138
Luku 1:1 1 Luku 1:8-9 Yisasife Kanale Ke Luku Kaemalenea Ke. Lukua Tiofilasina kaeno aminea avona. 1 Tiofilasiga ala kava kanomoga mukia vayamoya Yisas- ima tagai amunopi humainea yana ago kaemalenae. 2 Yisasi kema hamanepaiya vayamoya ehe kanale aepa heya ani yana ageteya tamahapaimainae. 3-4 Mukiama kahapaiya kemona aepaa kelamake ke havisa-nafe nagaya kanaleya huna havilama huna havilinoafe fatago huna kaena kamigahue huna nehue. Yonina ategahie huno humaine. 5 Nagi Yutia kotega ala kava kanomo agia Helotie kava yagaino mainea kanafina nago kanomo agia Sekalaiyae mono note kava kano maineanagino Apaisa nofi kano mai-geno aamoa Eloni nofi vayapiti falote humaineane. Ani amo agia Ilisapetie. 6 Ani alavelatana Anumaya Koti aulagafina fatago huana mai-neana mukia Anumayamo kahegi kea haviana akave maleana havi kavala ohunaane. 7 Ilisapetia namo a maineafe nafaneania omai alavelata kosuna alekano lemainae. 8-9 Apaisa nofi vayamoya aliya alisaya kana Sekalaiyaa Anumaya Koti aulagafi aliyamaa nealigeya mono nopi kava vayamoya Sekalaiyafe “Kagayae.” huya hageno Sekalaiyaa Anumaya Koti mono nopi maineno manaage yana kaesalamana Anumaya Kotina huneateane.

YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

  • Upload
    others

  • View
    9

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 1:1 1 Luku 1:8-9

Yisasife Kanale KeLukuKaemalenea Ke.

Lukua Tiofilasina kaeno aminea avona.1Tiofilasiga ala kava kanomogamukia vayamoya Yisas-

ima tagai amunopi humainea yana ago kaemalenae.2 Yisasi kema hamanepaiya vayamoya ehe kanale aepaheya ani yana ageteya tamahapaimainae. 3-4 Mukiamakahapaiya kemona aepaa kelamake ke havisa-nafe nagayakanaleya huna havilama huna havilinoafe fatago hunakaena kamigahue huna nehue.

Yonina ategahie huno humaine.5 Nagi Yutia kotega ala kava kanomo agia Helotie kava

yagaino mainea kanafina nago kanomo agia Sekalaiyaemono note kava kano maineanagino Apaisa nofi kanomai-geno aamoa Eloni nofi vayapiti falote humaineane.Ani amo agia Ilisapetie. 6 Ani alavelatana Anumaya Kotiaulagafina fatago huana mai-neana mukia Anumayamokahegi kea haviana akave maleana havi kavala ohunaane.7 Ilisapetia namo a maineafe nafaneania omai alavelatakosuna alekano lemainae.

8-9 Apaisa nofi vayamoya aliya alisaya kana SekalaiyaaAnumaya Koti aulagafi aliyamaa nealigeya mono nopikava vayamoya Sekalaiyafe “Kagayae.” huya hagenoSekalaiyaa Anumaya Koti mono nopi maineno manaageyana kaesalamana Anumaya Kotina huneateane.

Page 2: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 1:10 2 Luku 1:2010Halinamo manaa Anumaya Kotina neamigeya mukia

veane-yaga kumatega maineya Anumaya Kotitega hav-igemainae. 11 Havigageno Sekalaiyaa mono nopi mai-negeno Anumayamo ensole kanomoa agaite efalote hunomanaage ata kaemalea folamole tamaga kaiyagaame het-imainegeno agemaine. 12 Sekalaiyaa ani kanoa agetenoatali talu huno koli humaine. 13Koli hianagi ani kanomoamage huno hie “Sekalaiyaga kolia ohuka afaa maiyo.Nunamuma humainana yafena Anumaya Kotia ago ha-vianagino akamoa Ilisapetia ne nafane atesigeka agiaYonie huka malo. 14 Kagaya tusia muse nehisanageyamukia veamoya ani nafanema falote hisia yafena tusiamuse hugahae. 15 Ani nafanemoa Anumaya Koti aulaga-fina ala agiene kano maineno havilina onegahia-naginoatenea kanaleti aepa heno Anumaya Koti Alu AotageAvamumoa aguafina hiya hugahie. 16Hiya hisigenomukiaIsaleli kumate veanemoya agai kea haviteya amakua aiya-hae huya amakaiami Anumaya Kotitega ugahae.

17 Anumayamo aulega hagoteno Ilaiyama humaineakavaene aminea tokiyaaene vigeya amafaheya agai keahaviteya amakua aiyahae huya nafaneamihena amakesahavigahae. Veganokano nehaya veanemoya agai keahaviteya amakua aiyahae huya fatago veanemoyahumainaya kanale kea havigahae. Aniama hisayafeveaneyaga Anumayamoma esiafe amakua talo tala huyamaigahae.” huno hie.

18 Higeno Sekalaiyaa mage huno hie “Tamage nehapihavige nehane? Nagaya kosunagina animoa alekanolemaineanagitaa hanaa hutaa ani kea havisue?” hunohumaine. 19Higeno ensole kanomoa mage huno hie “Na-gaya Kepalielinae Anumaya Koti aule hetina mainogenoAnumaya Kotia ani kanale kema kahapaisuafene hunohunategena emainoe. 20 Havio nagai kemoma haena-

Page 3: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 1:21 3 Luku 1:29gaa efalotema huno tamage hisigeka kenia ohavinanafemenia tugogekamoa tileno atalako hinageka kaiyekeaohugananagika kema hua kemoa efalote huno tamagehisia kanale tugogekamoa akalo hinageka kagea aikalohugane.” huno humaine.

21 Higeya kumate mainaya veamoya Sekalaiyafe agavahuge hugeteya ayaaya kanagefa Anumaya Koti nomahunalagimale nopima maiya yafe “Naa higeno aupaanome.” huya amakesa haviya mainae. 22Mainageno aninopinagati hatilaviana kaiyekea nohie. Kaiyekema ohiayafe veamoya amakesamage huya havimainae “Nopinagamaiya yamo alu ya agemai kano maine.” huya havigenoani kanomoa ayateti avamename huno kea hamapaiya-nagi avayamoa tuki maine. 23 Tuki mainegeno aliya-maama hano hia kanale nomaalega umaine.

24-25 Umainegeno haenagaa aamoa, Ilisapetia aipaenemaineno faefua (5) ikana falakino maineno magehie “Anumayamoa kanale ya hunatene. Nagetenoveamogami amaulagafina nagayema humainoa yanaago alitalene.” huno humaine.

Yisasina ategahie huno humaine.26 Ilisapetia aipaene mainea ikana sikisia (6) ika

agasetegeno Anumaya Kotia nago ensole kanoa,Kepalielina, nago Kalili kotega hanea kumala, Nasaletihutene. 27 Anumaya Kotia nagola vene ofaenea munateKepalielina hutegeno umaine. Ani munamo agia Maliae.Yosefena agaite hagemalenaya munale. Yosefenaaginagomo agia Tevitie.

28 Kepalielia Maliate eno mage huno hie “Mainano?Anumaya Kotia kagaila muse nehia munamoga Anu-mayamoa kagaiene maine.” huno hie. 29 Higeno an-ima hia kehena Maliaa tusi amayo neaino ma agesa

Page 4: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 1:30 4 Luku 1:38

havimaine “Ani kea naane ke me nahapaiye?” hunohumaine. 30 Higeno ensole kanomoa agaife mage hunohie “Maliaga kolia ohuo. Anumaya Kotia kagaifena aipakanale hunegate 31 Havio kagaya kaipa ya huteka nenafane ateteka agia Yisasie huka malo.

32-33 Ani nafanemoa agi hanesia kano mainesigeyaveamoya ‘Anale mainea Anumaya Koti nafane maine.’huya hugahae. Aginagomoa, Teviti kava yagaimaineatokiyaa Anumaya Kotia amisigeno Yekopu nofi veateagola kava yagaino maineno kava yagaisia tokiyaa ha-nege hanege huno hanesigeno hano ohugahie.” hunohumaine.

34 Higeno Maliaa ensole kanomofe mage huno hie“Hanaa huna ania hisue? Nagaya velela omainoamuna mainoe.” huno hie. 35 Higeno ensole kanomoaagaife mage huno hie “Anumaya Kotina Alu AotageAvamuamoa kagaite emaisigeno anale mainea AnumayaKotina tokiyaamoa aiso hugatesigeka maineka nafaneaategane. Atesanana alu aotage kanale nafane maine-sigeya veamoya ani nafanehena ‘Anumaya Kotina neamomaine.’ huya hugahae. 36 Havio neitakamoa, Ilis-apetia, alekano lemaineanagi aipaene maineanagino nenafane ategahie. ‘Namo a maine.’ huya humainayaalekanomoa aipaene mainea ikamaa sikisia (6) ika agase-maine. 37 Anumaya Kotia tagaya ohuteasina yanagi afaahugahie.” huno humaine.

38 Higeno Maliaa mage huno hie “Nagaya ago Anu-mayamo aliya muna mainoe. Hana kemoa kanalelaginonagaitela falote hunategahie.” huno hie. Higeno ensolekanomoa anileti neataleno umaine.

Maliaa Ilisapeti mogemaine

Page 5: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 1:39 5 Luku 1:5139 Maliaa ani kanafina hetino aiyayeno agoyafi haino

Yutia kotega hanea kumate umaine. 40 Uvayi hunoSekalaiya nopi hai faleno Ilisapetina falu fala hutene.

41-42 Falu fala huneategeno Ilisapetia Maliama hia keanehavigeno aipafima mainea nafanemoa kanage kan-age higeno Anumaya Koti Alu Aotage Avamumoa Ilis-apetina aguafina hiya higeno Ilisapetia ala kefiti magehuno hie “Kagaya mukia aneyaga amakaseka mainan-ageno Anumaya Kotia kanale muse ya kamianagika ate-sana nafanea kanale muse ya alimainea nafane kaipa-fina maine. 43 Nagaya hanaa a mainogeka Anumayani-amona itaamoga nagaitega neane. 44 Havio hu falu falahunatana kea nagesafi nehavugeno naipafinaga maineanafanemoa tusi muse nehuno kanage kanage nehie.45 Kagaya Maliaga Anumayamo ensole kanomoa kaha-paiya kea ago tamage huno falote hugahie huka agohavika kagupi maleka kametiti humainanafe AnumayaKotia muse hisana yana ago kamine.” huno hie.

Maliaa kasagoya kea humaine.46-47 Maliaa mage huno hie “Nagu nafanemoa Anu-

mayamo agi alisaga nehigeno nagu namena alinegatiaAnumaya Kotiniamofena tusi muse nehue. 48 Muse ne-huanagina nagaya afa munalagina aliya munaa main-oanagi agaia nagaila kalagi ainateanagina ani nafaneaatesugeya mukia veala meni veanene haenagama falotehisaya veanene nagaifena ‘Ma amona Anumaya Kotiatusia muse hisia ya aminea ale.’ huya hugahae.

49 Tusi tokiyaa hanea kanomoa nagaila kanale ya hu-natene. Ani kanomo agia ‘Kanale alu aotage kano.’ mainehuya nehae. 50 Agaife ‘Ala kanoni maine.’ huya humai-naya veamofena menima mainaya veanene haenagaveamogamifeene tusia kalagi aimaine. 51 Ayateti tokiya

Page 6: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 1:52 6 Luku 1:63aliyana alimaineanagino ‘Tagaya ala veane mainone.’huya amakuafinaga nehaviya amaugafa aliya haimainayaamakesa haviya veamogamina amanatitalene.

52 Tokiyaage kava vayala alino mopafi amataleneanagiamakima omale veamogamina amakia alisaga humaine.53Amakuafinaga amaka-nelea veamogamina kanale yanakasagoya alino amamigeno amamu higeya havatemainae.Mukia yaamima hanea veala oamamino humategeya ata-leya umainae. 54-55 Taginagomoa Apalahamuene agaianofi veanene haenagama falote hisaya veanenefe magehuno hie ‘Kalagi ailamategahue.’ huno nayona hu-mainea kele menia agesa haviteno Isaleli kumate aliyavayaamogamina amaya humaine.” hunoMaliaa humaine.56 Maliaa Ilisapetiene tagufa (3) ika maiteno kumaalegaeteno umaine.

Maliaa yagamefiti Anumayamo aki alisaka humaine.57 Ilisapetina inamu ya alitegeno ne nafane atene.

58 Atetegeya agaia kumate veanene agaia nofi veaneneAnumaya Kotia kalagi aitenea yafena haviteya tusia musehumainae.

59-60Nago sotamaiteya ani ne nafanemona agoya anoyataga hisia ya agegahune huya emaineya nefate hamoyahugahe agia Sekalaiyae huyamalegahenehageno itaamoa“Aao agia Yonie huta malegahune.” huno hie. 61 Higeyaveamoya mage huya hae “Naa higeka ani agia nemalane?Tanakai nofi veamoga-mina ania amakia omalene.” huyahae.

62 Nefa tugokemoa tilemainegeno agema oaiya yafeavamename huya “Na agi malegane?” huya havigae.63Havigageno avamename huno “Avo kaesua ya namiho.”huno higeya amigeno “Agia Yonie.” huno kaegeyaageteya vayamoya “Nohaya kava hie.” huya amamayoa

Page 7: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 1:64 7 Luku 1:74-75aiye. 64 Ani agia kaemaletegeno aupaa Sekalaiya tugoke-moa akalo higeno avefunamoa ayaaya higeno kaiyekeahuno Anumaya Koti agia alisaga hie. 65 Ani kumateveamoya tusia amamayo aigeya ani yafena ke hu atilemale hageno ani kemoa mukia Yutia agoya hanea ku-matega ute ete higeya havimainae. 66 Haviteya veamoyahaviya amakupi maleteya mage huya hae “Anumayamoaaya hugahe agaiene maineafe haenagaa mani nafanemoahanaa hisia nafane maigahie?” huya humainae.

Sekalaiya yagame.67-68 Nefaa, Sekalaiyana aguafi Anumaya Kotina Alu

Aotage Avamuaamoa me hiya huno havatemainegenoAnumaya Koti aune kano kana huno mage hie “Isaleliveamogati Anumaya Kotia agaia veanele me laya hunotaugafa aligatimainea yafe agia alisaga hisune. 69 TevitiaAnumaya Kotina aliya kanoamo nofi anagapiti nagotokiyaage kanoa taugafa aligatisia kano ali hetitene.70 Ani kea Anumaya Kotia nayona alu aotage aunevayaamogami amavayafiti hu falote humaineane. 71Magehuya humainae ‘Kame vayatimoya ago tatafa huli-naya vayamogamiene tagaife amaipa kafa henelatayavayamogami amayapitila tavaleno taugafa aligatigahie.’72 Anumaya Kotia taginagomofe ‘Aigetamatena tamayahugahue.’ huno humainea yana hugahie. Alu ao-tage huno alino hagelafilateneafe agesa havi havi hunoagekani otategahie.

73 Alino hagelafilatenea kemona hulokiya vaino tag-inagomona Apalahamufe humaineane. Nayoma hu-mainea kea menia ani kava hisiafe hie. 74-75 Animahulokiya vaimalenea kemoa mage huno humaine ‘Na-gaya kame vayatamimogami amayapitila tamavalesagahuna tamaugafa aligatisugetama tamakaya kolia ohutama

Page 8: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 1:76-78 8 Luku 2:7mukia kanafina tamahaimula hanesigetama kefo yatamiaomale veanea fatago kavaage hutama nagai naulela aliya-nia aligahae.’ huno humaineane. 76-78Humaineanagi ka-gaya Yoniga nafanenimogae haenagaa kagaifena ‘Anafi-nagamaineaAnumayaKotina aune kanoamainane.’ huyahugahae. Kagaya uhagoteka Anumayamo visia kana talotala hugane. Anumaya Kotia tagaifena tusiya huno kalagiailateneafe agaia veanea kefo yaamia agetamateno atalea-mateno amaku amamena aligatisiafe humavelisanageyahavigahae. Monafinagati halemainea kanoa falote hunotagaitema esiana ani kava hugahie. 79Hani yapi mainetafaligahe humainona veamogata ayevasa hulateno akohuta maisuna kate tategahe egahie.” huno humaine.80 Ani nafanemoa ala huno agu agesamoa tokiyaagehigeno kame kotega umaiteno Isaleli veamogami amaula-gale efalote higeya agemainae.

2Maliaa Yisasina atene.

1 Ani kanafina nago kava kanomo agia Sisa Ogasatasiemage huno humaine “Mukia Lomu kamanimoya kavayagaimainesaya kumate veala amaki me ayegeya kaeho.”huno humaine. 2Higeno ani kanafina hagote kanale aepaheya amakia kaemainayane. Ani kanafina nago osi kavamainea kanomo agia Kuiliniusie ani kanoa Silia kotegakava yagaino nemaiya kanoe.

3-4 Mukia vayala amaki aligahe hageya mopa aepaami-lega umainae. Yosefena aginagomoa Tevitima maineafeYosefea Kalili kotega hanea kumala Nasaleti kumaaataleno Petelehemu, Tevitina atenea kumate umaine.5 Maliana hagemalenaya munala aipaene mainegeana“Taagi alisae.” huno avaleno umaine. 6 Ani kumateumainaageno inamu yana alitene. 7Maliaa yage nafanea

Page 9: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 2:8 9 Luku 2:15ne nafane ateteno mukia faesia nona hiya higeno pu-lamakamo nopi ateteno kupi asaga huno aiteno pula-makamoya kave nenaya yopafi faetene.

Ensole vayamoya sipi sipi kava vayamogami mo hama-paimainae

8 Ani kegela sipi sipi kava vayala talapinaga maineyasipi sipiyagale kava yagaiya mainae. 9 Mainageno anileAnumaya Koti ensole kanomoa egeno Anumayamo tokiyahale yamaamoa aivasa hulino egeya ageteya koli hu-mainae.

10 Hageno ensole kanomoa mage huno hie “Koliaohutama mainetama haviho nagaya kanale kaiyekeatamahapaigahe alina neoe. Tusia muse hisaya kea tama-hapaisugeya mukia veamoya havigahae. 11 Meni kegelaTeviti kumatela tamaugafa aligatisia kanoa ago neate. Anikanomo agia Anumaya Kalaisie, Anumaya Kotima taugafaaligatigahema hutenea kanoe.

12 Ani nafanea kupi aiteteno pulamakamo kave neneayopafi faeteneanagitama mogetetama ‘Ma yafema hiayana ago falote humaine.’ hutama hugahae.” huno hie.

13 Higeya mukia ensole vayayaga ani kanomote au-paa melitalu huya Anumaya Koti agia alisaga nehuyamage huya humainae. 14 “Anumayatimogae anafinagamainane huta kagi alisaga nehunageka mopale mainayaveamogamina kaipa falu humatesana veamoya amaipafalu huya kanaleya huya maigahae.” huya humainae.

Sipi sipile kava vayamoya Yisasina agegahe umainae.15 Ensole vayamoya neamataleya ikapinaga haigeya

sipi sipi kava vayamoya ke mohu mehu huya mage hae“Petelehemu vigetao Anumayamoa tahapaiya yana mo-gegahune.” huya humainae.

Page 10: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 2:16 10 Luku 2:25-2616 Amaiyayeya agegahe vaayana Maliagani Yosefe-

gania nafaneania afumo kave nenea yopafi faeteteanamainaageya mogemainae. 17Mogeteya ensole vayamoyaani nafanehemahamapaiya keamukia veaneahamapaiye.

18 Hamapaigeya mukia havimainaya veamoya sipi sipikava vayamoyama hamapaiya kehena tusia amamayoaimainae. 19 Amamayo aiyanagi Maliaa mukia yamahumainea kavala aguafi maleneno agesa havino maine.20Mainegeya sipi sipi kava vayamoya eteya kumaamileganeuya agoma hamapaigeya haviteya agemainaya yafenaAnumaya Kotitega muse huya agia alisaga hume humevae.

Yisasina agi malenae.21 Yisasina atetegeya nago sota maiteya agoya anoya

tagama haya kanale agia Yisasie huya malenae. Aniagia oatenegeno itaamoa aipa yana ohunegeno ensolekanomoa ani agia malenea agie.

Simeoniene Anaene Yisasina mono nopi agemainae.22 Itaamoene nafanene faeana hali hutaageno

Mosesema humainea kemo akave maleana Yisasinaavaleana Anumaya Kotina amigahe Yelusalemuahaimainae. 23Anumaya Koti ke kaemalenaya kefina magehuno humaine “Mukia yage ne nafaneyaga AnumayaKotina alu aotage nafanea maisie.” huya kaemalenayane.24 Kaemalenayana Anumaya Kotitega muse ya amigahehaimainae. Anumaya Koti ke kaemalenaya kefina magehuno humaine “Tole nama haefatalapi tole ala namalataamigahae.” huya kaemalenayane.

25-26 Ani kanafina nagola Yelusalemu mainea kanomoagia Simionie. Fatago kano maineno Anumaya Kotikea akave nemalea kanoa Isaleli veamogami amaugafaaligatisia kanomo esiafe agava mainegeno Alu Aotage

Page 11: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 2:27-28 11 Luku 2:36-37Avamumoa agaiene maineno mage huno hapaiye “Au-paa ofaligananagika Anumaya Kotima amaugafa aligati-gahema hutesia kanoa ageteka faligane.” huno ha-paimaineane. 27-28 Hapaimaineanagino ala mono nopiavaleno egeno anile mainegeana Yisasina itaafoamoganiamono kemo avaya ali hipoya huana avaleana aageno anikanomoa Yisasina avaleno anukilineno Anumaya Kotiagia alisaga humaine.

29-30 Avalelineno Simeonia mage huno hie “Anu-mayamoga hagoteka nahapaimainana nafanea menia aninafanemoa tagaila taugafama aligatisia kanoa neagoafenaipamoa kanale hinagena aliya kanokamonia ‘Falio.’hisanagena falisue. 31-32 Mukia veamogami amaulaga-fina anima taugafa aligatisia kanoa tavelinanagino anikanomoa kagaikaa Isaleli veamogamina amakia alisagahuteno Yuta veala omainaya veamogamina aye vasa hu-mateno kagai kea hamapaigahie.” huno hie.

33 Yisasina itaafoamogania Simeonia ani nafanehemahia kehena tusi anakesa havi havi humainae.34-35 Haageno Simeonia kanale manu anamino aninafanemo itaamoa, Maliafena mage huno hie “HavioAnumaya Kotia mani nafanea huteneafe mukia Isalelikumate veanea nagoamogamina ali lakatineamatalenonagoamogamina ali hetimategahe hutegeno emaine.Anumaya Kotia nagola alegana ya kana huno hanesiafehutegeno emaineanagi mukia veamoya agaifena‘Kahaoteyakae.’ huya hugahae. Hugahayanagimukia veamoya amaku amakesa haviya kemoa falotehumategahie. Maliaga haenagaa kagaila kahaumanamoatusiya huno halegahie.” huno hapaiye.

36-37 Ani mono nopina nagola Anumaya Koti aune aalamaine. Ani amo agia Anae nefa agia Fanuelie. Anakainofi veanea Asa nofi veane mainae. Ani aala alekano

Page 12: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 2:38 12 Luku 2:46maine. Yauva a mainea kanafina neveene sevenia (7)kafu mainegeno nevea falitegeno megusa heno mainohaimainea kafua eiti foa (84) kafu maine. Ani amoa mononona oataleno anifi mukia kanafina kegeene felugaeneAnumaya Koti agia alisaga nehuno kavela mosino Anu-maya Kotitega havinegeane. 38 Ani amoa anile evayihuno Yisasina megeteno Anumaya Kotifena tusi musehuteteno mukia Yelusalemu veanea amaugafa aligatisiakanohe agava mainaya veala Yisasifena hamapaiye.

Nasaleti eteya umainae.39 Yisasina itaafoamogania mono kema hamanepaiya

kavala hano huteteana Kalili uana kumaanilega Nasaletiumainae. 40 Yisasia ala huno tokiyaage nafane mainenokanale agu agesaene nafane mainegeno Anumaya Kotiaagaiene maineno kayone hu yana amine.

Yisasia mono nopi haimaine.41 Isaleli kotega veanea mukia kafuahena Anumaya

Kotima amaugafa aligatimainea yafe amakesa hao hisiaimu negigeana Yisasina itaafoamogania mukia kafulemaani imulega Yelusalemuga umainae. 42 Vaageno Yisasiatuelufua (12) kafua hanegeana mukia kafule nehaa kavahuana Yelusalemu ani imulega haimainae.

43Anima imuma kiya kanamoa hano higeya itaafoamo-gania noamilega aepa heya ugahe hageno ani nafaneaYisasia ouno afaa Yelusalemu mainegeana maiya yafenaohavinae. 44 “Nagoa vayatiene katega nevifi?” huananago yupa kate uteana kegela agai nofi vayaamogamiamunoamifiene nefugami amunoamifiene atiyaana oage-nae.

45 Oagetafa huteana atiyegahe Yelusalemu alehateeteana umainae. 46 Tagufa (3) feluga atiyegetaana

Page 13: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 2:47 13 Luku 3:2oageana ala mono nopi haiana mogaana anile ala hu-maveli vayaene mopale maineno amakai ke havitenoanonaamia hamavige. 47 Hamavigegeya mukia ani kemahaviya vayamoya kenonaahena tokiyaage agesama haneayafena tusiya huya amamayoa aimainae.

48 Amamayoa neaigeno itaafoamogania mogeteanaanamayo neaiana itaamoa mage hie “Nenimoga naahigeka ma kavala hu nelaatane? Negafaene taaipa hav-itaa kanaage hutaa kagaifena katineayoe.” huno hie.49 Higeno Yisasia anakaifena “Naa higetana nagaifenanatineayae? Nagaya Nenafa nopina aliya alisua yafe ne-nahaiye huna hua kea nohaviafio?” huno hie. 50Higeanaagayama hia kea havilama ohunae.

51 Havilama ohaageno Yisasia anakaiene tavinoNasaleti umaineno anakai ke haviteno akave malegenoitaamoa mukia humainea kavala alino aguafi malene.52 Malegeno Yisasia ala hutegeno kanale aku agesamoaala higeno Anumaya Kotiene veamoyaene tusia musehutenae.

3Ti falemate Yonia mono ke huhaleno humaine.

1 Taipiliasi Sisaa mukia Lomu veanela ala kava maine.Fifitinia (15) kafu ala kava kano maigeno ani kanafinaPotiusi Pailatia Yutia kotega Gavana kava kano maigenoHelotia Kalili Kavana kava kano maigeno aganaamoa Fil-ipia Ituliaene Talakonaitisiene Gavana kava kanomaigenoLaiseniasia Apilini Gavana kava kano maigeno huyamainae. 2Mainageana ani kanafina Anasiagi Kaiyafasiagiala mono note kava kanolata mainaanagino ani kanafinaSekalaiya nafanea, Yonia kame kotega umainegeno Anu-maya Kotia nago ke hapaiye.

Page 14: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 3:3 14 Luku 3:93 Yonia ani kanafina Yotani ti agegaya kumaya-

gale uno Anumaya Koti kea hamapaino mage hunohie “Kefo yatamihe tamakua aiyahae hutama ‘Nagoeneohugahune.’ hutama vigena tina falelamatesugeno Anu-maya Kotia kefo yatamia aigetamateno atalelamateno.”huno humaine.

4Nayona Anumaya Koti aune kanomoa, Aisaiyaa, magehuno kaemaleneane“Kame kotegati nago kanomoa keha keha huno mage

hugahie ‘Anumayamo esia kamaa ali hilatohutama ali fatago hiho. 5Otufinamale havatetamaosi agoyaene ala agoyaene kafilava higeno tavinoafete hanesie. Ugayagi egayagi humainea kamonaali fatago nehutama yafama hanea kaene alifatago hulama hiho. 6Mukia veala Anumaya Kotiamaku amamena aligatisia yana agegahae.’ hunokaemaleneane.”

7 Mukia veala Yonitega “Ti falelatesie.” huyaneageno Yonia amakaife mage huno hamapaiye“Tamakaya osifaveyagamo nafaneyaga mainetama,havigeage vayamogatama, Anumaya Kotima kaiyekehulamatesigeno tamaugafa tamagata aisia kanaaaupaa efalote hisia yafena ‘Faletama viho.’ kea tatamahapaimaine? 8 Hagotetama kefo yatamihenatamakua aiyahae humainayafe tamakaitami kanale kavahumainesaya yafema navelisayana tina falelamategahue.Tamakaya ‘Apalahamu nafaneyaga mainone.’ hutamaohiho. Nagaya tamahanepauve Anumaya Kotia mayafatetila Apalahamu nafaneyaga kanale talo hileasine.9 Tamakaya yosa kana humainayanagi menia AnumayaKotia tuna alino yosamo aipalela maleneno kanalealagama oayenea yosa atagino atafi hagayu hunokaegahie.” huno hie.

Page 15: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 3:10 15 Luku 3:19-2010 Higeya mukia veamoya mage huya havigae “Tagaya

na kava hisune?” huya hae. 11Yoniamage huno hie “Nagokanomoga tole siotama hanesigekahena siotaa omalesiakanoa nagola afaa amio. Kaveama hanesia kanomoaania huno kavea omalesia kanomona afaa amino.” hunohumaine.

12 Nagoa vayala amaugafaleti takisi mone nealiyavayamoya “Ti falelatesie.” huya emaineya agaife magehuya hae “Hulaveli kanomoga tagaya naa hisune?” huyahae. 13Hageno amakaifenamage hie “Ala kava kanomoma‘Naa mone aliho.’ hisia kate aliho. Afa moneamienenaoaliho.” huno hie.

14Nagoa ati vayamoya mage huya havigae “Tagaya naahisune?” huya hageno amakaifena mage hie “Tamakayaveala hamaetama moneamia oaliho. Havigea hutama alumoneamia ali oamateho. Alisaya moneage muse hutamaaliho.” huno nehie.

15 Mukia veamoya Anumaya Kotia amaugafama ali-gatigahe hutesia kanohe “Aupaa egahie.” huya agavamaineya Yonifena tusia amaku amakesa haviya “Yoniaani Kalaisie haya kano mainefi?” huya humainae.16 Hageno Yonia kenonaamia mage huno hie “Nagayatiteti fale nelamatoanagino haenagama nago kano esianaAlu Aotage Avamutetiene ataletiene falelamategahie. Anikanomoa tusia tokiyaa hanea kanogino nagaila ago na-gasemaineanagina nagaya afa kano mainoanagina agaiaiyale ayesuana onategahie. 17 Agaya sipeti ayopaa alili-neno vitimo anoyaa fu huno haletaleno alagaa alinonopi halaya humalegahigi anoyaa ata tegelege nehia atafikaetalegahie. Ani avinamoma hia kava huno veala fakofaka hugahie.” huno nehie. 18Mani kene alu ke alu keneAnumaya Kotina kanale kea hamapaiye.

19-20 Helotia Gavana kanomoa mukia kefo ya humaineayafeene aganaamo aala Helotiasina kumai heno vigeno

Page 16: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 3:21-22 16 Luku 3:26alitenea yafeene Yonia aufi ke ayesali huno humaineakeleti Helotia mukia kefo ya humainea yana agasenoYonina nofi hutene.

Yonia Yisasina ti faletene.21-22 Nofila hu oatenegeno Yonia mukia veala tina fale

neamategeno Yisasia anile egeno agaila fale neategenoAnumaya Kotitega ke huno havigegeno ikamoa aihagalohigeno Alu Aotage Avamumoa nama kana huno agaitegaenelavigeno ikapinagati age aino mage huno hie “Ka-gaya nagaini nafanemoga kagaifena aluya huno nahaunayamopafi nenagea nenimoga kagaifena aluya hunamusekaa nehue.” huno humaine.

Yisasina totoamogami amakie.23 Yisasia tetia (30) kafua hanegeno aliyamaa aepa

hemaine. Mukia veamoya agaifena “Yosefe nafanemaine.” huya hae.

Yosefena nefa agia Helie.24 Helina nefa agia Matatae.Matatana nefa agia Livaie.Livaina nefa agia Melekie.Melekina nefa agia Yanaie.Yanaina nefa agia Yosefea.25 Yosefena nefa agia Matatiasia.Matatiasina nefa agia Amosia.Amosina nefa agia Nahumia.Nahumina nefa agia Esalia.Esalina nefa agia Nagaia.26 Nagaina nefa agia Matie.Matina nefa agia Matatiasie.Matatiasina nefa agia Semenie.Semenina nefa agia Yosekie.Yosekina nefa agia Yotae.

Page 17: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 3:27 17 Luku 3:3327 Yotana nefa agia Yoananae.Yoananana nefa agia Lesae.Lesana nefa agia Selupapelie.Selupapelina nefa agia Sealitieloe.Sealitielona nefa agia Nelie.28 Nelina nefa agia Melekie.Melekina nefa agia Atia.Atina nefa agia Kosamae.Kosamana nefa agia Elamatamae.Elamatamana nefa agia Eae.29 Eana nefa agia Yosuae.Yosuana nefa agia Eliesae.Eliesana nefa agia Yolimae.Yolimana nefa agia Matatae.Matatana nefa agia Livaie.30 Livaina nefa agia Simionie.Simionina nefa agia Yutae.Yutana nefa agia Yosefee.Yosefena nefa agia Yonamae.Yonamana nefa agia Eliakimae.31 Eliakimana nefa agia Meleae.Meleana nefa agia Menae.Menana nefa agia Matatae.Matatana nefa agia Natanae.Natanana nefa agia Tevitie.32 Tevitina nefa agia Yesie.Yesina nefa agia Opetie.Opetina nefa agia Poasie.Poasina nefa agia Salamonie.Salamonina nefa agia Nasonia.33 Nasonina nefa agia Aminatapie.Aminatapina nefa agia AtamieAtamina nefa agia Anie.

Page 18: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 3:34 18 Luku 4:1-2Anina nefa agia Hesalonie.Hesalonina nefa agia Pelesie.Pelesina nefa agia Yutae.34 Yutana nefa agia Yekopue.Yekopuna nefa agia Aisakie.Aisakina nefa agia Apalahamue.Apalahamuna nefa agia Telae.Telana nefa agia Nahoe.35 Nahona nefa agia Selukie.Selukina nefa agia Leue.Leuna nefa agia Pelekee.Pelekena nefa agia Epee.Epena nefa agia Selae.36 Selana nefa agia Kainanie.Kainanina nefa agia Apakasatie.Apakasatina nefa agia Siemie.Siemina nefa agia Noae.Noana nefa agia Lamekae.37 Lamekana nefa agia Metuselae.Metuselana nefa agia Enokie.Enokina nefa agia Yaletie.Yaletina nefa agia Mahalalelie.Mahalalelina nefa agia Kenanie.38 Kenanina nefa agia Enosie.Enosina nefa agia Setie.Setina nefa agia Atamue.Atamuna nefa agia Anumaya Kotie.

4Satania Yisasina ayevataga humaine.

1-2 Anumaya Kotina Alu Aotage Avamuamoa Yisasinaaguafi hiya higeno Yisasia Yotani tina atalenoma nevianaAlu Aotage Avumumoa veane omai kame kotega avaleno

Page 19: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 4:3 19 Luku 4:10-11

motegeno fotia (40) yupa mainegeno Satania Yisasina“Havi kava ho.” huno ayevataga humaine. Ayevatagahuge huge nehigeno Yisasia kavela ani fotia (40) kanafinaoneno afaa mainegeno tusia agatemaine.

3 Satania Yisasife mage hie “Kagaya Anumaya Kotinafanema mainenukahena ma yafana hapaigeno mayahapaeno.” huno hie. 4HigenoYisasia kenonaamage hunohapaiye “Anumaya Koti avopiti kemoa mage humaineane‘Vayamoyamayaage nesayana kanaleya huya omaigahae.’

huno humaineane.” huno hie.5 Satania Yisasina anale avaleno viayamo aupaa mukia

ma mopafi hanea ala kumayagaene afenoyamaaene ave-limaine. 6 Aveliteno Satania agaifena mage hie “Manikanale kumayaga kavama yagaisana tokiya kamigahue.Ani kava yagaisia tokiyaa nagaini ya haneanagina nagayanahaisia kanomona afaa amigahue. 7 Kagayama na-gaifema ‘Tusia ala kano mainane.’ huka naiyafi ape hukaala nagi namitesanagena ani kavama yagaisana tokiyakamigahue.” huno hie. 8 Yisasia kenonaa mage hunohie “Anumaya Koti avopi kaemalenaya kemoa mage hunohumaineane‘Anumaya Kotikamona agaiagefe ‘Tusia ala kano maine.’

huka kagesa havi havi huka agia alisaga hukaagai aliyamaage alio.’ huno humaineane.” hunohapaimaine.

9 Satania Yisasina Yelusalemu avaleno ala mono nomoagotofule ateneno mage huno hapaiye “Kagaya AnumayaKoti nafanema mainenukahena ma nomo agotofuletimopafi asaga hulavio. 10-11 Anumaya Koti avopiti kemoamage humaineane‘Anumaya Kotia ensole vayaahe ‘Kava hiho.’ huno

humatesigeya amayateti kavalesaga hulisageka

Page 20: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 4:12 20 Luku 4:19tavisanageno yafatela kaiyamona aye kofaohugahie huno humaineane.” huno hie.

12 Higeno Yisasia kenonaa mage huno hie “AnumayaKoti avopiti kemoa mage humaineane‘Anumaya Kotikamo tokiya ayevataga ohuo. Afa yafe

‘Tokiya kava huo.’ huka ohuo.’ huno hu-maineane.” huno hie.

13 Higeno Satania mukia alu ya alu ya huno ayevatagahugeteana higeno Yisasina ataleno nagoa kanaleayevataga hisia kanalefe agava maine.

Yisasia Kaliliti aliyamaa aepa hemaine.14YisasiaAluAotageAvamumo tokiyaaeneKalili kotega

egeno agai avagemoa ani kotega ute ete higeya havi-mainae. 15 Mono noyagaamifi huge amavelige higeyamukia veamoya agai agi alisaga humainae.

Nasaleti vayamoya Yisasina amakaveno hutenae.16 Yisasia Nasaleti maino ala humainea kumate uno

Sapati yupa mukia kanale nehia kava huno mono nopihai faleno Anumaya Koti ke hapaligahe hetimaine.17Hetimainegeno Anumaya Kotina aune kanoamoAisaiyakaemalenea autama aliya amigeno vakayeno hapalinoautamafiti kea mage huno hamapaimaine.18 “Anumayamoa Alu Aotage Avamuamona nagaite

hutegeno nagaiene emainegena mukiayamaa omale veamogamina agaia kanale kehamapaisuafeene kina humainaya veane kaluhematesuafeene amaulaga asu humainaya veanealigali humatesuafeene amakaiami amaugafahetusia kalagi aiya mai haviya humainaya veaneamaugafa aligatisuafeene Anumaya Kotia tokiyaanamiteno hunategena emainoe. 19 Nagaya meniama kanafina Anumayamoa tamakaife kalagi

Page 21: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 4:20 21 Luku 4:27ailamatesia kanaa ago efalote humaine hunatamahapaisuafe nagaila hunategena emainoe.”huno hamapaiye.

20 Huteno avona alino ailileteno kava kanoa amitenomopale mainegeya mukia mono nopi mainaya veamoyaYisasi aulagafi aulu heya mainae. 21 Mainageno aepaheno mage huno hie “Menia ma ma kaemalenea keatamakai tamakesale ago egetama havigeno ago efalotehuno tamage hie.” huno hie.

22 Higeya mukia veamoya “Tamage hane.” huyaavayafitima hia ke haviteya muse haya kehe amakesahavi havi huya mage hae “Mamona Yosefe nafanefi?”huya hae. 23 Hageno Yisasia amakaife mage huno hie“Tamage, tamakaya ma ma haya kea nagaife mage huga-hae ‘Tota kanomoga kagaika kaugafa hagoteka ali hilatohugeta agamano. Kapaneamu kumate ‘Naamaa kava hie.’hageta havimainona yana male kagaika kumate hugetaagamano.’ hutama hugahae.

24 Tamagelafa huna tamahanepauve nagola AnumayaKoti ke hamanepaiya kanomoa agaia vayaamogamiamunopi mainegeya veaamoya ‘Ala kanomo kegihavigetao.’ huya ohugahae. 25-26 Nagaya tamage hunatamahanepauve nayona Ilaiyama mainea kanafinatagufa (3) kafugi sikisia (6) ikanagi huno kola oaigeyaani Isaleli kotega mainaya veamoya tusia amakatenokaveamia omalene. Ani kanafina mukia megusa aneyagaIsaleli kotega mainayanagi Anumaya Kotia agaia aunekanomona, Ilaiyana, ani megusa anele hu oatenegi nagoSalefati kumate mainea megusa amote hutegeno umaine.Ani kumala Saitoni kotega hane.

27 Nayona Ilaisama mainea kanafina mukia fugitayaamakemainea veala Isaleli kotega mainayanagi ani vean-efitila nagoa veala kanale hu oamatenegi alulega mainea

Page 22: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 4:28 22 Luku 4:37kanoa, Nemanie, Silia mainea kanomona agaiage fugi-tayama agemainea yana kanale huteneane.” huno hie.

28 Higeya ani kea haviteya mukia mono nopi mainayavayamoya tusiya huya ke vaiya hamai vaitenae. 29Hamaivaiteteya hetiya Yisasina atafa huya kumapiti avayuhuya avaleya ani kumama kimalenaya agoyale haiteyaani agoyafiti aye lakatiya hagayu hutalegahe humainae.30Hayanagi Yisasia mukia veane mainaya amunopiti afaaamataleno ago alu kotega umaine.

Yisasia Kefo Avamula nago kanomo agusafiti anatitalene.31 Yisasia nagola Kalili hanea kumate Kapaneamu

taviteno Sapati yupa Anumaya Koti ke hamapaimaine.32Hamapaigeya agai kemoa tokiya yamaa hanea kanomoke kana hia yafe tusia amamayo aimainae.

33 Anile nago kanoa Kefo Avamumoa aguafi maineakanoa mono nopi maineno “Avovo.” huno alakenakehumaine. 34 Mage huno hie “Avo Yisasiga Nasaletinafanemoga na ya hulategane? Tagaila tahaeka falilate-gahe emainano? Nagaya kagaila ago kagemainoe kagayakanale alu aotage kanoa Anumaya Kotia hugatenea kanomainane.” huno hie.

35 Higeno Yisasia Kefo Avamufe tokiyaage ke hunomage hie “Ke ohuka afaa maiyo. Mani kanoa atalekaagusafinagatila hatilavio.” huno higeno ani KefoAvamumoamukia veanemainaya amunopi ani kanomonamopafi ayelakatino agoya fai neateno agusafitilahatilavino vianagi ani kanomona ali haviya hu oatene.36Hatilavigeyamukia veamoya tusi amamayo aigeya hugehavige huya mage hae “Naane ke hie? Tusi tokiyaaletitokiyaage ke higeya Kefo Avamuyagamoya agai ke hipoyahuya hatilavie.” huya hae. 37 Hageno Yisasima hia

Page 23: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 4:38-39 23 Luku 4:43kavamo avagemoa mukia ani kumayagalega ute etehigeya mukia veamoya havimainae.

Yisasia Pitana aamona itaamo alekanoa alino kanalehutene.

38-39 Yisasia hetino mono nona ataleno Saimoninanomaafinaga umainegeno Saimonina aamona itaamoalekanoa tusia amukonako kali alino mainegeya Yisasife“Melika kanale huto.” huya havigageno avate uno anikaliahe ke amakigeno ani kaliamoa ataleno vigeno aupaaani alekanomoa hetino kavela amine.

Yisasia mukia kali nealiya veala alino kanale humatene.40 Ani unena yagemoa tavi falegahe higeya mukia ani

kumate veamoya vayaamima alu kali alu kali alimainayaveala amavaleya Yisasite ageno mukia nagoke nagoke-mogamina amaugafale aya maleno kaliamia alino kanalehumatene.

41 Alino kanale humatetegeya nagoa veala amakusafitiKefo Avamumoya amataleya neuya ala kefiti mage huyahae “Kagaya Anumaya Kotina neamoga mainane.” huyahageno Yisasia ke neamamakigeya agaife Anumaya Kotia“Amaugafa aligatigahie huno hutenea kanoa ma maine.”huya havilinayafe Yisasia “Nagoene osi kea ohiho.” hunohamapaimaine.

Yisasia nagoa kumate vaiyemaine.42 Natena tani ko tigeno Yisasia amataleno veane

omai kotega umainegeyamukia veamoya agaifena atiyeyaayeya agaite uvayi huya mage huya hae “Tataleka oukatagaiene maisane.” huya hae. 43 Hayanagi Yisasiamage huno hamapaiye “Nagaila Anumaya Kotia kavayagaisia kanale kea alu kumate kumate ute ete hunahamapaigahue. Anumaya Kotia ani aliyatefe hunategena

Page 24: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 4:44 24 Luku 5:8emainoe.” huno hie. 44 Yisasia mukia Yutia kumaya-galega ute ete huno mono nopi Anumaya Koti kea hama-paimaine.

5Yisasi ke higeno Pitaa kasagoya noyame alimaine.

1 Nago yupa Yisasia Kenesaleti tikotumo agegayalegahetimainegeya mukia veamoya Anumaya Koti ke havi-gahe meligovegave hutenae. 2 Hutageno Yisasia ageanatole tipi kale ti agegayalega avayu huya maleteya noyamekuyama nehaya vayala ani tipi kalea ataleya kukonagosese humainae.

3 Sese nehageno Yisasia Saimoni tipi kalefi hais-aga humaino maineno mage hie “Saimoniga ti age-gaya neataleka osia tipi vuo.” huno hapaiteno ani tipikalefi haino mopale maineno mukia alitalu humainayaveamogamina kea hamapaiye.

4 Hamapaiteno Saimonife mage hie “Tipi kalekaati amunopi ayetufeka kotumona augelifi kukonagokaaataleka noyame kuya huo.” huno hie. 5 Higeno PitaaYisasife mage huno hapaiye “Ala kanomogae tagayakegela noyame kuya huge hugetonana noyamea oalu-nageno ko timaine. Oalinonagi kagayama hana kemoakave malena kukonagona malegahue.” huno hie.

6-7 Ani kukonagona tipi maleana kasagoya noyame haifalegeno kukonagomoa kanaage huno atalaga hisia kavahigeya nago tipi kalefi mainaya vaya amakaiene tokaeyaaliya nealiya vayafe amayateti avamename huya “Etamataya hiho.” huya hageya emainae. Eteya ani tole lipikalelatapina noyamea aliya male havatageno kanaagehuno hapanesia kava humaine.

8 Saimoni Pitaa ani yana ageteno Yisasina aiyafi aleyaayemaineno mage hie “Anumayamogae nagaya kefo kava

Page 25: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 5:9 25 Luku 5:16nehua kano mainogi nagaila nataleka vuo.” hunohie. 9 Saimoniene agaiaene mainaya vayamogaminanoyamemoma havateno hiya hia yafena tusia amamayoaimainae.

10 Saimoniene aliya nealia kanolatana, Sepeti nafanela-tane, Yemesiene Yoniene ania huana tusia anamayoaiageno Yisasia Saimonife mage hie “Menia kolia ohuo.Noyame kuyama hana avamete Anumaya Kotia agolamaisaya hamaimula amamigahe veane kuya hugane.”huno hie. 11Higeya tipi kalea aliya kahaepatega nemaleyamukia yayaga neataleya Yisasina akave umainae.

Yisasia fugita kano alino kanale hutene.12 Nagi nago yupa Yisasia nago ala kumate mainegeno

nago fugitayamo augafa alino hayagino atalako humaineakanoa maineno Yisasina ageteno agaitega eno mopafiagoya ayemaineno mage huno havige “Anumayamogakahaisigekahena nagaila ago alika hilato hunatateasine.”huno humaine. 13 Higeno Yisasia ayana hayo huno au-gafale avate hulineno mage huno hie “Nagaya nahaigenakaugafamoa menia kanale hino huna nehue.” hunohigeno anile aupaa kalia hano hutene.

14 Yisasia mage huno hapaiye “Ali hilato hugatoayafena nago kanoa haopaika mono nopi kava kanomoteuka mukia veala kalikaama kanale hugatoa kema hav-inuyahena mono nopi kava kanomoa kaugafa kamotahuno kagetesigeka kaugafama ali hilato hugatoa yafenaMosesema ‘Ma yama Anumaya Kotina amio.’ huno hu-mainea yana Anumaya Kotitega atalo.” huno tokiyaageke hapaiye.

15 Hapaiyanagi kalima alino kanale hutea kemoaute ete higeya kasagoya veamoya haviteya “Agai kehavita kalitia alino kanale hulatesie.” huya emainae.16 Emainayanagi Yisasia ani veala neamataleno veane

Page 26: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 5:17 26 Luku 5:23

omai kotega umaineno Anumayamotega ke huno havigehavige huno maine.

Yisasia aiya aya avayu hulavimainea kanoa alino kanalehutene.

17 Nagi nago yupa Yisasia humaveli hamaveli nehigeyamukia Falasia vayaene kahegi kemo aepaama havilinayaanagaene Yelusalemutiene mukia Kalili kumayagaletieneYutia kumayagaletiene eya avate mopale maineya hav-imainageno kali veane kanale humatesia tokiyaa Anu-mayamoa amigeno Yisasipi hane.

18-19 Anile nagoa vayamoya nago kanomona aiya ayafalimainea kanoa hagifanale faeno mainegeya avaleya“Yisasi avate motegahune.” huya hayanagi kasagoyaveamoya hiya humainaya yafe kana omalegeya ameganogatofule haiteya hanae yosa alisaga humaleneya anihagifanale faeno mainea kali kanoa mukia veamogamiamunopi atalageno Yisasi avate tavimaine.

20 Tavigeno Yisasia “Ma vayamoya ago nagaife haviyaamakupi maleya amametiti nehae.” agesa haviteno kalikanohe mage huno hie “Nenafuga kahanepauve nagayaago aigekatena kefo yakaa atale negatoe.” huno ha-paiye. 21 Higeya kahegi kemo havilinaya anagaene Fala-sia vayaene haviteya amakaiami amakuafiti mage huyahae “Mani kanoa Anumaya Kotife huhaviya hutea kanoatae? Nagoa vayamoya aigetateya kefo yatia atale otate-gahayanagi Anumaya Kotia agaiage aigetateno kefo yatiaatalelatesia kano maine.” huya hae.

22HagenoYisasia amakupi haya kea agonehavinomagehuno hie “Naa higetama mani kea tamaku tamakesafi-naga nehae? 23 Nagayama hutena hisua kea hana kemokanaage humaine? ‘Aigekatena kefo yakaa atalenegatoe.’

Page 27: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 5:24 27 Luku 5:31huna hisua kemopi? Kali kanomofe ‘Hetika ka vuo.’ hunahisua kemoe?

24 Nagayama ikapinagati emainoa kanoa vayamo nate-nea kanomona ma mopale mainena aigetamatena kefoyatamia atalelamatesua tokiyania hane hutama havisayayafe nago kava huna tamaveligahue.” huno kalima nealiakanomofe mage huno hie “Hetika hagifanaka nealikanokalega vuo.” huno humaine. 25 Higeno ani kalimanealia kanomoa aupaamukia veamogami amaulagafi het-ino faeno nemaiya hagifanaa nealino Anumaya Koti agiaalisaga hume hume nomaalega umaine. 26Na kava higeyamukia alitalu humainaya veamoya ageteya tusi amamayoaigeya Anumaya Koti agia alisaga nehuya mage huya hae“Meni kanalela alua ya neagone.” huya humainae.

Yisasia Livaife ke humaine.27 Anile neamataleno vilegati nago kanoa agia Livaie

musufa huno vaya amaugafaleti takisi mone alilitenonehia kanoa opisi nomaale mopale mainegeno Yisasia anikanoa mogeteno mage huno hie “Kagaya nakave eno.”huno hie. 28Higeno Livaia hetino mukia yamaa neatalenoYisasina akave umaine.

29 Livaia nomaafina tusia kave Yisasina kaetegeyamukia musufa huya amaugafaleti takisi mone nealiyavayaene nagoa vayaene ani nopi Yisasiene tokaeyamaineya kavela nemainae.

30 Nemainageya Falasia anagaene kahegi kemo hav-ilinaya anagaene Yisasienema tokaeya nemaiya anagahekalugalu ke nehatageya mage huya nehae “Naa higetamatamakaya amaugafaleti takisi monema nealiya vayaenekefo yama nehaya vayaenena kavela maitama nenae?”huya hamavigae.

31 Hageno Yisasia kenonaamia mage huno hamapaiye“Kalima noaliya veanea tota kanomotega ougahagi kali

Page 28: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 5:32 28 Luku 5:39veamoyage tota kanomotega ugahae. 32 ‘Fatago veanemainone.’ huya nehaya veanehena ke hugahe omenoginagaya kefo yama nehaya veanehe ‘Tamakua aiyahaehiho.’ huna hamapaigahe emainoe.” huno hamapaiye.

Yisasia kavema monesiya auava yafe humaine.33 Vayamoya mage huya nehae “Yonienema tokaeya

nemaiya vayaene Falasia vayaene mukia kanalelakavela mosiya Anumayamotega havige havige huyanemaiyanagi kagaienema tokaeya nemaiya anagamoyamukia kaveene tiene nege nege nehae.” huya hae.

34-35 Hageno Yisasia mage huno hie “Nago kanoa aamafaiya esakenoa avaya hesia imu kisia yupa vayaamoyaenetokaeya mainesigeya ani vayayaga kavela mosisafio? Aaomoosigahayanagiya haenagaa alu kana falote hisigenoakame vayamoya ama alisia kanoa atafa huya amakaipitiavaletalesageya ani kanale mainesaya vayaamoya hamauhuteteya mosigahae.” huno humaine.

36 Yisasia nago avame kea mage huno hamapaimaine“Nago kanomoa haegafa kena alino laga huteno atafakenalela maleno ohatigahie. Maleno hatisiana haegafakena laga huno ali haviya hugahie. Haegafa kenamoaatafa kenalela nagoke avamete ohune.

37 Nago kanomoa haegafa nofi alagamo timaa atafamememo augafa ti keayopina takino ovaigahie. Takinovaisiana timaamoa kanuka hesigeno ti kena falo hunotakilavinageno ti kena ali haviya hugahie. 38Naa hugahi-afe haegafa nofi alagamo timaa hefino haegafa meme au-gafamo ti keayopi takino vaimaleno. 39Kanuka hemaineanofi alagamo timaa nemainaya veanemoya haegafa nofialagamo timaahena ohamaigeya mage huya hae ‘Kanukahemainea nofi alagamo timaahena nelahaiye.’ huya hu-mainae.” huno hie.

Page 29: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 6:1 29 Luku 6:86

Yisasia Sapati kanalema aliya nealiya yafema kahegi male-naya yafe humaine.

1 Nago Sapati kanale Yisasiene agaiaene tokaeya ne-maiya anagaaene nago atili hoya amunopi neuya ana-gaamoya nago atilia kaleya atafaiya nae. 2 Nenageyanagoa Falasia vayala anile mainaleti ageteya mage huyahae “Sapati kanama katilemalenaya yana naa hige-tama ani kavala nehae?” huya hae. 3 Hageno Yisa-sia mage huno hie “Tamakaya Tevitiene avagi huyaumainaya vayaene amakatemainaya yafena hapalitamaohavinafio? 4 Amakategeno Tevitia Anumaya Koti nopihai faleno ageana ‘Afa vayamoya onesageya mono nopikava vayamoya amakaiamige negahae.’ huya katilemale-naya maya Anumaya Koti aulagale malenaya kaihamealino neneno avagi huya emainaya vayala amamine.Tamakaya ani kea hapalitama ohavinafio?” huno hie.5 Yisasia mage huno hie “Nagaya ikapinagati emainoakanoa vayamo natenea kanomona Sapati kana kava ya-gaimainoe.” huno hie.

Sapati kanale Yisasia aya avayu humainea kanomona alinokanale hutene.

6 Nago Sapati yupa Yisasia mono nopi haino monoke hamanepaigeno nago kanoa tamaga aya avayu hulav-imainea kanoa anile maine. 7 Mainegeya nagoa ka-hegi kema havilinaya anagaene Falasia vayaene Yisasiahavi kavama hisiafene huya ati neayeya “Yisasia Sapatikanale ani kali kanoa alino kanale hutesifi huotesifi?”huya Yisasina amata huya mainae. 8 Mainageno Yisasiaani vayamoyama haviya amaku amakesa ago havitenoayama avayu hulavimainea kanomofe mage huno ha-paiye “Hetika vayamogami amunoamifi me hetio.” huno

Page 30: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 6:9 30 Luku 6:16higeno hetino anile me hetimaine. 9 Me hetimainegenoYisasia amata huya maiya vayafe mage huno hie “Tama-havinegoe Sapati yupahe mono kemoa naane ke nehie?Sapati yupa veane ali hilato humatesifi alino haviya hu-mategahie ifi Sapati yupa veanea amavaleno avina memategahafi ifi veala tavata hamaegahie?” huno hamav-ige.

10Hamavigetenomukia vayamogami amaulagafi agenoute ete nehuno kali kanomofe mage huno hapaiye“Kayana aipi huo.” higeno aipi hiana ayamoa ago kanalehute. 11 Hutegeya amata huya maiya vayamoya tusiyahuya amaipa kafa heteteya “Yisasina na kava hutesune.”huya humainae.

Yisasia agaiene tokaeya maisaya anagala tuelufua (12)hapalimatene.

12 Nago yupa Yisasia Nefatega nunamu huno havige-gahe agoyafi haino ani kegela Anumaya Kotitega ke hunohavige havige nehigeno kola ali halemaine. 13 Kola alinohalegeno agaienema tokaeya nemaiya anagaamofe kehigeya ageno ani anagapiti tuelufua (12) anaga hapal-imateteno “Nagai kema nehavigena hunelamatoa ana-gala Aposolo anaga maiho.” huna hapalinelamatoe.14-15 Anima agaiene tokaeya nemaiya anagaamogamiamakia Saimonie kanomo agia Yisasia Pitae hunomalene.Pitana aganaamoa Etalue, Yemesie Yonie Filipie Patolo-mayue Matiue, Tomasie, Yemesia Alafiusi nafane Sai-monina hamoamoe nago agia Selotie. 16 Yutasia Yemesinafane, Yutasi Isakaliotia haenaga ani kanomoa Yisasinaagesi huno kame hutesia kanoe.

Yisasia kasagoya veane alino kanale humatene.

Page 31: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 6:17-18 31 Luku 6:2417-18 Yisasia agaienema tokaeya nemaiya anagaaene

tavino otufi hetimainegeya nagoa kasagoya agai kema ne-haviya veanea Yutiatiene Yelusalemutiene hage limo age-gayalega tole kumatalana Taiyaene Saitonitiene kasagoyavea elitalu huya agai kea nehaviya “Kalitia alino kanalehulatesie.” huya emainageno Yisasia Kefo Avamuyagaveamogami amakupiti amanati neataleno alino kanalehumatene. 19 Tokiyaamoa efalote higeno mukia veaneaalino kanale humategeya mukia veamoya ageteya au-gafale avate hugahe hae.

Yisasia “Afenoyaami omale veanehe muse hugahae.” hunohumaine.

20 Yisasia agesaga huno agaiene tokaeya nemaiyaanagaamogamina neamakeno mage huno hie “Mukiayatamima omalenaya veanemogatama Anumaya Kotiatamakaila kava yagai nelamatea yafe musena hiho.21 Tamakaila menia tamakama nelea veamogatamahaenagaa nesageno tamamu hisiafe musena hiho. Meniatamakaya avi neataya veanemogatama haenagaa kigihisayafe musena hiho. 22 Ikapinagati emainoa kanoavayamo natenea nafanemonima nakave nemalayafeveanemoya amaipa kafa helamateya ‘Aluale maiho.’hulamateya kamuge vailamateya ‘Otahaiya kagihane.’ huya hisagetamahena tamakaya ani kanafinaafaa muse hutama maiho. 23 Aniama hulamatenayaveanemogamina amakinagomoya nayona AnumayaKoti amaune vayamogamina ania huya humatenayane.Aniama hisaya kanafina haenagaa ikapinaga umainetamaanonaa kasagoya ya alisayafe tamaipa kanale hutamamuse hiho.

24 Avonio mukia yatamima hanea veanemogatamatamakaya kaye ho. Tamaipa kanale hisia yana hai ali

Page 32: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 6:25 32 Luku 6:32mainae. 25 Avonio tamakaya menia mukia yama nelama-muma nehaya veamogatama tamakaya kaye ho. Haena-gaa tusia lamakategahie. Avonio menia kigima hutamanemaiya veanemogatama kaye ho. Haenagaa tamahaunelagitama avia ategahae. 26 Avonio veamoya ‘Ala vayamainae.’ huya tamaki alisaga nehisaya anagala kayeho. Aniama humainaya veanemogamina amakinagomoyanayona ania huya havigeage amaune vayamogami amakialisaga humainayane.”

Kame veanetamihe tamahaino.27 “Nagai kema havisaya veamogatama ‘Kame

veanetamimofena tamahau tamayamopafi tamahaino.Amaipa kafama henelamataya veanemogamina kanalekava humateho.’ 28 ‘Anumaya Kotia ali haviyahugatesie.’ huya nehaya veamogamife ‘Kanale yaamamio.’ huka Anumayamotega ke huka havigo. Huhaviya hunegatesaya veanemogamifena ‘Amaya huo.’huka Anumayamotega havigo. 29 Nago kanomomakagalamesalema kaikolisigekahena ‘Nago kaiyaganagalamesaleene naikolio.’ hisanageno kaikolisie. Nagokanomoma ala yasi siotakama musufama alisigekahenanago siotakaa afaa kaufila ohuo. 30Nago kanomoma ‘Nagoyakahema namio.’ hisigekahena afaa hagayu huka amio.Kagai yama alimainesia kanomofena ‘Eteka namio.’ hukatokiya kea hu oato. 31 Veaneyagahe ‘Ma kava hulatesae.’hutama hisaya kavala ani kavakeya alu veanea humateho.

32 Veamoya hamau amayamopafi tamakaifena ne-hamainagetamahena tamakaya ania hutama amakaifenatamahaisia yana afa yanagi anonaa oaligahae. Kefo yamanehaya veanemoya ania huya amahau amayamopafima

Page 33: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 6:33 33 Luku 6:38amahaiya veafena nehamaiye. 33 Kanale kavama hu-lamataya veanemogamina ania hutama kanale ya hu-matesayana ani yana afa yanagitama anonaa oaliga-hae. Kefo yama nehaya veanemoya ania kavala ne-hae. 34 ‘Eteno namigahie.’ hutama hutetama amisayaveala yoka amisayana afa yanagitama anonaa oaligahae.Kefo yama nehaya veamoya nagoke augafa ya alisayafekefo yama nehaya veaneamimona yoka neamamiye.35 Anumaya Kotia kefo veanemoyaene agaifena musemanohaya veanemogamifeene kayone huneamatea yafetamakaya ani kava hutama kame veanetamihena tama-hau tamayamopafi nelamahaisigetama kanale kavakeyahumateho. ‘Anonaa nago yana oaligahune.’ hutamahamaisia yana amamiho. Naama hisayana haenagaaAnumaya Kotia kasagoya anonaa tamamisigetama alaAnumaya Koti kana hutama nafaneyagaa maigahae.36 Nelamafama hauma huneamatea kavala ania hutamatamahauna humateho.”

Nago kanomo no mai yamaa fako hu oateho.37 “Nelamafufena ‘Naa maa hana kano mainane.’ hu

oateho. Aniama ohisagenoa Anumaya Kotia tamakaifena‘Havi kava haya veane mainae.’ huno hu otamategahie.Nelamafugamina kaiyekema hu oamatesayana AnumayaKotia tamakaila kaiyekea hu otamategahie. Haviyahulamatenesia kanomona aigeatetama kefo yamaaataleteho. Ania hisagenoa Anumaya Kotia kefo yatamiaaigetamateno atalelamategahie. 38 Nelamafugamimaamamisaya kavala Anumaya Kotia ania hunolamamigahie. Tamakaila kutamifina aye talako hunohavatesia kava huno ku ailamategahie. Ma mopalemanelamafugamima humatesaya kavala Anumaya Kotiatamakaila ani kava hulamategahie.” huno humaine.

Page 34: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 6:39 34 Luku 6:4539 Nago avame kea mage huno hie “Nagoma aulaga

asu humainesia kanomoa nago aulaga asu humainesianefaluna avaleno kanale vaiyesaafi? Aao avalenomavaiyesiana tolemogania komufi asaga hulavigae. 40 Nagosugulufi mainesia nafanemoa huveli kanoamona oagase-neanagino mukia huvenelia yamaa havilama hulinenohuvelimainea kano kana huno maigahie”

41 Tagaya tagaiti taguafima hanea yana ageteta aluveanehena “Havi veane mainae.” huta hisuna yafe Yisa-sia mage huno hie “Naa higeka negafu aulagafina osiahavi yana hanegeka neagananagi kagaikaa kaulagafinanagola muki yosalapagefa hanegeka ‘Omale.’ huka ne-hane? 42 Naa higeka negafufena ‘Kaulagafitila havi yanaalitalegahue.’ huka hananagi kagaika kaulagafina nagolamuki yosalapagefa hanegeka ‘Omalene.’ huka nehane?Kaguafinaga hanea yana agelama ohuneka kavayaletihavige huka vagala kano maineka kagaikaa kaulagafitilamuki yosalapagefa alitaleteka negafu aulagafina kanaleneageka osia havi yana alitalegane.” huno hie.

Havi yosamoa havi yosa alaga neaye.43 “Kanale yosamoa havi yosalaga noayegi havi

yosamoa kanale yosalaga noaye. 44 Noayegi veamoyayosalaga ageteya kanale yosalaga hanesigeyahena ‘Kanaleyosa hane.’ huya hugahae. Avetanafa yosaletila kaimonahataga ohugahae. Avetanafa nofitetila fulutu alaga avayuhuya notagiye. 45 Fatago huya mainaya veamoya kanaleamaku amakesa havilineya kanale kavala nehayanagikefo ya nehaya veamoya havi amaku amakesa havilineyahavi kavakeya nehae. Veamoya amaku amakesafinagahavateteno aivalilavimainea kea amavayafiti hu falotenehae.”

Noma kiyamo aepamoa tole ya hane.

Page 35: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 6:46 35 Luku 7:4-546 “Nagaifena afa kava nehune hutama ‘Anumayati-

mogae, Anumayatimogae.’ hutama nehayanagi tama-hapauva kea ali hipoya nohae. 47 Nagoa veamoya na-gaite neeya nagai ke havige havige huya ali hipoyanehaya veamogamina maa augafa veane mainae hunatamaveligahue. 48Nago kanomoa noma kigahena ayaayakomu kafiteno yafana anifinaga maleteno u posia anikomufinaga yafa agotofule maleteno aye talako hunonona kimalegeno timoa tusia li hogino ani note eanagitokiyaage no kimaleneafe anima hogino ea timoa alinolagape aioatalene.

49 Ali lagape aioatalenegi nagoa veamoya nagai kehaviteya ali hipoya nohaya veamoya maa veane mainae.Nago kanomoa noma kiana amega komu kafiteno fulufulu posi ayenonona kimalenegeno timoahogino ani noteeana aupaa ani nomaa ali lagape aino mopafi atalegenotusiya huno haviya hulavimaine.”

7Yisasia ati vayate kava humainea kanomo aliya kanoa alino

kanale hutene.1 Yisasia mukia humainea kea veala hamapaigeya hav-

itageno Kapaneamu umaine. 2 Nago Lomu ati vayatekava humainea kanomoa agaia aliya kanoa tusiya hunonehaiya kanoagino tusia kali alino ago faligahe hie.3 Faligahe nehigeno ati vayate kava humainea kanomoaYisasi avagea haviteno nagoa Yuta vayate ala vayamoyahumateno mage humaine “Nagayama hua kea Yisasinahavigeho ‘Musekaa nehugi kanale eka aliya kanonia alikanale huto huno hie.’ hutama havigeho.” huno hie.4-5Nage higeya neuya Yisasite uvayi huya tutu huyamagehae “Ani kava kanomoa tagaiti Yuta vayamogatife aluyahuno nehaigeno mono notia kilatene. Ani yafe kanale

Page 36: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 7:6-7 36 Luku 7:12kano mainegi afaa hamaisanana katesia kava hugane.”huya hae.

6-7 Yisasia amakaiene tokaeno viaamo nomaale uvayihugahe nehageno Lomu ati vayate kava humaineakanomoa vayaamogamife “Mage hutama hiho.” hunohumategeya Yisasite eya mage huya mehae “Mage hie‘Anumayamoga kasalo kahaesigekahena atalo. Nagayakanale ohunoa kanomoni noniafi esanana okategahiehuna ani yafe kagaitega ounogi afaa menia aliya kanon-imona kaliahena kea hutesanageno kanale hutesie hunanehue. 8 Nagaya kava kano mainoe. Nakaima kavayagainatenea kanoa anale nagaseno maineanagi nagayaania huna nagoa ati vayatela kava huna mainoe. Nagokanomofe ‘Vuoma.’ hugenoa umaine. ‘Enoma.’ hugenoaemaine. Aliya kanonihe ‘Naa huo.’ hugenoa ania hu-maine.’ huno hie.” huya hapaimainae. 9 HapaigenoYisasia ani kea haviteno agesagumoa tusiya hutenokasagoya akavema umainaya veamogamifena mage hunohie “Tamahanepauvema kanomoa tusiya huno nagaifenahavino agupi maleno ametiti humaine. Ma kanomomahia ya huya nagaifema haviya amakupi maleya ametitihumainaya veala mukia Yuta veane mainaya kumatelaoagenoe.” huno hie. 10 Higeya humatenea vayamoyanotega eteya uya mogayana ani aliya kanoa ago kanalehuno mainegeya mo gemainae.

Yisasia nagola Neni kumate neyana falimainefiti ali het-itene.

11 Yisasia osi kanaa maiteno agaiene tokaeya nemaiyaanagaaene mukia veanene Neni kumate umainae. 12 Anikumala kegiya humalenaya fiate nevageya nagola fali-mainea kanoa aliya hevaitegahe emainae. Anima fal-imainea neyamona itaamoa aiya nagoke nafaneaginoitaamoa megusa alagiya ani yafe mukia ani kumate

Page 37: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 7:13 37 Luku 7:21veamoya ani amo akave umainae. 13 Nevageno Anu-mayamoa ani amona ageteno tusia hau huteteno magehuno hapaiye “Kagaya kahauma huka avima atana yanahano huka afaa maiyo.” huno hapaiye.

14 Hapaiteno alilinaya hagifanale motafa hulinenohagifanama aliya aya vayala anile hetimainageno Yisa-sia mage hie “Ma neyamoga hetio huna nagaya ka-hanepauve.” huno hie. 15 Higeno anima falimaineaneyamoa hetino kaiyekea aepa henoma nehiana Yisasiaavaleno itaamona amine. 16 Amigeya mukia veanemoyatusia amamayo aiteya Anumaya Koti agia alisaga nehuyamage hae “Anumaya Koti ala aune kanoa tagai amunopinaago emaine. Anumaya Kotia mukia veaa amaugafa ali-gatigahe emaine.” huya humainae. 17 Yisasia aniama hiaavagemoa mukia Yutia kotegaene alu kotegaene ute etehumaine.

Yonia tole kanolatana Yisasitega hunatene.18 Yoni kema nehaviya vayamoya Yisasi avagea Yon-

ina hapaimainae. 19 Hapaigeno Yonia agaiene tokaeyanemaiya anagapiti tole kanolafe ke higeana agaiteaageno Anumayamotega hunateno “Mage hutana hav-igeo.” huno hanapaiye “Kagaya egahiema humainayakano emainapi alu kanohe agava maisune?” hutana hav-igeo. huno hie. 20Higeana ani tole kanolatana Yisasitegaeana mage huana hae “Yonia tima fale neamatea kanomohulaategetaa kagaitega neoe. Mage hutana havigeo hunotaahapaiye ‘Kagaya egahie huya humainaya kanomainapialu kanohe agava maisune.’ huno hie.” huana hae.21 Ani kanafina Yisasia mukia alu kali alu kali alimainayaveanene Kefo Avamula amakusafinaga mainea veaneneali hilato humatene. Amaulaga asu humai veanea

Page 38: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 7:22 38 Luku 7:28amaulaga agesaya ya humatene. 22 Anakaifena kenon-aania mage huno hie “Tanakaya utana agaa yaene haviayaene Yonina hapaio. Amaulaga asu humainea veamoyaamaulaga neagae. Amaiya haviya humainea veamogamiamaiyamoa kanale humate. Fugitaya amakemainea vealakanale humate. Amakesa tilemainea veala eteya ne-haviye. Falimainaya veala hetiya mainae. Afenoamiomalenea veala Anumaya Kotina kanale kea nehaviyehutana hapaio. 23 Nagai kehema tole amakesa ohavisayaveamoya kanaleya huya maigahae.” huno humaine.

Yonife “Ala kano maine.” huno humaine.24 Yonima hunategeana emainaa kanolatana utaageno

Yisasia anile mainaya veamogamina Yonife mage hunohamavige “Tamakaya kame kotega utama na ya age-gahe nevae? Nago vemoa hopa kana huno yasimoa alifagagi mainea kanomona agegahe nevafio? 25 Ifi naya agegahe nevae? Kanale kena failinesia kanoa kamekotega agegahe nevafio? Aao kanale kena failinesayavayala kanale kave nege nege nehaya vayala kame kotegaomainagi ala kanomona kanale nomaafi maigahae. 26Naya agegahe nevae? Anumaya Koti aune kano agegahenevafio? Tamage tamahapauve mukia Anumaya Kotiaune vayamogamina amakasemainea kanoa Yoni maine.27 Yonife nayona Anumaya Koti autamafina mage huyakaemalenayane‘Haviho nagaya Anumaya Kotina aliya kanonimona

hagotena hutogeno uhagotegateno visanakana valino ali hilato hugategahie.’ hunokaemaleneane. 28 Tamahapauve Yonia mukiama mopale atenaya vayamogamina agoamakasemaineanagino nagoa afa veamoyaAnumaya Kotife ‘Kava yagailato.’ huya humainaya

Page 39: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 7:29-30 39 Luku 7:37veala Yonina ago agasemainae. 29-30 Kasagoyaveala musufaya nehuya vaya amaugafaleti takisinealiya vayaene Yoni humainea kaiyekea haviteya‘E, Anumaya Kotia ‘Naa maa huo.’ huno humaineakea fatago ke huno hie.’ hutageno Yonia tinafalemateanagi Falasia vayaene kahegi kemahavilinaya anagaene ‘Anumaya Kotima ‘Naa maahiho.’ humainea kehe tagaifena ohune.’ Yonimafalematea tina ofalegahune.” huya amakavenohutenae.

31 Meni kanafima mainaya veamogatamahena hanaaugafa veanemainae huna tamahapaisue? 32Mama hisuaaugafa nafaneyagamoya mainaya kava hutama mainae.Ani nafaneyagamoya veane alitalu huya mainalegamaineya alu nafaneyagahena ke huya mage huya hae‘Yaveya aikolunana tamakaya amoa noayae. Tagayatahau hisuna yagame nehunana tamakaya avia noatae.’huya hae. 33 Yonia ti fale neamatea kanomoa kaveenehaviliene mosino emainegetama tamakaya ‘SataniAvamula aguafina maine.’ hutama nehae. 34 Hayanagiikapinagati emainoa kanoa vayamo natenea nafanemonatina kavela nenogetama nagaifena ‘Kaveene tiene nenohano hugeno omai kano maineno musufaya nehayavayaene amaugafaleti takisi nealiya vayaene kefo yamanehaya vayaene vayaamoya mainae.’ hutama nehae.35 Hayanagi Anumaya Kotina kanale agu agesama haneakavala akavema nevaya veamoya ‘Fatago kava nehie.’huya nehae.” huno hie.

Nago amoa Yisasina aiyale masavena faletene.36 Nagola Falasia kanoa Saimonie Yisasife “Nagaiene

kavela meno.” huno higeno Yisasia kave mo negaheFalasia kanomo nopi haino mopale maine. 37 Haino

Page 40: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 7:38 40 Luku 7:43mainegeno nagola kumai aala ani kumate nemaiyanagino“Yisasima Falasia kanomo nopiti kave negahe umaine.”huya haya kea haviteno manaage masavena havatemaiyafa keayo alilino emaine. Ani keayoma talo hia yafamoagia alapasatae. 38 Yisasi akavelega aiyafi umainenoYisasife “Ala kano mainane.” nehuno aiyafi ape hunoavi neategeno aunumoa takilavino Yisasi aiyale tavigenoagaia ayolagefaleti aye hamino alisoso hu neateno aiyaleatako nehuno manaage masaveteti faletene.

39 Fale neategeno kema humainea Falasia kanomoa aniamoma hia kavala ageteno agesafinaga mage huno havie“Ma kanomoa Anumaya Koti aune kanoma maineleasinaaiyalema alisoso hutea amofena ago havileasine. Aniamoa tusia kefo yamaage nehia a maine.” huno nehavie.40 Agesafinaga ani kea nehavigeno Yisasia agaife magehuno hie “Saimonigae nago kea kahapaisue.” hunohigeno “Hulavenelina kanomogae nahapaigena havino.”huno hie.

41Higeno Yisasia mage huno hie “Nagola monea haneakanomote tole kanolatamogania uana nagomoa ‘Vanihataleti kina (K100) namigena alino.’ higeno nago-moa teni kina (K10) namigena alino. Alitetaa anonaahaenaga megamiano huana haageno anamigeana alianaumainae. 42 Uteana haenagaa anonaama amisaa moneakosa ohegeana oamiageno ‘Kanalelagi onamitana ataleo.’huno humaine. Ani kema humainea yafena ani tolekanolatalapitila hana kanomomonema aminea kanohenatusia musena huno hau ayamopafina haugahie?” hunohavige.

43 Saimonia mage hie “Nagesa havuana ala monemaalimainea kanohe atalo hunoma hutea kanomoa tusiamuse huno hau ayamopafi haugahie.” huno higenoYisasia mage huno hie “Tamage hane.” huno humaine.

Page 41: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 7:44 41 Luku 8:1-244Ani kea huteno maiyahae huno ani amona agemainenoSaimonina mage huno hapaiye “Kagaya mani amonaago. Nagaya kagai nopi ogeka naiya sese huonatanagenoma amoa agaia aunuleti naiya sese hunateteno agaiaayolagefaleti ali hau hunenate. 45 Kagai nopi ogekanagaila naugafalela alisoso hu onatenanagi ma amoanaiyalela eno aluya huno alisoso hunenate. 46 Kagayaafa masavetetila nanupina fale onatenanagi mani amoamanaage masaveteti naiyalela falenatene. 47 Ani yafekahanepauve mani amoa kefo yamaamoa kasago humai-negeno Anumaya Kotia ago aigeateno ataletea yafe tusiyahuno hau ayamopafi haumaineanagino osi kefo yamaamahanea kanomona Anumaya Kotia ani kefo yamaa aigeat-eno ataletesiana osia hau ayamopafina haugahie.”

48 Yisasia mage huno ani afena hie “Nagaya kefo yakaaago aigekatena atalegatoe.” huno hapaiye. 49-50Agaiaenetokaeya mopale mainaya veamoya sumi sumi kefiti magehuya hae “Mani kanoa hanaa kano maineno ‘Kefo yakaaaigekatena atalegatoe.’ huno nehie.” huya hae. “Na-gaifena havika kagupi maleka kametiti hanafe kagu ka-mena ago aligatigatogi kamena male falu huka vuo.”huno hapaiye.

8Nagoa anemoya Yisasina akave umainae.

1-2 Yisasia osi kanaa maiteno ala kumayagaleene osikumayagaleene vaiyatete huno Anumaya Koti kava yagai-matesia kanale mono kea hamapaimaine. Agaia tuelufua(12) anagaaene nagoa aneyagaene Yisasia amakupitimaKefo Avamuma anatitaleno kaliamima alino kanale hu-matenea aneyagaene agaiaene vaiyatete humainae. Nagoamo agia Magatala Maliae. Yisasia hagoteno sev-enia (7) Kefo Avamuyaga aguafiti anatitalenea ale.

Page 42: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 8:3 42 Luku 8:123 Nago amo agia Yoanae Heloti nopi kava kanomoalagi. Ani kava kanomo agia Susae. Nago amo agiaSusanae nagoa aneyagaene Yisasiene vaiyatete nehuyaani aneyagamoya amakaiami moneamifiti Yisasiene ana-gaamogamiene amaya humainae.

Nago kanomoa avina hoyafi faimainea avame kea Yisasiahumaine.

4 Mukia alu kumateti kumateti veala Yisasite meli-talu hageno Yisasia nago avame kea hamapaimaine.5Mage huno hie “Nago kanomoa avina faigahe alino vie.Avina alino aihelafino nefaigeno nagoa avinamoa kapitavino hanegeno veamoya ani avinale amaiya ayeya uteete hageno namayagamoya nageno hano hie. 6 Nagoaavinamoa yafa mopafi taviteno hageana tina omaleamopafinagino eteno fayoteno asagalimaine. 7 Nagoaavinayagamoa avetanafa ino hanea amunopi tavinohageteno avetanafa hanea inomoa ayetegeno haviya hu-maine. 8Nagoa avinamoa kanale mopafi tavino hagetenoalagaama ayeana nagoke yosalela kasagoya alaga vanihataletia (100) ayeno vasaimai vasaimai humaine.” hunohie. Ani kea huteno ala ke huno mage hie “Mani keatamakesama hanesigetamahena havilama hutama hav-iho.” huno hie.

9 Agaienema tokaeya nemaiya anagamoya ani avamekemo aepaahe havigae. 10 Havigageno Yisasia mage hie“Tamakaya Anumaya Kotia kava yagailamateneafe kemoafalaki mainea kea Anumaya Kotia tamaya higetama agohavilinagi mukia veamoya avame kema hamapaisugeyaamakesa havigahagi haviteya havilama huya ohavigahae.Veamoya neagayanagi agelama huya oagegahae.

11 Mani avame kemona aepaa hu falote huna tama-hapaisue. Mani avinamoa Anumaya Koti ke kana hu-maine. 12 Katema tavimainea avinamoa maa humaine

Page 43: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 8:13 43 Luku 8:18nagoa veamoya Anumaya Koti kea havitageno Sataniamage hie ‘Amakupi aliya omalesageno Anumaya Kotiaamaku amamena ali okatisie.’ huno amakupitila ani keaalitalene.

13 Yafa mopafima tavimainea avinamoa maa humainenagoa veamoyaAnumayaKoti kea haviyamuse huya atafahayanagi hafuya mopafi otavia yamoa alige atalege veanemaineya osi kanaa osia haviya amakupi maletageno havikanama amakaitema falote nehiana aupaa Anumaya Kotikea neatalae.

14 Avetanafa ino hanea amunopi tavimainea avinamoamaa humaine nagoa veamoya Anumaya Koti kea haviteyama mopafi mukia yayagaamihe amakesa haviya mon-eamiene yokaloamienefe kalagi aiteya ani yayagaamimoAnumaya Koti kea alino aiso humalegeya atalageno ala-gaamoa aye helafino lama nohie.

15 Kanale mopafima tavimainea avinamoa maa hu-maine nagoa veamoya tokiyaage amaku amakesa ha-negeya Anumaya Koti kea haviteya aliya amakupi maleyaatafa hu talako huya mainaya veamoya ani alagaa mukiaaye henelafie.”

Veamoya lamua hanagaliya susufaneleti aiso hu omalega-hae.

16 Anumaya Koti ke nehaviyafe Yisasia mage hunohamapaiye “Nagoa veamoya lamua hanagaliya susu-faneleti aiso hu nemalafi ifi sipa kapinaga hanagaliya aisohu nemalae? Aao lamua hanagaliteya esaya veamoya anilamule agesayafe sipale nemalae. 17 Ani yafe haenagaamukia falakimainesia yamoa efalote hugahie. Mukia kesikava nehaya yamoa efalote hinageya veamoya agegahae.18 Ani yafe Anumaya Koti ke havisaya yafena tamakesahavitama havilama hutama haviho. Havilama hunohavilinesia kanomona Anumaya Kotia nagoene havilisia

Page 44: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 8:19 44 Luku 8:25

yana amigahianagi nagoamoya ‘Ago havilinoe.’ hunohisia kanomonahavilinesiamaahanafaletalegahie.” hunohumaine.

Yisasina taya itaamoya aganaamoya mainae.19 Yisasina itaamoene aganaamoyaene agegahe

ayanagi kasagoya veamoya hiya huya maigeno Yisasimamainea avatela omenae. 20 Omenagi nago kanomoaYisasife mage hie “Itakamoene kaganakamoyaene kagaikagegahe emaineya kumatega hetiya mainae.” huno hie.21 Higeno kenonaa mage huno hie “Mukiama AnumayaKoti kema haviya akave nemalaya veala itanimoyanagananimoya mainae.” huno hapaiye.

Yisasia ke nehigeno tusia yasimoa laga humaine.22 Nago yupa Yisasienema tokaeya nemaiya anagaene

tipi kalefi haisaga humaiya neuya Yisasia mage hunohamapaiye “Tikotumona atu faliga vigetao.” huno higeyaumainae. 23 Yaufa nevageno Yisasia aukalokalo higenofaemainegeno tusia yasimoa tina mevaleno tipi kalefiatalegeno ani lipi kalefina havatesia kava higeya muki-amoya haviya hisaya kava humainae. 24 Huteya Yisasiafaemainegeya mogafa huya mage hae “Kava kanomogae,kava kanomogae tagaya ti nakaita falisuna kava nehu-nageka notagane.” huya hageno hetino ani limofeeneyasimofeene tokiyaage ke huno “Taga huo.” hunohigeno yasimoene timoene taga huana alava humainae.25Alava hutegeno Yisasia agaiaene tokaeya nemaiya ana-gafemage hunohamavige “Nagaifena havitama tamakupimaletama tamametitima haya yana hanate atalae?” hunohigeya koli huya tusia amamayo neaiya huge havige huyamage hae “Mani kanoa tae? Timoene yasimoene keahaviteya akave malae.” huya hae.

Page 45: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 8:26 45 Luku 8:34Yisasia nagola aifo kanomo aguafiti Kefo Avamula anatita-

lene.26 Kaliliti ala tikotuna takaeya ame kaiyaga agegaya-

mona Kelasasa veane mainalega uvayi hae. 27 Yisasiatipi kalea ataleno ti agegayalega neuno ageana nagolaala kumate kanoa Kefo Avamuyagamoya aguafi mainayakanoa Yisasite emaine. Ani kanoa ayaaya kanafi kenaafai oalino nopina nomaiyane. Matimatipikeya nemaiyakanoe. 28 Ani kanomoa Yisasina ageteno mopafi agoyaayemaineno ala kefiti mage hie “Yisasiga tagasenomaanale mainea Anumaya Kotina nafaneamoga naa hunate-gahe neane? Musekaa nehugi nagata aisia kavala huonato.” huno nehie. 29 Higeno Yisasia Kefo Avamufemage huno hie “Agusafitila hatilavio.” huno higenoKefo Avamumoya mukia kanafina ani kanomona atafanehigeya kava neyagaiya vayamoya aiya ayapi seni nof-iteti kisalu kitayanagi ani nofila aikanokanuhuneataleanaKefo Avamumoya afai kotega anatigeno faleno neviane.30Yisasia ani kanohe mage hie “Kagai kagia tagae?” hunohigeno mage hie “Nagai nagia kasagoyamonae.” hunohie. Naafene kasagoya Kefo Avamumoya aguafima haifalemainayafe “Nagia kasagoyamonae.” huno hie.

31 Ani Kefo Avamumoya Yisasifena mage hae “Haniki-mainea kumapina tagaila hulategeta ovamano.” huyahae. 32Nehageya kasagoya afuyagamoya agoyafimaineyakave nenageno ani Kefo Avamumoya Yisasifena magehuya hae “Amuga afuyagamo amakuafina hulategeta va-mano.” huya havigageno Yisasia “Ania hiho.” hunohie. 33Higeya ani Kefo Avamumoya ani kanomo aguafitilahatilaviya afuyagamogami amakupi hai nefalayana aniafuyagamoya amaiyayeya nagola aulufi kapi taviteya tipiasaga hulaviya ti nakaiya fali hano humainae.

34 Fali hano hageya ani afuyagale kava vayamoya ani

Page 46: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 8:35 46 Luku 8:42afuyaga tima nakaiya fali hanoma haya yana ageteyafaleya ala kumate mainaya veamogamifeene hoyafinagamainaya veamogamifeene “Naa maa higeta neone.” huyahamapaimainae. 35 Hageya ani veamoya humaineayama agegahe Yisasite eya Kefo Avamumoma agusafitiataleno umainea kanomona agesa akalo higeno kenaafailino Yisasi aiyafi mopale mainegeya megeteya kolihumainae. 36 Yisasima humainea yama agemainayaveamoya “Naa maa huno Kefo Avamumogamina agusafimainea kanomona alino kanale hutene.” huya hama-paiye.

37 Hamapaigeya mukia Katalaga kumate veamoyaYisasifena tusia koli huteya “Tagaila tataleka vuo.” huyahageno Yisasia amataleno emainelega ugahe tipi kalefihaisaga humaine. 38-39 Haisaga hunemaigeno Kefo Ava-mumoma agusafiti hatilavino umainea kanomoa Yisas-ifena “Kagaiene ugahe nehue.” huno higeno Yisa-sia “Aao kagaya eteka nokalega uka mukia AnumayaKotima hugatenea yafena veaneyaga mo hamapaiyo.”huno higeno ani kanomoa viayamo mukia ala kumaaleveamogamina Yisasima hutea yafena hamapaimaine.

Yisasia nago munala falimainefiti alino henelino kenaaleavate hia aala alino kanale hutene.

40 Yisasia eteno egeya mukia veamoya agava maineyatusia muse huya falu fala hutenae. 41 Falu falahuneatageno nago kanoa Yailasie nehaya kanoa emaine.Ani kanoa soka kano maineanagino Yisasi aiyafi mepehumaineno tutu nehuno Yisasina mage huno havige“Nonialega egetaa vaano.” huno hie. 42Ani kanomoa aiyanagoke munaa maine. Ani munala kafua tuelufua (12)kafua hanea munala faligahe ayaya neaigeno “Nonialegaeno.” huno tutu higeno Yisasia anilega vigeya veamoyayageyage huya aulega akavelega huya akave umainae.

Page 47: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 8:43 47 Luku 8:5243 Vageno ani veanefiti nago amoa tuelufua (12)

kafu aigu nopinaga mukia kanale nemaiya aala nagoavayamoya aliya kanale hu oataleasine. 44 Ani amoaYisasina akavelagati eno kenaamo atupale avate aligenoaupaa kolamaamoa tanemaine. 45Tanegeno Yisasia magehuno humaine “Ta kenanilela mevate humaine?” hunohigeya mukiamoya “Tagaya naa ohunone.” huya hagenoPitaamagehie “Kava kanomogamukia veamoya yageyagehuya kaulegati kakavelagati nehagi naa higeka mani keahamavinegane?” huno hie. 46 Yisasia mage huno hie“Tamage huna nehue nago kanomoa kenanile avate hi-gena nagaya nagesa nehavugeno navate aligeno nagoatokiyanimoa ago nataleno umaine.” huno hapaiye.

47 Hapaigeno ani amoa “Falakigahe huanagi ago na-gane.” huno atili huteno Yisasi aiyafi mepe humainenomukia veamogami amaulagafi “Naa maa huna kali ali-mainoafe avate alugeno kalinia aupaa kanale hunate.”huno hapaimaine. 48 Hapaigeno Yisasia mage huno ha-paiye “Ma amoga nagaife kagupi maleka kametiti hanafekanale negahaiye kagaya kaipamoa yasi nehinageka vuo.”huno hapaiye.

49 Ani kea nehigeno nago kanomoa soka kanomo note-gati anile evayi huno Yailasife mage huno hie “Mu-nakamoa ago falimainegi ataleka kava kanomona kasalohaegi nagoene havioko.” huno hie. 50 Yisasia ani keahaviteno Yailasife mage huno hie “Kolia ohuka afaa na-gaife kagupi maleka kametiti hisanageno munakaa fali-mainefitila hetigahie.” huno hie.

51 Soka kanomonote uvayi hunoYisasiamukia veanehe“Omeho.” huno Pitaene Yoniene Yemesiene ani mu-namo itaafoamoene amavaleno ani nopi haimainae.52 Mukia veamoya ani munama falimainea yafena tusiaavi neatageno Yisasia mage huno hie “Avia oateho mani

Page 48: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 8:53 48 Luku 9:6munala falilavata ohunegi afaa faeno maine.” hunohamapaimaine. 53 Ani munala faligeyama agemainayayafena ani veamoya Yisasina kigia hutenae.

54 Kigi hutayanagi Yisasia ani munamo ayate atafanehuno mage hie “Ma munamoga hetio.” huno hie.55 Nehigeno agu nafanea eteno egeno aupaa hetie. Het-igeno Yisasiamage hie “Nagoa nesia kavela amiho.” hunohamapaimaine. 56 Itaafoamogania ani yana ageteanatusia anamayo aimaianagi Yisasia mage hie “Nagokanomona ma ma hua yafena hamaopaio.” huno kahegi-natene.

9Yisasia tuelufua (12) Aposolo anagaamogami aliya

amamine.1 Yisasia tuelufua (12) anagaamofe ke higeya ageno

mukia Kefo Avamuyagama veamogami amakusafitiamanatitalesaya tokiyaene kalima aliya kanalehumatesaya tokiyaene amamine. 2 AmamitenoAnumaya Kotima kava yagaisia yafe hamapaigahe kalimahamaemainea yana aliya kanale humatesayafe humatene.3Huneamateno mage huno hamapaiye “Kama visayafenaayopatamiene kutamiene mayatamiene monetamienealitama oviho. Tole kena oaliho. Alu nopi alu nopifaelitetama ohiho. 4 Nago nopima hai falenutamahenaani nopi faetama maitama amataletama alu kumatelaviho. Faelitetama ohiho. 5 Nagoa kumate veamoya falufalama huotamatesagetamahena ani kumala neataletama‘Havi kava hae.’ hutama tamaiyafima hanesia kugukegeyana aifopo huneataletama viho.” huno hamapaimaine.6 Hamapaitegeya alu kumate kumate neuya mukiakumatela Anumaya Kotina kanale kea hamanepaiyakaliamia aliya kanale huneamateya humainae.

Page 49: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 9:7-8 49 Luku 9:13

Helotia Yisasifena “Hanaa augafa kano maine.” huno havihalegahe hie.

7-8 Ani kanafina Helotia sauve kanogino Yisasiamukiama humainea kavamo avagema haviana nagoaveamoya ani yana ageteya “Yonia falimainefiti agohetimaine.” huya hageya nagoa veamoya “Ilaiyaa etenofalote humaine.” huya hageya nagoa veamoya “NayomaAnumaya Kotina aune kanoa falimainefiti hetimaine.”huya haya yafe Helotia ani kea haviteno agu agesamoaanilega vigeno “Hana veamogami kemo tamagea nehafi?”huno humaine. 9Huteno Helotia mage hie “Nagaya aliyavayania humatogeya Yonina ageya ago fakalitalagenofalimaine. Naa maa kava nehie huya avagema humainayakanoa tae?” huno nehuno Yisasima agesia kafena atiayemaine.

Yisasia faefu tausenia (5,000) vayamogami kavelaamamine.

10Aposolo anagala eteya “Naamaa kava huteta neone.”huya Yisasina me hapaigeno Yisasia haviteno ani anagaaamavaleno Petesaita kumatega ugahe katega umainae.11 Nevageya mukia veamoya haviteya akave agaitegaageno Yisasia falu fala humateteno Anumaya Kotima kavayagaisia yafe hamapaiteno kalima nealiya veala alinokanale humatene.

12 Une kigeya tuelufua (12) anagaamoya Yisasite mageme hae “Tagaya vaya omai kaiyaga mainonafe mukiaveamogaminahumatesanageyahanesia kumateenenomahanesilegaene ute ete huya faesaya nofeene nesayayafeene atiyesae.” huya humainae. 13 Hageno Yisasiamage huno hamapaiye “Tamakaitami kavela amamiho.”huno hamapaigeya mage hae “Utama mukia mainayaveamogami kavelamiya hiho huka nehano? Tagaipina osi

Page 50: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 9:14 50 Luku 9:21

kave kanoa hane faefua (5) mayaene tole noyame kanoagihuno hane.” huya hae.

14 Anifima mainaya vayala faefu tausenia (5,000)vayayaga mainayanagi Yisasia agaienema tokaeya ne-maiya anagaamogamife mage huno hamapaiye “Hama-paigeya fifitia (50) veane ‘Alitalu hutama maite maitehutama mopale maiho.’ hutama hamapaiho.” hunohumaine. 15 Hamapaigeya ania hute hute huya mopalemainae. 16 Yisasia faefua (5) maya nealino tole noy-amene nealino huteno ikapinaga agesaga huno AnumayaKotitega huno muse huteno ani mayaene noyamene ko-liteno agaienema tokaeya nemaiya anagaa amamigeyamukia veala amamite amamite humainae. 17 Amamiteamamite hageya mukia nageno amamu higeya atalayaatupatapaa aliya tuelufua (12) kula aihavatemainae.

Pitaa Yisasife “Kalaisiga mainane.” huno hufalote hu-maine.

18 Nago yupa Yisasia agaiage Anumaya Kotitega havi-negegeya agaienema tokaeya nemaiya anagaamoya avatemainageno mage huno hamavige “Veamoya nagaifenatae huya nehae?” huno hamavige. 19 Hamavigegeyakenonaa mage huya hae “Nagoa veamoya kagaifena ‘Tifaleneamatea Yoni maine.’ huya hageya nagoa veamoyakagaifena ‘Ilaiya maine.’ huya hageya nagoa veamoya‘Anumaya Koti aune kanoa nayo ago falimainea kanofalimainefiti eteno hetimaine.’ huya nehae.” huyahapaimainae. 20 Hapaigeno Yisasia amakaifena magehuno hamavige “Tamakaya nagaifena tae hutama ne-hae?” huno hamavigegeno Pitaa mage huno hie “KagayaKalaisigae Anumaya Kotia taugafa aligatigahe hugateneakano mainane.” huno hie. 21 Higeno Yisasia tokiyaageke huno “Mani kea nagoa veala hamaopaiho.” hunohumaine.

Page 51: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 9:22 51 Luku 9:27

Yisasia agaia faliteno hetisia ke humaine.22 Yisasia mage huno hamapaiye “Soka vayaene mono

note kava vayaene kahegi kema havilinaya anagaenenagaila ikapinagati emainoa kanoa vayamo nateneakanomonihena ‘Kahaoteyakae.’ huya hunatesageno tu-sia nagata aisigeya nahaesagena faligahue. Falisugeyakomufi hevainatesagena tole yupa maina tagufa kanalefalimainesufiti hetigahue.” huno humaine.

23 Alitalu humaiya veanene agaiaene tokaeya ne-maiya anagaenefe mage huno hie “Nagoa veamoyanagai nakavema visaya amakesa havinuyahena amau-gafama aliya hai yana amakaveno huteteya nakaimanagata aisigena falisua kava hisaya amakesa haviteyayafaga yosa kanaaene kanaaene kofiya nakave aliyavisae. 24 Nagola veamoya maiyaamima atafa huyaali talakoma hulisayana maiyaamimoa falino afaya ha-paegahigi nagoa veamoyama nagaifema hamainageyamaiyaamima atalesaya veamoyamaiyaamia aligatisugeyaagola aliya maigahie.

25 Nagola veamoya mukia ma mopale mone fenoyagaaliteya maineya falisagenoa agola maige maige hisayahaimula ago atalenayanagiya alimainaya mone fenoami-moa hanaa huno amaya hugahie? Aao amaya ohugahie.26Nagoa veamoya keniaene nagaienefema amakaye huya‘Aoteyamaae.’ huya hunatesayana nagaya ikapinagatiemainoa kanoa vayamo natenea kanomona esua kanafinatokiya hale yaniaene Nenafana tokiya hale yamaaenealu aotage ensole anagaamoyaenema etena esuana aniahuna ani veanehena nagaye huna ‘Tamahaoteyatamie.’humategahue. 27 Tamagelafa huna tamahanepauvenagoa veala malema hetimainaya veamoya aupaa ofali-gahayanagiya hagoteya Anumaya Kotima kava yagaisiakanaamoma efalote hisia yana agegahae.” hunohumaine.

Page 52: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 9:28 52 Luku 9:37Yisasina augafamoa alino aluya humaine.

28Yisasia mani kea huteno sevenia (7) kanamaiteno Pi-tana Yonina Yemesigamina amavaleno Anumayamotegake huno havigegahe agoyafi haimainae. 29HaimainagenoYisasia Anumayamotega ke huno havinegegeno au-gosamoa alino alu augosa kaligeno kenaamoa efeagehuno alave alave humaine. 30-31 Tole kanolatana nayofalimainaa kanolatana Moseseene Ilaiyaene tokiya haleyaene maineana Anumaya Kotia Yisasifema “Naa maahuka Yelusalemu faligane.” huno hutenea kehe Yisasienekea kea humainae.

32 Ani kaiyekea nehageya Pitaene anagaamoyaeneamaukalokalo higeya faemainafiti aupaa hetiya agayanaYisasia tokiya hale yamaaene avate tokaeana hetimaiakanolataene amakemainae. 33 Neamakageana ani lolekanolatana Yisasina ataleana ugahe nehaageno PitaaYisasife mage hie “Anumayamoga tagaya male maunanakanale ya hie. Katega nona talia (3) kilamatesune.Kagaila nagolagi Mosesena nagolagi Ilaiyana nagolagihuno hanesie.” huno hianagi agesa havilama ohunoani kea hapaiye. 34 Hanepaigeno nago siamoa evayihuno alino aiso humategeana Mosesegani Ilaiyagania anisiapi falaageya Pitaene anagaamoyaene tusia koli hu-mainae. 35 Koli nehageno siapinagati ala kefiti age ainomage huno hie “Mani kanoa nagaini nafane ago hapalinahutenoa nafanegi agai kea haviho.” huno hamapaimaine.36Hamapaigeya ani kea haviteya agayana Yisasia agaiagemainegeya ageteya ke ohuya mainayanagiya ani kanafinanagoa veala hamaopainae.

Nago nafanemo agupi Kefo Avamu mainea nafane Yisasiaalino kanale hutene.

37 Faeteya kotigeya Yisasiene Pitaene YonieneYemesiene ani agoya neataleya elavigeya kasagoya

Page 53: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 9:38 53 Luku 9:45veamoya Yisasi agegahe emainae. 38 Aya veanefiti nagokanomoa hetino ala kefiti mage huno hie “Humavenelinakanomoga tusiya huna kahavinegoe. Aiya nagokene nafaneniagi mego. 39 Kanaaene kanaaene KefoAvamumoa agusafinaga haimainegeno nafanenimoaala kegefafiti ke nehigeno Kefo Avamumoa aigehafalege huneategeno avayafitila efeage agalemoaselu selu nehigeno augafa alino haviya nehuno aupaaataleno ovisia kava nehie. 40 Naa higena kagaienetokaeya nemaiya anagakamogamife ani Kefo Avamulanafanenimo agusafinagati anatitalesae huna hamavigehamavige hugetoana amuha ohunaya yafe anatioatalenae.” huno hie.

41HigenoYisasiamagehunohamapaiye “Vae tamakayameni kanafima mainaya veamogatama nagaife havitamatamakupi maletama tametiti ohutama fatago hutama no-maiye. Ania haya yafe kasalo nenahaegi namagi yupatamakaienena mainesugetama nagaife tamakupi malega-hae?” nehuno ani nafanemo nefafe “Nafanekaa avalekaeno.” huno hie. 42 Higeno ani nafanea yaufa avalenoneegeno Kefo Avamumoa alino mopafi ailakatitalegenofaemaineno kasegase nehigeno Yisasia ageteno Kefo Ava-mumofe kemakino “Ataleka hatilavio.” huno hutegenohatilavigeno ani nafanea alino kanale huteteno nefanaamine. 43-44 Amigeya mukia anile mainaya veamoyaageteya Anumaya Kotina tokiya yamaahe tusia atalitaluhuya amamayo aiyanagi Yisasia agaienema tokaeya ne-maiya anagaamogamife mage huno hie “Menima hisuakea tamakesa havilama hutama haviho. Osi kanaamaitesugeno nago kanomoa nagesi hinageya ikapina-gati emainoa kanoa vayamo natenea kanomonia kamevayamogami amayapi navaleya nategahae.” huno hie.45Higeya ani kemona aepaamoa ago falakimaineafe hav-

Page 54: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 9:46 54 Luku 9:53ilama ohunagi koli huya ani kemo aepaahena haviokenae.

Ta uhakotemainea kanoa maine?46 Yisasiene tokaeya nemaiya anagamoya “Tagaipima

uhakotemainea kanotia ta maine?” huya huteya aniyateti ke vaimainae. 47 Yisasia amakaipima hanea amakuamakesa ago haviteno nagola osi nafanea avaleno avatehetitene. 48 Ateteno mage huno hamapaiye “Nagoaveamoya nagaifema huya ma osi nafane avaleya falu falahutesayananagaienenavaleya falu fala hunatae. Nagaimanavaleya falu fala hunatesayana hunatenea kanoeneavalemainae. Tamakaipina ‘Osia afa kano kana hunamainoe.’ huno hisia kanomoa tamakaila tamakaseno kavakano maine.” huno hamapaiye

Kamema hu otamatesaya veanea nelamafuya mainae.49 Yonia mage huno hie “Kava kanomoga tagaya ag-

onana nago kanomoa kagai kagi neayeno Kefo Ava-mula veamogami amakusafinagati amanatigeta agetetakagaienema kakave nohia yafe ‘Ania ohuo.’ huta nagaluhuneatone.” huno hie. 50 Higeno Yisasia agaife magehuno hie “Ani kanoa alitama nagalu hu oateho. Vayanagomo kamema hu otamatesiana nelamafuya mainae.”huno hapaiye.

Samelia veamoya Yisasia kumaamile esia yafena no-hamaiye.

51 Yisasia ikapinaga haisia kanamoa aupa higenoYelusalemu visia agesa havino tokiya vaiteno kategaumaine. 52 Nagoa anagaa talo tala hisaya yafe hagotenohumategeya nago Samelia kumate uya vayafe mage huyahae “Yisasia egahigi mukia yana talo tala hiho.” huyamo hamapaimainae. 53 Samelia kumate veamoya YisasiaYelusalemu ugahe hia yafe amakesa haviteya mage huyahae “Tagaya avaleta ali falu fala hu oategahune.” huya

Page 55: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 9:54 55 Luku 9:62hae. 54 Agaienema tokaeana nemaia kanolatana Yemesi-gani Yonigani ani kavama haya kavala ageteanamage hae“VaeAnumayamoga kahaisiana taagaya ikapinagati ataheke hisuageno atamaleno ani veala asagalisie?” huanahae.55 Haageno Yisasia maiyahae huno keanamakiteno “Aaoania ohio.” huno humaine. 56 Huteno anileti neataleyaalu kumatega umainae.

Yisasia akave visaya auava yamo ke humaine.57 Katega neuya nago kanomoa Yisasifena mage

huno humaine “Mukia kumate visanana nagaya kakaveugahue.” huno hie. 58Higeno Yisasia kenonaamage hunohapaiye “Kepu yagamoya faesaya komuamia mopafinagahanegi namamogamina noamia haneanagi ikapinagatiemainoa kanoa vayamo natenea kanomona faesua noniaomale.” huno hie.

59 Nago kanohe mage huno hapaiye “Nakave eno.”huno higeno mage huno humaine “Alanimogae nenafanafalisigena alina hevaitetena kakavela ugahue.” hunohie. 60 Higeno Yisasia mage huno kenonaa hapaiye “At-alo nagai kea ohavinesaya veala amaku amamemaamofalimainaya veamoya falia kanomona aliya hevaitegahaeamakaiami yanagi kagaya neataleka veamogamite Anu-maya Koti kava yagaimatesia kaiyekea mukia veamogam-ina hamapaiyo.” huno hie.

61 Nago kanomoa hetino mage huno hapaiye “Alani-mogae kagai kakavemalegahe huanagi natalegena nenafanopi mainaya veala nayana amamite amamite hutenakakavela vano.” huno hie. 62 Higeno Yisasia kenonaamage huno hapaiye “Nagoa veamoya avina yama kaliga-hena amakavelega maiyahae huya moge mege hinuya-hena Anumaya Kotia ania hisaya veafena ‘Nagai aliya ali-

Page 56: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 10:1-2 56 Luku 10:9tama veamogamite kava yakaisua kea hamapaiho.’ hunoohugahie.”

10Yisasia sevetitua (72) vaya aliyamaale humatene.

1-2 Anile Anumayamoa sevetitua (72) vaya hapaliteno“Nagainima visua kumate ali lokaete lokaete hutamauhagotetama neviho.” huno humategahe amakaife magehuno hamapaiye “Nagai kema havisaya veala kasagoyakavema hoyafi afulemailemai hia kava humainegi hoy-afima aliya alisaya veala osia veane kanoa mainayafe anihoyamona nefafe havigegeno nagoa aliya vayala kavemaalisayafe humatesie.

3 Tamakaya neutama haviho tamakaya sipi sipi nafanekana hutama mainagi nagaila ago amakaveno hune-nataya veala afai kala kana kaveage veane mainayaamunopi hulamatesugetama ugahae. 4 Ugahagi mone-tamiene kutamiene tamaiya noene alitama oviho. Kateganevisaya veanenena ayaayate maitama kaiyekea ohiho.5Nago nopima hai falenutama hagotetama mage hutamahiho ma nopima mainaya veamogatamina ‘Anumaya Ko-tia tamaipa falu hisaya tamaku tamakesa tamamisie.’hutama hiho. 6Aipa falu hisia agesaene kano ani nopimamainesiana Anumaya Kotia aipa falu hisia agesa ami-gahigi ania kana kanoma omainesiana aipa falu hisia yanaoaligahie. 7 Ani nopi mainetama nesaya yama tamamis-agetama afaa neho. Nagai aliya alisaya anonaa nesayayana afaa alisayana kanale hugahie. Alu nopi alu nopifaelitetama ohiho.

8 Nago kumatema visageno falu fala hulamateteyatamamisaya kavela afaa neho. 9 Ani kumatema maine-saya kali veala ali kanale humatetama mukia veafe magehutama hamapaiho ‘Anumaya Kotia kava yagailamatesia

Page 57: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 10:10-11 57 Luku 10:16kana ago efalote huno aupa humaine.’ hutama hama-paiho.

10-11 Nago kumatema visageya falu fala hu otamate-sagetama ani kumala ataletama veamoyama mainesayakatega utama mage hiho ‘Havi kava hae. Tamakaikumapiti kugukege yana taiyalegati aifopo hutalegahu-nagi tamakaya havilama hutama haviho Anumaya Ko-tia kava yagaisia kanamoa ago efalote huno aupa hu-maine.’ hutama hamapaiho. 12 Nagaya tamahanepauveAnumaya Kotia kaiyekema hulamatesia kanafina So-tomu mainaya veamogami amaugafa amagata aigahigitamakaima falu fala hu otamatesaya kumate veamoyatusiya huno amakaseno amaugafa amagata aigahie.”

Kefo yatamihe tamakua aiyahae ohaya veanehe nahauhunelamatoe.

13 “Avonio Kolasini mainaya veamogatamaenePetesaita mainaya veamogatamaene tusiya hunatamakaifena nahau nehue. Tamakai kumapi nagayatokiya avameyana ago huanagi tamaipa aiyahae ohagenoani tokiya avameyana Taiyaene Saitoniene huleasineani kumate veamoya kefo yaamihena ago amaipaaiyahae huya kefo yama humainaya yafena kayavokena failiya tanefafi mopale maileasine. 14 AnumayaKotia kaiyekema humatesia kanafina Taiya mainayaveanene Saitoni mainaya veanene amaugafa amagatayana aligahayanagi tamakaya tusiya hutama nagoenetamaugafa tamagata yana aligahae. 15 TamakayaKapaneamu mainaya veamogatama ‘Taugafa alita analehaigahune.’ hutamanehao? Aao afete tavitama tamakayenehinagetama maigahae.” huno hie. 16 Nagoenehumatenea vayamogamife mage huno hamapaiye“Tamakai kema havisaya veamoya ania huya nagai kea

Page 58: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 10:17 58 Luku 10:21havigahae. Tamakaifema ‘Tamahaoteyatamie.’ hisayaveamoya ania huya nagaifena ‘Kahaoteyakae.’ huyahunategahae. Nagaife ‘Kahaoteyakae.’ hisaya veamoyaania huya hunatenea kanomofena ‘Kahaoteyakae.’ huyahutegahae huno hamapaigeya umainae.”

Sevetitua (72) vayala eteya emainae.17 Uteyama ayana ani sevetitua (72) vayala muse huya

eya mage hae “Anumayamoga tagaya kagai kagileti KefoAvamua humatonageya tagai ke akave malae.” huyame hae. 18 Hageno Yisasia amakaifena mage huno hie“Nagaya agoana Satania ikateti aulumaya alia kava hunoaupaa asaga hunelavigena agoe. 19Haviho nagaya tokiyaago tamaminoe. Nagoa yamoa tamakaila alino haviyaotamahaugahie. Satani tokiyamona agasesaya tokiyaago tamaminoe. Vaya anigeno nefalia osifavene ya-paveene tamaiyaleti ayelatapesayana nagaini tokiya agotamaminoafe otamahaegahie. Nagoa yamoa tamakaila alihaviya otamahaugahie. 20Tokiyania ago tamaminogi KefoAvamula amakasesaya tokiya tamaminoa yafena musenaohutama Anumaya Kotia tamakima ikapinaga kaemale-nea yafena tusia muse hiho.” huno hamapaiye.

21 Ani kanafina Alu Aotage Avamumoa tusiya hunomuse hisia agu agesa amigeno Yisasia muse nehunomagehuno hie “Nenafagae mukia ma mopafi yaene ikapinagayaene kava yagaimainana Anumayamoga kanale kavanehane. Ma ma hamapauva kea nagoa ‘Mukia yafenahavilinoa kanomainoe.’ huya haya veamogamifena ohav-isae huka falakimalenane. ‘Ala avo nopi umainona veamainone.’ huya hisaya veamogamifena ohavisae hukafalakimalenanagi ‘Inamu nafane kana huta mainone.’huya humainaya veala ago huhaleka amavelimainanafealuya huna musekaa nehue. E, Nenafagae kagai kagu

Page 59: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 10:22 59 Luku 10:28kagesamoa ania humainegeka ani kavala humainane.”huno hie. 22 Veamogamifena mage huno humaine “Ne-nafaa mukia lokiya ago namine. Mukia veamoya na-gaila neamonina aepania ohavinagi Nenafaa agaiage na-gai aepaa haviline. Havilinegi mukia veamoya Nenafaaepaa ohavinae. Nagainige neamona havilinena nahaisiaveamogamina humavelisugeya Nenafa aepaa havigahae.”huno hie. 23 Yisasiene tokaeya nemaiya anagamoyaamahaote mainageno Yisasia mage huno hamapaiye“Anumaya Kotia tamaulagama neagaya yana ago tusiakanale ya ago tamamia yafena tusia muse hutama maiho.24Tamahapauve nayona mukia mainaya amaune vayaenesauve vayayagaene tamakayama neagaya yana ‘Agesune.’huya hayanagi oagenae. Havilinaya kea ‘Havisune.’ huyahayanagi ohavinae.” huno hamapaimaine.

Samelia kanomoa Yuta kano hamaemainea avame ke Yisa-sia humaine.

25Nagoa kahegi kema havilinea kanomoa hetino Yisas-ina ayevataga huno mage huno havige “Humavenelinakanomogae nagaya hanaa hutena agola maige maigehisua nahaimula alisue?” huno havige. 26 HavigegenoYisasia mage hie “Anumaya Koti autamafina naane huyakaemalenae? Kagaya hapaliteka ani kemo aepaa naanehuka nehavine?” huno havige. 27 Havigegeno mage hie“Ani kemoa mage humaine ‘Ala Anumaya Kotikamofenatusiya huno kahaino. Kaguafinagatiene kahaino. Kagukameene amio. Aliya nealina himamukaene amio. Kage-sama nehavina yana amio. Kagaika kaugafahema ka-haisia avamete mukia veamogami amaugafahena ka-haino.’ huno humaineane.” huno hie. 28 Higeno Yisasiamage hie “Kagai kemoa tamage huka nehanemukia kana-fina ani kava huge huge hisanana maige maige hisanakahaimula aligane.” huno hapaiye.

Page 60: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 10:29 60 Luku 10:37

29 Higeno ani kanomoa agesafinaga mage huno havie“Yisasia nagaife kanale kagesa hanea kano mainane.”huno hisiafene huno havige “Mukia veala tagamife ne-hane?” huno havige. 30 Havigegeno Yisasia mage hie“Nago Yuta kanoa Yelusalemu kumala ataleno Yeliko ku-matega ugahe katega nevigeya nagoa musufa vayamoyakatega ageteya atafa huya mukia afenomaa hanafaleteyaaikolimainae. Aikoliteya ataleya vageno falisia kava hunomaine. 31 Mainegeno ani yupa mono note kava kanoaani kate taviana ani kanoa mo neageno agaseno ka age-gayalega umaine. 32 Umainegeno nago Yuta kanoa Livainofi kanoa ania huno mo neageno agaseno nago kaiyagaka agegayalega umaine. 33 Naa haageno nagola Sameliakanoa kame kanoamoa anile neeleti megeteno tusiahau hutene. 34 Hau huteteno avate umaineno masavetiene nofi alagamo tiene haemalaya amupina takino hayakiteteno avaleno agaia toki afumo agupifi ateteno avalenoviayamo natu vaya nefayaya nopi moteneno kanale hunokava hutene.

35 Kava huteno mainegeno ko tigeno ani nomonanefana tole kina neamino mage huno hapaiye ‘Kagayakanaleya huka mani kanoa kava huto. Nagoa mon-ekamoma ani kanolema hano hisigena nagaya etenaanonakaa kamigahue.’ huno hapaiye.” 36 Yisasiaanima hia kea hu hano hugahe mage hie “Naa hu-mainagi na kagesa nehavine? Talia (3) vayala agaseyavageno hana kanomo musufa vayamoya hae-malenayakanomona alino kanapa vayamoya nehaya kavala hu-tene?” huno havige. 37Higeno ani kahegi kema havilineakanomoa mage hie “Tusia hau hutenea kanomoa kanapavaya kana kavala hutene.” huno higeno Yisasia agaifenamage hie “Kagaya visanaamoga mukia kanafina aniageyahuo.” huno hapai-maine.

Page 61: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 10:38 61 Luku 11:4

Yisasia Matagani Maliagani nopi maine.38 Yisasiene agaiaenema tokaeya nemaiya anagala

katega nevageno Yisasia nago kumate vigeno nagoamo agia Matae Yisasina avaleno nomaafinaga umaine.39 Umainegeno Matana negana agia Maliae Yisasinaaiyafi mopale emaineno Yisasima hia kaiyekea nehavie.40 Havino mainegeno nunaamoa, Mataa, mukia kavelatalo tala hiana agesamoa tole-lole higeno Yisasite enomage huno hie “Anumayamogae nagananimoa natale-gena nakainige kavela tusiya huna nealugi ani yafenakagesa nohavino? Hapaigeno me naya hino.” huno hie.41 Higeno Yisasia mage huno hie “Mataga mukia yafenakagesamoa tole-lole huka aliyana nealinana havi kavanehane. 42Nagoke yamaage alisana kagesa havige havigehukamaiyo. Maliaa ani yafena agesa havi havi huno atafanehigi ani yana nago kanomoa hana-ofalegahie.” hunohapaiye.

11Yisasia nunamu hisaya yamo aepaa humavelimaine.

1 Nago yupa Yisasia nago kotega maineno Anumaya-motega ke huno havige-maine. Havigeteno agaiaenetokaeno nemaiya anagapiti nago kanomoa mage hunohavige “Anumayamogae Yoniene tokaeya nemaiya anag-amogamina humavelimainea kavala huka ‘Naa maahutama nunamuna hiho.’ huka hulavelio.” huno hie.

2 Higeno Yisasia mage huno hie “Nunamuma hinu-tamahenamage hutama hiho ‘Nelafaga kagai kagimoa aluaotage huno hanesie. Kava yagaisana kanamoa efalotehisie. 3 Mukia kanafima nesuna kavela tamio. 4 Tagayahavi kavama hulatenaya veala aigeamateteta kefo yaamiaatalematona kava huka kefo yatia aigetateka atalelato.

Page 62: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 11:5 62 Luku 11:14Satanima ayelavataga hisia katela tavaleka otato.’ hutamahiho.” huno hamapaiye.

5 Hamapaiteno mage huno hie “Hana kanomoga kegeamunona negafute uka mage huka hugane ‘Nenafugaetalia (3) maya yoka namisano? 6-7Nago nenafua kategatieana nesia yana omalegi kanale namisano?’ hukamahisanageno negafua nomaafinagati make huno kaha-paisio ‘Kasalo nenahaegi natalo. Fita ago ki-maletenanafaneyaganiene ago fae-mainonanagita nagaya hetinanahavigana yana okamigahue.’ huno hisio? 8 Aao tama-hanepauve ‘Negafuma mainoe.’ huno hisia yafena oami-gahigi tutuma hia yafe hetino havigea yana amigahie.”

9 Ani yafe tamahanepauve Anumaya Kotitega nagoyafema ke hutama havigesagenoa ago tamamigahie.Nago yafema atiyesagenoa afaa tamaveligahie. Fi-talema akalu-kaluma hisagenoa Anumaya Kotia yakil-amategahie. 10 Mukia havigesaya veamoya aligahae.Atiyesaya veamoya ali falote hugahae. Fitalema akalu-kalu hisaya veamogamina fita yakimategahie. 11 Hanakanomoga nafanekamoa noyamehema kahavigesigekanefaga osifavea alika amigano? Aao ani yana alika oami-gane. 12 Kokole amufema kahavigesigeka yapavena alikaamigano? Aao ani yana alika oamigane. 13 Oamiganagitamakaya havi veane mainayanagitama nafanetamimonakanale ya amamiyanagi ikapinaga mainea nelamafaatusiya huno tamakase-maineanagitamahavigesagenoAluAotage Avamua tamamigahie.

Yisasife “PielesepulimoaKefo Avamumo kava kanoene aliyanealine.” huya hae.

14 Nago kanomona Kefo Avamumoa aguafi mainegenoavefuna alino aiyahae higeno agea noaiyane. Yisasia aniKefo Avamula anati-talegeno vigeno ani kanomoa age

Page 63: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 11:15 63 Luku 11:23aino kea kea higeya alitalu hu-mainaya veamoya ageteyatusia amamayo aimainae. 15 Amamayo neaigeya nagoaveamoya mage hae “Pielesepulia Kefo Avamuyagale kavahu-mainea kanomoa tokiyaa amigeno Kefo Avamumonaanati-neatalie.” huya hae. 16 Hageya nagoa vayamoyaaye-vataga hugahe mage hae “Monafinagati avame yanahugeta tokiyakaa agamano.” huya hae.

17 Hageno Yisasia amakupinagama ma haviya amakuamakesa ago havitenomage hie “Nagoke kotega veamoyaaye fako huya tuma hisayana ani kotega veanene haviyahu-lavigahae. Nago afamo aye fako huya ‘Alu vayamainone.’ huya tuma hisayana ani afamola haviya hulavigahae. 18 Satania anagaaenema aye fako huya ‘Aluvayamainone.’ amakaiami tuma hisayana Satani kava ya-gaisia tokiya hanaa huno hanegahie? Aao tokiyaa omale-gahie ani yafe tamakaya nagaifena ‘Pielesepulimoa tokiyakamigeka ani yateti Kefo Avamula neanatine.’ hutamanehayanagi havige nehae. 19 Nagaifena ‘Kagaya Pele-sepulimo tokiyaleti anati neatalane.’ hutama hayanagitamakaitami anagatamia Kefo Avamula amanati-talagenoPielesepulimo amakaila amaya nehio? Ani anagatamiaamakaiami manima haya kea ali fako huya tamaveneliye.20 Tamage nagaya Anumaya Koti tokiyaleti ani Kefo Ava-mula anati neataloe. Ani yafe Anumaya Kotia kava ya-gaisia yana tamakaitela ago emaine.

21 Nagola tokiyaage kanomoma nomaafima ati keveaalino yagai-maleno maisiana mukia yamaamoa kanalehuno hanegahie. 22Nagola tokiyaage kanomoma eno anitokiyaage kanoenema tuma hisaana tokiyaage kanomoaagasesiana hagote kanomoma ametitima huno maineaati kevea melino ani kanomo afeno yamaa musufa alinovayaamogami amamite amamite hugahie. 23 Nagoaveamoya nagai kanapa veane omaisayana kame vayania

Page 64: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 11:24 64 Luku 11:30mainae. Nagoa veamoya sipi sipiniama naya huya ali-taluma ohisayana amanati neatalae.” huno hie.

Kefo Avamumoa nago kanomo agupi eteno emaine.24 Nago Kefo Avamumoa vaya aguafi haino maineleti

ataleno viayamo hau hu-mainea kopinaga mo vaiy-atete huno mai-faluma hisia kumafe ati neaye. Atiayegeteana mai-falu hisia kumala omalegeno “Hagotenamaigena emainoa aguafi etena mo maigahue.” hunohie. 25 Uno mogeana ani agupi ago sese huno kana-leya hu-malenegeno mogemaine. 26 Mogeteno etenoviayamo sevenia (7) kefo kavaamimoma agase-maineaKefo Avamuyaga momavaleno egeya ani agupi hai-faleyamainageno hagotenoa ani kanomoa nagoke Kefo Ava-mumoa aguafima mainegeno haviya huno maineanaginomenia mukia Kefo Avamumoya aguafina haiya maigenotusia kefo ya hutafa huno maine.”

Hanaa veamoya tusia musena hugahae?27 Mani kema higeya anifima alitalu hu-mainaya vean-

efiti nago amoa ala kefiti mage huno hie “Katetenomanuma kaminea amona Anumaya Kotia tusia muse hunohaiya yana amine.” huno hie. 28 Higeno Yisasia magehuno hie “Ani amoa musena hugahianagi Anumaya Kotikema haviya akave malesaya veamoya tusia muse huga-hae.” huno hie.

Nagoa veamoya “Tokiyaage avameya agesune.” huya hu-mainae.

29 Mukia veala agaite melitalu hageno mage hunohamapaiye “Menia ma kanafimamainaya veamoya tusiyahuya kefo veane mainae. ‘Tokiyaage avame yana tavelio.’huya hayanagi Anumaya Kotia ani yana oamamigahiginagoke avame yana nayoma mainea aune kanoa Yonamahutenea tokiya avame yana tamaveligahie. 30 Yonana

Page 65: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 11:31 65 Luku 11:35noyamemoa asaga huno nakaigeno talia (3) yupa aipa-finaga maineafe Ninive mainaya veamoya avame yanaamaveli-maineane. Nagaya ikapinagati emainoa kanovayamo natenea kanomona menia ma kanafima mainayaveamogamina nagaya ania kavala hisua kavania avameyana tamaveligahue.

31 Nagola alu haupalegati emainea sauve amoa mopa-mona atupaleti eno Solomonia kanale agu agesaenekanomo kea havigahe emaineanagi haviho Solomoninaagase-mainea kanoa ma mainegetama tamakaya agai keanohaviye. Nohaviyafe Anumaya Kotia kaiyekema hu-lamatesia yupa ani amoa hetino menia ma kanafimamainaya veafe kefo kava hutama agai kema ohavinayayafena hu falote hulamategahie. 32 Ninive kumatemainaya veamogamina Yonaa Anumaya Koti kea hama-paigeya kefo yaamihena amaipa aiyahae hu-mainagi hav-iho menia Yonana agase-mainea kanoa ma mainege-tama tamakaya kefo yatamihena tamaipa aiyahae nohae.Tamaipa aiyahae nohayafe Anumaya Kotia kaiyekemahulamatesia kanamoa Ninive kumate nayoma mainayaveamoya hetiya menia ma kanafima mainaya veamoyahavi kava hu-mainayafe hu falote hulamategahae.”

Taguafima aye-vasa hisia kanife humaine.33 “Veamoya lamua hanagaliteya nopinaga hanesia ko-

mufinaga omalegahae. Susufaneletila aiso ohugahagi aninopima hai falesaya veamoya agesayafe sipale nemalae.34 Tamaulagamoa tamakupinaga aivasa hisia lamu hane.Tamaulagamoa kanale yama agesiana tamakupinagaaivasa hu-mainegi tamaulagamoa kefo yama agesianatamakupinaga haniki-maine. 35 Tamakesa havilama hiho‘Nagupinaga aivasa hu-maine.’ hutamama hisayanaasu huno haniki-mainesia yafe hisagi kava yagaitama

Page 66: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 11:36 66 Luku 11:42maiho. 36 Mukia tamaugafa aivasa hisigeno nagokekaiyaga hanima okisiana lamumoma aivasa hia avametemukia lamakupinaga tusiya huno aivasa hugahie.” hunohie.

Nagoa Falasia vayaene kahegi kema havilinaya vayaenekefo kavala nehae.

37 Nagola Falasia kanomoa Yisasifena mage huno hie“Menia kagaya nagaiene kavela me negane.” hunohigeno Yisasia kave mo negahe Falasia kanomo nopihaino mopale maine. 38Mainegeno ani Falasia kanomoamogeana Yisasia kavema negahena ayana sese ohunomopale maiya yafena agesa havi havi huno maine.39 Mainegeno Yisasia mage huno hapaiye “TamakayaFalasia vayamogatama amega kava hutama masutamieneyopatamiene amega kaiyagaa sese nehagi tamakupinamusufa yaene kefo yatamiene hiya hulamatenegetamasesela nohae. 40Tamakaya aifonafo vaya mainageno Anu-maya Kotia amega kaiyagaage talo nehuno agusafinagatalo ohuneo? 41 Masutamiene yopatamienema hane-sia kavela kasagoya yaamima omalenesia veamogamimaamamisayana tamakuamoa oniyaage ohugahie.

42 Avonio Falasia vayamogatama kayeho. Tamakayasupu tala yaene atuene hefi kana yaene osi osiyana alitama tenia (10) malenafiti nagoke AnumayaKotina neamitama nehayanagi fatago hutama maisayayaene Anumaya Kotifema lamahaisia yaene agoatalenae. Hagotetama fatago hutama mainetamaAnumaya Kotifena tamahau tamayamopafi tamahau-maineanagitama haenagaa supu tala yaene atuene hefikana yaene tenia (10) malenafiti nagoke Anumaya Kotinaamisayana kanale hugahie.

Page 67: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 11:43 67 Luku 11:5043 Avonio Falasia vayamogatama kayeho. Mono

nopima neutama ‘Kava vayayaga nemaiya sialefekeyamaigahune.’ hutama veane atagu nefaya kumapina ‘Na-gaifena ala kano mainane huya hisae.’ hutama ne-hae. 44 Avonio tamakaya kayeho. Tamakaya vaya hevai-matenaya komu kana hutama mainae. Tamakuamoaoniyaage higetama falaki-mainageya veamoya oniyaageyama hanea komufi vaya hevaitenaya komule oageya uteete nehae.” huno hie.

45 Higeno nagola kahegi kema havilinea kanomoakenonaa mage huno hapaiye “Hulavenelina kanomogaeani kema hanana tagaienefe tagaye hia ke nehane.” hunohie. 46 Higeno mage huno hie kahegi kema havili-naya vayamogatama tamakaifeene nehugi avonio kayeho.Tamakaya kahegi ke malenaya ke hutama tusia kanaageya mukia veamogami amayonale malenetama amayahugahena nagoke tamakinagoamaletama amaya ohageyatusia kana yakefa nealiye.

47 Avonio kayeho. Tamakinago-moya AnumayaKoti amaune vayaa hamayageya fali-mainayanagitamatamakaya anima fali-mainaya amaune vayamogamikomulega vilasi hoya maitama nehae. 48 Vilasihoya maitama nehayafe “Tamakinagomoya amaunevayala hamayageya fali-mainaya yafena kanale kavahumainae.” hutama nehae. 49 Anumaya Kotia kanaleagu agesaene kanomoa mage huno humaine “Nagayanagaini amaune vayaene Aposolo vayaene amakaipinavisageya nagoa veamoya ali haviya humateya nagoaveamoya hamaesageya faligahae.” 50 Hamayageya fali-mainaya yafe ma mopama talo hu-mainoa kanafinaaepa heya mukia kafua amaune vaya hamayageya fali-mainagi tamakayameni kanafimamainaya veamogatamaamakaima humatenaya havi kavamo anonaamia aligahae.

Page 68: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 11:51 68 Luku 12:351 Hagoteno Epolona haegeno fali-maineane. Nagoahamaeme hamaeme ageno hano hutegeya haenagalafaSekalaiyana ala mono no kegiyamo amunopi yafafolamole heti-mainegeya hayageno fali-maineane.Nagaya tamage huna tamahanepauve hamayageyafali-mainagi tamakaya menima mainaya veamogatamahu-mainaya havi kavamo anonaamia aligahae.

52Avonio kahegi kemahavilinaya anagamogatamakayeho. Mukia Yisasi kea havimainayanagi veamoya ohavisaehutama fita ki-maletetama yakisaya ki nofila ago alitamaatalenae. Tamakaya “Ani nopi ohaigahune.” hutamahaleti nagoa veamoya “Hai falegahune.” huya hayaveamogamife “Hai ofalegahae.” hutama katile neamataehuno hamapaiye.

53-54Yisasia ani nopiti hati-lavigeyamukia kahegi kemahavilinaya anagaene Falasia vayaene akave neuya tusiyahuya amaipa kafa heteteya amata huya alu yafe alu yafeagaila havige havige nehuya mage hae “Agaiama hisiakeleti atafa huta kaiyekea hutegahune.” huya humainae.

12Falasia vayamoya havigema nehaya kehena kaye ho.

1 Ani kava higeya ohavunamaa veamoya alitalu hu-mainaya yapina nagoa veamogami amaiya aye latapemohuyamainagenoYisasia agaienema tokaeya nemaiya ana-gaamogamife nagoa veanenefe mage huno hie “Fala-sia vayamoya amakupima hanea yana agelama ohuyaamavayaleti havigema nehaya yafena kayeho. Ani yanakai hamemoma halegia kava huno halegino alakefahugahie. Tamakaya ani yafena kayeho. 2 Aiso hu-mainea yamona Anumaya Kotia mukia alino fufute atale-gahie. Falaki-mainesia yamona Anumaya Kotia mukiaveamogami amaulagafi ali falote hugahie. 3 Hanipinaga

Page 69: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 12:4 69 Luku 12:9hu-mainesaya kea veamoya yagefi havigahae. Notamifi-naga sumi sumi hutama hu-mainesaya kea kuma amuno-piti ala kefiti keha keha huya hugahae.”

Yisasia veamoya “Anumaya Kotifeke kolia hiho.” hunohumaine.

4 Nenafugatama tamahanepauve amega tamaugafaagehefalisaya veafena kolia ohiho. Ani veamoya tamakutamameene tamahae falisaya himamuamia omalene.5 “Hana kanomofe kolia hisune?” hutama hayanag-ina tamahapaigahue. Hefalitenoma hanimo aguafi atategelege nehia yapi tamaku tamamema hagayu hulama-talesia tokiyaama hanea kanoa, Anumaya Kotifeke tusiyahutama kolia hiho huna tamahanepaugi Anumaya Ko-tifeke kolia hiho. 6-7 “Faefua (5) osi osi namayaga tolehaesa moneleti miya nehayanagi Anumaya Kotia aninama nagokefena agelaokanino amakaifena agesa havihavi huno mainegi tamakaitamifiti nagokemoga mukianamayaga agasetama mainayanageya veanea ala yagamainae. Anumaya Kotia mukia hanea tamayolagefa agohapalino haviline. Kolima hisaya yana neataletama afaamaiho. huno hie.”

Tagaya “Yisasi anaga mainone.” huta hu falote hisunayafena tagayea ohisune.

8 Tamahanepauve nago kanomoma veamogamiamaulagafi nagaifema “Yisasina nagua amitafahumainoe.” huno hu falote hisigena nagaya ikapinagatiemainoa kanoa vayamo natenea kanomona AnumayaKoti ensole anagamogami amaulagafina agaifena “Nagainafane maine.” huna hu falote hugahue. 9 Hu falotehugahugi nago kanomoma veamogami amaulagafinagaifema “Nagua amitafa nohue.” hunoma hufalotehisigena nagaya Anumaya Koti ensole anagamogami

Page 70: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 12:10 70 Luku 12:18amaulagafina ani kanohena “Oagenoa kano maine.”huna hugahue.

10 Nagoa veamoya ikapinagati emainoa kanoa vayamonatenea kanomonihema hu-haviya hunatesayana Anu-maya Kotia aigeamateno ani kefo yaamia atalemategahigiveamoya Alu Aotage Avamumofema hu-haviya hute-sayana Anumaya Kotia aipa haviya huno aigeamateno anikefo yaamia ataleoamategahie. 11 Nagai kema huhale-tama hisaya yafena kaiyeke hulamategahae. Tamava-leya mono nopi ala kaiyeke hulamate vayate visagetamakolia hutama “Kenonaamia naane ke hisune?” hutamatamakesa kumoa ohiho. 12 Ani yupa kanoa Alu Ao-tage Avamumoa “Mage hiho.” huno tamahapainagetamahugahae.

Afenoyamaa kasago hu-mainea kanomoa aifonafo kavanehie huno avame kea hu-maine.

13 Anima alitalu hu-mainaya veapiti nago kanomoaYisasina mage huno havige “Humavenelina kanomogaenepunimona hapaigeno nelaafama ataleno fali-maineaafenopiti fako huno nagoa namisie.” huno havinege.14 Havigegeno kenonaa Yisasia mage huno hapaiye “Na-gaya kaiyekea huna fako hisua kanoa omainoe.” hunohapaiye. 15Hapaiteno Yisasia amakaifena mage huno hie“Tamakaya maihao hutama maiho. Alu kanomo yafenaagetama tamahayea ohiho. Nago kanomoa kasagoyaafenomaa haneanagi ani afenomaamoa kanaleya hunomaisia haimula oamigahie.”

16Nago avame keamage huno hamapaiye “Tusia afeno-maa hanea kanomona hoyaafina tusiya huno alaga aye-maine. 17 Aye-mainegeno agesafinaga mage huno hav-imaine ‘Na ya hisue? Kavenia alina halaya hisua nonaomaleanagina hanaa hisue?’ 18 Maa hisue. Yu noy-agania tagape aitaletena ala noyaga kasagoya kigahue.

Page 71: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 12:19 71 Luku 12:25Kitena mukia kaveniaene afenoyaniaene anifi halaya hu-malegahue. 19 Hu-maletena nagainihena mage hunahugahue ‘Nagu nagesamoga mukia kafua nesua kaveeneafenoyaniaene ago halaya hu-malenogi menia nagayamaifalu huna mainena kaveniene tiniaene nege negenehuna muse huna maigahue.’ huno humaine.

20 Hianagi Anumaya Kotia agaifena mage huno hu-maine ‘Ani kava hana kavala aifonafo kano kana kanomainananagika meni kegela kahaimula kahafalesugekafaligane. Falitesanageya talo tala humalenana afenoya-gakaa taya aligahae?’ huno humaine. 21 Huteno Yisasiamage huno hie nagoa veamoya amakaiami amaugafa aliyahaisaya yafe mone afenoamia halaya nehayanagi Anu-maya Kotia musema hisia kavala aliya halaya nohayafeani kanomomahumainea kava kana veanemainae.” hunohumaine.

“Ma mopafi yafena tamakesa havi havi ohiho.” hunohumaine.

22 Tuelufua (12) anagaamogamife mage huno hama-paiye “Ani yafena nagaya tamahanepauve kanale hutamamaisaya yaene kave nesaya yaene ti nesaya yaenetamakesa havi havi ohiho. Tamaugafale kena failisayayafeene tamakesa havi havi ohiho. 23 Kave neyanaaifa letale yanagi kahaimuna kanaleya huka maisanayana kanale ya hane. Kena failisana yana amegaleyanagi veanea tokiya ya mainae. 24 Hakiki namayagaageho. Amakaya avina yana ofaiya kavela hoyafina-gatila noaliye. Kave malesaya noamiene yu noamieneomaleneanagi Anumaya Kotia kavela afaa neamamie.Tamakaya namayaga amakase-mainaya veane mainayafetamakaiene kava yagailamategahie. 25 Tamakaitamifitilanago kanomoa ‘Ofalina nagoenemaimemaime haigahue.’huno tokiyaage agesa havisiana anima havia katela hanaa

Page 72: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 12:26 72 Luku 12:33huno falote hugahie? Aao falote ohugahie 26 Ohugahigiani osi ya kanoa ohaleasine naa higetama nagoa maisayayafena tamakesa havime havime nehaiye?

27 Ageho talapinaga hanea vilasiyamoya haiya auseanehae. Aliyana aliya kenaamia talo huya fainoaligikanale kenaami hanegena nagaya tamahanepauve nay-omamainea ala sauve kanotamia Solomonia kanale kenaafailianagi ma vilasiyamoya kanaleya huya agase-mainae.28Tala yanameni kanafina hoyafina haneanagi ega hatagahuya atafi atalegahagi Anumaya Kotia ani tala yana kavayagaigeno kanaleya humainegi tamakaya mukia veamo-gatama nagaifena tamakupi maletama tamametitia osikanoa nehagi Anumaya Kotia ania huno tamakaila ke-natamia alino hilato hulamategahie.

29 Ani yafe ‘Kaveene tiene na ya negahune?’ hutamatusia tamakesa havi havi ohiho. 30Naa yafena ma mopalemainaya veamoya Anumaya Koti kema nohaviya vealaamakesa havi havi huya nemaigi Nelamafaa nesaya yaenekena failisaya yaenefena ago havimaine. 31Havimaineafetamakaya ani kavala ohutama Anumaya Kotima kavayagaisia kumate visayafe tamakesa havi havi hutamamaisayana Anumaya Kotia ani yaene mukia kavetamienekenatamiene tamamiteno ani kumatela tamavaleno ta-mategahie.” huno hie.

Yisasia ikapinaga muse ya alitalu hisaya yafe humaine.32 Nenafugatama tamakaya osi kanoa sipi sipia

mainagi kolia ohiho. Nelamafaa kava humaineakumatela utama visageno kava yagailama-tesigetamamaisayafe agesa havino mainegi kolia ohiho. 33 Aniagesa havimaineanagitama afenoyatamia alitamaafenoyaami omalesia veamogami amamiho. Na kavahisayana ikapinaga muse yatamia talo hugahae. Aniikapinaga muse yana hano ohugahie. Musufaya nehaya

Page 73: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 12:34 73 Luku 12:42vayamoya musufayama hugahena ani kumatela ougahae.Hakanomoa ali haviya ohugahie. 34 Muse yatamimamalenesaya kumatefe tamakesa havi havi hutama anikumate visaya tamaku tamakesa havitama maigahae.

Kanale aliya vayamoya talo tala huya nemaiye.35Yisasia mage huno hie “Ala kanoma esiafe kenatamia

alitama aupa hutama failinetama tamamu nofila huline-tama kanitamia aye haletama maiho. 36 Nagoa aliyavayamoya ala kanoamimofe agava maisaya kava hutamamaiho. Ani ala kanomoa ama alisia imulegati eteno no fi-taalema me kalu-kalu hisigeya aupaa hetiya yakitesayafeagava mainae. Tamakaya ania hutama nagava maiho.

37 Ala kanoma emainea kanafina hetiya maineyaagavama mainaya aliya vayaamoya tusia muse huyamaigahae. Tamage tamahanepauve ani ala kanomoa ke-naa ali aupa huno failineno aliya vayaahe ‘Mopalemaiho.’huno humateteno kavela amamite amamite hugahie.38Kege amunopi esio? Kokolemoa agea oainesigeno esio?Esigenofena hetiya agava maisaya aliya veamoya tusiamuse hugahae.

39 Tamage huna tamahanepauve nomona nefama mus-ufaya hisia kanomoa nomaafi ehai falesia kanahema hav-imaineleasina nomaa ataleno ovigeno nomaafina ehainomusufayana ohileasine. 40 Tamakaienena talo tala hiho.‘Menia omegahie.’ hutama hisaya kana kanoale ikapina-gati emainoa kanoa vayamo natenea kanomona egahue.”huno humaine.

Kanale agu agesa hanesia aliya kanomofe humaine.41 Pitaa mage huno humaine “Anumayamogae

tagaifekeya ani avame kaiyekea tahanepaino ifi mukiaveane havisae?” huno havigemaine. 42 Anumayamoamage huno humaine “Aliya kanomoa kanale agu agesa

Page 74: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 12:43 74 Luku 12:48hanea kanoa aliyamaa agegeno alige alige nehia kanoatamakaipina hanatemaine? Aniama humainea kanomofekava kanomoa mage hugahie ‘Mukia aliya veate yagai-maineka kavela fako faka huka mukia kanafina amamiteamamite huo.’ huno hugahie. 43 Hugahigi haenagaaani ala kanomoa eteno esigenoa hapai-mainea augafakavama hinagenofena ani aliya kanomoa muse hugahie.44 Tamage huna tamahanepauve aniama humainesiaaliya kanomofena ala kanomoa mage hugahie ‘Mukiayania kava yagaiyo.’ huno hugahie.

45-46 Hugahianagi ani aliya kanomoa agaia agesafinagamage huno havisiana ‘Kava kanonia menia hivi hunoomegahie.’ nehuno agaia aliyate kava yagai-mainesiavegi munanegi nehamaeno ala kanomo kavela tina nenohavilina neno aneginagi nehuno ‘Omegahie.’ hunohisia yupaene kanaaene kava kanoa egahie. Enunoaani havi kavama humainea kanomona kayo kevia ami-maleteno alino haviya huteteno mage hugahie nagaimaveganokano hunenataya veanene umaiyo huno hute-gahie.

47 Nago aliya kanomoa agaia ala kava kanomona haiyakavafena ago havitenoagi kava kanomona haiya kavalaohuno talo talama ohunesiana ala kava kanomoa agailaalakefa huno haegahie. 48Haegahigi nago aliya kanomoaala kanomona haiya kavafema ohavino havi kavamamaino nehisigenoa ala kava kanomoa ako huno hae-gahie. Mukia yama ali-mainaya veafena ‘Anonaa etetamamukia yania namiho.’ huno hugahie. Mukia yamaaamamigeya ali-mainesaya veafena ‘Anonaa ava moneneetetama menamiho.’ huno hugahie.”

Yisasia veane ali fako hugahe emaine.

Page 75: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 12:49 75 Luku 12:5649 Yisasia mage huno hie “Nagaya ma mopafi ata kae-

sugeno tesia yafe emainoe. Ani atamoa aupaa tesie hunanagu nagesa nehavue. 50 Nahaesagenofena nagaila tusianagata aigahie. Aupaa huya onahaesaya yafe nagu nagesahavua nagesamoa hivi huno talavanote.

51 Tamakaya na tamakesa nehaviye? ‘Ma mopaletaipa falu huta maisuna yana tamigahe Yisasia emaine.’hutama nehafi? Aao nagaya tamakaila ali fako hisua yafeemainoe. 52Meni kanafina aepa heya faefua (5) afamolanagoke nopi nemaisaletila tolemogania (2) taliamogam-ina (3) kame humategae. Taliamoya (3) tolemogan-ina (2) kame hunategahae. 53 Mago afamotalamoganianefaa agaia nafanemona kame hutesigeno nafaneamoaagaia nefana kamea hutegahie. Nago tayametalamoganiaitaamoa munaamona kame hutenageno munaamoa itaa-mona kamea hutegahie. Vemona itaamoa anofeloamonakame hutenageno anofeloamoa ania huno nevena itaa-mona kamea hutegahie.” huno humaine.

Meni kanafima falote nehia yamona aepaa noagae hunohumaine.

54 Alitalu humainaya veamogamifena mage hie“Tamakaya yagemoma tavi nefalelegati siamoma evayihigetamahena aupaa mage nehae ‘Ko aigahe nehie.’hutama nehageno ani yana tamage huno falote nehie.55 Oko ikama agetetama ‘Amukoage hugahe nehie.’hutama nehageno ani yana tamage huno falote nehie.56Tamakuafina havitama omaletama amegati kea nehayavagala veala tamakayamopale yaene ikate yaene agelamahutama neagayanagi naa higetama meni kanafima falotehia kavala agelama hutama noagae?” huno humaine.

Kaiyekema hugatesia kanoene kea kea hutana ali kanalehio.

Page 76: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 12:57 76 Luku 13:557 “Naa higetama fatago kavafena tamakaitamia

tamakesa havilama hutama nohaviye? 58 Nagokanomoma ‘Haviya hunatanagena kaiyeke hugategahenehue.’ hunoma kavaleno vinagetana kaiyekema havikanomotema ugahema neutana ‘Nenafuga kaipa faluhisia yana kamigahue.’ huka hapaiyo. Ania ohisananakavaleno kaiyekema hugatesia kanomote vinageno anikea haviteno ati vayamogami ayapi katesigeno kavalenonofila hugategahie. 59Nofi hugatesigekahena kaiyekemahugatenea kanomoma ‘Mone namio.’ huno hu-mainesiayamaa oaminukahena nofi nopitila ataleka omegane.”huno humaine.

13“Tamakua aiyahae hiho.” huno humaine.

1 Ani yupa nagoa vayala Kalili vayafe Yisasina kea ha-paigahe eyamage hae “Ani Kalili vayamoya Anumaya Kotimuse yama amigahena sipi sipi nehageno Pailatia, kavakanomoa, ati vaya humategeya me hamayageya faligenokolaamiene sipi sipi afuma haya kolaamoene nagopi tavi-maine.” huya hae. 2 Hageno Yisasia mage huno hie“Kalili vayama fali-mainaya vayamogami kefo yaamianagoaKalili vayamogami kefo yaamimona ago amakasenohai-mainea yafe fali-mainae hutama tamakesa nehavio?3 Tamahapauve ani vayayaga kefo yaamia ala huno ota-makaseneanagi tamakaya kefo yatamihena tamakua aiya-hae ohisayana ania hutama faligahae.

4 Nago yupa Siloamu kumate ayaaya nona tagapeailavino eitinia (18) vaya hamaegeya fali-mainaya keahavilinao? Na tamakesa nehaviye ani vayamogami kefoyaamimoa nagoa Yelusalemu mainaya veamogami kefoyaami ago amakaseno hai-maineafe fali-mainae hutamatamakesa nehavio? 5Tamahanepauve anima fali-mainaya

Page 77: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 13:6 77 Luku 13:14vayala kefo yaamimoa ala huno otamakasenegi tamakayakefo yatamihena tamakua aiyahae ohisayana ania hutamafaligahae.”

Nago yosamo avame kea humaleno alagaa oayea yafe hu-maine.

6 Yisasia nago avame kea huno mage hie “Nagokanomoa hoyaafina figi yosa hane. Nago yupa alagaatagigahe vianagi alagaa omale. 7 Omalegeno hoyafi aliyanealia kanomofe mage huno hie ‘Havio nagaya talia (3)kafu alaga aligahe ete ete huanagi alaga omalene. Oaye-neafe ani yosa atagi-talo. Naa higeno mopamona limaaafaa nenegena alu yosa faisue huna nehue.’ huno hie.8Higeno hoyafi aliya kanomoamage hie ‘Musekaa nehugima kafuene atalegena hafuyafina aipopoma huna afumoaifa katena malena agano. 9 Malesugeno nago kafulemaalagaa ayesio? Oayesigeka afaa atagi-talegane.’ hunohumaine.”

Yisasia nagola kali nealia alagino alino kanale hutene.10 Nago Sapati yupa Yisasia nago mono nopi maineno

humavenelie. 11 Humaveneligeno nagola kali nealiaalagino ani nopina maine. Ani amona aguafina KefoAvamula hai fale-maineno tusia kali neamigeno eitinia(18) kafu ani kalia ali-maineanagino akaveya ayamufamoafagagigeno hetino fatago huno nomaiyane. 12 Yisasiaageteno ke huno mage huno hie “Ma amogae kalikaa agoali neataloe.” huno hie. 13 Nehuno ani amo augafaleayamalegeno anile aupaa akaveya aifatago higeno hetinomaineno Anumaya Koti agia alisaga humaine.

14 Nehigeno ani mono nopi soka kanomoa Yisas-ima Sapati kanalema hutea yafena aipa kafa heteteno

Page 78: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 13:15 78 Luku 13:21mukia veafe mage huno hamapaiye “Aliya kana sik-isia (6) kana hanegi kalitima alino kanale hisie hinu-tamahena ani aliya kanale eho. Sapati kana kalitamialilino kanale hulamatesia yafena omeho.” huno hu-maine. 15 Higeno Anumayamoa kenonaa mage hunohie “Tamakaya tamakuafina havi omaletama amegati kenehaya vagala vayamogatama tamakayamukiamogatamaSapati yupa toki afuene pulamakatamiene noamifina mokalu hetama ti amigahena amavaletama nevayane. 16Naanehayanagi ma amona Apalahamu aginagomona Sata-nia eitinia (18) kafu nofi hutegeno kalia ali-maineafeSapati yupa ani yana ali kalu hetaloa yafe ‘Havi kavahane.’ hutama nehao?” huno humaine. 17 Higeya kamevayaamoya tusia amakaye higeya mukia veamoya kanalekava hia yafe tusia muse humainae.

“Anumaya Kotia kava yagaisia kavamoa maa humaine.”huno humaine.

18 Yisasia mage huno hie “Anumaya Kotima kava ya-gaisia kavamoa ma kava humaine? Hanaa huna maaaugafa yana hane huna tamahapaisue? 19 Ma osi osialagamoma hia avamete nehie. Ani alagamo agia masa-tatie. Osi osi alagama nago kanomoa alino hoyafima fai-malegeno hageteno haino haino ala yosagefa hanegeyanamayagamoya akopale noamia ki-mainae.” huno hie.

20 Nagoene mage huno hie “Anumaya Kotima kavayagaisia kavafena hanaa hunamaa yana hane huna tama-hapaisue? 21 Kaihamema hale negia avamete humaine.Nago amoa ani kaihamema halegisia yana alino talia (3)ala yopafi tanefa falauvaene ali havigu higeno haenagaamukia tanefa falauvamoa halegi-maine.” huno hie.

Anumaya Koti kava yagaisia kumate hai falesaya fiana osifia kanoa hane.

Page 79: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 13:22 79 Luku 13:3022 Yisasia Yelusalemu ugahe osiosi kumayagaleene ala

kumayagaleene uno humavelie. 23-24 Humaveneligenonago kanomoa mage huno havige “AnumayamogaeAnumaya Kotia namagi veane amaku amamenaaligatigahie? Osia veanefi kasagoya veane?” huno higenoYisasia alitalu humainaya veamogamina mage hunohamapaiye “Anumaya Koti kumatema visaya fiana osifia kanoa hane. Ani fiapima vinutamahena tamayamufaalitama tokiyaage hutetama hai falegahae. Hai falegahagikasagoya veamoya ‘Hai falesune.’ huya hugahayanagiamukoamia omaleneanagiya hai ofalegahae. 25Haenagaaani notema kava yagai-mainea kanomoa hetino fitaalino kilamatesigetama fiate heti-mainetama fitale aikonelitama mage hutama hugahae ‘Anumayamogae fitayakilato.’ hutama hisagenoa mage hugahie ‘Nagayaotamakenoane. Tamakaya hanategati aya veane neae?’huno hulamategahie. 26Hulamatesigetama mage hutamahugahae ‘Kagaiene kavela nenonane. Tagai kumatekaiyekea tahapai-mainana kano mainane.’ hutamahugahae. 27 Hugahayanagi mage huno hulamategahie‘Ago tamahanepauve tamakaila otamakenoane.Hanategati aya veane neae? Kefo kavakeya ali falotehutama nehaya vealagi nagaitegatila mai-haletamaviho.’ huno hulamategahie. 28 Tamakaya mogesayanaApalahamuene Aisakiene Yekopuene Anumaya Kotiamaune vayaene Anumaya Koti kumatelamainesagetamamogegahayanagi tamakaya anilela ougahayanagitamamalaga mainetama tusiya hutama avia neatetamatamakaitami tamaugafahena tusia kalagi aigahae. 29Nagimukia veamoya yagemoma tavi nefalelegatiene evayinehilegatiene aluga aluga haupalegatiene Anumaya Kotikumate melitalu huya siale maineya kavela negahae.30 Haviho meni kanafina nagoa veamoya haenagalafa

Page 80: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 13:31 80 Luku 13:35mainaya veamoya uhagoteya maigahae. Hagoteyamainaya veamoya haenagalafa maigahae.” hunohamapaiye.

Yisasia Yelusalemu mainaya veamogamifena avite-maine.31 Higeya ani kanafina nagoa Falasia vayamoya mage

me hae “Ma kumala ataleka alu kumate vuo. Helotia alakava kanomoa ago kahaegahe nehie.” huya humainae.32 Hageno Yisasia mage hie “Tamakaya utama ani afaikalamona, kesi kate vaiyatete nehia kalamona, nagayamahisua kea mage hutama hapaiho ‘Havio nagaya osi kanaaKefo Avamula veamogami amakuafiti ali-taletena kaliveanene alina kanale humatetena talia (3) kanale aliyaniaali avaya ayegahue.’ huna tamahapai-mainoa kea mohapaiho.” huno hamapaiye

33Hamapaiteno “Anumaya Koti aune kanomona alu ku-matela ohaegahayanagiya Yelusalemuge haegahae. Aniyafe nagaya meniene egaene olagaene kate vaiyegahue.

34 Vaeha Yelusalemu mainaya veamogatama tamakayaAnumaya Koti amaune vayayaga nehamaetama yafakayo alitama Anumaya Koti humategeya tamakaitegaemainaya vayala yafa kayoteti tavata hamae-mainayanaginagaya mukia yupa a kokolemoa nafaneama agekona-finagama alitalu nehia avamete huna tamakaila nagayanagainiale alitalu hulamategahe nehugetama tamakaya‘Ani kavala ohuo.’ hutama nehae. 35Haviho ma mainayakumatefena Anumaya Kotia ago ataleno ‘Aoteyamaae.’huno humaineanagitama menia nagoene onagegahagi‘Anumayamo aliya aligahe higeno hutenea kanoa Anu-maya Koti kanale manu amisie.’ huya hisaya kanafinagoene nagegahae.” huno humaine.

Page 81: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 14:1 81 Luku 14:8-914

Yisasia nagola augafa halegi kali nealia kanoa alino kanalehutene.

1 Nago Sapati yupa Yisasia Falasia vayate kava hu-mainea kanomo nopi kave mo nenegeya nagoa FalasiavayamoyaYisasina ageyamainae. 2Mainageno nagola au-gafa halegimai kanoa, faligahe nehia kanoa, anile maine.3Mainegeno Yisasia ani kanoa ageteno ani nopi mainayaFalasia vayaene kahegi kema havilinaya vayaene magehuno hamavige “Sapati kanafina kaliamia alino kanalehutesia yana kanale yapi havi yane? Tamakai monokemoa naane nehie?” huno hamavige. 4 Hamavigegeyaani vayamoya nagola osi ke kanoa ohuya afaa mainagenoYisasia ani kali kanoa atafa hulineno kalia alino kanalehuteteno atalegeno umaine.

5 Vigeno Yisasia mage huno hamavige “Hanakanomoga Sapati kanafima nafanekafi pulumakafikomufima tavi-mainesigetama ‘Sapati yupae.’ hutamaanifinaga atalesafi ifi aupaa amavayu hugahae?” hunohamavige. 6Hamavigegeya mukia vayamoya kenonaa keaohuya mainae.

Yisasia “Tamaugafa alitama nehaiya vayala tamaugafaatalegeno lavino.” huno humaine.

7 “Kavema me neho.” huno ke higeya emainayavayamoya “Ala kanomo nemaiya siale emaisune.”huyama nehaya kavala Yisasia ageteno ani kavamanehaya yafenamage huno hamapaiye. 8-9“Nago kanomoakagaifema ‘Ala imulema eno.’ huno kema hinagekavinukahena ala kanomo nemaiya sialela uomaiyo. Haviguanile mainesanageno nago kanoa kagaseno mainesia alakanomofe ke hinagenoma emainesigeno kava kanomoakagaifena mage me hugahie ‘He-tio. Ala kanomo sialelagi

Page 82: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 14:10 82 Luku 14:13-14kagaya omaiyo.’ huno hugatesigeka kagaye nehinagekaakavelaga mo maigane.

10 Nago kanomoma kagaifema ‘Ala kave meno.’ hunokema hinageka vinukahena osi kanomo mainesile momaiyo. Mopale mainesanageno kagaifema ke humainesiakanomoa megagesiana hinagenoa mage huno hugahie‘Nenafugae malela omaika neataleka ala kanomo sialehaisaga humaika maiyo.’ huno hugategahie. Ani kemahisigeya mukia anile mainesaya veamoya kagai kagi alis-aga hugahae. 11Nagoa veamoya ‘Ala vaya mainonanagitatagia alisaga hugahune.’ huya hisagenoa Anumaya Kotia‘Afa vaya mainae.’ huno humategahigi nagoa veamoya‘Tagia omale veane mainone.’ huya hisagenoa AnumayaKotia ani veamogami amakia alisaga hugahie.” huno hie.

Veamoya anonaa hu otatesaya veamogamina kanale yahumatesune.

12 “Kavela me neho.” huno ke humainea kanomofeYisasia mage huno hie “Ala imuma kigahena mukiakameta negafuene kafukaganaene kagaika nofi vayaenemoneamima hanesia veaneheke ‘Kave me nesae.’ hukakea hu oamato. Haenagaa kagaife ‘Kave meno.’ huyahisagekama mo nesanana anonakaa hai ali-mainane.13-14 Hai ali-mainanagi ala imuma kigahena maa veafekea huo moneamima omale veanegi amaugafa haviyahumai veanegi amaiya haviya humai veanegi amaulagaasu humai veanegi huka ke hisanageno Anumaya Kotiamuse yana kamigahie. Ani veamoya anonaa kavekalekamisaya amakula omalenea yafe kagaya muse hisan-ageno fatago humainaya veanema fali-mainesafiti heti-saya kanafina Anumaya Kotia agaia anonakaa kamisigekamuse hugane.”

Ala imule huvame hu-malenea ke.

Page 83: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 14:15 83 Luku 14:2315 Nago kanomoa Yisasiene maineno kave neneno

Yisasi kea haviteno mage hie “Nagoa veamoya AnumayaKoti kava yagaisia kumate haiya maineya kavela neneyatusia muse hugahae.” huno hie. 16 Higeno Yisasia magehuno hapaiye “Nago kanomoa ala imu kigahe mukiaveaneyaga ‘Meneho.’ hunokehumaine. 17Kehumatetenoimua ago kimaleteno aliya kanoamona hutegeno viayamokema humatenea veanehe ‘Tamakaya eho. Mukia ne-saya yana ago talo tala humalene.’ huno hamapai-maine. 18 Hamapaigeya ani mukia veala nagoke nagoke-moya mage hae ‘Tagaya ougahune.’ huya hae. Hagenonagoke kanomoa mage hie ‘Nagola hoya yaufa miya hu-malenoanagina mogegahe nehue. Museka nehugi nagayaougahue.’ huno hie. 19 Higeno nago kanomoa magehie ‘Nagaya tenia (10) aliya alisia pulumaka miya hu-malenena nehuanagina kanale aliya nealifi agegahe neue.Museka nehugi nagaya ougahue.’ huno hie. 20 Higenonago kanomoa mage huno hie ‘Menia nagaya yaufa aniaalitenoanagina museka nehugi nagaya ougahue.’ hunohie.

21 Nage hageno eteno ani aliya kanomoa kavakanomona mo hapaigeno ani kava kanomona aipamoahaviya higeno aliya kanoamofe mage huno hapaiye‘Kagaya aupaa eteka uka kumate mainaya veanegimoneamia omale veanegi aiya haviya humai veanegiaulaga asu humai veanegi aumiya haviya humai veanegiamavaleka eno.’ huno hie. 22 Higeno ani aliya kanomoaani kava huteno eteno mage huno kava kanomona mehapaiye ‘Kagai kavaya ali hipoya huanagi nagoa sialemaisaya yana afaa hanegeno nokaafina hiyala ohune.’huno hie. 23 Higeno ala kanomoa aliya kanoahena magehuno hapaiye ‘Kagaya kumala neataleka ala katega neukatala agegayalega nemaiya veanea ke huka amavayu huka

Page 84: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 14:24 84 Luku 14:31amavaleka noniafina memategeya hiya hiho. 24 Nagayakahanepauve hagotena kema nehugeyama omenayaveanea mukiamoya menia kavela meliya onegahae.’huno hie.” huno hamapaiye.

Yisasia “Tamakesa havilama hutetama nakavela eho.”huno humaine.

25 Kasagoya veamoya Yisasiene nevageno maiyahaehuno hamapaiye “Nagoa veamoya nagai nakavemaegahena nefaene itaamoene aamoene nafaneamoenenepuamoene asaamoene aganaamofeenena ‘Afa vayamainagi Yisasia tamakase-mainea yafe nagua aminoakano mainoe.’ huno ohisia kanomoa nagai kea havinoakave omale kano maine. 26 ‘Kanaleya huna maisuanahaimula afa ya hanegi Yisasia agasemai kanoginanagua aminoe.’ huno ohisia kanomoa nagai kea havinoakave omale kano maine. 27 Nagaila nagatama aisigenafalisua yafema nago kanomoa ‘Ani kava hugahue.’ hunoagaia yafaga yosa kofino nakave visia agesa ohavisiakanomoa nagai kea havino akave omale kano maine.

28 Tamakaipiti nago kanomoga ‘Ala nokefa kigahue.’kagesa havinukahena hagoteka ‘Ani nonia kina avayaayesua monenia hanefi?’ huka kagesa havi havi hugane.‘Mukia kisua monea hane.’ huteka ani nona aepa hekakigane. 29-30Hagotekama naa ohinuka aepa heka amalaguaiteka posia ayesanageno monekaa hano hisigeka ani nokika avaya ayesana amukoka omalesigeya mukia agesayaveamoya kigika hugateya ‘Ma kanomoa nona aepa henokianagi ani nona hivi huno ki hano hisia amukoa oma-lene.’ huya hugahae.

31 Nagi nagola sauve kanomoa ‘Nago sauve kanoenemaaepa hena tu hugahue.’ huno agesama havinunofenahagoteno mage huno agesa havisie ‘Nagaya teni tausenia(10,000) ati vayania mainagi nago sauve kanomoa tueti

Page 85: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 14:32 85 Luku 15:3-4tausenia (20,000) ati vayaa mainayanagina tuma hisuahimamunia haneo?’ huno agesa havigahie. 32 Agesahaviteno ‘Aao tuma hisua himamunia omalene.’ hunomahinunofena agaiene tuma hisaya vayamoya ayaayatemainesagenonagoa vayala humatenomagehunohugahie‘Mage hutama mo havigeho ‘Hanaa hutaa taaipa ali faluhutaa maisue.’ hutama mo havigeho.’ huno hama-paisigeyamo havigegahae. 33Mo havigegahagi tamakaip-itila nagoa veamoya mukia yaamima amakaveno hu oate-sayana nagai kea ohavi veane maigahae.”

Yisasia haviya humainea solele avame ke humaleno hu-maine.

34 Tamakaya havilinae solea kanale ya haneanagihagama nehia yamaa hanoma hisigetama hanaa hutamahagama nehia yamaa ali falote hugahae? 35 Hagamanehia yamaaomalesiana afa yahanegi afumoaifaene aliyaituyaene hoyafimalesayana afovaage ohugahigi veamoyaafaa hagayu hutalegahae. Tamakesama hanesiana havil-ama hutama haviho.

15Fanane humainea afule huvame humaleno humainea ke.

1 Vaya amaugafaleti takisi mone huhatiya aliliteyahuya musufayama nehaya vayaene kefo yama humehume nehaiya veanene Yisasi ke havigahe avate emainae.2 Emainageya Falasia vayamoyaene kahegi kema havili-naya anagamoyaene ageteya mage huya ke vaimainae“Ma kanomoa kefo ya nehaya vayaene tokaeno mainenokavela nene.” huya hae. 3-4Nehageno Yisasia avame keamage huno hamapaiye “Hana kanomoga tamakaipitilavani hataletia (100) afua mainefiti nagola fanane higenoani afumona nefaa mukia afua talapinaga amataleno vi-ayamo nagokema fanane humainea afuahe atiyeno yeno

Page 86: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 15:5 86 Luku 15:12ageno ali falote hisifi? E, fananema hisigeno ania hunoati ayegahae. 5Atiyeno agefalote huteno tusia muse hunoageyafi aigagino avaleno umaine. 6Kumate uvayi hutenovayaahe ke higeya melitalu hageno mage hie ‘Fananemahumainea afua ago agefalote huafe tamakaiene nagaienemuse hisune.’ huno humaine.”

7Yisasia hufalote hunomage hie “Ani kava hunomukiavani hataletia (100) veamoya kefo yafe amakua aiyahaehuya fatago kava nehaya veafena Anumaya Kotia musehugahianagi nagoke kanomoa kefo yama hume humenehaisiletima ‘Kefo yania atalena nagaye higena aigaginaAnumaya Kotitega etena nagua amigahue.’ hunomahisigenofena Anumaya Kotia tusia muse hutegahie.”

Fanane humainea monele huvame humaleno humainea ke.8 Nago amoa teni (10) kina malenefiti nagola

fanane higeno lamua hanagaliteno nomaafina halafihuno atiyeno yeno ali falote humaine. 9 Ali falotehuteno vayaahe ke higeya melitalu hageno mage hie“Tamakaiene nagaiene muse hisune. Monenima fananehumainea monea ago atiyena yena ali falote hue.” hunohumaine. 10 Yisasia hufalote huno mage hie “Nagayatamahanepauve ani kava huya Anumaya Kotina ensolevayaamoya nagoke kanomoma kefo yama hume humenehaisiletima ‘Kefo yaniahena nagaye higena aigaginaAnumaya Kotitega etena nagua neamue.’ hunomahisigenofena ensole anagamoya tusia muse hutegahae.”

Tole nafanea mainea kanomofe huvame humaleno hu-mainea ke.

11 Yisasia amakaifena mage huno hie nago kanomoanafanelatamaa tole mainae. 12 Mainaanagino haenaganafanemoa nefafe mage huno hapaiye “Nenafagae fal-isanana nagai ya hapaegahie huka hunatenana yana ago

Page 87: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 15:13 87 Luku 15:22namio.” huno higeno nefaa mukia yamaa alino fako hunotole nafanelatamaamokani anamine.

13 Anamitegeno haenaga nafaneamoa osi kana kanoamaiteno mukia mone afenoyamaa alino ayaaya kotegaumaineno hu osuyate mone afenomaa motale metalehuno age haye hu yateene mone afenomaa mukia atalehano humaine. 14 Mukia yamaa hano higeno ani ku-matega ala kafu haya kanamoa falote higeno nagoa nesiayana omalegeno tusia agatemaine.

15 Agategeno nagola ani kumate kanomotega viayamo“Aliyakaa alisue.” huno havigegeno “E.” huteno talap-inaga hutegeno viayamo afuale kava yagaino mainenokaveamia amamine. 16 Neamamino mage hie “Vae ne-sua kavela omaleanagina afumo kavepiti haletinaa ne-sue.” huno humaine. Hianagi nago kanomoa nesia yanaoamine. 17 Oamigeno agesamoa hao higeno agesafinagamage huno hie “Mukia nenafa aliya veamoya amamuhia no maineya kasagoya kavela nenagena nagaya nagalalegena maa huna falisua kavala nehue. 18 Nehuafe het-ina nenafatega una mage huna hapaigahue ‘Nenafagaenagaya kefo ya hugatenoe. Kagaiene Anumaya Kotienekefo ya hulanatoe. 19 Nagaila natenana nafanekamonaehuna hisuana onategahianagina musekaa nehugi aliyakanokaamaisua yafe navalo.’ huna hugahue.” huno agesahavimaine.

20 Haviteno nefatega neeno aluale neegeno nefaaageteno kalagi aino aiyayeno monukino atako humaine.21 Atako nehigeno nafaneamoa agaifena mage huno hie“Nenafagae nagaya kefo ya hugatoe. Kagaiene AnumayaKotiene kefo ya hulanatoe. Nagaya natenana nafaneka-monae huna hisuana onategahie.” huno hie. 22 Higenonefaa aliya veaamofena mage huno hie “Aupaa utamakanaleyama humainea kukena alitama me vaiteho. Ayapi

Page 88: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 15:23 88 Luku 15:31-32

vaisia kihana vaitetama aiya noene vaiteho. 23 Ala pu-lumaka afovaagema humainesia afua hetama kisagetaneneta musekase hutesune. 24 Ma ma mainea nafaneni-moa fali-mainefiti hetia yafeene fananema hu-mainefitiefalote hia yafeene musena hutesune.” huno higeya aepaheya tusi muse hutenae.

25-26 Huneatageno yage nafaneamoa hoyafinagati enonote evayi nehuno haviana yagame haya yaene amoayaya kene me haviteno aliya kanomofena ke higenoegeno mage huno havige “Na kava nehae?” huno hav-igemaine. 27 Havigegeno mage hie “Kaganakamoa agoemaine. Augafamoa kanaleya higeno ea yafe negafaaafovaage afua hegeya neneya hafali ateya mainae.” hunohie. 28-29 Higeno nepuamoa aipa haviya higeno “Na-gaya nopinaga ohaigahue.” huno higeno nefaa nopina-gati eno mage hie “Musekaa nehugi ehaiyo.” hunotutu higeno nefafe mage huno hapaiye “Havio nagayakasagoya kafua kagai aliya alige-lige huna kekaa nagokanafina ‘Aao.’ huna ohunuanagika vayaniamogamienemuse hisuna yana nagoke meme ataaua heka onamitafahu-mainanane. 30 Onaminana yana ma nafanekamoamone fenoyagakaa alino kumai anele momi memi higenomonekaa hano higeno emainegeka afovaage afua hekamusekase huneatane.” huno hapaiye.

31-32 Higeno nefaa mage huno hie “Nafanenimogaemukia kanafina nagaiene nemainanagino mukia yaniakagai ya hanegi kaganakamoa falino fanane humainefitievayi hianagita muse huta taipamoa kanale hinagetamaisunana ani yamoa kanale hulatesie.” huno ha-paimaine.

16Aliya kava kanomoa ali-mainea monele anonaa eteno

Page 89: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 16:1 89 Luku 16:7aminea avame kea.

1 Yisasia agaiaene tokaeya nemaiya anagafe magehuno hamapaiye nagola tusia monea hanea kanomoa aniafenomaale kava nehea aliya kanoamoamainegeya nagoavayala ayaamoya ani aliya kanomofe akavelaga ke huyamage hae “Kagai aliyate kava kanomoamukia yakaa alinomotale metale humaine” huya hae. 2 Hageno moneamahanea kanomoa kava nehea aliya kanoamofena ke higenoegeno mage hie “Naane huya kagaifena nahanepaiye?Kagaila kava hisana tokiya ago kaminoafe kagaya hanaahuka kava humainane? Huyogiteka menahapaiyo. Na-goene kagaya mani aliyana oaligane.” huno humaine.

3 Higeno ani aliya kanomona agu agesamoa mage hie“Aliyania nahafalegahe higi hanaa hisue? Hoya aliyaalisua tokiyania omaleneanagina aukaya hisugenoa na-gaye hugahianagina hanaa hisue? 4 Hisua yafena menianagesa havue. Ani kava humatesugeno aliyaniama na-hafalesigeya anonaa ani vayamoya ‘Notifi emaiyo.’ huyahugahae.” huno havimaine. 5 Nagoa ala kanoamotetinofi humainaya veafe amahaote amahaote ke higeyaageno hagote kanomofena mage huno havige “Nagaikava kanomoa namagi ya nofila hugatene?” huno hav-ige. 6 Havigegeno mage hie “Nagaya vani hataletia (100)kalasini talamu nofila huanagi anonaa oaminoe.” hunohigeno aliya kanoamoa mage hie “Anima kae-maleneaautama ma hanegi ani vani hataletie (100) huno haneaavona ayehananeka fifitiae (50) huka kao.” huno hapaiye.7 Nago kanomofena mage hie “Nofima humainana yananamagi ali-mainane?” huno higeno “Vani hataletia (100)alaisi kula nofi huanagi anonaa oaminoe.” huno higenoaliya kanoamoa mage hie “Anima kae-malenea autamama hanegi ani vani hataletia (100) ayehananeka eitiae(80) huka kao.” huno humaine. Ani kavama hia yamoa

Page 90: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 16:8 90 Luku 16:13ma agesa havie “Haenagaa aliyaniama nahafalesigeya anivayamoya mage hugahae ‘Notifi emaiyo.’ huya hisayafe-nagina naa kava hugahue.” huno hie.

8 Ani musufaage aliya kanomoa agesa havi havi hunoani kava humainea yafe ala moneama hanea kanomoamage hie “Kanale kagu kagesa hane.” huno humainegenoYisasia mage huno hie “Ma mopale yafema muse nehayaveamoya mone alisaya yafe amakesa havi havi huteyaaliyama aliyana hale yapi mainaya veala ago amakaseyaamakesaene veane mainae. 9 Nagaya tamakaitamigetamahanepauve tamakaya ma mopale monea alitamaveamogami amamisageya nelamafuya maisagetama fal-isaya yupa ani monea hano hisigeno Anumaya Kotiamaige maige hisaya nopina tamavaleno ali falu fala hu-lamategahie.

10 Nagoa veamoya osi osi yate kanaleya huya ya-gaisayana ala yakefalela ania huya kanaleya huya ya-gaigahayanagi nagoa veamoya osi osi yatema kanaleyahuya oyagaisayana ala yakefalela ania huya kanaleyahuya oyagaigahae. 11 Tamakaya ma mopale monemakanaleya hutama kava oyagaisayana ikapinaga tamaafenoyatema yagaisae huno otamamigahie. 12 Tamakayaalu veamogami yatema kanaleya hutama kavama oya-gaisayana tamakaitami afenona otamamigahie.

13 Nagoke aliya kanomoa ‘Tole kava kanolatamoganialiya kanoania maisue.’ huno ohisie. Ania hisiananagoke kava kanomofe ‘Haivaino naipa nagata aiya kanomainane.’ huno hugahianagi nago kava kanomofena‘Nahaiya kano mainane.’ huno hugahie. Nago kavakanomona aipa amiteno nago kava kanomofe ‘Falote ona-haiya kava hana kanomainane.’ hunohugahie. Tamakayaania hutama Anumaya Kotienefe ma mopale mone fe-

Page 91: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 16:14 91 Luku 16:20noenefe ‘Ali lokaetana kava yagailateo.’ hutama hisayanahaviya hugahie.” huno humaine.

Yisasia kahegi keheene Anumaya Koti kava yagaisiayafeene huhaleno humaine.

14 Falasia vayamoya ani kea haviteya mone fenofemanehamaiya yafena tusiya huya kigia nehuya kamugehatageya vaitenae. 15Kigi hutayanagi Yisasia amakaifenamage hie “Tamakaya veamogami amaulagafina ‘Fatagoanaga mainone.’ hutama nehayanagi Anumaya Ko-tia tamakupina ago agelama huno agemaine. Age-maineanagiya tamakaifema veamoya tamakeya ‘Tusiakanalenale kava nehae.’ huya nehaya kavafena AnumayaKoti aulagafina himanaage hia kava nehae. 16 Mukiakanafina vayamoya Moseseene Anumaya Koti amaunevayaene humainaya kea haviyanagi Yonima falote hu-mainea kanaleti aepa hena Anumaya Koti kava yagail-amatesia kanale mono kea tamahapaugetama mukiaveamogatama ‘Anumaya Kotia kava yagailatesie.’ hutamahugahe tamayamufa aitama tusi ya maitama nehae.17 Ikaene mopaene hano hugahianagi Anumaya Kotikema kae-malenaya kemoa nagoke kanoa afa ya kanalaohugahie.”

Yisasia ane amatalesaya auava yafe humaine.18 Nago kanomoma aama neataleno alu ama alisiana

kumai kava humaine. Nagi nago ama anauamoa atale-sigenoma mainesia ama alu kanomoma alisayana aniahuno kumai kava humaine.

Tusiamonea hanea kanoene Lasalusigani kaiyeke humaine.19 Nago kanoa tusia monea hanea kanomoa mukia

kanafina kanalenale siotaaene kava vayamoya nehayakava huno haesa kenaaene failino maineno kanalenalekavekeya neneane. 20 Neneanagino no fiamaalela nago

Page 92: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 16:21 92 Luku 16:26kanoa afenomaa omale kanomona amumoa augafa alinohayagi-mainea kanoa mopale nemaiyane. Ani kanomoagia Lasalusie. 21 Ani kanomoa agesa mage huno hav-imaine “Afenomaa hanea kanomo nea kavemo atupa-napaa yogina nesue.” huno huteno emainegeya kalayag-amoya amutetila me haene haene humainae.

22 Naa hageno maineno haenagaa afenomaa omalekanoa faligeya ensole anagamoya mevaleya Apalahamumainele motageno maine. Mainegeno moneama haneakanoa ania huno faligeya aliya mo hevaitenae. 23 Mohevaitageno haniki-mainea kumapi umaineno augafaagata tusiya huno aigeno maineno agesaga huno ana-finaga ageana amuga aluafi Apalahamuene Lasalusienemainaageno anakemaine. 24Anaketenomage huno ke hie“Vae Apalahamuga naginagomogae kagaya tusiya hukakahauna hunato. Kahau hunateka Lasalusina hutegenoeno aya aginagoleti tipina ayetenonavefunalemalesigenotani tani nahaisie. Nagaya tusia atafi mainogeno tusianagata neaiye.” huno hie.

25Hianagi Apalahamua mage huno hie “Nafanenimogakagaya nayona mopalema kanaleya huka mainanakanafina mukia kanalenale yakaa ago ali-mainananagiLasalusia mukia havi yamaage ali-maine. Ani yafekagesamoa aikalo hinageka havio. Menia Lasalusiama kumate egenoa aipamoa kanale huno yasi yasi higenomainegeka kagaya kaugafa kagataenenamainane. 26Nagoyana tagaya mauna kaiyagaene tamakaya mainayakaiyagaene amunotifina Anumaya Kotia tusia ayo omalekomugefa kafi-maleneanagiya ma kumate mainayaveamoya tamakaitega visaya amakesa haviya usagahumaiya ougahae. Ania huya kagaiene mainaya veaneaesaga humaiya ma kaiyaga omegahae.” huno hie.

Page 93: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 16:27 93 Luku 17:227 Higeno ani kanomoa mage hie “Naginagomogae na-

gaya tusiya huna tutu hugatena kalagi neauve. Lasalusinahutesanageno nenafa notega visie. 28 Visigeya fae-fua (5) nagananimoya mainagena nagaya tusia nagataaiya kumate emainoafe kagaya Lasalusina hutegeno visi-aamo ala kefiti mage huno hisie ‘Tamaipama aiyahaeohinutamahena nagayama mainoa kumatela egahae.’huno hamapaisie.” huno hie. 29 Higeno Apalahamuamage hie “Amakaya Mosesea humainea kene AnumayaKoti amaune vayamogami kene hanegi ani kemona ha-paliya havisae.” huno hie. 30 Higeno moneama haneakanomoa mage hie “Aao, naginagomogae, Apalahamuga,nani kea ohavinayanagino nagola fali-mainea kanomakomufiti hetino amakaitega mo hamapaisigeya kefoyaamia ataleteya amakaye huya aigagiya Anumaya Kotinaamakua amigahae.” huno hie. 31 Higeno Apalahamuaagaifena mage hie “Mosesema humainea kene AnumayaKoti amaune vayamoya humainaya kene amakupimaomalenesayana nagola fali-mainea kanomoa komufitilahetino mo hamapaisiana ani kea haviya amakupina oma-legahae.” huno humaine.

17Kefo auava yamoa amametitia ali haviya nehie.

1Yisasia agaiaene tokaeya nemaiya anagafemage hunohumaine kefo yama huo huno ayemavataga hisaya yanafalote hugahianagi kefo yama hisaya kate tamavalenovisia kanomofena “Kefo kava nehananagika kana yanaaligane.” 2Ani kanomoa nagoa osi anaganihe “Kefo yamahuo.” huno hisiana tusia kefo kava nehianagina tusiakana ya amigahue. Ala yafakefaleti ani kanomo ageyafimaleya nofikiteya hage lipi hagayuhutalesayana ani kanayana afa avamete kana ya haneanagi nagaya tusia kana ya

Page 94: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 17:3 94 Luku 17:10amigahue. 3 Amigahuanagi tamakaya kaye ho. Negafuakefo yama hinageka “Naa kavala ohuo.” huka kemakio.Amakigeno agayama agua aiyahaema hinageka aigeatekakefo yamaa ataleto. 4 Negafua nagoke yupa sevenia (7)kanalema kefo yama hugateteno ani kefo yafe “Naguaaiyahae nehue.” huno hisigekahena kagaya ania hukasevenia (7) kanale aigeateka kefo yamaa ataleto hunohumaine.

Yisasia amametiti hisaya auava yamo ke humaine.5Yisasiene tokaeyanemaiya anagamoyaAnumayamofe

mage hae “Kagaife havita tagupi maleta tametiti nehunayana kagaya nagoene alika ayaaya hulato.” huya hae.6 Hageno Yisasia mage hie “Tamakaya nagaifena havi-tama tamakupi maletama tamametiti nehaya kavala osimasatati yosamo alaga kanoa hanea avamete hutama osiahavitama tamakupi malesayana ma yosahe mage hutamahapaigahae ‘Ma yosamoga kagaya aepa muki tagasi hukaala tipi hageka haiyo.’ hutama hapaisageno tamakai keaakave malegahie.” huno hamapaiye.

Yisasia aliya kanomo auavafe humaine?7 Tamakaipiti nago kanoa aliya nealia kanoamoa hoya

aliyapi, afu kava aliyapi, ani aliyana alino hano huno es-igenoa ala kanomoa ani aliya kanohemage huno hapaisio“Kagaya aupaa me maifalu huka maineka kavela no.”huno hapaisio? 8Aao ani kea ohugahianagino mage hunohugahie “Kagaya kavenia talo tala hunateka kenakaafaiteka kavenia alika me namigena hagotena netesugekakagaya haenaga negane.” huno hugahie. 9 Anima ha-paiya kema akave malenea yafena ala kanomoa “Kanalekava hanafe musekaa nehue.” huno hisifi? Aao aniaohugahie. 10 Tamakaya ania hutama mukia tamahapai-mainoa aliyana alitama avaya ayetetama mage hutama

Page 95: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 17:11 95 Luku 17:20hiho “Tagaya kanale aliya anaga omainone. Tagaitialiyanagita ago alune.” hutama hiho huno humaine.

Yisasia tenia (10) fugita kali nealiya vaya alino kanalehumatene.

11Yisasia Yelusalemu ukahe viana Sameliaene Kalilieneamunopi katega umaine. 12-13Nago kumate uvayi higeyatenia (10) fugita kali nealiya vayala aluale heti-maineyaala kefiti mage hae “Yisasiga ala kano mainanagi tagailakahau hulato.” huya hae.

14 Hageno Yisasia amaketeno mage hie “Tamakayamono nopi kava vayate utama tamaugafa momaveliho.”huno higeya ani vayatega nevageno katega amaugafamoaeteno kanale humatene.

15 Kanale humategeya vafiti nagoke kanomoa augafaageana kanale higeno eteno katega viaamo ala kefitimusehuno Anumaya Koti agi alisaga humaine. 16 HutenoYisasite aiyafi mepe huno maineno aiyale alisoso nehuno“Kagaifena tusia musekaa nehue.” huno hie. Aiyalealisosoma hia kanoa Sameliati kanoe.

17Yisasia ani kanoa agetenomage hie “Nagesa havuanatenia (10) vaya ago alina kanale humatenofi? huna hua-nagi nainia (9) vayala hanate mainagekae? 18Naa higeyaani vayayaga Anumaya Koti agia melisaga ohae? Maninagoke kanoa alu kotegati emainea kanomoa agaiageAnumaya Koti agia melisaga nehie.” huno hie. 19 Yisasiaani kanomofena mage huno hapaiye “Kagaya hetika vuo.Nagaifema havika kagupi maleka kametiti hana yamokagaila alino kanale hugate.” huno hie.

Ikapinagati emainea kanoa vayamo atenea nafanemoa efu-fute atalegahie.

20 Nagoa Falasia vayamoya mage huya havigae “Nakanafi Anumaya Kotia aepa heno kava yagaigahie?” huya

Page 96: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 17:21 96 Luku 17:29hageno Yisasia mage huno humaine “Anumaya Kotimakava yagaisia kanama falote hisiana tamaulagamoa oa-gesia kava huno egahie. 21 Veamoya ‘Malega hane.Amualega hane.’ huya ohugahagi haviho Anumaya Kotiatamakaipi ago kava yagaino maine.” huno hie.

22 Yisasia agaiaene tokaeya nemaiya anagafe magehuno hamapaiye “Haenagaa nago kanama falotehisigetama mage hutama hugahae ‘Ikapinagati emaineakanoa vayamo atenea nafanemona nagoke yupa kanoaagesune.’ hutama hugahayanagi afaa oagegahae.23 Oagegahagi nagoa veamoya ‘Amugalega mainegiageho.’ nehuya ‘Malega mainegi ageho.’ nehuyamahisagetamahena amakavela oviho. 24 Ikapinagati emainoakanoa vayamo natenea nafanemona etena esua yamoamaa hugahie ikamoa nago kaiyaga aupaa aulumayamomanehia avamete huno mukia kotega aivasa nehinagenanagaya etena egahue. 25 Egahuanagi hagoteya menikanafima mainaya veamoya nagaifena ‘Kahaoteyakae.’huya hunatesageno tusiya huno nagata aigahie. 26Nagayaikapinagati emainoa kanoa vayamo natenea nafanemonaetena esua kanafima mainaya veamoya nayoma Noamamainea kanafima mainaya veamoya humainaya kavalahugahae. 27 Noama mainea kanafina kavela neneyatina neneya anema aliyamoene vele uyamoene mukiakanafina ani yafekeya amakesa havi havi huyamainagenoNoaa ala tipi kalefi haisaga humaigeno tusia lina hoginomukia ani veanea alino haviya higeya ago fali hanohumainayane.

28 Lotima mainea kanafina ani kava huya kaveenetiene neneya nagoa yaamia miya nehuya hoya aliyaamianealiya noamia negiya mukia kanafina ani yafekeyaamakesa havi havi humainayane. 29 Ani amakesalemainageno Lotia Sotomua neataleno umainea kanalela

Page 97: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 17:30 97 Luku 17:37Anumaya Kotia ikapinagati tusia himanaage ata neleayafayaga komopa hia kava huno asaga hulavino mukiaveanea hamaegeya fali-mainayane. 30 Nagayama ikap-inagati emainoa kanoa vayamo natenea kanomona etenaesua kanafima mainesaya veamoya nayona Loti maineakanafimamainaya veamoya humainaya kavala ania huga-hae.

31 Yisasima esia kanafina nagoa veamoya kumategamainesaletila afenoyaamia alisaya yafena eteya nopinagaohaisae. Nagi ania huya hoyafinaga mainesaya veamoyaeteya noamilegama hanesea afenoya alisaya yafenaovisae. 32 Tamakaya Loti amoma hutenea kavafenatamakesa aikalo hinagetama havilama hutama hav-iho. 33 Nagoa veamoya hamaimuma hanesigeya ‘Maiyatia atafa hutalako huligahune.’ huya amakesamahavisayana ani kanale mai yaamimoa fanane hugahi-anagi nagoa veamoya ‘Kanalelagita maisuna yatienetahaimuene Yisasife tagesa nehavita afaa atalegahune.’huya hisagenoa kanaleya huno mai yaamia aligati-matesigeya maige maige yana aliteya agola maigahae.34 Tamahanepauve nagayama etena esua yupa ani kegelatole vekalatana nagoke sipale faeana mainesaagenofenaAnumaya Kotia nagoke avalegahianagino nagola alitaye-talegahie. 35-36 Tole atalana tokaeana aliya nealisaagenoAnumaya Kotia nagoke avalegahianagino nagomonaalitaye-talegahie.” huno hie. 37 Higeya mage huyahavigae “Anumayamogaemani kavala hana kumate falotehugahie?” huya havigageno Yisasia mage huno hama-paiye “Afumoma fali-mainesia kefafina hakikimoya yageyage huya alitalu hunemaiyanagi ikapinagati kanomonaania huna mukia veamogami amunopi egahue.” hunohamapaiye.

Page 98: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 18:1-2 98 Luku 18:7-818

Nago amoa tokiyaage ke huno Yasi kanohe “Kaiyekeniahavinato.” huno humainea avame ke.

1-2 Yisasia mage hie “Mukia kanafina nunamuna hiho.‘Kasalo tahae.’ hutama oataleho. Ani kema havisaya yafenagola huvame ke tamahapaigahue.” huno mage hunohie “Nago ala kumatela Yasi kanoa maine. Ani kanomoaveanehe agesa havioamamino Anumaya Kotifena kolianohiane. 3Nagola megusa alagino ani kumatela mainenomukia kanafina ani Yasi kanomote ete ete huno magehuno nehiane ‘Nago kanomoa ali-haviya hunategi kagayakaiyekenia havika fatago ho.’ huno havige. 4-5 Havigehavige maino higeno ani Yasi kanomoa hagote kanafina‘Kaya ohugahue.’ huno hu-maineanagi eteno haenagaaagu agesamoa mage hie ‘Tamage huna nagaya AnumayaKotifeene veafeene kolia nohuanagi ma megusa amoanagaite ete ete hia yamoa onahaiyanagina afaa kaiyekeahavina fatago hugahue. Ania ohisuanamukia yupa ete etehisigeno tusia kasalo nahaegahie.’ huno humaine.”

6 Yisasia mage huno hie “Fatago kava ohunea Yasikanomoma humainea kehena havilama hutama hav-iho. 7-8 Anumaya Kotima hisia yafena na tamakesa ne-haviye? Agaia havinoma hapalimatenea veamoya na-teene kegeene mage huya havinegae ‘Ali-haviya hulatayaveamogamina ageteka fatago huka kaiyekea humato.’huya havige havige hisageno ani kea havisio? E, afaahavigahie. Ayaaya kanagefa maiteno amaya hisio? Aaotamahanepauve ali-haviya hu-neamataya veamogaminaaupaa anonaamia humategahie. Nagaya ikapinagatiemainoa kanoa vayamo natenea kanomona etena esuananagaifema haviya amakupimaleya ametiti nehaya veaneama mopafina mainesao omainegahao?” huno humaine.

Page 99: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 18:9-10 99 Luku 18:14Tole kanolatamogania Anumayamotega nunamu

humainaa avame ke.9-10 Nagoa veamoya amakaiami amaku amakesafiti

“Kanale kava nehunageya nagoa veanea kefo kava nehayaanaga mainae.” huya nehaya veamogamifena Yisasiaavame ke huno mage huno hie “Tole kanolatamoganianunamu hugahe mono nopi haiana umainae. Nago kanoaFalasia kanoe. Nago kanoa musufaya huno vaya amau-gafaleti takisi mone aliliteno nehia kanoe. 11 Falasiakanomoa amunote mo hetino maineno Anumayamotegaagaiahe mage huno hie ‘Nagaya nagoa veamoya nehayakavala nohue. Musufayama haya kavala nohue. Fatagoohunaya veamogami augafa kavala nohue. Anele kumainehaya kavala nohue. Mama mainenoma vaya amau-gafaleti takisi mone aliliteno nehia kano kana ohunoe.Ani yafe musekaa nehue. 12 Mukia sotamo aliyapinanagaya tole yupa kavela mosina mainena mukia nealuayapitila teniama (10) malenofitila nagoke alitayena nega-muane.’ huno hie.

13 Hianagi vaya amaugafaleti takisi monema alilitenonehia kanomoa aluale maineno Anumaya Kotitegake huno havigegahe hetimaineno ‘Nagaya kefo kanomainoe.’ huno ikapinaga agesaga ohuno ape hunohavi kafa yonegino Anumaya Kotitega mage hunohavige ‘Anumayamogae nagaya kefo kava hume humenehauva kano mainoe. Nagaifena kalagi ainateka kahauhunato.’ huno havige.” 14Yisasia mage huno hie “Nagayatamahanepauve animamusufayama huno takisi monemaaliliteno nehia kanomofena Anumaya Kotia ‘Fatago kanomainane.’ huno hutegeno nomaalega eteno umaineanagihagote kanomofena ani kea hu oatene. Nagoa veamoyaamakaiami amaugafa aliya haisayana Anumaya Kotia‘Osi veane kanoa mainae.’ huno humategahianagi nagoa

Page 100: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 18:15 100 Luku 18:20veamoya ‘Osi veane kanoa mainone.’ huya hisayanaAnumaya Kotia amakia alisaga hugahie.” huno humaine.

Yisasia mage humaine “Nafaneyaga amatalegeya na-gaitega eho.” huno humaine

15 Nagoa veamoya osi osi nafaneyaga Yisasite “Ayamalesie.” huya amavaleya neageya agaiaene tokaeyanemaiya anagamoya ageteya “Naa kavala ohiho.” huyakemamaki-mainae. 16 Kemamakiyanagi Yisasia aninafaneyagahe mage hie “Amatalegeya nagaitega eho.”higeya agenomage hie “Nafaneyaga nagaite esaya yafenakahegi oamateho. Naa huya nafanemogami avametemaisaya veamoya mage hugahae ‘Tagaya tokiyatia oma-lenegi Anumaya Kotiga kava yagailato.’ huya huga-hae. 17 Tamagelafa huna tamahanepauve nagoa veamoyanafane mainaya avamete maisaya veamoya mage huga-hae ‘Tagaila tokiyatia omaleanagika AnumayaKotiga kavayagailato.’ huya ohisayana Anumaya Kotima kava ya-gaisia kumatela ougahae.” huno hie.

Afenoyamaa kasago humainea kava kanomoa Yisasite enokea kea humaine.

18 Nago kava kanomoa mage huno havige “Kagayakanaleya huka humavenelina kanomoga nagaya hanaahutena agolamaigemaige hisua nahaimula alisue?” hunohavige. 19 Havigegeno Yisasia kenonaa mage huno hie“Naa higeka nagaifena kanale kanoa mainane huka ne-hane? Anumaya Kotia agaiage kanale kanoa maine.20 Kagaya Anumaya Koti kahegi kea ago havilinanagi anikemoa mage huno humaine ‘Kumai he yana ohuo. Vayalahamaegeya ofaliho. Musufayana ohuo. ‘Ma kanomoahavi kava nehie.’ huka havigea huoato. Itakafokamo keaoatagaeka anakia alisaga huo.’ huno humaineane.” hunohie.

Page 101: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 18:21 101 Luku 18:29-3021 Higeno ani kanomoa mage hie “Nagaya nafanema

mainoa kanaleti aepa hena mukia ani kema hana keaakave nemaloane.” huno hie. 22 Higeno Yisasiaani kea haviteno mage huno hie “Nago kavaene huo.Mukiama malenana mone fenoyayagaka alika fako fakahuka moneamima omalenesia veane amamisanagenoAnumaya Kotia ikapinaga hanea afenoyana kagaila kami-gahie. Afenoyayagaka fako huka amamite amamitehuteka nakave eno.” huno humaine.

23 Higeno ani kanomoa ani kea haviteno mone feno-maamoma kasagoma humainea yafe oatalesia agesahaviteno aipamoa tusi kanaage humaine. 24 Kanaagehigeno Yisasia ageteno mage huno hie “Mukia monefenoyaamima hanesia veamoya tusia kasageke huya ‘Anu-maya Kotife kava yagailato.’ huya hugahae. 25 Nagolapulumaka kana afumo agia kemolomoanekayamokapimahai falesiana afaa yoyo huno hai falegahianagi mukiamone fenoyamaa hanesia kanomoaAnumaya Kotife ‘Kavayagainato.’ huno kasageke-voke hugahie.” huno hu-maine.

26 Higeya ani kea haviteya veamoya mage huya hae“Naama hu-mainesiana Anumaya Kotia hana veamogamiamaku amamemaa aligatigahie?” huya hae. 27 HagenoYisasia mage hie “Veamogamina himamuamia omale-neanagiya ohugahayanagi Anumaya Kotia mukia kavahisia himamua haneanagino afaa aligatigahie.” hunohie. 28 Nage higeno Pitaa mage huno hie “Haviotagaya mukia yatia ataleteta kagai kakavela neone.”huno hie. 29-30 Higeno Yisasia mage huno hamapaiye“Tamage huna tamahanepauvemukia veamoya AnumayaKotia kava yagaisia kea veanema mo hamapaigahenanoamiene aamiene amasaamiene nepuamiene itaafoami-moene nafaneamiene amataleya visagenoa Anumaya

Page 102: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 18:31 102 Luku 18:39Kotia mopalema mainaya kanalema atalenaya yaenenagoene nagoene anonaa ohavunamaa ya amamitenohaenagama falote hisia kanafina maige maige hisayahamaimuene amamigahie.” huno humaine.

Yisasia tagufa kanale “Falitena etena hetigahue.” hunohumaine.

31 Yisasia agaiaenema tokaeya nemaiya anagalahamaote amavaleno momateneno mage huno hie“Haviho tagaya Yelusalemu haisunageya mukia AnumayaKoti amaune vayamoya ikapinagati emainoa kanoavayamo natenea kanomonihema kae-malenaya kemoaefalote huno tamage hugahie. 32 Nagaila natafa huyaYuta vea omainaya vayate navaleya momamisageyanagaye hisifa kea hunateya hu-haviya hunateteyaamavetuna henategahae. 33 Hegi kayoteti nahaeteyatavata nahaesageya hevainatesagena tole yupakomufina maitena tagufa kanale fali-mainesufitila etenahetigahue.” huno hie. 34 Hianagi Yisasiene tokaeyanemaiya anagamoya kea haviyanagi ani kemo aepamoafalaki-mainea yafe havilama ohunae.

Yisasia aulaga asu humainea kanoa alino kanale hutene.35 Yisasia Yeliko kumate uvayi hugahe mo aupa higeno

nagola aulaga asu humainea kanomoa kate mopalemaineno monehe aukaya hie. 36 Aukaya maino nehigeyamukia veamoya agaseya eutele haya yafe “Naa higeyamukia veamoya nagaseya enevae?” huno hie. 37 Higeya“Nasaleti Yisasia neegeya kagaseya enevae.” huya hae.38Hageno ala kegefafiti mage huno hie “Yisasiga Tevitinaaginagomogae nagaila kahauna hunato.” huno hie.

39 Higeya aulegama mainaya veamoya kemakiya “Keohuka maiyo.” huya hayanagi nagoene ala kefiti keha

Page 103: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 18:40-41 103 Luku 19:7

keha hie “Yisasiga, Tevitina aginagomogae kahauna hu-nato.” huno keha keha humaine. 40-41 Higeno Yisasiahaviteno anile heti-maineno “Avaletama nagaite eho.”huno higeya avaleya ageno Yisasia “Naa hugatesuehugeka nehane?” huno havigegeno “Musekaa nehuenagaya etena naulaga agesua yafe nehue.” huno hie.42 Higeno Yisasia agaifena mage hie “Kaulaga agegalihuo. Nagaifema havika kagupi maleka kametiti hanafekaulagamoa ago kanale hugate.” huno hie. 43 Higenoaupaa ani kanomoa agegali nehuno Yisasi akave neenoAnumaya Koti agi alisaga nehigeya mukia anile alitaluhumainaya veamoya ageteya Anumaya Koti agia alisagahumainae.

19Yisasia Sakiusi nopinaga umaine.

1 Yisasia Yeliko kumate uvayi huteno agaseno alulegaugahe vie. 2 Nevigeno ani kumatela nago kanomo agiaSakiusia musufaya huno vaya amaugafaleti takisi monealiyate kava kanogino moneamoa kasago humainea ka-noe. 3 Ani kanomoa “Yisasia hanaa augafa kano neefi-gagina agesue.” huno hianagi aupa kanogiya yage yagehumainaya veamoya agasageno “Hanaa huna Yisasinaagesue?” huno humaine.

4 Yisasima visia katega aiyayeno uhagoteno nagola fikiyosafi moliteno haimaine. 5Haino mainegeno Yisasia aniyosamo aepale neeno agesaga huno ageteno Sakiusifenamage huno hie “Kagaya aupaa elavio menia kagai nopimomaigahue.” huno hie. 6 Higeno Sakiusia aiyayenolaviteno tusia muse huno Yisasina avaleno nomaalegaatene. 7 Avaleno vigeya veamoya aniama hia yanaageteya Yisasifena kalugalu ke vaiyamage huya hae “Kefo

Page 104: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 19:8 104 Luku 19:14kavakeya maino nehia kanomo nopinaga maigahe vianahavi kava hie.” huya hae.

8 Hayanagi Sakiusia hetino Anumayamofe mage hunohie “Havio Anumayaniamoga menia nagaya afenoyaniaamunopiti ali fako huna moneamima omale vaya amami-gahue. Havigema huna moneamima musufa ali-mainoamonea etena foa (4) malete malete huna amamigahue.”huno humaine. 9 Higeno Yisasia mage huno hapaiye“Kagaya Apalahamuna aginagomoga mainanagi meniaanagakaene kagaiene Anumaya Kotia tamaku tamamenaago alinegatie. 10 Ikapinagati emainoa kanoa vayamonatenea kanomona fanane humainaya veafe amatiyenaamaku amame aligatigahe emainoe.” huno hie.

Tenia (10) aliya vayamoya mone ali-mainaya avame ke.11 Yisasia Yelusalemu uvayi hugahe higeya veamoya

amaku amakesa mage huya haviye “Anumaya Kotia kavayagaisia kanamoa aupaa falote hugahie.” huya amakesahaviya yafe Yisasia mage huno nago avame kea hama-paiye. 12 “Nago kava kanomoa kava yagaisia tokiyaaaligahe ‘Ayaaya kotegamomainena alitena etena egahue.’huno humaine. 13 Ayaaya kotega ugahe nehuno tenia(10) aliya vayaamogamife ke higeya agenomonea ali-fakohuno tueti (20) kina tueti (20) kina amamite amamitehie. Amamiteno mage huno hamapaiye ‘Mani mon-eleti aliyana aligeno ali kosa nehenagena nagaya etenaano.’ huno hamapai-maine. 14 Hamapaiteno atalenoumainegeya nagoa vayaamoya ani kava kanomofe amaipahaviya huteteya nagoa aliya vayala humatageya mo hu-makesa huya ‘Mage hutama hiho. Tagaya mani kanomakavatima maisia yafena notahaiye hutama hiho.’ huyahae.

Page 105: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 19:15 105 Luku 19:2315 Hageno ani kava kanomoa kava yagaisia tokiyaa

ago moliteno ani kotegati eteno monema fako hunoamaminea aliya vayamogamife ‘Namagi mone halaya hu-malenafi?’ hunohavisia yafe amakaife kehie. 16Kehigenohagote kanomoa evayi huno mage hie ‘Ala kanomogaekagaya tueti (20) kinama naminapitila etena nagoenealiya alina kosa huamonene tu hataleti (200) kina alugenohane.’ huno hie. 17 Higeno ala kanomoa mage hunohie ‘Kagaya kanale kano mainane. Kanaleya huka osimonekanoa kaminofitila efi efihuka aliyana alinageno alahiafe kagaila tenia (10) ala kumate kava yagaisane hunahapalinegatoe.’ huno hapaiye.

18 Higeno anile kanoa eno mage huno hapaiye ‘Alakanomogae kagaya tueti (20) kina naminapitila etena na-goene aliya alina kosa hoamonene vani hataleti (100) kinaalugeno hane.’ huno hie. 19 Higeno ani kanomofena alakanomoa mage huno hapaiye ‘Nagaya faefua (5) kumatekava yagaisane huna hapalinegatoe.’ huno hapaiye.

20 Higeno nago aliya kanomoa anile eno mage hie‘Ala kanomogae tueti (20) kinama naminana monea afaaomanafi haya kina katenoanagina menia ma ma aliname negamue. 21 Kagaya keage kanoma mainananaginakolikaa hue. Alu veamogami yana alika kaugafa hegekaomai kanomainananagika nago kanomoa hoyaafima kali-malenea yaene alika negeka omai kanogina kolikaa hue.’huno hie. 22 Higeno kava kanomoa ani aliya kanohenamage hie ‘Kagaya havi aliya kano mainane. Kagaikaakemo eteno maiyahae huno kaiyekea hugategahie. Ka-gaya ago havimainane nagaya keage kano mainoe. Aluveamogami yama alina naugafa hegena omai kano main-oanagina nago kanomoma hoyaafima kali-malenea yaenealina negena omai kano mainoanagika kagaya nagaifenaago havimainano? 23 Naa higeka monema nemalaya

Page 106: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 19:24 106 Luku 19:33-34nopina monenia omaleka afaa malenane. Monema ne-malaya nopima malenateasina menia nagaya nagoa avamonene aluleasine.’ huno hie.

24 Anile hetiya mainaya vayafe mage huno hie ‘Tueti(20) kinania hafaletama tu hataleti (200) kinama male-nea kanomona amiho.’ huno hie. 25 Higeya amakayakava kanomofena mage huya hapaiye ‘Ala kanomogaeani kanomoa tu hataleti (200) kina ago alino malene.’huya hae. 26 Hageno mage hie ‘Tamage huna tama-hanepauve nago yama hanesia veamogamina nagoeneamamigahigi nago yama omalesaya veamogamina aliline-samaa hanafalegahie. 27Kame veaniamoya nagaifena ‘Ka-vatima maisia yafena notahaiye.’ huya humainaya vealaamavaletama naulagale hamaegeya faliho.’ huno hie.”28 Yisasia anima hia kaiyekea huno hano humaletenoYelusalemu ugahe uhagoteno katega umaine.

Yisasia ala sauve kano hia kava huno Yelusalemu emaine.29-30 Petafasiene Petaniene ani kumatalana Olivi yosa

hanea agoyamona agegayalega hanegeya aupaa uvayihugahe hageno Yisasiene tokaeya nemaiya anagapiti tolekanolatana hunateteno mage huno hanapaiye “Atu ku-mate utana atupa notela hosi kana afumo agia tokigi anitokimo nafanea ayetenayanagitana agegae. Ani tokimonafanea vayala oamavalenea tokigi kalu hetana avaletanamale eo. 31 Nagoa vayamoya ‘Naa higetana kalu hetananevae?’ huya tanahavigesagetana mage hutana hio ‘Kavakanotimoa nago aliya aligahe higetaa neoe.’ hutanahamapaio.” huno hie.

32 Hunatea kanolatamogania mogeteana Yisasimahanapaiya yana ago moge falote humainae. 33-34 Anitokimo nafanea kalu nehaageya ani afumo nefayamegeteya mage huya hae “Naa higetana tokimo nafaneakalu nehae?” huya hageana mage huana hae “Kava

Page 107: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 19:35 107 Luku 19:43kanotimoa aliya aligahe higetaa kalu nehoe.” huanahamapaie.

35 Huteana Yisasite avaleana evayi huana kenaaniaanaugafaleti hateana ani afumo agupile yakai-malaagenoYisasia anile haino maine. 36 Haino maiteno kateganevigeya veamoya “Ala kanoa neie.” huya amaugafaletikenaamia hateya visia katela yakaitenae. 37 Yisasia vi-ayamoOlivi yosa hanea agoyamona agegayalegati enelav-igeya mukiama melitalu humainaya veanene agaienematokaeya nemaiya anagaaene tokiya avameyama higeyaage-mainaya yafe aepa heya ala kefiti Yisasife muse ne-huya Anumaya Koti agia alisaga hume hume neuya magehae 38 “Ala kava kanomogae kanaleya huka neane. Anu-mayamo aliya aligahe hanageno hugategeka emainanakanomoga Anumaya Kotia kanale manu kamiteno kayahumaine. Ikapinaga amaipa falu hisaya yana hanesie.Anafi mainea Anumaya Kotina agai agia alisaga hisune.”huya hae.

39 Hageya anima melitalu humainaya veapiti nagoaFalasia vayala anifi maineya Yisasife mage huya hae “Hu-mavenelina kanomogae kagaienema tokaeya nemaiyaanagakamogamifena ‘Kea ohutama maiho.’ huka hama-paiyo.” huya hae. 40 Hageno Yisasia mage hie “Nagayatamahanepauve ani veamoya kema ohuya maisayanayafayagamoya amakaiami ani kea hugahae.” huno hu-maine.

Yisasia Yelusalemu veafe avite-maine.41Yelusalemukumala aupate hanegenoYisasia ageteno

ani kumate veafe avite-maine. 42 Avia ateteno mage hie“Ma kea meni havisae huna nehugi nagaya tamaipamoafalu hisia yana tamamisua kano mainoe. Menima main-ogetama ani yana falaki mainegetama noagae. 43 Nagolaalu kana falote hisigeya kame vayatamimoya esayaamoya

Page 108: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 19:44 108 Luku 20:2kegiya lafi humalenaya kegiyafi me kagi kagi nehuyaali haviya hulamategahae. 44 Anumaya Kotia tamayahugahe neegetama agai kema ohaviya yafe kame vay-atamimoya tamakaiene nafanetamiene mukia lafifimamainaya veanene falifalutisageya yafatetima kimalenayanona mukia ani yafamoa mopafi helafilavigahie.” hunohamapaiye.

Mono nopi maineya hu hatiya mone nealiya vayala Yisasiaamanati-talene.

45-46 Yisasia ani kaiyekea huteno ala mono nopi haifaleno ageana ani nopimainaya veamoyamonehe ke huyanealiya veamogamina aepa heno amanatigahe nehunomage hie “Anumaya Koti autamafina mage huno kae-maleneane‘Nagai nona mukia veamoya Anumaya Koti agi ayeya ke

huya havigesaya no hane.’ huno kae-maleneanagitamakaya musufa yama hisaya kava hugahena ma nopiemainae.” huno hie.

47 Mukia kanafina ani ala mono nopi hai faleno hugeamavelige nehigeya ani mono note kava vayaene kahegikema havilinaya anagaene mukia veate kava vayaeneYisasima haesaya kafena atiyemainae. 48 Ati maiyaayayanagi mukia veamoya agai kehemamuse huya agimaalisaga haya yafe ala vayamoya haesaya kana ageya alifalote ohunae.

20Yisasifena “Himamukaa ta kamine?” huya havigemainae.

1 Nago yupa Yisasia ala mono nopi maineno alitalu hu-mainaya vayala humavelino Anumaya Koti kanale monokea hamapaigeya ani kumate vayatamaene mono notekava vayaene kahegi kema havilinaya anagaene agaitegaemainae. 2 Mage huya hae “Hana augafa ala kanomo

Page 109: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 20:3-4 109 Luku 20:10hugategeka mani kavala me nehane? Tokiya yaka takamine?” huya havigae.

3-4 Havigageno Yisasia mage huno hie “Nagayahagotena nago yafena tamahavigegahue nagailanahapaiho. Yonima tima falematenea yana AnumayaKotia hutegeno ani kavala me nehifi afa vayamoyahutageno lina fale neamate? Hufalote hutamanahapaiho.” huno hamavige.

5-7 Higeya “Naa maa hugahune.” huya mohu mehuhuteya mage hae “Anumaya Koti hutegeno emaine.”hisunagenoa Yisasia “Naa higetama agai kea tamakupinanomalae?” huno hugahianagita tagaya “Afa vayamoyahutageno emaine.” huta hisunanamukia veamoya “YoniaAnumaya Koti aune kano maine.” huya ago humainayafe“Yafa kayoteti tahaesageta faliyafene.” huya mohumehu huteya Yisasifena kenonaa mage huya hae “Tapigahutene? Tagaya ohavinone.” huya humainae. 8 HagenoYisasia mage huno hamapaiye “Nagaya ania huna hanakanomoa hunategena emainoe huna tamahaopaigahue.”huno hie.

Havi vayamoya vaini hoyalema yagai-mainaya avame ke.9 Yisasia aepa heno veafe nago avame kea mage huno

hamapaiye nago kanomoa vaini nofi alaga hoya kali-maleteno noagea vayafe mage hie “Etama hoyanilela ya-gaitamamaineho. Ani nofimo alagafitila aye fako hutamaaliho.” humateteno ayaaya kanagefa umaigahe alu kotegaumaine. 10 Afu nelea kanafina ani hoyamona nefaa nagoaliya kanoahutegeno kava vayateganagoa vaini nofi alagaaligahe umaine. Vigeya hoyale kava vayamoya atafa huyaaikoliteya “Okamigahunagi ataleka vuo.” huya hagenoataleno umaine.

Page 110: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 20:11 110 Luku 20:1811 Utegeno nagola kayo kayo kanoa hutegeno viana

ania huya aikoliteya agaye hisifa kava huteteya “Okami-gahunagi ataleka vuo.” huya hageno ataleno umaine.12Utegeno eteno nagola kayo kayo kanoa hutegeno vianaania huya aikoligeno kolamoa higeya hoyafinagati ava-leya malaga hagayu hutalenae.

13 Hagayu hutalageno hoyamona nefaa agesafinagamage huno havie “Hanaa hisue? Nafanenimona nahaunayamopafi nenahaiya nafanenia hutesugeno visigeyaagai kea havisao?” huno havimaine. 14 Agesa havitenohutegeno nevigeya ageteya mage huya hae “Mamonamani hoyamona nefa nafane. Nefama falisigenofenamani nafanemoa hoyaa aligahianagita agaila ago haege-tao. Haesunageno falisigeta mani hoya tagai ya ha-paegahie.” huya hae. 15 Huteya hoyafinagati avaleyahagayu hutaleteya hayageno fali-maine. Yisasia magehie “Naa hayanagi hoyamona nefaa naa humategahie?16 Eteno hoyaafima kava yagai-mainaya vayala tavata mehamaesigeya faligahae. Fali hano hisageno alu vayafe‘Hoyanilela kava me yagaiho.’ huno hugahie.” hunohie. Higeya anifima alitalu humainaya veamoyamage hae“Avonio ani kavala ohisie.” huya humainae.

17 Hageno Yisasia nago kea mage huno hie “Kae-malenaya kemoa mage huno humaineane‘Vayamoya yafa nomakigahenanago yafafena ‘Haviya hu-

maine.’ huya atalayanagi haenagaa ani yafamoa‘Tusia kanale yafane.’ huya nomo ayetagenalemalenae.’ huya kae-malenayane.” huno hie.

Huteno amakeno ute ete hiana higeno mage huno hie“Agoma kae-malenaya kemona aepaa havilinao? 18Mukiaveamoya ani yafatema asaga hulavisayana amaugafamoaatalaga huno haviya hugahianagi ani yafamoa vaya amau-gafalema asaga hulavisiana ailatapeno aitalaga talago

Page 111: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 20:19 111 Luku 20:26hutalegahie.” huno hie. 19Higeya kahegi kema havilinayaanagaene mono note kava vayaene “Tagaife ani avamekea nehie.” huya ago haviteya “Menia avaleta kinanopi ategahune.” huya hayanagi vaya amauhe koli huyaatalenae.

Sisana takisi monea amigahafi oamigahae?20Ataleya ala tokiyaamahanea kanomote kaiyeke hute-

siafe Yisasifena kesi amata huya maineya agesaya vay-ala humatageya moyevataga hisayafe ani vayala “Kanalefatago vaya mainone.” huya fau nehuya Yisasima hisiakeleti atafa hugahe humainae.

21Anima kesi katema vaiyaya vayamoyamage huya hae“Humaveli kanomogae tagaya havunana nehana kea fa-tago katekeya hana kanoe. Nagi kava vayaene afa vayaenenagoke katekeya hamapaika veama amaipa aye kea no-hanagi tamage hutafa huka Anumaya Kotia ‘Ma kate vuo.’huno hia kegeya taveneline. 22 Nagi takisi he yatelakava kanoa Sisana kanale amisupi oamisune?” huyahavigae. 23-24Havigageno Yisasia agaima ayevataga hayakea ago haviteno mage huno hamapaiye “Nagola alagamonea alitama naveliho.” higeya aveligeno “Mani alagamonelela ta augosaene ta agiene hane?” huno higeya“Sisa augosaene agiene hane.” huya hae. 25 HagenoYisasia mage huno hie “Sisana agaia yanagi agaila amiho.Nagi Anumaya Kotina agaia yana agaila amiho.” hunohie. 26Higeya anima kesi katema vaiyaya vayamoya “Vayaamaulagafi hisia keleti atafa hugahe hunanagi tokiyake hianagita atafa ohugahune.” huya nehuya hia keheamakesa havi havi huya ke ohuya mainae.

Satiusi vayamoya faliteya hetisaya auavafe Yisasina kehuya havige-mainae.

Page 112: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 20:27-28 112 Luku 20:37-3827-28 Nagoa Satiusi vayamoya Yisasitega emainae. Ani

vayala mage nehaya vayale “Falimainaya vayala eteyaheotigahae.” huya nehaya vayalagiya Yisasite magehuya me havigae “Humavenelina kanomoga Moseseatagaifena mage huno kae-maleneane ‘Nago kanomanepuamoa nafanea oate kanomoma aama ataleno fal-isigenoa aganaamoa ani aala aliteno maineno fali-mainesia kanomofe anonaa nafane atesie.’ huno kae-maleneane.

29 Sevenia (7) konagamainayanagino nepuamimoa aalaaliteneanagino nafanea oate kano maineno falimaine.30 Falitegeno anile aganaamoa aliteana nafanea oate kanofalimaine. 31 Falitegeno anile aganaamoa eteno ania hutehute hayana mukia sevenia (7) konagamoya ani aala ali-tayana nafaneamia oateya afaa falimainae. 32Haenagalafaani aala falimaine. 33 Sevenia (7) konagamoya ani aalaalitenayanagi fali-mainesafitima hetisaya kanafina hanakanomo ani aala aligahie?” huya havigae.

34-35 Havigageno Yisasia mage huno hamapaiye “Mamopafi mainaya veamoya vea aligeya ane aligeya ne-hayanagi haenagaama falote hisia kanafina veamoya am-atea kavama agoma huteya maineya fali-mainesafitimahetisaya kanafina vemoya anea oaligahae. Amoyae-nena vea oaligahae. 36 Ikapinaga ensole vaya kanahuya maisayafenagiya nagoene ofaligahae. Agoma fali-mainafitila heti-mainayafe Anumaya Koti nafaneyagamaigahae.

37-38 Fali-mainaya veamoya hetisaya kea Mosesea agohaviline. Nago osi yosale ala ata anefela leanagi aniosi yosa otene huno kae-malenea kefiti mage huno kae-maleneane‘Anumaya Kotia Apalahamuagi Aisakiagi Yekopugami

Anumaya Kotiami mainoe.’ huno humaineane.

Page 113: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 20:39 113 Luku 20:45-46Ani anagala fali-mainayanagi ‘Anumaya Kotiami mainoe.’huno humaineafe amaku amamemoa ofaliya afaa mainaehuno ani kea humaine. Anumaya Koti aulagafina anianagala hamaimula afaa hane.” huno humaine. 39Higeyanagoa kahegi kema havilinaya anagamoya agaifena magehae “Humavenelina kanomoga kanale ke nehane.” huyahae. 40 Hageya Satiusi vayamoya koli huya nagoenehaviokenae.

“Anumaya Kotima hapalitenea kanoa tae.” huno Yisasiaveala hamavige.

41 Yisasia mage huno hamavige “Veamoya Kalaisifena,Anumaya Kotima hutenea kanomofena, ‘Tevitina agi-nagomoa ma mopale kano maine?’ huya haya kemonaaepaa naane hae? 42-43 Anumaya Kotifena yagame kae-malenaya avona Tevitia mage huno humaineane‘Anumaya Kotia Anumayanimofena mage huno humaine

‘Tamaga nayatega ala vayamainalega sialemopaleemainesanagena kame vayakaa kaiyafi amatesug-eya kagaife ‘Ago tagasane.’ huya hugahae.’ hunokae-maleneane.’

44 Tevitia Kalaisife ‘Anumayania mainane.’ huno hu-mainegi naa higeno Tevitia haenagama atesia aginago-mofena ‘Anumayania mainane.’ huno humaineane?”huno hamavige.

Kahegi kema havilinaya anagamoya kefo kavala nehayaanagakeya mainae.

45-46 Mukia veanea maineya havigeno Yisasia agaienetokaeya nemaiya anagafe mage huno hie “Kahegi kemahavilinaya anagafena kayeho. Ani anagamoya ayaayakena failiya yafena ‘Nelagafi notagafi?’ huya nehayaanagale. Vaya atagu nefaya kumapi mo vaiyatete nehuya‘Naa vaya mainae huya ali falu fala hulatesae.’ huya

Page 114: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 20:47 114 Luku 21:6

nehuyamono nopiene imuleene ‘Ala vayaage alitalu huyanemaiya yatekeya maigahune.’ huya nehae. 47 Anianagamoya keto aneyagahena ‘Mono nopima atalesayamonea tamiho.’ huya nehuya noamifima hanea yayagamusufaya huya moneamia ali hano nehaya anagalagiyavayala ayemavataga huya ‘Kanale anaga mainae.’ huyahisae huya ayaaya nunamuna humainae. Aniama nehayaanagamoya havi miyana tusiya huno amaugafa amagataaisia yaene aligahae.” huno hie.

21Monea omale amoa Anumaya Kotitega muse yamaa atal-

ene.1 Yisasia agesaga huno ageana veamoya moneami-

moma haimainea veamoya “Monetia Anumaya Kotinaamigahune.” huya pokisifi atalenae. 2 Atalageno ageananagolamonea omale keto amoa tole osi haesamonea anifimevaimaine. 3MevaigenoYisasia agetenomagehunohie“Tamagelafa huna tamahanepauve ma ma monea omaleketo amoa mukia hagoteyama metalaya veamogaminaamakaseno ala mone metale. 4 Metaleanagi moneami-moma haimainea veamoya aliyamaa omaleneamonegiya,afaa malenayamonemetalageno ani amoamukia kavemaalino nesia monea mukia metale.” huno humaine.

Yisasia “Ala mono nona tagape ailavigahie.” huno hu-maine.

5 Nagoa vayamoya ala mono nofena mage huya hae“Anumaya Koti agi alisaga hugahe vayamoya kanaleyafana aliya ma nona ali hilato huya kimalenae.” huyahae. 6 Hageno Yisasia mage huno hie “Ma ma neagayanona nago kanama falote hinagenoa ani yafayaga mukiaalino lagape aitalesigeno aposi-lavino tole yafamoa nagoyafamo agupile aikalo huno omaigahie.” huno humaine.

Page 115: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 21:7 115 Luku 21:16Yisasia “Tusia kana yamo falote hugahie.” huno humaine.

7 “Hulave nelina kanomogae na kanafi ani kavalahugahie? Hanaa tokiya avameya ani kanama falotemahisia kanafina taveligahie?” huya havigae. 8Hageno Yisa-sia mage huno hie “Nagoa veamoya havigema tamaha-paisagetama havisao? Ohavisaya yafe kaye ho. Kasagoyavayala nagai nagi ayeya ‘Tamaugafa aligatisuna yafe Anu-maya Kotia hulategeta neone.’ huya hisaya vayala evayihuya ‘Yisasima eteno esia kanamoa ago falote nehie.’huya hisagetama amakavela oviho. 9 ‘Nagoa kotega kamenehae. Nagoa kotegaenema tu hugahe nehae.’ huyamatamahapaisagetama kolia ohiho. Ani yayaga hagoteyahugahayanagi ma mopama hano hisia yayaga aupaa vayiohugahie.

10Nagonofivayamoyanagoanofivayaene kameahuga-hae. Ala kotega vayaene nago ala kotega vayaene kameahugahae. 11 Tusia imila aligahie. Alu kotega alu kotegatusia kafu nehuya amakatesia kanaene tusia kali alisayakanaene falote hugahie. Ikapinagatila tusia lamamayoaisia tokiya avame yayaga falote hugahie.

12 Ma ma tamahapauva kemoa falote ohunesigeyatamakaya nagai nakavema nehayafe vayamoyatamatafa huya ali haviya hulamateteya mono nopikava vayateene Kamani kava vayateene kaiyekeahulamatesayafe tamavaleya kina nopi tamategahae.13Tamatesagetama ani kanafina nagai kea hamapaigahae.14 Hamapaigahagi kaiyekema hulamatesaya yupa ‘Naanehugahune?’ hutama tamakesa ohaviho. 15 Naginagaya nagainia ani kanafina kanale ke hisaya keatamahapaisugetama hisageya kame vayatamimoya‘Havige hae.’ huya ketamia hefala okigahae. 16 Hefalaokigahagi ani kanafina itatamimogamiene nelamafaeneneputamimoyaene tamasatamimoyaene tamakaitami

Page 116: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 21:17 116 Luku 21:24afamoene nelamafuyaene tamakaifena ‘Mamainae.’ huyakaiyekema hulamatesaya yafena kame vayatamimogamiamayapi tamavaleya tamatesageya nagoamogataminatamahaesagetama faligahae. 17 Tamakaya nagainakavema nehayafe mukia veamoya amaipa kafahelamategahae. 18-19Ania hulama-tegahayanagi kanaleyahutama maigahae. Tamayolegefafina nagola haviyaohugahigi tokiyaage hutama hetitama maisayafe agolamaige maige hisaya tamahaimula aligahae.”

“Yelusalemu kumamoa haviya hulavigahie.” huno Yisasiahumaine.

20 “Kasagoya kame ati vayamoya Yelusalemu ku-mama kove kove hisagetama agesayana ani kumala‘Ali hagagi-talegahae.’ hutama tamakesa havigahae.21 Havisayana Yutia mainesaya veamogatama tamaiya-yetama agoyalega viho. Yelusalemu mainesaya veamo-gatama tamaiya-yetama ani kumala ataletama viho. Hoy-afinaga mainesaya veamoya eteya kumaamilega omesae.22Ani kanafina mukia Anumaya Koti kema kae-malenayakemoa falote huno tamage hisiafe Anumaya Kotia aniveala kefo yama humainaya anonaa ali haviya humate-gahie.

23 Ani kanafina amaipaene anene nute ani-linesianafanemogami itaamimoyaenefe tusia nahau nehie. Anikanafina Isaleli kumala tusiya huno haviya hugahie.Isaleli veamoya kefo yama humainaya anonatamia Anu-maya Kotia havi kavala hulamatesigetama tusia tamau-gafa lamakata yana aligahae. 24 Kame vayamoya nagoaveala ayaaya naepeleti hataga hamaesageya faligahae.Nagoa veala nofi humateteya amavaleya alu kotega Yutaveane omainaya veamogami kotega momategahae. Yutavea omainaya veamoya eya Yelusalemu kumala mukia

Page 117: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 21:25 117 Luku 21:32amaiyaleti ayelata-pesageno aposi-lavigahie. Aposi-lavisigeya ani Yuta vea omainaya veala anile emaigemaige huya maisageno Yuta vea omainaya veamoya kavayagaisaya kanaamia hano hugahie.”

Haenagaa Ikapinagati emainea kanoa vayamo ateneanafanea egahie.

25 Yisasia nagoene mage huno hie “Yagene kane-fiene ikamoene kugava kava huno alu kava humaveli-gahie. Nagi hage limoa ayepafa hulino ute ete hisiayafena mukia kotega ma mopafi veala tusia amamayoaigahie. 26 Ikatema hanea yamoya kanage kanage huyaalu kate kate visaya yafena mukia ma mopafima mainayaveamoya ‘Na ya falote hugahe nehie?’ huya nehis-ageno amaipamoa kanaage nehinageno amaulagamoakagi kagi hinageya asaga hulavigahae. 27Mukia ani yamaafalotema hutesigena ikapinagati emainoa kanoa vayamonatenea kanomona siate elavisugeya nagegahae. Tusiahimamu yaniaene tusia hale yaniaene esugetama nagega-hae. 28 Ani kugava yayaga aepama heno esigetamahena‘Taugafa aligatisia kanamoa ago aupaa falote hugahe ne-hie.’ hutama hetitama tamanuna alisaka hutama ageho.”huno humaine.

Tamakaya fiki yosale agevame hiho.29 Yisasia nago avame kea mage huno hamapaiye “Fiki

yosaleene afa yosaleene ageho. 30 Ani yosamoa haegafahaisama falote higetamahena ‘Anuna nevalea kana falotehugahie.’ hutama nehae. 31 Ania hugahianagi animatamahapauva kugava yama agenutamahena ‘AnumayaKotia kava yagaisia kanamoa ago falote hugahie.’ hutamahavigahae.

32Nagaya tamage huna tamahanepauvemeni kanafimamainaya veanea ofalinesageno ani yayaga falote hugahie.

Page 118: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 21:33 118 Luku 22:233 Ikaene ma mopaene ago fanane hugahianagi nagaikemoa fanane ohugahie.

34-35 Tamakaitamile yagaiho. Havigu havili nelite-tama nehutama havigu kave nesaya yafeene tamaugafaleyaenefe tamakesa havi havi hisageno ani yamoma aisohulamatesiana ala kanomo kalifumoma aupaa hatea kavahuno esigetamahena talo tala ohunesageno esigi kavayagaitama maiho. Yisasia mukia ma mopafi veamogamiamaulagale evayi hinageya atali-talu hugahae. 36 Aniyafena tamakaitami nagoke nagokemogatama kava ya-gaiho. Mukia kanale tokiyama alisayafena nunamunahigeno ani tokiya tamamisigeno ani havi yama falotehisia kanafina Anumaya Kotia tamaugafa aligatisigetamaikapinagati emainoa kanoa vayamo natenea kanomoninaule hetigahae.” huno hamapai-maine.

37Yisasiamukia kanafina alamononopi hainomainenohumavenelino mukia kegela Olivi yosa hanea agoyafihaino nemaiyane. 38 Haino mainegeno koma neleanamukia veala “Agai kema havigahune.” huya mono nopinaetele nehayane.

22Yutasia hulamage huno “Yisasina avalena kava vayala

tamamigahue.” huno humaine.1Ala imu negiya kanamoameupa higeya ani imule hale

oki kaihamena nenayane. Ani imua kafuahe kafuahe Anu-maya Kotima Yuta veamogami amakinago-mogamimaamaugafa aligatimainea kanahe amakesa havi havi hisayaimu alitalu huya negiyane. 2 Ani kanafina mono notehagote kava vayaene kahegi kema havilinaya anagaeneYisasina haesaya kafe atiyayanagi vaya amaulagahe kolihumainae.

Page 119: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 22:3-5 119 Luku 22:133-5 Koli nehageno aupaa Satania Yutasi aipafi hai fale-

maine. Yutasi Isakaliotia Yisasina tuelufua (12) anagaenenemaiya kanogino neamataleno viaamo mono note kavavayaene mono note ati kava vayaene kea kea huno magehie “Nagaya hanaa kateti agesila huna tamahapaisuge-tama Yisasina atafa hugahae?” huno higeya muse huteya“Aniama hisanageta mone hageta kamigahune.” huyahapaimainae. 6 Hapaigeno Yutasia “E, kanalele” hunohuteno vaya kulata oaiya yate kesi kateti Yisasinamovale-sigeya atafa hisaya kafe ati ayemaine.

Agaiafiti tole kanolatana kave mo talo tala humainae.7 Hale oki kaihamema nenaya kanamoa hagote yupa

falote hie. Ani yupa amaugafama aligatimainea yafeamakesa ali hao hisayafe nagola sipi sipi nafaneahemainae. 8 Yisasia Pitaene Yoniene hunateno magehie “Utana Anumaya Kotima taginagomogami amaugafaaligatimainea yafe tagesa ali hao hisuna kavela utana talotala hiagetamonamano.” huno hie. 9Higeana “Hana nopimo lalo tala hisue huageka nehane?” huana havigae.

10-11 Haageno Yisasia mage huno hanapaiye “Havio alakumate utana nago kanomoa ti kema hefilino visia ka-noene mo fotu hutetana akave utana haisia nopi haitanaani nomona nefafe mage hutana havigeo ‘Hulaveneliakanomoa kagaife mage huno kahavige ‘Hana nopi na-gaiene tokaeya nemaiya anagamoyaene Anumaya Kotimataginagomogami amaugafama aligatimainea yafe tagesaali hao hisuna kavela nesune?’ huno hie.’ hutana havigeo.12 Havigesaageno folamo huno anayapi kimalenea nonaago alinohilato humaleneanona, ala nokefa, tanavelisige-tana ani nopi kavetia talo tala hio.” huno hanapaiye.13 Hanapaigeana vaana hia kemoa mukia falote higeana

Page 120: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 22:14 120 Luku 22:20Anumaya Kotia amaugafa aligatimainea kanahe amakesahavi havi hisaya kavela mo lalo tala humainae.

Yisasia vainiene mayaene anagaa amamine.14 Kave ne kanamoa aupa higeya Yisasiene agaiaene

tokaeya nemaiya anagamoyaene kave negahe folamolemainae. 15 Mainageno Yisasia mage huno hamapaiye“Anumaya Kotima taginagomogami amaugafama aliga-timainea yafe tagesa ali hao hisuna kavela tamakaienetokaeta nesuna yafe tusiya huno nenahaiye. Netena tusianagata aisigena faligahue. 16 Tamahapauve ma kavelanagoene ma mopafi mainena onegahue. Anumaya Kotiaagola tamaku tamamena aligatisigena ikapinaga etenanegahue.” huno hamapaiye.

17 Nagola nofi alagamo timo agia vainie. Yisasia anilima hanea keayola alino Anumayamotega muse hunohavigeteno mage huno hamapaiye “Ma keayola alitamanete nete hiho. 18 Tamahanepauve menia ma vaininofi alagamo tina nagoene onegahue. Anumaya Kotimakava yagaisia kanamoma falote hinagena etena negahue.”huno hamapaiye.

19 Naa huteno kaihamena alino nunamu huno musehuno havigeteno kolite kolite huno neamamino magehuno hie “Mamona nagaini naugafae. Tamakaife hunanaugafa atalesugetama mukia kanafina ania hutama netenete nehutama nagaifena tamakesa havi havi hutamamaiho.” huno hamapaiye. 20 Higeya ani kavela ne-tageno vaini nofi alagamo tima hanea keayola alinoania huno Anumayamotega muse huno havigeteno alinoamamite amamite nehuno mage huno hamapaiye “Malina nagai kolaniae. Nahaesagena falisuana kolaniamoatamakaifene huno take take hulavisiafe haegafa kea, Anu-maya Kotiene hage-lafitama maisaya kea alino fatagohugahie.

Page 121: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 22:21 121 Luku 22:3021Haviho vayamoya havisagi huno nagaila nagesi huno

kame hunatesia kanomoa nagaiene tokaeno mainegetaanagokepiti kavela alitaa nenoe. 22 Ikapinagati emainoakanoa vayamo natenea kanomona Anumaya Kotima hu-natenea kate ugahuanagi vayamoya havisagi huno na-gesi hunatesia kanomofena ‘Avonio nahau hanagi kagayamaigayo huna nehue.’ huno humaine.” 23Higeya amaka-iami huge havige nehuyamage hae “Ani kavala tagaipitilata hugahie?” huya mo havige me havige hae.

“Tagaipitila ta ala kanotia maine?” huya ke vaimainae.24 Yisasienema tokaeya nemaiya anagamoya mage

huya hae “Ta tagaipina tagaseno ala kanoa maine?” huyaani yateti ke vaimainae. 25 Ke nevaigeno Yisasia magehuno hie “Ma mopale ala kava vayamoya kemamakiyaaliya ke huneamateya ‘Tagaifela kayone huka kanale kavakanoe huya hunatesae.’ huya nehae. 26 Nehayanagitamakaya ania kavala ohiho. Tamakaipima agima hane-sia kanomoa osi nafanemoma maiya avamete maisiakanomoa kava kanotami maineno kayo kayo kano maisie.27 Ta ala kava kanoa maine? Mopale maineno kavelanenea kanofi? Kavela hatino neamamia kanofi? Afaamopale maineno kavema nenea kanoa ala kano maineginagaya tamakaiene mainena kayo kayo hunelamatoe.

28 Nagaitema havi kanama falote higetamahenatamakaya onataletama nagaiene mainayane. 29 Aniyafena Nenafaa nagaife ‘Kava yagaigane.’ hunohunatenea kava huna tamakaila ‘Kava yagaigahae.’huna nelamamue. 30 Naa hisugetama kavama yagaisuakumanilela umainetama nagaiene kavela nenetamakava vayamogami siale mainetama tenia (10) Isaleli nofiveamogamite kava yagaigahae.” huno humaine.

Yisasia Pitafe “Akaveno hunategahie.” huno humaine.

Page 122: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 22:31-32 122 Luku 22:3731-32 Saimonifena mage huno hie “Saimonigae, Sai-

monigae havio Satania tamakayama nagaila natalesayayafe tamakaila tamatafa huno ayelamavataga hisia yafe‘Ani vayala namio.’ huno Anumaya Kotifena hav-igeanagi nagaya kagaifena Saimoniga nagaifema ‘Tusiatokiyaa hane.’ huka kagupi maleka kametiti humainanakea oatalesanafe Anumaya Kotitega ago havigogi kaguaaiyahae huka vayakamoya nagaifema amakupi maleyaamametiti hisayafe amaya huo.” huno hie. 33 HigenoSaimonia kenonaa mage huno hie “Alaniamogae nagayakagaiene kina hulaateteya taahaesagetaa faligahue hunanagu nagesa talo tala nehue.” huno hie. 34 HigenoYisasia kenonaa mage huno hie “Pitaga kahanepauvemeni kegela kokolemoa agea oainesigeka tagufa (3) kanale‘Nagaya oagenoa kanoe.’ huka avane hunategane.” hunohumaine.

Yisasia anagaahe “Monetamiene kutamiene naepetamienealiho.” huno humaine.

35 Huteno nagoene mage huno hamapaiye “Mone-tamiene kutamiene tamaiya noene oalitama viho hunahulamatogetama vayana nagoa yafena aupa humainao?”huno higeya “Aao mukia yana kanaleya huta alimain-one.” huya hae. 36 Hageno nagoene mage hunohie “Hagotena mani kea tamahapai-mainoanagi meniamonetamima hanesimogatama alitama viho. Kutamimahanesi-mogatama alitama viho. Ayaaya naepetamimaomalesi-mogatama kenatamia alu kanomona amisagenoanonaa ayaaya naepea tamamisie.

37 Naafene nagaya tamahanepauve nayona AnumayaKoti kefima kae-malenaya kemoa mage huno kae-maleneane‘Vayayagamoya agaifena mage hae ‘Havi kavakeya nehia

kano maine.’ huya hae.’ huya kae-malenayanagi

Page 123: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 22:38 123 Luku 22:46nagaima hunatesaya kavama hisagenoa ani kemoa falotehisigeya ‘Tamage humaineane.’ huya hugahae.” hunonehie. 38 Higeya mage hae “Alatimogae ago tole ayaayanaepea ma hane.” huya hageno kenonaamia mage hie“Haile.” huno humaine.

Yisasia Olivi agoyafi umaineno nunamu humaine.39 Yisasia kumala ataleno mukia kanafi nehia kava

hunoOlivi yosa hanea agoyafi haigeya agaienema tokaeyanemaiya anagaamoya akave haimainae. 40 Ago anilegauvayi huteya mage huno hamapaiye “Anumaya Kotiteganunamu hutama havigeho ‘Satanima ayelavataga hisiayapina tavaleka ovuo.’ hutama havigeho.” huno hie.41-42 Ani kea huteno neamataleno viaamo vayamoyayafama hagayu hutalageno nevia avamete viaamo aleyamoye maineno Anumayamotega mage huno havige “Ne-nafagae falisua kava nehugi kahaisigekahena ani havikanamoa satuage hia ti kana ti hanea keayola nahafalo.Afaa nagai nagu nagesa akave ohuka kahaisia kavala huo.”huno havige-maine.

43 Nehigeno ikapinagati nago ensole kanomoa tokiyamemine. 44 Memigeno Yisasia augafafinaga malagenoageana tusia kanaage haiya yafe Anumayamotega na-goene tusiya huno havinegegeno amunamoa kolam-oma hia kava huno mopafina take take hulavimaine.45 Take take nehigeno Anumayamotega havigeteno het-ino mogeana agaiaenema tokaeya nemaiya anagamoyahamauma haya yafe ago fae-mainageno momake-maine.46 Momaketeno mage huno hie “Ae faetamage mainao?Hetitama Satania ayelama-vataga hisigetama asaga huotavisaya yafena Anumayamotega nunamuna hutamahavigeho.” huno hie.

Yutasia Yisasina avaleno kame vaya amayapi atene.

Page 124: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 22:47 124 Luku 22:5647 Ani kea nehigeya kasagoya vaya evayi hageno Yu-

tasia tuelufua (12) anagapi tokaeno nemaiya kanomoaamavaleno Yisasina me tako hugahe emaine. 48NeegenoYisasia mage huno hie “Yutasigae natako hisana yatetinagaila ikapinagati emainoa kanoa vayamo nateneakanomonia nagesi huka kame vaya amayapi nategahenehano?” huno hie.

49 Nehigeya agaiaenema tokaeya nemaiya anagamoyahaya kavala ageteya mage hae “Alamogae ayaaya nae-peleti hamaesuno?” huya hae. 50 Nehageno amakaipitinago kanoa ala mono nopima hagote kava kanomonaaliya kanoamona ayaaya naepeleti tamaga kaiyaga agesaaifakali-talegeno asaga hulavimaine. 51Aifakaligeno Yisa-sia mage hie “Tu hisaya kavala ohiho.” huno nehunoayana ani agesamo aepale maleno agesa alino kanalehutene.

52 Alino kanale huteteno mono note kava vayafeeneala mono note ati kava vayafeene Yuta vayatamaeneagaima atafa hugahe aya vayamogamifeene Yisasia magehuno hamapaiye “Tamakaya nagaifena ‘Vaya nehamaenomusufaya nehia kano maine.’ hutama ayaaya naepenemuki kayoene alitama neao? 53 Nagaya mukia kanafinaefi efi huna tamakaiene ala mono nopina nemauvanaginatafa ohunayane. Anumaya Kotia meni kana tamayapimalegetama Satania hani yamonefaa aliya alisia kanamoaago falote humaine.” huno hie.

Pitaa Yisasifena “Noagoa kanoe.” huno avane humaine.54 Atafa huya mono note hagote kava kanomo ku-

mate avaleya vageno Pitaa akave anatino vianagi avatelaounegi ago aluale umaine. 55 Umainegeya ani nokegiya kovefi ata kae-maleteya mopale mainageno Pitaaamakaiene mopale umaine. 56 Ata anefete mopale mai-negenonagola aliyamunamoaPitana ageke huno ageteno

Page 125: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 22:57 125 Luku 22:66mage hie “Ma kanoa Yisasiene vaiyatete nehia kanoe.”huno hie. 57 Higeno Pitaa avane huno mage hie “Aaoma munamoga nagaya oagenoa kanohe nehane.” hunohumaine.

58 Osia maigeya nago kanomoa Pitana ageteno magehuno hie “Kagaya Yisasiene tokaetana nemaia kanomainane.” huno higeno Pitaa mage hie “Aao ma nemoganagaya oagenoa kanohe nehane.” huno humaine. 59Osiamaigeya nago kanomoa tokiyaage kefiti mage huno hie“Tamage huna tamahanepauve ma kanoa Kalili kanoe.Yisasiene vaiyatete nehia kano maine.” huno hie.60Higeno Pitaamage huno hie “Ma nemoga nagaya ohavi-noa kehenehane.” hunonehigeno anile aupaa kokolemoaagea aimaine.

61-62 Age aigeno Anumayamoa maiyahae huno Pitanaageke huno agegeno Pitana agesamoa aikalo higenoYisasima hapaigeno havimainea kea mage huno hu-maineane “Meni kegela kokolemoa agea oainesigeka ka-gaya tagufa (3) kanale avane huka nagaila ali falakigane.”huno humainea kehe Pitana agesamoa aikalo higenohaviteno hatilavino viayamo tusia avi motemaine.

Yisasina kigi huneateya aikoli-mainae.63-64 Yisasima atafa humainaya vayamoya kigi

huneateya akaya ateya kayo aikoneliya aulagafinakenaleti nofi kisalu kiteneya mage huya hae “Kaunelaga nehana kanogi tahapaiyo taya negahayae?” huyahavigae. 65 Nagoene alu ke alu ke huya kigi huneateyaakaya atenae.

Yisasina kanisole vayamogami amaulagale kaiyeke hute-nae.

66 Kotigeya Yuta vayamogami vayatamaene mono notekava vayaene kahegi kema havilinaya anagaene kanisolefi

Page 126: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 22:67 126 Luku 23:2melitalu huteya Yisasina avaleya anile umaineya Yisas-ifena mage huya havigae. 67 “Tahapaiyo kagaya Anu-maya Kotia taugafa aligatigahie huno hugatenea kanomainano?” huya hageno Yisasia kenonaamia magehie “Nagayama tamahapaisugetamahena ‘Tamage ne-hane.’ hutama ani kea havitama tamakupina omalegahae.68 Nagaya nago kema tamahavigesugetamahena kenon-aania nahaopaigahae. 69 Meni aepa heno ikapinagatiemainoa kanoa vayamo natenea kanomona tusia hima-mua hanea Anumaya Kotina aya tamaga kaiyaga haneasiale umainena agola maige maige huna maigahue.”huno humaine. 70 Higeya mukia anile melitalu huyamainaya vayamoya mage huya hae “Kagaya ani keanehananagi Anumaya Kotina nafaneamoga mainano?”huya havigageno “Tamakaya nagaifena tamage nehae.‘Ani kano mainane.’ hutama nehae.” huno humaine.71 Higeya mage hae “Agaia avayafiti ago haesuna keahufalote higeta havune. Havigu nagoa vayamoya nagoakea agaifena tahapaiyafenagita alu vayamogamifena keohisune.” huya humainae

23Pailati aulagale Yisasina kaiyeke hutenae.

1 Mukia kanisolefi metalu huya mainaya vayamoyahetiya Yisasina avaleya ala kava kanoa, Pailatite umainae.2Avaleya umaineya aepa heya “Ma kava huno kefo kavalahumaine. Tagaya agonana mani kanomoa tagai nofivayafena mage hie ‘Kamani vayamogami kea neatale-tama havi kava hiho.’ huno nehuno tagaifena ‘Takisineamamiya yana Sisana oamiho.’ huno nehuno ‘Nagayanagainia Kalaisina, Sauve kano mainoe.’ huno humaine.”huya hae.

Page 127: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 23:3 127 Luku 23:113 Hageno Pailatia Yisasifena mage huno havige “Ka-

gaya Yuta nofi vayamogami Sauveami mainano?” hunohavigegeno Yisasia mage hie “Kagaikaa mani kea hainehane.” huno hie. 4 Higeno Pailatia mono note kavavayafeene mukia alitalu huya mainaya vayafeene magehuno hamapaiye “Kefo kavama hu-mainesiafene hunaatiyoana nago yamaa omale.” huno hamapaiye. 5Higeyatokiyaage kefiti mage huya hae “Mukia Yutia kotega uteete nehuno veafena mage humaine ‘Kamani vayamogamikea neataletama ma kava hiho.’ huno humaveligeyaveamoya ‘Ani kava humategahune.’ huya hae. Kaliliti anikavala aepa heno hulino hulino menia male nee.” huyahae.

Yisasina Heloti aulagale kaiyekea hutenae.6 Pailatia ani kea haviteno mage huno hamavige

“Ani kanoa Kalili kano maineo?” huno hamavige.7 Hamavigegeya “E, ani kumateti kanoe.” huya hageno“Heloti kava yagaimainea kotegati kanoe.” huya hagenohaviteno hutegeno Helotite umaine. Ani kanafina HelotiaYelusalemu nemaiyane.

8 Helotia Yisasina ageteno tusia muse hie. Avagemahaviana “Tokiyaage avameya yana nagoa hinagena age-sue.” huno nehuno ayaaya kanale Yisasina agesia agesahavianagi noageane. 9 Yisasina ageteno mukia kehenahavige havige hugeteana Yisasia nagola osi ke kanoaohune.

10 Ke ohuno maigeya mono note kava vayaene kahegikema havilinaya anagaene anile hetiya maineya tusia kenehuya “Na kava ma kava huno kefo kavala humaine.”huya hae. 11 Hageno Helotiene ati vayaamoyaene Yisas-ina huhaviya huteteya kigi huteya kamuge hatageyavaineateya nagola kanale kena aliya me faitetagenoHelotia Yisasifena “Pailatite etetama avaletama viho.”

Page 128: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 23:12 128 Luku 23:22

huno humatene. 12 Helotiene Pailatiene kame kanolatamainaaleti ani yupa anakaya ali konaga ayemainae.

Pailatia Yisasina “Yafaga yosale hetama asaigeno falino.”huno humaine.

13-14 Pailatia mono note kava vayafeene Yutavayamogami kava vayafeene vayayagamogamifeeneke higeya melitalu hageno mage huno hamapaiye“Tamakaya ma kanomofena ‘Kefo kava huno veafena‘Kamani vayamogami kea neataletama havi kava hiho.’huno hamapai-maine.’ hutama nehutama nagaifenakaiyeke hutesane hutama avaletama ayanagi nagayatamakai tamaulagafima havigoana ‘Kefo kavamahumaine.’ hutama haya kavala tamage huno kefo kavalaohune huna nehue. 15-17 Aguafina agoanagino Helotiaania huno ageana tagaitefe ‘Eteka vuo.’ huno hutegenoeanagi ageho mani kanoa falisia augafa kefo kavalaohuneafe afaa kayo amina aumonomaletena atalesugenovisie.” huno hie.

18 Hianagi mukia alitalu humainaya veamoya ailulu-peya mage hae “Yisasina haegeno falino. Tagaya Pala-pasife nofipiti hano hisie huta nehune.” huya hae.19Ani Palapasia ala kumate vayayagamofemage hie “Kavavayaene tu higetao.” huno huteno nago kanoa haegenofalimainea yateti avaleya kina hutenaya kanogiya agaifeani kea hae.

20 Hageno Pailatia “Yisasina atalesugeno afaa visie.”huno agesa havia yafe nagoene ke huno hamavige.21 Hamavigegeya ala kefiti mage hae “Yafaga yosalenili hetama asaigeno falino. Yafaga yosale nili hetamaasaigeno falino.” huya humainae. 22 Hageno Pailatianagoene eteno mage hie “Naa higetama ani kea nehae?

Page 129: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 23:23 129 Luku 23:31Hanaa kefo ya humaine? Nagaya atiyoana falisia kefo au-gafa kavala ohuneafe afaa kayo amina aumono maletenaatalesugeno visie.” huno hie.

23 Ani kea hianagi amakaya tusi tokiyaage kefiti magehuya hae “Yafaga yosale nili hetama asaigeno falino.”huya tokiyaage kegeya hageno Pailatima hia kemonaamakai kemoa hefalaki-maine. 24 Keamona hefalakigenoPailatia haya ke haviteno Yisasifena “Yafaga yosale nilihetama asaigeno falino.” huno ati vayala hamapaimaine.25 Palapasia vayafe “Kava vayaene tu higetao.” hutenonago kanoa haegeno falimainea yateti avaleya kina hute-naya kanoa tutu haya yafe Pailatia “Hano hanagi vuo.”huno huteanagi mukia vayamoya Yisasifena “Yafaga yos-ale nili hetama asaigeno falino.” huya haya kemo akavemalene.

Yisasina yafaga yosale nili heya asaimainae.26Yisasina avaleya katega neuya Sailini Saimonienemo

fotu humainae. Saimonia hoyafinagati kate enevigeyaati vayamoya motafa huya yafaga yosa aliya ayonale kof-iteteya “Yisasi akave kofika vuo.” huya hutenae. 27Mukiaveamoya akave nevageno anemoya avi neateya hamauhume hume akave umainae. 28 Nevageno Yisasia maiya-hae huno amaketeno mage hie “Yelusalemu mainayaanemogatama nagaifene hutama avia oateho. Avimaategahena tamakaitamihe neatetama nafaneyagatami-mofeene avia atemateho. 29 Haviho haenagaa nago kanafalote hisigeya mage huya hugahae ‘Namo anemogatamanafane oatetama numa noamisaya yafena tusia musehutama maiho.’ huya hugahae. 30 Ani kanafina aepaheya ala agoyamofena mage huya hugahae ‘Kolilavikaaiso hulato.’ huya hugahae. Osi agoyahena ‘Mehi alikaaiso hulato.’ huya hugahae. 31 Nagaya haegafa ata kana

Page 130: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 23:32 130 Luku 23:39hunamainoa kanoe. Kefo yana tamage huna ohunoa kanomainogeya mani kavala hunenatayanagi tamakaya avaifaata kana hutama kefo kava nehaya veane mainayafe nakava hulamategahae?” huno humaine.

32 Yisasina haegahe avaleya neuya tolea kefo yamahumainaa kanolataene hanaegahe anavaleya umainae.33 Anu ayamufae huya nehaya kumate avaleya uteyayafaga yosale nili haeya asaimainae. Tole kefo yamahumainaa kanolatane nago kanoa Yisasina tamaga kaiya-gaa haeya asaimaleya nago kanoa haoga kaiyagaa haeyaasaimaleya humainae.

34 Yisasia Anumayamotega ke huno mage huno hie“Nenafagae mani vayamoya kefo yama haya kavala ‘Naakava nehune.’ huya havilama ohaya yafe aigeamatekakefo yaamia atalemato.” huno humaine. Higeya ativayamoya kenaa aligahe musufayama nehaya yokalolageno amakaseno haiya kanomo alimaine.

35 Aligeya veala alitalu huya hetiya aulu heyamainageya kava vayamoya kamuge hatageya vaineateyamage hae “Nagoa veala amaugafa aligatimainea kanogiAnumaya Kotima hau ayamopafi nehaiya kanoa taugafaaligatigahie huno hutenea kanoma mainesiana agaiaaugafa aligatino.” huya hae.

36-38 Anutema kaeya malaya avomoa mage huno hie“Mani kanoa Yuta veate ala Sauve kanoe.” huya kaeyamalenae. Malenageya ati vayamoya ania huya kamugehatageya vaineateya atuage nofi alagafiti tina neamiyamage hae “Kagaya Yuta vayate sauve kanoamima maine-sanana kagaikaa kaugafa aligatio.” huya hae.

Kefo yama humainea kanomoa Yisasina aipa amine.39Nagola kefo yama humainea kanoa yafaga yosale nili

heya asaimalaya kanomoa Yisasifena hu-haviya huteno

Page 131: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 23:40 131 Luku 23:48mage huno hie “Anumaya Kotima taugafa aligatiganehuno hugatenesia kanoma mainenuka kagaikaene taa-gaiene yosaleti ali hakao hugeta tavimano.” huno hie.40Higeno nagola kefo yama higeya yafaga yosale nili heyaasaimalaya kanomoa ani kea haviteno kemakino magehuno hie “Vae kagaya Anumaya Kotifena kolia nohukaani kea nehano? Kefo yama humainoa anonaa nagopitaagaila nilia laahaeya asailaa-tenayanagitaa faligahue.41 Taagaya kefo yatiamo anonaa fatago kava hayanagima kanoa nagola osi kefo yamaa omalene.” huno hie.42Nehuno ani kanomoa Yisasifena mage huno hie “Yisas-iga kava yagaigahema esana kanafina nagaifena kagesahavi namio.” huno hie. 43 Higeno Yisasia kenonaa magehuno hie “Tamagelafa huna kahanepauve meni kanoanagaiene kanale maige maige hisaya kumatela tokaetaaumaigahue.” huno hapaiye.

Yisasia falimaine.44 Anile yagemoa euno amunokano higeno halemainea

yamoa hano higeno mukia kotega tusia hanikino vi-ayamo une kanalega eteno ali halemaine. 45 Ani hanimoaguafinaga ala mono nopima asaimalenaya kenagefamoaamunopiti aipa hulole humaine.

46 Aipa hulole higeno Yisasia ala kefiti mage huno hie“Nenafagae nagu nafanea kagai kayapi nemaloe” hunonehuno haimula atalegeno vigeno falimaine. 47 Faligenoati vayate kava kanomoa anile maineleti mukia yama hiakavala ageteno Anumaya Koti agi alisaga nehuno magehuno hie “Tamage mani kanoa kefo yana nohia kanoe.”huno humaine.

48 “Na kava hutesafi agetetae.” huya melitalu hu-mainaya veamoya mukia humainea kavala ageteya tusiahamau huneateya havi kafa yogime yogime noamilega

Page 132: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 23:49 132 Luku 24:2-3ataleya umainae. 49 Vayanagi mukia veamoyaene Kalil-iti akave emainaya aneyagaene aluale hetiya maineyahutaya kavala agemainae.

Yisasina yafa kapi hevaitenae.50-51 Nagola fatago kanoa Yosefee, Yuta vayamogami

Kanisolefi maineanagi “Yisasina haegahune.” huyahaya kehena “E, kanalele.” huno ohunea kanoa Yutaveamogami kotega Alimatiyae huya nehaya kumate ne-maiya kanogino Anumaya Kotima kava yagaisia kanahemuse huno agava nemaiya kanoe.

52 Ani kanomoa Pailatite viayamo mage huno hav-ige “Yisasina augafaa aligahe nehue.” huno havige.53 Havigegeno Pailatia “E” higeno yafaga yosaleti hainoali hakao hulino elavino memaleneno kenaleti augafalelaaigalaki kalaki huno haya kiteno alino viayamo hefalageya kafimalenaya yafa kane, anifina vayala hevaioamatenaya yafakapima alino mo hevaitene. 54 Ani yupaSapatihe haviya talo tala hisaya kanagino Sapatia agoevayi hugahe higeno Yosefea ani kavala humaine.

55 Higeya Kaliliti Yisasiene tokaeya emainaya aneyagaYosefe akave uya yafakapima hevaitea yanamogemainae.56Mogeteya ayaamoya augafalema faletesaya yana man-aage tiene masaveene talo tala nehageno Sapati kanamoaevayi higeya kahegi kemo akave maleya maifalu huyamainae.

24Yisasia falimainefiti eteno hetimaine.

1 Sota yupa kola otinegeya ani aneyaga ago talo talahumalenaleti manaage masavena aliya Yisasina hevait-enaya komulega umainae. 2-3 Uya mogayana komumoavayalema aiso humalaya yafana ago alikeli-talenageno

Page 133: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 24:4 133 Luku 24:13avayalela omalegeya ani yafakapi hai faleya mogayanaYisasi augafa omalegeya mogemainae.

4 Omalea yafe “Hanate hane?” huya tusia amakesanehavigeno anile tole kanolatana efeage huno alave alavehia kena failiana evayi hae. 5 Evayi haageya aneyag-amoya ageteya tusi koli huya ape hageana ani tolekanolatamogania mage huana hae “Naa higetama afaamainea kanohena falimainaya vayamogami matimatip-ina ati neayae? Mafina omaigi fali-mainefitila ago het-ino umaine. 6 Kalili mainenoma tamahapai-mainea keatamakesa hinagetama haviho. 7Mage huno humaineane‘Ikapinagati emainoa kanoa vayamo natenea kanomoniakefo kava nehaya vayamoya natafa huteya yafaga yosalenili nahaeya nasaisagena faligahue. Falisugeya komufihevainatesagena tole kanamaitena fali-mainesufiti etenahetigahue.’ huno humaineane. Ani kehena tamakesahavitama havilama hutama haviho.” huana hae.

8-9 Haageya Yisasima humainea kehe amakesahaviteya matimatila ataleya vayaamoya agaya yaenehaviya kene Yisasina alevenia (11) anagaamoyaenenagoa veaene hamapai-mainae. 10 Magatala kumateMaliaene Yohanaene Yemesina itaamoa Maliaene nagoaaneyagaene Yisasienema tokaeya nemaiya anagalahamapai-mainae. 11 Hamapaiyanagi amakesa haviteya“Afa ke nehae.” huya nehuya amakupimaleya amametitiaohunae. 12 Amametitia ohayanagi Pitaa hetino aiyayenohevaitenaya yafakapi mope humaineno ageana Yisasinaaye-gasagitenaya kenaage mogeteno agesa havi havihuno nomaalega eteno umaine.

Tole kanolatamogania Emeasi katega Yisasina agemainae.13 Ani kanafina Yisasienema tokaeana nemaia kanola-

tana Emeasi kumate ugahe katega vaana animavaa kamoaYelusamuti Emeasi umainea kamoa osia ayaayaa alevenia

Page 134: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 24:14 134 Luku 24:24(11) kilomita hane. 14 Ani tole kanolatana katega neuanaani kanafima humainaya kavafe kea kea hume humeumainae.

15 Neuana ani yafe kea kea hume hume neuana agailahavigegeno agaila havigegeno hume nevaageno Yisasiaevayi huno anakave eno anakaiene tokaeya umainae.16 Neuya anakaya agaanagi anaulaga alino aiso higeanaYisasina agelama huana oagenae. 17 Agelama ohaagenoYisasia mage huno hanavige “Naafe kea kea hume humenevae?” huno hanavigegeana anile hetiana maineanaanaugosa ayegatule-taleana mainae.

18Nago kanomo agia Kaliopasiamage hunohie “KagayaYelusalemu kumate natu kano mainano? Mukia natuumainaya veamoya ani kanafima falote humainea kavalaago agemainayanagi kagaikage oagenano?” huno hie.19HigenoYisasiamagehunohanavige “Na kavafe nehae?”huno hanavi-gegeana mage huana hae “Nasaleti Yisasikehena ohavino? Ani kanoa aune kano maineanaginoAnumaya Koti aulagafiene veamogami amaulagafienetusiya huno tokiyaage yana talo nehuno tusia hetofake tahanepaiya kanoe. 20 Tahanepaiya kanogi tagaimono note kava vayaene kava vayatiene atafa huyakaiyeke huteteya ‘Faligane.’ huya yafaga yosale nili haeyaasaigeno falimaine. 21-23 Fali-maineanagi tagaya agaifenaAnumaya Kotia taugafa aligatigahe hutegeno emaineakanoe huta tametiti nehune. Nago yana olaga kanoa hae-mainayanagi menia tagaiene nemaiya anemoya natekefahatilaviya Yisasina hevaitenaya komulega mogayanaYisasina augafa omalegeya mogeteya eteya eya magehuya me lahapaiye ‘Tagaya ensole kanolata agonageanamage huana tahapaie ‘Yisasia ago hetimaine.’ huana haakea tahapaigeta neone.’ huya me hageta tagaya tusiyahuta atalitalu humainone. 24 Atalitalu hunanagi nagoa

Page 135: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 24:25 135 Luku 24:34tagaiene nemaiya vayamoya ani komulega uya mogayanaaneyagamoyama haya kemoa mukia tamage hae. Anikavala humaineanagi Yisasina oagenae.” huana hapaie.

25 Hapaigeno Yisasia mage huno hie “Tanakayatanakesa nohavie. Mukia kema Anumaya Koti amaunevayamoyama kae-malenaya kea havilama hutanatanakupina omalenae. 26 Anima amaune vayamoyamage huya kae-malenayane ‘Anumaya Kotia taugafaaligatigahema hutesia kanomoa tusia augafa agata aisiayana aliteno tokiya hale yamaaene kumaalega etenougahie.’ huya kae-malenaya kea ohavinao?” hunohanavige. 27 Nehuno Mosesema kae-malenea kemonaaepa heno mukia Anumaya Koti amaune vayamoyaagaifema kae-malenaya kemo aepaa hugafino hanapaiye.

28-29 Hanapaigeana ugahema vaa kumatela ago uvayihaageno Yisasia nagoene hume hume ugahe hianagianakaya atafa huanamage hae “Taagaiene faegane. Yage-moa ago tavifalesigeno aupaa hani kigahie.” huanahaageno anakaiene faigahe noanifinaga haifalemaine.

30-31Haifalenomopalemaineno anakaiene kave negahekaihame kana maya alino nunamu huno muse hutenoaposino neanamigeno anile anaulagamoa aigali higeanaYisasina agelama nehuana “Agayamagae.” huana ne-haamaa anile fanane higeana nagoene Yisasina noagae.32 Ani yafena anakaiani mohu mehu huana mage hae“Vaeha taagaya katega neoageno agaya kanale kea taaha-paino Anumaya Koti ke kae-malenaya autamafi hanea ke-mona aepaa hugafino taahapaigeno taaipamoa hetigenotaaguamoa tusia muse hie.” huana hae.

33 Huteana aupaa hetiana eteana Yelusalemuvaana Yisasina alevenia (11) anagaamoyaene nagoaveayagaene alitalu huya mainageana momake-mainae.34 Momakaageya mage huya hanapaiye “Tamage

Page 136: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 24:35 136 Luku 24:44Anumayatimoa fali-mainefitila ago hetigeno Saimoniaagemaine.” huya hanapaiye. 35 Hageana anakayakategama humainea kavamo avagea hamapaiana magehae “Kaihamemaya alino aponesigeno anile taaulagamoaaigali higetaa Yisasina agelama hutaa agoe.” huanahamapaie.

Alevenia (11) anagaamoya Yisasina agemainae.36 Ani kea maiana nehaageno amunoamifi mo heti-

maineno mage huno nehie “Tamaipamoa yasi nehinage-tamamaiho.” huno hamapaiye. 37Hamapaigeya amakayatusia koli nehuya atalitalu haya yafe Yisasifena “Hakaloemaine.” huya tusia koli hae. 38Koli hageno Yisasia magehie “Naa higeno tamaipamoa kanaage nehie? Naa higenotamakesamoa tole-lole nehae? 39 Tamakaya nayaenenaiyaleene ageho. Nagayamagae nagainia emainoe. Nau-gafalela navate hutama ageho. Hakalomona augafaameene ayamufaene omalenegi nagaila naugafa nameenenayamufaene hanegi neagao.” huno hamapaiye. 40 Anikea nehuno aiya ayana amavelie.

41 Amaveligeya ageteya tusia muse nehuya “Tamagenehifi havige nehie?” huya tole amakesa haviya amakesahavi havi nehageno mage hie “Nesua kavela haneo?”huno hamavige. 42-43 Hamavi-gegeya atafi kaemale noy-ame aliya amigeno alino amaulagafi mata mata hunonemaine.

“Mukia tamaulaga agaya yafena veala hamapaiho.” hunohumaine.

44 Yisasia mage hie “Tamakaienema tokaena mainoakanafina mage huna tamahapai-mainoe ‘Mukianagaifema Mosesema kae-malenea kene AnumayaKoti amaune vayamoya kaemalenaya kene YagameAvopi kaemalenaya kene mukia anima kae-malenaya

Page 137: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

Luku 24:45 137 Luku 24:52-53kemoa falote huno tamage hugahie.’ huna tamahapai-mainoane.” huno hie.

45 Huteno anima kae-malenaya kemoa amakesahalenegeya havilinae. 46 Havilinageno “Magehuya kae-malenayane ‘Anumaya Kotia tamaugafaaligatigahema hutesia kanomoa tusiya huno agataaisigeno falisigeya hevaitetesageno tole kana augafamoakomufinaga haneteno fali-mainesifitila eteno hetigahie.’47 Hetisigetama tamakaya Yelusalemu aepa hetamamukia mopale kumayagalega ute ete hutama magehutama hamapaiho ‘Yisasia tamaku tamamena agoaligatiafe tamakesa havitama kefo yatamihena tamakuaaiyahae hisagenoa Anumaya Kotia aigetamateteno kefoyatamia atalelamategahie.’ hutama hamapaisayafe kae-malenayane.

48 Mukia tamaulagafiti agemainaya kavafena hama-paiho. 49Haviho nagaya Nenafama ‘Tamamigahue.’ hunohumainea kanomona Alu Aotage Avamula tamakaitehutesugeno egahie. Egahianagi tamakaya mani ala ku-mate mainegeno eno anafinagati tokiya tamamisigetamaalitetama nagaifena mo hamapaiho.” huno humaine.

Anumaya Kotia Yisasina eteno avalegeno ikapinagahaimaine.

50-51 Ani kea huteno amavaleno Petani kumateumaineno ayana alisaga huno mage huno hie “AnumayaKotia tokiyaaleti tamaya hisie.” huno nehigeno AnumayaKotia avalegeno ikapinaga haimaine. 52-53Haigeya Yisasiagia alisaga nehuya tusia muse hume hume Yelusalemueteya umaineya muki kanafina efi efi huya ala mono nopimaineya Anumaya Koti agia alisaga humainae.

Page 138: YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. · Luku1:1 1 Luku1:8-9 YisasifeKanaleKe Luku KaemaleneaKe. LukuaTiofilasinakaenoamineaavona. 1TiofilasigaalakavakanomogamukiavayamoyaYisas-ima

138Anumayamo'a Haegafa Alino Hagelafilatenea Kea

The New Testament in the Kanite Language of Papua New GuineaNupela Testamen long tokples Kanite long Niugini

copyright © 2002 Wycliffe Bible Translators, Inc.Language: KaniteTranslation by: Wycliffe Bible TranslatorsThis translation is made available to you under the terms of the Creative CommonsAttribution-Noncommercial-No Derivatives license 4.0.Youmay share and redistribute this Bible translation or extracts from it in any format,provided that:

You include the above copyright and source information.You do not sell this work for a profit.You do not change any of the words or punctuation of the Scriptures.

Pictures includedwith Scriptures and other documents on this site are licensed just forusewith those Scriptures and documents. For other uses, please contact the respectivecopyright owners.2012-12-17PDF generated using Haiola and XeLaTeX on 12 Dec 2019 from source files dated 12 Dec201955807fd5-1005-5405-89da-5533a7950c65