YETİŞTİRME TEKNİĞİ BÖLÜMÜ ARAŞTIRMALARI · Denemede bitkisel materyal olarak Sarıçanak -98 makarnalık ... fazla olması sebebiyle bu yetiútirme sezonunda ilave sulama

YETİŞTİRME TEKNİĞİ BÖLÜMÜ ARAŞTIRMALARI

1.Projenin Adı: Diyarbakır Koşullarında Leonarditin Buğday Gelişimine ve Toprak Kalitesi Üzerine

Olan Etkisinin Araştırılması

2.Projenin Numarası: TAGEM/ 3.Proje Yürütücüsü Kuruluş: GAP Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi Müdürlüğü 4.Projenin İlgili Olduğu Daire Başkanlığı:Toprak ve Su Kaynakları Araştırmaları Daire Başkanlığı 5.Projenin İlgili Olduğu AP: Toprak ve Su Kaynakları/Toprak Kalitesi ve Toprak Kirliliği 6.Raporun İlgili Olduğu Dönem: 01.10.2010-31.12.2011

7.Gelişme Raporu: 7.1.Proje Hedeflerinin Gerçekleşme Durumu:İlgili döneme ait proje hedefleri gerçekleştirilmiştir. 7.2.Başlıca Faaliyetlerin Gerçekleşme Durumu:

7.2.1.Dönem Bulguları: Bu çalışmada, son yıllarda toprak ıslahında kullanımı söz konusu olan leonarditin, Bölgemizin organik madde içeriği düşük topraklarında, toprak yapısı ve sulanabilir koşullarda buğday bitkisinin gelişimi üzerine olan etkisinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Leonarditin 6 farklı dozu (0, 50,100, 150, 200 ve 250 kg/da) tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak kurulan denemede uygulanmıştır. Denemede bitkisel materyal olarak Sarıçanak-98 makarnalık buğday çeşidi kullanılmıştır. 05 Kasım 2010 tarihinde ekimi yapılan deneme 1 Temmuz 2011 tarihinde hasat edilmiştir. Bitkinin ihtiyaç duyduğu dönemlerde yağışın fazla olması sebebiyle bu yetiştirme sezonunda ilave sulama yapılmamıştır. Ekim öncesi ve ekim sonrası toprak örnekleri alınarak gerekli analizler yapılmıştır.

Ekim öncesi belirtilen seviyelerde leonardit parsellere atılarak toprağa karıştırılmıştır. Ekimle birlikte toprak analiz sonucu dikkate alınarak (Toplamda 15 kg/da N, 10 kg/da P2O5) kimyasal gübreleme yapılmıştır. Azotun yarısı üst gübre olarak uygulanmıştır. K toprakta yeterli olduğu için K gübrelemesi yapılmamıştır.

İncelenen özelliklere ait varyans ve regresyon analiz sonuçları aşağıda verilmiştir.

Üretim Yılına Ait Aylık Yağış Toplamı ve Uzun Yıllar Aylık Yağış Değerleri (kg/m2)

Su İle Doygunluk (%)

Bünye

EC pH Penetrasyon Direnci

Yrayışlı P2O

5

(kg/da)

Organik Madde (%)

Nem (%)

Hacim Ağırlığı

(g/cm3)

Tarla Kapasitesi (%)

Daimi Solma Noktası (%)

68,2 CL 0,85

8,07

1725 5,02 1,97 18,34

1,25 37,28 25,47

0-20 cm toprak derinliğindeki, deneme yeri toprağına ait bazı özellikler

Bitkisel Özellikler:

Tablo 1:Bitki Boyu, 1000 Tane Ağırlığı ve Başakta Tane Ağırlığı Karakterlerine Yönelik Çoklu Karşılaştırma Sonuçları

Konular İncelenen Özellikler

Bitki Boyu 1000 Tane Ağırlığı Başakta Tane Ağırlığı

0 kg/da leonardit 99,55 38,12 2,94

50 kg/da leonardit 100,05 39,62 2,81

100 kg/da leonardit 100,30 39,75 3,08

150 kg/da leonardit 103,35 38,93 2,82

200 kg/da leonardit 100,32 39,81 2,94

250 kg/da leonardit 101,50 38,25 2,92

C.V. 2,32 4,65 10,95

L.S.D. Ö.D. Ö.D. Ö.D.

Tablo 1’de görüldüğü gibi incelenen bitkisel özelliklerden bitki boyu, 1000 Tane Ağırlığı ve Başakta Tane Ağırlığı bakımından, yapılan varyans analizi sonucunda konular arasında istatistiksel olarak fark bulunmamıştır.

Tablo 2: m2’de başak sayısı, m

2’de bitki sayısı ve başakta tane sayısı Karakterlerine Yönelik Çoklu

Karşılaştırma Sonuçları

0

50

100

150

200

250

Eki.10 Kas.10 Ara.10 Oca.11 Şub.11 Mar.11 Nis.11 May.11 Haz.11 Tem.11

yağış uzun yıllar ort. Yağış


m2’de Başak Sayısı m2’de Bitki Sayısı Başakta Tane Sayısı

0 kg/da leonardit 302,50 115,00 67,32

50 kg/da leonardit 320,62 107,50 63,55

100 kg/da leonardit 265,00 106,25 68,57

150 kg/da leonardit 289,37 109,37 69,26

200 kg/da leonardit 307,50 121,25 68,65

250 kg/da leonardit 260,00 114,37 67,32

C.V. 20,12 18,08 5,44


Tablo 2’de görüldüğü gibi incelenen bitkisel özelliklerden m2’de başak sayısı, m2’de bitki sayısı ve başakta tane sayısı bakımından, yapılan varyans analizi sonucunda konular arasında istatistiksel olarak fark bulunmamıştır.

Tablo 3: Verim, Hektolitre Ağırlığı ve SPAD (sapa kalkma dönemi) Karakterlerine Yönelik Çoklu Karşılaştırma Sonuçları


Verim Hektolitre Ağırlığı SPAD Değeri (sapa kalkma dönemi)

0 kg/da leonardit 673,19 78,39 51,13

50 kg/da leonardit 710,00 79,60 50,10

100 kg/da leonardit 713,99 79,58 49,26

150 kg/da leonardit 630,86 79,94 49,53

200 kg/da leonardit 696,42 79,75 49,97

250 kg/da leonardit 672,71 78,46 49,05

C.V. 11,54 2,23 4,15


Tablo 3’de görüldüğü gibi incelenen bitkisel özelliklerden verim, hektolitre ağırlığı ve sapa kalkma dönemindeki klorofil içeriği (SPAD değeri) bakımından, yapılan varyans analizi sonucunda konular arasında istatistiksel olarak fark bulunmamıştır.

Tablo 4: Klorofil (Başaklanma Öncesi), % protein, MSDS ve Renk Karakterlerine Yönelik Çoklu Karşılaştırma Sonuçları


SPAD Değeri (Başaklanma Öncesi)

% Protein MSDS Renk

0 kg/da leonardit 50,60 11,68 2,87 22,67

50 kg/da leonardit 49,10 11,90 3,12 23,14

100 kg/da leonardit 48,85 12,50 3,12 22,81

150 kg/da leonardit 49,73 10,81 3,00 22,65

200 kg/da leonardit 48,15 10,78 3,25 22,62

250 kg/da leonardit 48,82 10,42 3,12 22,66

C.V. 2,66 12,59 18,18 2,59

L.S.D. Ö.D. Ö.D. Ö.D. Ö.D.

Tablo 4’de görüldüğü gibi incelenen bitkisel özelliklerden başaklanma öncesi klorofil içeriği (SPAD değeri), % protein, MSDS ve renk bakımından, yapılan varyans analizi sonucunda konular arasında istatistiksel olarak fark bulunmamıştır.

Toprak Özellikleri:0-20 cm toprak derinliğinden alınan toprak örneklerinden elde edilen sonuçlar şu şekildedir;

Tablo 5:Hacim ağırlığı, CaCO3 ve Nem Özelliklerine Yönelik Çoklu Karşılaştırma Sonuçları


Hacim Ağırlığı (g/cm3) CaCO3 (%) Nem (%)

0 kg/da leonardit

1,29

12,00

11,54

50 kg/da leonardit 1,30 11,25 10,27

100 kg/da leonardit 1,30 11,50 10,62

150 kg/da leonardit 1,30 11,90 10,73

200 kg/da leonardit 1,32 11,53 9,96

250 kg/da leonardit 1,27 11,62 10,95

C.V. 3,10 5,41 8,04


Tablo 5’de görüldüğü gibi incelenen toprak özelliklerden hacim ağırlığı, CaCO3 ve nem bakımından, yapılan varyans analizi sonucunda konular arasında istatistiksel olarak fark bulunmamıştır.

Tablo 6: Penetrasyon Direnci, Tarla Kapasitesi, Ph, Yarayışlı Fosfor ve Daimi Solma Noktası Özelliklerine Yönelik Çoklu Karşılaştırma Sonuçları


Penetrasyon Direnci (sapa kalkma dönemi) kPa

pH Yarayışlı P2O5

(kg/da) Penetrasyon Direnci (hasat sonrası) kPa

0 kg/da leonardit 1020,00 7,69

7,16 2432,00

50 kg/da leonardit 913,13 7,76 5,18 2585,00

100 kg/da leonardit 938,75 8,01 5,90 2540,00

150 kg/da leonardit 918,75 7,73 6,01 2602,50

200 kg/da leonardit 1000,00 7,72 5,47 2500,00

250 kg/da leonardit 980,00 7,73 5,99 2587,00

C.V. 13,31 4,50 25,62 4,76

L.S.D. Ö.D. Ö.D. Ö.D. Ö.D.

Tablo 6’da görüldüğü gibi incelenen toprak özelliklerden sapa kalkma dönemi penetrasyon direnci, pH

,yarayışlı P2O5 ve hasat sonrası penetrasyon direnci özellikleri yönünden, yapılan varyans analizi sonucunda konular arasında istatistiksel olarak fark bulunmamıştır.

Tüm toprak örneklerinin tekstürü killi-tınlı olarak bulunmuştur.

Sonuç:

Denemenin 2. yılı olan 2010-2011 yılı sonuçları incelendiğinde; incelenen bitkisel özellikler ve toprak özellikleri açısından konular arasında istatistiksel olarak fark bulunmamıştır.

7.2.2.Dönem Başarı Durumu: Dönem çalışmaları proje takvimine uygun olarak gerçekleştirilmiştir. 7.3.Yapılan ve Yapılması Gereken Ara Yayınlar:Gelişme Raporu hazırlanmıştır. 7.4.Darboğazlar:- 8.Projede Önerilen Değişiklikler: 8.1.Materyal ve Metot:Tekerrür sayısı arttırılmıştır. 8.2.Proje Faaliyet Takvimi:- 8.3.Personel:- 8.4.Bütçe:- 9.Proje Harcamaları: 9.1.Bütçe Harcamaları Özeti: 2010: 17000 TL 2011: 18500 TL 2012: 20500 TL 10.Proje Sorumluları: Kuruluş Amiri:Şevket TEKİN Proje Lideri:Betül KOLAY Tarih:

1.Projenin Adı: Buğday Hasadı Sonrası Anız Yönetim Sistemlerinin Teknik ve Ekonomik Yönden İncelenmesi 2.Projenin Numarası: - 3.Proje Yürütücüsü Kuruluş: GAP Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi Müdürlüğü 4.Projenin İlgili Olduğu Daire Başkanlığı :Toprak ve Su Kaynakları Araştırmaları Daire Başkanlığı 5.Projenin İlgili Olduğu AP: Toprak ve Su Kaynakları-Tarımsal Yatırımlarda Girdi Optimizasyonu ve Kırsal Alandaki Toplumlar İçin Modeller 6.Raporun İlgili Olduğu Dönem: 01.01.2011-31.12.2011

7.Gelişme Raporu: 7.1.Proje Hedeflerinin Gerçekleşme Durumu: Proje hedefleri gerçekleştirilmiştir. 7.2.Başlıca Faaliyetlerin Gerçekleşme Durumu: Proje faaliyetleri uygun şekilde gerçekleştirilmiştir. 7.2.1.Dönem Bulguları: Bu çalışma ile buğday hasadı sonrası anız yönetim sistemleri teknik ve ekonomik yönden karşılaştırılacaktır. Bu amaçla biçerdöver ile iki farklı biçme yüksekliği ve beş farklı anız yönetim sistemindeki iş başarısı (ha/h), yakıt tüketimi (l/ha) ve tarla yüzeyindeki anız miktarı (kg/ha) belirlenmiştir. Materyal: Deneme, enstitü tarafından geliştirilmiş olan Fırat-93 makarnalık buğday çeşidinin ekilmiş olduğu alanda yürütülmüştür. Hasat öncesi alandaki sap-tane verimini belirlemek için tesadüfi olarak seçilen 10 farklı yerde bitki boyu, başak uzunluğu ve her bir yerdeki 0,25 m2’lik alanda alınan örneklerin biyolojik verimi, tane verimi ve tane nemi belirlenmiştir (Tablo-1).

Bitki Boyu (cm) Başak Uzunluğu (cm)

Biyolojik Verim (kg/ha)

Tane Verimi (kg/ha)

Tane Nemi (% )

92±5 15±3 7900±400 3500±300 13±0.5

Tablo 1 Hasat Öncesi Deneme Alanındaki Fırat-93 Makarnalık Buğday Çeşidinin Bazı Özellikleri Denemede Kullanılan Alet ve Ekipmanlar: Denemelerde Laverda SPA, 2004 Model 2150 LXE, 248 type biçerdöver kullanılmıştır. Bu biçerdöver 4.5 m iş genişliğine sahip olup, çift batörlü ve toplam sarsak sayısı 5’ tir. Ancak, denemeler esnasında sadece tek batör çalıştırılmıştır. Biçerdöver, 2. Viteste 2200 dev/dak’da motor çalıştırılmıştır. Sapların parçalanarak saman haline getirilmesinde Uludağ Biçerdöver tarafından imal edilen BSP-2000 model biçerdövere montajlı çift batörlü saman yapma makinesi kullanılmıştır. Sarsaklardan makinanın saman yapma ünitesine dökülen saplar, batörler (sap parçalayıcı) vasıtasıyla parçalanıp saman haline getirilmekte ve fan yardımıyla biçerdöverin arkasına takılan tarım römorkuna iletilmektedir. Bu makine, aynı zamanda sapların parçalayarak tarla yüzeyine dağıtılması amacıyla kullanılmıştır Denemelerde hasat sonrası tarlada kalan bitkisel atıkların balya haline getirilmesinde prizmatik tip balya makinası kullanılmıştır. Makine 3. vites kademsindeki ilerleme hızında çalıştırılmıştır. Makine 540 dev/dak kuyruk mili devrinde çalıştırılmıştır Yöntem: Çalışma, tesadüf bloklarında bölünmüş parseller desenine göre 3 tekrarlı olarak yürütülmüştür. Denemede iki farklı biçme yüksekliği (anız yüksekliliği,10±3 ve 20±3 cm ) ve 5 farklı anız yönetim şekli denenmiştir. Deneme Konuları: Biçerdöver ile iki farklı biçme yüksekliği

Anız yüksekliliği=10±3 cm Anız yüksekliliği= 20±3 cm

Beş farklı anız yönetim sistemi

Biçerdöver arkasına takılan çift batörlü balta tip parçalayıcı ile saman yapımı, samanın tarladan uzaklaştırılması (SY)

Biçerdöver arkasına takılan çift batörlü balta tip parçalayıcı ile anızın parçalanıp, tarla yüzeyine dağıtılması (AP+D)

Biçerdöver hasadı sonrası tarla yüzeyindeki anızın, biçerdöverin arkasına takılan çift batörlü parçalayıcı ile saman yapılması (HS SY)

Biçerdöver hasadı sonrası anızın tarla yüzeyinde bırakılması (ATB) Biçerdöver hasadı sonrası tarla yüzeyindeki anızın, balya makinası ile toplanması

denenecektir (ATB+Balya)

Deneme konularında belirtilen uygulamalara göre hazırlanan her bir parselin boyutu 55 X 4.5 m olarak ayarlanmıştır. İncelenecek Özellikler: Yakıt tüketiminin (L/ha) belirlenmesi: Denemelerde harcanan yakıt, depo tamamlama yöntemi ile belirlenmiştir. İş başarısının (ha/h) belirlenmesi: Bir parselin hasadı esnasında geçen süre kronometre ile belirlenmiş ve iş başarısı ha/h olarak hesaplanmıştır. Tarla yüzeyindeki anız miktarının (kg/ha) belirlenmesi: Uygulamalar sonucu her parselin dört farklı yerinde 0,25 m2’lik çerçeveler atılarak, çerçeve içerisindeki anız toplanarak, tartılmıştır.

Ayrıca, tüm parsellere doğrudan anıza ekim makinesi ile mercimek ekilerek, uygulanan yöntemlerin mercimek çıkış oranı, yabancı ot yoğunluğu, toprak nemi ve penetrasyon direnci üzerine etkileri incelenecektir.

Çalışma sonucunda elde edilen veriler varyans analizine tabi tutulmuş, incelenen parametrelerin ortalamaları arasındaki farkın belirlenmesi için LSD testi uygulanmıştır. Araştırma Bulguları ve Tartışma: İş Başarısı:

Anız Yönetim Uygulamaları

İş Başarısı (ha/h)

Anız yüksekliliği= 10±3 cm


Ort.

Yöntem 1 (SY) 0,987 d 1,361 b 1,174 c

Yöntem 2 (AP+D) 1,151 c 1,419 b 1,285 b

Yöntem 3 (HS SY) 0,846 e 0,885 e 0,865 d

Yöntem 4 (ATB) 1,638 a 1,713 a 1,675 a

Yöntem 5 (ATB+Balya)

0,802 e 0,815 e 0,808 d

Ort. 1.085 b 1.238 a

V. K. (%) EGF0.05 Anız Yüksekliği EGF0.05 Anız Yönetimi EGF0.05 İnt.

4.45 0.0607** 0.0633** 0.0895**

Yakıt Miktarı (L/ha):


Yakıt Miktarı (L/ha)



Ort.

Yöntem 1 (SY) 101,75 a 61,05 c 81,40 a

Yöntem 2 (AP+D) 55,62 d 40,70 e 48,16 c

Yöntem 3 (HS SY) 78,41 b 65,12 c 71,76 b

Yöntem 4 (ATB) 25,50 f 19,67 g 22,58 e


38,80 e 27,54 f 33,17 d

Ort. 60.01 a 42.81 b


5.92 11.44* 5.26** 5.26**

Anız Miktarı (kg/ha):


Yakıt Miktarı (L/ha)



Ort.

Yöntem 1 (SY) 1632,33 f 3520,67 e 2576,50 e

Yöntem 2 (AP+D) 5154,00 d 7462,67 c 6308,33 c

Yöntem 3 (HS SY) 3605,33 e 5086,67 d 4346,00 d

Yöntem 4 (ATB) 16225,33 a 16112,00 a 16168,67 a


8426,67 c 13420,00 b 10923,33 b

Ort. 7008.73 b 9120.40 a


9.05 1979.52** 892.155** 1261.69**

Not:Yöntem 4’deki değerler sadece namlu üzerinden alınan örneklerdir. Yöntem 1’de römorka aktarılan saman örneklerindeki tane miktarı: Tekerrürler Örnek Ağırlığı Dane Sayısı T1 104.2 0 T1 266.4 1 T2 131.6 0 T2 280.7 2 T3 189.1 1 T3 266.4 1

Denemenin 2011 yılı sonuçlarına göre; Yöntem 4’de (ATB) en yüksek iş başarısı ölçülmüştür. Ayrıca anız yüksekliğinin artması iş

başarısını arttırmıştır. Yöntem 1’de (SY) yakıt tüketimi daha fazla olmuştur. Anızın 10 cm biçim yüksekliğinde, 20 cm biçim yüksekliğine göre daha yüksek yakıt tüketimi ölçülmüştür. Tarlada bırakılan saman miktarı en yüksek yöntem 4’de ölçülmüştür. Ancak bu değer yöntem 4’de sadece namlu üzerinden alınan değerdir. 20 cm biçim yüksekliğinde tarlada daha fazla anız kaldığı görülmüştür. 7.2.2.Dönem Başarı Durumu: Dönem çalışmaları proje takvimine uygun olarak gerçekleştirilmiştir. 7.3.Yapılan ve Yapılması Gereken Ara Yayınlar: Gelişme raporu hazırlanmıştır. 7.4.Darboğazlar:- 8.Projede Önerilen Değişiklikler: 8.1.Materyal ve Metot:- 8.2.Proje Faaliyet Takvimi:- 8.3.Personel: Proje lideri Dr. Songül GÜRSOY’un üniversiteye geçmesi sebebiyle Betül KOLAY’ın Proje Lideri olarak görevlendirilmesi, Songül GÜRSOY, Özlem AVŞAR ve Fatoş ÇETİN’in Yardımcı Araştırıcı olarak projede görevlendirilmesi, 8.4.Bütçe:- 9.Proje Harcamaları: 9.1.Bütçe Harcamaları Özeti: - 10.Proje Sorumluları: Kuruluş Amiri:Şevket TEKİN Proje Lideri:Betül KOLAY Tarih:

1.Projenin Adı: Diyarbakır İli Koşullarında Farklı Toprak İşleme Yöntemleri Kullanılarak Yeşil Gübrelemenin Ana Ürün Pamuk ve Mısırda Verim, Verim Unsurları ile Toprak Özelliklerine Etkisinin Belirlenmesi 2.Projenin Numarası: TAGEM/TA/10 3.Proje Yürütücüsü Kuruluş: GAP Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi Müdürlüğü 4.Projenin İlgili Olduğu Daire Başkanlığı:Tarla Bitkileri Araştırmaları Dairesi Başkanlığı 5.Projenin İlgili Olduğu AP: Ülkesel Mısır Yetiştirme Tekniği Araştırmaları 6.Raporun İlgili Olduğu Dönem: 01.01.2011-31.12.2011

7.Gelişme Raporu: 7.1.Proje Hedeflerinin Gerçekleşme Durumu: Proje hedefleri gerçekleştirilmiştir. 7.2.Başlıca Faaliyetlerin Gerçekleşme Durumu: Proje faaliyetleri uygun şekilde gerçekleştirilmiştir. 7.2.1.Dönem Bulguları: Bu çalışmada, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde sulanabilir tarım alanlarında pamuk+mısır ekim nöbeti sisteminde farklı toprak işleme yöntemleri kullanılarak yeşil gübrelemenin pamuk ve mısır tarımında verim ve toprak özelliklerine olan etkisi belirlenmektedir. Ayrıca, yeşil gübrelemenin toprağa sağlayacağı azot miktarının etkisini araştırabilmek için uygulanacak yöntemlerde kimyasal gübre uygulaması (A- kimyasal gübre uygulanmış, B-kimyasal gübre uygulanmamış) da denenmektedir. Araştırmada Kullanılan mısır ve pamuk çeşitleri: ADA-523 mısır ve ADN-P01 pamuk çeşitleri kullanılmıştır. Araştırmada Kullanılan Baklagil Yem Bitkisi Çeşidi: Özkaynak yem bezelyesi çeşidi kullanılmıştır. Bu çeşit orta erkenci olup, yeşil ot verimi yüksektir. Deneme Yöntemi, Konular ve Tarımsal İşlemler:

Çalışma, pamuk-yeşil gübre-mısır ürün deseninde tesadüf bloklarında şerit parseller deneme desenine göre çakılı olarak yürütülmektir. Denemede yıl kaybını önlemek için deneme aynı materyal ve yönteme göre iki deneme şeklinde kurulmuştur. Denemede yatay parselleri kimyasal gübre uygulaması (A. Kimyasal gübre uygulanmış, B. Kimyasal gübre uygulanmamış), düşey parselleri ise baklagil yem bitkisinin yeşil gübre olarak uygulanması esnasında kullanılacak işlemler oluşturmuştur. Düşey parsellere uygulanacak deneme konuları: 1- Mısır (pamuk) saplarını parçalanma+mevcut sırtlara iki sıra halinde toprak işlemesiz baklagil yem bitkisi ekimi ekimi + baklagil yem bitkisinin yeşil gübre amacıyla parçalanması+toprak işlemesiz mısır (pamuk) ekimi (SDE) 2-Mısır (pamuk) saplarını parçalanma+mevcut sırtlara iki sıra halinde toprak işlemesiz baklagil yem bitkisi ekimi+baklagil yem bitkisinin yeşil gübre amacıyla parçalanması+ kulaklı pulluk+kültivatör +tapan+ekim, (YGE) 3-Mısır (pamuk) saplarının parçalanması sonrası kulaklı pulluk ve kültüvatör ile tohum yatağı hazırlığından sonra üniversel ekim makinası baklagil yem bitkisi ekimi + baklagil yem bitkisinin yeşil gübre amacıyla parçalanması+toprak işlemesiz mısır (pamuk) ekimi, (DE) 4-Mısır (pamuk) saplarının parçalanması sonrası kulaklı pulluk ve kültüvatör ile tohum yatağı hazırlığından sonra üniversel ekim makinası baklagil yem bitkisi ekimi+baklagil yem bitkisinin yeşil gübre amacıyla rotorvatör ile parçalanması+mısırın (pamuk) ekimi, (RE) 5-Kontrol (Mısır (pamuk) saplarının parçalanması+sonbaharda kulaklı pulluk+ilkbaharda kültivatör ve tapan+ekim). (GE)

Deneme konularında belirtilen uygulamalara göre hazırlanan her bir alt parselin boyutu 15 X 2.8 m olacak seçildi. Yem bezelyesi ekim işlemleri, 6 Kasım 2010 tarihinde düze ekimde m2’ye 110, sırta ekimde ise 60 adet tohum düşecek şekilde gerçekleştirilmiştir.

Tarımsal İşlemler:

Deneme çakılı olduğu içi 1. yıl ekilen mısırın sapları 15 Ekim 2010, pamuğun sapları 27 Ekim 2010 tarihinde parçalandı.

Pulluk ile sürüm yapılacak parseller, 2 Kasım tarihinde pulluk ile sürüldü. Kültüvatör ile sürüm yapılacak parseller, 6 Kasım tarihinde kültüvatör ile sürüldü. 6 Kasım 2010 tarihinde yem bezelyesinin ekimi yapıldı. 28 Nisan 2011 tarihinde doğrudan pamuk ve mısırın ekileceği parsellere dekara 500 ml

hesabıyla total herbisit atıldı. YGE konusunda 22 Mayıs 2011 tarihinde kulaklı pulluk, 23 Mayıs tarihinde kültüvatör sürümü

yapıldı. Denemede baklagil yem bitkisinin parçalanması; Parçalama öncesinde metrekaredeki yeşil ot

miktarı belirlendi.

25 Mayıs 2011 tarihinde ekim makinesi ile ekim yapıldı.Denemede pamuk ve mısır bitkisinde sıra arası 70 cm, sıra üzeri ise 20 cm olacak şekilde seyreltme yapılmıştır. Kimyasal gübre uygulanan parsellere, ekim ile birlikte pamukta 6 kg N ve 6 kg P2O5, mısırda ise 8 kg N ve ve 8 kg P2O5 20.20.0 formunda uygulanmıştır. Her iki bitkide de üst gübre olarak 10 kg N %33’lük amonyum nitrat şeklinde uygulanmıştır. Toprak tavında olmadığı için 02 Haziran 2011 ve 9 Haziran 2011 tarihlerinde yağmurlama sulama yapıldı. Diğer sulamalar karık usulü yapılmıştır. Deneme parsellerine üç defa el çapası, 2 defa makine çapası ve 1 defa boğaz doldurma işlemi uygulanmıştır. 6 Temmuz 2011 tarihinde pamuk ve mısırda seyreltme yapılmıştır.

Sulama: Mısırda 2 defa yağmurlama sulama yapıldı. Yağmurlama sulamalardan sonra, karık usulü sulamalarda 7 günde bir, toplamda 10 kez sulanmıştır. Pamukta 2 defa yağmurlama sulama yapıldı. Yağmurlama sulamalardan sonra, karık usulü sulamalarda 12 günde bir, toplamda 6 kez sulanmıştır.

Yağışlardan dolayı ekim geciktiği için pamukta hasat tarihi de gecikmiştir. Ayrıca soğukların erken başlamasından dolayı pamukta koza açma gecikmiştir. Bu nedenle pamukta koza açtırıcı Finish adlı ilaç tüm parsellere uzman görüşleri alınarak, 1 Kasım 2011 tarihinde uygulanmıştır. Buna rağmen pamukta kozaların çoğu iklim koşulları nedeniyle açmamıştır. Pamukta ilk el hasat 14 Kasım 2011, ikinci el hasat 24 Kasım 2011 tarihinde yapıldı.

ARAŞTIRMA BULGULARI:

2011 yılında, denemeden elde edilen bulgular şu şekildedir; MISIR:

Tablo-1 Mısırda Çıkış Oranı ve Bitki Boyu

Uygulamalar

Çıkış Oranı

(%)

Bitki Boyu

(cm)

K. Gübre

Uygulanmış

K. Gübre

Uygulanmamış

Ort. K. Gübre

Uygulanmış

K. Gübre

Uygulanmamış

Ort.

SDE 85,00 AB 57,33 C 71,16

B

261,00 A 207,23 D 234,11

YGE 96,66 A 93,33 AB 95,00

A

253,33 AB 245,20 B 249,26

DE 80,00 B 60,00 C 70,00

B

251,25 AB 228,25 C 239,75

RE 100,00 A 93,33 AB 96,66

A

256,33 AB 227,16 C 241,75

GE 93,33 AB 96,33 A 94,83

A

257,50 AB 246,83 AB 252,16

Ort. 91,00 A 80,06 B 255,88 A 230,93 B

V. K. (%)

EGF0.05

Gübre

EGF0.05

Ekim

Yöntemi

EGF0.05 İnt.

9.73 11,30* 14,65** 15,64*

3,43

32,80*

Ö.D.

15,68**

Tablo-2 Mısırda Koçanda Tane sayısı ve Tane Ağırlığı

Uygulamalar

Koçanda tane sayısı

(adet/koçan)

Koçanda tane ağırlığı

(g/koçan)

K. Gübre

Uygulanmış

K. Gübre

Uygulanmamış

Ort. K. Gübre

Uygulanmış

K. Gübre

Uygulanmamış

Ort.

SDE 549,00 306,80 427,90 192,50 87,50 140,00

YGE 528,13 419,93 474,03 188,33 153,33 170,83

DE 521,10 294,35 407,72 187,50 82,50 135,00

RE 518,93 411,80 465,36 196,67 151,67 174,17

GE 501,66 490,53 496,10 186,67 175,00 180,83

Ort. 523,76 A 384,68 B 190,33 130,00

V. K. (%)

EGF0.05

Gübre

EGF0.05

Ekim

Yöntemi

EGF0.05 İnt.

16,67 120,27* Ö.D. Ö.D.

21,74

Ö.D. Ö.D. Ö.D.

Tablo-3 Mısırda Koçan Uzunluğu ve Koçan Kalınlığı

Uygulamalar

Koçan Uzunluğu

(cm)

Koçan Kalınlığı

(cm)

K. Gübre

Uygulanmış

K. Gübre

Uygulanmamış

Ort. K. Gübre

Uygulanmış

K. Gübre

Uygulanmamış

Ort.

SDE 20,75 14,13 17,44 3,50 2,80 3,15

YGE 22,43 20,96 21,70 3,36 3,10 3,23

DE 20,05 15,25 17,65 3,40 2,60 3,00

RE 23,00 20,33 21,66 3,33 3,06 3,20

GE 22,73 22,90 22,81 3,30 3,23 3,26

Ort. 21,79 18,71 3,38 A 2,96 B

V. K. (%)

EGF0.05

Gübre

EGF0.05

Ekim

Yöntemi

EGF0.05 İnt.

9,77 Ö.D. Ö.D. Ö.D.

8,83

0,47* Ö.D. Ö.D.

Tablo-4 Mısırda Hasat Nemi ve Yaprak SPAD Değeri (Tepe püs. Çiç. sonrası)

Uygulamalar

Hasat Nemi

(%)

SPAD Değeri

K. Gübre

Uygulanmış

K. Gübre

Uygulanmamış

Ort. K. Gübre

Uygulanmış

K. Gübre

Uygulanmamış

Ort.

SDE 20,04 20,70 20,21 48,50 30,20 39,35

YGE 19,60 19,93 19,76 50,23 42,90 46,57

DE 19,40 17,12 18,98 42,60 29,05 35,83

RE 21,80 18,60 20,20 54,07 40,77 47,42

GE 20,43 17,70 19,06 48,57 46,23 47,40

Ort. 20,18 19,10 48,79 37,83

V. K. (%)

EGF0.05

Gübre

EGF0.05

Ekim

Yöntemi

EGF0.05 İnt.

7,17 Ö.D. Ö.D. Ö.D.

12,26

Ö.D. Ö.D. Ö.D.

Tablo-5 Mısırda Tepe püskülü Çiçek. Gün Sayısı ve Bin Tane Ağırlığı

Uygulamalar

Tepe püs.Çiçek.Gün

(gün)

Bin tane ağırlığı

(g)

K. Gübre

Uygulanmış

K. Gübre

Uygulanmamış

Ort. K. Gübre

Uygulanmış

K. Gübre

Uygulanmamış

Ort.

SDE 75,00 80,00 77,50

A

328,82 275,65 302,23

YGE 72,33 72,67 72,50

B

360,23 351,90 356,07

DE 73,33 75,33 74,33

AB

335,65 261,23 298,44

RE 71,00 72,67 71,83

B

353,43 351,80 352,62

GE 71,00 73,00 72,00

B

359,03 357,77 358,40

Ort. 72.53 B 74,73 A 347,43 319,67

V. K. (%) 2,09 9,29

EGF0.05

Gübre

EGF0.05

Ekim

Yöntemi

EGF0.05 İnt.

2,62* 3,40* Ö.D.

Ö.D. Ö.D. Ö.D.

Verim: Doğrudan ekimlerde aşırı yabancı ot gelişimi ve yine doğrudan ekimlerde meydana gelen çıkış

problemi nedeniyle mısırda verim parametresi değerlendirilmemiştir.

Tablo-6 Mısırda Koçan Sayısı ve Koçan Püskülü Gün Sayısı:

Uygulamalar

Mısırda Koçan Sayısı (adet) Koçan Püskülü Gün Sayısı (gün)

K. Gübre

Uygulanmış

K. Gübre

Uygulanmamış

Ort. K. Gübre

Uygulanmış

K. Gübre

Uygulanmamış

Ort.

SDE 1,00 1,05 1,03 B 81,00 87,00 84,00 A

YGE 1,00 0,97 1,00 C 78,33 81,46 79,50

BC

DE 1,13 1,05 1,08 A 79,33 81,33 80,33 B

RE 1,03 1,07 1,05 B 77,33 79,83 78,40

BC

GE 1,03 1,03 1,03 B 77,00 79,00 78,00 C

Ort. 1,03 1,04 78,60 B 82,08 A

V. K. (%)

EGF0.05

Gübre

EGF0.05

Ekim

Yöntemi

EGF0.05 İnt.

3,88 Ö.D. 0,02** Ö.D.

1,68

2,57* 3,09** Ö.D.

Tablo-7 Mısırda Toprağın Penetrasyon Direnci:

Uygula

malar

0-10 cm 10-20 cm 20-30 cm

K. G.

Uygula

nmış

K. G.

Uygulan

mamış

Ort. K. G.

Uygula

nmış

K. G.

Uygulan

mamış

Ort. K. G.

Uygula

nmış

K. G.

Uygulan

mamış

Ort.

SDE 1190,00 1183,33 1186

,67

1266,67 1188,33 1227

,50

1383,33 1478,33 1430

,83

BC C BC

YGE 1455,00 1331,67 1393

,33 A

1503,33 1258,61 1428

,00

AB

1581,67 1476,67 1529

,17

AB

DE 1098,33 1095,00 1096

,67

C

1233,33 1195,00 1214

,17

C

1355,00 1398,33 1376

,67

C

RE 1116,67 1188,33 1152

,50

BC

1221,67 1321,67 1271

,67

BC

1521,67 1433,33 1477

,50

A-C

GE 1270,00 1378,33 1324

,17

AB

1363,89 1511,67 1420

,00 A

1526,67 1566,67 1546

,67 A

Ort. 1226 1235,33 1302,86 1305,71 1473,67 1470,67

V. K.

(%)

EGF0.0

5 Gübre

EGF0.0

5 Ekim

Yöntemi

EGF0.0

5 İnt.

15,98

Ö.D.

182,75*

Ö.D.

10,02

Ö.D.

113,27**

Ö.D.

12,53

Ö.D.

106,21*

Ö.D.

Tablo-8 Mısır Ekimi Sırasında Toprak Sıcaklığı (0C)

Uygulamalar

Toprak Sıcaklığı

K. Gübre Uygulanmış K. Gübre

Uygulanmamış

Ort.

SDE 24,90 26,05 25,47

YGE 24,68 25,88 25,28

DE 25,18 24,34 24,99

RE 24,97 25,03 25,00

GE 24,80 25,15 24,97

Ort. 24,90 25,41

V. K. (%)

EGF0.05 Gübre

EGF0.05 Ekim

Yöntemi

EGF0.05 İnt.

2,58

Ö.D.

Ö.D.

Ö.D.

Tablo-9 Mısır Ekimi Öncesi Tarlada Yeşil Gübre Miktarı (g/m2):

Uygulamalar

Yeşil Gübre Miktarı (g/m2)


Uygulanmamış

Ort.

SDE 423,55 609,53 512,33 A

YGE 450,39 634,22 538,38 A

DE 636,13 568,14 629,31 A

RE 443,67 422,28 404,54 A

GE 0,00 0,00 0,00 B

Ort. 299,50 340,45

V. K. (%)

EGF0.05 Gübre

EGF0.05 Ekim

Yöntemi

EGF0.05 İnt.

10,46

Ö.D.

21,16**

Ö.D.

PAMUK:

Tablo-10 Pamukta Çıkış Oranı ve Bitki Boyu

Uygulamalar

Çıkış Oranı

(%)

Bitki Boyu

(cm)

K. Gübre

Uygulanmış

K. Gübre

Uygulanmamış

Ort. K. Gübre

Uygulanmış

K. Gübre

Uygulanmamış

Ort.

SDE 80,00 78,33 79,17 86,53 54,70 70,62

BC

YGE 90,67 89,33 90,00 88,73 79,67 84,20 A

DE 74,00 71,67 72,83 82,73 53,40 68,07

C

RE 93,33 83,33 88,33 87,60 70,90 79,25

A-C

GE 81,00 81,67 81,33 95,80 70,90 83,35

AB

Ort. 83,80 80,86 88,28 A 65,91 B

V. K. (%)

EGF0.05

Gübre

EGF0.05

Ekim

Yöntemi

EGF0.05 İnt.

9,43 Ö.D. Ö.D. Ö.D.

9,52 30,74* 12.69* Ö.D.

Tablo-11 Pamukta Odun Dalı Sayısı ve Meyve Dalı Sayısı

Uygulamalar

Odun Dalı Sayısı

(Adet/bitki)

Meyve Dalı Sayısı

(Adet/bitki)

K. Gübre

Uygulanmış

K. Gübre

Uygulanmamış

Ort. K. Gübre

Uygulanmış

K. Gübre

Uygulanmamış

Ort.

SDE 1,97 0,90 1,43 B 12,50 8,27 10,38 B

YGE 3,43 3,67 3,55 A 13,10 12,30 12,70 A

DE 1,33 0,97 1,15 B 11,90 8,17 10,03 B

RE 3,33 3,00 3,17 A 12,97 11,80 12,38 A

GE 4,33 3,63 3,98 A 13,63 12,03 12,83 A

Ort. 2,88 2,43 12,82 10,51

V. K. (%)

EGF0.05

Gübre

EGF0.05

Ekim

Yöntemi

EGF0.05 İnt.

23,39 Ö.D. 0,92** Ö.D.

9,94

Ö.D.

1,61**

Ö.D.

Tablo-12 Pamukta Koza Sayısı ve İlk Meyve Dalı Boğum Sayısı

Uygulamalar

Koza Sayısı (adet/bitki) İlk Meyve Dalı Boğum Sayısı

(adet/bitki)

K. Gübre

Uygulanmış

K. Gübre

Uygulanmamış

Ort. K. Gübre

Uygulanmış

K. Gübre

Uygulanmamış

Ort.

SDE 19,67 5,63 12,65

BC

3,83 4,43 4,13 A

YGE 25,10 20,70 22,90

AB

3,23 2,67 2,95 B

DE 14,00 6,10 10,05 C 4,13 4,27 4,20 A

RE 25,00 15,50 20,25

AC

3,63 2,60 3,12 B

GE 33,90 19,93 26,92 A 3,03 2,67 2,85 B

Ort. 23,53 13,57 3,57 3,32

V. K. (%)

EGF0.05

Gübre

EGF0.05

Ekim

Yöntemi

25,66 Ö.D. 10,46* Ö.D.

16,23

Ö.D.

0,59**

Ö.D.

EGF0.05 İnt.

Tablo-13 Pamukta SPAD Değeri (Çiçeklenme Sonrası) ve Çırçır Randımanı

Uygulamalar

SPAD Değeri

(%)

Çırçır Randımanı

(%)

K. Gübre

Uygulanmış

K. Gübre

Uygulanmamış

Ort. K. Gübre

Uygulanmış

K. Gübre

Uygulanmamış

Ort.

SDE 36,87 35,80 36,33 35,53 40,11 37,82

YGE 38,03 37,50 37,77 37,00 38,40 37,70

DE 35,73 32,53 34,13 36,77 38,21 37,49

RE 35,87 35,83 35,85 36,58 39,16 37,87

GE 38,43 34,73 36,58 36,82 39,63 38,23

Ort. 36,98 35,28 36,54 B 39,10 A

V. K. (%)

EGF0.05

Gübre

EGF0.05

Ekim

Yöntemi

EGF0.05 İnt.

6,00 Ö.D. Ö.D. Ö.D.

5,34

1,03**

Ö.D.

Ö.D.

Verim: Ekimin yağışlardan dolayı geç yapılmış olması ve sonbahar soğuklarının erken gelmesinden

dolayı, hasat döneminde bazı kozalar açmamıştır ve buda verim sonuçlarını etkilemiştir. Yapılan

istatistiksel analizde %34 ‘lük varyasyon katsayısı bulunduğundan verim parametresi

değerlendirilmemiştir.

Tablo-14 Pamukta Toprağın Penetrasyon Direnci (kPa)

Uygula

malar

0-10 cm 10-20 cm 20-30 cm

K. G.

Uygul

anmış

K. G.

Uygula

nmamı

ş

Ort. K. G.

Uygulan

mış

K. G.

Uygulan

mamış

Ort. K. G.

Uygula

nmış

K. G.

Uygula

nmamı

ş

Ort.

SDE 1233,33

1270,00

1251,67 A

1375,00 1336,66 1355,83 AB

1405,00 1386,66

1395,83

YGE 1286,66

1525,00

1405,83 A

1481,66 1554,79 1485,00 A

1538,33 1648,33

1593,33

DE 861,66 986,66 924,17 B

1103,33 1136,66 1120,00 B

1253,33 1398,33

1325,83

RE 1031,66

1293,33

1162,50 AB

1270,00 1336,66 1303,33 C

1481,66 1436,66

1459,17

GE 1286,66

1453,33

1370,00 A

1431,66 1610,00 1520,83 A

1460,00 1660,00

1560,00

Ort. 1140,00

1305,67

1251,67 1332,33 1374,29 1427,67 1506,00

V. K.

(%)

EGF0.

05

Gübre

EGF0.

05

Ekim

Yönte

mi

EGF0.

05 İnt.

10,44 Ö.D. 256,26** Ö.D.

7,65 Ö.D. 199,91** Ö.D.

8,12 Ö.D. Ö.D. Ö.D.

Tablo-15 Pamuk Ekimi Öncesi Tarlada Yeşil Gübre Miktarı (g/m2)

Uygulamalar

Yeşil Gübre Miktarı (g/m2)


Uygulanmamış

Ort.

SDE 338,93 442,59 389,03 B

YGE 720,35 509,87 610,58 A

DE 531,27 399,13 462,84 AB

RE 321,72 385,87 353,07 B

GE 0,00 0,00 0,00 C

Ort. 298,89 278,54

V. K. (%)

EGF0.05 Gübre

EGF0.05 Ekim

Yöntemi

EGF0.05 İnt.

17,79

Ö.D.

16,56**

Ö.D.

Tablo-16 Pamukta Toprak Sıcaklığı (0C)

Uygulamalar

Toprak Sıcaklığı


Uygulanmamış

Ort.

SDE 24,08 B-D 24,48 A-C 24,28

YGE 24,42 A-C 23,65 D 24,03

DE 24,98 A 24,22 B-D 24,82

RE 24,52 AB 23,92 C-D 24,22

GE 24,10 B-D 24,10 B-D 24,10

Ort. 24,42 24,11

V. K. (%)

EGF0.05 Gübre

EGF0.05 Ekim

Yöntemi

EGF0.05 İnt.

1,23

Ö.D.

Ö.D.

0,56*

Denemenin 2010-2011 sonuçlarına göre; Doğrudan ekimlerdeki aşırı yabancı ot gelişimi ve çıkış problemi nedeniyle mısırda verim

parametresi değerlendirilmemiştir. Mısır bitkisinde çıkış oranı doğrudan ekimlerde diğer uygulamalara göre daha düşük

bulunmuştur. Mısır bitkisinde parsellerde ölçülen toprağın penetrasyon direnci (kPa) 0-10, 10-20 ve 20-30

cm derinliklerin her üçünde de doğrudan ekimde (DE) daha düşük bulunmuştur. Pamukta; İlkbahar yağışlarının uzun sürmesi dolayısıyla ekimin gecikmesi, pamukta kozaların yaklaşık

yarısının açmamasına neden olmuştur. Bu nedenle verim parametresi değerlendirilmemiştir. Bitki boyu YGE konusunda daha yüksek bulunmuştur. Meyve dalı sayısı, odun dalı sayısı, bitki boyu ve koza sayısı doğrudan ekim konularında daha

düşük bulunurken, ilk meyve dalı boğum sayısı daha yüksek bulunmuştur. Pamuk parsellerinde ölçülen toprağın penetrasyon direnci (kPa), 0-10 ve 10-20 cm toprak

derinliklerinde doğrudan ekimde (DE) daha düşük bulunmuş olup, 20-30 cm toprak derinliğinde konular arasında istatistiksel olarak fark bulunmamıştır. 7.2.2.Dönem Başarı Durumu: Dönem çalışmaları proje takvimine uygun olarak gerçekleştirilmiştir. 7.3.Yapılan ve Yapılması Gereken Ara Yayınlar: Gelişme raporu hazırlanmıştır. 7.4.Darboğazlar:İlkbahar yağışları ekimde geç kalınmasına neden olurken, erken gelen sonbahar soğukları pamukta kozaların açmamasına neden olmuştur. 8.Projede Önerilen Değişiklikler: 8.1.Materyal ve Metot: 8.2.Proje Faaliyet Takvimi:- 8.3.Personel: Proje lideri Dr. Songül GÜRSOY’un üniversiteye geçmesi sebebiyle Betül KOLAY’ın proje lideri olarak görevlendirilmesi, Songül GÜRSOY’un danışman olarak projede görevlendirilmesi, 8.4.Bütçe:- 9.Proje Harcamaları: 9.1.Bütçe Harcamaları Özeti: 2010:15000 TL,2011:10000TL, 2012:12000 TL 10.Proje Sorumluları: Kuruluş Amiri:Şevket TEKİN Proje Lideri:Betül KOLAY Tarih:

1.Projenin Adı: Farklı Ekim Zamanları, Toprak İşleme Yöntemleri ve Herbisitlerin Mercimekte, Yabancı Otlara, Verim ve Verim Unsurlarına Etkisi 2.Projenin Numarası: - 3.Proje Yürütücüsü Kuruluş: GAP Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi Müdürlüğü 4.Projenin İlgili Olduğu Daire Başkanlığı (Tagem tarafından):Tarla Bitkileri Araştırmaları Dairesi Başkanlığı 5.Projenin İlgili Olduğu AP: Ülkesel Mercimek Yetiştirme Tekniği Araştırmaları 6.Raporun İlgili Olduğu Dönem: 01.10.2010-31.12.2011

7.Gelişme Raporu: 7.1.Proje Hedeflerinin Gerçekleşme Durumu: Proje hedefleri gerçekleştirilmiştir. 7.2.Başlıca Faaliyetlerin Gerçekleşme Durumu: Proje faaliyetleri uygun şekilde gerçekleştirilmiştir. 7.2.1.Dönem Bulguları: Mercimek ve benzer ürün türlerinde uygulanan geleneksel ekim yöntemlerinde yabancı otlar ve mücadele yöntemlerine yönelik yapılmış bazı çalışmalar olmasına rağmen, korumalı toprak işleme yöntemlerinde yeterli çalışma bulunmamaktadır. Toprak işleme ve tohum yatağı hazırlama yöntemleri; iklim ve toprak koşulları ile bitki çeşidine bağlıdır. Bu nedenle; iklimi ve toprak yapısı farklı özellikleri gösteren Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki tarım koşulları, farklı uygulamaların yapılmasını zorunlu kılmaktadır. Korumalı ve doğrudan ekim yöntemlerinin uygulanmasındaki karşılaşılan sorunların çözümüne yönelik yeterli çalışma olmamasından dolayı, bu çalışmaya ihtiyaç duyulmuştur.

Korumalı toprak işleme ve doğrudan ekim yöntemlerinin uygulandığı mercimek tarımında verim kaybının önlenmesi için mutlaka etkili bir yabancı ot kontrolünün yapılması gerekmektedir. Buğday gibi mercimek de dar sıralara ekildiği için mekanik mücadelesi pek mümkün değildir. Gelişmekte olan ülkelerde yabancı otlar genellikle elle yolunmaktadır. Ancak yabancı otların elle yolunması fazla miktarda işgücü ve emek gerektirdiğinden ekonomik olmamaktadır. Bu nedenle, geniş alanlarda yapılan mercimek tarımında ekonomik ve etkili yabancı ot kontrolü için kimyasal mücadeleye ihtiyaç duyulmaktadır. Mercimek tarımında hem dar yapraklı hem de geniş yapraklı yabancı otlarla mücadelede kullanılmak üzere ruhsatlandırılmış kimyasal ilaçlar bulunmaktadır. Bu kimyasal ilaçlar, ekim öncesi, çıkış öncesi ve çıkış sonrası kullanılmaktadır. Kimyasal ilaçların etkili olabilmesi için uygun zamanda kullanılması gerekmektedir. Ayrıca bölgenin iklim koşulları da kimyasal ilaçların etkinliğinde önemli derecede rol oynamaktadır. Aynı zamanda, mercimek tarımında uygulanan ekim zamanı ve toprak yüzeyindeki anız durumu da yabancı ot yoğunluğu üzerinde oldukça önemli faktörlerdir. Bu nedenlerden dolayı bu çalışmada, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yağışa dayalı mercimek tarımında, buğday hasadından sonra geleneksel, azaltılmış toprak işlemeli ve doğrudan ekim yöntemlerinde yabancı ot ilaç uygulamalarının yabancı ot yoğunluğu, ürün verimi ve verim unsurları üzerine etkisi araştırılacaktır. Uygulanan yöntemlerin toprağın fiziksel, kimyasal özellikleri üzerine olan etkileri belirlenmeye çalışılacak ve ekonomik yönden karşılaştırılarak, belirlenecek en uygun yöntem üreticiye aktarılacaktır. Metot

Çalışma, 2009–2012 yılları arasında GAP Uluslar arası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi Müdürlüğü’nün deneme alanlarında yürütülecek şekilde planlanmıştır. Denemelerde, bitkisel materyal olarak Müdürlüğümüz tarafından tescil edilen Fırat-87 Mercimek, ön bitki olarak Aydın-93 buğday çeşidi kullanılmıştır.

Çalışma, erken ve geç ekim olmak üzere iki farklı deneme şeklinde, tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre 4 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Ana Parselleri, toprak işleme yöntemleri -Kulaklı Pulluk + Kültüvatör + Ekim (Geleneksel ekim) -Kültivatör + Ekim (Azaltılmış toprak işlemeli ekim) -Doğrudan ekim (Toprak işlemesiz ekim) Alt Parselleri ise Yabancı Ot İlaç uygulamaları, -Ekim Sonrası-Çıkış öncesi (Geniş yapraklı yabancı ot ilaçlaması) -Çıkış sonrası (Dar yapraklı yabancı ot ilaçlaması) -Ekim Sonrası-Çıkış Öncesi (Geniş yapraklı yabancı ot ilaçlaması) + Çıkış sonrası (Dar yapraklı yabancı ot ilaçlaması) -Yabancı Otlu Parsel (İlaç kullanılmayacak) -Yabancı Otsuz Parsel (Yabancı otlar elle yolunarak temizlenecek)

Kullanılan yabancı ot ilaçları: 1.Ekim sonrası – Çıkış öncesi (Geniş yapraklılara karşı) Prometryne (250 ml/da) 2. Çıkış sonrası (Dar yapraklılara karşı) Haloxyfop (R) methyl ester (45 ml/da)

15 Haziran 2010 tarihinde HG-240 biçer döveri ile hasat edilen alandaki buğday anızı tırmık ile toplanmış, 30 Haziran 2010 tarihinde ise geleneksel ekim parsellerinde pullukla toprak işleme yapılmıştır.

Ekim makinası, m2’ye 300 bitki gelecek şekilde ayarlanmıştır. Ekim ile birlikte 3 kg/da N, 6

kg/da P2O5 oranında kimyasal gübre uygulanmıştır. Denemede ekim işlemleri, erken ekim parsellerinde (sonbahar yağışları öncesi ekim) 07 Ekim 2010, geç ekim parsellerinde (sonbahar yağışları sonrası ekim) ise 25 Kasım 2010 tarihinde gerçekleştirilmiştir.

Erken dönemde mercimekte sitona (mercimek hortumlu böceği) zararı olmuştur. Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma İstasyonunda görevli teknik personel tarafından zararlı tespit edilmiş ve bu zararlıya karşı kimyasal mücadele yapılmıştır. Bu zararlı mercimeklerde erken dönemde gelişme geriliğine neden olmuştur. Ayrıca anıza ekim parsellerinde daha fazla olmak üzere tarla faresi zararı görülmüştür. Araştırma Bulguları ve Tartışma

Deneme erken ekim ve geç ekim olarak ayrı ayrı değerlendirilmiştir. ERKEN EKİM 1-Bitki Boyu:

Tablo 1:Bitki Boyu

Uygulamalar P+K+E K+E DE Ort.

Çıkış Öncesi 28,70 D-E 33,63 AB 33,27 A-C 31,86

Çıkış Sonrası 31,25 B-D 31,00 B-E 29,37 DE 30,54

Çıkış Öncesi+ Çıkış

Sonrası

32,65 A-C 30,90 B-E 30,20 C-E 31,25

Otlu Parsel 35,60 A 33,93 AB 33,95 A-B 34,49

Otsuz Parsel 30,45 C-E 32,80 A-C 28,10 E 30,45

Ort. 31,73 32,45 30,98

D.K. 6,68 EGF(int.):3,09**

2- İlk Bakla Yüksekliği (cm) :

Tablo 2:İlk Bakla Yüksekliği (cm)


Çıkış Öncesi 7,78 D 9,00 CD 10,53 AB 9,10

Çıkış Sonrası 9,68 BC 11,13 AB 9,93 BC 10,10


Sonrası

8,80 CD 9,95 BC 8,63 CD 9,13

Otlu Parsel 11,48 A 9,63 AD 8,98 CD 9,86

Otsuz Parsel 10,77 AB 9,55 BC 7,73 D 9,17

Ort. 9,61 9,61 9,15

D.K. 9.84 EGF(int.):1,37**

3- Bitkide Dal Sayısı :

Tablo 3: Bitkide Dal Sayısı


Çıkış Öncesi 2,33 DE 3,07 AB 2,73

A-D

2,71

Çıkış Sonrası 2,70 B-D 3,08 AB 2,93 A-C 2,90


Sonrası

3,25 A 2,78 A-D 2,40 C-E 2,81

Otlu Parsel 2,05 E 2,28 DE 2,55 B-E 2,29

Otsuz Parsel 2,37 DE 2,95 AB 2,72 A-D 2,68

Ort. 2,53 2,82 2,66

D.K. 13,85 EGF(int.):0,53*

4- Bitkide Tane Ağırlığı:

Tablo 4: Bitkide Tane Ağırlığı


Çıkış Öncesi 0,71 E-G 1,75 A 1,10 C-E 1,19 A

Çıkış Sonrası 1,68 A 0,92 C-F 1,16 B-D 1,25 A


Sonrası

1,36 C 1,59 AB 0,71 E-G 1,22 A

Otlu Parsel 0,65 F-H 0,50 F-I 0,81 D-G 0,65 B

Otsuz Parsel 0,20 H-I 0,46 G-I 0,18 I 0,28 B

Ort. 0,91 1,04 0,79

D.K. 32,96 EGF(uyg.):0,43 ** EGF(int.):0,43**

5- : Bin Tane Ağırlığı (g):

Tablo 5: Bin Tane Ağırlığı (g)


Çıkış Öncesi 36,17 36,67 36,11 36,32

Çıkış Sonrası 37,78 33,85 36,67 36,43


Sonrası

35,83 33,75 35,73 34,90

Otlu Parsel 37,27 35,82 36,08 36,45

Otsuz Parsel 35,49 37,13 35,00 35,87

Ort. 36,54 35,60 35,84

D.K. 4,61

6- : Verim (kg/da): Sonbahar yağışları öncesi ekim konusunda; ekim sonrası meydana gelen yağışlar neticesinde

bitki çıkışları olmuş, fakat çıkışlardan sonra uzun süre yağış olmadığından dolayı çıkış yapan bitkilerin çoğu susuzluktan dolayı kurumuştur. Bu nedenle bu denemeye ait verim parametresinde değişim katsayısı değeri yüksek çıktığından değerlendirilmemiştir.

7- Yabancı Ot Kuru Biyomas Ağırlığı (g/m2):

Tablo 6: Yabancı Ot Kuru Biyomas Ağırlığı (g/m2)*


Çıkış Öncesi 322,24 193,10 265,78 257,60 B

Çıkış Sonrası 174,27 397,34 223,78 257,00 B


Sonrası

225,89 350,64 215,23 260,56 B

Otlu Parsel 447,03 484,53 505,19 478,61 A

Otsuz Parsel 0 0 0 0 C

Ort. 182,42 223,65 188,33

D.K. 24,03

* Karekök transformasyonu uygulanmıştır.

8- Yabancı Ot Yaş Biyomas Ağırlığı (g/m2): Tablo 7: Yabancı Ot Yaş Biyomas Ağırlığı (g/m2)*


Çıkış Öncesi 1131,56 915,67 1033,89 1025,13 B

Çıkış Sonrası 832,62 1773,97 1553,84 1354,06 AB


Sonrası

972,48 1572,12 1099,24 1201,53 B

Otlu Parsel 1901,17 1981,14 2136,33 2005,03 A

Otsuz Parsel 0 0 0 0 C

Ort. 756,12 982,77 913,92

D.K. 25,33

* Karekök transformasyonu uygulanmıştır. GEÇ EKİM

1-Bitki Boyu: Tablo 8:Bitki Boyu


Çıkış Öncesi 34,55 37,48 32,25 33,18

Çıkış Sonrası 35,60 42,17 32,70 34,69


Sonrası

35,28 35,55 32,62 34,48

Otlu Parsel 36,75 39,13 36,10 37,33

Otsuz Parsel 37,63 38,28 36,15 37,35

Ort. 35,96 36,95 33,70

D.K. 8.20

2- İlk Bakla Yüksekliği (cm) :

Tablo 9:İlk Bakla Yüksekliği (cm)


Çıkış Öncesi 12,15 10,95 10,28 11,13 B

Çıkış Sonrası 12,65 12,59 10,88 11,93 AB


Sonrası

12,58 11,00 10,13 11,23 B

Otlu Parsel 13,75 14,00 11,78 13,18 A

Otsuz Parsel 13,55 14,55 11,90 13,33 A

Ort. 12,93 A 12,61 A 10,99 B

D.K. 11,75 EGF(T.İ.):1,31 EGF(UYG.):1,75

3- Bitkide Dal Sayısı :

Tablo 10: Bitkide Dal Sayısı


Çıkış Öncesi 2,85 3,00 3,18 2,98

Çıkış Sonrası 2,73 3,10 2,74 2,85


Sonrası

2,90 3,15 2,93 2,99

Otlu Parsel 2,68 3,20 3,00 2,96

Otsuz Parsel 2,68 3,00 3,30 3,10

Ort. 2,76 3,15 3,04

D.K. 10,77

4- Bitkide Tane Ağırlığı:

Tablo 11: Bitkide Tane Ağırlığı


Çıkış Öncesi 1,00 1,13 0,85 0,90

Çıkış Sonrası 0,90 0,92 1,16 1,00


Sonrası

0,70 0,95 0,89 0,85

Otlu Parsel 0,61 0,43 0,53 0,52

Otsuz Parsel 0,59 0,76 0,37 0,57

Ort. 0,76 0,78 0,74

D.K. 26,31

5- : Bin Tane Ağırlığı (g):

Tablo 12: Bin Tane Ağırlığı (g)


Çıkış Öncesi 32,19 31,56 30,81 31,52

Çıkış Sonrası 31,25 31,88 29,69 30,94


Sonrası

30,94 32,19 30,25 31,13

Otlu Parsel 27,63 29,56 30,94 29,38

Otsuz Parsel 32,31 31,25 33,31 32,29

Ort. 30,86 31,28 31,00

D.K. 7,92

6- : Verim (kg/da):

Tablo 13: Tane Verimi (kg/da)


Çıkış Öncesi 86,25 A 75,76 A 24,95 C 62,40 A

Çıkış Sonrası 81,09 A 76,68 A 35,79 C 62,76 A


Sonrası

77,17 A 79,27 A 36,96 BC 64,46 A

Otlu Parsel 74,63 A 60,77 AB 36,28 BC 52,22 A

Otsuz Parsel 24,50 C 36,78 BC 23,06 C 28,11 B

Ort. 64,56 A 65,42 A 32,13 B

D.K. 27,06 EGF(T.İ..):20,63 ** EGF(UYG.):28,86** EGF(int.): 26,20 *

7- Yabancı Ot Kuru Biyomas Ağırlığı (g/m2):

Tablo 14: Yabancı Ot Kuru Biyomas Ağırlığı (g/m2)*


Çıkış Öncesi 131,07 183,12 380,57 219,92 A

Çıkış Sonrası 162,51 158,56 326,96 209,50 A


Sonrası

89,86 137,25 188,41 135,49 A

Otlu Parsel 257,81 158,08 155,07 176,09 A

Otsuz Parsel 0,04 0,04 0,04 0 B

Ort. 99,76 102,49 156,31

D.K. 27,86

* Karekök transformasyonu uygulanmıştır.

8- Yabancı Ot Yaş Biyomas Ağırlığı (g/m2): Tablo 15: Yabancı Ot Yaş Biyomas Ağırlığı (g/m2)*


Çıkış Öncesi 463,14 709,76 1087,40 731,48 A

Çıkış Sonrası 282,62 621,60 990,20 595,54 A


Sonrası

391,38 598,01 665,20 544,90 A

Otlu Parsel 983,70 722,69 1270,84 826,54 A

Otsuz Parsel 0 0 0 0 B

Ort. 321,75 425,33 548,61

D.K. 31,83

* Karekök transformasyonu uygulanmıştır. Tablo 16. Mercimek deneme alanında sorun olan yabancı ot türlerinin familyalara göre sayısı

FAMİLYA TÜR SAYISI FAMİLYA TÜR SAYISI

MONOCOTYLEDONEAE Lamiaceae 1

Poaceae 3 Legumınosae 3

DICOTYLEDONEAE Malvaceae 1

Apiaceae (Umbelliferae) 3 Papaveraceae 2

Asteraceae (Compositae) 8 Polygonaceae 1

Brassicaceae (Cruciferae) 4 Prımulaceae 1

Campanulaceae 1 Ranunculaceae 2

Caryophyllaceae 1 Rubiaceae 1

Convolvulaceae 2 Scrophularıaceae 1

Euphorbiaceae 1

Toplam 23 13

Genel Toplam 36

Tablo 17. Mercimek deneme alanında sorun olan yabancı ot türleri

FAMİLYALARINA GÖRE YABANCI OT TÜRLERİ

Fam: APIACEAE (Umbelliferae) Fam: LAMIACEAE

Coriandrum sativum L. (Kişniş) Lamium amplexicaule L. (Ballıbaba)

Turgenia latifolia (L.) Hoffm. (Küçük Pıtrak) Fam:LEGUMINOSAE

Daucus carota L. (yabani havuç) Lathyrus aphaca L. (yabani mürdümük)

Fam: ASTERACEAE (Compositae) Trifolium repens L. (ak üçgül)

Anthemis sp. (papatya) Vicia narbonensis L. (koca fiğ)

Centaurea solsitialis L. (Güneş dikeni) Fam:MALVACEAE

Cichorium intybus L. (Karahindiba) Malva sp. (ebegümeci)

Lactuca serriole L. (Dikenli eşek marulu) Fam: PAPAVERACEAE

Senecio vernalis Waldst. And Kit. (Kanarya otu) Papaver sp. (Gelincik)

Tragopogon sp. (Tekesakalı) Fumaria asepale Boiss. (beyaz çiçekli şahtere)

Xanthium strumarium L. (Domuz pıtrağı) Fam: POACEAE

Crepis alpina L. (pis kokulu hindiba) Phalaris spp. (Kuşyemi)

Fam: BRASSICACEAE (Cruciferae) Avena sterilis L. (yabani yulaf)

Myagrum perfoliatum L. (Gönül hardalı) Lolium perenne L. (çim)

Sinapis arvensis L. (Yabani hardal) Fam: POLYGONACEAE

Neslia apiculata Fisch. (trakya hardalı) Polygonum aviculare L. (Madımak)

Sisymbrium sp. (süpürge otu) Fam:PRIMULACEAE

Fam:CAMPANULACEAE Anagallis arvensis L. (tarla farekulağı)

Campanula sp. (çançiceği) Fam: RANUNCULACEAE

Fam: CARYOPHYLLACEAE Consolida axilliflora (DC.) Schröd. (Bodur

hazeran)

Vaccaria pyramidata Medik. (Arap baklası) Ranunculus arvensis L. (Düğün çiçeği)

Fam: CONVOLVULACEAE Fam: RUBIACEAE

Convolvulus arvensis L. (Tarla sarmaşığı) Galium tricornutum Dandy. (Boynuzlu yoğurt otu)

Convolvulus galaticus Roston. Ex Choisy (Boz

tarla sarmaşığı)

Fam:SCROPHULARIACEAE

Fam: EUPHORBIACEAE Veronica hederifolia L. (adi yavşan otu)

Euphorbia aleppica L. (Halep sütleğeni)

Denemenin 2010-2011 yılı sonuçlarına göre; Erken ekimde verim parametresi sonbaharda bitki çıkışları sonrası meydana gelen kuraklık nedeniyle değerlendirilememiştir. Geç ekimde ise otların elle toplandığı otsuz parsellerde verim daha düşük çıkmıştır. Bunun nedeni, bu yıl ilkbahar yağışlarının fazla olmasıdır. Otsuz parsellerde yabancı otların alınması sonrasında yüksek oranda yatma meydana gelmiştir. Buda hasatta verim kaybına neden olmuştur. Ayrıca doğrudan ekim parsellerinde verimin daha düşük olduğu görülmüştür. Erken ekimde yabancı otlarda yaş ve kuru ot biyomas ağırlıkları gözlemleri alınmıştır. Fakat mercimeklerin çıkış sonrası meydana gelen yağış yetersizliğinden zarar görmesi sonucu, erken ekimde, Enstitü Araştırma Komitesi yabancı otların yaş ve kuru ot biyomas ağırlıklarının değerlendirilmemesinin uygun olacağı görüşüne varmıştır. Uygulanan yöntemlerin ekonomik yönden karşılaştırılması üçüncü yılının sonunda belirlenecektir. 7.2.2.Dönem Başarı Durumu: Dönem çalışmaları proje takvimine uygun olarak gerçekleştirilmiştir. 7.3.Yapılan ve Yapılması Gereken Ara Yayınlar: Gelişme raporu hazırlanmıştır.

7.4.Darboğazlar: Erken ekim uygulamasında, mercimeklerin çıkışı sonrası yetersiz yağış meydana gelmiştir. Bu nedenle bitkilerin çoğu kurumuştur.

8.Projede Önerilen Değişiklikler:

8.1.Materyal ve Metot:- 8.2.Proje Faaliyet Takvimi:- 8.3.Personel: Proje lideri Songül GÜRSOY’un başka bir Kuruma tayin olması sebebiyle Betül KOLAY’ın proje lideri olarak görevlendirilmesi 8.4.Bütçe:- 9.Proje Harcamaları: 9.1.Bütçe Harcamaları Özeti: 2010:8000 TL, 2011:8000 TL, 2012:9000 TL 10.Proje Sorumluları: Kuruluş Amiri:Şevket TEKİN Proje Lideri:Betül KOLAY Tarih:

Documents

YETİŞTİRME TEKNİĞİ BÖLÜMÜ ARAŞTIRMALARI · Denemede bitkisel materyal olarak Sarıçanak -98 makarnalık ... fazla olması sebebiyle bu yetiútirme sezonunda ilave sulama