Bildiriler – 8. Ulusal Müzik E itimi Sempozyumu, 23–25 Eylül 2009, OMÜ

1

SAMPLE SES TEKNOLOJ N MÜZ K E NDE KULLANILAB RL

r. Gör. Adil Levent YÜKSELSDÜ.GSF. Müzik Bölümü

Günümüzde teknoloji, bireylerin mesleksel ya ant lar na, dolayl veya dolays z olarakyenilikler, kolayl klar ve olumlu katma de erler sunabilmektedir. Özellikle 1990’l y llardansonra ki isel bilgisayar teknolojisine yönelik, sürekli olarak kendisini yenileyen donan m(hardware) ve yaz m (software) üreticileri, rekabetçi küresel ekonomi içerisinde bili imsektörü alan olu turmu tur. Bili im sektörü içerisinde yer alan üretici firmalar, ki iselbilgisayar kullan lar na yönelik, bireyin mesleksel alan ndaki bilgi ve uzmanl k alanlar ,teknoloji dünyas n getirmi oldu u yenilikler ile sentezlemesine f rsat verebilmektedir.Böylelikle teknoloji ürünlerindeki her türlü yeni olu umlar, bireylerde merak etme, tan ma,kullanma ve takip etme güdüsü ile içinde ya ad enformatik ça n gerektirdi i disiplinleraras çal ma alanlar n bir ere i olarak; yeni davran biçimlerini de kendisinde olu turma,bulu turma ve yaratma zorunlulu unu getirmi tir.

Son y llarda müzik teknolojisi alan ndaki h zl de imi ve geli meleri, mevcut müzikitimcisi yeti tirme misyon ve vizyonuna sahip e itim fakülteleri, güzel sanatlar e itimi

bölümü, müzik e itimi anabilim dal lisans programlar çerçevesinde, müzik ö retmeniadaylar na, zorunlu alan dersleri içerisinde kazand rabilecek müzik teknolojileri derslerininbulunmamas dikkat çekmektedir.

itim Fakülteleri; G.S.E.B.-M.E.A.B.D. lisans program 2’nci ve 3’ncü y llar ndatoplam 9 kredi olarak yer alan;

NC YILIII. YARIYIL IV. YARIYIL

KODU DERS N ADI T U K KODU DERS N ADI T U KGK Bilgisayar 1 2 2 3 GK Bilgisayar 2 2 2 3

ÜÇÜNCÜ YILV.YARIYIL

KODU DERS N ADI T U KMB retim Teknolojileri ve

Materyal Tasar2 2 3

Bilgisayar 1, Bilgisayar 2 ile Ö retim Teknolojileri ve Materyal Tasar derslerimüzik ö retmeni adaylar na, bili im teknolojileri altyap n olu turulmas ile GK (genelkültür dersleri) ve MB (ö retmenlik meslek bilgisi) düzeyinde davran lar kazand lmasaç ndan yeterli görülebilir. Ancak, mesleki müzik e itimi kurumlar olan M.E.A.B.D. kendimeslek ya ant lar na yönelik, müzik teknolojisi alan derslerinin bulunmay , müzik

retmeni adaylar na dünyada olup bitmekte olan teknolojik yenilikleri tan ma kültüründenyoksun rakm r.

Müzik ö retmeni adaylar na, bu dersleri (Bilgisayar 1, Bilgisayar 2, Ö retimTeknolojileri ve Materyal Tasar ) içeriklerinde belirlenen amaçlar do rultusundagenellikle di er bölümlerden görevlendirilen ö retim elemanlar yürütmektedir. Bu dersleriniçerikleri ve kredi durumlar a daki tabloda verilmi tir.

www.muzikegitimcileri.net

2

Bilgisayar I (2-2-3)

Bili im teknolojileri, yaz m ve donan m ile ilgili temel kavramlar, genel olarak i letim sistemleri,kelime i lemci programlar , elektronik tablolama programlar , veri sunumu, e itimde nternetkullan , bili im teknolojilerinin sosyal yap üzerindeki etkileri ve e itimdeki yeri, bili im sistemlerigüvenli i ve ilgili etik kavramlar .

Bilgisayar II (2-2-3)

Bilgisayar destekli e itim ile ilgili temel kavramlar, ö eleri, kuramsal temelleri, yararlar verl klar , uygulama yöntemleri, bilgisayar destekli ö retimde kullan lan yayg n formatlar, ders

yaz mlar n de erlendirilmesi ve seçimi, uzaktan e itim uygulamalar , veri taban uygulamalar ,bilgisayar ve internetin çocuklar/gençler üzerindeki olumsuz etkileri ve önlenmesi.

retim Teknolojileri ve Materyal Tasar (2-2-3)

retim Teknolojisi ile ilgili kavramlar, çe itli ö retim teknolojilerinin özellikleri, ö retimteknolojilerinin ö retim sürecindeki yeri ve kullan , okulun ya da s n teknoloji ihtiyaçlar nbelirlenmesi, uygun teknoloji planlamas n yap lmas ve yürütülmesi, ö retim teknolojileri yoluyla ikive üç boyutlu materyaller geli tirilmesi ö retim gereçlerinin geli tirilmesi (çal ma yapraklar , etkinliktasarlama, tepegöz saydamlar , slaytlar, görsel medya (VCD, DVD) gereçleri, bilgisayar temelligereçler), e itim yaz mlar n incelenmesi, çe itli nitelikteki ö retim gereçlerinin de erlendirilmesi,nternet ve uzaktan e itim, görsel tasar m ilkeleri, ö retim materyallerinin etkinlik durumuna ili kin

ara rmalar, Türkiye’de ve dünyada ö retim teknolojilerinin kullan m durumu.

Dolay yla G.S.E.B.-Müzik E itimi Ana Bilim Dallar nda müzik teknolojilerinikullanma yeterli ine sahip ö retim elemanlar , lisans program ndaki alan dersleri boyutunda,müzik teknolojileri içeri ine sahip dersler olmad ndan ötürü, müzik ö retmeni adaylar nabu alandaki deneyimlerini aktarma f rsat genellikle bulamamaktad r. Tüm bunlar n do albir sonucu olarak; mevcut lisans program nda müzik teknolojileri alan derslerininbulunmamas ; bu alanlardaki geli menin, kültürel endüstriyelle menin h z kazand günümüzdünyas nda sanat e itimi alan bireylerin yarat enerjilerinin aç a ç kart lmas , sanatyöntemlerini geli tirilmesi, geleneksel de erlere sahip ç kman n yan s ra geli meye,dönü meye aç k yeni aray lar içine girebilmesi, ülkenin sayg nl na sanat yoluyla katksa lama ve uluslararas sanat arenas nda varl k gösterebilmesi gibi nedenlerden dolay ,önemli bir eksiklik olarak da ifade edilebilmektedir.

Doç. Dr. Süleyman TARMAN’ n Ulusal Müzik E itimi Sempozyumu Bildirisi(26–28 Nisan 2006, Pamukkale Ünv. E t. Fak. Denizli) kapsam nda sunmu oldu u “KENDCD’N KEND N YAP: MÜZ K Ö RETMENLER N KULLANI LI ÇÖZÜMLER”konulu bildirisinde;

“Bugünkü müzik ö retmeni yeti tirme program , adaylar n dört y l süresince birçalg n e itimini ve üç y l süresince de piyano e itimi almalar na olanak sa lamaktad r.Okul çalg lar olarak nitelendirilen çalg lar n her biri ise programda sadece bir dönem yeralmaktad r. Böylece müzik ö retmeni en uzun süre e itimini ald bireysel çalg ile -buradasay lmaya gerekli görülmeyen çe itli bilindik nedenlerle- etkili bir e lik yapamamakta, üç y lboyunca e itimini ald piyanoyu ço u okulda bulamamakta ve daha çok sadece bir dönem

itimini ald okul çalg lar kullanmak zorunda kalmaktad r. Ba ka bir ifadeyleokuldayken en az süreyle ö renilen çalg lar, meslek ya am nda en çok kullan lan çalg larhaline gelmektedir. O zaman müzik ö retmenlerine mezun olurken beraberlerindegötürebilecekleri ve derslerinde bir CD çalar arac yla kullanabilecekleri e lik CD’leriverelim, veremiyorsak da bunlar yapmay ö retelim. Bunlar hem kullan m kolayl , hemmaliyet ve hem de ta nabilirlik aç ndan herkesin eri ilebilece i materyallerdir.”

2006 y nda TARMAN’ n dikkat çekmi oldu u müzik ö retmeni adaylar n üç y lsüresince piyano e itimi almalar na kar n; üç y l boyunca e itimini ald piyanoyu ço uokulda bulamad belirtmi tir. Asl nda bu kötümser tabloyu en iyimser bir tabloya nas l

Bildiriler – 8. Ulusal Müzik E itimi Sempozyumu, 23–25 Eylül 2009, OMÜ

3

dönü türebiliriz sorusunun cevab 2009 y müzik teknolojisinin geldi i bir noktadanverilebilmektedir.

Bu bildiride müzik ö retmenlerinin, halen görev yapmakta olduklar ilkö retimokullar nda e itim müzi i repertuar na e lik yapabilmelerine yönelik bulamad klar tamkuyruklu, istenilen frekans akordunda kullan labilen, akort yap lma ihtiyac bulunmayanYAMAHA C3 konser piyanosuna nas l kavu abilecekleri anlat lmakla yetinilmeyip, stiklâlMar n senfonik orkestra düzenlemesinin sample ( ses perdeleri örneklendirilmi çalgmodellemeleri ) teknolojisi’nin kullan lar na sa lam oldu u imkânlar dahilin de, istenilenmetronomda ve istenilen tonalitede;

Bir adet ki isel bilgisayar (PC/Laptop),Bir adet taray (scanner),Bir adet MIDI kablosu,Bir adet ana kart PCI yuvas na tak labilen dahili veya USB 2.0 veya 1.1 ba lantprotokolü üzerinden çal an harici (externel) ses kart ,Bir adet MIDI ç na sahip 49, 61, 76 veya 88 tu lu keyboard,ki adet pasif veya aktif monitör/hoparlör.

donan mlar ile uyumlu çal abilen müzik yaz mlar üzerinden, müzik teknolojisiaç boyutunda uygulamal sunum biçiminde gerçekle tirilecektir.

HER OKULA TAM KUYRUKLU P YANO KAZANDIRMA LEMBASAMAKLARI

Günümüzde müzik teknolojisi, tam kuyruklu bir piyanoyu ki isel bilgisayarlar noldu u her yere rahatl kla ta yabilmektedir. Ancak bu imkânlar kullanabilmek için, müzikteknolojisi üretici firmalar ’n n ki isel bilgisayar kullan lara yönelik yap land rm olduklardonan m ve yaz mlara sahip olmak gerekmektedir. Bu yaz mlar ve donan mlarkullanabilme yeterli i, çok basit bir anlamda, kelime i lem tabanl Microsoft Office-Wordyaz Q/F klavye, yaz ve taray donan mlar ile bir arada çal rmaya benzemektedir.

Frans z MODARTT firmas , fiziksel ses örneklemeleri ile bu alana yönelik bilgibirikimlerini, sanat ve teknoloji alanlar için multi disipliner çal ma prensibiyle PIANOTEQyaz olu turmu tur. Haz rlam olduklar PIANOTEQ yaz 2008 y nda 2 ödüldekazanm r..

PIANOTEQ yaz ( http://www.pianoteq.com );

letim sistemleri içinde tek ba na çal abildi i gibi, herhangi bir müzik yaziçerisinden VST enstrüman modundan ça larak da kullan labilmektedir. Bu yaz n tamverimli olarak çal abilmesi için bilgisayarlar n ana kart PCI yuvas na tak lan dahili veya USB

www.muzikegitimcileri.net

4

2.0 / USB 1.1/ IEEE 1394 ba lant protokolü üzerinden çal an harici ses kartlar n, ASIO2

(Audio Stream Input/Output) sürücülerine sahip olmas gerekmektedir. ASIO sürücüleri,MIDI tabanl olarak keyboard üzerindeki tu lar ile gönderilen MIDI sinyallerini en dü ükgecikme süreleriyle ça rabilmemize f rsat vermektedir. Dahili veya harici ses kartlar nASIO sürücülerine sahip olmas , ki isel bilgisayarlar n i lemci ve RAM kullan daminimum seviyede tutmas aç ndan faydal olacakt r.

Pianoteq yaz ki isel bilgisayarlar n ana kart üzerinde WDM sürücülerine sahipolan on-board ses kartlar üzerinde de çal labilmesi için, http://www.asio4all.com websayfas ndan ASIO4ALL 2.9 (373 KB=382.756 bayt) sürümü’nün yüklenmesi gerekmektedir.

Ülkemizin bili im dergilerinden olan “Chip Ocak 2001” say n Bilgisayarla Müzikbölümünde Murat AY, sample ( ses perdeleri örneklendirilmi çalg modellemeleri )hakk nda u bilgileri vermi tir:

“Gerçek anlamda profesyonel sample sesler elde etmek oldukça zahmetli bir i tir.Çok hassas ve özel mikrofonlar n kullan lmas ve titiz bir çal mayla, seslerin kaydedilipfiltrelerden geçirildikten sonra, klavye düzeni içinde seslerin tu lara atanmas gerekmektedir.Örne in, bir piyano sesi birkaç Kbyte’l k bir sample’dan, birkaç Gbyte’l k bir sample’a kadarboyutlanarak, çok de ik kalitede sample olu turulabilir. Piyanonun tüm tu lar , her vuru

için ayr ayr birden fazla alt kay ttan olu turulup, tek tek kay tlan rsa, ortaya oldukçagerçekçi ama büyük boyutlu bir sample ses ç kar. E er sadece bir tu un sesi kaydedilir veyaln zca bu ses kullan larak sample olu turulursa, ortaya ç kacak olan ses, az yer kaplayan,ancak tam olarak da piyano sesine benzemeyen bir sample olacakt r. Tamamen sizinkarar za ve zaman za ba olan bu kay t süreci, i in en önemli k sm r ve ne kadar titizyap rsa o derece kaliteli sample sesler elde edersiniz.”

MODARTT firmas ’n n sample tam kuyruklu piyano seslerini PIANOTEQ yaziçerisinde yap land rma mant da, yukar daki metinde anlat lan i leyi s ras na göreolu turulmu tur. Yaz olu turan ekipteki 4 ki inin disiplinler aras çal mas da, iyi birörnek olarak verilebilir.

Günümüz müzik teknolojisi’nin uygulama alanlar ndan olan PIANOTEQ yaz(veya bu yaz ma benzeyen di erleri) sayesinde; ülkemizin ilkö retim, ortaö retim ve yüksek

retim kurumlar n da, tam kuyruklu piyano’nun yoklu unu, eksikli ini veya mevcutpiyanolar n akort bozuklu unu tamamen ortadan kald labilecek potansiyele sahiptir. Kald kigenel müzik e itimcisi olarak görev yapmakta olan müzik ö retmenleri, okullar nda mutlakabulunan bir bilgisayar arac ile yoklu unu ya ad , e itim müzi i da ar na e lik

2 Asio: Dijital ses i lemlerinin dü ük gecikme süreleriyle (low latency) çal abilmesini sa layan protokoldür.

Bildiriler – 8. Ulusal Müzik E itimi Sempozyumu, 23–25 Eylül 2009, OMÜ

5

yapamad piyanoyu, çok daha dü ük maliyetlerde kullanabileceklerdir. Mesleki müzikitimi kurumlar aç ndan hareket edilir ise, duvar piyanolar ’n n ortalama her ö retim y

ba nda akort ile genel bak mlar Devlet Konservatuarlar , A.G.S.L, G.S.F, M.E.A.B.D içinmaliyet unsuru ta maktad r. Bu yaz n akort edilme ihtiyac bulunmad gibi, herhangibir duvar piyanosunun s k kullan mdan dolay olu abilecek genel bir bak ma ihtiyac dayoktur.

PIANOTEQYAZILIMI’NIN DONANIM GEREKS MLER

Bir adet ki isel bilgisayar (PC/Laptop),Bir adet MIDI kablosu,Bir adet ana kart PCI yuvas na tak labilen dahili veya USB 2.0 veya 1.1 ba lantprotokolü üzerinden çal an harici (externel) ses kart ,Bir adet MIDI ç na sahip 49, 61, 76 veya 88 tu lu keyboard,2+1 ses sistemi ( pasif veya aktif monitör/hoparlör ).

1. Ki isel Bilgisayar

2. PCI veya USB Ses Kart

3. MIDI kablosu

www.muzikegitimcileri.net

6

4. MIDI Keyboard 5. Aktif veya pasif 2+1 Hoparlör sistemi

1. Yaz n arayüzü 2. Yaz n audio ve midi ayarlar

3. stenilen frekansta kullanma 4. Midi dosyalar yükleme

5. Kaydedilen veya yüklenen midi dosyas *.wav biçiminde kaydetme

Bildiriler – 8. Ulusal Müzik E itimi Sempozyumu, 23–25 Eylül 2009, OMÜ

7

ST KLAL MAR IMIZIN B LG SAYAR NDEK SENFON ORKESTRASI LECRASI ÜZER NE YAKLA IMLAR

2005 y nda talyan IK Multimedia Production firmas , Çek Cumhuriyeti Miroslavsenfoni orkestras ndaki tüm yayl , nefesli ve vurmal çalg seslerini, Dvorak konser salonundasample olarak örneklendirmi tir. Daha sonra ar iv haline getirilen sample ses kütüphaneleri“Philharmonik MIROSLAV Orchestra&Choir Workstation” Versiyon 1.1 yaz nadönü türülerek, tüm dünyadaki müzik teknolojisi kullan lar na sunulmu tur. Bu yaz m;ki isel bilgisayarda gerekli donan mlar n olmas durumunda, koskoca bir senfoniorkestras ’n n tüm çalg lar , elimizdeki 49, 61, 78 veya 88 tu lu keyboard’un tu larüzerinden, herhangi bir müzik yaz ( Cakewalk Sonar, Cubase v.b.) içinde MIDIprotokolünü kullanarak, istedi imiz her türlü müziksel çalma davran (legato, staccato,deta e, marcato, pizz. V.b.) gerçekle tirmektedir.

Bu teknolojik imkânlar dâhilinde öncelikle stiklâl Mar n orkestra partisyonuMilli Kütüphane Müzik Bölümü’de A4 ka da fotokopi çektirilmi tir. stiklâl Mar n 5sayfal k orkestra partisyonu’nun her bir sayfas , taray dan TIFF format nda elde edildiktensonra, MIDI dosyas na dönü türülmü tür. K sacas ; partisyon içerisindeki partiler, Finaleveya Finale nota yaz m programlar benzerleri içerisinde, nota yazmak yöntemiyleolu turulmam r. Finale nota yaz m program yerine, çok daha küçük boyutlarda çal anSharpEye versiyon 2.68 kullan lm r. Bu yaz n i leyi mant da; program n kendiiçerisinde sunulan taray menüsü, notay tarad ktan sonra, taranan TIFF format ndaki resimdosya türünü, okuyarak kullan n istekleri do rultusunda (metronom de erleri vevelocity); MIDI, NIFF, Music XML dosyalar na dönü türmek ve kay t etmektir. Yaz ntoplam boyutu 3 Megabayt’t r. Bu özelli i sayesinde Gigabayt’l k nota yaz mlar ile rekabetetmektedir. Bu konuya ili kin bir örnek verilecek olursa; mesleki müzik e itimi alan ndabulunan herkes için, ar ivinde bulunan piyano e liklerini, SharpEye yaz i lemlerisonucunda ortaya ç kartt klar MIDI dosyas , PIANOTEQ yaz içerisinden ça rmas(Load midi file) yöntemiyle; kendi sanal piyano e likçilerini yaratabileceklerdir.

stiklâl Mar n sol minör ve mi minör tonunda 2006 y nda icra edilmi dörtde ik versiyonu, T.C, Kültür ve Turizm Bakanl ’n n web sitesinde yay nlanm r.

www.muzikegitimcileri.net

8

stiklâl Mar n mi minör tonunda Cumhurba kanl Senfoni Orkestras taraf ndanicra edilmesi, özellikle sesleri mutasyon dönemindeki genç ses topluluklar n tiz seslerdezorlanmadan söyleyebilmeleri aç ndan sevindirici bir geli medir. Ancak bu ses kayincelendi inde, metronom de erlerinin : 112~114 civar nda olmas ise; toplusöyleme/seslendirme aç ndan, olumsuz bir durumu olu turmu tur. Ayr ca; stiklâlMar n 1938 y nda Türk Spor Kurumu taraf ndan afak Bas mevi taraf ndan bas lanorijinal orkestra partisyonu ve tüm çalg partilerin de metronom de erinin çok net birbiçimde;

: 60 olarak verilmesi, ulusal mar n uluslararas yabanc resmi devlet kar lamatörenlerinde icra eden müzik topluluklar taraf ndan niçin yava icra edilmektedir sorusununcevab vermektedir.

stiklal Mar n ulusal ve uluslar aras çal nda orijinal partisyona nas l ba mloluyor isek, ef partisyonu ve partilerinde bize verilmi olan metronom de erine de sad kkalmal m z? Çok net bir biçimde : 60 olarak belirlenen metronom de erine sad kkal namayacak ise metronom de erini yükseltme yetkisi ve sorumlulu u hangi kurum veyakurumlar da olmaktad r? T.S.K bünyesinde bulunan bandolar z taraf ndan stiklalMar n icras nda metronom de eri : 96 olarak belirlenmesine kar n; genel müzik

itimcileri’nin ortakla a kabul ettikleri metronom de eri nedir?Ulusal mar n hangi metronom de erinde ö retilmesi, söyletilmesi ve

söylenilmesi davran lar n, beraberinde getirdi i çözüme ula amam sorunlar , do al olarakproblem cümlesini de ortaya ç kartmaktad r. Bu problem cümlesi genel müzik e itimcisiyeti tiren kurumlar n bilir ki ili inde veya bilir ki ili inde oldu unu sanmakta olan ancak;bilmez ki ili inde olan akademisyenlerine b rak ld takdirde, zorunlu 8 y ll k ilkö retimsürecinde bulunan ( ulus-devlet modeline sahip üniter devlet yap z içinde ya amakta olantüm Türkiye Cumhuriyeti vatanda lar na ) ulusal mar n hangi metronom de erinde vehangi tonalitede ö retilmesi gerekti i, 2023 y nda Cumhuriyetimizin 100’ üncü y nayakla makta oldu umuz bu sempozyum içerisinde de hâla cevab bulamam ise, sekizincisiu anda yap lmakta olan ve kendisinden öncede yap lm Ulusal Müzik E itimi

Sempozyumlar dü e yaz lm r.

Tüm bu sorunsall k boyutlar na ula z u andan itibaren, müzik teknolojisininbizlere sunmu oldu u imkânlar dâhilinde stiklâl Mar n senfonik altyap e li ini ilgilitüm birimlere, internet arac ile müzik ö retmenlerimize ula rabilmemiz için, sizlere uanda dinletilmekte ve gösterilmekte olan eklinden hareket ederek, ülkemizin müzik e itimicamias na kazand rabilmekten dolay mutluluk duymaktay m.

Bu bildiri Konfüçyus’un;

“ Söyle bana, unutay m. Göster bana, hat rlayay m. B rak ben yapay m, o zamanakl mda kal r.” görü ünden ivmelenerek hayata geçirilmi tir.