisinde kullanılır.

• Veriliş yolu: İM ve İV (30 dakikanın üzerinde infüzyonla).

Netilmisin

• Gram negatif enf.da etkili

• 30 dk.da inf.yapılmalı

• YE: geçici-kalıcı Renal tübüler hasar, idrarla kalsiyum, mg kaybı, işitme kaybı, nöromusküler blokaj

Vankomisin

• Özellikle dirençli staf enf.da etkili

• Pompa ile 60 dk.da infüzyon yapılmalı

• Doz: sepsis 10 mg/kg, menenjit 15 mg/kg

• Düzey monitorize edilmeli

• YE: Nefrotoksik, ototoksik, raş, hipotansiyon, nötropeni, filebit

Meropenem/imipenem

• Dirençli gram negatif enf.

• 30 dk.da inf yapılmalı

Deksametazon

• Endikasyon: İnatçı hipoglisemi, havayolu ödemi ve bronkopulmoner akciğer hastalığı gelişme riski yüksek bebeklerde akciğer fonksiyonlarını iyileştirmek için.

• Etki: antienflamatuar ve immünosupresif ajan

• Doz: Bronkopulmoner displazide 0.5 mg/kg/gün, 12 saat ara ile 3 gün, daha sonra 0.3 mg/kg/gün 12 saat ara ile üç gün verilir. Üç günde bir 0.1 mg/kg/gün azaltılarak 0.1 mg/kg/gün’e azaltılır

• Yenidoğan hipoglisemisinde 0.25 mg/kg/doz 12 saat ara ile tekrarlanır.

• Hava yolu ödemini azaltmak için planlanan ekstübasyondan 24 saat önce başlanır, 0.25 mg/kg/doz 12 saat ara ile tekrarlanır.

• Yan etki: Uzun süreli kullanımda, enfeksiyonlara yatkınlık artar. Ayrıca osteoporoz, gelişme geriliği, hiperglisemi, elektrolit bozuklukları, katarakt, miyopati, akut adrenal yetersizliği görülür.

Furosemid

• Endikasyon: Konjestif kalp yetersizliğinde diüretik olarak, aşırı sıvı yüklenmesi, pulmoner ödem, hipovolemiye bağlı olmayan oligüri ve kronik akciğer hastalığı (bronkopulmoner displazisi olan bebekler).

• Doz:1-3 mg/kg/doz, iv. yavaş, – İM ve per oral yoldan verilebilir. – İntramuskuler veya intravenöz verilince 30 dakika-1 saat, ağız

yoluyla verilirse 1-1.5 saat içinde cevap alınmalıdır.

• Doz aralıkları: Prematürlerde 24 saat ara ile, term bebeklerde 12 saat ara, 4 haftadan büyük bebeklerde 6-8 saat ara ile. Uzun süreli kullanımlarda günaşırı önerilir.

Furosemid

• Yan etkiler: – Hiponatremi, hipokalemi, hipokloremik alkaloz– Uzun süreli kullanıldığında hiperkalsirü ve

böbrek taşı – Digoksin alanlarda K kaybı intoksikasyon

riskini artırır. – Ototoksisite kalıcı veya geçici olabilir. – Özellikle aminoglikozit alan hastalarda

ototoksisite riski daha fazladır.

Dopamin hidroklorid

• Endikasyonları: – Septik durumlarda yeteri kadar sıvı

replasmanından sonra doku perfüzyonunu artırmak,

– digoksine cevap vermeyen konjestif kalp yetmezliğinde vurum hacmini ve kardiyak debiyi artırmak

Dopamin hidroklorid

• Doz: 5-15 mcg/kg/dak• Veriliş yolu:İV devamlı infüzyon • Yan etkiler: Ektopik kalp atımları, taşikardi,

hipotansiyon, hipertansiyon, aşırı diürez yapabilir. Yüksek dozlar uzun süre uygulandığında ekstremitede gangren yapabilir. Damar dışına sızmalarda doku nekrozu oluşabilir.

• Not: Dopamin alan hastaya İV fenitoin verilmesi ağır hipotansiyon ve bradikardikardiye neden olabilir.

Dobutamin

• Özellikle kalp kasılmasının iyi olmadığı hipotansiyon ve hipoperfüzyon tdv.de

• 2-20 mc/kg/dk

• Yan etkiler: Hipovolemik hst.da kullanılırsa hipotansiyon gelişebilir, aritmi, HT, kutanöz vazodilatasyonn

• Ektravazasyona dikkat

•

Digoksin

• Endikasyon: Aritmiler ve konjestif kalp yetersizliği

• Doz: Yükleme dozu 24 saatin üzerinde üç doza bölünerek verilir. Oral doz İV dozdan %25 fazla olmalıdır. İM verilmez.

Digoksin

• Pozitif inotropik, negatif kronotropik etkilidirler. • Miyokardın katekolamin düzeylerini artırırlar

(düşük dozlarda). • İndirekt olarak vagal aktivite artar. • Oral dozdan 30-90 dakika sonra serumda pik

yapar, 4-6 saat sonra kalp kasında pik yapar. Ağız yoluyla verildiğinde ince barsaklardan hızla emilir.

• Antiasitler emilimi azaltır. %20 oranında proteine bağlanır.

İstenmeyen etkiler:

Toksik olmayan kardiyak etkiler• QTc aralığında kısalma• ST segmentinde çökme• T dalga yüksekliğinde azalma• Kalp hızında yavaşlamaKalp üzerine toksik etkiler• PR aralığında uzama• Sinus bradikardisi veya S-A blok• Atrial veya nodal ektopik atımlar• Ventriküler aritmiler

Aminofilin (Aminokardol)

• Endikasyon: Prematüre apnesi, bronkodilatör, bronkopulmoner displazi, ekstübasyondan sonra atelektazinin önlenmesi

• Doz: 4-6 mg/kg yükleme dozu, 30 dakikada, İV yoldan infüze edilir. Per Oral verilebilir. İdame dozu 1.5-3 mg/kg/doz PO veya İV yavaş puşe 8-12 saat ara ile (yükleme dozundan 8-12 saat sonra başlanır). İV aminofilinden PO’e geçince doz %20 artırılır.

Aminofilin

• Not: Kalp hızı ve kan şekeri periyodik olarak kontrol edilmelidir. Ajitasyon ve besin intoleransı olabilir. Kalp hızı 180/dak üzerinde ise bir sonraki doz verilmemelidir.

K vit-D vit

• K vit: ilk gün

• PM:0.5 mg, matür 1 mg kas içine

• D-vit: ilk günden itibaren 3 damla oral

Hepatit B aşısı

• Anne HBs negatif ise: – >2000 gr bebeklere doğumda

• Anne Hbs pozitif ise: – Hepatit B aşısı ve HB İg (2 kg altı bebekler

aşılanmamış gibi 2 kg üstüne çıkıldığında tekrar aşılanacak)

• Durum bilinmiyorsa: Aşılansın